rega 13

Page 1

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪1‬‬


‫ذمارة (‪20 )13‬ي حوزةيراني (‪)2009‬‬ ‫هةموو ‪ 5‬و ‪20‬ي مانط َيك دةردةض َيت‬ ‫خاوةني ئيمتياز‬ ‫ماكوان كةريم‬ ‫سةرنووسةر‬ ‫سؤران عومةر‬ ‫‪07501126064‬‬

‫‪29‬‬

‫بة ِريَوةبةري نووسين‬ ‫دليَر عةبدولَآل‬ ‫هاوكارانمان لةم ذمارةيةدا‬ ‫كامةران ثةشيَو‪ ،‬عةبدولَآل ط��ؤران‪ ،‬ذيار‬ ‫ع��وم��ةر‪ ،‬شةنكار عةبدولَآل‪ ،‬هةلَويَست‬ ‫عوسمان‪ ،‬بةرهةم لةتيف‪ ،‬دارا عةبدولَآل‪،‬‬ ‫كةمال ض��ؤم��ان‪ ،‬س��ةالم عةبدولكةريم‪،‬‬ ‫دليَر عةبدولرةحمان‪ ،‬هاو ِر َي كاوة‪ ،‬شةيدا‬ ‫خؤشناو‬

‫ئؤفيسي سةرةكي‪:‬‬ ‫سليَماني ‪ -‬ثشت باخي طشتي‬ ‫تةنيشت خةلَوةتطةي ثيري‬ ‫َ‬ ‫ئيمةيل‪:‬‬

‫‪regamagazine@yahoo.com‬‬ ‫‪www.knewsdaily.org‬‬

‫دابةشكردن‬ ‫خانةي رةهةند‬ ‫‪07708649210‬‬ ‫تيراذ‬ ‫‪6000‬‬ ‫ضاث‬ ‫ضاثخانةي كوردستان‬ ‫نرخ (‪)1500‬‬

‫‪30‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪36‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪3‬‬


‫يةك َييت‪ ،‬خةون بة ثؤسيت سةرؤكي‬ ‫حكومةتةوة دةبين َيت‬ ‫كةمال ضؤماني‬ ‫يةكيتي و ثارتي زؤرينةي كورسييةكاني‬ ‫ئةطةر َ‬ ‫بةدةستبينن و بتوانن كابينةي نويَي‬ ‫ثارلةمان‬ ‫َ‬ ‫حكومةتي هةريَمي كوردستان دروستبكةن‪،‬‬ ‫دةضيت بؤ سةرؤكايةتيي ئةو ثؤستة‪،‬‬ ‫َثي َ‬ ‫ي‪.‬ن‪.‬ك و ث‪.‬د‪.‬ك توشي جياوازيي َتي ِروانين‬ ‫كةسيك بؤ ثؤستةكة‪.‬‬ ‫بن بؤ داناني َ‬ ‫تا َئيستا روون نيية كة سةرؤكي‬ ‫دةبيت‬ ‫كابينةي نويَي حكومةت بؤ ثارتيي َ‬ ‫يةكيتيي‪ .‬هةر يةكةيان و قسةيةك‬ ‫يان بؤ َ‬ ‫يةكيتيي رايدةطةيةنن‬ ‫دةكات‪ .‬بةرثرساني َ‬ ‫كة سةرؤكي كابينةي نويَي حكومةت‬ ‫هي خؤيانة‪َ .‬نيضيرظان بارزانييش ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫هةلبژاردنةكان‪،‬‬ ‫راطةياندووة كة دواي‬ ‫دةبيت‪.‬‬ ‫يةكيتيي َ‬ ‫سةرؤكايةتيي حكومةت بؤ َ‬ ‫بةرثرسيكي باآلي ثارتيي َ‬ ‫دةلَيت‪ ،‬تا‬ ‫كةضي‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َئيستا باس لةوة نةكراوة ثؤستي سةرؤكي‬ ‫كي َبيت‪َ .‬ثيشتريش كؤسرةت‬ ‫حكومةت بؤ َ‬ ‫رةسول جةختي لةوة كردبووةوة كة مافي‬ ‫يةكيتيية لةم نؤرةيةي سةرؤكايةتيي‬ ‫رةواي َ‬ ‫يةكيتييةك سةرؤكايةتيي بكات‪.‬‬ ‫حكومةت‪َ ،‬‬ ‫ناشكريَت حةزي زؤرينةي ئةنداماني‬ ‫يةكيتي بة‬ ‫يةكيتيي باسنةكريَت كة َثييانواية َ‬ ‫َ‬ ‫ببيتة خاوةني ئةم‬ ‫دةبيت َ‬ ‫هةرجؤريَك َبيت َ‬ ‫ثؤستة‪ .‬ئةوان َئيستا لة طريَي بضوكبوونةوةي‬ ‫يةكيتيي دان بةرامبةر ثارتيي‪َ .‬ثييانواية بؤ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت ئةو ثؤستة‬ ‫خؤ ِرزطاركردن لةو طريَية‪َ ،‬‬ ‫هةر بؤ ئةوان َبيت‌‪.‬‬ ‫يةكيتي‪ ،‬لة َئيستاوة بانطةشةي ئةوة دةكا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دكتؤر بةرهةم سالحي دةستنيشانكردووة‌‬ ‫بةوثييةي لة‬ ‫بؤ وةرطرتني ئةو ثؤستة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سةردةمي سةرؤكايةتيكردني حكومةتي‬ ‫سليماني)‬ ‫‌هةريَمي كوردستان (ئيدارةي َ‬ ‫لةاليةن بةرهةم َ‬ ‫سالحةوة تا ِرادةيةك‬ ‫لة َثيش خؤي ضاكتر ئ��ةداي حكومةتي‬

‫‪4‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫يةكيتي دةيةويَت سةرنجي ئةندام‬ ‫كردووة‪َ ،‬‬ ‫شي و وا‬ ‫رابكي‬ ‫خؤي‬ ‫الي‬ ‫بؤ‬ ‫اليةنطراني‬ ‫و‬ ‫َ َ‬ ‫بةهيزي هةية و‬ ‫نيشانبدات كانديديَكي‬ ‫َ‬ ‫دةتوانيت طؤ ِرانكارييةك بكات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ضاوديَريَكي سياسيي بة طؤظاري ريَطاي‬

‫ضاود َيراني سياسيي‬ ‫هةر َيم ثيَيان واية‬ ‫ر َيككةوتنيَك هةية‬ ‫لةنيَوان ثارتيي و‬ ‫يةكيَتييدا كة واي‬ ‫نيشاندةدةن كة ثؤسيت‬ ‫سةرؤكي حكومةت دكتؤر‬ ‫بةرهةمة‪ ،‬بؤئةوةي‬ ‫َ‬ ‫خةلكي يةكيَتيي‬ ‫دةنط بؤ (ليسيت‬ ‫كوردستاني)ي بدةن و‬ ‫دةنط بؤ ليستةكاني‬ ‫تر نةدةن‬ ‫ناضيت بة هيض جؤريَك ث‪.‬د‪.‬ك‬ ‫«ثي َ‬ ‫طوت َ‬ ‫رازييبيت بة وةرطرتني ثؤستي سةرؤكي‬ ‫َ‬ ‫يةكيتييةوة‪ .‬ثارتي‪ ،‬ئةطةر‬ ‫حكومةت لةاليةن َ‬ ‫لةنيو خودي‬ ‫يةكيتي‪ ،‬ئةوا َ‬ ‫ئةو ثؤستة بداتةوة َ‬ ‫ثؤستيك بة َنيضيرظان‬ ‫خؤيدا‪ ،‬لةكاتي َثيداني‬ ‫َ‬

‫دروستدةبيت‪».‬‬ ‫بارزاني‪َ ،‬كيشةي بؤ‬ ‫َ‬ ‫«نيضيرظان بارزاني‬ ‫روونيشيكردةوة‬ ‫َ‬ ‫جيطري دكتؤر‬ ‫ناضيت بةوة‬ ‫ببيتة َ‬ ‫رازييبيت َ‬ ‫َ‬ ‫َثي َ‬ ‫َ‬ ‫بةرهةم سالح و طةر بشكريَتة سةرؤكي‬ ‫ثارلةمان‪ ،‬ب� ِروا ناكةم سةركةوتوو َبيت‪.‬‬ ‫باوة ِريش ناكةم خؤي حةز لة ثارلةمان بكات‪،‬‬ ‫شةخسيياتيكي زياتر قانووني‬ ‫ضونكة ثارلةمان‬ ‫َ‬ ‫و َ‬ ‫قالبووةوةي لةو بوارة و سياسةت دةويَت‪.‬‬ ‫طةر لة مةكتةبي سياسييش دةوامي خؤي‬ ‫دةبي ثؤستي يةكةمي‬ ‫بكات‪ ،‬خؤ ديسان هةر َ‬ ‫هةبيت و ئةواني ديكة نيطةراندةكات‪».‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َنيك يا روونتر بلَيين‬ ‫بةكورتي‪ ،‬نةبووني شوي َ‬ ‫ثؤستيكي باآلتر لة سةرؤكي حكومةت بؤ‬ ‫َ‬ ‫ضيرظان بارزاني‪ ،‬طةورةترين َكيشةي‬ ‫َني َ‬ ‫دةبيت‪ .‬بؤية؛ لةم دؤخة شلؤق و‬ ‫ثارتيي َ‬ ‫َ‬ ‫ناكري ثارتي‬ ‫يةكيتييدا‪ ،‬ب ِروا‬ ‫َبيسةروبةرةي َ‬ ‫بةسادةيي َ‬ ‫قبولي ئةوة بكات ثؤستةكةي‬ ‫لةژيَر دةستدا َبيتة دةرةوة‪ .‬ئةطةريش‬ ‫َبيدةنطي ثارتيي و وةآلمنةدانةوةي ئةو‬ ‫يةكيتيي كة باس لةوة دةكةن‬ ‫بةرثرسانةي َ‬ ‫دةبيت‬ ‫يةكيتيي َ‬ ‫كةسيكي َ‬ ‫سةرؤكي حكومةت َ‬ ‫يةكيتيي وا َليكبدريَتةوة كة‬ ‫الي ئةنداماني َ‬ ‫ثؤستةكة هي خؤيانة‪ ،‬ئةوا بة راي زؤريَك‬ ‫لة ضاوديَران لة وةهم دان‪ .‬ضاوديَراني‬ ‫َككةوتنيك‬ ‫سياسيي هةريَم َثييان واية ري‬ ‫َ‬ ‫يةكيتييدا كة واي‬ ‫لةنيوان ثارتيي و َ‬ ‫هةية َ‬ ‫نيشاندةدةن كة ثؤستي سةرؤكي حكومةت‬ ‫دكتؤر بةرهةمة‪ ،‬بؤئةوةي َ‬ ‫يةكيتيي‬ ‫خةلكي َ‬ ‫دةنط بؤ «ليستي كوردستاني»ي بدةن و‬ ‫دةنط بؤ ليستةكاني تر نةدةن‪.‬‬ ‫يةكيتي و ثارتي‬ ‫لة حالةتيكدا ئةطةر َ‬ ‫لةسةر ئةوة كؤكبن ثؤستي هةرة باآلي‬ ‫هاوثةيمانيي كوردستاني لة حكومةتي‬ ‫َعي ِراقي بدريَتة َنيضيرظان‪ ،‬ديسان زؤر‬ ‫ثشتثيبةستن نيية‪ ،‬ضونكة َنيضيرظان‬ ‫جيطةي َ‬ ‫َ‬ ‫نازانيت‬ ‫بارزاني عة ِرةبييةكي ئةوةندة باش َ‬


‫بتواني بةسةركةتوويي كارةكةي بة ِريَوةببات‬ ‫َ‬ ‫و ئيشكردن لة بةغدا‪ ،‬جياوازييةكي زؤري‬ ‫َ‬ ‫هةولير‪.‬‬ ‫هةية‬ ‫لةطةل ئيشكردن لة َ‬ ‫َ‬ ‫دكتؤر بةرهةم سالح‪ ،‬طةر بشكريَتة‬ ‫ناضيت سةركةوتوو‬ ‫سةرؤكي حكومةت‪َ ،‬ثي َ‬ ‫َ‬ ‫َبيت‪ .‬ب ِريارةكاني حكومةت لة ‪ 4‬سالي‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬كة بةناو ه��ةردوو ئيدارةكة‬ ‫َتي َ‬ ‫كةلكرابوونةوة و يةك ئيدارةي يةكطرتوو‬ ‫جيطةي‬ ‫هةولير و دهؤك َ‬ ‫َثيكهاتبوو‪ ،‬زياتر لة َ‬ ‫َ‬ ‫سليماني‬ ‫ةثيكردن بوون نةك لة َ‬ ‫مامةل َ‬ ‫يةكيتي‪ .‬لة ‪4‬‬ ‫ناوضةكاني ژيَر دةستةآلتي َ‬ ‫َ‬ ‫سالي راب��ردوودا‪َ ،‬نيضيرظان بارزاني هةر‬ ‫وةك سةرؤكي حكومةتي هةريَم (ئيدارةي‬ ‫هةولير) زياتر ديار بوو نةك وةك سةرؤكي‬ ‫َ‬ ‫حكومةتي يةكطرتوو‪ ،‬بؤ ئةمةش ضةندان‬ ‫نمونة هةنة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بشبيتة سةرؤكي‬ ‫طةر بةرهةم سالح‬ ‫َ‬ ‫حكومةت‪ ،‬ئةوا زوو تووشي بةريةككةوتن‬ ‫دةب�َ�ي��ت ل��ةط� َ‬ ‫�ةل بةرثرسة ئيداريي و‬ ‫هةولير و دهؤك‪ .‬لةوكاتةشدا‪،‬‬ ‫حيزبييةكاني‬ ‫َ‬ ‫بتوانيت ئيجرائاتة قانوونيي‬ ‫سليماني نيية َ‬ ‫لة َ‬ ‫و «حزبيي»ةكاني بكات‪ .‬بةكورتي‪ ،‬دكتؤر‬ ‫ببيتة سةرؤكي حكومةت‪،‬‬ ‫بةرهةم طةر َ‬ ‫دةفةوتين‪ .‬باوة ِريشم واية‬ ‫هةموو توواناكاني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةبيت‬ ‫ئةو خؤي بةو ثؤستة زؤر دلخؤش َ‬ ‫يةكيتيي بدريَت و لةناو‬ ‫«بيطومان ئةطةر بة َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيشدا‪ ،‬بةو»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيي و ثارتيي‬ ‫ئةطةر تا ِرادةيةك بؤ َ‬ ‫مسؤطةربيت‪،‬‬ ‫بردنةوةي ئةم خولةي ثارلةمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةوا بؤ خولي داهاتوو واتا خولي دواي سالي‬ ‫‪ ،2013‬بة رادةيةك قو ِرسة كة ئةم ضوار َ‬ ‫سالة‬ ‫هيز‪ ،‬زؤر طرنطة‪ .‬ئةطةر بةتةواوي‬ ‫بؤ هةردوو َ‬ ‫َ‬ ‫خؤيان نةطؤ ِرن و ئةوةي خةلك داواي دةكات‬ ‫نةيكةن‪ ،‬ئةوا سةختة لة خولي داهاتوودا‬ ‫بتوانن بطةنةوة دةستةآلت‪ .‬هةر بؤية؛‬ ‫بتوانيت َبي َكيشة ئةو ثؤستة‬ ‫يةكيتي ئةطةر َ‬ ‫َ‬ ‫بة ِريَوةببات و اليةنطران و ئةنداماني خؤي‬ ‫جيطربكات و رازييانبكات‪،‬‬ ‫لة كابينةي نوويَدا َ‬ ‫لة َ‬ ‫هةلبژاردني داه��ات��وودا زؤرينةيةكي‬ ‫طةورة بؤخؤي دةستةبةردةكات‪ .‬ئةمةش‬ ‫يةكيتي‪.‬‬ ‫هيزي َ‬ ‫كاردةكاتة سةر طةورةبووني َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي لةسةر‬ ‫دؤخيكيشدا ئةطةر َ‬ ‫لة َ‬ ‫ئةوة ريَكنةكةونةوة لة داهاتووشدا بةيةكةوة‬ ‫بةشدار بن لة َ‬ ‫هةلبژاردنةكاندا‪ ،‬ئةوا؛ ثارتي‪،‬‬

‫نيَضيرظان دواي نةماني لةسةرؤكي حكومةت دةبيَتة كوتلةيةكي بةهيَزي ناو ثارتي‬

‫زةبريَكي كوشندةي بةردةكةويَت‪ .‬ثارتي‬ ‫لة دؤخي َ‬ ‫قبولكردني ثؤستي سةرؤكايةتيي‬ ‫يةكيتييش‪ ،‬زؤرترين كؤسث‬ ‫حكومةت بؤ َ‬ ‫بؤ دكتؤر بةرهةم دروستدةكات‪ .‬ئةوان هةر‬ ‫نةبيت بؤئةوةي واي ثيشانبدةن كة‬ ‫هيض َ‬ ‫ناتوانيت‬ ‫كةس لة َنيضيرظان بارزاني باشتر‬ ‫َ‬ ‫ئيدارةي حكومةت بكات‪ .‬هةر َكيشةيةكيش‬ ‫بكةويَتة ناو ئةو «ريَككةوتنانة»ي َنيوانيان‪،‬‬ ‫ئ��ةوا هيض دوور نيية سةرؤكي هةريَم‬ ‫و ئةنداماني ثارلةماني ثارتيي داواي‬ ‫دةستلةكاركيشانةوةي سةرؤكي حكومةتي‬ ‫َ‬ ‫يةكيتييةكة» بكةن‪.‬‬ ‫«كةسة َ‬ ‫رازينةبوني ثارتيي‪ ،‬هةر لة َئيستاوة‬ ‫خؤي نماييشكردووة‪ .‬سةرضاوةكانيش ئةوة‬ ‫َككةوتنيك لةسةر ئةو‬ ‫دةخةنة ِروو كة ري‬ ‫َ‬

‫مةسةلةية كراوة‪ .‬ريَككةوتنةكةش‪ ،‬خؤي‬ ‫دةبينيتةوة كة ئةطةر هاتوو ليستي‬ ‫لةوةدا‬ ‫َ‬ ‫نةوشيروان مستةفا كةمتر لة‬ ‫«طؤ ِران»ي‬ ‫َ‬ ‫بةدةستهينا‪ ،‬ئةوا ثارتي سةرؤكي‬ ‫‪ 10‬كورسي‬ ‫َ‬ ‫بةثيضةوانةشةوة‬ ‫يةكيتيي‪َ ،‬‬ ‫حكومةت دةداتة َ‬ ‫بةدةستبي َنيت‪.‬‬ ‫ئةطةر زياتر لة ‪ 10‬كورسي‬ ‫َ‬ ‫هيزن تةنها لة‬ ‫يةكيتي و ثارتي دوو َ‬ ‫َ‬ ‫هةبووني خةتةريَك لةسةر دةستةآلتي‬ ‫سياسيي و هةيمةنةي ئابوريي خؤيان‬ ‫دؤستن نةك لةسةر ثرسة ضارةنوسسازةكان‪.‬‬ ‫سةردةميكدا دؤستايةتيي ئةو دوو‬ ‫لة هةر‬ ‫َ‬ ‫بووبيت‪ ،‬ئةوان دژايةتييان‬ ‫هيزة َثيويست َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبژاردووة‪ .‬لة هةر رؤژيَكيشدا‪ ،‬جياوازي‬ ‫بووبيت‪ ،‬ئةوان دؤستي طياني بة‬ ‫َثيويست َ‬ ‫طياني بوونة‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪5‬‬


‫ثارتي‪ ..‬مــ‬

‫بةهرؤز َ‬ ‫طةآللي ‪ :‬كو ِرانـ‬

‫بةئيهانةيةكي زؤر طةورة د‬ ‫د‪.‬ساالر ‪ :‬هيض جياوازيةكي‬

‫د‪.‬فايةق ‪ :‬يةكَيتي زؤر دذ‬

‫مةسعود بارزاني رازيي دةبيَت سةرؤكي هةريَم نةبيَت؟‬

‫ِراثؤرتي ‪ :‬سؤران عومةر‬ ‫َ‬ ‫لةكتيبي (كوردايةتي و‬ ‫طةآللي‬ ‫بةهرؤز‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةنوسي «لةهةموو دونيادا‬ ‫َست)دا‬ ‫هةلوي‬ ‫َ‬ ‫لةثةرلةمان ثيرؤز تر نية‪ ،‬ضونكة ِرةنطدانةوةي‬ ‫بيروبؤضوني َ‬ ‫خةلكي كوردستانة كةضي كو ِراني‬ ‫مةال مستةفا وةرطرتني ثؤستي سةرؤكايةتي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان بةئيهانةيةكي زؤر‬ ‫طةورة دةزانن َثييان واية بؤ كةسايةتي ئةوان‬ ‫نةنطيية»‪.‬‬ ‫د‪.‬ساالر باسيرة مامؤستاي كؤليجي ياساو‬ ‫سليماني وتي‬ ‫زانستة ِرامياريةكاني زانكؤي َ‬ ‫تاكيكي‬ ‫«دةستورو ياسا لةسةروي هةموو َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةوةيةو ثةرلةمان بةرزترين دةسةآلتة‬ ‫لةاليةن طةلةوة َ‬ ‫هةلدةبذي َ‬ ‫بةثيي ياساو‬ ‫َردري و َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةتواني َليكؤلينةوة لةطةل حكومةت و‬ ‫دةستور‬ ‫َ‬ ‫ثؤستة بةرزةكانيشدا بكات بةسةرؤكي كؤمارو‬ ‫سةرؤكي هةريَم يشةوة‪ .‬ئةمة بؤ ثةرلةماني‬ ‫سيستةميكي ديموكراسي»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةر لةو بارةوة د‪.‬فايةق َ‬ ‫طولثي ئةنداني‬

‫‪6‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫َثيشوتري ثةرلةمان وتي «لةهيض دةستورو‬ ‫ياسايةك دا ئاماذة بةوة نةكراوة كةسةرؤكي‬ ‫َ‬ ‫نةطيري‪،‬‬ ‫ثةرلةمان موقةدةس َبي و ِرةخنةي َلي‬ ‫يةكيتي و ثارتي لةنةوةدةكان شة ِري زؤريان‬ ‫َ‬ ‫هةبووة لةسةر ثؤست و ثارة‪ ،‬بةآلم دواي‬ ‫يةكيتي»‪.‬‬ ‫ئةوةي َ‬ ‫َ‬ ‫فرانسؤ هةريري لةوتاريَكي دا دةل َي‬ ‫«ثةرلةمانيك لةهةستي نابةرثرسياري يان‬ ‫َ‬ ‫هةستيكي ترةوة ِرؤذيَك و دووان و‬ ‫لةهةر‬ ‫َ‬ ‫سي‪ ،‬سةرؤكي ثةرلةمان بداتة بةر شاآلوي‬ ‫َ‬ ‫ثرسيارو توانج و َ‬ ‫سةغلةت كردن و تو ِرةكردن‪..‬‬ ‫ديارة َئيمةش َ‬ ‫نايةلين ثيرؤزي و طةورةيي‬ ‫بشكي»‪.‬‬ ‫سةرؤك بارزاني بةهيض َ‬ ‫شيوةيةك َ‬ ‫َ‬ ‫��ي « بةآلم‬ ‫�‬ ‫دةل‬ ‫د‪ .‬س��االر لةمبارةوة‬ ‫َ‬ ‫كةسيك لةوثؤستةدا وابير بكاتةوة‬ ‫ئةطةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةكةي ِروبة ِروي‬ ‫بةحوكمي مةكانةتي‬ ‫ثةرلةمان نةكريَتةوة ئةمة بيركردنةوةيةكي‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةيي و ئؤتؤكراسية كةئةو‬ ‫تةقليدي‬ ‫بزاني‬ ‫كةسة ثةرلةمان ئةوةندة بةبضوك‬ ‫َ‬ ‫نةبيتةوةو‬ ‫كةنابي ِروبة ِروي ثرسيارو ِرةخنة َ‬ ‫َ‬ ‫لةخوارو سةرؤكةوةن و ئةو بؤي هةية هةر‬

‫َ‬ ‫بيةوي حكومةت و ثةرلةمان حةل‬ ‫كاتيك‬ ‫َ‬ ‫بكات‪ .‬ئةمة بيركردنةوةي حزبي قائيدة‪ ،‬بؤية‬ ‫نابي ثةرلةمانيش ئةوةندة دةسةآلت بدات‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةمانيكي كاراو ثتةو‬ ‫بةسةرؤكي هةريَم و‬ ‫َ‬ ‫نةبيت‪.‬‬ ‫بةهيز َبيت و لةذير ِر َكيفي حيزبدا َ‬ ‫و َ‬ ‫سيستةمي سياسي تةندروست ئةو سيستةمةية‬ ‫كة دةبيت هةموو دةسةآلتةكاني «ياسادانان و‬ ‫بةجيكردن و دادوةري» َليك جودا بن‪.‬‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫لةنوسينيكي‬ ‫دزةيي‬ ‫ئةمين‬ ‫محةمةد‬ ‫عومةر‬ ‫َ‬ ‫دا كةلة ذمارة (‪)865‬ي ِرؤذنامةي كوردستاني‬ ‫َ‬ ‫نوي لة ‪ 1994/12/18‬بآلويكردؤتةوة لةذيَر‬ ‫ناونيشاني (ماسي طرتن و قون تة ِر نةبوون‬ ‫َ‬ ‫دةنوسي «ئةطةر كاك مةسعودي‬ ‫ناكري)‬ ‫َ‬ ‫سي‬ ‫بارزاني «مقدس و ثيرؤز» َبي بةدوبارةو َ‬ ‫َ‬ ‫ببي‬ ‫بارةكردنةوةي ِرةخنةو توانج‬ ‫سةغلةت َ‬ ‫دةبي مام جةالل‬ ‫و لةطةورةيي كةم َ‬ ‫ببيتةوة َ‬ ‫شيوة مقدس وثيرؤز َبي»‪.‬‬ ‫َتالةبانيش بةهةمان َ‬ ‫د‪.‬فايةق محةمةد َ‬ ‫طولثي دةرب��ارةي ئةو‬ ‫ِرابردووة ث ِر لةشة ِرو خويَنةو ئةم َثيكةوة بونةي‬ ‫«ئيستة كةشة ِر ناكةن باشة‪ ،‬ئةو‬ ‫ئةم ِرؤ وتي َ‬ ‫لةئيش و ئازارو‬ ‫َيان‬ ‫ي‬ ‫طو‬ ‫كردووة‬ ‫يان‬ ‫كاتةي شة ِر‬ ‫َ‬ ‫داواي َ‬ ‫كاتيكيش شة ِريان‬ ‫خةلك نةطرتووة‪َ ،‬‬ ‫ِراطرتووة دةستي دةرةكي هاتووة شة ِرةكةي‬ ‫ثي ِراطرتوون و ئاشتي كردونةتةوة ضونكة‬ ‫َ‬ ‫ئيشي َثييان بووة‪َ ،‬‬ ‫لةسالي ‪ 1976‬تاكو ‪1986‬‬ ‫يةكيتي شة ِريان كرد لةكاتي خةباتي‬ ‫ثارتي و َ‬ ‫َثيشمةرطايةتي دا هةموو دونيا داواي َليكردن‬ ‫دةست لةو شة ِرة َ‬ ‫هةلطرن ِراياننةطرت‪ ،‬بةآلم‬ ‫يةك ِرؤذ ِرةفسةنجاني سةرؤك كؤماري‬ ‫يةكيتي ئاشت كردةوة‬ ‫َئيران بوو ثارتي و َ‬ ‫ضونكة شة ِري َئيران َئيراقي َثيكردن‪ ،‬لةدواي‬


‫ثي ثريؤزترة‬ ‫ـةسعود بارزانيي لةثةرلةمان َ‬

‫ــي مةال مستةفا وةرطرتني ثؤستي سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان‬

‫دةزانن‪.‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةمةي كةئَيستة هةية‬ ‫لةطةل مةجليس وةتةنييةكي بةعس و‬ ‫ئةوتؤ نابينم‬

‫ذي ثةرلةمان بوو ثارتيش زؤر دذي حكومةت بوو‬ ‫ِراثة ِرينيشةوة كةلة ‪ 1.5.1994‬شة ِري ناوخؤيان‬ ‫دةست َثيكرد هةموو دونيا داواي كرد شة ِر‬ ‫نةكةن بةآلم تا َ‬ ‫سالي ‪ 1998‬ئةمريكا ئاشتي‬ ‫نةكردنةوة هةر شة ِريان ئةكرد‪ ،‬ئةمريكاش‬ ‫ئيشي َثييان بوو بؤ ئةوةي بوون سةدامي‬ ‫ني‪ ،‬بؤية ئةمريكا ئيشي َثييانة‬ ‫ثي ب ِر َ‬ ‫وخي َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي‬ ‫ياري‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫َكيخستوون‪،‬‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫بؤية‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫بةدةستي خؤيان نية‪ ،‬بةدةستي دةرةوةي��ة‪،‬‬ ‫ثي ئةكات‪ِ ،‬ريَكيان دةخات‪.‬‬ ‫دةرةوة شة ِريان َ‬ ‫دةربارةي ئةوةي كةئايا ثةرلةماني ئةمجارة‬ ‫كةبتواني َلي َثيضينةوة‬ ‫دةبي‬ ‫َ‬ ‫ئةو ثةرلةمانة َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سةرؤكي حكومةت و هةريَم بكات و‬ ‫هةبي؟‬ ‫ئةو دةسةآلتةي َ‬ ‫د‪ .‬س��االر باسيرة وت��ي «»ثةرلةماني‬ ‫كةتائيستة َ‬ ‫ثةرلةمانيكي‬ ‫هةلبذيَراوة‬ ‫َ‬ ‫كوردستان َ‬ ‫كارا نةبووة‪ ،‬ثةرلةماني دوو حزب بووة‪ ،‬حزبيش‬ ‫َليرة حزبي قائيد بووة‪،‬ثةرلةمان لةسةر كاغةز‬ ‫هةبووة‪ ،‬سةرةتاي دورست كردني ثةرلةمان و‬ ‫حكومةت كاريَكي باش بووة بؤ نةتةوةيةك‬ ‫كةجينؤسايد كراوةو َ‬ ‫هةولي لةناوبردني دراوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ب��ةآلم ئةطةر َبيينة سةر هةلسةنطاندني‬ ‫‪َ 18‬‬ ‫سالي تةمةني ئ��ةم دةس��ةآلت��ة ئةوة‬ ‫سي دةسةالتةكة‬ ‫بةئاقاريَكي تردا براوة‪ ،‬هةر َ‬ ‫لةناو يةكتردا تواونةتةوةو حزب حوكمي‬ ‫ثةرلةمان و حكومةتي ك��ردووة‪ ،‬تةنانةت‬ ‫حكومةت باآلدةست بووة بةسةر ثةرلةماندا‪،‬‬ ‫ثةرلةمانيكي تةندروست نةبووة بةو مانايةي‬ ‫َ‬ ‫كةهيزي ئؤثؤزيسيؤني َتيدا َبيت تاكو ضاوديَري‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلت بكات‪ .‬ثةرلةمان تةنها ئامرازيَك‬ ‫بووة بؤ ئامانج‪ .‬مةكتةب سياسي دوو حزبةكة‪،‬‬ ‫َبيطومان بةتةوسيةي سةرؤكي دوو حيزبةكة‪،‬‬

‫دابيت ئةوة دةبريتةوة‬ ‫لةدةرةوة ضييان ب ِريار َ‬ ‫َ‬ ‫ناو ثةرلةمان و َ‬ ‫دةدري‬ ‫لةوي دةنطي لةسةر‬ ‫َ‬ ‫دةكري‪ .‬تةنيا يةك نمونة ئايا بؤضي‬ ‫و قبول‬ ‫ثةرلةمان لةئاست ئازادكردني فرؤكةوانةكة‬ ‫َبي دةنط بوو؟ ئةو وتيشي بةرزانيزم كراوةتة‬ ‫تائيستةش وا َ‬ ‫لةخةلك دةطةيةنن‬ ‫ئايديؤلؤذياو َ‬ ‫كةبةبي سةرؤك ئةو هيض نية‪ ،‬لةسيستةمي‬ ‫َ‬ ‫حسين هةموو‬ ‫بةعسيش دا واب��وو‪ ،‬سةدام َ‬ ‫بةرطيكي هةبوو‪ ،‬بةرطي ئايديؤلؤجياو بةرطي‬ ‫َ‬ ‫حكومةت و ثةرلةمان و حيزبيش لةبةركردبوو‪،‬‬ ‫شيوة َ‬ ‫هةولي ئةوة دةدةن‬ ‫َتالةبانيش بةهةمان َ‬ ‫دةوري كاريزما ببينن»‪.‬‬ ‫دةربارةي ئةوةي ِرؤذي ‪َ 1995/9/7‬‬ ‫هةولي‬ ‫َ‬ ‫ةس��ول» سةرؤكي‬ ‫كوشتني «كؤسرةت ِر‬ ‫حكومةتي هةريَمي كوردستاني ئةوكات درا‪،‬‬ ‫خؤثيشاندانيكي‬ ‫بؤية لة ثاش دوو ِرؤذ لة ‪9/9‬‬ ‫َ‬ ‫هةولير ئةنجامدرا بؤ ثشتيواني‬ ‫طةورة لةشاري َ‬ ‫كردني سةرؤكي حكومةت‪.‬‬ ‫يةكيتي و ثارتي‬ ‫د‪ .‬ساالر وتي «جاران َ‬ ‫شة ِريان بوو لةسةر دةسةآلت و ثارة‪َ ،‬ئيستة‬ ‫ِريَكةوتوون لةسةر دةسةآلت و ثارة‪ ،‬ئةم‬ ‫لةنيوان سةركردةكانداية لةسةرةوة‬ ‫ِريَكةوتنة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك دارو دةستةي خوارةوة‬ ‫لةطةل‬ ‫كةبةرذةوةنديان َتييداية‪.‬ئةو وتيشي هيض نةما‬ ‫ئةو دوو حزبة بةيةكي نةكةن‪ ،‬هةموو ئةو‬ ‫ساالنة لةشاخ شة ِريان كردو هةزاران كةسي‬ ‫َتيدا كوذراوةو ثارةي زؤر َتيدا سةرف كراوة‪،‬‬ ‫لةشاريش سومعةي حكومةت و ثةرلةمانيان‬ ‫شيواند‪ ،‬من هةرطيز باوة ِرم بةم ريكةوتنة نية‬ ‫َ‬ ‫لةسةر بنةماي نةتةوةيي و بةرذةوةندي طشتي‬ ‫بيت‪ ،‬هةرضةندة داخوازيةكي ميلةتة كةشة ِر‬

‫نةبي و َثيكةوة بذين‪.‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي نيشتماني َئيستة كةوتؤتة‬ ‫َ‬ ‫بةهيز‬ ‫الوازيةكي زؤرو‬ ‫بةشيكي طةورةي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي بووة‪،‬‬ ‫بووني ثارتي لةسةر هةلةكاني َ‬ ‫بةآلم َئيستة ثارةو بةرذةوةندي تةسك و‬ ‫مانةوة لةسةر دةسةالت ِرايطرتوون و ئةو‬ ‫يةكيتيش تةنها لةبةرامبةر‬ ‫تةنازوالنةي‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيةكي‬ ‫مانةوةيداية‪ ،‬هةرضةندة ثارتي‬ ‫َ‬ ‫هيزيَكي تر َبيتة‬ ‫ثي باشترة لةوةي َ‬ ‫الوازي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةبةشيوازي تر مامةلة لةطةل ثارتي‬ ‫َثيشةوة‬ ‫َ‬ ‫دةكات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا تاكو َئيستة ثةرلةمان‬ ‫حكومةتيكي يةكطرتوي نيةو حكومةتي دوو‬ ‫َ‬ ‫حزبة‪ ،‬دوو وةزارةتي ناوخؤو دارايي هةية‪ ،‬دوو‬ ‫دةزطاي ئاسايش هةية و دوو دةزطاي ناياسايي‬ ‫هةوالطري هةية‪.‬وةزارةتةكاني تريش بةفيعلي‬ ‫يةكي نةطرتؤتةوة‪ ،‬ئةم شتة طرنطانة يةكيان‬ ‫نةطرتؤتةوة‪ ،‬لةبةر ئةمةشة تاكو َئيستة ثرؤذةي‬ ‫ئاسايشي نةتةوةييمان نية‪.‬‬ ‫لةسةردامانيكدا‬ ‫د‪ .‬ف��اي��ةق وت��ي «‬ ‫َ‬ ‫مةكتةبي سياسي يةكترييان ئةكوشت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةدري بةو‪،‬‬ ‫بةآلم َئيستة ئةو ثؤستة لةمةوة‬ ‫يةكيتي‬ ‫و‬ ‫ثارتي‬ ‫َثيناسي ئةو يةكطرتنةوةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةكؤنفيدرالييةك ئةكةم كةكؤنفيدرالييةكي‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي دا‬ ‫لةنيوان َ‬ ‫خيلةكيية َ‬ ‫حزبيي و َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةنيوان بنةمالةي تالةباني و بنةمالةي بارزاني‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةكؤنفيدرالي دا يةكطرتنةوة نية‪ ،‬هةريةكة‬ ‫هاوثةيمانيتي‬ ‫ئيدارةيةكي جياوازي هةيةو‬ ‫َ‬ ‫كاتيك‬ ‫ستراتيجيةش‬ ‫هاوثةيمانيتية‬ ‫هةية‪ ،‬ئةم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئيمزا كرا كةسالي ‪ 2007‬مام جةالل لةئةمريكا‬ ‫هاتةوة‪ ،‬بؤية َ‬ ‫هةلقوآلوي ويست و داواي‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪7‬‬


‫ئةندامةكاني ئةو دوو حزبة نية‪ ،‬ئةو ئيتيفاقية‬ ‫لةدةرةوة فةرز كراوة‪ ،‬كاتي و ِروكةشةو َ‬ ‫قول‬ ‫يةكيتي و‬ ‫نةبؤتةوة بؤ هةموو ئؤرطانةكاني َ‬ ‫ثارتي‪.‬‬ ‫هاوثةيمانيتيةش قازانجة ناوخؤييةكاني‬ ‫ئةو‬ ‫َ‬ ‫دابةشكردني سةروةت و ساماني ئةم وآلتة‬ ‫بضيتة طيرفاني ئةو دوو حزبةو دةسةآلتيش‬ ‫َ‬ ‫بؤخؤيان ثاوان بكةن‪ ،‬وةك ضؤن طةرميان‬ ‫بةيةكيتي و ده��ؤك و‬ ‫سليماني دراوة‬ ‫َ‬ ‫و َ‬ ‫هةوليريش بؤ ثارتي‪ ،‬ئةو ِريَكةوتنة لةئاستي‬ ‫َ‬ ‫دةرةوةش بؤ َعيراق وآلتاني ناوضة وةك َئيران‬ ‫و توركياو تةنانةت ئةمريكاش سودي هةية‪.‬‬ ‫«بةشيوةيةكي طشتي‬ ‫ناوبراو وتيشي‬ ‫َ‬ ‫ل��ةدواي َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني ‪ 1992‬حكومةت‬ ‫يةكيتي كةوت و ثةرلةمان بةر ثارتي‬ ‫بةر َ‬ ‫كةوت‪ ،‬ثارتي دةيويست هةيبةت بؤ ثةرلةمان‬ ‫يةكيتيش دةيوست هةيبةت‬ ‫دروست بكات‪َ ،‬‬ ‫يةكيتي زؤر دذي‬ ‫بكات‪،‬‬ ‫دروست‬ ‫بؤ حكومةت‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةمان بوو ثارتيش زؤر دذي حكومةت بوو‪،‬‬ ‫َئيمة وةك ئةنداماني ليستي سةوزي ئةوكاتة‬ ‫توشي َ‬ ‫ةتيك بوبوين‪ ،‬سةيرمان ئةكرد‬ ‫حال َ‬ ‫حزبةكةي خؤمان زؤر بةكةم سةيري ثةرلةمان‬ ‫دةكات‪ ،‬بؤية بةو جؤرةش تةماشاي خؤماني‬ ‫ئةكرد‪ ،‬لةساآلني َثيش ‪ 1996‬طةيشتينة ئةو‬ ‫لةليدوانةكاني‬ ‫قةناعةتةي‬ ‫كةيةكيتي بةتايبةت َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةضةمضةمال‬ ‫مام جةالل دا كةدواين َليدواني‬ ‫بوو وتي ئيتر ثةرلةمان تةواو زؤرمان َثيناخؤش‬ ‫بوو‪ ،‬ضونكة ثةرلةمان نةواتي دةسةالتي‬ ‫كورديية»‪.‬‬ ‫ثةرلةماني َثيش َ‬ ‫سالي ‪ 2005‬لةاليةن‬ ‫يةكيتي و ثارتيةوة ضةندين جار داطيركراوة؟‬ ‫َ‬

‫د‪ .‬ساالر بؤئةوة وتي «ثةرلةمان لةهةموو‬ ‫دونياي سيستةمي ديموكراسي دا ثيرؤزة‪،‬‬ ‫بةآلم ثةرلةماني كوردستان َميذوويةكي‬ ‫زؤر ث ِر تراذيدياي هةية‪ ،‬سومعةي ثةرلةمان‬ ‫بةشيوةيةك‬ ‫سومعةيةكي جواني نةبووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بضي لةثةرلةمان‬ ‫ئاب ِروي براوة لةهةموو َ‬ ‫شتيك َ‬ ‫نةضي‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةداخةوة لةكوردستان وايان َ‬ ‫لةخةلك كرد‬ ‫ني‪ ،‬بةدةسةالتي‬ ‫كةب ِرواي بةثةرلةمان َ‬ ‫نةمي َ‬ ‫ئةبي َ‬ ‫خةلك واي َلي َ‬ ‫بكري‬ ‫سياسي نةمينيت َ‬ ‫ئةو ب ِروايةي بؤ بطة ِريَتةوة كةثةرلةمان ثيرؤزة‪،‬‬ ‫بةالم ئةمة بةقسة نابيت بة بةرنامةي باش و‬ ‫بةكردار ئةنجا ئةدريَت‪.‬هيض جياوازيةكي ئةوتؤ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مةجليس وةتةنيةكي بةعس‬ ‫نابينم‬ ‫َ‬ ‫كةئيستة هةية‪ ،‬ضونكة‬ ‫و لةطةل ئةمةي َ‬ ‫مةجليس وةتنيةكةي زةماني بةعس بةهةموو‬ ‫َميذوي خؤي يةك ب ِرياري مةجليسي قيادةي‬ ‫سةورةي ِرةد نةكردؤتةوة‪ ،‬مةجليسي قيادةي‬ ‫حسين‬ ‫سةورةش بينيمان لةذيَر دةستي سةدام َ‬ ‫دا بوو هةرضي ب ِرياريَكي مةجليسي قيادةي‬ ‫س��ةورةي دةرك��رداي��ة بؤيان نةبوو ِرةدي‬ ‫بكةنةوة‪.‬ماناي واية ئةو ثةرلةمانة كارتؤني‬ ‫بةكاريانهيناوة وةك ئامراز‪ ،‬كةواتة‬ ‫بووةو‬ ‫َ‬ ‫ئةبيت َئيمة باس‬ ‫نةبي‬ ‫جياوازيةك‬ ‫هيض‬ ‫ئةطةر‬ ‫َ َ‬ ‫لةضي ئازادي و ديموكراسي و َ‬ ‫بذاردنيك‬ ‫هةل َ‬ ‫بكةين؟‬ ‫دةربارةي ئةوةي ضةندين جار ثةرلةمان‬ ‫يةكيتي و ثارتي بةضةك‬ ‫دريَذكراوةتةوةو َ‬ ‫َ‬ ‫«ثيش ‪31‬ي‬ ‫ثةرلةمانيان طرتووة‪ ،‬طولثي وتي َ‬ ‫ئاب مةسةلةي دريَذكردنةوةي ثةرلةمان‬ ‫هاتة َثيش لة ‪ 29.8.1996‬زؤرينةي ئةندام‬

‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةبووين‬ ‫ثةرلةمانةكاني ليستي سةوز‬ ‫ثةرلةمان درَي��ذ بكريَتةوةو ِرةخنةشمان‬ ‫يةكيتي ئةطرت بةرامبةر ثةرلةمان‬ ‫لةسياسةتي َ‬ ‫بؤية دريَذكردنةوةي ثةرلةمان لةدواي ‪31‬ي‬ ‫يةكيتيش‬ ‫ئاب تةنها ب ِرياري ثارتي نةبوو ِرةئي َ‬ ‫يةكيتي دواجار ضووة‬ ‫هيزيَكي َ‬ ‫بوو‪َ ،‬ثيش ئةوة َ‬ ‫َ‬ ‫سةر ثةرلةمان و َثييان ضؤلكردن و بةرةو ئةوة‬ ‫نةبيت‪.‬‬ ‫ئةضوين ثةرلةمانمان َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي‬ ‫دةربارةي ئةوةي كةئةم ِرؤ َ‬ ‫هاوثةيماني ستراتيجيان هةية َ‬ ‫طولث وتي «‬ ‫َئيستة كةشة ِر ناكةن باشة‪ ،‬ئةو كاتةي شة ِريان‬ ‫لةئيش و ئازارو داواي َ‬ ‫خةلك‬ ‫كردووة طويَيان َ‬ ‫كاتيكيش شة ِريان ِراطرتووة دةستي‬ ‫نةطرتووة‪َ ،‬‬ ‫ثي ِراطرتوون و‬ ‫ةكةي‬ ‫ر‬ ‫شة‬ ‫هاتووة‬ ‫دةرةكي‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ئاشتي كردونةتةوة ضونكة ئيشي َثييان بووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫لةسالي ‪ 1976‬تاكو ‪ 1986‬ثارتي و َ‬ ‫شة ِريان كرد لةكاتي خةباتي َثيشمةرطايةتي‬ ‫دا هةموو دونيا داواي َليكردن دةست لةو‬ ‫شة ِرة َ‬ ‫هةلطرن ِراياننةطرت‪ ،‬بةآلم يةك ِرؤذ‬ ‫ِرةفسةنجاني سةرؤك كؤماري َئيران بوو‬ ‫يةكيتي ئاشت كردةوة ضونكة شة ِري‬ ‫ثارتي و َ‬ ‫َئيران َئيراقي َثيكردن‪ ،‬لةدواي ِراثة ِرينيشةوة‬ ‫كةلة ‪ 1.5.1994‬شة ِري ناوخؤيان دةست َثيكرد‬ ‫هةموو دونيا داواي كرد شة ِر نةكةن بةآلم تا‬ ‫َ‬ ‫سالي ‪ 1998‬ئةمريكا ئاشتي نةكردنةوة هةر‬ ‫شة ِريان ئةكرد‪ ،‬ئةمريكاش ئيشي َثييان بوو‬ ‫ني‪ ،‬بؤية‬ ‫ثي ب ِر َ‬ ‫وخي َ‬ ‫بؤ ئةوةي بوون سةدامي َ‬ ‫ئةمريكا ئيشي َثييانة بؤية ِريَكيخستوون‪،‬‬ ‫يةكيتي و ثارتي بةدةستي خؤيان‬ ‫ب ِرياري َ‬ ‫ثي‬ ‫يان‬ ‫ر‬ ‫شة‬ ‫دةرةوة‬ ‫دةرةوةية‪،‬‬ ‫بةدةستي‬ ‫نية‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ئةكات‪ِ ،‬ريَكيان دةخات»‪.‬‬

