Magazyn Instalatora 11/2018 by Magazyn Instalatora

www.instalator.pl

nakład 11 015

201 11 .

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 11 (243), listopad 2018

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”: sterowanie, regulacja, zarządzanie l Węgiel czy pelet? l Nie bój się BIM l Uszczelniacze w dłoń!

l Wspomaganie ciągu l Walka z lodem l Wentylacja w biurze

nowa marka znana jakość sprawdzone rozwiązania

Przedstawiamy Resideo… najnowsze rozwiązania dla Twojego domu Jeszcze więcej innowacji. Szybsze działanie, wygoda, bezpieczeństwo. Niezawodne produkty Honeywell Home. homecomfort.resideo.com/pl

Szanowni Czytelnicy Nikt nie wyobraża już chyba sobie instalacji grzewczej, którą nie można w bardziej lub mniej zaawansowany technicznie sposób zarządzać, regulować, sterować. Brak takich urządzeń, jak zawory mieszające, sprzęgła hydrauliczne, grupy pompowe, sterowniki, czy też coraz częściej używane aplikacje na urządzenia mobilne, znacznie obniża komfort użytkowania instalacji, a poza tym wprost wpływa na wyższe koszty ogrzewania i przygotowania ciepłej wody. Nie bez znaczenia jest też aspekt ekologiczny. Jakie są zatem sposoby na wygodne sterowanie ogrzewaniem? Mam nadzieję, że autorzy artykułów ringowych wyjaśnią to Państwu, a argumenty przez nich użyte przekonają Państwa do stosowania ich w wykonywanych instalacjach. Jak pisze jeden z uczestników: „Jednym z łatwiejszych rozwiązań jest wyposażenie instalacji w sterownik zintegrowany z siłownikiem współpracujący z trzy- lub czterodrogowym zaworem mieszającym”. Inny z autorów podkreśla fakt, że: „(...) równoważenie hydrauliczne to nie tylko oszczędności energii na ogrzewanie (do 15%), czy energii elektrycznej, ale przede wszystkim zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w pomieszczeniach”. Jak można hydraulicznie zrównoważyć instalację? Zgodnie z tym, co przedstawia uczestnik listopadowego ringu, wystarczy pompa, moduł komunikacyjny i... bezpłatna aplikacja na smartfona. Proste? Czasami po podłączeniu nowego kotła do „starego” komina pojawiają się np. trudności z rozpaleniem ognia, zadymienie w kotłowni czy większe zużycie paliwa. Przyczyną tych wszystkich problemów, jak pisze autorka artykułu pt. „Nowy kocioł a ciąg kominowy” (s. 62-63), jest niewłaściwy ciąg kominowy. Jak sobie z tym poradzić? Wybudować nowy komin? Odpowiedzi proszę szukać w artykule. Wymiana starej miski ustępowej czy zamontowanie nowej wiąże się zawsze z koniecznością użycia specjalnej kształtki połączeniowej z tworzywa sztucznego i gumy. Sztywne lub elastyczne złączki kanalizacyjne umożliwiają szybkie, szczelne oraz estetyczne połączenie ceramicznej miski ustępowej z wewnętrzną siecią kanalizacyjną. Więcej wytycznych na temat ich doboru i sposobów montażu (niby prostej rzeczy, a jednak mogącej sprawiać trudności) znajdziecie Państwo w artykule pt. „Łącznik w toalecie” na s. 54-55. Sławomir Bibulski

Na okładce: © Denis Ismagilov /123RF.com

Ring „MI”: sterowanie, regulacja, zarządzanie instalacją grzewczą s. 6-19

l Paliwo do kotła (Jestem za, a nawet przeciw...) s. 20 l Ślimak i meander (Ogrzewanie podłogowe w budynkach wielorodzinnych) s. 22 l Strumień ciepła (Lekki grzejnik powierzchniowy) s. 26 l BIM bez tajemnic s. 30 l Płyty sprasowane (Wymienniki ciepła) s. 32 l Odpowiadam, bo wypada... s. 36 l Agregaty prądotwórcze (Zasilanie awaryjne kotłowni) s. 38 l Akcja „Bezpieczna Zima” (Systemy przeciwoblodzeniowe) s. 40 l Zawory kulowe do podłączania kotłów wiszących (strona sponsorowana marki Calido) s. 43

Wodociągi i kanalizacja pod obserwacją s. 50

l Sąsiedzie - nie zalewaj! (Odwodnienia budynków i budowli zabytkowych) s. 44 l Łaźnie na zadzi (Jak to dawniej o czystość dbano...) s. 46 l Co tam Panie w „polityce”? s. 48 l Doglądanie sieci (Standardy w wodociągach i kanalizacji) s. 50 l Przecisk w gruncie (Bezwykopowe metody budowy sieci wodociągowych) s. 52 l Łącznik w toalecie (Przyłącza misek ustępowych) s. 54 l Przeciw szczurom (strona sponsorowana McAlpine) s. 56 l Uszczelniacze w dłoń (Chemia budowlana - silikony, akryle, poliuretany...) s. 58 l Nowości w „Magazynie Instalatora” s. 60

Wentylacja grawitacyjna s. 64

ISSN 1505 - 8336

l Destryfikatory w akcji (strona sponsorowana Destryfikatory.pl) s. 61 l Nowy kocioł a ciąg kominowy s. 62 l Wentylacja grawitacyjna s. 64 l Odzysk ciepła w biogazowni s. 66 l Wentylacja w biurze s. 68 1 1.

8 20 1

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4 Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70 Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41 https://www.facebook.com/MagazynInstalatora/ Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5 Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W grudniu na ringu: instalacje w łazience (ogrzewanie, ciepła woda, odwodnienia, stelaże podtynkowe, pomporozdrabniacze, armatura...

Dziś na ringu „MI”: sterownie instalacją grzewczą regulacja, sterownik, komfort cieplny, siłownik

ESBE W artykule przedstawię sposoby sterowania ogrzewaniem. Postaram się też odpowiedzieć na pytanie, jak usprawnić regulację układu instalacji grzewczej, wykorzystując do tego profesjonalne rozwiązania ESBE. Gdy brakuje urządzeń regulujących zasilanie instalacji grzewczej, znacznie obniża się komfort użytkowania instalacji, ponieważ wymaga ona ciągłego nadzoru. Jakie są sposoby na wygodne sterowanie ogrzewaniem w domu? Jednym z łatwiejszych rozwiązań jest wyposażenie instalacji w sterownik zintegrowany z siłownikiem współpracujący z trzy- lub czterodrogowym zaworem mieszającym. Typ sterownika i jego dobór zależą od sposobu regulacji, wymagań użytkownika oraz rodzaju ogrzewania. Poniżej przedstawiamy przykładowe rozwiązania dopasowane do sposobu regulacji układu.

nego ogrzewania na stałym, zaprogramowanym poziomie.

Regulacja wg temperatury w pomieszczeniu

Przy regulacji stałotemperaturowej najczęściej niezbędne jest zapewnienie dodatkowej strefowej regulacji, np. w

Regulacja stałotemperaturowa Jest to najprostszy i najczęściej spotykany sposób regulacji instalacji. Regulacja stałotemperaturowa polega na utrzymaniu stałej, zadanej temperatury czynnika obiegu grzewczego, bez uwzględnienia warunków panujących na zewnątrz lub wewnątrz ogrzewanego budynku. Sterownik kontroluje temperaturę zasilania układu central-

postaci termostatów grzejnikowych, które ograniczą ilość oddawanego ciepła do rzeczywistego zapotrzebowania pomieszczenia lub trójdrogowego zaworu termostatycznego obniżającego temperaturę zasilania ogrzewania płaszczyznowego. Tego rodzaju sterownikiem stałotemperaturowym jest urządzenie ESBE serii CRA100. Poniżej przedstawiamy schemat instalacji z regulacją temperatury zasilania.

Rys. 1. Schemat instalacji z regulacją temperatury zasilania - sterownik CRA100.

Ten sposób regulacji polega na kontroli temperatury w pomieszczeniu na podstawie odczytu z czujnika umieszczonego w module pokojowym. Moduł umieszczany jest w pomieszczeniu referencyjnym (reprezentatywnym). Zmiana temperatury w tym pomieszczeniu decyduje o zmianach temperatury zasilania całej instalacji centralnego ogrzewania. Do tego celu wykorzystuje się np. sterowniki temperatury pomieszczenia. Sterownik monitoruje zmiany temperatury w pomieszczeniu oraz może oddziaływać na inne urządzania w instalacji grzewczej, np. na źródło ciepła, pompę obiegową, zawór trójdrogowy itp. Stosując regulację temperatury pomieszczenia, można wpływać bezpośrednio na pracę źródła ciepła, obniżając/podwyższając jego temperaturę, zmieniając tempewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

raturę zasilania obiegu grzewczego przez wyłączanie/wyłączanie pompy obiegowej lub zamykając/otwierając zawór trójdrogowy. Powszechnie stosowanym urządzeniem monitorującym temperaturę pomieszczenia jest sterownik pomieszczenia, np. ESBE z serii CRB. Urządzenie to wyposażone jest w zegar tygodniowy dający możliwość zarządzania temperaturą. Regulacja według temperatury pomieszczenia dobrze sprawdza się w małych obiektach (np. kawalerka) lub w obiektach o otwartej przestrzeni. W budynkach o większej powierzchni, z wieloma pomieszczeniami przy sterowaniu według temperatury pomieszczenia może dochodzić do przegrzewania lub niedogrzania niektórych pomieszczeń. Taka sytuacja może się zdarzyć, ponieważ sterownik pomieszczenia utrzymuje zadaną temperaturę w pomieszczeniu, w którym został zamontowany. W takim przypadku należy się zastanowić nad dodatkową regulacją strefową - np. termostatami grzejnikowymi.

11 (243), listopad 2018

Rys. 2. Regulacja według temperatury w pomieszczeniu - sterownik ESBE z serii CRB.

zewnętrznej. Zakres temperatury zewnętrznej krzywej grzewczej podzielony jest na dziesięć części z możliwością osobnego ustawienia temperatury zasilania dla każdej z nich. W praktyce zamiast wybierać z kilku różnych krzywych właściwych dla danej temperatury zewnętrznej w łatwy sposób można dopasować krzywą do własnych potrzeb. Korektę standardowej krzywej wykonuje użytkownik, gdy odczuwa dyskomfort, a poprawka wpływa na przebieg krzywej znajdującej się wokół punktu korekty. Główna zaleta polega na tym, że użytkownik nie zmienia skomplikowanych nastaw lub wyboru krzywej grzewczej, a jedynie dokonuje korekty temperatury zasilania bez konieczności znajomości zasad regulacji układu grzewczego. Ten sposób ma tę przewagę, że można w prosty sposób dostosować układ sterujący do specyficznych wymagań każdego budynku.

