6 minute read
RIET ORY
RIET ORY SCHREEF SAMEN MET EVA BRUMAGNE ‘HET IS HIER GEEN HOTEL!’
Als de verdeling van de huishoudelijke taken niet in evenwicht is, kan dat voor veel discussies zorgen binnen gezinnen. Maar wat doe je eraan? Riet Ory helpt ons op weg met het boek Het is hier geen hotel!
Tekst Selma Franssen
Riet Ory, adjunct-directeur van Femma en moeder van drie, geeft het onmiddellijk toe: het huishouden is geen sexy thema. Toch twijfelden zij en Femma-directeur Eva Brumagne geen moment om er samen een boek over te schrijven. “Huishoudelijk werk is een onderwerp dat zo veel emotie oproept. Dat kan gaan van liefde, aandacht en voldoening tot woede, onmacht en eenzaamheid”, zegt Riet. “Toch blijft huishoudelijk werk zowel in de maatschappij als binnen het gezin vaak onzichtbaar en ondergewaardeerd.” En bovenal: ongelijk verdeeld. Riet en Eva spraken voor hun boek mensen in
uiteenlopende situaties zoals same sexkoppels, eenoudergezinnen, samengestelde gezinnen, gezinnen met en zonder kinderen en volwassenen die voor hun ouders zorgen. Riet, opgeleid als sociologe, merkt op dat bij heel verschillende huishoudens toch dezelfde patronen en problemen opduiken. Het maakt van de verdeling van huishoudelijke taken een maatschappelijk probleem met maatschappelijke gevolgen.
REVOLUTIE IN HUIS De grote last van het huishoudelijk werk ligt doorgaans bij vrouwen. Niet alleen voeren zij meer zorg- en huishoudelijke taken uit en houden ze zich meer bezig met ieders mentale welzijn, binnen heterokoppels zijn ze vaak ook ‘huishoudmanager’. Ze bedenken, plannen en delegeren en de man komt dikwijls pas bij de uitvoering kijken. Daar kruipt veel denkwerk in, dat zwaar weegt. “Als ik naar mijn vriendinnen kijk, zie ik dat zij drukke jobs hebben, maar daarnaast nog steeds de hoofdverantwoordelijke zijn voor hun huishouden”, zegt Riet. “De vrouwenemancipatie voelt voor hen daarom soms als een vergiftigd geschenk.” Riet ziet dit als een van de belangrijkste redenen waarom de loonkloof blijft bestaan en waarom minder vrouwen dan mannen voor ondernemerschap kiezen. Pas als verantwoordelijkheden thuis eerlijk verdeeld zijn, zullen vrouwen meer verantwoordelijkheden buitenshuis op zich kunnen nemen. “De Nederlandse feministe Anja Meulenbelt zegt dat de feministische revolutie zich tegenwoordig thuis afspeelt, en dit klopt”, zegt Riet. “Je kan zoveel praten over gelijkheid als je wil, zolang vrouwen denken dat zij thuis alles moeten regelen en doen, gaat er niets veranderen.” Het is hier geen hotel! onderzoekt ook de verschillen tussen vrouwen onderling. Vrouwen die het kunnen, besteden het huishouden uit aan vrouwen die lager op de economische ladder staan. “Maar wie poetst het huis van de poetsvrouw die 1.300 euro per maand verdient? Dit systeem klopt niet, het schuift het probleem door”, zegt Riet. “Je kan dat bovendien niet blijven doen. Economische modellen gaan ervan uit dat zorg overvloedig en goedkoop is, zowel op gezins- als maatschappelijk niveau. Onze samenleving staat onder druk: er zijn veel minder grootouders die gratis kunnen zorgen en vacatures voor zorgende beroepen geraken niet ingevuld.” Overheden en werkgevers moeten meer aandacht en waardering hebben voor zorg. Maar je kan ook zelf bijdragen aan verandering. Te beginnen met je eigen opvattingen. Want hoe graag je ook de taken gelijk zou verdelen, soms houden je eigen opvattingen je tegen. “Veel vrouwen hebben de overtuiging dat als zij het niet doen, het niet goed genoeg gebeurt. Misschien herken je het wel: de afwasmachine opnieuw inladen omdat je partner het volgens jou fout doet”, zegt Riet. “Vrouwen zijn vaak perfectionistischer als het op het huishouden en de zorg aankomt.” ‘OPPERZORGER’ Maatschappelijke verwachtingen, die op dit vlak heel anders zijn voor vrouwen dan voor mannen, werken dat perfectionisme in de hand. Als een heterokoppel een etentje organiseert, voelt de vrouw zich er sneller op aangesproken als de aankleding en het eten te wensen over laten. “De identiteit van de mannelijke partner hangt veel minder samen met het