‫ِروونكردنةوةيةك لة (مامؤستا عةىل باثري)ةوة‬ ‫ضةند َدلسؤزيَك َثييان طةياندوومةوة كة‬ ‫كةوتنيكى‬ ‫ضاوثي‬ ‫َ‬ ‫ضةند قسةيةكى بةندة كة لة َ‬ ‫دوومانط لةمةوبةرى بةندةدا هاتوون‪،‬‬ ‫كة لة طؤظارى ( ِريَطادا) بآلوكراوةتةوة‪،‬‬ ‫هةنديَك كةس وايان َلي َتيطةيشتوون كة‬ ‫ناديدةطرتنى ِر َؤلى طرنطى جةنابى مامؤستا‬ ‫مةال عوسمانيان ِرةحمةتى خواى لـآ بآ‪،‬‬ ‫َتيدابآ لة بوارى كارى ئيسالميى دا!‬ ‫بةثيويستم زانى بةهةموواليةكى‬ ‫بؤية َ‬ ‫ِرابطةيةنم كة َئيمة ِريَزو تةقديرى تةواومان‬ ‫بؤ جةنابى مامؤستا مةال عوسمانء هةر‬

‫‪8‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫تةمةنيكى زؤريان‬ ‫بة ِريَزيَكى ديكة هةية‪ ،‬كة‬ ‫َ‬ ‫لةخزمةتى ئيسالمء َ‬ ‫مسولماناندا بة ِرآ كردوة‪،‬‬ ‫بةتايبةت مامؤستا مةال عوسمان كة هةر‬ ‫طةنجيتيةوة لةبوارى ثةروةردةو‬ ‫لةتةمةنى‬ ‫َ‬ ‫َفيركردنى زانستة شةرعييةكاندا دةوريَكى‬ ‫كاريطةريى بينيوة‪.‬‬ ‫خوا ثاداشتيان بداتةوةو ثلةو ثايةيان بةرز‬ ‫بكاتةوة‪.‬‬ ‫ئاشكراشة كة َتيبينىء سةرنج هةبوون‬ ‫لةسةر ك��ارو ش�َ�ي��وازى يةكتر لةبوارى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ِريَزو تةقدير بؤ يةك‪،‬‬ ‫كاروضاالكيى دا‪،‬‬

‫دذ نيةو َتيكناطيرآء تةنيا َثيغةمبةرانيش‬ ‫(عليهم الصالة والسالم) لة َ‬ ‫هةلةو كةمء‬ ‫كوو ِريى ثاريَزراو (معصوم)ن‪.‬‬ ‫هةركةسيك دةكةم‬ ‫داواى ليبوردنيش لة‬ ‫َ‬ ‫بووبيتة‬ ‫كة قسةو تةعبيريَكى من بةناحةق َ‬ ‫مايةى نيطةرانيىء َ‬ ‫دل طةرد طرتنى‪.‬‬ ‫عةلى باثير‬ ‫‪2009/6/11‬‬ ‫هةولَير‬


‫سةعدي ئةمحةد ثرية‪ :‬يةك َييت دةنط‬ ‫بةنةوشريوان نادات هةموو ئةو دةنطانةي‬ ‫كةئةيه َين َيت دةنطي َ‬ ‫خةلكي نا ِرازيية‬

‫«ثارتي حزبَيكي طةورة نيةو بضوكيش نية‪ ،‬قةبارةي وةك يةكَيتية»‬ ‫لةم ديدارةدا سةعدي ئةحمةد ثيرة ئةندامي مةكتةبي سياسي يةكيَتي نيشتماني كوردستان لةبارةي ثرؤسةي هةلَبذاردن‬ ‫و ِرةوشي كوردستان و ناوخؤي يةكيَتي و ضةند ثرسيَكي تر دةدويَت و دواتر ئةو ِريَكةوتنامةيةي كةلةنيَوان يةكيَتي‬ ‫و ثارتي واذؤكراوة بؤ ثيَكهيَناني حكومةت باس دةكات‪ ،‬هةرلةم ديدارةدا سةعدي ثيرة باس لةليستي نةوشيروان‬ ‫موستةفا دةكات و ثيَي واية زياتر خةلَكي ِ‬ ‫نارازي دةنط بة ليستةكةي ئةدةن‪.‬‬ ‫ديداري‪ :‬دارا عةبدوَلآل‬

‫سةعدي ئةحمةد ثيرة وةلةو شويَنةكةي زؤر خؤش بوو‪ ،‬بةآلم هةنديَك ثرسياري ريَطا توورِةي دةكرد‬

‫ريَطا‪ :‬جةنابت ئ��اط��ادارى ئةمسا َل‬ ‫سالَى ه��ةلَ��ب��ذاردن ب��وو‪ ،‬زؤر شتى‬ ‫ِ‬ ‫ضاوةرواننةكراو ِروويدا‪ ،‬وةك دةبينين‬ ‫لة لةلوبنان حزب للة كةوتة دواوة‪،‬‬ ‫ئةحمةدى نةذاديش بؤ جارى دووةم‬ ‫لة ئيَران هةلَبذيَرايةوة‪ ،‬بة ِروانينى ئيَوة‬ ‫ِ‬ ‫ضاوةرواننةكراوى لةو جؤرة لة‬ ‫شتى‬ ‫هةلَبذاردنى كوردستاندا روودةدات؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪. :‬كوردستان‬ ‫ةتيكى ترة‪ ،‬بة طشتى بؤ َ‬ ‫ذينطةو َ‬ ‫هةلبذاردن‬ ‫حال َ‬ ‫لة كوردستان طومانمان لة ِرادةى ئاطايى‬ ‫خةلك نية‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةزانى ضى‬ ‫خةلك َئيستا هؤشيارة َ‬ ‫َثيويستةو ضؤن بة ئامانجى خؤى ئةطات‪ ،‬ئةو‬ ‫حكومةتةى كة َئيمة هةمانة لة كوردستان‪،‬‬ ‫حكومةتى شيعارات و ئايدؤلؤذيا نية‪ ،‬حكومةتى‬ ‫حكومةتيكة كة بةدريَذايى‬ ‫خزمةتطوزاريية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫شةست بؤ حةفتا َ‬ ‫سالة بة هاوآلتى ذمارة دوو‬ ‫تةماشا دةكراوة‪ ،‬بؤ يةكةم جاريشة ئازادييةكى‬ ‫دةبيت‬ ‫بؤ خؤى فةراهةم كردووة‪ ،‬لةبةرئةوة َ‬ ‫بير لة ذيَرخانى ئابوورى‪ ،‬سيستمى خويَندن بؤ‬ ‫َ‬ ‫ثةروةردة كردنى نةوةيةكى َ‬ ‫كشتوكال‬ ‫نوى‪،‬‬ ‫و دؤزينةوةى هةلى كاربكريَت‪ ،‬ئةطةر بير لة‬ ‫وةزعى َئيستاو َثيش ِرووخانى ٍِرذيَمى سةدام‬ ‫بةشيك لةطةنجانمان لةريَطةى‬ ‫بكريَتةوة‬ ‫َ‬ ‫ضونة ريزى سوثاوة كاريان دةكرد مةترسيشان‬ ‫طةنجيك سةربازى‬ ‫هةبوو‪ ،‬بةآلم لة ‪1992‬‬ ‫َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪9‬‬


‫نةكردووة‬ ‫َ‬ ‫كةسيك نةبوةتة سةرباز‪،‬‬ ‫لة سالي ‪َ 1992‬‬ ‫كاتيكدا كة زةماني صةدام حسين ‪ 4-3‬نةوة‬ ‫لة َ‬ ‫لة خزمةتي سةربازيدا بوون‪ ،‬لة بةيني تةمةني‬ ‫‪ 18‬بؤ ‪َ 30‬‬ ‫سالدا‪.‬‬ ‫ريَطا‪:‬ئةمة بة دةستكةوت ئةزاني؟‬ ‫س��ةع��دى ئ��ةح��م��ةد ث��ي��رة‪ :‬بة‬ ‫دةستكةوتيكي زؤر طةورةي دةزانم كة َ‬ ‫خةلك‬ ‫َ‬ ‫ئةوةي ديَتة سةربازي با بةئارةزووي خؤي‬ ‫بضيت نةك بة زؤر‪ ،‬لة َعيراقدا َثيشووتر وابوو‬ ‫َ‬ ‫كة ضويت بؤخزمةتي سةربازي ئةتزاني كةي‬ ‫ئةضيتة خزمةتي سةربازي بةآلم نةتةزاني‬ ‫ئةبيت‪.‬‬ ‫كةي ئةو خزمةتة تةواو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك هةبوو ‪ 7-6‬سال لة سةربازيدا‬ ‫ئةمايةوةو تةواوي ذياني َتيك ئةضوو‪َ ،‬ثيويستة‬ ‫كاتيكدا باسي ئاوةدان كردنةوة‬ ‫لةسةر َئيمة لة َ‬ ‫�ي باسي‬ ‫و هةلي كاركردن دةكةين دةب� َ‬ ‫ئةوةيش بكةين كة َئيستةيش َ‬ ‫كيكي زؤر‬ ‫خةل َ‬ ‫سيستميك كةبنيادنراوة‬ ‫ضوارضيوةي‬ ‫هةية لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةسيستمي بازار ئازاد‪ .‬لةبةرئةوةي َ‬ ‫خةلك‬ ‫دةبيت بةدواي فرسةتي كارا بطةريَت فرسةتي‬ ‫َ‬ ‫كار كةمة لةبةر ئةوةي سةرمايةطوزاري بياني‬ ‫دةبي‬ ‫كةمة‪ ،‬ثرؤذةي‬ ‫وةبةرهي َ‬ ‫َ‬ ‫نانيكي زؤر هةية َ‬ ‫لةريَطةي ميدياكانةوة رؤشنبيري بازا ِري ئازاد‬ ‫بآلو بكةينةوة‪.‬‬ ‫ريَطا‪:‬ئايا ئةمة دةستكةوتيَكة ئيَوة‬ ‫بةديتان هيَناوة بؤ ئةم خةلَكة؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬باسي ئةوةم‬ ‫هيناوة‪َ ،‬‬ ‫طالتةم‬ ‫كةئيمة بةرهةممان َ‬ ‫نةكردووة َ‬ ‫بةقسةكاني َئيوة ديَت كة َ‬ ‫ئةلَين َبيكاري زؤرة‪,‬‬ ‫بةبي ئةوةي ئاو ِريَك لة ثشتةوة بدةن‪َ ،‬ثيشةوة‬ ‫َ‬ ‫سةير ناكةن‪َ ،‬بيكاري زؤرة لةبةر ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫خةلك نةبووةتة سةرباز‪ .‬سيستمي سياسي‬ ‫َ‬ ‫لةجولةداية‪ ،‬سةرمايةداريَكي دةرةوة طةر‬ ‫بزانيت ئاستي ئاسايشي َعيراق و ناوضةكة لةوة‬ ‫َ‬ ‫دةضي نةيةت سةرمايةيةكي زؤر بةطة ِر بخات‬ ‫َ‬ ‫لةبةرئةوةي َئيمة وةك هةريَمي كوردستان‬ ‫سيستميكي ئاسايشي باش بةرقةرار‬ ‫توانيومان‬ ‫َ‬ ‫ئاسايشيكي لةبارو باش هةية وة تا‬ ‫بكةين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫رادةيةكي زؤر سةركةوتو بووة‪َ ،‬‬ ‫كيك هةية‬ ‫خةل َ‬ ‫َبيت سةرمايةطوزاري بكات‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬باشة بؤ جةماوةر ِ‬ ‫نارازيية؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬ئةم نا ِرازيةي‬ ‫َ‬ ‫خةلك دةطة ِريَتةوة بؤ راطةياندني نابةرثرسيار‪،‬‬ ‫َئيوة ئةو هةموو ئاوةدانكردنةوة نابينن ئةطة ِريَن‬ ‫كؤآلنيكدا كة قيرتاو نةكراوة‪،‬‬ ‫بة دواي‬ ‫َ‬

‫‪10‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫ئاوةدانكردنةوةي شارو‬ ‫ريَطا‪:‬‬ ‫خؤشكردني ذياني خةلَك ئةمانة واجبي‬ ‫حكومةتة‪ ،‬ئةمانة شتيَك نية حكومةت‬ ‫بيكات بة ثياوةتي بةسةر خةلَكةوة؟‬ ‫نابيت كويَر‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪َ :‬‬ ‫نابيت درؤ بكةن‪ .‬سةدي‬ ‫بن لةوةي كة كراوة‪َ ،‬‬ ‫دوكان و دةربةنديخان بؤ كارةبا نةكراوة بؤ‬ ‫شتيتر كراوة‪ِ ،‬رذيمي سةدام لة سةردةمي‬ ‫ئةو هةموو ثارة زؤرةدا َ‬ ‫هةلناسةوة َبيت‬ ‫َنيت‬ ‫شةبةكةيةكي كارةبايي طةورة دابمةزري َ‬ ‫تةواوي ثارةكاني بؤ شة ِر و داطيركردن بةكار‬ ‫هيناوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بؤ نةيدةتواني يةك ثرؤذةي كارو حةزاري‬

‫مام جةالل‬ ‫بةحةياتي سليَماني‬ ‫جيَناه َي َليَت و‬ ‫َ‬ ‫لةمالي خؤي‬ ‫هةر‬ ‫دادةنيشيَت‪ ،‬يان‬ ‫مةطةر بؤ هؤكار َيكي‬ ‫ثيَويست بضيَتة‬ ‫دةرةوة‬ ‫َنيت كةهةموو ئةو نةوتةي هةبوو‬ ‫دابمةزري َ‬ ‫تاكوو ئيعتيمادمان لةسةر باران نةبواية‪ ,‬ئةطةر‬ ‫باران نةبوو ضي بكةين؟ َعيراق َثيويستي‬ ‫بة هةشتا ميليار ئاوي خةزن كراو هةية بؤ‬ ‫بةرنامةي كشت و َ‬ ‫كالي لة ناوة ِراست و خوارو‬ ‫و كوردستاني َعيراق‪ ،‬هةموو خةزيَنةي ئاومان‬ ‫َئيستا هةذدة مليارة‪،‬ئةوةيش لة دةسةآلتي‬ ‫حكومةتة نةيكردووة؟‬ ‫ريَطا‪ :‬ثيَت وا نية ئةوة بكريَت بة‬ ‫منةت بةسةر خةلَكدا؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬كامة منةتة‪,‬تؤ‬ ‫ئةلَييت هيضت نةكردووة من َ‬ ‫َ‬ ‫ئةلَيم ئةوةم‬

‫كردووة‪َ .‬ثيت َبلَيم راست ئةكةيت تؤ‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬زؤر خويَندكار زانكؤ تةواو‬ ‫ئةكةن و ئيَستا لة مالةوةن‪ ،‬ئايا ئةمة‬ ‫زةرةر نية؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪َ :‬‬ ‫بةل َي زةرةرة‪،‬‬ ‫ب��ةآلم ضؤنيان دابمةزريَنين؟ بيانكةينة‬ ‫عةسكةر‪ ،‬بيانكةينة سةرباز؟ ئةمة َبي‬ ‫بةرنامةيي نية‪ ,‬ذمارةي كارمةندمان لة َعيراقدا‬ ‫دووج��ارو نيو بةقةد َثيويستي خؤمانة‪ ،‬زؤر‬ ‫كةثيويستمان‬ ‫زياتر كارمةندمان لةوة هةية َ‬ ‫دةبيت قةناعةت بةوة بكةين كة هةموو‬ ‫َبيت‪َ .‬‬ ‫اليةك هاوكاري حكومةت َبيت و حكومةتيش‬ ‫بتوانيت كاري باشتر بكات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكي كوردستان دةن��ط دةدا بؤ‬ ‫بةرنامةيةكي ديار‪ ،‬بة َثيضةوانةي ئةمةوة‬ ‫دةنط نادةن‪ ،‬حكومةتي يةكطرتوو ضوار َ‬ ‫سالة‬ ‫كاري خؤي دةكات‪ ،‬هةنديَك لة بةرنامةكاني‬ ‫بةجي ك��ردووةو هةنديَكي م��اوة‪ ،‬ئةو‬ ‫َ‬ ‫جي َ‬ ‫حكومةتي دةسةآلت دةطريَتة دةست نايةت‬ ‫وخي َنيت َ‬ ‫َذةثيدةرةي‬ ‫بةلكو دري َ‬ ‫حكومةت ب ِر َ‬ ‫هةمان حكومةتي َثيشووة‪ ،‬ئةو حكومةتةي‬ ‫كةئيستة هةمانةو ئةوةي كة لةداهاتوودا ديَت‬ ‫َ‬ ‫دةبي بير‬ ‫تةواوكةري يةكترن طوماني َتيدا نية َ‬ ‫لةوة بكةينةوة كة هاتني َ‬ ‫خةلكي َ‬ ‫الدي بؤ شار‬ ‫َ‬ ‫رادةطرين كةبةهؤي وشكةساليةوة دروست‬ ‫ب��ووة‪ ،‬ضؤن ئةتوانين َكيشةي َبي ئيشي‬ ‫ضارةسةر بكةين‪ ,‬لة َئيستادا ذمارةيةكي زؤر‬ ‫زانكؤمان هةية كة بتوانن طةنجان ذمارةيةكي‬ ‫بهينن‪ ،‬لةمةودووا‬ ‫زؤر ب ِروانامةي َتيدا بةدةست َ‬ ‫كة بازا ِري ئازاد دروست بوو مونافةسة دروست‬ ‫دةبي كة مونافةسةش دروست بوو كؤمثانيا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طةورةكان خةلكاني خ��اوةن ب ِروانامةيان‬ ‫طةنجيكي تةمةن بيست َ‬ ‫سال بير‬ ‫دةويَت ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةوة دةكاتةوة كةمال و ذياني هاوسةري َثيك‬ ‫بهي َنيت ئةطةر تؤ سلفةي زةواج و سلفةي‬ ‫َ‬ ‫ذيانيك بؤ‬ ‫نةدةيتي ضؤن‬ ‫عةقاري‬ ‫بتواني َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خؤي دروست بكات‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئيَستا هةلَبذاردن نةكراوة‬ ‫ئةبي‪،‬‬ ‫كةسيش نازاني ئةنجام ضؤن‬ ‫َ‬ ‫ب��ةآلم لةاليةن يةكيَتي و ثارتيةوة‬ ‫ثؤستةكان داب��ةش ك��راوة ئايا ئةمة‬ ‫دةكري؟‬ ‫َ‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪َ :‬‬ ‫دةلَيم ئةطةر‬ ‫من دةرضووم سةرؤكي حكومةت بؤ من كة‬ ‫دةبيت‪ ،‬سةرؤكي هةريَم كاك‬ ‫دكتؤر بةرهةم َ‬ ‫ئةبيت‪.‬‬ ‫مةسعود َ‬


‫ريَطا‪ :‬ثيَت وانية لةدواي هةلَبذاردن‬ ‫بيَت باشترة؟‬ ‫دةبيت‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬بؤ نا‪َ ,‬‬ ‫َ‬ ‫لةئيستاوة‬ ‫بزانيت دةنط بةضي ئةدات‪َ ،‬‬ ‫خةلك َ‬ ‫َ‬ ‫دةلَيم ئةطةر دةنطم بؤ بدةيت ئةوة دةتكةمة‬ ‫سةرؤكي حكومةت و ئةويش دةكةمة‬ ‫سةرؤكي هةريَم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَطا‪ :‬ثيَت وانية خةلك بةطومانةوة‬ ‫سةيري ئةو هاوثةيمانيةي نيَوان‬ ‫يةكيَتي و ثارتي دةكات؟ لة كاتيَكدا‬ ‫كة يةكيَتي لة ناوخؤدا تووشي كيَشةي‬ ‫طةورة هاتووة‪ ،‬ثرسيار ئةوةية ثارتي‬ ‫ضؤن بةو هاوثةيمانيَتية رازي دةبيَت؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬بؤ َثيت‬ ‫واي��ة ئةو دةنطة زؤرةي كة نةوشيروان‬ ‫يةكيتية‪ ،‬ئةو دةنطانةي‬ ‫ئةيهي َنيت هةمووي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ني دةنطي خةلكاني‬ ‫كة نةوشيروان‬ ‫َ‬ ‫دةيهي َ‬ ‫نا ِرازين‪َ ،‬‬ ‫خةلكي نارازي لة تةواوي ناوضةكاني‬ ‫كوردستاندا هةية‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬هةردووالتان بةو هاوثةيمانيَتية‬ ‫رازين كة ئيَستا هةتانة؟‬ ‫َ‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬بةل َي‪ ،‬بؤ نا؟‬ ‫ريَطا‪ :‬بةرهةم صالح لة بةغداد واز‬ ‫دةهيَنيَت‪ ،‬تؤ ثيَت واية دكتؤر لةتيف‬ ‫تواناي ئةو ثؤستةي هةبيَت؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬دكتؤر بةرهةم‬ ‫تا َئيستا ئيستيقالةي نةكردووة‪ ،‬روونيش نية‬ ‫دةبيت‪.‬‬ ‫جيطرةوةى ئةو َ‬ ‫كى َ‬ ‫َ‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬وةك كةسيَكى ئاطادار‬ ‫كوى‬ ‫ئةو وةزع��ةى ناو يةكيَتى بة‬ ‫َ‬ ‫طةيشتووة؟‬ ‫َ‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬مةلى وةزعى‬ ‫يةكيتى‪َ ،‬بل َى وةزع��ى ئةو ليستانةى‬ ‫ناو َ‬ ‫يةكيتين‪ ،‬كةلةوانة ليستى‬ ‫كةلةدةرةوةى‬ ‫َ‬ ‫بةشيك لة ئةكتةرةكانى ئةو ليستة‬ ‫طؤرانة َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫يةكيتى‪َ .‬‬ ‫َليثرسراويَتيان هةبووة لةناو َ‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت من يةك ليستم هةية ئةويش ليستى‬ ‫َ‬ ‫هةركةسيك‬ ‫لةطةل ثارتى‬ ‫كوردستانية‬ ‫َ‬ ‫لةدةرةوةى ئةو ليستة َبيت و ث ِروثاطةندة بؤ‬ ‫يةكيتى نية ئةوانةى‬ ‫ليستيكى تر بكات ئةندامى َ‬ ‫َ‬ ‫ئةندامى سةركردايةتين ضاالكيةكانيان س ٍر‬ ‫كراوة تا كاتى بةستنى كؤنطرة ئةوكات‬ ‫دةبيتةوة‬ ‫يةكالى َ‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬يةكيَتي ك��ةي كؤنطرة‬ ‫دةبةستيَت؟‬ ‫س��ةع��دى ئةحمةد ث��ي��رة‪ :‬دواى‬

‫َ‬ ‫هةلبذاردن كؤنطرة دةبةستريَت‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬نةوشيروان دةلَيَت ئةطةر‬ ‫كؤنطرةش ببةستريَت من بةشدارى‬ ‫ناكةم ئايا نةشيروان مستةفا ئيَستا‬ ‫يةكيَتية؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬ئةندامى‬ ‫سةركردايةتى كؤنطرة َ‬ ‫هةليدةبذيَريَت‪ ،‬لةكاتى‬ ‫بةستنى كؤنطرة نةوشيروان و ئةوانةشى‬ ‫بانطهيشت دةكريَن و‬ ‫ضاالكيان س ِركراوة‬ ‫َ‬ ‫دةتوانن َبينة كؤنطرةو بةرطرى لة خؤيان‬ ‫بكةن ئةوكات طؤنطرةش ب ِريارى خؤى‬ ‫بةثى ثةي ِرةوى ناوخؤى‬ ‫دةدات‪.‬ل��ة َئيستا َ‬ ‫يةكيتى ناتوانريَت كةس دةربكريَت‪ ،‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫دةتوانريَن ئيمتازات و مةسئوليةت وحيمايةى‬ ‫نةبيت جطة لةو موضةيةى كة دةتوانريَت‬ ‫َ‬ ‫وةك سةركرداييةتى وةريبطريَت‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ضاوديَرانى سياسى ثيَيان‬ ‫واية ئةو وةزعةى كة دروست بووة‪،‬‬ ‫تةكتيكيَكة بؤ دةرهيَنانى ِ‬ ‫بةرة لة ذيَر‬ ‫ثارتى؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪َ :‬ثيم واية‬ ‫َ‬ ‫هةلةية‪َ ،‬ئيمة َنالَين‬ ‫بؤضوونيكى‬ ‫ئةمة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫حزبيكى‬ ‫حزبيكى بضوكة وناشلَيين َ‬ ‫ثارتى َ‬ ‫ويةكيتى قةوارةيان وةك‬ ‫طةورةية ثارتى‬ ‫َ‬ ‫يةكةلةهةريَمى كوردستان‪ ،‬ليستى طؤران‬ ‫يةكيتى‬ ‫دةبيت لةسةر َ‬ ‫ئةوةندةى كاريطةرى َ‬ ‫نابيت لةسةر ثارتى كة‬ ‫ئةوةندة كاريطةرى َ‬ ‫ليستيكى جياواز دابةزين‬ ‫نةشمان ويستووة بة َ‬ ‫هؤكار هةبووة‪ ،‬ثيمان واية وةزعى هةريَمى‬ ‫بةشيوةيةكة‬ ‫كوردستان لة خةم دةرنةضووة َ‬ ‫كةدةبيت هةموو يةكطرتووبين نةك بةو‬ ‫َ‬ ‫شيوةيةيى َئيستا كة دةيان ليست هةية‪ ،‬دواى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوليستانة دةكريَت‬ ‫هةلبذاردنيش قسة‬ ‫كة ئةنجاميان هةبووة لة َ‬ ‫هةلبذاردن‪.‬‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬ئ��ةط��ةر ل��ة ه��ةلَ��ب��ذرادن‬ ‫ِ‬ ‫ضاوةرواننةكراو ِرووب��دات‬ ‫شتيَكى‬ ‫بةوةى ِريَ��ذةى كورسيةكانى ليستى‬ ‫كوردستانى كةمبيَتةوة؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬ئةطةر ليستى‬ ‫كوردستانى ريَذةى كورسيةكانى دابةزى بؤ‬ ‫ببيتة ئؤثؤزسيؤن‪.‬‬ ‫دةبيت َ‬ ‫بيست كورسى َ‬ ‫ريَطا‪ :‬ثيَت وانية ليستى طؤران‬ ‫لةسليَمانى دةنطى ب��اش بةدةست‬ ‫نى؟‬ ‫بهيَ َ‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬ليستى‬ ‫هةبيت‬ ‫طؤران َثيم وانةيية ئةوةندة جياوازى َ‬

‫َ‬ ‫ليستيكى‬ ‫لةطةل ليستةكانى تر‪ ،‬ليستى طؤران َ‬ ‫تةجروبةى حكوم ِرانى نية لة كوردستان‪،‬‬ ‫بةرثرسيارييتيةكيان‬ ‫ئةو برادةرانةى هةموو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةبووة لةبةرئةوةى َثيم وانةية خةلك‬ ‫بؤكى‬ ‫نةزانى دةنط‬ ‫ئةوةندة نائاشنا َبيت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةدات‪ .‬لةكوردستان َكيشةكة تةنها ئةوةنية‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫وةلآل فآلنة كةس بازرطانةو لةاليةن َ‬ ‫و ثارتيةوة ثشتطيرى دةكريَت من دذى‬ ‫يةكيـتى و ثارتى دةنط دةدةم خؤ نازانم كاك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةدةم‪.‬خةلكى‬ ‫كيية من دةنط بةو‬ ‫نةوشيروان َ‬ ‫كاسب لة كوردستان ضى دةويَت؟ َ‬ ‫خةلك‬ ‫طيربيت‪ ،‬موضةو ئاستى‬ ‫جي َ‬ ‫دةيةويَت ئاسايش َ‬ ‫بذيَوى ذيانى باش َبيت‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬يةكيَتي نيشتماني لة ميَذوودا‬ ‫لة كاتي تةنطانةدا ريَكةوتني كردووة‬ ‫ثي ‪ ،‬كة كةوتؤتة‬ ‫دواجار كةوتؤتة سةر َ‬ ‫سةر ثيَي خؤي ثاش طةز بؤتةوة؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬ئةو ريَكةوتنةي‬ ‫َئيمة و ثارتي بؤ ضوار َ‬ ‫سالي ترة‪ ،‬دةيان جارم‬ ‫وتووة كؤبونةوةي حيزبةكان لةيةك بةرةدا‬ ‫نمونةي باشترين ديموكراسي نية‪ ,‬باشترين‬ ‫ديموكراسي ئةوةية كة دةيان نمونة و دةيان‬ ‫هةبيت‪َ ،‬‬ ‫بتوانيت رةئي خؤي‬ ‫خةلك َ‬ ‫بةرنامة َ‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫وةزعيكي‬ ‫وةزع��ي َئيستاي كوردستان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةلةمةية ضةكةرةي نةكردووة َثيويستي بة‬ ‫هةماهةنطي َنيوان ليستةكان هةية‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئايا يةكيَتي نيشتماني لةبارةي‬ ‫م��ام ج��ةالل��ةوة كةتةمةنيكي زؤري‬ ‫تيَ ِ‬ ‫ثةراندوة لةئيَستادا ضيتان كردووة‬ ‫بؤ ئ��ةوةي كةسيَكي ت��ر جيَطةي‬ ‫بطريَتةوة؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬مام جةالل‬ ‫زةرورةتيكي َعيراقي و كوردستاني‪،‬‬ ‫بووةتة‬ ‫َ‬ ‫مام جةالل تةنها سةرؤكي َعيراق نية َ‬ ‫بةلكو‬ ‫سةرؤكي تةواوي ناوضةكاني كوردستانة‪ ،‬مام‬ ‫جةالل ئةطةر بةئارةزووي خؤي َبيت بةياني‬ ‫دةهي َنيت‪.‬‬ ‫واز لة ثؤستةكةي َ‬ ‫ريَطا‪:‬دةنطؤي ئةوة هةبوو كة مام‬ ‫جةالل واز بهيَنيَت و لةتوركيا يان‬ ‫وآلتي ضين دابنيشيَت‪ ،‬ئايا ئةمة تا‬ ‫ضةند راستة؟‬ ‫سةعدى ئةحمةد ثيرة‪ :‬مام جةالل‬ ‫ناهيَلَيت و هةر َ‬ ‫لةمالي‬ ‫جي َ‬ ‫سليماني َ‬ ‫بةحةياتي َ‬ ‫دادةنيشيت‪ ،‬يان مةطةر بؤ هؤكاريَكي‬ ‫خؤي‬ ‫َ‬ ‫بضيتة دةرةوة‪.‬‬ ‫َثيويست َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪11‬‬


‫ِراثؤرتي‪ :‬دلَير عةبدوَلآل‬ ‫يةكةمين َ‬ ‫هةلبذاردني ثةرلةماني كوردستان‬ ‫َ‬ ‫كةسالَيك ثاش ِراثة ِرينة مةزنةكةي طةلي‬ ‫كوردستان ئةنجامدراو بووة يةكةمين ث ِرؤسةي‬ ‫َ‬ ‫كةكؤمةلطةي كوردي بةخؤيةوة‬ ‫ديموكراسي‬ ‫بيني‪ ،‬ديارترين و زيندووترين نمونةي‬ ‫َ‬ ‫شكستخواردووي َ‬ ‫كةلةكؤمةلطة‬ ‫هةلبذاردنن‬ ‫دواكةوتوو و داخراوةكاندا بةدةردةكةويَت‪،‬‬ ‫لةكاتيكدا ئةم ث ِرؤسةية لةكوردستان وةك‬ ‫َ‬ ‫يةكةمين ئةزموون بؤ دةسةالتي سياسي‬ ‫قؤناغيكي َ‬ ‫نوي لةذياني‬ ‫ضاوة ِريَي ئةوةي َليدةكرا َ‬ ‫بهي َنيتة كايةوةو‬ ‫سياسي و ئابووري كؤمةاليةتي َ‬ ‫لةثاش ستةم و زؤري دةسةالتي ِرذيَمي بةعس‬ ‫تروسكاي و هيوايةك بؤ هاوالتياني كورد بةدي‬ ‫بهي َنيت‪ ،‬تابةهؤيةوة كؤتايي بةو ذيانة كولة‬ ‫َ‬ ‫كةساالنيكي دريَذ طيرؤدةي‬ ‫بهينريَت‬ ‫َ‬ ‫مةرطية َ‬ ‫خؤسةثيني و‬ ‫بووبون‪ ،‬بةالم بةهؤي دةسةالتي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قبول نةكردني يةكتري و بيري ضةوتي ِريَبةراني‬ ‫حزبة ركابةرةكان‪ ،‬ئةو خةون و ئاواتانةي‬ ‫هةرتاكيكي كؤمةلطةدا جةكةرةي‬ ‫كةلةهزري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردبوو لةضالنراو َثيجةوانةي هةموو بؤضونةكان‬ ‫ئةنجامي َ‬ ‫هيندة َتالي‬ ‫واقعيكي َ‬ ‫هةلبذاردنةكان َ‬ ‫هيناية كايةوة كة تا هةتاية طةلي كورد لةبيري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةنيو ضاوي‬ ‫ةشيش‬ ‫ر‬ ‫ةيةكي‬ ‫ثةل‬ ‫وةك‬ ‫و‬ ‫ناكات‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫كةلةثيناوي بةرذةوةندي‬ ‫دةمي َنيتةوة‬ ‫َ‬ ‫ئةوانةوة َ‬ ‫ميللةتيكيان‬ ‫تاكة كةسي خؤياندا ضارةنوسي‬ ‫َ‬ ‫ئاوةذوو كردةوة‪.‬‬ ‫ئةطةرضي ثارتة سياسيةكاني كوردستان‬ ‫«يةكيتي و ثارتي» كة ئةو كات‬ ‫بةتايبةتي‬ ‫َ‬ ‫هاوثةيمانيتيةك بةناوي «بةرةي‬ ‫لةضوارضيوةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستاني» كاريان دةكرد‪ ،‬شانازي بةوةوة‬ ‫دةكةن كة لةئةنجامداني ئةو ثرؤسة ديموكراسية‬ ‫كهيناني‬ ‫دةستثيشخةربوون و هةرلةسةرةتاوة بؤ َثي َ‬ ‫َ‬ ‫حكومةتيكي هاوبةش كةكاروبارةكاني هاوالتيان‬ ‫َ‬ ‫شيوازي ديموكراسيان َ‬ ‫ِر َ‬ ‫هةلبذاردووة‪،‬‬ ‫اثةرينَيت‪َ ،‬‬ ‫دةبيت ئةوةش نةشارينةوة سياسةتةكاني‬ ‫بةالم َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي ئةو ثرؤسة ديموكراسية‬ ‫َ‬ ‫سةردةميانةي الي هاوالتيان َقيزةون كرد‪،‬‬ ‫تائيستاش َ‬ ‫هةلبذاردن بؤتة مؤتةكةو‬ ‫بةجؤريَك َ‬ ‫بةناوهيناني مةترسي لةدووبارة بونةوةي ئةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َميذووة تالة دةكريَت‪ ،‬كةخؤي لةئاوةذوكردنةوةي‬ ‫خؤسةثيني و َ‬ ‫قبول‬ ‫ثرؤسةي ديموكراسي بؤ‬ ‫َ‬ ‫نةكردني يةكتري و طرتني دةسةالت بة ِريَطةي‬ ‫دةبينيتةوة‪.‬‬ ‫هيزو كاولكاري َ‬ ‫َ‬

‫‪12‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫ئةو ضوار سةركردةيةي كة ناعةدالةتي يةكيَتي و ثارتي كردني بةليستيَك‬

‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمي هةرةس بــ‬

‫كؤمةل و يةكطرتوو كةوتنة َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةيةكي‬ ‫قادر عةزيزيان‬ ‫كهيناني هاوثةيماني هةميشةيي‬ ‫َثي َ‬ ‫لةكوردستان و نةبوني ليستي جياوازو سةربةخؤ‬ ‫بؤبةشداري لةثرؤسةي َ‬ ‫هةلبذاردن جطةلةوةي‬ ‫ملمالنيي‬ ‫تا ِرادةيةكي زؤر بواري بؤ ركابةري و‬ ‫َ‬ ‫نةهيشتؤتةوة‪،‬‬ ‫َنيوان اليةنة سياسيةكان‬ ‫َ‬ ‫ديموكراسيةتي ثرؤسةكةشي خستؤتة ذيَر‬ ‫ثرسيارةوةو بةتةواوي طوماناوي كردووة‪ ،‬وةك‬ ‫يةكيتي و ثارتي َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاني ِرابردودا‬ ‫ئةوةي َ‬ ‫ئةنجاميان ئةداو لةذيَر ضةتري هاوثةيمانيةكةياندا‬ ‫تةواوي حزبة كوردستانيةكانيان كؤدةكردةوةو‬ ‫نةدةهيشتةوة‪،‬‬ ‫هيض بواريَكيان بؤ ركابةريكردن‬ ‫َ‬ ‫يةكيك لةبنةما و ثرةنسيبةكاني‬ ‫لةكاتيكدا َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردني ِراست و دروست ركابةريكردنة‬ ‫لةنيوان ئةو ليست و َثيكهاتانةي كةثرؤسةكةيان‬ ‫َ‬ ‫بؤ ئةنجام ئةدريَت‪.‬‬ ‫ضوار حزبة كوردستانيةكة «حزبي سؤسياليست‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل و‬ ‫زةحمةتكيشان (قادر عةزيز) و‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكطرتووي ئيسالمي» كةبؤ هةلبذاردني‬ ‫ضاوة ِروانكراوي ثةرلةمان كةب ِريارة مانطي داهاتوو‬ ‫َوةبضيت لةذيَر ناوي «ليستي خزمةتطوزاري‬ ‫بة ِري َ‬

‫كهيناوةو‬ ‫و ضاكسازي»‬ ‫هاوثةيمانيتيةكيان َثي َ‬ ‫َ‬ ‫ليستيكي جياوازو نةياري دةسةالت خؤيان‬ ‫وةك َ‬ ‫دةردةخةن و بةشداري ئةو ث ِرؤسةية دةكةن‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫كةلةتةواوي ساالني ِرابرودا بةهاوبةشي‬ ‫لةنيويدا بوون و‬ ‫هةردوو حزبي دةسةالتداردا َ‬ ‫بةشداريان َتيدا كردووة‪َ ،‬ثيجةوانةي هةموو‬ ‫كهيناني هاوثةيماني‬ ‫ثرةنسيب و ياسايةكي َثي َ‬ ‫كؤبونةتةوةو َبي طويَدانة هيض بنةمايةك و‬ ‫لةثيناوي ب��ةرذةوةن��دي و وويستي خؤياندا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِراست و ضةثيان َتيكةلكردووةو ئايدؤلؤذياو‬ ‫ئامانجيكي تر‬ ‫بةرنامةي سةرةكي خؤيان بؤ‬ ‫َ‬ ‫لةئيستا كاريطةرييةكاني ئةو‬ ‫وةالناوة كة ِرةنطة َ‬ ‫هاوثةيمانيتية هةستي َثينةكريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ئةطةرضي ضوار حزبة كوردستانيةكة لةتةواوي‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني َثيشوودا وةك ثاشكؤي هةردوو‬ ‫حزبي دةسةالتدار دةردةكةوتن و بؤ بةرذةوةندي‬ ‫بةشيك لةو بودجةيةي‬ ‫اكيشاني َ‬ ‫تايبةتي و ِر َ‬ ‫لةاليةن حكومةتي ناوةنديةوة ِرةوانة دةكرا‪،‬‬ ‫كةيةكيتي و‬ ‫هاوثةيمانيتيةي‬ ‫خؤيان دةخزاندة ئةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثارتي بؤ لةباربردني ديوي ِراستةقينةي ثرؤسةكة‬


‫ـةليسيت ضوار حزبةكة د َين َيت‬

‫مَيذووييةوة كاتَيك رةوتة نةبووةكةي‬ ‫زيندوو كردةوة‬ ‫دةهينا‪ ،‬بةالم لةم َ‬ ‫هةلبذاردنةدا بةئامانجي‬ ‫َثيكيان َ‬ ‫قؤستنةوةي ئةو بؤشاييةي كة دةسةالتي‬ ‫يةكيتي و ثارتي لة سيستمي حوكم ِرانيدا‬ ‫َ‬ ‫دروستي ك��ردووة خؤيان جياكردةوةو وايان‬ ‫َ‬ ‫نيشاني َ‬ ‫كةلةطةندةليةكاني دةسةالت‬ ‫خةلكيدا‬ ‫بةدوورن و َلي ناطة ِريَن دةسةالتي كوردي بةو‬ ‫جؤرة سستي لة ِراثة ِراندني كاروباري هاوالتياندا‬ ‫بكات و ساماني طةل بةهةدةر ببات‪ ،‬كةديسانةوة‬ ‫ئةمةش كؤكردنةوةي دةنطي نا ِرةزايي و َبيزاري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاندا ئامانجي سةرةكيان‬ ‫خةلك‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كهيناني هاوثةيماني‬ ‫لةطةل ئ��ةوةي َثي َ‬ ‫لةثرؤسةي َ‬ ‫هةلبذاردندا دةكريَت بةكاريَكي‬ ‫ئاسايي و سروشتي َ‬ ‫لةقةلةمبدريَت و بةمافي هةر‬ ‫حزبيكي ِرةوا ببينريَت كةبةشداري ئةو‬ ‫قةوارةو َ‬ ‫ثرؤسةية دةكات‪ ،‬بةالم ئةوةي بووةتة مايةي‬ ‫َ‬ ‫هاوثةيمانيتي‬ ‫جيي َتي ِرامان‬ ‫َ‬ ‫هةلويَستةكردن و َ‬ ‫َ‬ ‫ضوار حزبة كوردستانيةكةية بؤ هةلبذاردنة‬ ‫ضاوة ِروانكراوةكةي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫نةبيت‬ ‫لةميذوودا بوني َ‬ ‫هاوشيوةي ئةوة َ‬ ‫كة ِرةنطة َ‬

‫نةكرابيت‪ ،‬ئةويش كؤبونةوةي دوو ِريَباز و‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫ئايدؤلؤذياي جياوازو دذةيةك «ئيسالمي و‬ ‫عةلماني» كةجطةلةوةي بؤضون و بةرنامةي كار‬ ‫لةو دوو ِريَبازةدا تةواو َثيجةوانةي يةكةو لةهيض‬ ‫َ‬ ‫بةشيكي سةرةكين لةو‬ ‫خالَيكدا يةكناطريَتةوة‪َ ،‬‬ ‫بركي سةخت و دذوارةي كةبةناوي هةردوو‬ ‫َكي َ‬ ‫بةرةي «كوفر و ئيسالم» بةدريَذايي َميذوو‬ ‫ئةنجامدراوة‪.‬‬ ‫ب��ة ِراي ضاوديَران كؤبونةوةي ئةو ضوار‬ ‫ليستيكي جياوازدا‪ ،‬جطةلةوةي‬ ‫حزبة لةناو‬ ‫َ‬ ‫اكيشاني دةنطي َبيزاري َ‬ ‫خةلكي‬ ‫ئامانجي ِر َ‬ ‫كوردستاني لةثشتةوة بوو بؤ َ‬ ‫هةلبذاردني‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةمان‪ ،‬وةالمدانةوةيةك بوو بؤ هةولة‬ ‫لةتيكدان و‬ ‫يةكيتي و ثارتي َ‬ ‫سةركةوتووةكاني َ‬ ‫لةبةريةك َ‬ ‫هةلوةشاندنةوةي ريزةكاني حزبي‬ ‫زةحمةتكيشاني كوردستان و ثةراويَزخستن‬ ‫َ‬ ‫سكرتيري ئةو حزبة‪،‬‬ ‫و وةالناني قادر عةزيزي‬ ‫َ‬ ‫كةبؤضونةكان ئةوة دةردةخةن دةستي دةرةكي‬ ‫لةثشت َ‬ ‫يةكيتي و ثارتيةوة بووة بؤ‬ ‫هةولةكاني َ‬ ‫َ‬ ‫زةحمةتكيشان تا بوار نةدريَت‬ ‫هةلوةشاندنةوةي‬ ‫َ‬

‫يةكيتي‬ ‫اليةنيك جطةلة ثارتي و َ‬ ‫بةهيض طروث و َ‬ ‫دةسةالتي كوردستان بطرنة دةست‪ ،‬ئةويش‬ ‫لةئيستادا زامني‬ ‫بةو َثييةي دةسةالتي كوردي َ‬ ‫ثاراستني بةرذةوةنديةكاني َ‬ ‫دةولةتانة لةخاكي‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫دوو حزبة سةرةكية ئيسالميةكةي كوردستان‬ ‫«ك��ؤم� َ‬ ‫كةلةاليةنيكي‬ ‫�ةل و يةكطرتوو»‬ ‫َ‬ ‫هاوثةيمانيتيةن‪،‬‬ ‫سةرةكي و كاريطةري ئةو‬ ‫َ‬ ‫َبي طويَدانة ثرةنسيب و بنةماكاني ئيسالم و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دوو حزبي عةلماني‬ ‫دةقة قورئانيةكان‬ ‫َ‬ ‫كةهةلطري بيروباوة ِري «سؤشيال ديموكرات‬ ‫لةوضوارضيوةيةدا كؤبونةتةوةو‬ ‫و ماركس»ين‬ ‫َ‬ ‫بةثاساوي طرنطيدان بةبةرذةوةندي نيشتماني‬ ‫و نةتةوةيي شةرعيةتيان داوة بةو كارةيان‬ ‫ةخنةطةليكي‬ ‫كةجطةلةوةي لةناوخؤدا ِروبة ِروي ِر‬ ‫َ‬ ‫شةثؤليكي توندي نا ِرةزايي و َبيزاري‬ ‫زؤر بونةتةوة‬ ‫َ‬ ‫لةدةرةوةي خؤيان ِروي َتيكردوون‪ ،‬كة ِرةنطة‬ ‫بهيَلَيت و‬ ‫جي َ‬ ‫كاريطةري خراث لةسةريان َ‬ ‫َ‬ ‫بةشيك لةو دةنطانة لةدةست بدةن كةلةحالةتي‬ ‫َ‬ ‫سةربةخؤبوندا بةمسؤطةري َثييان ئةدرا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمي بةو َثييةي لةسةربنةماي‬ ‫باوة ِربوون بةجيهادو َتيكؤشان و ثيادةكردني‬ ‫خةباتي ضةكداري دامةزراوة‪ ،‬ذمارةيةكي زؤر لةو‬ ‫كةسة توند ِرةوانةي لةخؤطرتووة كة بةسةلةفي‬ ‫ناسراون و هيض ثاساو و َليكدانةوةيةك َ‬ ‫قبول‬ ‫ناكةن كةبخريَتة سةروو بةرذةوةندي ئايني و‬ ‫مةزهةبي‪ ،‬هةربؤية ئةمانة بوونةتة نةياريَكي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل و ب ِرياري كؤبونةوة‬ ‫توندي سةركردايةتي‬ ‫هاوثةيمانيتيةي كةناوي‬ ‫لةضوارضيوةي ئةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َلينراوة «ضاكسازي و خزمةتطوزاري» هةروةك‬ ‫لةو ِراثرسيةدا دةركةوت كةبؤ ضوونة َنيو ئةو‬ ‫لةنيو ئةنداماني َ‬ ‫كؤمةلدا ئةنجامدرا‪،‬‬ ‫هاوثةيمانيتية َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةتييدا بة ِريَذةي ‪ 46%‬نةياري ئةوة بوون كؤمةلي‬ ‫َ‬ ‫شيوةية‬ ‫بضيتة َنيو ئةو‬ ‫ضوارضيوةيةو بةو َ‬ ‫َ‬ ‫ئيسالمي َ‬ ‫بةشداري َ‬ ‫هةلبذاردن بكات‪ ،‬بؤية ضاوة ِريَي ئةوة‬ ‫دةكريَت ِرةوتة سةلةفيةكةي َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمي‬ ‫دةنطي خؤيان نةدةنة ليستي خزمةتطوزاري يان‬ ‫هةر بةشداري ئةو ثرؤسةية نةكةن‪ ،‬كةئةمةش‬ ‫َ‬ ‫لةكؤمةل‬ ‫طورزيَكي كاريطةرةو َثيش ئةوةي‬ ‫دةوةشينريَت كةبةنيازي‬ ‫هاوثةيمانيتية‬ ‫بدريَت لةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كهينراوة‪.‬‬ ‫بةدةستهيناني زؤريَك لةدةنطةكان َثي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫جطةلةوةش زؤريَكي تر لةئةنداماني كؤمةلي‬ ‫ئيسالمي َثييان واية سةركردايةتي حزبةكةيان‬ ‫و يةكطرتوو كةوتونةتة َ‬ ‫هةلةيةكي طةورةي‬ ‫لةكاتيكدا ِرةوتةكةي قادر‬ ‫َميذوويي و ئاينيةوة‬ ‫َ‬ ‫لةجيي نةبوو بووةو هيض كاريطةريةكي‬ ‫عةزيز َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪13‬‬