Regulacja inteligenta Regulacja pogodowa Regulacja według temperatury zewnętrznej, zwana często regulacją pogodową, polega na zmianie temperatury zasilania czynnika grzewczego - w zależności od temperatury zewnętrznej - aby uzyskać żądaną temperaturę pomieszczenia. Zależność polega na tym, że im niższa jest temperatura zewnętrzna, tym wyższa temperatura zasilania. To rodzaj zaawansowanego sterowania układem grzewczym, które wymaga minimalnego zaangażowania użytkownika do regulacji i ustawiania parametrów grzewczych. Przy takim sterowaniu temperatura zasilania układu wynika z tzw. krzywej grzewczej i zależy bezpośrednio od temperatury zewnętrznej. Wpływ temperatury zewnętrznej na parametry instalacji zależy w dużej mierze od producenta sterownika - stosowane są zaprogramowane krzywe o różnym nachyleniu (do wyboru w zależności od potrzeb) lub np. sposób wykorzystywany w sterownikach CRC jedna krzywa z możliwością dowolnego jej kształtowania przez użytkownika. Kształtowanie krzywej przez użytkownika polega na możliwości dowolnej korekty temperatury zasilania dla określonego przedziału temperatury www.instalator.pl

Regulacja inteligenta to rodzaj sterowania łączący cechy sterowania powyższych metod. W układach grzewPytanie do... W jaki sposób użytkownik może w prosty sposób korygować ustawienia krzywej grzewczej? Rys. 3. Regulacja w zależności od temperatury zewnętrznej.

Rys. 4. Regulacja inteligenta - sterownik CRD.

czych wykorzystywanych w większości domów można zastosować inteligentny sterownik w zaawansowany sposób realizujący sterowanie za pomocą zaworu mieszającego. Sterownik ESBE serii CRD realizuje inteligentny program kontroli temperatury w pomieszczeniu. Kontroluje on temperaturę wewnątrz pomieszczeń za pomocą modułu wewnętrznego z czujnikiem temperatury, ale koryguje też zapotrzebowanie ciepła w budynku w zależności od odczytu temperatury zewnętrznej. Jest to więc inteligentne połączenie sterowania pogodowego z kontrolą temperatury wewnętrznej. Sterownik CRD dodatkowo na bieżąco, bez udziału użytkownika, koryguje ustawienia krzywej grzewczej, tak aby w przyszłości była ona dostosowana do potrzeb budynku. Jacek Wesołowski

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ring „MI”: sterowanie instalacją grzewczą aplikacja, sterowanie, kocioł, regulator

Buderus Aplikacja MyDevice współpracuje ze wszystkimi kotłami marki Buderus wyposażonymi w system regulacyjny Logamatic EMS lub EMS Plus z regulatorem RC35, RC300 lub RC310, a także wybranymi pompami ciepła Logatherm WPS i WPL. Dzięki aplikacji MyDevice można teraz jeszcze łatwiej i bardziej komfortowo sterować instalacją grzewczą - z każdego miejsca i to praktycznie jednym palcem. Przygotuj się na przyszłość, zapewniając sobie możliwość korzystania z dostępnych funkcji związanych z komfortem i obsługą Twojego systemu grzewczego. Aplikacja współpracuje ze wszystkimi kotłami marki Buderus wyposażo-

nymi w system regulacyjny Logamatic EMS lub EMS Plus z regulatorem RC35, RC300 lub RC310, a także wybranymi pompami ciepła Logatherm WPS i WPL. Do jej funkcjonowania wystarczy jedynie smartfon lub tablet, połączenie z internetem oraz - dla urządzeń, które nie posiadają wbudowanego gniazda internetowego - odpowiedni moduł Logamatic web KM100 lub KM200. Aplikacja MyDevice umożliwia użytkownikowi systemu grzewczego: l podgląd podstawowych parametrów, l zmianę pomiędzy pracą w trybie ręcznym i automatycznym, l konfigurację programów czasowych, l podgląd danych historycznych w postaci wykresów, l podgląd najważniejszych informacji systemowych, l konfigurację ustawień aplikacji. Dodatkowo aplikacja udostępnia tryb demonstracyjny, który pozwala na zapoznanie się z jej funkcjonalnością bez konieczności logowania.

Podgląd podstawowych parametrów - menu główne Po zalogowaniu do aplikacji widoczne jest menu główne (rys. 1), w którym dostępne są następujące elementy: 1. przełączenie na widok alternatywny (podgląd podstawowych parametrów), 2. przełączanie pomiędzy dostępnymi obiegami, 3. przedział czasowy z temperaturą komfortową (ustawienia poziomy temperatur), 4. przedział czasowy z tymczasowo zmienioną temperaturą zadaną, 5. przedział czasowy z temperaturą ekonomiczną (ustawienia poziomy temperatur), 6. zegar - aktualny czas zawsze na górze, 7. aktualna temperatura zadana dla wybranego obiegu, możliwość tymczasowej zmiany poprzez przewinięcie w górę lub w dół; tymczasowa zmiana obowiązuje do następnej zmiany w programie czasowym (żółte pole na ze-

garze), natychmiastowy powrót do programu czasowego poprzez naciśnięcie strzałki po lewej stronie, 8. przyciski przełączania w tryb ręczny i automatyczny: - tryb ręczny - praca stała, zgodnie z ustawioną na zegarze temperaturą aż do czasu przełączenia przez użytkownika w tryb automatyczny; - tryb automatyczny - praca zgodnie z programem czasowym; 9. menu nawigacyjne, od lewej: menu główne, programy czasowe, historia, informacje, ustawienia - aktywna zakładka zaznaczona jest kolorem niebieskim; powiadomienia serwisowe komunikowane są poprzez czerwoną ikonkę z numerem oznaczającym ilość powiadomień przy piktogramie zakładki informacje. W przypadku obiegu ciepłej wody użytkowej wokół zegara zamiast jednej prezentowane są dwie linie reprezentujące temperaturę komfortową (jedna linia reprezentująca temperaturę ekonomiczną lub brak linii reprezentujący wyłączone podgrzewanie wody).

Podgląd podstawowych parametrów widok alternatywny Przełączając się na widok alternatywny (rys. 2), można przeglądać podstawowe parametry na jednym ekranie.

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

1. przełączenie do menu głównego; 2. temperatura zewnętrzna (jeżeli występuje); 3. temperatura kolektora słonecznego (jeżeli występuje); 4. temperatura dla obiegu grzewczego (jeżeli występuje więcej niż jeden - maks. 4 - można przewijać za pomocą strzałek): - temperatura w pomieszczeniu reprezentatywnym, jeżeli do obiegu jest przypisany czujnik temperatury pomieszczenia; - temperatura zasilenia, jeżeli nie występuje czujnik temperatury pomieszczenia dla obiegu; - temperatura kotła, jeżeli nie występuje czujnik temperatury zasilenia dla obiegu; 5. temperatura ciepłej wody użytkowej (jeżeli występuje więcej niż jeden obieg - maks. 2 - można przewijać za pomocą strzałek); 6. menu nawigacyjne (patrz opis w „menu główne”).

Menu: Programy czasowe W menu Programy czasowe (rys. 3) użytkownik ma możliwość zdefiniowania, jak będzie zachowywał się jego system grzewczy w trybie automatycznym: 1. przełączanie pomiędzy dostępnymi obiegami, 2. klikając na strzałkę lub linię, można skonfigurować program czasowy na dany dzień; dostępnych jest do 6 zmian w ciągu dnia; skonfigurowany program czasowy dla jednego dnia można skopiować dla wybranych innych dni tygodnia, 3. dla obiegów grzewczych dostępne są dwa niezależne programy tygodniowe: A i B (np. tydzień roboczy lub tydzień urlopowy); klikając przy-

www.instalator.pl

11 (243), listopad 2018

cisk „Program czasowy” można przełączać pomiędzy programami A i B, 4. menu nawigacyjne (patrz opis w „menu główne”).

Menu: Historia W menu Historia (rys. 4) po wybraniu dostępnych parametrów (temperatury, uzysk solarny) możliwe jest ich wyświetlenie w postaci graficznej na wykresach. 1. klikając na nazwę parametru, można wyświetlić/ukryć na wykresie punkty obliczeniowe wykresów (uśrednione pomiary), 2. klikając na punkt obliczeniowy na wykresie, można wyświetlić jego wartość liczbową, 3. wykresy można wyświetlić w przedziałach: - dziennym - od północy do północy dnia następnego, - tygodniowym - od poniedziałku do niedzieli, - miesięcznym - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca, 4. menu nawigacyjne (patrz opis w „menu główne”). Pytanie do... Jakie funkcje zapewnia Państwa aplikacja do zarządzania systemem grzewczym?

Menu: Informacje W zakładce Informacje (rys. 5) dostępne są: 1. informacje o bramie - informacje o bramce KM200/KM100 lub wbudowanej bramce do komunikacji z internetem, 2. informacje o instalacji - informacje o wybranych parametrach

urządzenia grzewczego i parametrach obiegów w systemie, 3. komunikaty serwisowe - informacje o komunikatach serwisowych wraz z podaniem kodu serwisowego, jeżeli występuje, 4-6. informacje prawne oraz informacje o aplikacji, 7. menu nawigacyjne (patrz opis w „menu główne”).

Menu: Ustawienia W menu dotyczącym ustawień (rys. 6) mamy do wyboru następujące opcje: 1. wybór obiegu grzewczego - możliwość zmiany nazwy wyświetlanej dla obiegów, 2. poziomy temperatur - ustawienie wartości temperatur odpowiadających poziomom „Eko” i „Komfort” dla obiegów grzewczych oraz „c.w.u obniżona” i „c.w.u. załączona” dla ciepłej wody użytkowej, 3. zabezpieczenia - możliwość zmiany hasła, usunięcia dostępu do bramy (przy resecie bramy ze względu na utratę hasła, dostęp można usunąć przez tryb demonstracyjny), 4. tryb urlopowy - możliwość zdefiniowania przedziałów czasowych, w których system pomija zdefiniowane programy czasowe (możliwość wyboru zachowania, wyboru obiegów, dezynfekcji termicznej), 5. przywróć ustawienia fabryczne - usunięcie wszystkich danych i przywrócenie aplikacji do ustawień fabrycznych, 6 zezwolenie na serwis - funkcja nieaktywna, 7. powiadomienia push - zgoda na wysyłanie powiadomień o usterkach blokujących pracę urządzenia (tylko dla kotłów), 8. rozłączyć z bramą sieciową? wylogowanie z aplikacji. Wszelkie ustawienia dokonywane w aplikacji są zapisywane również w regulatorze systemowym, np. RC310 i na odwrót - zmiany w regulatorze są później widoczne w aplikacji. Zmiany dokonywane są na zasadzie „last wins” - ostatnia dokonana zmiana będzie uwzględniana, niezależnie od urządzenia, na którym została dokonana.

