1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΡΓΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥ-ΞΑΝΘΗ ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022
3 περιεχόμενα A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Α1.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ....................................................................... Α2. ΒΙΒΛΙΑ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ................................................................................... Α3. ΣΥΝΕΔΡΙΑ................................................................................................ Α4. ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ............................................................................................... Α5. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ............................................................................ Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ Β1. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Β1.1 ΚΤΙΡΙΑΚΑ ΕΡΓΑ ............................................................................. Β1.2 ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΜΟΣ................................................... Β1.3 ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΕΛΥΦΗ............................................... Β2. ΚΑΤΟΙΚΙΑ................................................................................................ Β3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ.................................... ................................. Β4. ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ......................................................................................... Β5. ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ........................................................................ 7 11 15 19 29 61 85 105 109 115 121 135
Α4.
Architectural Education: Partici patory
university students, 2nd Call for H.F.R.I. Research projects
and Researchers National Technical University of Athens.
Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων, ΕΜΠ).
Σύνθεση και τα περιβάλλοντα του Μουσείου (∆ιάλεξη στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων Πανεπιστημίου Βόλου Θεσσαλίας στο προπτυχιακό μάθημα «Αρχιτεκτονική Σύνθεση V-VII, β: Κτίριο-Πρόγραμμα: δημόσιο κτίριο με μουσειακό ρόλο»)
• Ο Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός και τα Αινιγματικά Περιβάλλοντα του Μουσείου (∆ιάλεξη στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ.)
• Αστικά Σήματα και Δημόσιος Χώρος (∆οκίμιο παρουσίασης της αρχιτεκτονικής πρότασης για το Αστικό Σήμα στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς) Α5. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
• Εγχάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο: Σύνθεση στη διεπαφή του φυσικού και του ανθρωπογενούς (Μεταπτυχιακή
5 A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α1.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ • Πληθοπορισμός στην Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση: Εφαρμογή συμμετοχικής χαρτογράφησης του αστικού τοπίου για πανεπιστημιακούς φοιτητές | Crowdsourcing in
urban landscape mapping application for
to support. Faculty Members
Α2. ΒΙΒΛΙΑ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ • Γεφυρώνοντας το παρεθόν με το μέλλον. Η διώρυγα της Κορίνθου (Βιβλίο - Συνδιοργάνωση Ιστορικού Αρχείου Εθνικής Τράπεζας και ομάδας διπλωματικής προπτυχιακής εργασίας) Α3. ΣΥΝΕΔΡΙΑ • ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ, Σκέψεις για την εξέλιξη του Ιδιωτικού και Δημόσιου Χώρου. (Εισήγηση στο1ο Πανελλήνιο Προπτυχιακό Συνέδριο Φιλοσοφίας, Σχολή
ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ • Η Αρχιτεκτονική
διπλωματική εργασία) • Εκφάνσεις Χωρικών Κενών, μέσα από τρεις περιηγήσεις στην Αθήνα (Μεταπτυχιακή ερευνητική εργασία) • Αθηναϊκή Τοπογραφία (Προπτυχιακή ερευνητική εργασία διάλεξης) • Limite. Une errance dans la ville (Προπτυχιακή ερευνητική εργασία σε σπουδές Erasmus)
Εκπαίδευση: Εφαρμογή συμμετοχικής
Crowdsourcing in Architectural Education: Partici patory urban landscape mapping application for university students, 2nd Call for H.F.R.I. Research projects to support. Faculty Members and Researchers National Technical University of Athens.
7 Α1.ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ • Πληθοπορισμός στην Αρχιτεκτονική
χαρτογράφησης του αστικού τοπίου για πανεπιστημιακούς φοιτητές |
A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
“Πληθοπορισμός
Εφαρμογή συμμετοχικής χαρτογράφησης του αστικού τοπίου για πανεπιστημιακούς φοιτητές" | "Crowdsourcing in Architectural Education: Participatory urban landscape mapping application for university students".
2nd Call for H.F.R.I. Research Projects to support Faculty Members and Researchers National Technical University of Athens”, Φορέας: Ελληνικό Ίδρυμα
εφαρμογές στις τέχνες και τις ανθρωπιστικές σπουδές. Στο παρόν ερευνητικό έργο, προτείνεται η ανάπτυξη μιας διαδικτυακής εφαρμογής πληθοπορισμού για φοιτητές αρχιτεκτονικής. Το έργο φιλοδοξεί να ενισχύσει τον διαδραστικό και συμμετοχικό χαρακτήρα της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης, την απομακρυσμένη επικοινωνία φοιτητών-εκπαιδευτικών καθώς και να ενισχύσει την αλληλεπίδραση και τις συνέργειες μεταξύ πανεπιστημίου και κοινωνίας. Μέσω της προτεινόμενης εφαρμογής, οι φοιτητές θα μπορούν να φωτογραφίζουν κτίρια και αστικούς χώρους και να επισυνάπτουν στις φωτογραφίες τους γεωαναφερόμενες ετικέτες αρχιτεκτονικής τυπολογίας & πληροφοριών καθώς και σχόλια αξιολόγησης. Οι φωτογραφίες και οι επισυναπτόμενες πληροφορίες
εφαρμογή
δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμα εκτεταμένα σε
γεωαναφέρονται αυτόματα από
των λειτουργιών της εφαρμογής
τους φοιτητές,
απομακρυσμένη
8 2022 | Ερευνητικό Πρόγραμμα | Πληθοπορισμός στην Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση Τίτλος:
στην Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση:
Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.Ι∆.Ε.Κ) – Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ερευνητική Ομάδα: Κωνσταντίνος Μωραΐτης (Επιστημονικός Υπεύθυνος), Νίκος Μαμάσης, Ρωμανός Ιωαννίδης, Φώτης Ανδρέου Λουκίδης, Χρήστος ∆ασκαλάκης, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη Υπεύθυνη για: student and organization and coordination, educational feedback (through instant messaging and feed back meetings) Περίληψη Oι σύγχρονες τεχνολογίες πληροφοριών
εκπαιδευτικές
θα
την
για τη δημιουργία ενός διαδικτυακού "χάρτη του αστικού τοπίου", όπου θα οπτικοποιούνται συγκεντρωτικά όλα τα παραγόμενα δεδομένα. Η εφαρμογή θα ενσωματωθεί σε πανεπιστημιακά μαθήματα αρχιτεκτονικής μέσω ενός ανατροφοδοτούμενου βρόχου αποτελούμενου από τρεις βασικές διαδικασίες: (i) παρουσίαση
εντός εκπαιδευτικών διαλέξεων, (ii) χρήση της εφαρμογή από
με
καθοδήγηση, και (iii) συναντήσεις ανατροφοδότησης για την εκπαιδευτική αξιολόγηση του παραγόμενου περιεχομένου. Κατά τη διάρκεια του έργου, η ερευνητική ομάδα θα ενθαρρύνει τους μαθητές να συμμετάσχουν, να υπερβούν το ρόλο του παθητικού κοινού και να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους. Τέλος, τα χωρικά και ποιοτικά δεδομένα που θα συγκεντρωθούν θα αναλυθούν, και τα αποτελέσματα θα κοινοποιηθούν στην ακαδημαϊκή κοινότητα, σε συνδυασμό με τα εκπαιδευτικά συμπεράσματα του έργου. Ύστερα από την πιλοτική χρήση στο ΕΜΠ, η εφαρμογή θα διαδοθεί σε άλλα Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια όπως και σε ενδιαφερόμενους πολίτες, οι οποίοι θα αποκτήσουν πρόσβαση στο "χάρτη του αστικού τοπίου", που θα έχει διαμορφωθεί από τους φοιτητές, και θα μπορούν και να προσθέσουν και αυτοι δεδομένα στο χάρτη. Με αυτή τη χειρονομία, επιχειρείται η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου σε θέματα σχετικά με την ποιότητα του αστικού-τοπίου. Πληθοπορισμός στην Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση.
9 | Επιστημονικός Υπεύθυνος: Κ. Μωραΐτης | (ΕΛ.Ι∆.Ε.Κ) – Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ΠΛΗΘΟΠΟΡΙΣMΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΦΑΡMΟΓΗ ΣΥMMΕΤΟΧΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗMΙΑΚΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ
11 Α2. ΒΙΒΛΙΑ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ • Γεφυρώνοντας το παρεθόν με το μέλλον. Η διώρυγα της Κορίνθου (Βιβλίο - Συνδιοργάνωση Ιστορικού Αρχείου Εθνικής Τράπεζας και ομάδας διπλωματικής προπτυχιακής εργασίας) A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
Στο πρώτο
της παρούσας
brain drain και έχει πολλαπλό κόστος στη χώρα, το Ιστορικό Αρχείο συνέπραξε με την ομάδα διπλωματικής εργασίας της Σχολής
Το δεύτερο μέρος της έκδοσης εκπροσωπείται από τη διπλωματική εργασία με τίτλο «Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα, μια γεωπολιτιστική συρραφή στη ∆ιώρυγα της Κορίνθου» που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2017. Κρίθηκε από 5 καθηγητές της Σχολής και βαθμολογήθηκε από όλους με άριστα. Ακόμα, η διπλωματική αυτή επιλέχτηκε από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ για να την εκπροσωπήσει στο ∆ιεθνή Αρχιτεκτονικό Φοιτητικό ∆ιαγωνισμό διπλωματικών εργασιών Young Talent Architecture Award (YTAA) που διοργανώνεται από το ίδρυμα Fundació Mies van der Rohe. Σε αυτή την εργασία εκπονήθηκε μια εκτενής έρευνα σχετικά με τη ∆ιώρυγα εξετάζοντας τις ποικίλες πτυχές της, στη διεξαγωγή της οποίας συνέβαλε και το Ιστορικό Αρχείο της ΕΤΕ. Η έρευνα αυτή έδωσε τα εφόδια για τη συγκρότηση της ιδέας και της μορφής της πρότασης. Προτείνεται, λοιπόν, η αναζωογόνηση της ευρύτερης περιοχής του Ισθμού με τη δημιουργία ενός πόλου, ο οποίος θα λειτουργήσει ως κοινωνικός πυκνωτής, κέντρο έρευνας και γενικότερα ως κέντρο πολιτισμού. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται ένα σύμπλεγμα
12 2018 | Βιβλία - Εκδόσεις | Συνδιοργάνωση Ιστορικού Αρχείου Εθνικής Τράπεζας Γεφυρώνοντας το παρεθόν με το μέλλον. Η διώρυγα της Κορίνθου Η Εθνική Τράπεζα ως το πρώτο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στην Ελλάδα συνέδραμε αποφασιστικά από τα μέσα ήδη του 19ου αιώνα στην εκτέλεση των έργων υποδομής που ήταν αναγκαία για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων. Συγκεκριμένα, συμμετείχε με κεφάλαια στην ίδρυση των πρώτων ακτοπλοϊκών εταιρειών· χρηματοδότησε την κατασκευή λιμένων και έργων οδοποιΐας· παρείχε δάνεια για τη δημιουργία του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας· συνέβαλε στις εταιρείες για τη διόρυξη του πορθμού του Ευρίπου, την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας κ.ά. Το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής αποτελεί το θεματοφύλακα πολύτιμων και μοναδικών τεκμηρίων που συνθέτουν το πανόραμα των παραγωγικών έργων στην Ελλάδα από την ίδρυση της Τράπεζας το 1841 και ύστερα. Ένα από αυτά, κομβικό από κάθε άποψη, αποτελεί η διώρυγα της Κορίνθου. Η Εθνική συμμετείχε και στις δύο πρώτες εταιρείες που συστάθηκαν για το έργο, το 1881 και το 1890, και η ίδια ίδρυσε την τρίτη, το 1907.
μέρος
έκδοσης παρουσιάζεται η ιστορία της διόρυξης του Ισθμού, που πραγματοποιήθηκε με την καθοριστική συνδρομή της Τράπεζας. Το Ιστορικό Αρχείο αποτελεί ζωντανό ερευνητικό κέντρο που καλλιεργεί την επιστημονική συνεργασία. Απέναντι στο φαινόμενο της εποχής που λέγεται
αρχιτεκτόνων μηχανικών του Ε.Μ.Π., που αποτελούν οι Μαργαρίτα ΖακυνθινούΞανθή, Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου.
“κτηρίων” σε τρεις ενότητες: Α. Μία καινούρια γέφυρα με υπαίθρια έκθεση και γενική πληροφόρηση για τη ∆ιώρυγα Β. Ένα κτήριο που αποτελεί το Μουσείο Ιστορίας και Γεωλογίας της ∆ιώρυγας Γ. Έναν κατακόρυφο πύργο ως Ερευνητικό Κέντρο Η αρχιτεκτονική πρόταση συνοδεύεται και από ένα σύνολο τοπιακών παρεμβάσεων σε πολεοδομική κλίμακα. Σχεδιάστηκαν υποδοχείς σε όλα τα επίπεδα για κινήσεις διαφορετικών ταχυτήτων και μέσων. Με άλλα λόγια, επιδιώκεται μια μεγαλύτερη συνέχεια στο πολεοδομικό δίκτυο με την ανάδειξη μονοπατιών και διαδρομών και προτείνεται μέχρι και η σύνδεση με το επίπεδο του νερού, με τη χρήση μιας πλωτής πλατφόρμας, που λειτουργεί ως μία στάση για πλεούμενα μέσα, κατάσταση που δεν υφίσταται μέχρι σήμερα . Συνολικά, δημιουργείται έτσι ένα “χωροδίκτυο” το οποίο επιτρέπει στον άνθρωπο να βιώσει συνολικά την τομή της ∆ιώρυγας στα διάφορα σημεία της. Αποτελεί ένα πόλο που συμπυκνώνει τη βιωματική εμπειρία που μπορεί να προσφέρει η ∆ιώρυγα, φέρνοντας αντιμέτωπο τον επισκέπτη με τις διαστάσεις και την ιστορία της. Η πρόταση οραματίζεται η ∆ιώρυγα να μετατραπεί σε ένα τοπόσημο με υπερτοπική εμβέλεια, τοποθετώντας ένα ελληνικό σημείο, εκ νέου, στο χάρτη της Ελλάδας. Η παρούσα έκδοση συνόδευσε την έκθεση με τίτλο Γεφυρώνοντας το παρελθόν και το μέλλον. Η διώρυγα της Κορίνθου. Όταν η Ελλάδα τολμούσε και θα ξανατολμήσει! που συνδιοργάνωσαν το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και η ομάδα διπλωματικής εργασίας Σχολής αρχιτεκτόνων μηχανικών του Ε.Μ.Π. στο Μέγαρο ∆ιομήδη, έδρα του Ιστορικού Αρχείου, από τις 26 Απριλίου έως τις 31 Μαΐου 2018.
13 | και ομάδας διπλωματικής εργασίας Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ: Μ. Ζακυνθινού-Ξάνθη, Ε. Μυλωνά, Ζ. Τζουνίδου Το εξώφυλλο είναι μία σύνθεση που συνίσταται από τον πίνακα του Βολονάκη «Τα εγκαίνια της ∆ιώρυγας της Κορίνθου» (Ελαιογραφία Κωνσταντίνου Βολονάκη, Αθήνα) και από την αρχιτεκτονική πρόταση της διπλωματικής εργασίας «Ανάμεσα στο όριο και το όρυγμα, μια γεωπολιτιστική συρραφή στη ∆ιώρυγα της Κορίνθου». Οργάνωση και εποπτεία της έκδοσης: Γεράσιμος Νοταράς Έρευνα και κείμενα ΙΑ/ΕΤΕ: η διώρυγα της Κορίνθου - Σάββας Καράμπελας Έρευνα και κείμενα διπλωματικής εργασίας ΕΜΠ: Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα,μια γεωπολιτιστική συρραφή στη ∆ιώρυγα της Κορίνθου Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου Έρευνα αρχείων ΙΑ/ΕΤΕ και τεκμηρίωση: Παναγιώτης Καλομοίρης, ∆ωροθέα ρούσση Συντήρηση τεκμηρίων: Μυρτώ Βουλέλη, Ανθή θεοδωροπούλου Επιμέλεια κειμένων και διορθώσεις Σάββας Καράμπελας Ηλεκτρονική επεξεργασία εικόνων ΙΑ/ΕΤΕ: Μαργαρίτα Γκατζογιάννη, ∆ήμητρα Μπουγέση, Ανδρέας Παπαγιάννης Ηλεκτρονική επεξεργασία εικόνων διπλωματικής εργασίας ΕΜΠ: Μαργαρίτα Ζακυνθινού-ξανθή, Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου Ηλεκτρονική επεξεργασία και σελιδοποίηση έκδοσης: Μαργαρίτα γκατζογιάννη, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-ξανθή, Ζωή Τζουνίδου ©ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, ομάδα διπλωματικής εργασίας ςχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ Αθήνα, Απρίλιος 2018 ISBN: 978-960-9475-11-2
15 Α3. ΣΥΝΕΔΡΙΑ • ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ, Σκέψεις για την εξέλιξη του Ιδιωτικού και Δημόσιου Χώρου. (Εισήγηση στο1ο Πανελλήνιο Προπτυχιακό Συνέδριο Φιλοσοφίας, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων, ΕΜΠ). A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
ως προς την κοινωνική και πολιτική ζωή. Στη συνέχεια διερευνά
που προκαλεί η εμφάνιση της Αθηναϊκής Σχολής, που σηματοδοτεί την απαρχή μιας σταδιακής μετάβασης από την ολιστική έκφραση της συλλογικότητας, προς την απομάκρυνση από το δημόσιο χώρο και την ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής, πολιτικής και φιλοσοφικής
πεδίο
σκόπιμα δεν στηρίζεται στον υποκειμενισμό και την αντιφατικότητα του παρόντος, αλλά να προστρέξει και να τεκμηριωθεί στην πραγματική βάση ενός ιστορικού παραδείγματος, όπου οι επίμαχες έννοιες εκφράστηκαν με καθαρότητα τόσο κοινωνικά όσο και χωρικά. Πρόκειται για την Αθηναϊκή δημοκρατία των κλασσικών και ύστερων κλασσικών χρόνων. Η
επιλογή του παραδείγματος έγκειται στο ότι προσφέρει την απόσταση του ιστορικού χρόνου, που επιτρέπει την
και
αυτά εδράζονται στην εγκυρότητα των επιστημονικών ευρημάτων αλλά και τη μικρή κλίμακα της πόλης – κράτους που διευκολύνει την παρατήρηση και τα συμπεράσματα που αφορούν στην αντιστοίχιση των κοινωνικών συνθηκών στο αστικό πεδίο. Ταυτόχρονα στο γεγονός ότι την περίοδο αυτή η έκφραση συλλογικού και ιδιωτικού παρήγαγε συγκεκριμένα χωρικά αποτελέσματα, επηρεάζοντας εκτός των άλλων την αρχιτεκτονική και τη διάρθρωση της πόλης. Τέλος, η μέθοδος της συσχέτισης και συνδυαστικής εξέτασης
δραστηριότητας,
16 Αντικείμενο της εργασίας είναι η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ συλλογικότητας και ιδιωτικότητας, η αντανάκλασή της στην αρχιτεκτονική καθώς και η συμβολή της την εξέλιξη του δημόσιου και του ιδιωτικού χώρου. Θεωρήθηκε σκόπιμο η διερεύνηση αυτή να τεκμηριωθεί στην πραγματική βάση ενός ιστορικού παραδείγματος, όπου η σύγκρουση των δύο εννοιών εκφράστηκε με καθαρότητα και σαφήνεια. Το παράδειγμα δεν είναι άλλο από την Αθηναϊκή ∆ημοκρατία των κλασσικών και ύστερων κλασσικών χρόνων, καθώς σε αυτό η αντίθεση συλλογικού και ιδιωτικού παρήγαγε συγκεκριμένα χωρικά αποτελέσματα, επηρεάζοντας εκτός των άλλων την αρχιτεκτονική και τη διάρθρωση της πόλης. Η μελέτη εστιάζει αρχικά στα παραδείγματα της Αρχαίας Αγοράς και της Αθηναϊκής Κατοικίας, εξετάζοντας τη χωρική τους οργάνωση και τη λειτουργία τους, καθώς και το αποτύπωμα που αφήνουν
τις εξελίξεις
έκφρασης, με τις αντίστοιχες αντανακλάσεις στο
του δημόσιου χώρου και του χώρου κατοίκησης. Η έρευνα αυτή
χρησιμότητα
η
αποστασιοποίηση από τα φαινόμενα που εξετάζονται, καθώς
των συνθηκών κατοίκησης και δημόσιας
με τα χωρικά τους αποτελέσματα, σε συνάρτηση και με έμφαση στην ιδεολογική συγκρότηση και νοοτροπία των πολιτών της συγκεκριμένης εποχής - και όχι για παράδειγμα με άλλες υπαρκτές παραμέτρους όπως οι τεχνικές και οικονομικές πρακτικές - δίνει τη δυνατότητα της προσέγγισης και κατανόησης, υπό ανάλογο πρίσμα, των σημερινών αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών εξελίξεων και τάσεων. Πρόθεσή μου δεν είναι η εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων που θα μεταφερθούν γραμμικά στη σημερινή πραγματικότητα μέσω νοητικών αλμάτων. Είναι πιο πολύ η ανίχνευση κάποιων εργαλείων που θα διευκολύνουν την προβολή σε αντίστοιχα φαινόμενα και συσχετισμούς στις σύγχρονες συνθήκες, καθώς στόχος παραμένει πάντα να ερμηνεύσουμε το χώρο με τρόπο δημιουργικό, ανασυνθέτοντας τη δική μας γραμμή και έκφραση, κοιτώντας στο αύριο και όχι στο παρελθόν αυτό καθ’ εαυτό. Σε αυτή την προσπάθεια εστίασης και διερεύνησης, γίνεται φανερό πως η κάθε κοινωνία στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, αποτελεί ένα δυναμικό σύνολο ιδεών, ιδεολογιών, δράσεων, αντίληψης - τρόπου ζωής και γεγονότων, που επηρεάζει και ρυθμίζει τα αστικά φαινόμενα σε μια αμφίδρομη σχέση. Η οργάνωση της κοινωνίας δημιουργεί το χωρικό αποτύπωμά της και ο χώρος αντίστοιχα επηρεάζει τις κοινωνικές σχέσεις και συμπεριφορές. Όμως η πολυπλοκότητα και αντιφατικότητα της σημερινής εποχής δεν επιτρέπει εύκολα και μονοδιάστατα συμπεράσματα σε σχέση με την ερμηνεία των αστικών φαινομένων. 2016 | Συνέδριο | L' AGORA: "PHILO ET ARCHI" | Συλλογικότητα και Ιδιωτικότητα Συλλογικότητα και Ιδιωτικότητα Σκέψεις για την εξέλιξη του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου Αυτή η εργασία υλοποιήθηκε στο μάθημα PH 803 L' AGORA: "PHILO ET ARCHI" στην ΕNSA PARIS LA VILLETTE και στη συνέχεια μεταφράστηκε και εμπλουτίστηκε προκειμένου να την παρουσιάσω ως εισήγηση στο 1ο Πανελλήνιο Προπτυχιακό Συνέδριο Φιλοσοφίας.
