Japan Salaryman เป็นได้มากกว่ามนุษย์เงินเดือน บูม ภัทรพล เหลือบุญชู
กรุงเทพมหานคร ส�ำนักพิมพ์มติชน 2558
Japan Salaryman เป็นได้มากกว่ามนุษย์เงินเดือน • บูม ภัทรพล เหลือบุญชู พิมพ์ครั้งแรก : สำ�นักพิมพ์มติชน, เมษายน 2558 ราคา 190 บาท
ข้อมูลทางบรรณานุกรม บูม ภัทรพล เหลือบุญชู. Japan Salaryman เป็นได้มากกว่ามนุษย์เงินเดือน. กรุงเทพฯ : มติชน, 2558. 184 หน้า.--สาระบันเทิง 1. การทำ�งาน. 2. ความสำ�เร็จ. 3. จิตวิทยาประยุกต์. I. ชื่อเรื่อง. 158.7 ISBN 978 - 974 - 02 - 1403 - 8 ที่ปรึกษาส�ำนักพิมพ์ : อารักษ์ คคะนาท, สุพจน์ แจ้งเร็ว, สุชาติ ศรีสุวรรณ, ปิยชนน์ สุทวีทรัพย์, ไพรัตน์ พงศ์พานิชย์, นงนุช สิงหเดชะ ผู้จัดการส�ำนักพิมพ์ : กิตติวรรณ เทิงวิเศษ • รองผู้จัดการส�ำนักพิมพ์ : รุจิรัตน์ ทิมวัฒน์ บรรณาธิการบริหาร : สุลักษณ์ บุนปาน • บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ : พัลลภ สามสี บรรณาธิการเล่ม : ปรียานุช หลักค�ำ • พิสูจน์อักษร : เมตตา จันทร์หอม กราฟิกเลย์เอาต์ : อัสรี เสณีวรวงศ์ • ออกแบบปก-ศิลปกรรม : ศศิณัฏฐ์ กิจศุภไพศาล ภาพวาดประกอบ : ชมพูนุท ชมภูรัตน์ • ประชาสัมพันธ์ : สุชาดา ฝ่ายสิงห์
หากท่านต้องการสั่งซื้อหนังสือเล่มนี้จ�ำนวนมากในราคาพิเศษ เพื่อมอบให้วัด ห้องสมุด โรงเรียน หรือองค์กรการกุศลต่างๆ โปรดติดต่อโดยตรงที่ บริษัทงานดี จ�ำกัด โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 3353 โทรสาร 0-2591-9012
www.matichonbook.com บริษัทมติชน จำ�กัด (มหาชน) : 12 ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานิเวศน์ 1 เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 1235 โทรสาร 0-2589-5818 แม่พิมพ์สี-ขาวดำ� : กองงานเตรียมพิมพ์ บริษัทมติชน จำ�กัด (มหาชน) 12 ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานิเวศน์ 1 เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 2400-2402 พิมพ์ที่ : โรงพิมพ์มติชนปากเกร็ด 27/1 หมู่ 5 ถนนสุขาประชาสรรค์ 2 ตำ�บลบางพูด อำ�เภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี 11120 โทรศัพท์ 0-2584-2133, 0-2582-0596 โทรสาร 