www.glos.pl 21 – 28 grudnia 2016
nr 51 – 52
Głos Nauczycielski
Spotkania z arteterapią
23
Warsztat 3. Ja i moja dłoń
Pozytywne wzmocnienia To już trzeci przystanek: warsztaty „Ja i moja dłoń”. W trakcie tego spotkania zależało mi przede wszystkim, aby każda uczestniczka wyszła z niego z poczuciem dowartościowania, z pozytywnym odbiorem samej siebie
Kontynuujemy naszą przygodę, która jest podróżą w głąb siebie. Tym razem chciałam pokazać, jak ważne jest dostrzeganie pozytywnych cech i wartości w samym sobie i w drugim człowieku. W dzisiejszych czasach to nie jest takie proste. Od wszystkich wymaga się „bycia najlepszym i najfajniejszym”. Nie ma miejsca na porażki, upadki, drobne potknięcia. Cierpimy na brak pozytywnych wzmocnień, na brak pozytywnych słów, cierpimy na deficyt pozytywnego postrzegania siebie samych. Chciałam skonfrontować dziewczyny z tym trendem. Chciałam pobudzić je do refleksji, pokazać, jak wiele zależy od nas samych. Punktem wyjścia była dłoń – jako symbol samego siebie. Potem była kartka i postrzeganie siebie. Na koniec same pozytywy. I oczywiście refleksja. Główne cele tych zajęć to pobudzenie do zastanowienia się nad własną osobą, konfrontacja mojego widzenia z tym, jak mnie postrzegają inni, oraz wzmocnienie własnego poczucia wartości, a co za tym idzie – samooceny.
Część I – rozgrzewka Zajęcia zaczynam krótkim wprowadzeniem. Zapisuję temat warsztatów na tablicy. Pozwalam uczennicom swobodnie mówić o tym, czego się spodziewają na dzisiejszych zajęciach. Następnie przechodzę do głównej części rozgrzewki – zapoznania ze swoimi dłońmi. Poprosiłam dziewczyny, aby teraz postarały się dokładnie słuchać tego, co mówię, i aby oddały się proponowanym przeze mnie działaniom: „Poznaj siebie przez swoje dłonie. Wyraź siebie przez swoje dłonie. Unieś swoją prawą dłoń i przyjrzyj się jej. Pooglądaj ją z każdej strony. To samo zrób z lewą dłonią. Jakie są Twoje dłonie? Czy obie są takie same? Czy może któraś zwraca szczególnie Twoją uwagę? Czy ta dłoń wyraża Ciebie? Może trzeba ją jakoś inaczej uformować? Poeksperymentuj i przyglądaj się dokładnie. Gdy już znajdziesz kształt i formę odzwierciedlającą Ciebie, połóż tę dłoń na kartce papieru i ją odrysuj – możesz poprosić sąsiadkę z ławki o pomoc”. Tutaj należy dać trochę czasu uczestnikom – to bardzo ważne, aby rzeczywiście zaczęły się przyglądać
swoim dłoniom, aby zaczęły je formować. Ja powtarzam moje polecenia parę razy. Mówimy spokojnie, obserwując otoczenie.
Jak ważne w naszym życiu są pozytywne informacje zwrotne kierowane do młodych ludzi. Jak ważne jest mówienie innym, co nam się w nich podoba. Niby o tym wiemy, ale jednak zapominamy. Często dużo prościej dostrzec coś, co nam przeszkadza, coś, co jest nie tak, niż się wysilić i dostrzec coś pozytywnego, co warto powiedzieć drugiemu człowiekowi. Cieszę się, że dzięki tym zajęciom uczennice mogły doświadczyć tylu pozytywnych emocji za sprawą drugiego człowieka. Mam nadzieję, że każda w yciągnęła z nich coś dla siebie i od tej pory nie będą szczędzić sobie i innym pozytywnych słów. ◘
Część II – działanie Uczennice otrzymały ode mnie puste białe kartki A4. Na tych kartkach miały odrysować uformowaną przez siebie dłoń. Mogły to zrobić same lub z pomocą koleżanek. Gdy zauważymy, że wszystkie już odrysowały swoje uformowane dłonie, prosimy o wycięcie ich i przyklejenie na inną czystą jasną kartkę. Następnie powiedziałam dziewczynom, aby teraz wypisały na w wewnętrznej części dłoni wszystkie swoje cechy. Zadałam kilka pomocniczych pytań: „Jaka jesteś?”, „Jak siebie widzisz”, „Jakie są Twoje charakterystyczne cechy?”, „Za co się lubisz? A może za co się nie lubisz?”. Ważne, aby na tym etapie powiedzieć, że jest to ich indywidualna aktywność i że nie ma złych i głupich rozwiązań. Wszystko, co zostanie napisane, jest jak najbardziej w porządku.
Niezbędnik informacyjny: Uczestnicy: uczennice z III klasy gimnazjum. Miejsce: sala lekcyjna. Materiały: biała kartka ksero (mogą być też jasne kolory), pastele, kredki świecowe, kredki ołówkowe, mazaki, cienkopisy, długopisy, ołówki, nożyczki, klej. Czas działania: dwie godziny lekcyjne.
