ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง
m o r f d o fo
y t i c y m n e d r a g
นันทนา ปรมานุศิษฏ์ กรุงเทพมหานคร ส�ำนักพิมพ์มติชน 2558
ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง • นันทนา ปรมานุศิษฏ์ พิมพ์ครั้งแรก : สำ�นักพิมพ์มติชน, กรกฎาคม 2558
ราคา 290 บาท ข้อมูลทางบรรณานุกรม นันทนา ปรมานุศิษฏ์. ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง. กรุงเทพฯ : มติชน, 2558. 224 หน้า. 1. การปลูกพืช I. ชื่อเรื่อง 631.53 ISBN 978 - 974 - 02 - 1412 - 0
ที่ปรึกษาส�ำนักพิมพ์ : อารักษ์ คคะนาท, สุพจน์ แจ้งเร็ว, สุชาติ ศรีสุวรรณ, ปิยชนน์ สุทวีทรัพย์, ไพรัตน์ พงศ์พานิชย์, นงนุช สิงหเดชะ ผู้จัดการส�ำนักพิมพ์ : กิตติวรรณ เทิงวิเศษ • รองผู้จัดการส�ำนักพิมพ์ : รุจิรัตน์ ทิมวัฒน์, อพิสิทธิ์ ธีระจารุวรรณ บรรณาธิการบริหาร : สุลักษณ์ บุนปาน • บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ : พัลลภ สามสี หัวหน้ากองบรรณาธิการ : สอง แสงรัสมี • นักศึกษาฝึกงานกองบรรณาธิการ : อรุโณชา ปานิเสน, พรนภัส คูณวัฒนาพงษ์, กัลยรัตน์ ปูเงิน • พิสูจน์อักษร : ชัยรัตน์ เลิศรัตนาพร กราฟิกเลย์เอาต์ : กรวลัย เจนกิจณรงค์ • ภาพปก-ภาพประกอบ : dailydraw ออกแบบปก-ศิลปกรรม : ประภาพร ประเสริฐโสภา • ประชาสัมพันธ์ : ตรีธนา น้อยสี
หากท่านต้องการสั่งซื้อหนังสือเล่มนี้จ�ำนวนมากในราคาพิเศษ เพื่อมอบให้วัด ห้องสมุด โรงเรียน หรือองค์กรการกุศลต่างๆ โปรดติดต่อโดยตรงที่ บริษัทงานดี จ�ำกัด โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 3353 โทรสาร 0-2591-9013 www.matichonbook.com บริษัทมติชน จำ�กัด (มหาชน) : 12 ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานิเวศน์ 1 เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 1235 โทรสาร 0-2589-5818 แม่พิมพ์สี-ขาวดำ� : กองงานเตรียมพิมพ์ บริษัทมติชน จำ�กัด (มหาชน) 12 ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานิเวศน์ 1 เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 2400-2402 พิมพ์ที่ : โรงพิมพ์มติชนปากเกร็ด 27/1 หมู่ 5 ถนนสุขาประชาสรรค์ 2 ตำ�บลบางพูด อำ�เภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี 11120 โทรศัพท์ 0-2584-2133, 0-2582-0596 