‫لةسةر طؤ ِرةثاني سياسي كوردستان نةماوة‬ ‫ئةويش بةهؤي َليكترازان و لةبةريةك‬ ‫َ‬ ‫ثةلكيشي َنيو ئةو‬ ‫هةلوةشاندني حزبةكةي‪ ،‬بةالم َ‬ ‫هاوثةيمانيتية كراوةو لةسةر حسابي دةنطةكاني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل و يةكطرتوو كورسيةكي ثةرلةماني‬ ‫ثي ئةدريَت‪ ،‬كةئةمةش جطلةوةي الي ئةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةندامانةي كؤمةل بةكاريَكي نارةوا دادةنريَت‬ ‫دةنطي َ‬ ‫حزبيكي عةلماني‪،‬‬ ‫موسلمانان بدريَتة َ‬ ‫بةبةرثرسياريَتيةكي طةورةي دوا ِرؤذيش هةذمار‬ ‫دةكريَت‪ ،‬كةديسانةوة ئةمةش كاريطةري طةورة‬ ‫دةهيَلَيت‪.‬‬ ‫جي َ‬ ‫لةسةر دةنطي ليستي خزمةتطوزاري َ‬ ‫لةاليةكي ترةوة ثةراويَزخستني بزووتنةوةي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةوةو‬ ‫ئيسالمي لةاليةن يةكطرتوو و‬ ‫كهيناني‬ ‫بةدةمةوةنةضووني بانطةوازةكةيان بؤ َثي َ‬ ‫بةشيكي ئةو‬ ‫ليستيكي هاوبةشي ئيسالمي‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةضيت كة‬ ‫دةنطانة لةدةست ليستي ضوار حزبةكة َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل و يةكطرتوو ضاوة ِريَي دةكةن لةاليةن ئةو‬ ‫هاوالتيانةوة َثييان بدريَت كةسؤزي ئيسالمةتي و‬ ‫َ‬ ‫دةيانجولَي َنيت دةنطيان َثيبدةن‪ ،‬ضونكة‬ ‫دينداري‬ ‫ليستيكي‬ ‫َئيستا بزوتنةوةي ئيسالمي وةك تاكة َ‬ ‫ئيسالمي لةثرؤسةكةدا هةيةو واشي لةجةماوةري‬ ‫بةتي َ‬ ‫كةلنةبوونيان‬ ‫كوردستان طةياندووة كةئةوان َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حزبي عةلمانيدا مؤركي ئيسالمةتيان‬ ‫ثاراستووةن بؤية ضاوة ِريَي ئةوة دةكريَت لةم‬ ‫ِريَطةيةشةوة طورزيَكي تر لة ليستي ضوار حزبةكة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمي و يةكطرتوو‬ ‫بدريَت كة‬ ‫بةشيوةيةكي سةرةكي دةستيان َتييدا هةية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةثيي ئةو زانياريانةشي دةس��ت ريَطا‬ ‫َ‬ ‫كةوتووة هةردوو حزبي دةسةآلتدار بةتايبةتي‬ ‫ثارتي بةرامبةر بةدابةزيني ليستي ئيسالمي‪،‬‬ ‫هاوكارييةكي باشي بزووتنةوةي ئيسالمي‬ ‫ك��ردووةو َ‬ ‫بةلَيني ئةوةشي َثيداوة طةر لةم‬ ‫َ‬ ‫بةدةستنةهي َنيت‬ ‫هةلبذاردنةدا هيض كورسيةك‬ ‫َ‬ ‫كةليرةدا ئامانجي ثارتي‬ ‫قةرةبووي بؤ بكاتةوة‪َ ،‬‬ ‫اكيشاني‬ ‫بضوككردنةوةي ليستي ضوار حزبةكةو ِر َ‬ ‫ئةو دةنطانةية كة هاوالتياني َدلسافي ئيسالمي َبي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‪ ،‬كةبؤ ئةمةش‬ ‫اليةن دةدةينة يةكطرتوو و‬ ‫دةثيكن يةكةميان‬ ‫يةكيتي و ثارتي دوو ئامانج َ‬ ‫َ‬ ‫لةنيو‬ ‫زيندوو كردنةوةي بزووتنةوةي ئيسالمي َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةو‬ ‫طؤ ِرةثانةكة كةنةياريَكي سةرسةختي‬ ‫كةئيستا هةيةتي‬ ‫بونيان زياتر لةو قةبارةيةي َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل دروست دةكات‪ ،‬دووةميشيان‬ ‫مةترسي بؤ‬ ‫الوازكردني َثيطةي ضوار حزبةكةو ليستةكةيان‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردندا‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫َ‬ ‫طولثي‪ :‬ئ َيمة بؤ ثةكةكة وامانل َيهاتـ‬

‫سةرؤكي كؤميسؤني باآلي سةربةخؤي َ‬ ‫هةلبذا‬ ‫بةتةواوي سةربةخؤيي لةدةستداوةو دةسكةالي‬

‫بةرَيطا‬ ‫تايبةت ِ‬ ‫ثارتي ضارةسةري كوردستان َ‬ ‫كةسالي ‪2002‬‬ ‫دام��ةزراوة‪َ ،‬‬ ‫خةلكي باشوري كوردستانن‪،‬‬ ‫وةك د‪.‬فايةق َ‬ ‫طولثي وتي «ب ِروامان‬ ‫َ‬ ‫بةخةباتي ديموكراتي هةية‪ ،‬هةلبذاردنيش‬ ‫َ‬ ‫هةلمانداوة‬ ‫ثرؤسةيةكي ديموكراسيةو‬ ‫بةشداري ئةو ثرؤسة بكةين‪َ ،‬‬ ‫لةهةلبذاردني‬ ‫َ‬ ‫سالي ‪ 2005‬ي ثةرلةماني َعيراق بةناوي‬ ‫ليستي ثارتي ضارةسةر بةشداريمان كرد‪،‬‬ ‫يةكيتي َ‬ ‫هةولي زؤرياندا بؤ‬ ‫ئةوكاتة ثارتي و َ‬ ‫ئةوةي َئيمة َ‬ ‫حسين‬ ‫قبول نةكريَين‪ ،‬بةآلم َ‬ ‫هيمداوي كةسةرؤكي كؤميسيؤني باآلي‬ ‫َ‬ ‫كةسيكي‬ ‫لةعيراق‬ ‫هةلبذاردنةكان بوو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةرةبي َبياليةن بوو‪ ،‬وتبوو ئةمانة هةموو‬ ‫مةرجةكاني كؤميسيؤنيان َتيدايةو َكيشةيان‬ ‫نية هةقي مةسةلةي سياسيشمان نية»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫«ئيمة لةدروست بونمانةوة‬ ‫طولثي وتيشي َ‬

‫َ‬ ‫كةئيمة‬ ‫يةكيتي‬ ‫لةهةولي ئةوةدان َ‬ ‫ثارتي و َ‬ ‫سةركوت بكةن و ثةراويَزمان بخةن»‪.‬‬ ‫دةرب���ارةي ئ��ةوةي ه��ؤك��اري ضيية‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي بةوجؤرة َ‬ ‫لةطةل‬ ‫مامةلة‬ ‫َ‬ ‫ثارتي ضارةسةري دةك��ةن ناوبراو وتي‬ ‫«يةكيتي و ثارتي خؤيان ناديموكراتين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كةئيمة فيكري نةتةوةييمان‬ ‫لةبةر ئةوةي َ‬ ‫هةية كةلةثارضةكاني تري كوردستانيش‬ ‫ثشتيوانيمان دةك��ةن‪ ،‬ئةوان ئةم فيكرة‬ ‫نةتةوةييةيان َثيي قورسة‪ ،‬ثاشان بؤ ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل توركياو وآلتاني تري‬ ‫دؤستايةتيان‬ ‫دراوسي ِريَكبخةن دذايةتي َئيمة دةكةن‬ ‫َ‬ ‫ئةمةش بؤ ِرازيكردني توركياية‪.‬‬ ‫دةوت� َ‬ ‫��ري ثارتي ض��ارةس��ةري سةر‬ ‫َ‬ ‫بةثةكةكةية‪ ،‬د‪.‬فايةق لةمبارةوة دةل َي‬ ‫«ئيمة ثةيوةندي ئايدؤلؤجي و ستراتيجيمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةية ل��ةط��ةل ثةكةكة‪ ،‬ب��ةآلم ئةو‬ ‫ثةيوةنديية واينةكردووة كةدذي هيضي‬ ‫هةريَمي كوردستان بين‪ ،‬ئةو بؤضون و‬


‫ـووة ئةوانيش هيض َ‬ ‫هةلو َيست َيكيان نية‬

‫اردنةكان بةثرسي لقي بةغداي ثارتي ديموكرات بووة‪ ،‬كؤمسيؤن‬ ‫يةكة بةدةست يةكَيتي و ثارتيةوة‬ ‫سياسةتةي هةمانة دذي دةستوري َعيراق‬ ‫و هةريَمي كوردستان نية‪َ ،‬ئيمة بؤمان هةية‬ ‫هةبيت و ضاالكي مةدةني‬ ‫ثارتي سياسيمان َ‬ ‫هةبي‪ ،‬م��ادام َ‬ ‫خةلكي ئةم‬ ‫و سياسيمان‬ ‫َ‬ ‫وآلتةين»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬طولثي ِرةخنةي توندي لةسياسيةتي‬ ‫يةكيتي و ثارتي و َعيراق طرت و وتي «باشة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةضيتة‬ ‫لةتوركيا ثارتي كؤمةلطةي ديموكراتي َ‬ ‫ثةرلةمان و بةرطريش دةك��ات لة ‪PKK‬‬ ‫َ‬ ‫بيانطري»‪.‬‬ ‫َبيئةوةي توركيا‬ ‫كةلةهةلبذاردني َ‬ ‫َ‬ ‫سالي‬ ‫هؤكاري ئةوةي‬ ‫‪ 2005‬بةشداريتان كرد بةآلم لةم َ‬ ‫هةلبذاردنةي‬ ‫‪ 2009‬قةدةغةكران َ‬ ‫«يةكيتي و‬ ‫طولثي وتي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثارتي َ‬ ‫هةولي زؤري داوة بةشداري هةلبذاردن‬ ‫نةكةين‪ ،‬بةآلم نةيانتوانيوة لة ِرابردوودا ضونكة‬ ‫كؤميسيؤن سةربةخؤ بووة‪ ،‬بةآلم ئةمجارة‬ ‫توانيان ِريَطريمان بكةن‪ ،‬ضونكة سةرؤكي‬ ‫كؤميسيؤني باآل فةرةج حةيدةري َثيش ئةوةي‬ ‫بكريَيتة سةرؤكي كؤميسيؤن بةرثرسي لقي‬ ‫ثارتي ديموكرات بووة لةبةغدا‪ ،‬كابرايةكي‬ ‫حزبيية‪َ ،‬ئيستة كؤميسيؤن زؤربةي حزبييةو‬ ‫سةربةيةكيتي وثارتين»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬فايةق دةرب��ارةي ليستي هيواو ئةو‬ ‫كةسانةي لةثشت قةدةغةكردني بةشداري‬ ‫َ‬ ‫ليستيكي‬ ‫هةلبذاردنيانةوةن وتي «ئةمجارة‬ ‫َ‬ ‫سةربةخؤمان دروست كرد بةناوي ليستي‬ ‫هيوا‪ ،‬وةك ثارتي ضارةسةري بةشداريمان‬ ‫يةكيتي و‬ ‫نةكرد لةبةر ئ��ةوةي ئةمانزاني َ‬ ‫ناهيَلن‪ ،‬هةرضةندة ِريَطري ئةمجارةيان‬ ‫ثارتي َ‬ ‫بةجؤريَك ئةنجام داوة تاوانةكةي ئةخةنة‬ ‫سةر حكومةتي َعيراقي‪ِ ،‬راستة وةزارةت��ي‬ ‫ناوخؤي َعيراقي تةداخولي ك��ردووة بةآلم‬ ‫وةزيري ناوخؤ شيروان وائيلي َ‬ ‫ئةل َي َبيئاطام لةو‬ ‫جيطرةكةيةوة كراوة‬ ‫مةسةلة‪ ،‬ئةمة لة ِريَطةي َ‬ ‫كةحسيني ثةرلةمان سةربة ثارتيية‪ ،‬نامةيةكي‬ ‫َ‬ ‫ناردووة بؤ كؤميسيؤن داوا دةكات ليستي هيوا‬ ‫ِريَطةي بةشداري َثي َ‬ ‫نةدري ضونكة سةربة‬ ‫ثارتي ضارةسةرة ئةوانيش سةربة ثةكةكةن‬

‫لةعيراقدا ِريَطة‬ ‫كةحزبيكة لةليستي تيرؤردايةو َ‬ ‫َ‬ ‫َثينةدراوة»‪.‬‬ ‫د‪ .‬فايةق دةربارةي ليستةكةيان وتي َ‬ ‫«بةل َي‬ ‫ليستي هيوا َئيمة دروستمان كردووة بةآلم‬ ‫خةلكي ثارتي ضارةسةريية‪َ ،‬‬ ‫‪3\1‬ي َ‬ ‫خةلكي‬ ‫َبياليةنيشي َتيداية»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتيشي «لة ‪ 28.5‬ب ِريار درابوو ليستي‬ ‫بةئيمةيان وت‪،‬‬ ‫هيوا بةشداري نةكات لة‪َ 31.5‬‬ ‫وتيشيان ئةتوانن لةدادطاي تةميزي كوردستان‬ ‫شكات بكةن لةسةر ب ِريارةكةي كؤميسيؤن‪،‬‬ ‫ئةوةبوو لة ‪ 1.6‬داوايةكمان َثيشكةشي دادطاي‬ ‫َثيداضونةوة كرد‪ ،‬ئةوانيش ‪ 14.6‬وةآلميان‬ ‫دايةوةو ب ِريارةكةي كؤميسيؤنيان بةثةسةند‬ ‫دانا»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دةربارةي ب ِريارةكةي دادطا طولثي وتي‬ ‫كؤمةلَيك َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكة‬ ‫شيلكردني مافي‬ ‫«ئةمة َثي َ‬ ‫َ‬ ‫لةدةنطدان و هةلبذاردندا‪ ،‬لةم وآلتةدا ياسا‬ ‫َ‬ ‫ناكري‪ ،‬ضونكة بةطويَرةي ياسا َئيمة‬ ‫ثةي ِرةو‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردني َثيشوو بةشدار بووين‪ ،‬ئةم حزبانة‬ ‫ب ِروايان بةديموكراسي و فرةدةنطي نية‪ ،‬ئةمة‬ ‫سةرشؤ ِركردنة بؤ حكومةتي َعيراقي كةتةداخول‬ ‫لةئيش و كاري زؤر تايبةتي كوردستاندا دةكات‬ ‫َ‬ ‫كةهةلبذاردنة»‪.‬‬ ‫لةبارةي ب ِريارةكةي دادطاي َثيداضونةوة‬ ‫طولثي َ‬ ‫َ‬ ‫دةل َي «ئةو شكاتةي كردمان لةدادطاي‬ ‫َثيداضونةوة سةلماندي كةدةسةآلتي دادوةري‬ ‫دةسةآلتيكي ثاسيظي َ‬ ‫كؤلةواري كلكي حزبة»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دةربارةي كؤميسيؤني باآلي سةربةخؤي‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكان ناوبراو وتي «كؤميسيؤن تةواو‬ ‫سةربةخؤيي خؤي لةدةست داوة‪ ،‬دةسكةاليةكة‬ ‫يةكيتي و ثارتيةوة‪ ،‬زؤر ِرةشبينم‬ ‫بةدةست َ‬ ‫َ‬ ‫بةرامبةر بةئةنجامي ئةم هةلبذاردنانة»‪.‬‬ ‫ئةو نيطةرانة لةم َ‬ ‫هةلويَستةي دةسةآلتي‬ ‫َ‬ ‫َنيتةوةو دةل َي‬ ‫كوردي و نمونة بةتوركيا دي َ‬ ‫«ئ��ةم��س� َ‬ ‫�ال ‪ DTP‬ل��ة ‪ 29.3‬ب��ةش��داري‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني توركياي كردو ‪ 100‬شارةواني‬ ‫هينا توركيا نةثارتةكةي داخست‬ ‫بةدةست َ‬ ‫نةداية دادطا نة ِريَطةي بةشداري َليطرت‪ ،‬بةآلم‬

‫ئةمانةي َئيرة بؤ كلكايةتي توركيا ئةوة بةرامبةر‬ ‫َئيمة دةكةن‪ ،‬توركيا يةك داواي هةية لة‬ ‫‪ DTP‬كةبةثةكةكة َبل َي تيرؤريست ئةوةشي‬ ‫َ‬ ‫هةظال ئاثؤو‬ ‫نةكردووة‪ ،‬بةئاشكرا بةرطري لة‬ ‫دةبي‬ ‫ثةكةكة دةكةن‪ ،‬طةرياليةك شةهيد َ‬ ‫ئةوان بةشداري مةراسيمةكةي دةكةن و‬ ‫دائةنين»‪.‬‬ ‫ثرسةي بؤ َ‬ ‫َ‬ ‫بةيةكيتي‬ ‫د‪.‬طولثي وتي «ضةندين جار‬ ‫َ‬ ‫و ثارتيمان وتووة ئةو ثةيوةندييةي لةطةلَ‬ ‫ثةكةكة هةمانة ئامادةين ئةوةشمان َ‬ ‫لةطةل َئيوة‬ ‫قبولي ناكةن‪َ ،‬‬ ‫هةبيت بةآلم َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاني‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيتي و ثارتي كرد با‬ ‫َعيراق داوام��ان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مةدةني كانديدمان‬ ‫لةطةلتان بين كورسيشمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناوي‪ ،‬بةآلم قبوليان نةكرد‪ ،‬ئةمة بة ِراستي‬ ‫شةقاوةضيتييةو تةنها هؤكارةكةي ئةوةية‬ ‫َ‬ ‫كوردين و بةكريَطيراوي ئةمالو ئةوال نين‬ ‫دز نين بؤ كورد بير ئةكةينةوةو كار دةكةين‪،‬‬ ‫يةكيتي و ثارتي كورديَكي بةكريَطيراوي‬ ‫َ‬ ‫سةرشؤ ِري وةكو خؤيانيان َ‬ ‫ئةوي كةثةيوةندي‬ ‫َ‬ ‫ئةيانةوي هةركةس‬ ‫هةبي‪،‬‬ ‫بةوآلتاني‬ ‫َ‬ ‫دراوسيوة َ‬ ‫هاتة سياسةت ثيسي بكةن تاكو كةس لةوان‬ ‫نةبي‪ ،‬ئةوان َميذووةكةيان ‪ 66‬و ‪96‬‬ ‫باشتر َ‬ ‫شاهيديانة ضين»‪.‬‬ ‫جياواز لةو بؤضونانةي َثيشوي د‪.‬فايةق‬ ‫َ‬ ‫ئةنداميكي باآلي ثارتي ضارةسةري‬ ‫طولثي وةك‬ ‫َ‬ ‫ِرةخنةي توندي لةثةكةكةو ثةذاك و دةتةثة‬ ‫طرت و وتي « ِرةخنةمان لةثةكةكة هةية‬ ‫كةتاكو َئيستة هيض َ‬ ‫َستيكي نيةو َئيمة‬ ‫هةلوي َ‬ ‫هيشتا‬ ‫لةسةر ئةوان وامان َليهاتووة‪ ،‬ثةكةكة َ‬ ‫َ‬ ‫كةيةكيتي و ثارتي‬ ‫َستيكي واي نةبووة‬ ‫َ‬ ‫هةلوي َ‬ ‫َ‬ ‫ني‪ ،‬بؤية ضةند دذي ئةو سياسةتةي‬ ‫ِراضل َ‬ ‫ةكي َ‬ ‫هيندةش ِرةخنةم لةثةكةكةو‬ ‫يةكيتيم َ‬ ‫ثارتي و َ‬ ‫يةكيتي ديموكراتي ِرؤذئاوا‬ ‫ثةذاك و ثارتي َ‬ ‫كؤنطرةي نةتةوةيي كةخؤمان ئةندامين َتييدا‬ ‫و ‪ DTP‬هةية كةهيض قسةيةكيان نةكردووة‪،‬‬ ‫َئيمة َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاني توركيا بؤ ‪ DTP‬بوبوين‬ ‫بةئاطر بؤيان‪ ،‬ئةوان تاكو َئيستة قسةيةكيان‬ ‫نةكردووة»‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪15‬‬


‫سةالح ضاوشني‪:‬‬ ‫مةكتةب سياسى يةك َييت هةموويان فةر‬ ‫هيضيان ناتوانن ِرةخنةيةك بطر‬

‫َ‬ ‫دةمراستى يةكَيتى قسةدةكات‪ ،‬كةئَيمة لةشاخ بووين هة‬ ‫خةلك هةية وةك ِ‬ ‫لةوةزعَيكى ناشيرينا لةسجندا بووة‬ ‫ديدارى‪ :‬شةنكار عةبدوآل‬

‫‪16‬‬

‫لةديداريَكى تايبةتى طؤظارى ِريَطادا‬ ‫ثيَشمةرطةى ديَرينى يةكيَتى سةالح‬ ‫ضاوشين باس لةقةيرانةكانى ناويةكيَتى و‬ ‫ئوميَدةكانى ليستى طؤرِان دةكات‪.‬‬ ‫ِريَ��ط��ا ‪ :‬ئيَوة وةك بالَى رِيفؤرم‬ ‫جيابونةتةوة لةيةكيَتى؟ يان هةرخؤتان‬ ‫بةيةكيَتى دةزانن؟ ئايا شةرعيةت الى‬ ‫ئيَوةية يان الى ئةوانة؟‬ ‫سةالح ضاوشين ‪َ :‬ئيمة جيانةبوينةتةوة‬ ‫يةكيتى ل��ةدواى كؤنطرةوة ضةند‬ ‫لةيةكيتى‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سالَيكى بةسةردا ضووة كؤنطرةى نةبةستووة‪،‬‬ ‫كةكؤنطرةشى نةبةست واتة شةرعيةتى نةماوة‪،‬‬ ‫يةكيتى و ئةوةى َثيى‬ ‫ئةوةى ماوةتةوة لةناو َ‬ ‫دةوتريَت َبالى ِريفؤرم هيض اليةكيان شةرعيةتيان‬ ‫نية‪ ،‬بةآلم نيسبةتى ئةو برادةرانةى بةناوى َبالى‬ ‫ِريفؤرمةوة ئيش دةكةن‪ ،‬ناتوانن دةريانكةن‪،‬‬ ‫ه��ةردووالي��ان بيانوى خؤشيان هةية‪َ ،‬ئيمة‬ ‫يةكيتى بةهى خؤمان دةزانين‪ ،‬ئةطةر بةراوردى‬ ‫َ‬ ‫يةكيتين‬ ‫ئةو كةسانة بكةيت َئيستا لةدةرةوةى َ‬ ‫يةكيتين‪،‬‬ ‫زؤربةى زؤرى هةرة كاديرة باشةكانى َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫كةئيستا ماونةتةوة لةناو َ‬ ‫ئةو كةسانةى َ‬ ‫لةسةر ئةو برادةرانة دروست بوون كةهاتونةتة‬ ‫كةئيمة خاوةنى‬ ‫دةرةوة‪َ ،‬ئيمة خؤمان بةوة دةزانين َ‬ ‫يةكيتى نيشتيمانى كوردستانين و َثيمان واية‬ ‫َ‬ ‫لةفكرو بيروباوةرى خؤى اليداوة‪ ،‬ئةوان باسى‬ ‫ئةوة دةكةن َئيمة لةثةيرةو المان داوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫كةسيكى ديارى‬ ‫َنيكى ثةيرةودا َ‬ ‫ناثرسن لةض شوي َ‬ ‫البيت‪ ،‬بؤية ئةو‬ ‫كراو هةموو ثارةى حزبةكةى َ‬ ‫يةكيتى هةية هيض لةسةر‬ ‫شتانةى َئيستا لةناو َ‬ ‫بنةماو ئةساسى حزبى نية‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫ِريَطا ‪ :‬ئايا ئيَوة دةتانةويَت جؤريَك‬ ‫لة ِريَكخستن دروست بكةن لةدةرةوةى‬ ‫يةكيَتى؟‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬وةآلمى ئةم ثرسيارة‬ ‫َئيستا كاتى نية‪ ،‬دواى َ‬ ‫هةلبذاردن وةآلمدةدريَتةوة‪،‬‬ ‫ئةطةر دةنطى باش َبينين بيرلةوة دةكةينةوة ئةو‬ ‫َ‬ ‫خةلكة ضؤن ِريَك بخةينةوة‪ ،‬بةآلم َئيستا كاتى‬ ‫َ‬ ‫ئةوة نية ثياو باسى بكات‪ ،‬بةآلم بةدلنياييةوة‬ ‫بؤ ِريَكخستنى ئةو َ‬ ‫دةبيت ِريَطاى تر بطرينة‬ ‫خةلكة َ‬ ‫بةر‪َ ،‬ثيشبينى دةنطى زؤر دةكةم‪ ،‬ضونكة نا ِرةزايى‬ ‫َ‬ ‫ئاستيكى باآل‪ ،‬مةرجيش نية‬ ‫خةلك طةشتووةتة َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي دا َبيت‪ ،‬بةلكو‬ ‫ئةم نا ِرةزايية هةرلةناو َ‬ ‫لةناو ثارتي و لةناو حزبةكانى تريشدا هةية‪ ،‬ئةمة‬ ‫َ‬ ‫جطةلةخةلكى َبياليةن‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ئايا ل��ةدواى هةلَبذاردنةوة‬ ‫كؤنطرةى يةكيَتى دةطيريَت؟ ئةم‬ ‫كؤنطرة ضارةسةرى كيَشةكانى يةكيَتى‬ ‫دةكات؟ ئيَوة بةشدارى كؤنطرة دةبن؟‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬بؤضونم وانية كؤنطرة‬ ‫بطيريَت‪ ،‬ضونكة ِريَذةيةكى زؤرى كاديرةكانى‬ ‫يةكيتى لةمةكتةب سياسى و سةركردايةتيةوة‬ ‫َ‬ ‫هةتا خوار خؤيان َ‬ ‫لةبالى ِريفؤرم و ليستى طؤ ِراندا‬ ‫خؤيان دةبيننةوة‪ِ ،‬ريَذةكةشيان ئةوةندة كةم نية‬ ‫بيرلةوة بكةنةوة بةب ِرياريَكى سةرةوة دةريان‬ ‫يةكيتى بوون‬ ‫بكةن‪ ،‬بؤية زؤرترينى ئةوانة خاوةنى َ‬ ‫هةبيت ِرةنطة‬ ‫كاتى خؤى‪ ،‬ئةطةر جؤريَك تةوافق َ‬ ‫نةبيت‪ِ ،‬رةنطة‬ ‫كؤنطرة ببةستريَت‪ ،‬ئةطةر تةوافق َ‬ ‫نةبيت‪.‬‬ ‫يةكيتى َ‬ ‫ئةو كؤنطرة ناوى كؤنطرةى َ‬ ‫ِريَطا ‪ :‬بةبؤضونى تؤ دةرك��ردن و‬ ‫كى ليَى بةرثرسة؟‬ ‫ِ‬ ‫نانبرينى ئةو خةلَكة َ‬ ‫س��ةالح ضاوشين ‪ :‬ب��ة ِراى من هةموو‬ ‫َركةوتنيك بةرثرسى يةكةم‬ ‫سةركةوتن و ذي‬ ‫َ‬

‫َليى بةرثرسة‪َ ،‬ئيستا لةسايةى سةركةوتنى ئةم‬ ‫بزوتنةوةيةوة مام جةالل بووة بةسةرةك كؤمارى‬ ‫يةكيتى‬ ‫َعيراق‪ ،‬لةبةرئةوة نانب ِرينى كاديرةكانى َ‬ ‫شيوةية مام جةالل بةرثرسيارة َليى‪ ،‬كةسى تر‬ ‫بةم َ‬ ‫بةرثرس نية َليى‪ ،‬ضونكة هةريةك لةو برادةرانةى‬ ‫لةيةكيتيدا هةنديَكيان‬ ‫بةرثرسن َئيستا بةرثرسن‬ ‫َ‬ ‫هةرليرة نةبوون‪ ،‬نا ِرةحةتيةكانيان نةديوة‪ ،‬من‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫نازانم خةلك هةية وةك دةم ِراستى َ‬ ‫كةئيمة لةشاخ‬ ‫قسةدةكات لةوماوة دوورو دريَذةدا َ‬ ‫بوين ماوةيةكى زؤر هةرئاطاى لةدنيا نةبووة‪،‬‬ ‫لةوةزعيكى ناشيريندا بووة‪ ،‬حةزناكةم باسى بكةم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتية من نازانم ضى بلَيم!‬ ‫َئيستا ئةو خاوةنى َ‬ ‫ئةو كاتةى َئيمة لةشة ِرى قةيران ماوةتدا بوين‬ ‫برادةر هةية هةرلةسجندا بووة‪ ،‬هيض ثةيوةنديةكى‬ ‫بةيةكيتيةوة نةبووة‪َ ،‬ئيستا ئةو َ‬ ‫هةلسةنطاندنى ئةو‬ ‫َ‬ ‫ماوة دوورو دريَذة بؤمن و ئةحمةو مةحمو دةكات‪،‬‬ ‫ئينسافيكةو ض جؤرة‬ ‫من نازانم ئةمة ض جؤرة‬ ‫َ‬ ‫حزبايةتيةكة‪.‬‬ ‫بريار لةيةكيَتيدا جةماعية؟‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ئايا ِ‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬ئةوانةى َئيستا لةمةكتةب‬ ‫يةكيتيدا هةمويان فةرمانبةرن و هيضيان‬ ‫سياسى َ‬ ‫ناتوانن رةخنةيةك بطرن‪ ،‬من تةحةدادةكةم ئةو‬ ‫يةكيتىنيشتيمانىكوردستان‬ ‫مةكتةبسياسيانةى َ‬ ‫يةكيتى ضةندة و ضى َليديَت؟‬ ‫بزانيت ئةو ثارةى َ‬ ‫َ‬ ‫كةميكى بزانن‪ ،‬بةآلم نازانن ضؤن ديَت و‬ ‫رةنطة َ‬ ‫كى بريارى خةرج كردنى دةدات‪ ،‬رةنطة‬ ‫ضةندةو َ‬ ‫َ‬ ‫هةندى سةالحياتى‬ ‫برادةريَكى مةكتةب سياسى‬ ‫هةبيت بؤ بريَك ثارة خةرج كردن‪ ،‬دواتر ئاطايان‬ ‫َ‬ ‫لةهيضى تر نية‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ئيَوة لةطة َل ئةوةدان وةك بالَى‬ ‫رِيفؤرم سةرجةم اليةنطرو كادرةكانتان‬ ‫دةست لةكار بكيَشنةوة؟‬


‫رمانبةرنء‬ ‫رن‬

‫ةرئاطاى لةدنيا نةبووة‬ ‫نةخير‪ ،‬ضونكة َئيمة‬ ‫سةالح ضاوشين‪َ :‬‬ ‫يةكيتى بةهى خؤمان دةزانين‪ ،‬بةآلم‬ ‫تائيستاش َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بكشيتةوة‪،‬‬ ‫ئةوان خةلك ناضاردةكةن بؤئةوةى َ‬ ‫دةلَين َ‬ ‫َثيى َ‬ ‫هةلويَستى خؤت يةكالبكةرةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كةهةلويَستةكةت ئاشكرا كرد ئةوان نانى دةب ِرن‪،‬‬ ‫هةتا َئيستا تةفسيرى برادةرانى مةكتةب سياسى‬ ‫بؤدةركردنى َئيمة ئةوةية كةطواية َئيمة لةثةي ِرةوى‬ ‫يةكيتى المانداوة‪ ،‬كام ثةي ِرةوى ناوخؤ؟‬ ‫ناوخؤيى َ‬ ‫بؤئةو برادةرانة خؤيان دوو ثة ِرةيان لةو ثةي ِرةوة‬ ‫بةثيى ئةو ثةي ِرةوةية‬ ‫خويَندووةتةوة؟ ئايا َ‬ ‫نابةجى دةكريَت‪ ،‬هةرلة خةرج‬ ‫كةجؤرةها شتى‬ ‫َ‬ ‫كردنى ثارةو ثولةوة‪ ،‬هةرلةدانانى بةرثرسةوة‬ ‫بةبى ئةوةى كةبطةريَنةوة بؤحزب‪ ،‬ئةو هةمووة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا‪ ،‬ئةمانة‬ ‫ناشةفافيةتةى هةية لةناو َ‬ ‫جيطةى بووةتةوة‪ِ ،‬راستة َئيمة‬ ‫لةكويَى ثةيرةودا َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫يةكيتى ِري‬ ‫َكخستنيك بوين‪َ ،‬ئيستا َ‬ ‫َ‬ ‫وةك َ‬ ‫َ‬ ‫و ثارتى دةلَين ئةم َهيزانةى َئيمة ريَكخراون و‬ ‫كةسيك عةميدة لةث ِريَكدا‬ ‫ميليشيانين‪ ،‬كةضى َ‬ ‫َ‬ ‫بؤدةردةضيت دةلَيت‪ :‬ئةوة كردمةوة‬ ‫برياريَكى‬ ‫َ‬ ‫بةجوندى‪ ،‬ئةمة بةس لةميليشيادا هةية‪ ،‬ئةطينا‬ ‫لة ِريَكخستنى دنيا شتى وةها نية‪ِ ،‬روتبة َليسةندنةوة‬ ‫بةبى‬ ‫بةس َ‬ ‫لةئيستاو لةسةردةمى بةعسدا ديومة َ‬ ‫ياسا ِروتبة لةكةس وةربطيريَتةوة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬زؤرج��ار تالَةبانى باسى ياسا‬ ‫شكيَنى دةكات‪ ،‬ئايا خؤى ثابةند دةبيَت‬ ‫بةياساوة؟‬ ‫َ‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬تالةبانى باسى ئةوة‬ ‫دةكات من كاتى خؤى واذؤم كردووة كةبريارى‬ ‫لةسيدارةدان ثةسةند نةكةم‪ ،‬لةهةمانكاتدا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةسى ذنى كوشتووة بريارى‬ ‫دةلَيت‪ :‬ئةطةر بزانم َ‬ ‫لةسيدارةدانى بؤدةردةكةم‪ ،‬ئةى باشة ئةنفالةكانى‬ ‫َ‬ ‫كوردستان خؤ زؤربةيان ئافرةت بون‪ ،‬ئةى‬

‫سةآلح ضاوشين شاعير بوواية وةآلمي تالَةباني دةدايةوة‬

‫كيميابارانى َ‬ ‫هةلةبجة خؤ زؤربةيان ئافرةت بووة‪،‬‬ ‫جيطاى خؤى‬ ‫بؤية بةراى من ئةو قسانة زؤر َ‬ ‫ناطريَت‪ ،‬بةردانى ف ِرؤكةوانة سةدقسةيان َهيناو‬ ‫كى بةربووة‪،‬‬ ‫برديان دواتر دةركةوت بةب ِريارى َ‬ ‫ِراستيةكةى ئةوةندة ناتةواوى زؤرة مرؤظ‬ ‫نازانيت لةضيةوة دةست َثيبكات‪،‬‬ ‫بيردةكاتةوة َ‬ ‫يةكيتى نيشتيمانى‬ ‫يةعنى مةعقولة َئيمة وةك َ‬ ‫كوردستان بةهةزاران شةهيدمان داوة‪ ،‬كةضى‬ ‫يةكيتيةوة‬ ‫لةسةر زارى‬ ‫بةرثرسيكى هةرة باآلى َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت‪ :‬دروستبونى دةولةتى كوردى خةونى‬ ‫شاعيرانةية‪ ،‬ئةطةر من شاعير بوماية وةآلمم‬ ‫دةدايةوة كةضى شاعيرةكانيش َليى َبيدةنطن‪،‬‬ ‫ئةو َ‬ ‫خةلكة خؤى بؤئةوة داوة بةكوشت بؤئةوةى‬ ‫كورد خؤى حوكمى خؤى بكات‪َ ،‬ئيستا ئةو برادةرة‬ ‫دةبيت ئةو وةآلمبداتةوة‬ ‫باسى ئةوة دةكات َ‬ ‫كةتةفسيرى ئةم قسةية ضية‪ ،‬جاران دروشممان‬ ‫كوردستان يان نةمان بوو‪َ ،‬ئيستا َبيينة سةر ئةوةى‬ ‫َبلَيى َ‬ ‫دةولةتى كوردى خةونى شاعيرانةية‪ ،‬ئةمة‬

‫مةنتقيكة؟ ئينجا منيش ناتوانم نويَنةرى هةموو‬ ‫ض َ‬ ‫َ‬ ‫لةئيستاشدا‬ ‫خةلكى كوردستان بم‪ ،‬ضونكة ئةطةر َ‬ ‫َ‬ ‫نةبيت‪ ،‬بةآلم ئةمة لةدل و‬ ‫ئةو حةقيقةتة طونجاو َ‬ ‫دةرونى هةمو كورديَكدا هةية‪ ،‬من تا ئةو رؤذةى‬ ‫هةبيت خةبات بؤئةوة دةكةم‬ ‫طيان لةم بةدةنةمدا َ‬ ‫كورد َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬جا َئيستا َثيى ناطةم ئةمة‬ ‫دةولةتى َ‬ ‫بابةتيكى ترة‪ ،‬ضونكة من ناتوانم لةبرى كو ِرةكةم‬ ‫َ‬ ‫وةآلم بدةمةوة‪.‬‬ ‫ِريَ��ط��ا ‪ :‬م��اوةي��ةك��ة هيَرشى توند‬ ‫دةكريَتةسةرتان‪ ،‬هؤكارى ئةمة ضية؟ ئايا‬ ‫بروخيَنن؟‬ ‫ئيَوة دةتانةويَت يةكيَتى ِ‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬جاباشة ئةطةر َئيمة‬ ‫شتيكى ئةو تؤ نين ض َثيويست بةو هةمووة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كيكى‬ ‫باسكردنةى َئيمة هةية‪ ،‬ئةطةر َئيمة خةل َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل نية ئةم هةمووة وةآلمدانةوةية‬ ‫زؤرمان‬ ‫بؤضى؟ خؤ َئيمة باسى شةخس ناكةين‪ ،‬باسى‬ ‫سيستةم دةكةين‪ ،‬كاك مةال بةختيار َ‬ ‫دةلَيت‪:‬‬ ‫راستة ئةو برادةرانة ثياوى َتيكؤشةرن‪ ،‬بةآلم‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪17‬‬


‫ئةوانة س ِركراون‪ ،‬من مام جةالل داواى َليكردوم‬ ‫وةك ِراويَذكارى خؤى لةبةغدا كارى َ‬ ‫لةطةلدا‬ ‫بكةم‪ ،‬نةمكرد‪ ،‬كاك ع��ادل شكورى كرد‬ ‫شيخ‬ ‫بةنويَنةرى طةرميان نةيكردووة‪ ،‬كاك ئاواتى َ‬ ‫جةنابى كردووة بةوةزير نةيكردووة‪ ،‬مام رؤستةم‬ ‫نةبيت ئةوةندة ناسراوة‬ ‫مةسئول َبيت و مةسئول َ‬ ‫َ‬ ‫دةزانيت‪ ،‬ئةطةر س ِركردن‬ ‫خةلك هةربةمةسئولى َ‬ ‫َ‬ ‫بةهؤى بالى ِريفؤرمةوة َبيت ئةمة ِراستة‪ ،‬ئةطةر‬ ‫س ِركردن لةوةزيفة َبيت ئةوة َئيمة هةمومان‬ ‫وةزيفةمان هةبووة خؤمان وازم��ان لةوةزيفة‬ ‫َهيناوة‪ ،‬لةبةرئةوة ئةوان دةيانةويَت بةوقسانة‬ ‫لةئةهميةتى ئةو برادةرانةى ِريفؤرم كةمبكةنةوة‪،‬‬ ‫كةسيك ئةوةندة َ‬ ‫سال الى‬ ‫بةآلم من َتيى ناطةم َ‬ ‫َ‬ ‫بةثيى كؤنفرانسى كؤمةلة‬ ‫بوبيت‪َ ،‬‬ ‫يةكيتى بةند َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةركةسى خيانةت لةكؤمةلة بكات حةقى ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫لةسيدارة بدريَت‪ ،‬ئةو لةوكاتةدا ِريَكخستنى‬ ‫هةبوو َ‬ ‫دةك��رد‪ ،‬ئةو لةوكاتةدا ئةوةى ب��ة ِرةوا دةبينى‬ ‫بؤخؤى‪ ،‬بةآلم َئيمة َ‬ ‫يةكيتى ضاك دةكةين‬ ‫دةلَيين َ‬ ‫حةقيك‬ ‫بةئيمة‪َ ،‬ئيستا ئةو بةض َ‬ ‫نابينيت َ‬ ‫ئةوة ِرةوا َ‬ ‫يةكيتى ئةطةر ثةي ِرةوو‬ ‫سةركردايةتى‬ ‫هاتووةتةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثرؤطراميك هةية ئةلبةتة ئةو شتانة وانةدةبوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيتى نيشتيمانى كوردستاندا جؤريَك‬ ‫بةآلم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تةوافق كةبةدلى مام جةاللة ضؤنى َثيخؤش َبيت‬ ‫واى َ‬ ‫َنيت‪.‬‬ ‫هةلدةسوري َ‬ ‫ِريَطا ‪ :‬زؤرجار هيَرشيَكى توند دةكريَتة‬ ‫سةرتان‪ ،‬ب��ةوةى كةثيَيان واي��ة ئيَوة‬ ‫ئامانجى ريفؤرمتان هةبيَت‪ ،‬دةلَيَن كاك‬ ‫نةوشيروان خاوةنى هةمو دةسةآلتيَك‬ ‫بووة بؤضى ريفؤرمى نةكردووة‪ ،‬ئيَستا‬ ‫لةدةرةوة هةرثيَى ناكريَت‪ ،‬ئايا ئةم قسانة‬ ‫تاضةند واقيعية؟‬ ‫س��ةالح ضاوشين ‪ :‬ئ��ةوة ِراستة كاك‬ ‫يةكيتى نيشتيمانى‬ ‫سكرتيرى َ‬ ‫جيطرى َ‬ ‫نةوشيروان َ‬ ‫كوردستان بووة‪ ،‬بةآلم كاك نةوشيروان هةتا‬ ‫َ‬ ‫كةكؤمةلة مابوو‪ ،‬ئةوكاتة‬ ‫ئةوكاتة دةسةآلتى هةبوو‬ ‫نةك شةخسى دووةم بوو‪ ،‬يةكةمى موكة ِرة ِر بوو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كةكؤمةلة حةل بوو مام جةالل بةئارةزوى‬ ‫بةآلم‬ ‫َ‬ ‫بةيةكيتيةوة بكات‪،‬‬ ‫سوكةوت‬ ‫هةل‬ ‫توانى‬ ‫خؤى‬ ‫َ‬ ‫هةرلةبةرئةمةشة كاك نةوشيروان هاتووةتة‬ ‫لةهةلبذاردنى َ‬ ‫َ‬ ‫مةلبةندةكاندا كارطةشتة‬ ‫دةرةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةوةى خةلك ثةالمارى يةكترى بداية‪َ ،‬ئيمة‬ ‫ثى باش نةبوو َئيستاش َثيمان باش نية‬ ‫ئةوةمان َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك ثةالمارى يةكترى بدات‪ ،‬لةهةلبذاردنى‬ ‫َ‬ ‫مةلبةندةكاندا ئةطةر َئيمة يةك تؤز توندتر‬ ‫كةئيستا‬ ‫بويناية شة ِر ر ِويدةدا‪ ،‬هةرلةبةرئةوةشة َ‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيتى ديَتةدةرةوة يان دةرى دةكةن‬ ‫خةلك‬ ‫َ‬ ‫ريَذةكةى زؤرة‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫ى‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ماوةيةك لةمةو ثيَش كؤمةلَ َ‬ ‫ِكى كرا لةناو يةكيَتى ئةمة ضؤن‬ ‫جيَطؤر َ‬ ‫هةلَدةسةنطيَنى؟‬ ‫لةيةكيتى‬ ‫سةالح ضاوشين ‪َ :‬ئالو طؤ ِر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نابيت‪ ،‬كاك عومةر فةتاح‬ ‫بةئالؤطؤ ِرى دةموضاو َ‬ ‫ماوةيةكى كةمى مابوو غةدريان َليكرد‪ ،‬واتة ئةوانة‬ ‫ملمالنيية‬ ‫تةنيا بؤ ِرازى كردنى ناوخؤيانةو بؤئةو‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا‬ ‫كةلةناويانداية‪ ،‬ئةوانة هيضى لةخزمةتى َ‬ ‫كةيةكيتى‬ ‫يةكيتى بةوة دةكريَت‬ ‫َ‬ ‫نية‪ ،‬خزمةتى َ‬ ‫بطة ِريَتةوة بؤئةوةى ثابةند َبيت بةدةستورو‬ ‫هةركةسيكى تر َبينيتة شويَنةكةى‬ ‫سيستةميكةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كاك عومةر بطرة ئةو برادةرانةى ريفؤرميش‬ ‫ببةيتةوة ناومةكتةب سياسى هةروةك َئيستا‬ ‫يةكيتى ب ِروات‬ ‫دةبيت‪ ،‬ئةطةر بةم َبى سيستةمية َ‬ ‫َ‬ ‫بةسيستةميك هةية سزاو‬ ‫بةريَوة‪ ،‬بؤية َثيويستمان‬ ‫َ‬ ‫ثاداشتى تيا َبيت‪َ ،‬ئيمة نةماندى َ‬ ‫رؤذى لة ِرؤذان‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى و جاسوسى‬ ‫دةركرابيت لةسةر‬ ‫كةسيك‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ث ِرؤفايل‬ ‫س��ةالح سةعيد ق��ةزاز ناسراو بة‬ ‫(سةآلح ضاوشين)‬ ‫‪ 1947‬لةسليَمانى لةدايك بووة‪،‬‬ ‫لةسةرةتاى شةستةكانةوة تي َ‬ ‫َكةل‬ ‫بةثارتى ديموكراتى كوردستان بووة‪،‬‬ ‫دواى جيابونةوةي بالَى مةكتةبى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫سياسى لةثارتى سالَي‪1964‬‬ ‫بالَى مةكتةبى سياسى دةبيَت تا‬ ‫‪.1970‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫لةسةرةتاى حةفتاكانةوة‬ ‫كؤمةلَةى رةنجدةرانى كوردستان‬ ‫ئيشى كردووة‪ ،‬هةتا سالَى ‪.1975‬‬ ‫ل���ة‪1976‬وة تائيَستا لةيةكيَتى‬ ‫نيشتيمانى كوردستان دانةبراوة‪،‬‬ ‫ل��ةس��ةرةت��اى دروس����ت بونى‬ ‫يةكيَتيةوة ضةندجاريَك بووةتة‬ ‫ئامر هةريَم‪ ،‬ماوةيةك ئةندامى‬ ‫مةكتةبى عةسكةرى بووةو دواتر‬ ‫بووةتة بةريَوةبةرى ئيستيخباراتى‬ ‫ث � َي��ش��م��ةرط��ةى ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ماوةيةكيش بةريَوةبةرى شورتةى‬ ‫سليَمانى بووة‪ ،‬ثاش ئةوةش بووةتة‬ ‫ي��اري��دةدةرى فةرماندةى هيَزى‬ ‫ثيَشمةرطةى كوردستان‪ ،‬ئيَستا كار‬ ‫طؤران دةكات‪.‬‬ ‫بؤليستى ِ‬