Część III – prezentacja Po wykonaniu prac przychodzi czas na ich zaprezentowanie. Naszą wystawą była, jak zwykle, podłoga w sali szkolnej. Rozkładałyśmy prace na środku w dwóch rzędach tak, aby każda z nas mogła swobodnie się przemieszczać i oglądać prace koleżanek. To moment ważny, ponieważ zapoznajemy się z pracami innych. Każda z dziewczyn jest ciekawa prac innych. Okazuje się, że dłonie są zupełnie różne. Informacje w nich zawarte są pisane z różnych poziomów – od tych najbardziej ogólnych, powierzchownych po te bardziej osobiste, wewnętrzne i bardzo refleksyjne. Ćwiczenie: Przyjrzyjcie się dokładnie wszystkim dłoniom. Przeczytajcie cechy. Jakie macie refleksje? Czy te prace mają coś wspólnego? Co? Jak myślisz, dlaczego? Czy któraś z Was chciałaby przedstawić swoją dłoń i przeczytać swoje cechy? Jeśli się pojawi osoba, która chciałaby przeczytać informacje zawarte w swojej dłoni, dbamy o jej komfort w trakcie czytania – uważamy, aby nikt się nie śmiał, nie rozmawiał. W zależności od sytuacji możemy także skonfrontować przeczytane informacje z refleksjami innych osób w grupie. Musimy być jednak bardzo wyważeni i uważni na atmosferę panującą w grupie, relacje i sposób komunikacji. Na tych zajęciach uczymy
Komentarze i refleksje uczennic na zakończenie zajęć: MATERIAŁY AUTORKI
MARTA FLORKIEWICZ-BORKOWSKA*
się mówienia o swoich uczuciach, emocjach i przemyśleniach, ale także słuchania innych. To jest także ważna umiejętność i to my jako prowadzący dbamy o zapewnienie uczestnikom bezpiecznej atmosfery w trakcie całych zajęć.
Część IV – Pozytywny bonus Uczennice ponownie dostały ode mnie czyste kartki. Poprosiłam, aby wróciły do ławek i tym razem odrysowały na kartce swoją lewą lub prawą dłoń w postaci rozłożonej. Na dole kartki miały podpisać się inicjałami. Na mój znak przekazały kartkę osobie siedzącej obok po prawej stronie. Zadaniem każdej osoby było wpisanie w środku dłoni jednej pozytywnej cechy osoby, do której należy odrysowana dłoń – to mogła być mocna strona tej osoby, coś, za co tę osobę lubimy, coś, co uważamy w tej osobie za fajne. Po wpisaniu pozytywu kartka z dłonią
zostaje przekazana kolejnej osobie po prawej. Ważne jest, aby napisane informacje się nie powtarzały. Gdy kartka wróci do danej osoby, pozostaje odwrócona informacjami do dołu, dopóki wszyscy nie otrzymają swoich odrysowanych dłoni z powrotem. Na mój znak dziewczyny odwracają kartki i w ciszy czytają zapisane w niej informacje. Pytania ku ref leksji: Jak się czujecie? Co czujecie? Co czułyście, czytając informacje zapisane w Waszej dłoni?
Zamiast podsumowania Na zakończenie wszystkich aktywności domykamy zajęcia, siadając w kręgu i wymieniając się refleksjami dotyczącymi warsztatów.
Refleksja na zakończenie Stacja trzecia uświadomiła mi, jak ważne są pozytywne wzmocnienia.
■ „Nigdy jeszcze nie usłyszałam tylu pozytywnych rzeczy na mój temat. Czuję się szczęśliwa”. ■ „Zrobiło mi się ciepło na sercu, gdy to czytałam”. ■ „Czuję się tak, jakby ogarnęła mnie jakaś bomba pozytywnych emocji. Zaraz chyba wybuchnę ze szczęścia”. ■ „To udawane, sztuczne i nieszczere. Przecież niektóre z nas musiały oszukiwać, bo wiadomym jest, że nie wszystkie w tym gronie się lubimy”.
Lektura: Wiesław Karolak „Moje portrety: działania twórcze – twórczość wspomagająca rozwój”, WSHE w Łodzi 2002 *Nauczycielka języka niemieckiego i zajęć technicznych w Publicznym Gimnazjum nr 3 w Pielgrzymowicach. Trenerka edukacyjna, ekspertka w Centrum Edukacji Obywatelskiej, edukatorka w zakresie nowoczesnych rozwiązań w edukacji, autorka artykułów dotyczących wykorzystania nowoczesnych technologii w edukacji. Fanka nauki metodą projektu. Propagatorka wykorzystywania gier planszowych i zabaw aktywizujących w edukacji. Prowadzi blogi: „deutschfun” z języka niemieckiego oraz „handmade” z zajęć technicznych. Należy do społeczności Superbelfrzy RP.