Τρία ευρέα μέτωπα δράσης για την ανάπτυξη
Του Παναγιώτη Καραμόσχου Προέδρου του Δ.Σ. Μακεδονία Ενημέρωση Α.Ε.
Η
περίοδος που γίνεται η παρούσα έκδοση, είναι γκρίζα, φορτισμένη από θανάτους και διασωληνώσεις από την πανδημία, ιδιαίτερα για την πόλη της Θεσσαλονίκης που καταγράφει αρνητικά ρεκόρ. Το φως όμως της εξόδου από το ζόφο αρχίζει και γίνεται πιο ευδιάκριτο, με τα επιτεύγματα της επιστήμης σε εμβόλια, σε φάρμακα, επιτεύγματα που και οι επιστημονικοί φορείς της πόλης μας έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους, αλλά και γόνοι της πόλης σε διάφορες εταιρείες και ερευνητικά κέντρα παγκοσμίως έχουν παίξει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Η πόλη έχει δυνάμεις και το αποδεικνύει με κάθε ευκαιρία. Πρέπει να συγκροτηθούν με τρόπο που να είναι συντονισμένες, αλληλοβοηθούμενες, αλληλοστηριζόμενες, αλληλοεμπνεόμενες, με κατευθύνσεις, και στόχους για την ανάδειξη της πόλης και την ολόπλευρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων της Θεσσαλονίκης. Είναι ένα ιστορικό καθήκον που οι εν ενεργεία γενεές χρωστούν στην ιστορία και τους επερχόμενους. Η ζωή, παρά τις πρόσκαιρες δυσκολίες, θα συνεχιστεί και μετά την πανδημία. Ίσως προσθέτοντας για
κάποια χρόνια και μια καινούρια παράμετρο προσοχής για την υγεία μας, σίγουρα και άλλες νέες παραμέτρους, τεχνικές και προϊόντα πιο περίτεχνα και πολύπλευρα για το μέλλον. Στο πνεύμα αυτό, δεν χάνουμε το νήμα για την προβολή του οράματος της ανάπτυξης της πόλης μας, ερμηνεύοντας την συγκυρία, μέσα από τις πιο βαθιές ιστορικές τάσεις της περιοχής μας. Η Θεσσαλονίκη ως πόλη, βγαίνοντας από τραυματικές ιστορικές περιόδους, βρίσκεται σε μία ευτυχή συγκυρία εστίασης του ενδιαφέροντος διεθνών και τοπικών παικτών στην γεωγραφική της θέση και τις δυνατότητες που μπορεί να παρέχει. Αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από τις ηγεσίες τις πόλης μας, να διευκολύνουμε, ενισχύσουμε και αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που θα δοθούν. Η προσεχής περίοδος δείχνει εξαιρετικά γόνιμη σε σοβαρές εξελίξεις σε όλες τις κατευθύνσεις. Σχηματικά, να ορίσουμε ότι υπάρχουν τρία ευρέα μέτωπα δράσης που πρέπει να αναπτυχθούν, και τα οποία ήδη με δυσκολίες αναπτύσσονται, αλλά, κατά τη γνώμη μας, χωρίς κεντρική άποψη, χωρίς κεντρικό σχεδιασμό. Είναι παράλληλες γεννήσεις που σηματοδοτούν όλες μαζί σωρευτικά μια νέα, ποιοτικά, πραγματικότητα. 1. Τα εν εξελίξει ή σχεδιαζόμενα νέα μεγάλα έργα της πόλης που η συγκυρία τα τοποθετεί να εξελίσσονται (χονδρικά) χρονικά την επερχόμενη τετραετία. Τα έργα αυτά θα αλλάξουν τη βασική ατζέντα της πόλης από αυτήν που είχε θέσει η μεταπο-
λίτευση της πόλης, αλλά και την στη συνέχεια ανανεωτική προσπάθεια. 2. Οι κεντρικοί κρατικοί και οι περιφερειακοί σχεδιασμοί για τον πακτωλό των πόρων που ευαγγελίζονται τα διάφορα προγράμματα ανόρθωσης αλλά και τους πόρους των μόνιμων προγραμμάτων ενίσχυσης. Πρέπει να γίνει η βέλτιστη προσπάθεια ώστε να στοχευθούν έργα και να εκταμιευθούν εκείνοι οι πόροι που θα ενισχύσουν την αναπτυξιακή τάση της πόλης. 3. Η ευρύτερη διεθνής παρουσία της πόλης, αλλά ακόμη πιο έντονα η παρουσία και οι σχέσεις της με την διεθνή περιφέρειά της στον χώρο της ΝΑ Ευρώπης. Η ιστορική εξωστρέφεια, που ανακόπηκε μεταπολεμικά και βρήκε κάποια αναβίωσή της στο πρόσφατο παρελθόν, πρέπει να συνεχισθεί δυναμικά και σε συνδυασμό με την δημιουργία κατάλληλων υποδομών και την εκτέλεση ενεργειών προβολής. Φυσικά, ταυτόχρονα, η πόλη έχει καθήκον να φροντίζει για την βελτίωση της καθημερινότητας των κατοίκων της. Οι πόλεις είναι τα υποκείμενα της ιστορίας που πρέπει αυτήν την ενδιαφέρουσα περίοδο των κατακλυσμιαίων αλλαγών, να διεκδικήσουν για τους κατοίκους τους όλο εκείνο το σύγχρονο θεσμικό, τεχνολογικό και υλικό πλαίσιο στο οποίο θα παρέχονται τα μέσα της ευζωίας τους. Υγεία, μόρφωση, δημιουργία, ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους. Το παρόν αφιέρωμα της εφημερίδας «Μακεδονία της Κυριακής» για τα ταυτόχρονα εκτελούμενα ή σχεδιαζόμενα έργα στην πόλη, ευχόμαστε
να υποδείξει αδρά την κατεύθυνση προς το νέο τοπίο που ανατέλλει για την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της πόλης. Οι πολίτες, έχουν λυγίσει από τα πολλά προβλήματα της καθημερινότητάς τους. Δεν τους μένει δυναμικό, χρόνος αλλά και εμπιστοσύνη για την παρακολούθηση των εξελίξεων. Οφείλουμε να τους δώσουμε την πληροφόρηση και σταδιακά να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους και να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθησή τους. Σίγουρα το παρόν αφιέρωμα δεν αποτελεί μία ολοκληρωμένη θεωρία για την ανάπτυξη της πόλης, ως αφήγημα, ως κάλυψη αναγκών, ως ιεράρχηση στόχων και προτεραιοτήτων. Τα έργα όμως που περιέχονται σε αυτό διαμορφώνουν (ή θα διαμορφώσουν) την πραγματικότητα! Και η πραγματικότητα δεν μπορεί να αγνοηθεί! Θα παροτρύναμε λοιπόν τον αναγνώστη, πέρα από την πληροφοριακή διάσταση της παρουσίασης των συγκεκριμένων έργων, να μην προσηλωθεί στην υπόδειξη, αλλά να συνθέσει με την φαντασία του το όραμα, το μέλλον! Θέλουμε να συμβάλλουμε, ώστε η πόλη μας να γίνει πόλος έλξης και άλλων επενδύσεων από το εξωτερικό. Να εμψυχώσουμε και να δώσουμε αυτοπεποίθηση στο εντόπιο δυναμικό, ώστε να αναγνωρίσει τις προοπτικές που υπάρχουν στο περιβάλλον και στο τις δυνατότητες της πόλης. Οι πολίτες της να μείνουν, να δημιουργήσουν, να ζήσουν και να ευτυχήσουν σε μια πόλη, για την οποία πολλοί επισκέπτες της μας θεωρούν τυχερούς που ζούμε σε αυτήν…
Της Σοφίας Χριστοφορίδου Δημοσιογράφου
Τ
ο ότι Θεσσαλονίκη «έχει τεράστιες προοπτικές» κοντεύει να γίνει πιο κλισέ και από το κλισέ της «ερωτικής πόλης». Σε αντίθεση με το τελευταίο, που δεν έχει καμία σημασία αν ισχύει ή όχι, το πρώτο ισχύει. Και αυτό είναι που «πονάει» περισσότερο. Μία πόλη που θα μπορούσε, δυνητικά και θεωρητικά, να είναι οικονομικό,
Iδιοκτησία - Έκδοση Μακεδονία - Ενημέρωση Α.Ε. Πρόεδρος Δ.Σ. Παναγιώτης Καραμόσχος Εκδότης Αθανάσιος Σαββάκης Διευθύνων Σύμβουλος Μιχάλης Αλεξανδρίδης Αρχισυνταξία Μαρία Μπέλλου Δημοσιογραφική επιμέλεια ενθέτου Σοφία Χριστοφορίδου Διεύθυνση Εμπορικού Γιώργος Ρίζος Σχεδίαση εντύπου, σελιδοποίηση Νίκος Ρούσσος Γραφεία Καθολικών 4, 54625 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2316 005050 Ηλεκτρονική διεύθυνση: www.makthes.gr e-mail: info@makthes.gr Εκτύπωση Ίρις Εκτυπώσεις ΑΕΒΕ Διανομή Άργος Α.Ε. *Φωτογραφία εξωφύλλου Νίκος Παμλίδης
Ο πήχης της πόλης πρέπει να είναι ψηλά ακαδημαϊκό, τεχνολογικό επίκεντρο των Βαλκανίων. Όμως στο διά ταύτα, παραμένει μία πόλη χωρίς βασικές υποδομές, που με μία παγωνιά ή με μία έντονη βροχόπτωση αποδιοργανώνεται, που με ένα ατύχημα στην περιφερειακή μπλοκάρει, που τα καλοκαίρια κολλάει στο μποτιλιάρισμα στο δρόμο για Χαλκιδική. Που πνίγεται στην αέρια ρύπανση -πρόσφατη είναι η παραπομπή της Ελλάδας στο δικαστήριο της ΕΕ γιατί δεν αντιμετώπισε το πρόβλημα της Θεσσαλονίκης- και επί δεκαετίες δεν κατάφερε να αυξήσει τα μόλις 2,7 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο. Που κάθε χαλασμένο λεωφορείο του ΟΑΣΘ προκαλεί αλυσιδωτά προβλήματα σε βασικές λειτουργίες της πόλης. Κατά τη δεκαετή κρίση οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες της πόλης «κλαδεύτηκαν». Φτάσαμε στο 2020 και «ατζέντα» των θεμάτων της πόλης έχει μείνει κολλημένη στη δεκαετία του 2000, το 1990 ή και παλαιότερα. Ακόμη συζητάμε τα ίδια πράγματα. Ακόμη περιμένουμε να ολοκληρωθεί το μετρό, να αναβαθμιστεί η περιφερειακή, να εκσυγχρονιστεί ο ΟΑΣΘ. Για να μη μιλήσουμε για οραματικά έργα που εξαγγέλθηκαν μετά βαΐων και κλάδων, μελετήθηκαν εξαντλητικά και τελικά απέμεινε μία τρύπα στο νερό στην καλύτερη περίπτωση, ή στη χειρότερη δεκάδες εκατομμύρια ευρώ μείον σε αποζημιώσεις. Συντάσσοντας αυτό το αφιέρωμα, διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν: Έργα με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, που έπρεπε ήδη να έχουν ολοκληρωθεί, αλλά δεν άρχισαν καν. Έργα που μελετούν διαφορετικοί φορείς του δημοσίου, ο ένας εν
αγνοία του άλλου (ω, ναι, συνέβη πριν κάποια χρόνια, με την Εγνατία Οδό και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας). Φορείς που δηλώνουν στην ιδιοκτησία τους το ίδιο ακίνητο και να παίρνει χρόνια να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό. Ιδιωτικές επενδύσεις που καθυστερούν γιατί εξαρτώνται από τους ράθυμους ρυθμούς του δημοσίου. Χιλιόμετρα που έμειναν «ορφανά» για χρόνια και γέφυρες που χάσκουν ανολοκλήρωτες, μόνο με τις κάθετες δοκούς. Ένα σχέδιο αντιπλημμυρικής προστασίας που δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί είκοσι χρόνια μετά την εκπόνησή του. Πολιτικές «ράβε-ξήλωνε» σε κεντρικές πλατείες της Θεσσαλονίκης όπως η πλατεία Ελευθερίας και η πλατεία Διοικητηρίου. Ατέρμονες συζητήσεις και διαβουλεύσεις, σε ένα ανελέητο κυνήγι με την ουρά μας. Όμως, ο πήχης της πόλης πρέπει να είναι ψηλά. Δεν μπορούμε να πανηγυρίζουμε για έργα που ολοκληρώνονται μετά από δέκα και δεκαπέντε χρόνια. Ούτε για μεταχειρισμένα και δανεικά λεωφορεία. Δεν μπορεί να ακούμε οράματα χωρίς ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα και πηγές χρηματοδότησης. Δεν αρκούν οι μακέτες, ούτε απλώς η (θεμιτή) φιλοδοξία κάθε πολιτικού να βάλει τη σφραγίδα του στην πόλη. Πρέπει να τελειώνουμε με την ατζέντα του ’90 και να φτιάξουμε μία νέα. Γιατί αν ο χρόνος «πάγωσε» για τη Θεσσαλονίκη, για όλο τον υπόλοιπο κόσμο κυλά κανονικά. Για κάποια μεγάλα και εμβληματικά έργα οι συνθήκες ωρίμασαν, επιτέλους, και πλέον περιμένουμε να τα
Editorial
δούμε να υλοποιούνται. Να τα δούμε εμείς, όχι τα παιδιά μας. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, μέσα στην επόμενη πενταετία θα λειτουργεί το μετρό και η υπερυψωμένη περιφερειακή (FlyOver), που θα αλλάξουν τον κυκλοφοριακό χάρτη και τις λειτουργίες της πόλης. Θα ανοίξει για το κοινό το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά και λίγο αργότερα η αναπλασμένη, πράσινη και αρχιτεκτονικά ξεχωριστή ΔΕΘ. Το λιμάνι θα έχει επεκταθεί, θα μπορεί να υποδέχεται μεγάλα πλοία και να διευρύνει τον κύκλο εργασιών του, προς όφελος της ΟΛΘ ΑΕ αλλά και της οικονομίας της πόλης. Το ThessINTEC ελπίζουμε να λειτουργεί και να προσελκύσει σημαντικές τεχνολογικές εταιρείες από το εξωτερικό. Το Μουσείο και Εκπαιδευτικό Κέντρο για το Ολοκαύτωμα και το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο, δύο έργα που πραγματοποιούνται με μεγάλες δωρεές και είναι εμβληματικά, το καθένα για διαφορετικό λόγο, θα λειτουργούν. Και η νέα συζήτηση, το νέο όραμα για την πόλη θα είναι ίσως η ενοποίηση του παραλιακού μετώπου, ένα εγχείρημα με ορίζοντα δεκαετίας. Οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι σημαντικοί και πρέπει να απορροφηθούν εντός πενταετίας, δηλαδή σε έργα μελετητικά ώριμα. Αυτό από μόνο του δημιουργεί εύλογες προσδοκίες ότι τα μεγάλα έργα που περιλαμβάνονται στο παρόν αφιέρωμα θα έχουν ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη δεκαετία, διαμορφώνοντας μία άλλη Θεσσαλονίκη.
Οι νέες υποδομές στη Θεσσαλονίκη, σημαντικός παράγοντας προσέλκυσης επενδύσεων
Του Αθανάσιου Σαββάκη Εκδότη της «Μακεδονίας της Κυριακής»
Μ
ε ιδιαίτερη ικανοποίηση η κοινωνία της Θεσσαλονίκης υποδέχθηκε τις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για την υλοποίηση σημαντικών τεχνικών έργων στη Θεσσαλονίκη, που με βεβαιότητα θα συμβάλλουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της και θα την καταστήσουν μία σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη. Πρόκειται για ένα πλέγμα υποδομών που μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της πόλης τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου, όσο και μετά την ολοκλήρωσή τους αφού θα συμβάλλουν στη διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή, άρα στην ανάδειξη των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων και στην προσέλκυση επενδύσεων κάθε είδους. Κατ’ αρχήν η ανάπλαση του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ, η οποία προχωρά ανέλπιστα καλά, μιας και ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός προσέλκυσε το ενδιαφέρον μελετητών απ’ όλον τον κόσμο. Είναι ένα πολύ θετικό μήνυμα για την πόλη της Θεσσαλονίκης και τη Βόρεια Ελλάδα η υποβολή προτάσεων από αρχιτεκτονικά γραφεία με έδρα σε 33 χώρες και
στις 5 ηπείρους εν μέσω της πανδημίας. Το συγκεκριμένο ενδιαφέρον μας δημιουργεί αισιοδοξία για την τοποθέτηση της Θεσσαλονίκης στη διεθνή αγορά επενδύσεων. Θεωρούμε ότι το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί είναι δυνατόν να υλοποιηθεί και το 2026 να έχουμε ένα νέο εκθεσιακό κέντρο, που θα προβάλλει τα διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα που παράγονται στη Θεσσαλονίκη και στη χώρα, και θα προσελκύει επενδυτές και πελάτες από ολόκληρο τον κόσμο. Στο χέρι μας είναι να βελτιώσουμε κι άλλο τις προβλέψεις για τα οφέλη της πόλης που είναι δημιουργία τουλάχιστον 1.500 θέσεων εργασίας και οικονομική ωφέλεια 500 εκατ. ευρώ ετησίως. Το Μετρό ευελπιστούμε να λειτουργήσει το 2023 και να αναβαθμίσει κυριολεκτικά την ποιότητα ζωής της πόλης. Βρισκόμαστε ουσιαστικά στο 2021 και η πόλη δικαιούται να έχει ένα σύγχρονο μέσο μετακίνησης των κατοίκων της. Αυτό που αναμένουμε είναι να δούμε επιτέλους το Μετρό να λειτουργεί, και ο σταθμός της οδού Βενιζέλου να είναι ένας καταπληκτικός μουσειακός χώρος που θα αποτελεί πόλο έλξης για επίσκεψη και από τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης. Η σύνδεση του λιμένα της Θεσσαλονίκης με την ΠΑΘΕ και την Εγνατία Οδό αποτελεί αίτημα των φορέων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας της Θεσσαλονίκης για σχεδόν είκοσι χρόνια και γίνεται πραγματικότητα από την παρούσα κυβέρνηση. Το συγκεκριμένο έργο θα διευκολύνει και θα αναβαθμίσει τις δυνατότητες συνδυασμένων μεταφορών που έχει η πόλη, αυξάνοντας έτσι σημαντικά
την ελκυστικότητά της ως προορισμού επενδύσεων. Παράλληλα, θα συμβάλλει στην ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του λιμένα και στην προσέλκυση φορτίων που «χάθηκαν» την περασμένη δεκαετία. Η συγκεκριμένη προοπτική υλοποίησης του έργου διασύνδεσης του λιμένα με την ΠΑΘΕ και την Εγνατία Οδό, αν συνδυασθεί και με την υλοποίηση του πολύπαθου επίσης έργου επέκτασης του 6ου προβλήτα θα μπορέσει να καταστήσει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης σε κόμβο μεταφορών στα Βαλκάνια και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, και να συμβάλλει στο όραμα της πόλης για τη μετεξέλιξή της μέσω του λιμένα σε πύλη εισόδου προϊόντων στην Ευρώπη. Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, αποτελεί σημαντική κυβερνητική απόφαση η σιδηροδρομική σύνδεση του λιμένα με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, απόφαση που μπορεί να συμβάλλει άμεσα στην εξυπηρέτηση νέου μεταφορικού έργου λόγω των νέων φορτίων που θα προσελκύσει ο λιμένας της Θεσσαλονίκης. Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε το έργο της αναβάθμισης της ανατολικής περιφερειακής οδού, το λεγόμενο FlyOver. Εφόσον τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα που εξήγγειλε ο υπουργός Μεταφορών και αρχές του 2022 έχουμε οριστικό ανάδοχο, η πόλη μας θα αποκτήσει τη μεγαλύτερη εναέρια οδό στην Ελλάδα, η οποία θα συμβάλλει καταλυτικά αφενός στην αποσυμφόρηση της ήδη επιβαρυμένης Περιφερειακής Οδού και αφετέρου στη διευκόλυνση της μετακίνησης των εργαζομένων στη μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της χώρας στη
Σίνδο και σε μία επίσης πολύ μεγάλη βιομηχανική συγκέντρωση, που είναι αυτή του Καλοχωρίου. Σε κάθε περίπτωση, οι νέες υποδομές στη Θεσσαλονίκη μπορούν όχι μόνο να αναμορφώσουν την πόλη και την ευρύτερη περιοχή και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους, αλλά να αποτελέσουν και σημαντικό παράγοντα αφενός διευκόλυνσης της υπάρχουσας επιχειρηματικής δραστηριότητας και αφετέρου προσέλκυσης νέων επενδύσεων, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τέλος, είναι σίγουρο ότι θα ωφελήσουν τον ευρύτερο τομέα παραγωγής δομικών υλικών που παράγονται από μεταποιητικές επιχειρήσεις της περιοχής, συμβάλλοντας έτσι στη βιωσιμότητά τους και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Mε την επιτάχυνση της υλοποίησης των υποδομών αυτών κλείνει ικανοποιητικά ο κύκλος των προτεραιοτήτων της αποκαλούμενης ατζέντας 2000. Βεβαίως, μόλις κοπάσει η πανδημία και μετρήσουμε τις πληγές που αφήνει πίσω της, είναι στο χέρι μας, και πρέπει, να διαμορφώσουμε μία νέα πολυεπίπεδη πρόταση για τη συνοχή και την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και του Βορειοελλαδικού Τόξου. Έχουμε στη διάθεσή μας δύο σημαντικά εργαλεία να αξιοποιήσουμε, το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Υπάρχουν σημαντικές ιδέες και προκλήσεις όπως: η ολοκληρωμένη διαχείριση και ανάπτυξη του παράκτιου μετώπου, η δημιουργία κεντρικού Μητροπολιτικού Πάρκου, η ενιαία διαχείριση και ανάδειξη των αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων της πόλης, η πράσινη και έξυπνη λειτουργία της πόλης, η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στην ευρύτερη περιοχή, η μετεξέλιξη και αναγέννηση της παραγωγικής δραστηριότητας κ.ά. Είναι η ώρα οι παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις της πόλης μας, το επιστημονικό-ερευνητικό δυναμικό των πανεπιστημίων μας, οι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης να εργασθούμε συνθετικά, δημιουργικά και συναινετικά για να διαμορφώσουμε ένα σχέδιο συνοχής και ανάπτυξης με ισχυρή τεκμηρίωση και κοινωνική αποδοχή. Είναι η ώρα για να κάνουμε ένα μεγάλο βήμα μπροστά.
Του Κώστα Καραμανλή
Το σχέδιό μας για τη Θεσσαλονίκη
Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών
Σ
τη Θεσσαλονίκη χρωστάμε. Όλες οι κυβερνήσεις. Ξεκινώντας από αυτή την παραδοχή, η δική μας κυβέρνηση δεν αναζήτησε δικαιολογίες στο γεγονός ότι παραλάβαμε όλα τα σημαντικά έργα υποδομής και τις μεταφορές της πόλης με μεγάλα προβλήματα, ούτε επιχείρησε να ξεγελάσει τους πολίτες με ψεύτικες υποσχέσεις και επικοινωνιακά τεχνάσματα. Με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη θέσαμε δύο ξεκάθαρους στόχους: Ανάπτυξη. Σε βάθος χρόνου, η Θεσσαλονίκη να έρθει στο οικονομικό - κοινωνικό - πολιτικό επίκεντρο της ΝΑ Ευρώπης. Να μπει σε μία νέα αναπτυξιακή πορεία, με σύγχρονες υποδομές που να βοηθούν να αναδείξει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Καλύτερη καθημερινότητα. Προβλήματα τόσων ετών δεν λύνονται από τη μια μέρα στην άλλη, όμως δουλεύουμε εντατικά ώστε να γίνει πιο ανθρώπινη η καθημερινή ζωή σε αυτή την πανέμορφη πόλη.
Από την πρώτη μέρα στο υπουργείο Υποδομών, προσπαθούμε να πραγματοποιήσουμε αυτούς τους στόχους. Και η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται ασφαλώς και σήμερα, εν μέσω του δεύτερου κύματος της πανδημίας COVID-19. Για να τα καταφέρουμε, έχουμε εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Αναλάβαμε τη δέσμευση να το υλοποιήσουμε και εργαζόμαστε μεθοδικά για αυτό. Ένα σχέδιο με 3 βασικούς πυλώνες:
•
Μετρό. Με την υλοποίηση του σχεδιασμού μας, το 2023 θα παραδοθεί ολοκληρωμένο ένα έργο που έχει περάσει από χίλια κύματα. Οι πολίτες το περιμένουν τόσα χρόνια και είναι λογικό πως έχουν κουραστεί πολύ. Τώρα όμως, για πρώτη φορά, προχωράμε όλοι ενωμένοι. Κυβέρνηση, Αττικό Μετρό, δήμος, Περιφέρεια, τοπική κοινωνία, οι μεγαλύτεροι επιστημονικοί και επαγγελματικοί σύλλογοι της πόλης και βέβαια το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβού-
6
λιο, όλοι συμφωνούν ότι η λύση που επιλέξαμε και εφαρμόζουμε για το σταθμό Βενιζέλου, είναι η καλύτερη για την πόλη. Γιατί είναι η μόνη που εξασφαλίζει ότι και τα αρχαία θα προστατευτούν και το Μετρό θα κατασκευαστεί -και μάλιστα όσο πιο γρήγορα και οικονομικά είναι δυνατόν. Οι εργασίες πλέον προχωρούν εντατικά στο σύνολο του έργου. Παράλληλα, προχωράμε κάτι ακόμα, εξαιρετικά σημαντικό, για το οποίο η προηγούμενη κυβέρνηση δεν είχε κάνει απολύτως τίποτα, απόδειξη ότι ήξεραν πως δεν υπήρχε καμία περίπτωση να ολοκληρώσουν το Μετρό όπως δήθεν ισχυρίζονταν… Προετοιμάζουμε τον φορέα λειτουργίας του Μετρό. Θα προκύψει από διαγωνιστική διαδικασία κατά τα πρότυπα των σύγχρονων ευρωπαϊκών συστημάτων Μετρό χωρίς οδηγούς. Ενώ στο αμέσως προσεχές διάστημα, δημοπρατούνται επίσης η προμήθεια επιπλέον τραίνων.
• FlyOver. Ένας αυτοκινητόδρο-
Κρατήσαμε τον ΟΑΣΘ στη ζωή και συνδυάζουμε λύσεις για να βελτιώσουμε την κατάσταση. Σίγουρα χρειάζεται να γίνουν αρκετά ακόμα, όμως μέρα με τη μέρα γίνονται βήματα. Ξεκινήσαμε με την ανάταξη του στόλου: βγήκαν στο δρόμο οχήματα που έμεναν ανενεργά, με συντήρηση και επισκευή τους. Προχωρήσαμε σε συμφωνία με τα ΚΤΕΛ και ο στόλος ενισχύθηκε με άλλα 130 λεωφορεία. Επίσης, ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 3 μήνες ο διαγωνισμός για προμήθεια 180 σύγχρονων λεωφορείων, με leasing. Ήδη κυκλοφορούν στους δρόμους της πόλης τα πρώτα 70. Και επιπλέον, ενώσαμε τις δυνάμεις μας με τον δήμο Θεσσαλονίκης ο οποίος εξασφάλισε άλλα 50 λεωφορεία για την πόλη -ήδη έχουν παραληφθεί τα πρώτα. Έτσι, σήμερα, τα λεωφορεία στο δρόμο έχουν αυξηθεί από 235 που παραλάβαμε σε 400 και σταδιακά θα ξεπεράσουν τα 500. Παράλληλα με όλα αυτά, προχωρούν και οι διαδικασίες για το μεγάλο διαγωνισμό προμήθειας νέων λεωφορείων -περίπου 300 θα είναι για τη Θεσσαλονίκη- τα οποία θα λύσουν οριστικά το πρόβλημα. Πέρα από αυτούς τους 3 βασικούς πυλώνες, όμως, στη
Ας σκεφτούμε πόσο διαφορετική θα είναι η πόλη σε λίγα χρόνια: Με το Μετρό σε λειτουργία. Με πολύ περισσότερα, σύγχρονα λεωφορεία στους δρόμους. Με μία εντελώς διαφορετική Ανατολική Περιφερειακή Οδό, το FlyOver. Με αναβαθμισμένη τη σιδηροδρομική της σύνδεση. Και με μία σειρά από μικρότερα ή μεγαλύτερα έργα, που λύνουν προβλήματα της πόλης, βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών και ενισχύουν τον ρόλο της Θεσσαλονίκης στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων
μος-στολίδι, που όμοιός του δεν θα υπάρχει πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Η νέα Ανατολική Περιφερειακή Οδός της Θεσσαλονίκης, είναι ένα έργο-ανάσα που θα βελτιώσει την καθημερινή ζωή χιλιάδων πολιτών. Έργο ύψους 370 εκατ. ευρώ, το οποίο έχει ήδη εγκριθεί από την Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ και έχει δημοσιευθεί η πρόσκληση για την εκδήλωση ενδιαφέροντος. Ένας νέος, υπερσύγχρονος εναέριος αυτοκινητόδρομος, που εξασφαλίζει οριστική λύση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης. 13 χιλιόμετρα έργου, με 9 ανισόπεδους κόμβους, 4 χιλιόμετρα συνεχόμενης γέφυρας Flyover, 8 νέες γέφυρες και 3 νέες σήραγγες. Εκτιμάται ότι κοντά στο τέλος του 2021 θα υπάρχει ανάδοχος, ενώ η φάση κατασκευής θα διαρκέσει 3-4 χρόνια. Μάλιστα, εξετάζεται το ενδεχόμενο ο χρόνος κατασκευής και παράδοσης να αποτελεί κριτήριο για την ανάθεση του έργου. Ενώ η σημερινή Περιφερειακή έχει δυνατότητα για 5.000 οχήματα την ώρα ανά κατεύθυνση, με την πλήρη ανακατασκευή της και τη δημιουργία του Flyover, θα έχει δυνατότητα για 10.000 οχήματα την
ώρα ανά κατεύθυνση. Έτσι, θα εξασφαλίζει πολύ πιο γρήγορες, οικονομικές και -το κυριότερο- πιο ασφαλείς μετακινήσεις. Πολύ πιο εύκολη πρόσβαση από τη μία άκρη της πόλης στην άλλη, όπως επίσης από και προς τις γειτονικές πόλεις και τους πιο κρίσιμους προορισμούς: ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδό, αεροδρόμιο «Μακεδονία» και Χαλκιδική. Και όλα αυτά, με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.
•
Αντιμετώπιση του προβλήματος του ΟΑΣΘ. Κάνουμε καθημερινή διαχείριση κρίσης.
Η προσπάθεια συνεχίζεται ασφαλώς και σήμερα, εν μέσω του δεύτερου κύματος της πανδημίας COVID-19. Για να τα καταφέρουμε, έχουμε εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Αναλάβαμε τη δέσμευση να το υλοποιήσουμε και εργαζόμαστε μεθοδικά για αυτό
7
Θεσσαλονίκη προχωρούν και μία σειρά ακόμα από σημαντικά έργα για την πόλη. Όπως είναι: -η οδική σύνδεση του 6ου προβλήτα με τον ΠΑΘΕ, -το ορφανό χιλιόμετρο της Χαλκιδικής στην Ποτίδαια, -οι επεμβάσεις βελτίωσης της οδικής ασφάλειας στο τμήμα Θέρμη-Γαλάτιστα, -έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης, -η αποχέτευση ομβρίων υδάτων του νοτίου τμήματος του δήμου Καλαμαριάς, -η κατασκευή, μέσω ΣΔΙΤ, 17 σχολικών μονάδων στη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Όσο για τα σιδηροδρομικά έργα, στα οποία δίνουμε στρατηγική σημασία: εντός του έτους θα δημοπρατηθεί το έργο «Εγκατάσταση σύγχρονου συστήματος σηματοδότησης στο τμήμα Θεσσαλονίκη - Ειδομένη», ενώ προγραμματίζεται η δημοπράτηση για τη σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου Προβλήτα του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης με την υφιστάμενη Σιδηροδρομική Γραμμή που συνδέει το Σταθμό Διαλογής Θεσσαλονίκης με τον Εμπορικό Σταθμό και το Λιμένα. Ας σκεφτούμε πόσο διαφορετική θα είναι η πόλη σε λίγα χρόνια: Με το Μετρό σε λειτουργία. Με πολύ περισσότερα, σύγχρονα λεωφορεία στους δρόμους. Με μία εντελώς διαφορετική Ανατολική Περιφερειακή Οδό, το FlyOver. Με αναβαθμισμένη τη σιδηροδρομική της σύνδεση. Και με μία σειρά από μικρότερα ή μεγαλύτερα έργα, που λύνουν προβλήματα της πόλης, βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών και ενισχύουν τον ρόλο της Θεσσαλονίκης στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Αυτό είναι το σχέδιό μας για τη Θεσσαλονίκη. Και αυτές είναι και οι προσπάθειές μας για να το υλοποιήσουμε. Χωρίς μεγάλα λόγια, με πράξεις.
Του Νίκου Παπαθανάση Αναπληρωτή υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Η Ελλάδα θα επιστρέψει δυναμικά στην ανάπτυξη
Α
πό τη στιγμή που η πανδημία έκανε την εμφάνισή της και στη χώρα μας, ο κυβερνητικός σχεδιασμός εστιάστηκε στην προστασία του πολυτιμότερου αγαθού, της δημόσιας υγείας. Δίνουμε καθημερινά μία δύσκολη μάχη με έναν αόρατο εχθρό, με την πεποίθηση ότι σίγουρα θα βγούμε νικητές, καθώς με την τήρηση των μέτρων στο τέλος η επιστήμη θα νικήσει. Μετά το ύψιστο αγαθό που είναι η υγεία στόχος μας είναι η στήριξη της αγοράς, των εργαζομένων και των επιχειρήσεων ώστε να μη χαθούν θέσεις εργασίας. Στη διάσωση αυτών στόχευαν και όλα τα προγράμματα που αναπτύξαμε και συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος της υγειονομικής κρίσης. Η ταμειακή ρευστότητα που ενίσχυσε αρχικά την αγορά ήταν στα 24 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2020 ενώ προβλέπονται άλλα 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ από τον προϋπολογισμό για το 2021. Η πολιτεία στήριξε και εξακολουθεί να στηρίζει ισχυρά τις επιχειρήσεις με πρόγραμμα συνολικά 31,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να μας εμπιστεύονται οι αγορές και να μπορούμε να δανειζόμαστε με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 15ετες ομόλογο ξεπερνά και την όποια μεταμνημονιακή παρακολούθηση της λειτουργίας του κράτους, γενικά. Μόλις είχαμε και ιστορικό ρεκόρ στο 10ετες ομόλογο που πλέον κινείται κοντά στο 0,5%. Επίσης, μόνο στο πλαίσιο του 4ου κύκλου της Επιστρεπτέας Προκαταβολής έχουν καταβληθεί 2,16 δισ. ευρώ σε συνο-
λικά 444.000 επιχειρήσεις. Παράλληλα, επιδοτούνται από το κράτος 100.000 νέες θέσεις εργασίας. Αυτές οι δράσεις είχαν και έχουν έναν και μόνο στόχο: Να κρατήσουν όρθια την ελληνική κοινωνία και ετοιμοπόλεμη την εθνική οικονομία την επόμενη μέρα του COVID-19. Εντός του Ιανουαρίου του 2021 θα συνεχιστεί ο 5ος κατά σειρά κύκλος Επιστρεπτέας Προκαταβολής ενώ αναμένεται να ακολουθήσει και 6ος κύκλος εντός του 2021. Στη στήριξη της αγοράς και στη δημιουργία νέων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας, στοχεύουν και οι τρεις νέες προκηρύξεις του Αναπτυξιακού Νόμου που υπογράψαμε στις 7 Δεκεμβρίου. Πρόκειται για τα καθεστώτα ενίσχυσης «Πολύ Μικρές και Μικρές Επιχειρήσεις», «Γενική Επιχειρηματικότητα» και «Μηχανολογικός Εξοπλισμός». Συνολικά, θα διατεθούν 525 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας, με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν βασικό πυλώνα ανάπτυξης. Οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης για δημιουργία σοβαρού επενδυτικού κλίματος στη χώρα και η απαλλαγή του από τα γραφειοκρατικά βάρη υλοποιούνται πλέον με συγκεκριμένα μέτρα και νομοθετικές ρυθμίσεις. Ο ρόλος των επενδύσεων στην Ελλάδα, υπό όλες τις μορφές (δημόσιες, ιδιωτικές και ΣΔΙΤ) είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της χώρας. Οι επενδύσεις είναι αυτές που θα μεταφέρουν την ελληνική οικονομία στη νέα εποχή. Και, φυσικά, δεν έχουμε την πολυτέλεια αλλά ούτε και το δικαίωμα να χάσουμε περισσότερο πολύτιμο χρόνο. Όπως έχει δηλώσει και ο πρωθυπουργός, δεν πατάμε φρένο, πατάμε γκάζι και μάλιστα γρηγορότερα για να ολοκληρώσουμε τις αλλαγές που χρειάζεται η χώρα. Tα επενδυτικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη και στη Β. Ελλάδα δηλώνουν τα ιδιαίτερα επιχειρηματικά και εν γένει οικονομικά χαρακτηριστικά που διαθέτει η πόλη σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή. Αναμφίβολα, κυρίαρχο έργο είναι αυτό της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, όπου μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους προβλέπεται να απασχολούνται στον ψηφιακό κόμβο της μεγάλης αυτής φαρμακοβιομηχανίας 200 εργαζόμενοι ενώ αναμένεται να δημιουργήσει στο πρώτο στάδιο άλλες 350 θέσεις εργασίας. Έτσι, παρά την κρίση της πανδημίας, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, μία
8
μεγάλη πολυεθνική δημιουργεί δουλειές για 600 σχεδόν ανθρώπους, με δυνατότητα διπλασιασμού του αριθμού αυτού. Η πρωτοβουλία της Pfizer, αν μη τι άλλο, συνιστά ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα και τις προοπτικές της οικονομίας μας, ενώ σηματοδοτεί και την αναστροφή του brain-drain, για το οποίο η χώρα μας έχει ήδη πληρώσει βαρύ τίμημα. Στα ίδια βήματα έχει βαδίσει στην πόλη της Θεσσαλονίκης και η Cisco με το Διεθνές Κέντρο Επιτάχυνσης Ψηφιακού Μετασχηματισμού αλλά και η Deloitte με τη δημιουργία του Alexander Competence Center, ενός πρότυπου κέντρου δημιουργίας τεχνογνωσίας, εκπαίδευσης και παραγωγικότητας. Σε εξέλιξη βρίσκεται, επίσης, και το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης Γενιάς - ThessINTEC ΑΕ. Στο συγκεκριμένο έργο συμμετέχουν φορείς και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα με ποσοστό 58% καθώς και φορείς του Δημοσίου τομέα με ποσοστό 42% . Σημαντικό τομέα των ολοκληρωμένων ή υπό σχεδιασμό και εν εξελίξει επενδυτικών έργων στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της Β. Ελλάδας, καταλαμβάνουν και οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα. Ενδεικτικά αναφέρω ως εγκεκριμένα έργα ΣΔΙΤ στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας την υλοποίηση του φράγματος Χαβρία Χαλκιδικής με κόστος επένδυσης 110 εκατ. ευρώ, την αναβάθμιση του οδοφωτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με κόστος επένδυσης 12 εκατ. ευρώ, την αναβάθμιση της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής Θεσσαλονίκης με κόστος επένδυσης 365 εκατ. ευρώ, την Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) Δυτικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με κόστος επένδυσης 130 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, στο πλαίσιο των ΣΔΙΤ, προετοιμάζεται η υποβολή πρότασης υλοποίησης έργου σχολικών υποδομών στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ενώ διερευνάται και η δυνατότητα υλοποίησης της ανάπλασης της ΔΕΘ. Όλα τα παραπάνω δηλώνουν όχι μόνο την πίστη και τη συνέπεια του Κυριάκου Μητσοτάκη και της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στη χάραξη και την υλοποίηση της νέας αναπτυξιακής πορείας της χώρας αλλά και την πεποίθησή μας ότι μετά τη λήξη της πανδημίας και την έξοδο από αυτήν τη μεγάλη περιπέτεια η Ελλάδα θα επιστρέψει δυναμικά στην ανάπτυξη.
Του Θεόδωρου Γ. Καράογλου Υφυπουργού Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης)
Από τη δεκαετία της κρίσης στη δεκαετία της αναγέννησης
Γ
ια τη Θεσσαλονίκη η δεκαετία 2010-2020 ήταν μία περίοδος έντονης και καθημερινής δοκιμασίας των αντοχών της σε οικονομικό, κοινωνικό και ηθικό επίπεδο. Η πόλη δοκιμάστηκε, οι ελπίδες των Θεσσαλονικέων για αλλαγή αντίληψης διαψεύστηκαν και η νέα δεκαετία 2020-2030 που ξεδιπλώνεται μπροστά μας πολιτικά και ημερολογιακά πρέπει να μετεξελιχθεί σε δεκαετία της δημιουργικής αναγέννησης, αφού προηγουμένως περάσουμε ως κοινωνία από το στάδιο του κριτικού αναστοχασμού. Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι τριπλή. Πρώτον να απαντήσουμε με ειλικρίνεια στο ερώτημα εάν τα λάθη του παρελθόντος έγιναν πολύτιμα διδάγματα. Δεύτερον, η Θεσσαλονίκη καλείται να επανατοποθετηθεί στον παγκόσμιο χάρτη αξιοποιώντας τα πολλά και σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει. Τρίτον και σε άμεση συνάρτηση με το προηγούμενο, να μετασχηματισθεί σε ευρωπαϊκή μητρόπολη, διότι δεν μπορεί να μείνει άλλο πίσω. Στην ανατολή της νέας εποχής, η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στην ευτυχή συγκυρία να βλέπει μια σειρά κομβικών αναπτυξιακών έργων που θα αλλάξουν λειτουργικά την εικόνα της, να έχουν μπει (επιτέλους) σε τροχιά υλοποίησης. Η σημαντική πρόοδος που καταγράφεται τον τελευταίο χρόνο στα δύο mega projects που αφορούν την πόλη, όπως είναι η κατασκευή του Τεχνολογικού Πάρκου 4ης Γενιάς «ThessINTEC» και η ανάπλαση της ΔΕΘ-Helexpo, καθώς και στα υπόλοιπα μεγάλα έργα όπως οι εργασίες του μετρό, η αναβάθμιση της εσωτερικής περιφερειακής οδού, η ανάπτυξη του λιμανιού (6η προβλήτα, σύνδεση με Εγνατία Οδό, σύνδεση με σιδηρόδρομο) και το Μητροπολιτικό Πάρκο «Παύλου Μελά», αποκαλύπτει τις πολυσήμαντες προοπτικές εξέλιξης της πόλης μας. Ταυτόχρονα μαρτυρά κάτι εξίσου σημαντικό. Ότι οι πράξεις είναι πιο δυνατές από τα λόγια και τα ευχολόγια... Το διαπιστώνουμε καθημερινά, αφού το 2020 ήταν η πρώτη χρονιά που η συζήτηση για τα μεγάλα έργα υποδομών της Θεσσαλονίκης διεξάγεται σε χρόνο ενεστώτα και όχι μέλλοντα.
Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι τριπλή. Πρώτον να απαντήσουμε με ειλικρίνεια στο ερώτημα εάν τα λάθη του παρελθόντος έγιναν πολύτιμα διδάγματα. Δεύτερον, η Θεσσαλονίκη καλείται να επανατοποθετηθεί στον παγκόσμιο χάρτη αξιοποιώντας τα πολλά και σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει. Τρίτον και σε άμεση συνάρτηση με το προηγούμενο, να μετασχηματισθεί σε ευρωπαϊκή μητρόπολη, διότι δεν μπορεί να μείνει άλλο πίσω
Για παράδειγμα, το «ThessINTEC» θα είναι η «καρδιά» της καινοτομίας στα Βαλκάνια και εργαζόμαστε πυρετωδώς ώστε μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού του 2023 να είναι έτοιμο στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης,
10
εντός των ορίων του δήμου Θερμαϊκού, κοντά στο αεροδρόμιο «Μακεδονία». Στις εγκαταστάσεις που θα δημιουργηθούν θα στεγαστούν επιχειρήσεις οι οποίες επενδύουν στην έρευνα και την ανάπτυξη, παράγοντας πολλές νέες, καλά αμειβόμενες και ποιοτικές θέσεις εργασίας για τους επιστήμονές μας. Ήδη έχει αποτυπωθεί εγγράφως το ενδιαφέρον 70 επιχειρήσεων και 17 ερευνητικών εργαστηρίων, όλες «κολοσσοί» από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Όσον αφορά στην ανάπλαση της ΔΕΘ-Helexpo, προχωρά εντός των χρονοδιαγραμμάτων. Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός προκηρύχθηκε γνωρίζοντας τεράστια αποδοχή, στοχεύοντας στον σχεδιασμό ενός φιλικού προς το περιβάλλον και υπερσύγχρονου, εμβληματικού εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου με τα υψηλότερα πρότυπα. Στην ειδική πλατφόρμα ενεγράφησαν περισσότεροι από 300 ενδιαφερόμενοι από όλο τον κόσμο, συνολικά υποβλήθηκαν 116 αιτήσεις από αρχιτεκτονικά γραφεία που εδρεύουν σε 33 χώρες και μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου του 2020 θα γίνει η προεπιλογή 15 ομάδων αρχιτεκτόνων, οι οποίες θα υποβάλλουν τις σχεδιαστικές προτάσεις τους μέχρι τον Μάιο του 2021. Οι εργασίες κατασκευής ξεκινούν το 2023 και το 2026 που συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη λειτουργία της πρώτης ΔΕΘ, το νέο εκθεσιακό κέντρο θα είναι έτοιμο. Σχετικά με το μετρό, η παράδοση του τον Απρίλιο του 2023 είναι στόχος υπαρκτός, με τις όποιες καθυστερήσεις υπάρχουν αυτήν τη στιγμή λόγω των δικαστικών προσφυγών να υπάρχει η δυνατότητα να απορροφηθούν εντός του έργου. Όλα τα παραπάνω είναι η απτή απόδειξη πως για να δρομολογήσεις το μέλλον πρέπει προηγουμένως να το οραματιστείς. Και η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη το κάνει πράξη προικοδοτώντας τη Θεσσαλονίκη με υποδομές που έλειψαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Υποδομές οι οποίες αποτελούν παρακαταθήκη ώστε η δεκαετία 2020-2030 να είναι πραγματικά η δεκαετία της αναγέννησης για την πόλη μας.