‫يةكيتى‬ ‫و ِرةوشت نزمى و دزى‪ ،‬بؤية ئةو وةزعةى َ‬ ‫شيوانة ضارةسةر ناكريَت‪.‬‬ ‫بةو َ‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ريَكةوتننامةى ستراتيذى نيَوان‬ ‫يةكيَتى و ثارتى تاضةند لةبةرذةوةندى‬ ‫ميللةتة؟‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬بة ِراى من ئةو ِريَكةوتنة‬ ‫ستراتيذيةى كةهةية ِريَكةوتنى بةرذةوةندية‪،‬‬ ‫هةبيت‬ ‫ئةطينا دوو حزب بيروباوة ِرى جياوازيان َ‬ ‫ضؤن دةتوانن ببن بةيةك‪ ،‬من لةهيض كويَى دنيا‬ ‫لةنيوان دوو‬ ‫نةمبيستووة ِريَكةوتنى ستراتيذى َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬ئةمة ِريَكةوتنى بةرذةوةندية‪.‬‬ ‫حزبدا َ‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ثيَشبينى ضي دةكة بؤئايندةى‬ ‫يةكيَتى ئةطةر ئيَوة نةطةريَنةوة ناو‬ ‫يةكيَتى؟‬ ‫يةكيتى‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬بةبؤضونى من َ‬ ‫نابيت‪ ،‬سندوقةكانى دةنطداني زؤرى‬ ‫وةزعى باش َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫نةماوة قسةكةى من‬ ‫دةسةلميت‪ ،‬واتة َ‬ ‫َ‬ ‫دةثوكيتةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا ‪ :‬زؤرج��ار دةوتريَت يةكيَتى‬ ‫تةسليمى ثارتى بووة ئةمة تاضةند راستة؟‬ ‫سةالح ضاوشين ‪ :‬من َتيى ناطةم هةمو‬ ‫حزبى بؤية خةبات دةكات دةسةآلت بطريَتة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى بواية‪،‬‬ ‫دةست‪ ،‬دةبوو سةرةك وةزيران بؤ َ‬ ‫بؤدةيبةخشيتةوة بةثارتى‪ ،‬ئةى تؤ‬ ‫يةكيتى‬ ‫َ‬ ‫نازانم َ‬ ‫خةبات بؤئةوة ناكةى دةسةآلت بطريتة دةست‬ ‫و خزمةتى َ‬ ‫خةلك بكةى؟ باوة ِريش ناكةم هةمو‬ ‫مةكتةب سياسى بةو ب ِريارة رازى بن‪ ،‬ئيشى‬ ‫َتالةبانى خؤى بووة‪َ ،‬ئيستاش َتالةبانى هةركات‬ ‫بيةويَت و هةرضى بكات دةيكات‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬زؤرجار دةوتريَت ئةندازيارى‬ ‫شةرِى ناوخؤبووة ئةمة تاضةند رِاستة؟‬ ‫يةكيتى هةرضى‬ ‫س��ةالح ضاوشين ‪َ :‬‬ ‫هةبوبيت هةموو‬ ‫هةردةستكةوتيكى‬ ‫كردبيت و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شةريكة تيايدا‪ ،‬بةآلم كاك نةوشيروان لةكاتى‬ ‫هةرليرة نةبووة‪ ،‬كاك‬ ‫شة ِرةكانى ناوخؤدا زؤرجار َ‬ ‫نةوشيروان لةماوةى َثيشودا خةون يان مؤتةكةى‬ ‫بآلوكردةوة ئةوة هةموو ِراستيةكانى حستبووة‬ ‫ِروو‪ ،‬وةستانةكةشى بؤئةوة بوو كةتةشةنوج زياتر‬ ‫دروست نةكات‪ ،‬ئةطينا خةباتى هةمومان ِرونة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬بؤضى نةوشيروان مستةفا خؤى‬ ‫كانديد نةكرد بؤسةرؤكايةتى هةريَم؟‬ ‫س��ةالح ضاوشين ‪ :‬لةبةرئةوةى كاك‬ ‫نةوشيروان خؤى باوة ِرى بةو ثؤستة نية‪ ،‬ئةو‬ ‫حكومةتيكى ثةرلةمانى دروست‬ ‫باوة ِرى واية‬ ‫َ‬ ‫ببيت‪ ،‬لة ِروى ثةرلةمانةوة وآلت ببريَت بةريَوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بؤية مةعقوليش نية َعيراق سيستةمى ثةرلةمانى‬ ‫هةبيت‪.‬‬ ‫هةبيت‪َ ،‬ئيمة سيستةمى سةرؤكايةتيمان َ‬ ‫َ‬


‫ثارتي لةدهؤك ‪ 22‬جار هة ِرةشة لةكاند َيكي‬ ‫ليسيت بزووتنةوةي ضاكسازيي دةكات‬

‫هةرةشة‬ ‫ثشتيوان صابري بةرثرسي لقي يةكي ثارتي ديموكرات ِ‬ ‫لةئةنداماني ليستي بزووتنةوةي ضاكسازي دةكات‪.‬‬

‫زؤربةي ئافرةتاني‬ ‫ليسيت بزووتنةوةي ضاكسازي لةذ َير‬ ‫هة ِرةشةي ثارتي دا وازيه َيناوة‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪19‬‬


‫ديداري ‪ :‬هةَلوَيست عوسمان‬ ‫بةرهةم لةتيف‬

‫‪20‬‬

‫ريَطا ‪ :‬هؤكارى دروس��ت كردنى‬ ‫ليستةكةت؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪ :‬ئةم ديموكراسية‬ ‫نوقسانى زؤر ط���ةورةى َتيداية َ‬ ‫خالى‬ ‫هةرةطةورةى كةموكو ِرى نةبونى ئؤثؤزسيؤنة‬ ‫لةثةرلةمان‪ ،‬ئةو حزبانةى كة لة َ‬ ‫سالى‬ ‫(‪ )2005‬ضونة ثةرلةمان كةسيان بة ِر َؤلى‬ ‫معارةزة َ‬ ‫هةلنةسابون‪ ،‬ئؤثؤزسيؤن بة كؤنت ِر َؤلى‬ ‫دةستيت َ‬ ‫دةسةالت َ‬ ‫َ‬ ‫‪.‬هةلبةت ئؤثؤزسيؤنى‬ ‫هةل َ‬ ‫ديموكراسى َتيكدةر نية مةبةستى ضاكسازيية‬ ‫بةالم نةبونى وادةكات كة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت‬ ‫هةلةكانى‬ ‫دةبيتةوةو ِرةنطة خراثتريش َبيت ‪.‬‬ ‫دوبارة َ‬ ‫ِريَطا ‪ :‬لةميَذوى بنةمالَةى بارزانيدا‬ ‫ناكؤكى هةبووة ئةم كارةى تؤ دورة‬ ‫لةناكؤكى ئةو بنةمالَة ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬ئةطةر ناكؤكى‬ ‫ببيت بة هؤكار بؤدابةشبون لة‬ ‫شةخسى َ‬ ‫َ‬ ‫دةبى‬ ‫سياسةت ئةمة هةلةيةكى طةورةية‪َ ،‬‬ ‫هةبيت بؤئةوةى كةتؤ‬ ‫هاندةرى مةوزوعى َ‬ ‫بةشدارى لةسياسةت بكةيت هاندةرى َئيمةش‬ ‫َ‬ ‫طةندةلية قؤرغ كردنى‬ ‫بؤ بةشدارى بونى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتة ئةم شتانةو زؤر هةلةى طةورةتر‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫هةية‬ ‫لةدةسةالت حةز دةكةين َ‬ ‫كةبليين‬ ‫ديموكراسيانة ئاطاداريان بكةينةوة‬ ‫َ‬ ‫ئةمة َ‬ ‫خيالفيكى‬ ‫هةلةية ِراستى بكةنةوة ‪.‬هيض‬ ‫َ‬ ‫شةخسيمان نية و دذ بةهيض كةس نين ‪.‬‬ ‫ريَ��ط��ا ‪ :‬ئ��ي��وة ل��ةن��او بنةمالَةدا‬ ‫دةتانةوى‬ ‫نةطةيشتونةتة دةس��ةالَت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةدةرةوةى بنةمالَة بطةنة دةسةالت؟‬ ‫د‪.‬ع��ةب��دول��م��س��ةوةر ‪ :‬مةسةلةى‬ ‫َ‬ ‫بةدةسةالت نية مةسةلةكة ئةوةية‬ ‫نةطةيشتن‬ ‫قةناعةتيك دروست بووة ئةطةر‬ ‫تا ِرادةيةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةموخةلك بةشداري َتيدا نةكات ضاكسازى‬ ‫نايةتة طؤ ِر َى‪ ،‬لةبةرئةوة َئيمةش بةشدارى‬ ‫دةكةين بةمةبةستى ضاكسازى كردنةكة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتيش لةسيستمى ديموكراسى‬ ‫بابةتى‬ ‫يان ِر َ‬ ‫كةسيك‬ ‫ؤل بينينى سياسى بؤهةموو‬ ‫َ‬ ‫نابيت كةس ِريَطات َليبطريَت ئةمة‬ ‫مافة َ‬ ‫َ‬ ‫ديموكراسيةتة‪ .‬ئةتوانين بلَيين ديموكراسيةت‬ ‫نية لةم َ‬ ‫حالةتةدا دةتوانين ِريَطا لةهةموو‬ ‫كةسيك بطرين‪َ ،‬‬ ‫بةالم هةمواليةك باسى‬ ‫َ‬ ‫دةبيت ِريَطاش‬ ‫ديموكراسيةت دةك��ات‬ ‫َ‬ ‫بةهةموكةس ب� َ‬ ‫�درى كةسود لةمافةكانى‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫َ‬ ‫وةربطرى يةك لةوانةش‬ ‫مرؤظايةتى خؤ‬ ‫بةشيوةيةكى ئازادانة شيعارى َئيمة‬ ‫ِرادةرب ِرينة َ‬ ‫َ‬ ‫قةلةم و كاغةزو ِرابردوى ثاكة هيضى تر بةكار‬ ‫ناهينين و هيضيشمان لةثشت نية ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَطا ‪ :‬دةوتريَت ليستةكةى ئيَوة‬ ‫وةك ليستيَكى خيَلةكى ديَتة بةرضاو ؟‬ ‫ئيَوة ض ديديَكتان هةية بؤضاكسازى ؟‬ ‫خيَلةكية كةكاك‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬ئةم َ‬ ‫دةل َى هيض َ‬ ‫(ئةسةسةرد) َ‬ ‫ئةساسيكى‬ ‫ئةسل و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةكرى‬ ‫نية‪ِ ،‬رؤذيَك ديَت باسى ث ِرؤطرامةكة‬ ‫كةئيمة َتيماندا نوسيوة لةهيض‬ ‫ئةوشتةى َ‬ ‫شتيك نية كة ئيسثات‬ ‫ث ِرؤطاميك نية هيض َ‬ ‫بكات ئةم ه��زرةو ئةم بؤضونة لةبؤشايى‬ ‫هاتووة َ‬ ‫كةخيَلةكي ية‬ ‫ئةسل و ئةساسى نية َ‬ ‫‪َ .‬ئيمة َ‬ ‫هةولدةدةين داهاتويةكى ديموكراسى‬ ‫َليرةوة دروست َ‬ ‫بكرى و بؤ نةوةكانى داهاتوش‬ ‫زةمينةيةك ئامادة بكريَت ‪.‬كاك ئةسةسةرد‬ ‫تؤ َ‬ ‫بةهةلةدا ضويت هيض ِراستى و دروستى بؤ‬ ‫بؤضونةكةشت نية تكاية‪ ،‬تكاية‪َ ،‬‬ ‫هةلبذاردنى‬ ‫وشةكانت بازانستيانة َبيت ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ِريَزم بؤ كاك فةريد ئةسةسةرد‬ ‫ببينيت‬ ‫بةبى ئةوةى ث ِرؤطرامةكةى َئيمة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلسةنطاندنى بؤكردووة كةلةواقيعةوة زؤر‬ ‫دورة ‪ .‬بةب ِرواى من كابرايةك لةسةنتةرى‬ ‫َلي َ‬ ‫كؤلينةوةى ستراتيذى كار بكات طونجاو‬ ‫َ‬ ‫ئةكرى‬ ‫نيية كة ئةو قسانة بكات‪ .‬نازانم‬ ‫لةكاك فةريد داوابكةين توزيَك سةبرى‬ ‫هةبيت تاوةكو ث ِرؤطرامةكةى ثيشان بدةين‬ ‫َ‬ ‫دةتوانيت شتى ديكة‬ ‫ئةطةر سةبريشى نية‬ ‫َ‬ ‫بنوسيت ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَطا ‪ :‬بةرزانيةكان بةوة ناسراون‬ ‫كةثارتين ب��ةالَم كاتى هةلَبذاردنى‬ ‫شارةوانيةكان وا دةرنةضون‪ ،‬ثيَت واية‬ ‫ئةم جارةش ئةو كارة دوبارةبكريَتةوة‬ ‫؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬تاماوةية َثيش‬ ‫لةبارزان ِريَطة بةحزبايةتى ن��ةدةدرا لةم‬ ‫م��اوةى دواي��دا ثارتي ديموكرات ويستى‬ ‫ئةوة قؤرخ بكات‪ ،‬ئةو َ‬ ‫هةلبذاردنةش ِراستة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك هةبوو كة بةجياواز خؤى هةلبذيَريَت‬ ‫وةسةركةوتوش بوون يةك لةوانة سةيداى‬ ‫برام بوو كةلةخودى بارزان ئةم سةركةوتنةى‬ ‫هينا هةروةها لةبلةش كةطةورةترين‬ ‫بةدةست َ‬ ‫شارؤضكةية‪ ،‬لةبازيَش كةثارتي ديموكرات‬ ‫لةجيطاى تر مةنعيان‬ ‫نةيبردةوة دةرئةنجام َ‬ ‫َ‬ ‫هةبى‪.‬‬ ‫كرد‬ ‫كةهةلبذاردن َ‬

‫َ‬ ‫لةطةل سةيداى براتان‬ ‫ريَطا ‪ :‬ثةيوةنديتان‬ ‫ضؤنة تاضةند هاوكاريتان دةكات لةسنورى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى خؤى؟‬ ‫د‪.‬ع��ةب��دول��م��س��ةوةر ‪ :‬ك��اك سةيدا‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫يةكيكة لةئةندامانى ليستةكة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ديموكراسيانة هةلس و كةوت دةكات ئةويش‬ ‫جطة َ‬ ‫لةقةلةم و كاغةزو ِرابردووة ثاكةكةى‬ ‫دةبى بةهيض‬ ‫هيضى ديكة بةكار َ‬ ‫ناهي َنيت ‪َ .‬‬ ‫َ‬ ‫نةكرى ضونكة هةستان‬ ‫شيوةيةك َثيشطيرى‬ ‫َ‬ ‫لةضوارضيوةى ياساداية ‪.‬‬ ‫و دانيشتنمان‬ ‫َ‬ ‫ريَطا ‪ :‬ثةيوةنديدتان لةطة َل شيَخ‬ ‫ئةيوب بارزانيدا ضؤنة؟ بؤضى نةبؤتة‬ ‫كانديدى ليستةكةتان ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬كاك ئةيوب‬ ‫يةكيكة لةياريدةدةرةكانى َئيمة كانديدى‬ ‫َ‬ ‫ليستةكةمان نية بةهؤى بونى لةئةوروثاو‬ ‫�ةالم َ‬ ‫زروف��ى تايبةتى خؤى‪ ،‬ب� َ‬ ‫هةلويَستى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َئيمةيةو ثشتطيريشمانة ‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬ل� ِ‬ ‫�ةراب��ردودا هةرةشةتان‬ ‫ليَكراوة لةناوضةى بةرزان ئيَستاش‬ ‫ئةو هةرةشانة هةر ماوة ؟‬ ‫هيناوة‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪ :‬وازيان لةمن َ‬ ‫ضونةتة َ‬ ‫خةلكى تر لةم ماوةى كؤتادا لةناوضةى‬ ‫ِرةواندوز دةستيان بةم كارة كردووة‪َ .‬ثيويستة‬ ‫بةخويدا‬ ‫حزبيك كةناوى ديموكرات َبيت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بزانيت كة ئةمة لةكةل هةلويَستى‬ ‫بضيتةوة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناطونجيت وة ثالثشتى ياسايشى‬ ‫ديموكراسى‬ ‫َ‬ ‫نيية ‪ .‬لةبةر ئةوة بؤ جارى هةزار تكايان‬ ‫شتيكى نةطونجاوو‬ ‫َليدةكةين وازى َلي َبينن َ‬ ‫نارةواو ناشارستانيية ‪ .‬سوكايةتى بؤ هةريَم‬ ‫و بؤ حزبةكةشيان دروست دةكات ‪َ .‬ئيمة‬ ‫دوذمنى ثارتي ديموكرات نين تةنها بؤضونى‬ ‫جياوازمان هةية‪ ،‬ئةم َ‬ ‫هةلويَستةى ثارتي‬ ‫ديموكرات زيادةرةويية تكادةكةم وازى َلي َبينن‬ ‫بؤئيمة كةواز‬ ‫نابيتة هاندةر َ‬ ‫بةسة‪ .‬ئةمةش َ‬ ‫َ‬ ‫بةثيضةوانةوة‬ ‫لةهةلويَستى خؤمان َبينين َ‬ ‫ئيسرارمان زياد دةكات ‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬ثشتيوان سابير بةرثرسى‬ ‫ى كةئيَوة ثارتى‬ ‫لقى دووى ثارتى دةلَ َ‬ ‫نين و هيض طاريطةريشتان لة دةنطى‬ ‫ثارتى نابيَت ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬من بة فةخرةوة‬ ‫َ‬ ‫كاتيك ئةندامى ثارتي ديموكرات‬ ‫دةلَيم هيض َ‬ ‫نةبوم بةشانازيةوة َ‬ ‫دةلَيم ضونكة بؤضونى من‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بؤضونى ثارتي ديموكرات يةك نيية‬ ‫ريَزم بؤئةوان هةية‪ .‬ئةوكاتةش كةبةرثرسى‬


‫ثةناهةندةكانى َعيراق بووم لة َئيران وةك‬ ‫ئةندامى ثارتى نةبووة‪َ ،‬‬ ‫خةلكى تريشى َليبووة‬ ‫مام جةالل و ئيبراهم ئةحمةديشى َليبوو‬ ‫ماناى واية كةئةوانيش ثارتى بون‪ ،‬هةموو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةربطرى لةويَش‬ ‫هةولى دةدا كةشؤرش‬ ‫ئاطادارم كردن َ‬ ‫لةهةلةكان َثيشم ووتن كةئةم‬ ‫دوو َ‬ ‫ووالتة َثيك ديَن ئاطاتان لةخؤتان َبيت‬ ‫دةبى‬ ‫كةضى نةيان كرد َ‬ ‫وةختيك َتيكضوو وتم َ‬ ‫ئيدامة (دريَذة) بةشة ِر َ‬ ‫بدرى نةيان كرد ‪.‬‬ ‫كةسيك كةباسى‬ ‫لةثيش هةموو َ‬ ‫من بووم َ‬ ‫دووبارة خةبات كردنةوةم كردووة‪ ،‬تةحةدا‬ ‫لةثيش من ئةم قسةيةى‬ ‫يةكيك َ‬ ‫دةكةم َ‬ ‫نةكردووة ‪.‬هةروةختةك بمزانيباية كةزيانى‬ ‫َتيداية َ‬ ‫لةمالى خؤم دانيشتوم بؤ ئةوةى زةرةر‬ ‫نةكةم ‪.‬كة شة ِرى ناوخؤ دروست بوو لة‬ ‫حةفتاو شةش من بة كاك مةسعودم ووت‬ ‫بةشدارى لةمة ناكةم‪ ،‬هةنديَك شانازى َثيوة‬ ‫دةكةن كةكردويانة من شانازى َثيوة دةكةم‬ ‫كةنةمكردووة‪.‬ئةطةر َ‬ ‫خةلكانى وةك من زياتر‬ ‫بوناية شةرةكة ِرووى نةدةدا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم ئةم جؤرة كةسانة نةبوون‪ ،‬ئةمةش‬ ‫كاريطةرى ث ِروثاطةندةى حزبةكان بوو‪ ،‬ئاستى‬ ‫َتيطةيشتنى ئةم ضةك َ‬ ‫هةلطرانة لةو ئاستةدا‬ ‫نةبوو كةبةرذةوةندى نةتةوةيةك لةبةرضاويان‬ ‫َبيت لةجياتى بةرذةوةندى حزبى‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬كةواتة لةبةر ئةم هةلَويَستةى‬ ‫ِ‬ ‫بةريَزتانة كةثارتى دذى ئيَوة كار‬ ‫دةكات ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬زؤر جار وتويانة‬ ‫مةترسيمان لةسةر نيية‪َ ،‬‬ ‫بةالم من هةموو‬ ‫نةبى‬ ‫جار وتومة ئةطةر مةترسى لةسةر َئيمة َ‬ ‫ئةم هة ِرةشةو طو ِرشة بؤضى ضونكة يةكيان‬ ‫لةكةسيك نةترسى‬ ‫ِراست نيية ئةطةر تؤ‬ ‫َ‬ ‫بؤضى هةموو ِرؤذيَك بانطى ئةندامةكانى‬ ‫ِريَكخراوةكةى دةكةيت دةيبةن بؤ ثاراستن‬ ‫بهينن يان‬ ‫و هة ِرةشةيان َليدةكةى كةواز َ‬ ‫بؤ هةرةشة لة سةرؤكى ليستةكة دةكةى؟‬ ‫خةلك َ‬ ‫بؤضى بة َ‬ ‫نةهينن‬ ‫دةلَيى ئةطةر واز َ‬ ‫زمانتان دةب ِرم ‪.‬‬ ‫زؤر ريَزم هةية بؤ ثشتيوان صابرو دةستيشى‬ ‫بؤ دريذ دةك��ةم‪ ،‬بؤ بانطى ئةوانة دةكةى‬ ‫كةثشتطيريم دةكةن؟ بؤبانطيان دةكةى بؤ‬ ‫ئاسايش هةزار جؤر هة ِرةشةيان َليدةكةى‬ ‫كةثشتيوانى َئيمةن؟ بؤ (‪ )22‬بيست و دوو جار‬ ‫هة ِرةشةتان لةكابرايةك كرد لةليستى َئيمة‬ ‫ثاشةكشى بكات ؟‬ ‫بوو ناضارتان كرد‬ ‫َ‬

‫كاك ثشتيوان بؤ ئةو كارة دةكةى؟ َئيوة‬ ‫نابى‬ ‫َ‬ ‫حزبيكى ديموكراتن‪ ،‬حزبى ديموكرات َ‬ ‫بةم ِرةنطة كار بكات! كاك ثشتيوان َئيمة‬ ‫ِريَزمان بؤ َئيوة هةية تؤش ِريزت بؤ َئيمة‬ ‫هةبى َئيمة براى يةكين تةنها بؤضونمان‬ ‫َ‬ ‫ميللةتيك‬ ‫ةنطيك خزمةتى‬ ‫َ‬ ‫جياوازة ئيوة بة ِر َ‬ ‫نطيكى ديكة ‪َ .‬ئيمة‬ ‫دةك��ةن َئيمةش بة ِر َ‬ ‫َ‬ ‫لةقةلةم و‬ ‫نةهيناوة جطة‬ ‫هيضمان بةكار َ‬ ‫كاغةزو ِرابردوى ثاك ئةطةر ئةمة تاوان نيية‬ ‫بؤ كؤسثمان دةخةنة سةر ِرايطرن بؤ خؤتان‬ ‫باشة َئيمة ثاشةكشة ناكةين‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئةو كانديدةى ِ‬ ‫بةريَزتان‬ ‫كيَية كةبيست و دوو جار هةرةشةى‬ ‫ليَكراوة ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪ :‬ئةو بة ِريَزة ئةوةتا‬ ‫َ‬ ‫لةمالى خؤى دانيشتووة لةدهؤك‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬ضؤن بانطةشة بؤ ليستةكةتان‬ ‫دةكةن ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪ :‬لة ِريَطةى كةسانى‬ ‫ديموكراس ك��ةدذ ب��ة ِرةئ��ى ك��ةس نين‪،‬‬ ‫لةسةرةتادا َ‬ ‫هةلبذاردن بؤئةوةية كةبزانريَت‬ ‫بةمةرجيك هيض‬ ‫ميللةتيك ضيية‬ ‫بؤضونى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةبيت وة ئةنجامى‬ ‫كؤسثيك لة ِريَطادا َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةكةوى كةئةم ميللةتة ضى‬ ‫هةلبذاردن ديار‬ ‫َ‬ ‫ميللةتيك‬ ‫دابنيى ئيرادةى‬ ‫َ‬ ‫دةوى تؤ طةر كؤسث َ‬ ‫َ‬ ‫وخينى نايةليت ئةم ميللةتة ئيرادةى خؤى‬ ‫دة ِر َ‬ ‫َ‬ ‫دةبينى‬ ‫ديارى بكات ئؤثؤزسيؤن ِرؤلى طةورة‬ ‫َ‬ ‫لةسيستةمى ديموكراسى ئةطةر ئؤثؤزسيؤن‬ ‫نةبى ئةو نا ِرةزاييةى لةناو ميللةتدا هةية‬ ‫َ‬ ‫دةبى ِرؤذبة ِرؤذ ئةطةر دةرطايةكى بؤ‬ ‫طةورة‬ ‫َ‬ ‫نةكةيةوة تةنها يةك ئةنجامى هةية ئةويش‬ ‫تةقينةوةية‪ ،‬لةبةر ئةوة يان ِريفؤرم يان‬ ‫دةوى َئيمة َ‬ ‫شؤ ِرش‪ ،‬كامتان َ‬ ‫دةلَيين ضاكسازى‬ ‫ئةطةر ِريَطا لةمة بطرن ئةوةى َ‬ ‫شو ِرشة‪.‬‬ ‫دادى َ‬ ‫سيستةميك نية لةدونيادا كةفيد ِر َال‬ ‫هيض‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةشيكى فيد ِرال َبيت لةناو‬ ‫َبيت و تةنها‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستاندا ثارضةيةكى تر فيدرال نيية خةلكى‬ ‫بةسرة بةتةما بوون َ‬ ‫فيدراليةت دروست بكةن‬ ‫لةئيمة دةك��ةن َ‬ ‫دةلَين ِرةفتارتان‬ ‫طلةيى َ‬ ‫لةئيمةشتان َتيكدا‬ ‫ئةوةندة نةطونجاو بوو َ‬ ‫ئةطةر ِرةفتارى َئيمة طونجاو بواية لةجياتى‬ ‫َ‬ ‫فيدراليةت دةكات‬ ‫يةك ثارضة ك��ةداواى‬ ‫َ‬ ‫ثارضةيةكى تريش هةبوو ئةوكاتة ووال َتيكى‬ ‫َ‬ ‫فيدرالمان هةبوو‪َ ،‬‬ ‫بةالم َئيمة وةكو لةقلةقمان‬ ‫ثى ِراوةستاوين‪.‬‬ ‫َليهاتووة لةسةر يةك َ‬ ‫ريَطا ‪ :‬دةزطاى ِراطةياندنى َئيوة ضؤنةو‬

‫ضؤن بانطةشة بؤخؤتان دةكةن ؟‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬خؤى هةلبذاردن‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫ِراطةياندنة‪ ،‬بةداخةوة ِراطةياندن َ‬ ‫طشتى قؤرخ ك��راوة بؤ دوو ال لةهةموى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةكترين ‪.‬كة‬ ‫ويَرانتر ئةم دووالية‬ ‫دوانزة َ‬ ‫دةزانيت‬ ‫كةنالى ئاسمانيان هةية خوا‬ ‫َ‬ ‫كةنالى َلَو َ‬ ‫ضةند َ‬ ‫كاليان هةية‪ ،‬ضةند ِراديؤو‬ ‫ِرؤذنامةو طؤظاريان هةية دةزطاى ثاراستن و‬ ‫حكومةتيان لةبةردةستة هةرهةموى بؤ ئةم‬ ‫دوو حزبة ئيش دةكةن َئيمة هةر لةسةرةتاوة‬ ‫بهينن نةك‬ ‫وتومانة ئةم هةموو شتة بةكار َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كاك مةسعود باس‬ ‫هةرةشة‪.‬ئةمةشم‬ ‫كردووة‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بؤ تةركيزتان لةسة وشةى‬ ‫ضاكسازيية ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪ :‬ووشةى ضاكسازى‬ ‫دورة لةتوندوتيذى مةبةستمان ئةوةية كة‬ ‫َ‬ ‫بةخةلكى َبلين َئيمة ئةهلى توندو تيذى نين‬ ‫ئةهلى كاغةزو َ‬ ‫قةلةم و ِرابردوى ثاكين ‪.‬‬ ‫��رى بةكورتى باس‬ ‫ريَطا ‪ :‬دةك� َ‬ ‫لةبةرنامة ليستةكةتان بكةيت ؟‬ ‫بةرنامةيةكى‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪:‬‬ ‫سادةو كورتة تةركيز لةسةر َ‬ ‫خالَيكى سةرةكى‬ ‫دةكاتةوة كة ديموكراسيةت زياتر فراوان‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى ِرةها تا‬ ‫بكريَتةوة و مةترسيةكانى‬ ‫َبيت كةمتر بكريَتةوة ‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئةندامى ليستةكةتان ضةندةو‬ ‫ضةنديان بةرزانين ؟‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر‪َ :‬ئيمة تةركيز لةسةر‬ ‫ذمارة ناكةين ئيعترافيش دةكةم كة ئةم‬ ‫هة ِرةشانة َ‬ ‫ثاشةكشى‬ ‫خةلكان وا َليدةكات كة‬ ‫َ‬ ‫لةهةوليرو دهؤك‬ ‫بكةن بةتايبةت ئافرةتانمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم َئيمة تةركيز لةوانة دةكةين كة خؤ ِراطر‬ ‫بن ‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬يةكيَتى و ثارتى هةميشة‬ ‫دةلَ��يَ��ن مةترسى دةرةك���ى لةسةر‬ ‫كوردستان هةية ئةمة بؤ ترساندنى‬ ‫خةلَكى نيية ؟‬ ‫جيية‬ ‫د‪.‬عةبدولمسةوةر ‪ :‬ئةمة َبى َ‬ ‫َثيويستة زياتر ئةم ميللةتة واى َلي َبيت كة‬ ‫ثشتطيرى حكومةتى هةريَم بكات وة ئةم‬ ‫شيوازة كة ِريَطا لة بؤضونى‬ ‫ثشتطيريية بةيةك َ‬ ‫َ‬ ‫نةطيرى‪َ .‬ئيمة هةرطيز طةر بضنة‬ ‫كةس‬ ‫ثةرلةمانيش ئةم كارة دةكةين وة هةرطيز‬ ‫نةبوينةتة كؤسث لةبةردةم بةرذةوةندى‬ ‫ميللةتةكةماندا‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪21‬‬


‫ثةشيمانة كشاوةتةوة‪ ،‬بؤية سوورة لةسةر‬ ‫ئةوةي كةبب َيت بةسةرؤكي هةر َيم‬

‫بدري بةكةمال ميراودةلي‬ ‫ئةحمةد كوردة داوا دةكات دةنطةكاني ئةم َ‬ ‫ني‬ ‫بةهؤي كةمي ئازادييةوة بارزاني زؤرينةي دةنط بةدةست دَي َ‬ ‫بةرَيطا‬ ‫تايبةت ِ‬ ‫ئةحمةد ك��وردة دواي كشانةوةي‬ ‫لةخؤثاآلوتن بؤ سةرؤكايةتي هةريَم‬ ‫لةديداريَكي طؤظاري ِريَطادا ثةشماني‬ ‫دةربري‪.‬‬ ‫خؤي‬ ‫ِ‬ ‫بريارتدا خؤت كانديد‬ ‫ِريَطا‪ :‬ضؤن ِ‬ ‫بكةيت؟‬ ‫ئةحمةد كوردة‪ :‬خؤ كانديد كردنم تةنها‬ ‫بؤضوني خؤم بووة‪ ،‬جطةلةوةش ِراويَذم بةدؤست‬ ‫و برادةرو خزم و كةس و كار و ضةندين كةسي‬ ‫كةلةنيوانياندا دكتؤر و ثاريَزةر و‬ ‫زاناو ِرؤشنبير‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا كةشةكة‬ ‫ئةندازياري َتيدابووة‪،‬‬ ‫بؤ من لةبار بووة بةوةي كةتةمةنم شمول و‬ ‫كةسيكي دياريشم‬ ‫تةحةمولي ئةوة دةكات و َ‬ ‫َ‬ ‫لةنيو خةلكدا‬ ‫لةكوردستان خةباتم كردووةو َ‬ ‫ساالنيكي زؤر َثيشمةرطة‬ ‫ناسراوم و بزرنيم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بوومة‪ِ ،‬راستة َئيستا َبي كارم لةمالةوةم بةآلم‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا خؤم كانديد كرد بةقةناعةتةوة‬ ‫‪ 25‬مليؤن ديناريشم خةواند هةروةها زؤر‬ ‫ثشتطيري دةكرام و لةزؤرالوة َ‬ ‫خةلكي تةلةفؤني‬ ‫بؤ دةكردم بؤ ئةوةي خؤم َ‬ ‫هةلبذيَرم و خؤم‬ ‫كةشتيكي‬ ‫كانديد بكةم بؤ ئةو سةرؤكايةتية‬ ‫َ‬ ‫شةرعيةو بؤ هةموو َ‬ ‫دةبيت و شمولي‬ ‫خةلكي َ‬ ‫هةموو دانيشتوان دةكات كةلةفؤرمةكةشدا‬ ‫هاتووة‪ ،‬بةآلم تاضةنديَك َ‬ ‫خةلك دةنطي خؤي‬ ‫دةبةخشيت و دةسةآلتداران بوار ئةدةن و‬ ‫َ‬ ‫بؤضونيكي‬ ‫اليةنيكي ترةو‬ ‫َثييان خؤشة ئةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تر َ‬ ‫هةلدةطريَت‪.‬‬ ‫كاتيك‬ ‫بؤ مةسةلةي خؤكانديدكردنيشم َ‬ ‫كةضووم ناوي خؤم تؤماركرد ضةند َ‬ ‫كةنالَيكي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةوالةكةيان‬ ‫ل��ةوي ب��ون و‬ ‫ِراطةياندن‬ ‫بآلوكردةوةو لةريَي تةلةفؤنيشةوة كةخةتةكةم‬

‫‪22‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫باوةري واية زؤرينةشي بهيَناية نةياندةهيَشت ببيَت بةسةرؤكي هةريَم‬ ‫ئةحمةد كوردة‬ ‫ِ‬

‫كؤرةكة ضةندين نامةو ثةيوةندي ثشتيطريم‬ ‫يةكيتي و ثارتي بةاليانةوة‬ ‫بؤهات‪ ،‬هةربؤية َ‬ ‫ناخؤش بوو‪ ،‬نةك هةر تةنها بؤمن َ‬ ‫بةلكو بؤ‬ ‫ئةوةكاني تريش َثيان خؤش نية كةخؤيان‬ ‫َ‬ ‫نابيتة ئازادي ِرةها‪،‬‬ ‫هةلبذاردووة‪ ،‬ئةوةش َ‬ ‫َنيك بؤ هةر‬ ‫بة ِراستي‬ ‫هةركةسيك لةهةر شوي َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذيَريَت‪َ ،‬‬ ‫مةبةستيك خؤي َ‬ ‫هةلبذاردنةو‬ ‫َ‬ ‫َثيويست بةوة ناكات ِريَي َليبطيريَت‪ ،‬لةو‬ ‫قةناعةتةشدام طةر نةكةوتمايةتة ذيَر تةكليف‬ ‫دةهيناو‬ ‫دةنطيكي باشم‬ ‫و تةكليفكاري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةهينا‪.‬‬ ‫سةركةوتنيشم بةدةست َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬باست لةتةلةفؤنةكة كرد‬ ‫مةبةستت ضية؟‬ ‫ئةحمةد ك���وردة‪ :‬مةبةستم خةتي‬ ‫كؤ ِرةكة بةمةبةستم ئةوةية ئةو تةلةفؤنة‬

‫ك��ؤ ِرةك��ة كةضاوديَريان خستبووة سةرو‬ ‫كؤمةلة َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكة زؤرة دةنطم‬ ‫زانيبوويان ئةو‬ ‫ثي ئةدةن و ثشتطيريم َلي ئةكةن‪ ،‬هةرضةندة‬ ‫َ‬ ‫بةقةناعةتي خؤم طةر سةرؤكايةتي هةريَميشم‬ ‫بهيناية ِراستة ئةمريكا َليرةية لةوانةية‬ ‫بةدةست َ‬ ‫تةئسيري هةبوواية لةاليةن حزب و ِريَكخراوة‬ ‫كوردستانيةكانةوةو ثتشطيريش بكراماية‪،‬‬ ‫بةدةستبهيناية‬ ‫بةآلم ئةطةر دةنطي يةكةميشم‬ ‫َ‬ ‫بهيَلن ئةو‬ ‫يةكيتي َ‬ ‫لةو باوة ِرةدانةبووم ثارتي و َ‬ ‫سةرؤكايةتية بكةم بةس حةزم دةكرد دةنطي‬ ‫بةدةستبهينم ئةوكاتة ضي َلي دةهات‬ ‫يةكةم‬ ‫َ‬ ‫ضي دةبوو َكيشةم نةبوو‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ثيَت وابوو ئةو كاتة ضي ِرووي‬ ‫ئةدا؟‬ ‫ئةحمةد ك���وردة‪َ :‬ثيم واي��ة حزبي‬


‫دةسةآلتدار لةكوردستان هةر دةسةآلتدارةو‬ ‫دكتؤر كةمال و ئةواني تريش دةنط َبينن َثيم‬ ‫وانية دةسةآلت بدريَت بةوان‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬هؤكارةكةي ئةوةية كة خؤتان‬ ‫قبولَتان كردووة ئةمة ميراتيةكةو بؤ‬ ‫ثارتي و حزبي دةسةآلتدار ماوةتةوة؟‬ ‫تائيستا ئيتفاقيةي‬ ‫ئةحمةد ك��وردة‪َ :‬‬ ‫كةدةبيت‬ ‫ك��ردووة‬ ‫يةكيتي واي‬ ‫َ‬ ‫ثارتي و َ‬ ‫حاكم َبيت‪ ،‬ئةوجا ئةطةر كاك مةسعوديش‬ ‫تربيت لةوان‪ ،‬ئةطةر‬ ‫يةكيكي َ‬ ‫دةبيت َ‬ ‫نةبيت َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةسيكي تريش خؤي بثالَيويَت سةركةوتو‬ ‫َ‬ ‫كةسيك َبيت لةوان‪،‬‬ ‫هةردةبيت‬ ‫نابيت و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ديارة سةرؤكايةتي هةريَم دةكريَت هةر ئةو‬ ‫دوو حزبة َبيت مةجال نادات َ‬ ‫خةلكي تر َبيت‪،‬‬ ‫بهيَلريَت َ‬ ‫خةلكي تر َبيتةوة َثيشةوةو‬ ‫كةدةبيت َ‬ ‫َ‬ ‫خؤي َ‬ ‫هةلبذيَريَت و سةرؤكايةتي بطريَتة‬ ‫دةست‪ ،‬دكتؤر كةمال كة ئةويش بةهةمان‬ ‫بكشيتةوةو لةوانةشة‬ ‫شيوة تةكليفي َليكراوة َ‬ ‫َ‬ ‫بكشيتةوة‪َ ،‬ثيم‬ ‫شتيكي بؤ بكريَت كةئةويش َ‬ ‫َ‬ ‫وابيت دكتؤر كةمال سةركةوتن‬ ‫وانية ئازاديةكة َ‬ ‫ئوميدي سةركةوتني بؤ‬ ‫بةدةستبهي َنيت كة َ‬ ‫َ‬ ‫دةخوازم و داواش لةو كةسانة دةكةم كةب ِريار‬ ‫بوو دةنط بةمن بدةن‪ ،‬دةنطةكانيان بدةن بة‬ ‫د‪.‬كةمال ميراودةلي‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةاليةن ثارتيةوة ض فشاريَكتان‬

‫ث ِرؤفايل‬ ‫َ‬ ‫ةس��ول‪ ،‬ناسراو‬ ‫ئةحمةد عةزيز ِر‬ ‫َ‬ ‫بةئةحمةد ك��وردة‪ ،‬سالي ‪1957‬‬ ‫لةكؤية لةدايك ب��ووة‪ ،‬شةشةمي‬ ‫سةرةتايي خويَندووة‪75-74 ،‬‬ ‫ثيَشمةرطة ب��ووة‪ 1976 ،‬تاكو‬ ‫‪ 1989‬ثيَشمةرطة بووةو دواي ئةوة‬ ‫طةراوةتةوة كوردستان و‬ ‫لةئيَران‬ ‫ِ‬ ‫لةسالَي ‪ 1991‬تاكو ‪ 1998‬بةردةوام‬ ‫بووة لةثيَشمةرطايةتي و ئيَستة‬ ‫ليَثرسراوي لقي كةمئةنداماني‬ ‫سةنطةرة لةكؤية كةكؤمةلَةيةكي‬ ‫سةربةخؤية‪.‬‬ ‫خراية سةر؟‬ ‫ئةحمةد كوردة‪ :‬لةاليةن ثارتيةوة هيض‬ ‫فشاريَكيان نةخستؤتة سةرم َ‬ ‫بةلكو لةاليةن‬ ‫يةكيتي ب��ووة بةو َثييةي‬ ‫بةرثرسةكاني‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي بووم و هؤكارةكةش‬ ‫خؤم َثيشتر َ‬ ‫هةرئةوةبووةو ئيلتيزاماتة ئةخالقيةكة بووة دةنا‬ ‫بةثيجةوانةوة‬ ‫قةزيةي سانسؤري َتيدا نةبووة‪َ ،‬‬ ‫طةر وابوواية نةدةكشامةوة‪.‬‬

‫ِريَطا‪ :‬تاضةند ئةمة بةديموكراسي‬ ‫دةزانيت كةيةكيَتي لةبةر ِريَكةوتنامةي‬ ‫س��ت��رات��ي��ذي ل��ةط��ة َل ث��ارت��ي داوا‬ ‫لةثيَشمةرطةيةي كؤني خؤي دةكات‬ ‫لةو ملمالنيَية بكشيَتةوة؟‬ ‫ئةحمةد كوردة‪ :‬ديموكراسي زةعيفة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةمةسلةحةتي ميللةتي دةزانن‪ ،‬ئةوةتا‬ ‫ئةوان‬ ‫َ‬ ‫خؤتان ئاطادارن رؤذانة تةكليف لةخةلكي‬ ‫كوردستان دةكةن دةنط بة بارزاني بدات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةكي‬ ‫خةلكيش ئازادة لةكوردستان دةنط‬ ‫َ‬ ‫بدات‪ ،‬بةآلم بؤ ليستي كوردستاني َكيشة نية‬ ‫ئةندامانيان دةنط بةليستةكة بدات‪ ،‬بةآلم بؤ‬ ‫سةرؤكي هةريَم َثيم وانية َ‬ ‫خةلك تةكليف‬ ‫بكريَت و بةزؤريش دةنط نادريَت‪ ،‬ئةطةرضي‬ ‫يةكيتيةوة تةكليف‬ ‫لةاليةن هةموو بةرثرساني َ‬ ‫كةدةبيت دةنط بة بارزاني بدريَت و‬ ‫كراوة‬ ‫َ‬ ‫بهي َنيت‪.‬‬ ‫دةنطي يةكةم َ‬ ‫كي لةهةلَبذاردن‬ ‫ِريَطا‪ :‬ثيَت واية َ‬ ‫دةيباتةوة؟‬ ‫ئةحمةد كوردة‪ :‬ئةمجارةش ثارتي و‬ ‫يةكيتي دةيبنةنةوةو دةنطي يةكةم ديَنن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةآلم خةلكي تر لةناو ثةرلةمان دروست‬ ‫نابيت و تةنها دةست‬ ‫دةبيت و وةك جاري تر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نابيت‪َ ،‬ثيشم وانية ئةوان قبولي‬ ‫َبلند كردن َ‬ ‫بهينن‪.‬‬ ‫بكةن لةيةكةمي كةمتر َ‬

