Tadzio. Równanie Cienia

TADZIO. THE SHADOW EQUATION

TADZIO. RÓWNANIE CIENIA

GRUPA BUDAPESZT

GRUPA

BUDAPESZT

4

P o wystawie Igora Krenza Sanyofikacja. Cud reprezentacji w Muzeum Sztuki w Łodzi, Grupa Budapeszt kontynuuje eksploracje wymiaru 2½ D. Przygląda się strukturze, zasadom działania i aporiom świata, który od wieków istnieje równolegle ze znanym nam światem trójwymiarowym, a który był teoretyzowany i praktykowany przez dziesiątki naukowców i artystów, od Tychona Brahe po Kena Jacobsa. Świat 2½ D jest światem o dwóch wymiarach, który nieustannie produkuje iluzoryczne obiekty 3D. I odwrotnie: jest światem o trzech wymiarach, który, poprzez spłaszczenie i wtopienie w tło, kamufluje obiekty 3D. O ile na wystawie w Łodzi punktem wyjścia był świat dwuwymiarowy wychylający się ku światu 3D, w Szczecinie Grupa podąża w dokładnie odwrotnym kierunku – wychodząc od dobrze znanego nam świata trójwymiarowego, redukuje go o pół wymiaru ukazując szereg strategii jego kamuflowania. Skoro na solowej wystawie Krenza wyjściowy dwuwymiarowy ready-made potrzebował połowicznego uprzestrzennienia, więc potrójna reprezentacja grupowa nadaje się tylko do redukcji. Na wystawie prezentowanych jest kilkanaście nowych prac grupy od rzeźb i obrazów, przez filmy i obiekty po instalacje świetlne i dźwiękowe.

F ollowing the exhibition Sanyofication. The Miracle of Representation by Igor Krenz at the Muzeum Sztuki in Łódź, Grupa Budapeszt (Budapest Group) continue exploring the 2½ dimension. They look into the structure, rules of action and aporias of the world, which has existed for centuries in parallel with the three-dimensional world that we have known, and that has been theorized and practiced by dozens of scientists and artists, from Tycho Brahe to Ken Jacobs. The 2½D world is a two-dimensional world that constantly produces illusory 3D objects. And vice versa: it is a world of three dimensions which camouflages 3D objects by flattening them and merging them into the background. The exhibition in Łódź focused on a two-dimensional world leaning towards a three dimensional one. In Szczecin, the artists go in the opposite direction, starting with the familiar 3D world and reducing it by half a dimension to show a number of camouflage strategies. Since the initial two-dimensional ready-made in the solo show

by Igor Krenz was subject to half-spatialization, the triple group representation can only be reduced. The exhibition features several new works by Grupa Budapeszt, from sculptures and paintings, through films and objects, to light and sound installations.

5

6

Jeśli, zgodnie z powyższymi słowami, flatlandia jest krainą cienia bez ciała, które go rzuca, o tyle kraina rozpościerająca się w Trafostacji Sztuki wokół tytułowego Tadzia jest światem ciał pozbawiających się cienia. Niektórzy mogą dostrzec w niej terytorium doskonałego kamuflażu, miejsce, w którym wszystkie heterogeniczne elementy pasują do siebie tak doskonale, że nie da się ich od siebie odróżnić. Inni z kolei mogą pomyśleć o tym obszarze jak o puzzlach – układzie części składowych o jednej tylko konfiguracji, w której żaden z elementów nie pozostaje

Wyobraźcie sobie olbrzymią kartkę papieru, na której odcinki, trójkąty, kwadraty, pięciokąty, sześciokąty i inne figury, miast pozostawać w miejscu, swobodnie się poruszają; choć jednak dostępna jest im cała powierzchnia, nie są w stanie wznieść się ponad nią ani pod nią zstąpić, zupełnie jak cienie, tylko że twarde i o świetlistych krawędziach.

W jednym z pierwszych zdań w swej książce Flatlandia czyli kraina płaszczaków: Powieść o wielu wymiarach Edwin A. Abbott pisze:

If, according to the above, flatland is a land of shadow that is not cast by a body, the land surrounding Tadzio in the exhibition space at TRAFO is the world of bodies that deprive each other of shadows. It may be viewed as a territory of perfect camouflage, a place where all heterogeneous elements fit so perfectly it is impossible to distinguish them from one another. Others may perceive this area as puzzles – an arrangement of components with one possible configuration in which none of them is redundant. Both interpretations are right since every object in

Imagine a vast sheet of paper on which straight Lines, Triangles, Squares, Pentagons, Hexagons, and other figures, instead of remaining fixed in their places, move freely about, on or in the surface, but without the power of rising above or sinking below it, very much like shadows – only hard and with luminous edges (…).