Λιμάνι Θεσσαλονίκης
Στην τελική ευθεία για τον 6ο προβλήτα που θα δώσει «φτερά»
Μ
ετά από χρόνια συζητήσεων και σχεδιασμών προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς η επέκταση του 6ου προβλήτα, που θα αυξήσει σημαντικά τη χωρητικότητα σε κοντέινερ και θα επιτρέψει σε πλοία κύριων γραμμών να «πιάσουν» Θεσσαλονίκη. Τα μεγάλα πλοία των κύριων γραμμών είναι αυτά που μεταφέρουν τον κύριο όγκο του εμπορίου από την Άπω Ανατολή προς στα λιμάνια της Μεσογείου. Στη συνέχεια τα κοντέινερ μεταφορτώνονται σε μικρότερα πλοία τροφοδοτικών γραμμών τα οποία «πιάνουν» σε μικρότερα λιμάνια. Μέχρι σήμερα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης μπορούν να αγκυροβολήσουν μόνο πλοία τροφοδοτικών γραμμών, λόγω μικρού βάθους του λιμανιού στο δυτικό τμήμα του 6ου προβλήτα (κρηπίδωμα 26) όπου λειτουργεί ο Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων (Σ.ΕΜΠΟ). Με την επέκταση του 6ου προβλήτα και την κατασκευή νέου πρόσθετου κρηπιδώματος μήκους 513 μέτρων, το ελάχιστο βάθος από τη μέση στάθμη της θάλασσας θα αυξηθεί από 12 μέτρα που είναι σήμερα σε 17,7 μέτρα. Έτσι θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την εξυπηρέτηση πλοίων μεγαλύτερου μεγέθους και την προσέλκυση κύριων γραμμών, που θα «πιάνουν» απευθείας στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και από εδώ θα τροφοδοτούν τις χώρες της Βαλκανικής, διευρύνοντας την προσβασιμότητα και προς την Κεντρική Ευρώπη. Παράλληλα, θα αυξηθεί σημαντικά χώρος που διαθέτει το λιμάνι για την εναπόθεση των κοντέινερ που θα φορτοεκφορτώνονται από τα μεγάλα πλοία.
Σήμερα τα εμπορευματοκιβώτια διακινούνται μέσω ειδικά διαμορφωμένου χώρου μήκους 550μ. και πλάτους 340μ., σε έκταση 254.000τ.μ. Ο Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων χωρά 550.000 TEUs και συνήθως ο χώρος είναι γεμάτος κατά 90%. Με την κατασκευή πρόσθετης χερσαίας ζώνης, πλάτους 306,5 μέτρων, κατά μήκος του νέου πρόσθετου κρηπιδώματος, η χωρητικότητα του λιμανιού θα αυξηθεί σημαντικά και θα φτάσει έως τα 2.5 εκατομμύρια TEUs. Η έναρξη της υλοποίησης των αναπτυξιακών έργων στο λιμάνι θα προσφέρει ισχυρά πολλαπλασιαστικά οφέλη που θα διαχυθούν στην τοπική και εθνική οικονομία και κοινωνία. Όλα τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τους
κλάδους της εφοδιαστικής αλυσίδας (μεταφορές, logistics, υπηρεσίες αποθήκευσης και διακίνησης, υπηρεσίες εκτελωνισμού, πρακτορεύσεων κ.τλ.) αλλά και πληθώρα εισαγωγικών και εξαγωγικών επιχειρήσεων θα ωφεληθούν σημαντικά από ένα μεγάλο και υπερσύγχρονο λιμάνι. Όμως για να επιτευχθεί αυτό, σχεδιάζεται και η ενίσχυση του συγκριτικού πλεονεκτήματος του λιμανιού που δεν είναι άλλη από την εγγύτητά του με την αγορά των 60 εκατομμυρίων κατοίκων της Βαλκανικής, και κατ’ επέκταση με τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Προχωρά ο διαγωνισμός Ο διαγωνισμός για την επέκταση
Dry ports Το λιμάνι επεκτείνεται στα Βαλκάνια Η ανάπτυξη του λιμανιού της Θεσσαλονίκης περνά υποχρεωτικά από τα Βαλκάνια. Εξάλλου, η εγγύτητα της Θεσσαλονίκης με τις γειτονικές χώρες αποτελεί και το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα του λιμανιού. Πρόσφατα η ΟΛΘ ΑΕ ανακοίνωσε τη δημιουργία του πρώτου dry port, δηλαδή ενός τερματικού σταθμού αποθήκευσης και διαχείρισης φορτίων στη Βουλγαρία, και θα ακολουθήσουν κατά προτεραιότητα άλλα δύο στη Σερβία και τη Ρουμανία. Τα dry ports είναι απαραίτητα στοιχεία στην εφοδιαστική αλυσίδα, και στην ουσία πολλαπλασιάζουν τον αποθηκευτικό χώρο των λιμανιών, έστω κι αν αυτοί οι χώροι είναι χιλιόμετρα μακριά. Υποδέχονται προϊόντα είτε προς εισαγωγή είτε προς εξαγωγή, που διακινούνται σε κοντέινερ μέσω του λιμανιού και έχουν ενδιάμεσο σταθμό ή τελικό προορισμό τη χώρα όπου εδρεύει το κάθε dry port. Απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργούν σωστά είναι να υπάρχει σύνδεση του κάθε λιμένα με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο. Η δημιουργία δικτύου dry port του λιμανιού της Θεσσαλονίκης ήταν ένας από τους στρατηγικούς στόχους της ΟΛΘ ΑΕ, μετά την εξαγορά του 67% των μετοχών από την κοινοπραξία South East Gateway Thessaloniki (SEGT Ltd) ώστε να αναβαθμιστεί ο ρόλος του λιμανιού ως θαλάσσια πύλη για την ευρύτερη περιοχή. Το πρώτο dry port της ΟΛΘ ΑΕ ιδρύθηκε στην περιοχή Ιλιέντσι της Σόφιας, στη Βουλγαρία, με την επωνυμία «ThPA Sofia EAD». Αρχής γενομένης από τον προσεχή Ιανουάριο, το dry port θα διευρύνει την ενδοχώρα και θα βελτιώσει τη συνδεσιμότητα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Η απευθείας σιδηροδρομική σύνδεσή του με το λιμάνι της Θεσ-
12
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αναβαθμίζεται συνεχώς σε επίπεδο υποδομών, εξοπλισμού και παρεχόμενων υπηρεσιών, υλοποιώντας ένα εκτεταμένο επενδυτικό πρόγραμμα το όποιο αντικατοπτρίζει πλήρως το όραμα και την ισχυρή πεποίθηση των μετόχων της ΟΛΘ ΑΕ ότι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί μοχλό ανάπτυξης με ισχυρά πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο
Οι συνδέσεις με το εθνικό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο Κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη του λιμανιού είναι οι συνδέσεις του Σ.ΕΜΠΟ (6ος Προβλήτας) με τους αυτοκινητοδρόμους και το σιδηροδρομικό δίκτυο. Τα έργα αυτά αποτελούν τις συμβατικές υποχρεώσεις του ελληνικού δημοσίου και μάλιστα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί ταυτόχρονα με την επέκταση του 6ου προβλήτα. Ως προς την οδική σύνδεση του λιμένα με τον άξονα ΠΑΘΕ, αν και έχει αναδειχτεί προσωρινός ανάδοχος έχει κατατεθεί ένσταση, και αφού εξεταστεί και προκύψει ο οριστικός ανάδοχος θα χρειαστούν δυο χρόνια εργασιών (βλ. και σχετικό ρεπορτάζ σε άλλες σελίδες). Ως προς τη σύνδεση του 6ου προβλήτα Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο, μέσω της πύλης 11, είναι ένα έργο κομβικής σημασίας που όμως έχει καθυστερήσει για πάρα πολλά χρόνια. Σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών η διαγωνιστική διαδικασία για το έργο θα ξεκινήσει εντός του 2021. Η συνολική απόσταση που θα πρέπει να κατασκευαστεί είναι 2,87 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 1,57 βρίσκονται εκτός λιμένος και το 1,3 χλμ. εντός. Το κόστος κατασκευής εκτιμάται στα 22 εκατ. ευρώ. Με την αναβάθμιση της σύνδεσης του λιμανιού προς το εσωτερικό και τις συνορεύουσες χώρες θα μπορέσει να αναπτυχθεί ένα δίκτυο τερματικών σταθμών συνδυασμένων μεταφορών (dry ports), αρχικά προς τις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων και στη συνέχεια προς τις υπόλοιπες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης, όπως είναι ο σχεδιασμός της ΟΛΘ ΑΕ.
Αθ. Λιάγκος Εκτελεστικός πρόεδρος της ΟΛΘ ΑΕ του 6ου προβλήτα δρομολογήθηκε στα τέλη του 2019 και ήδη έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της αξιολόγησης και προεπιλογής. Έξι επιχειρηματικά σχήματα πέρασαν στη β’ φάση: α) Κοινοπραξία TERNA SA – EIFAGGE GENIE CIVIL MARINE, β) ARCHIRODON GROUP NV, γ) Σύμπραξη INTRAKAT CONSTRUCTIONS SA - INTERCANTIERI VITTADELLO SPA - SALES SPA, δ) Κοινοπραξία MYTILINAIOS SA - ROVER MARITIME SL - HDK SA, ε) Κοινοπραξία AVAX SA – ETERMAR SA - NV BESIX SA, στ) Κοινοπραξία
ACCIONA CONSTRUCCION SA DREDGING INTERNATIONAL NV. Τα έξι σχήματα που πέρασαν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού ζήτησαν και έλαβαν παράταση ενός μήνα, ώστε να καταθέσουν τις δεσμευτικές οικονομικές και τεχνικές πρόσφορες τους στις αρχές Ιανουαρίου. Ο ανάδοχος αναμένεται να αναδειχτεί στο τέλος Φεβρουαρίου του 2021. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, το έργο προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί εντός 36 μηνών από την έναρξη των εργασιών. Εφόσον οι διαδικασίες προχωρήσουν χωρίς κωλύματα, το έργο της επέκτασης
του 6ου προβλήτα αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2024. Όπως επισημαίνει ο εκτελεστικός πρόεδρος της ΟΛΘ ΑΕ Αθ. Λιάγκος πρόκειται για ένα έργο που θα επιτρέψει στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης να αξιοποιήσει στο έπακρο το συγκριτικό του πλεονέκτημα ως θαλάσσια πύλη των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και να καταστεί κόμβος συνδυασμένων μεταφορών για την ευρύτερη περιοχή. «Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης
αναβαθμίζεται συνεχώς σε επίπεδο υποδομών, εξοπλισμού και παρεχόμενων υπηρεσιών, υλοποιώντας ένα εκτεταμένο επενδυτικό πρόγραμμα το όποιο αντικατοπτρίζει πλήρως το όραμα και την ισχυρή πεποίθηση των μετόχων της ΟΛΘ ΑΕ ότι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί μοχλό ανάπτυξης με ισχυρά πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο» προσθέτει.
σαλονίκης, θα βελτιώσει τους χρόνους και τα κόστη διαμετακόμισης. Το νέο dry port στοχεύει να αποτελέσει σημαντικό εμπορικό σταθμό και ένα σύγχρονο κέντρο ανάπτυξης που θα συνδέεται με τρένο με μία σειρά dry ports στη Νοτιοανατολική, Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ενίσχυση της εξαγωγικής και εισαγωγικής δραστηριότητας πληθώρας επιχειρήσεων. Το πρώτο τρένο αναχώρησε από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στις 27 Νοεμβρίου 2020 και έφτασε μέσα σε δέκα ώρες στο dry port στη Σόφια. Η πιλοτική φάση της υπηρεσίας θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου του 2021 ώστε να ρυθμιστούν όλες οι επιμέρους διαδικασίες και υπηρεσίες. Σκοπός της ΟΛΘ ΑΕ είναι να παρέχει σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες, τακτικά (εβδομαδιαία) δρομολόγια μεταξύ του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και του dry port της Σόφιας. Μέσα στο 2021 αναμένεται να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την ίδρυση άλλων δύο dry ports, με προοπτική τα κέντρα αυτά να συνεργάζονται μεταξύ τους και φυσικά να αυξήσουν σημαντικά την κίνηση στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. «Η δημιουργία του dry port στη Σόφια αποτελεί πράγματι ένα εξαιρετικά σημαντικό ιστορικό καθώς και αναπτυξιακό ορόσημο για τον λιμένα της Θεσσαλονίκης. Είναι το πρώτο dry port από μία σειρά αντίστοιχων που θα δημιουργήσουμε στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής. Στόχος μας δεν είναι άλλος από τη διάθεση αξιόπιστων, σύγχρονων και ανταγωνιστικών υπηρεσιών συνδυασμένων μεταφορών στο πελατολόγιο μας και την καταλυτική συμβολή της εταιρείας μας στη διαμόρφωση συνθηκών ανάπτυξης στη χώρα μας» σημειώνει ο εκτελεστικός πρόεδρος της ΟΛΘ ΑΕ Αθ. Λιάγκος. Με σχετική του δήλωση ο διευθύνων σύμβουλος - γενικός εκτελεστικός διευθυντής της ΟΛΘ ΑΕ Franco Nicola Cupolo, τόνισε: «Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης έχει δεσμευτεί να προχωρήσει στην ανάπτυξη στρατηγικής σιδηροδρομικής σύνδεσης στα Βαλκάνια. Σήμερα ξεκίνησε η απευθείας σιδηροδρομική σύνδεση με το dry port της ΟΛΘ ΑΕ στη Σόφια της Βουλγαρίας, μέσω της οποίας θα παρέχονται αποδοτικές και αξιόπιστες υπηρεσίες, δρομολόγια και κόστη. Η τακτική σύνδεση σε εβδομαδιαία βάση μεταξύ του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και του dry port στη Σόφια, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα του λιμανιού και ενισχύοντας την εισαγωγική και εξαγωγική δραστηριότητα θα συμβάλλει σημαντικά τόσο στην τοπική και εθνική οικονομία όσο και στην οικονομία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης».
13
Εκθεσιακό κέντρο της ΔΕΘ
Η μεγαλύτερη αστική παρέμβαση στην καρδιά της Θεσσαλονίκης
Η
ανάπλαση του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ αποτελεί τη σημαντικότερη ίσως αστική παρέμβαση, στην καρδιά του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης, καθώς είναι ένα από τα τελευταία μεγάλα οικόπεδα στο κέντρο, σε ένα κομβικό σημείο μεταξύ του ιστορικού κέντρου, των πανεπιστημίων και της ανατολικής πλευράς της πόλης, και σε αυτό συγκεντρώνονται πολλαπλές λειτουργίες. Ο στόχος είναι φιλόδοξος: αφενός μεν να δοθεί μια μεγάλη ανάσα πρασίνου που τόσο έχει ανάγκη η πόλη, αφετέρου να αναβαθμιστεί το εκθεσιακό κέντρο, να αναπτυχθεί οικονομικά η Έκθεση και τα οφέλη να διαχυθούν στην οικονομία της περιοχής. Στα 160 στρέμματα του εκθεσιακού κέντρου θα πρέπει να «συγκατοικήσουν» δύο μεγάλες προσδοκίες που είχε η πόλη, για ένα μητροπολιτικό πάρκο και για ένα μεγάλο εκθεσιακό κέντρο. Εκτός και αν κριθεί διαφορετικά από την αρχιτεκτονική μελέτη, θα γκρεμιστούν σχεδόν όλα τα περίπτερα, καθώς και το συνεδριακό κέντρο «Ι. Βελλίδης» και στη θέση τους θα κτιστούν νέα. Το εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο δεν θα είναι μεγαλύτερο από το σημερινό, αλλά σίγουρα θα είναι αναβαθμισμένο και ο στόχος είναι να είναι και βιώσιμο οικονομικά, γι’ αυτό εξάλλου και αποφασίστηκε η κατασκευή ξενοδοχείου 4 αστέρων και γραφείων για εμπορική χρήση. Το πάρκο δεν θα είναι μητροπολιτικών διαστάσεων, όμως θα δημιουργήσει έναν ενιαίο χώρο πρασίνου και έναν μεγάλο πεζόδρομο. Αν μη τι άλλο, η παράταση της σημερινής κατάστασης, με τα ακαλαίσθητα περίπτερα από λαμαρίνα και τους διάσπαρτους κοινόχρηστους χώρους χωρίς πράσινο, δεν εξυπηρετεί ούτε την εκθεσιακή λειτουργία ούτε, πολύ περισσότερο την χρήση του χώρου ως πάρκου. Ο δε διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, υπό την εποπτεία της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων, δημιουργεί εύλογες προσδοκίες ότι η Θεσσαλονίκη θα αποκτήσει ένα αρχιτεκτονικό στολίδι, ένα τοπόσημο, και έναν ζωντανό χώρο που θα τον χαίρεται όλη η πόλη.
Περίπτερα Οι εκθεσιακοί χώροι θα αναπτυχθούν στους τομείς Ι και ΙΙ (εκεί όπου σήμερα βρίσκονται τα περίπτερα 17, 15, 18, 13, 6, 8) σε επιφάνεια έως 35.000τ.μ. Τα περίπτερα θα συμπτυχθούν σε τέσσερις μεγάλους χώρους (47.000τ.μ.) που θα πρέπει να είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους με υπέργειες γέφυρες ή υπόγειες διαβάσεις, ώστε οι επισκέπτες να κινούνται από το ένα κτίριο στο άλλο, χωρίς χρήση του ελεύθερου χώρου. Σε κάθε τομέα θα αξιοποιηθεί και εξωτερικός εκθεσιακός χώρος επιφάνειας 3.000τ.μ. Το ελάχιστο ύψος των περιπτέρων θα είναι 8 μέτρα και το μέγιστο 18 μέτρα. Συνεδριακό κέντρο Το νέο συνεδριακό κέντρο θα μετατοπιστεί βορειότερα σε σχέση με τη σημερινή θέση του «Ι. Βελλίδης». Θα αναπτυχθεί σε 8.500τ.μ., σε τουλάχιστον δύο επίπεδα, ή και σε υπόγειους χώρους. Θα διαθέτει έναν ενιαίο χώρο για 2.500 άτομα, που μπορεί να χωριστεί σε τρεις μικρότερους, 4-5 συνεδριακούς χώρους δυναμικότητας 150-200 ο κάθε ένας και 2-4 δυναμικότητας 50 ατόμων. Κάποιοι από τους χώρους μπορεί να είναι υπόγειοι και σε κάποιους θα υπάρχουν αμφιθέατρα. Επίσης θα υπάρχει ένας εκθεσιακός χώρος πολυτελείας 8.000τ.μ. συνδεδεμένος με το συνεδριακό κέντρο, για μικρά εκθεσιακά γεγονότα που θα λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα με συνέδρια.
14
Επιχειρηματικό κέντρο Χωροθετείται στο βορειοδυτικό κομμάτι του εκθεσιακού κέντρου που καταλήγει στο Σιντριβάνι. Η θέση του, δίπλα από τον ομώνυμο σταθμό του μετρό και τα πανεπιστήμια είναι προνομιακή. Το επιχειρηματικό κέντρο θα περιλαμβάνει τράπεζες, γραφεία, σημεία εξυπηρέτησης πολιτών, καταστήματα (αλλά όχι πολυκαταστήματα), καφετέριες κ.λπ. Εκεί θα κατασκευαστεί και ένα ξενοδοχείο 4 αστέρων, 150 κλινών και ύψους 32 μέτρων. Όλες αυτές οι δραστηριότητες θα καλύψουν επιφάνεια 7.500τ.μ (με συνολικό εμβαδό 23.250τ.μ.) ένας χώρος πολλαπλών χρήσεων, κατάλληλος για πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, κ.ά. Υπόγειο πάρκινγκ Προτείνεται να κατασκευαστεί στο βόρειο κομμάτι του οικοπέδου (τομείς I, II, III και IV): - Τομέας I: Δυναμικότητα 500 οχημάτων, πρόσβαση από την προέκταση της Λαμπράκη. - Τομέας II: Το υπόγειο πάρκινγκ εξυπηρετεί τις ανάγκες του εκθεσιακού κέντρου. - Τομέας III: Δυναμικότητα 1.000 οχημάτων, πρόσβαση από την οδό Εγνατία (εναλλακτικά, 500 θέσεις στον τομέα ΙΙΙ και 1.000 στον τομέα Ι). - Τομέας IV: Το υπάρχον παρκινγκ του συνεδριακού «Ιωάννης Βελλίδης» με δυναμικότητα 424 οχημάτων διατηρείται και συνδέεται με έναν νέο υπόγειο χώρο στάθμευσης που
θα δημιουργηθεί στον τομέα IV, με άλλες 175 πρόσθετες θέσεις. Η πρόσβαση θα γίνεται μόνο από την οδό 3ης Σεπτεμβρίου. Το καλοκαίρι τα «αποκαλυπτήρια» Την 1η Ιουλίου 2021 θα γίνουν τα «αποκαλυπτήρια» της νέας Έκθεσης. Τότε θα γίνει γνωστό ποια από τις 15 προτάσεις που πέρασαν τη φάση της προεπιλογής κέρδισε το πρώτο βραβείο του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανάπλαση του εκθεσιακού κέντρου. Ο στόχος είναι η ανάπλαση να ολοκληρωθεί μέχρι το 2026 οπότε και συμπληρώνεται ένας αιώνας από την πρώτη ΔΕΘ. Στην πρώτη φάση υποβλήθηκαν συνολικά 116 αιτήσεις από μεμονωμένα αρχιτεκτονικά γραφεία ή ομάδες γραφείων/αρχιτεκτόνων, που εδρεύουν σε 33 χώρες και ανήκουν και στις πέντε ηπείρους. Τα 15 αρχιτεκτονικά γραφεία που πέρασαν τη φάση της προεπιλογής με κριτήριο την εμπειρία, την σύνθεση τη ομάδας και τη σχεδιαστική και αρχιτεκτονική ποιότητα τριών έργων αναφοράς, τα οποία θα καταθέσουν τις προτάσεις τους είναι: Ala Architects (Φινλανδία), Mareld Landskapsarkitekter (Σουηδία), Amanda Levete Architects, Studio Seilern Architects (Ηνωμένο Βασίλειο), Vladimir Djurovic Landscape Architecture (Λίβανος), Fhecor Ingenieros Consultores και R. Úrculo Ingenieros Consultores (Ισπανία), Bruther Architectes (Γαλλία), Robbrecht En Daem Architecten και Duss (Βέλγιο), List (Fr), Global - Architectura Paisagista (Πορτογαλία), Schnetzer Puskas International (Ελβετία), M. Deda And Associates (Ελλάδα), Heatherwick Studio και Buro Happold (Ηνωμένο Βασίλειο), Hopkins Architects (Ηνωμένο Βασίλειο), Kengo Kuma And Associates (Jp), Akt Ii (Ηνωμένο Βασίλειο), Hilson Moran (Ηνωμένο Βασίλειο), Georges Batzios Architects (Ελλά-
δα), Doxiadis+ (Ελλάδα), Lina Ghotmeh Architecture, Vogt Paysage + Urbanisme, Lan και Tractebel Engineering (Γαλλία), Lot (Ελλάδα), Systematica (Ιταλία), Oma Stedebouw (Ολλανδία) Proem Architects (Kw), Yannis Kitannis (Ελλάδα), Omete (Gr) Sauerbruch Hutton (Γερμανία), Gustafson Porter + Bowman (Ηνωμένο Βασίλειο), Elena Stavropoulou (Ελλάδα), Sou Fujimoto Architects (Ιαπωνία), Guy Nordenson And Associates (ΗΠΑ), Cracknell Landscape Design (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), Unstudio και Okra Landschapsarchitecten (Ολλανδία), Schema4 (Ελλάδα), Valode & Pistre Architectes, Michel Desvigne Paysagiste, Vp & Green Engineering, Espace Temps (Γαλλία), Wilkinson Eyre Architects, Grant Associates, Biodiversity By Design, Atelier One και Atelier Ten (Ηνωμένο Βασίλειο), Eleni Pavlidou (Ελλάδα), Wilmotte & Associes, Egis Bâtiments International, Neveux Rouyer Paysagistes (Γαλλία). Αναπληρωματικοί Διαγωνιζόμενοι (σε σειρά προτίμησης): Adjaye Associates (Ηνωμένο Βασίλειο), Makridis Associates, Agis Papadopoulos και Stavrou P. Tziotzios G. (Ελλάδα),
Xaveer De Geyter Architects, Daidalos Peutz Bouwfysisch Ingenieursbureau και Util (Βέλγιο), Inside Outside (Ολλανδία), Neiheiser Argyros (Ηνωμένο Βασίλειο), Stefan Rutzinger και Green4Cities (Αυστρία), Jan Knippers Ingenieure (Γερμανία). Η κριτική επιτροπή θα αποφασίσει στα μέσα Ιουνίου και το αργότερο την 1η Ιουλίου 2021 θα ανακοινωθεί η πρόταση που κέρδισε το πρώτο βραβείο, με χρηματικό έπαθλο 50.000 ευρώ. Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής είναι ο καθηγητής αστικού σχεδιασμού στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ Joan Busquets, και μέλος της Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής της Γαλλίας, που έβαλε την υπογραφή του στο μετασχηματισμό της Βαρκελώνης για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1992. Στη συνέχεια θα υπάρξει διαπραγμάτευση για το αν το έργο θα υλοποιηθεί από το αρχιτεκτονικό γραφείο που κατάρτισε τη μελέτη, ή από άλλο ανάδοχο που θα αναλάβει την ανάπλαση, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να εκπονηθούν συμπληρωματικές μελέτες. Ο ενδεικτικός προϋπολογισμός κατασκευής του έργου είναι 177 εκατ. ευρώ, πλέον ΦΠΑ (και χωρίς να υπολογίζονται τα κόστη αρχαιολογικών ανασκαφών και επιπλέον κόστη μηχανικού). Από αυτά 74 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα είναι το κόστος για το εκθεσιακό κέντρο, 34,5 εκατ. για το συνεδρια-
κό κέντρο και τον εκθεσιακό χώρο πολυτελείας, 53 εκατ. ευρώ για το επιχειρηματικό κέντρο με τα καταστήματα και το ξενοδοχείο, και 11 εκατ. ευρώ για το αστικό πάρκο. Το πού θα βρεθούν τα χρήματα θα καθοριστεί στο επόμενο στάδιο, θεωρείται όμως βέβαιο ότι ένα μέρος του θα χρηματοδοτηθεί από ιδιωτικά κεφάλαια, με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και πιθανή εκμετάλλευση κάποιων από τους χώρους που δεν σχετίζονται με την εκθεσιακή δραστηριότητα (ξενοδοχείο, υπόγεια πάρκινγκ ή επιχειρηματικό κέντρο). Όσο για το κομμάτι του αστικού πάρκου είναι πολύ πιθανόν να αναζητηθεί χρηματοδότηση μέσω των πόρων που αναλογούν στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, είτε του νέου ΕΣΠΑ είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ Τομείς 1 και 2: Εκθεσιακά περίπτερα Τομέας 3: Εμπορικές χρήσεις, γραφεία και ξενοδοχείο Τομέας 4: Νέο συνεδριακό κέντρο και εκθεσιακός χώρος πολυτέλειας Τομέας 5: Πάρκο Τομέας 6: Πάλαι ντε σπορ
Το αστικό πάρκο Με τη μετατόπιση του συνεδριακού κέντρου βορειότερα, και την απομάκρυνση κτιρίων επί της οδού Αγγελάκη, θα δημιουργηθεί ένας ενιαίος ελεύθερος χώρος 60 στρεμμάτων, χωρίς παρεμβολή κτιρίων από τη Λ. Στρατού μέχρι και το ύψος της Αλ. Σβώλου. Τα μόνα κτίρια σ’ αυτό τον χώρο θα είναι το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ο πύργος του ΟΤΕ, το τόξο απέναντι από τη ΧΑΝΘ και το περίπτερο Esso Pappas. Το πάρκο θα έχει μονοπάτια για πεζούς και ποδηλάτες, χώρους πρασίνου με δέντρα και χαμηλή βλάστηση. Θα υπάρχουν δύο «θεματικές» ενότητες εντός του πάρκου α) η περιοχή αναψυχής, στο βορειοδυτικό κομμάτι, κατά μήκος της οδού Αγγελάκη, που θα περιλαμβάνει παιδικές χαρές, καφέ, πεζοδρόμους και ποδηλατοδρόμους και β) η περιοχή εκδηλώσεων, στα νοτιοδυτικά, κοντά στην πλατεία ΧΑΝΘ, όπου θα πραγματοποιούνται συναυλίες, υπαίθριες εκδηλώσεις για έως και 5.000 άτομα, εκθέσεις κ.λπ. Το «σύνορο» μεταξύ πάρκου και κτιρίων θα είναι ένας πεζόδρομος έκτασης 7,3 στρ,. στο ύψος της Αλ. Σβώλου, όπου θα απολήγουν και όλοι οι δρόμοι και οι ελεύθεροι χώροι μεταξύ των υπολοίπων κτιρίων (επιχειρηματικό κέντρο, περίπτερα κ.λπ.). Περιμετρικά του εκθεσιακού κέντρου θα παραχωρηθεί έκταση 12,9 στρ. στο δήμο Θεσσαλονίκης, για να διαπλατυνθούν τα πεζοδρόμια και να δημιουργηθούν προκήπια. Η περίφραξη του πάρκου θα προσφέρει οπτική σύνδεση με την πόλη, και σε κάποια σημεία θα μπορούσε να είναι κινητή.
15
Κυνήγι με το χρόνο για την ολοκλήρωση του μετρό
Μητροπολιτικός σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης
Τ
ο μετρό, το οποίο η Θεσσαλονίκη περιμένει υπομονετικά επί σχεδόν δύο δεκαετίες, αναμένεται να αλλάξει τον συγκοινωνιακό χάρτη της πόλης. Οι σήραγγες έχουν ήδη κατασκευαστεί, οι ράγες στρώνονται, οι συρμοί καταφθάνουν κάθε μήνα, άρχισαν οι πρώτες δοκιμές στο αμαξοστάσιο και οι λαμαρίνες στα εργοτάξια σιγά σιγά. Και όμως, το σχέδιο να αρχίσουν τα δρομολόγια του μετρό στη βασική γραμμή αλλά και την Καλαμαριά στα τέλη του 2023 ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό. «Φιλόδοξο, αλλά εφικτό» χαρακτηρίζει τον στόχο η Αττικό Μετρό ΑΕ. Σύντομα ολοκληρώνεται η επίστρωση των ραγών στη βασική γραμμή αλλά και την Καλαμαριά. Αυτήν την εποχή προχωρούν οι εργασίες για την εγκατάσταση της έλξης και των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων, ώστε να ξεκινήσουν οι δοκιμές στη βασική γραμμή. Στην Καλαμαριά προχωρούν οι δημοπρατήσεις για τα ηλεκτομηχανολογικά συστήματα και την προμήθεια των επιπλέον 15 συρμών που χρειάζονται. Όμως οι αβεβαιότητες είναι πολλές και σχετίζονται κυρίως με την απόφαση της σημερινής κυβέρνησης να ακυρώσει το σχεδιασμό που είχε η προηγούμενη, σχετικά με κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου με τα αρχαία in
situ. Τον Δεκέμβριο του 2019 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δέχτηκε ότι ήταν ανέφικτη η κατασκευή του σταθμού με τα αρχαία μέσα και εννέα μήνες μετά γνωμοδότησε θετικά επί της μελέτης απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαίων. Οι προσφυγές στο ΣτΕ Όμως, στις 6 Νοεμβρίου 2020 το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέτασε
τρεις προσφυγές που κατέθεσαν πολιτιστικοί φορείς, σωματεία αρχαιολόγων και πολίτες για να ακυρωθεί η απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη. Συνήθως οι αποφάσεις του ΣτΕ εκδίδονται σε μερικούς μήνες, αλλά η Αττικό Μετρό αισιοδοξεί για έκδοση της απόφασης σε συντομότερο διάστημα. Η απόφαση του ΣτΕ είτε θα ανάψει το πράσινο φως για να συνεχιστεί ο τωρινός σχεδια-
Η διάνοιξη της Πόντου Ένα άλλο «μέτωπο», στην επέκταση της Καλαμαριάς αυτή τη φορά, είναι η διάνοιξη της οδού Πόντου. Η γραμμή του μετρό περνά κάτω από την οδό Πόντου, μόνο που στο σταθμό Αρετσού ο δρόμος σταματά. Οι τρεις τελευταίοι σταθμοί στη γραμμή της Καλαμαριάς, παρότι θα είναι κύριοι σταθμοί επιβίβασης για όσους έρχονται από ανατολικά προάστια με ΙΧ και μετεπιβιβάζονται, δεν θα επικοινωνούν μεταξύ τους, παρά μόνο από στενά και παράδρομους. «Μετρό χωρίς διανοιγμένη την οδό Πόντου θα είναι ένα μετρό μη λειτουργικό» επισημαίνει ο δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλλης, σημειώνοντας ότι η έλλειψη πρόσβασης δημιουργεί και θέματα ασφαλείας. Για να διανοιχτεί ο δρόμος θα πρέπει ο δήμος Καλαμαριάς να βρει 15 εκατ. ευρώ για απαλλοτριώσεις -ή με άλλα λόγια να μην εκτελέσει κανένα άλλο έργο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ο δήμος αναζητώντας πρόσθετη χρηματοδότηση απευθύνθηκε στα υπουργεία Υποδομών και Εσωτερικών, στο Πράσινο Ταμείο και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
16
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
σμός, είτε θα κρίνει μη σύννομη την απόφαση της υπουργού. Στη δεύτερη περίπτωση η Αττικό Μετρό δηλώνει ότι το πιθανότερο είναι ότι θα χρειαστεί να εγκαταλείψει τον σταθμό και ο αρχαιολογικός χώρος θα σφραγιστεί. Χωρίς το σταθμό Βενιζέλου η απόσταση μεταξύ των σταθμών πλατείας Δημοκρατίας και Αγίας Σοφίας είναι 1,5 χλμ. Από την Αττικό Μετρό εκτιμάται πάνω από 70% της ζήτησης θα μετακινηθεί στην Αγίας Σοφίας θα δημιουργηθεί πρόβλημα όταν στη βασική γραμμή προστεθούν και οι φόρτοι των νέων γραμμών που θα προστεθούν από τις επεκτάσεις του μετρό. Οι αστάθμητοι παράγοντες Ακόμα και αν η απόφαση του ΣτΕ δεν αλλάξει τα δεδομένα για την Αττικό Μετρό, το χρονοδιάγραμμα επηρεάζεται από πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Είναι ένα κυνήγι με το χρόνο. Σε ένα μεγάλο βαθμό το χρονοδιάγραμμα εξαρτάται από τη συνεργασία των αρχαιολογικών υπηρεσιών, γιατί υπάρχουν πολλές εκκρεμότητες για ανασκαφές στις δύο εισόδους του σταθμού και κάτω από το επίπεδο των αρχαιοτήτων που έχουν ήδη βρεθεί. Αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης, εάν είναι απορριπτική, θα αρχίσει ο τεμαχισμός και η απόσπαση των αρχαιοτήτων, διαδικασία που θα διαρκέσει έως 4 μήνες. Στη συνέχεια οι αρχαιολόγοι θα συνεχίσουν την ανασκαφή στο επόμενο επίπεδο, όπου υπάρχουν αρχαία
της ρωμαϊκής και της ελληνιστικής Θεσσαλονίκης. Οι αρχαιολόγοι θα δουλεύουν σε τρεις βάρδιες. Ο στόχος της Αττικό Μετρό, να τελειώσουν οι ανασκαφές σε 2-3 μήνες είναι εξαιρετικά φιλόδοξος, με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα. Αφού ολοκληρωθούν οι ανασκαφές θα πρέπει να αποφασίσει το ΚΑΣ εάν τα νέα ευρήματα θα αποσπασθούν ή θα καταστραφούν ανάλογα με την αξία τους. Και αφού απομακρυνθούν και αυτά τα αρχαία, ο χώρος πρέπει να σκαφτεί μέχρι τα 40 μέτρα βάθος, όπου βρίσκονται οι σήραγγες, για να κατασκευαστεί η αποβάθρα του σταθμού. Με ιδανικές συνθήκες εκτέλεσης του χρονοδιαγράμματος αυτό θα συμβεί στα τέλη του 2021. Θα χρειαστούν άλλοι 18 μήνες δοκιμαστικών δρομολογίων στη βασική γραμμή και άλλοι έξι μήνες δοκιμών για να «κουμπώσει» η γραμμή της Καλαμαριάς, που στο μεταξύ υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί. Παράλληλα, θα πρέπει να επιλυθεί και μία άλλη μεγάλη εκκρεμότητα: ποιος θα λειτουργεί το μετρό. Το υπουργείο Μεταφορών μελετά το μοντέλο λειτουργίας και αν αποφασίσει ότι θα εμπλακεί ιδιωτικός φορέας, θα πρέπει να προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό. Σ’ αυτή την περίπτωση, ο ιδιώτης που θα λειτουργήσει το μετρό θα πρέπει να έχει προκύψει μέχρι τα τέλη του 2021 ώστε να συμμετέχει και στη φάση δοκιμαστικής λειτουργίας του μετρό.
17
Του Νίκου Ταχιάου Προέδρου της Αττικό Μετρό
Το μετρό θα αναδιατάξει βασικές λειτουργίες της πόλης Είναι λάθος να αντιμετωπίζεται το μετρό ως ένα ακόμη συγκοινωνιακό μέσο. Κατ’ αρχάς, όπως υποδηλώνει και η ονομασία του, πρόκειται για ένα μητροπολιτικής κλίμακας έργο. Στο δίκτυο του μετρό θα έρθουν να συνδυαστούν όλες οι υπόλοιπες δημόσιες μεταφορές της Θεσσαλονίκης. Θα είναι μία μεγάλη ανατροπή, της οποίας οι συνέπειες χωρίς να είναι σήμερα ορατές στους πολλούς, θα πρέπει να τύχουν αξιολόγησης και παράπλευρων σχεδιασμών, τόσο από τις αρχές της πόλης, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα που μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο ευκίνητος και δραστικός. Η ολοκλήρωση της βασικής γραμμής του μετρό δεν θα διευκολύνει απλώς τις μετακινήσεις 18.000 Θεσσαλονικιών ανά ώρα, στις οποίες σύντομα μετά την λειτουργία τους θα προστεθούν σε ημερήσια βάση και άλλοι 63.000 επιβάτες της επέκτασης της Καλαμαριάς, αλλά θα αναδιατάξει βασικές και ιδιαίτερα σημαντικές για την οικονομία της, λειτουργίες της πόλης. Το μετρό της Θεσσαλονίκης είναι πρωτίστως μία πολεοδομική παρέμβαση. Για να αντιληφθούμε την σημασία του έργου, αρκεί αν σκεφτούμε ότι πρακτικά, η απόδοσή του σε χρήση θα μεταφέρει το κέντρο της πόλης βορειοανατολικά, στη συμβολή των οδών Εγνατία και Αγίας Σοφίας, εκεί που τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν πως συγκεντρωνόταν ένα μεγάλο μέρος της ζωής της υστερορωμαϊκής Θεσσαλονίκης. Αυτομάτως αυτό το γεγονός θα αναδιατάξει τους άξονες της κίνησης στο κέντρο της πόλης, αναγεννώντας περιοχές που τα τελευταία χρόνια έχασαν τον ρόλο τους ως ζωντανά τμήματα της αγοράς. Ο πεζόδρομος της Αγίας Σοφίας και η οδός Βενιζέλου, καθώς και οι συνδετήριες οδοί θα αναβαθμιστούν χωρίς αμφιβολία και οι τιμές των ακινήτων όπως και οι χρήσεις γης θα προσφέρουν ενδιαφέρουσες εκπλήξεις. Στην πραγματικότητα αυτήν πρέπει να προστεθεί το γεγονός πως η αναδιάταξη των συγκοινωνιακών μέσων θα φέρει μείξη των πληθυσμιακών ομάδων που έχουν εθιστεί σε συγκεκριμένες κινήσεις προς και από το κέντρο. Οι ανακατατάξεις στην έκταση γης που στην μονοκεντρική Θεσσαλονίκη αποκαλούμε «αγορά», θα είναι αναπόφευκτες και σίγουρα θετικές. Παρεμβάσεις με πολιτισμική στόχευση στους ίδιους τους σταθμούς του μετρό, αλλά και μία τεκμηριωμένη ανάπτυξη των επεκτάσεων του προς τις βορειοδυτικές συνοικίες και το αεροδρόμιο, που αποτελούν επιτακτική προτεραιότητα έργων, μπορούν να αποδειχθούν μία καθοριστική θρυαλλίδα ανάπτυξης τόσο σημειακά όσο και στο σύνολο του πολεοδομικού συγκροτήματος, βασισμένη στην μεγαλύτερη δημόσια επένδυση στην πόλη.
FlyOver
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας εξ ουρανού
Επιπρόσθετα ο ανάδοχος θα αναλάβει τη συντήρηση του συνόλου του δρόμου από τον Α/Κ Κ16 (σύνδεση με αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ) έως τον κόμβο με την Θεσσαλονίκης- Μουδανίων.
Λ
ιγότερα μποτιλιαρίσματα και λιγότερα ατυχήματα στην περιφερειακή οδό της Θεσσαλονίκης θα φέρει η κατασκευή του FlyOver, της μεγαλύτερης υπέργειας οδού της χώρας, που θα κατασκευαστεί και θα παραδοθεί σε κυκλοφορία μέχρι το 2025. Με τη σημερινή της μορφή, η περιφερειακή οδός μπορεί να εξυπηρετεί 5.000 - 5.500 οχήματα ανά ώρα ανά κατεύθυνση. Προ κρίσης είχε φτάσει τα 6.000 αυτοκίνητα την ώρα ανά κατεύθυνση, ή τα 120.0000 ημερησίως και τα επόμενα χρόνια μειώθηκε στα 70.000 οχήματα ημερησίως. Σύμφωνα με κυκλοφοριακή μελέτη και μελέτη σκοπιμότητας που ανέθεσε το υπουργείο Υποδομών, μέχρι το 2030 ο κυκλοφοριακός φόρτος υπολογίζεται ότι αυξηθεί κατακόρυφα, φτάνοντας τα 7.500 οχήματα ανά ώρα ανά κατεύθυνση ή τα 220.000 ημερησίως. Με βάση αυτή την παραδοχή σχεδιάστηκε η αναβάθμιση της ανατολικής περιφερειακής οδού, και φυσικά με δεδομένο ότι η άλλη εναλλακτική, του εξωτερικού δακτυλίου είχε πολλαπλάσιο κόστος και πολύ μεγαλύτερη επίπτωση το περιβάλλον. Μετά την ολοκλήρωση του έργου η περιφερειακή οδός θα μπορεί να εξυπηρετεί ικανοποιητικά 10.000 οχήματα ανά ώρα ανά κατεύθυνση, διπλασιάζοντας δηλαδή την φέρουσα ικανότητα του δρόμου. Το 25%- 35% της κυκλοφορίας υπολογίζεται ότι θα εκτραπεί στο υπερυψωμένο - εναέριο επίπεδο, μοιράζοντας έτσι τον κυκλοφοριακό φόρτο σε δύο επίπεδα, αυξάνοντας την ταχύτητα κίνησης των οχημάτων αλλά και την ασφάλεια-. Σημειωτέον ότι ο δείκτης θνησιμότητας στην Ανατολική Περιφερειακή Οδό Θεσσαλονίκης είναι 12 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με την Αττική Οδό στην Αθήνα. Η αναβαθμισμένη ανατολική περιφερειακή
οδός θα διευκολύνει την πρόσβαση από τη μία άκρη της πόλης στην άλλη, προς ΠΑΘΕ, Εγνατία Οδό, αεροδρόμιο «Μακεδονία» και Χαλκιδική, αλλά και τις γειτονικές πόλεις. Ένας δρόμος πάνω από το δρόμο Το έργο προϋπολογισμού 372 εκατ. ευρώ έχει δύο σκέλη: α) την κατασκευή ενός εναέριου αυτοκινητοδρόμου μήκους 3,9 χλμ. και πλάτους 22,2m., και β) την συνολική αναβάθμιση της υφιστάμενης ανατολικής περιφερειακής οδού, σε μήκος 13 χιλιομέτρων, με 9 ανισόπεδους κόμβους, 8 νέες γέφυρες και 3 νέες σήραγγες. H υπερυψωμένη ταχεία λεωφόρος (ΥΤΛ ή FlyOver), θα «τρέχει» παράλληλα με τον υφιστάμενο δρόμο, από το νοσοκομείο Παπαγεωργίου μέχρι τα Κωνσταντινουπολίτικα, προσθέτοντας στις τρεις λωρίδες που υπάρχουν σήμερα στο έδαφος, άλλες δύο «εναέριες» λωρίδες συν ΛΕΑ ανά κατεύθυνση. Από τα Κωνσταντινουπολίτικα και για τα επόμενα 3,5 χιλιόμετρα θα προστεθεί μία ακόμη λωρίδα ανά κατεύθυνση (κατά τμήματα και ΛΕΑ), αυξάνοντας τον αριθμό τους από τρεις σε τέσσερις. Θα γίνουν επίσης και παρεμβάσεις στους κόμβους: Πρώτον, στοχευμένες απλές επεμβάσεις, σε κόμβους όπως η σύνδεση με ΤΙΤΑΝ, η σύνδεση Λ. Κατσιμίδου, Τούμπας, η σύνδεση Κωνσταντινοπολίτικων. Δεύτερον, μείζονες επεμβάσεις, στους κόμβους στο Επταπύργιο, την Πυλαία, και το Πανόραμα. Τρίτον, πλήρης ανασχεδιασμός των κόμβων Πεύκων - Νεάπολης και Αγ. Παύλου. Τέταρτον, κατασκευή νέου κόμβου σύνδεσης με Θέρμη - Πανόραμα - Νέα Ραιδεστό, και Γαλάτιστα, Πολύγυρο, Σιθωνία.