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ring „MI”: sterowanie i regulacja instalacji grzewczej równoważenie instalacji, pompa, aplikacja, regulacja

Grundfos Grundfos dostarcza na rynek produkty nie tylko bardzo energooszczędne i niezawodne, ale także, co dzisiaj rzadko spotykane, o długiej żywotności. Firma wprowadza również rozwiązania podnoszące efektywność systemów, w których zamontowane są produkty Grundfos. Przykłądem może tu być unikatowy system ALPHA3 do hydraulicznego równoważenia systemów grzewczych wszystkich typów. Zazwyczaj nowe lub modernizowane systemy grzewcze w domach jednorodzinnych instalator wykonuje, bazując przede wszystkim na własnej wiedzy i doświadczeniu. Rzadko dysponuje projektem instalacji. W związku z tym trudno ocenić, jakie są straty ciśnienia w obiegach grzewczych oraz jaki jest konieczny przepływ przez końcowe odbiorniki ciepła. Wyrównoważenie hydraulicznie instalacji jest w takich przypadkach niemożliwe. A równoważenie hydrauliczne to nie tylko oszczędności energii na ogrzewanie (do 15%), czy energii elektrycznej, ale przede wszystkim zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w pomieszczeniach. Komfort cieplny wpływa znacząco na nasze zdrowie, efektywność i wydajność pracy.

Unikatowe rozwiązanie Firma Grundfos proponuje unikatowy system ALPHA3 do hydraulicznego równoważenia systemów grzewczych wszystkich typów - ogrzewania grzejnikowego, podłogowego i mieszanego grzejnikowo-podłogowego. Pozwala wyrównoważyć system, opierając się na realnych, rzeczywistych przepływach cieczy grzewczej i stratach ciśnienia we wszystkich obiegach. System składa się z trzech elementów - pompy ALPHA3, modułu komunikacyjnego ALPHA Reader oraz bezpłatnej aplikacji Grundfos GO Balance, którą można pobrać na smartfon. Rzeczywiste wartości przepływu i strat ciś-

nienia są przesyłane z pompy za pomocą sygnału optycznego do modułu komunikacyjnego zamontowanego na pompie i dalej drogą radiową za pomocą Bluetooh na urządzenie mobilne, na którym jest zainstalowana aplikacja. Proces równoważenia składa się z 5 etapów: 1. Konfiguracja systemu: pobranie aplikacji Grundfos GO Balance, włączenie i zamontowanie modułu komunikacyjnego na pompie. 2. Wprowadzenie danych dotyczących pomieszczeń domu i instalacji, takich jak powierzchnia pomieszczenia, rodzaj i rozmiar grzejników oraz parametrów pracy instalacji. 3. Wykonanie pomiaru przepływu we wszystkich obiegach lub pętlach grzewczych. 4. Równoważenie instalacji - regulując nastawą wstępną na zaworze termostatycznym lub zaworem regulacyjnym na belce rozdzielacza. 5. Generowanie raportu - instalacja z danymi instalatora i inwestora jest dokładnie opisana również z zaleceniem ustawienia pompy na odpowiedni tryb pracy

ALPHA2 z modułem komunikacyjnym ALPHA2 razem z modułem komunikacyjnym ALPHA Reader oraz aplikacją GO Balance tworzy system ALPHA2 do równoważenia hydraulicznego domowych instalacji grzewczych. Pozwala to równoważyć hydraulicznie system grzewczy, opierając się na rzeczywistych przepływach i stratach ciśnienia we wszystkich obiegach. l System przeznaczony jest do równoważenia hydraulicznego instalacji ogrzewania grzejnikowego, podłogowego i mieszanego (grzejnikowo-podłogowego). l Aplikacja GO Balance jest bardzo łatwa w obsłudze. Prosty interfejs prowadzi instalatora krok po kroku poprzez cały proces równoważenia. Wyrównoważona hydraulicznie instalawww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

cja grzewcza obniża koszt za ogrzewanie do 15%, zapewniając komfort cieplny w pomieszczeniach. l Uzyskane wyniki równoważenia hydraulicznego instalacji za pomocą systemu ALPHA2 są adekwatne do wyników obliczonych za pomocą programów projektowych. Aplikacja GO Balance to szybkie i proste równoważenie hydrauliczne. Jak już wspomniano, równoważenie hydrauliczne domowej instalacji grzewczej w sposób tradycyjny jest procesem czasochłonnym i mało precyzyjnym. Natomiast z nowym systemem Grundfos ALPHA2 przebiega on niewiarygodnie szybko od rozpoczęcia pomiarów parametrów instalacji do wygenerowania raportu. Wszystko, czego potrzebujesz, to moduł komunikacyjny ALPHA Reader i smartfon z aplikacją GO Balance. Jak to działa? System ALPHA2 składa się z pompy ALPHA2, modułu komunikacyjnego ALPHA Reader i aplikacji Grundfos GO Balance pobranej z App Store lub Google Play. Razem te trzy elementy tworzą najnowocześniejszy system, który umoż-

liwia niewiarygodnie szybkie przeprowadzanie dokładnego równoważenia hydraulicznego. Wypróbuj, jakie to proste.

ALPHA3 connect Jak wspomniano, na początku nowy, rewolucyjny system firmy Grundfos to jeszcze łatwiejsza komunikacja z pompą ALPHA3. Wbudowany system dwukierunkowej komunikacji między pomPytanie do... Jakie są zalety równoważenia instalacji za pomocą aplikacji? pą a aplikacją GO Remote pozwala zdalnie na wybór i ustawienia wymaganych punktów pracy, zgodnie z typem instalacji grzewczej. Wszystkie dane dotyczące pracy pompy, w tym również informacje o ostrzeżeniach i alarmach, można wygenerować w raporcie i przesłać drogą mailową do użytkownika. Jakie są zalety i korzyści ALPHA3?

Pierwsza domowa pompa obiegowa współpracująca z mobilnymi aplikacjami. l Łatwa i intuicyjna obsługa nowych funkcji. Wszystkie informacje dotyczące pracy pompy dostępne są w aplikacji. l Ustawienia tygodniowego harmonogramu pracy pompy zgodnie z życzeniem użytkownika. l Bezpośrednia komunikacja z pompą podczas równoważenia hydraulicznego bez modułu ALPHA Reader. l Funkcja automatycznego odpowietrzania pompy. l Funkcja AUTOADAPT dla instalacji grzejnikowej, ogrzewania podłogowego i grzejnikowo-podłogowego. l Dostęp do wybranych danych technicznych dotyczących produktów Grundfos z katalogu technicznego Grundfos. Aplikacja Grundfos GO Remote to kompleksowa platforma do zdalnego sterowania pompami. Aplikacja umożliwia łatwe i intuicyjne sterowanie wszystkimi funkcjami pompy. Dzięki niej możliwy jest dostęp do narzędzi online Grundfos. Bezpłatna aplikacja jest dostępna w App Store i Google Play. Jak intuicyjnie wyrównoważyć hydraulicznie instalację za pomocą ALPHA3 oraz aplikacji GO BALANCE? System dwukierunkowej komunikacji między pompą a aplikacją Grundfos GO Remote pozwala na ustawienie wymaganych parametrów pracy pompy oraz na równoważenie hydrauliczne instalacji za pomocą aplikacji Grundfos GO Balance bez potrzeby korzystania z modułu komunikacyjnego ALPHA Reader. Z zainstalowaną w urządzeniu mobilnym aplikacją Grundfos GO Balance uzyskuje się rzeczywiste wartości wymaganego przepływu dla różnych grzejników w systemie. Użytkownik jest prowadzony krok po kroku przez cały proces hydraulicznego równoważenia wszystkich zainstalowanych w domu grzejników. Dodatkowo ALPHA3 jest pompą niezawodną, nie blokuje się nawet w najtrudniejszych instalacjach i zapewnia najlepszą w swojej klasie efektywność energetyczną. Zainstaluj aplikację Grundfos GO Balance w Twoim smartfonie i używaj kompletnego narzędzia do hydraulicznego równoważenia instalacji grzewczych. Andrzej Zarębski

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Dziś na ringu „MI”: sterowanie instalacją grzewczą regulator, sterowanie systemem, kocioł kondensacyjny

Junkers-Bosch Bosch EasyControl CT200 umożliwia sterowanie pracą kotła grzewczego oraz instalacją ogrzewania i ciepłej wody użytkowej poprzez bezprzewodową komunikację z elektronicznymi głowicami termostatycznymi na grzejnikach. Regulator o nowoczesnym designie zapewnia zwiększenie sezonowej efektywności energetycznej systemu ogrzewania nawet o 5%. Oferta Junkers-Bosch poszerzyła się o nowy system sterowania pracą kotła grzewczego poprzez bezprzewodową komunikację między podłączonym do kotła regulatorem a elektronicznymi grzejnikowymi głowicami termostatycznymi. Regulator Bosch EasyControl CT200 może obsłużyć aż 24 niezależne strefy z indywidualnymi programami czasowymi i 64 głowicami termostatycznymi w standardzie radiowym. Z jego pomocą możemy więc ustalić różne zakresy temperatur i harmonogramy ogrzewania nawet dla 24 pomieszczeń w domu. Nowy system daje też możliwość dostosowania pracy urządzeń grzewczych do pogody poprzez podłączenie czujnika temperatury zewnętrznej lub poprzez wykorzystanie informacji pogodowych pobranych z internetu. Bosch EasyControl CT200 oferuje także możliwość programowania czasów podgrzewania ciepłej wody użytkowej.

Innowacyjny design i oszczędności Nowatorski design regulatora CT200, dostępnego z frontem w kolorze białym lub czarnym, jest estetycznie spójny z wzornictwem kotłów kondensacyjnych Bosch Condens. Poprzez regulator wyposażony w dotykowy wyświetlacz z wbudowanym czujnikiem ruchu, który ogranicza zużycie

energii elektrycznej, możemy w łatwy i intuicyjny sposób zarządzać systemem grzewczym. Drugą opcją jest ste-

rowanie systemem za pomocą urządzeń mobilnych (jedna instalacja może być zarządzana z poziomu aż 10 smartfonów czy tabletów). Współpraca z Pytanie do... Ile niezależnych stref z indywidualnymi programami czasowymi może obsłużyć Państwa regulator? urządzeniami mobilnymi umożliwia również automatyczne wykrywanie obecności użytkowników w domu i

automatyczne dostosowanie temperatury w pomieszczeniach.

