BTG In Business voorjaar 2018 by Magenta Communicatie

Juni 2018

in business UITGAVE VAN BRANCHEVERENIGING ICT EN TELECOMMUNICATIE GROOTGEBRUIKERS

Digital Connectivity BTG-voorzitter in dialoog met Directeur Telecommarkt EZ Green meets Grey YP & Executive

Blokchain bij de Overheid

Kennisinstituut BTG Knowledge Driven www.btg.org

Leading Digital Innovation

Innovatie als Strategie VAN IDEE T/M IMPLEMENTATIE

Strict helpt vanaf het strategische idee tot en met de succesvolle implementatie om het allerbeste uit digitale innovaties te halen en deze renderend in te zetten voor jouw organisatie. Strict maakt organisaties wendbaar in een snel veranderende wereld. Een onafhankelijke partner die jou de weg wijst in de vele mogelijkheden van digitale innovatie. Strict zet hiervoor professionals in met kennis op gebieden als Cyber Security, Hybrid Cloud platformen, Mission Critical netwerken, UniďŹ ed Workspaces en Enterprise Agility.

Strict â&#x20AC;&#x201C; Leading Digital Innovation Lange Dreef 11-f + Postbus 12 + 4130 EA Vianen + T. 088 55 55 800 + info@strict.nl + www.strict.nl

voorwoord

Altijd in beweging Het BTG Magazine is er weer, een onmisbaar blad voor iedereen die werkzaam is in het boeiende domein van ICT en Telecom. Hét blad voor managers, CEO ’s, CITO ’s, Young Professionals en alle professionals binnen het veld van ICT &Telecom. Als ICT- en Telecom-professional wilt u ook in verbinding staan met gelijkgestemden, waarbij het netwerken een belangrijke vorm is van kennisontwikkeling en het delen ervan. Onze netwerkbijeenkomsten waar zeker ook ruimte is voor innovaties, het samen oplossen van marktimperfecties en het bezoeken van bedrijven waar ICT &Telecom centraal staan, worden druk bezocht. Op verzoek en vraag vanuit onze directe achterban, staat het ontwikkelen van persoonlijke kennis en deskundigheid hoog op de BTG-agenda. Vanaf medio juni bestaat de mogelijkheid van persoonscertificering en opname in een register voor ICT enTelecom bij BTG op de rol. In dit BTG Magazine berichten we hier uitvoerig over. Het BTG-jaarthema voor 2018 is Digital Connectivity, want dat is natuurlijk waar alles om draait; het verbinden van technologieën maar vooral ook het verbinden van mensen. Binnen BTG brengen wij aanbieders en gebruikers van ICT-diensten bij elkaar om over en weer visie en kennis uit te wisselen. Bijzonder trots zijn we dat we daarin als vereniging in 2018 een grote stap gaan zetten met de lancering van het BTG-Kennisinstituut, het ICT-Register en de Strategische Tafels. BTG Magazine daagt de lezers uit met herkenbare en boeiende onderwerpen die u zelf ook tegenkomt in de praktijk. Lees bijvoorbeeld het diepte-interview met Jos de Groot, directeur Telecommarkt bij het directoraat-generaal. Of de 10 ICT Trends volgens trendwatchers Lieke en Richard Lamb Bovenop onze missie om te verbinden, willen we u graag inspireren. Dat doen we met onze inhoudelijke sessies, congressen en events, maar natuurlijk ook met dit BTG Magazine. Relevante thema’s als Indoor Dekking, Smart Cities, 5G, Cybersecurity en Blockchain komen daarom ruimschoots aan bod, net als toekomstige trends als Robot Revolution, Artificial Attention en Neuromorfe Chips. Het is voor mij als BTG-voorzitter zeer inspirerend om samen met andere Telecom- en ICT-professionals zo intensief met ons vak bezig te mogen zijn. Met BTG zetten we momenteel grote stappen op het vlak van het verbinden van professionals en delen van relevante kennis. De ICT-branche is namelijk altijd in beweging, dus dat mag u ook van uw branchevereniging verwachten. Veel leesplezier. Namens Bestuur, Directie en Team van BTG Eric Reij, Voorzitter BTG █

Beeld: Jorn van Engelen

IN BUSINESS

inhoudsopgave

30 BTG-voorzitter Eric Reij sprak met Jos de Groot, directeur Telecommarkt bij EZ over Spectrumverdeling, de digitale strategie van het kabinet en 5G. Pagina 30

IN BUSINESS

18 3

Voorwoord

Standaardisatie

Jaarkalender

Indoor Dekking

Innovatienieuws

Coverinterview

Green Meets Grey

Jos de Groot (EZ)

Peter Rietveld,

Portret Young

Ahold Delhaize

Professional

Kennisinstituut BTG

Familiehuis

Portret Executive

DaniĂŤl den Hoed

De 5 voordelen

Strategische Tafels

van BTG

Column

Ben Woldring

Christian Visser

10 ICT Trends

Fun meets Function

Portret Senior Manager

Blockchain bij

Smart City

de Overheid

Portret Manager

MC Leeuwarden

BTG Events

over op UC

Q1 en Q2

Colofon

John van Vianen

Security Architect Peter Rietveld ziet hackers steeds vaker via de ‘voordeur’ binnenkomen. “We moeten op een andere manier met Identity & Access Management (IAM) omgaan.” Pagina 14

IN BUSINESS

Agenda

Kalender 2018 BTG organiseert het hele jaar door activiteiten om kennis te delen en professionals in ICT en Telecom te verbinden. Bekijk hier de event-kalender van BTG voor de rest van 2018 is en houd www.btg.org in de gaten voor de laatste details over de expertgroup meetings Smart Cities, Indoor Dekking, IoT en Young Professionals en voor de Regiobijeenkomsten Noord, Zuid en West.

juli

BTG on Tour â&#x20AC;&#x201C; Zuid Healthcare roadshow MUMC Maastricht

Juni

BTG on Tour

ALV en Masterclass Identiteitsfraude Schiphol

IN BUSINESS

Agenda

september

06 18 19 25

Social event

Mid Summer Message Planetarium Gaasperplas Amsterdam

Kick-off bijeenkomst E-SIM private applets i.s.m. Aspider-Surfnet

Invite Only

BTG Awards, to be continued… Grand Hotel Huis ter Duin

Themabijeenkomst Internet of Things i.s.m. T-Mobile

oktober

Strategische tafel ‘Green meets Grey’

Masterclass

Skype for Business i.s.m. StartReady

Business Event Enterprise Mobility ss Rotterdam

november

14 15 29

Masterclass

ICT College Business Universiteit Nyenrode

Themabijeenkomst Indoor Dekking

Strategische tafel

Green meets Grey, Mobile First i.s.m. T-Mobile

IN BUSINESS

InnovatieNieuws

‘Gezondheidszorg in 2030 grotendeels digitaal’ Binnen tien jaar kan een medische controle vooral bestaan uit interacties met sensoren, camera’s en robotscanners, in plaats van uit contact met dokters of verplegers. Uit nieuw onderzoek van Aruba, een onderneming van Hewlett Packard Enterprise blijkt dat veel zorgorganisaties hun diensten gaan herbouwen rondom IoT. Het rapport ‘Building the Hospital of 2030’ is gebaseerd op interviews met leiders in de zorgsector en futurologen. Het onderzoek verklaart de waarschijnlijkheid en noodzaak van slimmere werkplekken op basis van mobiele-, cloud- en IoT-technologieën. Verder geeft het rapport een beeld van de verschillende manieren waarop de patiëntervaring en de klinische zorg zullen verbeteren. Het onderzoek onderscheidt vijf belangrijke voorspellingen voor de transformatie in de gezondheidszorg tot 2030. Men voorspelt dat patiënten door middel van een app zelf diagnoses kunnen stellen. Verder zal er gewerkt

worden naar een geautomatiseerd ziekenhuis, hierdoor zal men bijvoorbeeld zelf intakes doen. Ook wordt alle data digitaal opgeslagen en accepteert men kunstmatige intelligentie (AI). Dr. Hugh Montgomery, UCL Professor, zegt over de verbeteringen die AI de medische zorg kan bieden: “Binnen tien jaar kunnen we zo’n 50.000 bloed proteïnen uit één druppel bloed analyseren en veel sneller of zelfs automatisch diagnoses stellen. Dat is echt een radicale verbetering. Momenteel kom ik niet verder dan 30 variabelen uit een druppel bloed.” Over selfservice zorg door de patiënten zegt Digital Health futuroloog Maneesh Juneja: “Stel dat je binnen nu en tien jaar de diagnose diabetes of hoge bloeddruk krijgt. In dat geval kan een belangrijk deel van het monitoren van medicijngebruik gedaan worden zonder veel fysieke controles. Je data is realtime te volgen en afwijkingen van het aanbevolen dieet of behandelplan zijn direct duidelijk. Je krijgt in dat geval een digitaal signaal via je smartwatch of augemented reality bril.”

5G-experiment Groningen uitgebreid De experimenten met 5G in Groningen worden uitgebreid. Men rolt het testnetwerk uit naar het noorden van de provincie. Dit is mogelijk dankzij een subsidie van 2 miljoen euro. Deze werd verstrekt door het rijk en het Europees Fonds voor Regionale ontwikkeling, zo meldt RTV Noord. In deze nieuwe fase van de 5G-tests kijkt men naar commerciële toepassingen van het nieuwe netwerk. De tests worden verder uitgerold naar Noord-Groningen. Tot nu toe testte men enkel op de Zenike Campus in Groningen. Al langere tijd werd gedacht aan uitbreiding van het testnetwerk, maar dit was niet mogelijk. Met de nieuwe subsidie is dit wel zo. Onder andere de Eemshaven, waar Google een datacenter heeft, is een van de potentiële locaties. Men zoekt naar een haven, een akkerbouwgebied en een bedrijventerrein om het netwerk te testen.

Deloitte ziet Machine Learning verdubbelen in 2018 Machine Learning rukt dit jaar in fenomenaal tempo op. Dat is de overtuiging van Deloitte. Het gebruik van Machine Learning door grote en middelgrote bedrijven verdubbelt in 2018, om in 2020 opnieuw te zijn verdubbeld. Dat schrijft Deloitte in het TMT Predictions-rapport. “Machine Learning heeft zijn kantelpunt bereikt. Vanaf nu zal de adoptie in het bedrijfsleven in een stroomversnelling raken. Het belangrijkste groeigebied is dat van nieuwe halfgeleiderchips die door het gebruik van Machine Learning minder stroom verbruiken en tegelijkertijd sneller, flexibeler en slimmer worden”, zegt Jordan Bish, director Strategy & Operations bij Deloitte. Ook Augmented Reality is mainstream geworden, zegt Deloitte. Meer dan een miljard smartphonegebruikers zullen dit jaar ten minste één keer Augmented Reality gebruiken om content te creëren.

IN BUSINESS

InnovatieNieuws

Vodafone laat je een raceauto besturen door de kracht van je hersenen Vodafone introduceert een game waarbij men op basis van hersenactiviteit een raceauto kan besturen. Onder de noemer ‘Formula Brain-competitie’ kunnen bezoekers in een aantal geselecteerde Vodafone winkels op een virtueel circuit in de Formula Brain game een rondetijd neerzetten. Samen met een team uit de Formula Student raceklasse heeft Vodafone de race-ervaring ontwikkeld. Het komt er volgens Vodafone op neer dat hoe beter de deelnemer zich focust, hoe sneller de auto gaat. Op het racecircuit wordt de hersenactiviteit van de coureur gemeten door een headset met speciale sensoren. Deze headset meet de hersenprikkels van de deelnemer. Die prikkels zijn beïnvloedbaar door sterk te focussen, wat ervoor zorgt dat de signalen die via het 4G-netwerk van Vodafone naar de fysieke raceauto worden gestuurd krachtiger zijn. Daardoor gaat de wagen sneller over het circuit. In een 4G-livestream op schermen raast het circuit aan de deelnemer voorbij, wat de ervaring compleet maakt.

Microsoft AI voor mensen met lichamelijke beperking Microsoft komt met een nieuw vijfjarig programma, genaamd ‘AI for Accessibility’, waarbij 25 miljoen wordt geïnvesteerd. Het programma is bedoeld om kunstmatige intelligentie in te zetten ter ondersteuning van mensen met een lichamelijke beperking. Het Amerikaanse bedrijf heeft tijdens Build 2018 nieuwe technologieën aangekondigd op het gebied van Artificial Intelligence, Internet of Things en Cloud. Build is de jaarlijkse developer-conferentie van Microsoft en dit jaar had het bedrijf veel aan te kondigen. AI for Accessibility springt het meest in het oog. Voor dit programma investeert het voornamelijk in technologie, kennis en onderzoeksbeurzen. “AI for Accessibility is een nieuw vijfjarig programma bedoeld om het menselijk vermogen te vergroten door middel van kunstmatige intelligentie”, vertelt Frank X. Shaw, Corporate Vice President Communications van Microsoft. “Dit programma is een oproep tot actie voor ontwikkelaars, NGO’s, academici, onderzoekers en uitvinders om hun werk voor mensen met een handicap te versnellen. We richten ons op drie gebieden: werkgelegenheid, menselijke connectie en modern leven.”

Politie zet kunstmatige intelligentie in om cold cases op te lossen De Nederlandse politie staat aan de vooravond van een nieuwe technologische ontwikkeling: de inzet van kunstmatige intelligentie om in kaart te brengen welke cold cases kansrijke sporen bevatten, zodat zij met behulp van nieuwe forensische technieken mogelijk alsnog kunnen worden opgelost. Ons land kent ongeveer vijftienhonderd onopgeloste zaken, waarbij het in duizend gevallen om moord gaat. Sommige van deze zaken gaan wel dertig jaar terug. Van alle opgepakte cold cases wordt ongeveer 35 procent alsnog opgelost. Uit onderzoek blijkt dat nieuwe informatie van (oude) getuigen en forensische sporen daarbij een cruciale rol spelen. Eerder al werd daarom de coldcase kalender ontwikkeld; door deze te verspreiden in alle penitentiaire inrichtingen, richt de politie zich op (de omgeving van) daders. In 2017 werden dankzij nieuwe informatie zeven cold cases die op de kalender stonden heropend.

“In het huidige tempo zijn we nog tientallen jaren bezig om de sporen in alle cold cases inzichtelijk te krijgen”, vertelt Roel Wolfert van de politie. “We experimenteren momenteel met de inzet van kunstmatige intelligentie.” De politie heeft een systeem gebouwd dat automatisch forensi-

sche sporen in beeld brengt. De volgende fase zou zijn het systeem te leren om een gedetailleerd sporenbeeld uit zo’n dossier te halen om vervolgens een overzicht van alle cold cases te genereren, gerangschikt naar kansrijkheid.

IN BUSINESS

Interview

Green meets Grey

BTG brengt jong elan en ervaring in ICT bij elkaar BTG staat als branchevereniging voor verbinding. Onderdeel daarvan is het programma ‘Green meets Grey’ waarbij BTG zorgt dat ervaring en jong elan van elkaar kunnen leren. █

Tekst: Jessica Zeeman Beeld:Lars van den Brink

IN BUSINESS

Interview

BTG is al 32 jaar dé branchevereniging van ICT en Telecom en heeft daardoor een breed netwerk van ervaren professionals (‘greys’) opgebouwd. Zij kunnen veel betekenen voor young professionals (‘greens’) in de ICT-sector. Daarnaast is het belangrijk dat deze greens zichtbaar zijn voor de greys, omdat hun verfrissende inzichten zeer waardevol kunnen zijn. BTG wil deze twee groepen daarom met elkaar in contact brengen via het programma ‘Green meets Grey’. Eric Reij (voorzitter BTG) licht in een geanimeerd gesprek toe hoe ‘Green meets Grey’ vormgeeft aan de verbinding tussen Young Professionals en Senior Professionals en welke rol BTG daarbij inneemt. Pieter Vroon (26 jaar, arts) en Gaultíer Overman (17 jaar, student topsportcentrum) vertegenwoordigen de greens en beschrijven hun ervaring met ICT.

Bemiddeling vanuit sociale plicht

‘Green meets Grey’ is een van de manieren waarop BTG van waarde wil zijn voor de markt. Reij beschrijft: “BTG bestaat nu ruim dertig jaar, waarin we een grote hoeveelheid kennis en kunde hebben opgedaan. We zien het als onze sociale plicht om dit over te dragen aan de greens.” Deze greens hebben hun opleiding achter de rug, maar hebben nog weinig tot geen werkervaring. Reij schetst daarvoor een oplossing: “BTG kan als bemiddelaar optreden tussen Young Professionals en potentiële werkgevers. Door verbindingen te maken met de Academy van bijvoorbeeld consultantbedrijven in de ICT, leggen we contact met Young Professionals. BTG kan deze greens vervolgens koppelen aan organisaties, waar ze een aantal maanden of langer ervaring op kunnen doen.” Om deze samenwerking goed te laten verlopen, werkt BTG met een systeem van accreditatie en certificering. Zie daarvoor ook het artikel over het BTG Kennisinstituut, verderop in dit BTG Magazine. Reij legt uit: “Organisaties worden door BTG geschikt bevonden, de Young Professionals worden geregistreerd. Wanneer een kandidaat het ervaringstraject heeft afgerond, ontvangt hij van de organisatie een certificaat.”

ICT-professional op een hoger niveau

“Het vak ICT is een continu proces”, aldus Reij. “Het is dus belangrijk om de ontwikkelingen in het vakgebied nauwgezet te volgen. Daarom organiseert BTG verschillende bijeenkomsten, trainingen en cursussen. Dit doen we vanuit de gedachte van kennisuitwisseling tussen green en grey.” Eén van de bijeenkomsten die BTG organiseert, is de strategische tafel. CIO’s en young professionals gaan met elkaar in gesprek over een actueel vraagstuk binnen de ICT. Reij geeft een voorbeeld: “Een telecomcasus die speelt, is de aanstaande veiling van de frequenties. Het is interessant om green en grey over dit onderwerp met elkaar in gesprek te laten gaan, zodat zij van elkaars visie kunnen leren.”