18
Η διαδικασία Πέντε εταιρείες, από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές της Ελλάδας, δήλωσαν το ενδιαφέρον τους στη σχετική πρόσκλησή για το έργο αναβάθμισης της ανατολικής εσωτερικής περιφερειακής Θεσσαλονίκης, που περιλαμβάνει και την υπερυψωμένη λεωφόρο. Πρόκειται για τις: ΑΒΑΞ ΑΕ, ΓΕΚ - ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις ΑΕ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ και ένωση προσώπων «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ ΑΕ - INTERTOLL EUROPE ZRt. Μετά την ηλεκτρονική αποσφράγιση των προσφορών από την Επιτροπή Διαγωνισμού, θα ακολουθήσει η επόμενη φάση του διαγωνισμού με την κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021. Ο προϋπολογισμός του έργου φτάνει τα 373,2 εκατ. ευρώ και η κατασκευή του θα γίνει με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) ως εξής: ο ιδιώτης θα κατασκευάσει το έργο με ίδια κεφάλαια και θα συντηρεί το σύνολο της εσωτερικής περιφερειακής οδού για χρονικό μια περίοδο 30 χρόνων, διάστημα κατά το οποίο το δημόσιο θα τον αποπληρώνει σταδιακά με «πληρωμές διαθεσιμότητας». Η διαδικασία ανάθεσης θα γίνει μέσω του λεγόμενου ανταγωνιστικού διαλόγου με τους υποψήφιους, και με βάση τη μέχρι σήμερα εμπειρία απαιτούνται πολυετείς διαπραγματεύσεις με τους υποψηφίους, ώστε να οριστικοποιηθεί η σύμβαση. Ο ανάδοχος που θα προκύψει από τη διαδικασία θα πρέπει να ολοκληρώσει τις μελέτες και να λάβει την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Σύμφωνα με το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών στα τέλη του 2021 ή τις αρχές του 2022 θα έχουμε οριστικό ανάδοχο, με ορίζοντα υλοποίησης του έργου 3-4 χρόνια. Mάλιστα, όπως ανέφερε ο αρμόδιος υπουργός, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο ο χρόνος κατασκευής και παράδοσης να αποτελεί σοβαρό κριτήριο για την ανάθεση του έργου. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 1.000 εργαζόμενοι θα δουλέψουν για την κατασκευή του έργου.
Έτοιμος ο επιβατικός σταθμός
Αεροδρόμιο «Μακεδονία»
Χ
ρειάστηκαν μόλις δύο χρόνια για να περάσουμε από τις μακέτες μέχρι την ολοκλήρωση του έργου της επέκτασης και αναβάθμισης του επιβατικού σταθμού του αεροδρομίου «Μακεδονία». Τα θεμέλια για τον νέο σταθμό έπεσαν τον Σεπτέμβριο του 2018 και σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα το έργο θα ολοκληρωνόταν την άνοιξη του 2021, στη συνέχεια μετατέθηκε για τις αρχές του 2021 και τελικά παραδόθηκε στα τέλη Νοεμβρίου 2020. Στο νέο κτίριο των 34.000τ.μ. τα σημεία check-in είναι περισσότερα κατά 45%, τα σημεία ασφαλείας και ελέγχου περισσότερα κατά 115%, ο συνολικός αριθμός των πυλών αναχωρήσεων κατά 50%, ενώ οι ιμάντες παραλαβής αποσκευών κατά 75%. Εγκαταστάθηκε μοντέρνο σύστημα ελέγχου και διαχείρισης αποσκευών, ενώ θα λειτουργούν νέα καταστήματα εστίασης και αγορών. Μία εικόνα που θυμίζει τα κομβικά αεροδρόμια της Ευρώπης. Ήδη όλη η επιβατική κίνηση διεξάγεται από τον νέο τερματικό σταθμό. Συγχρόνως γίνεται ανακαίνιση του υπάρχοντος αεροσταθμού, 26.600 τ.μ. που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους και θα συνδέεται με τον νέο επιβατικό σταθμό με αερογέφυρα. Για την κατασκευή του νέου σταθμού επενδύθηκαν περί τα 100 εκατομμύρια ευρώ και έγιναν σχεδόν 223 χιλιάδες
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
μεροκάματα (ανθρωποημέρες) για να ολοκληρωθεί το έργο, το οποίο σε λίγες εβδομάδες θα είναι πλήρως έτοιμο να υποδεχτεί το επιβατικό κοινό. Μάλιστα το έργο θα ολοκληρωθεί νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό, που ήταν για τον Απρίλιο του 2021. Ήδη, σήμερα, ένα μεγάλο τμήμα του νέου τερματικού σταθμού είναι πλέον έτοιμο και βρίσκεται εδώ και δύο μήνες σε επιχειρησιακή λειτουργία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Fraport Greece, τα σημεία check-in αυξάνονται κατά 45% ενώ τα σημεία ασφαλείας και ελέγχου θα αυξηθούν κατά 115%. Εγκαθίσταται μοντέρνο σύστημα ελέγχου και διαχείρισης αποσκευών και την ίδια ώρα ο συνολικός αριθμός των πυλών αναχωρήσεων αυξάνεται κατά 50%, ενώ οι ιμάντες παραλαβής αποσκευών αυξάνονται κατά 75%. Παράλληλα, γίνεται επέκταση της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων και σύνδεση με το δημοτικό δίκτυο, κατασκευάζεται νέος πυροσβεστικός σταθμός και δύο νέα φυλάκια ελέγχου πρόσβασης στην περιοχή δραστηριοτήτων αεροσκαφών. Ανακαινίζεται το οδόστρωμα στους χώρους προσγείωσης-απογείωσης-στάθμευσης αεροσκαφών και γίνεται αναδιαμόρφωση του χώρου στάθμευσης των αεροσκαφών.
20
Ο νέος αεροδιάδρομος Ένα άλλο μεγάλο έργο στο αεροδρόμιο, για το οποίο υπεύθυνο ήταν το ελληνικό δημόσιο, ολοκληρώθηκε μετά από 15 ολόκληρα χρόνια. Πρόκειται για επιμήκυνση του διαδρόμου προσαπογείωσης 10-28 κατά περίπου 1χλμ. που πλέον φτάνει τα 3,4χλμ. (περίπου 1.046 μέτρα μακρύτερος). Με την ολοκλήρωση του έργου βελτιώνονται οι συνθήκες προσαπογειώσεων (λόγω του συστήματος ILS για την ομίχλη) και αυξάνεται ο αριθμός των αεροσκαφών που μπορούν να προσεγγίζουν το αεροδρόμιο. Ακόμα και υπερατλαντικές πτήσεις θα μπορεί να υποδέχεται το αεροδρόμιο. Οι νέες υποδομές του «Μακεδονία» πλέον το καθιστούν ένα μοντέρνο αεροδρόμιο ευρωπαϊκών προδιαγραφών.
Γιώργος Σκόδρας
Συνέντευξη στον Βαγγέλη Στολάκη
Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ΟΑΣΘ
«Αναβάθμιση υπηρεσιών, λειτουργιών και εξοπλισμού»
απέχουν παρασάγγας από την προσέγγιση μας για την αστική συγκοινωνία του αύριο, οι όποιες κρατικοδίαιτες πρακτικές, που έχουν μοναδικό στόχο την απορρόφηση κρατικών επιδοτήσεων, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο τόσο του κόστους, αλλά και του προσφερόμενου οφέλους. Στο πλαίσιο των ανωτέρω, είναι αναγκαίο να μελετηθεί η έκταση και η φύση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα (με ουσιαστικούς κανόνες και συγκεκριμένο πλαίσιο), που, οπωσδήποτε μπορεί και πρέπει να συμβάλλει θετικά στην αστική συγκοινωνία του αύριο.
Γ
ια τις επόμενες ενέργειες της διοίκησης του ΟΑΣΘ και του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, προκειμένου να ενισχυθεί το συγκοινωνιακό έργο στη Θεσσαλονίκη αλλά και να περάσει σε νέα εποχή ο Οργανισμός, μιλά ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΣΘ Γιώργος Σκόδρας. Ο κ. Σκόδρας αναφέρεται σε όλα εκείνα που βρήκε όταν πέρασε το κατώφλι του γραφείου του προέδρου, τα λεωφορεία που αγόρασε ο δήμος Θεσσαλονίκης από τη Λειψία αλλά και εκείνα που απέκτησε ο ΟΑΣΘ με leasing και μιλά για όλα τα βήματα που γίνονται με σκοπό τον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ποιος είναι ο στόχος σας για τις συγκοινωνίες την επόμενη πενταετία; Η αστική συγκοινωνία είναι κοινωνικό αγαθό και στο πλαίσιο της Κοινοτικής έννομης τάξης, μπορεί να χαρακτηρίζεται ως καθολική υπηρεσία. Υποχρέωση των φορέων και της Πολιτείας, να την παρέχουν σε όλους τους πολίτες σε προσιτό κόστος. Συνεπώς, είναι προαπαιτούμενο η αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη λειτουργία των παρόχων αστικού συγκοινωνιακού έργου (όπως ο ΟΑΣΘ), δηλαδή, η εφαρμογή ιδιωτικό-οικονομικών κριτηρίων. Παράλληλα, απαιτείται και αποτελεσματική ρυθμιστική αρχή, με σαφείς κανόνες και στόχους, και όχι ένας ακόμη πολυπρόσωπος, υδροκέφαλος και αναποτελεσματικός δημόσιος φορέας, που ψάχνει να βρει αντικείμενο, προκαλώντας περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει (εάν λύνει). Παρά τις δυσκολίες και τις αστοχίες της τελευταίας πενταετίας, ο ΟΑΣΘ ήταν και παραμένει ο δεύτερος μεγαλύτερος και ισχυρότερος πάροχος αστικού συγκοινωνιακού έργου στην χώρα, μετά την ΟΣΥ, που δραστηριοποιείται στην Αττική. Έχοντας διασφαλίσει την επιβίωση του Οργανισμού και την διαθεσιμότητα των μέσων (λεωφορείων) για την εκτέλεση της συγκοινωνίας, ο ΟΑΣΘ βλέπει το μέλλον με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, καθώς προχωρά ταχύτατα η αναδιάρθρωση του. Στο περιβάλλον που ο Κανονισμός 1370/2007 της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισάγει (και πρέπει επιτέλους να εφαρμοστεί συνολικά στις επιβατικές μεταφορές και στην χώρα μας), ο ΟΑΣΘ μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά, προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας, με ελάχιστη ή καθόλου κρατική επιδότηση (πλην της κοινωνικής πολιτικής). Προφανώς,
Παράλληλα με την αύξηση του στόλου των οχημάτων που έχετε θέσει ως διοίκηση, προωθείτε και τον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων προς τους επιβάτες υπηρεσιών. Πότε θα περάσει ο ΟΑΣΘ σε νέα... εποχή; Ο ΟΑΣΘ είναι πρωτοπόρος στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εξυπηρέτηση των πολιτών. Έτσι, ήδη από δεκαπενταετίας, εγκατέστησε και λειτουργεί αποτελεσματικά, σύστημα τηλεματικής στον στόλο των οχημάτων του. Το εγκατεστημένο σύστημα συλλέγει πληροφορίες γεωγραφικής θέσης, παρακολουθεί για κάθε ένα στίγμα του λεωφορείου, τις γεωγραφικές συντεταγμένες και την ταχύτητα του για κάθε χρονική στιγμή, καθώς και μια σειρά άλλων δεδομένων (λειτουργία κινητήρα, κλιματιστικής μονάδας κ.λπ.). Υπό την έννοια αυτή ο ΟΑΣΘ βρίσκεται ήδη στην νέα, ψηφιακή εποχή. Προφανώς απαιτείται αναβάθμιση των λειτουργιών και του εξοπλισμού, και ο ΟΑΣΘ εργάζεται στην κατεύθυνση αυτή, με πρώτο στόχο τη δημιουργία ενιαίου κέντρου διαχείρισης κυκλοφορίας, καθώς η σχετική πληροφορία είναι ήδη διαθέσιμη. Το ηλεκτρονικό εισιτήριο και η ψηφιακή προσωποποιημένη κάρτα πολλαπλών διαδρομών, αλλά και νέα προϊόντα (π.χ. εισιτήριο 3 ή 7 ημερών), σε συνδυασμό με την έλευση του μετρό και την αξιοποίηση του εκτεταμένου δικτύου μεταπωλητών που ήδη διαχειρίζεται, αποτελούν τα επόμενα άμεσα βήματα για τον ΟΑΣΘ. Εκτός από τα 50 λεωφορεία από τη Λειψία που εξασφάλισε ο δήμος Θεσσαλονίκης σταδιακά εντάσσονται στον στόλο του Οργανισμού τα 180 αστικά που εξασφαλίστηκαν από διαγωνισμό με τη μέθοδο του leasing, ενώ ήδη ο Οργανισμός προετοιμάζει έναν ακόμα μεγάλο διαγωνισμό. Ποια είναι τα χρονοδιαγράμματα που θέτετε; Ο ΟΑΣΘ είναι έτοιμος να προχωρήσει στη δημοπράτηση της μίσθωσης ακόμη 270 λεωφορείων, και αυτό θα γίνει στο αμέσως προσεχές διάστημα, ώστε να καλυφθούν πλήρως τόσο οι τρέχουσες, όσο και οι μεσοπρόθεσμες ανάγκες της Θεσσαλονίκης. Η χρηματοδότηση και αυτού του διαγωνισμού είναι εξασφαλισμένη, καθώς, με απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κ. Καραμανλή, έχει ήδη εγκριθεί από την 11η Μαΐου 2020. Τι κατάσταση βρήκατε όταν περάσατε το κατώφλι των γραφείων επί της οδού Παπαναστασίου και σε ποιο σημείο βρι-
21
σκόμαστε σήμερα; Η Θεσσαλονίκη έχει ανάγκη να ξεχάσει όλους εκείνους που την πλήγωσαν και την πρόσβαλλαν, και επομένως δεν είναι χρήσιμο να επανερχόμαστε στην παραληφθείσα κατάσταση. Όλοι γνωρίζουμε ότι το 2019 η αστική συγκοινωνία είχε ουσιαστικά καταρρεύσει και ο ΟΑΣΘ από την αβελτηρία και τις ιδεοληψίες της προηγούμενης πενταετίας είχε περιέλθει σε κατάσταση πλήρους διάλυσης, με ημερομηνία λήξης της 3η Δεκεμβρίου 2019, με τεράστια χρέη (προς το Δημόσιο και τους ιδιώτες), χωρίς λεωφορεία, χωρίς έσοδα, και με το προσωπικό υπό διωγμό. Σήμερα, με τη δεύτερη δημοπράτηση της μίσθωσης μέχρι 270 λεωφορείων, ολοκληρώνεται το σχέδιο διαχείρισης της βαθιάς κρίσης που παραλήφθηκε. Ο ΟΑΣΘ πλέον διαθέτει τα μέσα για την υλοποίηση της αστικής συγκοινωνίας που οφείλει στους Θεσσαλονικείς, και προχωρά στην ριζική αναδιοργάνωση των δομών και των υπηρεσιών του. Αποκτά σύστημα διαχείρισης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με βάση τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό GDPR (υποχρεωτικός από 28/05/2018), Υπηρεσία Εσωτερικού ελέγχου (υποχρεωτική από 25.07.2017), ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης καυσίμων, αδειοδοτεί τις εγκαταστάσεις του (πρατήρια καυσίμων, σταθμοί οχημάτων κ.λπ.). Προφανώς, κανένα σχέδιο δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί και να επιτύχει, εάν δεν είχε την αμέριστη στήριξη της Κυβέρνησης και την καθημερινή φροντίδα του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Κ. Καραμανλή. Πόσο επηρέασε ο κορονοϊός την εταιρεία, τα έσοδα και τον προγραμματισμό της και με ποιον τρόπο θα κερδηθεί ο χαμένος χρόνος; Ο κορονοϊός επηρέασε δυσμενέστατα το μακροπεριβάλλον στο οποίο λειτουργεί ο ΟΑΣΘ, καθώς η Θεσσαλονίκη επλήγη και συνεχίζει να πλήττεται βαρύτατα. Ο ΟΑΣΘ, εφαρμόζοντας με συνέπεια το πρωτόκολλο διαχείρισης που ανέπτυξε, επέτυχε οι άμεσες επιπτώσεις στο ανθρώπινο δυναμικό να είναι περιορισμένες. Συγκεκριμένα, ο δείκτης νοσηρότητας διατηρήθηκε κάτω από 4,0% (έναντι άνω του 30% στην Θεσσαλονίκη), ενώ σήμερα, παρά την κατάσταση στην πόλη, υπάρχουν μόλις 36 ενεργά κρούσματα (ή ποσοστό 1,8% στο σύνολο του προσωπικού). Έτσι, δεν επηρεάστηκαν σημαντικά οι βασικές λειτουργίες του Οργανισμού, χωρίς βεβαίως να αποφευχθούν καθυστερήσεις, κυρίως στο πρόγραμμα δημοπρατήσεων, που πλέον επιταχύνεται ώστε να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος. Η πανδημία και οι περιορισμοί της κυκλοφορίας των πολιτών μείωσαν δραστικά τα έσοδα του Οργανισμού. Συνολικά το ενδεκάμηνο του 2020 ο ΟΑΣΘ μετρά υστέρηση εσόδων άνω των 20,0 εκατ. ως προς το 2019, με τη μηνιαία μείωση να κυμαίνεται από το 70,0% ως το 97,0%. Επισημαίνεται ότι το 2019, λόγω της έλλειψης λεωφορείων, αλλά και της κουλτούρας «δεν πληρώνω», ήταν κακή χρονιά για έσοδα του Οργανισμού. Αναπόφευκτα, ο ΟΑΣΘ συνεχίζει και λειτουργεί χάρις στην κρατική χρηματοδότηση.
Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Έτοιμο το 2025
Τ
ο Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης -το οποίο σχεδιάζεται, θα κατασκευαστεί και θα εξοπλιστεί με δωρεά 150 εκατ. ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος- θα είναι το πρώτο παιδιατρικό νοσοκομείο στη Βόρεια Ελλάδα. Το νοσοκομείο θα παραδοθεί το 2025, σύμφωνα με το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα και θα λειτουργεί με βάση διεθνείς προδιαγραφές λειτουργίας, θα είναι δε πρότυπο και για την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης θα εξοπλιστεί με ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό κορυφαίας τεχνολογίας, παρέχοντας τα απαραίτητα εργαλεία στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, και εξασφαλίζοντας κατ’ επέκταση υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας σε νοσηλευόμενους και εξωτερικούς ασθενείς. Θα έχει δυναμικότητα 228 κλινικών θέσεων και 33 κλινών ΜΕΘ, με δυνατότητα μετατροπής σε ΜΑΦ. Τα δωμάτια θα είναι αποκλειστικά μονόκλινα και δίκλινα δωμάτια και θα υπάρχει η δυνατότητα να κοιμάται και ο γονέας του παιδιού. Mε πρωτοβουλία του ΙΣΝ, και σε επικοινωνία με την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διερευνάται ο εμπλουτισμός του υφιστάμενου κλινικού προγράμματος του νοσοκομείου, καθώς και η πιθανότητα δυνητικών συνεργασιών. Οι συζητήσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν στο τέλος του Δεκεμβρίου και τα αποτελέσματα των επαφών θα παρουσιαστούν στην τέταρτη συνάντηση που θα διοργανώσει το ΙΣΝ -προηγήθηκαν άλλες τρεις, με τη συμμετοχή φορέων και πολιτών, στο πλαίσιο του ανοικτού διαλόγου με
την τοπική κοινωνία. Με την ολοκλήρωση του έργου θα γίνει μία ανακατανομή των κλινικών που ήδη υπάρχουν στην πόλη, προκειμένου να καλυφθούν όλες οι ανάγκες της Θεσσαλονίκης, θα ιδρυθούν νέες κλινικές, ενώ θα υπάρξουν και προσλήψεις για τη στελέχωση του νέου νοσηλευτικού ιδρύματος. Όσο για τα οδικά έργα γύρω από το νοσοκομείο, με στόχο την ευκολότερη πρόσβαση, απαιτείται μία ολοκληρωμένη παρέμβαση. Τα πέντε επίπεδα του κτιρίου Το σχέδιο του νοσοκομείου έχει αναλάβει ο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονας Renzo Piano και το αρχιτεκτονικό γραφείο Renzo Piano Building Workshop (RPBW), δημιουργοί του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και το αρχιτεκτονικό γραφείο Betaplan. Το οικόπεδο όπου θα ανεγερθεί το νοσοκομείο βρίσκεται στο Φίλυρο και χωρίζεται σε δύο τμήματα: το κυρίως τμήμα του νοσοκομείου θα αναπτυχθεί σε έκταση 30 στρεμμάτων, ενώ νοτιότερα, σε έκταση 50 στρεμμάτων, έχει προβλεφθεί χώρος για τυχόν μελλοντικές παρεμβάσεις, χώροι για στάθμευση και για ελικοδρόμιο. Η πρόσβαση στο νοσοκομείο θα πραγματοποιείται από την κεντρική είσοδο προς τον χώρο του κάτω ισογείου, όπου θα υπάρχει και πρόσβαση μέσω ράμπας, ενώ στο επίπεδο του άνω ισογείου τοποθετείται η είσοδος στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Παράλληλα, προβλέπεται ανεξάρτητη είσοδος για το προσωπικό. Ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η λειτουργία του νοσοκομείου θα ενσωματώνει πράσινες αρχές βιωσιμότητας του προγράμματος LEED. Το νέο κτίριο θα
22
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
ανεγερθεί με υλικά φυσικά προς το περιβάλλον και με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, ενώ στα χειρουργεία θα υπάρχει άμεση οπτική επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον. Παράλληλα, οι νέες εγκαταστάσεις θα δώσουν τη δυνατότητα της ψηφιακής λειτουργίας των κλινικών υπηρεσιών, της βιώσιμης και αποδοτικής διαχείρισης και συντήρησης του νοσοκομείου, καθώς και της διασύνδεσης τους με άλλες συνεργαζόμενες μονάδες υγείας. Το κτίριο του νοσοκομείου αναπτύσσεται σε πέντε βασικά επίπεδα: Επίπεδο 1 και ημιώροφος: Στη βόρεια πτέρυγα θα βρίσκεται η κεντρική είσοδος, ο χώρος υποδοχής και πληροφοριών, η καφετέρια του νοσοκομείου, καθώς και τα τμήματα εκπαίδευσης και διοίκησης. Στη νότια πτέρυγα θα στεγάζονται τα εξωτερικά ιατρεία και το πνευμονολογικό τμήμα (στον ημιώροφο, διαχωρισμένο από τα υπόλοιπα εξωτερικά ιατρεία). Επίπεδο 2 και 3: Αναπτύσσονται οι νοσηλευτικές μονάδες σε δύο επίπεδα που έχουν άμεση πρόσβαση στο εξωτερικό περιβάλλον. Στο επίπεδο 2 χωροθετείται και Τμήμα Παρηγορητικής Φροντίδας με πέντε κλίνες. Επίπεδο 0: Χωροθετούνται το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ), αίθουσες χειρουργικών επεμβάσεων/ενδοσκόπηση, Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας Βρεφών/ΜΕΝ Παίδων/Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας, Τμήμα απεικονίσεων/ Καρδιολογικό, Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας/Ογκολογικό. Επίπεδο -1: Στο κάτω ισόγειο χωροθετούνται ο χώρος φορτοεκφόρτωσης, κέντρο ενέργειας και Η/Μ εγκαταστάσεις, νεκροτομείο/εργαστήρια/κεντρική αποστείρωση, συνεργεία/μαγειρεία, εστιατόριο προσωπικού και κεντρικές αποθήκες. Θεραπευτικοί κήποι: Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον περιβάλλοντα χώρο, ακολουθώντας τη φιλοσοφία των αρχαίων «Ασκληπιείων», με σκοπό τη βελτίωση της θεραπευτικής διαδικασίας. Πέριξ του νοσοκομείου θα δημιουργηθεί ένα νεόφυτο δάσος, το οποίο θα βρίσκεται σε επαφή με το υπάρχον κομμάτι του οικοπέδου, που αποτελεί δασική έκταση και στο οποίο δεν προβλέπεται καμία δόμηση. Θα φυτευτούν θεραπευτικοί κήποι, στους οποίους θα έχουν πρόσβαση οι ασθενείς και οι συγγενείς τους, και θα δημιουργηθούν παιδικές χαρές ειδικά σχεδιασμένες για τους μικρούς ασθενείς.
Η τελευταία ελπίδα να αποκτήσει «πνεύμονες πρασίνου» η Θεσσαλονίκη
Στρατόπεδα
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Τ
α στρατόπεδα είναι ίσως η τελευταία ελπίδα της Θεσσαλονίκης να αποκτήσει «πνεύμονες πρασίνου», να δημιουργήσει νέους πόλους ενδιαφέροντος και να αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής σε μία πόλη με τραγικά μικρό ποσοστό πρασίνου, τέσσερις φορές χαμηλότερο από τον αποδεκτό μέσο όρο στην Ευρώπη. Δυστυχώς οι διαδικασίες προκειμένου να δοθούν τα στρατόπεδα στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι τραγικά αργές. Μετά από δεκαετίες αγώνων και διεκδικήσεων, αρχικά από την κοινωνία των πολιτών και στη συνέχεια από τους δήμους έχουν προχωρήσει οι παραχωρήσεις μόνο των στρατοπέδων Παύλου Μελά (380 στρέμματα) στα δυτικά και Κόδρα (200 στρ.) στην Καλαμαριά. Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και τα απαιτούμενα κονδύλια σημαντικά. Στην πόλη της Θεσσαλονίκης, δύο από τα τελευταία μεγάλα οικόπεδα στην ιδιοκτησία του Στρατού είναι το εγκαταλειμμένο στρατιωτικό νοσοκομείο 424. Παρά τις υποσχέσεις ότι ο χώρος θα παραχωρούνταν με την έναρξη λειτουργίας του νέου στρατιωτικού νοσοκομείου, το 2007, κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ, ενώ το αίτημα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας το 2009 να του παραχωρηθεί ο χώρος, έπεσε στο κενό. Σήμερα ο στρατός λειτουργεί εκεί την στρατολογία, το οδοντιατρείο και το φαρμακείο στρατού, υπηρεσίες που κάλλιστα θα μπορούσαν να στεγαστούν αλλού και να δοθεί προς χρήση στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης μία έκταση 12 στρ. με πολλά κτίρια, διατηρητέα και σύγχρονα. Μία ακόμα μεγαλύτερη έκταση, που σε μεγάλο μέρος της είναι αδόμητη είναι στο Πεδίο του Άρεως (107 στρ.). Εκεί λειτουργεί το Πολεμικό Μουσείο και το Αρχηγείο του Γ’ Σώματος Στρατού. Η προηγούμενη δημοτική αρχή είχε θέσει το θέμα της απομάκρυνσης του στρατηγείου και μετατροπής του σε χώρο πολιτισμού και πρασίνου για τους πολίτες, ωστόσο η σημερινή δημοτική αρχή δεν φαίνεται να το περιλαμβάνει στην ατζέντα των διεκδικήσεων της, ενώ ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ξεκαθά-
•
Καρατάσιου.
ρισε ότι δεν υπάρχει ούτε καν σκέψη για παραχώρηση. Σημειωτέον ότι στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο η έκταση του Στρατοπέδου στο σύνολό της εντάσσεται σε μία ευρύτερη Ζώνη Μητροπολιτικών Λειτουργιών («Μητροπολιτικό Πάρκο»), μεταξύ του Κεντροδυτικού και του Νοτιανατολικού Τομέα της πόλης (πάρκο ΧΑΝΘ - Θέατρα - Μουσεία, δημαρχείο, Γ’ ΣΣ, ΔΕΘ, Τελλόγλειο, Κέδρινος Λόφος, Κήποι του Πασά, ανατολικά τείχη). Το Καρατάσιου (640 στρέμματα) είναι ανενεργό από το 2003, χρονιά κατά την οποία άρχισε μία διαμάχη μεταξύ των υπουργείων Άμυνας και Οικονομικών, για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, μιας και η έκταση ανήκε στην ανταλλάξιμη περιουσία. Ο στρατός παραχώρησε κατά χρήση στο δήμο Πολίχνης μία έκταση (που αποδείχθηκε ότι δεν του ανήκε), ο δήμος έκανε δαπάνες 1 εκατ. ευρώ για ανακαίνιση κτιρίων και υποδομές αθλητισμού, στη συνέχεια έγινε άρση της παραχώρησης και δύο δήμαρχοι σύρθηκαν στα δικαστήρια ως καταπατητές. Στο μεταξύ διάφορες ομάδες πολιτών έχουν αναπτύξει δραστηριότητες εκεί (λαχανόκηποι, πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.λπ.) και έχουν πρωτοστατήσει στην προσπάθεια διεκδίκησης του στρατοπέδου από το δήμο. Στο ΓΠΣ το 75% της έκτασης χαρακτηρίστηκε ως πράσινο και το υπόλοιπο 25% για κοινωφελείς σκοπούς. Μετά από διαβού-
•
23
λευση ο δήμος Παύλου Μελά έχει καταρτίσει ολοκληρωμένη πρόταση αξιοποίησης του Καρατάσιου και ζήτησε από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, που πάντως δεν προτίθεται να το παραχωρήσει. Σε κάθε περίπτωση το πρώην στρατόπεδο είναι ένας από τους τελευταίους ελεύθερους χώρους στη δυτική Θεσσαλονίκη, που συνεχώς επεκτείνεται. Η μετατροπή του σε αστικό πάρκο υψηλού πρασίνου είναι εύκολη και μπορεί να μείνει ως «παρακαταθήκη» δημόσιου χώρου για τις επόμενες γενιές. Η τοπική κοινωνία και ο δήμος Παύλου Μελά είναι αποφασισμένοι να υπερασπιστούν δυναμικά το δημόσιο χαρακτήρα που εκ των πραγμάτων έχει αποκτήσει ο χώρος. Για το πρώην στρατόπεδο Γκόνου (670 στρ.) τα σχέδια μετατροπής του σε εμπορευματικό κέντρο πηγαίνουν πίσω στο 2003. Έκτοτε έχουν γίνει κάποιες προκαταρκτικές μελέτες και ακόμα περισσότερες εξαγγελίες. Το 2018 η προηγούμενη κυβέρνηση προχώρησε σε διαγωνισμό με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, όμως η σημερινή κυβέρνηση πάγωσε την υπόθεση. Τον Σεπτέμβριο του 2019 ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία στο Γκόνου μιας Ελεύθερης Ζώνης Εμπορίου και Βιομηχανίας. Ανατέθηκε μία νέα μελέτη σκοπιμότητας από ιδιώτη και μία μελέτη χρήσεων από τη ΓΑΙΟΣΕ στην οποία ανήκει το ακίνητο και έκτοτε η τύχη του Γκόνου αγνοείται.
•
Το όραμα έγινε έργο με ορίζοντα υλοποίησης
Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Μ
ετά από δεκαπέντε χρόνια διεκδικήσεων, το όραμα για τη δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου στο εγκαταλειμμένο στρατόπεδο Παύλου Μελά, δεν είναι πια ένα σχέδιο επί χαρτού αλλά ένα έργο με ορίζοντα υλοποίησης. Το 2023 είναι η χρονιά που θα ανοίξει για το κοινό το πάρκο έκτασης 334 στρεμμάτων, που θα προσθέσει 10.000 δέντρα και φυτά στη Θεσσαλονίκη, ελεύθερους χώρους πρασίνου και αναψυχής, καθώς και δύο μουσεία. Το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά εγκαταλείφθηκε το 2006, αλλά χρειάστηκε να περάσει μία δεκαετία διεκδικήσεων της τοπικής κοινωνίας, μέχρι να αποδοθεί το 2017 στον ομώνυμο δήμο. Το ευτυχές στην υπόθεση ήταν ότι δεν παραχωρήθηκε απλώς ο χώρος, αλλά εξασφαλίστηκε και χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους, ώστε να δημιουργηθεί το πάρκο και να ανακαινιστούν κάποια από τα κτίρια του στρατοπέδου. Τα επόμενα χρόνια θα είναι το μεγαλύτερο έργο που θα υλοποιείται στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Αν το χρονοδιάγραμμα υλοποιηθεί χωρίς καθυστερήσεις, οι ανοιχτοί χώροι του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά θα ανοίξουν για το κοινό μέχρι τα τέλη του 2022 ή τις αρχές του 2023, ενώ η αποκατάσταση των 25 κτιρίων θα προχωρά σταδιακά, με πρώτο το εμβληματικό κτίριο Α2 που είναι ορατό από την οδό Λαγκαδά. Το μητροπολιτικό πάρκο Το πάρκο θα γίνει ένας πραγματικός πνεύμονας πρασίνου, με πάνω από 10.000 δέντρα και θάμνους. Ένα πάρκο στα πρότυπα των ευρωπαϊκών, που θα διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Στα 1.200 υφιστάμενα δέντρα, κυρίως πεύκα, θα προστεθούν άλλα 3.695 δέντρα και 3.852
θάμνοι που θα φυτευτούν. Μία μεγάλη περιοχή θα φυτευτεί με οπωροφόρα δέντρα, αμυγδαλιές, κυδωνιές κερασιές, μουσμουλιές, δαμασκηνιές, συκιές, καρυδιές κ.λπ., αλλά και ελιές και άλλα δέντρα της ελληνικής φύσης. Θα υπάρχουν χώροι περιπάτου και ανάπαυσης, πέργκολες και αναψυκτήρια, πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι, χώροι αθλητισμού και πολιτισμού. Το μόνο μπετόν που θα προστεθεί είναι αυτό της περιμετρικής περίφραξης, που θα είναι ένα χαμηλό τοιχίο. Στις εισόδους θα δημιουργηθούν τέσσερις υπαίθριοι και ένας υπόγειος χώρος στάθμευσης. Τέλος θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο ζήτημα του φωτισμού. Τα κτίρια Το επίμηκες εμβληματικό κτίριο στρατωνισμού Α2, επί της οδού Λαγκαδά, εμβαδού 3.400τ.μ. κατασκευάστηκε επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, στα τέλη του 19ου. Εξυπηρέτησε ανάγκες των Συμμαχικών δυνάμεων κατά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, των Ναζί κατά τη διάρκεια της και του Ελληνικού Στρατού. Το κτίριο θα στεγάσει το δημαρχείο του δήμου Παύλου Μελά αλλά και τα υπό σύσταση Μουσεία Εθνικής Αντίστασης και Προσφυγικού Ελληνισμού. Στο κτίριο Α3 θα λειτουργήσει Μουσείο
των Αρχαίων που βρέθηκαν κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές στο Μετρό της Θεσσαλονίκης που σήμερα βρίσκονται σε αποθήκες στο Καλοχώρι. Στα υπόλοιπα κτίρια θα δημιουργηθούν χώροι πολιτισμού, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, χώροι αναψυχής και δημιουργικών δραστηριοτήτων κ.λπ. Το στοίχημα της συντήρησης Στα μέσα Οκτωβρίου ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για τις δραστηριότητες που μπορούν να ενταχθούν στο ΜΠΠΜ και να συνεισφέρουν οικονομικά στη βιωσιμότητά του σε βάθος χρόνου. Ο δήμος θα έχει έσοδα από τα ενοίκια των κυλικείων, των χώρων αναψυχής, των αιθουσών πολλαπλών χρήσεων, των γηπέδων τένις, από τις συναυλίες που θα φιλοξενούνται εκεί, από μικρά εργαστήρια και καταστήματα, υπαίθριους κινηματογράφους κ.λπ. Στα τρία σενάρια οικονομικής βιωσιμότητας του εγχειρήματος περιλαμβάνονται προτάσεις για τη λειτουργία γυμναστηρίου, σπα, παιδότοπου, escape room, αλλά και ξενώνα 25 κλινών. Τα τρία σενάρια θα εξεταστούν από το δημοτικό συμβούλιο μαζί με τις παρατηρήσεις που θα υποβληθούν στη διάρκεια της διαβούλευσης.
Η χρηματοδότηση και οι διαδικασίες Για την ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου θα διατεθούν 19,9 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν κατά 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) μέσω του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας και κατά 20% από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Προϋπόθεση για να αρχίσουν οι εργασίες είναι να εγκριθεί το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, για τον καθορισμό των πολεοδομικών ρυθμίσεων και των νέων χρήσεων στα κτίρια. Σημειωτέον ότι όχι μόνο δεν προβλέπεται επιπλέον δόμηση, αλλά κατεδάφιση κτιρίων που δεν είναι διατηρητέα. Από τα δεκάδες ετοιμόρροπα κτίρια που υπήρχαν εντός του πρώην στρατοπέδου, συμπεριλαμβανομένων και στάβλων, κρίθηκε ότι 25 κτίρια παρουσιάζουν ιστορικό ενδιαφέρον και θα διατηρηθούν. Σε πρώτη φάση θα αξιοποιηθούν τα έξι από αυτά, συνολικού εμβαδού άνω των 10.000τ.μ., για τα οποία εγκρίθηκε χρηματοδότηση 1 εκατ. ευρώ ώστε να συνεχιστούν οι μελέτες. Το ΕΧΣ αναμένεται να εγκριθεί μέχρι το τέλος του 2020 και στη συνέχεια θα πρέπει να εκδοθεί το σχετικό προεδρικό διάταγμα. Ακολούθως υπάρχει ετοιμότητα από το δήμο Παύλου Μελά για να δημοπρατήσει άμεσα το έργο αποκατάστασης του κτιρίου Α2, για το οποίο εξασφαλίστηκε η πρώτη χρηματοδότηση για την ανακαίνιση, σχεδόν 2,5 εκατ. ευρώ, από τα 7 εκατ. ευρώ που απαιτούνται. Οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει περισσότερο για τη δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου, όπου αναδείχθηκε ο πρώτος μειοδότης του διαγωνισμού του έργου «Περιβαλλοντική Αναβάθμιση και Απόδοση σε Κοινή Χρήση του Μ.Π.Π.Μ», που είναι η κοινοπραξία των εταιρειών «Σιδηροδρομικά Έργα ΑΤΕ» και «Νατούρα ΑΕ». Από τη στιγμή που θα κηρυχθεί οριστικός ανάδοχος και υπογραφεί η σύμβαση θα τρέχει η προθεσμία των δύο ετών για την ολοκλήρωση του έργου. Για την περιβαλλοντική αναβάθμιση του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά, θα εκτελεστεί μεγάλος αριθμός έργων πρασίνου και περιβαλλοντικής αναβάθμισης, προσωρινής προστασίας των διατηρητέων κτιρίων και κατεδάφισης παλαιών και βοηθητικών μεταλλικών κατασκευών και παραπηγμάτων, ενώ επίσης θα γίνουν οι αναγκαίες υποδομές (υδροδότηση, άρδευση, ηλεκτροδότηση και φωτισμός).
Υπομονή μέχρι το… 2030 για τη μετατροπή σε πάρκο
Στρατόπεδο Κόδρα
Ε
πί σχεδόν τρεις δεκαετίες το στρατόπεδο Κόδρα, παρότι βρίσκεται σε μία ιδιαίτερα προνομιακή θέση στο θαλάσσιο μέτωπο, αφέθηκε στην εγκατάλειψη. Πλέον το νέο ορόσημο για τη μετατροπή του σε ένα πάρκο που θα λειτουργεί ως χώρος πρασίνου και άθλησης, έναν χώρο αναψυχής και πολιτισμού όχι μόνο για την Καλαμαριά αλλά για όλη τη Θεσσαλονίκη τοποθετείται στο 2030. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 χαρακτηρίστηκε ως χώρος πρασίνου και εντάχθηκε στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης, στα μέσα της δεκαετίας του ’90 αποχώρησε ο στρατός, και φτάσαμε στο 2018 για να παραχωρηθεί κατά χρήση έκταση 203 στρ. στον δήμο Καλαμαριάς. Εκτός από αυτή την έκταση που θα τη διαχειρίζεται ο δήμος για 99 χρόνια, υπάρχουν ιδιοκτησίες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, του οικοδομικού συνεταιρισμού, ιδιωτών που έχουν τίτλους ιδιοκτησίας, κτίρια που ανήκουν στο υπουργείο Πολιτισμού αλλά και στην Ελληνική Χαρτοθήκη, υπηρεσία που έχει καταργηθεί! Το Κόδρα έχει όλες τις «ομπρέ-
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
λες» προστασίας έναντι της δόμησης: . ς Γιάννης Δαρδαμανέλης είναι χαρακτηρισμέΟ δήμαρχος Καλαμαριά νος χώρος πρασίνου, αρχαιολογικός χώρος Σε πρώτη φάση θα ανατεθούν ιστορικός τόπος. Διαθέτει 16 δι- δύο μελέτες για τη σφράγιση και ατηρητέα κτίρια, που δυστυχώς την περίφραξη των κτιρίων και πλέον είναι ερείπια, αλλά αν απο- για το φωτισμό τους, για να βελκατασταθούν μπορούν να φιλοξε- τιωθεί η αίσθηση ασφάλειας στο νήσουν μουσεία και χώρους πολι- χώρο. Επίσης θα ανατεθεί μία τισμού. Έχει δηλαδή όλες τις προ- μελέτη στρατηγικού σχεδιασμού ϋποθέσεις για να γίνει ένας πρότυ- για τις χρήσεις που θα αναπτυπος χώρος αναψυχής και άθλησης. χθούν στο στρατόπεδο καθώς «Μέχρι το 2019 που αναλάβαμε και η μελέτη του Ειδικού Χωριδεν είχε γίνει τίποτα. Εμείς καθα- κού Σχεδίου. Με βάση αυτή την ρίσαμε τα κτίρια, κόψαμε το χορ- προεργασία, που θα διαρκέσει τάρι, απομακρύναμε το παράνομο μέχρι το 2023, θα διαμορφωθεί κυνοκομείο και τους καταπατητές. η νέα όψη του Κόδρα, ενώ μέχρι Εντός του χώρου διοργανώσαμε το 2030 εκτιμά ο κ. Δαρδαματην εβδομάδα περιβάλλοντος, νέλης ότι θα έχει ολοκληρωθεί ομάδες ποδηλατών κάνουν εκεί η εφαρμογή αυτού του σχεδιτην προπόνησή τους… Ο στόχος ασμού. μας για αυτή την τετραετία είναι Για την αποκατάσταση των 16 να καταστήσουμε το Κόδρα ασφα- κτιρίων θα απαιτηθούν σημαντιλές και στοιχειωδώς προσβάσιμο κά κονδύλια. Το σκεπτικό της δημε τη μορφή που έχει σήμερα, να μοτικής αρχής είναι ότι τα κτίρια επαναφέρουμε καθημερινότητα θα αποκατασταθούν σταδιακά του Καλαμαριώτη στο Κόδρα, να και ένα-ένα θα εντάσσεται στο κάνουμε εκδηλώσεις εκεί» λέει ο πάρκο που θα έχει διαμορφωθεί. δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Παράλληλα ο δήμος θα συνεχίΔαρδαμανέλης. Παράλληλα ο δή- σει να διεκδικεί τις εκτάσεις των μος προχωρά και στο σχεδιασμό ιδιωτών και του οικοδομικού συτων επόμενων βημάτων. νεταιρισμού με απαλλοτριώσεις.