Oszczędności inwestycyjne Dzięki bezprzewodowej komunikacji regulatora CT200 z elektronicznymi grzejnikowymi głowicami termostatycznymi nie musimy instalować w domu kilku obiegów grzewczych, co minimalizuje ilość robocizny i materiałów potrzebnych do wykonania instalacji hydraulicznej i elektrycznej. Podczas pracy systemu zebranych na podstawie informacji o aktualnych i zaprogramowanych temperaturach w poszczególnych pomieszczeniach, regulator CT200 analizuje potrzeby cieplne budynku i przekazuje odpowiednią informację do kotła, umożliwiając modulację jego pracy i ograniczenie zużycia gazu. W efekcie otrzymujemy większy komfort użytkowania systemu grzewczego, który jest doskonale dostosowany do naszych potrzeb. Optymalizacja podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz zwiększenie sezonowej efektywności energetycznej ogrzewania pomieszczeń nawet o +5% to kolejne zalety systemu EasyControl CT200 Bosch. Rozwiązanie zostało docenione podczas tegorocznych Targów Instalacje w Poznaniu, w trakcie których rozstrzygnięto konkurs „Lider Instalacji 2018”. Jury, które oceniało zgłoszone do konkursu produkty, przyznało regulatorowi Bosch EasyControl CT200 nagrodę w kategorii „energooszczędność”. Edmund Słupek www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Dziś na ringu „MI”: sterowanie instalacją grzewczą kominek w instalacji wodnej, sterownik, regulacja

TATAREK Rozwój rynku kominkowego w Polsce jest jednym z najbardziej dynamicznych w Europie i dzięki zaletom kominków (wbrew pseudoekologom), ekologii i ekonomii użytkowania nieustannie zdobywają coraz szersze grono zwolenników. Jednym z systemów grzewczych, które udało się znakomicie połączyć z kominkiem opalanym drewnem, są m.in. instalacje wodne - szczególnie w naszym kraju, gdzie ten typ instalacji jest bardzo szeroko rozpropagowany i stosowany w ogrzewaniu budynków. Sam proces palenia w kominku wymaga jednak od użytkownika dużej uwagi i pochłania też sporo czasu. Tutaj z pomocą przychodzą elektroniczni „strażnicy ognia” w postaci regulatorów kominkowych, pozwalających na całkowicie automatyczną obsługę zarówno samego paleniska, jak i układu grzewczego współpracującego z kominkiem. Pionierem w opracowaniu rozwiązań elektronicznych do sterowania tego typu układami jest firma TATAREK, która równolegle z producentami wkładów z płaszczem wodnym doskonaliła całą ofertę produkowanych przez siebie regulatorów przeznaczonych do obsługi instalacji wodnych zasilanych przez tego typu kominki. Podstawowym modelem firmy TATAREK jest RT-08 P KOMINEK LUX, który jest wzorcem dla podobnych konstrukcji pojawiających się na rynku. Zapewnia on stałą regulację procesu palenia za pośrednictwem przepustnicy (o średnicy 100, 120 lub 150 mm) regulującej właściwą ilość powietrza doprowadzanego do komory spalania. Reaguje ona z odpowiednim wyprzedzeniem i płynnie dobiera ilość powietrza w zależności od ustawionej temperatury wody na płaszwww.instalator.pl

czu kominka. Oprócz tego zapewnia również pełną obsługę instalacji odbierającej ciepło - pracującej w układzie otwartym bądź zamkniętym - regulując pracę dwóch pomp obiegowych c.o. i pompy ładującej c.w.u. (na podstawie jednego lub dwóch czuj-

ników c.w.u.). Ponadto regulator ten zabezpiecza instalację zarówno przed przegrzaniem, jak i zamarzaniem Pytanie do... Jakie są zalety regulatorów przeznaczonych do współpracy z kominkami w instalacji wodnej? wody w układzie. Standardowo wyposażony jest w styk do włączenia/wyłączenia pracy innego źródła ogrzewania - np. pieca gazowego. Te same funkcje, jak wyżej opisany regulator, posiada również RT-08 G TA-

TAREK, który w porównaniu do modelu LUX posiada wyświetlacz graficzny i tym samym pozwala na lepsze zobrazowanie pracy całego układu zasilanego wkładem z płaszczem wodnym. Model ten jest dzisiaj najpopularniejszym rozwiązaniem, które stopniowo zastąpiło swojego protoplastę, mimo że do dzisiaj są one równolegle oferowane w sprzedaży. Ewolucja instalacji wodnych wprowadziła już jakiś czas temu bardzo skuteczne rozwiązanie do gromadzenia nadmiaru ciepłej wody i bardziej racjonalnego jej zarządzania, jakim są bufory ciepła. Rozwiązanie to stało się popularne również na naszym rynku, co spowodowało modyfikację standardowego oprogramowania i wprowadzenie modelu RT-08 G BUFOR dedykowanego pod układy obsługujące kominek z płaszczem wodnym zasilającym bufor ciepła oraz zarządzający rozbiorem ciepła z bufora na układ grzejników i zasobnika c.w.u. Najbardziej zaawansowanym regulatorem dedykowanym pod układy „wodne” w ofercie firmy TATAREK jest model RT-08 GX HYBRID, który dodatkowo pozwala na pełną optymalizację procesu spalania na podstawie czujnika temperatury spalin. Model ten pozwala na najskuteczniejszą kontrolę ładowania bufora ciepła dzięki obsłudze pompy ładującej bufor lub Laddomatu z pomiarem temperatury w górnej i dolnej warstwie bufora, a także szeregowe ładowanie dwóch buforów ciepła. Oprócz opisanych rozwiązań firma TATAREK oferuje również nowej generacji zasilacze awaryjne: A300WAC SINUS i A500WAC SINUS do awaryjnego podtrzymania pracy pomp i zaworów na wypadek zaniku napięcia w sieci energetycznej. Dawid Partyka

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ring „MI”: regulacja, sterowanie instalacją grzewczą regulacja, ogrzewanie płaszczyznowe, równoważenie hydrauliczne

Pol-strawa Wszyscy znamy problemy związane z równoważeniem hydraulicznym ogrzewania płaszczyznowego. Czy inżynierom z Niemiec udała się rewolucja? We współpracy z Uniwersytetem Technicznym w Esslingen firma Straub opracowała całkiem nowy zawór regulacyjny, który dzięki wbudowanemu mikroprocesorowi i inteligentnemu oprogramowaniu ciągle i w pełni automatycznie przeprowadza na bieżąco równoważenie hydrauliczne. EGO - tak nazywa się ten produkt - będzie kompatybilny z wszystkimi powszechnie stosowanym systemami rozdzielaczy. Czy to punkt zwrotny dotyczący regulacji ogrzewania płaszczyznowego? Czy to rzeczywiście działa? Jakie techniczne rozwiązanie się za tym kryje?

Słabe punkty obecnych rozwiązań Podstawowa zasada ogrzewania płaszczyznowego została wynaleziona 2000 lat temu przez Rzymian i dalej jest rozwijana do czasów współczesnych. Dzisiaj ciepło przenoszone jest rurami zatopionymi w posadzce/ścianie przy użyciu gorącej wody jako czynnika grzewczego. Do dziś słabym punktem tego systemu jest regulacja ilości przepływającej wody, a przez to temperatury pomieszczenia z jednej strony i niezbędnej ilości energii z drugiej strony. Postęp techniczny ostatnich 20 lat w postaci innowacyjnych produktów, typu regulatory przepływu czy też „zawory ze stałym prze-

pływem”, nie zapewniły niestety satysfakcjonującego rozwiązania. Chociaż zawory nowego typu są łatwe i mało czasochłonne w montażu, nadal wymagają ręcznej regulacji na podstawie obliczeń projektowych. Ten proces, nawet przy zastosowaniu nowoczesnej techniki, jest w dalszym ciągu czasochłonny, wymaga bowiem fachowego (drogiego) personelu, a instalator ponosi odpowiedzialność za prawidłowe ustawienie systemu. Kolejnym słabym punktem jest obliczanie wielkości przepływu, którego podstawę stanowią najbardziej ekstremalne warunki. To oznacza, że w 90% ustawiona wielkość przepływu

jest znacznie zawyżona, biorąc pod uwagę średnie zapotrzebowanie w sezonie grzewczym. Maksymalna obliczeniowa wielkość przepływu powoduje marnotrawienie energii. Ponadto większość systemów ogrzewania płaszczyznowego jest regulowana tylko raz po instalacji. Modernizacja budynku - np. zmiana sposobu wykorzystania pomieszczeń (nowy podział przestrzeni) lub zwiększona izolacja termiczna - powoduje zazwyczaj zmianę zapotrzebowania na ciepło, co pociąga za sobą konieczność ponownej regulacji systemu, której w praktyce się nie dokonuje. Patrząc obiektywnie, równoważenie hydrauliczne systemu nie jest ani łatwe, ani wygodne dla instalatora, nie spełnia też wymogów w zakresie efektywności energetycznej.

„Plug and play” zapewnia komfort Celem zespołu inżynierów firmy Straub było wyeliminowanie tych słabych punktów. Innowacja techniczna musiała spełniać trzy najważniejsze kryteria: l Oszczędność czasu i wygoda przy montażu, jak też całkowita pewność prawidłowego równoważenia hydraulicznego dla instalatora; l Poprawa efektywności energetycznej całego systemu; l Bezwzględna uniwersalność, czyli kompatybilność z funkcjonującymi na rynku systemami, niezależnie od producenta, oraz cena produktu na poziomie aktualnie istniejących systemów. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Po latach prac rozwojowych przełom nastąpił dzięki zupełnie nowemu siłownikowi, wyposażonemu w mikrochip i oprogramowanie typu „sztuczna inteligencja”, który zapewnia w pełni niezależne, technicznie doskonałe i całkowicie zgodne z bieżącym zapotrzebowaniem równoważenie hydrauliczne dowolnej instalacji ogrzewania płaszczyznowego zarówno w starych, jak i nowych budynkach. Twórcy nadali temu rozwiązaniu nazwę „EGO”. Siłowniki EGO mogą być stosowane jako rozwiązanie typu „plug and play” we wszystkich systemach z rozdzielaczami. Nie wymagają żadnego specjalnego rozruchu czy parametryzacji ani innych dodatkowych komponentów, jak np. router, bramka, czy też aplikacja. To w znacznym stopniu odróżnia je od istniejących już na rynku i bardzo drogich systemów automatyki domowej. Siłowniki EGO natychmiast po zamontowaniu wykonują technicznie doskonałe równoważenie hydrauliczne systemu. Przy tym nowy rodzaj siłownika całkowicie eliminuje „błąd człowieka” z procesu regulacji pętli grzewczych. Czujniki na rurach mierzą różnice temperatur - resztę załatwia sztuczna inteligencja i mikrochip, które ciągle obliczają prawidłowy rozkład temperatur i odpowiednie położenie zaworu. Tak dzieje się nie tylko przy rozruchu, ale cały czas w trakcie eksploatacji systemu; tym samym EGO przejmuje odpowiedzialność za absolutnie prawidłowe równoważenie hydrauliczne. Dzięki mikrochipowi i oprogramowaniu „Intelligent Flow Control” ponowne obliczenia wielkości przepływu przy renowacji lub w przypadku konieczności powtórnego

11 (243), listopad 2018

Dokładnie przetestowany

zrównoważenia hydraulicznego systemu stają się w przyszłości całkowicie zbędne. Wygodniej i niezawodniej już się nie da.

Regulacja oparta na rzeczywistym zapotrzebowaniu Nawet po latach EGO - sztuczna inteligencja - na podstawie ciągle mierzonych wartości samoczynnie rozpoznaje otoczenie systemu, uczy Pytanie do... Siłownik EGO - czy to koniec problemów z równoważeniem hydraulicznym systemów ogrzewania płaszczyznowego? się zachowań mieszkańców i dostosowuje cały system ogrzewania płaszczyznowego do zmiany sposobu wykorzystania przestrzeni lub do zmian w budynku. System wyposażony w siłowniki EGO pod względem technologii sterowania jest maksymalnie energooszczędny.