Young Professionals in het BTG-netwerk

Helaas weten de Young Professionals BTG nog te weinig

IN BUSINESS

Het IoT kenniscentrum: voor MKB en grootzakelijk Internet of Things (IoT) is veelbelovend en voor onder-

minder behoefte hadden aan advies over IoT, omdat zij

nemers van onschatbare waarde om hun bedrijfsvoering te

de expertise zelf in huis zouden hebben. Inmiddels zijn er

optimaliseren. Met name het betere inzicht in de voorspel-

steeds meer geluiden dat er wel degelijk interesse is. Het

baarheid van bedrijfs- en productieprocessen zorgt voor

gaat dan vooral om specifieke toepassingen van IoT, zoals

efficiency. En omdat er kortere lijnen zijn tussen klanten

het testen en vergelijken van de meest gangbare systeem-

en productie leidt dat tot kostenbesparing. Last but not

delen. Hierbij moet je denken aan sensoren (modules), al

least is de flexibiliteit groter omdat machines, systemen,

dan niet via gateways gekoppeld. Of aan communicatie-

gebouwen en mensen via clouddiensten verbonden zijn.

middelen zoals GSM, M2M, LoRa, Sigfox, Zigbee en NB- IoT. sTN biedt aan haar achterban een gebruikersvriendelijk

MKB-bedrijven maken nog niet zoveel gebruik van IoT-

platform voor applicatie ontwikkeling en visualisatie van

oplossingen. Het ontbreekt hen vaak simpelweg aan de tijd

IoT Projecten.”

en aan kennis over gebruik en voordelen. Bovendien zijn de kosten nog relatief hoog. sTN zet haar ervaring graag in om

Bent u een grootzakelijk bedrijf en heeft u interesse in het

MKB-ers te helpen bij deze, voor de toekomst zo belangrijke

IoT kenniscentrum? Stuur dan een mail naar IoT@stn.nl met

ontwikkeling, door een voor het MKB betaalbaar concept

mogelijk al een aantal specifieke wensen of vragen.

te ontwikkelen en het opzetten van een IoT kennis- en

Wij inventariseren de behoefte en stellen een interessant

democentrum. Hier kunnen ondernemers terecht met al hun

programma samen van het IoT kennis- en democentrum

vragen én vinden zij de beste oplossingen voor hun bedrijf.

voor de grootzakelijke markt.

Camiel van den Berg, directeur van sTN Dienstencentrum: “Onze adviseurs waren al betrokken bij diverse IoT-projecten en wij hebben al heel wat bedrijven uit het MKB mogen helpen. Wij gingen ervan uit dat grootzakelijke bedrijven

stn

Telecom & Internet

Voor meer informatie mail iot@stn.nl of bel: 0348 49 50 53

Interview

te vinden. Volgens Reij verandert dit als jongeren getriggerd worden door actuele onderwerpen die aansluiten bij hun interesses. Reij vult aan: “Met die insteek organiseerden we bijvoorbeeld een ICT-College Tour bij Nyenrode en er staan er al meer gepland. We nodigen een ervaren gast, of meerdere gasten, uit die onder andere praktijkverhalen vertelt en ingaat op een actueel onderwerp. Op dit moment is privacywetgeving (AVG) een veelbesproken onderwerp dat Young Professionals aanspreekt. Wat is leuker dan daarover in College Tour-setting in gesprek te gaan met een professional?” Deze evenementen zorgen ervoor dat greens kennismaken met BTG en het netwerk dat de branchevereniging heeft opgebouwd. Reij benadrukt: “We willen laten zien dat onze vereniging iets voor hen kan betekenen. Evenementen als de ICT-College Tour zijn een laagdrempelige mogelijkheid om te netwerken, een vaardigheid die je moet leren en waar je veel profijt van hebt in je verdere carrière.”

Communicatie via ICT

Voor BTG is het essentieel om voeling te houden met wat er speelt bij de jongere generatie, zodat de ICT- en telecombranche op de hoogte blijft van nieuwe ontwikkelingen in ICT-gebruik. Reij heeft daarom Pieter en Gaultiér bij het gesprek uitgenodigd om inzicht te geven in de manier waarop zij ICT in hun dagelijkse leven gebruiken. Vooral telefonische communicatie blijkt een boeiend fenomeen. Gaultiér: “Ik ken niemand in mijn omgeving die geen smartphone heeft.” Pieter voegt daaraan toe: “Ik wel. Diegene wordt vaak onbewust buitengesloten als er plannen worden gemaakt via een groepswhatsapp. De extra stap om diegene op een andere manier te benaderen, vergeten we dan.” Gaultiér maakt daarbij een kanttekening: “Aan de andere kant: je krijgt soms zo veel berichten dat iedereen in

de groep veel berichten mist, omdat ze verdwijnen tussen de andere.” Pieter beaamt dat: “Door de smartphone kunnen we snel communiceren, maar zijn we juist ook minder bereikbaar. Ik zet mijn telefoon op stil en bepaal zelf wanneer ik berichten beantwoord. Het lijkt erop dat de oudere generatie dat minder doet en liever belt.” Daar is Reij het niet helemaal mee eens: “In mijn werkzame leven ben ik vaak in gesprek. Dan heb ik niet de mogelijkheid om de hoorn op te nemen, maar kan ik wel even snel wat berichten lezen.”

Aanhaken of afhaken?

De snelle manier van communiceren krijgt de jeugd van nu met de paplepel ingegoten, maar volgens Reij is het zeker niet zo dat de oudere generatie per definitie een achterstand oploopt: “Je kunt jezelf digitale communicatievaardigheid aanleren. Maar er zijn mensen die afhaken, omdat ze de ontwikkelingen niet meer kunnen bijbenen.” Pieter gaat daarop verder: “Sommige mensen van de oudere generatie gaan met de hakken in het zand staan, omdat ze willen vasthouden aan wat was.” Reij: “Waarom zouden ze dat doen, is dat een technologisch probleem?” Gaultiér antwoordt: “Ik denk het niet. Ook jongeren kiezen er steeds vaker bewust voor om niet meer mee te gaan in de snelle communicatie, door bijvoorbeeld hun telefoon uit te zetten na werktijd.”

In dialoog

‘Green meets Grey’ draait om dialogen zoals deze. Door de greens aan te spreken, weten zij de weg te vinden naar BTG en het netwerk dat daarbij hoort. Het programma verbindt verjonging én ervaring, om zo benodigde ICT-vernieuwing te faciliteren.

BTG-voorzitter Eric Reij in gesprek met youngsters Pieter Vroon (links) en Gaultíer Overman.

IN BUSINESS

Security

Security Architect Peter Rietveld:

‘IAM is de nieuwe frontlinie van security’ Cyberbeveiliging mag dan steeds beter worden, hetzelfde geldt voor de aanvalsmethoden van hackers. Security Architect Peter Rietveld van Traxion ziet dat deze steeds vaker via de ‘voordeur’ binnenkomen. “We moeten op een andere manier met Identity & Access Management (IAM) omgaan.” █

Tekst: Gijs Ettes Beeld: Lars van den Brink

Security Architect Peter Rietveld

IN BUSINESS

Security

Cybercrime kost onze economie jaarlijks 10 miljard euro. Met name de publieke sector, banken, nutsvoorzieningen en techbedrijven lopen gevaar om slachtoffer van hacking te worden. Cyberbeveiliging mag dan steeds beter worden, hetzelfde geldt voor de aanvalsmethoden van hackers. Security Architect Peter Rietveld van Traxion ziet dat hackers steeds vaker via de ‘voordeur’ binnenkomen. “Door de inspanningen van cybersecurity zijn achterdeuren, zoals servers en netwerken, lastiger binnen te dringen. Toegangssystemen zijn nu de zwakste schakel. Dat betekent dat we op een andere manier met Identity & Access Management (IAM) moeten omgaan.” Cybercrime is big business. Zowel bedrijven als overheden hebben in toenemende mate te maken met aanvallen van buitenaf, die systemen platleggen en ervoor zorgen dat gevoelige data op straat komt te liggen. Hoewel sommige incidenten breed worden uitgemeten in de media - denk aan het Yahoo-hack uit 2013 waarbij miljarden persoonsgegevens uitlekten - blijft het gros onder de radar. “Onterecht, want dit soort aanvallen veroorzaakt minstens zoveel schade. Kassasystemen van winkels en horeca zijn geregeld doelwit – en dan gaat het om harde pegels in plaats van de abstracte schade door gegevensverlies”, vertelt security-expert Peter Rietveld. Uit het recente Verizon DBIR-rapport blijkt dat in 81 procent van de daadwerkelijke ‘breaches’ sprake is van gekaapte accounts. “Hackers hebben door dat de beveiliging van toegangssystemen lang nog niet zo goed is als die van de ‘achterdeur’, die de afgelopen jaren vakkundig is dichtgetimmerd door cybersecurity. Identity & Access Management - de andere tak van sport wat security betreft - bleef lange tijd achter. Van oudsher wordt het toch vooral gezien als commodity, het toegang geven van medewerkers tot de juiste mappen, bestanden en applicaties. Maar inmiddels is IAM de frontlinie van security. IAM-systemen, en dan vooral de provisioningsystemen zelf, zijn echter zelden bestand tegen hackers.”

Cultuurverandering

Binnen organisaties moet het besef komen dat IAM essentieel is om hackers buiten de deur te houden. Er is een cultuurverandering nodig, vindt Rietveld. “Veel privileged gebruikers - beheerders en developers - die zich met IAM bezighouden, zien zichzelf niet als security-professionals. Terwijl ze door hun rol en autorisaties een aantrekkelijk doelwit voor hackers zijn. Een aanvaller kan zich via social engineering voordoen als iemand anders en zo toegang tot systemen krijgen. Vaak gaat dat via de privé-accounts van de beheerder of zijn familie.

IAM-professionals moeten beseffen dat ze niet alleen service moeten verlenen, maar ook hoofdverantwoordelijk zijn voor de beveiliging van bedrijfsdata.”

‘IAM-professionals zijn verantwoordelijk voor service én security’

Naast die cultuurverandering moeten organisaties volgens Rietveld ook aandacht besteden aan ‘cyber resilience’. “Bedrijven moeten weten hoe te handelen tijdens een inbraak of cyberaanval. Naast maatregelen om aanvallen te detecteren en tegenhouden, moeten er herstelplannen liggen voor het geval het toch mis gaat. Wordt een hack pas laat ontdekt, dan kun je ervan uitgaan dat inloggegevens zijn buitgemaakt. Dan moeten direct certificaten, gebruikersnamen en wachtwoorden (ook van applicaties en API’s) voor de hele organisatie veranderd worden. Een ingrijpende stap, maar wel eentje die zekerheid biedt.” Rietveld heeft een achtergrond bij Defensie en de overheid, en werkte in het verleden ook in de luchtvaartsector. “Daar is het heel vanzelfsprekend om te simuleren en oefenen met beveiliging. Gelukkig begint het inzicht te komen dat ook IT-systemen getest moeten worden.” Daarvoor worden doorgaans voorbeelden uit de praktijk genomen, zoals het gigantische datalek bij het Amerikaanse kredietbureau Equifax. In september 2017 meldde het bedrijf dat de persoonsgegevens van 143 miljoen Amerikanen waren buitgemaakt bij een hack. In de maanden daarop bleken nog eens 5 miljoen gegevens op straat te liggen. “We pakken hacks die zijn gepubliceerd en waarbij de volledige aanval bekend is. Dus van de werkwijze van de hackers tot de respons van de organisatie en de communicatie richting de pers. Door een simulatie op de eigen organisatie te projecteren, leer je ontzettend veel. In acht van de tien gevallen volgt

IN BUSINESS

‘Zeker weten dat de ICT veilig meegroeit, terwijl u zich focust op de volgende stap.’ Als IT-afdeling wilt u een bijdrage leveren aan de groei van uw bedrijf. Maar ook profiteren van digitale mogelijkheden, waarbij flexibiliteit en veiligheid cruciaal zijn. Bij KPN hebben we de kennis én de expertise om uw bedrijfsvoering volledig veilig te digitaliseren. Daarbij laten we de ICT flexibel met uw bedrijf meegroeien en nemen we u alle ICT-werkzaamheden uit handen. Zo houdt u tijd over om u te focussen op een volgende stap. Ontdek de ICT-mogelijkheden op kpn.com/ICT

Voel je vrij.

Security

een aanval hetzelfde patroon. Met dat inzicht kun je je goed voorbereiden en weet je hoe je moet reageren als het een keer echt misgaat. Leren van andermans fouten is een stuk goedkoper.”

Fusieperikelen

Sinds medio 2015 is Rietveld via Traxion gedetacheerd bij Ahold Delhaize. Als domeinarchitect is hij betrokken bij de samenvoeging van de IT-infrastructuur van het gefuseerde retailconcern, dat onder meer supermarkten exploiteert in Europa, de Verenigde Staten en Indonesië. “In totaal werk ik met 6.500 winkels, meer dan 3.000 applicaties en 470.000 gebruikers. Die gebruikers moeten allemaal de juiste rechten en rollen krijgen, zodat ze bij de systemen kunnen die ze nodig hebben voor hun werk. Een monsterklus, waarbij een grote focus ligt op security.” Omdat Ahold en Delhaize zo groot zijn, heeft Rietveld te maken met talloze (dubbele) processen en systemen die samengevoegd moeten worden. “Het helpt dat de organisatie zo daadkrachtig is; voor de meeste initiatieven krijg ik snel groen licht. Bovendien is met name Ahold ver op IT-gebied; IAM werd daar al vroeg ingevoerd.” Naast het fuseren van talloze infrastructuren op accessgebied, werkt Rietveld bij Ahold Delhaize aan een volledige overstap naar de cloud. Over een jaar of twee moeten de eigen fysieke datacenters van het concern volledig zijn afgestoten. Een belangrijke reden voor de overstap naar de cloud is kostenbesparing. “In de retailbranche draait alles om marge. We grappen wel eens op de afdeling over de hoeveelheid pakjes boter die verkocht moet worden om een bepaalde tool of applicatie te bekostigen.” Daarnaast biedt de cloud het retailconcern de flexibiliteit om geautomatiseerd en stapsgewijs verbeteringen aan systemen door te voeren volgens het DevOps gedachtengoed. “Een verandering aan het besturingssysteem staat bijvoorbeeld los van een verandering aan een applicatie. De impact van kleine aanpassingen is daardoor lager. In het geval dat er fouten optreden, kunnen we die terugdraaien zonder dat er storingen optreden. Voor supermarkten is het immers catastrofaal als een kassa- of voorraadsysteem opeens uitvalt. Bij een uitval zijn binnen een paar uur de schappen leeg. Dat zal natuurlijk geen klant accepteren.”

‘IAM werd lange tijd gezien als commodity’

Identity & Access Management Identity & Access Management (IAM) is een term die geregeld opduikt in IT-land. Het staat voor identiteit- en toegangsbeheer en draait om het toegang geven van de juiste individuen tot de juiste bronnen, op het juiste moment en om de juiste redenen. Een goede implementatie van IAM zorgt ervoor dat een gebruiker overal met dezelfde identiteit bij zijn bronnen kan. In de praktijk worden er bij IAM gebruikersaccounts voor verschillende applicaties, data en systemen automatisch aangemaakt, geüpdatet en verwijderd. Erg belangrijk, aangezien de eisen aan compliance steeds strenger worden. Bovendien is IAM essentieel om AVG-compliant te blijven nu clouddiensten, BYOD-programma’s, mobiel werken en collaboration zo in opkomst zijn.

Profiel Peter Rietveld Peter Rietveld (1964) is sinds midden jaren 90 actief in de security-wereld. Na zijn studie Security Affairs aan de Universiteit Utrecht bekleedde hij verschillende rollen als lijnmanager beveiliging, cryptoanalist, penetratietester, forensisch onderzoeker, malware analist, solution architect en docent. Dat deed hij voor diverse grote organisaties, waaronder Defensie, de Belastingdienst, Achmea, ABN/AMRO, Fortis, KLM en Fokker. Sinds 2006 werkt hij voor Traxion, marktleider binnen de Benelux op het gebied van Identity & Access Management (IAM). Rietveld is daarnaast secretaris van het Dutch CyberWarfare Community (DCWC), een netwerkorganisatie van security-experts gericht op samenwerking, kennisuitwisseling en doctrinevorming omtrent cyberwar.

IN BUSINESS

interview

Interview Petra Claessen over start BTG-Kennisinstituut

Kennisinstituut overbrugt kloof tussen onderwijs en ICT-praktijk 18

IN BUSINESS

interview ‘Branchevereniging BTG’ en ‘kennis en deskundigheid’ onlosmakelijk verbonden

In alle activiteiten, bijeenkomsten en partnerships draait het bij BTG niet alleen om kennis vergaren en samen delen maar ook om professionaliteit aantoonbaar te maken. “Het zijn kernwoorden”, zegt Petra Claessen. “Kennis en deskundigheid vormen de verbindende factor tussen onze leden. Een van onze taken is het samen oplossen van vraagstukken van onze leden. Dat kan alleen als wij de know how uit de branche halen en weer teruggeven aan de leden.” Als voorbeeld noemt Petra Claessen de vraag vanuit de BTG-achterban om een standaardisatie van Indoor Dekking. “In dialoog met betrokken partijen gaan we aan de slag en lossen marktimperfecties op.”

Nieuw: BTG-Kennisinstituut én BTG-Register voor ICT- & Telecomprofessionals

Binnen de gidsfunctie die BTG voor haar leden inneemt, wordt nu het ‘BTG-Kennisinstituut’ toegevoegd. Petra Claessen legt uit: “Het Kennisinstituut is een community, een platform vanuit BTG waar ICT- en Telecom-professionals terecht kunnen om kennis te halen, te brengen maar ook om vast te leggen wat het niveau is van hun deskundigheid op ICT- en Telecomvlak.” Voor dat laatste start BTG het BTG-Register voor ICT- & Telecomprofessionals. “In het Register kan een ICT/Telecomprofessional op een van de vijf niveaus geregistreerd worden: Executive, Senior Manager, Manager, Young Professional en Student, want BTG kent tevens een educational membership voor de scholen en de studenten”, verduidelijkt Petra Claessen.