0-2582-0597 จัดจำ�หน่ายโดย : บริษัทงานดี จำ�กัด (ในเครือมติชน) 12 ถนนเทศบาลนฤมาล ประชานิเวศน์ 1 เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทรศัพท์ 0-2580-0021 ต่อ 3350-3353 โทรสาร 0-2591-9012 Matichon Publishing House a division of Matichon Public Co., Ltd. 12 Tethsabannarueman Rd., Prachanivate 1, Chatuchak, Bangkok 10900 Thailand หนังสือเล่มนี้พิมพ์ด้วยหมึกที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เพื่อปกป้องธรรมชาติ ลดภาวะโลกร้อน และส่งเสริมสุขภาวะที่ดีของผู้อ่าน
สารบัญ
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์ ค�ำนิยม - บอย วิสูตร แสงอรุณเลิศ - เกตุวดี Marumura ค�ำน�ำผู้เขียน
5 7 9 11
ชีวิตเปลี่ยน เมื่อหางานที่ญี่ปุ่น สนามงาน = สนามรบ ฝึกงานด้วยกองทหาร คนแบบไหนที่คนญี่ปุ่นต้องการ ชาร์จพลังตอนเช้าแบบ Japan Salaryman “ความหมาย” ที่ซ่อนไว้ในค�ำพูด ความตั้งใจท�ำงาน วัดด้วยเวลาเข้างาน? คนญี่ปุ่นไม่เปลี่ยนงานบ่อย
15 25 33 41 47 53 63 69
ความพิถีพิถันในการขึ้นลิฟต์และนั่งแท็กซี่ของคนญี่ปุ่น โค้งท�ำไมระหว่างคุยโทรศัพท์ “ชุดสูท” อาวุธคู่กาย Japan Salaryman กลยุทธ์เด็ดเอาชนะใจลูกค้า “ปะ ไปดื่มกัน” พิธีกรรมเผยความในใจ ท�ำไมคนญี่ปุ่นถึงบ้างาน เคล็ดลับความส�ำเร็จที่น่าเลียนแบบ “ผู้น�ำญี่ปุ่น” ขวัญใจมนุษย์เงินเดือน ยอดมนุษย์ Salaryman ชีวิตของ Salaryman ตัวจริง
81 93 105 111 121 129 139 151 163 173
177 181 183 184
ขอบคุณจากใจ ประวัติผู้เขียน ประวัตินักวาดภาพประกอบ ที่มาของภาพ
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์
หากพูดถึง “มนุษย์เงินเดือน” หรือ “Salaryman” เราคงนึกเห็น ภาพชายหนุ่มวัยกลางคนที่แต่งตัวด้วยชุดสูท ผูกไท หน้าตาเคร่งเครียด รีบออกเดินทางไปท�ำงานในทุกๆ เช้า ท�ำงานอย่างขะมักเขม้น เพื่อรอรับ เงินในทุกสิ้นเดือน อาจจะดูเป็นวงจรชีวิตที่น่าเบื่อ แต่แท้จริงแล้ว นี่ยังเป็น รูปแบบชีวิตที่ยังน่าค้นหา โดยเฉพาะเรื่องราวของเหล่ามนุษย์เงินเดือนจอม ขยันขันแข็งในการงานแบบสุดๆ อย่าง “มนุษย์เงินเดือนญี่ปุ่น” ด้วยความทุม่ เทในหน้าทีก่ ารงาน และมีระเบียบวินยั