την αναψυχή, την ανταλλαγή ιδεών, τη διεκδίκηση, τη γιορτή. Πώς όμως να ορίσει κάποιος το δημόσιο χώρο σε μια σύγχρονη πόλη; ∆εν πρόκειται πια για την κοιτίδα ζωής, την καρδιά της αρχαίας Αθήνας. Ούτε για τη φιλόξενη πλατεία μιας μικρής πόλης, πλαισιωμένης από το ∆ημαρχείο, την εκκλησία και το εμπόριο που εικονογραφούσε την οργάνωση της πόλης. Τα μεγάλα εταιρικά κτίρια κύρους, τα νέα τοπόσημα, δημιουργούν τα κτιριακά συμπλέγματα που διαμορφώνουν τα κέντρα των σύγχρονων μητροπόλεων. Τα εμπορικά κέντρα και οι εμπορικοί δρόμοι συγκεντρώνουν το πλήθος των πολιτών –καταναλωτών. Τα κτίρια διοίκησης και πολιτισμού διασπείρονται, οι ανοιχτοί και κλειστοί χώροι αναψυχής διαχέονται σε αέναη μετακίνηση. Οι συμβολικοί χώροι συγκέντρωσης παραμένουν στα ιστορικά κέντρα των πόλεων και δύσκολα αντικαθίστανται. Πρόκειται περισσότερο για ένα τρισδιάστατο πλέγμα τόπων ισχυρά διαφοροποιημένων τόσο ως προς τη μορφή όσο και ως προς τη χρήση τους. Η έννοια του ∆ημόσιου χώρου δεν ταυτίζεται απαραίτητα πλέον με την έννοια του Συλλογικού χώρου. Ο ∆ημόσιος χώρος, λοιπόν, μπορεί κάλλιστα να είναι ένας χώρος επίσημος, χώρος εξουσίας, ή ένας χώρος καταναλωτισμού, ή ακόμα ένας χώρος πιο πολύ αποξενωτικός παρά κοινός. Σε κάθε περίπτωση όμως παραμένει το κοινό έδαφος όπου οι άνθρωποι πραγματοποιούν τις καθημερινές χρηστικές τους δραστηριότητες και τις σημαντικές
17 | Εισήγηση στο 1o Πανελλήνιο Προπτυχιακό Συνέδριο Φιλοσοφίας Στο κέντρο όλης αυτής της αέναης διαδικασίας, ο άνθρωπος αναζητεί τη θέση και το ρόλο του. Καλύπτει τη ζωτική του ανάγκη για στέγαση και εστία προβάλλοντας στους χώρους που υλοποιούν τις έννοιες αυτές τον εαυτό του και τη θεώρηση που έχει για τη ζωή. Πάντα όμως υπό το αντικειμενικό καθεστώς της κοινωνικής του υπόστασης και της αντίληψης για την τάξη και τους κανόνες του συνόλου ή της ομάδας στην οποία θεωρεί ότι ανήκει. Στη σημερινή, σύνθετη εποχή της καταιγιστικής πληροφορίας τα όρια και τα πρότυπα φαίνεται να αμβλύνονται και να ετεροκαθορίζονται, ακροβατώντας ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό. Χωρίς πάντως αυτό να σημαίνει ότι ο κοινός άνθρωπος, παρά την δυνατότητα του αυτοκαθορισμού, έχει τη δυνατότητα να παρέμβει δημιουργικά στις συνθήκες κατοίκησης και διαβίωσης. Ο δημόσιος χώρος έρχεται να φιλοξενήσει την υπόλοιπη εικόνα της ζωής. Την ανάγκη για συνεύρεση, τη σχόλη,
τους εκδηλώσεις. Και είναι αυτή η ανθρώπινη παρουσία που θα τον ενεργοποιήσει και θα τον σηματοδοτήσει. Ο αρχιτέκτονας δεν έχει την πολυτέλεια της αποστασιοποίησης. Νοιώθει ότι η πόλη δεν μπορεί να εξελίσσεται ερήμην του και ακροβατεί ανάμεσα σε ένα παιχνίδι εξουσίας και αυθεντίας και σε ένα βάσανο να κατανοήσει τις ανάγκες και τις έννοιες, και να τις μετουσιώσει σε ύλη και χώρο, σε κλειστούς και ανοιχτούς υποδοχείς που θα φιλοξενήσουν το χρόνο της ζωής των ανθρώπων. Την προσωπική στιγμή του ενός και τη μεγάλη γιορτή των πολλών. Ο μόνος του δρόμος είναι η αμφιβολία και η αναζήτηση μέχρι να φτάσει κάθε φορά η στιγμή της απόφασης. Το δικό του δημιουργικό παιχνίδι είναι ένα παιχνίδι για τους άλλους και αυτό δεν πρέπει στην πορεία να το ξεχάσει.
A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
Α4. ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ
• Η Αρχιτεκτονική Σύνθεση και τα περιβάλλοντα του Μουσείου (∆ιάλεξη στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων Πανεπιστημίου Βόλου Θεσσαλίας στο προπτυχιακό μάθημα «Αρχιτεκτονική Σύνθεση V-VII, β: Κτίριο-Πρόγραμμα: δημόσιο κτίριο με μουσειακό ρόλο»)
• Ο Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός και τα Αινιγματικά Περιβάλλοντα του Μουσείου (∆ιάλεξη στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ.)
• Αστικά Σήματα και Δημόσιος Χώρος (∆οκίμιο παρουσίασης της αρχιτεκτονικής πρότασης για το Αστικό Σήμα στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς)
19
βιωματική εμπειρία. Η παρουσίαση έγινε στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Βόλου- Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο πλαίσιο του μαθήματος Αρχιτεκτονική Σύνθεση V-VII, β: Κτίριο-Πρόγραμμα: δημόσιο κτίριο με μουσειακό ρόλο με διδάσκουσα την Ανθή Κοσμά. Ύστερα από την παρουσιάση της διάλεξης έγινε συζήτηση με τους φοιτητές και τέλος ακολούθησαν συζητήσεις και διορθώσεις επί των θεμάτων των φοιτητών σε συνεργασία με τη διδάσκουσα.
20 2019 | Διάλεξη | Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Βόλου- Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Η Αρχιτεκτονική Σύνθεση και τα Περιβάλλοντα του Μουσείου Η διάλεξη έχει θέμα το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου με σκοπό την παρουσίαση της πορείας της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και των περιβαλλόντων που είχε να διαπραγματευτεί. Πρόκειται για ένα δημόσιο κτίριο το οποίο, από τη μία πλευρά, αποτελεί ένα σύνθετο και λειτουργικό κτηριακό οργανισμό, και από την άλλη πλευρά, ως αρχαιολογικό μουσείο οφείλει να ενισχύει την παρουσία της διαχρονικής τους ταυτότητας των Κυπρίων. Είναι το πολύτιμο φορτίο αυτής της ιδιαίτερης ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Συγχρόνως ένα τέτοιο κτίριο συμβάλλει στη δημιουργία ενός “προορισμού” για την πόλη της Λευκωσίας, που θα επικοινωνήσει την Κυπριακή πολιτιστική ταυτότητα σε ένα ευρύτερο τοπικό και διεθνές κοινό, στη δημιουργία ενός “τοπόσημου” με την έννοια του τόπου αναφοράς για τους κατοίκους της πόλης και της Κύπρου, στη δημιουργία ενός δημόσιου “κοινού” χώρου δεκτικού και οικειοποιίσιμου από τους πολίτες, στη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού και πολιτιστικού πόλου για την πόλη και στη δημιουργία ενός “ανοιχτού μουσείου” βασισμένου στη συμμετοχή, την διεπαφή και τη
21 | Μάθημα: Αρχιτεκτονική Σύνθεση V-VII, β: Κτίριο-Πρόγραμμα: δημόσιο κτίριο με μουσειακό ρόλο
στους σύγχρονους ανθρώπους.Γιατί όταν κάτι επιστρέφει από το σκοτάδι και τη λήθη, γίνεται συλλογική μνήμη και ανήκει σε όλους. Είναι το αιωρούμενο σύννεφο μιας ιδιαίτερης κληρονομιάς, που ενώ ανήκει πια σε όλους – είναι παγκόσμιο – δεν μπορεί να φύγει γιατί έλκεται από την Κυπριακή γη που το γέννησε και έτσι αιωρείται αλλά μένει ακίνητο, δηλαδή μετέωρο, χωρίς να μπορεί να αποχωριστεί από την terra, τη μητρική γη. Μέσα από αυτή την αναφορά θέλουμε να δείξουμε αφενός το γενικό κλίμα μέσα στο οποίο αρχίσαμε να σχεδιάζουμε, από όπου όμως προέκυπτε και το πρώτο βασικό αίνιγμα. Η αντίθεση ανάμεσα στην βαρυτική έλξη που δημιουργεί ο τόπος και την αιώρηση που δημιουργεί ο οικουμενικός χαρακτήρας έθετε τα ζητήματα της ταυτότητας και της οικουμενικότητας του μουσείου. Ένας άλλος τρόπος να πλησιάσουμε και να φωτίσουμε την υπόσταση του μουσείου ήταν μέσα από το δημόσιο χαρακτήρα του, αφού το μουσείο είναι ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια της πόλης. Είχαμε έτσι τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε το κτίριο με τις δικές
22 2017 | Διάλεξη | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Α.Π.Θ. Τα Αινιγματικά Περιβάλλοντα του Μουσείου ... "Η ιδιαιτερότητα ενός αρχαιολογικού μουσείου είναι ότι φιλοξενεί έναν κόσμο που έρχεται από τα σπλάχνα της γης. Τα κατάλοιπα της ανθρώπινης ζωής, ταπεινά ή πολύτιμα, απλοϊκά ή καλλιτεχνήματα, που η γη τα προφύλαξε προσφέροντάς τους την αξία του ανεκτίμητου. Με αυτή την αξία, τα ξανά ανακάλυψαν οι άνθρωποι, σκάβοντας τη γη για να βρουν την ταυτότητά τους. Είναι τα μακρινά ίχνη καθημερινών ανθρώπων, αρχέτυπα γεννήματα της ανθρώπινης ζωής, ανθρωποκεντρικά πρότυπα της χρόνιας ψυχής. Ποιο πρέπει να είναι το νέο περιβάλλον για κάτι που έρχεται ξανά στο φως; Η μελέτη προτείνει να ανασηκωθούν από το έδαφος και να δηλώσουν την παρουσία τους
μας σχεδιαστικές αρχές που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο χειρισμό των κοινών και ενδιάμεσων χώρων και τη συνδιαλλαγή με τα γειτονικά περιβάλλοντα. Πράγματι, οι πόλεις αλλάζουν και ξέρουμε ότι αυτό που χαρακτηρίζει τις περισσότερες φορές το μετασχηματισμό τους είναι η Ένα απόσπασμα
Ένα αρχαιολογικό μουσείο είναι ένας χώρος στοχαστικός και ενίοτε συγκινητικός. Και αυτό γιατί καθώς πραγματεύεται το παρελθόν διηγείται
την ατελή ανθρώπινη μοίρα της γέννησης, της δημιουργίας και της φθοράς. Η διαχείριση του φωτός είναι ένα καλό υλικό για να δείξει κανείς τη ροικότητα του χρόνου ανάμεσα στις εποχές και τα ευρήματα που κάποτε έλαμπαν και ύστερα χάθηκαν. Όμως δεν αρκεί. Χρειάζεται η εισχώρηση του ενεστώτα χρόνου, δηλαδή της ζωής που συνεχίζεται, είτε με την ανακουφιστική παρουσία της φύσης, είτε με φυγές στη ζώσα πόλη. Β. Το άλλο είναι ότι για τους Κύπριους, όπως και για όλους τους λαούς, το αρχαιολογικό μουσείο είναι η παρουσία της διαχρονικής τους ταυτότητας. Είναι το πολύτιμο φορτίο αυτής της ιδιαίτερης ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, που είναι ζωντανή μέσα στην πόλη, όχι μόνο μέσα από τα μνημεία και τα ιστορικά κατάλοιπα αλλά και μέσα από τη ζωντάνια
23 | Ομιλητές : Θεώνη Ξάνθη, Ανδρουλάκης Θοδωρής, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη ποιότητα των δημόσιων κτιρίων και των δημόσιων χώρων που έρχονται να προστεθούν στον ιστό τους.Εδώ όμως προέκυπτε ένας δεύτερος γρίφος. Αρκούν άραγε τα χαρακτηριστικά ενός ανοιχτού δημόσιου κτιρίου για να προσδιορίσουν και να αναδείξουν το χαρακτήρα του αρχαιολογικού μουσείου; Η αδυναμία απάντησης μας οδήγησε να αναζητήσουμε τα ειδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά στο περιβάλλον του αρχαιολογικού μουσείου μέσα από άλλους δρόμους.... ...Α.
της παράδοσης, τη γλώσσα και το τοπίο. Ο Σεφέρης, που τόσο αγάπησε αυτό το νησί, στο ποίημα του Ηδονικός Ελπήνωρ: Τα αγάλματα είναι στο μουσείο. Όχι σε κυνηγούν, πως δεν το βλέπεις. Θέλω να πω, με τα σπασμένα μέλη τους, με την αλλοτινή μορφή τους που δεν γνώρισες κι όμως την ξέρεις. Το στοίχημα είναι να αποδοθεί στο χώρο το νόημα αυτής της διαρκούς, άλλοτε αφανούς και άλλοτε χειροπιαστής παρουσίας, και να αποτελέσει την ύλη για το σχεδιασμό του μουσείου. Γ. Σε κάθε περίπτωση στόχος είναι το νέο μουσείο να φτιαχτεί από την ύλη που γέννησε αυτό τον πολιτισμό, και δεν εννοώ μόνο τα υλικά (το πορώδες, τον πηλό…) αλλά τα δώρα και τους τρόπους του φυσικού μεσογειακού κλίματος. Να νιώθει δηλαδή κανείς τον αέρα, να προφυλάσσεται στην πυκνή σκιά, να αντικρίζει τη βλάστηση της Κυπριακής γης, να έλκεται από τον καθαρό ορίζοντα, να διαβιεί γύρω από κέντρα, να οργανώνει συλλογικότητες και να μοιράζεται κοινούς χώρους. Το όραμά μας ήταν μια νέα εγκατάσταση πολιτισμού που θα αποτελεί μια γενναιόδωρη χειρονομία προς την πόλη, θα γεννήσει νέα περιβάλλοντα και θα τροφοδοτήσει μια νέα κοινωνική και πολιτιστική αποδοτικότητα. Το μουσείο σαν ένα ανοικτό πεδίο πολιτισμού".