โทรสาร 0-2582-0597 จัดจำ�หน่ายโดย : บริษัทงานดี จำ�กัด (ในเครือมติชน) 12 ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานิเวศน์ 1 เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 3350-3353 โทรสาร 0-2591-9012 Matichon Publishing House a division of Matichon Public Co., Ltd. 12 Tethsabannarueman Rd., Prachanivate 1, Chatuchak, Bangkok 10900 Thailand หนังสือเล่มนี้พิมพ์ด้วยหมึกที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เพื่อปกป้องธรรมชาติ ลดภาวะโลกร้อน และส่งเสริมสุขภาวะที่ดีของผู้อ่าน
สารบัญ
10 ต้นกล้าข้าวสาลี...นาข้าวน้อยในกระบะ 12 เรือ่ งเล่าจากโรงเห็ด เห็ดยอดนิยม มือใหม่หัดปลูก 17 เห็ดฟาง...เพาะได้ถ้าใจสู ้ 20 ลงสวน กระถาง วัสดุปลูก 22 กะเพรา โหระพา แมงลัก... ปุ๋ย 24 มิตรรักในครัวไทย ปุ๋ยหมัก 26 ผักชี...ผักที่ปลูกยากที่สุดจริงหรือ เมล็ดพันธุ์ 30 ผักชีลาว...ใช้มากในอาหารต่างแดน ร้านขายต้นไม้และอุปกรณ์การเกษตร 33 ผักชีฝรั่ง...ที่ไม่เห็นในอาหารฝรั่ง ศัตรูที่รัก 38 ขึ้นฉ่าย...โปรดฟังอีกครั้ง สนามเพาะ 42 ฉันชื่อ “ขึ้นฉ่าย” ถั่วงอก...แบบฝึกหัดแรก 44 ต้นหอม...แบ่ง สนุกเพาะ อร่อยกิน...ต้นอ่อนทานตะวัน 46 หอมแย้...สะแงะ โต้วเหมี่ยว...ถั่วลันเตาน้อย 49 กุยช่าย...ผักแป้น
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์ ค�ำน�ำผู้เขียน
50 52 56 60 64 66 68 69 70 71 72 73 74
สะระแหน่...ไม่สาระแน ผักบุ้ง...ตาหวาน ผักกวางตุ้ง...ผักกาดสายซิม ชุนฉ่าย...ผักมัสตาร์ด ผักกาดหิ่น...ฉุนขึ้นจมูก ผักคะน้า...นะคะ ปูเล่...คะน้าสามร้อยปี ผักกาดขาว...แปะฉ่าย ผักกาดหอม...มีดีกว่าผักประดับจาน เรดโอ๊ก กรีนโอ๊ก...หยิกอร่อย จิงจูฉ่าย...คู่แท้ต้มเลือดหมู แคขาว แคแดง...แคไม่แคร์ ชะอม...เหม็นอร่อย มะเขือเทศ...พืชต่างแดน มะเขือพวง มะเขือเปราะ... กะเทาะหน้าแว่น มะเขือยาว มะเขือม่วง บวบ...นุ่มอร่อย แตงกวา แตงร้าน...เพื่อนคู่จาน ถั่วฝักยาว...ฝักถั่วที่ยาวที่สุด ถั่วพู...ถั่วมีปีก ตะไคร้...หญ้ามะนาว ขิง...ก็รา ข่า...ก็แรง ขมิ้น...สารพัดประโยชน์
75 76 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99