25
Του καθ. Νικόλαου Γ. Παπαϊωάννου
Οι προκλήσεις του σήμερα και του αύριο. Το ΑΠΘ σταθερά μπροστά
Πρύτανη ΑΠΘ
Η
υγειονομική κρίση του κορονοϊού δεν άφησε ανεπηρέαστη καμία πτυχή της ζωής και της καθημερινότητάς μας. Η λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Ταυτόχρονα, όμως, λειτούργησε ως ευκαιρία, πυροδοτώντας την έμπνευση, τη δημιουργικότητα και την ευρηματικότητα πολλών ερευνητών/ερευνητριών και επιστημόνων. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο από την πρώτη στιγμή της πανδημίας το επιστημονικό και το ερευνητικό μας δυναμικό εστίασαν το έργο τους σε ό,τι σχετίζεται με την υγειονομική κρίση. Ως αποτέλεσμα, διεξήχθησαν και διεξάγονται ακόμη εξαιρετικά σημαντικές έρευνες, σε τοπικό, εθνικό ή και παγκόσμιο επίπεδο, κάποιες από αυτές πρωτοπόρες στο είδος τους, που συνιστούν παγκόσμια συνεισφορά του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου στην έρευνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αργά ή γρήγορα η πανδημία θα αποτελεί παρελθόν. Το ζητούμενο είναι να προλάβουμε το μέλλον. Να ανταποκριθούμε ως πανεπιστήμιο στις ευκαιρίες και τις προκλήσεις του μέλλοντος. Το πανεπιστήμιό μας βρίσκεται στην αιχμή της έρευνας και της τεχνολογίας. Πρωτοπορεί στην έρευνα σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων. Επιπλέον, δημιουργεί
Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο από την πρώτη στιγμή της πανδημίας το επιστημονικό και το ερευνητικό μας δυναμικό εστίασαν το έργο τους σε ό,τι σχετίζεται με την υγειονομική κρίση. Ως αποτέλεσμα, διεξήχθησαν και διεξάγονται ακόμη εξαιρετικά σημαντικές έρευνες, σε τοπικό, εθνικό ή και παγκόσμιο επίπεδο, κάποιες από αυτές πρωτοπόρες στο είδος τους, που συνιστούν παγκόσμια συνεισφορά του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου στην έρευνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας
26
σημαντικές συνέργειες με τη βιομηχανία, με εταιρείες νέας τεχνολογίας, με μεγάλες επιχειρήσεις και εταιρείες εθνικού ή και παγκόσμιου βεληνεκούς μέσα από τις οποίες προκύπτουν σημαντικά οφέλη για την επιστήμη και την έρευνα, αλλά κυρίως για την ίδια την κοινωνία. Ας σημειωθεί ότι, το τρέχον τρίμηνο (Οκτ.-Δεκ. 2020) είναι ενεργά 2.552 ερευνητικά προγράμματα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, στα οποία απασχολούνται 1.700 εξωτερικοί/εξωτερικές ερευνητές/ ερευνήτριες. Το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015 τα ενεργά ερευνητικά προγράμματα ήταν 1.830. Οι εισροές των ερευνητικών προγραμμάτων για την τρέχουσα χρονιά (μέχρι σήμερα) αγγίζουν τα 56,2 εκατ. ευρώ. Επίσης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συμμετέχει σε 14 εταιρείες-τεχνοβλαστούς, ενώ ως εταίρος το ΑΠΘ συμμετέχει σε αναπτυξιακές, καινοτόμες δομές στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη. Με το βλέμμα στραμμένο στο αύριο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στοχεύει στην περαιτέρω ενίσχυση της διεθνώς ανταγωνιστικής και υψηλοτάτου επιπέδου έρευνας που παράγεται στους κόλπους του, επιδιώκοντας να αναδεικνύει τις δυνατότητες και τα επιτεύγματα των ανθρώπων του. Επιπλέον, μέλημά μας είναι η ισχυροποίηση της σύνδεσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Στο Αριστο-
τέλειο κάνουμε πράξη το brain gain, συμβάλλοντας στην εθνική προσπάθεια για την επιστροφή των Ελληνίδων και των Ελλήνων επιστημόνων που έφυγαν στο εξωτερικό. Μέσα από την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, αυξάνεται το ήδη ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα του Αριστοτελείου όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό που έχει σημασία, είναι η δυνατότητά μας, ώστε η γνώση που μεταδίδει αλλά και παράγει το πανεπιστήμιο, να είναι εύκολα προσβάσιμη από την κοινωνία και τις επιχειρήσεις. Το πανεπιστήμιό μας με τις πολυσχιδείς δράσεις του και την πολυποίκιλη ερευνητική του δραστηριότητα αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό αναπτυξιακό παράγοντα για τη Βόρεια Ελλάδα. Ανταποκρινόμενο στις ανάγκες και τις απαιτήσεις των καιρών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο έχει ήδη ξεκινήσει να υλοποιεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό των διοικητικών του υπηρεσιών. Στόχος είναι στο εγγύς μέλλον να καταργηθούν ή να μειωθούν στο ελάχιστο τα έντυπα έγγραφα, οι διοικητικές υπηρεσίες να διεκπεραιώνονται αποκλειστικά ψηφιακά, να βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες και οι χρόνοι υλοποίησής τους και η εξυπηρέτηση να είναι ακόμη καλύτερη και ψηφιακή. Επίσης, αξιοποιώντας τα νομοθετικά εργαλεία που έχουμε πλέον στη διάθεσή μας, όπως είναι η δυνατότητα ίδρυσης ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, στόχος μας είναι να προσελκύσουμε φοιτητές και φοιτήτριες από το εξωτερικό, συμβάλλοντας στη διεθνοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας μας. Στο πλαίσιο αυτό, της ενίσχυσης της εξωστρέφειας του Αριστοτελείου, έχει ήδη εγκριθεί από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου το πρώτο ξενόγλωσσο Προπτυχιακό Πρόγραμμα
Σπουδών του ΑΠΘ, το οποίο θα απευθύνεται αποκλειστικά σε αλλοδαπούς/αλλοδαπές φοιτητές και φοιτήτριες. Πρόκειται για πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας το οποίο ανοίγει τον δρόμο για αντίστοιχες πρωτοβουλίες άλλων Σχολών και Τμημάτων του Αριστοτελείου. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα αυτό, αναμένεται: α) να προσελκύσει Έλληνες της διασποράς για φοίτηση στον τόπο καταγωγής τους καθώς και νεαρούς αλλοδαπούς πολίτες με άριστες επιδόσεις που επιθυμούν να σπουδάσουν Ιατρική και β)να εκπαιδεύσεις άριστα νέους επιστήμονες που επιστρέφοντας στη χώρα προέλευσής τους θα αποτελέσουν γέφυρα για ανάπτυξη περαιτέρω επιστημονικών συνεργασιών. Μία κίνηση που θα αναδείξει ακόμη περισσότερο στα επόμενα χρόνια στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη το υψηλό επίπεδο σπουδών που παρέχει το ΑΠΘ, την έρευνα που παράγεται σε αυτό αλλά και το εξαίρετο επιστημονικό δυναμικό του. Σύμφωνα με διάφορες λίστες παγκόσμιας κατάταξης Πανεπιστημίων, το Αριστοτέλειο Πα-
Με το βλέμμα στραμμένο στο αύριο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στοχεύει στην περαιτέρω ενίσχυση της διεθνώς ανταγωνιστικής και υψηλοτάτου επιπέδου έρευνας που παράγεται στους κόλπους του, επιδιώκοντας να αναδεικνύει τις δυνατότητες και τα επιτεύγματα των ανθρώπων του. Επιπλέον, μέλημά μας είναι η ισχυροποίηση της σύνδεσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας
27
νεπιστήμιο συμπεριλαμβάνεται στα καλύτερα του κόσμου. Ενισχύοντας την εξωστρέφειά μας, στόχος μας είναι να διεκδικήσουμε ακόμη πιο σημαντικές θέσεις στον παγκόσμιο χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης. Επιπλέον, στα επόμενα χρόνια, μπορεί να αξιοποιηθεί η εμπειρία από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση η οποία, παρά τις όποιες δυσκολίες, την περίοδο της πανδημίας αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη και με επιτυχή εφαρμογή. Πρόκειται για ένα πολύτιμο εργαλείο το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί στο μέλλον για την περαιτέρω ενίσχυση της εξωστρέφειας του Αριστοτελείου. Ο αναπτυξιακός σχεδιασμός του πανεπιστημίου μας είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής και περιλαμβάνει τη διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών και συμφωνιών με μεγάλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε τη διοίκηση του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, διαρκές μέλημά μας είναι η ανοδική πορεία του ΑΠΘ τόσο εντός της χώρας όσο και εκτός και η ισχυροποίησή του στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χώρο. Στην κατεύθυνση αυτή εργαζόμαστε άοκνα, με όλες μας τις δυνάμεις.
Του Στυλιανού Κατρανίδη
Το ΠΑΜΑΚ της σύγχρονης Μεγαλούπολης
Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Η
σημερινή ζοφερή εικόνα που έχει δημιουργήσει η πανδημία του κορονοϊού έχει επισκιάσει την αισιόδοξη αλλά συνάμα και ρεαλιστική εικόνα για τις μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές της πόλης. Αργά ή γρήγορα ωστόσο, η πόλη και οι θεσμοί της θα πρέπει να ξαναπιάσουν το νήμα της ανάπτυξης και των προοπτικών της από τη σημείο που βρισκόμασταν στις αρχές του 2020. Βγαίνοντας από τη δεκαετή οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2009, τα δεδομένα της πόλης είχαν ήδη αρχίσει να αλλάζουν. Βελτίωση και ανάπτυξη των σχέσεων με την βαλκανική ενδοχώρα, επέκταση του διαπεριφερειακού οδικού δικτύου με τη Νέα Εγνατία και τους κάθετους άξονες, όπως και δρομολόγηση μεγάλων έργων βελτίωσης βασικών υποδομών είναι έργα τα οποία είτε είχαν ήδη ολοκληρωθεί είτε βρίσκονταν σε προχωρημένη φάση υλοποίησή τους. Η ανάπτυξη του 6ου προβλήτα στο λιμάνι και η μηχανολογική του αναβάθμιση, η αναβάθμιση τη σύνδεσής του με το σιδηροδρομικό δίκτυο, η συνολική αναβάθμιση του τελευταίου, ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη των υποδομών του αεροδρομίου με στόχο την κατά το ήμισυ τουλάχιστον επέκταση των μεταφορικών και συγκοινωνιακών του δυνατοτήτων, η αναμενόμενη ολοκλήρωση των έργων του μετρό κ.ά. διαμορφώνουν ένα πλέγμα υποδομών που αναδεικνύει την πόλη ως έναν ελκυστικό τόπο εγκατάστασης οικο-
νομικών δραστηριοτήτων. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Η παραθαλάσσια θέση, το κλίμα της ευρύτερης περιοχής, η εγγύτητά με τον βαλκανικό περίγυρο, η πλούσια ιστορική κληρονομιά και ο πολυπολιτισμικός της χαρακτήρας, δημιουργούν μία ελκυστική εικόνα για προσέλκυση εργαζομένων και επιχειρήσεων με υψηλή διεθνή κινητικότητα. Ταυτόχρονα, η διαθεσιμότητα ενός πολυπληθούς επιστημονικού και τεχνικού και υπαλληλικού προσωπικού υψηλού επιπέδου και κατάρτισης, μηχανικών, οικονομολόγων, επιστημόνων της διοίκησης επιχειρήσεων, πληροφορικών, και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων, σε συνδυασμό με το για τα δυτικοευρωπαϊκά τουλάχιστον δεδομένα, χαμηλό μισθολογικό κόστος, συμπληρώνουν την αξία της πόλης για την έλευση επενδυτών. Το γεγονός της πρόσφατης προσέλκυσης επιχειρήσεων - κολοσσών, όπως Cisco, Deloitte, Pfizer, κ.ά. αποτελεί επιβεβαίωση αυτών των δυνατοτήτων. Ταυτόχρονα η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται σε κέντρο πολιτισμού. Πέραν από τις γνωστές και καταξιωμένες πολιτισμικές της υποδομές, Μέγαρο Μουσικής, μεγάλος και ευρέως φάσματος αριθμός Μουσείων, στον οποίο έρχεται ένα μοναδικό για την περιοχή μας Εβραϊκό Μουσείο, πόλος σύνδεσης με το ιστορικό της παρελθόν και παράγοντας προσέλκυσης επισκεπτών από όλα τα μέρη του κόσμου, αναπτύσσονται ταχύτατα μουσικές και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες εναλλακτικού χαρακτήρα, που δίνουν στην πόλη μια πολλά υποσχόμενη πολιτισμική προοπτική και ρόλο κέντρου πολιτισμού της ευρύτερης περιοχής. Είναι προφανές ότι αυτή η προοπτική χρειάζεται ανθρώπους με πολυπολιτισμικό προσανατολισμό, με γνώση τόσο του ελληνικού όσο και του ευρύτερου περιβάλλοντος, στελέχη με κοινωνικές ευαισθησίες, ανθρώπους των Τεχνών και του Πολιτισμού. Επομένως στη Θεσσαλονίκη διαμορφώνονται σήμερα οι προοπτικές μιας σύγχρονης μεγαλούπολης, ικανής να αποτελέσει στο άμεσο μέλλον ένα διεθνή μεταφορικό και εμπορικό κόμβο, όπως και ένα μοναδικό στην ευρύτερη περιοχή κέντρο πολιτισμού και τεχνών. Στη διαμόρφωση και ενδυνάμωση
28
όλων των απαραίτητων προϋποθέσεων και ειδικότερα όσων σχετίζονται με το ανθρώπινο κεφάλαιο, η συμβολή των πανεπιστημίων της πόλης ήταν, είναι και στο μέλλον θα είναι ακόμα περισσότερο σημαντικός παράγοντας ανάπτυξής της. Σε αυτήν την προοπτική το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει να παίξει έναν σημαντικό ρόλο. Είναι Πανεπιστήμιο δυναμικό, ευέλικτο, με εμφανή συγκριτικά πλεονεκτήματα στο χώρο των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών. Περιλαμβάνει, πέραν των παραδοσιακών Τμημάτων στο χώρο των Επιστημών της Οικονομίας και της Διοίκησης, Τμήματα και κατευθύνσεις στα γνωστικά αντικείμενα της Πολιτικής Επιστήμης και των Διεθνών Σχέσεων, με προσανατολισμό στον Ευρωπαϊκό Χώρο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής, των Επιστημών της Πληροφορίας, της ανάπτυξης σύγχρονων κοινωνικών πολιτικών, καθώς και ένα δυναμικό Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης. Προσβλέποντας στην ενδυνάμωση του διεθνούς ρόλου του Πανεπιστημίου σε συνδυασμό με την ανάδειξη της πόλης σε διεθνές κέντρο εμπορίου, μεταφορών, οικονομίας και πολιτισμού, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας επιδιώκει την ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών και προγραμμάτων. Ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών σε μεταπτυχιακό αλλά και σε προπτυχιακό επίπεδο σε συγγενείς γνωστικές περιοχές με αυτές τις οποίες θεραπεύει και σε περαιτέρω εξειδικεύσεις τους, όπως στα αντικείμενα των μεταφορών, των logistics, της διαχείρισης περιβάλλοντος κ.ά. Η πολιτεία οφείλει να στηρίξει με υλικούς και ανθρώπινους πόρους μελετημένες προτάσεις δημιουργίας νέων προγραμμάτων σπουδών που συνδυάζονται και σχετίζονται οργανικά με την πόλη και τις προοπτικές ανάπτυξής της, αποφεύγοντας πρόχειρες και ευκαιριακές επιλογές στη δημιουργία νέων πανεπιστημιακών τμημάτων και το σχεδιασμό της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Σε αυτήν την κατεύθυνση και έχοντας στο επίκεντρο την περαιτέρω διεθνοποίηση των ακαδημαϊκών μας δραστηριοτήτων δύο επιπλέον προϋποθέσεις, κομβικής κατά τη γνώμη
Προσβλέποντας στην ενδυνάμωση του διεθνούς ρόλου του Πανεπιστημίου σε συνδυασμό με την ανάδειξη της πόλης σε διεθνές κέντρο εμπορίου, μεταφορών, οικονομίας και πολιτισμού, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας επιδιώκει την ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών και προγραμμάτων. Ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών σε μεταπτυχιακό αλλά και σε προπτυχιακό επίπεδο σε συγγενείς γνωστικές περιοχές με αυτές τις οποίες θεραπεύει και σε περαιτέρω εξειδικεύσεις τους, όπως στα αντικείμενα των μεταφορών, των logistics, της διαχείρισης περιβάλλοντος κ.ά.
μας σημασίας, θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερης σημασίας. Το πρώτο αποτελεί η ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων με γλώσσα εργασίας την αγγλική ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθησή τους από έναν ευρύτερο αριθμό ενδιαφερομένων. Η επιλογή της γλώσσας είναι κρίσιμος παράγοντας στην προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών. Δεν είναι ωστόσο πανάκεια. Έχουμε ήδη συσσωρεύσει εμπειρίες ετών, τόσο στο δικό μας Ίδρυμα όσο και σε άλλα πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας, που δείχνουν πως η ανάγκη της φυσικής παρουσίας αποστέρησε τη δυνατότητα της περαιτέρω ανάπτυξης αναλόγων προγραμμάτων. Στο σημείο αυτό μπορούν να συνδράμουν οι δυνατότητες που σήμερα πλέον, μέσω της ανάπτυξης της τεχνολογίας, προσφέρει η εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Τα περισσότερα πανεπιστήμια της χώρας και μεταξύ αυτών, ανάμεσα στα πρώτα, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ανέπτυξε λόγω πανδημίας εξαιρετικές μορφές εξ αποστάσεως διδασκαλίας. Οι διδάσκοντές του και το εξαιρετικό διοικητικό και τεχνικό του προσωπικό, κάνοντας χρήση των πλέον σύγχρονων βοηθημάτων που
παρέχει σήμερα η τεχνολογία, πραγματοποιούν για δεύτερο κατά σειρά εξάμηνο το σύνολο σχεδόν των μαθημάτων με μορφές εξ αποστάσεως διδασκαλίας. Σε αυτό βοήθησε και η φύση των προσφερομένων μαθημάτων και ο μη εργαστηριακός χαρακτήρας των περισσοτέρων. Η ανταπόκριση δε των φοιτητών μας σε όλην αυτήν την περίοδο υπήρξε εξαιρετική. Δεν υποστηρίζουμε τη γενίκευση της χρήσης μορφών εξ αποστάσεως διδασκαλίας σε προπτυχιακό επίπεδο. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι οι σπουδές για την απόκτηση του πρώτου πτυχίου, για φοιτητές που βρίσκονται σε μεταλυκειακή ηλικία, οφείλουν για πολλούς λόγους να συνεχίσουν να γίνονται διά ζώσης και μόνο συμπληρωματικά να χρησιμοποιούνται μορφές εξ αποστάσεως. Σε μεταπτυχιακό όμως επίπεδο, ειδικά για άτομα τα οποία βρίσκονται στην αρχή ή και στο μέσο της επαγγελματικής τους καριέρας, που πρέπει να συνδυάσουν εργασία, πιθανόν οικογένεια και κόστος σπουδών και ήδη υφιστάμενο τόπο εγκατάστασης, με την ανάγκη απόκτησης νέων γνώσεων και προσόντων, η εξ αποστάσεως διδασκαλία λύνει πολλά προ-
29
βλήματα. Στην ίδια κατηγορία μπορούν να αναπτυχθούν και ειδικά προπτυχιακά προγράμματα στην αγγλική για αλλοδαπούς φοιτητές, που θέλουν να αποκτήσουν ή να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για θέματα σπουδών περιοχής στα οποία το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει ειδικό πλεονέκτημα. Μέχρι στιγμής η πολιτεία αρνείται, στα συμβατικά πανεπιστήμια, παρά τις σχετικές υποσχέσεις, να οργανώσουν εξ αποστάσεως σπουδές. Με αυτόν τον τρόπο όμως παραβλέπει τη σημαντική επένδυση τόσο σε υποδομές όσο και γνώση που έχει γίνει όλην αυτήν την περίοδο στα ΑΕΙ της χώρας και μάλιστα με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ταυτόχρονα όμως δυσχεραίνει στην πράξη την διεθνοποίησή τους ενώ στερεί τόσο από τα πανεπιστήμια σημαντικές προοπτικές ανάπτυξής τους. Ειδικότερα όμως για πανεπιστήμια με τον επιστημονικό προσανατολισμό και τα γνωστικά αντικείμενα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, το δίπολο αγγλόφωνα προγράμματα σε συνδυασμό με εξ αποστάσεως διδασκαλία, αποτελεί το απαραίτητο όχημα για την περαιτέρω ανάπτυξη και διεθνοποίησή τους.
Οι δρόμοι είχαν τη δική τους ιστορία
Οδικά έργα
Ο
δικά έργα που άρχισαν να κατασκευάζονται τη δεκαετία του ’90 και ακόμα δεν έχουν τελειώσει. Δρόμοι για τους οποίους γινόταν μελέτες από δύο διαφορετικούς φορείς. Μισοτελειωμένες μελέτες που συνεχίζονται πολλά χρόνια μετά. Οι περιπτώσεις του Κ16 με τη γέφυρα που χάσκει και του λεγόμενου «ορφανού» χιλιομέτρου είναι χαρακτηριστικές αυτής της κατάστασης. Φταίει ότι διαφορετικοί φορείς εμπλέκονται στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του ίδιου έργου; Οι αργές διαδικασίες από τη μελέτη μέχρι τη δημοπράτηση; Οι ακόμα πιο αργές διαδικασίες απαλλοτριώσεων; Οι εργολάβοι με τις ενστάσεις ο ένας εναντίον του άλλου και ενίοτε με τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν; Οι αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο και τους κανονισμούς της ΕΕ για τις μελέτες και τη χρηματοδότηση των έργων;
Το θέμα είναι πολυσύνθετο. Το αποτέλεσμα όμως είναι ότι από τη σύλληψη ενός έργου μέχρι την παράδοσή του μπορεί να περάσουν ακόμα και 25 χρόνια. Οι πολίτες ακούν και ξανακούν να εξαγγέλλονται τα ίδια έργα, που φαίνεται να μην τελειώνουν ποτέ. Ο Κ16 και η σύνδεση με το λιμάνι Το σημαντικότερο οδικό έργο που συνδέει τους δύο μεγάλους αυτοκινητοδρόμους ΠΑΘΕ και Εγνατία Οδό, με την εσωτερική περιφερειακή και το Καλοχώρι, είναι ο Κόμβος της Λαχαναγοράς. Στο έργο ενεπλάκησαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και η Εγνατία Οδός. Παρότι κόμβος παραδόθηκε σε κυκλοφορία από το 2017, απομένουν δύο ακόμη έργα για να λειτουργήσει ολοκληρωμένα: το παράπλευρο δίκτυο και, κυρίως, τη σύνδεση με την έκτη προβλήτα του λιμανιού. Όταν ολοκληρω-
30
θεί πλήρως αναμένεται να αποσυμφορήσει την κυκλοφορία από τις επιχειρήσεις της δυτικής Θεσσαλονίκης και το λιμάνι. Από πλευράς Περιφέρειας το έργο άρχισε να μελετάται το 2003 και δημοπρατήθηκε το 2011, με κόστος 52,6 εκατ. ευρώ για 7 χλμ. δρόμου και ισάριθμες νέες γέφυρες. Ο κόμβος ολοκληρώθηκε έξι χρόνια αργότερα και είναι σε κυκλοφορία από το 2017. Απομένουν όμως τα απαραίτητα έργα από πλευράς Περιφέρειας, προκειμένου να επικοινωνούν οι δύο πλευρές του δρόμου και να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των περίοικων και των εμπορικών επιχειρήσεων: η ασφαλτόστρωση των παράπλευρων οδών, η ολοκλήρωση του ανισόπεδου κόμβου στην οδό Πόντου (εκεί θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις) και τριών γεφυρών. Το έργο, προϋπολογισμού 17,7 εκατ. αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
τέλος του 2021 και θα συμβάλλει στην αποσυμφόρηση της περιοχής της Λαχαναγοράς από την κυκλοφορία των οχημάτων. Το κομμάτι του δρόμου που θα συνδέει το λιμάνι με την ΠΑΘΕ παραμένει κυριολεκτικά στο κενό, καθώς έχουν κατασκευαστεί μόνο οι κολόνες και λείπει η γέφυρα. Οι πρώτες μελέτες για αυτό το έργο ολοκληρώθηκαν το 1997 από την Περιφερειακή Υπηρεσία Δημοσίων Έργων, και οι κατασκευαστικές εργασίας άρχισαν δέκα χρόνια αργότερα. Μετά από συμβατικές εμπλοκές, το 2010 ο εργολάβος αποχώρησε και οι εργασίες σταμάτησαν. Αρχικά η Εγνατία Οδός ΑΕ επιχείρησε να τοποθετήσει νέο εργολάβο αλλά το 2013 σταμάτησε κάθε προσπάθεια. Δύο χρόνια αργότερα η μελέτη άλλαξε και ο στόχος για
ολοκλήρωση των εργασιών μετατέθηκε στο καλοκαίρι του 2017. Σήμερα το έργο εξακολουθεί να παραμένει ημιτελές, με τα βάθρα της γέφυρας να χάσκουν χωρίς δρόμο από πάνω. Την περασμένη άνοιξη η Εγνατία Οδός δημοπράτησε το έργο με προϋπολογισμό 65 εκατ., και αντικείμενο την ολοκλήρωση της σύνδεσης του λιμανιού με την ΠΑΘΕ και την αναβάθμιση του οδικού δικτύου του Καλοχωρίου. Και ενώ προέκυψε προσωρινός ανάδοχος κατατέθηκαν ενστάσεις και το έργο «πάγωσε» ξανά. Επομένως το χρονοδιάγραμμα των 30 μηνών για την ολοκλήρωση του έργου μετατίθεται, άγνωστο για πότε. Το «ορφανό χιλιόμετρο» Είναι το τελευταίο χιλιόμετρο στο τμήμα Ν. Μουδανιά - Ποτίδαια, το λεγόμενο «ορφανό χιλιόμετρο». Μπορεί να μην αφορά άμεσα τα οδικά έργα Θεσσαλονίκης, αλλά αφορά τους Θεσσαλονικείς, με δεδομένη τη μαζική έξοδο προς τα εξοχικά τους στη Χαλκιδική και τη μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση που παρατηρείται εκεί κάθε καλοκαίρι. Το έργο είναι σε εκκρεμότητα από το 2011, οπότε και αναβαθμίστηκε ο κεντρικός άξονας της Κασσάνδρας. Λόγω προσφυγών και άλλων προβλημάτων, το έργο παραδόθηκε το 2016, χωρίς το ένα χιλιόμετρο μεταξύ Ν. Μουδανιών και Ποτίδαιας, με αποτέλεσμα να ακυρώνονται τα οφέλη από το σύνολο του υπόλοιπου δρόμου, διότι περιορίζονται οι λωρίδες κυκλοφορίας και δημιουργείται μποτιλιάρισμα. Μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε η διαγωνιστική διαδικασία από πλευράς Εγνατίας Οδού. Ο δρόμος θα αποκτήσει δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, με διαχωριστικό στηθαίο ανάμεσα, Με το έργο, ολοκληρώνεται η διαπλάτυνση του τμήματος της οδού Ν. Μουδανιά - Ν. Ποτίδαια (συνολικού μήκους 5,3 χλμ.), μέχρι τις προσβάσεις της γέφυρας της Ν. Ποτίδαιας καθώς και το παράπλευρο δίκτυο αριστερά και δεξιά
αυτής. Ο προϋπολογισμός είναι 9,9 εκατ. ευρώ και η συμβατική υποχρέωση ολοκλήρωσης των εργασιών 18 μήνες, κάτι που σημαίνει ότι θα ακολουθήσει άλλο ένα καλοκαίρι με κυκλοφοριακό φόρτο στο συγκεκριμένο τμήμα. Θέρμη - Γαλάτιστα Άλλο ένα οδικό έργο που χρονίζει είναι ολοκλήρωση της βελτίωσης του δρόμου Θέρμη - Γαλάτιστα, ώστε να δημιουργηθεί μία εναλλακτική οδός πρόσβασης στη Σιθωνία, τη Βόρεια Χαλιδική και το Άγιο Όρος. Το συνολικό έργο για την αναβάθμιση της οδού άρχισε να μελετάται από το 2010, η κατασκευή του δρόμου άρχισε το 2013, έπειτα από δύο παρατάσεις επρόκειτο να δοθεί στην κυκλοφορία το 2015 και τελικά δόθηκε το 2017, με αρκετά υπολειπόμενα τμήματα (12,5 χλμ. από τα συνολικά 23,4 χλμ.). Στο μεσοδιάστημα έγινε νέα χάραξη σε τμήμα του δρόμου (από την Αγία Αναστασία μέχρι τον κόμβο που βγάζει στον Πολύγυρο). Τον διαγωνισμό πραγματοποίησε η Εγνατία Οδός, ανακηρύχθηκε ανάδοχος και η σύμβαση υπογράφηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, για ένα οδικό έργο συνολικού προϋπολογισμού 29 εκατ. ευρώ. Σύνδεση Θεσσαλονίκης Πέλλας Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το υπουργείο Υποδομών και μεταφορών έχουν αναλάβει τη βελτίωση του δρόμου σε δύο διαφορετικά κομμάτια του άξονα Θεσσαλονίκη - Έδεσσα, το οποίο μελετήθηκε πρώτη φορά τη δεκαετία του 2000, ενώ κάποια έργα εκτελέστηκαν από το Γ’ ΚΠΣ. Συγκεκριμένα, τη δεκαετία του 2000 το υπουργείο ανέλαβε να εκπονήσει δύο μελέτες για το τμήμα παράκαμψη Γιαννιτσών - Χαλκηδόνας και για το Μαυροβούνι - Έδεσσα. Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας ολοκληρώθηκαν όλες οι οριστικές μελέτες… πλην των τεχνικών για τις γέφυρες. Η Περιφέ-
31
ρεια ανέλαβε να τις ολοκληρώσει -για τα Γιαννιτσά η μελέτη ολοκληρώθηκε το 2016, για την Έδεσσα είναι σε εξέλιξη. Επιπλέον, ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία των απαλλοτριώσεων, ενώ αναζητείται χρηματοδότηση 220 εκατ. ευρώ για το σύνολο του έργου, που προβλέπει πολλές γέφυρες για να παρακαμφθούν τα αρδευτικά κανάλια. Η ολοκλήρωση των συγκεκριμένων παρεμβάσεων θα ανοίξει το δρόμο προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες μετατροπής της οδού Θεσσαλονίκης - Έδεσσας σε σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Βελτιωτικές παρεμβάσεις εντός πόλης Εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος η Περιφέρεια σχεδιάζει μία σειρά από βελτιωτικές παρεμβάσεις μικρού κόστους και μεγάλης ωφελιμότητας όπως τις χαρακτηρίζει ο αντιπεριφερειάρχης υποδομών Πάρις Μπίλλιας. - Παράπλευρο δίκτυο Θεσσαλονίκης - Μουδανιών. Εκπονούνται οι μελέτες για το παράπλευρο δίκτυο της Μουδανιών στο τμήμα μέχρι την Καρδία, ώστε να μην επιτρέπεται η άμεση επικοινωνία των παραδρόμων με τον κεντρικό δρόμο, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος. Θα μπουν στηθαία ασφαλείας και θα δημιουργηθεί διαμπερές παράπλευρο δίκτυο, με κόμβους ώστε να εξυπηρετείται η παρόδια κίνηση. Επίσης θα γίνουν εργασίες από το νοσοκομείο Άγιος Παύλος μέχρι τον κόμβο Θέρμη. - Διαπλάτυνση οδού Λαγκαδά από Βαρδάρη έως στρατόπεδο Παύλου Μελά. Σε ένα χρόνο αναμένεται να ολοκληρωθεί η μελέτη για το έργο που θα φαρδύνει την οδό Λαγκαδά, ώστε να γίνει όπως το τμήμα από το Π. Μελά μέχρι τη συμβολή της με την περιφερειακή οδό. - Κόμβοι Αγίου Παύλου, αεροδρομίου: Προετοιμάζονται μελέτες. - Σύνδεση Βιομηχανικής Περιοχής με το δρόμο Θεσσαλονίκης Χαλκηδόνας. Έχει ολοκληρωθεί το 60% του δρόμου και μένει να ολοκληρωθεί το υπόλοιπο.
Του Κωνσταντίνου Ζέρβα
Η Θεσσαλονίκη το 2030 θα είναι πρωταγωνίστρια
Δημάρχου Θεσσαλονίκης
Ό
ταν πέρυσι τον Σεπτέμβριο αναλάβαμε τη διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης, είχαμε καθαρή εικόνα των προτεραιοτήτων και της ιεράρχησης των ζητημάτων. Οι βασικές μας θέσεις, οι προγραμματικοί και πολιτικοί στόχοι, οι προτάσεις και το όραμά μας για τη Θεσσαλονίκη της επόμενης δεκαετίας ήταν και παραμένουν σταθεροί. Της Θεσσαλονίκης που -δυστυχώς- έχει μείνει στάσιμη για πάνω από 20 χρόνια σε υποδομές και ανάπτυξη. Η παγκόσμια υγειονομική κρίση είναι ένας παράγοντας αποσταθεροποιητικός και ανατρεπτικός. Η πόλη σε αυτό το ιστορικό σημείο καμπής και μες στη σφοδρότητα της πανδημίας έχει μπροστά της πολλά χιλιόμετρα να τρέξει. Αυτά που έπρεπε να γίνουν ή να είχαν γίνει προ κορονοϊού, πρέπει να γίνουν και σήμερα. Νέες παράμετροι της προσπάθειας όμως είναι η επιπρόσθετη ύφεση, η επιβράδυνση της οικονομίας και η απώλεια θέσεων εργασίας καθώς η οικονομία στηρίζεται σε κλάδους που επλήγησαν σημαντικά. Οι άξονες του σχεδίου για την επόμενη ημέρα και την επόμενη δεκαετία είναι τέσσερις. Γύρω από αυτούς δομείται η δική μας πρόταση και η δική μας προσπάθεια. Υποδομές Δίνουμε μεγάλη έμφαση στην ολοκλήρωση των υποδομών, των μεγάλων έργων, είτε αυτά είναι δημόσια (κεντρικού κράτους - αυτοδιοίκησης) είτε ιδιωτικά. Θέλουμε να τρέξουν γρήγορα, παρεμβαίνουμε σε όλα ως
επισπεύδουσα δύναμη και δίνουμε λύσεις. Σήμερα συζητάμε για το Μετρό, το FlyOver στην περιφερειακή, την ανάπλαση της ΔΕΘ, την ανακατασκευή του γηπέδου της Τούμπας, το Μουσείο Ολοκαυτώματος, το αεροδρόμιο έχει ολοκληρωθεί, δημιουργούνται μητροπολιτικά πάρκα, δρομολογούνται επενδύσεις στο λιμάνι της πόλης και η διασύνδεσή του με τα οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα. Σχεδιάζουμε την ολοκλήρωση αναπλάσεων στις πλατείες Διοικητηρίου και Ελευθερίας, τη νέα πλατεία (άξονα) Αριστοτέλους, την ανάπλαση των Στάβλων Παπάφη στην Τούμπα, την επέκταση με deck της παλιάς παραλίας, όλα αυτά με ένα φιλόδοξο τεχνικό πρόγραμμα περίπου 35 εκατομμυρίων ευρώ, που θα φτάσει σε όλες τις γειτονιές της πόλης (δρόμοι, φωτισμός, αστικός εξοπλισμός κ.ο.κ.). Παράλληλα θέλουμε να φέρουμε τη Θεσσαλονίκη στο τραπέζι του εθνικού σχεδιασμού των μεγάλων έργων της επόμενη γενιάς ώστε να μην επαναληφθούν λάθη και ολιγωρίες του παρελθόντος. Ανάπτυξη Σήμερα στη Θεσσαλονίκη έχουν παρουσία μεγάλες εταιρείες, όπως η Pfizer, η Cisco και άλλες, που διαμορφώνουν ένα ελκυστικό περιβάλλον εγκατάστασης, ίδρυσης και λειτουργίας πολλών περισσοτέρων. Στόχος μας είναι βέβαια να συμβάλουμε στην προσέλκυση και άλλων. Χρειαζόμαστε ξανά έναν ισχυρό ανταγωνιστικό τουριστικό κλάδο. Συμβάλλουμε και στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις στην ανάπλαση της ΔΕΘ που μέσα σε μία πενταετία θα διαμορφωθεί σε ένα σύγχρονο παγκόσμιο εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο, έναν σημαντικό πόλο έλξης και φιλοξενίας μεγάλων εκδηλώσεων. Χρειαζόμαστε όμως παράλληλα και άλλους τομείς ανάπτυξης, με επενδύσεις στην τεχνολογία και στην καινοτομία. Και μπορώ να ισχυριστώ ότι καταγράφεται έντονη κινητικότητα και σε αυτό το πεδίο. Καθαριότητα - καθημερινότητα Στον τομέα αυτό έχει ήδη καταβληθεί τεράστια πρόοδος -η εικόνα των δρόμων της πόλης το πιστοποιεί. Συνεχίζουμε την προσπάθεια ενίσχυσης της ανακύκλωσης, ενισχύουμε το στό-
32
λο των οχημάτων μέσα στο 2021, τοποθετούμε υπόγειους κάδους, αντικαθιστούμε παλιούς πράσινους και μπλε κάδους με νέους και με τακτικές και συχνές δράσεις φτάνουμε σε περιοχές της πόλης που ήταν εγκαταλειμμένες. Στόχος μας είναι η κυκλική οικονομία αλλά και ο ευπρεπισμός του δημόσιου χώρου, του αστικού περιβάλλοντος, παράλληλα με την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων που υλοποιείται με ταχείς ρυθμούς από τον ΦΟΔΣΑ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) Κεντρικής Μακεδονίας. Η απαράδεκτη υγειονομική ταφή των απορριμμάτων πρέπει άμεσα να μειωθεί στο ελάχιστο! Smart city Ψηλά στην ατζέντα μας βρίσκεται ο μετασχηματισμός της πόλης σε smart city με υιοθέτηση και αξιοποίηση σειράς τεχνολογιών που είναι σε θέση να αναβαθμίσουν δραστικά την καθημερινότητα. Αυτή η στρατηγική μπορεί να πολλαπλασιάσει τα θετικά αποτελέσματα καθώς μας δίνει τα εργαλεία, τα δεδομένα και τις προσφορότερες επιλογές σε μία σειρά κρίσιμων λειτουργιών. Αισθητήρες, μοντέλα διαχείρισης, big data, έρευνα και φιλικές προς το χρήστη λειτουργίες μπορούν να μεταμορφώσουν την πόλη. Απώτερος στόχος είναι μέσα από όλα αυτά η Θεσσαλονίκη να διεκδικήσει τον ρόλο ενός εθνικού αστικού πόλου ανάπτυξης στα πρότυπα όλων των ανεπτυγμένων κρατών. Ρόλο όχι ανταγωνιστικό προς το εθνικό κέντρο, σίγουρα όμως εποικοδομητικό για την εθνική προσπάθεια αλλά και προς το συμφέρον των κατοίκων της και της ευρύτερης περιοχής. Η συζήτηση αυτή πρέπει να ανοίξει ξανά με τρόπο συντεταγμένο και συστηματικό, όχι στη βάση του θυμικού, που θέλει την επαρχία μονίμως «ριγμένη» σε σχέση με την πρωτεύουσα, αλλά στη βάση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου αναζωογόνησης της πέραν της Αττικής Ελλάδας. Σήμερα που η ανάγκη αλλαγής παραγωγικού προτύπου είναι επιβεβλημένη, σήμερα που οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις πολιτικές επιλογές. Η Θεσσαλονίκη το 2030 μπορεί και θα είναι πρωταγωνίστρια πόλη.
Του Απόστολου Τζιτζικώστα Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, προέδρου της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας
Με μεγάλα έργα χτίζουμε τη Θεσσαλονίκη του μέλλοντος
Α
πό τις αρχές του 2020, η χώρα μας, όπως και όλος ο κόσμος, δίνει μία διαρκή μάχη με έναν αόρατο εχθρό. Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι η πανδημία άλλαξε τις προτεραιότητες όλων μας. Και σωστά συνέβη αυτό, γιατί το πιο σημαντικό αγαθό που έπρεπε από την πρώτη στιγμή και πρέπει και σήμερα να συνεχίσουμε να προστατεύουμε είναι η υγεία και η ανθρώπινη ζωή. Ταυτόχρονα στόχος μας παραμένει η στήριξη των τοπικών επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας. Άλλωστε η Θεσσαλονίκη, η οικονομία και η κοινωνία μας, μετά το πρώτο lockdown της περασμένης άνοιξης, τη χαμένη καλοκαιρινή τουριστική σεζόν, την ακύρωση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, και τώρα το νέο lockdown, έχει υποστεί ανυπολόγιστη ζημιά. Ως διοίκηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο, βρισκόμαστε σταθερά στην πρώτη γραμμή σε όλα τα μέτωπα αυτής της μάχης. Εξασφαλίσαμε από τους ευρωπαϊκούς μας πόρους 80 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία αξιοποιούμε ενισχύοντας τα νοσοκομεία σε ολόκληρη την Κεντρική Μακεδονία με νέο ιατροτεχνολιγικό εξοπλισμό και επικουρικό προσωπικό για τα επόμενα δύο χρόνια. Ταυτόχρονα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ήταν ο πρώτος φορέας στην Ελλάδα που κατάφερε να παρέχει κεφάλαιο κίνησης στις τοπικές επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες, όχι με μορφή δανείου, αλλά επιχορήγησης. Αξιοποιούμε συνολικά 200 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και ενισχύουμε με τη μορφή της μη επιστρεπτέας επιχορήγησης ως κεφάλαιο κίνησης για την κάλυψη εξόδων τους, τις τοπικές επιχειρήσεις, που επλήγησαν από τον κορονοϊό, στηρίζοντας τους επαγγελματίες, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τις θέσεις εργασίας. Παρά το γεγονός ότι οι άμεσες προτεραιότητές μας άλλαξαν, όλο αυτό το διάστημα παραμείναμε πιστοί στο σχέδιο μας για την Κεντρική Μακεδονία του 2030. Και ένας από τους πιο κρίσιμους πυλώνες του στρατηγικού σχεδιασμού μας είναι η υλοποίηση έργων που εκσυγχρονίζουν, επεκτείνουν και αναβαθμίζουν το δίκτυο υποδομών του τόπου μας. Αυτή τη στιγμή η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είτε ήδη υλοποιεί, είτε ξεκινάει το επόμενο διάστημα 1.000 μικρά, μεσαία και μεγάλα έργα, που αλλάζουν
τη Θεσσαλονίκη και ολόκληρη την Κεντρική Μακεδονία. Πρώτα απ’ όλα ξεκινάμε το μεγαλύτερο έργο ανάπλασης, την ενοποίηση και αξιοποίηση του Παραλιακού Μετώπου Θεσσαλονίκης, που θα αποτελέσει τη νέα ταυτότητα της Θεσσαλονίκης του μέλλοντος. Μάλιστα, το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Παραλιακό Μέτωπο αποτελεί κόμβο αναφοράς για τις αντίστοιχες μελέτες όλων των υπόλοιπων μεγάλων έργων, όπως η ανάπλαση της ΔΕΘ και η δημιουργία του μεγαλύτερου Μητροπολιτικού Πάρκου στο πρώην Στρατόπεδο Παύλου Μελά, έργα τα οποία θα χρηματοδοτήσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, έχοντας εξασφαλίσει σημαντικούς ευρωπαϊκούς πόρους. Παράλληλα, σε συνεργασία με το δήμο Θεσσαλονίκης, ξεκινάμε το επόμενο διάστημα τα έργα αναπλάσεων της πλατείας Αριστοτέλους, της Λεωφόρου Νίκης και της πλατείας Διοικητηρίου. Πρόκειται για τρία έργα που δεν αλλάζουν μόνο την εικόνα, αλλά την ίδια την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής στο αστικό κέντρο, καθώς θα εξυπηρετούν πιο αποτελεσματικά τις ανάγκες των κατοίκων, των επιχειρήσεων και των επισκεπτών στην καρδιά της πόλης. Παράλληλα, ολοκληρώνουμε τις εργασίες σε ένα από τα μεγαλύτερα και τεχνικά πιο σύνθετα έργα, τη νέα Δυτική Είσοδο της Θεσσαλονίκης, τον ανισόπεδο κόμβο Κ16, ένα πολύ μεγάλο συγκοινωνιακό και μεταφορικό έργο, για την εξωστρέφεια και την ανάπτυξη ολόκληρης της Θεσσαλονίκης και ολόκληρης της Κεντρικής Μακεδονίας, που για δεκαετίες παρέμενε στα συρτάρια. Ταυτόχρονα, σε συνολική έκταση 6,600 στρεμμάτων, στο δυτικό μέτωπο του Θερμαϊκού Κόλπου, διαμορφώσαμε ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή, με έργα και δράσεις για την εξυγίανση και την αποκατάσταση από τη ρύπανση, αλλά και συνολικά για την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος. Σε πρώτη φάση προχωράμε στην εξυγίανση των
33
εδαφών από τη μόλυνση, την αποκατάσταση του φυσικού τοπίου από τη φθορά των βιομηχανικών απόβλητων και τη δημιουργία περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών. Σε δεύτερο χρόνο μάλιστα, προχωράμε στη δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου και υποδομών δικτύων για την ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επίσης, υλοποιούμε δεκάδες έργα αποκατάστασης και βελτίωσης σε ολόκληρο το οδικό δίκτυο ευθύνης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, τόσο στη Θεσσαλονίκη, όσο και στις υπόλοιπες έξι Περιφερειακές Ενότητες. Τέλος, υλοποιούμε μια σειρά από έργα σε όλους τους τομείς σε ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη, όπως μεταξύ πολλών άλλων, την κατασκευή νέων σχολείων, τον εκσυγχρονισμό των νοσοκομείων, την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων, τις νέες ψηφιακές υποδομές των μουσείων, των επιμελητηρίων και των πανεπιστημίων, την ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών μνημείων και τις αναπλάσεις σε γειτονιές, πάρκα και δημόσιους χώρους σε όλους τους δήμους της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης. Η Θεσσαλονίκη αλλάζει, γίνεται πιο πράσινη, πιο έξυπνη, πιο εξωστρεφής. Παράλληλα με τα μεγάλα έργα που χρηματοδοτεί και υλοποιεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, είμαστε σε διαρκή και στενή συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών για την υλοποίηση έργων στο πλαίσιο του «Προγράμματος Αντώνης Τρίτσης» καθώς και με το υπουργείο Υποδομών για την υλοποίηση σειράς έργων όπως μεταξύ άλλων: Πρώτον, το σχεδιασμό του FlyOver, τη νέα Ανατολική Περιφερειακή Οδό της Θεσσαλονίκης, που θα βελτιώσει την καθημερινή ζωή χιλιάδων πολιτών. Δεύτερον, την ολοκλήρωση του Μετρό Θεσσαλονίκης. Τρίτον, την οδική σύνδεση του 6ου Προβλήτα του Λιμένα Θεσσαλονίκης με τον ΠΑΘΕ και πολλά ακόμα έργα. Το αισιόδοξο μήνυμα, σε αυτή τη δύσκολη και κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, την οποία με συλλογική προσπάθεια το επόμενο διάστημα θα αφήσουμε οριστικά πίσω μας, είναι ότι η πανδημία δεν μας σταμάτησε ούτε στιγμή. Συνεχίζουμε με ακόμη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και ακόμα πιο σκληρή και μεθοδική δουλειά να χτίζουμε τη Θεσσαλονίκη του μέλλοντος στην Κεντρική Μακεδονία του 2030. Μία Περιφέρεια σύγχρονη, ανθρώπινη, έξυπνη και πράσινη.
ΕΥΑΘ
Μπαίνει το νερό στο αυλάκι για βιολογικό και διυλιστήριο
Τ
α έργα που εκτελεί η ΕΥΑΘ μπορεί να μη φαίνονται αλλά επηρεάζουν την καθημερινότητά μας και το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Μετά από πολλά χρόνια καθυστερήσεων και εμπλοκών μία σειρά από μεγάλα έργα μπήκαν σε τροχιά υλοποίησης, με αιχμή του δόρατος την αναβάθμιση του βιολογικού καθαρισμού και την επέκταση του διυλιστηρίου νερού. Τα επόμενα χρόνια οι κανόνες λειτουργίας των βιολογικών καθαρισμών θα γίνουν ακόμα πιο αυστηροί, με βάση πρόσφατο κανονισμό που ψήφισε η ΕΕ. Το νερό που βγαίνει από τον βιολογικό και σήμερα καταλήγει στο Θερμαϊκό θα πρέπει να είναι ακόμη πιο καθαρό, να επαναχρησιμοποιείται. Παρότι ο κανονισμός δεν έχει περάσει ακόμη στην εθνική νομοθεσία, η ΕΥΑΘ έχει προετοιμαστεί, για τους νέους, αυστηρότερους όρους λειτουργίας. Ο σχετικός διαγωνισμός για την αναβάθμιση του βιολογικού ήταν σε εκκρεμότητα από το 2016 και μετά την υπέρβαση όλων των εμποδίων πρόσφατα η ΕΥΑΘ υπέγραψε τη σύμβαση με τον εργολάβο, με ορίζοντα υλοποίησης των έργων τα δύο χρόνια. Τα έργα αναβάθμισης του βιολογικού καθαρισμού, ύψους 41 εκατ. ευρώ, αφορούν: τη βελτίωση της ποιότητας του νερού, το οποίο θα διατίθεται σε παλιές γεωτρήσεις για την μερική αποκατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα, και την καλύτερη διαχείριση του υδατικού πόρου, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, με την εξοικονόμηση της ενέργειας που απαιτείται για την επεξεργασία των λυμάτων και την ξήρανση. Σημειωτέον ότι το ενεργειακό κόστος είναι τόσο μεγάλο κόστος όσο και το μισθολογικό της εταιρείας. Ως προς το κόστος ενέργειας, η ΕΥΑΘ σχεδιάζει να κατασκευάσει μία μονάδα για την μετατροπή του βιοαέριου σε ηλεκτρισμό και θερμότητα, που θα αξιοποιηθεί για την ξήρανση της λυματολάσπης. Είναι ενδιαφέρον ότι τέτοια μονάδα υπάρχει από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 αλλά δεν λειτούργησε ποτέ γιατί ήταν λάθος σχεδιασμένη. Επίσης θα δημιουργηθεί και ένα μικρό φωτοβολταϊ-
•
•
34
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Ως προς το κόστος ενέργειας, η ΕΥΑΘ σχεδιάζει να κατασκευάσει μία μονάδα για την μετατροπή του βιοαέριου σε ηλεκτρισμό και θερμότητα, που θα αξιοποιηθεί για την ξήρανση της λυματολάσπης. Είναι ενδιαφέρον ότι τέτοια μονάδα υπάρχει από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 αλλά δεν λειτούργησε ποτέ γιατί ήταν λάθος σχεδιασμένη
30-40% μεγαλύτερο κύκλο εργασιών, λόγω της επέκτασής της σε νέους πελάτες. Επίσης θα μπορέσει να μειώσει την απόληψη από τις πηγές Αραβησσού. Σήμερα, σε περιόδους αιχμής, αντλούνται 150.000 κ.μ. από τον Αλιάκμονα άλλα 100.000 κ.μ. από την Αραβησσό.