της ανάγκης για πληροφόρηση και του πολύμορφου αστικού περιβάλλοντος. Αναζητά, σε πρώτο επίπεδο, να δημιουργήσει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στον παρατηρητή και την πληροφορία και σε δεύτερο επίπεδο επιδιώκει να λειτουργήσει ως ένα φίλτρο βλεμμάτων στο δημόσιο πεδίο. Η κατασκευή, συνεπώς, δεν λειτουργεί ως ένα αισθητικό αντικείμενο αλλά συστήνει μέσω της διάδρασης και ενός φίλτρου ένα νέο τρόπο "κατοίκησης" του δημόσιου χώρου στον οποίο
σήμερα
σε
όσο και συμβολικό επίπεδο μας δημιούργησε την ανάγκη η κατασκευή να αποφύγει οποιαδήποτε συμβολική μορφή και
24 2015 | Διάλεξη | Μουσείο Μπενάκη Δημόσιος Χώρος & Αστικά Σήματα, Πεδίο Πληροφορίας και Μνήμης Ο δημόσιος χώρος δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους να βιώσουν την πολυπλοκότητα και την ποικιλία των αστικών γεγονότων με ένα νέο τρόπο κάθε φορά. Επιπλέον επανασυστήνει τη σχέση των κατοίκων με το αίσθημα του κοινού συνόλου και μετατρέπεται σε ιδεολογικά και πολιτικά ζωντανό πυρήνα τόσο της καθημερινότητας όσο και της επίσημης στιγμής της πόλης. Ο δημόσιος χώρος , τέλος, φορτισμένος λόγω των ερειπίων αλλά και της μνήμης που αυτά μεταφέρουν στο σήμερα, αποτελεί ένα ευρύ πεδίο σκέψης, έρευνας και μελέτης και υπό το πρίσμα αυτό επανακατασκευάζει τη σχέση των ανθρώπων με τον τόπο στον οποίο κατοικούν, προσδιορίζοντας τους ταυτότητα στο χώρο και στο χρόνο. Αναγνωρίζοντας αυτήν την κατάσταση, η λύση προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη σχέση μεταξύ
κάθε φορά εντάσσεται. Η αναγνώριση της πολυπλοκότητας που χαρακτηρίζει το δημόσιο χώρο
τόσο
χωρικό
να εστιάσει την έρευνα στο σύστημα δόμησης ενός ξύλινου τοίχου. Η αρχετυπική ιδέα ενός τοίχου είναι το έναυσμα για να μελετήσουμε ένα απλό δομικό σύστημα στοίβαξης ξυλείας, ανεπεξέργαστης και ελαφρά πλανισμένης, παρόμοιο με εκείνο όπου η πρώτη ύλη εναποτίθεται για να στεγνώσει φυσικά. Πρόκειται για μια στοιχειακή κατασκευή η οποία αναγνωρίζει στη δομική λογική της το ξύλο ως μονάδα που επαναλαμβανόμενη σχηματίζει ένα όλο. Προτείνει λοιπόν, τη δυνατότητα η πρώτη ύλη να μην "τραυματιστεί" κατά την κατασκευή με σκοπό είτε αυτή να μεταπωληθεί είτε ο δήμος να μπορέσει να την επαναχρησιμοποιήσει για τη δημιουργία αστικού εξοπλισμού στο δημόσιο χώρο. Αφενός μια τέτοια δυνατότητα είναι συμφέρουσα οικονομικά, αφετέρου θα μπορούσε να προσφέρει μακροπρόθεσμα καλύτερη ποιότητα του αστικού δημόσιου χώρου που βιώνουμε. Το αστικό σήμα οργανώνεται ως ένας επιμήκης τοίχος που λειτουργεί ως μια δυναμική επέμβαση - γραμμή στο δημόσιο χώρο . Η εγκατάσταση, λόγω του μήκους της επαναπροσδιορίζει τις κινήσεις στην εκάστοτε πλατεία ή πεζόδρομο, με αποτέλεσμα ο περιπατητής να αναγνωρίζει ένα γραμμικό διάτρητο φίλτρο αλλά και διαμέσω αυτού τα στοιχεία του τοπίου που τον περιβάλλει. Ταυτοχρόνως εκτείνεται, και παράγει ένα μέγεθος συγκρίσιμο τόσο αναλογικά όσο και βιωματικά με τον δημόσιο χώρο με αποτέλεσμα να εντάσσεται σε αυτόν. Όσο κανείς πλησιάζει, αντιλαμβάνεται τα βάθη, την ποικιλία στο βαθμό διαπερατότητας της κατασκευής, την πληροφορία αλλά και τη σχέση με το χώρο που υπονοεί η άλλη πλευρά του τοίχου.
σύσφιξης της κατασκευής, ελεύθερα και σε απόσταση από την κύρια όψη. Οι διάφορες εσοχές λειτουργούν ως προστατευμένες θέσεις για φυλλάδια, εφημερίδες και tablet τα οποία αποτελούν τις διαδραστικές οθόνες πληροφόρησης. Επιπλέον, προτείνονται ειδικά ρολά τα οποία συρταρωτά εκτείνονται έξω από τον τοίχο και μέσω αυτών ο περιπατητής μπορεί να αλληλεπιδρά με την κατασκευή και να τα ανακαλύπτει "τραβώντας" ή "πιέζοντας" την πληροφορία. Τέλος, προτείνονται εξοχές στην όψη, τετραγωνικού σχήματος, οι οποίες μπορεί να λειτουργούν ως επιφάνειες επικοινωνίας της πόλης. Εκεί δηλαδή όπου ο καθένας μπορεί να κολλά, να αναρτά ή να γράφει κάτι πάνω στο αστικό σήμα, προσφέροντας ένα μεγαλύτερο βαθμό διάδρασης και οικειοποίησης του σήματος και εντείνοντας ταυτόχρονα το αίσθημα ενασχόλησης με τα κοινά. Η κατασκευή βασίζεται στη λογική του συστήματος στοίβαξης ξυλείας που προορίζεται για φυσική ξήρανση.
από ξυλεία η οποία είναι πρόσφατα υλοτομημένη, εφόσον
25 | Ομιλητές : Σπύρος Γιωτάκης, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Κίμων Κωνσταντάρας, Νίκος Λάμπρου Η γραμμική σύνθεση εξασφαλίζει αυξημένο χρόνο αντίληψης της πληροφορίας ενώ παράλληλα αναφέρεται σε περισσότερους χρήστες. Το σήμα αναγνωρίζεται ως τοπόσημο λόγω του εύρους της όψης του και της ισχυρής παρουσίας του στο δημόσιο χώρο, επηρεάζοντας βλέμματα και κινήσεις και όχι με την εικονιστική αντίληψη μιας σημαίας ή ενός αντικειμένου προβολής. Το σήμα δεν είναι το ίδιο χώρος αλλά ορίζει χώρο ρυθμίζοντας τη σχέση ανάμεσα σε δύο περιοχές που δημιουργεί, λειτουργώντας έτσι ως ένα πολύμορφο διαπερατό πέπλο ανάμεσα σε δύο κόσμους Η πληροφορία μεταδίδεται από αφίσες που αναρτώνται με απλά συρματόσχοινα από τα μεταλλικά καλώδια
Θα ήταν δυνατό να κατασκευαστεί
αυτή είναι διαθέσιμη, ώστε τα ξύλα να αφεθούν φυσικά να στεγνώσουν. Η ξυλεία που επιλέγεται είναι από την ελληνική οξιά, χωρίς όμως αυτή η επιλογή να είναι απόλυτα δεσμευτική. Στο σύνολό της η κατασκευή οργανώνεται από μία επαναλαμβανόμενη δομική μονάδα, το πανέλο, που τοποθετούμενη σε συνέχεια, μέσω μιας ενιαίας βάσης, σχηματίζει έναν ξύλινο τοίχο. Ο τοίχος αυτός σταθεροποιείται με μηχανισμούς σύσφιξης τοποθετημένους στην βάση και στην κορυφή της κατασκευής. Από τη φύση του, το λεπτό πλάτος και το μεγάλο μήκος της κατασκευής εμφανίζει αδυναμία στις κάθετες στην επιμήκη διεύθυνση ροπές ανατροπής. Το πρόβλημα της ακαμψίας της κατασκευής επιλύεται χάρη στην τοποθέτηση βάρους εκατέρωθεν του ξύλινου τοίχου στη βάση του. Η συνθετική επιλογή της αυστηρής ευθείας ενός τοίχου που διατρυπάται από μια δυναμική γραμμή είναι οργανικά συνδεδεμένη με τη δομοστατική επίλυση της κατασκευής. Η δυναμική γραμμή υλοποιείται από σκυρόδεμα το οποίο ενσυνείδητα παραμένει εμφανές και προβάλλει στην όψη, αποκαλύπτοντας τόσο τη στατική του λειτουργία όσο και τη γλυπτική αντιστικτική σχέση του ημιδιαπερατού και του συμπαγούς Η κατασκευή αυτή στο σύνολό της θα μπορούσε να παρομοιωθεί με μία στοά . Οι κατακόρυφες σειρές των τεγίδων, που φέρουν στην ουσία κ όλο το βάρος της κατασκευής, όπως ακριβώς και τα υποστυλώματα μιας στοάς, δίνουν ένα ρυθμό καθώς κινείται ο περιπατητής παράλληλα, πάντα βρισκόμενος κάτω από μια ενιαία σκιά, η οποία ίσως να κρίνεται πολύτιμη πλέον σε έναν απέραντο Ιδεόγραμμα πρότασης σε κάτοψη και όψη
δημιουργώντας το Αστικό Σήμα Κατά την έρευνα, μας απασχόλησε ένα ιδιαίτερο μνημείο της Αρχαίας Αγοράς, το Μνημείο των Επώνυμων Ηρώων . Ήταν ένα κτιστό βάθρο, μήκους περίπου 16μ. Περιβαλλόταν από λίθινους πεσσούς συνδεόμενους μεταξύ τους οριζοντίως με τρεις ξύλινες δοκίδες. Στην πρόσοψη του βάθρου με ύψος 2 μέτρα περίπου, κάτω από κάθε άγαλμα, το αθηναϊκό κράτος αναρτούσε σε τακτά χρονικά διαστήματα τα λεγόμενα «λευκώματα». Ήταν ξύλινες, βαμμένες λευκές, σανίδες που έφεραν γραπτές ανακοινώσεις για διάφορα θέματα της επικαιρότητας, όπως προτεινόμενα νομοσχέδια, νόμους, τιμητικές διακρίσεις κ.ά. Ουσιαστικά επείχαν τον ρόλο δημοσίων ‘‘εφημερίδων τοίχου’’ της εποχής, προς ενημέρωση των πολιτών. Τέλος, κλείνοντας, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής και όλους όσους συντέλεσαν στην επιτυχή διεξαγωγή του διαγωνισμού. Γιατί έδωσαν την ευκαιρία, σε μας τους φοιτητές, να ανοίξει ένας διάλογος με αφορμή την ανάγκη για μεταφορά της πληροφορίας και τη σχέση της με την αρχιτεκτονική κατασκευή. Είναι πολύ δημιουργικό στα πλαίσια μιας σπουδαστικής διερεύνησης να γίνονται συζητήσεις με
26 αστικό δημόσιο χώρο. Τέλος, αρχετυπικά, το "ακέραιο" κομμάτι της στοάς, συνήθως φιλοξενεί λειτουργίες με χαρακτήρα κυρίως μεταβατικό όπου οι άνθρωποι κινούνται, στέκονται, κοιτούν, συζητούν, στοχάζονται, δηλαδή αλληλεπιδρούν μέσα σε μια πολύ ιδιαίτερη έκφανση του δημόσιου χώρου. Αντίστοιχα, και αυτός ο ξύλινος τοίχος επιτυγχάνει να λειτουργήσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στο δημόσιο χώρο,
αφορμή το δημόσιο χώρο. Συζητήσεις που μελετούν τη σχέση της οποιασδήποτε κατασκευής που τοποθετείται σε αυτόν, τόσο με τον περίγυρό της όσο και με την ίδια τη λειτουργία της. Έτσι, είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε όχι μόνο να σχεδιάσουμε αλλά και να υλοποιήσουμε τις ιδέες αυτές, ώστε να δούμε στο φυσικό χώρο πώς λειτουργούν σε πλατείες και πεζόδρομους, κάτι που προσφέρει ο συγκεκριμένος διαγωνισμός. Επιπλέον, ακόμα πιο σημαντική είναι η ευκαιρία που προσφέρουν οι διαγωνισμοί σε εμάς τους ίδιους να δημιουργήσουμε ομάδες και κυρίως δεσμούς. Ίσως λοιπόν το σπουδαιότερο κομμάτι ενός διαγωνισμού είναι εν τέλει η συνεργασία και ο διάλογος με θέσεις και αντιθέσεις που αναπτύσσουμε μεταξύ μας. Με απλά λόγια, ήταν μια υπέροχη αφορμή να σκεφτούμε και να μοιραστούμε χρόνο, ιδέες και συναισθήματα. 2015 | Ερευνητική Εργασία | Δοκίμιο πα ρουσίασης πρότασης, Διάλεξη | Μουσείο Μπ ενάκη Αλληλεπίδραση με το δημόσιο χώρο
27 | Ομιλητές : Σπύρος Γιωτάκης, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Κίμων Κωνσταντάρας, Νίκος Λάμπρου Το βάθρο των Επώνυμων Ηρωών Φίλτρο φωτός, φίλτρο βλεμμάτων
A. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ
Α5.
• Εγχάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο: Σύνθεση στη διεπαφή του φυσικού και του ανθρωπογενούς (Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία)
• Εκφάνσεις Χωρικών Κενών, μέσα από τρεις περιηγήσεις στην Αθήνα (Μεταπτυχιακή ερευνητική εργασία)
• Αθηναϊκή Τοπογραφία (Προπτυχιακή ερευνητική εργασία διάλεξης)
• Limite. Une errance dans la ville (Προπτυχιακή ερευνητική εργασία σε σπουδές Erasmus)
29
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΕΡΓΟ
άμεση γειτνίαση
αλληλεξάρτιση. Αναζητείται η αντίληψη του τοπίου τόσο μέσα από τη φυσική γεωμορφολογική
30 Εγχάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο Σύνθεση στη διεπαφή του φυσικού και του ανθρωπογενούς Ολόκληρη η εργασία είναι δημοσιευμένη στο https://issuu.com/margarita_zak/docs/03_issuu Το ερευνητικό αντικείμενο της εργασίας αφορά την αντίληψη και τη σχηματοποίηση του τοπίου σε σχέση με το φυσικό και ανθρωπογενές στοιχείο. Η προβληματική αυτή προσεγγίζεται αρχικά μέσω μίας θεωρητικής διερεύνησης των στοιχείων αυτών στο πλαίσιο του Αθηναϊκού τοπίου και στη συνέχεια μέσω μίας σχεδιαστικής πρότασης στο λόφο του Λυκαβηττού. Στο πρώτο μέρος όπου εξελίσσεται η θεωρητική έρευνα, εστιάζοντας στο Αθηναϊκό τοπίο, διαπιστώνουμε ότι διαθέτει μια πάλλουσα φυσική τοπογραφία υπό τη μορφή ενός χωρικού κοίλου, περιέχοντας το φυσικό και το ανθρωπογενές στοιχείο σε
και δυναμική
του τάξη όσο και από το έντονο αστικό περιβάλλον που το καταλαμβάνει. Άραγε, το αττικό τοπίο, με τη ρέουσα διάπλαση του φυσσικού του αναγλύφου μπορεί να «ιδωθεί» μέσα από μία τοπολογική θεώρηση με ανταπόκριση στην έννοια του «λείου χώρου» όπως εξηγείται από G. Deleuze και F. Guattari στο βιβλίο τους Mille Plateux ή λόγω το πολύσπαστου χτιστού του στοιχείου φαίνεται να διέπεται από τις αρχές τις ευκλείδειας γεωμετρίας, ανταποκρινόμενο τις συνθήκες του «ραβδωτού χώρου»; To φυσικό και ανθρωπογενές στοιχείο σε διαλεκτική σχέση. Άποψη από τα Τουρκοβούνια. Εν τέλει τα δύο στοιχεία συναντώνται διαρκώς, πυροδοτώντας τη συνθήκη της μεταβολής, βρισκόμενα σε μία διαλεκτική σχέση που θα μπορούσε να περιγραφεί με την έννοια του πορώδους σε γεωμορφολογικό επίπεδο, παρουσιάζοντας συγχρόνως κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις. Τέλος, η θεωρητική διερεύνηση επεκτείνεται στην έννοια του επιγενετικού τοπίου του C. H. Waddington, και συμπεραίνεται ότι το τοπίο, ως επιγενετικό, συνεπάγεται την απόκτηση χαρακτηριστικών μέσα από μια διαδικασία δυναμικής αλληλεπίδρασης με εξωγενείς παράγοντες, κάτι που καθιστά φανερό το «άνοιγμα» της έννοιας του τοπίου προς την κοινωνική και πολιτισμική συνθήκη. Φυσικό Τοπίο | Το ανάγλυφο της Αθήνας ως συνεχές σε ταλαντώσεις των λόφων και των βουνών, ανταποκρινόμενο στις συνθήκες του Λείου Χώρου, όπως τον περιγράφουν οι Deleuze & Guattari. Από τον Πειραιά προς την Αθήνα. Το πορώδες - σε επίπεδο δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος H έδραση του υπόβαθρου του αναγλύφου σε “αγκύρια” εξωγενών παραγόντων, εξ' ου και ο όρος επιγενετικό τοπίο (επί + γένεση). Το τοπίο που διαμορφώνεται κατά την αλληλεπίδρασή του με το σύμπλοκο των παραμέτρων που ορίζονται ως το περιβάλλον του. Ανθρωπογενές Τοπίο | Το ανάγλυφο της Αθήνας ως ασυνεχές με ρωγμές, ορθοκανονικό πλέγμα, ανταποκρινόμενο στις συνθήκες του Ραβδωτού Χώρου, όπως τον περιγράφουν οι Deleuze & Guattari. Από τον Πειραιά προς την Αθήνα. 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης
υπαίθριες
περιοχή παρέμβασης είναι το πλάτωμα του λόφου του Λυκαβηττού, ένα ιδιόμορφο σημείο διεπαφής του φυσικού και του ανθρωπογενούς στοιχείου. Πριν την ανάπτυξη του σχεδιασμού,
31 Η συγκρότηση του συγκεκριμένου θεωρητικού υποβάθρου γύρω από το τοπίο δημιουργεί ένα γόνιμο έδαφος για να εξελιχθεί η διερεύνηση του ερευνητικού ερωτήματος και δια του σχεδιασμού. Για αυτό και στο δεύτερο μέρος της εργασίας, αναπτύσσεται μία πρόταση τοπιακού και αστικού σχεδιασμού, με
και κτιριακές διαμορφώσεις. Η
διερευνώνται οι μεταβολές του λόφου ιστορικά, τόσο στη φυσική του διάπλαση, όσο και στην αντίληψη που κυριαρχούσε για αυτόν την εκάστοτε εποχή, που άλλωστε είναι συνυφασμένες με τις μεταβολές των συνθηκών κατοίκησης στην περιοχή του κέντρου της Αθήνας. Ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας ήταν η μεταβολή του λόφου σε μία κοιλότητα λατομείου και στη συνέχεια η κάλυψη και η ισοπέδωση αυτής της κοιλότητας με ένα τεχνητό τρόπο, κάτι που οδήγησε στο αποτέλεσμα που βλέπουμε σήμερα στο λόφο. Η πρόταση αφορμάται από τις αλλεπάλληλες αποκολλήσεις γης που πραγματοποιήθηκαν όταν ο λόφος λειτουργούσε ως λατομείο και επιχειρεί μία ανασύνθεση της ύλης. Στο πλαίσιο της διερώτησης για το ποια είναι η φύση του Λυκαβηττού (η φύση ως βλάστηση/ ως βράχος/ ως φως;), ο σχεδιασμός ακολουθεί διάφορα στάδια πειραματισμού, που αφορμώνται τόσο από τη θεωρητική έρευνα όσο και από τα στοιχεία ανάγνωσης του τόπου παρέμβασης. Απεικόνιση του λόφου του Λυκαβηττού με τον αστικό ιστό. Νότια και ανατολικά το πλάτωμα περιβάλλεται από ψηλότερους όγκους, θα τους περιγράφαμε ως «απομηνάρια» από τη λατόμηση που υπέστη ο λόφος. | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ
Επιχειρείται λοιπόν η δημιουργία ενός ανοικτού υπαίθριου χώρου στο επίπεδο του πλατώματος ως μία δημόσια πλατεία, δοκιμάζοντας πλαστικές και γλυπτικές επεξεργασίες. Σε κατώτερο επίπεδο δημιουργείται μία εκτενής εκσκαφή, ένα μεγάλο «σκάψιμο» που φιλοξενεί μια κρυμμένη «κάτω πόλη», πλασμένη με πιο απότομα και γεωμετρικοποιημένα χαρακτηριστικά , η οποία συμπληρώνει και υποβαστάζει τη διαμόρφωση ανοικτού υπαίθριου χώρου στο επίπεδο του εδάφους.
Σε αυτό το υπόσκαφο τμήμα της πρότασης συγκεντρώνονται δημόσιες λειτουργίες και χρήσεις, χωρίς να ορθώνονται επιπρόσθετοι κτιριακοί όγκοι οι οποίοι θα παρενέβαιναν στο εμφανές σήμερα εδαφικό ανάγλυφο του τοπίου του Λυκαβηττού. Τα δύο επίπεδα επικοινωνούν με τη διάνοιξη διατρήσεων, οπών και αιθρίων, δημιουργώντας ένα έδαφος «πιο πλούσιο και πορώδες».