Już na wczesnym etapie rozwoju projektu, we współpracy z Uniwersytetem Technicznym w Esslingen, rozwijane było środowisko symulacji, które obejmowało wszystkie możliwe w praktyce warianty systemów ogrzewania płaszczyznowego. W ten sposób w czasie trwania projektu przeprowadzono symulacje uwzględniające niezliczone rodzaje systemów ogrzewania płaszczyznowego, warunki ich pracy oraz wszystkie możliwe do wyobrażenia zmienne zakłócające. W rezultacie opracowano inteligentne sterowanie przepływem (Intelligent-flow-control-algorithmus). Ten algorytm umożliwia EGO całkiem samodzielne i niezależne sterowanie własnym obiegiem grzewczym bez wpływu na obiegi sąsiednie. W 2016 roku rozpoczęte zostały w domach jednorodzinnych i mieszkaniach intensywne testy praktyczne. Do dzisiaj prototypy EGO potwierdzają nie tylko swoją funkcjonalność, ale także ogromną wydajność w szerokim spektrum zastosowań.

Wniosek Inżynierowie firmy Straub ponownie odnieśli wielki sukces. Połączenie elektroniki „hi-tech“ i inteligentnego oprogramowania w jednym, działającym niezależnie, samouczącym się i w pełni kompatybilnym komponencie jest niezwykle wygodne i sprawia, że idealne równoważenie hydrauliczne systemu jest bardzo skuteczne. EGO zastępują konwencjonalne siłowniki, zapewniając znacznie lepszą wydajność energetyczną (energooszczędność). Produkt będzie wprowadzony na rynek na początku 2019 roku. EGO to przełom na rynku w dziedzinie rozwiązania problemów równoważenia hydraulicznego systemów ogrzewania płaszczyznowego.

O producencie Nazwa „Straub” do tej pory nie była znana wielu fachowcom z branży. Przyczyna jest prosta - przedsiębiorstwo, chociaż wiodące na rynku rozdzielaczy ze stali nierdzewnej, stoi z tyłu jako anonimowy dostawca, jednak innowacje techniczne firmy Straub kształtują rynek ogrzewania płaszczyznowego od ponad 40 lat. Maria Radowiecka www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ring „MI”: sterowanie i regulacja instalacji grzewczej ogrzewanie, regulacja, równoważenie, zawór

Taconova Firma Taconova posiada wieloletnie doświadczenie w produkcji zaworów równoważących. Najwyższe standardy jakości i szeroka oferta pozwalają znaleźć optymalny model do każdej instalacji. Wprowadzone w tym roku nowe modele TacoSetter Inline 130 zapewniają instalatorom jeszcze więcej opcji wyboru optymalnego rozwiązania do złącz śrubowych danego systemu rurowego. Energię w budynkach należy zawsze rozprowadzać tak, by wszystkie pomieszczenia i odbiorniki zaopatrywane były zgodnie z zapotrzebowaniem. Do tego właśnie służą zawory równoważące Taconova, które pozwalają wyjątkowo łatwo i dokładnie wyregulować przepływy objętościowe w instalacjach grzewczych. Zależnie od wielkości przepływu i rodzaju instalacji do wyboru mamy różne warianty modeli TacoSetter Inline, TacoSetter Bypass, TacoSetter Bypass Kołnierz czy TacoSetter Hyline. Produkty firmy Taconova oferują liczne korzyści istotne zarówno z punktu widzenia wykonawcy, jak i inwestora, administratora, czy w końcu samych użytkowników budynku. Odczuwalne i mierzalne efekty zrównoważonego systemu to komfortowe

temperatury pomieszczenia i wysoka efektywność energetyczna dzięki oszczędności paliwa grzewczego i mniejszemu zużyciu energii elektrycznej przez pompę. Takie rozwiązanie przeciwdziała również powstawaniu nieprzyjemnych odgłosów w rurociągach i zaworach, z których składa się instalacja.

Proste rozwiązanie powszechnego problemu Niestety wielu projektantów i instalatorów wciąż nie uwzględnia zaworów równoważących w instalacjach grzewczych. Dlatego właśnie - zarówno w domach jednorodzinnych, jak i w mieszkaniach - zdarza się, że niektóre grzejniki pozostają zim-

ne, podczas gdy inne pomieszczenia są przegrzewane. Użytkownicy i administratorzy często zgłaszają się z tym problemem do firm zajmujących się instalacją i konserwacją ogrzewania. Zazwyczaj przyczyną jest nierównomierny rozdział ciepła Pytanie do... Jak nazywa się najbardziej znany zawór równoważący firmy Taconova? grzewczego. Brak wyregulowania hydraulicznego w systemie grzewczym można od razu odczuć na temperaturach pomieszczeń. Podczas gdy grzejniki położone bliżej centrali grzewczej są zasilane nadmiernie, grzejnikom w bardziej oddalonych odcinkach instalacji pozostaje zbyt mały przepływ medium, w efekcie czego pozostają one zimne. Często podejmowanym środkiem zaradczym jest próba podwyższenia wydajności pompy cyrkulacyjnej, co jednak dodatkowo zwiększa nierównomierność rozdziału ciepła. Zastosowanie zaworów równoważących pomaga efektywnie rozwiązać ten problem. Umożliwiają one łatwe i dokładne wyregulowanie przepływów objętościowych w instalacjach grzewczych zasilanych ciepłą wodą w l/min, co ma na celu równoważenie pionów.

Sposób montażu i zasada działania

Rys. Bez równoważenia hydraulicznego przepływ wody grzewczej przez bardziej oddalone grzejniki jest słabszy (rys. po lewej). Równoważenie hydrauliczne powoduje wyregulowanie przepływów do wymaganych wartości (rys. po prawej), dzięki czemu wszystkie grzejniki w budynku są zasilane równomiernie.

Montując zawór równoważącopomiarowy, należy zapewnić przed nim prosty odcinek rury o tej samej długości i średnicy, co zastosowany typ zaworu. Produkty firmy Taconova mogą być instalowane w pozycji pionowej, poziomej lub pod kątem. Musimy tylko zwrócić uwagę www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

na kierunek przepływu oznaczony strzałką na korpusie zaworu. Pomiar przepływu oparty jest na zasadzie pływaka i sprężyny kontrującej. Wskaźnikiem wartości przepływu jest dolna krawędź pływaka.

Nowość w ofercie TacoSetter Inline uważany jest przez specjalistów z branży za jedyny w swoim rodzaju zawór równoważący, posiadający szkiełko i dokładną skalę. W tym roku seria TacoSetter Inline 130 została poszerzona o nowe modele z dodatkowymi rozmiarami przyłączy i przystosowane do większych przepływów. Przykładowo dla wielkości nominalnej DN 20 dostępny jest gwint przyłączeniowy dla nakrętki złączkowej ¾" standardu Eurokonus lub gwint przyłączeniowy 1" dla śrubowego złącza rurowego 22 mm z pierścieniem tnącym. Dla wielkości nominalnej DN 25 producent oferuje TacoSetter Inline 130 z gwintami o rozmiarach od 1" do 1 ½" i wielkości przepływu 20-70 l/min. Element pomiarowy zintegrowany jest w korpusie zaworu. Regulację przeprowadza się za pomocą wkrętaka i śruby nastawczej.

Szeroka oferta sprawdzonych modeli Najbardziej znany na rynku model TacoSetter Bypass przeznaczony jest zasadniczo do instalacji o większym przepływie - w zależności od wersji nawet do 200 l/min. Żeby dokonać odczytu, należy przycisnąć charakterystyczny czerwony element. Zawór ten znajduje się w ofercie firmy Taconova nieprzerwanie od 1985 roku i przez ten czas był systematycznie ulepszany. To prawdziwy klasyk wśród zaworów regulacyjno-pomiarowych. Element pomiarowy znajduje się w obejściu (bypass) w stosunku do strumienia przepływu głównego i medium nie przepływa przez niego w sposób ciągły. W razie potrzeby można otworzyć bypass przez wciśnięcie i przytrzymanie dźwigni samozamykającego się zaworu stopowego. Przyłączanie i odłączanie bypassu nie ma wpływu na główny strumień. Korpus zaworu wykonany jest z mosiądzu, a www.instalator.pl

11 (243), listopad 2018

wziernik z tworzywa sztucznego odpornego na wysoką temperaturę i uszkodzenia mechaniczne. Do naprawdę dużych instalacji firma Taconova rekomenduje zawór TacoSetter Bypass Kołnierz, który nadaje się do przepływów od 60 do nawet 650 l/min, a jego waga wynosi od 13,9 do 19,7 kg. Korpus wykonany jest z żeliwa szarego. Element pomiarowy przymocowany jest do boku korpusu. Dwa zawory odcinające oddzielają go w normalnym trybie pracy od korpusu zaworu. Pomiar Fot. 1. Nowy model TacoSetter Inline 130. przepływu jest możliwy dopiero po otwarciu obu zaworów odcinających. Ustawiona wartość nie ulega zmianie po ponownym zamknięciu zaworów odcinających i przejściu w tryb pracy normalnej. Ważna zaletą tego modelu jest doskonały stosunek ceny do wielkości przepływu, przy jakiej może on pracować. W przypadku instalacji rurowych z tworzywa sztucznego Taconova oferuje natomiast zawór TacoSetter Hyline, który jest przeznaczony głównie do równoważenia hydraulicznego w systemach wykorzystuFot. 2. TacoSetter ByPass - najbardziej jących energię geotermalną i solarrozpoznawalny produkt firmy Taconova. ną. Regulacja odbywa się tutaj ręcznie za pomocą pokrętła na zaworze ze skośnym gniazdem. Korpus zaworu wykonany jest z wysokiej jakości tworzywa sztucznego, wzmacnianego włóknem szklanym.

Najważniejsze zalety w skrócie

Fot. 3. TacoSetter Bypass Kołnierz przeznaczony do instalacji o największych przepływach.

Fot. 4. Zawór równoważący TacoSetter Hyline, wykonany z wysokogatunkowego tworzywa sztucznego.

Równoważenie hydrauliczne jest jedną z głównych kompetencji firmy Taconova, a oferowane przez nią zawory równoważące to sprawdzone, niezawodne produkty, o których warto pamiętać przy projektowaniu i montażu instalacji. Najważniejsze ich zalety z punktu widzenia instalatora to: l bezpośrednia wizualna kontrola przepływu (wziernik) i odczyt natężenia przepływu w l/min, l dokładna i szybka regulacja wielkości natężenia przepływu, bez konieczności stosowania, wykresów, tabel lub zewnętrznych urządzeń pomiarowych, l montaż w dowolnej pozycji, brak konieczności konserwacji, l niski spadek ciśnienia. Krzysztof Janowski

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ring „MI”: sterowanie i regulacja instalacją grzewczą zawory mieszające, zwrotnice hydrauliczne, grupy pompowe

WOMIX WOMIX jest w 100% polską firmą wykorzystującą wieloletnie doświadczenie w handlu i produkcji armatury centralnego ogrzewania. Przez prawie 12 lat istnienia na rynku nasze produkty trafiły do niezliczonej grupy klientów, co sprawia, że marka WOMIX kojarzona jest z produktem o bardzo wysokiej jakości za przystępną cenę. Dzięki znajomości branży oraz wyspecjalizowanej kadrze pracowniczej WOMIX oferuje szereg urządzeń pomagających uzyskać oczekiwany komfort i energooszczędność instalacji.