กระชาย...ราชาแห่งสมุนไพร หัวไชเท้า...ผักกาดหัว ชมจันทร์...ดอกพระจันทร์บานยามดึก มะรุม...มะตุ้ม อัญชัน...ผีเสื้อสีนำ�้ เงิน หม่อน...มัลเบอร์ร ี่ พริกหวาน พริกไทย...เผ็ดร้อนอย่างไทย ชะพลู...ช้าพลู หูเสือ...ออริกาโนไทย คาวตอง...ผักปลา ผักเผ็ด...คราดหัวแหวน ผักคะแยง...หอมดอกผักกะแยง ยามฟ้าแดงค�ำ่ ลงมา ผักปลัง...ปั๋ง ผักโขม...เพิ่มพลัง ผักแพว...ผักไผ่ ใบบัวบก...แก้ช�้ำใน ผักเป็ดญี่ปุ่น...ฟูฟ่อง เตยหอม...ชื่นใจ ย่านาง...คู่แกงอีสาน กระเจี๊ยบมอญ...กระต๊าด กระเจี๊ยบแดง...โรสเซล มะกรูด มะนาว ส้มจี๊ด เปรี้ยวประจ�ำบ้าน
100 101 102 103 104 105 106 108 109 110 111 112 113 114 115 117 118 119 120 121 122 123 124
ตะลิงปลิง...บิลิมบิง มะเฟือง...ผลไม้ดาว มะดัน...ส้มไม่รู้ถอย มะยม...มหานิยม มะกอก...สามตะกร้า ชะมวง...ส้มโมง ผักเหลียง...เหมียง ยอ...ยศ ยอกลิ่น ต�ำลึง...ผักนกปลูก อ่อมแซบ...ต�ำลึงหวาน ผักหวานบ้าน...ผักหวานใต้ใบ คันทรง...ก้านตรง ว่านกาบหอย...อั่งเต็ก โสมไทย...ของดีที่ไม่ต้องลงทุน ผักกระสัง...พริกไทยน้อย กระถิน...ริมรั้ว เมนูจากสวนครัว แกงแคไก่ แกงเห็ด แกงเขียวหวานหมูสามชั้นตะลิงปลิง แกงปลาดุกใบยอ ใบเหลียงต้มกะทิ ปลาสลิดต้มกะทิตะลิงปลิง แกงป่าไก่บ้าน แกงลาวผักหวาน
126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 145 149 151 153 155 157 159 161
แกงส้มดอกแค ต้มโคลงปลากรอบ แกงเลียงกะทิ ผักกาดจอ แกงหมูชะมวง ขนมจีนน�ำ้ เงี้ยว เห่าดง ย�ำเห็ดชุบแป้งทอด ส้มต�ำต้นอ่อนทานตะวัน แหนมเห็ดใบมะยม ย�ำใบบัวบก เห็ดทอดสมุนไพร ห่อหมกปลาช่อนใบยอ ไข่ป่าม ไข่ตุ๋นต้นอ่อนทานตะวัน เห็ดอบชีส น�้ำพริกตะลิงปลิง ใบเหลียงผัดไข่ ผัดสามเหม็น โสมไทยผัดน�้ำมันหอย ตะลิงปลิงแช่อิ่ม น�้ำใบย่านาง น�้ำว่านกาบหอย น�้ำต้นอ่อนข้าวสาลี ประวัติผู้เขียน
163 165 167 169 171 173 177 179 183 185 189 193 197 199 203 205 207 209 211 213 215 219 221 223 224
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์
เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป วิถีชีวิตของคนเราก็เปลี่ยนไปด้วย จากเมื่อก่อนที่เราปลูก บ้านเรือนริมแม่น�้ำ อาศัยน�้ำจากแม่น�้ำในการอุปโภคบริโภค ปลูกพืชผักไปจนถึงเลี้ยงสัตว์ และปรุงอาหารรับประทานเอง แต่ในปัจจุบันเมื่อมีประชากรเพิ่มมากขึ้น เกิดการขยาย ตัวของสังคม ผู้คนขยับขยายและเข้ามาตั้งรกรากในเมืองซึ่งเป็นศูนย์รวมของแหล่งงาน