32
Το θεωρείο της Αθήνας. Πηγαίνοντας προς το θέατρο του Ζενέτου. Συνολική άποψη προπλάσματος πρότασης. 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης
33 Η πρόταση αποσκοπεί να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά της οριζοντιότητας, της αστικότητας και του ανοιχτού ορίζοντα όπως αυτά εμφανίζονται στο σημερινό πλάτωμα, μεταγράφοντας τα σε ένα σύγχρονο δημόσιο χώρο, οποίος θα λειτουργούσε ως πόλος ενίσχυση της δυνατότητας ‘όρασης’, αναγνώρισης και κατανόησης του φυσικού, πολιτιστικού και ιστορικού τοπίου. Ανασυνθέτει μια ανάγλυφη εγχάρακτη πλατεία, ως μια περιοχή θεώρησης και κατόπτευσης της πόλης, ως το «θεωρείο της Αθήνας». Κάτοψη υπόγειου επιπέδου Β1. ∆ιαμήκης τομή Γ-Γ. ∆ιαμήκης τομή Β-Β. Κάτοψη ισόγειου επιπέδου L0. | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ
34 Η ζώνη κατόπτευσης ορίζεται με μία ελαφρώς κεκλιμένη επιφάνεια που λειτουργεί ως ενιαίος καθιστικός χώρος. 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης Η “πάνω” και η “κάτω” πόλη. Μία δημόσια πλατεία στο Λυκαβηττό, ανοιχτή και προσβάσιμη από όλους.
35 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ Το κεντρικό αίθριο ως πόλος. Στο πλατύσκαλο της κλίμακας του κεντρικού αιθρίου. Κάτω από τη σκιά των δένδρων. Αριστερά το πλευρικό αίθριο με τον υπαίθριο ανελκυστήρα και δεξιά το κεντρικό αίθριο.
Αυτά θα αίθρια συναντούν το έδαφος και φυτεύονται με ψηλά δένδρα των οποίων τα φυλλώματα χαρίζουν σκιά στο χώρο του πλατώματος. Σε ορισμένα σημεία διαμορφώνονται επιπλέον φυτεμένα παρτέρια των οποίων το στηθαίο λειτουργεί και ως καθιστικός χώρος. Σημαντικό στοιχείο επίσης ορισμένες οπές γυάλινου βατού δαπέδου από πολυστρωματικούς
πόλη. Οι φεγγίτες που προσανατολίζονται προς τη θέα συνοδεύονται από καθιστικές επιφάνειες. Επιπλέον, το πλάτωμα στο σύνολό του λαμβάνει επιμήκη επιδαπέδια φωτιστικά τα οποία κατά ένα τρόπο επισημαίνουν την πορεία κίνησης. Τέλος, η ακρότερη ζώνη στα Β∆ ορίζεται με μια ελαφρώς κεκλιμένη επιφάνεια ως ενιαίος καθιστικός χώρος και αποτελεί τη ζώνη κατόπτευσης του αθηναϊκού τοπίου. Συχνά την ονομάζω το θεωρείο της Αθήνας, το μέρος όπου συλλογίζεσαι, «θωρείς» την Αθήνα και την ιδιοσυστασία της.
36 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΣΟΓΕΙΟΥ L0 - ΤΟ ΠΛΑΤΩΜΑ Το πλάτωμα ήταν και θα είναι μια μεγάλη επιφάνεια, ελεύθερη, προσβάσιμη και ανοιχτή για όλους, όπου θα υπάρχει στη μνήμη και στο βίωμα των κατοίκων της Αθήνας. Αυτή η τόσο χαρακτηριστική οριζοντιότητα και η ελευθερία του πλατώματος κρίθηκαν ως εξέχοντα χαρακτηριστικά, επιθυμητά να διατηρηθούν και στην πρόταση. ∆εν θα μπορούσε να διαμορφωθεί ούτε ως μία νέα τοπογραφία με ανασηκώσεις του εδάφους προσποιούμενες το λόφο, αλλά ούτε να γίνει ένα κατάφυτο πάρκο με «μικρο-διαμορφώσεις» ή υπερβολικούς επιμερισμούς – χώρους πρασίνου ως «δωμάτια». Η οριζοντίωση που του επιβλήθηκε σε μια προσπάθεια να σωθεί ο λόφος από τος αλλεπάλληλες πληγές κατά τη λατόμησή του ήταν μια μεγάλη χειρονομία επί του πλατώματος που παραμένει και στη νέα πρόταση και θα εξακολουθήσει να σημαίνει την ιστορία του . Το πλάτωμα αυτό γίνεται μια νέα πλατεία, με χαρακτηριστικά αστικότητας, που αρμόζουν σε ένα τόσο εμβληματικό σημείο της πόλης και εξακολουθεί να είναι η αλάνα των Αθηναίων, γενναιόδωρη σε φως, ανοιχτό ουρανό και θέα, ελεύθερη και ανοιχτή για όλους Έτσι λοιπόν, ο σχεδιασμός εξελίσσεται με μία απλότητα. Κύριες δομές του είναι τα δυο πλευρικά αίθρια που «αποκολλάνε» την πρόταση από το βράχο και δημιουργούν κατεβάσματα προς τις εισόδους του κτιρίου στο κατώτερο επίπεδο. Στο κέντρο δεσπόζει το κεντρικό αίθριο με μία κλίμακα, ενώ άλλα μικρότερα διαμορφώνονται ως ορθογωνικά ανοίγματα.
υαλοπίνακες που λειτουργούν ως φεγγίτες – skylights για τους υπόγειους χώρους συνδέοντας την «πάνω» με την «κάτω»
Η πλατεία του Λυκαβηττού ως ένα κεντρικό σημείο, ως συλλέκτης της αστικής ζωής.
37 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ To αίθριο εισόδου. ∆ιαμπερότητα έως τη μεγάλη τζαμαρία με τη θέα. Το αίθριο εισόδου με το μεγάλο κατέβασμα. Το κεντρικό αίθριο στοχεύει στην ψηλότερη κορυφή του Λυκαβηττού.
38 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΠΟΓΕΙΟΥ Β1 Το σώμα του κτιρίου στο κατώτερο επίπεδο είναι βασισμένο σε μια πιο αυστηρή γεωμετρία, υπακούει περισσότερο στο ρυθμό του κανάβου. Χαρακτηρίζεται από ευθειογενείς χαράξεις, εσοχές και εξοχές, σκαψίματα και κατεβάσματα που δεν συναντώνται μόνο ως δισδιάστατα στοιχεία αλλά προκύπτουν και στην τρίτη διάσταση. Ενώ λοιπόν το επίπεδο της πλατείας διαθέτει και μια σχετική πλαστικότητα και μια άπλετη οριζοντιότητα, το κατώτερο επίπεδο του κτιρίου έχει μία πολυπρισματικότητα με την έννοια του «πολύσπαστου» και συνεχείς διακυμάνσεις στον άξονα Z-Z. Μοιάζει με μία «θραυστή γη», συνθέτοντας ένα πορώδες Πρόκειται για ένα χώρο που περιγράψαμε κατά τις πρώτες αναζητήσεις ως η «κάτω πόλη» υπόσκαφη, χθόνια και πιο σκοτεινή, με τη δική της εσωτερικότητα. Έχει μια περίκλειστη δομή με μικρά και μεγαλύτερα αίθρια ως ανάσες και ανοίγεται ολόκληρη στο δυτικό της κομμάτι προσφέροντας ένα στεγασμένο ημιϋπαίθριο χώρο, ανάπαυσης και κατόπτευσης της θέας, θα μπορούσε να ιδωθεί ως άλλη μία στοά της Αθήνας Ξεχωρίζει το συμπαγές και του πλήρες, και κυριαρχεί η αίσθηση του σώματος, καθώς περιηγείται κανείς μέσα σε αυτόν τον σχεδόν σπηλαιώδη χώρο. Προτάσσει την κίνηση, μεταβατικότητα, περάσματα σε αυτά τα εναλασσόμενα επίπεδα όπου περιηγείται κανείς στη μόνιμη έκθεση για την Ιστορία και τη γεωλογία του λόφου του Λυκαβηττού. Η αίσθηση του φωτός είναι τελείως διαφορετική από το επίπεδο της πλατείας. Το φως έρχεται φιλτραρισμένο από ψηλά, από τις οπές, φωτίζοντας κατά τόπους το χώρο. Η έκθεση με προπλάσματα του Λυκαβηττού. Η αρχή της έκθεσης, αριστερά η εισαγωγική βιτρίνα με το γενικό timeline σύνοψης των ιστορικών φάσεων του λόφου. Στα δεξιά εκτείνεται σε μεγάλο βάθος η έκθεση με τις κατασκευές της.
39 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ Πανοραμική άποψη των χώρων έκθεσης και του κεντρικού αιθρίου. Η εκθεσιακή πορεία αποτελεί μία περιστροφή γύρω από το κεντρικό αίθριο. ∆ιαμπερότητα έως το σημείο της θέας. Καμπύλες χαράξεις σε διαλεκτική σχέση. Πρόπλασμα με το θέατρο του Ζενέτου.
40 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης Σκίτσα Πειραματισμού. 100 Στο μήκος του πλατώματος των 100 μέτρων δοκιμάζεται μια πειραματική τομή. Εικόνες από τους χώρους της έκθεσης. Εκθέτοντας με το σώμα του κτιρίου ∆άπεδα, φέροντα στοιχεία και αδρές επιφάνειες αποκτούν εσοχές και εξοχές, αποκτούν μια τεκτονική γλυπτική επεξεργασία προκειμένου να φιλοξενήσουν την έκθεση.
41 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ 100 m
42 2022 | Ερευνητική μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία | Εγ χάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττο | Καθ : Κ. Μωραΐτης Το αίθριο του καφέ με διαμπερότητα έως τη ζώνη κατόπτευσης της θέας. Οι ζώνες κατόπτευσης στα δύο επίπεδα, συνθέτοντας το θεωρείο της Αθήνας. Ο εκτενής ημιϋπαίθριος χώρος του κατώτερου επιπέδου. Μία σύγχρονη στοά της Αθήνας.
43 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ Συνολικά, η διερεύνηση πάνω στο ζήτημα της συσχέτισης φυσικού και ανθρωπογενούς, κατέδειξε ότι δεν μπορούν να νοούνται ως δύο ξέχωρες οντότητες. Η σχέση πόλης-ανάγλυφου, τεχνητού-φυσικού είναι σύνθετη και οι γραφές και οι επανεγγραφές της πόλης πάνω στο φυσικό υπόβαθρο και αντίστροφα είναι διαρκείς και εξελισσόμενες, συνθέτοντας ένα τοπίο σε μεταβολή. Το τοπίο όμως δεν είναι απλά μορφοποιημένο από την επιρροή δυνάμεων, αλλά επίσης ‘μορφοποιητικό’ και επιγενετικό, για τις φυσικές και τις κοινωνικές δράσεις. Έτσι, ο σχεδιασμός και η σχηματοποίηση του τοπίου χρειάζεται να προβαίνει στη διερεύνηση των κανόνων μεταβολής και στη σχηματοποίηση των όρων μεταβολής, ενώ δεν μπορεί να περιορίζεται στη διατύπωση σταθερών ευκλείδειων ή μεταβλητών τοπολογικών σχημάτων. Ο σχεδιασμός κρίνεται σκόπιμο να διαπραγματεύεται το «πυκνότερο έδαφος» ενός έργου και να εξετάζει τον πραγματικό ζώντα χώρο, καθώς αυτός φέρει μέσα του πολλαπλά νοήματα, εμπειρίες και αισθήσεις. Τέλος, καθώς ο σχεδιασμός εξελίσσεται με νοητικές προσεγγίσεις αφαίρεσης και σχηματοποίησης των στοιχείων της εξωτερικής πραγματικότητας, συγχρόνως «μεταφέρει» τη σκέψη και τους συλλογισμούς μας. Αυτή, λοιπόν, η αφαίρεση στην οποία συχνά προβαίνει μπορεί να προκύψει από μία πύκνωση των σκέψεων και των ιδεών. Και αντίστροφα, η αφαίρεση που μπορεί να έχει η ματιά μιας θεώρησης μπορεί να επιτρέπει συμπυκνώσεις στο σχεδιασμό, εξασφαλίζοντας την περιεκτικότητα και τη σφαιρικότητά του. Συνεπώς, οι σκέψεις και τις θεωρήσεις μας μοιάζουν να αποτελούν ένα άυλο εκμαγείο που σμιλεύει το έκτυπο του σχεδιασμού, και αντιστρόφως, συμβάλλοντας στη σύνθεση του αρχιτεκτονικού θεωρητικού και του σχεδιασμένου λόγου ως ενός ενιαίου. Νυχτερινή άποψη της πλατείας. Ένα εγχάρακτο τοπίο στο Λυκαβηττό.
στη μνήμη, σε ένα κείμενο ή σε ένα φυσικό τοπίο), δεν επιτρέπει σε κάτι να είναι συνεχές, ολοκληρωμένο. Σε ψυχικό επίπεδο αυτό που δηλώνει έλλειψη, απομόνωση ή απώλεια (θάνατος). Μεταφορικά το κενό μπορεί να αναφέρεται σε πράγματα μηδαμινά, που στερούνται ουσιαστικού νοήματος ή περιεχομένου. Σε αυτούς τους ορισμούς παρατηρείται μία σύνταξη άρνησης, το κενό ορίζεται με βάση αυτό που δεν είναι, όχι με βάση αυτό που είναι. Παρουσιάζεται με τρόπο που να συνδέεται με κάποιο έλλειμα. Προκύπτει, λοιπόν, η αμφιβολία αν το κενό είναι κάτι το άδειο και το ελλειπτικό όπως παρουσιάσθηκε από τους αρχικούς ορισμούς. Κενό και Χώρος Και από αρχιτεκτονική σκοπιά, το κενό είναι συνδεδεμένο με το χώρο. Ωστόσο, και πάλι συναντάμε το ερώτημα: σε ποιον χώρο και σε ποιο κενό αναφερόμαστε; Σύμφωνα με τον I. Newton, ο χώρος είναι άπειρος, ομοιογενής, κενός και απόλυτος. Τον περιγράφει ως κάτι το αφηρημένο, ως ένα χωρικό υπόβαθρο (ένα καρτεσιανό επίπεδο xy) πάνω στο οποίο εναποτίθεται η ύλη. Σε αυτή την περίπτωση το κενό ταυτίζεται με το χώρο, ως κάτι το ιδεατό, το ατέρμονο και το άχρονο. 3 Σύμφωνα με το G.W. Leibniz, ο χώρος είναι σχετικός και εκφράζεται περισσότερο
χώρων.
“..space
Geometry and Monadology. Leibniz‘s Analysis Situs and Philosophy of Space, Birkhäuser, Βerlin, 2007. σελ. 173, 174
and Relational Theories
and Motion,
“Leibniz on Space and Time” https://plato.stanford.edu/entries/spacetime-theories/
44 Εκφάνσεις χωρικών κενών Μέσα από τρεις περιηγήσεις στην Αθήνα Μέσα από τρεις περιήγησεις στην Αθήνα, ανάμεσα στις εμφανείς και αφανείς υφές της πόλης, δόθηκαν πολλές αφορμές για να προσεγγίσουμε την έννοια του κενού, μια έννοια άμεσα συνδεδεμένη με το χώρο. Στην παρούσα εργασία θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε αυτή την έννοια μέσα από ορισμένα σημεία των περιηγήσεων. Πώς ορίζεται το κενό; Το κενό αναφέρεται σε χώρο ή διάστημα όπου δεν περιέχεται τίποτα, είναι άδειο. Ακόμα, ορίζεται ο χώρος ανάμεσα σε ένα ψηλό και ένα χαμηλό σημείο, όπου δεν υπάρχει κανένα αντικείμενο. 1 Στη φυσική, το απόλυτο κενό είναι η θεωρητική έννοια για το χώρο στον οποίο δεν υπάρχει κανένα ίχνος ύλης. Κενός θεωρείται και ο χώρος στον οποίο έχει ελαττωθεί αισθητά η ατμοσφαιρική πίεση. 2 Το κενό μπορεί να είναι το χάσμα που διακόπτει μια συνέχεια (στη σκέψη,
από μια αλληλουχία σχετικών
4 Ο χώρος σχηματίζεται από τα αντικείμενα και το κενό που ρέει ανάμεσά τους. Αυτή η περίπτωση αρχίζει και αποκτά ενδιαφέρον καθώς ίσως μπορούμε να αποδώσουμε δομή και μορφή στο κενό. Σε αυτή την περίπτωση το ρέον κενό εισάγει την έννοια του ενδιάμεσου χώρου και της αλληλεπίδρασης με το γύρω. Σε κοντινή λογική, ο Σ. Ξενόπουλος στο άρθρο του «Ο Χώρος και η Αρχιτεκτονική του Κενού», κάνει λόγο για το κενό, ως διάκενο, που το ορίζει ως το υπαρκτό αλλά μη ορατό πεδίο στο οποίο αναπτύσσονται σχέσεις ανάμεσα στα υλικά πράγματα. Το διάκενο αυτό αποτελεί μια παρουσία, έχει συγκεκριμένη μορφή, και ότι είναι δυνατόν να αναλυθεί ή και να σχεδιαστεί. 5 Ένας ακόμα προβληματισμός στο πλαίσιο “κενό και πόλη” είναι το ερώτημα αν ο δημόσιος χώρος συνιστά μια μορφή κενού. Είναι μια πλατεία ένα κενό; Επίσης, μήπως το κενό να λαμβάνει το χαρακτήρα του λειτουργικού, που ικανοποιεί ανάγκες και επιθυμίες, πχ. ένας ακάλυπτος ή ένα υπαίθριο πάρκινγκ. Σε επίπεδο κάτοψης, η διακοπή του ιστού θα 1 Γ. Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας 2 https://el.wikipedia.org/wiki/Κενό 3 Ι. Ν. Τερζόγλου, Εννοιολογικές Δομές της Αρχιτεκτονικής Σκέψης. Leon Battista Alberti - Étienne-Louis Boullée - Le Corbusier, ∆ιδ. ∆ιατριβή, E.Μ.Π., Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων, Τομέας III - Αρχιτεκτονική Γλώσσα , Επικοινωνία και Σχεδιασμός, 2005. σελ.16, 261 4 “ Space turns out to be for him a set of relations between unextended but situated elements”,
is constituted by points..” Vincenzo De Risi,
και Absolute
of Space
κεφ.5
5 Σ. Ξενόπουλος, Ο χώρος και η Αρχιτεκτονική του Κενού. Άρθρο, 1997. Ολόκληρη η εργασία είναι δημοσιευμένη στο https://issuu.com/margarita_zak/docs/issuu_chorika_kena 2019 | Ερευνητική μεταπτυχιακή εργασία | Εκφάνσεις Χωρικών Κενών | Καθ : Ι.Ν. Τερζόγλου
της συλλογικής ζωής, πεδίο όπου αποτυπώνονται οι κοινωνικές και πολιτικές προθέσεις και αποκρυσταλλώνονται οι ιδέες
προχωρήσουμε,
έννοιας
με αφορμή
πόλη, με αφορμή
ιδεολογίες.