ICT/Telecombranche mist een erkenning op functie en profiel niveau

Petra Claessen: “Dit is puur ontstaan vanuit de vraag uit de markt.”

Dit jaar start BTG met het Kennisinstituut en het daaraan verbonden register voor professionals in ICT en Telecom. Petra Claessen, Managing Director & New Business bij BTG legt uit waarom. █

Tekst: Sef Heldens

“Eenmaal opgenomen in het BTG-Register kunnen de ICT- of Telecom-professionals hun kennis bijhouden en uitbouwen via de inhoudelijke BTG-bijeenkomsten. Deze bijeenkomsten worden al dan niet in samenwerking met Kennis Partners georganiseerd; co-creatie pur sang”, aldus Claessen. “Het is een uitdaging omdat er op ons vakgebied nog geen erkenning bestaat op functie en profiel niveau. Daardoor is er nog geen verband met een duidelijk ontwikkelpad en is het dus lastig om permanente educatie aan te bieden. Bedrijven kunnen dit individueel intern wel verzorgen maar zodra de professional van baan verandert, is het niveau niet meer erkend en daarin schieten we als branche te kort. Als branche verhogen we de kwaliteit van ons vakgebied wanneer we dit wél goed inrichten en verzorgen. Dat wil BTG realiseren zodat eenieder als persoon binnen onze branche erkenning heeft en krijgt voor de ervaring, kennis en kunde”, zegt Claessen. “Persoonscertificering geborgd in het BTG-Register is voor BTG een essentieel instrument om individueel en als branche grenzen te verleggen voor het vakgebied en erkenning zichtbaar te maken voor de professional en de werkgever.”

Belang van doorlopende carrièrelijn in ICT/Telecom

De ambitie van BTG is duidelijk: “BTG wil dé autoriteit zijn voor de certificering van professionals werkzaam in ICT en Telecom. Op deze wijze biedt BTG een doorlopende leerlijn gecombineerd met een doorlopende carrièrelijn, want daar heeft de branche behoefte aan. Voor de diverse niveaus worden ook themagerichte bijeenkomsten ontwikkeld.

IN BUSINESS

VR A AG D E BRO CH U RE A AN

SAMEN WERKEN AAN DE DIGITALE UITDAGINGEN VAN DE TOEKOMST MODULAIR EXECUTIVE MBA IN BUSINESS & IT MARKET, LAW AND ETHICS

CHANGE MANAGEMENT AND ORGANIZATIONAL DEVELOPMENT

BUSINESS PROCESSES AND TECHNOLOGY

Tijdens de module leer je wat de impact van IT en nieuwe technologieën is op de samenleving. Daardoor kan je de sociale rol en verantwoordelijkheden van je organisatie beter begrijpen. Tijdens de discussiesessies leer je hoe je een standpunt inneemt en verdedigt en pas je jouw kennis direct toe in de praktijk.

Tijdens de module ligt de focus op het leidinggeven als algemeen of lijnmanager in een veranderende organisatie. In deze module leer je organisatieveranderingen in gang te zetten en ontwikkel je managementvaardigheden zodat jouw organisaties topprestaties levert.

De module staat in het teken van bedrijfsprocessen en de transformatieve rol die technologie daarin speelt. Krijg een nieuwe, bredere visie op het gebied van management en ondernemen, evenals inzicht in actuele management theorieën/concepten. Je gaat aan de slag met het opstellen van bedrijfsprocessen en technologie en het verbeteren hiervan.

WAT LEVERT HET OP: • Kennis over hoe je de gebieden marketing, recht en ethiek kan mixen tot nieuwe positioneringscombinaties. • Een vernieuwende en bredere visie op het gebied van management en ondernemen. • Inzicht in actuele management theorieën en -concepten.

WAT LEVERT HET OP: • Raak vertrouwd met het sturen van professionals in organisaties. • Krijg inzicht in en middelen om organisatieveranderingen te initiëren en succesvol te begeleiden. • Kennis over de strategische waarde en het gedrag van mensen.

WAT LEVERT HET OP: • Meer inzicht van technologieën om bedrijfsprocessen digitaal te transformeren. • Een helder beeld van de evaluatiecriteria voor bedrijfsprocessen en verbeteringsmethoden. • Leer hoe je bedrijfsprocessen nog beter aanstuurt, verbetert en implementeert.

STARTDATUM 20 september 2018

STARTDATUM 24 september 2018

STARTDATUM 17 september 2018

NYENRODE.NL/BITMLE

NYENRODE.NL/BITCMOD

NYENRODE.NL/BITBPT

MEER INFORMATIE OF EEN PERSOONLIJK ADVIESGESPREK AANVRAGEN? NEEM CONTACT OP MET ONZE PROGRAMMA-ADVISEURS +31 (0)346 291 001 MMBA@NYENRODE.NL NYENRODE.NL/BUSINESSIT

NYENRODE. A REWARD FOR LIFE

interview Het BTG-Kennisinstituut staat voor het certificeren en registreren van professionals en het themagericht bijblijven op diverse niveaus.”

Toezicht Stichting Examenkamer en Nationaal Kenniscentrum EVC

Het Nationaal Kenniscentrum EVC ziet er op toe dat de assessments via EVC-procedures professioneel plaatsvinden. Daarnaast houdt de Stichting Examenkamer er toezicht op dat toetsen, uit te voeren door partners van BTG, op een correcte wijze plaatsvinden. Annie Kempers, directeur-bestuurder Stichting Examenkamer en Nationaal Kenniscentrum EVC: “Kwaliteit vormt de borging voor een objectieve en adequate meting; zowel in een EVC-procedure als ook bij toetsing in een cursus. Een Ervaringscertificaat is het paspoort voor passend werk.”

Het belang van BTG-Kennisinstituut.

Petra Claessen: “Dat het BTG-Kennisinstituut er komt, is ontstaan door de vraag vanuit uit de markt: bedrijven en organisaties willen goed gekwalificeerde medewerkers werven en behouden en men wil adequaat en snel in kunnen spelen op ontwikkelingen. Dat vereist ook een permanente aandacht voor het doorontwikkelen van de medewerker. De persoonscertificering en het register zijn voor ons essentieel, omdat BTG het belangrijk vindt dat het vakgebied zich verder ontwikkelt en dat er erkenning komt voor de professionals. Hiermee dragen we bij aan de verdere professionalisering van de branche. We vinden het belangrijk dat de persoonscertificering op een juiste wijze aansluiting vindt bij de behoefte uit de markt. Belangrijk is de kwaliteitsbewaking en de borging van een onafhankelijk uitgevoerd proces. Uiteindelijk willen we doorgroeien naar het Europese model van persoonscertificering in Telecom en ICT”, aldus Claessen.

Hoe werkt certificering en opname in het BTG-Register?

BTG gaat in samenspraak met het Nationaal Kenniscentrum EVC bekijken of er met behulp van de BeroepsOverstijgende Competentiestandaard (bestaande uit acht niveaus) gewerkt kan worden om het generieke competentieniveau van kandidaten vast te stellen via een EVC-procedure. Kandidaten doorlopen een uitgebreid assessment en krijgen op basis daarvan een persoonlijk Ervaringscertificaat met een uitvoerige omschrijving en onderbouwing, met daaraan gekoppeld een Competentiebewijs. Daarnaast heeft BTG samenwerkingsverbanden met de academies van de bij BTG aangesloten leden. Dat zijn bedrijven als Strict, Koning & Hartman, HP/ Aruba, KPN, T-Mobile, Tele2, VodafoneZiggo, YSE, et cetera. Petra Claessen: “De educatieprogramma’s van onze partners zullen in het NLQF (Qualification Framework) ingeschaald worden. Belangrijk daarbij is dat partners daarvoor hun kwaliteitsborging aantoonbaar maken en onderhouden en dat ook zichtbaar maken via de Stichting Examenkamer. BTG hecht daaraan omdat de Examenkamer in dat kader de relevante partij is om uitspraken te kunnen doen.” En kwaliteit is belangrijk in de ogen van BTG om de toekomst tegemoet te treden. Een toekomst waarin het Education Permanente, dan wel een Leven Lang Ontwikkelen van het individu

centraal staat. In het kader van de certificering kan iemand dus op basis van een EVC-procedure of via een ingeschaalde kwalificatie worden toegelaten tot het register. Vervolgens zorgt BTG in het kader van de permanente educatie aanvullend voor kennissessies. “Zo helpen wij de persoon en zijn bedrijf door inzichtelijk te maken waar iemand staat qua competentieniveau. We zijn ook in gesprek met Nyenrode Business Universiteit en ICT-opleidingen (regulier en particulier) om hierin samen te werken. Uiteindelijk stimuleren we mensen om bij te blijven in het vakgebied. BTG gaat daarvoor een keurmerk vormen.”

Validation Board voor BTG-Kennisinstituut

De Validation Board is een vereiste component voor het Kennisinstituut. De Validation Board wordt samengesteld met een afvaardiging vanuit het bedrijfsleven (inclusief onderzoeksinstituut), onderwijs en wetenschap. Zij gaan kijken naar het curriculum, dus naar wat iemand moet kennen en kunnen in ICT en Telecom en dit wordt vervolgens gekoppeld aan datgene wat de praktijk vraagt aan kennis en ervaring. Petra Claessen: “Vraag en aanbod wordt tegen elkaar aangelegd en waar nodig aangevuld. Zo overbrugt het Kennisinstituut de kloof tussen wat het onderwijs aflevert en wat het bedrijfsleven vraagt. Van student tot Executive: bij BTG kun je terecht voor een leven lang ontwikkelen afgestemd op de beroepspraktijk. Dat is de achterliggende filosofie. De einddoelstelling is om gelijkgestemden van hetzelfde niveau bij elkaar te brengen van de diverse organisaties. Dit is een mooie aanvulling op de brede BTG-bijeenkomsten waar al onze leden welkom zijn.”

BTG-Register van start in juni 2018

Juni dit jaar is het register gereed. Alle genomineerden van de BTG Awards vanaf 2015 staan er alvast in vernoemd omdat zij vanwege hun nominatie al een assessment afgelegd hebben voor een vakjury. Petra Claessen: “Dit zijn de eerste personen in het register. Vervolgens is het belangrijk dat alle aangesloten leden in het register komen en dat het register continu uitgebreid wordt vanwege de toetreding van nieuwe leden.” BTG heeft als vereniging de beste onafhankelijke positie om het Kennisinstituut tot een succes te maken. Voor de leden, door de leden. Petra Claessen: “We hebben de basis staan waarmee we van start gaan, waarna meer en meer waarde wordt geboden aan de gebruikers, de leden, partners en opleiders.”

Functieprofielen binnen BTG-Kennisinstituut In het register kan een ICT-professional op vijf niveaus geregistreerd worden: Executive, Senior Manager, Manager, Young Professional en Student. Verderop in dit magazine leest u meer over vier van deze functieniveaus en welke kennis en vaardigheden er voor nodig zijn.

IN BUSINESS

Onafhankelijk advies over het innoveren van uw klantcontact en communicatie-infrastructuur

Profiel

Met het Kennisinstituut bedient BTG haar leden meer op maat met kennis, toegespitst op het niveau van Executive, Senior Manager, Manager en Young Professional. Welke kennis en skills heeft de Executive nodig?

Hessel Dikkers Chief Information Officer bij NS “A

ls Chief Information Officer ben ik verantwoordelijk voor alle IT bij de NS. Van de Reisplanner-app, incheckpaaltjes en -poorten die je op stations tegenkomt tot de software voor planning en onderhoud van treinen. Ik ben eindverantwoordelijk voor een afdeling met 800 eigen mensen en 400 externen, onderverdeeld in verschillende IT-teams. Denk aan IT voor de treinen, IT voor commercie en IT voor staven.

waarbij ik (mede) bepaal waar we met de NS heengaan op IT-gebied. In het recente verleden hebben we gekozen om volledig over te stappen op de cloud. Richting klanten hanteren we inmiddels een mobile first-strategie en personeel in de operatie (zoals machinisten en conducteurs) hebben we voorzien van een smartphone met apps, zodat zij hun werk nog beter kunnen doen.

Mijn verantwoordelijkheden liggen op operationeel, tactisch en strategisch vlak. Dat eerste heeft te maken met de performance van de afdeling, de uitvoer van projecten en het draaiend houden van systemen. Op tactisch niveau houd ik me bezig met het optimaal organiseren van het proces rondom IT, beheer, portfoliomanagement en investeringen. Waar besteed je budget aan en waarom? Voor welke leveranciers kies je? In mijn functie heb ik mandaat om dit soort keuzes te maken. Daarnaast opereer ik op strategisch niveau,

Om als Senior Executive te slagen, is stakeholdermanagement erg belangrijk. Je moet de organisatie goed meenemen in de koers die je vaart en tijd besteden aan de communicatie met je mensen. Zorg dat je zichtbaar bent en ga bij medewerkers langs. Luister naar hun ideeën en kom erachter wat op de vloer speelt. Elke ontmoeting geeft je ook de kans je eigen verhaal te doen. Vergeet ook niet naar buiten te kijken. Welke ontwikkelingen spelen er in de markt en wat doen vergelijkbare bedrijven? Natuurlijk zijn leiderschap en visie op dit niveau

essentieel. Daarnaast is een belangrijke rol weggelegd voor peoplemanagement. Door de juiste mensen te benoemen en medewerkers te coachen, zorg je dat ze groeien in hun rol en hun potentieel bereiken. Waar voorheen de focus lag op beschikbaarheid van systemen, richten we ons nu op wendbaarheid. We willen nog sneller nieuwe IT-functies beschikbaar stellen aan reizigers en de organisatie. Dat kan natuurlijk niet zonder de juiste mensen op de juiste plek.”

IN BUSINESS

BTG

BTG lidmaatschap, uw voordelen: De ICT- en Telecommarkt is sterk in beweging. De ontwikkelingen gaan continu in hoog tempo. BTG speelt hier proactief op in. Zodra u met uw organisatie (nieuwe) keuzes wilt maken bent u dankzij het BTG-lidmaatschap op de hoogte van alle ontwikkelingen. U krijgt de beschikking over een klankbord, u heeft snel toegang tot een selectie van partners en u kunt gebruik maken van co-creatie en innovatie expertise.

BTG biedt u deze meerwaarde dankzij:

2 Partnerships

Bijeenkomsten Tijdens landelijke en regionale bijeenkomsten verzorgen wij uiteenlopende themaâ&#x20AC;&#x2122;s die opportuun zijn of waarmee de markt te maken gaat krijgen. U beschikt over toegang tot ons netwerk van expertgroepen, overheid, andere leden en partners. Alles in het teken om bij te blijven met wat er speelt en gaat spelen in deze boeiende markt, nationaal en internationaal.

IN BUSINESS

De samenhang van vraag en aanbod komt het beste tot zijn recht als beide aspecten elkaar goed weten te vinden. BTG verzorgt deze verbinding door met partners onder andere vraagcreatie te stimuleren, op content te sturen en een strategisch en educatief draagvlak te bieden. Als partner heeft u een uitstekende toegang tot het netwerk.

BTG

3 Samenwerking ‘Voor de leden door de leden’ is de beste motivatie om tot resultaten te komen. Dankzij strategische en structurele activiteiten bereiken we meer met ons netwerk. Gebruikers, overheid, kennis en partners vinden elkaar in dialoog, richting oplossingen en co-creatie. De ene keer in klein verband, soms besloten qua onderwerp, de andere keer in groot verband.

4 Kennisinstituut Permanente ontwikkeling is noodzakelijk in de ICT- en Telecombranche. BTG zorgt voor structuur en erkenning met het BTG Kennisinstituut. Wij vervullen de gidsfunctie voor u en voegen daar de noodzakelijke componenten aan toe: Advies, begeleiding en coaching, borging van kennis en ervaring dankzij erkende certificering (EVC) én het aanbod van gecertificeerde permanente educatie die volledig geborgd is in een centraal register. BTG maakt het mogelijk om gestandaardiseerd en gecertificeerd te zijn gedurende de carrière van elke ICT- en Telecom-professional, van starter tot en met de executive. Als lid kunt u op elk moment instappen.

5 Added Value Dankzij de verschillende activiteiten van de vereniging beschikt u over een ‘database’ aan kennis en kunde waarbij doorlopende trajecten en projecten maar ook diensten en producten direct voor u beschikbaar zijn. Bewezen successen kunt u hergebruiken, wij innoveren continu voor u. En bent u voorloper met uw vraag of probleem dan kunt u gebruik maken van onze innovatiedeskundigen.