Regulacja i zarządzanie Wszystkie systemy zabudowy kotłowni wpisują się w segment regulacji i zarządzania instalacją grzewczą. Poprzez odpowiedni rozdział i regulację przepływu czynnika grzewczego zyskujemy widoczne w sezonie oszczędności oraz zmniejszamy straty ciepła w instalacji, co również ma niebagatelny wpływ na komfort życia. Poniżej przedstawiamy urządzenia oraz systemy grup pompowych produkowanych przez naszą firmę, mając nadzieję, że znajdą one uznanie i zastosowanie w Państwa instalacjach: l Zawory mieszające MIX M 3- i 4-drogowe zawory mieszające MIX M służą do regulacji czynnika grzewczego w instalacjach centralnego ogrzewania (fot. 1). Korpus, grzyb i pokrywa zaworu mieszającego wykonane są z kutego mosiądzu CW617N. Uszczelnienie zapewniono o-ringami EPDM. Zaletą gwintowanych zaworów mieszających MIX M jest szeroka gama - zawory te występują w szerokim zakresie średnic, bo od 3/4 do 2". Dodatkowo dla dopasowania zaworu do projektowanej lub istniejącej instalacji mieszacze wykonywane są dla kilku kv dla tej samej średnicy. Na przykład średnica 3/4" występuje aż w trzech różnych wykonaniach - dla wartości kv: 4, 6 i 8.

Zwrotnice hydrauliczne Zwrotnice hydrauliczne wykonane są ze stali i służą do odseparowania pompy obiegu kotłowego od pomp obiegów instalacyjnych. Posiadamy szeroką gamę produktów dostosowanych do różnej wielkości instalacji oraz o różnorodnych wielkościach przyłączy. Standardowo wyposażone są w odpowietrznik, zawór spustowy, tuleję nurnikową, uchwyty naścienne lub stopę montażową oraz izolację (fot. 2). l Rozdzielacze centralnego ogrzewania Rozdzielacze centralnego ogrzewania wykonane są ze stali i stworzone w celu ułatwienia montażu grup pompowych (fot. 2). Służą do rozdziału ciepłego medium na kilka obiegów grzewczych. Posiadamy w ofercie kilka typoszeregów do mocy 350 kW, od 2 do 6 obiegów grzewczych. Wykonujemy również rozdzielacze pod zamówienia indywidualne klienta. l Zawory kulowe Bioflux Bioflux to innowacyjne rozwiązanie zaworu kulowego zawierającego w kuli filtr siatkowy możliwy do wyczyszczenia w każdej chwili po zamknięciu zaworu i odkręceniu pokrywy. Po wyczyszczeniu możliwe jest dalsze korzystanie z zaworu. Pytanie do... W jakich instalacjach znajdują zastosowanie grupy pompowe?

l Zawory termostatyczne THERMO

Zawory termostatyczne THERMO przeznaczone są do regulacji czynnika zasilającego instalację centralnego ogrzewania, zarówno podłogową, jak i grzejnikową. Posiadają podłączenia gwintowane zewnętrzne 1" oraz występują w dwóch wariantach zakresu regulacji: 20-47°C oraz 35-60°C. l Termostatyczne zawory mieszające TMT Termostatyczne zawory mieszające TMT przeznaczone są do regulacji ciepłej wody użytkowej. Zabezpieczają instalację przed zbyt wysoką temperaturą ciepłej wody użytkowej, co w konsekwencji chroni użytkownika przed poparzeniem. Zawory dostępne są w dziewięciu wielkościach przyłączy, zarówno gwintowane wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Zawory kulowe Bioflux oraz TMT posiadają atest PZH. l Grupy pompowe DN 25 oraz DN 32 Dzielimy je na kilka typów w zależności od potrzeb zastosowania. Każda z grup standardowo wyposażona jest w izolację, dwa zawory kulowe z termometrami wody zasilającej i powrotnej, stalowy łącznik, dodatkowy zawór kulowy, mieszacz obrotowy lub termostatyczny (w zależności od typu): Grupa SA - bez zaworu mieszającego, przeznaczona do obiegów grzejnikowych, ładowania zasobnika lub zasilania nagrzewnic; Grupa SMT - z zaworem mieszającym obrotowym; przeznaczona do obiegów ogrzewania podłogowego lub alternatywnie grzejnikowego; w celu kompletnego sterowania powinno się ją wyposażyć z siłownik MP10 podłączany do automatyki kotłowej; Grupa SMTC - z zaworem mieszającym termostatycznym; przeznaczona do instalacji, w których konieczne jest pilnowanie temperatury zasilania; www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

szafce i przeznaczony jest do kotłowni do maksymalnej mocy 30 kW. System ten montujemy pod wiszącym kotłem centralnego ogrzewania. Dzięki niemu mamy możliwość sterowania dwoma lub trzema obiegami grzewczymi. MIXBOX zawiera rozdzielacz centralnego ogrzewania z wbudowaną minizwrotnicą hydrauliczną na dwa lub trzy obiegi grzewcze, grupy pompowe z zaworem mieszającym lub bez. Zawór mieszający może być obrotowy z siłownikiem elektrycznym, jak również termostatyczny. Grupy pompowe wyposażone są w energooszczędną elektroniczną pompę Wilo lub Grundfos. Drugi z systemów - zestaw D (fot. 3) - jest to system stosowany, gdy moc kotła wynosi maksymalnie 45 kW. W skład wchodzą dwie grupy pompowe DN 25 w izolacjach, z zaworami kulowymi i termometrami, rozdzielacz centralnego ogrzewania, uchwyty naścienne, zawory zwrotne oraz siłownik zaworu mieszającego. Zestaw wyposażony jest w energooszczędne elektroniczne pompy Grundfos UPM3 AUTO L 25-70.

Sterowanie

przeznaczona do instalacji ogrzewania podłogowego; l Gotowe wersje systemów do regulacji instalacji domków jednorodzinnych. W ofercie dostępne są dwa kompletne systemy instalacyjne przeznaczone dla instalacji domków jednorodzinnych. Pierwszy z nich - zestaw MIX-BOX - zamknięty jest w stalowej www.instalator.pl

W zależności od potrzeb instalacją sterować można za pomocą różnego rodzaju sterowników. Mnogość typów i rodzajów sprawia, że w naszej ofercie znajdują się dwa typy tych urządzeń, tj. sterowniki pogodowe Lago, E8 oraz siłownik z wbudowaną regulacją stałotemperaturową MP 05 CR (fot. 5). Zaletą sterowników pogodowych jest możliwość sterowania poszczególnymi obiegami grzewczymi i utrzymywanie stałej temperatury każdego z nich niezależnie od zmieniających się warunków pogodowych. Sterownik pracuje zgodnie z ustawioną wartością krzywej grzewczej i dopasowuje temperaturę zasilania oraz ustawienie zaworu mieszającego odpowiednio do żądanej wartości temperatury obiegu grzewczego. Oferowane sterowniki różnią się między sobą ilością i rodzajem sterowanych elementów instalacji, tj: 1) regulator Lago 0101/1001 steruje jednym obiegiem z zaworem mieszającym lub opcjonalnie jednym obiegiem bezpośrednim oraz obiegiem c.w.u., 2) regulator Lago 0321 - steruje jednym obiegiem z zaworem mieszającym, jednym obiegiem bezpośrednim i obiegiem c.w.u.,

3) regulator E8.0324 - steruje kotłem z palnikiem jednostopniowym, jednym obiegiem z zaworem mieszającym, jednym obiegiem c.o. oraz obiegiem c.w.u. lub pompą cyrkulacyjną kotła 4) regulator E8.0634 - steruje kotłem z palnikiem dwustopniowym lub dwoma kotłami z palnikami jednostopniowymi, dwoma obiegami z zaworami mieszającymi, obiegiem c.w.u. oraz pompą cyrkulacyjną kotła, 5) regulator E8.1124 - steruje dwoma obiegami z zaworami mieszającymi oraz obiegiem c.w.u. lub pompą cyrkulacyjną kotła. Każdy z regulatorów ma możliwość podłączenia dodatkowych regulatorów pokojowych dających komfort obsługi urządzeń wewnątrz pomieszczenia bez konieczności schodzenia do kotłowni. Są to moduły Lago FBR2 oraz Lago FB. Drugim z wymienionych typów urządzeń, służących do sterowania obiegami grzewczymi, jest siłownik MP 05 CR montowany na zaworze mieszającym. Urządzenia te mają zastosowanie szczególnie w instalacjach rozbudowywanych, gdzie istniejący sterownik ma już wyczerpane swoje możliwości obsługi elementów instalacji grzewczej, kiedy chcemy aby dany obieg grzewczy był odseparowany od innych lub gdy po prostu nie chcemy wykorzystywać standardowego sterownika. Praca tego urządzenia wymaga od użytkownika tylko ustawienia na pokrętle żądanej temperatury zasilania. Siłownik wyposażony jest w przylgowy czujnik temperatury montowany na zasilaniu i dzięki temu możliwe jest kontrolowanie tej temperatury. Regulator posiada wyświetlacz pokazujący aktualną (podczas normalnej pracy) lub żądaną temperaturę obiegu grzewczego (podczas kręcenia pokrętłem). Dodatkowo wyposażony jest w dodatkowe przełączniki umożliwiające m.in. zmianę kierunku obrotu siłownika, ustawienie minimalnej oraz maksymalnej temperatury granicznej czy zmianę współczynnika reakcji. Do pracy tego urządzenia nie są wymagane żadne zewnętrzne regulatory. Michał Górecki

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Jestem za, a nawet przeciw, czyli pokojowe rozmowy o technologiach

Paliwo do kotła Inwestor decydujący się na użytkowanie kotła na paliwo stałe może mieć dylemat: co do pieca? Czy palić w kotle węglem czy też peletem? Co się bardziej opłaca? Dlaczego zdecydować się na ten, a nie inny rodzaj paliwa? Czym będą się różnić kotły spalające węgiel od tych na pelet? Te pytania stawiają m.in. instalatorom, projektantom, pracownikom firm handlowych...