‫سيغة بؤ ذناني ئةنفال سوكايةتي ث َيكردنة‬ ‫ل��ةذم��ارة(‪ )11‬ى طؤظارة بة ِريَزةكةتان لة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مةال بةشيردا‬ ‫الثة ِرة(‪)27‬دا ديداريَكتان‬ ‫سازداوة لةسةر بابةتى موتعةكردن بؤ ذنانى‬ ‫دةزانيت‬ ‫ئةنفال و كيمياباران كة بة ضارةسةرى َ‬ ‫ئةنفالكردنيكى‬ ‫كة ئةم قسةية دووبارة بةناو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ترة بؤ ذنانى بةناو ئةنفالكراوان لةطةل جةرط‬ ‫سووتاوان و َبيوةذنانى كيمياباران و سةرجةم‬ ‫جيطةى ئةوةن زؤرترين ِريَزيان‬ ‫شةهيدان كة َ‬ ‫َليبطيريَت و بة ثيرؤز ناوببريَن بؤيةلةالى‬ ‫موسلمان و ئةهلى سوننةو َ‬ ‫َئيمةى َ‬ ‫خةلكى‬ ‫كوردستان زةواج��ى موتعة و (سيغةكردن)‬ ‫حةرامةو هيض ضارةسةريَك نيية بؤ ذنانى‬ ‫ئةنفال َ‬ ‫بةلكو سوكايةتى َثيكردنة َثييان و‬ ‫زةرةرو زيانى زياترو زؤرترة‪ ،‬مارةبةجاشيشى‬ ‫َ‬ ‫زيناكردنيكى عاقآلنةية بؤ ثياوان و‬ ‫دابيت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َ‬ ‫لةشفرؤشييةكى موحتةرةمانةية بؤ ذنان بةآلم‬ ‫هةردوو اليان بةناويَكى جياوازةوة دةيكةن‬ ‫ئةوةنا هيض جياوازييةك لة َنيوانياندا نييةتةنها‬

‫ناونةبيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سةرةتا دةم��ةوَي��ت َبلَيم لة ئيسالمدا‬ ‫هاوسةرطيرى كاريَكى دروست و ث ِرؤذةيةكى‬ ‫ثيرؤز و َ‬ ‫ئةركيكى َثيويستى‬ ‫خيرو دواتر َ‬ ‫بةلكو َ‬ ‫بةلكو ئيسالم َ‬ ‫موسولمانانة َ‬ ‫سةرشانى َ‬ ‫هةولدةدات‬ ‫سةرةتا بةربةستةكانى بةردةم هاوسةرطيرى‬ ‫الببات ثاشان َ‬ ‫ثال بة ث ِرؤذةى هاوسةرطيرييةوة‬ ‫بنيت و دواجاريش ئةو ث ِرؤذةية بثاريَزيَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سسةرجةمى ئةو فةرموودانة َبي بنةمان‬ ‫كة كراونةتة َ‬ ‫بةلطة بؤ ِرةوايةتى موتعة كردن و‬ ‫سيغة كردن ضونكة قابيلى َ‬ ‫قبول نيية كةوةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةك ئافرةتى‬ ‫(هةركةسيك‬ ‫دةلَين‬ ‫َ‬ ‫ب ِروادار موتعة بكات وةك ئةوة واية كة هةفتا‬ ‫كردبيت)!! يان‬ ‫جار سةردانى كةعبةى ثيرؤزى َ‬ ‫يةكيكى تر لةو بةناو فةرموودانة َ‬ ‫دةلَيت (ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫دةبي و‬ ‫موتعة بكات لة تو ِرةيى خودا ثاريَزراو َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت)!! دةيان و سةدانى‬ ‫لةطةل ضاكةكاران َ‬ ‫ترى درؤى َ‬ ‫شيوةية وةك‬ ‫هةلبةستراوى لةم َ‬

‫بةكاردةهينريَن وةكو فةرموودةش‬ ‫فةرموودة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةئةسل و نة ئةساسى‬ ‫كاريان َثيدةكريَت بةآلم‬ ‫شةرعى و بنةماى زانستييان نيية َثيم سةيرة‬ ‫باوكيك َبيت َ‬ ‫وةك نموونةش َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دةيلَيم كة َ‬ ‫سالَيك َ‬ ‫ذنيك موتعة بكات لةدواى ضةند َ‬ ‫لةطةل‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كردووة‬ ‫كضى ئةو ذنةدا كة موتعةى‬ ‫بةآلم َئيستاكة طةورة بووة و َثيطةيشتووة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةميشدا موتعة بكات (واتة ثياويَك‬ ‫َ‬ ‫كضيك كة كضى ثياوةكة‬ ‫لةطةل دايك و َ‬ ‫يةكيكة لةو نموونانةى‬ ‫خؤى دةكات) ئةمةش َ‬ ‫كتيبى (بؤ خوا‬ ‫حسين موسةوى لة َ‬ ‫كة سةيد َ‬ ‫ثاشان بؤ َميذوو) باسي َليكردووة‪َ ،‬ئيمةش َبيين‬ ‫فتواى شةرعى بدةين بؤ ئاوها كاريَكى نةشياو و‬ ‫نةطونجاوى لةم جؤرة كة جاريَكى تريش َ‬ ‫دةلَيم‬ ‫قابيلى َ‬ ‫قبول نيية‪.‬‬ ‫م‪ .‬نيازي عةلي‬ ‫ئيمام و خةتيب لةمزطةوتي‬ ‫كوردسات لةسلَيماني‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪23‬‬


‫مةحمود شَيخ وةهاب بةرثرسي ثَيشووى كؤميتةى‬ ‫رَيكخستنى شَيروانة لةكةالر بؤ رَيطا‪:‬‬

‫يةك َيتى و ثارتى بةئاسانى دةسةآلت تةسليمى‬ ‫كةسيرت ناكةن‬ ‫نةوشيروان مستةفا ثاكترين مَيذووى ذيانى هةية‬

‫دواى ث ِرؤذةكةى مام جةالل‪ ،‬حزب بةتةواوى سوارى حكومةت بووة‬

‫عةبدولرةحمان‬ ‫راثؤرتى‪ :‬دلَير‬ ‫ِ‬

‫‪24‬‬

‫َ‬ ‫لةطةل ريَطا‪-‬دا‪،‬‬ ‫لةطفتوطؤيةكى تايبةت‬ ‫شيخ وةهاب بةرثرسى َثيشووى‬ ‫مةحمودى َ‬ ‫شيروانة لةكةالر‪ ،‬هؤكارةكانى‬ ‫كؤميتةى َ‬ ‫لةكاركيشانةوةيان لةوحزبةو ضوونيان‬ ‫دةست‬ ‫َ‬ ‫بؤناو ليستى طؤ ِران ئاشكرادةكات‪ ،‬هاوكات‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫كةيةكيتى و ثارتى‬ ‫ئاماذة بةوةش دةدات‬ ‫َ‬ ‫بةئاسانى دةسةآلت تةسليمى كةسيتر ناكةن‬ ‫يةكيتيدا‬ ‫لةنيوخؤى َ‬ ‫و روونيشي دةكاتةوة كة َ‬ ‫ريَطرى هةبووة لةبةردةم ثرؤسةى ريفؤرمدا‪،‬‬ ‫يةكيتيدا ريفؤرم‬ ‫بؤية ب ِرياريانداوة لةدةرةوةى َ‬ ‫دةستثيبكةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫شيخ وةه��اب لةسةرةتاى‬ ‫مةحمود َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل طؤظارى ريَطا سةبارةت‬ ‫طفتوطؤكةيدا‬

‫لةكاركيشانةوةيان‬ ‫بةهؤكارةكانى دةست‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةليدان‬ ‫لةمةلبةندو ذم��ارةى ئةوانةى‬ ‫لةسنورى كؤميتةكةيدا‪« ،‬ئاماذة بةوةدةدات‬ ‫لةدوو خولةكى سةرةتاى كؤبوونةوةيةكى‬ ‫َ‬ ‫مةلبةندى (‪)11‬ى ك��ةالردا كةتايبةتبوو‬ ‫بةباسكردنى ليستةكانى َ‬ ‫هةلبذاردنى داهاتووى‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان‪ ،‬بةرثرسي مةلبةند‬ ‫كردونيتيية دةرةوةو َثيى وتوون َئيوة هيض نين‬ ‫َ‬ ‫و كارتان بؤ ليستى طؤ ِران كردووةو نةموضةو‬ ‫لةكاتيكدا‬ ‫شتيكتان الى َئيمة نةماوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫نةهيض َ‬ ‫َ‬ ‫لةناويةكيتيدام‬ ‫لةسالى (‪)1977‬ةوة من‬ ‫َ‬ ‫و ه��ةردوو ضاوم لةزينداندا ئاوى ِرةشى‬ ‫دروستكردووةو نةشتةرطةريم بؤ ئةنجامداون‪،‬‬ ‫طةورةترين ئ��ارةزووى خؤم لةدةستداوة‬ ‫كةمامؤستاى زانكؤ ب��ووة‪ ،‬جطةلةخؤشم‪،‬‬ ‫جيطرةكةم و (‪ )7‬ئةندام كؤميتةو (‪)35‬‬ ‫هةردوو َ‬ ‫لةكاركيشاوةتةوةو‬ ‫ئةندام كةرتمان دةستيان‬ ‫َ‬ ‫ئةو ذمارةيةش ب��ةردةوام لةزيادبوندايةو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َئيمةدان‪ ،‬بةآلم‬ ‫ضةندين كةسيش هةن‬ ‫لةترسى ب ِرينى موضةكانيان ماونةتةوة‪ ،‬ضونكة‬ ‫دةستلةكاركيشانةوةمان موضةكانمان‬ ‫دواى‬ ‫َ‬ ‫ب ِراوةو موضةى هةردوو ثاسةوانةكةشم ب ِراوةو‬ ‫ثشتطيريان بؤ نةكردوون»‪.‬‬ ‫م��ةح��م��ود ئ��ام��اذة ب���ةوةش دةدات‬ ‫َ‬ ‫سةربةبالى ريفؤرم‬ ‫«لةبةرئةوةى كؤميتةكةمان‬ ‫بووة‪َ ،‬كيشةمان بؤ دروستكراوة لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫مةلبةندةوةو جياوازييةكى زؤريان كردووة‬ ‫لةنيوان َئيمةو كؤميتةكانى تردا‪ ،‬تائةو ِرؤذةشى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئؤتؤمبيلى مةلبةندم تةسليمكردةوة‪ ،‬مؤديَل‬ ‫َ‬ ‫ئؤتؤمبيلى هةموو‬ ‫لةكاتيكدا‬ ‫كؤنيك بوو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬


‫كؤميتةكاني تر مؤديَل(‪ )2008‬بوون‪ ،‬سةرة ِراى‬ ‫ئةوةش ئةطةر َ‬ ‫هةلبذاردن نةبواية دةمانتوانى‬ ‫زياتر َثيكةوة َ‬ ‫هةلبكةين»‪.‬‬ ‫َذةيداية»يةكيتى دةيةويَت‬ ‫شيخ وةهاب دري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تةسفيةى ئةندامانى َبالى ريفؤرم بكات‬ ‫نى و دةيةويَت‬ ‫نةخير َ‬ ‫بؤئةوةى دةنطى َ‬ ‫نةمي َ‬ ‫نةبيت‪،‬‬ ‫جؤريَكيتر لةبيركردنةوة لةوحزبةدا َ‬ ‫َ‬ ‫قبولناكريَت‬ ‫كةسيك‬ ‫ئةمةش بةهةموو‬ ‫َ‬ ‫بةتايبةت ئةوانةى هةستدةكةن بيردةكةنةوةو‬ ‫وايليهات‬ ‫راو قسةو َتيبينيان هةية‪ ،‬ئةمةش َ‬ ‫يةكيتيدا»‪.‬‬ ‫كاركردن زؤرقورس بو لةناو َ‬ ‫لةنيو‬ ‫دةربارةى ثرسى طؤ ِرانكارى نةكردن َ‬ ‫يةكيتيداو هاتنة دةرةوة لةوحزبةش‪ ،‬وةهاب َثيى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا‬ ‫وابوو»ئةوبرادةرانةى بالى ريفؤرم لةناو َ‬ ‫َ‬ ‫هةولى ضاكسازيانداوةو بؤئةو مةبةستةش‬ ‫ضةندينجار ياداشتيان َثيشكةشكردووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ريَطرى لةضاكسازيكردندا هةبووة لةناوخؤى‬ ‫َ‬ ‫هةولدراوة يةك دةنطى جياواز‬ ‫يةكيتيداو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةهيلدريَت‪ ،‬كةتؤش دلنيابيت‬ ‫لةيةكيتيدا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةحزبةكةتدا تواناى طؤ ِرانكاري و ضاكسازيت‬ ‫َ‬ ‫بمينيتةوة»‪.‬‬ ‫نابيت‪ ،‬هةرعةيبة‬ ‫بةوحالةوة َ‬ ‫َ‬ ‫دةرب���ارةى ث��� ِرؤذةى جياكردنةوةى‬ ‫دةسةآلتى حزب و حكومةتيش لةيةكتر كة‬ ‫جةالل َتالةبانى سةرؤك كؤمارى عيراق‬ ‫يةكيتى نيشتمانى‬ ‫سكرتيرى طشتى‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستان لة ِرابردوودا بآلويكردةوة‪ ،‬مةحمود‬ ‫وتى»ث ِرؤذةى جياكردنةوةى دةسةآلتى حزب‬ ‫سكرتيرى طشتى‬ ‫و حكومةت لةيةكترى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى َتي َ‬ ‫كةلبوونى هةردوو دةسةآلتةكةى‬ ‫َ‬ ‫تؤخترو خةتةرتر كردؤتةوةو لةوكاتةوة حزب‬ ‫بةتةواوى سوارى حكومةت بووة»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دةرب��ارةى بوونى كةسانى طةندةليش‬ ‫شيخ‬ ‫لةطردةكةو َبالى ريفؤرمدا‪ ،‬مةحمود َ‬ ‫وةهاب روونيكردةوة» لةوبارةوة قسةمان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كاك نةوشيرواندا ك��ردووةو َثيى‬ ‫بةكةسي َبل َي‬ ‫كةناتوانيت‬ ‫راطةياندووين‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ب ِرؤدةرةوة لةمالةكةم‪ ،‬بةآلم هةركات بينيتان‬ ‫َ‬ ‫طةندةل الى من بةرثرسياريَتى‬ ‫كةسيكى‬ ‫َ‬ ‫وةرطرت ئةوكاتة طلةيى بكةن‪ ،‬ئةوانةشى‬ ‫دةضنة طردةكة لةشةو ِرؤذيَكدا ثاك نابنةوةو‬ ‫ثاشانيش ناكريَت تةنيا باشةكان وةربطريت و‬ ‫خراثةكان دةركةيتة دةرةوة‪ ،‬ئةوانةى دةضنة‬ ‫طردةكة برادةرى كاك نةوشيروانن‪ ،‬دةضنة‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتيكى‬ ‫تائيستا ض‬ ‫َ‬ ‫ئةوى تؤبةيان َثيدانادا و َ‬ ‫داوة بةكةس َكيي كردووة بةهيض‪ ،‬جاريَك‬ ‫دةداتى‬ ‫لةمام رؤستةميان ثرسي بوو هيضت‬ ‫َ‬

‫ئةوةندة زوو زوو سةردانى دةكةيت‪ ،‬وتبووى‬ ‫َ‬ ‫لةطةليدا‬ ‫شتى ضي شةش مانط دانيشى‬ ‫ناداتى‪ ،‬ئةوقسانةش تةنيا بؤ‬ ‫جطةرةيةكيشت َ‬ ‫شكاندنةوةى بةرامبةرة»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةوةشكرد»خةلك با‬ ‫وةه��اب باسى‬ ‫يةكيتى‬ ‫قةناعةتيشيان بةليستى كوردستانى َ‬ ‫نةبيت‪ ،‬بةآلم هةر دةنطى َثيدةدةن‬ ‫و ثارتى َ‬ ‫دةضيت‪ ،‬ضونكة ذيانى زؤرينةى‬ ‫و دةريش َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك الى ئةوانةو كةهة ِرةشةى ب ِرينى‬ ‫َ‬ ‫بذيَوى ذيانيش كرا‪ ،‬ئةوكاتة خةلك ئيجبارة‬ ‫موساوةمة لةسةر ذيانى خؤى بكات‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةمجارةش دةربضن تاقةرةى قيامةت‬ ‫هةردةبيت‬ ‫بميننةوةو‬ ‫َ‬ ‫ناتوانن لةدةسةآلتدا َ‬ ‫هةبيت‪،‬‬ ‫دةستاودةستكردنى دةس��ةآلت‬ ‫َ‬

‫يةكيَتى دةيةو َيت‬ ‫تةسفيةى ئةندامانى‬ ‫ىَ‬ ‫بال ريفؤرم بكات‬ ‫بؤئةوةى دةنطى‬ ‫رَ‬ ‫َنى و‬ ‫نةخي نةمي َ‬ ‫دةيةو َيت جؤر َيكيرت‬ ‫لةبريكردنةوة‬ ‫لةوحزبةدا نةبيَت‬ ‫ئةمجارةبيت يان جاريَكيتر دةس��ةآلت‬ ‫َ‬ ‫يةكيكيتر َ‬ ‫هةولدةدةن بؤئةوةى‬ ‫الي‬ ‫بكةويَتة‬ ‫َ‬ ‫سةرنةطريَت بةآلم تاسةر بؤيان ناكريَت»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةهةلبذاردنةكانى َنيوخؤى‬ ‫سةبارةت‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيش كة بةهؤيةوة بالى نةوشيروان مستةفا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةوت‪ ،‬مةحمود رونيكردةوة «هةلبذاردنةكة‬ ‫َ‬ ‫بذاردنيكى زؤر سةيروسةمةرة بوو‪ ،‬ضونكة‬ ‫هةل َ‬ ‫بةكارهيناوة‬ ‫بةرامبةر دةسةآلت و ئيمكانياتى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كيك‬ ‫لةبةرذةوةندى خؤى بة ِرادةيةك خةل َ‬ ‫هاتبوونة َثيشةوة خؤشيان ب ِروايان نةدةكرد‪،‬‬ ‫طروثيك‬ ‫ضونكة زؤر موفاجةئةبوو دوايئةوةى َ‬ ‫لةجيى ئةوةى هةست بةطةورةيى‬ ‫بردييةوة َ‬

‫خؤيان بكةن و بير لةنزيك بوونةوة بكةن‬ ‫و بير لةضارةسةركردنى َكيشةكان بكةنةوة‪،‬‬ ‫نةمي َنيت و وةالئي هةمووى‬ ‫دةيانويست كةس َ‬ ‫نةمي َنيت‪ ،‬ئةمةش‬ ‫نةخير َ‬ ‫بك ِرن و دةنطى َ‬ ‫يةكيك لةوخاآلنةشى سةدامى‬ ‫كارةساتةو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردة ديكتاتؤر هةموى بةل َي بةل َي بوو»‪.‬‬ ‫لةنيو‬ ‫دةربارةى َميذووى تةكةتوالتيش َ‬ ‫بةوةدةدات»كاتيك‬ ‫يةكيتيدا‪ ،‬وةهاب ئاماذة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤسرةت رةسول و جةبار فةرمان كوتاليةتيان‬ ‫يةكيتيدا‪َ ،‬‬ ‫ئةسلةن نةوشيروان‬ ‫لةنيو َ‬ ‫كردووة َ‬ ‫مستةفا لةناو تةكةتولدا نةبووةو نةطروثي‬ ‫لةكاتيكدا‬ ‫هةبووة نةثياوى خؤى هةبووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫كةدةيتوانى دةسةآلت و ئيمكانييةتى َ‬ ‫طروثيكى خةتةر دروستبكات‪،‬‬ ‫بةكاربهي َنيت و َ‬ ‫َ‬ ‫هةروةها دةسةآلت و ئيمكانييةت و ثؤست و‬ ‫بيروبؤضونيكى تايبةتيشى‬ ‫بداتى و‬ ‫َ‬ ‫ئيمتيازاتيان َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬بةحوكمى ئةوةى كة كةسي دووةم‬ ‫َ‬ ‫بووة‪ ،‬بةآلم نةشيكردوة»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةهةلبذاردنةكانى‬ ‫شيخ وةهاب سةبارةت‬ ‫َ‬ ‫داهاتووى ثةرلةمانيش َثيى واية»طؤ ِران‬ ‫َ‬ ‫بمانةوى و نةمانةوَيَت ئةم وآلتة‬ ‫لةئارادايةو‬ ‫بةر ثرؤسةى طؤ ِران دةكةويَت‪ ،‬دةنطى نا ِرازى‬ ‫زؤرة لةناو َ‬ ‫خةلكدا‪ ،‬راستة خزمةتطوزارى‬ ‫لةكوردستاندا كراوة‪ ،‬بةآلم لةبةرئةوةى ثالن‬ ‫نةبوة‪ ،‬بةالديَكردنى شار هةبووة َ‬ ‫خةلك‬ ‫يةكيتى سةبارةت‬ ‫طلةيى هةية لةثارتى و َ‬ ‫بةمؤنؤثؤلكردنى كؤمثانياكان‪ ،‬بؤية زةمينة‬ ‫لةبارة دةنط بدريَتة نةوشيروان مستةفا‪ ،‬ضونكة‬ ‫ثاكترين َميذووى ذيانى هةيةو َثيمانواية‬ ‫كةسة ئؤثؤزسيؤنةكانى ناو حزبةكانيترو‬ ‫ريَكخراوةكان و َ‬ ‫خةلكى سةربةخؤ دةنطى‬ ‫بةثيى بةدةنطةوةبوونى َ‬ ‫خةلك‬ ‫َثيدةدةن و َ‬ ‫بؤ ثرؤسةكةو راثرسييةكان‪ ،‬ليستى طؤ ِران‬ ‫دةهي َنيت»‪.‬‬ ‫دةنطيكى باش َ‬ ‫َ‬ ‫دةرب��ارةى تةسليمكردنى دةسةآلتيش‬ ‫يةكيتيةوة بةو ليستانةى‬ ‫لةاليةن ثارتى و َ‬ ‫َ‬ ‫دةهينن‪،‬‬ ‫لةهةلبذاردندا سةركةوتن بةدةست َ‬ ‫َ‬ ‫مةحمود تةئكيديكردةوة « دةتوانين بلَيين‬ ‫دةسةآلتداران لةبةهةشتدان و َبيدةسةآلتانيش‬ ‫ل���ةدؤزةخ���دان‪ ،‬ب��ةوش�َ�ي��وةي��ةش ضوونى‬ ‫دؤزةخييةكان بؤ بةهةشت‪ ،‬زؤر ئةستةمةو‬ ‫بةثيضةوانةشةوة دةركردنى دةسةآلتدارانيش‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى و‬ ‫لةوبةهةشتة‪ ،‬زؤر طرانة‪ ،‬بؤية َثيمواية َ‬ ‫ثارتى ئةودةسةآلتةى لةدةستيانداية بةئاسانى‬ ‫لةدةستى نادةن و َ‬ ‫هةولى زؤريش دةدةن تا‬ ‫دةسةآلت دةستاو دةست نةكات »‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪25‬‬


‫َ‬ ‫سةرهةلدانى جوآلنةوةى ئيسـالم‬

‫ئَيران هؤكاري ئيختالفةكاني ناو بزوتنـ‬

‫كر َيكار‪ :‬جوندولئيسالم زؤر بـي‬ ‫منيشيان بةكةسي خؤيان دة‬

‫ئاشكراكردني َ‬ ‫خالةكاني ِرَيكةوتني‬ ‫َ‬ ‫لةطةل نةجمةدين فةرةج (ك‬ ‫طفتوطؤ‬

‫ئامادةكردني مةلةف ‪:‬‬ ‫سةالم عةبدولكةريم‬ ‫ئةم مةلةفة ث��رؤذةي كتيَبيَكةو بةم‬ ‫دةك��ري كةضةندين‬ ‫نزيكانة ضاث‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ثسثؤر‬ ‫كةسي سياسي و ِرؤشنبيرو‬ ‫قسةو طفتوطؤي لةسةر ك��ردووةو‬ ‫خ��ان��ةي ِرةه��ةن��د ض��اث و ب�لآوي‬ ‫دةكاتةوة‪.‬‬ ‫كورتةيةكي دي��داري ئةم مةلةفة‬ ‫كةلةطة َل نةجمةدين فةرةج ناسراو‬ ‫بة(كريَكار) ئةنجام دراوة لةطؤظاري‬ ‫ِريَطادا بآلودةكريَتةوة‪:‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬بؤضي لةسالَةكاني (‪)1993‬‬ ‫بزوتنةوةي ئيسالمي كةوتة نيَو ِ‬ ‫شةري‬ ‫نيَوخؤوة لةطة َل يةكيَتيدا‪ ،‬هؤكارة‬ ‫بابةتييةكاني ئةو ِ‬ ‫شةرة ضي بوون و‬ ‫دواجار ئاسةوارةكانيشي ضؤن لةسةر‬ ‫بزوتنةوة رةنطيدايةوة؟‬ ‫َ‬ ‫كانيكي‬ ‫كريَكار‪ :‬دواي راثة ِرين خةل َ‬ ‫ئيسالمييةوة‬ ‫بةبزوتنةوةي‬ ‫َبيشومار‬ ‫لكان‪ ،‬ضونكة بزوتنةوة تاكة واجيهةي‬ ‫هيشتا خةتةكاني ئيخوان‬ ‫ئيسالمييةكان بوو‪َ ،‬‬ ‫( نةهزةو يةكطرتوو ) دةرنةكةوتبوون‪،‬‬ ‫بزوتنةوة هةر لةوكاتةوة كةوتبووة رةواج‬ ‫َثيداني ئاشكرايي فيكريي سياسي ئيسالمي‪،‬‬

‫‪26‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫تائيستاش لةكوردا لةتيؤريَكي‬ ‫هةرضةندة َ‬ ‫رؤشندا نةخراوةتة بةرضاو‪ ،‬ئةم فيكرة سياسيية‬ ‫بزاظيكي ضةكدار دةيثاراست و لةهةموو شارو‬ ‫َ‬ ‫شارؤضكةكاني كوردستاندا تةشةنةي دةكرد‪،‬‬ ‫يةكيتي زؤر َثيي ئيزعاج بوو‪ ،‬ضونكة َئيمة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةطشتي ثةيوةندي باشترمان لةطةل ثارتي‬ ‫هةبوو‪ ،‬بةبزوتنةوةو ثارتي َثيكةوة ثارسةنطي‬ ‫سياسي و عةسكةريي ناوضةي ذيَر دةسةآلتي‬ ‫يةكيتي رادةطيرا‪ .‬بزوتنةوة سةرباري ئةمانة‬ ‫َ‬ ‫َفيرطةي سةربازي هةبوو‪ ،‬كةبؤ يةكةمين جار‬ ‫بوو‪ ،‬كة (‪ )68‬ئةفسةري ئيسالمي َلي تةخة ِروج‬ ‫هيزي كوردستاني‬ ‫كرد! بزوتنةوة يةكةمين َ‬ ‫بوو تةلةفزيؤني دامةزراند‪ ،‬تادةهات ووزةي‬ ‫يةكيتيش‬ ‫باشتر لةبزوتنةوة ك��ؤدةب��ؤوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫حزبيكي ديكتاتؤريي‬ ‫كةفيري مومارةسةي َ‬ ‫َ‬ ‫كلؤجيك نةيدةتواني ئةمة‬ ‫بةهيض‬ ‫بوو‬ ‫َ‬ ‫بضيتة شة ِري‬ ‫قووت دا‪ .‬نةشيدةويَرا بةتةنها َ‬ ‫بزوتنةوةوة‪ ،‬بةتايبةتي دواي شة ِرةكةي‬ ‫كةالرن كة لة (‪ )1992/7/28‬روويدا‪ ،‬بزوتنةوة‬ ‫(‪ )89‬ضةكداربوون و بةسةر (‪ )3‬زؤني شة ِردا‬ ‫يةكيتي‬ ‫دابةش بووبوون‪ ،‬طةمارؤدراو بوون‪َ ،‬‬ ‫زياتر لة (‪ )3500‬ضةكداري َلي خ ِركردبوونةوة‪،‬‬ ‫(‪ )27‬ئةندامي سةركردايةتي و فةرماندةي‬ ‫سي رؤذ شة ِريان‬ ‫سةربازي سةرثةرشتي َ‬ ‫كرد‪ )87( ،‬كوذراويان دا بةرامبةر بة (‪)19‬‬ ‫كوذراوي بزوتنةوة‪ .‬دواتريش طةمارؤكةيان‬ ‫سةركةوتنيكي مةعنةوي طةورة‬ ‫شكينراو‬ ‫َ‬ ‫ثي َ‬ ‫َ‬

‫كةوتة دةست بزوتنةوة‪ .‬ئةمةش هةردووالي‬ ‫بارودؤخيكي ديكة‪ .‬شة ِري‬ ‫خستة سةر‬ ‫َ‬ ‫لةثينج‬ ‫يةكيتي لة (‪َ )1993/10/18‬‬ ‫دووةمي َ‬ ‫شويَن بوو (كةالر‪ ،‬كفري‪ ،‬دةربةنديخان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ضةمضةمال و تةكية‪ ،‬بازيان) ‪ .‬ديسان‬ ‫شة ِر دواي ضةندين رؤذ وةستاو بةقازانجي‬ ‫يةكيتي نةهاتةوة‪ .‬ئيتر دةبوو بير كاتةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثارتي بؤ الشة ِر‬ ‫نهيني‬ ‫كي‬ ‫َكةوتني‬ ‫لةري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردني تةواوي‪ ،‬ثاشان رةزامةندي دنياي‬ ‫َ‬ ‫شيلكردني مافي مرؤظ‬ ‫لةثي َ‬ ‫دةري تاضاوثؤشي َ‬ ‫سييةمي شة ِرةوة‪،‬‬ ‫بكةن‪،‬‬ ‫كةدةضيتة جةولةي َ‬ ‫َ‬ ‫دةستيثيكردو تا‬ ‫(‪)1993/12/17‬ةوة‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫َ‬ ‫(‪ )1994/1/14‬ي خاياند‪ ،‬لة(‪ )21‬ناوضة شة ِر‬ ‫بوو‪ ،‬سةركردايةتي بزوتنةوة طيراو مامؤستا‬ ‫مةال عوسماني رةحمةتي كةوتة دةست جةبار‬ ‫فةرمان و (‪ )199‬كةسي َلي شةهيد بوون زياتر‬ ‫لة (‪ )174‬بريندارو (‪ )380‬دةسطيركراوو ديلي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سةختي ئةم‬ ‫يةكيتي‪.‬‬ ‫كةوتة دةست َ‬ ‫شة ِرة سةراسةرييةشدا بزوتنةوة هةر مايةوةو‬ ‫سةرثي‪ ،‬ضونكة هةموو سةركردايةتيية‬ ‫هاتةوة‬ ‫َ‬ ‫كاريطةرةكاني مابوو‪َ ،‬ئيرانيش ثشتيواني َلي‬ ‫نةيهيشت بةيةكجاريي بكةويَت‪ ،‬يان‬ ‫كردو َ‬ ‫شيت‪.‬‬ ‫بكي َ‬ ‫ثةرتةوازة بووني توول َ‬ ‫يةكيتي‪ ،‬كةشة ِري ساحةو‬ ‫شة ِرةكاني َ‬ ‫مةساحة بوون‪ ،‬شة ِري دةسةآلت و ريَطرتن‬ ‫هيزيي‬ ‫لةتةشةنةي ئيسالم و مونافةسةي َ‬ ‫ئيسالمي بةدةردي خؤيان َ‬ ‫دةلَين سياسي‬


‫مى ضةكدار لةكوردستاندا‪:‬‬

‫ــةوة بوو‬

‫ي كةس مابوونةوة‪ ،‬زؤريش قةرزار بوون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ةزاني‪ ،‬دةبوو نةه َي َلم بكةون‬

‫نَيوان يةكَيتي و ئةنسارولئيسالم لةسلَيماني‬ ‫كرَيكار)‬ ‫يةكيتي و ئةوانةي‬ ‫بوو‪ ،‬زؤر ناعاديالنة بوو‪َ ،‬‬ ‫ثشتييةوة دةيانةويست بزوتنةوة بكةويَتة ئةو‬ ‫َ‬ ‫قالبةوة‪ ،‬كةبؤيان دياري كردبوو‪ ،‬بزوتنةوةش‬ ‫نةيدةهيشت‪ ،‬بةآلم مامؤستا عةلي باثير‬ ‫َ‬ ‫بةئينشيقاقة تاريخيةكةي خؤي‪ ،‬خؤشي و‬ ‫بزوتنةوةو هةموو ئيسالمييةكاني خستة ئةو‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي دةيانوويست!‬ ‫قالبةوة‪ ،‬كة َئيران و َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬ثيَتواية ِ‬ ‫شةرو دؤخي نائاسايي‬ ‫ب��زوت��ن��ةوةي ئيسالمي راطرتبوو‪،‬‬ ‫ئةطةرنا بةهؤي بووني بالَي جياوازو‬ ‫ثيَكهاتةي كؤمةآليةتي جياوازةوة‬ ‫بزوتنةوة ئاماذةكاني ثارضة ثارضة‬ ‫بووني لةطة َل دروستبوونيدا لةطة َل‬ ‫خؤيدا هةلَطرتبوو؟‬ ‫كريَكار‪َ :‬ثيمواية هةر لةسةرةتاي‬ ‫دروست بووني بزوتنةوةوة‪َ ،‬ئيران بزوتنةوةي‬ ‫ئيسالمي لةداب ِران و ئينشيقاق دةثاراست‪،‬‬ ‫راق‪-‬ئيراندا‪ ،‬نةدةكرا‬ ‫لةسةردةمي شة ِري َعي‬ ‫َ‬ ‫بهيَلَيت ئيختيالفاتةكاني هةردوو مامؤستا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وةشينن! كةشة ِر تةواو بوو‪،‬‬ ‫هةل‬ ‫بزوتنةوة‬ ‫عةلي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةكؤل َبيتةوة!‬ ‫َئيران دةيوويست بزوتنةوةي‬ ‫كةراثة ِرين روويداو هةموو هاتينةوة ووآلت‪،‬‬ ‫َئيران ناضار بوو مامةيي بزوتنةوة بكاتةوة‬ ‫بؤ ئةوةي وةكو ذمارةي خؤي لةناوضةكةدا‬ ‫ثي بكات‪ ،‬بةآلم كةكؤنطرةي شةشةم‬ ‫بزاوتي َ‬ ‫َ‬ ‫لةبيتواتة لة (‪ )1992‬دا كراو بالي وةهابييةكان‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي دةيانووت) سةركةوت‪،‬‬ ‫( وةكو ئةوان و َ‬

‫كةدةبي زوو فريا‬ ‫مةترسي ئةوةي َلي نيشت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كةوَيتةوة بؤ ئةوةي بةيةكجاريي بزوتنةوةي‬ ‫َ‬ ‫هةوليدا‬ ‫دةرنةضيت! ئاوا َئيران‬ ‫لةدةست‬ ‫َ‬ ‫بمي َنيت‪ ،‬بؤية سةبري‬ ‫بةدةستةوة‬ ‫بزوتنةوةي‬ ‫َ‬ ‫لةسةر ئةو َ‬ ‫هةلويَستة توندانةي َئيمة طرت‪،‬‬ ‫كةدذي دةوةستاينةوة‪ ،‬ئينجا لةشة ِرةكاني‬ ‫يةكيتيدا َ‬ ‫هةلي‬ ‫(‪ 1992‬و ‪ )1993‬ي بزوتنةوةو َ‬ ‫بؤ رةخسايةوة‪ ،‬كة بةناوي ثشتيواني كردن‬ ‫لةبزوتنةوة دةست بخاتةوة ناو بزوتنةوة‪،‬‬ ‫ب��ةآلم ب��واري زؤري نةبوو‪ ،‬ئةوكاتة من‬ ‫بةرثرسي مةكتةب عةسكةريي بووم‪ ،‬بةآلم‬ ‫كةيةكيتي شة ِرة سةرانسةرييةكةي‬ ‫دواتر‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةبزوتنةوة فرؤشت و لةهةموو اليةكةوة‬ ‫هيزي بزوتنةوةي رادا! َئيران بةتةواوي‬ ‫َ‬ ‫دةستيوةرداني تةواوي‬ ‫هاتة ساحةكةوةو‬ ‫َ‬ ‫دةستثيكرد!‬ ‫بزوتنةوةوة‬ ‫لةسةركردايةتي‬ ‫َ‬ ‫هةر ئةوكاتةش بزوتنةوة خةريكبوو لةت‬ ‫نةيهيشت‪ ،‬ضونكة‬ ‫ببيت‪ ،‬بةآلم هةر َئيران‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئاميريَكي‬ ‫دةيزاني بةلةتبووني بزوتنةوة هيض َ‬ ‫توندي وا كاريطةريي لةسةر ثارتي و‬ ‫نابيتةوة‪ .‬ئةوةي كة زؤر‬ ‫يةكيتي بؤ دروست َ‬ ‫َ‬ ‫لةسةركردايةتي بزوتنةوة و رابووني ئيسالمي‬ ‫ثي نةدةبرد ئةوة بوو‪ ،‬كةهةر َئيران‬ ‫ثةييان َ‬ ‫هؤكاريي ئيختيالفاتةكاني ناو بزوتنةوة بوو‪،‬‬ ‫نةيدةهيشت رةنجي ئاشتبوونةوةكان‬ ‫َئيران‬ ‫َ‬ ‫نةيدةهيشت ثةيوةندي‬ ‫بةر بطريَت‪َ ،‬ئيران‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةرةوةم����ان ل��ةط��ةل ث��ي��اوان��ي بزاوتة‬

‫بةهيزتر كةين‪ ،‬بؤئةوةي‬ ‫ئيسالمييةكاندا‬ ‫َ‬ ‫بزوتنةوة تؤوي مردني خؤي لةهةناوي خؤيدا‬ ‫َ‬ ‫هةلطريَت‪ ،‬تائةطةر رؤذيَك لةرؤذان ب ِرياري‬ ‫نةبيت‪ .‬بؤية لةوةو دوا‬ ‫مردنيدا‪ ،‬ئةو لؤمةكراو َ‬ ‫بةشة ِرةكاني (‪ 1994‬و ‪ 1995‬و ‪َ )1997‬ئيران‬ ‫زؤر زيرةكانة تواني ئةوةندة بزوتنةوة بةسةري‬ ‫شيت تا بةتةواوي‬ ‫رايكي َ‬ ‫شيت و َ‬ ‫بكي َ‬ ‫يةكيتي َ‬ ‫َ‬ ‫لةرؤذئاواي ك��ردةوةو لة (‪ )1997‬بةدواوة‬ ‫كرديية ذمارةي خؤي لةخةباتي كوردايةتي‬ ‫كوردستانياني باشووردا‪َ .‬ئيران بةبزوتنةوة‬ ‫بةيةكيتيش ديموكراتي‬ ‫يةكيتي ب��ردةوةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َئيراني خةساند! َ‬ ‫كةرؤلي بزوتنةوةش تةواو بوو‪،‬‬ ‫بؤئةوةي نةكةويَتة دةست َئيمةي»ئيفراتي»‬ ‫خيرا بزوتنةوةكةيان َ‬ ‫هةلوةشاندةوةو‬ ‫توند ِرةو! َ‬ ‫َ‬ ‫لةتيكي فشةليان داية مامؤستا عةلي باثير تا‬ ‫َ‬ ‫واي َ‬ ‫حالي كةن‪ ،‬كة بؤتة رابةريَكي طةورةو‬ ‫بزوتنةوةيةكي طةورةتري دةسكةوتووة!‬ ‫ِريَ��ط��ا‪ :‬يةكطرتني بزوتنةوةي‬ ‫ِ‬ ‫راث��ةري��ن��ي ئيسالمي‬ ‫ئيسالمي و‬ ‫ب��ؤه��ؤك��اري ب��اب��ةت��ي و ئيماني‬ ‫ِ‬ ‫دةطةريَتةوة يان بؤكاريطةري سؤزي‬ ‫ئيماني؟ لةاليةكيترةوة ئةنداماني‬ ‫ِ‬ ‫راثةريني ئيسالمي ئةوة دةلَيَن‬ ‫باآلي‬ ‫كةيةكبوون ث��رؤذةي كودةتاكردن‬ ‫بووة بةسةر مالَي كؤضكردوو م‪.‬عةلي‬ ‫عةبدولعةزيزدا و دوورخستنةوةيان‬ ‫بووة لةرابةرايةتيكردني جوآلنةوةي‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪27‬‬


‫كريَكار لةنةرويج كةباب دةخوات و لةثالَتاكيش قسةي طةرم دةكات‬

‫‪28‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫ئيسالمي ضةكدار بةضةند قؤناغيَك؟‬ ‫كريَكار‪ :‬هاتني بزوتنةوةي راثة ِريني‬ ‫ئيسالمي (نةهزة) بؤ ناو بزوتنةوةي ئيسالمي‬ ‫لوغميكي َبي رةحم بوو‪،‬‬ ‫لة (‪ )1999‬دا‬ ‫َ‬ ‫ئينقيالبيكي شووم بوو‪ ،‬ئاطري فيتنةيةكي َبي‬ ‫َ‬ ‫نيةتيك هاتبن‪ ،‬بةتةئكيد‬ ‫ئامان بوو! بةهةر َ‬ ‫لةبةر خاتري خوا نةهاتبوون‪ .‬بؤية خؤشيان‬ ‫رسوا كردو َئيمةشيان َ‬ ‫هةلتةكاند! خويَندنةوةيان‬ ‫بؤ بزوتنةوةو َبالةكاني ساويلكانة بوو‪ ،‬زؤر‬ ‫يةكيتي‬ ‫سةير بوو‪ ،‬هاتنيان لة ترسي حةملةي َ‬ ‫بوو‪ ،‬لة فولكةي كاوةي ئاسنطةر مفةوةزيَكي‬ ‫يةكيتي ضوار سةركردايةتيانياني ماشييةوةو‬ ‫َ‬ ‫ضةندي رؤذ بزر كران! كةضي كة هاتنة‬ ‫ساحيبةكةي بزوتنةوة‪ ،‬كةوتنة‬ ‫ئةشكةوتة َبي َ‬ ‫ش ِرةخؤريي! بةدارو بةردي مةكتةبةكانمان‬ ‫بةربوون و هةر يةكةيان داواي الندكرؤزةرو‬ ‫شيخ فةخرةديني‬ ‫حيمايةي دةكرد!‬ ‫لةكاتيكدا َ‬ ‫َ‬ ‫سةركردايةتيان بؤ ضارةسةري ثشتي ضوو‬ ‫ب��ووة بةغدا! حاجي سمكؤيان بةثاسي‬ ‫نةفةرات َ‬ ‫سليماني‪،‬‬ ‫لةهةلةبجةوة دةهاتةوة بؤ َ‬ ‫دةبي وةكو مامؤستا عةلي‬ ‫كةضي دةشيانووت َ‬ ‫لةيةكيتي‬ ‫هةبيت!‬ ‫َ‬ ‫باثيرو كريَكار حيمايةمان َ‬ ‫هةآلتبوون كةضي كة هاتنة ناو بزوتنةوة‬ ‫خؤيان َ‬ ‫هةلداية قةآلن دؤشكانمان! لةفاكو‬ ‫َ‬ ‫فيكي َئيراندا هةتا بلَييت نةخويَندةوار بوون‪،‬‬ ‫بؤية وا سادة بةفيكةيةك بؤ دذايةتي َبالة‬ ‫رايانكيشانة َبالي مامؤستا‬ ‫سةلةفييةكةي َئيمة‬ ‫َ‬ ‫عةلي باثيرةوةو َئيستاش دةيانبيني دواي‬ ‫بةكارهيناني ئةو سةردةمةيان َثييان رةوا‬ ‫َ‬ ‫يةكيكيان بكةنة مديري تةلةفزيؤني‬ ‫نابينن َ‬ ‫ثةيامي َئيرانيزمةكة! نةهزةكان شاياني‬ ‫دادطايي كردنن!‬ ‫ِريَ��ط��ا‪ :‬دروس��ت��ب��وون��ي كؤمةلَي‬ ‫جوندولئيسالم بؤضي هؤكاريَك‬ ‫دةط� ِ‬ ‫�ةراي��ةوة؟ ئاكامةكاني شكستي‬ ‫كؤنطرةي يةكي يةكبووني ئيسالمي‪،‬‬ ‫ياخود بيركردنةوةي ئةو كؤمةلَة‬ ‫كةسة لةثيَكهيَناني قةوارةي ئيسالمي و‬ ‫جيَبةجيَكردني شةريعةتي ئيسالميدا؟‬ ‫كريَكار‪ :‬ل��ةدواي شة ِري نةكسةكةو‬ ‫شة ِرةكاني (‪ )1995‬ةوة مقؤ مقؤي ئةوةمان‬ ‫لةناودا دةركةوتبوو كة ئةم سةركردايةتيية‬ ‫بةجي كردني ئيسالم و شةريعةتةكةيدا‬ ‫َ‬ ‫لةجي َ‬ ‫دةستةثاضةيةو جورئةتي ئ��ةوةي نيية‬


‫دارولئيسالميك‬ ‫هةنطاويَك بةرةو دامةزراندني‬ ‫َ‬ ‫بنيت‪ ،‬بةآلم ئةمة هةر طلةيي و طازاندة‬ ‫َ‬ ‫بوو‪ ،‬دواي ئةوةي لة (‪ )1996‬دا بزوتنةوةي‬ ‫َتاليبان سةركةوت و كابوولي خستة ذيَر‬ ‫ركيفي خؤي و بن الدن لةويَوة دةركةوتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةنديَك براي ِرةوتي سةلةفييةكاني َئيمة‬ ‫هيزي دووي سؤران) ضوونة‬ ‫(لةئيسالح و َ‬ ‫بةهيممةتيكي واوة طة ِرانةوة‬ ‫ئةفغانستان و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت هةولي قةوارةيةكي سةربةخؤ‬ ‫كة َ‬ ‫بدةين و خؤمان شةريعةتي ئيسالم بكةينةوة‬ ‫بةدةستوورو ياساو داوةريي َ‬ ‫بهينينةوة‬ ‫خةلكي َ‬ ‫هيزي دووي‬ ‫ال‪ ،‬ئةمة واي كرد براياني َ‬ ‫سؤران (كة دوايي بوونة جوندولئيسالم)‬ ‫خؤيان تؤكمةتر كةن و ثةيوةندي دةرةوةيان‬ ‫ض ِرتر كةن و اليةنطريي هةنديَك زاناي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل وادةي‬ ‫دةرةوةي��ان دةسكةويَت‪،‬‬ ‫هاوكاريي و ثشتطرتنيان‪َ ،‬ئيران ئةمةي‬ ‫خيرا َكيشةكان وةك‬ ‫دةزاني‪ ،‬بؤية دةيوويست َ‬ ‫جاران حةل كات‪ ،‬بةآلم كار لةكار ترازابوو‪،‬‬ ‫كة مامؤستا عةلي باثير لة (‪ )2001/5/31‬دا‬ ‫ئينشيقاقةكةي راطةياند‪َ ،‬‬ ‫هيزي‬ ‫ري بؤ براياني َ‬ ‫دووي سؤرانيش خؤشبوو‪ ،‬كة جوندولئيسالم‬ ‫راطةيةنن‪ ،‬راطةياندني جوندولئيسالم‬ ‫ثةيوةندي بةكؤنطرةي تةويَ​َلةوة نةبوو‪،‬‬ ‫َئيمةش َ‬ ‫لةبالي ئيسآلح ب ِريارماندابوو‪ ،‬مةشقي‬ ‫بةسيسةد َثيشمةرطةي كارامةي‬ ‫ت��ةواو‬ ‫َ‬ ‫خؤمان لةسةر هةموو ضةكةكان بكةين و‬ ‫بضينة شارباذَي ِرو سةربةخؤ كار بكةين‪ ،‬هةر‬ ‫ضةندة تائةو ساتةش مانةوةي بزوتنةوةمان‬ ‫هةر بةباشتر دةزاني ئةطةرضي لةضاكبوونيشي‬ ‫َبي هيوا بووبووين‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬هؤكارةكاني يةكطرتني‬ ‫ب��الَ��ي ئيسالح و جوندولئيسالم و‬ ‫دروستكردني ثشتيواناني ئيسالم ضي‬ ‫بوون؟‬ ‫كريَكار‪َ :‬ئيمة بةحوكمي َليك نزيكي‬ ‫رؤح��ي و فيزيكييةوة دةمانزاني براياني‬ ‫هيزي دووي سؤران خةريكي َثيكةوةناني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيكن و بةم نزيكانة رايدةطةيةنن‪ ،‬بةآلم‬ ‫دةبيت‪ )2001/9/1( ،‬ئةو‬ ‫نةماندةزاني كةي َ‬ ‫رؤذةي ئةوان جوندولئيسالميان راطةياند‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةبوعةبدولآلي شافيعي‬ ‫بةيانييةكةي كاك‬ ‫و كاك ئةييوب و ئةبو وائيل هاتنة الم بؤ‬ ‫َ‬ ‫طولث‪ ،‬بةآلم هيضيان نةدركاند‪ ،‬كةضي‬