IN BUSINESS

Expertgroep

Standaard richtlijnen voor indoor dekking komen er aan

Indoor dekking: het is al jaren een uitdaging voor ‘landlords’, zowel onroerend goed eigenaren als overheden. Hun klanten willen over een goede mobiele infrastructuur beschikken, maar de koppeling met de netwerken van mobiele operators blijkt een knelpunt. Op initiatief van BTG is een Projectgroep Mobiele Infrastructuren opgericht met daarin de vier mobiele netwerkoperators om samen tot een standaard voor de kwaliteit van indoor dekking van mobiele netwerken te komen. █

Tekst: Martijn Kregting

De Nederlandse markt telt vier MNO’s: KPN, Vodafone, T-Mobile en Tele2. Zij hebben hun eigen mobiele netwerk, maar bij grote gebouwen, kantoorcomplexen, bedrijven- en industrieterreinen of infrastructuur zoals stadions, havens en tunnels, moet er aparte indoor dekking verzorgd worden. Dat kan door een Private GSM- of LTE-netwerk te plaatsen. Zo kan men op een terrein of in een tunnel mobiel bellen of internetten. Elke operator heeft eigen eisen en specificaties om indoor netwerken te koppelen aan het eigen mobiele netwerk. Specificaties over zaken zoals signaalsterkte, hoeveelheid ruis en decibeldominantie. Vaak lopen die specificaties uiteen. Daarom staan er bijvoorbeeld in het nieuwe Erasmus MC vier aparte

IN BUSINESS

kasten voor elke operator die het koppelvlak tussen indoor netwerk en mobiel netwerk buiten verzorgen. Dat is kostbaar. Niet elke organisatie kan deze investering zomaar doen. Naast de Projectgroep Mobiele Infrastructuren, waarin BTG met de vier MNO’s (in aanwezigheid van een mededingingsadvocaat) in overleg is om tot een standaardisatie te komen, is er de BTG Expertgroep Indoor Dekking. In deze BTG Expertgroep participeren eindgebruikers en solution partners. Ad de Korte van SPIE is lid van deze Expertgroep vanuit de rol als system integrator en geeft aan dat het best moeilijk is de indoordekkingsvraagstukken van klanten effectief te beantwoorden. “Zeker als het gaat over multi-operator vraag-

Expertgroep

stukken is het lastig om daar met een heldere aanpak op te kunnen te reageren. Dit heeft enerzijds te maken met het feit dat radiocommunicatie een mooi maar complex vak is. Deze complexiteit zal alleen maar toenemen door de toenemende vraag naar mobiele bandbreedte. Aan de andere kant zien we dat systeemleveranciers dit ook onderkennen en met oplossingen komen waarmee op een redelijk eenvoudige manier de klantvragen zijn in te vullen. De bovenliggende vragen hebben altijd betrekking op schaalbaarheid, flexibiliteit en toekomstvastheid. Maar bovenal passen de gemoeide investeringen in de business case van de klant.”

dan een probleem als die een andere operator heeft, of een koppelvlak met alle vier de operators wil. Maar ook de objecteigenaar heeft extra kosten.” De meeste trajecten die dan volgen, zijn tamelijk stroperig. Vrijwel altijd is er discussie over het type indoor netwerk én is er het knelpunt van de interconnectie tussen het indoor netwerk en de netwerken van de operators. Koen Mioulet, ook lid van de Expertgroep en zelfstandig consultant voor onroerend goed eigenaren: “Dat zien we bijvoorbeeld bij onroerend goed eigenaar CBRE, dat bezig is met indoor netwerken in een aantal

Extra kosten, lange trajecten

“Objecteigenaren die de plaatsing van netwerkapparatuur uitbesteden, zullen er bovendien niet altijd mee bezig zijn dat die apparatuur aan uiteenlopende specificaties moet voldoen”, stelt Gijsbert van der Hel van Strict. Hij is namens BTG als deskundige betrokken bij de ontwikkeling van de standaard. “Er zijn veel aanbieders van dergelijke apparatuur. Dan kan het gebeuren dat je netwerkapparatuur plaatst die voldoet aan de specificaties van de ene operator – bijvoorbeeld met wie de gebruiker een contract heeft – maar niet aan die van andere operators. Een nieuwe gebruiker van een kantoorpand heeft

Belangrijkste doelen Indoor Dekking • • • •

Creëren van een algemene technische standaard voor gebouwen; Landelijk goede en eenduidige kwaliteit indoor dekking van mobiele netwerken; Besparing op kosten en tijd en een goede uitrol voor objecteigenaren; Rekening houden met uitzonderingssituaties, bijvoorbeeld dicht bij een basis of grondstation van defensie .

IN BUSINESS

Expertgroep

WTC’s en Zuidas-kantoren. Je zou denken dat operators blij zijn wanneer ze in één keer een groot aantal gebruikers kunnen bedienen. Dat is echter niet per se het geval, de meest aantrekkelijke uitzonderingen zoals Schiphol daargelaten.” “Met hoe meer operators er een interconnectie of koppelvlak gemaakt moet worden, des te moeizamer het gaat. Soms kan het een jaar duren nadat een huurder geklaagd heeft over gebrekkige indoor dekking, voordat er verbetering middels een generiek indoor systeem wordt gerealiseerd. Ook voor

‘We willen bereiken dat netwerkapparatuur voor indoor dekking voldoet aan richtlijnen die met operators en op basis van behoeften uit de markt zijn opgesteld’ operators is dit veel extra werk, wanneer zij voor elk project weer opnieuw om de tafel moeten. Hoe logisch is het dan om een aantal standaard specificaties overeen te komen waar indoor netwerken aan moeten voldoen om met alle vier de operators een koppeling te kunnen maken”, stelt Mioulet.

Stroomversnelling

Het onderwerp stond al enkele jaren op de agenda”, vertelt Mioulet. “Op een gegeven moment kwam het in een stroomversnelling omdat er een aantal grote onroerend goed eigenaren was en is dat min of meer gelijktijdig tegen dezelfde problematiek aan liep, zoals diverse ziekenhuizen en het Amerikaanse CBRE, eigenaar van panden zoals de WTC’s in Nederland en kantoren op de Zuidas.” Reden dus voor oprichting door BTG van deze Expertgroep. Het uitgangspunt van de groep is het streven naar uniforme richtlijnen voor het realiseren van koppelvlakken tussen indoor netwerken en de mobiele netwerken van operators, vertelt Martin Standaart, Senior Specialist bij Arcadis en eveneens lid van de Expertgroep. “Daar zijn we eind 2016 mee begonnen. Wat we willen bereiken, is dat netwerkapparatuur voor indoor dekking voldoet aan de richtlijnen die in samenwerking met operators en op basis van behoeften van objecteigenaren en gebruikers zijn opgesteld. Dat moet dan natuurlijk ook gelden wanneer er bijvoorbeeld een nieuwe huurder komt met andere eisen aan een kantoor of ander object. De basis is dat iedereen voorzien kan worden van indoor dekking.”

UK als goed voorbeeld

Mioulet: “Het kan wel, kijk maar naar de UK, waar al sinds 2004

IN BUSINESS

het JOTS-programma (Joint Operators Technical Specification) gebruikt wordt. Dat document is inmiddels al diverse malen aangepast en vernieuwd. En een operator zoals Vodafone zit ook in het verenigd Koninkrijk. Als het daar kan, waarom dan hier niet?” Een vergelijkbaar programma moet de expertgroep opstellen, met volgens Martin Standaart vier belangrijke elementen: de voorwaarden die operators stellen voor het leveren van een signaal; de richtlijnen waar netwerkapparatuur van leveranciers aan moet voldoen; de functionele wensen en randvoorwaarden van de objecteigenaren; waar willen objecteigenaren wel of juist geen dekking. Dat laatste klinkt wellicht vreemd, maar volgens Martin Standaart is het soms nodig om ergens geen dekking te bieden, zoals nooduitgangen en vluchtwegen. Dit om er voor te zorgen dat bij een calamiteit mensen eerst wegkomen voordat ze gaan bellen – en zo wellicht de vluchtweg voor anderen blokkeren. Uiteindelijk moet er een basisset richtlijnen komen waarvan alle operators zeggen: we zijn bereid om te koppelen aan netwerkapparatuur die hier aan voldoet. Dat gaat niet over een nacht ijs. Operators moeten op hun eigen mobiele netwerk ook aan steeds hogere eisen voldoen om bijvoorbeeld al het sterk groeiende dataverkeer kwalitatief goed af te wikkelen. Dat moet tevens gelden voor de koppeling met indoor netwerken.

Eerst multi-operator traject

Er is als eerste gekozen voor een multi-operator traject, zodat er richtlijnen zijn voor apparatuur om te voldoen aan overeenkomende specificaties van de vier MNO’s. Vooral grotere indoor netwerken zullen hier gebruik van maken. Voor kleinere indoor netwerken moet later een apart traject volgen met een simpeler set basiseisen voor bijvoorbeeld één of enkele operators. Van der Hel: “We beginnen met één bouwsteen en voegen er later andere aan toe.”

Hoe ver is de Expertgroep?

Standaart hierover: “Momenteel zijn we bezig met de functionele eisen op basis van de wensen en behoeften van objecteigenaren en gebruikers. Die worden onder de aandacht gebracht bij de Projectgroep Mobiele Infrastructuren. Die worden weer teruggekoppeld aan de objecteigenaren en gebruikers. Zo kunnen beide partijen tot elkaar komen in wat wel en niet mogelijk is.” Daarnaast faciliteert Strict namens BTG de totstandkoming van het DITS-document: de overeenkomsten die gesloten moeten worden met operators om de richtlijnen een vaste basis te bieden. Ad de Korte van Spie: “Als system integrator kunnen wij vrij snel een oplossing voor de klant uitwerken en implementeren, maar we moeten altijd met het ontwerp langs bij de operators voor goedkeuring. Begrijpelijk, maar tijdrovend en kostenverhogend. Bovendien komt een operator vaak pas in beweging als de installatie al door ons is opgeleverd en duurt het soms

Expertgroep

nog maanden voordat de mobiele signalen op de installatie ingekoppeld worden. Op deze manier duren projecten onnodig lang en dat geeft veel ergernis bij onze opdrachtgevers. Een set met overeengekomen technische specificaties zal het proces bij de system integrators en bij de mobiele operators aanzienlijk versnellen en kosten doen verminderen. Met deze voornoemde aspecten zijn we samen met enkele systeemleveranciers, CBRE als beheerder van commercieel vastgoed en BTG in gesprek gegaan. Gezamenlijk kijken we welke afspraken er met de mobiele operators gemaakt kunnen worden om deze marktvragen transparant te kunnen beantwoorden. Het is een traject met een lange aanlooptijd maar we hebben de afgelopen periode echt meters gemaakt.”

Vertrouwen in succes

“Soms lijkt het allemaal wat langzaam te gaan”, stelt Standaart. “Het liefst ronden we alles dit jaar al af. Tenslotte vindt najaar 2019 al de 5G-veiling plaats. We willen voor die tijd het programma met richtlijnen afgerond hebben en leveranciers de mogelijkheid geven hun netwerkapparatuur daar op af te stemmen.” Van der Hel snapt de lange duur van het traject wel. “Dit is natuurlijk niet zo maar klaar. Er vindt veel discussie plaats. Over elke richtlijn moet tussen vier operators overeenstemming komen. Wij proberen dat te faciliteren en juridisch te onderbouwen, terwijl we tegelijk ook een leercurve doormaken zodat we nu gemaakte fouten een volgende keer niet herhalen.” Mioulet benadrukt dat hij het vertrouwen heeft dat de Nederlandse afspraken met de vier operators er komen. “We kunnen en willen als BTG niets afdwingen. Maar realistisch gezien, denk ik dat het mogelijk is om een eerste afsprakendocument voor multi-operators en multi-tennants nog dit jaar klaar te hebben. Daarbij kijken wij als expertgroep niet alleen naar de (technische) specificaties, maar bewaken we tevens dat de kosten - die uiteindelijk een gebouweigenaar betaalt - binnen de perken blijven.” In september dit jaar wil BTG met de vier netwerkoperators de standaardisatie afronden Op dat moment kan de BTG Expertgroep en de markt er mee aan de slag.

‘Het is een traject met een lange aanlooptijd maar we hebben de afgelopen periode echt meters gemaakt’ IN BUSINESS

Interview

Eric Reij (links) en Jos de Groot.

Jos de Groot, directoraat-generaal Energie, Telecom en Mededinging:

‘Onze infrastructurele toppositie willen we vasthouden’ Spectrumverdeling, de digitale strategie van het kabinet, 5G in aantocht; er speelt veel op het directoraat-generaal Energie, Telecom en Mededinging van het Minsterie van Economische Zaken. BTG-voorzitter Eric Reij sprak met Jos de Groot, directeur Telecommarkt bij het directoraat-generaal. “Vroeger was ICT een afdeling, nu onderdeel van het bedrijfsproces en de strategie.”

█

Tekst: Eric Reij & Joost Heessels Beeld: Petra Claessen

IN BUSINESS

Interview

We treffen Jos de Groot op een zonovergoten dag in het dynamische Ministerie van Economische Zaken, hartje Den Haag. Voor we het weten praten we al over indoor dekking, standaardisatie en het belang van strategische tafels om afstemming te bereiken door dialoog met marktpartijen. Het is duidelijk, de directeur Telecommarkt bij het directoraat-generaal Energie, Telecom en Mededinging is begaan met het wel en wee van ‘zijn’ sector. Hij zal dat nog eens benadrukken op het BTG Event van 13 juni, maar de positieve toon is gezet. Kunt u ons kort meenemen in uw eigen carrière? “Ik ben begonnen op het Ministerie van Financiën, door mijn hele loopbaan heen heb ik met name op het raakvlak van publiek en privaat geopereerd. Bij financiën vooral bij de financiering van bedrijven en ook bij de staatsdeelnemingen en de privatisering. Onder meer met de privatisering en beursgang van bedrijven als KPN, DSM, Hoogovens en Schiphol. In 2002 ben ik overgestapt naar Economische Zaken en daar tot mijn huidige baan actief geweest als directeur energieproductie en later directeur energiemarkt. Daar ben ik bezig geweest met onder meer de introductie van de slimme meter, infrastructurele zaken, hoogspanningslijnen. De laatste twee jaar daar actief geweest met de aardbevingen in Groningen. Ik ben daar veel geweest, gepraat met mensen en bestuurders. Daar de basis gelegd van wat later is uitgewerkt. Toen ben ik overgestapt naar de Directie Telecommarkt.” Zijn er overeenkomsten en/of verschillen tussen energie en telecom? “Er zijn veel parallellen. Je ziet dat digitaal ook steeds meer een basisvoorziening wordt, net als energie. De rol van de overheid, de publieke rol, komt dan in beeld. Bijvoorbeeld bij storingen of crises. In het verleden zei je bij telecom; als je veel storingen bij de een hebt, stap je naar een ander over. Maar bij een basisvoorziening wil je een eis stellen qua betrouwbaarheid en veiligheid aan alle partijen. Daar zijn we naar aan het kijken en over in gesprek, ook met de sector zelf. Verschil is natuurlijk dat de energie-infrastructuur beheerd wordt door de overheid, bij telecom en internet is dat niet zo. Daar zeggen we tegen de

eigenaren van de infrastructuur dat zij moeten zorgen dat het veilig en betrouwbaar is, dat gaat in een commerciële omgeving net even anders. De missie van onze directie sluit hier wel op aan; altijd en overal betrouwbaar en betaalbaar internet voor iedereen.” “Beide hebben wel veel met elkaar te maken, want als de stroom uitvalt heb je geen internet meer en vice versa. En je kunt ook niet meer je slimme netten managen als je geen telecomvoorzieningen hebt. Wat me wel opvalt, is dat er in de digitale wereld veel meer innovatie is. Energie stond, zeker tien jaar geleden, vrij stil. Innovatie die er was, kwam van buiten, maar niet vanuit de energiebedrijven zelf. Met de slimme meters gebeurt er nu wel wat, dat biedt zeker kansen in het kader van de energietransitie en maakt nieuwe initiatieven mogelijk. Pakweg 15 jaar geleden was er natuurlijk ook minder interactie met de buitenwereld, waren we veel met regelgeving bezig. En werd er van bovenaf beleid uitgevoerd. Nu zijn we er achter dat je uitdagingen en lastige kwesties alleen maar met je omgeving op kunt pakken.” “Toen ik hier begon zeiden ze al tegen me; als je denkt dat je het allemaal snapt, ben je niet goed bezig. Want ondertussen is de wereld alweer veranderd. Vanuit de overheid moet je continu contact houden met de omgeving, met ondernemers die het werk moeten doen. Om te kijken hoe je die kunt faciliteren en helpen. Soms zie je nog wel oude reflexen dat men roept dat de overheid dan maar met regelgeving moet komen. Maar de wereld gaat zo snel. Het gevaar is dat je dan problemen van gisteren gaat oplossen en niet de problemen van morgen. Dat maakt dat het ministerie op een andere manier moet werken en met de omgeving moet samenwerken. En dat geeft ook heel veel energie, moet ik zeggen.” Digitale connectiviteit: bedrijven en organisaties vragen steeds meer om maatwerk. Ziet u dit ook als een trend? “Je ziet een enorme verbreding en verdieping van toepassingen rond digitale technologie. Vroeger was ICT een afdeling, nu onderdeel van het bedrijfsproces en van de strategie. Dat

vraagt ook om andere, specifiekere toepassingen en ook per bedrijf. En de omvang, ook met IoT, neemt enorm toe. Dat leidt tot een grote behoefte aan meer capaciteit en aan een technologie als 5G om dat allemaal mogelijk te maken.” Een ministerie van ICT een goed idee dan? “Dat lijkt heel aantrekkelijk, omdat je dan iemand hebt die er echt over gaat, maar het is een horizontaal thema. Het is belangrijk om iedereen betrokken te houden. Er wordt nu bijvoorbeeld een digitale strategie ontwikkeld door het kabinet en daar zijn twaalf bewindslieden bij betrokken en die zijn allemaal even enthousiast.” Welk verdeelinstrument acht u geschikt voor de lokale uitgifte van frequenties? “Er zijn twee methoden. De landelijke, omdat er behoefte is aan spectrum voor een landelijk dekkend netwerk. Daar hebben we onze eigen mechanismen voor, denk aan het veilinginstrument. Tegelijkertijd is de lokale behoefte zo verschillend en heb je dus ook behoefte aan lokale vergunningen. En als het mogelijk is ook een vergunningvrij spectrum; dat laatste vooral voor hogere frequenties. Dat moet goed gebeuren ter voorkoming van storingen onderling. Bepaalde regulering is nodig, maar wel op de behoefte afgestemd. We werken aan vermindering van de regeldruk. Ik was laatst uitgenodigd om binnen de G20 digital task force internationaal aan de uitwisseling van ideeën en initiatieven te werken. In een van de landen zijn ze ver met het oplossen van dat soort zaken via digitalisering. Zodat je bijvoorbeeld in een paar uur een bedrijf kunt oprichten. Vaak hebben vergunningen hun eigen ontstaansgeschiedenis. Het zou goed zijn om in een bredere context te kijken wat wel en niet nodig is.” Voor welke toepassingen wilt u de 3.5 GHz-band gebruiken? “We zitten nu in de situatie dat die band al gebruikt wordt voor allerlei toepassingen, zowel commercieel als voor de inlichtingendiensten. Wat ons gevraagd wordt en wat we willen, is dat het straks zowel voor landelijk gebruik is, de providers en operators, maar ook voor bedrijfsspecifieke toepassingen. Daar liggen nog wel

IN BUSINESS

Interview

aangeven en tegen het eind van het jaar willen we de Kamer informeren over hoe we dat verder gaan doen.” Gemeentes zijn niet allemaal op de hoogte van de werking van de digitale infrastructuur. Hoe zou de overheid hierin een rol kunnen spelen samen met BTG? “Ik denk dat daar inderdaad een grote kans ligt. Ook omdat de transparantie daar niet volledig is. Soms zijn er discussies met gemeenten, klachten over dekking bijvoorbeeld. Dan blijkt bijvoorbeeld dat men zelf nogal terughoudend is in het beleid rond het plaatsen van masten. Voorlichting en samenwerking zijn belangrijk. We hebben natuurlijk ook een beperkte capaciteit. Als we daar allemaal een stukje van oppakken,

dan kunnen markt en overheid dat samen faciliteren. Het is belangrijk om gemeenten te laten aansluiten bij de ontwikkelingen. Wij zijn vooral van de infrastructuur, de uitrol van zendmasten en de taak van de markt zijn de toepassingen en het gebruik van de infrastructuur. Ik begrijp dat de koepel van Nederlandse gemeenten ook onder jullie paraplu valt, dus daar ligt ook een mooie kans.”