κό 1 MW εντός του οικοπέδου της ΕΥΑΘ. Στο 2ο χρόνο της επένδυσης η ΕΥΑΘ υπολογίζει ότι θα έχει μείωση των λειτουργικών της εξόδων 700.000 ευρώ ετησίως. Παράλληλα, αναζητά οικόπεδα για να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά 5MW, ενώ διερευνά και τη σκοπιμότητα δημιουργίας μικρών υδροηλεκτρικών στον αγωγό της Αραβησσού, ισχύος 1MW.
Ο αγωγός της Αραβησσού Η επισκευή και ενίσχυση του αγωγού Αραββησού (η βλάβη στον οποίον την άνοιξη του 2018 είχε αφήσει την πόλη χωρίς νερό επί μέρες) γίνεται εν λειτουργία. Τοποθετούνται εξωτερικά «μπαλώματα» από ινοπλισμένα πολυμερή ελάσματα και υφάσματα. Προβλέπεται να γίνει εκσκαφή του αγωγού σε τμήματα των 100μ. σε βάθος 3,50μ., αποκατάσταση της διάβρωσης όπου υπάρχει, στεγάνωση του αγωγού ενίσχυσή του εξωτερικά με ανθρακοελάσματα προς αντικατάσταση των οξειδωμένων οπλισμών προέντασης και εξωτερική μόνωση για προστασία από την διάβρωση. Το έργο δημοπρατήθηκε το 2019 από την ΕΥΑΘ με προϋπολογισμό 3,3 εκατ. ευρώ και η κατασκευή άρχισε τον Ιούνιο του 2020 από τα πρώτα 600μ. του πλέον επικίνδυνου τμήματος. Ήδη έχουν επισκευαστεί περίπου 240μ., δηλαδή το 40% της 1ης εργολαβίας.
Διπλασιασμός της δυναμικότητας του διυλιστηρίου Το άλλο μεγάλο έργο, που συζητιέται και σχεδιάζεται τουλάχιστον οκτώ χρόνια, είναι η επέκταση του διυλιστηρίου νερού ώστε να διπλασιαστεί το δυναμικό του σε 300.000 κυβικά μέτρα την ημέρα από τον Αλιάκμονα. Το έργο είναι προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ. Η κατασκευή του αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα 2023. Ο στόχος είναι η ΕΥΑΘ να αντλεί και να επεξεργάζεται διπλάσια ποσότητα νερού από τον Αλιάκμονα, ώστε να μπορεί να επεκτείνει το δίκτυό της και σε άλλες περιοχές, που σήμερα εξυπηρετούνται από τοπικές γεωτρήσεις. Το 2025 η εταιρεία υπολογίζει ότι θα έχει
Τα έξυπνα υδρόμετρα Το 30% του νερού που έρχεται στα αντλιοστάσια της ΕΥΑΘ τελικά δεν τιμολογείται, είτε γιατί χάνεται στις διαρροές είτε γιατί γίνονται παράνομες υδροληψίες. Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΕΥΑΘ, οι διαρροές ανάλογες με αυτές ευρωπαϊκών πόλεων, που έχουν δίκτυα αυτής της ηλικίας. Ένας τρόπος να μη χάνεται αυτό το νερό είναι η αντικατάσταση των δικτύων ύδρευσης, κατά δεκάδες χιλιόμετρα ετησίως. Ένας άλλος τρόπος είναι η αντικατάσταση των υδρομέτρων με ψηφιακά και η διαχείριση των περιοχών ύδρευσης σε ζώνες, επένδυση 25-40 εκατ. ευρώ, ανάλογα με το εύρος εφαρμογής του. Σε συνεργασία με το Ινστιτούτο
Η ΕΥΑΘ εκσυγχρονίζεται προς όφελος της κοινωνίας Του καθ. Άγι Παπαδόπουλου Προέδρου της ΕΥΑΘ Τι οραματιζόμαστε για την εταιρεία; Να είναι ένας αποτελεσματικός, υγιής οργανισμός, που θα λειτουργεί πλέον σύγχρονες, ανθεκτικές υποδομές, θα παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους καταναλωτές και θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του υδάτινου οικοσυστήματος στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Στόχος μας είναι οι βέλτιστες υπηρεσίες στην ύδρευση και στην αποχέτευση, με επέκταση και εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών μας και εφαρμογή βιώσιμων περιβαλλοντικών πρακτικών. Για την επίτευξη του στόχου βασιζόμαστε στον αποτελεσματικό σχεδιασμό, στη συνεργασία με φορείς, ερευνητικά κέντρα και ομοειδείς επιχειρήσεις και, φυσικά, στην αξιοποίηση των δεξιοτήτων του προσωπικού μας. Ζούμε σε μία περίοδο μεγάλων και πιεστικών αλλαγών για τις επιχειρήσεις: η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη για επιτάχυνση της μετάβασης στο ψηφιακό επιχειρηματικό περιβάλλον, αλλά παράλληλα δεν επιτρέπεται να παραβλέψουμε τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας. Η ΕΥΑΘ οφείλει να είναι πρωτοπόρος στις αλλαγές αυτές, προς όφελος τελικά της δημόσιας υγείας, του περιβάλλοντος και της τοπικής κοινωνίας.
Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠΤΗΛ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και ιδιωτική εταιρεία, η ΕΥΑΘ υλοποιεί πιλοτικό πρόγραμμα για «έξυπνα υδρόμετρα». Έτσι η ΕΥΑΘ αλλά και οι καταναλωτές θα ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση του νερού στο σπίτι ή τον επαγγελματικό τους χώρο, να ειδοποιούνται αυτόματα σε τυχόν διαρροή και να ανοίγουν ή κλείνουν την παροχή του νερού. Ταυτόχρονα και η ΕΥΑΘ θα μπορεί να διαχειριστεί την παροχή του νερού βάσει ζήτησης, ώστε όταν μειώνει την παροχή να μειώνονται και οι απώλειες. Τον επόμενο χρόνο θα προκηρυχτεί ο σχετικός διαγωνισμός, για να αλλαχτούν 250.000 υδρόμετρα, τα οποία θα μεταδίδουν τα
35
δεδομένα μέσω του δικτύου 5G. Τέλος, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Horizon 2020, υλοποιεί το έργο Αqua3S για την ασφάλεια και προστασία του συστήματος υδροδότησης της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής Θεσσαλονίκης, για την online παρακολούθηση των υδάτινων ταμιευτήρων που τροφοδοτούν το δίκτυο ύδρευσης. Ο στόχος είναι να προλαμβάνονται ατυχήματα ή και εσκεμμένα συμβάντα ρύπανσης του πόσιμου νερού. Και εδώ υπάρχει ευρύ πεδίο συζήτησης: οι μέθοδοι παρακολούθησης των υδάτινων πόρων, η συντονισμένη επικοινωνία μεταξύ των αρμόδιων ελεγκτικών φορέων «άμεσης επέμβασης», η αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αντιπλημμυρικά έργα
Τα έργα master plan του 2003 τελειώνουν το… 2023
Τ
α έντονα πλημμυρικά φαινόμενα των τελευταίων ετών επαναφέρουν στο προσκήνιο την αναγκαιότητα θωράκισης της Θεσσαλονίκης. Τα έργα που ήταν απαραίτητα για την αντιπλημμυρική προστασία της Θεσσαλονίκης προσδιορίστηκαν σε ένα master plan του 2003 και προβλέπεται να ολοκληρωθούν… μόλις το 2023. Το γενικό ρυθμιστικό σχέδιο αντιπλημμυρικής θωράκισης περιελάμβανε έργα 65 εκατ. ευρώ, αλλά δεν είχε εφαρμοστεί πλήρως, είτε λόγω έλλειψης ώριμων μελετών, είτε λόγω έλλειψης κονδυλίων και σύμφωνα με το ΤΕΕ/ΤΚΜ είναι ήδη ξεπερασμένο. Φτάσαμε στο 2020 για να δρομολογηθούν τέσσερα από τα τελευταία έργα εκείνου του master plan, στη δυτική Θεσσαλονίκη και στην Καλαμάρια και σε οκτώ ρέματα. Το σημαντικότερο εξ αυτών είναι προϋπολογισμού 33 εκατ. ευρώ και θα θωρακίσει την περιοχή της Λαχαναγοράς, τον Δενδροπόταμο, την τάφρο Διαβατών, το στρατόπεδο Γκόνου και τον οικισμό του Καλοχωρίου. Ειδικά η περιοχή της Λαχαναγοράς αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα σε μέρες έντονης βροχόπτωσης, καθώς τα νερά δεν παροχετεύονται αλλά λιμνάζουν, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα σε χιλιάδες πολίτες που ζουν ή εργάζονται εκεί, αλλά και σε όσους μετακινούνται προς τους πέριξ δρόμους. Ένα ακόμη έργο που πρόκειται να αρχίσει να υλοποιείται τους επόμενους μήνες είναι η β’ φάση της αποχέτευσης ομβρίων στην πυκνοκατοικημένη περιοχή της νότιας Καλαμαριάς, ένα έργο που εκκρεμεί εδώ και χρόνια, καθώς το υπόλοιπο του δήμου καλύφθηκε από την α’ φάση του έργου. Το συγκεκριμένο έργο, προϋπολογισμού 12 εκατ. ευρώ αποτελεί το μέτωπο ανάσχεσης των πλημμυρών. Τα όμβρια της ευρύτερης ανάντι περιοχής της οδού Πόντου θα παροχετεύονται έως την περιφερειακή τάφρο και τελικό
Το βασικότερο πρόβλημα με τα δίκτυα εμφανίζεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Εκεί το δίκτυο είναι παλιό και παντορροϊκό, δηλαδή, ο ίδιος αγωγός υποδέχεται τα λύματα και τα όμβρια. Με μία έντονη βροχόπτωση το δίκτυο φτάνει στα όριά του, καθώς δεν είναι έτοιμο να δεχτεί πολύ μεγάλους όγκους νερού
36
αποδέκτη τον Θερμαϊκό Κόλπο. Και τα δύο έργα χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και αναμένεται να δημοπρατηθούν μέχρι τέλος του 2020 ή στις αρχές του 2021 και να έχουν υλοποιηθεί μέχρι το 2023. Επίσης στα «υπόλοιπα» του master plan του 2003 που θα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια περιλαμβάνονται η διευθέτηση και οριοθέτηση οκτώ ρεμάτων, σε δύο εργολαβίες, στα όρια των πρώην δήμων Ευκαρπίας, Τριανδρίας, Πυλαίας, Πεύκων, Πολίχνης. Η μελέτη για αυτά τα έργα ολοκληρώνεται και προγραμματίζεται να δημοπρατηθούν το 2021. Η μελέτη του master plan του 2003 βρίσκεται υπό αναθεώρηση και περιλαμβάνει μία ευρύτερη περιοχή εκτός του πολεοδομικού. Το υπουργείο Υποδομών έχει αναθέσει τη μελέτη, έχει ολοκληρωθεί η α’ φάση και δόθηκε στους φορείς προς διαβούλευση. Με την ολοκλήρωσή του θα έχουν καταγραφεί όλα τα αναγκαία έργα που πρέπει να γίνουν
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Αλαλούμ με τις αρμοδιότητες
-με την προσδοκία ότι δεν θα χρειαστεί άλλη μία εικοσαετία για να ολοκληρωθούν. Από την αρχή του έτους θα αρχίσει και η εκπόνηση της μελέτης για την αναβάθμιση της περιφερειακής τάφρου, ώστε στη συνέχεια να αναζητηθούν πόροι και να δημοπρατηθούν τα έργα.
Οι αρμοδιότητες είναι μοιρασμένες και συχνά αλληλοκαλυπτόμενες. Το υπουργείο Υποδομών είναι αρμόδιο για την κατασκευή έργων στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης, η Περιφέρεια για τις υπόλοιπες περιοχές της περιφερειακής ενότητας (νομού) και για τα ρέματα που είναι εκτός σχεδίου πόλης, ενώ οι δήμοι εμπλέκονται στους καθαρισμούς των ρεμάτων εντός σχεδίου πόλης, που είναι χαρακτηρισμένοι ως χώροι πρασίνου. Όμως σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι σαφές ούτε το ιδιοκτησιακό καθεστώς, ούτε οι χρήσεις γης και άρα οι αρμοδιότητες, δεν έχει γίνει οριοθέτηση και διευθέτηση κ.λπ. Εντός πόλης, οι δήμοι πρέπει να καθαρίζουν επιφανειακά τις εισόδους των φρεατίων και η ΕΥΑΘ είναι αρμόδια για το δίκτυο όμβριων κάτω από τη γη. Το βασικότερο πρόβλημα με τα δίκτυα εμφανίζεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Εκεί το δίκτυο είναι παλιό και παντορροϊκό. Δηλαδή ο ίδιος αγωγός υποδέχεται τα λύματα και τα όμβρια. Με μία έντονη βροχόπτωση το δίκτυο φτάνει στα όριά του, καθώς δεν είναι έτοιμο να δεχτεί πολύ μεγάλους όγκους νερού. Για να διαχωριστεί το δίκτυο σε δύο κλάδους, ακαθάρτων και ομβρίων, θα πρέπει να σκαφτεί όλη η πόλη. Μόνο αν γίνουν εκτεταμένες παρεμβάσεις με πιο φαρδείς αγωγούς θα διευθετηθεί καλύτερα η κατάσταση, γιατί με αποσπασματικές αντικαταστάσεις αγωγών το αποτέλεσμα θα είναι να δημιουργείται «μποτιλιάρισμα» εκεί όπου το δίκτυο στενεύει.
Τα έργα της Περιφέρειας Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αυτή την περίοδο εκπονεί μελέτες οριοθέτησης, διευθέτησης και ενίσχυσης του αναχώματος του Αξιού, του Αλιάκμονα, του Γαλλικού και του Λουδία, με ορίζοντα ολοκλήρωσής τους τα τρία χρόνια ώστε στη συνέχεια να αναζητήσει πόρους για τη χρηματοδότηση των έργων. Παράλληλα χρηματοδοτεί τον καθαρισμό των φρεατίων (υπολογίζονται σε πάνω από 10.000 στην πόλη της Θεσσαλονίκης), έργο το οποίο εκτελεί η ΕΥΑΘ. Επίσης είναι σε εξέλιξη ο καθα-
37
ρισμός των ρεμάτων σε όλο το νομό, με έμφαση στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Όλα τα ρέματα του πολεοδομικού συγκροτήματος έχουν καθαριστεί και αυτό το διάστημα επαναλαμβάνονται εξ αρχής οι εργασίες καθαρισμού κάποιον εξ αυτών, που είχαν μπαζωθεί. Επίσης, μετά και τις τελευταίες εγκρίσεις από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, προχωρούν οι διαδικασίες για τις διευθέτησης των ρεμάτων στην Περαία και τη Μηχανιώνα, όπου λόγω υψομετρικής διαφοράς οι παραλιακές περιοχές των οικισμών πλημμυρίζουν. Ο αγωγός όμβριων θα έχει μεγαλύτερη χωρητικότητα και θα μεταφέρει το νερό των ρεμάτων στη θάλασσα. Η μελέτη προβλέπει τη διευθέτηση επτά ρεμάτων και παρεμβάσεις σε δύο ακόμη ρέματα μέχρι τη Μηχανιώνα. Ο προϋπολογισμός του έργου ξεπερνάει τα 8 εκατ. ευρώ και αφού το έργο ενταχθεί στο ΕΣΠΑ θα δημοπρατηθεί μέχρι τα τέλη του 2021.
Παράκτιο μέτωπο
Η «Ριβιέρα» της Θεσσαλονίκης
Σ
αράντα χιλιόμετρα συνεχόμενης παράκτιας ζώνης αναψυχής και περιπάτου, με χώρους πολιτισμού και αθλητισμού, από το Καλοχώρι μέχρι το Αγγελοχώρι. Το παράκτιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης είναι ένας μοναδικός θησαυρός που αν αξιοποιηθεί θα αλλάξει μια για πάντα την εικόνα της περιοχής, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής και ανοίγοντας τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης. Η ενοποίηση και ανάπλαση του παράκτιου μετώπου έχει χαρακτηριστεί, και όχι άδικα, ως η «νέα ταυτότητα της πόλης», η «Ριβιέρα της Θεσσαλονίκης», η «παρακαταθήκη» και «το μεγαλύτερο στοίχημα για την επόμενη δεκαετία». Οι υποδομές που θα δημιουργηθούν κατά μήκος του μετώπου θα βελτιώσουν αισθητά την ποιότητα ζωής χιλιάδων πολιτών, ειδικά σε περιοχές υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά. Επιπλέον, θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, τόσο στη φάση της κατασκευής όσο και της συντήρησης και θα προσελκύσει επισκέπτες και τουριστικά έσοδα. Και φυσικά, θα μειωθούν τα χωροταξικά, πολεοδομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που παρουσιάζονται σήμερα, κυρίως στη δυτική Θεσσαλονίκη. Πώς δεν θα μείνει σχέδιο επί χαρτού Προς το παρόν μεγάλα τμήματα στο παραλιακό μέτωπο δεν είναι καν προσβάσιμα από τους πολίτες, ολόκληρες περιοχές δεν είναι ενταγμένες σε πολεοδομικό σχέδιο, ενώ σε κάποια σημεία η ιδιοκτησία δεν ανήκει στο δήμο αλλά στο ΤΑΙΠΕΔ. Ο δρόμος για την «ενοποίηση» του παραλιακού μετώπου και το άνοιγμα της πόλης στη θάλασσα είναι μακρύς, αλλά το πρώτο βήμα έγινε. Συντάχθηκε η μελέτη για το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο που εκπόνησε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και μέσα στο 2021 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες της διαβούλευσης με τους φορείς, ώστε στη συνέχεια οι χρήσεις γης και οι προτεινόμενες παρεμβάσεις και ρυθμίσεις για το σύνολο της περιοχής να έχουν τη «βούλα» του Προεδρικού Διατάγματος. Το επόμενο σημαντικό βήμα είναι να εκπονηθούν επί μέρους πολεοδομικές, περιβαλλοντικές και τεχνικές μελέτες και να χρηματοδοτηθούν τα έργα. Το εγχείρημα μοιάζει αρκετά μακροπρόθεσμο, ειδικά αν ακολουθηθεί το παράδειγμα των περισσότερων έργων που περιλαμβάνονται σε αυτό το ένθετο, για τα οποία συζητούμε επί χρόνια ή και δεκαετίες. Θα
μπορούσε η περίπτωση του παραλιακού μετώπου να εξελιχθεί διαφορετικά; Φυσικά! Σήμερα υπάρχει η προοπτική γενναίας κοινοτικής χρηματοδότησης και ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα απορρόφησης: τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να απορροφηθούν μέχρι το 2026, ενώ το νέο ΕΣΠΑ, έχει ορίζοντα επταετίας. Επομένως, δημιουργούνται βάσιμες προσδοκίες ότι όλα αυτά τα σχέδια δεν θα μείνουν επί χαρτού, αλλά μέχρι το 2030 θα έχουν δρομολογηθεί. Επίσης στους σχεδιασμούς της Περιφέρειας είναι να υλοποιηθούν κάποια έργα και με Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα Ένα κρίσιμο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι το πώς και ποιος θα προχωρήσει η φάση εξειδίκευσης των έργων. Αν δηλαδή ο κάθε δήμος κινηθεί στη συνέχεια αποσπασματικά, υλοποιώντας τις επιμέρους μελέτες με βάση τις προβλέψεις του ΕΧΣ ή αν θα υπάρξει ένας ξεχωριστός φορέας διαχείρισης όλων των έργων, με ενιαία και συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Πρόθεση της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας- που θα διαχειριστεί σε περιφερειακό επίπεδο τα κοινοτικά κονδύλια από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης - είναι τα πρώτα έργα να αρχίσουν το 2023 από τη δυτική Θεσσαλονίκη και τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές του Καλοχωρίου, των Αμπελοκήπων και της Μενεμένης. Τα έργα Τα έργα που προτείνονται στο ΕΧΣ, κατά μήκος των 40 χιλιομέτρων περιλαμβάνουν δύο μητροπολιτικά πάρκα, ένα στη δυτική και ένα στην ανατολι-
38
Κεντρικός δήμος • Ανάπλαση επί της 26ης Οκτωβρίου και περιπατητική διαδρομή στα όρια του σχεδίου πόλης Θεσσαλονίκης και της χερσαίας ζώνης ΟΛΘ. • Ανάπλαση παλιάς παραλίας, με επέκταση του κρηπιδώματος από το λιμάνι μέχρι τον Λευκό Πύργο, με αναστρέψιμες κατασκευές κυμαινόμενου πλάτους, χωρίς επιχωμάτωση. • Μεταφορά του ποδηλατόδρομου από τη σημερινή θέση στο απέναντι πεζοδρόμιο της Λεωφόρου Νίκης. • Στη νέα παραλία προτείνεται να δημιουργηθούν νέοι υπόγειοι χώροι στάθμευσης, στην απέναντι πλευρά της Λεωφόρου Μεγ. Αλεξάνδρου, ώστε να απομακρυνθούν τα σταθμευμένα οχήματα. Όσο για τον ποδηλατόδρομο προτείνεται να μεταφερθεί εκτός της αναπλασμένης περιοχής της σε λωρίδα επί της Λεωφόρου Μεγ. Αλεξάνδρου προς την πλευρά της θάλασσας, ώστε η κίνηση του ποδηλάτου να παραμένει εντός μόνο ως αναψυχή. κή πλευρά της πόλης, αναπλάσεις και περιπατητικές διαδρομές, αλιευτικά καταφύγια, αθλητικό κέντρο στην περιοχή των μύλων Αλλατίνι, βοτανικό κήπο στο αγρόκτημα ΑΠΘ, ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, ανάδειξη ενός μη χαρακτηρισμένου υγροτόπου κ.λπ. Ο στόχος είναι να πάψει η ασυνέχεια του χώρου και να μπορούν οι πολίτες να διατρέχουν το παραλιακό μέτωπο πεζή, με ποδήλατο ή και με θαλάσσια συγκοινωνία.
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Ανατολική Θεσσαλονίκη • Δημιουργία Ανατολικού Μητροπολιτικού Πόλου Πολιτισμού και Αθλητισμού στην περιοχή Μεγάρου Μουσικής – Ποσειδωνίου – Αλλατίνη και την εκτός σχεδίου παράκτια περιοχή, στο όριο με τον δήμο Καλαμαριάς, με ενιαίες πολεοδομικές και χωροταξικές ρυθμίσεις. • Δημιουργία κεντρικής πλατείας μεταξύ των κτιρίων του Μεγάρου Μουσικής με εγκαταστάσεις υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας που μπορεί να λειτουργήσουν ως τοπόσημο και πόλος πολιτισμού. • Νέα μητροπολιτική ζώνη οργανωμένων αθλητικών εγκαταστάσεων κολύμβησης και ναυταθλητισμού στην περιοχή των μύλων Αλλατίνη, με μετεγκατάσταση του Ποσειδώνιου εντός αυτής. Αποκατάσταση των διατηρητέων κτισμάτων του Αλλατίνη. Θα πρέπει να σημειωθεί όμως ότι το ακίνητο ανήκει σε τράπεζες και εκκαθαριστές και η προοπτική να περιέλθει στο δημόσιο είναι ακόμα μακρινή. • Υπογειοποίηση ή μερική εκτροπή της οδού Μαρία Κάλλας καθώς και μικρού μεγέθους επιχωμάτωση για την σύνδεση της με την οδό Καπ. Γκόνη, για τη δημιουργία νέων, ενιαίων οικοδομικών τετραγώνων. • Διαδρομές πεζού και ποδηλάτου παρά τις οδούς Σοφούλη και Πλαστήρα. • Πολεοδομικές ρυθμίσεις τόσο στο πρώην Κυβερνείο όσο και στην πλαζ Αρετσούς. Μετά την απόδοσή της κατά χρήση από την ΕΤΑΔ στο δήμο Καλαμαριάς, η πλαζ θα αναδειχθεί στην πρώτη ασφαλή κολυμβητική περιοχή εντός του αστικού συγκροτήματος. • Για τις υπόλοιπες όμορες εκτάσεις που ανήκουν στην ΕΤΑΔ προτείνονται χρήσεις γης καθώς και ρυθμίσεις για το Αλιευτικό Καταφύγιο – Ιχθυόσκαλα Νέας Κρήνης. • Παρεμβάσεις στο παράκτιο τμήμα του δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη έως το αγρόκτημα του ΑΠΘ, που ενισχύουν τον μητροπολιτικό χαρακτήρα της περιοχής. • Ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη για όλη την Κ. Μακεδονία στη θέση που λειτουργούν σήμερα τα καρνάγια, χωρίς θεσμικό και αδειοδοτικό πλαίσιο. • Δημιουργία Ανατολικού Μητροπολιτικού Πάρκου – Βοτανικού κήπου στην έκταση του αγροκτήματος ΑΠΘ, πλησίον του αεροδρομίου. • Κύρια ζώνη θαλάσσιας αναψυχής στην παράκτια περιοχή του δήμου Θερμαϊκού.
Δυτική Θεσσαλονίκη • Ανάπλαση της κοίτης του Δενδροποτάμου. Εξυγίανση και ανάπλαση της περιοχής του Δενδροποτάμου και των βυρσοδεψείων. • Αλιευτικό καταφύγιο στο δήμο Δέλτα, το οποίο μπορεί να είναι και στάση της θαλάσσιας συγκοινωνίας στην περίπτωση επέκτασής της • Λειτουργική ένωση των προτεινόμενων υπερτοπικών δραστηριοτήτων στην οδό 26ης Οκτωβρίου
με τις φιλοπεριβαλλοντικές παρεμβάσεις προς την πλευρά του Καλοχωρίου. • Δημιουργία Μητροπολιτικού Δυτικού Πάρκου στο χώρο του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού, όπου θα δημιουργηθεί και το Μουσείο Ολοκαυτώματος. • Περιπατητικός άξονας από το νέο Μουσείο Ολοκαυτώματος έως την Πλατεία Ελευθερίας, διαμέσου των εγκαταστάσεων του παλαιού Εμπορευματικού Σταθμού, δημιουργώντας την πορεία μνήμης, σε ανάδειξη της Νεότερης Ιστορίας της Θεσσαλονίκης.
Πάρις Μπίλλιας: Ενωμένοι και αποφασισμένοι Η ενοποίηση και ανάπλαση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, σε μήκος 40 χιλιομέτρων, από το Καλοχώρι ως το Αγγελοχώρι, αποτελεί το μεγαλύτερο, το σπουδαιότερο, το πλέον οραματικό, εμβληματικό, αναπτυξιακό και σημαντικό έργο για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Με προεξάρχοντα τον Περιφερειάρχη, Απόστολο Τζιτζικώστα, συστρατευτήκαμε άπαντες στον στόχο υλοποίησης του έργου, στόχος που μπορεί να μοιάζει μακρινός, δεν είναι όμως τόσο πολύ, καθώς Πάρις Μπίλλιας τα πρώτα έργα μπορούν να αρχίσουν μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, έχοντας την αφετηρία τους στο δυτικό μέτωπο. Είμαστε ενωμέ- Αντιπεριφερειάρχης νοι και αποφασισμένοι να υπερνικήσουμε τα γραφειοκρατικά προβλήΥποδομών και Δικτύων ματα που θα συναντήσουμε, προκειμένου να «τρέξουμε» το φιλόδοξο αυτό έργο, το οποίο θα αναβαθμίσει τη Θεσσαλονίκη και θα την καταστήσει τουριστικό πόλο έλξης, αθλητικό, ψυχαγωγικό, επιχειρηματικό, με δύο λόγια επίκεντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Καλαμαριά: Παραθαλάσσια χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα Η Καλαμαριά έχει την ιδιαιτερότητα να είναι μία παραθαλάσσια περιοχή χωρίς ο δήμος να έχει στην ιδιοκτησία του ούτε ένα μέτρο παράκτιας γραμμής. Η πλαζ της Αρετσούς ανήκει στην ΕΤΑΔ (πρώην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου) της οποίας τη χρήση είχε ο δήμος, αλλά το παραχωρητήριο έληξε από το 2006, η περιοχή της Ναυτικής Διοίκησης ανήκει στο Ταμείο Εθνικής Άμυνας, το δε Παλατάκι επίσης στην ΕΤΑΔ και μόνο κατά χρήση το ΥΜΑΘ. Για τη μεν πλαζ η ΕΤΑΔ λέει ότι είναι σε συνεργασία με τον δήμο και «μελετά τρόπους αξιοποίησης του συγκεκριμένου ακινήτου, ώστε να λειτουργήσει ως πόλος έλξης επισκεπτών, κολυμβητών και λουόμενων, στην ευρύτερη περιοχή, συμβάλλοντας στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της πόλης», για το δε Παλατάκι ότι «μελετά αυτή την χρονική περίοδο τρόπους για τη βέλτιστη αξιοποίηση του προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και στόχο να αποτελέσει πόλο ανάπτυξης για την πόλη, αλλά και την ευρύτερη περιοχή» χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις. Κατά τον δήμαρχο Καλαμαριάς Γιάννη Δαρδαμανέλλη η διαχείριση της πλαζ από το δήμο είναι προαπαιτούμενο για να συμφωνήσει ο δήμος για την αξιοποίηση της μαρίνας Αρετσούς από το ΤΑΙΠΕΔ. Για να προχωρήσει οποιαδήποτε επένδυση στη μαρίνα πρέπει να φύγουν από τη μία από τις τρεις λιμενολεκάνες οι ψαράδες και αυτό έχει ως προϋπόθεση τη δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου. Για το αλιευτικό καταφύγιο υπάρχει πλήρης ώριμη μελέτη εδώ και δέκα χρόνια στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να χρηματοδοτηθεί από τομεακό πρόγραμμα Αλιεία. Τον Δεκέμβριο ολοκληρώνεται το πρόγραμμα και ο δήμος προσπαθούν να εντάξουν το έργο, προϋπολογισμού 7,7 εκατ. ευρώ και δυναμικότητας 160 σκαφών. Η μαρίνα είναι στα προς αξιοποίηση περιουσιακά στοιχεία του ΤΑΙΠΕΔ και από το 2016 που άρχισε τις σχετικές διαδικασίες τον Μάρτιο του 2020 τέθηκε σε διαβούλευση η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, η προετοιμασία από πλευράς ΤΑΙΠΕΔ έχει ολοκληρωθεί. Γίνεται αποτίμηση της κατάστασης που επικρατεί στον τουρισμό λόγω της πανδημίας και του επενδυτικού ενδιαφέροντος, οπότε ο διαγωνισμός θα προχωρήσει όταν οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές. Στο σχέδιο προβλέπονται αναβάθμιση των υποδομών ελλιμενισμού των σκαφών αναψυχής, επιβίβαση και αποβίβαση από τα σκάφη της θαλάσσιας συγκοινωνίας, και υπό προϋποθέσεις προσέγγιση υδροπλάνων, ενώ για τη χερσαία ζώνη χρήσεις τουρισμού και αναψυχής (όπως εστιατόρια, αναψυκτήρια, εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχείο κλπ.), καθώς και τη δυνατότητα ανάπτυξης κατοικιών προς μίσθωση.
39
Μουσείο Ολοκαυτώματος
Σε τροχιά υλοποίησης
Τ
ο Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος που σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στη δυτική Θεσσαλονίκη αναμένεται να αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα των Βαλκανίων και της Ευρώπης, ενώ θα υπάρξει συνεργασία με τα Μουσεία Ολοκαυτώματος της Ουάσιγκτον, του Βερολίνου, αλλά και το Yad Vashem στο Ισραήλ. To κτίριο του Μουσείου θα έχει τη μορφή ενός πύργου, που θα βρίσκεται σχεδόν στην ευθεία του Λευκού Πύργου, σε μία «συνομιλία» αρχιτεκτονικής και ιστορίας. Ο σκοπός ίδρυσης του Μουσείου είναι να αποτελέσει μνημείο-φόρο τιμής στη Σεφαραδίτικη κοινότητα της Θεσσαλονίκης αλλά και σε όλες τις κοινότητες της Ελλάδας, κάποιες από τις οποίες είχαν παρουσία στον ελλαδικό χώρο από τους αρχαίους χρόνους και ξεκληρίστηκαν στο Ολοκαύτωμα. Επίσης, θα αποτελέσει εκπαιδευτικό και ερευνητικό κέντρο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με εκπαιδευτικά προγράμματα που θα απευθύνονται σε μαθητές, φοιτητές και ερευνητές. «Στόχος μας είναι να αποκαλυφθεί η ιστορία της πόλης, που δεν ξέρουν οι Θεσσαλονικείς. Επίσης τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα -που θα απευθύνονται από μαθητές δημοτικού έως φοιτητές πανεπιστημίου αλλά και στην κοινωνία- θέλουμε να γίνουν το εργαλείο για να καταπολεμηθεί ως ένα βαθμό ο αντισημιτισμός και ο ρατσισμός» τονίζει ο πρόεδρος του δ.σ. του Ιδρύματος του Μουσείου Ολοκαυτώματος Γιάννης Μπουτάρης. «Τα μουσεία χωρίς ανθρώπους είναι νεκρά φύση. Με τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα το μουσείο θα είναι κομμάτι της κοινωνίας» προσθέτει. Πόλος έλξης για επισκέπτες Εκτός από την τεράστια σημασία του σε συμβολικό επίπεδο, το Μουσείο Ολοκαυτώματος θα αλλάξει τον χαρακτήρα της υποβαθμισμένης δυτικής πλευρά της. Το νέο μουσείο θα λειτουργεί ως εκπαιδευτικό κέντρο, με στόχο να προσελκύσει ένα ευρύ κοινό, μαθητές από όλη την Ελλάδα, φοιτητές και ερευνητές από όλο τον κόσμο. Επίσης αναμένεται να αποτελέσει πόλο έλξης για τουρίστες, Έλληνες και ξένους, ειδικά Εβραίους από το Ισραήλ και τη διασπορά. Σύμφωνα με τη μελέτη βιωσιμότητας οι επισκέπτες μπορούν να φτάσουν τις 75.000 το πρώτο έτος, να ξεπεράσουν τις 110.000 στο Και αν για το Μουσείο Ολοκαυτώματος υπάρχουν όλα τα στοιχεία που διασφαλίζουν την υλοποίησή του -γενναία χρηματοδότηση, πολιτική βούληση, και ένας φορέας υλοποίησης που μπορεί να κινηθεί με μεγαλύτερη ευελιξία σε σχέση με το δημόσιο- δεν συμβαίνει το ίδιο με το Πάρκο Μνήμης. Το 2018 η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη δημιουργία Πάρκο Μνήμης, με επίκεντρο του Μουσείου Ολοκαυτώματος, με στόχο να αποτελέσει έναν υπερτοπικό πόλο πρασίνου, μουσειακών χώρων, αναψυχής και περιπάτου. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, η ΓΑΙΑΟΣΕ σε συνεργασία με το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών θα αξιοποι-
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
τρίτο έτος λειτουργίας και να φτάσουν τις 300.000 μέσα στην πενταετία. Ήδη, στην προοπτική της λειτουργίας του Μουσείου Ολοκαυτώματος και γενικότερα της ανάδειξης της Θεσσαλονίκης ως προορισμού με ιστορικό και τουριστικό ενδιαφέρον, μεγάλοι ξενοδοχειακοί όμιλοι ισραηλινών συμφερόντων, αλλά και επενδυτές μικρότερου βεληνεκούς έχουν αγοράσει ακίνητα στο κέντρο της πόλης αλλά και στη δυτική είσοδο για να τα μετατρέψουν σε ξενοδοχεία και καταλύματα, διαβλέποντας ότι στο μέλλον η πόλη θα προσελκύσει πολλούς επισκέπτες. Επτά χρόνια γραφειοκρατίας Η αρχική συμφωνία για τη δημιουργία του μουσείου υπεγράφη το 2013 μεταξύ της τότε διοίκησης του δήμου Θεσσαλονίκης, της Ισραηλιτικής Κοινότητας και της ΓΑΙΑΟΣΕ που θα παραχωρούσε τρία στρέμματα γης. Όμως, το Μουσείο Ολοκαυτώματος δεν κατάφερε να αποφύγει τη διελκυστίνδα της ελληνικής γραφειοκρατίας. Παρά το ότι η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη, και μόνο το γεγονός ότι θα κτιστεί σε δημόσια γη ήταν αρκετό για να χαθούν επτά χρόνια στους διαδρόμους της γραφειοκρατίας, χωρίς να έχουν προχωρήσει οι σχετικοί διαγωνισμοί για την κατασκευή του κτιρίου. Η έκταση που παραχώρησε η ΓΑΙΟΣΕ για να γίνει το Μουσείο αποκαλύφθηκε ότι εν μέρει ήταν στην ιδιοκτησία του δήμου Θεσσαλονίκης, και ότι και οι δύο τη δήλωναν στο Κτηματολόγιο. Μάλιστα, για ένα τμήμα της έκτασης η ΓΑΙΟΣΕ είχε εισπράξει την αποζημίωση για απαλλοτρίωση, επειδή εκεί θα ήταν μία από τις εισόδους της υποθαλάσσιας αρτηρίας -που δεν έγινε ποτέ. Στην πορεία προέκυψαν και άλλα ζητήματα: το πάρκινγκ δεν μπορούσε να είναι υπόγειο για λόγους ασφάλειας, έπρεπε να δημιουργηθεί κυκλοφοριακός κόμβος, να μετατοπιστεί ο αποχετευτικός αγωγός της ΕΥΑΘ που περνά μέσα από το οικόπεδο, και μία σειρά από άλλα μικρά και μεγάλα προβλήματα. Εδώ και ένα χρόνο την πολύπλοκη διαδικασία συντονίζει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμένος. Για να επιλυθούν τα προβλήματα με την έκταση, δήμος και ΓΑΙΟΣΕ θα ανταλλάξουν κάποια στρέμματα γης. Το Μουσείο από μιά τριγωνική
Το Πάρκο Μνήμης ούσε συνολική έκταση 200 στρέμματων, στον χώρο του εμπορικού σιδηροδρομικού σταθμού, για την αναβάθμιση ολόκληρης της περιοχής. Ο πυρήνας του πάρκου η ΓΑΙΟΣΕ θα είναι μία έκταση περίπου 40 στρεμμάτων που θα παραχωρηθεί από την ΓΑΙΟΣΕ στο δήμο Θεσσαλονίκης, για να φυτευτούν χιλιάδες δέντρα στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Σε μία κίνηση υψηλού συμβολισμού ο τότε πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας και ο πρόεδρος του Ισραήλ Ρ. Ρίβλιν φύτεψαν τις πρώτες υπεραιωνόβιες ελιές του πάρκου, στη συνέχεια φυτεύτηκαν και άλλες, που όμως…
έκταση 3 στρεμμάτων στα όρια του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού θα μετατοπιστεί πιο κεντρικά (με ανταλλαγή εκτάσεων ίσης έκτασης με τον δήμο Θεσσαλονίκης). Επιπλέον έκταση δέκα στρεμμάτων που ανήκει στο δήμο Θεσσαλονίκης θα χρησιμοποιηθεί για κοινόχρηστες λειτουργίες και ως περιβάλλον χώρος. Επειδή όμως μιλάμε για μία άλλη έκταση, σε σχέση με την αρχική, για την οποία είχε γίνει η πολεοδομική μελέτη του 2017 (ΠΔ 98/2017), θα πρέπει να γίνει νέα. Η κυβέρνηση επεξεργάζεται μία νομοθετική ρύθμιση «σκούπα» για την επίλυση όλων των διαδικαστικών προβλημάτων και την εφαρμογή Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Τέλος 2021 αρχίζουν οι κατασκευαστικές εργασίες Από τη στιγμή που ξεκαθαρίσει το τοπίο με την έκταση (μεταγραφή στο Υποθηκοφυλακείο, μελέτες κ.λπ.) και ψηφιστεί η νομοθετική ρύθμιση, θα ανοίξει ο δρόμος για την υλοποίηση του έργου. Επειδή το Ίδρυμα του Μουσείου είναι ΝΠΙΔ θα έχει μεγαλύτερη ευελιξία και θα μπορεί να κινείται ταχύτερα. Με βάση την ήδη διαμορφωμένη αρχιτεκτονική πρόταση, που αποτελεί δωρεά προς το Μουσείο, θα εκπονηθούν οι μελέτες εφαρμογής για τα στατικά και τα ηλεκτρομηχανολογικά και θα πραγματοποιηθεί ο διαγωνισμός για τον ανάδοχο που θα κατασκευάσει το κτίριο. Αν οι διαδικασίες προχωρήσουν χωρίς άλλα εμπόδια ο εργολάβος μπορεί να αρχίσει τις κατασκευαστικές εργασίες στο τέλος του 2021, με ορίζοντα ολοκλήρωσης την τριετία. Για την κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος θα διατεθούν 10 εκατ. ευρώ από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, 10 εκατ. ευρώ από την γερμανική κυβέρνηση και περί τα 7-8 εκατ. ευρώ από την ελληνική κυβέρνηση (ποσό που αντιστοιχεί στο ΦΠΑ), ενώ Εβραίοι που διατηρούν οικογενειακούς δεσμούς με τη Θεσσαλονίκη έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να στηρίξουν οικονομικά τη λειτουργία του. Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική μελέτη, το κτίριο του μουσείου θα αποτελείται από έναν οκταγωνικό πύργο ύψους 32 μέτρων, έξι ορόφων, ο οποίος θα περιλαμβάνει αμφιθέατρο, χώρους για τη μόνιμη συλλογή και το αρχείο, εκθεσιακούς χώρους, εκπαιδευτικές αίθουσες, καφέ και εστιατόριο στον έκτο. αφέθηκαν να ξεραθούν. Κάπως έτσι εξελίσσεται και η τύχη του ίδιου του Πάρκου Μνήμης. Εκπεφρασμένη βούληση για τη δημιουργία του υπάρχει και από την τωρινή κυβέρνηση, ωστόσο δεν έχει ψηφιστεί ακόμα η νομοθετική ρύθμιση που θα λύσει διαδικαστικό θέμα που έχει προκύψει με την παραχώρηση των 40 στρεμμάτων από τη ΓΑΙΟΣΕ στο δήμο Θεσσαλονίκης. H ΓΑΙΟΣΕ έχει στα χέρια της μία προμελέτη και αναμένει την οριστική μελέτη για το πώς θα συνεχίσει να εκτελείται και το συγκοινωνιακό έργο, καθώς οι γραμμές του τρένου θα περνούν μέσα από το Πάρκο. Όπως φαίνεται ο δρόμος για τη δημιουργία του είναι μακρύς.