‫بةيانيكيان لةو شاخة‬ ‫سةعات ضواري َئيوارة َ‬ ‫بةعةرةبي بآلوكردةوة كةجوندولئيسالميان‬ ‫َتيدا راطةياند! دواي (‪ )12‬رؤذيش شة ِرةكةي‬ ‫يةكيتي تةواو‬ ‫خيَلي حةمة روويدا كة بةزياني َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شنروي‬ ‫بوو‪ ،‬دواي يةك مانط لةويش شة ِري‬ ‫روويدا كة بةزياني جوند تةواو بوو‪ .‬جوند‬ ‫يةكيتي و َئيران‬ ‫تينيكي زؤري كةوتة سةر‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمييةوة‬ ‫هةولي زؤريان دا لةريَي‬ ‫ئيحتيوايان كةن‪ ،‬بةآلم فةشةل بوون‪ ،‬لةو‬ ‫ساتةوةختانةدا منيش هاني يةكطرتنيانم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل دةدا‪ ،‬بةو هيوايةي َئيمةش‬ ‫لةطةل‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوان يةك دةطرينةوةو هةموومان‬ ‫دةبينة بةردةوامبووني بزوتنةوة‪ ،‬بةآلم دياربوو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل قورس دةبوون‪ ،‬ضونكة‬ ‫مةرجةكاني‬

‫بةهؤي قورسي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‪،‬‬ ‫مةرجةكاني‬ ‫كةمةرجي‬ ‫رَئيان‪-‬يةكيَيت‬ ‫بوون‪ ،‬يةكطرتين‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل‬ ‫ئيَمةو جوندو‬ ‫فةشةلي هيَنا‬ ‫تي‪-‬ئيران بوون‪ ،‬جوندولئيسالم‬ ‫يةكي َ‬ ‫مةرجي َ‬ ‫زؤر َبي كةس مابوونةوة‪ ،‬زؤريش قةرزار‬ ‫بوون‪ ،‬منيشيان بةكةسي خؤيان دةزاني‪.‬‬ ‫نةهيَلم بكةون‪ ،‬بؤية‬ ‫منيش هةر دةب��وو َ‬ ‫شةوي وا هةبوو زياتر لة (‪َ )250‬ثيشمةرطةي‬ ‫خؤمانم بؤ دةك��ردن بةكةمين و اليةكي‬ ‫بةرةكةيانمان بةشةو بؤ دةطرتن‪ ،‬لةبةرئةوةي‬ ‫َثيش راطةياندني جوندولئيسالميش دانيشتني‬ ‫هاوبةشمان َثيكةوة هةبوو‪ .‬دواي ئةو تين و‬ ‫فشارةي كةوتة سةريشيان دانيشتنةكانمان‬ ‫ب��ةردةوام كردةوةو لةشةشةمين دانيشتندا‬ ‫ب ِرياري ئةوةمان دا ببينة يةك‪َ .‬ئيمة َثيشتر‬ ‫يةكترمان دةناسي‪ .‬من دةرسم لة (‪ )1988‬دا‬

‫بةزؤرينةيان ووتبوو‪ .‬كاك ئاسؤي فةرماندةي‬ ‫ه�َ�ي��زي دووي س���ؤران قوتابي َفيرطة‬ ‫سةربازييةكةمان بوو‪ ،‬كة لةكاولؤكان (الي‬ ‫رةوان��دز) لة (‪ )1992‬دا دامان مةزراندبوو‪،‬‬ ‫ئةواني تري شوراشيان هةروةها‪ ،‬بؤية ضةند‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةكتريي طؤ ِرييةوةو‬ ‫مةرجيكمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك خال ريَكةوتين و ب ِريارماندا‬ ‫لةسةر‬ ‫لة (‪ )2001/12/10‬ثشتيواناني ئيسالم‬ ‫لةكوردستان (ئةنسارولئيسالم) راطةيةنين‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئامانجةكاني ثشتيواناني‬ ‫ئيسالم ضي ب��وو‪ ،‬ديسان ئةمانيش‬ ‫لةطة َل بةشداري سياسيدا بوون‪ ،‬ياخود‬ ‫دامةزراندني قةوارةي ئسالمي؟‬ ‫كريكار‪ :‬يةكةمين َ‬ ‫خالَيك ئيسآلح‬ ‫َ‬ ‫و جوند لةسةري ريَكةوتن ضةسثاندني‬ ‫شةريعةتي ئيسالم ب��وو‪ ،‬بايةخدان بوو‬ ‫بةو قةوارة بضووكةي كة (‪ )22‬طوند بوو‬ ‫كةوتبووة بةردةستمان‪ ،‬بةشداريي حكومةتي‬ ‫جيي موناقةشةمان‬ ‫ثي رةفز بوو‪َ ،‬‬ ‫عةلمانيمان َ‬ ‫َ‬ ‫نةبوو‪ ،‬بةآلم وةكو كؤمةلَيكي كوردستانييانة‬ ‫بووين‪ ،‬ضونكة َئيمةي ئيسالحيش يةكةمين‬ ‫نابيت سةر‬ ‫مةرجمان لةسةر جوند ئةوةبوو كة َ‬ ‫اليةنيكي دةرةكي يان ناوةكي بن‪.‬‬ ‫بةهيض‬ ‫َ‬ ‫نابيت لةهيض اليةكةوة ثارةيان َبي ثرس‬ ‫َ‬ ‫هيرشةش كة‬ ‫و ئاطاداريي من بؤ َبيت‪ ،‬ئةو َ‬ ‫دواي شةش مانط ئةنسار كرديية سةر‬ ‫يةكيتي‪ ،‬بةهيواي دةركردنيان بوو لةناوضةكة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ب ِريارمان دابوو َ‬ ‫هةلةبجةو سيروان بطرينةوةو‬ ‫حوكمي ئيسالمي راطةيةنين‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئةو تةوةرة و باس و خاآلنة ضي‬ ‫بوون‪ ،‬كة لةوتوويَذي نيَوان ثشتيواناني‬ ‫ئيسالم و يةكيَتيدا لةدانيشتنةكاني‬ ‫نيَوانتاندا باسدةكران؟‬ ‫دؤكؤمينتدان‪،‬‬ ‫كريَكار‪ :‬ئةو خاآلنة لةدوو‬ ‫َ‬ ‫يةكةميان باس لة (‪َ )8‬‬ ‫خال دةكات‪ ،‬لةوانة‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ تةقةبةس (مةبةستى ئاطربةستة‪-‬‬ ‫ئامادةكارى وتوويَذ) لةهةردووالوة‪.‬‬ ‫‪2‬ـ وةستاندني دذة راطةياندن‪.‬‬ ‫‪ 3‬ـ ئازادكردني طيراوةكان ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دؤكؤمينتيش (‪ )11‬خال بوو‪،‬‬ ‫دووةم‬ ‫َ‬ ‫لةوانة‪:‬‬ ‫هيزي ه��ةردووال لةو‬ ‫‪1‬ـ كشانةوةي َ‬ ‫شويَنانةي َئيستا َتييدان بؤ ئةو شويَنانةي‬ ‫كةثيش (‪َ )2001/8/20‬تييدا بوون‪.‬‬ ‫َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪29‬‬


‫بةشيك لةزياني‬ ‫‪ 2‬ـ قةرةبوو كردنةوةي َ‬ ‫ئةنداماني ثشتيواناني ئيسالم كة بةهؤي‬ ‫يةكيتيةوة بؤ سةريان َلييان كةوتووة‪.‬‬ ‫هيرشي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫( تةنها لةناحيةي سيرواندا ‪ 67‬مالي ئيسآلح و‬ ‫جوند فةرهوود كرابوو‪ ،‬كة هةيانبوو طةرمياني‬ ‫بوو دوو جاري تر َ‬ ‫مالي فةرهوود كرابوو!)‬ ‫‪3‬ـ هاوكاري كردني ثشتيواناني ئيسالم‬ ‫بةب ِري هةشت سةد هةزار ديناري َعيراقي (كة‬ ‫ئةوكاتة دةيكردة ضل و دوو هةزار دؤالري‬ ‫شتيكي ئاسايي بوو‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئةمريكايي‪ ،‬ئةمة َ‬ ‫حزبيكي وةكو حزبي شيوعي كوردستاني ب ِري‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي وةردةطرت‪،‬‬ ‫(‪220‬ر‪ )505‬ديناري لة َ‬ ‫زةحمةتكيشان كة ب ِري (‪000‬ر‪)700‬‬ ‫يان‬ ‫َ‬ ‫ديناري وةردةطرت‪.‬‬ ‫‪ 4‬ـ بايةخدان بةناحيةي بيارةو ئةو‬ ‫بيست طوندةي لةذيَر حوكمي ثشتيواناني‬ ‫ئيسالمداية‪.‬‬ ‫بةجي كردني ئةو ثرؤذانةي‬ ‫‪ 5‬ـ َ‬ ‫جي َ‬ ‫بةثيي ب ِرياري (‪)986‬‬ ‫يةكطرتووةكان‬ ‫نةتةوة‬ ‫َ‬ ‫دةيانكات كة شةش وةزارةت��ي حكومةتي‬ ‫هةريَم رةزامةندي لةسةر دةرب ِريووةو بوجةي‬ ‫تةواوي بؤيان تةرخان كردووة كة سةرجةميان‬

‫‪30‬‬

‫دةكاتة (‪ )153‬سةدو ثةنجا مليؤن دينار واتة‬ ‫(‪066‬ر‪955‬ر‪ )7‬دؤالر‪.‬‬ ‫ثشيو‬ ‫بيني‬ ‫خاآلنةي‬ ‫ئةم‬ ‫كة‬ ‫يةكيتي‬ ‫َ‬ ‫بةآلم َ‬ ‫بوو‪ ،‬ضونكة وايدةزاني ثشتيواناني ئيسالم‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك ضةكداري سةلةفي توند ِرةون و‬ ‫َ‬ ‫ناشكيت‪ ،‬لةوة ئيزعاج بوون‬ ‫ئةقليان بةو شتانة َ‬

‫هاتين بزوتنةوةي‬ ‫راثةرِيين ئيسالمي‬ ‫(نةهزة) بؤ ناو‬ ‫بزوتنةوةي ئيسالمي‬ ‫لة (‪ )1999‬دا‬ ‫بي رةحم‬ ‫لوغميَكي َ‬ ‫بوو‪ ،‬ئينقيالبيَكي‬ ‫شووم بوو‬

‫لةكي دةكات؟ ياريزانيَكي ليَزان كةناهيَلَيَت تؤثةكة لةقاضيدا بتةقيَت‬ ‫كريَكار طؤ َل َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫دؤكؤمينتي ئةم ثرؤذانةمان‬ ‫كة َئيمة هةموو‬ ‫َ‬ ‫البوو‪ ،‬داوامان دةكرد ئةم خزمةتطوزارييانة‬ ‫بؤ ناوضةكة ئةنجام دةن! لةوة دةترسا خؤمان‬ ‫بكةينة دةم ِراستي ئةو َ‬ ‫خةلكة مةحرومة!‬ ‫دةك���ري‬ ‫ِريَ���ط���ا‪ :‬ب���اس ل���ةوة‬ ‫َ‬ ‫كةنةطةيشتنة ئاكامي طفتوطؤكان كة‬ ‫لةسليَماني ثاآلس ِ‬ ‫بةريَوةضوو لةبةر‬ ‫برة ثارةية بووة‪،‬‬ ‫زؤري ريَذةي ئةو ِ‬ ‫كةئيَوة دةستنيشانتان كردبوو يةكيَتي‬ ‫بتانداتي؟ تؤ ضيترت هةية زيادي‬ ‫َ‬ ‫بكةيت لةمبارةوة؟‬ ‫كريَكار‪ :‬نا‪ ،‬ثارة نةبووبووة َكيشةي‬ ‫َنيوانمان‪ ،‬ضونكة َئيمة داواي مانطانةي (‪)42‬‬ ‫هةزار دؤالرمان كردبوو‪ ،‬خؤ هةر لةو ساتةدا‬ ‫بوو بةيةك سةفقة بايي (‪ )50‬هةزار دؤالرمان‬ ‫ضةك ك ِريبوو‪َ ،‬ئيمة هةذار نةبووين‪ ،‬ثارةش‬ ‫نةبووة َ‬ ‫بةجي كردني‬ ‫خالي ناوكؤيي‪ ،‬مةطةر َ‬ ‫جي َ‬ ‫بووبيتة‬ ‫ثرؤذةكاني نةتةوة يةكطرتووةكان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خالَيك‪ ،‬ئةمةش هيض اليةكمان باسمان وا‬ ‫َلي نةكردبوو كة ناوكؤيي َبيت و ضارةسةر‬ ‫بةجي كردني ثرؤذةي وا‬ ‫نةكريَت‪ ،‬ضونكة َ‬ ‫جي َ‬ ‫ساآلني دةويَت‪.‬‬


‫بةرثرسي َ‬ ‫مةلبةندي ‪33‬ي َ‬ ‫ئاميدي‪:‬‬

‫ليسيت طؤ ِران ‪ 3‬بؤ ‪ 5‬كورسي دةه َين َيت‬ ‫ديداري ‪ :‬شةنكار عةبدوآل‬ ‫ئةوةى لةيةكيَتى دةرضوو ناتوانيَت بلَيَت‬ ‫من يةكيَتيم‬ ‫ضونة دةرةوةى كاك نةوشيروان و‬ ‫بالَةكةى ئينتيحارى سياسي ية‬ ‫لةديداريَكى تايبةتى طؤظارى ريَطادا‬ ‫عةلى مستةفا بةرثرسى مةلَبةندى ‪33‬ى‬ ‫دةدوي‪:‬‬ ‫ئاميَدى بةم شيَوةية‬ ‫َ‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬وةزع����ى ي��ةك��يَ��ت��ى ض��ؤن‬ ‫هةلَدةسةنطيَنى لةئيَستادا؟ ئةى‬ ‫لةبادينان حالَتان ضؤنة؟‬ ‫عةلى مستةفا‪ :‬ئَيستا ج��ؤرة نائارامى‬ ‫و نارةحةتيةك هةية‪ ،‬ئةويش بةهؤى‬ ‫ئةوبرادةرانةوةية‪ ،‬يةكَيتى و يةكَيتى نين‪،‬‬ ‫تانة لةيةكَيتى دةدةن‪ ،‬ئَيستا ئةم برادةرانة‬ ‫كةليستى خؤيان جياكردووةتةوة ئَيمة زؤر‬ ‫ريَزيان لَيدةطرين‪ ،‬لةبةرئةوة ئةزانين ئةوان‬ ‫ثةياميان ضيةو ئَيمةش ثةياممان ضية‪ ،‬ئةوان‬ ‫فكرى ئاسايية فكرى جياوازيان هةبَيت‪ ،‬بةآلم‬ ‫لةناو يةكَيتى بن لةدةرةوةى يةكَيتى بن ئةم‬ ‫وةزعة زؤر نا ِرةحةتة‪ ،‬بؤية ئَيستا وةزعةكة بةرةو‬ ‫هَيوربونةوة دةضَيت و َ‬ ‫حالةتَيكى سروشتى‬ ‫َ‬ ‫وةردةطريَتةوة‪ِ ،‬رةنطة ثَيشتر كؤمةل َى كةس‬ ‫ِرؤشتبن ئَيستا زؤريان دةطةريَنةوة‪.‬‬ ‫لةبادينانيش ريَذةيةكى وةها نية َ‬ ‫لةطةل َبالى‬ ‫ريفؤرم وليستى طؤراندا‪ ،‬ضونكة دانةية لَيرةو‬ ‫َ‬ ‫لةوى هيض لةمةسةلةكة ناطؤريَت‪.‬‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬دةس��ت��ل��ةك��ار كيَشانةوةو‬ ‫نانبرينى ئةم خةلَكة بؤضى‬ ‫ضونةدةرو ِ‬ ‫دةطةريَتةوة؟‬ ‫عةلى مستةفا ‪ :‬نازانم ضى َبلَيم من وةك‬ ‫كادريَكى يةكَيتى ئةوةى ئةوةى ئةوان ناويان‬ ‫ناوة نانب ِران بةهيض شَيوةيةك نانب ِران نية‪ ،‬بؤية‬ ‫برادةريَك ثؤستَيكى باآلى هةية لةيةكَيتيدا و‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت دةبَيت ثاسةوانم بؤدابين بكةن و موضةم‬ ‫بؤدابين بكةن‪ ،‬منيش ِرةخنةتان لَيدةطرم و‬ ‫دةنطتان ثَينادةم‪ ،‬ئةمة نةك هةرلةناو يةكَيتى‬ ‫لةهيض شويَنَيكى تر جَيى نابَيتةوة‪ ،‬ئةوبرادةرانةى‬ ‫كةريكالم دةكةن بائةوان موضةيان بؤدابين‬

‫بكةن‪ ،‬بؤية موضةى ثؤليس و ثَيشمةرطة‬ ‫نةب ِراوة‪ ،‬برادةريَك ثاسةوانى ئةو برادةرانةى َبالى‬ ‫ريفؤرمن و َ‬ ‫دةلَين وازى لَيناهَينين ئةوة طوناهى‬ ‫خؤيانة‪ ،‬بؤية ئةمة نانب ِرينة وانية كةميدياكانى‬ ‫ركةبةر باسى دةكةن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئايا ئيَوة يةكيَتين يان بالَى‬ ‫ثةيرةوى ناوخؤ؟‬ ‫ريفؤرم بةثيَى ِ‬ ‫عةلى مستةفا‪ :‬يةكَيتى هةتا ئَيستا‬ ‫هةرسةالمةتةو مةكتةب سياسى وسةركردايةتى‬ ‫مةلبةندى خؤى هةية‪ ،‬لةناو َ‬ ‫و َ‬ ‫مةلبةنديَك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل َى كةس بضنةدةرةوةو بل َي ئَيمة خاوةنى‬ ‫َ‬ ‫مةلبةندين ئةمة ِراستت نية‪ ،‬ئةوانةى خؤيان‬ ‫بةريفؤرم دةزانن دةبَيت مَيشكَيكى ثاكيان‬ ‫هةبَيت‪ ،‬ئةوان ئةطةر َ‬ ‫ماليان لةشوشة بَيت‬ ‫ناتوانن بةرد بطرنة َ‬ ‫مالى كةس‪ ،‬ئةوان ثَيويستة‬ ‫خؤيان ضاكبكةن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئايا يةكيَتى لةسروشتى خؤى‬ ‫اليداوة وةك بالَى ريفؤرم دةلَيَن؟‬ ‫عةلى مستةفا‪ :‬ئ��ةوةى ثةيوةندى‬ ‫بةطؤرانى بنة ِرةتى يةكَيتيةوة هةية هةمومان‬ ‫دةزانين ثَيويستى بةكؤنطرةو كؤنفرانس هةية‪،‬‬ ‫هةمومان دةزانين يةكَيتى ضةند َ‬ ‫سالة كؤنطرةى‬ ‫نةبةستووة‪ ،‬بةآلم ئَيمة ثةيامةكةمان كوردايةتية‬ ‫ئينجا يةكَيتية‪ ،‬بؤية زةمينةى بةستنى كؤنطرة‬ ‫لةبارنةبووة‪ ،‬ضونكة ئَيمة زياتر خةريكى‬ ‫كَيشةكانى بةغداد بوين‪ ،‬دواى ئةم َ‬ ‫هةلبذاردنة‬ ‫كؤنطرة دةبةستريَت بابَين لةكؤنطرةدا روئيايى‬ ‫سياسى خؤيان يةكالبكةنةوة‪ ،‬ب��ةآلم بةم‬ ‫سةرثَيية شتَيكى َ‬ ‫هةلةية‪ ،‬ئةوةى لةيةكَيتى‬ ‫دةرضوو ناتوانَيت َبلَيت من يةكَيتيم‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬دواى هةلَبذاردن كؤنطرة‬ ‫دةبةستريَت؟ ئةى بالَى ريفؤرم ديَنة‬ ‫كؤنطرة؟‬ ‫عةلى مستةفا‪ :‬ئةو ب��رادةران��ةى َبالى‬ ‫ريفؤرم لةكؤميتةى سةركردايةتى س ِركراون‪،‬‬ ‫دةرنةكراون‪ ،‬بابَين لةكؤنطرةدا قسةى خؤيان‬ ‫بكةن‪ ،‬ئةطةر بطةريَنةوة ئةوة ريَزمان بؤيان‬ ‫هةية و ئةطةر نةشطةريَنةوة ئاوا كةيفى خؤيانة‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬ضونةدةرةوةى ئةم برادةرانة‬ ‫ضؤن ليَك دةدةيتةوة؟‬

‫عةلى مستةفا‪ :‬ئةمة ئينتيحارى سياسية‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬ثيَت واية ليستى طؤران ضةند‬ ‫كورسي دةهيَنن؟‬ ‫عةلى مستةفا ‪ :‬يةكةمجار طةرم و طوريةك‬ ‫هةبوو‪ ،‬بةآلم ئَيستا دةركةوتووة‪ ،‬بؤضونم واية‬ ‫(‪ )5-3‬كورسى دةهَينن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬هؤكارى دةست لةكاركيَشانةوة‬ ‫ئةوضوار ئةندامةى مةكتةب سياسى ضى‬ ‫بوو؟‬ ‫عةلى مستةفا‪ :‬ئةوكاتةى ِرةط خؤيان‬ ‫ِراطةياند كاك نةوشيروان وتى من هيض‬ ‫ثةيوةنديةكم ثَييانةوة نية‪ ،‬بؤية برادةرانى ِرةط‬ ‫تَيستَيكى كاك نةوشيروان بوو‪ ،‬طؤران تَيستَيكى‬ ‫تر بوو‪ِ ،‬رةنطة شتى زياترى ل��ةدواوة بَيت‪،‬‬ ‫ئةمانة بةرنامةى سياسيان لةثشتة‪ ،‬ضونكة مام‬ ‫جةالل َ‬ ‫لةطةل ئةم برادةرانة دانيشت و ليذنةيان‬ ‫دروستكرد‪ ،‬بةآلم كةنيةتةكة ئةوة نيةو شتَيكى‬ ‫ترة‪ ،‬دروستكردنى ريَكخستنَيكى سياسية‪،‬‬ ‫هةرماوةيةك بةشَيوةيةك ديارة دةيانةويَت‬ ‫كاربكةن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ثيَت واية دواى هةلَبذاردن بالَى‬ ‫ريفؤرم ثرؤذةيان ضى بيَت؟‬ ‫عةلى مستةفا‪ :‬ئةم َ‬ ‫هةلبذاردنة تَيستة‪،‬‬ ‫ئةطةر توانيان دةنطى باش بهَينن ئةوا خؤيا‬ ‫ِرادةطةيةنن وةك ريَكخستنَيكى تازة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةطةر تموحةكةيان لةجَيى خؤيدا نةبوو‪ ،‬ئةوا‬ ‫هةنديَكيان دةطةريَنةوة ناويةكَيتى و هةنديَكى‬ ‫تريان دةضن بؤئةوروثا‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪31‬‬


‫يةك َييت لةن َيوان شة ِري دةركردن و‬ ‫ئينشيقاق بوون َيكي هةميشةيدا‬ ‫راثؤرتي‪ :‬كامةران ثةشَيو‬ ‫يةكيتي‬ ‫لةنيو‬ ‫جيابوونةوةي كوتلةيةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نيشتيماني كوردستان و درووستبووني‬ ‫لةنيوان هةردوو خةتي طشتي و‬ ‫ملمالني َ‬ ‫َ‬ ‫ريفؤرم لةسةرةتاي دةركةوتنييةوة تاكو َئيستا‪،‬‬ ‫يةكيتيدا درووستكردووة‬ ‫لةنيو َ‬ ‫َكيشةي َنيوخؤيي َ‬ ‫كةهةنديَك جار ئةمة كاردانةوةيةكي‬ ‫سلبي طةورةي هةبووة لةسةر بةرثرس و‬ ‫ثلةدارةكاني‬

‫‪32‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫سةربة َ‬ ‫بةبالي ريفؤرم كة ِرووبة ِرووي دةركردن‬ ‫و نانب ِرين بوونةتةوة لةاليةن دةسةآلتداراني‬ ‫َبالي طشتي و هةنديَكدجاريش دةبنة‬ ‫ضاوديَريك بؤ ئةوةي كةزؤربةي كاديران و‬ ‫ئةنداماني خؤيان بخةنة ذيَر َلي َ‬ ‫كؤلينةوةوة‪،‬‬ ‫تاكو ئةطةر اليةنطيري بؤ خةتي طشتي‬ ‫شيوةي كاديراني تر‬ ‫دةربكةويَت‪ ،‬بةهةمان َ‬ ‫دةربكريَن‪.‬‬ ‫ث��اش درووستبووني ناكؤكي َنيوان‬ ‫هةردووال‪ ،‬ركابةرييةكي هةميشةيي كةوتة‬ ‫َنيوان ه��ةردووالوة‪ ،‬تةنانةت كاردانةوةشي‬ ‫لةسةر َ‬ ‫هيشتووة‬ ‫خةلكي كوردستان‬ ‫بةجي َ‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيك‬ ‫بةرامبةر بةاليةنطيريكردن‬ ‫َ‬ ‫لةم دوو كوتلةيةي‬ ‫يةكيتي‪،‬‬ ‫َنيو‬ ‫َ‬ ‫ب����ةآلم ئ��ةم‬

‫َكيشانة بةمةترسييةكي ث ِر َكيشة ئةذمار‬ ‫ناضيت كؤتايي َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني‬ ‫دةكريَت و َثي َ‬ ‫َ‬ ‫هةريَميش كؤتايى بةم سيناريؤيةي بالي‬ ‫يةكيتي‬ ‫بهي َنيت‪ ،‬ضوونكة َ‬ ‫طشتي و َبالي ريفؤرم َ‬ ‫لةسةرةتاوة َثيطةي جةماوةريَكي زؤري‬ ‫هةبووة لةكوردستان‪َ ،‬ئيستا ئةو كورسيانةي‬ ‫بضيت‪،‬‬ ‫بةشيكي زؤري لةكيس َ‬ ‫كةهةيبووة َ‬ ‫ئةوا نيطةرانييةكي طةورة درووست دةكات‬ ‫بةشيكي زؤري‬ ‫لةاليةن َبالي طشتييةوةو‬ ‫َ‬ ‫دةضيت و ثايةو هةيبةتي‬ ‫جةماوةري لةكيس َ‬ ‫نامي َنيت‪ ،‬تةنانةت‬ ‫دةسةآلتي وةكو جاران َ‬ ‫بةشيكي زؤر لةناوضةكاني كوردستان‬ ‫َ‬ ‫لةبةر نا ِرةزايي و نيطةرانبوونيان‪ ،‬زؤربةي‬


‫كةمتةرخةمييةكاني حكومةت دةخةنةوة‬ ‫ئةستؤي حيزب و َثييانواية حيزب هؤكاريَكة‬ ‫بؤ ئ��ةوةي كةحكومةت ل��ة ِرووي ئةدائي‬ ‫جياوازبيت و زؤرجاريش لةضةند‬ ‫كاركردنةوة‬ ‫َ‬ ‫ناوضةيةكي جياوازدا كاردانةوةش بةرامبةر‬ ‫بةم حيزبانة هةبووة‪ ،‬هةنديَكد جار اليةنطران‬ ‫و َ‬ ‫بةشيوةي جياواز‪ ،‬ضي‬ ‫ثالثشتيكةراني ريفؤرم َ‬ ‫بةنهيني َبيت يان بةئاشكرا‪ ،‬ثشتطيري خؤيان‬ ‫َ‬ ‫بؤ طؤ ِران و ضاكسازي دةردةب ِرن كةئةمة هيض‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا‬ ‫كات‬ ‫لةطةل خواست و ئيرادةي َ‬ ‫ناطونجيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي َ‬ ‫َ‬ ‫لةنيوان طوومان و‬ ‫ئينشيقاق بووندا‬ ‫هةموو ئةو هؤكارانةي كةبوونة هؤي‬ ‫ئ��ةوةي كة اليةنطراني ريفؤرم َثيطةو‬ ‫جةماوةريَكي زؤر بؤخؤيان كؤبكةنةوةو ببنة‬ ‫بةهيزي َبالي طشتي‪،‬‬ ‫اليةنيكي ركابةري َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي ب��ةدواي ريَطة ضارةيةكي‬ ‫وايكرد‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةهةولي َ‬ ‫نوى بكاتةوة‪،‬‬ ‫تردا بطة ِريَت و بير‬ ‫يةكيتيية‬ ‫طةر ئةويش دةركردنى كاديراني َ‬ ‫لةكؤميتةو َ‬ ‫مةلبةندةكاندا‪ ،‬تةنانةت لةبةر‬

‫يةكيتي‬ ‫مةترسي درووستبوون‪ ،‬كاديراني‬ ‫َ‬ ‫ناتوانن خؤيان يةكاليبكةنةوة‪ ،‬ضوونكة‬ ‫هةرجاريَك يةكاليكردنةوة لةاليةن كاديريَكي‬ ‫كرابيت‪ ،‬ئةوا كاردانةوةي سلبي‬ ‫يةكيتييةوة َ‬ ‫َ‬ ‫راستةوخؤي هةبووة لةسةر دةركردني لةدام و‬ ‫دةزطاكاني ذيَر دةسةآلتي َبالي ريفؤرمدا‪ ،‬يان‬ ‫كؤميتةو َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫يةكيتي‪ ،‬بةآلم َ‬ ‫مةلبةندةكاني َ‬ ‫بةم كارةشةوة نةوةستاوةو هةميشة ضاوديَريي‬ ‫خستووةتة سةر ئةو كةسانةي كةكاديري‬ ‫يةكيتين‪ ،‬ضوونكة بةطوومانة َلييان نةوةكو‬ ‫َ‬ ‫نهيني كار بؤ كوتلةي نةوشيروان‬ ‫وةكي‬ ‫بةشي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا‪ ،‬بةآلم‬ ‫مستةفا بكةن لةذيَر دةسةآلتي َ‬ ‫يةكيتي زؤريَك‬ ‫زؤرجار ئةم بةدطوومانييةي َ‬ ‫لةكاديراني لةئؤرطانةكانيان دوورخستووةتةوة‪،‬‬ ‫ئةطةر لةسةر كةمتةرخةميش َبيت َبالي‬ ‫نةوشيروان ك��راوة بة بةهانةو ناضار ئةم‬ ‫كةسانةش داويانةتة َ‬ ‫ثال كوتلةي ريفؤرم و بةم‬ ‫دةركردنانةش بؤشايييةكي طةورة درووست‬ ‫لةجيطةكانييان‪ ،‬ضوونكة ناتواندريَت‬ ‫دةبيت َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي ث ِر‬ ‫هةروا بةئاساني ئةو بؤشاييانةي َ‬ ‫جيطةي‬ ‫كةببيتة َ‬ ‫بكريَتةوة لةماوةيةكي كورتدا َ‬ ‫راكيشاني َ‬ ‫بؤنيو ئؤرطانة‬ ‫خةلك َ‬ ‫رةزامةندي و َ‬ ‫يةكيتي نيشتيماني‪ ،‬بةآلم لةطةلَ‬ ‫جياوازةكاني َ‬ ‫َ‬ ‫نزيكبوونةوةي وادةي هةلبذاردنةكاندا‪،‬‬ ‫ئةم كاردانةوةية زؤر زياتر بووة لةئاستي‬ ‫دةضيت‬ ‫دةركردني مانطةكاني رابردوو‪ ،‬بؤية َثي َ‬ ‫َ‬ ‫لةمةلبةندو كؤميتةكاني‬ ‫ئينشيقاقيكي طةورة‬ ‫َ‬ ‫ببيت‪.‬‬ ‫يةكيتي ثةيدا َ‬ ‫َ‬ ‫ئاطادارييةكاني َ‬ ‫بالي طشتي‬ ‫بؤسةر ريفؤرم‬ ‫يةكيتي لةبةرامبةر ئةم جؤرة كاركردنة‬ ‫َ‬ ‫نهينيانةي كةبؤ نةوشيروان مستةفاو‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكي رةسمي‬ ‫لسيتةكةي دةكريَت‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫سةربةبالي ريفؤرم ئاطادار‬ ‫كاربةدةستاني‬ ‫دةكاتةوة تاكو خؤيان يةكاليي بكةنةوةو كؤتا‬ ‫ب ِرياري خؤيان بدةن لةبارةي اليةنطيريان بؤ‬ ‫كي دةدةن‪ ،‬يان سةرة ِراي‬ ‫كام اليةو دةنط بؤ َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫هةميشةييةى‬ ‫ئةمة ئةو طوومانة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وايكردووة لةكاربةدةستاني سةربةبالةكاني‬ ‫خؤشيان بةطوومانبن و هةميشة ئاطادرييان‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫بكةنةوة‬ ‫كةمةلبةند يان كؤميتةكاني َ‬ ‫َ‬ ‫َدلنيا بكاتةوة لةسةر ئيشكردنيان لةطةل كام‬ ‫بةهةمانشيوة نان ب ِراو دةبن‪.‬‬ ‫الداية‪ ،‬ئةطةرنا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دواي ئةوةي كة لةكةنالة سةربةخؤكةي‬

‫نةوشيروان دةبينريَت ضةندين كةس خؤيان‬ ‫بؤ نةوشروان و ليستةكةي دووثات دةكةنةوة‪،‬‬ ‫كةئيستا‬ ‫بةشيكييان هةمان ئةو كةسانةن َ‬ ‫َ‬ ‫بةهؤي دةركردنييانةوة يان ئاطاداركردنةوةيان‬ ‫لةاليةن َبالي طشتييةوة دةركراون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةيةويت فزولةكان الببات‬ ‫يةكيتي‬ ‫سةرة ِراي هةموو ئةمانة زؤريَك لةكاديراني‬ ‫يةكيتي رووب��ة ِرووي فشارة هةميشةييةكي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي دةبنةوة‪ ،‬بؤية ئةويش لةهةولي‬ ‫َ‬ ‫ئةوةداية ئةو كةسانةي كةوةكو سيخو ِر يان‬ ‫يةكيتيدا دةردةكةون‪،‬‬ ‫جاسوس يان فزول لةناو َ‬ ‫بةثيي ئةو‬ ‫بةيةكجارةكي دةربكريَن و َ‬ ‫يةكيتيدا‬ ‫لةنيو ئؤرطانةكاني َ‬ ‫هةواآلنةي كة َ‬ ‫َ‬ ‫كةهةوالي‬ ‫دزةي ك��ردوة ئةو كةسانةي‬ ‫يةكيتي و َبالي طشتي بباتةوة دةرةوة‪ ،‬بةفزول‬ ‫َ‬ ‫دةناسريَت و دواتر ئةم كةسانة دةردةكريَن‬ ‫و وةرناطيريَن‪ ،‬تةنانةت بةهؤي ثةيوةنديي‬ ‫لةطةل كاديريَكي سةر َ‬ ‫تةلةفؤني َ‬ ‫بةبالي ريفؤرم‪،‬‬ ‫يةكيتي لةسةر وةزيفة حيزبييةكةي‬ ‫كاديريَكي َ‬ ‫الب��را‪ ،‬بؤية لةبةرئةم هؤكارانة زؤرب��ةي‬ ‫كاديراني سةر َ‬ ‫بةبالي طشتي لةبةردةركردن و‬ ‫َ‬ ‫نانب ِرين‪ ،‬ثةيوةندييةكانييان لةطةل دؤست و‬ ‫ناسراوةكاني ريفؤرمدا ب ِريووة‪.‬‬ ‫كرين لةبةرامبةر َهينانةوةدا‬ ‫ِ‬ ‫يةكيتي كةثلةي‬ ‫لةبةرثرسةكاني‬ ‫َك‬ ‫ي‬ ‫زؤر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئيداريي حكومييان هةية‪ ،‬سةر بةبالي ريفؤرمن‬ ‫زيانيكي زؤر‬ ‫و دةركردني ئةم جؤر كةسانة َ‬ ‫هينانة‬ ‫يةكيتي دةدات و جاريَكى تر َ‬ ‫لةداهاتووي َ‬ ‫كايةي ئةم جؤرة كةسانة لةمةودايةكي نزيكدا‬ ‫هةروا ئاسان نيية‪ ،‬بؤنمونة دةركردني (‪)93‬‬ ‫ئةفسةري سةر بةوةزارةتي ناوخؤ بةبيانووي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةى كةزؤريَك‬ ‫ئةوةي كة ِريفؤرمن‬ ‫لةوكةسانة خولةكاني خويَندني سةربازييان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةمانةدا‬ ‫بينيووة بةآلم دةرك��راون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ةتيكي‬ ‫َئيستا‬ ‫يةكيتي َثيشبيني ضةند حال َ‬ ‫َ‬ ‫كردووة ئةويش ئةو كةسانةي كةثلةكانييان‬ ‫لةجيطة دانانريَت و َثيوستي‬ ‫بةئاساني كةسيان َ‬ ‫كاتيكي زؤر هةيةو شارةزاييةكي‬ ‫اهينان و َ‬ ‫بة ِر َ‬ ‫زؤري َثيويستة‪ ،‬بةتايبةت بةرثرسةكاني سةر‬ ‫بةشيكييان سةر َ‬ ‫بةبالي‬ ‫سنوورو فةرماندةي َ‬ ‫ريفؤرمن كةكاردانةوةي دةرك��ردن و ثلة‬ ‫َليسةندنةوة لةم جؤرة كةسانة كةمة‪ ،‬ضوونكة‬ ‫ئةطةر بةرامبةر ئةم كةسانةش ئةو كارانة‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪33‬‬


‫لةجيطةي‬ ‫بكريَت و كةساني نةشارةزاو نةشياو َ‬ ‫كةسةردةميكي زؤريان‬ ‫ئةو كةسانة دابندريَت‬ ‫َ‬ ‫ب ِريووة لةم جؤرة كارةنةدا‪ ،‬ثاريَزطاريي و‬ ‫بةرطريكردن لةسنووري هةريَم بةرةو الوازي‬ ‫يةكيتي‬ ‫دةضيت‪ ،‬بؤية ضةندين بةرثرسي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و‬ ‫هينراوةتةوة ناوبالةكاني َ‬ ‫لةم جؤرة َ‬ ‫هةنديَكيشيان بةوةرطرتني ثارةو بةخشيش‪،‬‬ ‫هيشتووة‪.‬‬ ‫بةجي َ‬ ‫َبالي ريفؤرميان َ‬

‫دةكات‪ ،‬بؤية زؤريَك لةوكةسانةي باسكران‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةوة‬ ‫دةيانةويَت لة ِريَطةى ئةم‬ ‫دذايةتيكردني هةردوو ليستي كوردستاني و‬ ‫ليستي طؤ ِران بكةنة ثرديَك بؤ ثة ِرينةوةي‬ ‫بةرذةوةندييةكانيان‪ ،‬تاكو بتوانن ئةمة بكةنة‬ ‫قازانجيكي مادي و ثلةيةكي‬ ‫هةليك و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت لةثؤستي حيزب يان‬ ‫مةعنةوييان‬ ‫َ‬ ‫حكومةتدا‪.‬‬

‫َ‬ ‫بنةمالةكان دةضنة الي‬ ‫كةسايةتي و‬ ‫نةوشيروان مستةفا‬ ‫بةرامبةر بةدةرب ِريني ثشتيواني بؤ‬ ‫ليستةكةي نةوشيروان‪ ،‬زؤريَك لةكةسايةتي‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةي ناوضة جياجياكاني كوردستان‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫دةضنة طردةكةو لةويَوة خؤشحالي خؤيان‬ ‫بؤ لسيتي نةوشيروان دةردةب��� ِرن و لةو‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةكان بؤ‬ ‫ريَطةيةشةوة ثشتوانيكردني‬ ‫ليستي طؤ ِران و نةوشيروان مةترسييةطي‬ ‫طةورة بؤ داهاتووي َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني هةريَم‬ ‫بةشيكي‬ ‫دةردةخات بةرامبةر بةكةمكردنةوةي َ‬ ‫يةكيتي‪ ،‬ضوونكة هةنديَك‬ ‫زؤر لةدةنطةكاني َ‬ ‫بةهيزة‪،‬‬ ‫ناوضة ثةيوةنديي كؤمةآليةتيان زؤر َ‬ ‫دةبيت بؤ ئةوةي كة ِريفؤرم‬ ‫هةليك َ‬ ‫ئةمةش َ‬ ‫ريَذةيةكي باشي دةنطي ناوضةكاني كوردستان‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردندا لةاليةن كةسايةتيية ناودارةكان‬ ‫و َ‬ ‫بةدةستبهي َنيت‪.‬‬ ‫بنةمالةكانةوة‬ ‫َ‬

‫ليستي طؤرِان َ‬ ‫لةنيوان طؤرِان و‬ ‫نةطؤرِانيدا‬ ‫دذايةتيكردني ليستي ط��ؤ ِران دذي‬ ‫َ‬ ‫طةندةلكاران و ب�لآوب��وون��ةوةي وشةي‬ ‫ريفؤرم بةسةر زاري َ‬ ‫خةلكي كوردستانةوة‬ ‫ب��ووةت��ة وش��ةي��ةك كةبةو وشةية َبيت‬ ‫سةرتاثا طؤ ِرانةكان ب� َ‬ ‫�ال بةسةر هةموو‬ ‫شيت‪ ،‬بةآلم ئايا ئةم طؤ ِرانة‬ ‫دةكي َ‬ ‫شتيكدا َ‬ ‫َ‬ ‫بةثيي ويست و ئيرادةو بةرذةوةندييةكاني‬ ‫َ‬ ‫نةوشيروان مستةفاية يان َ‬ ‫خةلك‪ ،‬ضوونكة‬ ‫زؤريَك لةبةرثرس و كةساني جياواز هةن‬ ‫لةناو (ريفؤرم)دا كةزؤربةيان فايليان هةيةو‬ ‫َ‬ ‫طةندةلييان كردووة‪،‬‬ ‫هةنديَكيشيان بةشداريي‬ ‫بةآلم لةبةرامبةر ئةمةدا هةميشة ريفؤرم‬ ‫َ‬ ‫كةطةندةلكاران سزا‬ ‫بووةتة ئةو وشةيةي‬ ‫دةدات و ئةو كةسانةشي كة ِروو لةكؤمثانيايي‬ ‫وشة دةك��ةن‪ ،‬بةكةساني ثاك و َبيطةرد‬ ‫َ‬ ‫لةقةلةم دةدريَن‪ ،‬هةر لةبةرئةمةشة زؤرجار‬ ‫خةلكي كوردستان دوو َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت بةرامبةر‬ ‫دل َ‬ ‫بةيةكيك لةم َ‬ ‫دووبالةي ناو‬ ‫بةثشتطيريكردن‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‪ ،‬ضوونكة َثييانواية َثيشتر ئةمانة هةر‬ ‫َ‬ ‫ئةو كةسانة بوون كة لةناو دةسةآلتدابوون‪،‬‬ ‫بةآلم ئايا ئةمان دةتوانن طؤ ِران بكةن‪ ،‬يان‬ ‫بةدةستهيناني‬ ‫تةنيا دذايةتي َبالي طشتي و‬ ‫َ‬ ‫كورسيية بؤ بةرذةوةنديي تايبةتي خؤيان؟‬

‫َ‬ ‫نوينةرةكاني طؤرِان و طةرِان‬ ‫بةدواي بةرذةوةنديدا‬ ‫ليستي ط���ؤ ِران ليستي نةوشيروان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫مستةفايةو ليستي َلي َثيضينةوةية‬ ‫َ‬ ‫طةندةلكاران و ئةنجامداني ضاكسازي و‬ ‫طؤ ِران لة هةريَمدا‪ ،‬بةتايبةت ئؤرطانةكاني‬ ‫يةكيتي كارووباري ئيداريية‪ ،‬بةآلم َئيستا‬ ‫َ‬ ‫زؤريَك بةناوي ليستي طؤ ِران و طردةكةوة‬ ‫دةضنة طووندةكان و سةرداني هةنديَك ناوضة‬ ‫دةكةن بةرامبةر بةئةنجامداني ضةندين كاري‬ ‫طرنط بؤيان‪ ،‬بةآلم ئةم جؤرة كةسانة هيض‬ ‫جيطةي َدلخؤشي بؤ َ‬ ‫خةلكي‬ ‫كاتيك نةبوونةتة َ‬ ‫َ‬ ‫ناوضةكة‪ ،‬ضوونكة ئةم كةسانة هةنديَكيان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةي كة‬ ‫َميذوويةكي ثاكيان نيية‬ ‫َ‬ ‫نةوشيروان مستةفا خؤي لةطةل ئةمةدا كؤك‬ ‫َ‬ ‫طةندةل لةليستةكةيدابن‬ ‫نيية كة كةساني‬ ‫شيوةية كةخؤي بانطةشةي بؤ‬ ‫وةك بةو َ‬

‫‪34‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫دياري و بةخشيةكاني َ‬ ‫يةكيتي و‬ ‫نييةتي َ‬ ‫خةلك‬ ‫ل��ةم م��اوةي��ةي راب����ردوودا ضةندين‬ ‫سةرؤك هؤزو كةسايةتي ناسراو‪ ،‬دةمانضةو‬ ‫ئؤتؤمبيليان وةك��و بةخشي َثيطةشتووة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةاليةن بالي طشتييةوة وةكو ديارييةك‬ ‫بؤ مانةوةي ئةو كةسانةي كةهةرلةناو َبالي‬ ‫طشتيدابوون و َئَيستاش هةرلةناو هةمان‬ ‫خةتدان بؤ ئ��ةوةي ئةو س��ةرةك هؤزانة‬