ของเหล่ามนุษย์ เงินเดือนญีป่ นุ่ จึงท�ำให้พวกเขากลายเป็นคนอีกหนึง่ กลุม่ ที่ได้รบั ความสนใจ และมีแนวคิดการท�ำงานที่ชวนให้ใครหลายคนอยากจะเข้าไปเรียนรู้ หลายคนคงเคยได้ยนิ มาบ้างแล้วว่า “มนุษย์เงินเดือนญีป่ นุ่ ” ท�ำงาน กันชนิดหามรุง่ หามค�ำ ่ เลิกงานดึก ไม่คอ่ ยลาหยุด ล่าสุดถึงกับมีขา่ วออกมา ว่า ทางการญี่ปุ่นได้ออกกฎหมายบังคับให้พนักงานลาหยุดอย่างน้อย 5 วัน ต่อปี! เพราะเหตุใดพวกมนุษย์เงินเดือนญี่ปุ่นถึงได้รักงานยิ่งชีพขนาดนี้ หนังสือเล่มนี้มีค�ำตอบ
“Japan Salaryman เป็นมากกว่ามนุษย์เงินเดือน” เป็นเรื่องเล่า จากประสบการณ์ชีวิตของ “บูม ภัทรพล เหลือบุญชู” เจ้าของแฟนเพจ ยอดนิยม “JapanSalaryman” เขาคือหนุ่มไทยคนหนึ่งที่มีโอกาสไปท�ำงาน ที่ประเทศญี่ปุ่น ใช้ชีวิตเป็น “Japan Salaryman” ในบริษัทเคมีภัณฑ์ยักษ์ ใหญ่ในโตเกียว และเป็นคนไทยเพียงหนึ่งเดียวในบริษัท! ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย ที่จะไปใช้ชีวิตการท�ำงานร่วมกับคนญี่ปุ่นที่ขึ้นชื่อว่ารักงานอย่างสุดชีวิต! ในหนังสือเล่มนี้จึงเต็มไปด้วยเรื่องราวการท�ำงานของญี่ปุ่นในมุม ทีเ่ ราอาจไม่เคยรู ้ เช่น ก่อนการท�ำงานต้องผ่าน “การฝึกงานด้วยกองทหาร” หลังเลิกงานก็ต้องไปกินเลี้ยงสังสรรค์เผยความในใจ พร้อมกับเหตุผลของ ค�ำถามที่หลายคนค้างคาใจว่า “ท�ำไมคนญี่ปุ่นถึงบ้างาน” รวมถึงเทคนิคลับ ที่จะมาท�ำให้คุณเป็นสุดยอดมนุษย์เงินเดือนที่ประสบความส�ำเร็จ มีความ สุขในหน้าที่ และสนุกกับงานที่อยู่ตรงหน้า เรือ่ งราวดีๆ ทีอ่ า่ นได้ทงั้ คนท�ำงานและไม่เคยท�ำงานร่วมกับคนญีป่ นุ่ นอกจากเรื่องราวสุดทึ่งของมนุษย์เงินเดือนญี่ปุ่นแล้ว รูปแบบการท�ำงาน ของพวกเขาก็ยังน�ำมาปรับใช้กับมนุษย์เงินเดือนไทยอย่างเราได้อีกด้วย หลายครั้งเราอาจอยากเบือนหน้าหนีออกจากงานที่แสนเหนื่อยล้า ถ้ารู้สึกหมดเรี่ยวแรง ลองชาร์จพลังไปกับหนังสือเล่มนี้ แล้วปลุกความรู้สึก “อยากท�ำงาน” ให้ตื่นขึ้นมาอีกสักครั้ง “งานไม่ใช่ทุกสิ่งทุกอย่างของชีวิต” แต่ “งานท�ำให้ชีวิตของเรา เดินต่อไปได้” ส�ำนักพิมพ์มติชน
ค�ำนิยม
ไม่อยากจะเชื่อว่าหนังสือเล่มนี้ จะท�ำให้ผมหัวเราะร่า น�้ำตารื้น