Kunnen EZ en BTG de handen ineenslaan in het kader van standaardisatie en samen de markt voorzien van goede voorlichting? “Een inkoppertje en daar is zeker ‘ja’ op te zeggen. Wij zijn vooral het ministerie van randvoorwaarden, zodat de markt zijn werk kan doen. We zien dat vraag en aanbod hier nog niet helemaal op elkaar zijn afgestemd. Dat vragers nog niet precies weten wat ze kunnen of willen vragen en dat het aanbod ook nog zoekende is; wie zijn de klanten en wat hebben ze nodig? Ik denk dat je daar een dialoog over moet hebben en dat je dat bij elkaar moet brengen om vervolgens in de standaardisatie een bodem te leggen zodat iedereen weet waar hij aan toe is. Ik weet dat jullie daarin heel actief zijn met de BTG-expertgroep Kritische Mobiele Breedband Gebruikers en ik denk dat we elkaar daar erg nodig hebben.”

Nemen gemeenten onvoldoende hun regierol? “Dat zou ik niet zo willen zeggen. Veel gemeenten kijken op dit moment naar manieren om dit op te lossen. Wij zijn ook gebonden aan Europese regelgeving en kunnen niet zomaar bepalen dat we daar geld in willen steken. En het is zaak om goede initiatieven waar mogelijk onder één noemer te brengen en te zorgen dat men van elkaar kan leren. Daar spelen we een verbindende rol, ook richting Brussel. Daar komt bij dat de

In hoeverre vindt u dat er focus moet zijn op 5G en bedrijfsspecifieke dienstverlening? “Wij zijn niet voor de keuze van een bepaalde technologie, maar wij zien de discussie rond 5G wel als een verbreding die nodig is. Er is behoefte aan een breder aanbod en dienstverlening in het bedrijfsleven en dat 5G daarin de ontwikkeling is, internationaal. Dus wij zijn er hard mee bezig om dat te steunen. Door frequenties uit te geven en op het terrein van experimenten.

‘We hebben natuurlijk ook een beperkte capaciteit. Als we daar allemaal een stukje van oppakken, dan kunnen markt en overheid dat samen faciliteren’

uitdagingen om dat ook mogelijk te maken. 3.5 GHz zal de eerste band zijn die ook voor 5G zal worden ingezet en waar ook internationaal afspraken over zijn. We zijn druk bezig dat mogelijk te maken en aan het inventariseren wat er met het huidige gebruik gebeurt. We hebben daarbij tevens te maken met de inlichtingendiensten, om dat op een andere manier te doen. Dat is natuurlijk een discussie. Want providers zeggen: geef dat spectrum maar aan ons, anders kunnen wij onze business cases niet rond krijgen. En tegelijkertijd is het belangrijk voor organisaties als Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol. Grote providers kunnen niet alles leveren, dus men moet ook de mogelijkheid krijgen om dat bedrijfsspecifiek te doen. Het is natuurlijk schaars spectrum, dus je moet keuzes maken. Eind van dit jaar hopen we meer duidelijkheid te kunnen geven hoe het met die band verder gaat. Voor de zomer willen we al wat oplossingsrichtingen

IN BUSINESS

omstandigheden in gemeentes vaak verschillend zijn. We proberen er met elkaar lessen uit te leren en ze te helpen richting Brussel. Daar boeken we successen. Het is een van de onderdelen in ons Actieplan Connectiviteit om te kijken hoe we een slag kunnen maken. Aan de ene kant heb je landelijk beleid en aan de andere kant de gemeente. Daar moet je de balans in vinden. Logisch dat besluiten dicht bij de burger worden genomen. Maar dan krijg je voor bedrijven wel verschillend beleid. De uitdaging is de gulden middenweg te vinden. We hebben bij de consultatie van het actieplan connectiviteit over dit onderwerp vragen gesteld: is er behoefte om op het gebied van elektromagnetische straling bepaalde doelen te stellen zodat dat onder één noemer gebracht wordt? Gemeenten leveren dan wel een stuk speelruimte in.”

Interview

We staan qua infrastructuur bovenaan alle lijstjes, dat moeten we vasthouden en uitbouwen. Het is een heel belangrijke ontwikkeling, naast 4G, want dat verdwijnt natuurlijk niet. Het is juist de aanvulling daarop die allerlei bedrijfsspecifieke toepassingen mogelijk gaat maken. 5G is daarbij complementair aan 4G. Het gaat ook zo snel, er is nu al veel druk op die 3.5 band. In 2015 leefde het nog niet en nu is iedereen aan het bedenken wat er allemaal mee mogelijk is. En als je de slag mist, heeft dat consequenties. Voor ons als ministerie heel belangrijk dat we als Nederland de goede kansen grijpen.” Hoe ziet u digitale connectiviteit over pakweg 20 jaar? “Tsja, als je teruggaat naar 1998 en ziet wat we toen nog niet hadden. En als je dat afzet tegen het feit dat ontwikkelingen steeds sneller gaan, dan is dat nauwelijks te voorspellen. In de energiewereld werd alles 40 jaar vooruit gepland. Hier is vijf jaar al veel. Duidelijk is dat we binnen vijf jaar met 5G en de toepassingen daarvan een goede slag hebben gemaakt. Iedereen kijkt hoe het commercieel in bedrijfsprocessen is in te passen. Dat zal de komende jaren de uitdaging zijn voor leveranciers en bedrijven. We zijn actief betrokken bij 5G pilots, zoals het initiatief Smart Potato. Een mooi initiatief waarwe via het Agentschap Telecom bij betrokken zijn: vijf Noord-Groningse boeren, verzameld in het collectief AgRoFuture, doen mee met 5Groningen omdat zij zich bezighouden met precisielandbouw waarbij ze, dankzij meetgegevens, per stukje akker kunnen bepalen wat het land en de gewassen nodig hebben. Dankzij de snelle internetverbinding 5G kan de data realtime naar de computer worden verzonden en kan de boer meteen zien hoe zijn land er aan toe is.” Welke rol ziet u in het huidige krachtenveld weggelegd voor BTG in samenwerking met EZ? “Ik denk dat we goed samenwerken en dat dat ook heel belangrijk is om samen die vraagarticulatie op gang te krijgen. Daar kan BTG een heel belangrijke rol vervullen. En ook bij de initiatieven rond indoorstandaardisatie. Nederland is daar wel goed in. Wij weten elkaar toch snel te vinden. De aanbodzijde is redelijk geconcentreerd, de

eindgebruikers zitten voor ons vaak wat verder weg. BTG speelt hierin een mooie brugfunctie. Wij doen onze inspanningen natuurlijk ook voor de eindgebruiker.” U bent ook actief betrokken bij de ontwikkelingen rond cybersecurity? “We zijn daar zeker bij betrokken, want digitaal moet ook veilig zijn. In het verleden lag dat vooral op het bordje van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Wij zijn meer van de preventie, dat het aan de voorkant veilig blijft. Hoe krijg je met name bij het MKB de bewustwording rond veiligheid op de kaart? We hebben net de roadmap veilige hard- en software uitgebracht, wat vooral moet leiden tot betere beveiliging rond met name Internet of Things. Daarnaast zijn we bezig met een Digital Trust Center. Hier kunnen ondernemers praktische inzichten krijgen en kan kennis rond cybersecurity worden gedeeld in regio’s of

bedrijfstakken. We werken daarbij nauw samen met het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Het gaat nog vaak om quick wins, om mensen te overtuigen geen wachtwoorden als welkom123 te gebruiken. Aan de vraagkant is nog veel lekkage mogelijk. Daar is nog veel bewustwording nodig. De overheid kan hier wel willen reguleren, maar binnen de snelle ontwikkelingen en de Europese kaders waarbinnen we werken is dat vaak lastig te organiseren.”

Over Jos de Groot Jos de Groot ging na zijn studie algemene economie aan de slag bij het Ministerie van Financiën. Nadat hij binnen dit Ministerie diverse rollen (o.m. plv. Directeur Financieringen) had bekleed, stapte De Groot in 2002 over naar het Ministerie van Economische Zaken. Tot 2006 was hij hier werkzaam als directeur Energieproductie. Daarna werd Jos de Groot directeur Energiemarkt bij het Ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie. In die hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor marktwerking en voorzieningszekerheid binnen de energiesector. Sinds december 2014 is hij directeur Telecommarkt bij het directoraat-generaal Energie, Telecom en Mededinging bij het ministerie van Economische Zaken. Zijn directie werkt aan hoogwaardige, elektronische communicatienetwerken en digitale infrastructuren, die bijdragen aan economische groei, duurzaamheid en innovatie. Dat gebeurt door ordening van de markten van elektronische communicatie en verdeling van schaarse frequenties. Daarnaast wordt zorg gedragen voor continuïteit, veiligheid en integriteit van netwerken en dataverkeer. Elektronische communicatie is steeds meer verweven met vrijwel alle onderdelen van onze economie en samenleving. Belangrijk doel voor EZ is om, in een steeds verder digitaliserende wereld, ervoor te zorgen dat iedere Nederlander in 2025 toegang heeft tot een veilige en betrouwbare verbinding van minimaal 100 Mbps. EZ werkt nauw samen met zowel de klassieke marktspelers en afnemers (telecombedrijven, internetoperators, media- en omroepbedrijven), als de meer recente (internet exchanges, datacenters, digitale platformen).

IN BUSINESS

Magenta Communicatie: DĂŠ contentspecialist voor de branche Wist u dat Magenta naast vakbladen, websites en meetings ook steeds vaker actief is als contentprovider van leveranciers en vakhandels. Wilt u uw (online) zichtbaarheid vergroten? Een betere SEO? Wij leveren op regelmatige basis kwalitatieve content in de vorm van artikelen en berichten. En zorgen dat deze via uw en onze kanalen optimaal onder de aandacht van uw doelgroep komen.

www.magentacommunicatie.nl

Profiel

Jasmijn Ottow Young Professional bij Strict Academy

“N

a mijn master organisatiewetenschappen ben ik aan de slag gegaan bij Strict Academy, een opleidingsinstituut voor young professionals. Via de Academy kreeg ik een opdracht als projectmanager bij de IT-afdeling van Coöperatie DELA. Die organisatie is als gevolg van digitalisering de afgelopen jaren op IT-gebied sterk gegroeid. Veel mensen zullen DELA niet zien als (grote) werkgever voor IT’ers, maar de IT-afdeling bestaat toch uit 170 medewerkers. Mijn project is gefocust op HR en de optimalisatie van het in- en doorstroomproces. De nadruk ligt op imagoverbetering, werving en selectie, onboarding van nieuwe medewerkers, het kennis- en opleidingsprogramma en performance management. Openheid en nieuwsgierigheid zijn mijns inziens een must voor elke young professional. Veel leren kan alleen als je een open en proactieve houding hebt. Daarnaast is het als

young professional belangrijk te beschikken over goede sociale vaardigheden. Je spreekt immers veel verschillende mensen en moet in staat zijn jezelf goed te presenteren. Tevens komt stakeholdermanagement in deze rol vaak terug. Ik heb te maken met veel verschillende belangen en meningen, onder meer van het management, medewerkers van de IT-afdeling en P&O. Het creëren van draagvlak is belangrijk projecten succesvol te maken. Het helpt daarbij om collega’s eerst beter te leren kennen, want vooral IT’ers zijn soms wat aftastend. Zodra je ze wat beter kent, wordt het gemakkelijker dezelfde taal te spreken. Daarnaast is een bepaalde zelfstandigheid van belang. Je wordt in het diepe gegooid, maar moet tegelijkertijd wel projecten in goede banen leiden. Daarom is het goed problemen op tijd bespreekbaar te maken en indien nodig te escaleren, zodat je ruimte hebt om bij te sturen.

In mijn functie als projectmanager probeer ik altijd de vertaalslag te maken van abstracte vraagstukken van het management naar iets wat voor medewerkers praktisch toepasbaar is. Dat vereist analytisch vermogen. Ook is het een uitdaging om prioriteiten te stellen. Het liefst pak ik alles tegelijk op, maar soms moet je zaken plannen of juist kiezen voor quick wins die snel resultaat opleveren. Tot slot zijn opleidingen en trainingen essentieel om mezelf als young professional te blijven ontwikkelen. Via de Strict Academy heb ik al de nodige (basis)kennis opgedaan, maar de komende tijd blijf ik lekker doorleren!”

IN BUSINESS

CSR

CSR-beleid BTG

Familiehuis Daniel den Hoed Elk jaar kiest BTG vanuit haar corporate social responsibility een goed doel uit om te ondersteunen. Dit jaar is dat Familiehuis Daniel den Hoed, een logeerhuis voor kankerpatiënten en hun familie bij het Erasmus MC. “Net als BTG brengen wij mensen samen. We verbinden en faciliteren. Dat hebben we gemeen.” █

Tekst: Sef Heldens

In het Familiehuis Daniel den Hoed logeren familieleden van kankerpatiënten die worden behandeld in het Erasmus MC Kanker Instituut. Het Familiehuis is een stichting die geen financiering ontvangt vanuit ziekenhuis of overheid en afhankelijk is van donateurs en vrijwilligers

IN BUSINESS

om familieleden en kankerpatiënten te kunnen steunen in een moeilijke periode van ziekte en behandeling. Petra van Rijn is bij het Familiehuis verantwoordelijk voor fondsenwerving. “Het Familiehuis biedt logeergelegenheid aan kankerpatiënten en hun familieleden, dichtbij het Erasmus MC waarbij wij in feite twee rollen vervullen”, vertelt zij. “Wij bieden een bed dichtbij en daarnaast een spreekwoordelijk warm bad. Mensen komen voor het eerste, maar daarna blijkt de grootste waarde van het Familiehuis te liggen in het warme contact met vrijwilligers en lotgenoten. Hier krijgt naast de patiënt ook diens familie aandacht en een luisterend oor. In het ziekenhuis wordt gezorgd voor de behandeling van de patiënt, wij zorgen voor de informele zorg en belangstelling voor patiënt en familie. ” Familiehuis Daniel den Hoed wordt gerund door een kleine, betaalde staf van drie FTE en een grote ploeg van 55 vrijwilligers die elke dag van het jaar van ’s morgens tot ‘s avonds ervoor zorgen dat mensen zich er thuis voelen. In de 13 gastenkamers vinden jaarlijks duizenden

overnachtingen plaats. Gasten betalen een kleine eigen bijdrage van 21 euro per kamer per nacht. Naast de gastenkamer kan dan gebruik gemaakt worden van gezamenlijke faciliteiten als woonkamer en keuken die meteen ook als ontmoetingsplek fungeren. “Vanuit goede doelen gaat er veel aandacht en geld naar kankeronderzoek. Heel belangrijk, want daarmee steun je de patiënt van de toekomst. Familiehuis Daniel den Hoed vult dat in mijn ogen prachtig aan door juist de patiënt en familie van nu te steunen”, geeft Petra van Rijn het belang van haar stichting aan. “Wij kunnen hier de patiënt niet beter maken, maar dankzij het Familiehuis kunnen patient en familie samen het proces van behandeling kunnen doormaken, en voelt de familie zich gesteund.”

Samenwerking met BTG

In voorgaande jaren ondersteunde BTG goede doelen als Net4Kids en Stichting Hulphond. In 2018 is er dus de samenwerking met Familiehuis Daniel den Hoed. Petra van Rijn ziet een duidelijk match tussen het Familiehuis en de branche-

CSR

vereniging: “Net als BTG brengen wij mensen samen. We verbinden en faciliteren. Dat hebben we gemeen.” Op meerdere momenten, zoals tijdens het BTG Business Event in juni, geeft BTG aandacht aan dit goede doel en zal het daarmee helpen in de fundraising. Deze zomer gaat namelijk de crowdfunding campagne ‘Vierkant achter het Familiehuis’ van start waarbij onder andere bedrijven vriendschap kunnen sluiten met het Familiehuis; voor drie keer 250 euro is een bedrijf drie jaar lang ‘vriend’ van Familiehuis Daniel den Hoed.

Nieuw Familiehuis in 2020

Een concreet doel is er al voor de fundraising waar BTG bij gaat helpen: De locatie Daniel den Hoed-Erasmus MC is verhuisd naar het centrum van Rotterdam en dus moet daar dichtbij een nieuw Familiehuis komen, opleverdatum: eind 2020. Petra van Rijn: “Recent is de koopovereenkomst ondertekend voor het nieuwe Familiehuis, op zwaaiafstand van het nieuwe Erasmus MC Kanker Instituut in het centrum van Rotterdam.

Het nieuwe Familiehuis wordt dubbel zo groot met 24 kamers en zes studio’s. Dat laatste is hard nodig, want sommige personen moeten vanwege langdurige behandeling helaas langer logeren in ons huis.” Aangezien het Familiehuis een zelfstandige stichting is en geen geld ontvangt vanuit het ziekenhuis of de overheid, moet het de bouw zelf bekostigen. “Dit gaat over meer dan 9 miljoen euro. Dat realiseren wij deels met gespaard eigen vermogen en giften. Het ontbrekende deel hopen wij met behulp van particulieren en bedrijven te realiseren, die bijvoorbeeld een ruimte kunnen adopteren. We zijn vol vertrouwen dat ons dat gaat lukken, ook mede dankzij BTG. Familiehuis Daniel den Hoed is een aansprekend goed doel dat helaas veel mensen raakt.”

Quotes van gasten van het Familiehuis “Onze wereld is compleet ingestort, maar jullie liefdevolle steun was troostend, helend en verzachtend.” Josien “Wat een veilige en rustige periode heb ik hier ervaren. Twee weken dichtbij mijn man in het ziekenhuis. Geweldig dat jullie dit mogelijk maken!” Karin “De heftige, levensbedreigende situatie doet me ten diepste beseffen dat de steun van mensen, in dit geval het gastvrije Familiehuis, onontbeerlijk was om deze tijd door te komen. Zonder die steun had ikhet denk ik niet gered.” Jolie

IN BUSINESS

Strategische Tafel voor elk niveau Elk lid van BTG op zijn eigen functieniveau op maat bedienen met kennis. Dat is de reden dat BTG dit jaar start met de Strategische Tafels. “BTG wil verbinden, op elk niveau.” █

Tekst: Sef Heldens

IN BUSINESS

BTG

creëren we een extra netwerk om de interactie tussen onze leden tot stand te brengen.” Volgens haar is BTG de aangewezen partij om dit te realiseren. “Wij zijn onafhankelijk en kunnen daarbij als geen ander de partijen bij elkaar brengen. Onze doelstelling is dat wij een community vormen waarbij mensen informatie uit kunnen wisselen. Dit zorgt voor een extra verbinding tussen professionals.” Het plan is dat de acht strategische thema’s die BTG heeft – Mission Critial, Security, IoT, Aanbestedingen, Indoordekking, E-SIM, Digital Connectivity, Smart Cities – tijdens deze sessies behandeld worden. De verschillende expertgroep-sessies zullen naast de Strategische Tafels blijven bestaan. Bij de Expertgroepen ligt de focus op het thema, bij de Strategische Tafel is de Peer Group, de persoon, leidend en is het thema secundair. De informatie en de verschillende inzichten die bij de Strategische Tafels vrijkomen, wordt weer met de leden van BTG gedeeld. “BTG kan op deze wijze de verbinding tot stand brengen tussen bijvoorbeeld Young Professionals en Executives. Dit alles is erop gericht dat we erachter komen wat er in de markt leeft op het gebied van ICT en Telecom. Zo zijn wij als vereniging vraaggestuurd bezig.”

In deze editie van het BTG Magazine staat de start van het BTG Kennisinstituut en het BTG Register beschreven. Hiermee gaat BTG de verschillende functieniveaus binnen haar vereniging op maat bedienen. Een belangrijk onderdeel om deze ambitie uit te voeren, vormt de organisatie van de Strategische Tafels waar de branchevereniging dit jaar mee start. Dit zijn themagerichte, inhoudelijke round table-gesprekken voor professionals met hetzelfde functieprofiel. In het BTG Register voor ICT en Telecomprofessionals kunnen personen op één van de volgende vijf niveaus geregistreerd worden: Executive, Senior Manager, Manager, Young Professional en Student. Voor elk niveau wil BTG een Strategische Tafel organiseren. “Zo kunnen we thema’s beetpakken per functieniveau; een Executive kijkt nu eenmaal anders naar een thema dan een ICT-manager - de één kijkt er bedrijfsmatig naar en de ander technisch”, legt Petra Claessen, Managing Director & New Business bij BTG, uit.

Interactie tussen de leden

Om goed in te spelen op marktimperfecties moet je weten wat er speelt, stelt Petra Claessen. “Door deze round tables per niveau te organiseren, kun je veel sneller de diepte in. Hiermee

Voor de Strategische Tafels worden professionals van hetzelfde niveau bijeen gebracht. Voor het programma Green meets Grey zijn de round tables echter ook een zeer nuttig instrument. Daarom begint BTG binnen het programma van Green meets Grey met een Strategische Tafel waarbij de Young Professionals de Executives ontmoeten. Petra Claessen: “Die twee functiegroepen willen we graag aan elkaar koppelen omdat deze groepen qua ervaring het verst uit elkaar liggen. Dat maakt het leereffect over en weer het grootst.” Claessen sluit niet uit dat – naast Strategische Tafels per niveau – incidenteel vaker de diverse niveaus gemengd aan tafel worden gebracht. “Daarmee kunnen we een Young Professional onder de hoede van een Manager, of een Manager onder de hoede van een Executive brengen. BTG zorgt dat meningen en visies gedeeld worden; zo krijg je een leereffect. Een pluriforme tafel kan zorgen voor een andere dynamiek, die bij sommige thema’s van belang kan zijn. We gaan kijken wat het beste werkt. Voorop staat dat we willen verbinden, op elk niveau.”

Whitepapers

Vanaf deze zomer start BTG met deze Strategische Tafels. De ambitie is om elk niveau binnen de branchevereniging zijn eigen Strategische Tafel te laten hebben. Deze sessies gaan naar verwachting de nodige relevante informatie opleveren. In diverse whitepapers zal deze content samengebracht en onder de BTG-leden verspreid worden. Petra Claessen: “Net als bij veel van onze andere activiteiten, staan wij bij de organisatie van de Strategische Tafels open voor samenwerkingsverbanden. Waar mogelijk, sluiten we aan bij bestaande initiatieven, met verbinding als het ultieme doel.”

IN BUSINESS

Column

Laten we onze voorsprong vasthouden! Het is voor bedrijven en consumenten essentieel dat we ook in de toekomst gebruik kunnen maken van de snelle infrastructuur die we nu hebben. Uit onderzoek blijkt dat we de beste mobiele netwerken ter wereld hebben. Je zag bij de uitrol van 4G dat we binnen no-time een landelijke dekking hadden. KPN adverteerde destijds zelfs dat het al 4G aanbood op Schiermonnikoog. Deze snelle uitrol van nieuwe instructuur brengt Nederland absoluut verder. Het biedt bedrijven in de periferie de kans om goed te ondernemen. Door de goede bereikbaarheid groeide het dataverbruik van consumenten en bedrijven enorm, en ook het aanbod van Cloud-diensten bijvoorbeeld. Deze lesson learned moeten we meenemen naar de 5G-veiling. Belangrijkste bij de 4G-veiling was, dat de investeringen hier voor de grote drie op een heel ander niveau lagen dan bij 3G. Hierdoor waren ze in staat meer en ook sneller te investeren in de uitrol van dat netwerk. Wat ook hielp was de verplichting om het nieuwe netwerk vóór een bepaalde datum uit te rollen. En last but not least was dat er ruimte was voor een nieuwe speler. In dit geval Tele2. Ook daarmee creëerde je voor de bestaande drie spelers de druk om snel uit te rollen. Het zorgde ervoor dat ze wel een paar tandjes bij gingen zetten om te voorkomen dat de nieuwe aanbieder te veel markt zou pakken. Mogelijk ook nog eens tegen lagere tarieven, omdat deze de licentie voor een lagere prijs had verkregen. Laat dus ruimte voor een nieuwe partij bij 5G. En als die na een paar jaar fuseert met een andere speler, dan is dat maar zo. Dat zou ook een heel nieuwe speler kunnen zijn, volledig decentralized via blockchain. Waarbij consumenten en bedrijven zelf in het netwerk kunnen investeren via een speciale 5G-coin. Ik zeg niet dat het dé oplossing is, maar in de weg naar de veiling een interessante verkenning om mee te nemen. Het zou goed kunnen dat andere landen leren van hun fouten bij de 4G-veilingen en die met de komst van 5G gaan herstellen. En je wilt niet dat je straks door bijvoorbeeld de buurlanden wordt ingehaald. Daarom moeten we vooral voortborduren op de goede resultaten die bereikt zijn met de 4G-veiling en ons ook op het gebied van de te gebruiken 5G-frequenties vooral niet anders gaan positioneren dan de andere landen. Standaardisatie is key. Als je beseft welke technologische inspanningen providers hebben moeten doen om roaming altijd vlekkeloos te laten verlopen, dat is echt fenomenaal. Dat moeten we niet normaal gaan vinden. Je wilt geen situatie zoals in het treintransport, dat het de grootste moeite kost om internationale treinverbindingen te realiseren vanwege het gebrek aan één standaard.

Dat gevaar lopen we nu wel door de discussie rond het spectrum. Het 5G-fieldlab in Groningen experimenteert volop in ruraal gebied. Daarvoor moet je 5G zo goed mogelijk kunnen simuleren, maar dat is nu een probleem doordat het gewenste spectrum reeds in gebruik is bij de ‘afluistersattelieten’ in het Friese Burum. De staatssecretaris van EZK geeft daar deze zomer uitsluitsel over hoe verder. Het is uiteraard belangrijk dat economie en veiligheid hand in hand gaan. Defensie en EZK moeten daarin naast elkaar optrekken. Het is in ieder geval te kort door de bocht om nu te kiezen voor een andere frequentie en zo de aansluiting met de rest van Europa te missen. Reken maar niet dat partijen als Samsung, Apple of Huawei daar voor hun toestellen rekening mee gaan houden. Dus dat schaadt je concurrentiepositie enorm. Het is te hopen dat we Nederland niet isoleren, maar aanhaken bij de rest van Europa. Met de Bencom Group zijn we intensief betrokken bij de ontwikkeling van blockchain. We hebben recent meegedaan aan de grootste blockchain hackathon ter wereld. Binnen een van de acht tracks, in ons geval Energie Transitie, hebben we daarbij de eerste prijs gewonnen. Met een concept waarbij alle stakeholders, energiebedrijven, netbeheerders en klanten als een soort pizzakoerier-tracker een overstap naar een andere aanbieder konden volgen. En waarbij de klant voortdurend in control was. Het gaat bij blockchain niet zozeer om de technologie, maar wat je ermee kan als maatschappij. Het lijkt in die zin op de komst van het internet en de vele toepassingen die dat bracht, zoals e-mail, social media en later clouddiensten. Cryptocurrency is een duidelijk voorbeeld van een toepassing van de blockchain. Dat je waarde in de vorm van een coin binnen enkele minuten over de hele wereld kunt sturen. Bankoverschrijvingen duren nog altijd veel langer. Het is nu nog in een experimentele fase en hoog speculatief, maar daar moet je doorheen kijken. Het laat zien dat de technologie werkt. Er zijn zoveel interessante toepassingen te bedenken. Denk aan het notariaat, waar je nu nog aandelenoverdrachten in boekjes moet bijhouden. We zijn nieuw land aan het verkennen. Prachtig. Ben Woldring CEO & Founder Bencom Group

IN BUSINESS

ICT trends

IN BUSINESS

ICT trends

De 10 ICT-trends volgens Lieke en Richard Lamb

Van Robot Revolution tot Data Divers

Digital Connectivity is een overkoepelende trend voor 2018, maar daarnaast zijn er meer relevante ontwikkelingen in ICT en Telecom. Trendstrategen Lieke en Richard Lamb van het Future Expertise Center geven hun top-10. “Veiligheid en op de mens geïnspireerde Artificial Intelligence-systemen staan centraal.” █

Tekst: Jessica Zeeman

IN BUSINESS

ICT trends

Artificial Attention assisteert de gebruiker

“Kunstmatige intelligentie heeft de meeste impact op ICT- en telecombedrijven, dus staat ‘ie terecht op de eerste plaats”, aldus Lamb. “Kunstmatige intelligentie is een populaire term, maar waar de ontwikkeling écht zit, is in de zelflerende systemen die zichzelf kunnen inregelen. Zo’n systeem wordt onder andere ingezet in internationale (telecom) netwerken. Als zich bijvoorbeeld een ramp voordoet, kan door dit systeem snel berekend worden waar capaciteit ingehuurd kan worden”, licht Lamb toe. Een zelflerend systeem, eenmaal goed ingeregeld, voorziet de gebruiker van Artificial Attention en is daarmee een zelflerend Decision Support System.

5G verdringt DAB+ en DVB

Het snelle 5G-netwerk maakt een vaste telecomaansluiting voor velen onnodig en verandert het gedrag van de gebruiker: mensen kunnen écht mobiel worden. Dat heeft ook gevolgen voor radio en televisie. Daarvoor hoeven niet langer DAB+ en DVB ingezet te worden, maar door het snellere 5G kunnen deze informatiestromen moeiteloos via internet verlopen. Lamb plaatst een kanttekening: “Dit betekent wel dat er extra capaciteit nodig is. Die extra ICT-voorzieningen brengen meer energieverbruik met zich mee. Rond Amsterdam is al jaren een energietekort. Mijn advies is dan ook om datacenters die minder tijdkritische applicaties draaien te verplaatsen naar bijvoorbeeld Noord-Nederland.”

Blockchain en Hashgraph voor decentrale informatieverwerking

IN BUSINESS

Autonomisering als opvolger van automatisering

Diverse primaire bedrijfsprocessen zijn al langere tijd geautomatiseerd. Een volgende stap is autonomisering; ook de secundaire processen worden geregeld door systemen. Hierdoor kunnen compleet autonome op ICT-gebaseerde systemen ontstaan die organisaties met hun medewerkers vervangen.

Onzichtbare Robot Revolution

Een robot is in essentie een ICT-systeem met sensoren en actoren. Het kan in de vorm van een soort huisdier gegoten worden, de Frobot (Friendly Robot), maar de Robot Revolution is toch vooral onzichtbaar. Lamb beschrijft: “Het zijn Mobile Software Agents die zich vrij over het internet of andere netwerken kunnen bewegen. Deze bots kunnen voor de consument bijvoorbeeld het goedkoopste gewenste product vinden.” Voor ICT en telecom ligt hier een mogelijkheid om als manager op te treden, bijvoorbeeld door een gecentraliseerde marktplaats in te richten.

Decentrale informatieverwerking heeft de toekomst. Technieken als Blockchain en Hashgraph wordt daarom door steeds meer organisaties op waarde geschat. Het zijn robuuste informatiesystemen waarbij data worden verspreid over verschillende plaatsen op het internet in plaats van op een centrale locatie. Deze techniek zorgt ervoor dat secure data veel breder beschikbaar is. Lamb verklaart: “Bij een storing in een traditioneel IT-systeem wordt op dit moment nog een rollback gemaakt, zodat gegevens van voor de storing weer worden teruggezet. Hierdoor gaat een deel van nieuwere informatie verloren. Decentrale informatieverwerking via technieken als Hashgraph en Blockchain lossen dit probleem op, want de nieuwste informatie is ook op andere plaatsen in een netwerk voorhanden.”

Neurale netwerken zijn qua architectuur gebaseerd op de werking van de hersenen en vormen een ideale omgeving voor kunstmatige intelligentie. Deze netwerken worden met zelflerende neuromorfische chips ingericht. In Amerika en China wordt hierin al volop geïnvesteerd. Lamb vervolgt: “Neuromorfische chips worden nog niet in Europa gemaakt. Voordat we de kracht van kunstmatige intelligentie

IoT, LoRa & Big Data

Internet of Things wordt breed ingezet om informatie te verzamelen door verschillende minuscule ‘things’ aan elkaar te koppelen. Lamb: “Op dit moment wordt die informatie bijvoorbeeld via 4G gedeeld, maar steeds vaker wordt daarvoor een LoRa-netwerk (Long Range-netwerk) met een

laag energieverbruik ingezet.” Om met die dataverzameling, Big Data, aan de slag te kunnen, is het zaak om patronen te herkennen. Lamb voorziet daarin een enorme kans voor ICT-bedrijven: “Het is voor hen belangrijk om in patroonherkenning te excelleren. Patroonherkenning kan namelijk voor allerhande situaties ingezet worden, bijvoorbeeld in de beurshandel, in ziekenhuizen of bij de spoorwegen.”

Data Diver

Onzichtbaar zijn is steeds moeilijker doordat allerlei gegevens worden vastgelegd. Bij sommige consumenten zorgt dit voor een gevoel van wantrouwen. Zij proberen daarom onder de radar te blijven. Wat kan een ICT-bedrijf met deze data divers? Lamb doet een suggestie: “Consumenten hebben door dat hun gegevens voor allerlei doeleinden gebruikt kunnen worden en zoeken een privacyvriendelijke oplossing voor dit probleem. Bedrijven kunnen daarop inspelen door bijvoorbeeld tegen betaling een veilige diensten zoals e-mail te leveren.”

Neuromorfe chips

ICT trends

op basis van neural networking veilig kunnen inzetten, moeten we dus eerst aan de slag met de ontwikkeling van eigen, Europese neuromorfe chips.”

Quantum Computing als beveiliging

Veiligheid is het credo van het afgelopen decennium. Hoe zorgen we ervoor dat anderen niet ongewenst in een systeem meekijken? Lamb: “Met Quantum Computing kan, eenvoudig gesteld, een draadloze verbinding aangegaan worden tussen computers. Deze verbinding wordt verstoord wanneer er iemand meekijkt, waardoor dit systeem ingezet kan worden voor beveiligingsdoeleinden.” Deze techniek is nog in ontwikkeling, maar zet zeker aan tot nadenken over oudere manieren van beveiliging via versleutelingscodes.

Bio-memory

Net als een neuraal netwerk is ook Bio-memory een ontwikkeling die is afgekeken van het menselijk lichaam. De Bio-memoryopslagmethode is gebaseerd op ons DNA. Lamb licht toe: “Er wordt altijd gezocht naar een manier om zo veel mogelijk informatie op te slaan op zo min mogelijk oppervlak. In een DNA-cel zit al veel informatie, maar het is mogelijk om daar nog meer informatie aan toe te voegen. Als die cel in leven blijft, wordt de informatie voor de eeuwigheid bewaard. Inmiddels is de informatiedichtheid al 700 Terabytes per gram DNA.”

Trendstrategen Lieke en Richard Lamb van het Future Expertise Center.