‫بتوانن كؤنت ِر َؤلي ناوضةكاني خؤيان لةدةست‬ ‫يةكيتي بؤخؤيان قؤرخ‬ ‫نةدةن و دةنطةكاني َ‬ ‫بكةن‪ ،‬بةآلم ئةو كةسانةشي كةضاوة ِرواني‬ ‫كةثشكيكي ئةم بةرذةوةنديانةيان‬ ‫ئةوةن‬ ‫َ‬ ‫بةربكةويَت‪ ،‬لةضاوة ِرواني ئةوةشدان اليةك‬ ‫َ‬ ‫لةبالي ريفؤرم يان طشتي خؤي بكات بةناو‬ ‫َ‬ ‫مالةكانيياندا‪ ،‬بؤ ئةوةي بتوانن سوود لةم هةلة‬ ‫وةربطرن‪ ،‬بةآلم لةبةرئةوةي نةوشيروان وةكو‬ ‫كوتلةيةك خؤي دةرخست و ضووة طردةكةو‬ ‫َ‬ ‫لةوي كؤمثانياي وشةي بنيادناو لة ِرووي‬ ‫بةهيزي نيية‪،‬‬ ‫ئابووري‬ ‫توانيايةكي‬ ‫ئابوورييةوة‬ ‫َ‬ ‫بؤية هةر لةم ريَطةيةوة دةتواندريَت ضةندين‬ ‫كةس بك ِردريَت و زؤربةي دةنطةكان ببةنةوة‬ ‫يةكيتي و َبالي طشتي‪.‬‬ ‫َنيو َ‬ ‫تةبادووليك‬ ‫ئةمانةدا‬ ‫هةموو‬ ‫لةبةرامبةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا‬ ‫لةنيوان هةردووالدا روويداوة‬ ‫َ‬ ‫َئيستا ضةندين كةس تةنيا َبي كارو كاسثي‬ ‫كةوتوون‪ ،‬ئةمةش بةهؤي شة ِري ساردي‬ ‫َنيوان نةوشيروان مستةفا و َبالي طشتي واتة‬ ‫يةكيتي نيشتيماني كوردستان‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دادةمةزريَنيت‬ ‫ريفؤرم بارةطا‬ ‫كةآلوبوونيكي‬ ‫تي‬ ‫و‬ ‫ئاشنابوون‬ ‫بؤ زياتر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك لةطةل بالي ريفؤرمدا‪ ،‬كةساني سةر‬ ‫بةنةوشيروان مستةفا لةضةند ناوضةيةكي‬ ‫جياواز بارةطا بؤ َبالي ريفؤرم درووستدةكةن‬ ‫و هةنديَكد جار لةاليةن َ‬ ‫خةلكي تايبةتييةوة‬ ‫ئامادةباشي ئةوة راطةيةندراوة كةخانووي‬ ‫خؤيان َثيشكةش بةنويَنةراني نةوشيروان‬ ‫مستةفا بكةن بؤ ئ��ةوةي بتوانن وةكو‬ ‫يةكيتي بةرطري‬ ‫كؤميتةو ريَكخستنةكاني َ‬ ‫لةتيكةآلوبووني هاوآلتيان و بووني دةسةآلتي‬ ‫َ‬ ‫كوتلةكةي نةوشيروان مستةفا لةو ناوضانةدا‬ ‫َ‬ ‫جمووجؤلَيكي بةردةوامي‬ ‫بسةلمينن‪َ ،‬ئيستاش‬ ‫َ‬ ‫ريفؤرم لةناوضة جياوازةكاني كوردستان‬ ‫بةردةوامة بؤ الوازكردني كاروضاالكييةكاني‬ ‫يةكيتي بةهؤي دامةزراندني بارةطاكاني ريفؤرم‬ ‫َ‬ ‫لةناو ماآلنداو كاركردني كاديراني ريفؤرم‬ ‫لةم بارةطايانةدا بةرثرساني ريفؤم دةتوانن‬ ‫باشتر ضاالكييةكانيان ئةنجامبدةن‪ ،‬ئةمةش‬ ‫نيشانةية بؤ ئةوةي كة ِريفؤرم وةكو ركابةريَكي‬ ‫يةكيتي و َ‬ ‫هةلوةشاندنةوةي بيناي‬ ‫بةهيزي َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫َطةوة‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫لةو‬ ‫تاكو‬ ‫كاردةكات‬ ‫تي‬ ‫يةكي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ستراتيذييةتي دةسةآلتي لةدةستبدات‪.‬‬


‫ئةندام َيكي َ‬ ‫بالي ريفؤرم‪:‬‬ ‫ئةطةر ئ َيمة زؤرينةى كورسييةكانى ثةرلةمان‬ ‫بةدةستبه َينني‪ ،‬دةسةآلتةكانى سةرؤكى‬ ‫مَ‬ ‫هةرييش كةم دةكةينةوة‬

‫طؤرانةء نزيكةى (‪ )30‬كورسى دةهَينين‬ ‫نيوةى يةكَيتى الى ليستى ِ‬ ‫ديداري‪ :‬شةنكار عةبدوَلآل‬ ‫لةديداريَكى تايبةتى ريَطا‪-‬دا‪ ،‬مامؤستا‬ ‫سالَح ذاذلَةيى هيَرشي توند دةكاتة سةر‬ ‫يةكيَتي و ثارتي‪.‬‬ ‫بريارة لة(‪ )7/25‬هةلَبذاردن‬ ‫ريَطا‪ِ :‬‬ ‫ئةنجامبدريَت‪ ،‬ثيَت واية ئةم هةلَبذاردنة‬ ‫طؤرِانيَكى جؤرى دروست دةكات؟‬ ‫سالَح ذاذلَ��ةي��ى‪ :‬ثةرلةمانى َثيشوو‬ ‫لةبةرئةوةى لةذيَر دةستى دوو حزبدا بووة‪ ،‬هةمو‬ ‫ب ِريارة طرنطةكان لةمةكتةبى سياسييةوة ب ِريارى‬ ‫لةسةر دراوةو دوايى ضووة بؤ ثةرلةمان‪ ،‬ئةمة‬ ‫نةبيت‬ ‫وايكردووة ثةرلةمان لةئاستى َثيويستدا َ‬ ‫و نةيتوانيووة َليثرسينةوة لةكارةكانى حكومةتدا‬ ‫بكات‪ ،‬هةتا َئيستا ئاطادارى بودجةو طريَبةستة‬ ‫نةوتييةكان نيية‪ ،‬كةواتة دةتوانم َبلَيم ثةرلةمانى‬ ‫َئيستا تةنيا بةناو ثةرلةمانة‪ ،‬حزبةكانى تريش‬ ‫كة لةناو ثةرلةماندان‪ ،‬ئةوةندة دةسةآلتيان نيية‬ ‫يان رَيذةيان ئةوةندة نيية كةبتوانن كاريطةريان‬ ‫هةبيت لةسةر ثةرلةمان‪ ،‬جطةلةوةى ئةوانةش‬ ‫َ‬ ‫بةشدارن لةحكومةتدا‪ ،‬ئؤثؤزسيؤن نين لةدةرةوة‪،‬‬ ‫بةآلم ئةمجارةيان جةماوةر زؤرنا ِرازيية لةئةداى‬ ‫ثةرلةمان‪ ،‬حكومةت وةك َثيويست نةيتوانيووة‬ ‫خزمةتطوزارى َثيشكةش بكات‪ ،‬حكومةتى‬ ‫هةريَم و ئةوبرادةرانةى بةغداديش دةستكةوتى‬ ‫نةهيناوة‪،‬‬ ‫ستراتيذيان بؤكورد بةدةست‬ ‫َ‬ ‫لةهةريَمى كوردستاندا ئةو خزمةتطوزاريانة‬ ‫َثيشكةش دةكريَت لةضاو ق��ةوارةى ئةو‬ ‫بودجةيةى وةردةطيريَت زؤر كةمترةو بطرة‬ ‫هيض نيية‪ ،‬راستة ئةوان ديَن بةراوردى َ‬ ‫سالى‬ ‫(‪ )1991‬دةكةن َ‬ ‫بةسالى (‪ ،)2009‬ئةى بؤنايةن‬ ‫بةراوردى سةروةت و سامانى بةرثرسةكانيش‬

‫سالَح ذاذلَةيي‪ :‬ثارتي حةزناكات يةكيَتي الواز بيَت‬

‫بكةن‪ ،‬ئةى ئةوة لةكويَوة هاتووة‪ ،‬من َ‬ ‫دةلَيم ئةو‬ ‫َ‬ ‫دةضيت‪،‬‬ ‫نامي َنيت‬ ‫بؤكوى َ‬ ‫هةموو ثارةيةى ديار َ‬ ‫طرَيبةستة نةوتييةكان زياد لةمليارو نيويَكة ديار‬ ‫نيية‪ ،‬ئةو ثارانةى لةطومرط وةردةطيريَت ضى‬ ‫َليبةسةرديَت؟ ئةوثارانةى لةفرؤشتنى نةوت‬ ‫يةكيتى‬ ‫وةردةطيريَت بةقاضاخ ضى َليديَت؟ يان َ‬ ‫و ثارتى مانطانة (‪ )35‬مليؤن دؤالر لةبودجة‬ ‫وةردةط��رن‪ ،‬بؤكويَى دةبةن؟ جطةلةمانةش‬ ‫دةتوانين َبلَيين ئةم بودجةيةى ديَت بؤهةريَمى‬ ‫َ‬ ‫بؤخةلك خةرج ناكريَت و‬ ‫كوردستان‪ ،‬نيوةى‬ ‫يةكيتى وثارتي داون‬ ‫لةنيوان َ‬ ‫نيوةكةى تريشى َ‬ ‫دةبيت‪ ،‬ئةمجارةيان َ‬ ‫خةلك وشيار بووةتةوةو‬ ‫َ‬ ‫بهي َنيتة‬ ‫وادةبيت‬ ‫كةئؤثؤزسيؤنيكى وا َ‬ ‫َ‬ ‫طؤ ِر َانيكى َ‬

‫ببيت‪.‬‬ ‫كايةوة‬ ‫كةثةرلةمانيكى ضاالك دروست َ‬ ‫َ‬ ‫ريَطا‪ :‬دابةزينى ليستى طؤرِان تاضةند‬ ‫زةروريية لةئيَستادا؟ ئةم ليستة تاضةند‬ ‫كاريطةرى هةية لةسةر ريَكةوتننامةى‬ ‫ستراتيذى نيَوان يةكيَتى و ثارتى؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬دروستبوونى ئةم ليستة‬ ‫لةئةنجامى ئةوةوة هات كةزؤربةى ئةوانةى‬ ‫يةكيتيةوة‬ ‫ليستى طؤ ِران بة ِريَوةدةبةن‪ ،‬لةناو َ‬ ‫هاتونةتة دةرةوة‪ ،‬بةآلم َئيستا جةماوةريَكى‬ ‫يةكيتى‪ ،‬ئةوانة‬ ‫زؤرى هةية ل���ةدةرةوةى َ‬ ‫يةكيتيدا بكةن و‬ ‫دةيانويست طؤ ِر َانيك لةناو َ‬ ‫َ‬ ‫كةكؤمةلَيك‬ ‫يةكيتى لةم بارودؤخة رزطاربكةن‬ ‫َ‬ ‫كةس مؤنؤثؤلى كردووةو سةروةت و سامانى‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪35‬‬


‫لةذَيردةستداية‪ ،‬بةآلم بةداخةوة نةتواندرا ئةوة‬ ‫يةكيتى‬ ‫بكريَت‪ ،‬بؤية بةباشيانزانى لةدةرةوةى َ‬ ‫بةوثييةى َئيستا ئةو جةماوةرة‬ ‫طؤ ِران بكةن‪َ ،‬‬ ‫زؤرةى َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫نيوةى‬ ‫م‬ ‫ي‬ ‫بل‬ ‫ئةتوانم‬ ‫لةطةلداية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫الى ليستى طؤ ِران‪-‬ة‪ ،‬من ئةذمارى ئةوة ناكةم‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك مةسئولى زةق لةوال ماوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫ضةندين ئةندامانى سةركردايةتى هاتونةتة‬ ‫َنيو ليستى طؤ ِران‪-‬ةوة‪ ،‬ريَكةوتنى ستراتيذيى‬ ‫َئيستا لةسةر سةروةت و سامانى ئةم وآلتةية‪،‬‬ ‫واتة هيضى تر نيية‪ ،‬ئةطينا بؤئاشكراى ناكةن‪،‬‬ ‫يةكيتى و ثارتى نيو سةدة زياتر بووة شة ِردةكةن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طؤميكى‬ ‫و‬ ‫دةدةن‬ ‫بةشةهيد‬ ‫كى‬ ‫خةل‬ ‫ى‬ ‫ر‬ ‫كو‬ ‫َ‬ ‫ء ِ‬ ‫خويَناويان دروستكردووةو دواى ئةوةى‬ ‫شةكةتبوون لةشة ِر‪ ،‬نةيانتوانى يةكتر بس ِرنةوة‪،‬‬ ‫َئيستا بوون بةيةك بؤ ئةوةى سةروةت وسامانى‬ ‫لةنيوان خؤياندا‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةم وآلتة دابةشبكةن َ‬ ‫َدلنياتدةكةمةوة ئةطةر ليستى طؤ ِران دةنطى زؤر‬ ‫يةكيتى و ثارتى ئةو دةستكةوتانةيان‬ ‫بهي َنيت‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نابيت‪ ،‬ريَكةوتنى ستراتيذى بةرةو كالبوونةوة‬ ‫َ‬ ‫دةبيت و‬ ‫الواز‬ ‫بةتةواوةتى‬ ‫تى‬ ‫يةكي‬ ‫وات‪،‬‬ ‫ر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دة ِ‬ ‫نامي َنيت‪ ،‬جطةى لةوةى‬ ‫مانا طةورةكةى جارانى َ‬ ‫دةبيت داواكانى‬ ‫ثارتييةوةو‬ ‫دةضيتة ذيَر َبالى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تةنازوليكى زؤر بؤ ثارتى‬ ‫بةجي بكات و‬ ‫َ‬ ‫ثارتى َ‬ ‫جي َ‬ ‫بكات كةتازوليشى كرد بؤثارتى‪ ،‬ئةوا ئةو كاتة‬ ‫نامي َنيت‪.‬‬ ‫يةكيتييةى جاران َ‬ ‫ئةو َ‬ ‫ريَطا‪ :‬زؤرج��ار دةوتريَت يةكيَتى‬ ‫بةتةواوةتى بضوك بووةتةوةو تةسليمى‬ ‫ثارتى بووة‪ ،‬ئةمة تاضةند واقيعيية؟‬ ‫دةوتريَت ريَكةوتنيَك لةنيَوان ثارتى‬ ‫ويةكيَتى هةية بؤضوار سالَى تر ثارتى‬ ‫سةرؤكى هةريَم و سةرؤكى حكومةت‬ ‫وةربطريَتةوة؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬طومانى َتيدا نيية كةواية‪،‬‬ ‫سى َ‬ ‫يةكيتى وةك ثلةدوو وابوو‬ ‫سال‬ ‫لةمةوثيش َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةهةولير‬ ‫لةضاو ثارتيدا‪ ،‬ئةطةر تؤ سةيربكةيت‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى هةية‪ ،‬بةآلم وةزيرةكان هةر‬ ‫وةزيرى َ‬ ‫بةناون‪ ،‬ئةطينا هيض دةسةآلتيان نيية‪َ ،‬تيناطةم‬ ‫بؤضى جارى َثيشوو َنيضير بارزانى كرايةوة‬ ‫يةكيتى بوو‪،‬‬ ‫بةسةرؤكى حكومةت كةهةقى َ‬ ‫فرسةتيكى باش بوو بؤ ثارتى و خؤيان‬ ‫ئةمة‬ ‫َ‬ ‫دةطةيةنيت وةك‬ ‫بةهيز كردةوة‪ ،‬ئةمة ئةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا ثرس و را نةماوةو‬ ‫لةناو‬ ‫�اران‬ ‫ج�‬ ‫َ‬ ‫هةريةك كةس ب ِريار دةدات‪ ،‬ب ِريارةكانيش‬ ‫دةبيت‪ ،‬من ب ِروام واية‬ ‫بةثيى بةرذةوةندى خؤى َ‬ ‫َ‬ ‫دواى ئةم َ‬ ‫يةكيتى بةتةواوةتى الواز‬ ‫هةلبذاردنة‪َ ،‬‬ ‫دةبيت‪ ،‬تةبعةن مام جةالل خؤى بانطةشةدةكات‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بؤخةلك كةدةنط بةسةرؤكى هةريَم بدةن‪،‬‬

‫‪36‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫وةزارةتيكى طرنط‬ ‫سةرؤكى حكومةت و ضةند‬ ‫َ‬ ‫بؤثارتى بن‪ ،‬هةتا جارى واهةية ثارتى داواى‬ ‫ل��ة(‪)%60‬ى ثؤستةكان دةك��ات‪ ،‬من سةيرم‬ ‫يةكيتى ضؤن َ‬ ‫بضيتة ذيَر‬ ‫قبولى دةكات َ‬ ‫َليديَت َ‬ ‫َ‬ ‫َبالى ثارتييةوة‪ ،‬ئةى بؤضى لةطةل نةوشيروان‬ ‫مستةفا ريَك ناكةويَت‪ ،‬خؤ نةوشيروان مستةفا‬ ‫نابيت لةبة ِريَز مام جةالل‪،‬‬ ‫ئةو داواكاريانةى َ‬ ‫تةنيا داوا دةكات ضاكسازى و ثاكسازى بكريَت‪،‬‬ ‫هةبيت‪ ،‬شةفافييةت‬ ‫حكومةتيكى ضاالكمان َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬سةروةت و‬ ‫كؤمةآليةتى‬ ‫عةدالةتى‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫سامانى ئةم وآلتة بةيةكسانى دابةشبكريَت‪،‬‬ ‫بؤئامادةنيية ئةم شتانة بكات‪ ،‬كةضى ئامادةية‬ ‫ئةو هةمووة تةنازولة بؤثارتى بكات‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بةم دوايية لةناو يةكيَتيدا‬ ‫كؤمةلَيَك طؤرِانكارى كرا وةك البردنى‬ ‫عومةر فةتاح و هيَنانى عيماد ئةحمةد بؤ‬ ‫جيَطةكةى‪ ،‬ئةمانة تاضةند قةيرانةكانى‬ ‫يةكيَتى ضارةسةردةكات؟ برادةرانى‬ ‫خةتى طشتى دةلَيَن نةوشيروان مستةفا‬ ‫داواى ئةو طؤرِانكارييانةى كردووة؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬ئةمة هيض راست نييةو‬ ‫نةوشيروان مستةفا داواى نةكردووة‪ ،‬ئةطةر‬ ‫داواى بكات داواى طؤ ِرانى سيستةم دةكات‪،‬‬ ‫نةك ئةم سيناريؤيةى َئيستا‪ ،‬ضونكة عيماد‬ ‫ئةحمةد لةعومةر فةتاح باشتر نيية‪ ،‬خؤئةطةر‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى‬ ‫عومةر فةتاح لةبةرئةوة الب��راوة‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا بكريَت‪،‬‬ ‫دةباليثرسينةوةى‬ ‫كردووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يان ئةوةى دةبينريَت زؤر ثيايدا هةلدةدةن‪،‬‬ ‫ئةطةر بة ِراست ئةو هةموو خزمةتة طةورةيةى‬ ‫كردووة‪ ،‬بؤضى اليدةبةن؟ ئينجا كآلوى من‬ ‫بكةنة سةرتؤ ئةمة هيض لةمةسةلةكة ناطؤ ِريَت‪،‬‬ ‫من َ‬ ‫دةلَيم ضاكسازى و ثاكسازى‪ ،‬لةماوةى(‪)18‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫سالدا ض َليثرسينةوةيةك ك��راوة‬ ‫بةرثرسةكان بةهؤى كردنى كارى خراثةوة؟‬ ‫كةواتة البردنى عومةر فةتاح و دانانى عيماد‬ ‫ئةحمةد لةحكومةتةوة نيية‪َ ،‬‬ ‫بةلكو لةمةكتةب‬ ‫سياسييةوةية‪َ ،‬كيشةو مةترسى لةوةداية‬ ‫ب ِريارةكان لةمةكتةب سياسيةوةية‪ ،‬هةربؤية ئةم‬ ‫َ‬ ‫طةندةل ء بؤطةن بووة‪.‬‬ ‫دةسةآلتةى َئيستا‬ ‫بريار لةناو يةكيَتيدا تاضةند‬ ‫ريَطا‪ :‬ئايا ِ‬ ‫جةماعيية؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬ئةو برادةرانةى َئيستا‬ ‫لةمةكتةب سياسيدان‪ ،‬وةك فةرمانبةر وان و‬ ‫بةجي دةكةن‪ ،‬ئةطةر وانةبوايةو‬ ‫تةنيا ب ِريار َ‬ ‫جي َ‬ ‫ثي بكراية‪َ ،‬نيضير‬ ‫مةكتةب سياسى ثرس و راى َ‬ ‫بارزانى نةدةكرايةوة بةسةرؤكى حكومةت‪،‬‬ ‫بةآلم لةدانانةوةى َنيضير هةر ثرس بةمةكتةب‬

‫سياسى نةكراوة‪ ،‬لةبةرئةوة بةبؤضوونى من‬ ‫ب ِريارةكان تاكةكةسي ية‪ ،‬بؤية كاك نةوشيروان‬ ‫هاتة دةرةوة‪.‬‬ ‫ريَطا ‪ :‬ئيَستا ئيَوة خاوةنى يةكيَتين؟‬ ‫يان ئةوان؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬هةموو ئةوانةى لةم الن‬ ‫بةيةكيتى‬ ‫يان لةوالن‪ ،‬مافى خؤيانة خؤيان‬ ‫َ‬ ‫بزانن‪ ،‬هةمو ئةوانة خاوةن خةبات و َتيكؤشانن‪،‬‬ ‫بهينم‪ ،‬ئةوانة‬ ‫من ناتوانم زة ِرب بةكةسدا َ‬ ‫َنى لةسةنطةردا بوون‬ ‫َ‬ ‫كةسانيك بوون تادوي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َئيمة‪ ،‬بةآلم ئةطةر ئةوانيش وابزانن َئيمة‬ ‫لةدةرةوةى ئةم وآلتةوة هاتوين و هيضمان‬ ‫نةكردووة‪ ،‬ئةوا غةدر لةخؤيان دةكةن‪َ ،‬ئيمة‬ ‫هةمومان خاوةن خةباتين‪ ،‬بةآلم جياوازيمان‬ ‫لةبيرو ِرادا هةيةو بيرو ِرامان يةك ناطريَتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةو َ‬ ‫لةطةل ليستى طؤ ِران‪-‬ن‪،‬‬ ‫خةلكانةى َئيستا‬ ‫شتيك ناكةن‪َ ،‬‬ ‫كيكى زؤر‬ ‫خةل َ‬ ‫ضاوة ِروانى هيض َ‬ ‫هةية موضةى ب ِراوةو بةاليةوة طرنط نيية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى هاتونةتة‬ ‫كيكى زؤر لةكؤميتةكانى َ‬ ‫خةل َ‬ ‫َ‬ ‫دةرى يان دةريان كردوون‪ ،‬بةآلم بةاليانةوة‬ ‫طرنط نيية‪ ،‬ضونكة ئةطةر ئةوانة بةدواى‬ ‫كؤكردنةوةى سةروةت و ساماندا بطة ِريَن‪ ،‬ئةوة‬ ‫َ‬ ‫لةوى ثارة هةيةو الى َئيمة هيض نيية‪.‬‬ ‫ريَطا‪:‬ماوةيةكةدةركردنىاليةنطرانى‬ ‫بالَى ريفؤرم دةستى ثيَكردووة‪ ،‬ئةمة‬ ‫فشارى ثارتيية يان سياسةتى يةكيَتى‬ ‫خؤيةتى؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬من واى نابينم زةختى‬ ‫ثارتى َبيت‪ ،‬ضونكة َئيستا ثارتى حةز ناكات‬ ‫ببيت‪ ،‬لةبةرئةوةى الوازبوونى‬ ‫يةكيتى الواز َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى خؤشى‬ ‫يةكيتى الوازبوونى خؤيانة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‪ ،‬بةآلم ئةمانة‬ ‫كةزةرةرمةند‬ ‫ت‬ ‫دةزاني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بيرو ِرايان جياوازة‪َ ،‬‬ ‫دةبيت خؤتان‬ ‫دةلَين َ‬ ‫ساغبكةنةوة‪ ،‬بؤية من ناتوانم وةك تؤ‬ ‫بيربكةمةوة‪ ،‬بةآلم كةهاتمة دةرةوة دةتوانم‬ ‫طؤ ِرانكارى بكةم‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بةبؤضوونى ئيَوة ليستى طؤرِان‬ ‫ضةند كورسى دةهيَنيَت؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬ئةمة َثيشبينييةكى زؤر‬ ‫كاتيك دةضيية ناو بازا ِرةوةو قسة‬ ‫زةحمةتة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكدا دةكةيت‪ ،‬زؤرب��ةى خةلك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلمانةو ذمارةيةكى واخةياليية كةثياو‬ ‫ناويَريَت َ‬ ‫بيلَيت‪ ،‬بةآلم (‪25‬تا‪)30‬كورسى‬ ‫َكةوتنيك نيية لةسةر‬ ‫مسؤطةرين‪ ،‬ئةطةر ضى ري َ‬ ‫ئةوة‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بةمدوايية ض��وار ئةندامى‬ ‫مةكتةب سياسى دةستيان لةكار‬


‫كيَشايةوة‪ ،‬ئةمانة لةطة َل ريفؤرم‪-‬ن؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬ئةوبرادةرانة وةك بةرةى‬ ‫ياداشتيكيان‬ ‫ريفؤرم ناسران لةمةكتةبى سياسى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َثيشكةش بةمام جةالل كرد بؤ ضاكسازى‪،‬‬ ‫بةآلم ئةو داوايةى ئةوان كرديان نةكرا‪ ،‬بؤية‬ ‫بةشيكن لةليستى‬ ‫ب ِريارياندا َبينةدةرةوة‪َ ،‬ئيستا َ‬ ‫طؤ ِران و ئيش بؤئةو ليستة دةكةن‪َ ،‬‬ ‫خةلكى‬ ‫ضاالك و بةناوبانطن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئايا خالَةكانى كاك كؤسرةت‬ ‫جيَبةجيَكرا وا نةهاتة دةرةوة؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬يةكةمجار ئةمان َثينج‬ ‫كةس بوون‪ ،‬كةضوون بؤ بةغدا‪ ،‬بةريَز مام‬ ‫جةالليان بينى و قسةيان َ‬ ‫لةطةلدا كرد‪ ،‬ماوةيةك‬ ‫ئةم برادةرانة نةهاتنة طردةكة بؤ ئةوةى ساغ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كاك كؤسرةت‪ ،‬بةآلم دواتر‬ ‫ببنةوة‬ ‫كاك كؤسرةت ضوويةوة بؤالى خةتى طشتى‪،‬‬ ‫ئيتر َئيمة نازانين داواكةى ئةو ضى بووة‪ ،‬داواى‬ ‫بةجى بووة يانا‪،‬‬ ‫تايبةتى هةبووة يان نا‪َ ،‬‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بةس َئيستا كاك كؤسرةت ب ِرياريداوة‬ ‫بمي َنيتةوة‪ ،‬ئةمانيش ب ِريارياندا‬ ‫مام جةالل‪-‬دا َ‬ ‫بةيةكجارةكى َبينة دةرةوة‪ ،‬ئةو خاآلنةى كاك‬ ‫كؤسرةت َثيشكةشى كرد‪ ،‬هةرهةمان َ‬ ‫خال بوو‬ ‫كةبرادةرانى مةكتةب سياسى َثيشكةشيانكرد‪،‬‬ ‫بةجى كرا‪ ،‬بؤ ئةم ضوار‬ ‫ئةطةر ئةم خاآلنة َ‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫هاتنةدةرى!‬ ‫ئةندامةى مةكتةب سياسى‬ ‫ريَطا‪ :‬برادةرانى خةتى طشتى دةلَيَن‬ ‫نةوشيروان مستةفا زؤرترين دةسةآلتى‬ ‫هةبووة لةيةكيَتيدا ئةطةر طؤرِانى‬ ‫ويستووة بؤنةيكردووة؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬نةوشيروان مستةفا‬ ‫يةكيتى بووة‪ ،‬باشة ئةطةر ئاطاى‬ ‫كةسى دووةمى َ‬ ‫نةزانيت‬ ‫نةبيت و َ‬ ‫يةكيتى َ‬ ‫لةسةروةت و سامانى َ‬ ‫كى خةرجى‬ ‫و‬ ‫َت‬ ‫ي‬ ‫دةكر‬ ‫ضةندةو ضؤن خةرج‬ ‫َ‬ ‫حزبيكى طةورةى‬ ‫دةكات؟ ئةمة دةسةآلت نيية‪َ ،‬‬ ‫نةبيت مةكتةب‬ ‫دةبيت هيض َ‬ ‫يةكيتى َ‬ ‫وةك َ‬ ‫بزانيت ئةو ثارةية ضةندةو ضؤن‬ ‫سياسييةكةى َ‬ ‫نةزانيت ضى لةو‬ ‫خةرج دةكريَت‪،‬‬ ‫هةركةسيك َ‬ ‫َ‬ ‫سةروةت و سامانة دةكريَت دةسةآلتى نيية‪،‬‬ ‫هةروةك ضؤن ثارتيش َ‬ ‫بنةمالةى مةال مستةفا‬ ‫نازانيت ضى لةداهات و سةروةت‬ ‫نةبيت كةس َ‬ ‫َ‬ ‫و سامان دةكريَت‪ ،‬مةكتةب سياسييةكةى‬ ‫وةك فةرمانبةر وان‪ ،‬راستة ئيمتيازاتي زؤريان‬ ‫هةية‪ ،‬بةآلم هيضيان لةب ِريارة طرنطةكان‬ ‫يةكيتيش لةهةمان بارودؤخداية‪،‬‬ ‫ئاطادارنين‪َ ،‬‬ ‫رةنطة مام جةالل هةندك ئيمتيازاتى تايبةتى‬ ‫بدةن بةسةركردايةتى و مةكتةب سياسى‪،‬‬ ‫بؤكةسيكى سياسى‬ ‫بةآلم ئةوة بةس نيية‬ ‫َ‬

‫بزانيت‪ ،‬ئايا مةكتةب سياسى‬ ‫خؤى بةفةرمانبةر َ‬ ‫يةكيتى و ثارتى دةزانن ضةند ثارة لةطريَبةستة‬ ‫َ‬ ‫نةوتييةكان وةرطيراوةو ضى َليهاتووة؟ دةزانن‬ ‫بؤضى بودجة راناطةيةندريَت بةشةفافى؟ دةزانن‬ ‫ئةو (‪ )35‬مليؤنة ضى َليبةسةر ديَت؟ كاك‬ ‫يةكيك بووة لةوانة زؤر َ‬ ‫هةوليداوة‬ ‫نةوشيروان َ‬ ‫بؤئةم مةسةالنة‪ ،‬هةنديَك جاريش نةيويستووة‬ ‫شة ِرو ئاذاوة دروستبكات‪ ،‬بةآلم َئيستا ئةويش‬ ‫مافى خؤيةتى و ثياويَكى َتيكؤشةرةو قورسايى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطادا‪ ،‬بؤية ئةويش‬ ‫خؤى هةية لةناو‬ ‫مافى ب ِرياردان و دةسةآلتى هةية‪ ،‬دواى‬ ‫ذيانيكى‬ ‫ئةوةش كاك نةوشيروان ثياويَكة َ‬ ‫كةسيك‪ ،‬بةدواى‬ ‫سادةى هةية وةك هةموو َ‬ ‫سةروةت و ساماندا ناطة ِريَت‪ ،‬كاك نةوشيروان‬ ‫َ‬ ‫كةخةلك نةيةويَت‪،‬‬ ‫شتيكى نةكردووة‬ ‫داواى َ‬ ‫ئةطةر كاك نةوشيروان داواى ثارةى كردووة‬ ‫َ‬ ‫بابلَين ئةوشتانة هةبووة‪ ،‬ئةى كاك نةوشيروان‬ ‫َ‬ ‫لةماوةى ئةم هةمووة سالةدا نةيويستووة‬ ‫َليثرسينةوة بكريَت‪ ،‬ئةى بؤنةكراوة؟ لةبةرئةوة‬ ‫سةرتاثا ئةو قسةية رةت دةكةمةوةو كاك‬ ‫نةوشيروان خاوةنى ب ِريار نةبووة‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بؤضى نةوشيروان مستةفا‬ ‫خؤى هةلَنةبذارد بؤ سةرؤكى هةريَم‬ ‫كةباشترين ركابةرى بارزانى دةبوو؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪َ :‬ئيمةش رامان وابوو‬ ‫كةباشترين كةسةو لة(‪ )%:90‬ب ِروامان وابوو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك‬ ‫دةربضيت‪ ،‬بةآلم كاك نةوشيروان‬ ‫َ‬ ‫يةكيك لةئاواتةكانى ئةوةية‬ ‫هةيةو‬ ‫خؤى‬ ‫شتى‬ ‫َ‬ ‫بتوانيت لةم فرةسةتةدا سيستةمى بة ِريَوةبردن‬ ‫َ‬ ‫بخاتة سةر سكةى خؤى‪ ،‬ئةو تموحى لةوةدا‬ ‫نيية‪ ،‬كاك نةوشيروان خؤى َ‬ ‫دةلَيت بؤدةسةآلت‬ ‫نايكةم‪ ،‬ئةطةر خؤى َ‬ ‫هةلببذيَريَت بؤسةرؤكايةتى‬ ‫هةريَم‪ ،‬ماناى ئةوةية خؤى بةدرؤ دةخاتةوة‪،‬‬ ‫بؤية كاك نةوشيروان خؤى َ‬ ‫دةلَيت من دذى‬ ‫دةبيت‬ ‫بوونى سةرؤكايةتى هةريَمم‪ ،‬بةآلم َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬لةبةرئةوة خؤمم‬ ‫ثةرلةمان دةسةآلتى َ‬ ‫َ‬ ‫هةلببذيَرم بؤ سةرؤكايةتى هةريَم‪ ،‬ماناى واية‬ ‫خؤم تةئيدى دةكةم‪ ،‬ئةطةر َئيمة زؤرينةى‬ ‫بهينين‪ ،‬دةسةآلتةكانى‬ ‫كورسييةكانى ثةرلةمان َ‬ ‫سةرؤكى هةريَميش كةم دةكةينةوة‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬هةلَبذاردنى سةرؤكى هةريَم‬ ‫راس��ت��ةوخ��ؤ ل��ةالي��ةن خ��ةلَ��ك��ةوة ض‬ ‫مةترسييةكى هةية؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬ئةم جؤرة َ‬ ‫هةلبذاردنة‬ ‫مةترسى زؤرةو بةداخةوة َ‬ ‫خةلك باش لةمة‬ ‫َتينةطةيشتووة‪ ،‬راستة ثةرلةمان باشة لةاليةن‬ ‫خةلكةوة َ‬ ‫َ‬ ‫هةلببذيَريَت‪ ،‬ب��ةآلم سةرؤكى‬

‫هةريَم لةاليةن َ‬ ‫خةلكةوة مةترسى طةورةى‬ ‫دةبيت‪ ،‬دةسةآلتى‬ ‫هةيةو دةسةآلتى رةهاى َ‬ ‫دةبيت و حساب بؤ ثةرلةمان‬ ‫لةثةرلةمان طةورةتر َ‬ ‫خةلك منى َ‬ ‫دةلَيت َ‬ ‫ناكات‪ ،‬بةوةى َ‬ ‫هةلبذاردووةو‬ ‫دةبيت هةمو ب ِريارةكان لةدةست مندا َبيت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةآلم ئةطةر ثةرلةمان َ‬ ‫هةلى ببذيَريَت‪ ،‬ئةوكاتة‬ ‫نابيت لةسةر بة ِريَوةبردنى سيستةمى‬ ‫مةترسى َ‬ ‫دةسةآلت‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬نةوشيروان مستةفا بؤضى‬ ‫لةسايتى سبةي ياداشتةكانى البرد؟‬ ‫سالَح ذاذلَةيى‪ :‬داطرتنى ياداشتةكان‬ ‫نابةجييانةى ثارتى و‬ ‫بةهؤى ئةو نوسينة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتييةوة بوو‪ ،‬كةبةئةندازيارى شة ِرى ناوخؤ‬ ‫َ‬ ‫ناوياندةبردو دةيانويست هةموو شتةكان بخةنة‬ ‫ملى ئةو‪ ،‬كاك نةوشيروانيش بةدوورة لةوة‪،‬‬ ‫لة ِريَطةى ياداشتةكانةوة ويستى هةنديَك‬ ‫راستى بخاتة روو‪ ،‬ئةطةرضى نووسينةوةى ئةو‬ ‫دةكولي َنيتةوة‪ ،‬لةبةرئةوة‬ ‫ياداشتانة برينةكان‬ ‫َ‬ ‫بوةستي َنيت‪،‬‬ ‫ئةوان داوايانكرد كةئةم ياداشتانة‬ ‫َ‬ ‫دةيوةستينن‪ ،‬حةزدةكةم هةمو كةس‬ ‫ئةوانيش‬ ‫َ‬ ‫بزانيت وةستاندنى ياداشتةكان لةترسا نةبووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بيوةستي َنيت‪.‬‬ ‫كرد‬ ‫لي‬ ‫داوايان‬ ‫ئةوان‬ ‫كو‬ ‫بةل‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ث ِرؤفايل‬ ‫مامؤستا سالَح محةمةد قادر‬ ‫ناسراو بة(سالَح ذاذلَةيى)‪ ،‬لةسالَى‬ ‫(‪ )1947‬ل��ةن��اح��ي��ةى م��اوةت‬ ‫لةدايك بووة‪ ،‬خانةى مامؤستايانى‬ ‫لةسليَمانى تةواو كردووة‪ ،‬لةسالَى‬ ‫(‪ )1968‬وةك مامؤستا دامةزراوة‪،‬‬ ‫سالَي (‪ِ )1980‬بريارى طرتنى‬ ‫دةرضووة‪ ،‬بؤية ضووةتة شاخ و بووة‬ ‫بةثيَشمةرطة تا سالَى (‪ ،)1990‬لةو‬ ‫سالَةدا خيَزانةكةى بريندار بووةو‬ ‫لةكوردستان ضارةسةر نةكراوة‪،‬‬ ‫ناضار روويكرؤدتة وآلتى سويد‪،‬‬ ‫ماوةيةك بةرثرسى ثةيوةندييةكانى‬ ‫ئيَراني يةكيَتى ب��ووة‪ ،‬ثاشان‬ ‫بةرثرسى ئيدارةى مةكتةبى سياسى‬ ‫يةكيَتى بووة‪ ،‬لةسالَى (‪)2004‬ةوة‬ ‫بةبةردةوامى لةكوردستان دةذي‪،‬‬ ‫ئيَستا لةكؤمثانياى وشة دةوام‬ ‫طؤران‬ ‫دةك��ات و كار بؤ ليستى ِ‬ ‫دةكات‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪37‬‬


‫بةشدارى لةحكومةت و هةمان كات‬ ‫موعارةزةش بى لةثةرلةمان وةك‬ ‫كؤكردنةوةى دوو دز واية‬

‫بةرثرسي دةزطاي َ‬ ‫هةلبذاردني يةكطرتوري‬ ‫دةدوي‬ ‫ئيسالمي بؤ ِرَيطا‬ ‫َ‬ ‫ديداري‪ :‬ذيار عومةر‬ ‫ريَطا‪ :‬يةكطرتووي ئيسالمي ثرؤذةي‬ ‫ه��ةي��ة ل��ةط��ة َل ض���وار حيزبةكة‬ ‫ئؤثؤزيسيؤن بيَت يان بةتةنها ِرؤلَي‬ ‫دةبي؟‬ ‫ئؤثؤزيسيؤني َ‬ ‫س��ةالح��ةدي��ن ب��اب��ةك��ر‪ :‬س��ةرةت��ا‬ ‫َ‬ ‫بووتري كةبونى موعارةزة‬ ‫َثيويستة ئةوة‬ ‫وآلتيكدا ماناى بونى ديموكراسيية‪،‬‬ ‫لةهةر‬ ‫َ‬ ‫بتوانى كارةكانى‬ ‫دةسةآلتيك‬ ‫زةحمةتة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةباشى و بةشةفافيةت بة ِريَوةبةريَت ئةطةر‬ ‫نةبيت ض��اودَي��رى بكات‬ ‫موعارةزةيةك َ‬ ‫و بةدواداضونى ك��ارو ث ِرؤذةكانى بكات‪.‬‬ ‫موعارةزةش َثيويستة زةمينةيةكى دةستورى‬ ‫هةبيت و ياسايةك ثاريَزطارى بكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةمانايةكى ديكة َثيويستة هةم دةسةآلت‬ ‫ضيوةى دةستورو‬ ‫و هةم موعارةزة لةضوار َ‬ ‫جيطايان بكريَتةوة‪َ ،‬ثيويستة لةقؤناغى‬ ‫ياسادا َ‬ ‫داهاتووى كوردستاندا زةمينةى موعارةزة‬ ‫زياتر فةراهةم َبيت‪َ ،‬ثيم واية وةختى ئةوة‬ ‫هاتووة بةيةكطرتوو و ليستى خزمةتطوزارى‬ ‫و ضاكسازى ضوار حزبةكةشةوة ئةوة يةكاليى‬ ‫بةشيك لةدةسةآلت و‬ ‫بكةنةوة‪ ،‬ئايا دةبنة َ‬ ‫بةشدارى حكومةتى داهاتوو دةكةن‪ ،‬يان‬ ‫دةبنةحزب و كوتلةيةكى موعارةزة لةناو‬ ‫ثةرلةمانى داهاتوودا‪َ .‬بيطومان ئةمجارة‬ ‫بةشيكة لةليستى ضوار حزبةكةو‬ ‫يةكطرتوو َ‬ ‫بةيةكةوة ب ِريار دةدةن لةداهاتوودا ضى بكةن‪،‬‬ ‫ئايا بةشدار دةبن لةحكومةتى داهاتوودا يان‬ ‫بةشيك لةموعارةزة‪ ،‬ب ِريارى ئةمةش‬ ‫دةبنة َ‬ ‫َ‬ ‫جارى زووة بةتةئكيد لةكاتى خؤيدا قسةى‬ ‫َليدةكريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ئةوةبلَيين كةقؤناغى‬ ‫بةآلم دةتوانين‬

‫‪38‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫هةم بةشدار لةحكومةت و هةم بةشدار‬ ‫دةبى ئةم جارة‬ ‫لةموعارةزةدا كوتايى َثيهاتووة‪َ ،‬‬ ‫حزبةكان اليةكيان َ‬ ‫هةلبذيَرن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئيَوة لة هةولَي ئ��ةوةدان‬ ‫ئةكري‬ ‫بضنة حكومةت و ثةرلةمان‬ ‫َ‬ ‫بةشداري حوكم بن و ئؤثؤزسيؤني ناو‬ ‫ثةرلةمانيش بن؟‬ ‫سةالحةدين بابةكر‪ :‬هةروةكو وتم َثيم‬ ‫هينريت‪،‬‬ ‫ثبي َ‬ ‫وايةئةم قؤناغة َثيويستة كؤتايى َ‬ ‫بةرةئى َئيمة بةشدارى لةحكومةت و لةهةمان‬ ‫كاتدا موعارةزةش بى لةثةرلةمان وةك‬ ‫كؤكردنةوةى دوو دز واية‪ ،‬ئةطةر لةقؤناغى‬ ‫كرابيت‪،‬‬ ‫رابردوودا لةبةر هةر هؤيةك ئةمة َ‬ ‫وابزانم لةقؤناغى داهاتودا ئةم كارة ناكريَت‪..‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بؤضي لةطة َل بزوتنةوةي‬ ‫ئيسالمي وةك يةكطرتوو‪ ،‬يان ضوار‬ ‫حيزبةكة ثيَكنةهاتن؟‬ ‫سةالحةدين بابةكر‪ :‬بزوتنةوةى‬ ‫حزبيكى ِرةسةنةو خاوةنى ميذوو‬ ‫ئيسالمى َ‬ ‫و ئةندام و اليةنطرى تايبةت بةخؤيةتى‬ ‫جيطاى تةقديرو ِريَزى َئيمةية‪،‬‬ ‫لةكوردستان‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ث ِرؤذةى ضوار حزبةكة ماوةى زياتر لةسالَيك‬ ‫َثيش باسى َ‬ ‫هةلبذاردن هاتة ئاراوة‪ ،‬ضةند‬ ‫كارو ث ِرؤذةيةكيان بةيةكةوة ئةنجامدا‪َ ،‬ثيش‬ ‫ئةوةى بطةنة ليستى هاوبةش بؤ َ‬ ‫هةلبذاردن‪،‬‬ ‫بةكورتى دةمةويَت َبلَيم ضوار حزبةكة وةك‬ ‫(ماركةمسجلة)ى َليهاتبوو بةنيسبةت َئيمةوة‪،‬‬ ‫لةاليةكى ترةوة ضةندين اليةن و حزب‬ ‫داواى هاتنةناو ضوار حزبةكةيان كرد‪ ،‬بةآلم‬ ‫سةر ئةنجام ضوار حزبةكة وايان َثيباش بوو‬ ‫بميننةوة‪ ،‬نةكةم نةزياد بكريت‪.‬‬ ‫هةر بةضوارى َ‬ ‫بةآلم َثيويستة ئةوةش بوتريَت ئةطةر ليستى‬ ‫هاوبةشى ض��وار حزبةكة س��ةرى نةطرتبا‬ ‫ئةوةبيطومان ليستى اليةنة ئيسالميةكان‬ ‫َ‬

‫ئةطةري‬

‫بةبزوتنةوةى ئيسالميشةوة‬ ‫بةهيزبوو‪.‬‬ ‫دووةممان َ‬ ‫ريَطا‪ :‬بؤضي كانديدي سةرؤكي‬ ‫دةوتري يةكيَتي و‬ ‫هةريَمتان نةبوو؟‬ ‫َ‬ ‫ثارتي رازي نةبوون؟‬ ‫سةالحةدين بابةكر‪َ :‬ئيمة باوة ِرمان‬ ‫بةثلةبةندى هةية لةكارى سياسي دا َثيمان‬ ‫نةبى‬ ‫واية لةم قؤناغةدا وا باشة كانديدمان َ‬ ‫بؤ سةرؤكى هةريَم‪ ،‬هةرضةندة لةناو ضوار‬ ‫حزبةكةدا ِراى واش هةبوو كةكانديدمان‬ ‫هةبيت‪ ،‬بةآلم سةرئةنجام ب ِرياردرا كةوةك‬ ‫َ‬ ‫نةبيت‪.‬‬ ‫ضوار حزبةكة كانديدمان َ‬ ‫دةوتري‬ ‫راندا‬ ‫ئي‬ ‫َ‬ ‫ريَطا‪ :‬لة سةرداني َ‬ ‫لةطة َل يةكيَتي و ثارتي نيَوانتان ئاسايي‬ ‫بؤتةوة و دانيشتون؟‬ ‫سةالحةدين بابةكر‪ :‬ثةيوةندييةكانمان‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى َتيكنةضووة تا ئاسايى‬ ‫لةطةل ثارتى و َ‬ ‫َبيتةوة‪ ،‬ثةيوةندييةكانمان ئاسايين و لةو بوارةدا‬ ‫طرفتيكمان نية‪ ،‬سةردانى ضوار حزبةكةش بؤ‬ ‫َ‬ ‫كؤمارى ئيسالمى َئيران لةماوةى ِرابردوودا‬ ‫بؤ بةشدارى كردن بووة‪َ ،‬‬ ‫لةساليادى وةفاتى‬ ‫(ئيمام خومةينى) كةساآلنة ئ��ةم يادة‬ ‫دةكريَتةوةو حزبةكانى تريش لةكوردستان‬ ‫لةعيراق َ‬ ‫بةلكو لةسةرتا سةرى جيهاندا‬ ‫و َ‬ ‫بانطهيشت دةكريَن بؤ يادكردنةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَطا‪ :‬تا ضةند طةشبينن بةوةي‬ ‫ئةنجامةكاني ه��ةلَ��ب��ذاردن قبو َل‬ ‫دةكري؟‬ ‫َ‬ ‫س��ةالح��ةدي��ن ب��اب��ةك��ر‪ :‬ئةنجامى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قبول دةكريَت‪ ،‬مةطةر‬ ‫هةلبذاردنةكان‬ ‫موفاجةئةيةكى ط���ةورة ِروو ب��دات‪،‬‬ ‫كةهاوكيشة سياسيةكانى‬ ‫موفاجةئةيةك‬ ‫َ‬ ‫كوردستان بةتةواوى َ‬ ‫هةلطيريَتةوة‪ِ ،‬روودانى‬ ‫ئةمةش ئاسان نية‪.‬‬