45 μπορούσε να θεωρηθεί κενό της πόλης. Σε επίπεδο τομής το άχτιστο μπορεί να είναι ένα κενό μέσα στο χτιστό. Ίσως το κενό να αντιπροσωπεύεται με τη διακοπή του πλήρους. Είναι αμφίβολο, ωστόσο, αν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η έννοια του κενού ισοδυναμεί με το αντίθετο της πληρότητας. Μήπως, λοιπόν, το κενό, αντί να εκφράζεται ως κάτι το απόν, το υπολειπόμενο ή να ορίζεται σε σχέση με κάτι άλλο, μπορεί να γίνει κάτι αυτόνομο, διαθέτοντας από μόνο του παρουσία; Μπορεί να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο υποκειμένου με δημιουργικές, μεταποιητικές ιδιότητες και πότε; Προσεγγίζοντας την έννοια του κενού, συνειδητοποιούμε ότι οι διάφορες πτυχές του μπορούν να παραλλάσσονται, να αναγιγνώσκονται σε ποικίλα έργα, να εντοπίζονται σε διαφορετικά είδη τέχνης. Ο σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να διερευνήσει περισσότερο το χωρικό κενό μέσα από ορισμένα σημεία των περιηγήσεων που πραγματοποιήθηκαν και να συγκροτηθεί μια σχετική αποτίμηση και κατηγοριοποίηση των εκφάνσεών του. Και ίσως αυτά τα σημεία να παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον καθώς τοποθετούνται στο δημόσιο χώρο, πυκνωτή
και οι
Ας
λοιπόν, στη διαλεύκανση της
του κενού
την
εκείνες τις γνώσεις και τις συζητήσεις, τις στάσεις ή τις κινήσεις, τους χώρους ή τα τοπία που συναντήσαμε περιπλανώμενοι στην Αθήνα. | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ
46 Βιβλιοθήκη του Ανδριανού & Ρωμαϊκή Αγορά Το κενό που προκύπτει από την αφαίρεση. Το κενό ως αστική εκσκαφή. Λουτρό των Αέρηδων τούρκικο χαμάμ Το κενό που προκύπτει από την περίκλειση. Το κενό μοιάζει με ένα ρευστό υγρό που θα καταλάβει κάθε χώρο που αφήνει το πλήρες. Κυριαρχεί ο στρουκτουραλισμός, κενό και πλήρες σε διαλεκτική άρθρωση. Οικία Κλεάνθους - Παληό Πανεπιστήμιο Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών Ο κενός απόλυτος χώρος Ο χώρος γύρω του θυμίζει το κενό του διαστήματος, δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα. Το κτήριο στέκει σαν ένα μοναδιαίο σημείο στον απόλυτο, ομοιογενή χώρο του Newton, που είναι κενός. 2019 | Ερευνητική μεταπτυχιακή εργασία | Εκφάνσεις Χωρικών Κενών | Καθ : Ι.Ν. Τερζόγλου
| Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ Λόφος Φιλοπάππου Διαμορφώσεις Δημήτρη Πικιώνη μια “ανοιχτωσιά”, που τρέχει το βλέμμα προς τη θέα, το κενό ως άυλο και διάυχτο Ομόνοια Λόγω της κυριαρχίας της έντονης περιμετρικής ροής των αυτοκινήτων, το κέντρο της πλατείας είναι δύσβατο, σχεδόν αποκομμένο θα λέγαμε, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υπάρξει κατοίκηση, ρίζωμα σε αυτό. Tο κέντρο ταυτίζεται με το κενό. Βαρβάκειος Αγορά Το κενό διαμορφώνεται ανάμεσα στα δύο ισχυρά όρια της εκάστοτε πλευράς. Ο χώρος του κενού διαστέλλεται και συρρικώνεται διαρκώς, λόγω της κίνησης των σωμάτων. Πρόκειται για ένα παλλόμενο κενό που συμπιέζει και παραμορφώνει την ύλη. Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-44 Κοραή 4 Το κενό ως αποτύπωμα μνήμης H σιωπή ως κενό
48 Τα προπλάσματα πάνω στον ιστό της Αθήνας. 2019 | Ερευνητική μεταπτυχιακή εργασία | Εκφάνσεις Χωρικών Κενών | Καθ : Ι.Ν. Τερζόγλου
49 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ
50 Συνθέτοντας το δικό μου αρχείο από τις τρεις περιηγήσεις. 2019 | Ερευνητική μεταπτυχιακή εργασία | Εκφάνσεις Χωρικών Κενών | Καθ : Ι.Ν. Τερζόγλου
επίσης η ομαδοποίησης τους σε πιο γενικές κατηγορίες. Αυτή η προσπάθεια σίγουρα, εμπεριέχει το υποκειμενικό
κενό
περίπτωση της πλατείας Κοτζιά που καταφεύγει και διαρρέει από το πλήρες. Εν γένει, θα λέγαμε αυτή η κατηγορία βρίσκει αντιστοιχία στην θετικιστική προσέγγιση που προτείνει ο C.P. Snow, “The Two Cultures”, όπως αναφέραμε και στην εισαγωγή της εργασίας. Η δεύτερη κατηγορία βασίζεται στην εξήγηση και ερμηνεία του κενού με βάση το βίωμα, τις αισθήσεις, την εμπειρία. Η «σκιαγράφηση» του κενού μπορεί να ξεκινάει από τις πιο εκλογικευμένους τρόπους αντίληψης όπως η όραση ή ίσως και η νόηση και συνεχώς να βυθίζεται στην υποκειμενικότητα των άλλων αισθήσεων, εμπειριών, σκέψεων, φαντασίας. Αυτή η κατηγορία βρίσκει απόλυτη ανταπόκριση την ανθρωπολογική προσέγγιση του Snow, στην οποία ο άνθρωπος ακολουθεί μια διαδικασία προς το έσω, παραθέτοντας τον προσωπικό του λόγο και προθέσεις. Σε αυτή την κατηγορία, το κενό δεν μπορεί να είναι αντικειμενικό. Ο χώρος του κενού δεν είναι πάντοτε μετρήσιμος. Μπορεί να συστέλλεται και να διαστέλλεται, να «μιλάει» ή να «σιωπά», να κινείται ή να ακινητοποιείται, αποκτώντας σχεδόν ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά. Το ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό αυτής της κατηγορίας είναι ότι το κενό ξεκινά και αυτονομείται, αποκτώντας ρόλο υποκειμένου, χωρίς να αποτελεί υπόλειμμα ή συμπλήρωμα ενός άλλου στοιχείου. Η συνθήκη «παραγωγής» του μπορεί να μην είναι πάντα άμεσα φανερή ή απτή, μπορεί να είναι πιο σύνθετη ή να βασίζεται σε άλματα συνειρμών, βιωμένης εμπειρίας ή άλλων άυλων παραμέτρων. Ο χώρος του κενού σε αυτές τις περιπτώσεις μόνο άδειος δεν είναι. Είναι γεμάτος από εκείνες τις συνθήκες που θα μεταλλάξουν το χώρο του. Το κενό καταλαμβάνει τον χώρο, αφήνοντας
51 | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ/κων ΕΜΠ Στον πίνακα γίνεται μια προσπάθεια συγκεκριμενοποίησης του είδους του κενού που εκφράζει η κάθε τοποθεσία (το κενό μέσω αφαίρεσης, το περίκλειστο κενό, το ενδιάμεσο κενό, το διαρρέον κενό, ο κενός απόλυτος χώρος, το άυλο διάχυτο κενό, το κενό ως κέντρο, το κενό ως αποτύπωμα μνήμης). Επιχειρείται
στοιχείο της μίας οπτικής και για αυτό είναι ανοιχτή προς συζήτηση και αναθεώρηση. Φαίνεται ότι δύο είναι οι πιο βασικές κατηγορίες. H πρώτη βασίζεται στην κατανόηση του κενού με βάση τον τρόπο που παράγεται, με βάση τα δομικά του χαρακτηριστικά που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα όρια της ύλης με τα οποία γειτνιάζει. Αυτά τα όρια είναι σχετικά σαφή και ευδιάκριτα και για αυτό μπορούμε να περιγράψουμε με πιο αντικειμενικό τρόπο τη δομή, το σχήμα του κενού (δομικό κενό). Συνήθως σε αυτή την κατηγορία το κενό βρίσκεται σε μια διαλεκτική άρθρωση με το πλήρες. Πιθανώς να βρίσκονται σε τόσο άμεση αλληλεξάρτηση, όπως στην περίπτωση του περίκλειστου κενού στο Λουτρό των Αέρηδων, του οποίου τα όρια επικαθορίζονται από το πλήρες της ύλης, αλλά μπορεί και να βρίσκονται σε μια πιο χαλαρή σχέση όπως το ρέον
στην
ταυτόχρονα το περιθώριο για να τον μεταποιήσουμε και να τον ανασυνθέσουμε. Η περιήγηση συνεχίζεται καθώς η πόλη είναι γεμάτη από ποικίλα κενά που λειτουργούν ως ένα σύστημα ανοιχτών τόπων σε αλληλοτομίες και συναρμογές που μας καλεί να το επισκεφτούμε. Αυτά τα κενά είναι που συνθέτουν το αστικό πορώδες, που αφορά τα όρια του χώρου που προσδιορίζουν τις ροές και τις κοιλότητες εκείνες που φιλοξενούν στάσεις, ανοίγματα, δυνητικούς χώρους. Το πορώδες των κενών της πόλης αποδομεί τη γραμμική και μονοδιάστατη λογική και αντίληψη του αστικού χώρου, αποδεσμεύοντας την από ιεραρχικούς, κοινωνικούς, ιδεολογικούς διαχωρισμούς. Τα κενά αυτά οδηγούν προς μια αναδιατύπωση του αστικού τοπίου ως δυναμικό πεδίο συνεργασίας. Ο χώρος του κενού χαρακτηρίζεται από συνεχή μεταμόρφωση και επιτρέπει τη συνύπαρξη και την αλληλεπίδραση διαφορετικών στοιχείων. Ανοικτός στη διάδραση και προσαρμογή αποτελεί πρόσφορο έδαφος για πειραματισμό. Tο κενό γίνεται συνεπώς η δυνατότητα διάνοιξης των ορίων ώστε να παραδώσει παλιές ή παραλάβει νέες εγγραφές και πεδία που με τη σειρά τους ανοίγουν νέους κόσμους. Τέλος, όσο και αν προσπαθεί κανείς να προσδιορίσει τα γεωμετρικά ή αντιληπτικά κενά που περιγράφουν την πόλη, το πλήρες σώμα της μνήμης θα τα υπερκεράσει, σχηματοποιώντας, αποτυπώνοντας την πόλη μέσω της βιωματικής εμπειρίας. Αυτό δηλαδή που επανεγγράφει και επανερμηνεύει τη μορφή και την εμπειρία της πόλης είναι το πλήρες της μνήμης και το κενό της λήθης
με άλλα λόγια την αναγνώριση, την κατάταξη και την αξιολόγηση των χαρακτηριστικών της, που οδηγεί σε ένα πυκνότερο πεδίο αναφορών και εκφράσεων που θα συγκροτήσει το κοινωνικό σύνολο. Αυτό το φυσικό ανάγλυφο μετατρέπεται σε ένα τοπίο που τείνει να προσδιορίζει χωρικά και κοινωνικά την πόλη. Διαμορφώνεται λοιπόν ένας τόπος όπου κτηριακές δομές και φυσικά στοιχεία συντίθεται σε μια ιδιαίτερη ισορροπία που το ένα διαμορφώνει και εμπλουτίζει το άλλο. Πάνω στο φυσικό συγκροτείται ένα αστικό τοπίο συνθέτοντας έτσι μια ενιαία ενότητα, όπου ωθεί τις πρακτικές κατοίκησης να συγκλίνουν προς ένα σημείο: την εξέλιξη του πολιτισμού."
χωρικά επίπεδα όπως οι εξάρσεις
οι κοιλότητες, όπου κατά τόπους συνιστούν αποκαλύψεις του ιστορικού εδάφους και τέλος το υγρό στοιχείο με τα ποτάμια και τη θάλασσα. Αν μπορούσε να θεωρηθεί καθημερινή μας κίνηση στην Αθήνα ως μία συνεχής περιήγηση
52 2018 | Ερευνητική Εργασία | Διάλεξη 9ου εξαμήνου | Αθηναϊκή Τοπογραφία: το εμφανές και το αφανές ανάγλυφο Αθηναϊκή Τοπογραφία: το εμφανές και το αφανές ανάγλυφο Α. ΑΦΟΡΜΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Σε πρόσφατη επίσκεψη μου στο λόφο της Ακρόπολης μου έγινε φανερό ότι στην πόλη της Αθήνας, η ζωή οργανώνεται ανάμεσα σε πολλαπλά γεωφυσικά μορφώματα και
των βουνών και των λόφων,
στην πόλη, τότε θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι έχουμε σχηματίσει μια πρωτόλεια αντίληψη για το πώς το ανάγλυφο επηρεάζει τη μορφή και τη διάρθωση της πόλης και αντίστροφα. Β. ANTIKEIMENO ΕΡΕΥΝΑΣ Η διάλεξη αυτή έχει ως ερευνητικό αντικείμενο την τοπογραφία της Αθήνας. Θέτει το ερώτημα πώς η τοπογραφία καθορίζει τις συνθήκες κατοίκησης στην πόλη της Αθήνας και αμφίδρομα πώς η ζωή της πόλης νοηματοδοτείται από το ανάγλυφό της. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, παρατίθεται μια έρευνα τόσο σε γεωγραφικό και σε γεωλογικό όσο και σε ιστορικό επίπεδο. Η αφήγηση ξεκινάει δίνοντας πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες της αθηναϊκής τοπογραφίας και στη συνέχεια προχωράει σε παρατηρήσεις και εξηγήσεις σχετικά με την εξέλιξή της κατά την πάροδο του χρόνου, πάντα σε συνάρτηση με το ανθρωπογενές - αστικό περιβάλλον. Στο δεύτερο μέρος, επιχειρείται να συντεθεί μία σειρά κριτικών σκέψεων που έχον αφετηρία τη σχέση του ανθρώπου και της πόλης με τον τόπο, και πιο συγκεκριμένα με το αττικό ανάγλυφο. Αυτές οι «ιστορίες» θίγουν ποικίλα ζητήματα σε μια προσπάθεια να συσχετιστούν με ιδέες και προβληματισμούς που αφορούν τις πρακτικές του σχεδιασμού και θεωρήσεις και έννοιες της αρχιτεκτονικής. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο η τοπογραφία συνιστά ένα όριο, το πώς ορίζει και διαμορφώνει την κλίμακα ή την ύλη της πόλης και γενικότερα τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει την κατοίκηση του ανθρώπου στη γη, στο χώρο. "Η Αθήνα είναι μια πόλη που χάρη στην τοπογραφία της υπονοεί την “υποταγή” των φυσικών χαρακτηριστικών του τόπου στην ανθρώπινη νόηση. Υπονοεί
Ολόκληρη η εργασία είναι δημοσιευμένη στο https://issuu.com/margarita_zak/docs/research_thesis____________________
μάλλον χρειάζεται κανείς να τις λάβει υπ’ όψη
τέχνη πολλών παραγόντων, που επηρεάζει και επηρεάζεται.
κάποιος για έναν τόπο, πόσο μάλλον να σχεδιάσει για αυτόν, ίσως πρώτα πρέπει να τον γνωρίσει και να τον κατανοήσει. Να τον έχει περπατήσει και να τον έχει δει, να νιώσει και να βιώσει τις δυνάμεις του για να προχωρήσει σε αυτό που ονομάζουμε κατανόηση και δημιουργία. Μέσα από αυτό το περπάτημα, μαθαίνει το πόδι και το χέρι, το μάτι και ο νους. Πολλές φορές, μέσα στον τόπο κρύβονται οι ιδέες και τα πιο ουσιαστικά νοήματα, οι τρόποι για να συμπεριφερθείς. Ίσως τελικά αυτή η περιπλάνηση πάνω στους λόφους να ήταν πιο γοητευτική από την προσπάθεια να απαντήσουμε πάνω στο «είναι» της αρχιτεκτονικής. Η περιήγηση αυτή ήταν μια συνεχής διαδικασία εναλλαγής της βύθισης και της αιώρησης τόσο πάνω στο εμφανές όσο και στο αφανές ανάγλυφο της Αθήνας και αυτή θα σας καταθέσω. Πάνω από όλα, αποτέλεσε την ανάγκη ενός φοιτητή αρχιτεκτονικής να προβληματιστεί γύρω από τις διακυμάνσεις της πόλη του, ενός φοιτητή που ερευνά ώστε τελικά να γνωρίσει καλύτερα την τέχνη του. Αναζητώ ένα τρόπο να σκέφτομαι και μέσα από αυτή την περιήγηση οδηγούμαι στη σκέψη, -παρόλο που μοιάζει απλή και ταυτολογική- πως «για να μάθω, έμαθα πως πρέπει να μαθαίνω». Και ίσως είναι επακόλουθο
ερευνητής, στο πνεύμα μιας κριτικής διερεύνησης και όχι μιας στάσιμης
αυτό το ταξίδι στην Αθήνα, μέσα από την οπτική του να καταλάβουμε
από αφετηρίες και επιστροφές.
53 | Καθηγητές : Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Παναγιώτης Τουρνικιώτης Γ. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Σκοπός μας είναι να δείξουμε ότι το χωρικό ανάγλυφο της Αθήνας καθίσταται ιδιαίτερα ενδιαφέρον και ποικιλόμορφο, ελεύθερο στον τρόπο που το βιώνουμε, άμεσο να το προσδιορίσουμε και εν τέλει να μας προσδιορίσει. Επιχειρούμε να τεκμηριώσουμε πώς αυτή η τοπογραφία αποτελεί ένα δοχείο για τον άνθρωπο, ένα κοίλο ή αλλιώς μια λεκάνη πολιτισμού και πώς συντελέστηκε η μεταξύ τους αλληλοδιαμόρφωση. Οδηγούμαστε στην σκέψη πως το αυθύπαρκτο δεν υφίσταται. Ένας άνθρωπος υπάρχει σε σχέση με … άρα συνυπάρχει, κινείται σε σχέση με ... άρα συγκινείται. Σε αντιστοιχία, αντιλαμβανόμαστε και το ρόλο του αρχιτέκτονα, που είναι δηλαδή να σχεδιάζει σε σχέση με ποικίλες συνιστώσες, και πιο ουσιαστικά σε σχέση με την αποκρυστάλλωση της κατανόησής του πάνω σε ένα τόπο. Η έρευνα αυτή, λοιπόν, θέτει ως αντικείμενο μελέτης την αθηναϊκή τοπογραφία, η οποία ωστόσο μετατρέπεται και σε ένα εργαλείο προκειμένου να αναζητήσουμε έναν τρόπο να σκεφτόμαστε, να προσεγγίσουμε τη μέθοδο του σχεδιασμού. Μέσα από το πολύπτυχο που χαρακτηρίζει την Αθήνα, καταλαβαίνουμε πως αντίστοιχα η αρχιτεκτονική διαθέτει πολλαπλές συνιστώσες, τις οποίες
προκειμένου να σχεδιάσει. Η αρχιτεκτονική είναι μια
Για να μιλήσει
να το ισχυριστεί ένας νέος
βεβαιότητας Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν
την αρχιτεκτονική, το οποίο ήταν γεμάτο
στο https://issuu.com/margarita_zak/docs/limite_une_errance_dans_la_ville
στο πλαίσιο μιας περιήγησης στα διάφορα σημεία της πόλης. Προσπάθησα να αναγνωρίσω και να καταγράψω τις διαφορετικές πτυχές του ορίου. Τελος, οδηγήθηκα στη διάκριση τεσσάρων βασικών κατηγοριών που ενσαρκώνουν την φύση των διάφορων ορίων. Ορισμοί
- το σύνορο, η γραμμή που διαχωρίζει δύο χώρες, δύο εδάφη ή δύο γειτονικές εκτάσεις
- Μια γραμμή που περιγράφει ένα χώρο, σηματοδοτεί την αρχή ή και το τέλος μιας έκτασης/ αντικειμένου/ χρονικού διαστήματος - Το σημείο πέρα από το οποίο δεν μπορεί κανείς να πάει ή να επεκτείνει μια δράση, μια επιρροή, ένα κράτος, κλπ. Ανάλυση Σύμφωνα με τους ορισμούς, είναι προφανές ότι το όριο δεν έχει μόνο ένα νόημα. Εν ολίγοις, θα μπορούσε να ειπωθεί γενικά ότι είτε η φανταστική γραμμή που χωρίζει δύο οντότητες, το ανώτερο ή το χαμηλότερο σημείο που δεν πρέπει να ξεπεραστεί, ή ακόμα και το σημείο όπου ξεκινάει ή τελειώνει κάτι. Πράγματι, ο κ. Heiddeger λέει: “Το όριο δεν είναι αυτό στο οποίο κάτι σταματά, αλλά, όπως το είχαν ήδη αναγνωρίσει οι Έλληνες, το όριο είναι εκείνο απ’ όπου κάτι αρχίζει να εκδιπλώνει την ουσία του. Για αυτό και η έννοια ορισμός, δηλαδή όριο”. Κάτι που μας οδηγεί στο
γεννεσιουργώ
πολυδιάστατη
μπορεί
προσεγγιστεί φιλοσοφικά, πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και ούτω καθεξής. Όμως, ο σκοπός του έργου είναι η εξέταση του ζητήματος των ορίων μέσω του πρίσματος των χωρικών διαστάσεων. Συγκεκριμένα, επιχειρώ να διερευνήσω την παρουσία των ορίων στην πόλη. Ερωτήματα σχετικά με την έννοια του ορίου που με ενδιαφέρουν είναι ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνεται, είτε πρόκειται για μια απλή παραλλαγή είτε για το αν προκαλεί έντονη αντίθεση και ιδιαίτερα για το πώς αλληλεπιδρά με τα στοιχεία γύρω από αυτό και αντίστροφα . Τέλος, είναι άραγε ένα εμπόδιο και ένα τέλος ή μια νέα αρχή; Μεθοδολογία Ο τρόπος διεξαγωγής αυτής της έρευνας ήταν να επισκεφτώ πολλά διαφορετικά μέρη στην πόλη. Προσπάθησα να μην είμαι ένας τυχαίος επισκέπτης, αλλά ένας επισκέπτης που ενδιαφέρεται να εντοπίσει τις πτυχές του ορίου και να τις καταγράψω και με την κάμερά μου. Χάρη σε αυτές τις βόλτες, οι οποίες συχνά δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, συνειδητοποίησα ότι οι ερωτήσεις σχετικά με το όριο συνοψίζονται στις ακόλουθες κατηγορίες:
Το όριο σε σχέση με:
Α. Ανθρώπινες σχέσεις, συνύπαρξη Β. Πλήρες και κενό
Γ. Φύση και δομή
∆. Χώρο
54 2016 | Ερευνητική εργασία | Limite. Une errance dans la ville | Σπουδές Erasmus Limite. Une errance dans la ville | To όριο μέσα από μια περιπλάνηση στην πόλη Εισαγωγη Αυτή η εργασία αποτελεί μια διερεύνηση πάνω στην έννοια του ορίου, όπως αυτή εμφανίζεται μέσα στην πόλη. Το εργαλείο καταγραφής μου είναι ο φακός της φωτογραφικής μηχανής
σκέψη πως τα όρια έχουν μια
δύναμη. Θα λέγαμε επίσης πως το όριο είναι το σημείο ρήξης της ομοιότητας και η εγγραφή της διαφοράς. Και η διαφορά με τη σειρά της έχει μεγάλη αξία. Και αυτό γιατί η σημασία έλκεται από τη διαφορά. Η έννοια του ορίου είναι ασφαλώς
και
να
Entre la terre et ciel, le créé et l'incréé, le matériel et immatériel, il y aura toujours l'ingérence de l'horizon qui sépare ces deux factions. le Parvis du Sacré-Cœur, Montmartre. Ολόκληρη η εργασία είναι δημοσιευμένη
Les hommes essaient de subjuguer la nature. Evidemment, ils posent leur limite. Mais la nature résiste. Mais est-ce que cette rivalité a une vraie nécessité ? Parc André Citroën.