Της Βούλας Πατουλίδου Προέδρου του Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης, αντιπεριφερειάρχη Θεσσαλονίκης
Ο Τουρισμός είναι το «εμβόλιο» της Θεσσαλονίκης
Β
λέπω τη Θεσσαλονίκη το 2021 με αισιοδοξία. Με το που ξέσπασε η επιδημία του COVID-19, μετά το πρώτο σοκ, δουλέψαμε συντονισμένα, οργανωμένα και εντατικά. Στη Θεσσαλονίκη κινητοποιήσαμε όλες τις δυνάμεις που είχαμε, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, θέτοντας πάντα την υγεία των πολιτών και τουριστών σε απόλυτη προτεραιότητα. Κληθήκαμε να πάρουμε σκληρές και δύσκολες αποφάσεις. Το δεύτερο κύμα της νόσου, χτύπησε άσχημα την πόλη αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Σταθήκαμε όμως στα πόδια μας. Είναι αυτονόητο πως η πορεία που θα διαγράψουμε, έχει άμεση εξάρτηση από την πορεία της πανδημίας. Η «οχύρωση» της πόλης δεν χτίζεται μόνο σε υγειονομικές βάσεις. Η Θεσσαλονίκη θα ανακάμψει και θα βρει τον εαυτό της με τον περιορισμό της πανδημίας, τα δημοσιονομικά μέτρα της κυβέρνησης καθώς και τις πολιτικές δράσεις των ευρωπαϊκών θεσμών στο μέτωπο των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης των οικονομιών όλων των χωρών. Στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης «τρέχουμε» την στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης. Είναι ένας από τους «μοχλούς» που χρησιμοποιούμε και θα συνεχίσουμε για να αλλάξει η πόλη. Η Στρατηγική Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης, είναι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αειφόρο αστική ανάπτυξη της Μητροπολιτικής Περιοχής Θεσσαλονίκης, το οποίο σχεδιάστηκε από τη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης της ΠΚΜ, ως Αστική Αρχή σε συνεργασία με τους 8 δήμους, τους φορείς και τους πολίτες της πόλης. Στόχος μας ήταν και είναι να αντιμετωπίσουμε τις οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές, περιβαλλοντικές και κλιματικής αλλαγής προκλήσεις σε επίπεδο πόλης - μητρόπολης. Τώρα είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ. Η αναγέννηση του αστικού χώρου που συνδυάζεται με δράσεις που προωθούν την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη, την εκπαί-
δευση και την προστασία του περιβάλλοντος. Η προσέγγιση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική τη συγκεκριμένη περίοδο, δεδομένης της σοβαρότητας των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η πόλη της Θεσσαλονίκης. Η στρατηγική δομείται σε τέσσερις άξονες, στρατηγικούς στόχους κατά αντιστοιχία των στόχων: 1. Θεσσαλονίκη, ανταγωνιστική και καινοτόμα έτσι ώστε να υποστηρίξει την επιχειρηματικότητα συνολικά και να προσελκύσει νέες επιχειρήσεις, να προωθήσει την εκπαίδευση και την απόκτηση δεξιοτήτων των ανθρώπινων πόρων της, να αναδείξει την πόλη σε τουριστικό προορισμό με βάση τον πολιτισμό και να επανακαθορίσει την ταυτότητά της. 2. Θεσσαλονίκη, συνεκτική έτσι ώστε να αντιμετωπίσει τις άμεσες συνέπειες της κρίσης και να ενισχυθεί η κοινωνική οικονομία. 3. Θεσσαλονίκη, πράσινη και ανθεκτική έτσι ώστε να αντιμετωπίσει τις
41
επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, να βελτιώσει το αστικό μικροκλίμα, να βελτιώσει το φυσικό και δομημένο περιβάλλον και να ενισχύσει τη βιώσιμη αστική κινητικότητα. 4. Θεσσαλονίκη, αποτελεσματική έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της διοίκησης και να υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό της οργάνωσης των τοπικών λειτουργιών. Είμαστε σ’ αυτή την χρονική στιγμή που η πόλη θα αρχίσει να διαγράφει ανοδική πορεία. Στον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης από την πρώτη στιγμή καταλάβαμε πως το «εμβόλιο» της Θεσσαλονίκης είναι ο τουρισμός. Το οικονομικό κόστος από την πανδημία είναι πολύ μεγάλο για την πόλη και έρχεται στο τέλος ενός τουριστικά άνυδρου καλοκαιριού πλήττοντας οριζόντια ένα βασικό ιστό της οικονομίας ολόκληρης της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας. Το «εμβόλιο» αυτό προσπαθούμε να εξελίξουμε με συνέπεια και σκληρή δουλειά. Η «επόμενη μέρα» πρέπει να μας βρει έτοιμους και καλύτερους. Ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης από την πρώτη στιγμή της πανδημίας και διαβλέποντας εγκαίρως την δεινή θέση που θα βρεθεί η πόλη και η ευρύτερη περιοχή συνεργάστηκε με τον Παγκόσμιο Οργανισμού Τουρισμού για τη διαμόρφωση του πλάνου διαχείρισης της κρίσης. Κάναμε προσπάθειες να ισχυροποιήσουμε το brand της πόλης εκμεταλλευόμενοι τις θετικές προσλήψεις της διεθνούς κοινής γνώμης και των μέσων ενημέρωσης για την επιτυχημένη διαχείριση της κρίσης από την χώρα μας. Έχουμε καταφέρει να θεωρούμαστε μία σοβαρή, υπεύθυνη πόλη και με τις κατάλληλες συντονισμένες κινήσεις πιστεύω ότι θα ανακάμψουμε γρήγορα. Το πιστεύω γιατί είμαι από τη φύση μου αισιόδοξη. Η πλήρης ανατροπή όλων, είναι η ευκαιρία μας. Η επάνοδος της Ελλάδας και συνεπώς της Θεσσαλονίκης, θα είναι πιο γρήγορη από άλλες χώρες. Όμως έχουμε δημιουργήσει δομές, έχουμε τα εργαλεία, τις ιδέες, το προϊόν και το brand εκείνο για να επανέλθουμε πάρα πολύ σύντομα.
Αριστοτέλους, Ελευθερίας, Διοικητηρίου
Το εκκρεμές της πλατείας
Α
ριστοτέλους, Πλατεία Ελευθε-
ρίας και Διοικητηρίου, τρεις εμβληματικές πλατείες, που κουβαλούν ιστορικό βάρος και μπορούν να αναβαθμίσουν αισθητά την ποιότητα ζωής στην πόλη. Μόνο που τα σχέδια ανάπλασής τους είναι υπό συζήτηση επί χρόνια, ή και δεκαετίες, χωρίς μέχρι σήμερα να καταλήγουν σε ολοκληρωμένο έργο. Γίνονται διαγωνισμοί ιδεών και αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, εκπονούνται μελέτες που μένουν στα συρτάρια, ακυρώνονται σχεδιασμοί για να αρχίσουν και πάλι από το μηδέν. Και όσο το «εκκρεμές» των σχεδίων πάει και έρχεται, το εκκρεμές του χρόνου συνεχίζει να μετρά. Για την Αριστοτέλους, τη βιτρίνα της Θεσσαλονίκης, ο δήμος σχεδιάζει να προκηρύξει διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό το 2021. Η πλατεία Ελευθερίας υπάρχει ο κίνδυνος να μείνει για χρόνια ένα εργοτάξιο, μια που εδώ και ένα χρόνο οι εργασίες πάγωσαν και ο δήμος αποφάσισε να διερευνήσει τι είδους αρχαιότητες υπάρχουν από κάτω και αν μπορεί να κατασκευαστεί υποθαλάσσιο πάργκινγκ. Με αυτό το σκοπό είχε σκαφτεί και η πλατεία Διοικητηρίου, αλλά βρέθηκαν αρχαιότητες και επί σχεδόν τρεις δεκαετίες βρίσκεται περιφραγμένη και σε αχρησία. Πλατεία Ελευθερίας Η ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά σίριαλ. Η πλατεία, που είναι φορτωμένη με τεράστιο ιστορικό βάρος, λειτουργούσε από το 1950 ως πάρκινγκ. Μετά από μακρά διαδικασία ενστάσεων και χρονοτριβών, η προηγούμενη δημοτική αρχή κατάφερε να αποβάλλει τον εκμισθωτή και
να δρομολογήσει διαδικασία διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με σκοπό να μετατραπεί σε πάρκο μνήμης και να αποδοθεί στο κοινό ως χώρος πρασίνου. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός ολοκληρώθηκε το 2013 και στη συνέχεια όλες οι μελέτες συντάχθηκαν με βάση το πρώτο βραβείο. Η δημοπράτηση έγινε το 2016 και φτάσαμε στο 2019 για να υπογράψει ο ανάδοχος τη σύμβαση. Τον Απρίλιο του 2019 ξεκίνησαν οι πρόδρομες εργασίες για την ανάπλαση, με στόχο να παραδοθεί στις αρχές του 2020. Όμως ο εργολάβος αντιμετώπιζε προβλήματα στην εκτέλεση του έργου και τελικά έγινε διάλυση σύμβασης, αλλά ο δήμος δεν ανέθεσε το έργο στον δεύτερο μειοδότη, γιατί είχε άλλα σχέδια για την πλατεία. Τον Νοέμβριο του 2019 έγινε γνωστό ότι θα διερευνηθεί αν κάτω από την πλατεία μπορεί να δημιουργηθεί ένα υπόγειο πάρκινγκ -υποθαλάσσιο στην πραγματικότητα, καθώς η πλατεία δημιουργήθηκε με προσχώσεις στη θάλασσα. Που βρισκόμαστε ένα χρόνο μετά; Σχεδόν στο ίδιο σημείο. Επίκειται η προκήρυξη του σχετικού πρόχειρου διαγωνισμού για τις αρχαιολογικές ανασκαφές, που προηγούνται κάθε έργου, ώστε στη συνέχεια οι αρχαιολόγοι να προχωρήσουν σε διερευνητικές τομές, εργασίες που σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του δήμου θα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός τριμήνου. Ανάλογα με τα ευρήματα θα σχεδιαστούν και τα επόμενα βήματα. Παράλληλα, στο πρώτο εξάμηνο του 2021 θα συνταχθεί μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, που θα δείξει αν το έργο είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά βιώσιμο και ποια είναι η βέλτιστη μέθοδος δημοπράτησης. Τα δύο σενάρια για το πάρκινγκ είναι α) να αναλάβει ιδιώτης τη μελέτη, την κατασκευή και την
μακροχρόνια εκμετάλλευση του πάρκινγκ, β) να κατασκευαστεί με δημόσιους πόρους, ακολουθώντας τα συνήθη (και χρονοβόρα) βήματα της προκήρυξης μελέτης, και μετά την ολοκλήρωσή της δημοπράτησης του έργου. Όπως και να έχει η κατασκευή πάρκινγκ ενός ή περισσότερων ορόφων υποθαλάσσια θα έχει επίπτωση και στο κόστος αλλά και στο χρόνο κατασκευής. Εάν κριθεί οικονομικά βιώσιμο και τεχνικά εφικτό το έργο, στη συνέχεια θα πρέπει να ανασκαφεί όλη η πλατεία και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να κρίνει αν οι αρχαιότητες είναι σημαντικές ή όχι. Εάν όχι, οι αρχαιότητες θα αποσπαστούν προκειμένου να συνεχιστούν οι κατασκευαστικές εργασίες σε μεγαλύτερο βάθος. Η ύπαρξης της θάλασσας ακριβώς από κάτω περιπλέκει τα πράγματα, καθώς θα χρειαστούν πρόσθετες εργασίες και άρα χρόνος. «Θέλω η πλατεία Ελευθερίας να έχει μία ολιστική αντιμετώπιση: υπόγειο πάρκινγκ, ανάδειξη των όποιων αρχαιοτήτων και ισόγειο πάρκο μνήμης» διαβεβαιώνει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κ. Ζέρβας. Επιδίωξη της δημοτικής αρχής είναι να ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες και οι κατασκευαστικές εργασίες σε 2-2,5 έτη. Όμως ο κίνδυνος να μετατραπεί η πλατεία Ελευθερίας σε «έργο-φάντασμα» για πολλά χρόνια είναι ορατός, λόγω των αρχαιολογικών ανασκαφών και της φύσης του έργου, κάτω από τη θάλασσα. Επίσης υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο κατά τις ανασκαφές βρεθούν σημαντικότερα αρχαία από ό,τι αναμένεται και να αποφασιστεί να διατηρηθούν κατά χώρα. Σ’ αυτή την περίπτωση οι σχεδιασμοί θα πρέπει αλλάξουν, για ακόμη μία φορά. Το κακό παράδειγμα της πλατείας Διοικητηρίου μας υπενθυμίζει γιατί πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Πλατεία Διοικητηρίου Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 αποφασίστηκε η ανάπλαση της πλατείας Διοικητηρίου με κατασκευή υπόγειου πάρκινγκ. Τότε η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως το αρχαίο διοικητικό κέντρο της πόλης με δημόσια κτίρια, πλατείες και δρόμους. Το ΚΑΣ γνωμοδότησε τρεις φορές υπέρ της διατήρησης των αρχαίων (1991, 1994, 1997), ενώ το 1999 δόθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού η εντολή για εκπόνηση μελέτης που να προβλέπει τη στέγαση των αρχαίων και τη δημιουργία πλατείας. Ακολούθησαν δύο άγονοι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί (2001 και 2003) και το 2005 το ΚΑΣ δέχτηκε μία νέα λύση, να μεσολαβεί μεταξύ των αρχαίων και της πλατείας ένα επίπεδο
42
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
να προχωρήσει σε διαγωνισμό. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσουν τα έργα απαιτείται τουλάχιστον ένα διάστημα 12-18 μηνών. Επομένως ο ορίζοντας ολοκλήρωσης της πλατείας τοποθετείται, εκτός απρόβλεπτων καταστάσεων, στο 2023-2024. «Eργαζόμαστε, ώστε σε ένα σημείο όπου μεγάλωσαν πολλές γενιές, πολύ σύντομα να έχουμε μια πλατεία με την ταυτόχρονη ανάδειξη των αρχαιοτήτων, που πραγματικά είναι ένα στολίδι για την περιοχή εκείνη» τόνισε σε δηλώσεις του ο κ. Ζέρβας.
που θα λειτουργεί ως σταθμός αυτοκινήτων. Ο νέος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός που προκηρύχτηκε τελεσφόρησε το 2010 και κόστισε 330.000 ευρώ. Όμως και πάλι εγέρθηκαν αντιρρήσεις για την ύπαρξη του πάρκινγκ πάνω από τα αρχαία, με αποτέλεσμα ο σχεδιασμός να αλλάξει και πάλι. Το 2012 υπογράφηκε μία προγραμματική σύμβαση με την Εγνατία Οδό, που θα αναλάμβανε να προχωρήσει την αρχιτεκτονική μελέτη που πήρε το πρώτο βραβείο (και να την προσαρμόσει ώστε να μην περιλαμβάνει πάρκινγκ), να εκπονήσει οριστικές μελέτες στατικών και ηλεκτρομηχανολογικών. Τίποτα
από όλα αυτά δεν έγινε μέχρι το τέλος του 2019, οπότε και η νέα δημοτική αρχή ανακοίνωσε ότι το 2020 θα προχωρήσει σε νέα αρχιτεκτονική μελέτη. Τον Νοέμβριο του 2020 συνάφθηκε νέα προγραμματική σύμβαση, και πάλι με την Εγνατία Οδός ΑΕ, η οποία αναλαμβάνει εκ νέου την σύνταξη των απαραίτητων μελετών. Επομένως, η υπόθεση αρχίζει και πάλι από το σημείο μηδέν. Θα γίνει επικαιροποίηση της αρχιτεκτονικής μελέτης του 2014, χωρίς να περιλαμβάνεται πάρκινγκ, μελέτη στατικών, μελέτη ηλεκτρομηχανολογικών και των εφαρμογών τους) και τευχών δημοπράτησης για τη δημοπράτη-
ση του έργου. Παράλληλα θα γίνει μελέτη αποκατάστασης της πλατείας με ταυτόχρονη προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου-η αρχαιολογική υπηρεσία ολοκληρώνει μιά σχετική μελέτη. Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των μελετών είναι 12 μήνες από την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης, διάστημα στο οποίο η Εγνατία Οδός θα προκηρύξει επιμέρους διαγωνισμούς που θα αναλάβουν ιδιώτες. Αν και αυτή τη φορά δεν προχωρήσουν οι μελέτες εντός χρονοδιαγραμμάτων θα τις τις εκπονήσουν οι υπηρεσίες του δήμου Θεσσαλονίκης. Η μελέτη του 2014 προέβλεπε την κατασκευή μίας πλατείας με πολύ πράσινο και με μία κατασκευαστική διάταξη που θα επιτρέπει στους πολίτες να δουν τα αρχαία που υπάρχουν από κάτω. Υπάρχει εκπεφρασμένη πρόθεση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας να χρηματοδοτήσει το έργο με πόρους από το νέο ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου και υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν πόροι 8-10 εκατ. ευρώ. Προϋπόθεση όμως για να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα είναι να ολοκληρωθούν όλες οι μελέτες. Εντός του 2021 η δημοτική αρχή στοχεύει να συντάξει τα τεύχη δημοπράτησης ώστε στις αρχές του 2022
43
Άξονας πλατείας Αριστοτέλους Είναι το σημείο αναφοράς για τη Θεσσαλονίκη, ένας μοναδικός μνημειακός άξονας με αρχιτεκτονική και ιστορική αξία. Όμως εδώ και δεκαετίες δεν έχουν γίνει μεγάλες παρεμβάσεις. Το μακρινό 1997 ο Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ιδεών για την ανάπλαση του άξονα της Αριστοτέλους, με τη συμμετοχή 100 αρχιτεκτονικών ομάδων από όλο τον κόσμο. Η πρόταση που κέρδισε το πρώτο βραβείο μπήκε σε ένα συρτάρι και έκτοτε ξεχάστηκε. Τα επόμενα χρόνια εφαρμόστηκαν περιορισμένες παρεμβάσεις και έγινε πεζοδρόμηση μέρους του άξονα, ενώ ανακαινίστηκαν και τα κτίρια του Ηλέκτρα και του Ολύμπιον. Περιορισμένες παρεμβάσεις έγιναν και το 2012, με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης, με διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, απομάκρυνση διαφημιστικών πινακίδων κ.ά. Η νέα δημοτική αρχή έβαλε στον προγραμματισμό του 2020 τη διενέργεια διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ιδεών, σχεδιασμός που μεταφέρεται για τις αρχές του 2021.Ο διαγωνισμός θα λειτουργήσει ως αφορμή για να κατατεθούν ιδέες και να ανοίξει η συζήτηση. Στο πλαίσιο αυτό, ο δήμος καλεί τους δημότες να συμμετάσχουν σε μία διαδικτυακή έρευνα για την αναγνώριση της σημερινής ταυτότητας του άξονα της οδού Αριστοτέλους μέσα από την εμπειρία των χρηστών του χώρου. Ο στόχος της δημοτικής αρχής είναι να γίνουν σημαντικές παρεμβάσεις, ενώ διερευνάται η δυνατότητα χρηματοδότησης από την Περιφέρεια.
Κτίρια στολίδια που αφέθηκαν να ρημάζουν
Στοά Αγίου Μηνά, Παλατάκι, Αλλατίνι
Κ
τίρια που κουβαλούν ακόμα την αλλοτινή τους αίγλη τους, παραδομένα εδώ και χρόνια στη φθορά του χρόνου. Κτίρια που θα μπορούσαν να έχουν το δικό τους αποτύπωμα στη λειτουργία της πόλης, όμως τα όποια σχέδια για αξιοποίησή τους είτε είναι ξεχασμένα, είτε κολλημένα στη γραφειοκρατία, είτε ανατρέπονται και αρχίζουν από το μηδέν, χωρίς ορατό ορίζοντα ολοκλήρωσης. Παλατάκι, Στοά Αγίου Μηνά και Αλλατίνι είναι τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις, με τις δικές τους ιδιαιτερότητες το κάθε ένα. Τα πρώτα δύο ανήκουν στο δημόσιο, το τρίτο είναι μία ιδιωτική περιουσία για την οποία ο χρόνος «πάγωσε» και μαζί η όποια συζήτηση περί αξιοποίησής της. Άγιος Μηνάς Το κτιριακό συγκρότημα της Στοάς Αγίου Μηνά στην καρδιά του κέντρου της Θεσσαλονίκης ανήκει στο δημόσιο, στον πρώην Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, μετέπειτα «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε». Επί σχεδόν δεκαετίες είχε αφεθεί στη φθορά του χρόνου και το 2009 άδειασε από
καταστήματα, με την προοπτική να ανακαινιστεί και να αξιοποιηθεί. Για να προχωρήσει οποιουδήποτε είδους αξιοποίηση θα έπρεπε το δημόσιο να ξέρει τι έχει στην κατοχή του, καθώς με την πάροδο του χρόνου έγιναν συνενώσεις ή διαιρέσεις χώρων ή και κατασκευαστικές προσθήκες. Το 2014 αποτυπώθηκε αρχιτεκτονικά το κτίριο Ι και χρειάστηκε να περάσουν άλλα έξι χρόνια για να ανατεθεί τον Μάιο του 2020 η μελέτη για τα κτίρια ΙΙ, ΙΙΙ. Όταν ολοκληρωθεί το έργο της αποτύπωσης, η ΚτΥπ ΑΕ θα πρέπει να προχωρήσει σε μελέτες, να βρει πόρους και να προχωρήσει σε διαγωνισμό για την αναστήλωση των κτιρίων. Παράλληλα θα πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για τη χρήση των τριών κτιρίων, συνολικού εμβαδού, 4.500 τ.μ. Θα παραμείνουν στο δημόσιο και θα εκμισθωθούν ως επιμέρους καταστήματα, όπως συνέβαινε όλα αυτά τα χρόνια. Θα περιέλθουν στο δήμο Θεσσαλονίκης; Θα ακολουθηθεί μοντέλο «Μοδιάνο» με μακροχρόνια παραχώρηση του συνόλου των κτιρίων σε ιδιώτη, με σκοπό την ενιαία εκμετάλλευσή τους; Με τα σημερινά δεδομένα, πάντως, η εικόνα μιας αναστυλωμέ-
44
νης και λειτουργικής στοάς ανήκει στο μακρινό μέλλον. Παλατάκι Το Κυβερνείο (Παλατάκι) που βρίσκεται σε μία παραθαλάσσια έκταση 15 στρεμμάτων είναι ένα ακόμη από τα κτίρια στολίδια που αφέθηκε στη φθορά του χρόνου, της γραφειοκρατίας και της αβελτηρίας των δημόσιων υπηρεσιών. Ανήκει στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (πρώην Κτηματική Υπηρεσία) δηλαδή στο υπουργείο Οικονομικών και παραχωρούνταν για χρήση του κτιρίου από τον εκάστοτε υπουργό Μακεδονίας-Θράκης. Ο τελευταίος που το χρησιμοποίησε ήταν ο Νίκος Τσιαρτσιώνης την περίοδο 2004-2006. Επί 14 χρόνια παραμένει κλειστό. Η απάντηση της ΕΤΑΔ στο σχετικό μας ερώτημα είναι ότι «μελετάει αυτή την χρονική περίοδο τρόπους για τη βέλτιστη αξιοποίηση του προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και στόχο να αποτελέσει πόλο ανάπτυξης για την πόλη, αλλά και την ευρύτερη περιοχή» χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις. Το ίδιο ακίνητο μελετά και το ΥΜΑΘ, χρόνια τώρα. Επί υπουργίας Μαργαρίτη Τζίμα την περίοδο 2007-2009 κα-
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
αλλαγή τοποθετήθηκαν κάμερες και συναγερμός, έγινε απογραφή των αντικειμένων εντός του κτιρίου, και όσο για τη μελέτη διαμορφώνεται πλέον από τις υπηρεσίες του ΥΜΑΘ. Στη συνέχεια θα αναζητηθεί χρηματοδότηση (από πόρους ΕΣΠΑ ή από ένα πρόγραμμα αντίστοιχο αυτού στο οποίο εντάχθηκε το Τατόι). Ο δήμος Καλαμαριάς προτίθεται να διεκδικήσει τη χρήση του, ενώ η κυβέρνηση εξετάζει και το ενδεχόμενο παραχώρησης σε ιδιώτη, ώστε το κτίριο και να συντηρείται και να αποδίδει έσοδα.
θώς και επί υπουργίας Κατερίνας Νοτοπούλου το 2018, οπότε και συντάχθηκε ένα τεχνικό δελτίο για να χρηματοδοτηθεί η μελέτη αποκατάστασης και επανάχρησης του κτιρίου. Μετά την κυβερνητική
Αλλατίνι Στο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για την ενοποίηση του παραλιακού μετώπου το συγκρότημα των εγκαταλειμμένων Μύλων Αλλατίνι κατέχει εξέχουσα θέση. Οι μελετητές το οραματίζονται ως το «Ελληνικό της Θεσσαλονίκης», με απόδοση σε κοινή χρήση του περιβάλλοντος χώρου για χρήση αθλητισμού, μεταφορά εκεί του Ποσειδώνιου Κολυμβητηρίου. Επίσης πολεοδομική μελέτη με όρους δόμησης και χρήσεις γης που θα είναι ελκυστικοί για την προσέλκυση ιδιωτών επεν-
δυτών. Σε θέση δίπλα από το Αλλατίνι προτείνεται η δημιουργία ενός ιδρύματος τύπου «Σταύρος Νιάρχος», που θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη αίγλη. Το οικόπεδο έχει τον χαρακτηρισμό «κοινόχρηστος χώρος πρασίνου», αλλά το δημόσιο δεν προχώρησε ποτέ στην απαλλοτρίωσή του. Η προσπάθεια αποχαρακτηρισμού, αλλαγής του συντελεστή δόμησης και οικοδόμησής του πάει πίσω στη δεκαετία του ’90, και έγινε πιο συγκεκριμένη στα μέσα της δεκαετίας του 2000, με το σχέδιο για μετατροπή των κτιρίων σε χώρους κατοικίας, γραφείων και καταστημάτων. Η επένδυση 40 εκατ. ευρώ μπλόκαρε εξαιτίας της απόφαση του ΣτΕ το 2010, που πάγωσε κάθε προσπάθεια ανοικοδόμησης. Ακολούθησε η πτώχευση των εταιρειών που είχαν ιδιοκτησιακά δικαιώματα στο ακίνητο. Πλέον το 50% της Νutriart καθώς και το 25% της εταιρείες Αστικές Αναπτύξεις Θεσσαλονίκης είναι δεσμευμένα από την Eurobank, ενώ το υπόλοιπο 25% της Θεμελιοδομής από την Alpha Αστικά Ακίνητα. Σύμφωνα με γνωρίζοντες την πορεία της υπόθεσης αυτό το ακί-
45
Παλατάκι, Στοά Αγίου Μηνά και Αλλατίνι είναι τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις, με τις δικές τους ιδιαιτερότητες το κάθε ένα. Τα πρώτα δύο ανήκουν στο δημόσιο, το τρίτο είναι μία ιδιωτική περιουσία για την οποία ο χρόνος «πάγωσε» και μαζί η όποια συζήτηση περί αξιοποίησής της
νητο μπορεί τελικά να περιέλθει στο δημόσιο, για χρέη προς την εφορία και το ΙΚΑ, ωστόσο η διαδικασία είναι πολύ χρονοβόρα. Και κάπως έτσι το συγκρότημα των διατηρητέων κτιρίων συνεχίζει να ρημάζει επί δεκαετίες.
Αναμένεται να γίνει πόλος έλξης για κατοίκους και επισκέπτες της Θεσσαλονίκης
Αγορά Μοδιάνο
Έ
ναν αιώνα μετά τα πρώτα σχέδια του Ελί Μοδιάνο για την σκεπαστή αγορά τροφίμων που πήρε το όνομά του, η ιστορική Στοά Μοδιάνο θα αποκτήσει ξανά ζωή. Με κυρίαρχο το αρχιτεκτονικό αποτύπωμα του διατηρητέου κτιρίου αλλά και με μία σύγχρονη όψη, η Μοδιάνο αναμένεται να γίνει πόλος έλξης για κατοίκους και επισκέπτες της Θεσσαλονίκης. Στην Ευρώπη, οι αγορές τροφίμων είναι από τα σημεία που προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες, γιατί αποτελούν μία πολύχρωμη «φωτογραφία» της καθημερινής ζωής της πόλης. Με πρότυπο αγορές τροφίμων όπως αυτές της Ισπανίας, η Μοδιάνο έχει ένα επιπλέον πλεονέκτημα για τον επισκέπτη -την ιστορία της. Χτισμένη σε έναν τόπο με εβραϊκή ιστορία, πριν την πυρκαγιά του 1917, είναι σημαντικό κτίριο για αρχιτεκτονικούς λόγους, ένα από τα πρώτα κτίρια που είναι φτιαγμένο με μπετόν στη Θεσσαλονίκη, από τις πρώτες σκεπαστές αγορές της Θεσσαλονίκης. Μία αγορά τροφίμων για την αστική τάξη της πόλης, που έχει πολλές ιστορίες να «αφηγηθεί»: από τα σημάδια από σφαίρες την περίοδο της ΕΑΜοκρατί-
ας, μέχρι τα θρυλικά γλέντια, στα οποία συνυπήρχαν λαϊκοί άνθρωποι, καλλιτέχνες, πολιτικοί. Αυτή η διπλή λειτουργία -μία παραδοσιακή αγορά τροφίμων για τις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων αλλά και χώρος συνάντησης, συνεύρεσης, συνύπαρξης- θα είναι το πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό της Μοδιάνο, που αναμένεται να εξελιχθεί σε πόλο έλξης για Θεσσαλονικείς και τουρίστες και να συμπαρασύρει ολόκληρη τη γύρω περιοχή σε μια πορεία ανάπτυξης. «Ο όμιλος Φάις πιστεύει πολύ στην εμπορική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και το έχει αποδείξει με την επένδυση στο One Salonica. Επίσης είναι ένας προορισμός που ανεβαίνει τουριστικά και δημιουργεί προοπτικές. Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίσαμε να επενδύσουμε στην αγορά Μοδιάνο για τον εκσυγχρονισμό και την επαναλειτουργία της, έχοντας ως με πρότυπο τις αγορές τροφίμων των ευρωπαϊκών μητροπόλεων» τονίζει ο Χασδάι Καπόν, γενικός διευθυντής του ομίλου Φάις, που έχει εκμετάλλευση και ιδιοκτησία 56% του ακινήτου. «Η Μοδιάνο είναι ένα τοπόσημο για τη Θεσσαλονίκη, όμως τα
46
τελευταία χρόνια είχε χάσει την αίγλη της. Εμείς θέλουμε να την καταστήσουμε μια ζωντανή αγορά, που θα είναι πόλος έλξης των Θεσσαλονικέων καταναλωτών, αλλά και των τουριστών που κατακλύζουν την πόλη. Ονειρευόμαστε μία αγορά - τόπο συνάντησης που γίνεται δυναμικό στοιχείο για την αναβάθμιση και της υπόλοιπης περιοχής» προσθέτει.
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Ο στόχος είναι η αγορά να λειτουργεί για τα Χριστούγεννα του 2021 αλλά επειδή υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες, εξαιτίας της πανδημίας, ενδέχεται να υπάρξει μία μικρή καθυστέρηση, σε κάθε περίπτωση τους πρώτους μήνες του 2022 η Μοδιάνο θα υποδεχτεί ξανά τους πρώτους επισκέπτες. Η Μοδιάνο θα φιλοξενεί καταστήματα τροφίμων αλλά και καταστήματα εστίασης και ψυχαγωγίας (cafe, street food, wine bar κ.λπ.) όπως και στο παρελθόν, ενώ στην ταράτσα της Αγοράς θα μπορούν να φιλοξενηθούν εκδηλώσεις τέχνης. Σύμφωνα με τη σχετική αδειοδότηση υπάρχει δυνατότητα συνένωσης ανά δύο κάποιων από τα 127 μικρά καταστήματα που λειτουργούσαν πριν κλείσει η αγορά. Τα μαγαζιά θα οργανωθούν σε «γειτονιές» ομοειδών προϊόντων, ανάλογα με το είδος τροφίμων που θα πωλούν. Η Αγορά θα λειτουργεί και τις Κυριακές και τις αργίες, δίνοντας στους επισκέπτες της τη δυνατότητα για βόλτα, ψώνια και αναψυχή όλες τις ημέρες του έτους. 1. Το υπόγειο Ο υπόγειος χώρος καλύπτει μία επιφάνεια 2.100 τ.μ. που θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση της αγοράς τροφίμων. Κάθε κατάστημα του ισογείου θα έχει ακριβώς από κάτω τη δική του αποθήκη και για μανάβικα, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία κ.λπ. θα υπάρχουν και ψυκτικοί θάλαμοι. Η πρόσβαση θα γίνεται από μία ράμπα που υπάρχει στο πλάι της Μοδιάνο, από την πλευρά που γειτνιάζει με τη Νέα Αγορά, αλλά και μέσω ανελκυστήρων και κλιμακοστασίου. Θα εγκατασταθεί σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων και μηχανισμός τροφοδοσίας των καταστημάτων. 2. Το ισόγειο Η Μοδιάνο θα φιλοξενεί καταστήματα τροφίμων αλλά και καταστήματα εστίασης -από street food μέχρι wine bar- τα οποία θα έχουν μία μοντέρνα αισθητική. Τα καταστήματα θα οργανωθούν σε «γειτονιές» ομοειδών προϊόντων. Θα τοποθετηθούν νέα κλιμακοστάσια
και ασανσέρ στους «πύργους» του κτιρίου, νέες μηχανολογικές εγκαταστάσεις και κεντρικό σύστημα εξαερισμού για την αγορά και τα εστιατόρια. Στους δύο εξώστες θα λειτουργήσουν χώροι εστίασης, όπως και πριν από μερικά χρόνια. 3. Η ταράτσα Η αρχιτεκτονική καινοτομία της αγοράς θα είναι ότι πάνω στις «ταράτσες» των καταστημάτων θα δημιουργηθεί ένα ενιαίο ξύλινο δάπεδο, με ανοίγματα για να βλέπει κανείς την κίνηση στο ισόγειο και με γέφυρες για να περνά από τη μία πλευρά στην άλλη. Αυτός ο νέος χώρος θα λειτουργεί ως χώρος διέλευσης από τη μία άκρη της αγοράς στην άλλη, ως χώρος για μία στάση για χαλάρωση αλλά και ως χώρος όπου θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν και διαφόρων ειδών δρώμενα όπως μια μικρή συναυλία ή μία παρουσίαση βιβλίου. Θα είναι σαν μία υπερυψωμένη πλατεία, με καθιστικά και χώρους στάσης και θα λειτουργεί σαν πέρασμα.
Εργασίες αποκατάστασης για να αντέξει τουλάχιστον άλλα 100 χρόνια Από τον περασμένο Σεπτέμβριο άρχισαν οι εργασίες για την αποκατάσταση του διατηρητέου κτιρίου. Στο κτίριο θα γίνουν εκτεταμένες παρεμβάσεις για την ενίσχυση της στατικής επάρκειας, γιατί επί εκατό χρόνια δεν είχε συντηρηθεί και ήταν σε χειρότερη κατάσταση από ότι αρχικά περίμεναν οι μηχανικοί, με έντονα σημάδια διάβρωσης στον φέροντα οργανισμό. Στο κτίριο θα γίνουν παρεμβάσεις ώστε να αντέξει για τουλάχιστον άλλα εκατό χρόνια. Τα χωρίσματα μεταξύ των παλιών καταστημάτων κατεδαφίζονται, ώστε να μείνει μόνον ο σκελετός του κτιρίου. Σημαντικές παρεμβάσεις θα γίνουν στο υπόγειο και θα πέσει νέα πλάκα οροφής, που θα είναι το δάπεδο στο ισόγειο της αγοράς. Στο επόμενο κατασκευαστικό στάδιο θα γίνουν τα νέα καταστήματα, πανομοιότυπα με τα παλιά, όπως αυτό προβλέπεται στα αρχιτεκτονικά σχέδια. Οι οικοδομικές εργασίες ξεκίνησαν από το βόρειο τμήμα του κτιριακού συγκροτήματος, από την οδό Ερμού με κατεύθυνση προς την οδό Βασιλέως Ηρακλείου. Στο δεύτερο στάδιο της ανακατασκευής της Αγοράς θα γίνει η εγκατάσταση του νέου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, θα τοποθετηθούν τα νέα κλιμακοστάσια, το κεντρικό σύστημα εξαερισμού κ.ο.κ. Όλες οι εργασίες γίνονται υπό την επίβλεψη της Εφορείας Νεότερων Μνημείων καθώς η Αγορά Μοδιάνο είναι διατηρητέα ως προς τη μορφή αλλά και ως προς τη χρήση της. Το σχέδιο αναμόρφωσης της σκεπαστής αγοράς έχει αναλάβει το αρχιτεκτονικό γραφείο SPARCH των Ρένα Σακελλαρίδου και Μόρφω Παπανικολάου, με σύμβουλο την ειδική στην αποκατάσταση μνημείων, Κλεοπάτρα Θεολογίδου. Τους φωτισμούς θα επιμεληθεί η σχεδιάστρια φωτισμού Ελευθερία Ντεκώ, γνωστή για τον φωτισμό σε εκατοντάδες παραστάσεις για θέατρο, μουσική και χορό, όπερα και εικαστικές εγκαταστάσεις. Τη μελέτη για τον κατάλληλο ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό έκανε η εταιρεία Σαμαράς & Συνεργάτες. Το έργο ενίσχυσης της στατικής επάρκειας ανέλαβε ο πολιτικός μηχανικός με ειδίκευση στις στατικές μελέτες Αθανάσιος Κοντιζάς, τις εργασίες στατικής ενίσχυσης εκτελεί η εταιρεία conic, η οποία διαθέτει τεράστια εμπειρία και εξειδίκευση σε ανάλογες εργασίες αποκατάστασης, αντιστηρίξεων και σταθεροποίησης κτιρίων, ενώ τη διεύθυνση του έργου έχει η εταιρεία «ΕΜΜΕΤΡΟΝ-Δημήτρης Τριάντος».
47
Η νέα Τούμπα αλλάζει την Τούμπα
Γήπεδο του ΠΑΟΚ
Τ
ο 1926 είναι η χρονιά που συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΟΚ. Τότε φιλοδοξεί ο αθλητικός σύλλογος να εγκαινιάσει τη νέα Τούμπα, το νέο γήπεδο που θα χτιστεί στην ίδια θέση με σήμερα. Μαζί με το γήπεδο ο στόχος είναι να αλλάξει και η περιοχή, με μία σειρά κυκλοφοριακών και πολεοδομικών παρεμβάσεων που θα δημιουργούν έναν ενιαίο κοινόχρηστο χώρο πρασίνου χωρίς αυτοκίνητα. Πρόκειται για επένδυση της τάξης των 120-140 εκατ. ευρώ, που θα καλυφθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της από την ΠΑΕ ΠΑΟΚ. Η ιδέα για τη νέα Τούμπα άρχισε να συζητιέται δειλά δειλά το 2002. Η σχετική διερεύνηση άρχισε το 2008, οπότε και έπεσε στο τραπέζι η πρόταση να μεταφερθεί το γήπεδο στο στρατόπεδο Καρατάσιου. Το 2013 υπό τη διοίκηση του Ιβάν Σαββίδη αναζωπυρώθηκε η ιδέα ανακατασκευής του γηπέδου στη θέση που βρίσκεται σήμερα, στη συνέχεια επανήλθε η πρόταση του Καρατάσιου, με
επίσημο αίτημα το 2016 προς το υπουργείο Άμυνας, αλλά τελικά επιλέχθηκε η λύση της παραμονής του γηπέδου στην Τούμπα. Η προηγούμενη κυβέρνηση παραχώρησε στον Ερασιτέχνη ΠΑΟΚ άνευ ανταλλάγματος για 99 χρόνια τη χρήση έκτασης 29 στρεμμάτων πέριξ των σημερινών εγκαταστάσεων, που είναι κτισμένες σε ιδιόκτητο οικόπεδο. Το σχέδιο της κατασκευής νέου γηπέδου και της ανάπλασης της Αλάνας στηρίζει και η τωρινή κυβέρνηση, αλλά και ο δήμος Θεσσαλονίκης και η Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας. Τα έργα για την κατασκευή του γηπέδου, για τα οποία εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν 90 εκατ. ευρώ., θα χρηματοδοτηθούν από την ΠΑΕ. Τα έργα ανάπλασης πέριξ του γηπέδου σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις θα κοστίσουν 25-30 εκατ. ευρώ και αναζητείται φόρμουλα χρηματοδότησης, σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τον κεντρικό δήμο. Όσο για την υπογειοποίηση της οδού Κλεάνθους σε ένα μήκος 300 μ., το έργο πιθανότατα θα αναλάβει το υπουργείο
48
Υποδομών, όπως έπραξε και με τα αντίστοιχα συγκοινωνιακά γύρω από το νέο γήπεδο της ΑΕΚ. Τι θα αλλάξει στην Τούμπα Το νέο γήπεδο θα έχει σχεδόν ακριβώς τις ίδιες διαστάσεις με το υφιστάμενο, περίπου 160 μέτρα πλάτος και 200 μέτρα μήκος και η χωρητικότητά θα είναι της τάξης 30.000-35.000 θεατών, ενώ θα έχει ελαφρώς πιο βορειοδυτικό προσανατολισμό. Προβλέπεται αύξηση του επιτρεπόμενου ύψους, από τα 35μ. στα 40 μ., ενώ το μέγιστο ποσοστό κάλυψης της επιφάνειας του χώρου παραμένει στο 35%, ο συντελεστής δόμησης στο 1,8 και ο συντελεστής κατ’ όγκον εκμετάλλευσης σε 4,5μ. Η τελική μορφή του γηπέδου θα καθοριστεί στην αρχιτεκτονική μελέτη, που θα ακολουθήσει αμέσως μετά την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος. Το νέο, υπερσύγχρονο γήπεδο θα κτιστεί σύμφωνες με τις προδιαγραφές της ΟΥΕΦΑ για να μπορεί να φιλοξενεί και αγώνες Τσάμπιονς Λιγκ.
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Περιμετρικά του γηπέδου προβλέπονται check point που θα επιτρέπουν την είσοδο του περιβάλλοντα χώρου του γηπέδου μόνον σε όσους έχουν εισιτήριο τις ημέρες που αγωνίζεται ο ΠΑΟΚ. Ο περιβάλλων χώρος της Τούμπας, δηλαδή η Αλάνα, προτείνεται να γίνει ένας ελεύθερος, ενιαίος χώρος για την κίνηση των πεζών και των ποδηλατών. Η μεγαλύτερη αλλαγή θα προέλθει από την υπογειοποίηση της οδού Κλεάνθους, στο τμήμα μπροστά από το γήπεδο (από τη συμβολή της με την οδό Μικράς Ασίας έως και 30 μέτρα πριν τη συμβολή με την οδό Λαμπράκη). Με αυτό τον τρόπο δεν θα διακόπτεται η κυκλοφορία των οχημάτων από τους φιλάθλους που βρίσκονται έξω από το γήπεδο τις ημέρες των αγώνων, όπως συμβαίνει σήμερα. Κυρίως όμως, θα δημιουργηθεί ένας ενιαίος κοινόχρηστος χώρος τριών στρεμμάτων μπροστά από το γήπεδο, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ταυτότητα, που μπορεί να αποτελέσει υπερτοπικό πόλο αναψυχής, περιπάτου και ποδηλασίας, για κατοίκους και επισκέπτες. Για το ζήτημα της υπογειοποίησης έχουν εκφραστεί αντιρρήσεις από πλευράς κατοίκων της περιοχής και προβληματισμοί από μέλη του δημοτικού συμβουλίου. Πηγές από την ΠΑΕ θεωρούν ότι η έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΧΣ συνεπάγεται και την θετική γνωμοδότηση στην υπογειοποίηση της οδού Κλεάνθους, ωστόσο πηγές από το δήμο Θεσσαλονίκης σημειώνουν ότι το «πράσινο φως» θα δοθεί αφού γίνουν γνωστές οι λεπτομέρειες του εγχειρήματος, στην οριστική μελέτη. Τα πάρκινγκ Ένα από τα βασικά προβλήματα της περιοχής είναι η στάθμευση, πρόβλημα που επιδεινώνεται τις ημέρες των αγώνων. Στο σχέδιο ανάπλασης της Τούμπας υπάρχει πρόβλεψη για τη δημιουργία υπόγειων πάρκιγκ, για την εξυπηρέτηση των φιλάθλων αλλά και των κατοίκων της περιοχής. Ένα από
αυτά, 200 θέσεων, θα κατασκευαστεί κάτω από την έκταση που παραχωρήθηκε στην ΠΑΕ ΠΑΟΚ στην περιοχή μπροστά από τις θύρες των επισήμων, με πρόσβαση από την υπογειοποιημένη οδό Κλεάνθους. Για τη διαχείριση των
άλλων υπόγειων πάρκινγκ, συνολικής δυναμικότητας 600 θέσεων, που θα κατασκευαστούν σε δημοτική έκταση, θα συναφθεί προγραμματική συμφωνία μεταξύ της ΠΑΕ και του δήμου, που θα καλύπτει τα της χρηματοδότησης,
κατασκευής και εκμετάλλευσης. Ενδέχεται για την κατασκευή των χώρων στάθμευσης να εφαρμοστεί μια μορφή χρηματοδότησης ΣΔΙΤ, με χρηματοδότησης της κατασκευής και μακροχρόνια διαχείριση από την ΠΑΕ.
Η διαδικασία Η παραχώρηση αίρεται σε περίπτωση που δεν έχει εκπληρωθεί ο σκοπός της -δηλαδή η κατασκευή του γηπέδου και των αναπλάσεων- μετά την πάροδο τεσσάρων ετών από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος. Επομένως, τα χρονοδιαγράμματα είναι σφιχτά. Μέχρι στιγμής η διαδικασία προχωρά εντός χρονοδιαγράμματος και το Προεδρικό Διάταγμα επί του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου θα μπορούσε να εκδοθεί μέχρι το Μάιο, αν δοθούν εγκαίρως όλες οι σχετικές εγκρίσεις. Τα επόμενα βήματα περνούν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (διεύθυνση Περιβάλλοντος, Κεντρικό Συμβούλιου Μητροπολιτικού Σχεδιασμού), το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης (έγκριση πολεοδομικού σχεδίου, μετά από 20ήμερη διαβούλευση) και πάλι από το ΥΠΕΝ (Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων), ώστε στη συνέχεια να συνταχθεί το νομοθετικό κείμενο, να περάσει από τον έλεγχο του ΣτΕ και να αποκτήσει ισχύ ΠΔ. Στη συνέχεια θα ξεκινήσει μια σειρά από μελέτες, τόσο για το γήπεδο όσο και για τον περιβάλλοντα χώρο, τις οποίες θα εκπονήσει η ΠΑΕ ΠΑΟΚ έως το τέλος του 2021, ώστε το 2022 να αρχίσουν οι κατασκευαστικές εργασίες για το νέο γήπεδο και να ολοκληρωθούν εντός διετίας. Ωστόσο υπάρχουν αρκετοί αστάθμητοι παράγοντες. Καταρχάς, πριν την εκτέλεση των έργων θα γίνουν αρχαιολογικές ανασκαφές και, με δεδομένο ότι στην ευρύτερη περιοχή βρέθηκαν ταφικά μνημεία, αναμένεται και εδώ να βρεθούν κάποια αρχαία. Πόσο σημαντικά είναι αυτά, και πόσος χρόνος θα απαιτηθεί για να ολοκληρωθεί η ανασκαφή μένει να φανεί στην πράξη. Επίσης ΠΑΕ και δημόσιο θα πρέπει να προχωρούν τα έργα με τους ίδιους ρυθμούς, ειδικά στο τμήμα που αφορά στην υπογειοποίηση της Κλεάνθους, από όπου θα δημιουργηθούν προσβάσεις στο υπόγειο πάρκιγκ και στο γήπεδο. Και εδώ υπάρχει το παράδειγμα της ΑΕΚ, που ενώ έχει σχεδόν έτοιμο το γήπεδο, δεν μπορεί να το λειτουργήσει, επειδή δεν ολοκληρώθηκε η υπογειοποίηση του δρόμου που περνά μπροστά από το γήπεδο.