E dwin A. Abbott writes in one of the opening sentences of his book Flatland: A Romance of Many Dimensions:

7

8

Wyobraźcie sobie linie, trójkąty, kwadraty, pięciokąty, sześciokąty i inne figury, które nie mogą poruszać się w przestrzeni, gdyż momentalnie zaczynają tworzyć nowe kształty i nowe połączenia z innymi figurami, tracąc tym samym swoją tożsamość. Wyobraźcie sobie przestrzeń, w której pozostają one statyczne i tak doskonale przyległe, że nic więcej w tej przestrzeni nie może się pomieścić, nie wyłączając wszędobylskiego spojrzenia.

zbędny. Jedni i drudzy będą mieć rację, a to dlatego, że każdy obiekt w rzeczywistości 2½D ma podwójną tożsamość – jest sobą i równocześnie kamuflażem innego obiektu, który może zyskać ów kamuflaż, będąc w precyzyjnie zdefiniowanej relacji z pierwszym obiektem. Prościej rzecz ujmując, każda połówka pomarańczy ma tylko jedną połówkę, do której pasuje. Dąży do niej, do zatrzymania w niej, do bezruchu, do spełnienia. Nie trzeba dodawać, że ta druga połówka nie jest drugą połówką tej samej pomarańczy. Jest raczej pustym miejscem, do którego ta pierwsza „przykleja się” stając się niewidoczną. Nawiązując do słów wcześniej przytoczonych, można napisać:

9

Imagine Lines, Triangles, Squares, Pentagons, Hexagons, and other figures unable to move about in space, since they immediately begin to create new shapes and connections with other figures, thereby losing their identity. Imagine a space in which they remain static and so perfectly adjacent that nothing else can fit into it, not even an ubiquitous look.

the 2½D reality has a double identity – it is both itself and the camouflage it provides for other object that can conceal itself in such camouflage in a precisely defined relationship to the first object. In other words, each orange half has only one other half to match. It drifts towards the second half, to stopping in it, to stillness and fulfillment. Needless to say, the other half is not the other half of the same orange, but an empty space to which it “clings” to become invisible. The words quoted above could be paraphrased in the following manner:

10

Działania Grupy Budapeszt zwykle opierają się na nieortodoksyjnych i patafizycznych rozwiązaniach i metodach pracy ze znalezionymi obiektami kulturowymi. Mieszanina ścisłych metodologii i rozpasanych intuicji pozwala na tworzenie eksplodujących wyjaśnień (w języku angielskim exploded oznacza, obok rozerwanego wybuchem obiektu, również rozłożenie jego wszystkich widoków na jednej powierzchni i do tego podwójnego znaczenia się odwołujemy). Uzyskany w ten sposób metamechanizm staje się podstawą kolejnego, który dąży do interpretacji jego elementów poprzez nadanie im narracyjnej spójności. Tadzio to graficzno-przestrzenny traktach rozłożony na kilka rozdziałów i bibliografię. Ta 2½-wymiarowa wystawa z kolei ulegnie kolejnemu wypłaszczeniu do przestrzeni kilkudziesięciu stron uzyskanej w ten sposób publikacji. Tym samym proces wykorzystywania odwróconych ready-made’ów, czyli obiektów kulturowych generujących wystawy, zainicjowany przez Krenza w ramach Morfologii matematycznej w teledetekcji uzyska logiczne zwieńczenie.

11

The activities of Grupa Budapeszt (Budapest Group) are usually based around nonorthodox and pataphysical solutions and methods of working with found cultural artifacts. A combination of scientific methodologies and unbridled intuitions leads to ‘exploding’ explanations. The resulting meta mechanism becomes the basis for the subsequent one, which seeks to interpret its elements by making them narratively coherent. Tadzio is a graphic-spatial tractatus arranged into a number of chapters and bibliography. The 2½-dimensional exhibition will then be re-flattened to fit into a several-dozen-page publication. The process of using the inverted ready-mades, i.e. cultural artifacts generating exhibitions, initiated by Krenz in the context of Mathematical Morphology in Remote Sensing, will thus reach a logical conclusion.

12

P roces równania cienia Historycznie rzecz biorąc, proces równania cienia nie ma ani początku ani końca. Victor Stoichita dopatruje się w nim praźródeł sztuki, kiedy to obrysowywanie cieni sylwetek ludzkich miało doprowadzić do narodzin malarstwa. W opowieści o chłopcu, który sprzedał swój cień, Adalberto von Chamisso wiąże ów proces z historią kapitalizmu a w szczególności właściwej jemu spirali długu. W drugiej połowie XIX wieku, pułkownik George Archibald McCall dodaje kolejną niejednoznaczność czasową do zjawiska, odnajdując jego botaniczne wcielenie. Podczas pełnienia swych obowiązków służbowych na pustyni Sonora na pograniczu Meksyku i Stanów Zjednoczonych, odkrywa on nieznany wcześniej gatunek jaszczurki, która znana jest dziś jako Phrynosoma mcallii. Charakteryzuje się ona nieprzeciętną umiejętnością kamuflowania swojej obecności na płaskich i pustych przestworzach pustyni, na której została znaleziona.

