Rol drogist bevestigd

Zelfzorgbranche en het coronavirus Cruciale rol bevestigd - maar toekomst branche nog onduidelijk

Heeft de branche de uitdagingen van het coronavirus goed opgepakt? Wij spraken met het Centraal Bureau Drogisterijbedrijven en de Koninklijke Nederlandse Drogisten Bond om te zien hoe zij de ontwikkelingen van de pandemie hebben ingeschat en wat zij gedaan hebben om retailers te helpen de crisis het hoofd te bieden.

Koepelorganisatie CBD kwam half maart in het geweer toen bleek dat corona ook Nederland niet voorbij zou gaan. Directeur Marten Hummel: “In mijn beleving begon de coronacrisis rond 10 maart in Nederland te spelen, al waren we er nog niet echt van bewust hoe ernstig het was. We zijn toen als bestuur en bureau bij elkaar gaan zitten, en daarna hebben we elke twee weken digitaal contact gehouden over: wat is de stand van zaken, wat is belangrijk en hoe reageren wij daarop? Daarbij hebben grootwinkelbedrijf en zelfstandigen één lijn getrokken, omdat het belangrijk was dat alle stakeholders - en met name de overheid - zich bewust zouden zijn van de essentiële rol die drogisterijen in dit traject spelen. We waren de eerste branche met een op het coronavirus afgestemd winkelprotocol over hoe om te gaan met de veiligheid van medewerkers en klanten. Dat protocol is het voorbeeld geweest voor allerlei andere branches.” Konden jullie bouwen op bestaande protocollen? “Nee, want die bestonden niet. Maar de bestaande RIVM-richtlijnen gaven ons voldoende houvast om zelf een aantal maatregelen te ontwikkelen. Een daarvan was ‘mandje erin - mandje eruit’. Ons uitgangspunt was één klant per 10 vierkante meter winkeloppervlak. En dat bij het maximale aantal klanten in de winkel er pas een nieuwe consument naar binnen mag als er iemand de winkel uitgaat. Je kunt makkelijk toezicht houden

“We hebben de vruchten geplukt van het werk van de afgelopen jaren.”

via het aantal winkelmandjes dat je beschikbaar stelt. Ons protocol wordt nu ook door andere retailbranches gebruikt als ze bij de overheid aankloppen om open te mogen. En het is naar mijn gevoel alweer tijden geleden dat we testers en samplers uit de winkel haalden, en drop uit schepbakken. We hebben daarnaast ook de advisering gewaarborgd door een herkenbare plaats in de winkel af te tapen voor advies - dat is een branchespecifieke maatregel, waarmee we richting overheid en consumenten onze essentiële adviesrol wilden borgen. Zo’n protocol staat of valt met de uitvoering. En ik kan wel zeggen dat het erg goed is opgepakt door de winkelmedewerkers. Die verdienen echt een pluim!”

De KNDB voelde al vroeg de crisis aankomen, “en op 13 maart hebben we de eerste regelingen van het kabinet gecommuniceerd met de achterban, en stelde de detailhandel een deur- en betalingsbeleid in”, vertelt algemeen secretaris Nicole Hoetjes van de KNDB. “Vanaf 16 maart werd ook nagedacht hoe de medewerkers voldoende te beschermen en deden de kuchschermen en de vloerstickers hun intrede. Bij de KNDB kwamen vooral veel telefoontjes binnen met vragen over de noodmaatregelen van het kabinet en heel praktische vragen rondom inroostering van personeel.” “Het was voor iedereen alle hens aan dek, en de klanten kwamen echt niet meer binnen voor een geurtje”, vult KNDB-voorzitter Frank Turksma aan. “We waren ons goed bewust van de risico’s. De maatregelen die we hebben genomen, zoals social distancing, mandjes ontsmetten, kuchschermen plaatsen, handen wassen, mandje erin-mandje eruit, contactloos betalen: ik vind dat onze medewerkers dat goed hebben opgepakt. Het imago van de drogist was al goed maar heeft duidelijk een nieuwe boost gekregen, dat hebben we met name aan hen te danken.”

Ondersteunen

De crisis heeft ook duidelijk gemaakt hoe onmisbaar de drogist is, zegt Turksma: “We beseften al vroeg dat we ons hiermee konden profileren als zelfzorgspecialist. Inmiddels werd – ook vanuit deskundigen – steeds meer benadrukt dat gezondheid en fitheid een belangrijke rol speelt bij dit coronavirus. Daar kan de drogist met al zijn kennis natuurlijk wel een rol in vervullen.” “Eigenlijk was de overheid er met betrekking tot de geneesmiddelenvoorziening vrij snel van overtuigd dat de drogist heel erg belangrijk was. De drogist ontzorgt de apotheker die het al erg druk had. En dus werden drogisterijmedewerkers meteen toegevoegd aan de cruciale beroepsgroepen. Drogisterijmedewerkers staan wat dat betreft in het rijtje van de verpleegkundige, arts en apotheker. Die positie als cruciaal beroep was een erkenning van onze rol, maar ook cruciaal voor de medewerkers, want die konden gebruik blijven maken van school en kinderopvang.” CBD (en binnen dat verband ook de KNDB) hadden met overheid en derden overleg binnen de kaders van het corona

Frank Turksma, voorzitter KDNB beraad over de beschikbaarheid van geneesmiddelen. “Er ontstond in maart een run op paracetamol na advies van huisartsen om er de ongemakken van Covid-19 mee te bestrijden”, vertelt Hummel. “Omdat het belangrijk was dat paracetamol beschikbaar zou blijven, hebben we de maatregel ingesteld dat klanten maximaal drie, en later maximaal twee verpakkingen konden kopen. Overheid en apothekers zagen die noodzaak eerst niet, maar die limiet is uiteindelijk toch overgenomen.”