‘De feministische revolutie speelt zich tegenwoordig thuis af’ zijn van een goede gastheer”, zegt Riet. “Hij zal sneller zeggen: laten we pizza en pintjes bestellen, dan komt het allemaal goed.” Om te weten welke overtuigingen de verdeling in je eigen huishouden mee bepalen, bevat Het is hier geen hotel! een profieltest, die je vertelt of je een ‘Bewuste zwoeger’, een ‘Opperzorger’, een ‘Aanvoerder’ of eerder een ‘Supersamenwerker’ bent. Elk profiel heeft eigen valkuilen en kwaliteiten. Zo heb je als ‘Opperzorger’ bijvoorbeeld de kwaliteit om er voor je naasten te zijn, maar ben je geneigd jezelf weg te cijferen of te veel belang te hechten aan harmonie. In het zorgen voor huisgenoten en de goede vrede ben je vergeten wat je zelf fijn of belangrijk vindt. Het is hier
geen hotel! laat zien hoe je met jouw profiel aan de slag kan. Opvallend: het boek stelt de gangbare opvatting aan de kaak dat kinderen binnenshuis zo min mogelijk moeten doen zodat ze buitenshuis – school, sociaal leven en hobby’s – kunnen presteren. Uit cijfers blijkt dat Vlaamse jongeren bitter weinig bijdragen in het huishouden. “Vanaf 18 maanden vragen kinderen om te helpen bij het koken of afwassen. En wat doen wij? We laten ze nepspaghetti koken in hun speelgoedkeuken”, zegt Riet lachend. “Dat is begrijpelijk: een knoeiende kleuter vertraagt het koken. Kleine kinderen vinden het echter leuk om zich thuis nuttig te voelen en leren ervan. Als we altijd nee zeggen, stoppen ze met vra-
gen. In gezinnen die met dienstencheques iemand inhuren die schoonmaakt terwijl de kinderen naar school zijn, zien kinderen zelfs nooit wat er komt kijken bij huishouden. Tegen de tijd dat ze uit huis gaan, kunnen ze niets in huis. Ik wil een lans breken voor zelfredzame kinderen.” Het boek biedt handvatten om tot zogenaamd ‘gedeeld eigenaarschap’ te komen: een billijke verdeling van huishoudelijk werk op basis van respect, samenwerken en verantwoordelijkheid. “Bij gedeeld eigenaarschap heeft iedereen volledige verantwoordelijkheid voor een paar deeldomeinen van het huishouden”, zegt Riet. “Je bedenkt, plant en voert uit voor dat domein. Het is slim om af en toe van domein te wisselen: zo is iedereen zich ervan bewust hoeveel werk elk domein vergt en voorkom je dat je vervalt in stereotypen, zoals de man die altijd het gras afrijdt.”
MEER TIJD VOOR JEZELF Wat als je het moeilijk vindt om het gesprek over de verdeling van huishouden aan te gaan? “Je moet langs twee kanten water bij de wijn doen en samen tot een minimaal redelijkheidsniveau komen”, zegt Riet. “Houd voor ogen dat uiteindelijk iedereen baat heeft bij gedeeld eigenaarschap. Huishoudelijke taken worden minder vervelend als je niet alles alleen hoeft te doen. Bij heterokoppels levert het voor mannen vaak meer tijd met hun kinderen op en voor vrouwen meer tijd voor
Gratis webinar
Op 13 december organiseert Markant een webinar rond het boek. Meer info via https://
markantvzw.be/markant/ activiteiten/het-is-hier-geen-
hotel-1 of scan de QR code met je smartphone.
zichzelf. Hoe je huishouden ook is samengesteld: gedeeld eigenaarschap leidt tot betere onderlinge relaties.” Welke raad heeft Riet voor lezeressen die opkijken tegen alle onzichtbare werk dat in deze periode komt kijken bij het organiseren van de feestdagen? “Lijst op wat er allemaal gepaard gaat met een feest organiseren en verdeel dit in domeinen. Bekijk de lijst met je gezin en laat iedereen een volledig domein voor zijn rekening nemen”, zegt Riet. “Het feestmaal is bijvoorbeeld een domein: menu samenstellen, inkopen doen, zorgen dat er genoeg glazen en een feestelijk tafellaken zijn, koken, afwassen… De inrichting of cadeautjes en de animatie zijn dan weer voor iemand anders.” En dan: laat het los. Riet raadt aan om dat mantra ergens op te hangen als je het moeilijk vindt om je niet te bemoeien. “Stel jezelf de vraag: waarom moet het per se op mijn manier gebeuren? En is het de stress waard die ik daarover ervaar?”, zegt Riet. “Bedenk ook dat oefening kunst baart. Geef je huisgenoten ruimte om te leren. Protip: laat de kerstschoonmaak door een ander gezinslid doen en ga naar buiten, een wandeling maken.”
De online profieltest invullen? Dat kan via www.eigenmix.be/het-hiergeen-hotel-de-test ■