การอยูอ่ าศัยในบ้านเรือนจึงต้องเปลีย่ นไปตาม “พืน้ ที”่ ทีม่ อี ยูอ่ ย่างจ�ำกัด ผูค้ นปรับเปลีย่ น มาเช่าบ้าน ผ่อนคอนโดมิเนียม และอยู่อาศัยตามตึกสูงต่างๆ แทน ซึ่งแน่นอนว่าพื้นที ่ ย่อมมีจ�ำกัด นอกจากนั้นแล้วเรายังต้องแข่งขันในการท�ำงานเพื่อให้ประสบความส�ำเร็จ เราจึงต้องการความสะดวกความรวดเร็วในการใช้ชีวิตมากขึ้นด้วย ด้วยความเร่งรีบจึงท�ำให้เราใส่ใจกับความส�ำคัญกับคุณภาพชีวิตน้อยลงโดยเฉพาะ เรื่องอาหารการกิน เราหันมาบริโภคอาหารฟาสต์ฟู้ด เพราะหากินง่ายและไม่ต้องเสีย เวลาในการปรุง บางคนชอบเพราะติดใจในรสเกลือและอร่อย แต่หารู้ไม่ว่าอาหารเหล่านั้น เมื่อกินในปริมาณมากๆ อาจท�ำให้เกิดการสะสมของไขมัน แป้ง น�้ำตาล และโซเดียมจน กลายเป็นโรคอ้วน โรคไต หรือเบาหวาน ไปจนถึงโรคอื่นๆ ในที่สุดมีโรคภัยสารพัดที่แลก กับความสุขที่เกิดจากการกิน 10
นันทนา ปรมานุศิษฏ์
จนถึงจุดหนึ่งที่เราเรียนรู้ว่า “อาหารจานด่วน” ไม่ใช่ค�ำตอบที่ดีของสุขภาพ จึง เกิดกระแส “คลีนฟูด้ ” ขึน้ โดยหลักง่ายๆ คือ กินอาหารทีม่ ปี ระโยชน์ ไม่ปรุงแต่ง กระแส นี้ได้จุดประกายเล็กๆ ให้คนเมืองหันมาใส่ใจในการกินเพื่อสุขภาพมากขึ้น แต่ถ้าจะให้ไป ซื้อผักตามตลาดหรือซูเปอร์มาร์เก็ตที่ราคาสูงมากทุกวันคงไม่ไหว อยากจะปลูกพืชผัก สวนครัวไว้ท่ีบ้านให้พอได้เก็บกินมันก็ไม่มีพื้นที่พอให้ปลูก ไม่รู้จะท�ำยังไงดี หรือบางคน อาจจะก�ำลังคิดว่าปลูกผักยุ่งยากหลายขั้นตอน ไหนจะต้องพรวนดิน รดน�้ำ ใส่ปุ๋ย ท�ำงาน มาทั้งวันก็เหนื่อยแล้วยังจะต้องมานั่งดูแลผักอีก หนังสือ “ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง” เล่มนี้ เป็น “ทางเลือก” ที่ช่วยคุณให้ท�ำตามความตั้งใจได้ง่ายขึ้นกว่าเดิม ตั้งแต่ “การปลูกผัก” ในทุกขั้นตอน ทั้ง การเลือกซื้ออุปกรณ์ การเตรียมดินปลูก การดูแลพืชที่เราปลูก ซึ่งไม่ ใช่เรื่องยากและ ซับซ้อนอย่างที่คุณๆ คิด แถมในพาร์ตที่ 2 เรายังมีเมนูง่ายๆ ที่ท�ำได้จากสวนครัวคน เมืองของเราเอง จะท�ำให้คณ ุ สนุกและเพลิดเพลินไปกับสวนครัวเล็กๆ ริมระเบียงหรือแปลง หลังบ้าน ความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยและวิถีชีวิตจะไม่ใช่ปัญหาของเราอีกต่อไป เพียง เรารู้จักการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมใหม่ๆ เพียงเท่านี้เราก็สามารถใช้ชีวิตอยู่ใน สังคมเมืองที่แสนวุ่นวายได้อย่างสบายๆ ขอให้เพลิดเพลินกับการปลูกผัก ดูแลสวน และเอร็ดอร่อยกับการทานอาหารจาก สวนครัวฝีมือเราเองนะคะ ส�ำนักพิมพ์มติชน
ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง
11
ค�ำน�ำผู้เขียน
ฉันเป็นเด็กเมืองหลวงที่ใฝ่ฝันว่าจะได้ไปใช้ชีวิตอยู่ต่างจังหวัด ปลูกผัก ท�ำสวน เลี้ยงปลา เลี้ยงเป็ดไล่ทุ่ง ฉันฝันไว้ตั้งแต่เล็กทีเดียว ก็เพราะเป็นชาวเมืองที่ต้องอยู่ใน ตึกแถวที่แออัด จึงอยากมีทุ่งกว้างให้วิ่งเล่น อยากไปเล่นปีนต้นไม้ จับปลากับเขาบ้าง ยิ่ง ได้เติบโตมากับหนังสืออย่างลูกอีสาน ขน�ำน้อยกลางทุง่ นา และติสตูนกั ปลูกต้นไม้ หนังสือ เหล่านี้ล้วนสร้างแรงบันดาลใจที่ทรงพลัง นับแต่วัยเยาว์มาจนถึงทุกวันนี้ที่อายุปาเข้าไป จะกึ่งศตวรรษอยู่มะรอมมะร่อ ฉันก็ยังคงต้องใช้ชีวิตอยู่ในเมืองด้วยภาระหน้าที่ที่ต้องรับ ผิดชอบ แม้ว่าจะได้ซื้อที่ดินแปลงเล็กๆ ในต่างจังหวัดไว้แล้วหลายสิบปีก็ยังไม่ได้ใช้ชีวิต เป็นคนบ้านนอกกับเขาสักที ในเมื่อชีวิตจะต้องอยู่ในเมืองก็ปลูกต้นไม้ในเมืองนี่แหละถึงแม้ว่าจะมีที่เท่าแมว ดิ้นตายก็เถอะ ฉันปลูกต้นไม้เสมอๆ เมื่อมีโอกาส สมัยเป็นสาวแรกรุ่นดรุณีก็ปลูกแต่ไม้ ดอกไม้ประดับที่ชอบ แม้ว่าจะมีเสียงทัดทานจากผู้ใหญ่ว่าปลูกไม้เหล่านี้ไปก็กินไม่ได้ ท�ำไมไม่ปลูกพืชทีก่ นิ ได้เล่า แต่ฉนั ก็หาสนใจไม่ วัยสาวอันเต็มไปด้วยความฝันย่อมเหมาะ กับดอกไม้หอมหวานจรุงใจ ไม่เห็นจะต้องสนใจเลยว่าจะกินได้หรือไม่ ในเมื่อชีวิตที่หล่อ เลี้ยงด้วยความฝันนั้นมันชุ่มฉ�่ำเบิกบานเพียงพอแล้ว 12
นันทนา ปรมานุศิษฏ์
ต่อเมื่อวันเวลาผ่านเลยไปตามวัย ฉันเริ่มเห็นแล้วว่าปลูกอะไรที่กินได้มันอิ่มท้อง กว่า และตระหนักชัดเมื่อฉันต้องการที่จะสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับตัวเอง เหตุ เพราะไม่สามารถสร้างความมั่นคงทางทรัพย์สินเงินทองได้ ฉันลงมือปลูกผักกินเองด้วย เหตุผลหลายประการดังนี้ เมื่อเราเข้าสู่วัยเกือบกึ่งศตวรรษสังขารย่อมร่วงโรยไปตามวัยจึงต้องบ�ำรุงรักษา และใส่ใจมากกว่าสมัยสาวรุ่นที่ไม่เคยเจ็บไข้ได้ป่วย หันมากินของมีประโยชน์ ลดของที่ ท�ำให้เกิดโทษ แม้กระนั้นสิ่งที่ฉันยึดมั่นถือปฏิบัติมาโดยตลอดคือ ฉันไม่เชื่อในความสุด โต่ง ไม่เชื่อในต�ำราใดๆ หรือนักวิชาการใดๆ ที่เดี๋ยวก็ออกมาบอกว่ากินไข่ไม่ดี เดี๋ยวก็ บอกให้กินไข่วันละ 2 ฟอง ที่เคยห้ามกินน�้ำมันหมูให้กินน�้ำมันพืชจนธุรกิจน�้ำมันหมูต้อง ล้มหายตายจากไป แล้วตอนนี้ก็มาบอกว่ากินน�้ำมันหมูดีกว่าน�้ำมันพืช น�้ำมันมะพร้าวก็ เช่นกันเคยตกเป็นจ�ำเลยเช่นเดียวกับน�้ำมันหมู กะทิควรกินหรือไม่ควรกิน หรือนมจะกิน ดีหรือไม่กินดี เหล่านี้ก็ไม่ต้องคิดให้ปวดหัว วิธีของฉันคือกินทุกอย่างที่ขวางหน้า แต่กินอย่างพอเหมาะ เพราะฉันถือว่านั่น แหละคือการสร้างสมดุล เว้นแต่สงิ่ ทีเ่ รารูว้ า่ กินมากไม่ด ี เช่น น�ำ้ ตาลและเกลือ ทีเ่ รามักจะ ลืมคิดว่ามันแฝงอยู่ในขนมและเครื่องดื่มมากเพียงใด ก็พยายามลดลง การปฏิบัติดังนี้คือ การยึดถือทางสายกลางนั่นเอง ฉันจึงมีความสุขกับการกินโดยไม่เคยต้องมาทรมานด้วย การอดๆ อยากๆ หรือกินแล้วรู้สึกผิดบาปมหันต์ต้องมาสารภาพบาปกันทีหลัง เมื่ออยากมีสุขภาพดี อยากกินอาหารที่ดีจึงต้องเริ่มตั้งแต่วัตถุดิบที่ดี เรารู้กันว่า พืชผักต่างๆ ที่ปลูกขายกันนั้นใช้ยาฆ่าแมลงและสารเคมีมากเพียงใด หากปลูกเองได้จึง ปลอดภัยกว่าเห็นๆ ฉันปลูกผักเพราะขี้เกียจไปตลาดบ่อยๆ ผักนั้นซื้อมาแล้วใช้ไม่หมดก็เน่าเสีย เสีย ดายเงิน และเสียดายของนัก จะให้ไปซื้อของในซูเปอร์มาร์เก็ตอย่างสมัยก่อนก็ไม่เอาแล้ว เพราะราคาแพงกว่า กันหลายเท่าตัว เมื่อก่อนจ�ำต้องซื้อเพราะท�ำงานประจ�ำไม่มีทางเลือกมากนัก เวลาซื้อ ผักต้องซื้อทั้งถุงทั้งแพ็กทั้งที่เราจะใช้แค่นิดเดียว กว่าจะเวียนมาใช้อีกรอบก็เน่าเสียแล้ว หรือบางทีตอนซื้อก็ยังนึกไม่ออกว่าจะท�ำกับข้าวอะไรก็ซื้อมาก่อน แต่พอจะท�ำก็ขาด โน่นขาดนี่ก็ต้องวิ่งไปตลาดอีกไม่สะดวกเลย ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง
13
ความฝันของฉันคือการมีผักสวนครัวอยู่ในบ้านจะกินจะใช้เมื่อไรก็ออกไปตัดมา เท่าที่ต้องการ ไม่ต้องเหลือทิ้ง และยังได้ผักสดๆ หอมๆ มาท�ำกับข้าวได้ทันทีที่ต้องการ นึกอยากจะท�ำเมนูไหน ก็มีของครบอยู่ในบ้านแล้ว ยิ่งฉันหันมาเอาดีทางเรื่องอาหารอย่างเต็มตัว พืชผักหลาย อย่างหาได้ยากในกรุงเทพฯ จึงจ�ำต้องปลูกเองเพื่อมีไว้ใช้ในการท�ำอาหารนานาภูมิภาค และนานาชาติของฉัน แต่ละคนจึงควรจะเลือกปลูกตามที่ตัวเองกิน และให้เหมาะสมกับ พื้นที่ที่มี บ้านของฉันอยู่ในเมืองหลวงในพืน้ ทีท่ เี่ ป็นย่านพักอาศัย มีพนื้ ทีท่ งั้ หมด 55 ตาราง