“บูม” ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้ มาเรียนเขียนหนังสือในคอร์ส “เขียนไม่กคี่ ำ � ท�ำเงินกว่า” ทีผ่ มสอน แต่เนื่องจากคนเรียนค่อนข้างเยอะ ผมเลยได้เห็นบูม “ปล่อยแสง” น้อยไปหน่อย จนกระทั่งได้มาอ่านต้นฉบับของเขา ผมจึงเพิ่งรู้ว่าผู้ชายที่แต่งตัวเนี้ยบทุกเวลา ท่าทางถ่อมตนคนนี้ เขาเขียนหนังสือเก่งมาก อ่านง่าย สนุก มีสาระ บูมจูงผมเข้าไปในสวนอักษรของเขา
ท�ำให้ผมตลกกับเรื่องป้ายประกาศหยุดร้านแปลกๆ และก็ท�ำให้ผมอ่านเรื่องของ “ฮิโรชิ” พ่อของชินจัง แล้วน�้ำตารื้น
man
ถ้าคุณคิดว่าหนังสือเล่มนี้ไม่เกี่ยวกับคุณ เพราะคุณคงไม่ได้ไปเป็นพนักงานที่ญี่ปุ่น...คุณก�ำลังคิดผิด เราสามารถเรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้อื่นได้เสมอ และโดยเฉพาะญี่ปุ่นเป็นประเทศที่เสมือนเป็นต้นแบบของ Salaryมนุษย์เงินเดือนทีต่ งั้ ใจท�ำงาน มีระเบียบวินยั ทีท่ กุ อย่างคิดมาอย่างดี ถือว่าน่าศึกษาเป็นอย่างยิ่ง
ถือว่าเป็นหนังสืออีกเล่มในปีนี้ ที่ผมรู้สึกอ่านสนุกเหนือความคาดหมาย กัมบัตเตะ!!! นะครับบูม บอย วิสูตร แสงอรุณเลิศ ผู้เขียนหนังสือ “งานไม่ประจ�ำ ท�ำเงินกว่า” www.boywisoot.com
ค�ำนิยม
ดิฉันรู้จักน้องบูมครั้งแรกจากเพจ JapanSalaryman ค่ะ ในฐานะ รุ่นพี่ที่อยู่ญี่ปุ่นมานานกว่า 1 ใน 3 ของชีวิต ดิฉันคิดว่าตัวเองค่อนข้าง รูจ้ กั ประเทศญีป่ นุ่ และคนญีป่ นุ่ ดีในระดับหนึง่ เลยทีเดียว... เอาจริงๆ ดีมากๆ เลยแหละ แต่...แต่โพสต์แต่ละโพสต์ของเพจ JapanSalaryman ท�ำให้ ความมั่นใจที่ดิฉันสั่งสมมาเกือบ 1 ทศวรรษพังทลายสิ้นดี คนที่ ใช้ชีวิต นักเรียนในญี่ปุ่นมาตลอดอย่างดิฉัน “ไม่รู้เรื่อง” และ “ไม่เข้าใจ” อะไรเกี่ยว กับชีวิตการท�ำงานของคนญี่ปุ่นเลย การหางานในญี่ปุ่นไม่ใช่เรื่องง่าย โดยเฉพาะส�ำหรับคนต่างชาติ เพื่อนๆ คนไทยและคนต่างชาติของดิฉันต้องจ�ำใจเก็บกระเป๋ากลับบ้านหลัง เรียนจบเพราะหางานท�ำไม่ได้ แม้แต่เพื่อนคนญี่ปุ่นของดิฉันเองก็ต้อง พยายามไม่ใช่เล่น บางคนเขียนใบสมัครส่งไป 40-50 บริษทั ได้รบั จดหมาย ตอบรับแค่ 2 บริษัท ส่วนเพื่อนสนิทที่อยากท�ำงานธนาคารก็บอกว่า กว่า จะได้งาน ต้องสัมภาษณ์กับฝ่ายต่างๆ กว่า 7 ครั้ง!