Ogrzewanie peletem

Ogrzewanie węglem

Polsce około 67% budynków jednorodzinnych zasilanych jest przez kocioł bądź piec węglowy, a w 14% wykorzystywany jest kocioł na drewno bądź inny rodzaj biomasy. Wśród kotłów węglowych w naszym kraju dominują kotły zasypowe stanowiące niemal 80%, następnie kotły retortowe z 18% udziałem w rynku, a około 2% to piece węglowe. W przypadku węgla proces spalania polega na zamianie energii chemicznej zawartej w substancji węglowej na energię użyteczną w postaci ciepła, podczas którego występują straty związane z konstrukcją kotła, parametrami spalania oraz jakością spalanego paliwa. Dodatkowo od rodzaju paliwa oraz jego parametrów fizykochemicznych zależy wielkość emisji zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery. Z tego powodu każda z technologii wykorzystania węgla, jego przetwarzania w procesach przetwórczych, jak np. koksowanie, zgazowanie, uwodornianie, a także spalanie w różnych kotłach (rusztowych, fluidalnych, pyłowych, retortowych itd.), wymaga dostarczenia gotowego produktu handlowego o ściśle określonych parametrach jakościowych. Kotły zasypowe skonstruowane są w taki sposób, aby paliwo węglowe spalało się na ruszcie stałym, w dużej komorze spalania, co wymaga cyklicznego uzupełnienia paliwa po jego wypaleniu. Kotły te dzielone są na: l ze spalaniem górnym - wylot spalin usytuowany jest w górnej części wnętrza komory zasypowej. Jest to kocioł tani i niewymagający ze względu na stosowane paliwo węglowe (w wielu urządzeniach dopuszczalne jest również spalanie koksu i sporej wielkości drewna), jednak najlepsze efekty energetyczne uzyskuje się przy spalaniu węgla typu orzech. Istotne jest, aby w tego rodzaju kotłach stosować technikę rozpalania od góry w celu znaczącego zminimalizowania emisji substancji zanieczyszczających; l ze spalaniem dolnym - wylot spalin usytuowany został u dołu paleniska, przy samym ruszcie, na którym należy roz-

elet jest ciekawą alternatywą dla pozostałych paliw. Proces jego spalania jest ekologiczny, bezpieczny, a eksploatacja jest mniej problematyczna w porównaniu do kotłów węglowych. Spalanie peletu w nowoczesnych kotłach jest bardzo skomplikowane i zależny od wielu czynników. Należy pamiętać, że jakość spalanego peletu ma decydujący wpływ na jego zużycie, a więc możliwy do osiągnięcia efekt energetyczny. Paliwo o słabych parametrach jakościowych może powodować wiele problemów podczas eksploatacji kotła: podwyższone zużycie paliwa, duża ilość popiołu i szlaki czy zapychanie się podajnika, a w efekcie wygaszanie paleniska. Pelet wytwarzany jest w procesie prasowania pod wysokim ciśnieniem odpadów (trociny, wióry, zrębki) bez dodatków lepiszcza tylko przy wykorzystaniu naturalnego środka wiążącego – ligniny zawartej w drewnie. Najczęściej występująca na rynku forma tego paliwa to produkt powstały ze sprasowanych trocin z drzew iglastych z domieszką liściastych bez dodatku kory, gdzie surowcem jest biomasa zgodnie z normą PN-EN 17225-1. Na rynku dostępne są również pelety z biomasy niedrzewnej (np. słoma), jednak ze względu na gorsze parametry jakościowe paliwo to posiada niską efektywność energetyczną, a podczas jego spalania do atmosfery emitowanych jest więcej zanieczyszczeń. Przy wyborze paliwa szczególną uwagę należy zwrócić na jego granulację. Nie należy stosować paliwa o grubości większej niż podana przez producenta urządzenia, gdyż może to utrudniać pracę podajnika i prowadzić do jego uszkodzenia. Gęstość decyduje o trwałości paliwa, ścieralności i powstawaniu miazgi. Zbyt niska gęstość może być przyczyną blokowania mechanizmu podajnika, może powodować nadmierną spiekalność i problemy z właściwym spalaniem. Niewłaściwe jest stosowanie paliwa o wilgotności wyższej niż 12%. Norma PNEN 17225-2:2014-07p definiuje klasy peletu do użytku

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Ogrzewanie węglem

palać węgiel. Kotły tego typu są droższe od kotłów ze spalaniem górnym, a z drugiej strony - wymagają określonego paliwa, które po częściowym spaleniu będzie opadać pod własnym ciężarem jak węgiel w sortymencie orzech; l podajnikowe - posiadają automatyczny podajnik i stosowane są w nich paliwa sortymentu groszek (wielkość od 5 do 25 mm). Specyfika działania pozwala na ograniczenie uciążliwości związanej z częstym dorzucaniem paliwa, jak ma to miejsce w kotłach zasypowych, co w praktyce oznacza konieczność doglądnięcia kotła co kilka dni. Kotły retortowe są droższe od kotłów zasypowych, ale posiadają lepszą sprawność, a w konsekwencji pozwalają na uzyskanie większej ilości energii z tony węgla, a także są mniej emisyjne. Standardowo w tego typu urządzeniach stosuje się podział ze względu na technikę dostarczania paliwa: l z palnikiem retortowym - paliwo podawane jest od dołu do komory, w której spalana jest tylko wierzchnia warstwa, a popiół jest usuwany poza palnik, co powoduje dokładne wypalenie paliwa, a także małą emisję substancji lotnych. Istotne w tego typu kotłach jest stosowanie odpowiedniego pod względem wielkości paliwa, opisanego w instrukcji danego kotła, z uwagi na możliwość zacięcia się mechanizmu podajnikowego przy zbyt dużych kawałkach. Najlepszych paliwem będzie w tych kotłach ekogroszek; l z palnikiem rynnowym - paliwo wpychane jest rynną przez podajnik ślimakowy i po spaleniu popiół spychany jest do popielnika. W tego typu konstrukcji może wystąpić okresowe kopcenie paliwa, gdyż nie wszystkie substancje lotne ulegają spaleniu; l z podajnikiem tłokowym - łączą cechy kotła zasypowego i kotła z palnikiem rynnowym, gdyż zastosowano w nich ruszt z nadmuchem od spodu, a paliwo przesuwane jest z boku poprzez układ tłokowy. Tego typu konstrukcja jest idealna dla paliwa o różnych wymiarach, a nawet dla miałów, jednakże ilość dostarczanego paliwa nie jest tak precyzyjna jak w kotłach z palnikiem retortowym, co może powodować niewypalanie się wszystkich substancji lotnych i w konsekwencji uzyskanie mniejszej energii. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele kotłów spełniających klasę 5 według normy PN:EN 303:5-2012, co oznacza, że możliwe jest spalanie zarówno węgla, jak i peletu z biomasy. Kotły tej klasy posiadają wysoką sprawność i wymagają dobrej jakości paliwa - jak ekogroszek o kaloryczności minimum 28 MJ/kg. Są to jedne z droższych urządzeń, jednak umożliwiają uzyskanie maksymalnej ilości energii z paliwa i ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających, stąd też są często zalecane w programach dotacyjnych, np. w programie „Czyste Powietrze”. l Łukasz Mazanek, Polska Grupa Górnicza S.A. www.instalator.pl

11 (243), listopad 2018

Ogrzewanie peletem

domowego: A1, A2, B. Najwyższej jakości paliwo klasy A1 posiada niską zawartość popiołu (≤ 0,5) i azotu (≤ 0,3), co wymaga odpowiedniej jakości surowców do produkcji (odpady drzewne niepoddane obróbce chemicznej) oraz starannego procesu wytwarzania. Paliwo o dużej wilgotności może utrudniać prawidłowy proces spalania oraz doprowadzić do uszkodzenia ślimaka, rury podajnika, zasobnika opału i powodować przedwczesną korozję wymiennika ciepła. Podwyższona wilgotność ujemnie wpływa na efekt energetyczny uzyskany podczas spalania paliwa. Na rynku istnieją rozwiązania, które pozwalają na spalanie peletów gorszej jakości (w tym biomasy z tendencją do tworzenia szlaki). Nowoczesne palniki peletowe wyposażone są w automatyczny ruszt ruchomy, który cyklicznie oczyszczając palenisko, wpływa na poprawę procesu spalania i zmniejsza emisję zanieczyszczeń, a użyte do produkcji materiały (stal nierdzewna) wpływają na przedłużenie żywotności urządzenia. Spośród zalet peletu należy wymienić łatwość i czystość, jeżeli chodzi o przechowywanie, ekonomiczność i niewielką ilość popiołu pozostającą po spalaniu. Jako paliwo odnawialne jego eksploatacja jest korzystna dla środowiska, a podczas spalania emisja zanieczyszczeń jest niższa w porównaniu do węgla. Szukając wad peletu, należy pamiętać, że paliwo to jest wrażliwe na wilgoć, a więc pomieszczenie przeznaczone na skład opału powinno być suche i zabezpieczone przed wpływem warunków atmosferycznych. W przypadku budynków słabo zaizolowanych, ze względu na wartość opałową peletu 16 ÷ 19 MJ/kg, należałoby przed zakupem kotła przeprowadzić gruntowną termomodernizację obiektu lub rozważyć jednak montaż kotła na eko-groszek. Dodatkowo kotły peletowe wymagają odpowiedniego ciągu kominowego i wentylacji pomieszczenia kotłowni. Niebezpieczne może być nagromadzenie gazów spalinowych w komorze spalania, szczególnie w początkowej fazie rozpalania, co prowadzi do zapłonu mieszanki gazowej, a w efekcie wybuchów. Nowoczesne kotły peletowe są zabezpieczone przed taką ewentualnością, posiadają m.in. system kontroli przepływu powietrza oraz fotokomórkę (czujnik ognia), mechaniczne i elektroniczne zabezpieczenie przed cofaniem płomienia, a nad całością pracy układu grzewczego czuwa zaawansowany sterownik z systemem regulacji PID. Wyposażenie kotłów w zapalarkę pozwala uprościć obsługę urządzenia oraz daje oszczędność paliwa - automatyczna praca kotłów w trybie rozpalanie/wygaszanie. l Michał Łukasik, ZMK SAS

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Ogrzewanie podłogowe w budynkach wielorodzinnych

Ślimak i meander W ciągu ostatnich kilkunastu lat wodne ogrzewania podłogowe stały się popularne również w mieszkaniach w budynkach wielorodzinnych zasilanych w ciepło z sieci miejskiej. Zainstalowanie takiego ogrzewania w budynkach wielorodzinnych budowanych w formule deweloperskiej wymaga jednak nieco więcej „zachodu” i poniesienia wyższych kosztów niż w przypadku domu jednorodzinnego. Co powoduje, że właściciele mieszkań w budynkach wielorodzinnych budowanych w formule deweloperskiej decydują się na ogrzewanie podłogowe? Sądzę, że odpowiedź jest podobna jak 2300 lat temu w starożytnej Grecji czy Rzymie, gdzie zbudowano pierwsze ogrzewania powierzchniowe. W miarę wzrostu zamożności niektórych warstw społecznych i rozwoju starożytnej in-

niektórych zamkach zakonów rycerskich - w Polsce np. w zamku w Malborku, gdzie Krzyżacy twórczo udoskonalili ten pomysł. Należy pamiętać, że aż do połowy XIX wieku zdecydowana większość ludzi mieszkała w domach nieogrzewanych zimą. W Polsce ogrzewanie mieszkań przy pomocy pieców stałopalnych przeważało aż do lat 70. XX wieku.

l polepszenia higieny pomieszczeń poprzez eliminację krążenia kurzu w pomieszczeniu spowodowanego działaniem grzejników - w ogrzewaniu podłogowym powietrze w pomieszczeniu jest podgrzewane w niewielkim stopniu, a więc nie jest wprawiane w ruch tak jak w przypadku grzejników - patrz rysunki 1 a i 1 b.