IN BUSINESS

move fast and break things unless youâ&#x20AC;&#x2122;re breaking stuff youâ&#x20AC;&#x2122;re not moving fast enough mark zuckerberg Op Founders bieden we je de informatie en inspiratie die jij nodig hebt om van jouw bedrijf een succes te maken. Bezoek onze site en bouw mee aan de toekomst van mobile technology.

founders.t-mobile.nl

Profiel

Toine Veenhuis Senior Manager bij de Belastingdienst

“A

ls senior manager ben ik betrokken bij het reilen en zeilen van het Mobile Competence Center, een enigszins zelfstandig onderdeel binnen de ontwikkeltak van de Belastingdienst. Ik geef leiding aan een team van 55 mensen dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van mobiele oplossingen voor in- en extern gebruik. Zo maken we apps en mobiele websites voor de douane en FIOD, maar ook voor Logius, Rijkswaterstaat en verschillende ministeries. Mijn werkdagen bestaan onder meer uit meetings, die zowel over de inhoud als bredere bedrijfsvoering kunnen gaan. Op dit moment zitten we in een reorganisatie, waarbij ik natuurlijk de belangen van mijn team behartig. Je moet als senior manager gevoel voor politiek hebben en in staat zijn te netwerken. Zeker in een grote organisatie als de Belastingdienst, waar 30.000 mensen werkzaam zijn. Je kunt wel ideeën

hebben over hoe je mobiele oplossingen wilt aanpakken, je opdrachtgever heeft natuurlijk ook zijn belangen. Draagvlak creëren is op dit functieniveau essentieel, anders kom je niet verder. Ook moet je een bepaalde persoonlijkheid hebben om op alle niveaus te kunnen praten, van directie tot de kenniswerker op de vloer. Er is steeds meer aandacht voor zogenoemde ‘soft skills’ en dat vind ik een goede zaak. Er zijn immers steeds meer verschillende mogelijkheden om te communiceren. Naast de telefoon en e-mail hebben we onder andere instant messaging. Omdat een chatbericht zomaar verkeerd kan worden geïnterpreteerd, is het belangrijk je boodschap helder over te brengen.

Binnen onze afdeling hebben we te maken met grillige financieringsvormen die zorgen voor een ingewikkelde bedrijfsvoering. Ik jongleer dagelijks met budget, bezetting en opdrachten die binnenkomen. De kunst is om verwachtingen te managen. Houd in de gaten wat er speelt, wat de gevolgen zijn en wees daar eerlijk over richting je mensen. Wees tot slot niet bang om (verantwoorde) risico’s te nemen. Met een ondernemende geest en door met concrete resultaten te komen, bouw je krediet op. En dat kan er weer voor zorgen dat je een sponsor in het hogere management krijgt die je rugdekking geeft als het even wat minder gaat.”

Naast die sociaal communicatieve vaardigheden moet je beschikken over analytisch vermogen en in staat zijn om hoofd- van bijzaken te scheiden.

IN BUSINESS

Smart City

Slimme Stad strategisch thema op BTG-agenda Smart Cities is door BTG omarmd als strategisch thema en heeft een plaats gekregen in de BTG Expertgroup Smart City. Onlangs vonden twee belangrijke events rond dit onderwerp plaats: de lancering van het VN-programma ‘United Smart Cities’ in Wenen en ´Smart Cities 2018´ in New York. BTG was er bij. █

Tekst: Sef Heldens

Olaf Müller, voorzitter BTG Expertgroup Smart City, vertegenwoordigde de vereniging op beide events. Begin mei was hij in New York en eind mei in Wenen. Om met het laatste event te beginnen: United Smart Cities is een multi-stakeholder VN-gerelateerd programma dat zich richt op de ontwikkeling van slimme, duurzame steden over de hele wereld. De belangrijkste programmadoelstellingen omvatten het opzetten van een multi-stakeholderplatform en een inhoud-hub voor slimme stadsinitiatieven, het identificeren en ontwikkelen van een nieuw slim financieringsmechanisme en zorgen voor kennisoverdracht om best practices te identificeren en slimme, stedelijke oplossingen te realiseren. United Smart Cities moet het pad worden naar succesvolle partnerships tussen steden en de particuliere sector. Het programma biedt zowel een proces als een kader voor samenwerking tussen VN-organisaties, steden en de particuliere sector.

IN BUSINESS

Één van de belangrijkste punten van het VN-programma is de lancering van het eerste United Smart Cities LAB in het hart van Wenen om een wereldwijde cocreatie-gemeenschap te creëren om nieuwe ideeën te verkennen en de toekomst van Smart Cities op te bouwen. Één van de sprekers op United Smart Cities geeft ook op het BTG Business Event in juni een presentatie: Kari Aina Eik, secretaris-generaal van de Organization for International Economic Relations (OiER).

City of the Future 2018 New York

Het congres Smart Cities 2018 in New York van begin mei werd bezocht door een grote Nederlandse delegatie, geleid door Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam. “Smart Cities gaan om smart people. Die moeten we bij elkaar brengen. Je krijgt pas een Smart City als je inwoner smart is. Inwoners zijn de sleutel tot een duurzame stad”, aldus de burgemeester.

Smart City

Olaf Müller, voorzitter BTG Expertgroup Smart City: “Smart Cities 2018 in New York was een innovatiemissie van Nederlandse bedrijven. Als we praten over slimme steden gaat het vooral over technologie. Technologie is de driver waarmee je mooie dingen kunt doen. Maar er wordt te veel vanuit de techniek gekeken. Op het congres in New York was men zich ervan bewust dat je op die manier geen breed maatschappelijk draagvlak krijgt. De context speelt zich meer af rondom de gebruikers; wat betekent het voor de inwoners?” Het event in Wenen had al meer die insteek. Müller: “Dat ging al veel meer over de inwoners, om hen makkelijker te laten communiceren met de gemeente. Hier kijkt men hoe je een inwoner via een app of browser de gemeente kunt laten benaderen.”

Duurzaamheid

Hoe doen wij het als Nederland ten opzichte van de rest van de wereld? “Ik ben erg onder de indruk geraakt van de Nederlandse bedrijven die zijn meegegaan op de innovatiemissie”, zegt Olaf Müller. “Als we kijken naar de ondernemingen, zie je dat ze heel makkelijk kunnen aansluiten. Met de creativiteit die wij als Nederlanders op het gebied van Smart City hebben, staan wij bovenaan. Denk bijvoorbeeld aan watermanagement. We hebben veel kennis en kunde in huis en dus een heel belangrijke rol te vervullen.” Smart City gaat ook over duurzaamheid, stelt Müller: “Dat is een belangrijke factor. Als ik kijk naar de Smart Cities, vond

ik het technologiegehalte altijd veel te hoog. Daar moeten we vanaf. We moeten nu kijken wat de inwoner ermee kan. Wat zijn voor hen nou de voordelen? Duurzaamheid is één van de belangrijkste pijlers. Zo richt Rotterdam zich bijvoorbeeld op logistiek. Daar kan een auto die op lucht rijdt veel toevoegen. Daarnaast kijkt Amsterdam eveneens naar duurzaamheid, maar dan op het gebied van recycling. Duurzaamheid is op dit moment hét item.”

BTG over Smart Cities

Eric Reij, voorzitter BTG. “Smart City is voor ons een belangrijk thema. Ook wij zijn voor het creëren van samenwerking tussen steden en het bedrijfsleven. Het gedachtegoed van de Verenigde Naties sluit daarom aan bij dat van BTG. Als branchevereniging is het onze ambitie om steden slimmer te maken en om het ecosysteem van samenwerkingen te stimuleren. Het idee vanuit de VN om bedrijven en steden samen te laten werken zit in het DNA van BTG. Onze vereniging brengt vraag en aanbod bij elkaar en empowered krachten vanuit landelijke en regionale oogpunten.”

IN BUSINESS

ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan pipi langkous

Op Founders bieden we je de informatie en inspiratie die jij nodig hebt om van jouw bedrijf een succes te maken. Bezoek onze site en bouw mee aan de toekomst van mobile technology.

founders.t-mobile.nl

Profiel

Irina Gourbo Coördinator Telefonie bij Universiteit Utrecht

“B

innen de Universiteit Utrecht ben ik verantwoordelijk voor alle telefoniegerelateerde zaken. Ik coördineer een team van vijf mensen, waaronder technici/beheerders, die zich bezighouden met het oplossen van storingen, verhuizingen binnen de universiteit en migratieprojecten van vaste IP-telefonie naar Cloud-based oplossingen. Ik heb een technische achtergrond en gaf in het verleden geregeld technische trainingen en cursussen. Die vaardigheden helpen me om te zorgen dat het kennisniveau van mijn team op peil blijft. In deze functie is het van belang te beschikken over goede mensenkennis. Het zijn immers mensen die de werkzaamheden moeten uitvoeren. Politiek is inherent aan elke grote organisatie, de Universiteit Utrecht is wat dat betreft geen uitzondering. Je moet in staat zijn compromissen te sluiten en kunnen omgaan met stakeholders, ook als die de hakken in het

zand zetten. Wat nog wel eens vergeten wordt door het hogere management is dat het niet altijd mogelijk is om snel nieuwe technieken in te voeren. Zeker op het gebied van (tele)communicatie moet de huidige omgeving stabiel zijn, voordat je vernieuwingen kunt doorvoeren. De dagelijkse werkzaamheden gaan namelijk gewoon door. Verder moet je in een managementfunctie voldoende mandaat hebben om beslissingen te nemen. Zonder de juiste bevoegdheden is het lastig je doelstellingen te bereiken - de randvoorwaarden moeten goed zijn. Mijn grootste uitdaging is het waarborgen van de capaciteit van het team, zowel op het gebied van menskracht als kennis. Het is belangrijk om actuele ontwikkelingen in het IT-landschap te volgen en te duiden richting mijn team, zodat dat daar op tijd op kan inspelen.

Als coördinator kijk ik zowel naar de wensen van de klant als de (bestaande) mogelijkheden om daaraan te voldoen. Neem bijvoorbeeld onze onderzoekers: ze reizen de hele wereld rond, moeten altijd bereikbaar zijn en overal toegang hebben tot hun data. Storingen en haperende techniek zijn funest voor hun werk. In mijn dagelijkse werk maak ik de vertaalslag tussen leverancier en gebruiker, zodat we bestaande en nieuwe (tele)communicatiemogelijkheden kunnen benutten voor optimale bereikbaarheid.”

IN BUSINESS

Terugblik

BTG-activiteiten 2018 En dit is nog maar het beginâ&#x20AC;Ś

We zijn pas op de helft van 2018, maar kunnen nu al terugkijken op een aantal bijzondere, leerzame bijeenkomsten. Om u een idee te geven wat BTG gedurende het eerste halfjaar heeft gedaan, hierbij een overzicht.

Nieuwjaarsbijeenkomst 16 januari 2018

Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst werd vooruitgekeken naar de trends en ontwikkelingen voor het jaar 2018. Dit jaar is het thema Digital Connectivity en Ben Woldring (Nederlands internetondernemer en bedenker van vergelijkingssites) en Lieke Lamb (Trendwatcher.com) waren uitgenodigd om dit thema te duiden.

IN BUSINESS

Terugblik

BTG Themasessie Circulaire ICT 31 januari

In samenwerking met onze partner Aliter Networks organiseerden we een themabijeenkomst over Circulaire ICT. Hoe kunnen we een verschil maken met ICT voor de planeet en tegelijkertijd de klassieke (ICT) business afwegingen als kwaliteit, profit, concurrentiekracht en momentum niet uit het oog verliezen? Antwoorden kwamen onder meer van Zimin Chen (Aliter Networks), Ernstjan Nijsink (Forza Refurbished) en Rudayna Abdo (Thaki). Jeroen Cox van KPN legde tevens uit hoe KPN verkozen is tot ‘s werelds meest duurzame telecomprovider.

Expertgroep Indoor Dekking

15 februari 2018, 23 maart en 29 mei

De Expertgroep Indoor Dekking is dit jaar al drie keer samengekomen voor een aantal sessies. Indoor Dekking is een belangrijk onderwerp in de telecom en daarom worden meerdere, leerzame sessies georganiseerd.

BTG Masterclass Mission Critical

8 februari 2018 + 29 mei BTG brengt marktpartijen samen op Masterclass Mission Critical Communication. Op deze manier kan men met elkaar in discussie gaan en van elkaar leren.

Mobile World Congress – Barcelona 26 februari – 1 maart

BTG was met een delegatie van leden en partners aanwezig tijdens het Mobile World Congress in Barcelona. Tijdens dit evenement was BTG vertegenwoordigd met een booth in het Holland Paviljoen.

ICT College - Business University Nyenrode 11 april

BTG is een samenwerking aangegaan met ICT Fair en de organisatie van ICT College. Als ICT’er speel je namelijk een leidende rol in digitalisering en dien je op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen. tijdens zes speciaal geselecteerde colleges van topsprekers werd je bijgepraat op Business University Nyenrode.

IN BUSINESS

Visie

John van Vianen over IoT:

‘Een ding is maar een ding, tot het mensen helpt’ Bij de term Internet of Things denken velen aan het draadloos verbinden van apparaten, sensoren, computers en systemen. John van Vianen, directeur Zakelijke Markt bij VodafoneZiggo, niet. “Ik denk juist aan mensen.” Lees hier zijn visie op IoT. █

‘Internet of Things’. Velen zullen bij het horen van die term vooral denken aan het draadloos verbinden van apparaten, sensoren, computers en systemen. Ik niet. Ik denk juist aan mensen. Ik zie meteen voor me welke oplossingen ons dagelijks leven makkelijker maken. En ik ben blij dat Vodafone daarin elke dag weer het verschil kan maken, voor ondernemers, bedrijven en hun klanten. Patiënten die op elk moment van de dag virtueel contact kunnen hebben met de verpleger. Een boer en een veearts die precies weten wanneer ze naar de stal moeten gaan om een kalfje ter wereld te brengen. Stadsgenoten die zich veiliger voelen door straatlantaarns die reageren op beweging. Een student die zijn gestolen fiets weer terugvindt via zijn mobiel. Stuk voor stuk situaties die het gebruik van IoT mogelijk maakt. Want een sensor op zich is slechts een nietszeggend stukje hardware. Een ding is maar een ding, totdat het mensen helpt. Zodra er een visie achter zit, krijgt zulke techniek opeens een doel. Visie hebben we, doeltreffend werken we. Vodafone is als mobiele provider al ruim twintig jaar voorloper op het gebied van Internet of Things. In 2017 sloten we wereldwijd de 50 miljoenste connectie tussen apparaten via ons

IN BUSINESS

Tekst: John van Vianen

netwerk. In 2018 staat de teller vooralsnog op 66,5 miljoen. Er komen elke twee weken één miljoen verbindingen bij. Een groot gedeelte van deze groei (14,4 miljoen) komt uit het verbinden van voertuigen. Dat is logisch, want acht bedrijven uit de top tien van autofabrikanten zijn klant bij ons. Met zulke scores mogen we ons al jaren wereldwijd marktleider IoT noemen. Sinds 2017 biedt Vodafone een landelijk dekkend netwerk aan dat veel nieuwe toepassingen van IoT mogelijk maakt. Via dit NB-IoTnetwerk helpen we klanten hun business te optimaliseren of te transformeren met behulp van moderne techniek. Het bewaken van dijken, het waarschuwen voor aardbevingen en het controleren van koffers op luchthaven Schiphol verlopen door deze techniek al efficiënter dan ooit. Inmiddels hebben we ons palet ook uitgebreid met LTE-M-technologie, die meer bandbreedte biedt en tevens gesproken boodschappen kan overbrengen. In onze eerste pilot werken we samen met fietsfabrikant Sparta om de vertrouwde tweewieler een stuk slimmer te maken. Dit zorgt voor extra gebruiksgemak maar creëert ook volledig nieuwe businessmodellen rondom de ‘smart bike’. Denk hierbij aan een gepersonaliseerde verzekeringspolis, proactief

onderhoud of concepten voor het delen van fietsen. Deze mooie technieken maken ons aanbod compleet: voor elke behoefte hebben wij een oplossing die meer bedrijvigheid en efficiëntie oplevert. Ik ben er trots op dat we ondernemers hiermee een flinke stap vooruit kunnen helpen. Zo zijn wij de IoT- specialist voor slimme steden, zorg en mobiliteit. Grote namen als Philips, TomTom en BMW kiezen voor onze expertise. Ook op maatschappelijk vlak reiken we de helpende hand. Het project ‘No Isolation’ laat bijvoorbeeld langdurig zieke kinderen via robots contact houden met klasgenoten en vriendjes. Zo kunnen we voor steeds meer mensen het leven een stuk aangenamer maken. Ik ben trots op de stappen die we samen met onze klanten zetten. Die wisselwerking tussen mensen geeft me volop vertrouwen in de toekomst. The future is exciting. Ready?

John van Vianen, Directeur Zakelijke Markt

Column

Sleutel naar de toekomst Om maar even met wat trendy woorden te beginnen. Wat hebben 5G, Internet of Things, Blockchain, Quantum computing, Artificial Intelligence en GDPR gemeen? Bij al deze nieuwe trends proberen bedrijven het hoofd boven water te houden en te begrijpen; wat betekent dit nu voor mijn organisatie en hoe gaat dit mijn businessmodel veranderen in de komende jaren? In onze huidige wereld is alles met elkaar en met het internet verbonden, waardoor beveiliging van data en netwerken een hot topic is. Niemand kan de recente Facebook-discussies, datalekken en AVG richtlijnen (GDPR) zijn ontgaan. 5G introduceert daarbij nieuwe netwerken beveiligingsvraagstukken en -dimensies. Wie heeft er straks nog behoefte aan een vaste internetverbinding, als hoge snelheden draadloos kunnen worden gehaald met 5G. Het zal er voor zorgen dat nog meer apparaten met internet verbonden worden en toepassingen als autonoom rijden en realtime beslissingen mogelijk maken. Dit stelt hoge eisen aan beveiliging van gevoelige persoonsgegevens.

combinatie met IoT devices, waardoor de beveiliging tussen sensoren in het permissie netwerk wordt verbeterd. Partijen die het 5G-netwerk ontwikkelen, denken erover na om beveiliging in meerdere lagen toe te passen. Omdat software de netwerken van de toekomst beheert (SDN) en 5G voor een breed scala aan toepassingen zal worden gebruikt, is naast authenticatie van de eindgebruiker op het netwerk, beveiliging van de servicedienst op het netwerk een goede aanvulling op het bestaande 4G trust model. In de toekomst zullen Quantum-computers een aantal van de huidige encryptie algoritmen waardeloos maken, en het is zaak om nu al na te denken over goede encryptie (aka lattice based encryption / FHE) die stand houdt in een post-quantum tijdperk, omdat gevoelige persoonlijke data die nu versleuteld wordt nog vele jaren opgeslagen en bewaard wordt. Privacy by design en security by design krijgen daarmee een heel nieuwe betekenis, en het is zaak daar nu al rekening mee te houden bij ontwerp en implementaties van ICT in uw organisatie.