วา แต่ก็สร้างเป็นตัวบ้านเสียเกือบเต็มพื้นที่ เหลือพื้นที่ส�ำหรับท�ำสวนน้อยนิด ก็ราคา ที่ดินในเมืองนั้นแพงเกินกว่าที่จะซื้อมาเพื่อปลูกผัก ฉันจึงมีพื้นที่ส่วนที่เป็นดินจริงๆ กว้าง ราว 50 เซนติเมตรยาวตลอดแนวรัว้ บ้าน ทัง้ ด้านในและด้านนอกซึง่ ก็ลงไม้หอมไปจนเกือบ หมดพื้นที่แล้ว และพื้นที่กลางบ้านเล็กๆ ที่ฉันกันให้เป็นสวน นอกนั้นก็เป็นการปลูกใน กระถางทั้งสิ้น ด้วยการใช้พื้นที่ทุกตารางนิ้วอย่างคุ้มค่าที่สุด การปลูกผักนั้นเป็นความเบิกบาน เมื่อลงมือท�ำจะเกิดสมาธิและปัญญาตามมา เป็นการบ�ำบัดจิตที่ดีทางหนึ่ง ยิ่งเมื่อเห็นความงอกงามที่เพาะจากเมล็ดด้วยสองมือของ เราเองแล้ว ปีติจะบังเกิด แล้วคุณจะรู้ว่าความสุขอยู่ใกล้ตัวแค่นี้เอง ยิ่งเอาพืชผักจากสวน น้อยๆ ของเรามาท�ำอาหารเอง นี่แหละคือสุดยอดของคุณภาพชีวิตที่ดี หนังสือเล่มนี้จึงเป็นการรวมเอาความรักทั้งสองอย่างของฉัน คือการปลูกต้นไม้ และการครัว เพือ่ เป็นแนวทางส�ำหรับผูท้ มี่ หี วั ใจสีเขียว และยังให้แนวทางในการปรุงอาหาร จากวัตถุดิบที่เรามี ฉันขอเชิญชวนให้มาเป็นชาวสวนน้อยๆ ด้วยกัน และสนุกกับการปรุงอาหารจาก สวนครัวของเราเอง อยากให้คณ ุ เห็นว่าเมนูจากสวนครัวของเรานัน้ มีมากมายไม่จำ� กัดจริงๆ
14
นันทนา ปรมานุศิษฏ์
นันทนา ปรมานุศิษฏ์
ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง
m o r f d o fo
y t i c y m n e d r a g
PART 1
มือใหม่หัดปลูก
food from my city garden 18
นันทนา ปรมานุศิษฏ์
มือใหม่ หัดปลูก
การปลูกในที่นี้ฉันขอเน้นไปที่การปลูกในกระถางส�ำหรับคนเมืองจริงๆ ที่ไม่มีดิน ให้ลงเช่นเดียวกับที่บ้านของฉัน ส่วนบ้านใครที่มีดินให้ลงต้นไม้ก็ถือว่าโชคดีไป เพราะต้น ไม้ที่ลงดินย่อมเติบโตได้ดีกว่าไม้กระถางอยู่แล้ว ส�ำหรับมือใหม่หัดปลูกนั้นก็ต้องมาเตรียมวัสดุอุปกรณ์พื้นฐานกันก่อน ได้แก่ กระถาง พลั่วมือ จอบ เสียม กรรไกรตัดกิ่งไม้ ถุงมือ ดิน และปุ๋ย เป็นต้น ส�ำหรับฉัน นิยมปลูกพืชด้วยดิน ซึ่งมีอุปสรรคคือโรคพืชและศัตรูพืช และควบคุมได้ยากกว่าการปลูก พืชน�้ำ แต่ก็เริ่มต้นได้ง่ายเพราะไม่ต้องใช้อุปกรณ์อะไรมากมายที่มีราคาแพง ฉันยังมั่นใจ ในการกินพืชดินเพราะรู้สึกว่ามันเป็นธรรมชาติมากกว่า และเรากินพืชที่ปลูกด้วยดินมา แต่ไหนแต่ไรแล้ว ปลูกเองกินเอง เมนูอร่อยจากสวนครัวคนเมือง 19