T he process of shadow equation Historically, the process of shadow equation has neither the beginning nor the end. Victor Stoichita sees in it the primeval source of art, with the origins of painting supposedly involving the outlining of shadows cast by human silhouettes. In the story of the boy who sold his shadow, Adalberto von Chamisso links the process to the history of capitalism, debt spiral in particular. In the second half of the 19th century, Colonel George Archibald McCall discovered the botanical incarnation of the shadow equation process, adding one more temporal ambiguity to the phenomenon. While on duty in the Sonoran Desert on the border of Mexico and the United States, he came across an unknown species of lizard, nowadays classified under the name flat-tailed horned lizard (phrynosoma mcallii). The animal has a unique ability to camouflage its presence on the flat and empty terrains of the desert on which it was discovered.

13

14

1. Słońce Nawet niewielkie zwierzęta, które znamy z innych szerokości geograficznych, przeniesione na pustynię Sonora – przez sam fakt zajmowanej przez siebie w pełnym słońcu przestrzeni – byłyby narażone na momentalne dostrzeżenie przez potencjalnego wroga. Bez względu na kolor pokrycia swej skóry, pozostawiałyby łatwy do zauważenia ślad w postaci nieodstępującego ich na krok cienia. Owo jakże często poszukiwane przez różne gatunki poświadczenie swej cielesnej natury bywa również zapowiedzią kresu tej ostatniej.

1. The Sun Due to the fact they occupy a certain amount of space in the full sun, even small animals found in other latitudes would immediately be exposed to a potential enemy when transferred to the Sonoran Desert. Regardless of the skin color, they would leave an easily identifiable trace in the form of a shadow, closely following their steps. Such proof of the physical nature, frequently sought after by various species, can also be an omen of its end.

15

16

2. Płaszcz W swej ewolucji gatunkowej, phrynosoma mcallii rozwinęła skuteczny sposób przeciwdziałania słońcu, wrogom a także własnej przestrzenności. Sama w sobie płaska, pokryta jest swoistym płaszczem, który w trakcie okresów poczucia bezpieczeństwa unosi się nieco nad powierzchnią ziemi rzucając niewinny cień. Na tym etapie jaszczurka może się w pełni cieszyć swym trójwymiarowym bytem.

2. The Coat The evolution of the phrynosoma mcallii species involved the development of an effective way of counteracting the sun, enemies and its own spatiality. The flat-bodied reptile is covered with a unique type of coat. At times of an increased feeling of safety, the lizard can raise the coat above the surface of the ground, casting an innocent shadow and fully enjoying its three-dimensional existence.

17

18

3. Jeż W chwilach zagrożenia trójwymiarowość phrynosoma mcallii jest wystawiona na egzamin. Zwierzę przykrywa się płaszczem i jak niewielkie dzieło sztuki, które musi być odcięte od otaczającego świata, które musi być jak jeż doskonałe samo w sobie, całkowicie stapia się ze swoim otoczeniem. Unikając monochromatycznej czerni swego własnego cienia, będąc kolorystycznym przedłużeniem piaszczysto-kamiennego podłoża, zastyga w bezruchu, pozbawiając się równocześnie wszelkich pozorów życia.

3. The Hedgehog In times of danger, the three-dimensionality of phrynosoma mcallii is put to the test. The animal covers itself with the coat, resembling a small piece of art that has to remain cut off from the surrounding world. It has to be perfect in itself like a hedgehog and completely melt into the environment. By avoiding the monochromatic blackness of its own shadow, the lizard becomes a colorless extension of the sandy and rocky surface. It remains motionless, at the same time depriving itself of any symptoms of life.

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

59

60

61

63

64

65

67

68

69

70

71

72

73

TRAFO Center for Contemporary Art is a public art institution organized by the City of Szczecin.

Trafostacja Sztuki w Szczecinie jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest Gmina Miasto Szczecin.

zdjęcia wystawy / installation views: Kamil Macioł

projekt graficzny / graphic design: Noviki

zespół TRAFO / TRAFO team: Stanisław Ruksza (dyrektor), Magdalena Duczmal, Agnieszka Gapys, Anna Konopka, Filip Kurzawa, Mariusz Milczarek, Aleksandra Siudy-Dmochowska, Sławomir Solarek, Katarzyna Stachera, Jędrzej Wijas

artyści i kuratorzy / artists and curators: Igor Krenz, Michał Libera, Daniel Muzyczuk

Tadzio. Równanie cienia Tadzio. The Shadow Equation

76