Beschikbaar blijven In hoeverre kan het CBD de gelegenheid aangrijpen om de rol van de drogist als nuldelijnszorgspecialist verder bij stakeholders op de kaart te zetten? “Onze eerste focus lag natuurlijk op zaken die corona-gerelateerd zijn, zoals paracetamol, pijnstillers en neusdruppels. Maar we hebben ook aangegeven dat drogisten niet alleen een essentiële rol spelen in de geneesmiddelenvoorziening. Want onze hygiënische producten kun je gebruiken om besmettingen tegen te gaan. Denk ook aan het belang van vitamines. We richten ons ook op het beschikbaar blijven van middelen voor kleine kwalen. Want kwalen als hooikoorts en rugpijn gaan gewoon door. Het is niet alleen belangrijk dat mensen die middelen kunnen blijven kopen, al is het maar om ervoor te zorgen dat de klacht niet verergert. We zijn er dus gericht op het beschikbaar zijn en houden van middelen voor én het advies over kleine kwalen. Daarmee kunnen we de huisarts - en ook de apotheker - zoveel mogelijk ontlasten, wat precies de bedoeling van nuldelijnszorg is. Ik denk dat onze lobby daaraan heeft bijgedragen, we hebben de vruchten geplukt van het werk van de afgelopen jaren.”

Interpreteren “Een belangrijke rol voor ons was het goed interpreteren en doorgeven van de maatregelen en richtlijnen van de overheid aan ondernemers”, zegt Hoetjes. “We probeerden die initiatieven inzichtelijk te maken, zodat onze leden weten

wat dat voor hen betekende. Denk aan de maatregelen met betrekking tot werktijdverkorting, binnen twee weken alweer omgezet in de tijdelijke Noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW), borgstelling mkb-krediet, uitstel van belastingen en later weer maatregelen met betrekking tot huur.” “Natuurlijk gaat dat niet van een leien dakje”, aldus Turksma. “Veel van de maatregelen van de overheid zijn in sneltreinvaart tot stand gekomen: ze zijn heel macro, er zit geen finesse in. En dus loop je tegen dingen aan. Wat mij opviel was dat het grootwinkelbedrijf heel snel besloot de deuren te sluiten, terwijl het mkb met kunst- en vliegwerk de winkels draaiende hield.”

TV-spot Hummel:“We hebben als branche aangetoond heel erg relevant te zijn, zowel richting overheid en andere stakeholders als richting het publiek. Denk ook aan de grote en unieke campagne op televisie, radio en online waarin we het publiek Nicole Hoetjes, algemeen secretaris KNSB

de onmisbare rol van de drogist hebben laten zien. Alleen al de televisiespot werd meer dan 50 maal uitgezonden: miljoenen mensen hebben dit gezien. Het gaat er nu om dat vast te houden. Dankzij corona hebben consumenten toch het gevoel: ik kan altijd bij die drogist terecht. Daarop moeten we voortborduren. De aanhouder wint.”

Omzet Als we naar de omzetontwikkeling kijken: de consument heeft massaal producten als handgel en wc-papier ingeslagen, en de drogist heeft daar de afgelopen periode goede zaken mee gedaan. Maar wat betekent het voor de toekomst? “Vergeet niet dat de consument wel binnenkwam om coronagerelateerde producten te kopen, maar anderzijds is de verkoop van luxe sterk teruggelopen”, zegt Turksma. “We zien ook dat de verkoop van zonnebrandmiddelen tegenvalt. En ik verwacht ook dat de geneesmiddelenomzet zal teruglopen omdat de consument daar nu voldoende van in huis heeft. Een andere verschuiving die we zien is dat meer – en andere - consumenten online hun aankopen doen, dit gedrag zal lastig, zo niet onmogelijk zijn terug te buigen.” Betekent dat dat de drogist op de langere termijn géén omzetplus zal zien? “Ik weet het niet, ik kan het slecht inschatten”, zegt Turksma. “De omzet is op dit moment sterk afhankelijk waar de drogisterij gesitueerd is; stationswinkels en winkels in stadscentra en in toeristische gebieden hebben het nu erg zwaar. Evenals drogisterij/parfumerie zaken die een grote focus hebben op het luxe segment. Het ligt er helemaal aan hoe snel de markt zich straks weer gaat

herpakken.”

Marten Hummel, directeur CBD

“We hebben als branche aangetoond heel erg relevant te zijn, zowel richting overheid en andere stakeholders als richting het publiek.”

Uitgebreidere versies van deze artikelen zijn gepubliceerd op www.who-cares.nl