เพราะฉะนั้น ดิฉันคิดว่าน้องบูมเก่งมาก! อึดมาก! และโชคดีมาก ที่ได้เข้าไปท�ำงานที่ญี่ปุ่น ส่วนตัวดิฉันและคุณผู้อ่านก็โชคดีมาก ที่น้องบูม น�ำชีวิตคนญี่ปุ่นอีกแง่มุมหนึ่งที่ยังไม่ค่อยมีใครรู้มาแบ่งปันให้ฟัง หลายๆ ประเด็นในหนังสือเล่มนี้เป็นสิ่งที่ดิฉันถามตัวเองมาตลอด ชีวิต ท�ำไมมนุษย์เงินเดือนญี่ปุ่นถึงบ้างานกันขนาดนั้น... ท�ำไมมนุษย์เงินเดือนถึงต้องไปดื่มกันหลังเลิกงาน... หรือเรื่องบางเรื่องก็ท�ำให้ดิฉันเสียดายเหลือเกินที่ไม่ได้ท�ำงานที่ ญี่ปุ่น ไม่อย่างนั้นคงจะมีประสบการณ์สนุกสนานมาเมาท์ให้พี่น้องชาวไทย ฟังแน่ๆ อย่าง “วันหยุดส�ำหรับคนอกหัก”...ถ้ารู้ว่าบริษัทญี่ปุ่นให้หยุดอะไร กับเรื่องแบบนี้ จะยอมลองอกหักดูเลย ตอนกรอกเหตุผลในการลากับตอน ยื่นใบลากับเจ้านายคงตลกน่าดู มาค่ะ! เรามาถลกแขนเสื้อ กรีดนิ้ว แล้วไล่พลิกหนังสือเล่มนี้เพื่อ ตามน้องบูมเข้าไปดูโลกการท�ำงานของมนุษย์เงินเดือนญี่ปุ่น...โลกที่ยังไม่มี นักเขียนไทยคนไหนเล่าละเอียด (และน่าอมยิ้ม) ขนาดนี้ โลกแห่งความอึด การกัดฟันสู้ แก้วเหล้า เคล้าน�้ำตาลูกผู้ชาย...โดโซะ! จากใจจริง...เกตุวดี Marumura
ค�ำน�ำผู ้เขียน
หนังสือเล่มนี้ไม่ได้ชวนคุณให้ไปท�ำงานที่ญี่ปุ่น แต่คุณจะได้แง่คิด อะไรบางอย่างส่งตรงจากประเทศญี่ปุ่น ดินแดนที่มีมนุษย์เงินเดือนเป็น ก�ำลังหลักในการสร้างความส�ำเร็จให้ประเทศ สามารถฟื้นตัวขึ้นมาจาก วิกฤตในระยะเวลาสัน้ ๆ หรือถ้าคุณมีโอกาสร่วมงาน ติดต่อธุรกิจกับคนญีป่ นุ่ หนังสือเล่มนี้คือ “คู่มือการชนะใจ สร้างความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างคนไทย และคนญี่ปุ่น” ที่อ่านง่าย ใช้ได้ผลจริง ทุกเคล็ดลับล้วนมาจากประสบการณ์ ที่ได้สัมผัสกับคนญี่ปุ่นมาแล้ว อดีตผมเคยเกลียดค�ำว่า “มนุษย์เงินเดือน” เข้าไส้ ผมตัดสินภาพ ของมนุษย์เงินเดือนตั้งแต่ยังไม่ได้เป็นมนุษย์เงินเดือนเสียอีก เคยสงสัย ว่า...ท�ำไมมนุษย์เงินเดือนต้องท�ำงานในวงจรที่ซ�้ำซาก เข้างานเช้า กลับ บ้านดึก จมปลักอยู่ในวัฏจักรเดิมๆ ท�ำไมต้องมีเรื่องเครียดอยู่ตลอด ท�ำไม เจ้านายต้องสั่งงานทั้งๆ ที่จะเลิกงานอยู่แล้ว และอาชีพนี้จะกลายเป็นงาน ที่เรารักจริงๆ จากใจได้หรือเปล่า? ผมเก็บความสงสัยเหล่านี้มาโดยตลอด จนกระทั่งถึงเวลาที่ผมต้องไปสัมผัสกับวัฏจักรแบบนี้ด้วยตัวเอง แต่ที่... โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น!!