: H. Hezequel | Μάθημα: TR 802 Option Photo | École Nationale Supérieure d'Architecture de Paris La Villette
L'axe - le mouvement - la limite. Parc André Citroën.
55 | Καθηγητής
Jusqu'ici. Les Docks - Cité de la Mode et du Design, Quai d'Austerlitz.
Chapeau primitif. Square Louise Michel, Montmartre.
2016 | Ερευνητική εργασία |
Limite. Une errance dans la ville | Σπουδές Erasmus
56
Deux mondes entiers sont divisés. Ils voient leur réflexion, ils se voient eux-mêmes. Mais si on supprimait la limite du miroir, ils affrontaient peut-être leur avenir ou leur passé. Ils ont tout à apprendre d'eux. Centquatre 104
Le corps à la limite. Centquatre 104
|
Καθηγητής : H. Hezequel | Μάθημα: TR 802 Option Photo | École Nationale Supérieure d'Architecture de Paris La Villette
57
(Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός με πρόσκληση)
• Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κύπρου (∆ιεθνής Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός - Γ΄βραβείο)
Β1.2 ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
• Πλατεία και Υπαίθριος Xώρος Νέου αρχαιολογικού
(πλήρης μελέτη)
• Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα (Προπτυχιακή διπλωματική εργασία)
• Casablanca Workshop, Habana, CUBA (Προπτυχιακή εργασία σε σπουδές Erasmus)
Β1.3 ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΕΛΥΦΗ
• Δημοτικό πολιτιστικό κέντρο Ροδιάς (προπτυχιακή εργασία)
Β2. ΚΑΤΟΙΚΙΑ
• Συγκρότημα εξοχικών κατοικιών στη Νάξο (προμελέτη)
59 Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Β1.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Β1.1 ΚΤΙΡΙΑΚΑ ΕΡΓΑ • Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου (∆ιεθνής Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός - Α΄βραβείο και πλήρης μελέτη) • Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου, Κύπρος
Μουσείου Κύπρου
B3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ • Αστικό σήμα (Πανελλαδικός φοιτητικός διαγωνισμός - Β΄Βραβείο) B4. ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ • Hacking Oneself | Snehta (Συλλογική έκθεση με 12 έργα που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος της Πλαστικής του ∆.Π.Μ.Σ. “Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός” στο χώρο Snehta με θέμα την αυτοπροσωπογραφία) • Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον. Η Διώρυγα της Κορίνθου (Έκθεση με το υλικό της προπτυχιακής διπλωματικής και τα ιστορικά τεκμήρια του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος. Συνδιοργάνωση με το Ι.Α. της Ε.Τ.Ε. στο Μέγαρο ∆ιομήδη) B5. ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ • Expression through colour (ζωγραφικοί πειραματισμοί) • Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη | Σκηνογραφία (Προπτυχιακή εργασία) • Εxercices de photographie (Προπτυχιακή εργασία σε σπουδές Erasmus)
Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
Β1.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Β1.1 ΚΤΙΡΙΑΚΑ ΕΡΓΑ • Ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων για τη συστέγαση των υπηρεσιών της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου. (Πανελλήνιος Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός Ιδεών - Α΄βραβείο)
• Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου (∆ιεθνής Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός - Α΄βραβείο και πλήρης μελέτη)
• Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου, Κύπρος (Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός με πρόσκληση)
• Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κύπρου (∆ιεθνής Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισμός - Γ΄βραβείο)
61
στο λειτουργικό παρόν και σε ένα μέλλον αειφορίας και κοινωνικής ευθύνης. Περαιτέρω, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συσχέτιση των νέων έργων με το φυσικό και δομημένο περιβάλλον τους. Αρχικά, ανακτάται η φυσική τοπογραφία και προεκτείνεται προς την πόλη, με αφετηρία το λόφο Βεΐκου. Παράλληλα, αξιοποιούνται οι διαθέσιμοι φυσικοί πόροι με έμφαση στην ενεργειακή και βιοκλιματική τους συνεργεία, τόσο στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου όσο και των ίδιων των εγκαταστάσεων. Ως προς τον αστικό ιστό, η συνέχεια εξασφαλίζεται αφενός μέσω του πολεοδομικού και κυκλοφοριακού σχεδιασμού για την εξασφάλιση της προσβασιμότητας και της επικοινωνίας με τα δημόσια μέσα μεταφοράς και αφετέρου μέσω της σχεδιαστικής συσχέτισης με το αστικό περιβάλλον, με βασικότερο παράδειγμα αυτό του πάρκου, και της αλληλεπίδρασης του με τις γειτνιάζουσες αθλητικές εγκαταστάσεις. Στο πλαίσιο του αστικού σχεδιασμού του τεμαχίου, αναγνωρίστηκαν 3 διακριτές ζώνες: Ι) οι Χώροι Γραφείων, ΙΙ) οι Χώροι Τεχνικών - Συνεργείων, ΙΙΙ) η Μονάδα Επεξεργασίας Νερού και οι Χώροι των ∆εξαμενών, με 4
διακριτές πύλες εισόδου. H εξασφάλιση της αυτονομίας και της κυκλοφοριακής ανεξαρτησίας αυτών των εσωτερικών ζωνών αποτέλεσε βασικό άξονα του σχεδιασμού.
ζώνη
σχεδιασμός
της διαδοχής του περιβαλλοντικού πάρκου νερού, του εσωτερικού πεζοδρόμου, του πρανούς-πάρκου υπαίθριας έκθεσης του εξοπλισμού της ΕΥ∆ΑΠ, του κήπου και των περιμετρικών προσβάσεων. Σχεδιαστικά και λειτουργικά, το κτιριακό σκέλος αντιμετωπίζεται ενιαία, αλλά είναι σαφώς διαχωρισμένο σε δύο στάδια υλοποίησης, συνεκτιμώντας το χρόνο κατεδάφισης του υφιστάμενου κτηρίου ∆ιοίκησης. To Νέο Κτίριο ∆ιοίκησης, σχεδιάζεται ως μια μικρή οριζόντια και κατακόρυφη πόλη, η οποία οργανώνεται με διακριτές εισόδους των διαφόρων ενοτήτων και κατακόρυφους πυρήνες διανομής, οι οποίοι αρθρώνονται πλεγματικά πάνω σε έναν εσωτερικό κεντρικό δρόμο διανομής, ο οποίος διατρέχει ισόγεια το μήκος του κτηρίου και συλλέγει τις προσβάσεις από τις πύλες Α, Γ και ∆
62 2022 | Πανελλήνιος Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών | 1ο Βραβείο | Νέα Γραφεία ΕΥΔΑΠ, Γαλάτσι Ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων για τη συστέγαση των υπηρεσιών της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου. Στόχος της πρότασης είναι ένας δομημένος και πολύπλευρος σχεδιασμός ο οποίος να ενισχύει και να τονίζει την πολυσήμαντη κοινωνική προσφορά της ΕΥ∆ΑΠ, κοιτώντας στο ιστορικό παρελθόν,
Στη
Ι, ο
συνδυάζει την αρχιτεκτονική του τοπίου με τη σύσταση ενός εσωτερικού ιστού, που ως στόχο έχει την επικοινωνία των υφιστάμενων κτηρίων με τη νέα εγκατάσταση. Η διασύνδεση αυτή υλοποιείται μέσω
Προοπτική άποψη κτηρίου από φυτεμένο πρανές.
63 | Ομάδα Μελέτης : Θεώνη Ξάνθη, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Γιώργος Λάριος, Σπύρος Γιωτάκης.
2022 | Πανελλήνιος Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών | 1ο Βραβείο | Νέα Γραφεία ΕΥΔΑΠ, Γαλάτσι ∆ ιάγραμμα χωροθέτησης και διασύνδεσης τμημάτων (16.000τμ.). Κάτοψη επιπέδου L4. Κάτοψη επιπέδου L1. Κάτοψη επιπέδου L0.
65 | Ομάδα Μελέτης : Θεώνη Ξάνθη, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Γιώργος Λάριος, Σπύρος Γιωτάκης.
2022 | Πανελλήνιος Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών | 1ο Βραβείο | Νέα Γραφεία ΕΥΔΑΠ, Γαλάτσι Άποψη χώρου πολλαπλών χρήσεων & εσωτερικού αιθρίου. Προοπτική άποψη, θέα των σταθμών συνεργασίας. Τα εσωτερικά κενά που δημιουργούνται από τη ρυθμική οργάνωση των όγκων, λειτουργούν σαν ένα δίκτυο επικοινωνίας, ένα «οικοτόπιο» εργασίας, όπου εναλλάσσονται οι ενότητες των γραφείων με τους χώρους συνάθροισης, το φως και οι σκιασμένοι χώροι, το φυσικό και το τεχνητό περιβάλλον. Επιτρέπουν την οπτική αντίληψη της συνέχειας και την
| Ομάδα Μελέτης : Θεώνη Ξάνθη, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Γιώργος Λάριος, Σπύρος Γιωτάκης. Άποψη εσωτερικού κήπου - αιθρίου & αίθουσας σεμιναρίων.. Άποψη ανάμεσα στους χώρους του ∆ .Σ. και του ∆ ιευθύνοντα Συμβούλου. άρθρωση του δικτύου των ενοτήτων, δημιουργούν κοινόχρηστους χώρους διεπαφής και επικοινωνίας, το μεγάλο φουαγιέ, τα εσωτερικά φυτεμένα αίθρια, τα ελεύθερα κλιμακοστάσια και τους χώρους κίνησης, όλα από τα οποία προστατεύονται κάτω από ένα ειδικά σχεδιασμένο βιοκλιματικό και ενεργειακό στέγαστρο.
68 Άποψη εισαγωγικού κήπου από φυτεμένο πρανές - υπαίθριο μουσείο εξοπλισμού ΕΥ∆ ΑΠ. Εγκάρσια τομή Β-Β. ∆ ιαμήκης προοπτική τομή.
69 Βιοκλιματικός σχεδιασμός κελύφους. Εν κατακλείδι, η προβολή του πολυδύναμου οργανισμού της ΕΥ∆ΑΠ στηρίζεται ακριβώς στην ιδιαίτερη ιδιοσυστασία που προκύπτει από τη κοινωφελή διαχείριση ενός τόσο σημαντικού αγαθού, όπως το νερό. Το σώμα της ΕΥ∆ΑΠ, ως μία κοινωνία εργαζομένων, λειτουργεί σε άσειστη συνεργασία για την εξασφάλιση της αρμονίας ενός οικοσυστήματος με το περιβάλλον του και το άστυ. Η πρόταση οφείλει να σεβαστεί αυτή την κοινωνική προσφορά και να την αναδείξει στον χώρο, για το κοινωνικό σύνολο.
The museum is sited in Nicosia, close to the medie val city walls, in an intermediate space between the green and urban zones of the city, thus enabling the proposal, through a broad urban and environmental design to func tion in a unifying way and contribute decisively to the re structuring and upgrading of the urban environment.
The intention for highlighting the archeological finds from excavation and the past to the light and the pres ent time, led to the emergence of the museum from the ground. This resulted in a new spatial stratigraphy, com posed by three horizontal zones.
The upper zone with the hovering body of the museum - The Memory layer. The intermediate zone that welcomes the city - The City Layer.
The ground zone that hosts everyday functions - The River layer. The three raised volumes follow the long sight lines of the environment and are moulded in such a way as to adapt to the triangular plot and adjacent areas. The longitudinal gaps between them create views towards the city and the river, while the bioclimatic canopy defines the empty space and the entrance to the building.
The raised museum becomes a bridge that allows the city to pass through, and the elaboration of ground level shapes the extended public space of the building with dif ferent qualities. The public square, the entrance area, the atrium, the yards, the platform for outdoor exhibitions, the educational garden, and the river park, create spaces that can host everyday life and multiple activities.
Άποψη γενικής ένταξης κτηρίου Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου
Άποψη εισόδου. Η πλατεία των μουσείων Βιοκλιματική μελέτη Ο ενδιάμεσος χώρος της εισόδου
Νεό Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου
2019-2021 | Πλήρης μελέτη | Theoni Xanthi - XZA-architects
TOPOS. VOLUME 1. ENTRANCE TO THE PERMANENT EXHIBITION
74 | Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου
Theoni Xanthi
COSMOS. VOLUME 3. SALAMIS TOMB REPRESANTATION 2019-2021 | Πλήρης μελέτη |
- XZA-architects
COSMOS.
2016-2017 | Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός | 1ο Βραβείο | Αρχαιολογικό Μουσείο Κύπρου PERSPECTIVE SECTION
VOLUME 3. RITUAL AND RELIGION SOUTH SECTION NORTH FACADE TOPOS. VOLUME 1. CHOIROKOITIA REPRESENTATION
RIVERSIDE
The architectural design of the permanent exhibition is materialized by three spatial and conseptual unities, each one corresponding on one of the elevated volumes.
The first named TOPOS, narrates prehistory and focuses on the relations of the first settlers of Cyprus with the land and its resources.The second named SEA, focuses on the continu ous relation between the island and the sea - the timeless in termediate.The third named COSMOS, concerns the historical times, focusing on the relations and the interactions between Mediterranean cultures.
The fluidity of the exhibition spaces enriches the museo logical narration, while the mezzanine levels adjust the spatial sizes to the human size.
The large number of small exhibits is integrated into the building envelope and thus the exhibition space acquires flex ibility for the development of alternative and diverse narrative
media.
The construction of the museum combines the tech nological accuracy and the parametrization of the envelope with the earthly substance of the texture and the image of the plastic artwork, a fact which finally defines its form and aesthetic presence.
The new archaeological museum -within today’s glo balized reality- seeks to express its identity through the el ements that gave birth to the Cypriot civilization, not only the materials, but also the characteristics of the Mediterranean life and culture (the proximity of the natural, the meeting centers, the sightlines to the landscape, the search of dense shade etc) that are still alive in the everyday life of the locus. In this meaning, it aims to be a landmark, a cultural installation that would nurture new environments and behaviors, and act as a revitalizing gesture to the city.
Theoni
77PERSPECTIVE SECTION
2019-2021 | Πλήρης μελέτη |
Xanthi - XZA-architects
γέννησε την ιδέα να δημιουργηθεί ένας κήπος και λιγότερο ένα κτίσμα που θα επιβάλλεται με την αρχιτεκτονική του. Χωρίς να αναιρείται η πρόθεση για ένα κτίριο σύγχρονο και καινοτόμο, ιδιαίτερο και πρωτότυπο, η καρδιά και η ταυτότητα του κτιρίου μεταφέρεται έξω από
Το περίγραμμα της ιδέας λοιπόν θα μπορούσε να σχηματοποιηθεί επιγραμματικά ως: “Ένα κτίριο έρευνας για τη ζωή και ένας αφιερωματικός κήπος μνήμης”. Το κτήριο συντάχθηκε γύρω από ένα βορινό κήπο και στράφηκε προς αυτόν, με το κτηριακό σώμα να καταλαμβάνει τη νότια και δυτική πλευρά του οικοπέδου.
| Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου, Κύπρος αυτό, σε ένα περιβάλλον που στην ουσία είναι αφιερωμένο στη θύμηση ενός προσώπου, και προκαλεί τον στοχασμό και τα συναισθήματα μέσα από την ομορφιά και τη δύναμη της φύσης. Ο προσδιορισμός και η αξιολόγηση των καθοριστικών συνθηκών του έργου,
στο τρίτο δυτικά, τοποθετούνται σε αμεσότητα οι δύο άλλες ερευνητικές ενότητες, και οι ερευνητές. ∆ημιουργήθηκε ένα κέλυφος που περιβάλλει εξωτερικά το κτήριο, παρέχοντας προστασία στη νότια, τη δυτική και την ανατολική πλευρά. Το κέλυφος δημιουργεί μια περιμετρική ημι-υπαίθρια στοά που παρέχει ευεργετικό σκιασμό στο κτήριο και το άμεσο περιβάλλον του. Το δώμα του κελύφους είναι φυτεμένο παρέχοντας τα αντίστοιχα περιβαλλοντικά οφέλη και επεκτείνοντας την περιοχή πρασίνου της εγκατάστασης.
παραπάνω αναζητήσεις προέκυψαν από τα δεδομένα
Του ιδιαίτερου φυσικού περιβάλλοντος, ενός συγκινητικού τοπίου Κυπριακής γης. Της επικλινούς τοπογραφίας του οικοπέδου. Της επιθυμητής θέας από τον κεντρικό Πεζόδρομο - Belve dere. Της προγραμματιζόμενης επέκτασης της Σχολής. Του σύνθετου κτηριολογικού προγράμματος και της απαίτησης για πλήρως κλιματιζόμενο κτήριο, υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Του ειδικού χαρακτήρα της εκπαιδευτικής διαιδικασίας που εκτός των άλλων στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ψηφιακή εικόνα και τα προσομοιωτικά μοντέλα. Του μεταβαλλόμενου χαρακτήρα του campus σε ένα πιο αστικό σχηματισμό (οπτικά φράγματα, μεγάλες κτηριακές μάζες).