Toch is er hoop! Juist door nieuwe technologieĂŤn met elkaar te combineren, is het mogelijk om het ecosysteem veiliger te maken. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van blockchain in

BTG-lid Christian Visser is werkzaam als CIO van IBM Benelux. Hij heeft een passie voor IT technologie en innovatie. Hij geeft leiding aan scaled agile organisatie verantwoordelijk voor de IBM werkplek in brede zin. Daarnaast is hij actief in het ecosysteem van startups en experimenteert hij graag met nieuwe technologie. Deze column is een persoonlijke opinie.

â&#x2013;&#x2C6;

Beeld: Frans de Winter

IN BUSINESS

Gadgets

Fun meets Function In de wereld van tech en toepassingen struikel je over de gadgets. Vaak overbodig, maar soms ook erg handig voor in het dagelijks zakelijk gebruik. De redactie van BTG Magazine speurt dan ook voortdurend naar handige tools, die je werk soms een heel stuk leuker of efficiënter kunnen maken. We zetten de belangrijkste hier op een rij.

Vergevorderde robot-hond Bedrijven als Boston Dynamics hebben inmiddels robots ontwikkeld die je voorheen alleen zag in de kaskraker met Will Smith (i, Robot). Het bedrijf gaat binnenkort de markt op met de SpotMini. Het is de stilste robot-hond ooit gemaakt en is nog handig ook. In eerste instantie is het de bedoeling dat deze ‘gadget’ een rol gaat spelen op kantoren door bijvoorbeeld deuren te openen, later moet deze ook thuis een rol gaan spelen.

Een projector in je lamp Beam Lab presenteert een lamp die ieder oppervlak omtovert tot beeldscherm. Deze lamp past in iedere fitting en kan bijvoorbeeld foto’s en filmpjes afspelen (inclusief geluid). Met de geïntegreerde internetverbinding, ingebouwde speakers en de bedieningsapp op een iOS of Android smartphone/tablet kan het afspelen direct beginnen. De lamp functioneert overigens ook prima als lichtbron.

IN BUSINESS

Gadgets

Bellen met je vingers Bellen door je vinger aan je oor te plaatsen, dit beeld komt u misschien bekend voor uit Hollywoodfilms. Toch is deze techniek de laatste jaren flink ontwikkeld en het is nu mogelijk. Het mooie is dat u niet alleen degene aan de andere kant van de lijn te horen, maar ook terug te praten. Het wordt allemaal mogelijk gemaakt door het speciale horlogebandje, gelanceerd door het bedrijf SGNL.

Oprolbare OLED-schermen De beste beeldkwaliteit krijg je op dit moment op OLED-schermen. Omdat deze techniek relatief jong is, ontwikkelt het zich snel. LG was een van de eerste merken die op de proppen komt met een oprolbaar OLED-scherm. Deze schermen zijn niet enkel oprolbaar, maar te vormen naar iedere maat. Zo kan je bijvoorbeeld het dashboard van een auto ‘bekleden’. Maar stel u eens voor dat de buitenkant van een auto zo’n scherm is.

IJzersterke smartphone De Land Rover Explore is speciaal ontworpen om in de wildernis de zwaarste omstandigheden aan te kunnen. De smartphone doorstaat valtests van 1,8 meter, overleeft zout en zoet water dankzij de IP68-rating en weerstaat blootstelling aan extreme temperaturen en thermische schokken. Daarnaast beschikt de smartphone over handige functies als een SOS zaklamp en nachtmodus, waardoor hij geschikt is voor iedereen met een passie voor outdoor.

Aantekeningen direct in de cloud Een slimme pen bestaat al maar de Livescribe 3 Smartpen willen we u niet onthouden. Inmiddels is de technologie zo ver gevorderd dat men moeiteloos hetgeen wat getekend of geschreven wordt, op kan slaan in de cloud of op een desktop. Vooral handig wanneer u tijdens een meeting snel uw aantekeningen wilt delen, maar ook erg ‘fun’ als voor de creatieve tekenaar.

IN BUSINESS

Interview

‘We moeten blockchain nú implementeren’ Praat je over blockchain in combinatie met de overheid, dan is de kans groot dat de naam van Marloes Pomp valt. Zij was al eerder aanjager binnen vele Nederlandse overheden als het ging om zaken als bring your own device, social engagement en collaboration. Momenteel is ze onder meer projectleider van een dertigtal blockchain-projecten bij de Nederlandse overheid. En praat ze de BTG-leden bij op het event op 13 juni in Noordwijk. █

Tekst: Sven Wanders

Hoe gebruikt de overheid op dit moment blockchain? “Zover is het eigenlijk nog niet. De overheid is begonnen met een aantal pilotprojecten, maar dat zijn vooral trajecten om te leren hoe je met blockchain omgaat, hoe het werkt en wat je ermee kunt. Verder kijkt de overheid hoe het gaat als je het combineert met andere technologieën. We gaan nu door naar de volgende fase. De meeste Ministeries en grote steden hebben in de gaten dat hier kansen liggen. Velen zijn ook al georganiseerd en gericht bezig met blockchain-projecten. We zitten in de fase van het implementeren. Dat gebeurt nog kleinschalig, zo heeft Zuidhorn het Kindpakket dat loopt via blockchain en doet VGZ een test met de administratie rondom kraamzorg met behulp van blockchain-technologie. Dat zijn de eerste experimenten die goed verlopen.” En hoe zit dat met het Rijk? “Het Ministerie van Economische Zaken is initiatiefnemer van de Nederlandse Blockchain Coalitie. Dat is een verbond tussen de overheid, het bedrijfsleven en kennisinstellingen, die publiek-private samenwerking bevordert. Er zijn tevens allerlei fieldlabs door het land heen opgericht waarbij men samenwerkt. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Groningen, Rotterdam en Heerlen. Het belangrijkste is dat we snappen wat we ermee kunnen, maar het is nu ook zaak het te gaan doen. We moeten het gaan implementeren.” Zijn er grote verschillen op blockchain-vlak tussen de overheden? “De Ministeries zijn iets eerder begonnen, maar de gemeenten zijn weer wat sneller met het

IN BUSINESS

daadwerkelijk uitvoeren. Dat komt doordat de onderwerpen vaak wat behapbaarder zijn. Bij veel Rijksonderwerpen zijn veel partijen betrokken, waardoor het nou eenmaal wat langer duurt.” Hoe lang is de overheid actief met blockchain? “Het is zo’n anderhalf jaar geleden dat we begonnen. Toen was er nog niet zo heel veel kennis ten opzichte van nu. Tegenwoordig heb je een legio aan start-ups en blockchain-experts, in die tijd was het zoeken naar wie er überhaupt iets mee kon. Dat is nu wel anders. Waar we tegenaan lopen? De technologie is gewoon nog niet volwassen. Het is ook nog lang niet veilig genoeg. Technisch is het al ingewikkeld, maar het zijn allemaal ketenprocessen, dus samenwerken op de juiste manier kost veel tijd.” Nederland loopt voor op het gebied van blockchain, is dat ook zo bij de overheid? “Wij lopen qua blockchain zeker voorop. Als ik kijk naar bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie doen we dat juist niet. Wij en Dubai zijn net wat eerder begonnen dan de meeste andere landen. De globale verschillen qua kennis zijn momenteel heel erg groot.” In hoeverre zitten er risico’s aan het gebruik van blockchain bij de overheid? “Je moet er nu nog heel alert op zijn en goed nadenken over wat je erop zet. Je kunt het een beetje vergelijken met de begindagen van het internet. Toen was ook niet alles even veilig. Het zijn niet de grote dingen die een risico zijn, maar juist de kleine updates, technische problemen, documentatiemateriaal dat is verouderd… het is nog onvolwassen. Met deze risico’s is de

overheid natuurlijk bezig en probeert deze zo beperkt mogelijk te houden.” Waar liggen kansen voor de overheid? “Het is een technologie die ketenprocessen ondersteunt en daar hebben we er bij de overheid nogal veel van. Dat is de grootste kans voor blockchain, dat je gedeelde informatie over een keten kunt delen. Dat is beter dan allerlei koppelingen tussen databases. Je wordt op die manier gedwongen om samen te werken. Het optimaliseren van processen, meer transparantie, meer regie over je eigen data… dat kun je beter doen door middel van blockchain. Deze technologie is niet iets dat alle problemen ineens oplost, maar het is een puzzelstukje waarmee je dit soort processen kunt ondersteunen.” Staat er op korte termijn veel te veranderen? “Net als het internet een grote verandering bracht op het gebied van nieuwe business, zal blockchain dat ook kunnen bewerkstelligen. Ik denk dat het een volgend stapje is op het gebied van digitalisering. Met het internet kreeg je bijvoorbeeld bedrijven als Uber en Airbnb. Ook blockchain zal zorgen voor nieuwe businesscases. Verder in de toekomst kijken, is lastig. Wellicht is er over tien jaar een andere technologie die het alweer heeft verdreven.”

Interview

Over Marloes Pomp

Marloes Pomp (1980) heeft een grote voorliefde voor zowel de overheid als de techwereld. Ze is ervan overtuigd dat overheden vaak aan de basis staan van revolutionaire innovaties, maar ook dat ze momenteel nog onvoldoende in staat zijn om te waarborgen dat revolutionaire innovaties ook ĂŠcht het publieke belang dienen. Momenteel werkt Marloes aan vele blockchain-projecten binnen de overheid en is ze verantwoordelijk voor de internationale strategie van de Nederlandse Blockchain Coalitie. Tevens werkt ze aan diverse innovatietrajecten voor de Rijksoverheid op het gebied van andere opkomende technologieĂŤn zoals Kunstmatige Intelligentie, Spraaktechnologie, Internet of Things, Robots en Big Data-analyse.

IN BUSINESS

CONNECTIVITY FOR THE NEXT GENERATION

COMPLEXE UITDAGINGEN BIJ GEĂ?NTEGREERDE NETWERKEN? Wij verzorgen voor u een integrale oplossing voor een robuust en toekomstvast mobiel spraak en data netwerk in Public / Private Indoors. Bezoek ons op www.arcadis.nl Stuur uw vraag naar: info@arcadis.nl Bel ons op: +31 88 426 11 61

Praktijk

Van Traditionele telefonie naar Unified Communications

Medisch Centrum Leeuwarden staat voor een uitdaging In 2019 wil het Medisch Centrum Leeuwarden overgaan naar een nieuw communicatieplatform om de flexibiliteit van communicatie voor het personeel te vergroten. █

Tekst: Jack Vink

Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) maakt nu nog gebruik van een telefoniesysteem met drie vaste telefooncentrales, verdeeld over twee locaties. Onderdeel van het telefoniesysteem zijn twee redundante SIP@NET-servers die met elkaar gekoppeld zijn middels een IPMUX en gebruikt worden voor het aanwezige IP-DECT netwerk. In 2019 wil het MCL overgaan naar een nieuwcommunicatie platform. MCL heeft op dit moment bij verschillende partijen in de markt een vraag uitstaan om de integratie tussen vaste en mobiele communicatie mogelijk te maken. Het is de bedoeling dat iedere medewerker van het Medisch Centrum de beschikking krijgt over een smartphone. Op dit moment heeft de verpleging de beschikking over verschillende communicatiemiddelen zoals DECT-telefonie, een pieper en in sommige gevallen ook nog een vast toestel of smartphone. Waarom een smartphone? Deze zal niet alleen te gebruiken zijn voor telefonie maar ook voor andere functionaliteiten zoals: een verbinding met het patiëntenregistratiesysteem, zoekfunctie, alarmering en diverse apps die alleen voor het MCL zijn ontwikkeld. De wens bestaat om dit optioneel uit te breiden en te koppelen met functionaliteiten zoals bijvoorbeeld integratie van spraak met video, Contact Center, collaboration, mobiliteit,

Unified Communications en oproepbeheer voor twee Contact Centers (een vanuit intern voor de ICT-helpdesk en een vanuit extern voor de hoofdnummerpost). Voor alarmering en berichtgeving zal een gecentraliseerde separate third party oplossing worden ingezet als communicatieserver waarop alle reeds bestaande systemen worden gekoppeld. De telefonieoplossing zal op basis van open standaard moeten kunnen koppelen met dit systeem. Het doel is om met het telefonieconcept een basis te leggen om ook in de toekomst door te kunnen groeien in aantallen en functionaliteit. Medisch Centrum Leeuwarden wil de flexibiliteit van communicatie voor het personeel vergroten. Daarom zal de inzet van ‘mobiel tenzij’ de komende periode sterk groeien. In combinatie met Unified Communications zal dit in de komende jaren leiden tot een dynamische en efficiënte wijze van communicatie. Het nieuwe communicatieplatform moet eindeloos veel voordelen opleveren, zoals flexibiliteit, optimale bereikbaarheid, actualiteit, online inzicht in één totaaloplossing. En misschien wel het belangrijkste, op termijn een aanzienlijke kostenbesparing. Omdat het Medisch Centrum Leeuwarden 3.800 medewerkers heeft, zal het uitrollen een hele uitdaging zijn. De artsen en verpleging moeten namelijk altijd bereik zijn, 24x7.

IN BUSINESS

BTG

Bezoek onze website voor dagelijks InnovatieNieuws, recente publicaties en de BTG Event-kalender

www.BTG.org colofon BTG In Business BTG In Business is een uitgave van de Branchevereniging ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers (BTG). De vereniging behartigt de belangen van leden inzake Telecommunicatie en ICT, biedt een netwerk voor uitwisseling van kennis en ervaring tussen leden en realiseert inkoopvoordeel via dochterorganisatie TGG.

IN BUSINESS

Bestuur Eric Reij (voorzitter), Harry Vermeulen Contactgegevens Heidestein 7, 3971 ND DRIEBERGEN Telefoon: 0348 - 495045 www.BTG.org Bladmanagement BTG Petra Claessen en Arianne Rutgers Productie en vormgeving Magenta Communicatie (Wijchen) www.magentacommunicatie.nl

Verspreiding BTG Magazine verschijnt in een oplage van 1.000 exemplaren. BTG-leden en bedrijfsvertegenwoordigers van de vereniging ontvangen het tijdschrift als onderdeel van hun lidmaatschap. Niet-leden kunnen het magazine op aanvraag ontvangen. Niets uit deze uitgave mag in zijn geheel of gedeeltelijk worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder bronvermelding ĂŠn uitdrukkelijke toestemming van de uitgever (BTG).

Hoewel deze uitgave op zorgvuldige wijze is samengesteld, zijn uitgever en auteurs niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden in deze uitgave. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie. ÂŠ 2018

cPaaS: De volgende stap voor uw Customer Experience De “Communication Platform as a Service” (cPaaS) is op weg een volwassen markt te worden, en een sterk service platform voor organisaties die zich willen differentiëren in de Customer Experience. Organisaties integreren deze diensten naast de bestaande “Unified Communications” (UCaaS) diensten. CM.com is een cloud-based cPaaS aanbieder en biedt toegang tot communicatie kanalen zoals SMS, Voice, Push, Mail, RCS en Chat (WeChat, Facebook, Whatsapp). Karakteristiek zijn de schaalbare infrastructuur technieken en de programmeerbare APIs waarmee men connecteert met het cPaaS platform. Organisaties realiseren zich dat de gebruikers-ervaring doorslaggevend is in het digitale transformatie proces. Het negeren van meerdere kanalen is hierbij geen optie meer. Afhankelijk zijn van 1 enkel kanaal is risicovol en geeft de klant geen keuze. Organisaties willen communicatie kanalen wisselen afhankelijk van factoren zoals bereik, veiligheid en beschikbaarheid. cPaaS zet daarmee de

klant ook centraal door hen te laten kiezen welk kanaal hij prefereert. Markt onderzoekers zoals Gartner, Forrester en Juniper Research zijn unaniem in het voorspellen van een sterke groei voor cPaaS. Door het inzetten van een cPaaS aanbieder krijgt een organisatie toegang tot alle communicatiekanalen en kan het digitale transformatie proces veel sneller uitgevoerd worden. CM.com onderscheidt zich van enkelvoudige aanbieders door het beschikbaar stellen van alle relevante kanalen die via APIs, SDKs, Self-service online portals en Visual Builders direct inzetbaar zijn. Dit creëert een omgeving voor organisaties om te focussen op hun kernprocessen en eigen dienstverlening. Communicatie naar klanten verschuift daarmee naar het middelpunt van de dienstverlening, wat leidt tot een veel betere klantervaring. Wilt u samen met CM.com kijken naar wat cPaaS voor mogelijkheden biedt in uw organisatie, neem dan contact op met Richard van Anholt, cPaaS Adviseur: richard.vananholt@cm.nl

cm.com London - Paris - Frankfurt - Brussels - Breda - Shanghai - Tokyo - Hong Kong - Shenzhen - Cape Town

De nieuwe A-Klasse met

Just like you. www.mercedes-benz.nl

Gecombineerd verbruik: 4,1 - 6,4 l/100 km, 24,4 - 15,6 km/l. CO2 -uitstoot: 108 - 145 g/km (volgens de NEDC-normen). Voor officiĂŤle dealeradressen, kosten en leveringsvoorwaarden, zie mercedes-benz.nl.