49
Το τεχνολογικό πάρκο παίρνει «σάρκα και οστά»
ThessINTEC
Σ
ε μία έκταση 760 στρεμμάτων στην Περαία θα δημιουργηθεί το μοναδικό στην Ελλάδα τεχνολογικό πάρκο τέταρτης γενιάς ThessINTEC. Οι διαδικασίες είναι ταχύτατες για τα ελληνικά δεδομένα, και ο στόχος είναι το 2023 να έχει δημιουργηθεί ο πρώτος πυρήνας του. Η βασική ιδέα για το ThessINTEC είναι η συστέγαση βιομηχανίας και έρευνας και η δημιουργία κοινών εργαστηρίων, για τη μεταφορά των αποτελεσμάτων της έρευνας στην παραγωγή. Προηγήθηκε η μελέτη των τομέων όπου τα ερευνητικά ινστιτούτα της περιοχής έχουν να επιδείξουν επιστημονική αριστεία και των κλάδων όπου η επιχειρηματικότητα στη Β. Ελλάδα παρουσιάζει μία δυναμική, ώστε το ThessINTEC να αναπτύξει εξειδίκευση με βάση το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του οικοσυστήματος καινοτομίας της περιοχής. Ο στόχος είναι μέσα από τη σύμπραξη έρευνας και παραγωγής να προκύψουν νέα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Οι τομείς αιχμής ή αλλιώς τα mega project καινοτομίας του ThessINTEC είναι: α) Νέα υλικά και διαδικασίες βιομηχανικής
Αν όλες οι διαδικασίες τρέξουν με ταχείς ρυθμούς τον Απρίλιο του 2022 θα έχουν εκδοθεί όλες οι σχετικές αδειοδοτήσεις, με την έκδοση των αντίστοιχων νόμων και Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων και το καλοκαίρι θα αρχίσει η κατασκευή των έργων υποδομής και των κτιρίων της α’ φάσης, που αναμένεται να διαρκέσει 18 μήνες
50
παραγωγής, β) Ευέλικτα οργανικά υλικά, γ) Τεχνητή Νοημοσύνη και εφαρμογές προσομοίωσης, δ) Καινοτόμες λύσεις καθαρής ενέργειας, ε) Ανάπτυξη δεξιοτήτων για ένταξη καινοτόμων λύσεων στις επιχειρήσεις και την εφοδιαστική αλυσίδα, στ) Τεχνολογίες και εφαρμογές κινητικότητας του μέλλοντος. Ήδη από το 2018 εβδομήντα δυναμικές ελληνικές βιομηχανίες και επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, πρωτοπόρες στον κλάδο τους και ιδιαιτέρως εξωστρεφείς συμφώνησαν εγγράφως να εγκαταστήσουν τα τμήματα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) εντός του τεχνολογικού πάρκου, με στόχο την ανάπτυξη συγκεκριμένων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών σε συνεργασία με 17 ερευνητικές ομάδες, που επιλέχθηκαν από τη βιομηχανική κοινότητα με βάση την αριστεία και την ετοιμότητα του τεχνολογικού τους αποτελέσματος. Η εταιρεία διαχείρισης του πάρκου βρίσκεται σε διαδικασία επαναβεβαίωσης αυτού του ενδιαφέροντος και όπως αναφέρει υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ελληνικών και ξένων εταιρειών να συμμετέχουν στο ThessINTEC, είτε ως χορηγοί είτε ως ένοικοι και συνεργάτες. Όταν
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
οι συνθήκες είναι πιο ώριμες, από άποψη μελετών και χρηματοδότησης, θα γίνει κρούση και σε μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες του εξωτερικού, προκειμένου να εγκαταστήσουν εδώ τα ερευνητικά τους τμήματα. Το χρονοδιάγραμμα μέχρι το 2023 Το Μάιο του 2020 παραχωρήθηκε η έκταση από το ΤΑΙΠΕΔ στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, που θα τη διαθέσει για τη δημιουργία του ThessINTEC. Μέσα στο καλοκαίρι, συστάθηκε η μη κερδοσκοπική εταιρεία διαχείρισης του πάρκου, ΕΑΝΕΠ ThessINTEC ΑΕ, με μετοχικό κεφάλαιο 200.000 ευρώ. Στο μετοχικό σχήμα συμμετέχουν ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (38%), ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων (15%), η ΑΖΚ (15%), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης ( 10%), ο δήμος Θερμαϊκού (7%), τα πανεπιστήμια με 10% (ΑΠΘ 6%, ΠΑΜΑΚ 2%, ΔΙΠΑΕ 2%), ενώ από 1% έχουν οι εταιρείες Alumil, Kleemann, Raidestos, Raycap, Sunel. Μέχρι σήμερα έχει συγκεντρωθεί το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο (200.000 ευρώ) και περίπου 1,4 εκατ. ευρώ από εταιρίες-χορηγούς. Το προηγούμενο διάστημα ανατέθηκαν οι μελέτες για την προετοιμασία του φακέλου για το χαρακτηρισμό του ThessINTEC ως Επιχειρηματικό Πάρκο Ειδικού Τύπου στο πλαίσιο του ν. 3982/11 και για τη σύνταξη Ειδικού Χωρικού Σχεδίου, που θα καθορίζει τις χρήσεις γης, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τους όρους πολεοδόμησης της έκτασης των 760 στρεμμάτων. Οι δύο μελέτες αναμένεται να υποβληθούν προς έγκριση μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου 2021. Θα χρειαστεί ένας χρόνος μέχρι να εκδοθεί το σχετικό προεδρικό διάταγμα για την έγκριση του ΕΠΣ. Αν όλες οι διαδικασίες τρέξουν με ταχείς ρυθμούς τον Απρίλιο του 2022 θα έχουν εκδοθεί όλες οι σχετικές αδειοδοτήσεις, με την έκδοση των αντίστοιχων νόμων και Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων και το καλοκαίρι θα αρχίσει η κατασκευή των έργων υποδομής και των κτιρίων της α’ φάσης, που αναμένεται να διαρκέσει 18 μήνες. Ο στόχος είναι τον Δεκέμβριο του 2023 το ThessINTEC να λειτουργεί. Στην α’ φάση από τα 20.000 τ.μ που θα οικοδομηθούν, τα 3.000 τ.μ θα διατεθούν για την κατασκευή εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου 500 θέσεων, και όλα τα υπόλοιπα για τις εγκαταστάσεις των έξι mega projects, τα τμήματα R&D των επιχειρήσεων, γραφεία, εργαστήρια, τη θερμοκοιτίδα και για εγκαταστάσεις αναψυχής. Επίσης θα δημιουργηθεί μια τεχνητή λίμνη 15.000 τ.μ. που θα συγκεντρώνει προς επαναχρησιμοποίηση το βρόχινο νερό, ενώ στους δρόμους θα τοποθετηθούν αισθητήρες για beta testing για την αυτοκινητοβιομηχανία.
Η καινοτομία δεν περιμένει και η ευκαιρία είναι τώρα
Του Νίκου Ευθυμιάδη Προέδρου της ThessINTEC ΑΕ
Το ThessINTEC βασίζεται στην αρχή «από κάτω προς τα επάνω», που σημαίνει ότι η βιωσιμότητά του βασίστηκε κυρίως στις διαπιστωμένα «ώριμες τεχνολογικά» επιχειρήσεις τις οποίες προσκαλέσαμε να επιλέξουν τις αντίστοιχα ώριμες τεχνολογίες που διαθέτουν τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα και να συμφωνήσουν, από κοινού, συγκεκριμένα προγράμματα συνεργασιών εφαρμοσμένης έρευνας που μπορούν να εξελιχθούν σύντομα σε εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Ένα δεύτερο και ιδιαίτερα σημαντικό και πρωτότυπο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ThessINTEC είναι το γεγονός ότι θα λειτουργήσει με τη μορφή ανεξάρτητων συστάδων, Mega projects, με κάθε ένα να εξειδικεύεται σε διαφορετική τεχνολογία π.χ. Mega project Υλικών, Νανοτεχνολογίας, Τεχνητής νοημοσύνης, Καθαρής ενέργειας , Εφοδιαστικής αλυσίδας, Κινητικότητας κ.ά. Πολύ σημαντική διαφοροποίηση αποτελεί τέλος, το ότι δεν θα λειτουργήσει ως ένα έργο Real Estate! Το γεγονός ότι δεν αγοράζει ούτε πουλάει ακίνητα και ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας και κοινωφελής σκοπός της Εταιρείας Ανάπτυξης ThessINTEC AE, της επιβάλει να έχει ως κεντρικό της στόχο την εξυπηρέτηση των πραγματικών αναγκών των «ενοίκων» της, με πάσης φύσεως ποιοτικές υπηρεσίες που χρειάζονται για τους δικούς τους λόγους, στα πλαίσια βέβαια των ξεκάθαρων κανονισμών του κέντρου μας. Τα τρία αυτά χαρακτηριστικά του κέντρου καινοτομίας ThessINTEC ενισχύουν την ελκυστικότητα εγκατάστασης διεθνών επιχειρήσεων που επιζητούν ταυτόχρονα εξειδίκευση αλλά και πλούσια παρουσία επιστημόνων που επιδιώκουν την μεταξύ τους συνεργασία Η Θεσσαλονίκη έχει μία ακαδημαϊκή κοινότητα 100.000 φοιτητών που λειτουργεί ως εκκολαπτήριο τεχνολογικά καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού, όμορφο περιβάλλον και ποιότητα ζωής που μπορεί να προσελκύσει ερευνητές και επιστήμονες από όλο τον κόσμο για εγκατάσταση και εργασία. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς τις αυξημένες εξαγωγικές δραστηριότητες καινοτόμων επιχειρήσεων, την ποιότητα και την αριστεία των ερευνητικών μας ιδρυμάτων, τις νέες εγκαταστάσεις Θερμοκοιτίδων και βέβαια την πληθώρα των νεοφυών επιχειρήσεων, που παρουσιάζονται με αξιώσεις διεθνούς εξέλιξης, για να εξηγήσει έτσι την ταχύτατη πρόοδο του συστήματος καινοτομίας της πόλης. Το ThessINTEC δεν έχει λόγους να φοβηθεί τον, υγιή εξάλλου, ανταγωνισμό. Είναι το πιο πρόσφατο τέτοιο Πάρκο Καινοτομίας 4ης γενιάς, έχει μελετήσει καλά τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά των υφιστάμενων Ευρωπαϊκών Κέντρων. Αν αξιοποιήσει σωστά το ελληνικό ανθρώπινο δυναμικό, εντός και εκτός της χώρας μας, μαζί με τα πολύ σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης μπορεί να πετύχει απόλυτα τον τελικό του στόχο, όχι μόνον της Θεσσαλονίκης ως Silicon Valley, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας, με τη ριζική αναβάθμιση του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου, παράδειγμα και για τους καλούς της γείτονες στην ΝΑ Ευρώπη. Μοναδικός δικός μου στόχος, ως εθελοντής συμπολίτης, αυτού του φιλόδοξου αλλά απόλυτα ρεαλιστικού έργου, είναι να βοηθήσω την επίσης εθελοντική ομάδα υλοποίησής του και τους εργαζόμενους στην ThessINTEC AE, να αξιωθούμε στην ολοκλήρωσή του μέσα στα επόμενα 3 χρόνια! Γιατί η καινοτομία δεν περιμένει και η ευκαιρία μας είναι τώρα!
51
Pfizer, Cisco, Deloitte
Η Θεσσαλονίκη μπροστά σε έναν νέο, ψηφιακό κόσμο
Κ
όμβος τεχνολογίας, νησίδα καινοτομίας, innovation hub, ψηφιακή πρωτεύουσα. Το τελευταίο διάστημα ακούμε αυτούς τους όρους συνεχώς. Ο ούριος επενδυτικός άνεμος που φαίνεται να πνέει με αφορμή τα projects που εξελίσσονται και φιλοδοξούν να καταστήσουν τη Θεσσαλονίκη τεχνολογικό κέντρο των Βαλκανίων, φανερώνει μία δυναμική πάνω στην οποία η πόλη μπορεί να χτίσει το ψηφιακό μέλλον της, αφήνοντας μία ισχυρή παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές. Για μία ακόμη φορά η Θεσσαλονίκη ονειρεύεται να γίνει hub έρευνας και καινοτομίας ή αλλιώς τεχνολογική πρωτεύουσα των Βαλκανίων, προσελκύοντας πολυεθνικούς κολοσσούς ισχυρής εμβέλειας. Θα γίνουν όμως τελικά πράξη αυτά τα μεγαλεπήβολα σχέδια ή πάλι η πόλη θα παραμείνει ο φτωχός συγγενής; Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Θεσσαλονίκη έχει μία τεράστια πρόκληση να πιάσει την ευκαιρία από τα μαλλιά και να αλλάξει… επίπεδο. Οι επενδύσεις οι οποίες ήδη υλοποιούνται αλλά και αυτές που σχεδιάζουν κολοσσοί παγκόσμιου βεληνεκούς, έχουν όλα τα φόντα να βγάλουν την πόλη από την εσωστρέφεια και να τη μετατρέψουν σε ένα ισχυρό κόμβο καινοτομίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Τα άμεσα αλλά και τα δευτερεύοντα οφέλη που θα καρπωθεί η τοπική οικονομία αποτιμώνται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ και οι αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής θα απογειωθούν. Το μέλλον είναι ήδη εδώ και είναι ψηφιακό. Η επίσπευση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας καθίσταται αναγκαία συνθήκη για να βαδίζουμε μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο και να μην είμαστε ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Η επένδυση στην εξωστρέφεια και την καινοτομία είναι το κλειδί που ανοίγει τις πόρτες του μέλλοντος. Η Θεσσαλονίκη πληροί όλα τα κριτήρια για να πρωταγωνιστήσει στην εποχή της τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Οι επενδύσεις που ήδη υλοποιούνται είναι οι εξής: Pfizer Στην περίπτωση του φαρμακευτικού κολοσσού αξίζει να σημειωθεί ότι επέλεξε την Ελλάδα για να δημιουργήσει
το ένα από τα έξι κέντρα τεχνητής νοημοσύνης που σχεδιάζει στον κόσμο. Στόχος της Pfizer είναι να δημιουργήσει ένα διεθνές Κέντρο Ψηφιακής Τεχνολογίας, Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Μεγάλων Όγκων Δεδομένων. Το κέντρο προσωρινά στεγάζεται στον πολυχώρο «Phoenix Center». Ο φαρμακευτικός κολοσσός σταδιακά «χτίζει» ένα δίκτυο με τα στελέχη της και τους τοπικούς φορείς, με σκοπό να παρέχει διάφορες υπηρεσίες και προγράμματα. Στόχος του ψηφιακού κέντρου είναι να αναπτύξει τις απαραίτητες καινοτόμες λύσεις για την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού των υπηρεσιών της εταιρείας, οδηγώντας στην ανακάλυψη νέων θεραπειών που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή των ασθενών. Ως το τέλος της χρονιάς το κέντρο θα έχει 200 εργαζόμενους (ήδη οι αιτήσεις φτάνουν τις 3.500), αρκετοί εκ των οποίων θα είναι έλληνες του εξωτερικού. Το hub θα αξιοποιήσει στο έπακρο
52
την τεχνητή νοημοσύνη, την επιστήμη των δεδομένων, την μηχανική μάθηση και τον αυτοματισμό των διαδικασιών. Οι υποψήφιοι καλούνται να περάσουν από αξιολόγηση για να επιλεγούν από την εταιρεία. Η διαδικασία Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει συνολικά 5 bootcamps, 4 από τα οποία έχουν ολοκληρωθεί με επιτυχία. Κάθε bootcamp προσφέρει μία πλήρη εμπειρία εισαγωγής στο Hub (με διαλέξεις, πρακτικά εργαστήρια, εκπαίδευση, εργασία για project, αξιολόγηση) πάνω στις πιο προηγμένες τεχνολογίες και οι συμμετέχοντες εργάζονται σε ομάδες υπό τη στενή επίβλεψη και καθοδήγηση ενός μέντορα τεχνολογίας (εξειδικευμένοι επιστήμονες και καθηγητές πανεπιστημίου). Περιλαμβάνει 100+ ώρες για τη διαχείριση project, τη μηχανική λογισμικού, τα ευέλικτα έργα και την ανάπτυξη λογισμικού, την επίλυση διαφορών
Του Στέφανου Μαχτσίρα
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Θεσσαλονίκη έχει μία τεράστια πρόκληση να πιάσει την ευκαιρία από τα μαλλιά και να αλλάξει… επίπεδο. Οι επενδύσεις οι οποίες ήδη υλοποιούνται αλλά και αυτές που σχεδιάζουν κολοσσοί παγκόσμιου βεληνεκούς, έχουν όλα τα φόντα να βγάλουν την πόλη από την εσωστρέφεια και να τη μετατρέψουν σε ένα ισχυρό κόμβο καινοτομίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης
τεχνολογικών προβλημάτων, τη λήψη αποφάσεων. Η πρόοδος των υποψηφίων αξιολογείται μέσω μιας εβδομαδιαίας διαδικασίας πολυεπίπεδης αξιολόγησης που εστιάζει, τόσο στις δεξιότητες που πηγάζουν από τον ανθρώπινο χαρακτήρα, όσο και στις τεχνολογικές δεξιότητες. Στο τέλος της εκπαίδευσης ο κάθε υποψήφιος παρουσιάζει ένα τεχνολογικό project υπό την επίβλεψη των μεντόρων τεχνολογίας, στους ανώτερους διευθυντές της Pfizer. Cisco Η αμερικάνικη πολυεθνική εταιρεία πληροφορικής Cisco, δημιούργησε το Διεθνές Κέντρο Καινοτομίας και Ανάπτυξης Ψηφιακών Δεξιοτήτων (στο χώρο όπου βρισκόταν μέχρι σήμερα ο χώρος πολιτισμού Labattoir), μέσα στο οποίο φιλοδοξεί να ανθίσουν startups εταιρείες, σε συνεργασία με πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα οι οποίες
θα αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις για απτά προβλήματα πολλών κλάδων της οικονομίας, καθιστώντας την πόλη κύτταρο τεχνολογίας. Η επένδυση εκτιμάται ότι θα αγγίξει σε βάθος τριετίας τα 10 εκατ. ευρώ ενώ η προστιθέμενη αξία της, τα έμμεσα δηλαδή οφέλη που θα έχει η τοπική οικονομία θα ανέλθουν σε πολλά εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τον διευθυντή πωλήσεων της εταιρείας για τον δημόσιο τομέα, Νίκο Λαμπρογεώργο. Πιο συγκεκριμένα, οι τεχνολογικές λύσεις που θα είναι διαθέσιμες άμεσα προς λειτουργία και επίδειξη σε όσους επισκεφθούν το ψηφιακό στρατηγείο της Cisco, είναι: α) Έξυπνη Πόλη (ευφυή συστήματα στάθμευσης, φωτισμού, διαχείρισης απορριμμάτων, αστικής κινητικότητας, ασφάλειας, μέτρησης κατανάλωσης νερού και ενέργειας), β) Επιχειρησιακή και Επιχειρηματική Συνέχεια (συστή-
ματα τηλεϊατρικής, τηλεκπαίδευσης, τηλεργασίας), γ) Στοχευμένη Γεωργία Ακριβείας, δ) Τουρισμός και πολιτισμός, ε) Ηλεκτροκίνηση, Ενεργειακή Παρακολούθηση Κτιρίων, κ.τ.λ. Το Κέντρο λειτουργεί στο 80 - 90% των δυνατοτήτων του και όπως αναφέρει στο ο κ. Λαμπρογεώργος, είναι πλέον καθημερινά επισκέψιμο από συνεργάτες, εκπροσώπους εταιρειών και δημόσιων φορέων που θέλουν να δουν στην πράξη τη λειτουργία λύσεων που οδηγούν στο ψηφιακό μετασχηματισμό, όπως και από όλους όσοι επιθυμούν να παρακολουθήσουν μαθήματα STEM, ρομποτικής ή και να εγγραφούν στο πρόγραμμα ψηφιακών δεξιοτήτων Cisco Networking Academy. Deloitte Σε λειτουργία από το 2018 βρίσκεται και το Κέντρο Ερευνών της
53
Deloitte Ελλάδας. Το Alexander Competence Center, στεγάζεται στην Τεχνόπολη της Θεσσαλονίκης σε χώρους 2.000 τ.μ. και στόχος του είναι να λειτουργεί σαν φυτώριο καινούριων και ανερχόμενων στελεχών εκμεταλλευόμενο τους νέους που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια της περιοχής. To πρότυπο κέντρο τεχνολογίας ήδη έχει συμπληρώσει δύο χρόνια ζωής. Καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις τον προαναφερθέντων εταιρειών για να δημιουργήσουν τέτοιου είδους «στέγες» καινοτομίας και πρωτοπορίας έπαιξε αφενός το εξαιρετικά υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο της πόλης με την παρουσία σε αυτή πολλών σημαντικών πανεπιστημίων και αφετέρου οι οικονομικές δυνατότητες της πόλης καθώς και οι νέες προοπτικές που διαφαίνονται από μεγάλα έργα που δρομολογούνται στην περιοχή όπως το μετρό που στα λόγια τουλάχιστον έχει μπει στην τελική ευθεία, το FlyOver, το σιδηροδρομικό δίκτυο, η περαιτέρω αναβάθμιση και αξιοποίηση του λιμανιού και η ανάπλαση της ΔΕΘ. Έρχεται και νέα επένδυση της Pfizer Tο σχέδιο της Pfizer να κάνει μία νέα εμβληματική επένδυση στη Θεσσαλονίκη, πέρα από το υπάρχον κέντρο καινοτομίας, γνωστοποίησε από το ψηφιακό βήμα του συνεδρίου του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, παρουσία μεταξύ άλλων και του πρωθυπουργού, ο θεσσαλονικιός διευθύνων σύμβουλος της φαρμακοβιομηχανίας, Αλβέρτος Μπουρλά. Όπως ανέφερε, το κέντρο θα απαρτίζεται από 350 άτομα. Πρόκειται για ένα κέντρο υπηρεσιών που θα «συνδέει» τα κέντρα καινοτομίας της φαρμακευτικής σε όλο τον κόσμο. Θα περιλαμβάνει λογιστικές υπηρεσίες αλλά και την κεντρική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Η φαρμακευτική εταιρεία σκοπεύει τα επόμενα χρόνια να διπλασιάσει το προσωπικό των δύο κέντρων, από 600 σε 1.200 άτομα.
Νίκος Κολοβός
«Ο οργανισμός έχει ισχυρή παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας»
Καλλιτεχνικός διευθυντής ΚΘΒΕ
Έ
νας από τους μεγαλύτερους πολιτιστικούς οργανισμούς της χώρας, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με μία ιστορία 60 ετών στις «αποσκευές» του ταξιδεύει έχοντας εδώ και έναν χρόνο περίπου στο τιμόνι του τον γνωστό ηθοποιό Νίκο Κολοβό. Ο ίδιος μιλά για τις προοπτικές του θεσμού και τα ευρύτερα σχέδιά του. Σε έναν σύντομο απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας σας ποιες στάσεις θα κάνατε; Σε μία θητεία που ξεκινά στα τέλη του 2019 δεν είναι δυνατόν ο πρώτος σταθμός να είναι άλλος έξω από τη συγκυρία της πανδημίας. Άγνωστος «Χ» το τι μέλλει γενέσθαι σε θέατρα και πολιτιστικούς οργανισμούς, τα οποία οφείλουν να εργαστούν με προσωπικό ασφαλείας παρουσιάζοντας ταυτόχρονα ψηφιακές δράσεις διά των ιστοσελίδων. Οφείλω να ομολογήσω ότι έπαιξε μεγάλο ρόλο η εγρήγορση και η ομαδική αφύπνιση των δομών μας που απέφερε φιλότιμες αλλά και εφευρετικές προσπάθειες του καλλιτεχνικού και του διοικητικού προσωπικού στη συνολικότερη δράση μας. Η διαφύλαξη της Δημόσιας Υγείας, η εύρυθμη λειτουργία του θεάτρου με προσωπικό εργαζόμενο εκ περιτροπής, η συνέχιση του καλλιτεχνικού έργου με καινοτομίες και ιδέες της στιγμής, σχετικά με το τι μπορούμε να προσφέρουμε μέσω του διαδι-
κτύου στο κοινό μας αλλά και με τη συνολικότερη προσφορά μέσω των εργαστηρίων μας, προκειμένου να βοηθήσουμε τα νοσοκομεία ράβοντας στολές και μάσκες (σπάνιο είδος στις αρχές της πανδημίας) μας έφερε στην πρώτη γραμμή της μάχης έστω και αν οι σκηνές ήταν κλειστές και οι πρόβες σε αναστολή. Νομίζω ότι διατηρηθήκαμε ετοιμοπόλεμοι σε ένα τόσο αρνητικό για καλλιτεχνικούς οραματισμούς περιβάλλον, με όλες τις συνεπαγόμενες προς τούτο δυσκολίες. Το αποτέλεσμα ήταν να επιστρέψουμε πρώτοι στις πρόβες με το καλλιτεχνικό και τεχνικό προσωπικό να επιδεικνύει και πάλι μοναδικό ενθουσιασμό, χωρίς τον οποίο τίποτε δεν θα ήταν κατορθωτό. «Οι Όρνιθες», «Η Γκόλφω» αλλά και οι «Τρωάδες» (συμπαραγωγή με το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας) αγκαλιάστηκαν από το κοινό και από τις κριτικές. Η επιτυχία στην Επίδαυρο και μάλιστα υπό βροχή μας εξέπληξε... Το καλοκαίρι ήταν μία πρόκληση που σε συνάρτηση με τις πέντε επιπλέον πρεμιέρες για τη συμμετοχή μας στο «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» έμοιαζε με ταξίδι σε αχαρτογράφητες περιοχές. Ωστόσο, με την αμέριστη βοήθεια του υπουργείου Πολιτισμού, τη σωστή οργάνωση, τη ψυχραιμία, τον ενθουσιασμό, την έμπνευση και το φιλότιμο των εργαζομένων όλα πήγαν κατ’ ευχήν. Πραγματοποιήσαμε μέσα στο καλοκαίρι 8
54
Η φιλοδοξία μας είναι μεγάλη στο να παρουσιάσουμε με τις δικές μας εσωτερικές δυνάμεις μία πλουραλιστική καλλιτεχνική δραστηριότητα ως προσφορά στο κοινό μας, που επιμένει παρά τους φόβους της επιδημίας να μας συντροφεύει και να μας παρακολουθεί. Σε αυτούς τους σταθμούς άνοιξη, φθινόπωρο, χειμώνα, ένα μόνον πράγμα μπορώ να πω: η μέριμνα μας δεν είναι αυτονόητα προσανατολισμένη μονομερώς στο καλλιτεχνικό μας έργο... Αλλά και στο πόσο υποφέρουν οι συνάνθρωποί μας και μαζί με αυτούς και εμείς σε μία εποχή πρωτόγνωρη: Φέτος δεν μετράμε με προσδοκία εισιτήρια. Μετράμε με αγωνία τα κρούσματα...
πρεμιέρες, και σε πολλές περιπτώσεις τα θέατρα χρειάστηκαν ουσιαστικές τεχνικές παρεμβάσεις, άψογες οικονομικές μελέτες και ιδιαίτερη προσοχή στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα επί του οποίου τελικά όλοι κρινόμαστε ανεξαρτήτως συγκυριών. Τελευταίος σταθμός το φθινόπωρο όπου τρία έργα είναι πανέτοιμα να παρουσιαστούν στο κοινό. Στις μεγάλες σκηνές μας δύο πρεμιέρες αναβλήθηκαν σχεδόν πάνω στο νήμα και μία
Συνέντευξη στην Κυριακή Τσολάκη
έχει ήδη συντελεστεί. Παράλληλα, δόθηκε το έναυσμα για τη δημιουργία εναλλασσόμενου δραματολογίου 15 έργων στις δύο μικρές σκηνές μας. Η φιλοδοξία μας είναι μεγάλη στο να παρουσιάσουμε με τις δικές μας εσωτερικές δυνάμεις μία πλουραλιστική καλλιτεχνική δραστηριότητα ως προσφορά στο κοινό μας, που επιμένει παρά τους φόβους της επιδημίας να μας συντροφεύει και να μας παρακολουθεί. Σε αυτούς τους σταθμούς άνοιξη, φθινόπωρο, χειμώνα, ένα μόνον πράγμα μπορώ να πω: η μέριμνα μας δεν είναι αυτονόητα προσανατολισμένη μονομερώς στο καλλιτεχνικό μας έργο... Αλλά και στο πόσο υποφέρουν οι συνάνθρωποί μας και μαζί με αυτούς και εμείς σε μία εποχή πρωτόγνωρη: Φέτος δεν μετράμε με προσδοκία εισιτήρια. Μετράμε με αγωνία τα κρούσματα... Συμπαραστεκόμενοι ο ένας στον άλλον, προσέχουμε, προσπαθούμε και ελπίζουμε... Πώς θα κυλήσει η νέα χρονιά; Για τη νέα χρονιά το καλλιτεχνικό πρόγραμμα φιλοδοξεί να συνεχιστεί ως έχει. Ό,τι έχει προγραμματιστεί θα αναβληθεί για αργότερα παραμένοντας ως πολύτιμη προίκα έως και την επόμενη σεζόν. Έστω και με μειωμένη προσέλευση κοινού, όπως αρμόζει στις περιστάσεις, η προσδοκία μας είναι τόσο τα 60χρονα του ΚΘΒΕ, όσο και οι γιορτές για το 1821 αλλά και το υπόλοιπο ρεπερτόριο να εκτελεστούν κανονικά αφήνοντας παρακαταθήκη και για την επόμενη σεζόν μετά το καλοκαίρι. Ταυτόχρονα προετοιμαζόμαστε για την καλοκαιρινή περίοδο με μία τραγωδία την οποία θα ανακοινώσουμε πρωτίστως στο Φεστιβάλ Αθηνών στο προσεχές διάστημα, ενώ οι «Όρνιθες» θα ξαναπαιχθούν. Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας το ΚΘΒΕ; Το κρατικό θέατρο στα 60 χρόνια της ιστορίας του δημιούργησε ισχυρό brand name. Αυτό είναι
αναμφισβήτητα έργο ανθρώπων. Τους τιμούμε όταν αναδεικνύουμε το έργο τους το οποίο πιθανόν λησμονείται, τους τιμούμε όταν προσερχόμαστε στη συνάντηση μαζί τους υπό την ιδιότητα του μαθητού. Τους τιμούμε επίσης όταν φροντίζουμε να τους διαδεχθούν επαρκώς οι επόμενοι. Και αυτή η φροντίδα προϋποθέτει σεβασμό στις υπάρχουσες καλλιτεχνικές
δυνάμεις του τόπου, παιδεία και αξιοκρατία για τις επόμενες γενιές και αφοσίωση πάνω στο πλούσιο καλλιτεχνικό μας όραμα. Βελτιώνουμε την ακουστική του Βασιλικού θεάτρου με μελέτες χαρισματικών στελεχών του πανεπιστημίου και είμαστε ευγνώμονες για την πολύτιμη βοήθειά τους. Παράλληλα μας ενδιαφέρει η συνολικότερη εμφάνιση της πρό-
σοψης και ο φωτισμός του θεάτρου της ΕΜΣ, καθώς και η πρόοδος των ολογραμμάτων με τη συνεργασία του πανεπιστημίου της Πάτρας και κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Ακόμη οι καλοκαιρινές μας τεχνικές εργασίες αποκατέστησαν ένα κενό πρόσβασης των ατόμων με ειδικές ικανότητες σε όλες τις σκηνές του ΚΘΒΕ που χρόνιζε επί δεκαετίες...
Ο ρόλος στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια Παίζει ο οργανισμός τον ρόλο που του αρμόζει στην Ελλάδα και ευρύτερα στα Βαλκάνια; Θεωρώ αυτονόητο ότι ο οργανισμός έχει ισχυρή παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας. Πρόκειται για τον πρώτο σε μέγεθος πολιτιστικό οργανισμό και η δραστηριότητά του καλύπτει δια των περιοδειών τεράστιο γεωγραφικό τμήμα της. Ταυτόχρονα ανήκουμε στο διοικητικό συμβούλιο της Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης ενώ διοργανώνουμε κάθε καλοκαίρι- φθινόπωρο το Διεθνές Φεστιβάλ Δάσους με την υποστήριξη κονδυλίων ΕΣΠΑ. Υπό την αμέριστη στήριξη της Περιφέρειας και του υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης, όσον αφορά τις περιοδείες μας παραμένουμε υπεραισιόδοξοι. Όσο για τις επαφές μας με την ομογένεια είμαστε σε καλό δρόμο και ελπίζουμε πολλά... Μέχρι στιγμής παραμένουμε ευγνώμονες για την ανυπολόγιστης αξίας συμβολική χειρονομία των ομογενών καλλιτεχνών μας, που με την εκπληκτική προσφορά τους σχεδόν 40 πινάκων με θέμα τους « Όρνιθες της εποχής του κορονοϊού», τίμησαν την πρεμιέρα μας και την εικαστική αντίστοιχη έκθεση τόσο στην Επίδαυρο όσο και στο θέατρο δάσους !
55
Τεχνικό πρόγραμμα δήμου Θεσσαλονίκης
Έργα 34 εκατ. ευρώ σε πάρκα, πλατείες, δρόμους και γειτονιές
Ε
μβληματικά έργα αναπλάσεων και μικρότερα έργα σε γειτονιές, έργα που δρομολογήθηκαν κατά το παρελθόν και νέα έργα που οραματίστηκε η παρούσα διοίκηση του δήμου, περιλαμβάνονται στο τεχνικό πρόγραμμα του δήμου Θεσσαλονίκης για το 2021, προϋπολογισμού 34 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 22 προορίζονται για συνεχιζόμενα έργα και εν εξελίξει διαγωνισμούς και τα 12 εκατ. αφορούν νέες προτάσεις έργων. Εκτός από τους σχεδιασμούς του δήμου για τις πλατείες Αριστοτέλους, Διοικητηρίου και Ελευθερίας, για τους οποίους θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες σε ξεχωριστό ρεπορτάζ, μεταξύ των μεγάλων έργων στο τεχνικό πρόγραμμα του δήμου Θεσσαλονίκης περιλαμβάνεται αναπλάσεις σε πάρκα και δρόμους, ασφαλτοστρώσεις και ένα μεγάλο πρόγραμμα αντικατάστασης των λαμπτήρων με Led. Στο τεχνικό πρόγραμμα υπάρχει η πρόβλεψη για την εκπόνηση μελετών για το έργο της κατασκευής ξύλινου ντεκ στην παλιά παραλία της Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς
που θα αδειοδοτήσουν το έργο, ενώ η χρηματοδότηση αναμένεται να προέλθει από την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας. Επίσης, ο δήμος προγραμματίζει τη διαμόρφωση υπαίθριων χώρων στάθμευσης καθώς και για τη βελτιστοποίηση του δικτύου των ποδηλατόδρομων, ενώ το επόμενο διάστημα ολοκληρώνονται οι διαδικασίες έγκρισης του ΣΒΑΚ με τον προγραμματισμό των απαραίτητων έργων για την βελτίωση της κυκλοφορίας στην πόλη με χρονικούς ορίζοντες το 2025 και το 2030. • Πάρκα και παιδικές χαρές: Στα έργα που προγραμματίζονται για το νέο έτος έχουν περιληφθεί η ανάπλαση του πάρκου στη συμβολή της Μάρκου Μπότσαρη με την Ηλέκτρας, η κατασκευή του πάρκου ΑμεΑ στο πάλαι ποτέ Ορφανοτροφείο στην Τούμπα, η ανάπλαση παιδικών χαρών και πάρκων της πόλης (όπως στην πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Ροτόντα). • Αναπλάσεις: Για την ανάπλαση των χώρων πρασίνου απέναντι από τον Λευκό Πύργο σχεδιάζεται προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνι-
Καπάνι και Δ. Γούναρη αλλάζουν όψη Δεν είναι μόνο η στοά Μοδιάνο που θα αλλάξει, στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Και η διπλανή, και εξίσου ιστορική αγορά Καπάνι θα αναβαθμιστεί τους επόμενους 18 μήνες Η παρέμβαση περιλαμβάνει όλους τους πεζοδρόμους που περικλείονται από τις οδούς Εγνατία, Αριστοτέλους, Ερμού και Βενιζέλου. Τα διαθέσιμα κονδύλια είναι 1,7 εκατ. ευρώ και προέρχονται από το έργο «Ανοιχτό Κέντρο Εμπορίου - Καπάνι», που υλοποιείται από τον δήμο Θεσσαλονίκης και τον Σύλλογο Επαγγελματικών Ιστορικού Κέντρου. Στην ολοκληρωμένη μελέτη ανάπλασης που εκπονήθηκε προβλέπονται εργασίες εκσυγχρονισμού υποδομών, κατασκευής και αναβάθμισης πεζοδρόμων και οδών ήπιας κυκλοφορίας, δενδροφυτεύσεις, τοποθέτηση νέου στεγάστρου και εγκατάσταση συστημάτων ασφάλειας και ελέγχου της αγοράς. Σε όλη την περιοχή προβλέπεται να αντικατασταθούν οι δαπεδοστρώσεις και σε όλους τους πεζόδρομους πρόκειται να κατασκευαστούν και οδεύσεις τυφλών. Μετά το «πράσινο φως» από την Εφορεία Νεότερων Μνημείων για τις εργασίες που πρόκειται να εκτελεστούν εκεί, ο δήμος σχεδιάζει να δημοπρατήσει το έργο μέχρι το τέλος του 2020, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης τους 18 μήνες. Παράλληλα, ο Σύλλογος Επαγγελματικών Ιστορικού Κέντρου θα αναλάβει τις παρεμβάσεις στις προσόψεις 120 από τα συνολικά 230 καταστήματα της αγοράς (παρότι τα κονδύλια επαρκούσαν για το σύνολο των καταστημάτων, δεν υπήρξε ανάλογο ενδιαφέρον από τους εμπόρους!) με την τοποθέτηση καινούριων σκιάστρων. Τέλος η ΕΥΑΘ σχεδιάζει να εκσυγχρονίσει τα δίκτυά της, αντικαθιστώντας τους αγωγούς ύδρευσης και αποχέτευσης στους δόμους της αγοράς Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, για τα Ανοικτά Κέντρα Εμπορίου θα γίνουν παρεμβάσεις και κατά μήκος του άξονα της Δημητρίου Γούναρη. Το έργο έχει προϋπολογισμό 1,5 εκ. ευρώ και αποτελεί μία συνεργασία του δήμου Θεσσαλονίκης και του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Θα γίνουν παρεμβάσεις όπως η κατασκευή υπερσύγχρονης παιδικής χαράς, δρόμου ήπιας κυκλοφορίας, αναβάθμιση των προσόψεων των εμποριών καταστημάτων, αναβάθμιση του αστικού εξοπλισμού και του πρασίνου. Μετά από την τελική έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, θα προχωρήσει άμεσα η δημοπράτηση του έργου.
56
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Στάβλοι Παπάφη, μία αστική γειτονιά με πολλές χρήσεις
σμού. Επίσης προγραμματίζεται η ανάπλαση της περιοχής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, η ανάπλαση της μεγάλης ζώνης πρασίνου στα Βυζαντινά Τείχη, η διαμόρφωση του σκάμματος του θαλάσσιου τείχους στην οδό Μητροπόλεως. • Δρόμοι: Σχεδιάζεται επίσης η ανάπλαση της οδού Βαφοπούλου και της οδού Σοφούλη. Για τη δεύτερη κατατέθηκε τεχνικό δελτίο μαζί με το δήμο Καλαμαριάς για την από κοινού ανάπλαση της οδού Θεμ. Σοφούλη, τμήματα της οποίας ανήκουν και στους δύο δήμους. Στο ίδιο τεχνικό δελτίο σαν ξεχωριστό υποέργο εντάσσεται και η ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής του Κελλάριου Όρμου. Επίσης εντός του 2021 προγραμματίζεται να ασφαλτοστρωθούν εκατό οδοί της πόλης, με δαπάνη 2,5 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, η διοίκηση του δήμου Θεσσαλο-
νίκης θα συνεχίσει τα έργα διάνοιξης της οδού Αγίου Δημητρίου (από την οδό Μήλου μέχρι την οδό Κατσιμίδη) ενώ αναζητά πόρους για τη χρηματοδότηση των απαραίτητων απαλλοτριώσεων για τη διάνοιξη της οδού Μ. Ψελλού, και των απαραίτητων έργων που απαιτούνται (χώρος στάθμευσης, σταθμός μετεπιβίβασης μέσων μαζικής μεταφοράς, ανάπλαση της περιοχής). • Παρεμβάσεις σε γειτονιές: Παράλληλα θα γίνουν παρεμβάσεις σε τουλάχιστον είκοσι γειτονιές της πόλης (νέα πεζοδρόμια ,ασφαλτόστρωση, φωτισμός, δεντροφύτευση, αστικός εξοπλισμός-παγκάκια-καλαθάκια κ.τ.λ.) με συνολικό προϋπολογισμό 6,2 εκατ. ευρώ. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί την πρώτη φάση ενός κατασκευαστικού προγράμματος του δήμου Θεσσαλονίκης, στο οποίο τα επόμενα χρόνια θα εντα-
Ένα νέο τοπόσημο στην καρδιά της Τούμπας φιλοδοξεί να καταστήσει τους πρώην στάβλους της Παπάφη ο δήμος Θεσσαλονίκης. Το έργο αυτό, σε συνδυασμό με την ανάπλαση του γηπέδου του ΠΑΟΚ και τα έργα πέριξ αυτού θα αλλάξουν την εικόνα στο κέντρο της Τούμπας. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, που πραγματοποιήθηκε το 2018, θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπλαση των κτιρίων και του χώρου, συνολικής έκτασης περίπου 4 στρεμμάτων. Πρόκειται για το οικοδομικό τετράγωνο που περικλείεται από τις οδούς Αλοννήσου-Μυκόνου-Άνδρου-Σιδηροκάστρου, όπου στάθμευαν τα κάρα, τα οποία χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά των σκουπιδιών της παλιάς Θεσσαλονίκης. Με βάση την αρχιτεκτονική μελέτη που έλαβε το πρώτο βραβείο στο χώρο των παλιών στάβλων σχεδιάζεται να δημιουργηθούν βρεφονηπιακός σταθμός, ξενώνας φιλοξενίας, κέντρο ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων, κλειστό δημοτικό γυμναστήριο, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και κοινωνικών εκδηλώσεων, χώρος μνήμης για τους πρόσφυγες της Τούμπας, δημοτική βιβλιοθήκη, παιδική χαρά, ΚΕΠ, κοινοτικό ιατρείο, αναψυκτήριο, υπαίθριος κινηματογράφος και υπόγειος χώρος στάθμευσης έως 200 θέσεων αυτοκινήτων. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας ζωντανός δημόσιος χώρος, μία αστική γειτονιά όπου θα συναντιούνται οι πολίτες, θα εξυπηρετούνται από τις διάφορες υπηρεσίες που θα φιλοξενούνται εκεί, θα αθλούνται ή θα παρακολουθούν δράσεις πολιτισμού. Πρόκειται για ένα μεγάλο project που θα χρηματοδοτηθεί με 13 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Σε πρώτη φάση ο δήμος θα έρθει σε διαπραγμάτευση με τους μελετητές που πήραν το πρώτο βραβείο στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τους πρώην Στάβλους Παπάφη. Έπειτα θα πρέπει να γίνουν μία σειρά από μελέτες εφαρμογής ώστε το έργο να δημοπρατηθεί. Εάν οι μελέτες ολοκληρωθούν μέχρι τα τέλη του 2021 στη συνέχει το έργο θα δημοπρατηθεί, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα δύο χρόνια. Προφανώς τα χρονοδιαγράμματα τελούν υπό αίρεση, καθώς η πανδημία δημιουργεί αβεβαιότητες.
χθούν και άλλα παρόμοια έργα, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών. • Φωτισμός: Στο τεχνικό πρόγραμμα του 2021, έχει ενταχθεί έργο 20 εκατ. ευρώ, με το οποίο σε ορίζοντα τετραετίας, προβλέπεται η ολοκλήρωση της αντικατάστασης των φωτιστικών με led και των ξύλινων ιστών με ιστούς από σύγχρονα υλικά, η υπογειοποίηση των καλωδίων, η συμπλήρωση του φωτισμού όπου χρειάζεται στην πόλη και η χρήση σύγχρονων πινάκων που θα συνδέονται με συστήματα τηλεχειρισμού και ελέγχου βλαβών.
57
• Κτίρια: Για την αξιοποίηση του διατηρητέου συγκροτήματος του Ντεπό σχεδιάζεται προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Επίσης, μέσα στο 2021 αναμένεται να εξελιχθούν έργα για την ανάδειξη σημαντικών δημόσιων κτιρίων, όπως τα Δικαστήρια και το Γενί Τζαμί, εργασίες για την αποκατάσταση του διατηρητέου σχολείου της οδού Κριεζώτου, την ενεργειακή αναβάθμιση του σχολικού συγκροτήματος της Κλεάνθους, τη διαμόρφωση σχολικών αυλών με βιοκλιματικά κριτήρια κ.ά.
Δήμος Νεάπολης – Συκεών
Μία… άλλη πόλη εντός και εκτός των Τειχών!