Dwa rodzaje Rysunki 1 a i 1 b najlepiej oddają istotę tych dwóch rodzajów ogrzewania oraz różnicę w uzyskiwaniu komfortu cieplnego w pomieszczeniu. Komfort użytkowania jest tym wyższy, im temperatura posadzki jest najbardziej zbliżona do temperatury naszych stóp. Ze względów zdrowotnych temperatura powierzchni posadzki nie powinna przekraczać 28°C w strefie stałego przebywania ludzi, a w łazienkach 33°C. Przy obecnie obowiązujących wymogach ochrony cieplnej budynków nie jest to już problemem.

Wymagania żynierii pojawiła się możliwość podniesienia komfortu życia. Wynalazek starożytności, czyli ogrzewanie powierzchniowe, został zapomniany po upadku Cesarstwa Rzymskiego w połowie V wieku naszej ery. W okresie średniowiecza wynalazek ten wykorzystywano w

Obecnie, korzystając z postępów techniki i wzrostu zamożności, rozwiązanie to stosują ludzie w celu: l uzyskania optymalnego komfortu cieplnego i podniesienia jakości życia, l podniesienia estetyki pomieszczeń, l swobodnej aranżacji pomieszczeń nieograniczanej posadowieniem grzejników,

Realizacja takiego rozwiązania w budynkach deweloperskich wymaga: l zlecenia deweloperowi wykonania takiego systemu grzewczego l wykonania projektu takiego ogrzewania przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia - często załatwia to deweloper, l ustalenia z projektantem rodzaju wykładzin oraz przybliżonego sposobu rozmieszczenia mebli, aby ustalić rzeczywistą emisję ciepła z posadzki.

Na sucho lub na mokro Ogrzewanie podłogowe mieszkania w budynku wielorodzinnym można zrealizować w technologii suchej lub mokrej. Wszystko zależy od tego, jaką grubość posadzki mamy do dyspozycji. Najbardziej rozpowszechniona metoda mokra wymaga:

www.instalator.pl

JEDNO Z NAJNOWOCZEŚNIEJSZYCH CENTRÓW LOGISTYCZNYCH NASZYCH CZASÓW. I największy magazyn produktów, które tak właściwie są już niedostępne. Zarówno przy zamówieniach jednego z naszych nowoczesnych systemów, jak i pojedynczych części zamiennych, które już dawno zostały wycofane z bieżącej sprzedaży, przykładamy równie wysoką wagę do nieograniczonej dostępności, jak i do bezwzględnej terminowości. Ponieważ tylko w ten sposób możemy dostarczyć dokładnie to, dokładnie wtedy i dokładnie tam, gdzie jest to potrzebne – bez żadnych kompromisów. Viega. Connected in quality.

Centrum logistyczne Viega, Attendorn-Ennest, Niemcy

viega.pl/O-nas

181010DU_Image_Logistik_PL_207x293_Magazyn_Instalatora_F39.indd 1

20.07.18 16:33

miesięcznik informacyjno-techniczny

l 10-11 cm grubości warstw posadzkowych - warstwa izolacji termicznej ze styropianu 3 cm i 6 cm jastrychu cementowego jeśli jest realizowana nad pomieszczeniami ogrzewanymi; l 12-13 cm w przypadku posadzki na gruncie lub nad piwnicami nieogrzewanymi - warstwa izolacji termicznej ze styropianu 3 + 2 cm i 6 cm jastrychu cementowego. Budowę grzejnika podłogowego w metodzie mokrej przedstawia rysunek 2. Jeśli do dyspozycji mamy cieńsze posadzki, tj. poniżej 10 cm, to w grę wchodzi technologia sucha, która jest droższa. Technologia ta jest używana głównie w budynkach remontowanych, zabytkowych itp. Kolejne rysunki 3 a i 3 b pokazują dwa warianty ogrzewania metodą suchą.

Dwa systemy układania Metoda sucha pozwala na układanie rur w systemie „meander” (fot. 1a) i

11 (243), listopad 2018

na początku rozwijanej pętli temperatura posadzki jest najwyższa i maleje w miarę rozwijania rury. Również pewnym minusem metody suchej jest zerowy wskaźnik akumulacyjności posadzki, co jest dużą zaletą metody mokrej, w której rolę akumulatora pełni jastrych cementowy lub anhydrytowy. Nie mamy tu możliwości balansowania ciepłem w przypadku szybkich zmian pogodowych szybkie schłodzenia lub ocieplenie. Na kontynencie europejskim powszechnie stosowany jest system „ślimak” (fot. 1b) gwarantujący bardziej równomierny rozkład temperatury posadzki, ale możliwy do realizacji głównie w metodzie „mokrej”. dostępne są tylko panele o dwóch rozstawach 125 i 250 mm, co jest pewnym ograniczeniem, chociaż w budynkach wielorodzinnych nie jest to specjalnym problemem. System meander jest bardzo popularny w krajach anglosaskich. Wadą „meandra” jest stosunkowo duża różnica temperatury posadzki -

Przykład ogrzewania W kolejnym artykule pokażę przykład rozwiązania ogrzewania podłogowego w budynku wielorodzinnym na przykładzie rzeczywistej realizacji dla mieszkania 69 m2 położonego na najwyższej kondygnacji. W mieszkaniu tym wykładziną na podłodze są deski drewniane do ogrzewań podłogowych o grubości 15 mm, a tylko w łazience i w WC - płytki ceramiczne. Zapotrzebowanie ciepła dla tego mieszkania policzone zgodnie z PN-EN 12831 wynosi 4227 W, przy czym straty ciepła na przenikanie przez przegrody - 2392 W, a na wentylację 1835 W. Budynek jest zasilany z węzła cieplnego wodą grzewczą o parametrach pracy 80/60°C. Temperatura pracy ogrzewania podłogowego to 42/35°C. Do przygotowania wody grzewczej dla tego mieszkania zastosowano rozdzielacz ogrzewania pompowego z mieszaczem pompowym. Andrzej Durda

Wyniki internetowej sondy: wrzesień (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ 9/2018 - decyduje liczba odsłon artykułu na www.instalator.pl) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym. Wejdź na www.instalator.pl

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: uprzejmie prosimy o wpłatę 11 PLN/miesiąc (lub - 33 na kwartał, 66 na pół roku, 121 na cały rok)

Zamów drukowaną wersję „Magazynu Instalatora” na www.instalator.pl w części „Prenumerata”. Szybko i prosto!

W przypadku pytań prosimy o kontakt: tel. 58 306 29 75 e-mail: info@instalator.pl

„Magazyn Instalatora” - dobra, polska firma!

miesięcznik informacyjno-techniczny

11 (243), listopad 2018

Lekki grzejnik powierzchniowy - podsumowanie badań w zakresie inżynierii sanitarnej

Strumień ciepła Uniwersalność zastosowania ultracienkiego grzejnika powierzchniowego bez jastrychów - przy wydajnym ogrzewaniu i chłodzeniu - oraz wiele innych zalet, potwierdzone badaniami, może sprawić, że w najbliższych latach tego rodzaju konstrukcja stanie się popularna i powszechnie montowana. Podsumowanie literatury do roku 2015 ujęte w [1], dotyczące ogrzewania i chłodzenia powierzchniowego z ostatnich 50 lat wyznacza wiele kierunków do kolejnych działań, aby jeszcze bardziej zwiększyć komfort cieplny, efektywność energetyczną, a jednocześnie oszczędność energii i wykorzystanie jej odnawialnych źródeł, co wpłynie na ochronę środowiska naturalnego. Jedną z sugestii [1] było opracowanie uniwersalnego modelu ogrzewania i chłodzenia, w którym uzyskamy jak najniższą temperaturę grzania i wysoką temperaturę chłodzenia o wysokich wydajnościach ze sterowaniem reagującym szybko na zmiany środowiska wewnątrz budynku. Lekki grzejnik płaszczyznowy ma wiele cech spełniających te kryteria. Wskazują na to jego zalety, gdy porównujemy go do tradycyjnych grzejników powierzchniowych opisanych w literaturze i normach. Przykładowy układ konstrukcyjny tego typu grzejnika pokazuje rysunek nr 1.

Lekkie wodne systemy ścienne Jednym ze sposobów zwiększenia efektywności urządzeń grzewczych jest zastosowanie lekkich ściennych grzejników płaszczyznowych, co opisano w [2]. Systemy ogrzewania/chłodzenia ściennego to alternatywne lub wspomagające rozwiązanie w stosunku do ogrzewania/chłodzenia podłogowego i sufitowego. Są one instalowane wówczas, gdy system podłogowy ma zbyt nis-

ką wydajność cieplną, lub w pomieszczeniach, gdzie nie jest możliwa zmiana konstrukcji podłogi, przykładowo w pomieszczeniach modernizowanych. System może być montowany w budynkach mieszkalnych, komercyjnych i przemysłowych. Można łączyć płaszczyznowe ogrzewanie podłogowe ze ściennym. Uzyskuje się wówczas dużą wydajność cieplną, istotną w pomieszczeniach o dużej kubaturze. Dualne ogrzewanie sprawdza się też w pomieszczeniach małych o znacznej zabudowie podłogi, gdzie jest potrzeba większej mocy cieplnej, np. w łazienkach. Według [3] ścienne ogrzewanie jest rekomendowane dla poddaszy użytkowych. Dzięki montażowi ogrzewania płaszczyznowego pod konstrukcją płyt gipsowo-kartonowych wyeliminowany jest problem zawilgocenia. Gdy montujemy grzejniki na wewnętrznych ścianach bez izolacji termicznej, ważne jest, by pomieszczenia sąsiednie miały podobne wymagania temperaturowe, a w przypadku montażu na ścianach zewnętrznych musimy się upewnić,

Fot. Model badawczy cienkiego grzejnika płaszczyznowego na którym nałożono bezpośrednio siatkę zatopiona w kleju i terakotę z [14].

że struktura tych ścian jest zgodna z wymogami norm [4], [5], [6] i warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Minimalne wartości oporu cieplnego, jakie powinna spełniać izolacja termiczna dla ogrzewania/chłodzenia dla przegród budowlanych, podaje [7] w tabeli. Zaletami ściennego ogrzewania płaszczyznowego zawartymi w [8], [9] są między innymi: l zbliżony do idealnego rozkład temperatury w pomieszczeniu, co skutkuje wysokim komfortem cieplnym, l temperatura ogrzewanej ściany może być znacznie wyższa, gdyż wynosi 40°C w porównaniu do ogrzewania podłogowego (maksymalna 29°C w strefie przebywania ludzi), a to wpływa na uzyskanie większej wydajności cieplnej, l mała grubość okładziny ściennej nad rurami grzejnymi, a zatem i niewielki opór cieplny dają małą bezwładność termiczną, a to ułatwia sterowanie temperaturą, l nie występują procedury związane z układaniem i pielęgnacją jastrychów mokrych, wydłużające czas montażu warstw okładzinowych, l idealny do wykonywania ogrzewania podłogowego przy zastosowaniu pomp ciepła lub innych nośników energii o niskiej temperaturze czynnika grzejnego w granicach 28-35°C, l przy małych powierzchniach może być tańszy niż w wykonaniu tradycyjnym z ułożeniem tynków mokrych przy zachowaniu tych samych parametrów technicznych. System lekkiego ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego, jak opisano w [3], jest też efektywny w przypadku chłodzenia pomieszczeń, ponieważ: www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...