2015 | Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός | 3ο Βραβείο | Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κύπρου Πρόπλασμα 1:500 Τοπογραφικό γενικής ένταξης κτηρίου πρόγραμμα, και το ξαναδιαβάζει μαζί με το "άτυπο" των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων κίνησης. Αναδιοργανώνει δηλαδή τις μεταβατικές χωρικές σχέσεις του κλειστού και υπαίθριου, της εργασίας και της διεπαφής, της ροής και της ανάπαυλας, ενοποιώντας τις εκφάνσεις της ζωής του κτηρίου και αποδίδοντας εν τέλει την ταυτότητα του. Οι
- αιτούμενα του διαγωνισμού όπως:
Εγκατασταση της Κοινότητας
Διάκριση των κύριων λειτουργικών ενοτήτων (εκπαιδευτική
- ερευνητική) και διαβάθμιση της κινητικότητας και της
ασφάλειας Συγκέντρωση των κοινωνικών και εποπτικών χώρων της
εκπαιδευτικής ζωής (είσοδοι, κινήσεις, χώροι συνεργασίας και συνεύρεσης στον ενδιάμεσο χώρο) Εναλασσόμενα όρια ανάμεσα στο κλειστό και το υπαίθριο, τη διεπαφή, την εργασία και τη διακίνηση ιδεών
Πρόπλασμα 1:500 Νότιοανατολική
Στο έκτυπο της τομής αποτυπώνεται η φυσιογνωμία του. Επιτρέπει τη φυσική και κοινωνική ροή. Το ίδιο συνιστά ένα νέο παιδευτικό τοπίο επικοινωνίας και ισόρροπης περιβαλλοντικής ανάπτυξης
Εγκάρσια Τομή - Προσδιορισμός του Ενδιάμεσου
άποψη κτηρίου Άποψη κτηρίου από ψηλά Είσοδος προς τον ενδιάμεσο χώρο
2015 | Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός | 3ο Βραβείο | Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κύπρου Διάγραμμα ανάλυσης κίνησης Τομή κατά μήκος του ενδιάμεσου χώρου | η "καρδιά" του θέματος
Ενδεικτική κάτοψη στάθμης εισόδου
μελέτη)
• Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα (Προπτυχιακή διπλωματική εργασία)
• Casablanca Workshop, Habana, CUBA (Προπτυχιακή εργασία σε σπουδές Erasmus)
85 Β1.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Β1.2 ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ • Πλατεία και Υπαίθριος Xώρος Νέου αρχαιολογικού Μουσείου Κύπρου (πλήρης
Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
87 | Εργοδότης: Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων | Theoni Xanthi - XZA-architects Λεπτομέρεια άκρου πλατφόρμας, ινοπλισμένο σκυρόδεμα. Καθιστικό παρτέρι. Ανατολική είσοδος πλατείας. Πλευρικό νότιο παρτέρι πλατείας. Ανατολική είσοδος πλατείας. Κεντρικό παρτέρι πλατείας με καθιστικό. ∆υτική άποψη πλατφόρμας στάθμης L0.
υποβάθμισης που υφίσταται με την πάροδο του χρόνου. Προτείνεται, λοιπόν, η αναζωογόνηση της ευρύτερης περιοχής του Ισθμού με τη δημιουργία ενός πόλου πολύπλευρης επισκεψιμότητας, ο οποίος θα λειτουργήσει ως κοινωνικός πυκνωτής, κέντρο έρευνας και αναψυχής και γενικότερα ως εγκατάσταση πολιτισμού και πρότυπο ποιοτικής και παιδευτικής εμπειρίας όπου μπορεί κανείς να βιώσει τη δύναμη του ελληνικού τόπου και τοπίου. Πρωταρχική έμπνευση για την αρχιτεκτονική πρόταση, μαζί με την κατάδυση στις γνώσεις και στην έρευνα, υπήρξαν οι αισθήσεις του τόπου, οι δυνάμεις του συγκεκριμένου χώρου, που όπως διαπιστώσαμε σταδιακά, αναφέρονται και σε βαθύτερες, πιο αρχετυπικές σχέσεις της ανθρώπινης εγκατάστασης μέσα στον κόσμο. Αναφερόμαστε στην αιώρηση, στη συνάντηση με το απέναντι και την εγκατάστασημετακίνηση μέσα στο χρόνο και τέλος στη βύθιση μέσα στα σπλάχνα της γης. Πιο συγκεκριμένα, τρεις χειρονομίες σε τρεις χωρικούς άξονες αποτέλεσαν τα συνθετικά μας εργαλεία και εκφράστηκαν σε ένα σύμπλεγμα λειτουργικών
να συμπληρώσει μία τέταρτη, αυτή του χρόνου, η οποία αποκωδικοποιείται και γίνεται περιεχόμενο της παρέμβασης.
Η αρχιτεκτονική πρόταση συνοδεύεται από ένα σύνολο τοπιακών παρεμβάσεων σε πολεοδομική και χωροταξική κλίμακα. Σχεδιάστηκαν υποδοχείς σε όλα τα επίπεδα για κινήσεις διαφορετικών ταχυτήτων και μέσων. ∆ημιουργείται έτσι ένα “χωροδίκτυο” το οποίο επιτρέπει στον άνθρωπο να βιώσει συνολικά την τομή της ∆ιώρυγας στα διάφορα σημεία της. Η παρούσα διπλωματική εργασία συμμετείχε στην έκθεση "Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον, η Διώρυγα της Κορίνθου" που πραγματοποιήθηκε από τις 26/04/2018 έως τις 31/05/2018 σε συνδιοργάνωση με το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Επίσης εκπροσώπησε τη Σχολή στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό YTAA 2018, διακρίθηκε στα 28 shortlisted projects καιι συμμετείχε στη Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2018
88 2017 | Διπλωματική Εργασία | Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα, μια γεωπολιτιστική συρραφή στη Διώρυγα της Κορίνθου Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα, Μια γεωπολιτιστική συρραφή στη Διώρυγα της Κορίνθου Η ∆ιώρυγα της Κορίνθου αποτελεί ένα τολμηρό τεχνικό έργο που αποτυπώνει τον αγώνα του ανθρώπου να «νικήσει» τη φύση με τη βοήθεια της τεχνολογίας, έναν αγώνα που ξεκινάει από την αρχαιότητα, με την αρχαία λιθόστρωτη οδό της ∆ιόλκου και τις πρώτες εκσκαφές επί του αυτοκράτορα Νέρωνα. Η μεγάλη χαρακιά στα σπλάχνα της γης για τις ανάγκες πλεύσης στην προσπάθεια να νικήσει τη φύση, αποκάλυψε το μεγαλείο της. Η ∆ιώρυγα συνιστά ένα γεωπολιτιστικό παλίμψηστο, έναν γεώτοπο όπου καταγράφονται τα επάλληλα ψήγματα της φυσικής και της ανθρώπινης δραστηριότητας, και άρα αποτελεί ένα τοπίο με παιδευτικές αξίες για τον άνθρωπο - ένα ανοιχτό βιβλίο της γης ∆ιαπιστώσαμε ότι οι αξίες αυτές παραμένουν άγνωστες και ο χώρος λειτουργεί ως ένα στιγμιότυπο οπτικού εντυπωσιασμού και είναι ιδιαίτερα αδρανοποιημένος λόγω της παρακμής στην οποία έχει περιέλθει η ∆ιώρυγα ως τεχνικό έργο και της συνακόλουθης
παρεμβάσεων που διακρίνεται σε τρεις ΠΡΟΠΛΑΣΜΑ 1:200 ενότητες: Α. Μία καινούρια Γέφυρα με υπαίθρια έκθεση και γενική πληροφόρηση για τη ∆ιώρυγα, η οποία αιωρείται πάνω από το νερό, μετρά το πλάτος της χαρακιάς και δημιουργεί την ένωση των δύο μερών, τη σύζευξη δηλαδή των ορίων Β. Ένα κτήριο που αποτελεί το Μουσείο Ιστορίας και Γεωλογίας της Διώρυγας, μια διαδρομή γνώσης και περιπάτου που κινείται στο χείλος του εδάφους, ανάμεσα σε μικρά αίθρια συνταγμένα κατά μήκος της οριογραμμής Γ. Ένα Ερευνητικό Κέντρο που παίρνει τη μορφή ενός κατακόρυφου πύργου μεταξύ της στάθμης του πάνω ορίζοντα-του εδάφους-και του κάτω-του νερού. Ο πύργος βυθίζεται μέσα στο όρυγμα, επιτρέποντας να διαβαστεί καθ’ ύψος η γεωλογική ζωή του εδάφους. Τις τρεις αυτές διαστάσεις έρχεται
89 | Σπουδ. Ομάδα με : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητές : Βαλεντίνη Καρβουντζή, Παναγιώτης Βασιλάτος | ΕΜΠ ∆ιερεύνηση της σχέσης του σώματος με το φυσικό περιβάλλον και την τομή της διώρυγας. Η ανάγνωση του τοπίου σε τρεις άξονες αποτέλεσε το βασικό εργαλείο για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων αλλά και της σύνθεσης της αρχιτεκτονικής πρότασης. lenght = 6 km, h max = 80m, width=24m, depth= 8m MASTERPLAN Στερεά Ελλάδα Πελοπόννησος
90 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΙΝΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΤΟΜΗ ΓΕΦΥΡΑΣ ΣΚΙΤΣΑ ΑΚΟΥΑΡΕΛΑΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΕΦΥΡΑΣ ΠΥΡΓΟΥ 2017 | Διπλωματική Εργασία | Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα, μια γεωπολιτιστική συρραφή στη Διώρυγα της Κορίνθου ΓΕΦΥΡΑ: μια insitu έκθεση
του δύο ράμπες με σκοπό να οδηγήσουν τον επισκέπτη σε μια μεγαλύτερη υπάρχουσα ράμπα. Με αυτη την "κατεβασιά" επιτυγχάνεται μια πορεία συνέχειας πάνω στο πρανές της Στερεάς Ελλάδας.
91 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΔΙΑΜΗΚΗΣ ΤΟΜΗ ΚΤΗΡΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ, ME TA ΕΚΘΕΜΑΤΑ | Σπουδ. Ομάδα με : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητές : Βαλεντίνη Καρβουντζή, Παναγιώτης Βασιλάτος | ΕΜΠ ΚΤΗΡΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ: Αρχή του σχεδιασμού εποτέλεσε η εναλλαγή κλειστών, ημιυπαίθριων και υπαίριων χώρων με στόχο να διατηρηθεί η ισορροπία ανάμεσα στο τεχνητό και φυσικό περιβάλλον. Ακόμα, το κτήριο παραλαβάνει μπροστά
92 2017 | Διπλωματική Εργασία | Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα, μια γεωπολιτιστική συρραφή στη Διώρυγα της Κορίνθου ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΤΟΜΗ Α-Α’ ΠΥΡΓΟΣ: ένα ερευνητικό κέντρο
93 | Σπουδ. Ομάδα με : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητές : Βαλεντίνη Καρβουντζή, Παναγιώτης Βασιλάτος | ΕΜΠ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΑΠΟΨΗ ΠΥΡΓΟΥ - ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ, ΧΩΡΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΗΜΙΥΠΑΙΘΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ - ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΔΩΜΑ
94 2017 | Διπλωματική Εργασία | Ανάμεσα στο Όριο και το Όρυγμα, μια γεωπολιτιστική συρραφή στη Διώρυγα της Κορίνθου ΠΡΟΠΛΑΣΜΑ 1:2000
95 | Σπουδ. Ομάδα με : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητές : Βαλεντίνη Καρβουντζή, Παναγιώτης Βασιλάτος | ΕΜΠ ΠΡΟΠΛΑΣΜΑ 1:500
96 ΠΡΟΠΛΑΣΜΑ 1:200
| Σπουδ. Ομάδα με : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητές : Βαλεντίνη Καρβουντζή, Παναγιώτης Βασιλάτος | ΕΜΠ Οι φαβέλες της Λίμα
Blanca, Habana,
ιδιόμορφες χαράξεις με βάση την τοπογραφία με υπερβολική πυκνότητα κατοίκησης. Φυσικά όρια: η περουβιανή πρωτεύουσα, περιορισμένη στα ανατολικά από τους πρόποδες των βουνών των Άνδεων και δυτικά από τον Ειρηνικό Ωκεανό, ακολούθησε μια οικιστική ανάπτυξη με ασφυκτικούς όρους στον άξονα Ανατολής-∆ύσης και πλέον οι τάσεις επέκτασης κινούνται
98 Casa
CUBA Μέρος της εργασίας η διερεύνηση για τη Λίμα, πρωτεύουσα του Περού Το κέντρο της Λίμα, λόγω του υπερπληθυσμού, έφτασε σε κορεσμό και ήδη τη δεκαετία 1980 με 1990, άρχισαν να αναπτύσσονται χωρίς έλεγχο όλο και περισσότερες παραγκουπόλεις - φαβέλες στη περιφέρεια της πόλης που ακολουθούν
στα βόρεια και στα νότια. Σήμερα, η μητρόπολη της Λίμα έχει περισσότερα από 8 εκατομμύρια ανθρώπους, που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού του Περού. 2016 | Σπουδαστική Εργασία | P 804 Projet : Villes d’Amérique Latine | Casa Blanca, Ηabana, Cuba Εγκάρσια τομή To προάστιο του Pachacútecm, Λίμα. Αποικία στο λόφο, San Cosme, Λίμα. Η μορφοποίηση του οικισμού σύμφωνα με την τοπογραφία Οι μορφές συγκέντρωσης της πόλης της άτυπης στέγασης (favela) και των επίσημων αστικών συγκροτημάτων (zone residentielle). Ο πολεοδομικός ιστός Κατά τις σπουδές μου με το πρόγραμμα Erasmus, στο πανεπιστήμιο της ENSA PARIS LA VILLETTE το μάθημα της αρχιτεκτονικής σύνθεσης που επέλεξα συνιστούσε μία μίξη αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και είχε ως επίκεντρο τις πόλεις της Λατινικής Αμερικής Σε πρώτη φάση, κάναμε μια ευρεία διερεύνηση διάφορων πόλεων της Λ. Αμερικής, προσπαθώντας τόσο να εμβαθύνουμε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φυσικής και πολεοδομικής διάρθρωσης της πόλης όσο και να καταλάβουμε εκείνες τις κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες του τρόπου ζωής που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής αυτών των τόπων. Συναντήσαμε χαρακτηριστικά, που σε πολλά σημεία παρουσίαζαν κοινά με τη μεσογειακή ζωή και αρχιτεκτονική, ωστόσο για τα δεδομένα της ∆ύσης, και πιο ειδικά της βορειο-κεντρικής Ευρώπης θα λέγαμε ότι ήταν ένα καινούριο βίωμα.
Morales, F. Chateloin
ENSA PARIS LA VILLETTE, CUJAE
99 | Σπουδ. Ομάδα με : Javier Golzalez Bejerano | Καθηγητές : J.L.
|
Στη συνέχεια, το studio χωρίστηκε σε δύο ομάδες: της Αβάνας (Κούβα) και του Λα Πας (Βολιβία). Ο σχεδιασμός ξεκινούσε ατομικά στο Παρίσι ενώ στη συνέχεια προβλεπόταν ταξίδι επίσκεψης 2 εβδομάδων σε αυτές τις πόλεις σε ταυτόχρονη συνεργασία με φοιτητές αρχιτεκτονικής των σχολών εκεί. Την τελευταία μέρα θα υπήρχε παρουσίαση των εργασιών και βαθμολόγηση με σειρά κατάταξης από τους καθηγητές και του Παρισιού και της Αβάνας. Πιο συγκεκριμένα, ο τόπος της παρέμβασης ήταν η Casa Blanca, ένας παραθαλάσσιος οικισμός, ακριβώς απέναντι από τo κέντρο της Αβάνας (Habana Vieja). Συνιστά ένα τόπο με ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά: Ένας οικισμός σκαρφαλωμένος πάνω στον πιο απότομο και επικλινή λόφο της Αβάνας, ιδιαίτερης τοπογραφίας _ Ένα μέρος «εύθραυστο», με πολύ μικρή κλίμακα (όμοια με αυτή των ελληνικών νησιών) με στενούς δρόμους, μικρά μονοπάτια από σκαλιά και χαμηλά σπίτια ή παράγκες το πολύ 2 ορόφων. _ όπου κυριαρχεί ο ήλιος και η φύση _ενώ συγχρόνως το στοιχείο του νερού συνιστά το όριο του οικισμού _ με θέα που καδράρει το κέντρο της Αβάνας. _Οι άνθρωποι της Casa Blanca σίγουρα ζουν με τα ελάχιστα. Προσεγγίζοντας την Casa Blanca, Havana. Aριστερά η Habana vieja και δεξιά η Casa Blanca. Άποψη της Casa Blanca από ψηλά με θέα την Ανάνα
∆ημιουργώντας
το σημείο της παρέμβασης. Ζητούμενο ήταν ο σχεδιασμός ενός συμπλέγματος κατοικιών (και άλλων χρήσεων προαιρετικά) που να ακολουθεί μια μορφή τυποποίησης, με το ελάχιστο δυνατό κόστος ώστε να μπορεί οποιοσδήποτε
να
κατοικήσει. Επιδιώκεται ένας σχεδιασμός υπό όρους ισοτιμίας και ισονομίας,
δημιουργείται μια διαδρομή
όλο το οικόπεδο. Λειτουργεί ως δημόσιο πέρασμα ενώ η περιήγηση σε αυτό διαμορφώνεται από διαφορετικές ποιότητες χώρου, μέσω της εναλλαγής υπαίθριουημιυπαίθριου -κλειστού χώρου
100
τους χάρτες του οικισμού, ο καθένας χρειαζόταν
εντοπίσει κάποιο κενό χώρο, που θα αποτελούσε
να
όχι μόνο από οικονομική άποψη όσο και από την άποψη συνθηκών διαβίωσης: ηλιασμού, αερισμού, θέας. Βασική πρόθεση της παρέμβασης είναι η ζεύξη του κατώτατου και του ανώτατου επιπέδου του “οικοπέδου” μιας υψομετρικής διαφοράς 16 μέτρων. Πολλές από τις κατοικίες ανασηκώνονται από το έδαφος και
που διατρέχει
2016 | Σπουδαστική Εργασία | P 804 Projet : Villes d’Amérique Latine | Casa Blanca, Ηabana, Cuba Κεντρική Ιδέα: η ζεύξη των δύο επιπέδων Ένα μονοπάτι που ανεβαίνει μαζί με το λόφο ΜΊια διαδρομή στο τοπίο
Javier Golzalez Bejerano |
: J.L. Morales, F. Chateloin | ENSA PARIS LA VILLETTE, CUJAE
101 | Σπουδ. Ομάδα με :
Καθηγητές
Masterplan
Projet : Villes d’Amérique Latine | Casa Blanca, Ηabana, Cuba
Pergola Petril
Persianas
Portico
102 2016 | Σπουδαστική Εργασία | P 804
Galleria
Los cinco pi de arquitectura Τα πέντα πι της αρχιτεκτονικής Ενδιάμεση κάτοψη πρότασης Όψη προς το κεντρικό δρόμο Διαμήκης Τομή
CisternWind Water tank Στην προσπάθεια να μας εξηγήσουν κάποιους τύπους και δομές κατοίκησης, μας έλεγαν να σχεδιάσουμε με τα «πέντε πι (p) της αρχιτεκτονικής» : 1. Patio (αίθριο) 2. Portico (βεράντα, και γενικότερα ο ημιυπαίθριος χώρος) 3. Persianas (πατζούρια, τα σκίαστρα στα ανοίγματα) 4. Pergola (πέργκολα, στέγαστρο) 5. Petril, (το στηθαίο στο δώμα - ανεστραμμένο δοκάρι) Αναζητούνται ακόμα λύσεις αειφορίας και επανάχρησης πόρων : τοποθετούνται κάποιοι ταμιευτήρες νερού (cisternas) στο έδαφος και σε κάποια δώματα που συλλέγουν το νερό, καθώς αυτός ο τόπος υποφέρει από τη λειψυδρία. Tέλος, ευρύτερος σκοπός της παρεμβασης ήταν να «εντάσσεται» και να «προσφέρει» στο επίπεδο του οικισμού, με τη σύνταξη ενός γενικότερου “masterplan”. | Σπουδ. Ομάδα με : Javier Golzalez Bejerano | Καθηγητές : J.L. Morales, F. Chateloin | ENSA PARIS LA VILLETTE, CUJAE Προπλάσματα εργασίας Διαμήκης όψη: αειφορία και επανάχρηση πόρων
105 Β1.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ Β1.3 ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΕΛΥΦΗ • Δημοτικό πολιτιστικό κέντρο Ροδιάς (προπτυχιακή εργασία) Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
An important part of the restoration proposal is the adaptive use of the old building for communal use. The first floor is trans formed into an exhibition space sheltering all the original ma chines and tools that were found., whereas the upper floor is turned into a community center hosting educational and inter active activities for the children of the village. Our strategy aims at the preservation of this unique sample of industrial architec ture through repurposing and the education of the generations to come.