«Γ
υμνό» θέατρο, πάρκο «λαβύρινθο», ρέον νερό, μαθήματα βιωματικής διδακτικής της αρχαιολογίας, τοίχο αναρρίχησης, εξέδρες θέασης, χώρους εκγύμνασης και αυτοσχεδιασμού περιλαμβάνει για την… εκτός των Τειχών περιοχή του δήμου Νεάπολης-Συκεών, η βραβευμένη οπτική ανάπλασης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του μνημειακού συνόλου του Επταπυργίου. Αν υπάρχει, άλλωστε, ένα μνημείο που περικλείει όλη την ιστορία της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης έως σήμερα, και το οποίο συνεχίζει να αποτελεί τον φάρο ιστορικών αρνητικών στιγμών, που οφείλουμε να διατηρούμε στη μνήμη μας, αυτό είναι το Επταπύργιο. Η ανάδειξη των Βυζαντινών Τειχών και η ευρύτερη ανάπλαση της περιοχής του Επταπυργίου, ως σημαντικά τοπόσημα της πόλης της Θεσσαλονίκης, με ιδιαίτερη φυσιογνωμία και καθοριστικό ιστορικό, αισθητικό χαρακτήρα και σημαίνουσα θέση στον αστικό ιστό, αποτελούν σταθερά για τον δήμο Νεάπολης-Συκεών πρώτης γραμμής προτεραιότητα για την πόλη. «Οραματιζόμαστε την εικόνα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης, με αναβαθμισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά για τους κατοίκους της, που μπορεί να αναδειχθεί σε σημαντικό ευρωπαϊκό και διεθνή τουριστικό προορισμό» επισημαίνει ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών Σίμος Δανιηλίδης, υπογραμμίζοντας ότι «η πόλη έχει επιτακτική ανάγκη από μεγάλα, εμβληματικού χαρακτήρα έργα, που απαιτούν διαδημοτικές συνεργασίες, που αναδιατάσσουν τις μητροπολιτικές λειτουργίες και εμπνέονται από μακροχρόνιο και κοινό όραμα. Έργα που θα συμβάλλουν στον ‘αστικό τουρισμό’ και θα συντελέσουν στην προσπάθεια μετασχηματισμού της Θεσσαλονίκης σε διεθνή πόλο έλξης, μία ‘πράσινη’, πιο φιλική πόλη για όλους». Η ανάδειξη του μνημειακού συγκροτήματος του Επταπυργίου στο σύνολό του δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο αφήγημα για τη μακραίωνη πορεία της Θεσσαλονίκης και η ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής του Επταπυργίου συνιστά ένα εμβληματικό έργο, μία στρατηγική παρέμβαση υπερτοπικής σημασίας, που θα δώσει νέα πνοή και θα αλλάξει ριζικά την εικόνα της περιοχής προς το καλύτερο, συμβάλλοντας στην αναπτυξιακή προοπτική της πόλης,
Η πόλη έχει επιτακτική ανάγκη από μεγάλα, εμβληματικού χαρακτήρα έργα, που απαιτούν διαδημοτικές συνεργασίες, που αναδιατάσσουν τις μητροπολιτικές λειτουργίες και εμπνέονται από μακροχρόνιο και κοινό όραμα Σίμος Δανιηλίδης Δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών
καθώς αναζωογονείται και ενεργοποιείται το βόρειο μέτωπό της ως ένας δυναμικός πόλος υπερτοπικής σημασίας αλλά και ως διεθνής τουριστικός προορισμός. Στο πλαίσιο αυτό, η περιοχή αποτέλεσε αντικείμενο διαδημοτικής συνεργασίας και μελέτης αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τη «Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του μνημειακού συνόλου Επταπυργίου», που διενήργησε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) το 2013, για την ανάπλαση μιας ευρύτατης περιοχής 49,5 στρεμμάτων γύρω από το Επταπύργιο, που υπάγεται εντός των διοικητικών ορίων του δήμου Θεσσαλονίκης και του δήμου Νεάπολης-Συκεών. Παράλληλα, στο πλαίσιο αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής του Επταπυργίου ο δήμος Νεάπολης-Συκεών ετοιμάζει το μεγαλύτερο έργο ανάπλασης που έχει πραγματοποιήσει, με προϋπολογισμό που αγγίζει τα 15,5 εκατομμύρια ευρώ, και περιλαμβάνει την πλήρη ανακατασκευή, ασφαλτόστρωση, αναμόρφωση και ανάπλαση ολόκληρου του άξονα της οδού Επταπυργίου, συμπεριλαμβανομένης της νησίδας και των 40 κάθετων δρόμων ήπιας κυκλοφορίας που την τέμνουν, με διαπλάτυνση και ανακατασκευή των πεζοδρομίων, τοποθέτηση υπόγειων κάδων, αντικατάσταση του ηλεκτροφω-
58
τισμού με μη ενεργοβόρο και σύγχρονης τεχνολογίας LED, ανακατασκευή δύο μεγάλων πάρκων στο βόρειο μέρος της οδού και πρόβλεψη για πολύ «πράσινο» στοιχείο. Extra mura (Εκτός των Τειχών) «Γυμνό» θέατρο, πάρκο «λαβύρινθο», ρέον νερό, μαθήματα βιωματικής διδακτικής της αρχαιολογίας, τοίχο αναρρίχησης, εξέδρες θέασης, χώρους εκγύμνασης και αυτοσχεδιασμού περιλαμβάνει για την… εκτός των Τειχών περιοχή του δήμου Νεάπολης-Συκεών, η βραβευμένη οπτική ανάπλασης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του μνημειακού συνόλου του Επταπυργίου, έτσι όπως παρουσιάζεται στη μελέτη που απέσπασε το πρώτο βραβείο στον ανοιχτό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό του ΥΠΕΚΑ, με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Σιμώνη. Το Επταπύργιο αποτελεί ένα από τα κορυφαία μνημεία και εμβληματικά φρουριακά συγκροτήματα των Βαλκανίων και από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης. Επιθυμώντας να συμβάλλει στην ανάκτηση της ιστορικής δομής της πόλης, η μελέτη προτείνει την ανασύσταση του τμήματος αυτού της πόλης, ορίζοντας μια νέα σχέση του μνημειακού συνόλου με την ίδια την πόλη, αναδεικνύοντας την ιστορική λειτουργία του, ως το «αστικό» και «φυσικό» όριό της. Οι προτάσεις της μελέτης αναδεικνύουν το μνημειακό σύνολο του Επταπυργίου, τη μέγιστη επισκεψιμότητά του, την ανάδειξή του σε πνεύμονα πρασίνου, με την ταυτόχρονη αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου και των ευρημάτων του και την αξιοποίηση του περιβάλλοντα χώρου, με την απόδοση αυτού σε ήπιες χρήσεις, όπως υπαίθριες πολιτιστικές εκδηλώσεις και περιπατητικές διαδρομές, για τους κατοίκους της περιοχής και τους επισκέπτες του μνημείου. Εντυπωσιακός σχεδιασμός! Αναφορικά με την περιοχή εκτός των Τειχών, στη βραβευμένη μελέτη διατηρούνται όλα τα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας του γυμνού τοπίου και το πνεύμα του τόπου που είναι και το κύριο χαρακτηριστικό, ενώ η εισαγωγή ρέοντος νερού αποτελεί και όριο μεταξύ φυσικού και αστικού τοπίου επί της οδού Επταπυργίου.
Πάρκο «λαβύρινθος».
Στη συμβολή-κόμβο των οδών Ελ. Βενιζέλου, Επταπυργίου και Ανθέων διαμορφώνεται νέα είσοδος και στάση με πληροφορίες για την επιλογή των διαδρομών και ένα σύστημα ράμπας πρόσβασης και εξέδρας θέασης. Παράλληλα, κατασκευάζονται τρεις χαμηλές ξύλινες εξέδρες θέασης σε σημεία εποπτικής θέας προς την πόλη, το τείχος και το δάσος, ενώ δίπλα σε αυτές τοποθετούνται ξύλινα μικρά αντίγραφα πολιορκητικών μηχανών της εποχής λειτουργίας το φρουρίου. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά εμφανίζονται το πάρκο «λαβύρινθος», με αναβαθμούς και φύτευση σε μορφή λαβύρινθου, καθώς και το «γυμνό» θέατρο για τις εκδηλώσεις του δήμου Νεάπολης-Συκεών, που αξιοποιεί τη φυσική κλίση του εδάφους με ανοικτή θέα, έχοντας για σκηνικό τη μικρή αλέα που δημιουργείται παράλληλα με την οροφή του προτεινόμενου χώρου στάθμευσης. Μαθήματα βιωματικής διδακτικής της αρχαιολογίας για παιδιά, αναρρίχηση, χώρος παιχνιδιού και περιήγηση του χώρου για παιδιά, κενοί τόποι ή χώροι των επιστήθιων φίλων, χώροι εκγύμνασης και
Η ανάδειξη του Επταπυργίου και των Βυζαντινών Τειχών στο προσκήνιο… Μια βραβευμένη πρόταση ανάπλασης της περιοχής άσκησης σε τεχνάσματα φυσικής ικανότητας και τόποι αυτοσχεδιασμού που προβλέπονται, δίνουν μία άλλη διάσταση στο βυζαντινό οχυρό-κόσμημα για την πόλη και φιλοδοξούν να προσδώσουν στην ευρύτερη περιοχή την εικόνα ενός δυναμικού πόλου έλξης, κοινωνικής και ιστορικής συνεύρεσης μονίμων κατοίκων και περιηγητών, στη σκιά ενός σημαντικό μνημείου της UNESCO στην πόλη. Αν υπάρχει, άλλωστε, ένα μνημείο που περικλείει όλη την ιστορία της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης έως σήμερα, και το οποίο συνεχίζει να αποτελεί τον φάρο ιστορικών αρνητικών στιγμών, που οφείλουμε να διατηρούμε στη μνήμη μας, αυτό είναι το Επταπύργιο.
59
«Γυμνό» θέατρο.
Του Παντελή Τσακίρη
Αναβάθμιση του δημόσιου χώρου με αισθητικό και βιοκλιματικό αποτύπωμα
Δημάρχου Ωραιοκάστρου
Θ
εσσαλονίκη δεν είναι μόνο ο μητροπολιτικός δήμος, αλλά και οι δήμοι που αποτελούν την περιαστική ζώνη, ζωτικό κομμάτι της οποίας αποτελεί και ο δήμος Ωραιοκάστρου. Η αναβάθμιση αυτής της ζώνης επηρεάζει και καθορίζει την ανάπτυξη της ευρύτερης περιφερειακής ενότητας της Θεσσαλονίκης, καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των Θεσσαλονικέων. Παρά τις ιδιαίτερα δύσκολες και πρωτόγνωρες συνθήκες που δημιουργήθηκαν το 2020 λόγω της πανδημίας του COVID-19, ως διοίκηση του δήμου Ωραιοκάστρου δεν καμφθήκαμε. Από την αρχή της υγειονομικής κρίσης ανέλαβα πρωτοβουλίες, που επέτρεψαν να εφαρμοστεί στο μέτρο του δυνατού ο σχεδιασμός της δημοτικής αρχής. Οι εν λόγω πρωτοβουλίες εντάσσονται σε μία λογική που επικεντρώνεται στο «εφαρμόσιμο», σε πεδία παρέμβασης δηλαδή που αφήνουν απτό θετικό αποτύπωμα και μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητα των δημοτών κατά τρόπο ορατό.
Παρακάτω, παραθέτω ενδεικτικά κάποιες από τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες που αναλάβαμε ως διοίκηση για το δήμο Ωραιοκάστρου. Βιοκλιματικές Παρεμβάσεις Ένας από τους βασικούς άξονες της αναπτυξιακής ατζέντας που έχουμε καταρτίσει είναι η αναβάθμιση, αισθητική και λειτουργική, των δημόσιων χώρων στις Δημοτικές Ενότητες Ωραιοκάστρου, Καλλιθέας και Μυγδονίας με πλήρη εφαρμογή σύγχρονων βιοκλιματικών προδιαγραφών. Για την επόμενη δεκαετία, όραμα μας είναι ο δήμος Ωραιοκάστρου να μετατραπεί σε ένα τόπο ελκυστικό, με σύγχρονες υποδομές και σεβασμό προς το φυσικό περιβάλλον. Ανάπλαση πλατείας Τζαβέλα Η περίπτωση της ανάπλασης της πλατείας Τζαβέλα στο Παλαιόκαστρο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αναπτυξιακής στρατηγικής. Πρόκειται για ένα έργο που όταν ολοκληρωθεί θα δώσει νέα πνοή στο Παλαιόκα-
60
στρο, καθώς η αναπλασμένη πλατεία Τζαβέλα θα αποτελεί σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή. Θα περιλαμβάνει χώρους πρασίνου, περιπάτου, αναψυχής, αλλά και εκγύμνασης, καθώς στο σχεδιασμό προβλέπεται να δημιουργηθεί χώρος όπου θα τοποθετηθούν όργανα γυμναστικής. Τον Νοέμβριο, το «Πράσινο Ταμείο» ενέταξε το έργο στον Άξονα Προτεραιότητας 1 «Αστική Αναζωογόνηση» του χρηματοδοτικού προγράμματος «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» και σύντομα αναμένεται να αρχίσει η υλοποίησή του. Ανάπλαση πλατείας «Αθάνατο Νερό» Σημαντικό έργο με ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα αποτελεί η ανάπλαση της περιοχής «Αθάνατο Νερό» στο Μελισσοχώρι. Πρόκειται για μία κατάφυτη περιοχή με αιωνόβια πλατάνια και τρεχούμενα νερά. Οι τεχνικές παρεμβάσεις που θα γίνουν στοχεύουν στην ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος με στην αναβάθμιση των υφιστάμενων
υποδομών. Ενδεικτικά, θα καθαριστεί η κοίτη του ρέματος, θα δημιουργηθούν αναβαθμίδες, θα τοποθετηθούν πλάκες από σχιστόλιθο, ξύλινα παγκάκια, ξύλινοι κάδοι απορριμμάτων και θα κατασκευαστεί μία ξύλινη γέφυρα. Ως διοίκηση στόχο έχουμε η περιοχή «Αθάνατο Νερό» να μετατραπεί σε έναν όμορφο χώρο αναψυχής και να αποτελεί πόλο έλξης για τους κατοίκους του Μελισσοχωρίου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Οι εργασίες υλοποίησης βρίσκονται σε εξέλιξη. Αλλάζει όψη το Μεσαίο Ένα ακόμη σημαντικό έργο που είναι σε εξέλιξη στο δήμο μας είναι η ανάπλαση της πλατείας στην Κοινότητα Μεσαίου. Πρόκειται για έργο που θα αναβαθμίσει την περιοχή και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Το έργο βρισκόταν σε ακινησία τα τελευταία δέκα χρόνια και τον περασμένο Ιούλιο πετύχαμε την επανεκκίνησή του, επιλύοντας εμπόδια που υπήρχαν στη χρηματοδοτική ροή. Το έργο της νέας πλατείας Μεσαίου βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Κυριαρχεί το πράσινο, καθώς έγιναν νέες φυτεύσεις δέντρων και φυτών. Η πλατεία επιστρώθηκε με κυβόλιθους διαφορετικού χρωματισμού και δημιουργήθηκε δρόμος ήπιας κυκλοφορίας, που θα μετατρέπεται σε πεζόδρομο τις απογευματινές ώρες. Έγιναν επίσης διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, ενώ υπήρξε μέριμνα για την απρόσκοπτη κίνηση των ατόμων με κινητικά προβλήματα, καθώς δημιουργήθηκαν κατάλληλες ράμπες. ναβάθμιση εκπαιδευτικών Α δομών και χώρων αναψυχής Με μεθοδική δουλειά και συντονισμένες ενέργειες καταφέραμε να φέρουμε αέρα ανάπτυξης στο Μελισσοχώρι και στην
Η περίπτωση της ανάπλασης της πλατείας Τζαβέλα στο Παλαιόκαστρο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της αναπτυξιακής στρατηγικής. Πρόκειται για ένα έργο που όταν ολοκληρωθεί θα δώσει νέα πνοή, καθώς η αναπλασμένη πλατεία θα αποτελεί σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή. Θα περιλαμβάνει χώρους πρασίνου, περιπάτου, αναψυχής, αλλά και εκγύμνασης, καθώς στο σχεδιασμό προβλέπεται να δημιουργηθεί χώρος όπου θα τοποθετηθούν όργανα γυμναστικής
ευρύτερη περιοχής της Μυγδονίας, εξασφαλίζοντας την παράταση της δωρεάν χρήσης των εγκαταστάσεων των κατασκηνώσεων Μελισσοχωρίου για τα επόμενα πέντε χρόνια. Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη για την τοπική κοινωνία, καθώς θέτουμε τις βάσεις για να υλοποιηθεί το σχέδιο μας για την ανάπτυξη της περιοχής. Στις εγκαταστάσεις των κατασκηνώσεων σχεδιάζεται να λειτουργήσουν εκπαιδευτικές δομές, αλλά και ένας καλαίσθητος χώρος αναψυχής που θα αποτελεί πόλο έλξης για τους κατοίκους της περιοχής, αλλά και όλης της Θεσσαλονίκης. Οι κατασκηνώσεις βρίσκονται σε μία κατάφυτη περιοχή με ψηλά δέντρα, ενώ διαθέτουν μοναδική θέα. ημιουργία καταφυγίου Δ αδέσποτων ζώων συντροφιάς Η διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς για τη διοίκηση μας αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό θέμα, καθώς αποτελούσε ανοιχτή πληγή διαχρονικά. Και αυτό γιατί σχετίζεται όχι μόνο με την ανάπτυξη της περιοχής, αλλά αποτελεί δείγ-
61
μα πολιτισμού μιας σύγχρονης και οργανωμένης κοινωνίας. Με ενέργειές μου πέτυχα να δοθεί οριστική λύση στο χρόνιο και οξυμένο πρόβλημα με τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων, καθώς τον περασμένο Νοέμβριο το υπουργείο Εσωτερικών «άναψε το πράσινο φως» για την κατασκευή καταφυγίου αδέσποτων ζώων συντροφιάς, στο πλαίσιο διαδημοτικής συνεργασίας με το δήμο Χαλκηδόνος. Το έργο εντάχθηκε στο πρόγραμμα «ΦιλοΔΗΜΟΣ ΙΙ» και περιλαμβάνει την κατασκευή καταφυγίου αδέσποτων ζώων συντροφιάς και μικρής κλινικής ζώων. Η υλοποίηση του έργου αναμένεται να αρχίσει το προσεχές διάστημα. Τα παραπάνω έργα αποτελούν μέρος του σχεδιασμού μας ως διοίκηση του δήμου Ωραιοκάστρου, που στοχεύει στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής μέσα από την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής και παρεμβάσεων με γνώμονα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και την ταυτόχρονη προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος.
Του Γιάννη Δαρδαμανέλη Δήμαρχου Καλαμαριάς
Έχω ένα όραμα για τον τόπο μου και θα το κάνω πράξη
τη μαρίνα να φιλοξενεί ιστιοπλοϊκά με τουρίστες και το Νοσοκομείο Παναγία ως ξενοδοχείο στο καλύτερο σημείο της πόλης να αναβαθμίζουν όλη μας τη ζωή.
Η
Καλαμαριά, πόλη ανοιχτή στο απέραντο γαλάζιο του Θερμαϊκού με ακτογραμμή 6,5 χιλιομέτρων περίπου, αναζητεί τον ρόλο που με επιτυχία διαδραμάτισε από την εγκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού της, μέχρι πριν λίγα χρόνια. Ήταν η καρδιά της αναψυχής, του τουρισμού και της διασκέδασης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της πόλης μας και πρέπει να βοηθήσουμε όλοι μας για να ξαναγίνει με ποιοτικό τρόπο. Για να το πετύχουμε όμως αυτό και να αναδειχθεί σε υπερτοπικής σημασίας κέντρο, απαιτείται δουλειά, σύμπνοια και αποφασιστικότητα. Η ανάκτηση του παλαιού της χαρακτήρα, θα πρέπει να στηριχθεί στην ποιοτική ανάπλαση και την αξιοποίηση του παραλιακού της μετώπου, γεγονός που αποτελεί κορυφαία πρόκληση και υποχρέωση για το δήμο μας. Κεντρικές υποδομές του παράκτιου μετώπου, αποτελούν το παλατάκι, πρώην βασιλική εποχική κατοικία, η πλαζ Αρετσούς, η μαρίνα της Καλαμαριάς και το πρώην στρατόπεδο Κόδρα. Ποιος κάτοικος της Καλαμαριάς δεν ονειρεύεται μία παραλία λουόμενων εντός της πόλης μας, ένα «παλατάκι» αναστηλωμένο να δεσπόζει στο χώρο, να είναι εμφανές και να προσκαλεί όποιον κάνει περίπατο στη Θεσσαλονίκη, πλαισιωμένο από τα κατάλληλα φωτισμένα κτίρια ιστορίας και πολιτισμού του στρατοπέδου Κόδρα; Ποιος δεν φαντάστηκε την «πλαζ Αρετσούς» να σφύζει από ζωή, την παραλία της Κρήνης γεμάτη από ψαράδες,
Οι ενέργειες που έγιναν ήδη Από κοινού δήμος Καλαμαριάς και Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας προωθούν Ειδικό Χωρικό Σχέδιο που θα είναι έτοιμο εντός του 2021, ενοποιημένο όλο το παραλιακό μέτωπο και καθιστώντας έναν ολιστικό σχεδιασμό χρήσεων. Θα επιτρέπει μεταξύ άλλων να λειτουργήσει το πρώην «Παναγία» ως ξενοδοχείο και το παλατάκι ως χώρος πολιτισμού. Επίσης, μέσα από ένα 2ο Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, που μόλις ξεκίνησε προτείνεται η αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος των 16 πρώην στρατιωτικών κτισμάτων που έχουν χαρακτηριστεί μνημεία (ΦΕΚ 113 ΑΑΠ/2007) με την εγκατάσταση πολιτιστικών λειτουργειών και την ένταξή του στη χωρική οργάνωση της περιοχής, μιας περιοχής με πολλά προβλήματα ρυμοτομικής και πολεοδομικής οργάνωσης αλλά και ιδιοκτησιακά, ώστε να λειτουργήσει ως χώρος αστικού πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα. Την περασμένη χρονιά ψηφίστηκε από το δημοτικό συμβούλιο, ένα μεστό κείμενο που περιθωριοποιεί τον στείρο αρνητισμό, αποδεχόμενο την αξιοποίηση της μαρίνας υπό όρους, όπως η προσβασιμότητα σε όλους τους πολίτες, η ήπια δόμηση, η παραχώρηση των εγκαταστάσεων της πλαζ στο δήμο Καλαμαριάς και η δημιουργία Αλιευτικού καταφυγίου για τους ψαράδες μας, το μοναδικό κομμάτι πρωτογενούς τομέα στην Καλαμαριά. Το ΤΑΙΠΕΔ, θα πρέπει να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο χώρο προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας. Δίπλα στη μαρίνα ο χώρος της πλαζ, ένας χώρος με τεράστια ιστορική σημασία, αφού εκεί πρωτοπάτησαν οι πρόσφυγες πρόγονοί μας αλλά και ένας χώ-
62
ρος ζωτικής σημασίας για την πόλη μας. Η απαίτηση για παραχώρηση του χώρου αυτού από την ΕΤΑΔ (υπουργείο Οικονομικών) στο δήμο, φαίνεται να βαίνει προς ικανοποίηση, γεγονός που θα αναβαθμίσει τη λειτουργία της ΔΕΤΕΚ και κατ’ επέκταση θα προσελκύσει επισκέπτες, δίνοντας ανάσα στην οικονομία. Καταθέσαμε επίσης πρόταση στο υπουργείο Τουρισμού για την ανάπλαση του άξονα Σοφούλη - Πλαστήρα που περιλαμβάνει παρεμβάσεις ενίσχυσης του ποδηλατικού τουρισμού και βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας στην παραλιακή ζώνη από το Μέγαρο Μουσικής μέχρι τη Ν. Κρήνη. Στο πλαίσιο της πρότασης θα προβλέπεται ποδηλατόδρομος αλλά και ζώνη περιπάτου που θα συνδέεται με τους υφιστάμενους στη νέα παραλία, δημιουργώντας έτσι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαδρομή δίπλα στη θάλασσα. Η υλοποίηση των προβλεπόμενων παρεμβάσεων είναι σίγουρο ότι θα αυξήσουν την επισκεψιμότητα στην περιοχή παρέμβασης, θα ενισχύσουν τον τουρισμό και κατ’ επέκταση θα αναζωογονήσουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Το 2020 ο δήμος μετά από εκτεταμένες παρεμβάσεις και εργασίες καθαρισμού, απομάκρυνσης των καταπατητών, μεταφορά ζώων, κατέστησε τον χώρο ασφαλή και προσπελάσιμο για δημότες και επισκέπτες που θέλουν να απολαύσουν τον περίπατό τους και συνεχίζει ακόμη πιο εντατικά. Σε λίγο καιρό τα κτίρια θα ξεκινήσουν να περιφράσσονται και να φωτίζονται, ώστε να γίνει ο χώρος ασφαλέστερος και να εντατικοποιηθούν οι δραστηριότητες εντός αυτού. Το πάρκο αυτό συνολικής έκτασης 340μ. στρεμμάτων, δίπλα στη θάλασσα, με σπάνια χλωρίδα, ιστορικότητα και ομορφιά θα αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια.
Η υπεύθυνη αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου όχημα ανάπτυξης για τη Βόρεια Ελλάδα
Ελληνικός Χρυσός
Η
πανδημία του κορονοϊού έχει δημιουργήσει ένα γενικευμένο κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας, ενώ μετά από μία μακρά και επίπονη περίοδο δημοσιονομικής ασφυξίας εξαιτίας της κρίσης, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει εκ νέου το φάσμα της ύφεσης. Σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύεται επιτακτικά η ανάγκη μεταστροφής του προσανατολισμού της οικονομίας και η αναζήτηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου το οποίο θα σηματοδοτήσει την επιστροφή στην ανάπτυξη και θα δημιουργήσει μακροπρόθεσμη προοπτική για τη χώρα αξιοποιώντας αποτελεσματικά τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά που διαθέτει η ελληνική οικονομία. Ο μεταλλευτικός κλάδος αποτελεί παραδοσιακά ένα από τα σημαντικότερα «εργαλεία» της χώρας στη δημιουργία αξίας υποστηρίζοντας τόσο την εγχώρια βιομηχανία, όσο και την εξωστρέφεια της οικονομίας μέσα από τις εξαγωγές. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, η συνολική αξία του ορυκτού πλούτου της χώρας εκτιμάται στα €2,4 τρισ. εκ των οποίων σημαντικό μέρος βρίσκεται στην περιοχής της ΒΑ Χαλκιδικής που διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της Ευρώπης με βεβαιωμένα αποθέματα χρυσού, άργυρου, χαλκού και ψευδάργυρου συνολικής αξίας €72 δισ. Αναγνωρίζοντας τη δυναμική του ελληνικού μεταλλευτικού κλάδου και τις προοπτικές ανάπτυξης που μπορεί να απελευθερώσει η υπεύθυνη αξιοποίηση του ορυκτού δυναμικού της χώρας, η Eldorado Gold δραστηριοποιείται από το 2004 μέσω της θυγατρικής της Ελληνικός Χρυσός, υλοποιώντας μια από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα ύψους $1,2 δισ. μέχρι σήμερα και προχωρώντας στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των Μεταλλείων Κασσάνδρας. Η επένδυση της Eldorado Gold έχει δημιουργήσει πολύπλευρα θετικό αποτύπωμα που ενισχύει την απασχόληση, διατηρώντας 1.650 θέσεις εργασίας σήμερα. Μέχρι σήμερα, η δραστηριότητα της εταιρείας έχει ενισχύσει τα κρατικά έσοδα κατά €375 εκατ. και την τοπική κοινωνία
της ΒΑ Χαλκιδικής με έργα υποδομής και κοινωνικής στήριξης ύψους άνω των €22 εκατ. Επιπλέον, περισσότερα από €130 εκατ. έχουν διοχετευθεί σε τοπικούς επαγγελματίες και εργολάβους και συνολικά περισσότερα από €890 εκατ. σε ελληνικές επιχειρήσεις για προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών. Η Ελληνικός Χρυσός έχει υποβάλει ένα αναβαθμισμένο και σύγχρονο επενδυτικό σχέδιο για την πλήρη ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας που προβλέπει πρόσθετες επενδύσεις περί των $2 δισ., αυξημένα οφέλη για το ελληνικό Δημόσιο, την απασχόληση και την τοπική κοινωνία καθώς και
63
μέγιστη μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος. Η επιτυχής ολοκλήρωση του αναπτυξιακού σχεδίου, θα σημάνει την υλοποίηση της μεγαλύτερης απευθείας ξένης επένδυσης στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή -με την ολοκλήρωση του παγκοσμίου κλάσης έργου των Σκουριών- λειτουργώντας ταυτόχρονα ως ηχηρό μήνυμα προς την διεθνή επενδυτική κοινότητα.
Ένας μοναδικός χώρος πολιτισμού και εκπαίδευσης στην Πυλαία
Μουσείο Παιχνιδιού-Παιδιού
Τ
ο δικό τους σπίτι αποκτούν στην Πυλαία χιλιάδες παιχνίδια από την Κολομβία, την Αμερική, την Ιαπωνία, το Μπαλί, την Ευρώπη, αλλά και από όλες τις ηπείρους και φυσικά και από την Ελλάδα. Χάρη στην κατασκευή του πρότυπου Κέντρου Εκπαίδευσης, Παιδιού και Παιχνιδιού, που υλοποιεί ο δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη, δημιουργείται στην περιοχή ένας νέος οικολογικός χώρος πολιτισμού και δημιουργικής απασχόλησης για τη νέα γενιά, όπου θα φιλοξενηθούν παιχνίδια από την Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο. Παιχνίδια που χρησιμοποιούσαν τα παιδιά σε διαφορετικές περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας και τα οποία φανερώνουν τον πολιτισμό διάφορων περιοχών. Μεταξύ άλλων η μοναδική αυτή συλλογή περιλαμβάνει κούκλες, τρενάκια, στρατιωτάκια και πολλά άλλα αντικείμενα, πολλά από αυτά του 17ου και 18ου αιώνα σπάνιας συλλεκτικής αξίας τα οποία θα μπορούν να τα θαυμάσουν από κοντά μικροί και μεγάλοι. Έτσι ώστε ο χώρος να αποτελέσει όχι μόνο ένα σύγχρονο μουσείο παιχνιδιού, αλλά και ένα καινοτόμο διαδραστικό χώρο εκπαίδευσης παιδιών και ενηλίκων με έντονη τη χρήση της τεχνολογίας. «Δημιουργούμε ακόμη ένα μοναδικό έργο πολιτισμού στο δήμο μας, που είναι μοναδικό πανελλήνια» σημειώνει ο δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, που σχεδίασε και υλοποιεί αυτό το σημαντικό έργο. Με το μοναδικό αυτό για τα ελληνικά δεδομένα πρότυπο Κέντρο Εκπαίδευσης Παιδιού και Παιχνιδιού, που προστίθεται στην υπάρχουσα υποδομή του δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη, δημιουργείται κάτι μοναδικό στην περιοχή. Ένας νέος, σύγχρονος και λειτουργικός χώρος εκ-
παίδευσης και πολιτισμού, που αναβαθμίζει και ενισχύει συνολικά την περιοχή, όπως σημειώνει ο κ. Καϊτεζίδης. Τα παιχνίδια αποτελούν κομμάτια μιας μεγάλης συλλογής που ανήκει στη συλλέκτρια των παιχνιδιών Μαριάννα Βιλδιρίδη-Χατζητόλιου, η οποία βλέπει ένα όνειρο ζωής να γίνεται πραγματικότητα. Κομμάτια αυτής της συλλογής έχουν δωριθεί προς το δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη. Τα παιχνίδια, που συλλέγει η ίδια από το 1990, αναφέρονται στην παιδική ηλικία και στον κόσμο του παιδιού από τον 18ο αιώνα. Δεν είναι απλά παιχνίδια, αλλά έργα τέχνης, τα οποία η κ. Βιλδιρίδη συγκέντρωσε όλα αυτά τα χρόνια από αγορές, αντικερί, παζάρια και δημοπρασίες από όλο τον κόσμο. Όπως σημειώνει η κ. Βιλδιρίδη-Χατζητόλιου «ο στόχος μας είναι να προσφέρουμε χαρά και γνώση στο παιδί, την οικογένεια και την τρίτη ηλικία της πατρίδας μας. Αυτό θα το πετύχουμε με την ενδοσκόπηση και την αυτογνωσία που θα διδάσκονται στο πρότυπο Κέντρο που δημιουργούμε. Με τη στροφή προς τα μέσα και τον εσωτερικό κόσμο μπορούμε να αντεπεξέλθουμε με γαλήνη, ηρεμία και ευτυχία στις απαιτήσεις της εποχής μας». Ευχαριστεί δε τον δήμαρχο Πυλαίας-Χορτιάτη, που όπως λέει «διέκρινε τη σπουδαιότητα ενός παιδικού Μουσείου και αγωνίζεται για την υλοποίησή του». Το Πρότυπο Κέντρο Εκπαίδευσης Παιδιού και Παιχνιδιού και αυτή η τεράστια αυτή συλλογή θα φιλοξενηθούν στο χώρο που στεγαζόταν το Διαπολιτισμικό Σχολείο Πυλαίας και ο οποίος εδώ και 10 χρόνια παρέμενε ερειπωμένος και ανεκμετάλλευτος. Το έργο είναι συνολικού
προϋπολογισμό 2.600.000 ευρώ. Το συνολικό οικόπεδο έχει εμβαδόν 4.600 τ.μ. και περιλαμβάνει ένα διώροφο κτίριο 1.947 τ.μ., όπου θα φιλοξενηθεί η συλλογή. Το κτίριο θα έχει και την οικολογική του διάσταση, καθώς σχεδιάστηκε εξ υπαρχής σαν ενεργειακό κτίριο. Η μελέτη του ολοκληρώθηκε από την Εγνατία ΑΕ, το έργο έχει εγκεκριμένη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους και ο διαγωνισμός για την κατασκευή του πρόκειται να βγει το επόμενο διάστημα στον αέρα. Με την εκκίνηση του έργου να προβλέπεται να ξεκινήσει εντός του 2021. Θα είναι σίγουρα ένα έργο μοναδικό. Γι’ αυτό και οι θερμές ευχαριστίες του δημάρχου Πυλαίας-Χορτιάτη στη συλλέκτρια κ. Βιλδιρίδη για τη γενναιόδωρη δωρεά της, χωρίς την οποία δε θα μπορούσε να ξεκινήσει η ιδέα του Κέντρου, την Εγνατία ΑΕ που ανέλαβε την οριστική μελέτη του, την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης για την εμπιστοσύνη και τη θερμή υποστήριξη που παρείχε στην ολοκλήρωση της Πράξης Ένταξης του έργου στο πρόγραμμα, αλλά και τις δημοτικές υπηρεσίες για τη μεγάλη ετοιμότητα που επέδειξαν για την ολοκλήρωση της σχετικής συμφωνίας. «Με πολύ δουλειά, όραμα και επιμονή τα πάντα είναι δυνατά», σημειώνει χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη.
Του Στάθη Κουτσοχήνα
Επέκταση Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης και ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής
ΔρΝ Δικηγόρου, προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
Π
άγιο αίτημα των δικηγόρων της Θεσσαλονίκης τις τελευταίες δεκαετίες είναι η κατασκευή ενός σύγχρονου δικαστικού μεγάρου ή τουλάχιστον ενός σύγχρονου συμπληρωματικού δικαστικού μεγάρου, καθώς οι εγκαταστάσεις του υφιστάμενου δεν επαρκούν να καλύψουν τις δικαστηριακές ανάγκες της πόλης. Στον παρελθόντα χρόνο προτάθηκε η ιδέα της ανέγερσης νέου -έστω συμπληρωματικού- δικαστικού μεγάρου στο χώρο του ΟΛΘ ως λύση φιλόδοξη αλλά υλοποιήσιμη μέχρι του σημείου ο νομικός κόσμος της πόλης να θεωρήσει ότι το έργο ήταν «στα σκαριά», καθώς δόθηκαν από τους αρμόδιους φορείς σχετικές υποσχέσεις και κατασκευάστηκαν μακέτες, που περιλάμβαναν τη σύνδεση του υπό σχεδίαση δικαστικού μεγάρου με το υπάρχον με αερογέφυρα! Ωστόσο, το έργο αυτό ματαιώθηκε διότι, μεταξύ άλλων, προκρίθηκε η κατασκευή της υποθαλάσσιας αρτηρίας, που κι αυτή ουδέποτε κατασκευάστηκε. Με την πάροδο του χρόνου κι άλλες προτάσεις έτυχαν επεξεργασίας (όπως το ενδεχόμενο ανέγερσης νέου δικαστικού μεγάρου σε κάποια από τα στρατόπεδα εντός πόλης ή πολεοδομικού συγκροτήματος ή η ανέγερση νέου Μεγάρου στον «χώρο πάρκινγκ» των δικαστηρίων), όλες όμως κατέπεσαν στο κενό, καθώς αξεπέραστα εμπόδια από λόγους αρχαιολογικούς ή πολεοδομικούς οδήγησαν στην εγκατάλειψη της σκέψης. Κύριο μέλημα για την επιλογή του χώρου κατασκευής ενός νέου –συμπληρωματικού- δικαστικού μεγάρου πρέπει να αποτελεί η εξυπηρέ-
τηση καθοριστικών κριτηρίων ώστε να διαφυλάσσεται και να αναβαθμίζεται το κύρος της Δικαιοσύνης, όπως: α) να βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με το υφιστάμενο Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, ώστε να μπορέσει να αποτελέσει ιδιαίτερη ενότητα με το παλαιό Δικαστικό Μέγαρο και τα Διοικητικά Δικαστήρια, με ελεύθερο χώρο την πλατεία μεταξύ των υφισταμένων Δικαστηρίων, κατά τρόπο συμβατό με τη διατήρηση και την ανάδειξη των βυζαντινών τειχών της Θεσσαλονίκης, β) να μπορεί να καλύψει τις σημερινές και μελλοντικές δικαστηριακές ανάγκες της πόλης, χωρίς να δημιουργεί αισθητικά προβλήματα συνύπαρξης με το διατηρητέο κτίριο των Διοικητικών Δικαστηρίων και τον αρχαιολογικό χώρο, γ) το πλέγμα των Δικαστικών Μεγάρων να είναι δυνατό να συγκεντρώσει το σύνολο των υπηρεσιών, που υπάγονται στο υπουργείο Δικαιοσύνης, δ) να είναι σημείο με πλήρη επάρκεια κυκλοφοριακών υποδομών, να εξυπηρετείται από αστικές γραμμές και να βρίσκεται αρκετά κοντά σε μελλοντικό σταθμό του Μετρό (Πλατεία Δημοκρατίας). Η παρούσα διοίκηση του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, στην προσπάθειά της να βρεθεί ουσιαστική και άμεση λύση στο χρόνιο αυτό πρόβλημα, κατέληξε στην, κατά γενική ομολογία, μοναδική ρεαλιστική λύση, αυτή της παραχώρησης του κτιρίου που στεγάζει το ΙΚΑ Πύλης Αξιού στις δικαστικές υπηρεσίες και τη δημιουργία της «Πλατείας Δικαστηρίων», χωρίς βεβαίως διάθεση αντιπαράθεσης με τις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, για τις οποίες πρέπει να βρεθεί ένα κτίριο όχι απλά εφάμιλλο, αλλά τέτοιο που θα αναβαθμίζει την παροχή των ιατρικών υπηρεσιών και όλων των διοικητικών μονάδων που στεγάζονται σε αυτό. Ειδικότερα, το εν λόγω τετραώροφο κτίριο που γειτνιάζει με το Δικαστικό Μέγαρο, αποτελεί τη μόνη ρεαλιστική λύση για να επιλυθεί το χρόνιο πρόβλημα της στέγασης των Δικαστικών Υπηρεσιών της πόλης της Θεσσαλονίκης, οδηγεί σε ενοποίηση των δικαστικών κτιρίων και σε ποιοτική αναβάθμιση των Δικαστηρίων, ενώ παράλληλα θα μπορούν να στεγαστούν σε αυτό και άλλες Υπηρεσίες προς εξυπηρέτηση των δημοτών, όπως ΚΕΠ. Ταυ-
65
τόχρονα, αναβαθμίζεται ολόκληρη η δυτική είσοδος της πόλης, με τη δημιουργία μίας πλατείας Δικαστηρίων και την ανάδειξη των βυζαντινών τειχών. Η εν λόγω πρόταση του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, αλλά και όλων των θεσμικών φορέων της Δικαιοσύνης της πόλης έτυχε της αποδοχής του υπουργού Δικαιοσύνης, κ. Κωνστατίνου Τσιάρα, για πρώτη φορά δε, σε κοινή σύσκεψη όλων των εμπλεκόμενων φορέων, με την παρουσία και του υφυπουργού Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας - Θράκης), κ. Θεόδωρου Καράογλου, της διευθύντριας του γραφείου του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, κ. Μαρίας Αντωνίου, του δημάρχου Θεσσαλονίκης, κ. Κωνσταντίνου Ζέρβα, της αντιπεριφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, κ. Βούλας Πατουλίδου, τέθηκε το ζήτημα σε ρεαλιστική βάση, υπήρξε ουσιαστική συζήτηση και αναλήφθηκε πρωτοβουλία με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, γεγονός που αποτελεί, πράγματι, ένα ουσιαστικό βήμα προς την εξεύρεση οριστικής λύσης για τα Δικαστήρια της πόλης μας. Οι συμμετέχοντες φορείς οδηγήθηκαν στην απόφαση συγκρότησης ομάδας εργασίας, η οποία θα κληθεί να παρουσιάσει την πρότασή της για την επέκταση του Δικαστικού Μεγάρου, με δεδομένο ότι η εξεύρεση λύσης, που θα αποτελέσει αναβάθμιση των κτιρίων τόσο των δικαστικών όσο και των υγειονομικών υπηρεσιών, θα οδηγήσει και σε αντίστοιχη αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Κοινός τόπος όλων των φορέων ήταν πως μέσα από διάλογο και συναίνεση, με υπευθυνότητα και σοβαρότητα, χωρίς μικροψυχία, μικροπολιτικά συμφέροντα και τακτικισμούς θα βρεθούν οι καλύτερες λύσεις ικανοποιώντας όλους τους επαγγελματικούς κλάδους, έτσι ώστε το Δικαστικό Μέγαρο να αποσυμφορηθεί και να αναβαθμιστεί, αλλά παράλληλα και οι δομές υγείας να λειτουργούν κάτω από καλύτερες συνθήκες. Άλλωστε, κατά τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης, με τα έργα ανάπλασης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του Δικαστικού Μεγάρου που έχουν προγραμματιστεί και επίκεινται να υλοποιηθούν, η ευρύτερη περιοχή θα αλλάξει εικόνα και θα αναβαθμιστεί τόσο αισθητικά όσο και λειτουργικά.
Του Γιώργου Τσαμασλή
Συνεχίζουμε να βρισκόμαστε πάντα δίπλα στους δημότες!
Δημάρχου Θερμαϊκού
Σ
’ αυτή την πρωτόγνωρη διαδρομή, που ξεκίνησε τον Μάρτιο και συνεχίζεται σήμερα, είμαι δίπλα στους πολίτες του δήμου Θερμαϊκού. Η μόνη σκέψη μου είναι σε σας, στις οικογένειές σας, στην κοινωνία. Θέλω να σας ευχαριστήσω από καρδιάς που συνεργάζεστε και συμβάλλετε στη συνολική προσπάθεια. Είμαι βέβαιος ότι θα βγούμε όρθιοι και από αυτή την κρίση. Εδώ είμαι αν κάτι χρειάζεστε. Εδώ είμαστε, μαζί. Έχουμε μπροστά μας έναν πολύ δύσκολο χειμώνα, όμως, είμαι πεπεισμένος πως αν λειτουργήσουμε με υπευθυνότητα, θα φέρουμε πίσω την καθημερινότητά μας σύντομα. Η ατομική υπευθυνότητα συμπληρώνεται από την κοινωνική ευθύνη του δήμου μας που εκφράζεται ποικιλοτρόπως. Πρώτα και πάνω απ’ όλα, η διοίκησή μας αφουγκραζόμενη τις ανάγκες των ευπαθών ομάδων, που διαρκώς μεγαλώνουν λόγω των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί από την κυβέρνηση για τον περιορισμό της διασποράς της COVID-19, επανενεργοποιεί την πολύ σημαντική υπηρεσία του για την κατ’ οίκον εξυπηρέτηση των ευάλωτων πολιτών (ηλικιωμένα άτομα χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον, ΑμΕΑ κ.λπ.) μέ-
σα από προγράμματα και τις Δομές της Κοινωνικής Υπηρεσίας. (www. thermaikos.gr/). Οι κάτοικοι του δήμου μας, που ανήκουν στις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και δεν μπορούν να μετακινηθούν ή αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν, μπορούν να επικοινωνούν τις εργάσιμες ημέρες και ώρες, 08.30 – 13.30, στις τηλεφωνικές γραμμές υποστήριξης πολιτών 23920 24010 και 23920 24356. Ακολούθως, για να λειτουργήσουν αυτές οι υπηρεσίες θα πρέπει να διασφαλιστεί η υγεία και των εργαζομένων σε αυτές και όχι μόνο. Έτσι, έχουν καθιερωθεί οι ηλεκτρονικές συναλλαγές με τις διάφορες υπηρεσίες του Δήμου και, εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, να προγραμματίζεται ραντεβού κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης. Επιπροσθέτως, για την επίλυση καθημερινών προβλημάτων σχετικά με την ύδρευση, τα απορρίμματα, το πράσινο, την οδοποιία, το φωτισμό κ.ά. οι πολίτες μπορούν να απευθύνονται στο πενταψήφιο 15331 καθημερινά (εργάσιμες μέρες), από τις 8 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ, που η κλήση του είναι με αστική χρέωση. Και επειδή ο κορονοϊός δεν είναι μόνο σωματικό πρόβλημα, αλλά και ψυχικό, φροντίσαμε την παροχή δω-
66
ρεάν καθοδήγησης και υποστήριξης όλων αυτών που το έχουν ανάγκη από Ειδικούς Επιστήμονες (Παθολόγο, Ψυχίατρο, Ψυχολόγο, Κοινωνικό Λειτουργό, Κοινωνιολόγο) της Εθελοντικής Ομάδας του Κέντρου Κοινότητας. Η διοίκηση του δήμου μας, συνεχίζει να βρίσκεται δίπλα στον δημότη αυτές τις δύσκολες ώρες. Η έμπρακτη υποστήριξη δημοτών, επιχειρήσεων και ευπαθών ομάδων αποδεικνύεται για άλλη μία φορά από τη διοίκησή μας, η οποία προχώρησε σε μία νέα, γενναία μείωση των δημοτικών τελών, πιστή στις δεσμεύσεις της ν’ ακολουθήσει μία πολιτική με οικονομικές ελαφρύνσεις για όλους. Έπειτα από την περσινή ελάττωση κατά 9%, σε πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου εγκρίθηκε, με 16 ψήφους υπέρ και 14 κατά, η πρόταση του αντιδημάρχου Οικονομικών, Κωνσταντίνου Κούτουκα, για περαιτέρω μείωση κατά 12% των δημοτικών τελών για όλες τις οικογένειες και κατά 50% για τις ευπαθείς ομάδες του δήμου μας (τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, ΑμΕΑ κ.ά.). Τα σκουπίδια στους δρόμους και τις πλατείες αποτελούν παρελθόν. Το ίδιο και τα ακριβότερα δημοτικά τέλη, τα οποία αφήνουμε πίσω μας, όπως και την αντιπολίτευση, και προχωράμε μπροστά. Η πολιτική της βέλτιστης αξιοποίησης των οικονομικών πόρων απαλύνει τους συμπολίτες μας από δυσβάσταχτα δημοτικά τέλη και, παράλληλα, ενισχύει την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών και την ποιότητα ζωής μας. Σε ό,τι αφορά στον τουρισμό, την κινητήριο δύναμη της περιοχής μας, αναγνωρίζουμε την αξία του συνολικά για την οικονομία και την κοινωνία και δίνουμε έμφαση στη στήριξη της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας που αποτελεί τη βάση, γενικότερα της ελληνικής οικονομίας φέρνοντας προς ψήφιση στο νέο προϋπολογισμό αυξημένους κωδικούς για τη συγκεκριμένη ανάπτυξη. Συμπολίτες μου, Εμείς είμαστε εδώ για εσάς! Εσείς μείνετε σπίτι! Σας εύχομαι ολόψυχα καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένο το 2021!
67