ผมมีโอกาสได้ไปเรียนต่อมหาวิทยาลัยที่ญี่ปุ่น เคยคบหาดู ใจกับ สาวญี่ปุ่นเป็นเวลาหลายปี เข้าสู่สนามการหางาน แล้วได้เข้าบริษัทญี่ปุ่น ในที่สุด จากการที่ได้เข้าไปอยู่วงในของบริษัทญี่ปุ่น ท�ำงานร่วมกับคนญี่ปุ่น อีกหลายร้อยคน ท�ำให้ผมค้นพบความจริงว่า...มีหลายทัศนคติที่น่าสนใจ ให้แง่คิดเกี่ยวกับการท�ำงาน ทุกอย่างถูกตีกรอบเอาไว้อย่างแยบยลแต่ให้ผล ชัด จะใส่สูท แลกนามบัตร เลี้ยงสังสรรค์ ขึ้นลิฟต์ หรือนั่งแท็กซี่ยังมีแบบ แผนปฏิบัติที่ชัดเจน นี่เป็นแรงบันดาลใจให้ผมเปิดเพจ “JapanSalaryman” แบ่งปัน ทุกแง่คิด ประสบการณ์ชีวิตจากญี่ปุ่น และได้รับความไว้วางใจจากคนเป็น จ�ำนวนมาก มีคนติดตามอ่านถึง 200,000 ครั้งใน 1 สัปดาห์ ผมเชื่อว่า คนไทยมีความโดดเด่นในการปรับตัว เราอาจไม่ต้องเจ้าระเบียบ ซีเรียส เครียดในการท�ำงานขนาดคนญี่ปุ่นก็ ได้ แต่ถ้าหยิบเอาสิ่งดีๆ เรื่องที่ผม น�ำมาเล่าในหนังสือเล่มนีม้ าปรับใช้ คุณก็อาจจะเอาชนะใจคนอีกเป็นร้อยคน พันคนก็ได้ครับ คุณท�ำได้แน่นอนครับ ผมเชื่อแบบนั้น บูม ภัทรพล เหลือบุญชู
Japan Salaryman เป็นได้มากกว่ามนุษย์เงินเดือน
ชี วิตเปลี่ยน เม่ือหางานท่ญ ี ่ปี ่ ุ น
“เราอยากสร้างความแตกต่างให้กับตัวเองไหม” ค�ำถามนี้เป็นค�ำถามที่ผมใช้ถามตัวเองเป็นครั้งแรกๆ เมื่อมีตัว เลือกระหว่างกลับไปท�ำงานที่ไทย หรือปักหลักหางานในประเทศญี่ปุ่น 4 ปี ในชีวิตมหาวิทยาลัยที่ประเทศญี่ปุ่นได้ท�ำให้ผมเติบโตอย่ างก้าวกระโดด เมือ่ แวะกลับไปเยีย่ มพ่อแม่ทกุ ๆ ครัง้ ทีป่ ระเทศไทย มักจะมีคนบอกกับผมว่า “บูม ความคิดเป็นผู้ใหญ่ขึ้นเยอะเลย” นึกดูอีกที ผมก็ประหลาดใจครับ ว่า เราก้าวมาถึงจุดนี้ได้ตั้งแต่เมื่อไหร่ ฉะนั้น ผมอยากแนะน�ำให้เพื่อนๆ ลอง ถามตัวเองเหมือนกันครับว่า “อยากจะเป็นแบบนี้บ้างไหม อยากก้าวหน้าในชีวิตหรือไม่” ถ้าใช่...การท�ำในสิ่งที่ยากกว่าจะเป็นใบเบิกทางสู่ความส�ำเร็จที่ เร็วกว่าเดิมครับ ด้วยความที่ผมยังอยากจะสร้างความแตกต่าง มีมูลค่าใน ชีวิตที่มากกว่าเดิม หลังจากจบการศึกษาแล้ว ผมเหยียบคันเร่ง ลุยหางาน ที่ญี่ปุ่นต่อเลยครับ ช่วงหางานในประเทศญี่ปุ่น ท�ำให้ผมนึกย้อนไปถึงวันที่ต้องกา ข้อสอบเพื่อสอบเข้า ป.1 วันที่ผมจะต้องเลือกว่าอยากเรียนสายวิทย์หรือ
16 Japan Salaryman เป็ นได้ ม ากกว่ า มนุ ษ ย์ เ งิ น เดื อ น