According to restoration ethics, our intervention is clearly dis tincted from the original building. The wooden roof is replaced by a metal structure with skylights bringing light to the interior. The upper floor is completely restored using metal and wood. At the front of the building on the southern side, all the concrete additions altering the original image of the shell are removed and replaced by a patio with wooden shades on a metal frame. Lastly, the windows and doors, being relatively not damaged, are preserved and restored to their original state.
107 | Σπουδ. Ομάδα με : E. Κλημοπούλου, Π. Παππά | Καθηγήτρια : Ε. Αλεξάνδρου | Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ
109 Β2. ΚΑΤΟΙΚΙΑ • Συγκρότημα παραθεριστικών κατοικιών στη Νάξο (προμελέτη) Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
Το πεδίο βρίσκεται σε ένα λόφο με έντονη κλίση, ζητούμενο ήταν ο σχεδιασμός πέντε αυτόνομων ιδιωτικών κατοικιών. Η πρόταση σχηματίζει μια ωφειωτή πορεία στο τοπίο διατάσσοντας τις κατοικίες εναλλάξ σε μετατόπιση με σκοπό την ιδιωτικότητα και την απρόσκοπτη θέα. Παράλληλα όμως σχηματίζονται θύλακες κοινών χώρων που δύναται να φυλοξενήσουν νέες μορφές διαβίωσης και συνύπαρξης μεταξύ των κατοίκων. Σχεδιάζονται δύο τύποι κατοικιών με έμφαση στην απλότητα και επαναληψημότητα των οικοδομικών λεπτομεριών. Ενώ παράλληλα αποτελούν παραλλαγές μιας κοινής μορφολογικής γραφής,και επιμένουν στην δυναμική παρουσία τους στο τοπίο χωρίς την πρόθεση της υποταγής στην άγρια φυσική ομορφιά του τόπου.
115 B3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ • Αστικό σήμα (Πανελλαδικός φοιτητικός διαγωνισμός - Β΄Βραβείο) Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
λόγω του μήκους της επαναπροσδιορίζει
κινήσεις στην εκάστοτε πλατεία ή πεζόδρομο, με αποτέλεσμα ο περιπατητής να αναγνωρίζει ένα γραμμικό διάτρητο φίλτρο αλλά και διαμέσω αυτού τα στοιχεία του τοπίου που τον περιβάλλει. Ταυτοχρόνως εκτείνεται, και παράγει ένα μέγεθος συγκρίσιμο τόσο αναλογικά όσο και βιωματικά με τον δημόσιο χώρο. Όσο κανείς πλησιάζει, αντιλαμβάνεται τα βάθη, την ποικιλία στο βαθμό διαπερατότητας της κατασκευής, την πληροφορία αλλά και τη σχέση με το χώρο που υπονοεί η άλλη πλευρά του τοίχου.
γραμμική σύνθεση εξασφαλίζει αυξημένο χρόνο αντίληψης της πληροφορίας ενώ παράλληλα αναφέρεται σε περισσότερους χρήστες. Εύρημα της έρευνας είναι ένα ιδιαίτερο μνημείο της Αρχαίας Αγοράς, το Μνημείο των Επώνυμων Ηρώων. Ήταν ένα κτιστό βάθρο, μήκους περίπου 16μ. Στην πρόσοψη του, με ύψος 2 μέτρα περίπου, το αθηναϊκό κράτος αναρτούσε σε τακτά χρονικά διαστήματα τα λεγόμενα «λευκώματα». Ήταν ξύλινες, βαμμένες λευκές, σανίδες που έφεραν γραπτές ανακοινώσεις για διάφορα θέματα της επικαιρότητας, όπως προτεινόμενα νομοσχέδια, νόμους, τιμητικές διακρίσεις κ.ά. Ουσιαστικά επείχαν τον ρόλο δημοσίων ‘‘εφημερίδων τοίχου’’ της εποχής, προς ενημέρωση των πολιτών.
Η εγκατάσταση,
τις
Η
Πρόπλασμα διαγωνισμού 1:20
117 Πρόπλασμα διαγωνισμού 1:20 Διαγραμματικές τομές λειτουργίας της πληροφορίας Ιδεόγραμμα πρότασης Βάθρο Επώνυμων Ηρωών Δυναμικό συστήμα σύσφιξης της κατασκευής | Ομάδα μελέτης : Σπύρος Γιωτάκης, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Κίμων Κωνσταντάρας, Νίκος Λάμπρου
118 2015 | Πανελλήνιος Φοιτητικός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ε.Ι.Α. | 2ο Βραβείο | Αστικό Σήμα Τρισδιάστατη Απεικόνιση Εγκατάστασης και ένθεση στον πεζόδρομο Διονυσίου Αεροπαγίτου
119 | Ομάδα μελέτης : Σπύρος Γιωτάκης, Μαργαρίτα Ζακυνθινού-Ξάνθη, Κίμων Κωνσταντάρας, Νίκος Λάμπρου
- ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
B4. ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ
• Hacking Oneself | Snehta (Συλλογική έκθεση με 12 έργα που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος της Πλαστικής του ∆.Π.Μ.Σ. “Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός” στο χώρο Snehta με θέμα την αυτοπροσωπογραφία)
• Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον. Η Διώρυγα της Κορίνθου (Έκθεση με το υλικό της προπτυχιακής διπλωματικής και τα ιστορικά τεκμήρια του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος. Συνδιοργάνωση με το Ι.Α. της Ε.Τ.Ε. στο Μέγαρο ∆ιομήδη)
121
Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ
S N E H T A - A T H E N S
125 Εργαστήριο Πλαστικής | Δ.Π.Μ.Σ.: Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός | ΕΜΠ
με
Τράπεζα πρωτοστάτησε
χρηματοδότης των παραγωγικών έργων στην Ελλάδα το 19ο αιώνα, το Ιστορικό της Αρχείο αποτελεί το θεματοφύλακα πολύτιμων και μοναδικών τεκμηρίων, Σε αυτά βέβαια συγκαταλέγεται και η ∆ιώρυγα της Κορίνθου, έργο κομβικό από κάθε άποψη. Η συνεργασία μας με το Ιστορικό Αρχείο ξεκίνησε ήδη από την περίοδο προετοιμασίας της διπλωματικής εργασία, όταν συμβουλευτήκαμε το πλούσιο υλικό που διαθέτει για να τεκμηριώσουμε την έρευνά μας για τη ∆ιώρυγα της Κορίνθου. Μετά την ολοκλήρωση της διπλωματικής αποφασίστηκε η συνδιοργάνωση μίας έκθεση, με εμπνευστή της το Γεράσιμο Νοταρά, διευθυντή του Αρχείου, που θα δείχνει ότι, όπως η Ελλάδα κάποτε τόλμησε και εφερε εις πέρας ένα τεχνικό άθλο, έτσι θα μπορούσε να ξανατολμήσει και στο παρόν. Εν ολίγοις στο πρώτο μέρος της έκθεσης παρουσιάζονται τα τεκμήρια που ανήκουν στο αρχείο για τη ∆ιώρυγα της Κορίνθου (μετοχές, καταστατικά, συμβόλαια, φωτογραφίες), ενώ το δεύτερο μέρος αποτελεί επιλεγμένο υλικό της διπλωματικής μας εργασίας (σχεδια, μακέτες, φωτογραφίες, φωτορεαλιστικά). Μέρος της δουλειάς μας σε συνεργασία πάντα με τους ανθρώπου
126 2018 | Έκθεση έργου | Διοργάνωση εκθεσης | Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον Η Διώρυγα της Κορίνθου Η διπλωματική μας εργασία αποτέλεσε αφορφμή για την έκθεση "Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον, η Διώρυγα της Κορίνθου" που πραγματοποιήθηκε από τις 26/04/2018 έως τις 31/05/2018 στο Μέγαρο ∆ιομήδη στην Αθήνα, έδρα του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Συμμετείχε επίσης στην Ευρωπαϊκή Νύχτα Μουσείων παράλληλα και με άλλες εκδηλώσεις που φιλοξενήθηκαν στο ίδιο κτήριο. Η έκθεση αποτελεί μια συνδιοργάνωση του Ιστορικού Αρχείου και της ομάδας μας, μια σύνδεση του παρελθόντος
το μέλλον. Καθώς η Εθνική
ως
του αρχείου ήταν το στήσιμο και η οργάνωση της έκθεσης. Υλοποιήσαμε δισδιάστατα και τρισδιάστατα σχέδια για το πώς θα μπορούσε να ταξινομηθεί και να εκτεθεί το υλικό. Αναλάβαμε τη σύνθεση του επικοινωνιακού υλικού (αφίσες, προσκλήσεις, πανό) και δημιουργήσαμε και την έκδοση ενός μικρού βιβλίου, έκδοση της Εθνικής Τράπεζας που αποτελεί έναν αναλυτικό κατάλογο με όλα τα εκθέματα και τις περιγραφές τους. Ειδική μέριμνα έχει δοθεί στους μικρούς επισκέπτες της έκθεσης. Καθώς αρκετά σχολεία την επισκέπτονται, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μάθουν για τη ∆ιώρυγα της Κορίνθου συμμετέχοντας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που σχεδιάσαμε ειδικά για εκείνα και περιλαμβάνει ξενάγηση, ζωγραφική και παιχνίδι (μικρή εφημερίδα με κουίζ, ζωγραφική και παιχνίδια). H πρόσκληση των εγακινίων H πρόσκληση και η αφίσα της νύχτας μουσείων
| Συνεργάτες : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Συνδιοργάνωση : Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ΙΑ/ΕΤΕ
128 Η έκθεση συνοδευόταν από αναλυτικό κατάλογο των εκθεμάτων. Σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων Άρθρο για την έκθεση στις 12/05/2018 στην Εφημερίδα των Συντακτών. ΚΑΤΟΨΗ ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΤΟΜΕΣ 2018 | Έκθεση έργου | Διοργάνωση εκθεσης | Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΟ ΠΡΟΟΠΤΙΚΑ
Τα δύο μεγάλα μπάνερ (2,30x0,70m) που κρεμάστηκαν στην είσοδο του Μεγάρου Διομήδη. | Συνεργάτες : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Συνδιοργάνωση : Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ΙΑ/ΕΤΕ
130 2018 | Έκθεση έργου | Διοργάνωση εκθεσης | Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον Ομιλία των εγκαινίων Τα εγκαίνια της έκθεσης στις 26 Απριλίου 2018. H ομάδα μας με το Γεράσιμο Νοταρά
| Συνεργάτες : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Συνδιοργάνωση : Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ΙΑ/ΕΤΕ Οι μακέτες της διπλωματικής δωρίστηκαν εκ μέρους μας προκειμένου να τοποθετηθούν σε μεταλλικές βάσεις και κουτιά πλέξιγκλας. Αποτελούν πλέον κομμάτι της συλλογής του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος Το στήσιμο της έκθεσης Κάνοντας ξεναγήσεις
132 2018 | Έκθεση έργου | Διοργάνωση εκθεσης | Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον Ξεναγώντας μαθητές της 6ης δημοτικού από το 165o Δημοτικό Αθηνών.
Παιχνίδια, ζωγραφιές και κουίζ στην αίθουσα εκπαιδευτικών προγραμμάτων. | Συνεργάτες : Έλενα Μυλωνά, Ζωή Τζουνίδου | Συνδιοργάνωση : Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος ΙΑ/ΕΤΕ
B5. ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ
• Expression through colour (ζωγραφικοί πειραματισμοί)
• Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη | Σκηνογραφία (Προπτυχιακή εργασία)
• Εxercices de photographie (Προπτυχιακή εργασία σε σπουδές Erasmus)
135
Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ - ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
Expression through colour
136 2021 | Εικαστικές Διερευνήσεις | Εxpression through colour
Anthi Kosma - Imprografika
137 | With
για να περάσουν τη ζωή τους. Έτσι η απομάκρυνση
έργο που επιλέξαμε ήταν οι όρνηθες του Αριστοφάνη. Οι Όρνιθες διδάσκονται το 414 π.Χ. στα μεγάλα ∆ιονύσια και και αποσπούν το 2ο βραβείο. Είναι η πιο πολύστιχη και η πιο πολυπρόσωπη κωμωδία. Ο Πεισέταιρος (αυτός που πείθει τον εταίρο
βασιλεύει
ψάχνουν περιοχή για να ιδρύσουν μια νέα πόλη. Απευθύνονται στα πουλιά που γνωρίζουν πολλά μέρη και ζητούν από
σε τσαλαπετεινό) να τους προτείνει μια τέτοια
Τα υπόλοιπα
προτείναι να ιδρύσουν όλοι μαζί μια νέα πόλη ανάμεσα από τον ουρανό και τη γη. Έτσι, η τσίκνα από τις θυσίες που προσφέρουν οι άνθρωποι δεν θα φτάνει στους θεούς αλλά θα εμποδίζεται από τη Νεφελοκοκκυγία (Νεφέλη + κοκκυξ=κούκος). Η πόλη ιδρύεται και οι κάτοικοί της ζητούν από το ∆ία να τους παραδώσει την εξουσία. Πριν ολοκληρωθεί η θυσία στη νέα πόλη αρχίζουν να καταφθάνουν παρείσακτοι με σκοπό να απικομίσουν οφέλη. Όλοι διώχνονται. Με την υποστήριξη του Προμηθεά ο Πεισέταιρος αποσπά την εξουσία από το ∆ία θριαμβευτικά παντρεύεται με γαμήλια πομπή τη Βασιλεία. Ο τόπος που επιλέγεται για την χωροθέτηση της σκηνογραφικής πρότασης είναι το υπαίθριο θέατρο του Τ. Ζενέτου στο Λυκαβηττό Είναι μία τοποθεσία της οποίας τα χωρικά χαρακτηριστικά αντιστοιχίζονται στις περιγραφές του έργου. Πιο συγκεκριμένα, οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες (ο Πεισέταιρος και ο Ευελπίδης) εγκαταλείπουν την πόλη τους, την Αθήνα, προς αναζήτηση ενός νέου τόπου, ιδανικό
νεοδημιούργητης πόλης Νεφελοκοκκυγίας. Επιδιώκεται να αποδοθεί η αίσθηση του μετέωρου και της αιώρησης Άλλωστε αυτή η πόλη χωροθετείται ανάμσα στον κόσμο των ανθρώπων και των θεών , ανάμεσα σε γη κι ουρανό. Πού θεμελιώνεται; Μα προφανώς στα σύννεφα! Η κατασκευή είναι μεταλλική με ραδινές διατομές, προκειμένου να εξασφαλίζει ελαφριά και αέρινη αίσθηση. Αυτές οι διατομές δημιουργούν άκαμπτες νευρώσεις και συνδέονται μεταξύ τους με τρόπο τέτοιο ώστε να σχηματίζονται πολυγωνικές επιφάνειες στο χώρο. Αυτές έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη κλίση και καλύπτονται από εφελκυόμενο, μεταλλικό πλέγμα. Πρόκειται για μία επιφάνεια πολυπρισματική και διάτρητη, επάνω στην οποία εξελίσσεται το μεγαλύτερο μέρος της παράστασης και συμβολίζει τη Νεφελοκοκκυγία.. Η μεταβατική ανύψωση αυτών των πολυγωνικών επιπέδων, δημιουργεί μια κλιμάκωση. Είναι στοιχείο απαραίτητο για να αποδοθεί η προσπάθεια του κεντρικού ήρωα Πεισέταιρου για ανέλιξη και κατ’ επέκταση κυριαρχίου του κόσμου ολόκληρου. Από θνητός μετατρέπεται σε νέο κοσμοκράτορα, που υποτάσσει θεούς και ανθρώπους.
138 2016 | Προπτυχιακή Εργασία | Σκηνογραφία Ε.Θ. Αρχιτ/κής Μορφολογίας 7ου | Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη Αιτούμενο του μαθήματος είναι να επιλέξουμε ένα θεατρικό έργο, να το μελετήσουμε, στη συνέχεια να εντοπίσουμε ένα χώρο μέσα στην πόλη όπου κρίνουμε ότι μπορεί να φιλεξενήσει την παράστασή του και τέλος να συνθέσουμε τη χωρική και σκηνογραφική του αναπαράσταση. Το θεατρικό
= σύντροφο) και ο Ευελπίδης, φίλοι Αθηναίοι μεσήλικες φεύγουν από την Αθήνα όπου
η δικομανία, και
τον Τηρέα(άνθρωπο που οι θεοί μεταμόρφωσαν
περιοχή.
πουλιά είναι εχθρικά απέναντί τους αλλά η αντίδρασή τους κάμπτεται από τη μεσολάβηση του Τηρέα. Ο Πεισέταιρος
των ηρώων από την πόλη τους, εξασφαλίζεται χωρικά με τη μακρινή οπτική της Αθήνας, που μπορεί να έχει κανείς από το Λυκαβηττό καθήμενος συο θέατρο του Ζενέτου. Η επιλογή του Λυκαβηττού, εξυπηρετεί επίσης και την κυριολεκτική χωροθέτηση της νεοδημιούργητης πόλης Νεφελοκοκκυγίας ανάμεσα στη γή και τον ουρανό . καθώς ως λόφος υψώνεται σε σχέση με το επίπεδο της πόλης. Έτσι στήνεται μια κατασκευή-σκηνικό, που συμβολίζει την “πόλη των αιθέρων” και φοντάρει στην κορυφογραμμή τη Αθήνας Η πρόταση για τη σκηνογραφία του εργου βασίστηκε στην ουτοπική υπόσταση της
139 | Σπουδαστική Ομάδα : με Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητής : Σταύρος Γυφτόπουλος | ΕΜΠ Δημιουργία της Νεφελοκοκκυγίας: η τάση για ανέλιξη Αξονομετρική απεικόνιση της πρότασης Η πρόταση στο θέατρο του Ζενέτου. Λυκαβηττός. Νεφελοκοκκυγία Τομή Κάτοψη
140 Ο Πεισέταιρος και ο Ευελπίσης αναζητούν ένα τόπο, ιδανικό για να περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους. Βρίσκουν τα πουλιά και προσπαθούν να τα πείσουν να ιδρύσουν τη Νεφελοκοκκυγία. Πρόπλασμα 1:100. Η μεγαλειώδης εμφάνιση του κοσμοκράτορα Πεισέταιρου. Μέσα σε ατμόσφαιρα θριάμβου, ο χορός τον προσκυνά και ο ήρωας αποθεώνεται. 2016 | Προπτυχιακή Εργασία | Σκηνογραφία Ε.Θ. Αρχιτ/κής Μορφολογίας 7ου | Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη
141 Πρόπλασμα 1:500. Η πρόταση στο θέατρο του Ζενέτου στο Λυκαβηττό, πάνω από την πόλη της Αθήνας. | Σπουδαστική Ομάδα : με Ζωή Τζουνίδου | Καθηγητής : Σταύρος Γυφτόπουλος | ΕΜΠ