‫هيرَ ش موحة ِرةم نايشار َيتةوة‬ ‫كةلةكورد سييت كةموكو ِري هةبووةو‬ ‫ث َيي ئاسايية لةكاتي ج َيبةج َيكردندا‬ ‫كةموكو ِري هةب َيت‬

‫سةرؤكي دةستةي وةبةرهَينان بؤ ِرَيطا وةآلم دةداتةوة‬ ‫بةرَيطا‬ ‫تايبةت ِ‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئامانجي دةزطاي وةبةرهيَنان ضية؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم ‪ :‬دةستةي وةبةرهَينان‬ ‫بة ثَيي ياساي وةبةرهَينان دروست بووة‪ ،‬ئامانجي‬ ‫داناني ياساكة بوني دروست كردني ذينطةيةكي‬ ‫َ‬ ‫مامةلةكردني‬ ‫ياسايية كاري سةرمايةطوزاري‪،‬‬ ‫ياساكانيتري ناو حكومةتي هةريَم بة شَيوةيةكي‬ ‫شياو َ‬ ‫لةطةل وةبةرهَينانة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬زةمانةتي ضيية ئةو ثارةيةي كة‬ ‫لة وةبةرهيَناندا خةرج دةكريَت جيَطةي‬ ‫بطري؟‬ ‫خؤي َ‬ ‫هيَرش موحةرِةم ‪ :‬هةموو ثرؤذةيةك بة‬ ‫بةجي دةكريَت‪َ ،‬‬ ‫هةول‬ ‫ثَيي جَيطةي ئابووري جَي َ‬ ‫دراوة هةموو ثرؤذةيةكيش تويَذينةوةي تةواوي‬ ‫بؤ بكريَضت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئيَستا دةزط��اي وةبةرهيَنان‬ ‫ضةندي سةرمايةي دةرةكي هيَناوةتة ناو‬ ‫ثرؤذةكان؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم‪ :‬دةستةي وةبةرهَينان‬ ‫سةرمايةي دةرةكي رادةكَيشَيت بؤ كاركردن‬ ‫لة كوردستان هةروةها سةرمايةي وةبةرهَين‬ ‫َني بابي ‪ 16‬مليار دؤالر َ‬ ‫َ‬ ‫مؤلةتي داوة‪،‬‬ ‫هةلدةسو ِري َ‬ ‫بةآلم ئةمة ماناي ئةوة نية كة ‪ 16‬مليار دؤالر هاتؤتة‬ ‫كوردستانةوة‪ 16 ،‬مليار دؤالر ئاستي ثابةندبووني‬ ‫كؤمثانياو وةبةرهَينةرة لة كوردستان‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ضةندي ئةو ثرؤذانة تةواو بووة؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم ‪ :‬ئةتوانين َبلَين ‪ %30‬ئةو‬ ‫ثرؤذانة تةواو بوون‪.‬‬ ‫ِريَ��ط��ا‪ :‬ئ��ةط��ةر ك��ةم��وك��ورِي��ةك لة‬ ‫ثرؤذةي وةبةرهيَنةريَك هةبيَت‪ ،‬ئيَوة ض‬ ‫ئيجرائاتيَكتان هةية بؤ كةموكورِي لةو‬ ‫جؤرانة؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم‪ :‬ثرؤذةكان بة ثَيي ياسا‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دةكريَت‪ ،‬كةموكو ِرييةكانيش‬ ‫مامةلةيان‬ ‫ضةندين اليةنةية‪ ،‬ئةطةر كةموكو ِرييةكان‬ ‫لة شَيوازي جَيبةجَيكردندا بَيت ئةوا دةستةي‬ ‫وةبةرهَينان بة تةنيا نية‪ ،‬ئةطةر كةموكو ِري هةبَيت‬ ‫بة شَيوازي سةرمايةطوزاريدا ئةوا َ‬ ‫مؤلةتي َ‬ ‫نادري‬ ‫مؤلةتةكةي َ‬ ‫ياخود َ‬ ‫هةلدةوةشَيتةوة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬ثيَتان وانية زؤر كؤمثانيا بازرطاني‬ ‫بةومولَكانةوة دةكات ؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم ‪ :‬دةبَيت ِر َي لةوة بطرين‬ ‫تا ئَيستا زياد لة ‪ 15‬ثرؤذةمان َ‬ ‫هةلوةشاندؤتةوة‬ ‫دواي ئةوةي كة َ‬ ‫مؤلةتمان ثَيدان و زةويمان‬ ‫بؤ تةرخان كردوون هةروةها ِريَنمايمان هةية‪،‬‬ ‫ريَطةي فرؤشتنةوةو تةنازول لة ثرؤذةكة َ‬ ‫نادري‬ ‫تاكوو ثرؤذةكة تةواو دةكات‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬طوندي ئةلَماني خانووةكاني زؤر‬ ‫طرانةو بازرطانيةكي ئاشكراية؟‬ ‫هيرش م��وح��ةرِةم ‪ :‬طوندي َ‬ ‫ئةلماني‬ ‫َ‬ ‫بةجي كراون‬ ‫بةشَيك بووة لةو ثرؤذانةي كة جَي َ‬ ‫بةآلم ئَيمة دواي ئةوةي ئةو دياردةيةمان بيني‬ ‫كة وةبةرهَينةكان َ‬ ‫هةول ئةدةن خانوي طرانبةها‬ ‫دروست بكةن‪ ،‬لةبةر ئةوةي فرؤشتني خانوةكان‬ ‫زياتر ئةبَيت‪.‬‬ ‫ئَيمة هاتين بؤ بةرزنةكردنةوةي ئاستي ك ِريني‬ ‫َ‬ ‫خةلكي كةمدارةمةت ثرؤذةيةكمان ثَيشكةش‬ ‫بة ئةنجومةني باآلي وةبةرهَينان كرد‪ ،‬ثَيشنياري‬ ‫داناني سندوقي نيشتةجَيبونمان كرد بة ب ِري‬ ‫سةرمايةي ‪ 100‬مليؤن دؤالر‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لة ئةنجامي بةدواداضووننمان بؤ‬ ‫هةندي كةموكورِي‬ ‫ثرؤذةي كورد سيتي‬ ‫َ‬ ‫ب���ةدي ك���راوة‪ ،‬ل��ةوان��ةي��ش طؤرِيني‬ ‫بريار بووة بة سيستمي طرانيت‬ ‫نةخشة‪ِ ،‬‬ ‫بكريَت خانووةكان دواج��ار بة لةبغ و‬ ‫هةندي كةموكورِي‬ ‫بؤياخ كراوة لةطة َل‬ ‫َ‬ ‫تر‪ ،‬هةر بؤ ئةم مةبةستةش دةزط��اي‬ ‫وةبةرهيَنان لة سليَماني ‪ 5/11‬ليذنةيةك‬

‫ئاراستةي ثرؤذةي كوردسيتي كردووة‪،‬‬ ‫كةموكورِييةكانيان بة ضةند خالَيَك‬ ‫دةست نيشان كردووة ئيَوة وةك دةستةي‬ ‫ري و شويَنيَكتان طرتؤتة‬ ‫وةبةرهيَنان ض َ‬ ‫بةر؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم‪ :‬كةموكو ِري لة كاتي‬ ‫بةجي كردندا شتَيكي ئاسايية ئةطةر ببَيت‪،‬‬ ‫جَي َ‬ ‫ئَيمة بؤ ليذنةي بةدواداضون و سةرثةرشتياري‬ ‫ثرؤذةكانمان هةية بؤ ئةوةي ئةو كةمو كو ِريانةي‬ ‫كة هةن لة كاتي خؤيدا ضارةسةريان بكةين‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬بؤ ث��رؤذةي كوردسيتي هيض‬ ‫بةدواداضونيَكتان كردووة؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم‪ :‬لةكوردسيتي باس‬ ‫لة كةموكو ِري كرابوو‪ ،‬ضوينة سةر شويَنةكة‬ ‫كةموكو ِريةكان وا نةبوون كة باس كرابوون‪،‬‬ ‫ئَيمة دوو بنةما هةية ِرةضاوي دةكةين تَيستي‬ ‫تاقيطة باس لةوة كرابوو كة بةرزي بيناكان‬ ‫بة ثَيي ئةو ديزاينة نية كة ثَيشكةش كراوة‪،‬‬ ‫ليذنةمان نارد بةرزيةكانيان ثَيوا وةك خؤي بوو‪،‬‬ ‫واتة كةموكو ِرييةكان ئةوة نةبوون كة ثرؤذةكةي‬ ‫لةسةر ِر َ‬ ‫ابطري‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬دةربارةي ئةوةي كةثاريَزطاري‬ ‫ِوخي‬ ‫سليَماني وتويةتي طؤران سيتي دةر َ‬ ‫و وةك ثاريَزطا و شارةواني ئاطاداري ئةو‬ ‫زةوي و ثرؤذةي طوندي ئةلَماني نين؟‬ ‫هيَرش موحةرِةم‪ :‬ئَيمة ثةيوةنديةكي‬ ‫َ‬ ‫سي ثاريَزطاي هةولَير‪،‬‬ ‫باشمان‬ ‫لةطةل هةر َ‬ ‫سلَيماني‪ ،‬دهؤك هةية هيض كاريَك ناكريَت تا‬ ‫ثاريَزطارةكان ئاطادار نةكريَتةوة‪ ،‬ليذنةيةكي ئيداري‬ ‫كة ثَيكهاتووة ثاريَزطاري سلَيماني تَيداية كة تيايدا‬ ‫بةجي دةكريَت تيايدا‬ ‫هةموو ئةو ثرؤذانةي جَي َ‬ ‫َ‬ ‫طةآللة دةكريَت‪ ،‬من طويَم َلي نةبووة كاك دانا‬ ‫كردبي كة ئةطةر كاك دانا ثشتيواني‬ ‫ئةو قسةيةي َ‬ ‫ئةو ثرؤذانة نةبوناية ثرؤذةكان نةئةطةيشتة ئةم‬ ‫قؤناغة‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪39‬‬


‫بة ِر َيوةبةري طشيت تةندروسيت سل َيماني‬ ‫لةبةرامبةر داخستين عيادةكةي داواي قةرةبوو‬ ‫دةكات‪ ،‬لةكات َيكدا مووضةكةي ‪ 5‬مليؤن دينارة‬ ‫د‪.‬شَيركؤ النةبراوة َ‬ ‫بةلكو طةورةتر كراوة‬ ‫بةدواداضوني‪ :‬عةبدوَلآل طؤران‬

‫‪40‬‬

‫دةرب��ارةي زؤر كةموكورِي و ضؤنيَتي‬ ‫ضونة شويَنةكةي د‪.‬شيَركؤ عةبدولَآل‬ ‫ل��ةت��ةن��دروس��ت��ي و ك���ةم���وك���ورِي و‬ ‫ضاكسازييةكان لةتةندروستي سليَماني‪،‬‬ ‫د‪ِ .‬ريَكةوت وةآلمي ريَطا دةداتةوة ‪:‬‬ ‫ريَطا‪ :‬رؤ َل و كاريطةريت ضي بووة‬ ‫لةو ماوةيةي كةبة ِريَوةبةري تةندروستي‬ ‫فرياكةوتني سليَماني بويت‪ ،‬ئايا بةض شيَواز‬ ‫و ميكانيزميَك كارت دةكرد؟‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬سةرةتا بووم بةبة ِريَوةبةري‬ ‫نةخؤشخانةي فرياكةوتني سلَيماني هيض شتَيكي‬ ‫نةبوو‪ ،‬تةنيا بينايةكي َ‬ ‫خالي بوو‪ ،‬من كردم بةو‬ ‫نةخؤشخانةية كةئَيستا طرنطترين نةخؤشخانةي‬ ‫سي َ‬ ‫سال بة ِريَوةبةر بووم‪ ،‬ئةوةي‬ ‫سلَيمانيية‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫لةتوانامدا هةبوو كردم لةثَيناو خةلكي وآلتةكةمدا‬ ‫كة بةئةركي سةر شاني خؤمم دةزاني‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بوونت بةبة ِريَوةبةري طشتي‬ ‫سليَماني لةسةر ض بنةمايةك بوو‪ ،‬ئايا‬ ‫شةرِى كوتلةكان تؤى كرد بةبة ِريَوةبةر‬ ‫يان تواناي خؤت؟‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬لةسةرةتاي دامةزراندنمةوة وةكو‬ ‫ثزيشكَيكي ئيداري كارم كردووة‪ ،‬لةبة ِريَوةبةري‬ ‫نةخؤشخانةيةكي بضوكةوة هَيناوةمة واتة هةموو‬ ‫ثلةكاني ئيدارةم ب ِريووة تاوةكو طةيشتومةتة ئةم‬ ‫ثؤستةي كةئَيستا بة ِريَوةبةري طشتيم‪ ،‬لةهةموو‬ ‫ثؤستة ئيدارييةكانم سةركةوتو بووم‪ ،‬لةبة ِريَوةبةري‬ ‫جي دةستم ديارة كةضيم‬ ‫نةخؤشخانةي شؤرش َ‬ ‫َ‬ ‫كردووة‪ ،‬بةكةفائةي ئيداري خؤم هةلبذيَردراوم بؤ‬ ‫بة ِريَوةبةري طشتي تةندروستي سلَيماني‪.‬‬ ‫دةط��وت��ري ل��ةط��ة َل بوونت‬ ‫ريَ��ط��ا‪:‬‬ ‫َ‬ ‫ب��ةب��ة ِريَ��وةب��ةري طشتي تةندروستي‬ ‫سليَماني‪ ،‬دةسةآلتي سةرؤك بةشةكانت‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫ك��ةم ك���ردووةت���ةوة‪ ،‬ئايا ئةمة شيَوة‬ ‫سةربازي يان ديكتاتؤري نيية كة ثيَشتر‬ ‫لةنةخؤشخانةيةكي سةربازي بويت؟‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بوونم‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬بةثَيضةوانةوة‬ ‫بةبة ِريَوةبةر‪ ،‬دةسةآلتي سةرؤك بةشةكانم زؤر‬ ‫كردوة‪ ،‬بةشَيوةي كيتاب ئةوة كيتابةكةية‪.‬‬ ‫كةدةبي‬ ‫بريارت دةرك��ردووة‬ ‫ريَطا‪ِ :‬‬ ‫َ‬ ‫عةيادة ميللييةكان بةتايبةتي بةشي‬ ‫تيشك بةرثرسةكانيان ثزيشك بن نةك‬ ‫ياريدةدةري ثزيشك‪ ،‬ئةمةش بووةتة‬ ‫هؤي كيَشةو ثشيَوي؟‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬ئةو كَيشةية ثةيوةندي بةمنةوة‬ ‫نيية‪ ،‬ئةوة كَيشةي دواي دةوامة واتة عةيادةي‬ ‫تايبةت‪ ،‬ئ��ةوةش ثةيوةندي بةسةنديكاي‬ ‫ثزيشكانةوة هةية‪ ،‬ياسايةكي كؤن هةية كةدةبَيت‬ ‫ئَيشطري تيشك لةذيَر ضاوديَري ثزيشكَيكدا بَيت‪،‬‬ ‫ياريدةدةرةكاني ثزيشكي َبو تيشك ضوون بةتةنيا‬ ‫بةبي ضاوديَري ثزيشكي‪ ،‬ئةمة‬ ‫عةيادةيان داناوة َ‬ ‫ياساية‪ ،‬بةو شَيوةية َ‬ ‫دةل َي‪.‬‬ ‫بةبي ياسا‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬ئايا ئ��ةم م��اوةي��ة َ‬ ‫كاريانكردوة‪ ،‬ضؤن بة ِريَوةبةرايةتي‬ ‫بي دةنط بووة؟‬ ‫تةندروستي ليَي َ‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬ئَيستا ليذنةيةكمان دروستكردووة‬ ‫كةهةردوو سةنديكاكةي تَيداية‪ ،‬بؤ ئةوةي بتوانين‬ ‫كاريَك بكةين حةقي كةس نةفةوتَيت‪ ،‬نامةويَت‬ ‫ديفاع لةحةقي ثزيشك و كارمةند بكةم‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫دةمةويَت ديفاع لةحةقي نةخؤش بكةم‪ ،‬دةبَيت‬ ‫ئةو شويَنةي تيشكي تيا دةطيريَن جؤرةكةي باش‬ ‫َبي كاري باشي تيادا بكريَت بؤ نةخؤش‪ ،‬نرخَيكي‬ ‫هةبي بؤ نةخؤشةكان‪.‬‬ ‫طونجاوي َ‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬بؤضي م���ةرج دادةن��يَ��ن بؤ‬ ‫ميللييةكان‪ ،‬بةآلم بؤ نةخؤشخانةكاني‬ ‫حكومةت هيض مةرجيَك دانانيَن‪ ،‬نمونة‬ ‫نةخؤشخانةي عةربةتي خوارو كةكيَشةيان‬

‫هةية‪ ،‬ضارةسةري كيَشةي نةخؤشخانة‬ ‫حكومييةكان ن��اك��ةن‪ ،‬ب��ةآلم م��ةرج بؤ‬ ‫ميللييةكان دادةنيَن؟‬ ‫د‪.‬ريَكةت‪ :‬من م��اوةي بيست رؤذة بوم‬ ‫بةبة ِريَوةبةر بؤ خؤم ضوم سةرداني نةخؤشخانةي‬ ‫عةربةتم كردوو لةنزيكةوة جيهازةكانم بيني‪ ،‬ئَيمة‬ ‫بؤ هةموو شتَيك تيمي ويقايةمان هةية‪ ،‬جيهازمان‬ ‫هةية بؤ ثَيوةري تيشك‪ ،‬ئَيستا خةريكي ث ِرؤذةيةكم‬ ‫لةو ثرؤذةيةدا ديراسةمانكردووةو بةتةواوةتي‬ ‫تةواوبووة‪ ،‬بودجةشمان بؤ وةرطرتووة‪ ،‬باجَيك‬ ‫هةية كةتيشك َ‬ ‫هةل َ‬ ‫دةمذي بؤ هةموو ئةو كةسانة‬ ‫بةكاريدةهَينين كة كار لةتيشكدا دةكةن‪ ،‬دواتر‬ ‫فةحسي دةكةيي دةزاني ضةند تيشك طةشتووةتة‬ ‫ئةو كارمةندة‪ ،‬ئةو كاتة ئةطةر ياسايي بوو‪َ ،‬‬ ‫مؤلةتيان‬ ‫دةدةيني‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَطا‪ :‬بؤضي لةو فةترة زةمةنة زؤرةدا ئةو‬ ‫كارانة نةكراوة‪ ،‬ئيَستا بيرتان لةضارةسةري‬ ‫كردووةتةوة‪ ،‬ئةمة لةئةستؤي كيَية؟‬ ‫د‪.‬ريَ��ك��ةوت‪ :‬ئةوة دةتواني لة د‪.‬شَيركؤ‬ ‫بثرسي‪.‬‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬ب��ؤض��ي ن��ؤذةن��ك��ردن��ةوةي‬ ‫بةسي تةندةر‬ ‫نةخؤشخانةي جمهوري‬ ‫َ‬ ‫ئةنجام دةدريَت‪ ،‬بةآلم يةك تةندةريان‬ ‫دي��ارة؟ دووب��ارة دراوةت��ةوة بةتةندةري‬ ‫نوي‪ ،‬ئايا ئةمة ناضيَتة بواري طةندةلَييةوة؟‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬ئةوة بنة ِرةتي تايوةنييةكان‬ ‫َ‬ ‫هةندي‬ ‫بوو‪ ،‬بةهاتنم كَيشةيةكي وا هةبوو‪ ،‬طواية‬ ‫ئةساس بؤ نةخؤشخانةي طشتي بك ِرين‪ ،‬ئَيمةش‬ ‫هةموو بةرايةكانمان ناردووة‪ ،‬ثَيمان باش بوو ئةم‬ ‫ئةساسانة بةيةكجار نةك ِردريَن‪ ،‬هةموومان ناردووة‬ ‫بؤ ئةنجومةني وةزي��ران دووب��ارة‪ ،‬ئَيستا هةموو‬ ‫شتةكانمان كردووة بةيةك تةندةرو بةنيازين بؤمان‬ ‫بك ِرن لةاليةن ئةنجومةني وةزيرانةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫تاوةكو ئَيستا رةزامةندي نةهاتؤتةوة بةهؤي زؤري‬


‫ب ِري ثارةكةوة‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬لةطة َل بونت بةبة ِريَوةبةري‬ ‫طشتي تةندروستي سليَماني‪ ،‬سةآلحييةتي‬ ‫بة ِريَوةبةرايةتييةكة لةبووني ثارةدا زيادي‬ ‫كردووةو لة(‪ )50‬مليؤنةوة بووة بة(‪)150‬‬ ‫مليؤن‪ ،‬ئايا ئةمة جياوازيكردن نيية؟‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬كةبووم بة بة ِريَوةبةري طشتي‪،‬‬ ‫داواي دوو شتم كرد‪ ،‬يةكةميان زيادكردني‬ ‫سةآلحييةتي ثارةى دةرمان بوو لة(‪ )25‬مليؤن‬ ‫دينارةوة بؤم كراوة بة(‪ )50‬مليؤن‪ ،‬ئةوةش ئةوةندة‬ ‫طرنط نيية هةموو بة ِريَوةبةريَك هةيبووة‪،‬‬ ‫دووةميش سةآلحييةتي ب ِري بودجةكةش زياد‬ ‫بةلكو بؤ خزمةتي َ‬ ‫بكريَت‪ ،‬بؤ خؤم نا َ‬ ‫خةلكي‪.‬‬ ‫ريَطا‪:‬بؤضيزيادكردنيئةوسةآلحييةتانة‬ ‫لةسةردةمي ت��ؤدا ك��ران‪ ،‬ئايا ئةمةش‬ ‫بةهيَزي كوتلةكةي تؤ و جياوازيكردن نيية‬ ‫لةنيَوان بة ِريَوةبةرة طشتييةكاندا؟‬ ‫د‪.‬ريَ��ك��ةوت‪ :‬ئةوانة خؤم داوام��ك��ردون‪،‬‬ ‫ئةويش لةبةر ئةوةي هةنديَك لةنةخؤشخانةكاني‬ ‫سلَيماني كؤنن‪ ،‬بؤ ئ��ةوةي دةس��ت بكةين‬ ‫بةنؤذةنكردنةوةيان‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ضؤن و بةض ياسايةك بة ِريَوةبةري‬ ‫نةخؤشخانةيةكي سةربازي دةكريَت‬ ‫ب��ةب��ة ِريَ��وةب��ةري تةندروستي طشتي‬ ‫سليَماني كةطرنكترين شويَني مةدةني‬ ‫تةندروستيية؟‬ ‫د‪.‬ريَ���ك���ةوت‪ :‬م��ن ثَيش ئ���ةوةي ببم‬ ‫ب��ةب��ة ِريَ��وةب��ةري نةخؤشخانةي ش��ؤ ِرش‪،‬‬ ‫لةنةخؤشخانةيةكي طرنطي مةدةني بووم كةئةويش‬ ‫نةخؤشخانةى فرياكةوتني سلَيماني بوو‪ ،‬ماوةي‬ ‫شةش مانطة بة ِريَوةبةري نةخؤشخانةي شؤ ِرشم‪،‬‬ ‫هةمان ئيشة لَيرةو لةنةخؤشخانةي شؤ ِرش‪ ،‬ضونكة‬ ‫هةمان كاركردني بواري تةندروستيية‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بةثيَي ئةو ديكؤميَنتانةي دةستمان‬ ‫كةوتووة‪ ،‬دواي بوون بةبة ِريَوةبةري طشتي‬ ‫تةندروستي سليَماني‪ ،‬هةمان موضةي‬ ‫نةخؤشخانةي شؤرِش وةردةطريت بةهؤي‬ ‫بووني زيادي موضةكةوة كةئةوةي شؤرِش‬ ‫ثيَنج مليؤنة‪ ،‬بةآلم ئةوةي بة ِريَوةبةري‬ ‫سي مليؤنة؟‬ ‫طشتي َ‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬داواي ئةوةم نةكردووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫دةبي قةرةبووي‬ ‫ووتومة كةعةيادةكةم دادةخةم َ‬ ‫ئةوةم بؤ بكريَتةوة‪ ،‬ثزيشكَيكي جة ِراحم بةبةردةوامي‬ ‫نةشتةرطةريم ك��ردووة‪ ،‬مانطانة بةداخستني‬ ‫عةيادةكةم و وازهَينان لةو ثيشةيةم‪ ،‬ثَينج مليؤن‬ ‫زةرةردةكةم‪ ،‬بؤ خزمةتكردني َ‬ ‫خةلك‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬بةبوونت بةبة ِريَوةبةر لة ض‬ ‫ثي ك��رد‪ ،‬وة ثالني‬ ‫كاريَكةوة دةستت َ‬

‫بةبةريَوةبةري طشتي سةآلحيةتي ‪ 25‬مليؤن دينار زيادي كرد‬ ‫كةبوو‬ ‫ِ‬

‫داهاتوت لةو ثؤستةت ضي دةبيَت؟‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بوونم بةبة ِريَوةبةري‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪:‬‬ ‫طشتي‪ ،‬ليذنةيةكم ثَيكهَينا كةثَيي دةتوريَت ليذنةي‬ ‫راويذكاري كةياريدةدةرةكاني بة ِريَوةبةري طشتي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةندامة باآلكاني سةنديكاكان‪ ،‬بؤ‬ ‫تَيداية‪،‬‬ ‫ئةوةي ب ِريارةكان بةتاك ِرةوي نةدريَن و دووةميش‬ ‫ب ِريارةكانم بةثَيي ياسا بن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬تاضةند بةرثرسةكاني حكومةت‬ ‫لي دةك��ةن لةطة َل بوونت‬ ‫ثشتيوانيت َ‬ ‫بةبة ِريَوةبةري طشتي؟‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬زؤر ثشتيوانيم َلي دةكريَت‪،‬‬ ‫بةتايبةتي كاك دكتؤر زري��ان و كاك عيماد‬ ‫ئةحمةد‪.‬‬ ‫لي‬ ‫ثشتيوانيت‬ ‫ئةوةندة‬ ‫بؤضي‬ ‫طا‪:‬‬ ‫ريَ‬ ‫َ‬ ‫دةكةن؟‬ ‫د‪.‬ريَ��ك��ةوت‪ :‬لةبةرئةوةي بة ِريَوةبةري‬ ‫دةزطايةكي خةدةميم كةثَيويستة ثشتيوانيم َلي‬ ‫بكةن‪.‬‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬ب��ؤ ب��ة ِريَ��وةب��ةرك��ان��ي ثيَشو‬ ‫ب��ة ِريَ��وةب��ةري دةزط��اي��ةك��ي خةدةمي‬ ‫لي‬ ‫نةبوون‪ ،‬بةآلم بةشيَوةي تؤ ثشتيوانيان َ‬ ‫نةكراوة؟‬ ‫د‪.‬ريَ��ك��ةوت‪ :‬ثَيمواية طرنطي بةهةموو‬ ‫بة ِريَوةبةرةكان دراوة‪ ،‬من تةنيا باسي خؤم دةكةم‪،‬‬ ‫باسي ثَيش خؤم ناكةم‪ ،‬زؤر هاوكارمن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ثالني داهاتوت لةم ثؤستةت ضيية‬ ‫بؤ خزمةتي خةلَك؟‬ ‫د‪.‬ريَكةوت‪ :‬ضةند ثالنَيكم هةية‪ ،‬لةوانة‬ ‫بةهَيزكردني تةندروستي دةروةي شار‪ ،‬بؤ ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫خةلكي دةرةوةي شار وةكو ناو شار سوود لةبوارةكاني‬

‫تةندروستي وةربطرن‪ ،‬بؤ ئةوةي ثةستانيش لةسةر‬ ‫شار كةم بكةمةوة‪ ،‬طرنطيدان بةثزيشك و كارمةندة‬ ‫طةنجةكان و رةخساندني هةل بؤ طةشةكردنيان‬ ‫لةهةموو بوارةكاندا‪ ،‬داناني ثسثؤ ِريةكان لةبوارة‬ ‫تايبةتيةكاندا‪ ،‬كردنةوةي خولي ثَيش نةخؤشخانة‬ ‫لةبوارةكاني ئيسعاف و بوارةكاني تردا‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬البردني بة ِريَوةبةري طشتي ثيَشو‬ ‫لةسةر ضي بوو؟ ئايا لةسةر طةندةلَي بوو؟‬ ‫د‪.‬ريكةوت‪ :‬د‪.‬شَيركؤ النةبراوة‪َ ،‬‬ ‫بةلكو طةورة‬ ‫َ‬ ‫كراوة‪ ،‬ئَيستا راويَذكاري جَيطري سةرؤكي حكومةتة‪،‬‬ ‫دةسةآلتي ثَيدراوة‪.‬‬

‫ث ِرؤفايل‬ ‫د‪.‬ريَكةوت حةمة رةشيد كةريم‪،‬‬ ‫بة ِريَوةبةري طشتي تةندروستي‬ ‫سل َيماني‪ ،‬دةرض����ووي سالَي‬ ‫(‪ )1997‬بةشي ثزيشكي طشتية‪،‬‬ ‫سالَي (‪ )1999‬بووة بة ِريَوةبةرى‬ ‫نةخؤشخانةي كؤية‪ ،‬دوات��ر بووة‬ ‫ب��ةب��ة ِريَ��وةب��ةرى نةخؤشخانةي‬ ‫بةرثرسي ثزيشكة موقيمةكان‪،‬‬ ‫ثاشان بووة بةخويَندكاري دبلؤمي‬ ‫نةخؤشييةكاني قو ِرط و َ‬ ‫طوي‪ ،‬ئ َيستا‬ ‫ثسثؤ ِري نةخؤشييةكاني قو ِرط‬ ‫و طويَية‪ ،‬دواتر بووة بة ِريَوةبةري‬ ‫طشتي تةندروستي كؤية‪ ،‬ماوةي‬ ‫سي َ‬ ‫سال بة ِريَوةبةري نةخؤشخانةي‬ ‫َ‬ ‫فرياكةوتن ب���ووة‪ ،‬دوات���ر ب��ووة‬ ‫بةبة ِريَوةبةري تةندروستي شؤ ِرش‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪41‬‬


‫بةهادين نوري‪ :‬موكة ِرم َ‬ ‫تالةباني هةتا ئةم‬ ‫دواييةش ملكةضي سةدام حسينَ بوو مووضةي‬ ‫لةسةدام وةردةطرت و ِراو َيذكاري سةدام بوو‬ ‫ئةحمةد بانيخَيآلني بووة هؤي ثةسةند كردني‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حكومةت‬ ‫جةبهةي وةتةني‬

‫هاور َي كاوة‬ ‫ديداري ‪:‬‬ ‫ِ‬

‫‪42‬‬

‫ِ‬ ‫لةطةرةكي‬ ‫بةهادين ن��وري ئيَستا‬ ‫َ‬ ‫دادةنيشي و تاكو سالي‬ ‫سابونكةران‬ ‫َ‬ ‫‪ 2005‬كريَضي بووة‪ ،‬لةدواي ئةوة بؤتة‬ ‫خاوةن خانووي خؤي و لةطة َل خيَزاني‬ ‫سيَهةمي و دوو مندالَي بةناوةكاني‬ ‫ذوان و كةمال و ريَزاني خيَزاني ذيان‬ ‫بةسةر دةبات‪ ،‬ميَذويةكي وردو طرنط‬ ‫بؤ ِريَطا دةطيَ ِريَتةوة‪:‬‬ ‫ِريَطا‪ِ :‬‬ ‫بةرةواي ئيَوة حزبي شيوعي‬ ‫لةئيَستادا ضؤنة؟‬ ‫بةهادين ن��وري‪ :‬هةموو سةرتاثاي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةئةوةلةوة تاكوو ئةم ِرؤ و تاكو َئيستاش‬ ‫هةلةية‬ ‫بةعيراق و كوردستانيشيةوة‪ ،‬هةردووكيان‬ ‫َ‬ ‫يةك قوتابخانةن و قوتابخانةي عةزيز‬ ‫محةمةد و كةريم ئةحمةدن‪ ،‬قوتابخانةي‬ ‫باقر ئيبراهيم و عبدالرزاق صافي و هيضي‬ ‫نةطؤ ِراوة)‬ ‫ِريَطا‪ :‬هؤكاري ئةوة ضيية حزبي‬ ‫شيوعي ب��ةرةو الواز ب��وون و كةم‬ ‫بوونةوة دةضن؟‬ ‫بةهادين نوري‪ :‬هةر لةسةرةتاوة جياية‬ ‫حزبيكي‬ ‫لةئيستادا جياية‪ ،‬حزبي بةعس َ‬ ‫و َ‬ ‫قةومي بوو‪ ،‬بؤ نمونة لةدوايدا نةك هةر وةك‬ ‫حزبيكي قةومي َ‬ ‫حزبيكي تائيفي و‬ ‫بةلكو بووة َ‬ ‫َ‬ ‫عةشائيري وة ثاشان حزبي تاكةكةسي‪ ،‬زؤر‬ ‫وايليديَت و بةدةوراني خراثدا دة ِروات‬ ‫حزب َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫لةحزبيكي‬ ‫و دةطؤ ِريَت‪ ،‬تةصةور دةكات كة‬ ‫َ‬ ‫ببيت‬ ‫ضينايةتي و نةتةوةيييةوة‪ ،‬ثاشان َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيتة‬ ‫بةحزبي‬ ‫كؤمةلَيكي بضوك و ثاشان َ‬ ‫كةسيك‪ ،‬سةدام‬ ‫شةخصيك تاكة‬ ‫حزبي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةموو سةركردة باشةكان كة تؤزيَك باش‬ ‫بوون لةناو بةعسدا هةمووياني ثاكتاو كرد‬ ‫و هةمووياني كوشت‪ ،‬عبدالخالق سامرائي‬ ‫و نعيم حداد و عدنان و هةمووياني كوشت‬ ‫ثاش ئةوة كةس نةمايةوة س��ةدام خؤي‬ ‫(دووسي يةكي هيض و ثوض كة‬ ‫بةتةنها مايةوة‬ ‫َ‬ ‫لةثيي دةكردن لةدةوري مانةوة‬ ‫وةكوو نةعل َ‬ ‫وةكو تاريق عزيز و عيزة دوري» ئةوان هيض‬ ‫قائيد نةبوون تةنها ثياوي سةدام بوون وةكو‬ ‫عةليحةسةن مةجيد كة سةدام خؤي كردي‬ ‫داني و ئةوانيش فةرمانةكةي‬ ‫بةقائيدو ثلةي َ‬ ‫بةجي دةكرد‪ ،‬لةم حزبانةي‬ ‫سةداميان َ‬ ‫جي َ‬ ‫دةبي!‬ ‫تريشدا شتي وا ِروويدا و َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬طةر حزبي شيوعي حزبيَكي‬ ‫بةهيَز بواية حزبي بةعسي دةيتواني‬ ‫دةسةآلت بطريَتة دةست؟‬ ‫بةهادين نوري‪ :‬حزبي شيوعي طةر‬ ‫لةسةرةتاوة سةنطةري ئؤثؤزسيؤني بطرتاية‪،‬‬ ‫قيروسيا لةهةموو َ‬ ‫هةلةكاني ِرابردووي بةآلم‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1991‬ةوة طةر سةنطةري ئؤثؤزسيؤني‬ ‫بطرتاية و بةجددي كاري بكرداية َئيٍستا‬ ‫هيزيَكي دةبوو دةيتواني خؤي َ‬ ‫نوي بكاتةوة‬ ‫َ‬ ‫(بةآلم َئيستا طةر وابواية لةوانة بوو لة‪%10‬‬ ‫َ‬ ‫بةدةستبهيناية!‬ ‫لةهةلبذاردنةكاندا‬ ‫بؤ ‪%15‬‬ ‫َ‬

‫ِرؤذطاري وا هةبوو لة ِرابردوودا طةر َ‬ ‫هةلبذاردن‬ ‫هةبواية حزبي شيوعي ‪ %70‬ي دةنطةكاني‬ ‫ناضيتةوة ئةو دؤخةي‬ ‫بةدةستدةهينا!) َئيستا َ‬ ‫َ‬ ‫جاران‪ ،‬من مةبةستم ئةوةية لةزةماني قاسم‬ ‫دا حزبي شيوعي دةيتواني ‪ %70‬دةنطةكاني‬ ‫ني بةكوردستانيشةوة‪ ،‬بؤ‬ ‫بةدةست َ‬ ‫بهي َ‬ ‫وانيكمان كرد لةبةغداد‬ ‫َثي َ‬ ‫نمونة ئةو كاتة ري َ‬ ‫بةفيعلي يةك مليؤن كةس بةشداري كرد‬ ‫ئةو كاتة َ‬ ‫سالي ‪ 1959‬بوو لة(‪)1‬ي ئاياردا ئةو‬ ‫خؤثيشاندانةمان كرد‪ ،‬ئةو بؤنةية بؤنةيةكي‬ ‫بةبي ِريَنمايي‬ ‫ضينايةتي بووئةو مليؤن كةسة‪َ ،‬‬ ‫حزبي شيوعيش ووتاريان لةسةر جادة دروست‬ ‫كرد و هةموويان هاواريان دةكرد دةيانووت‬ ‫بضيتة سةر حوكم‪ ،‬ئةو‬ ‫دةبي حزبي شيوعي َ‬ ‫َ‬ ‫كاتةي ئةو مليؤن كةسة هاتنة سةر جاددة‬ ‫لةبةغدا ذمارةي دانيشتواني بةغداد لةيةك‬ ‫مليؤن كةمتر بوو‪َ ،‬‬ ‫خةلك هةر هةمووي لةقةزا‬ ‫و ناحيةكانةوة هاتبوون ( لةسالي ‪ 1958‬كة‬ ‫سليماني‬ ‫من لةزيندان ئازاد بووم و هاتمةوة َ‬ ‫لةسليماني‬ ‫زياتر لة(‪ )100‬سةدهةزار كةس‬ ‫َ‬ ‫سليماني هةر‬ ‫َثيشوازيان َليكردم كة ئةو كاتة َ‬ ‫هةمووي ‪ 60-50‬هةزار كةس َتينةدةثة ِري)‬ ‫ريَطا‪ :‬ئةوكاتةي حزبي شيوعي‬ ‫لةترؤثكي دةس���ةآلت و ف��راوان��ي‬ ‫جةماوةريدا ب��وو ِرؤلَ��ي طالبانى و‬ ‫بارزاني ضي بوو؟‬ ‫َ‬ ‫بةهادين نوري‪ :‬ثارتي لةسالي ‪1946‬ةوة‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1949‬دا ثارتي هةبوو‬ ‫دروست بوو‬


‫بةآلم حزبي شيوعي تاغي بوو دةسةآلتي زؤر‬ ‫ملمالني‬ ‫بةهيزي هةبوو‪ ،‬هةنديَك‬ ‫طةورة و َ‬ ‫َ‬ ‫لةنيوان حزبي شيوعي‬ ‫هةبوو لةساآلني ‪َ 47-46‬‬ ‫َ‬ ‫و ثارتيدا بةآلم نةطةيشتبووة حالةتي َليداني‬ ‫يةكتري َ‬ ‫لةسالي ‪ 48-47‬ثارتي دةيطوت كورد‬ ‫(ئومةية) َئيمةش دةمانووت كورد (ئوممة) نيية!‬ ‫ئةوانيش َ‬ ‫هةلةبوون و َئيمةش هةلةبووين!‬ ‫( ئةوكاتة كةس س��ةري َليدةرنةدةكرد‬ ‫هةردووالمان قسةي َبي سةرووبةرةي مناآلنة‬ ‫(ملمانيكةي ئةوكاتةمان تا‬ ‫بوو كة دةمانكرد)‬ ‫َ‬ ‫انطيزي‬ ‫ِرادةيةكي زؤر دمكراتيانة بوو شة ِر َ‬ ‫نةبوو‪ ،‬يةك جار َ‬ ‫انطيزي‬ ‫لةسالي ‪1947‬دا شة ِر َ‬ ‫َتيكةوت ئةويش مامؤستا ابراهيم احمد دةستي‬ ‫َثيكرد‪ ،‬هات ثةالماري الفتةي شيوعيةكاني‬ ‫داو لةخؤثيشانداندا الفيتةكاني َئيمةي داطرت!‬ ‫توند و تيذي ئةو جارة لةئيبراهيم ئةحمةدةوة‬ ‫دةستي َثيكرد بةآلم لةئيبراهيم ئةحمةديان‬ ‫دا‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬لةزةماني عبدالكريم قاسمدا‬ ‫ِرؤلَي ئيَوة و ِرؤلَي ثارتي ضؤن بوو؟‬ ‫بةهادين نوري‪َ :‬ئيمة ئةوكاتة وةك‬ ‫لةعيراق و‬ ‫حزبي شيوعي زؤرينة بووين َ‬ ‫كوردستانيش دا ِركابةري جديمان نةبوو‪،‬‬ ‫ثارتي هةبوو دةوري هةبوو‪ ،‬خةريك بوو وردة‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1961- 1960‬‬ ‫وردة زيادي دةكرد‪،‬‬ ‫لةو كاتةوة باآلنس طؤ ِرا كةثارتي دةستي‬ ‫داية ضةك‪ ،‬حزبي شيوعي لةوكاتةدا دذي‬ ‫ضةك َ‬ ‫هةلطرتن وةستا‪ ،‬لةوةوة طؤ ِرانكاري‬ ‫دةستيثيكرد‪َ ،‬ثيشتريش دذايةتي هةبوو‬ ‫َ‬ ‫لةنيوانماندا بةآلم لةو ساآلنةوة توندتر بوو‬ ‫َ‬ ‫يةكيك لةداواكانيان ئيبراهيم ئةحمةد‬ ‫(ئةوان َ‬ ‫جةالل َتالةباني زؤر بةتوندي داوايانةكرد‬ ‫ني و‬ ‫تةنانةت ريَكخستني شيوعي هةر َ‬ ‫نةمي َ‬ ‫نةبيت‪ ،‬تةنها ئةوان دةيانويست طؤ ِرةثانةكة بؤ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫جوآلنةوةي نةتةوةيي ضؤل بكريَت‪ ،‬دةيانوت‬ ‫ريَكخستني حزبي شيوعي لةكوردستاندا‬ ‫َ‬ ‫هةبي وةختي نيية! ئةوان‬ ‫نابي‬ ‫َ‬ ‫هةلةيةو َ‬ ‫دةيانووت هةرضي ديموكراتي و نةتةوةيي و‬ ‫لةحزبيكي نةتةوةيي دا‬ ‫نيشتمان ثةروةر هةية‬ ‫َ‬ ‫كؤ ببنةوة) لةزةماني عبدالكريم قاسميش دا‬ ‫ئةو بيرؤكةيةم هةبوو‪ ،‬كةلةزيندان دةرضووم‬

‫لةرووي جةستةوة‬ ‫ثياويَكي بةتةمةن لةئةزمووني سياسي و نةخؤش ِ‬

‫زنجيرة ووتاريَكم نووسيوة لة ِرؤذنامةي كوردي‬ ‫حزبي شيوعيدا كةناوي (ئازادي) بوو من لةو‬ ‫وتارانةدا وةآلمي ئةوانم داوةتةوة كةبؤضي‬ ‫دةبي ريَكخستني حزبي شيوعي‬ ‫لةكوردستاندا َ‬ ‫نةبيت؟ َ‬ ‫سالي ثار جةالل تالةباني ووتاريَكي‬ ‫َ‬ ‫نوسيبوو لة ِرذنامةدا وتبووي بةهادين نوري‬ ‫ووتاريَكي بآلو كردؤتةوة كة َ‬ ‫دةبي يةك‬ ‫دةل َي َ‬ ‫هةبي منيش واتة تالباني‬ ‫حزب لةكوردستاندا َ‬ ‫وةآلمي بةهادين نوري داوةت��ةوة‪ ،‬منيش‬ ‫ِرونكردنوةيةكم نوسي و لةهاوآلتيدا بآلوم‬ ‫كردةوة ووتم هةرطيز من شتي وام نةنوسيوة‬ ‫و نةووتومة‪ ،‬ئيتر مام جةالل َبيدةنط بوو! طةر‬ ‫شتيكي وا هةبوواية دةبواية بيوتاية ئةوة نيية‬ ‫َ‬ ‫نوسيوتة بةديكؤمينت ئةوكاتة وا دةبوو!‬ ‫ِريَطا‪ :‬واتة تةنطذةي نيَوان حزبي‬ ‫شيوعي و ثارتي لةساآلني ‪1960‬‬ ‫كانةوة دةستثيَكرد زياتر رةق بؤوة؟‬ ‫بةهادين ن��وري‪َ :‬ثيش ئةو َميذووة‬

‫تةنطذة هةر هةبووة‪َ ،‬‬ ‫لةسالي ‪ 1958‬كة َئيمة‬ ‫دةرضووين ئةوان زؤر الواز بوون‪ ،‬وةكو ثارتي‬ ‫مةال مستةفا و كو ِراني هةلومةرجي سياسي‬ ‫بةهيز بووني ِرةوشي‬ ‫كاريطةري هةبوو زياتر بؤ َ‬ ‫ثارتي ئةطينا طةر هةلومةرجةكة لةبار نةبواية‬ ‫مةال مستةفاش نةيدةتواني هيض بكات‪ ،‬وردة‬ ‫وردة بةهؤي هةلومةرجة َني َ‬ ‫ودةولةتيةكانةوة‬ ‫ِرةوشةكة شكايةوة بؤ بةرذةوةندي ثارتي‬ ‫لةدواي ‪1961‬ةوة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫موكةرةم‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئةوكاتة ِرؤلَ��ي‬ ‫رةشيد تالَةباني ضي بوو؟‬ ‫بةهادين نوري‪ :‬ئةوكاتة لةسةرةتاوة‬ ‫موكة ِرةم لةزينداندا بوو ثاكانةي كرد! َ‬ ‫سالي‬ ‫‪ 1951‬ئةوكاتة موكةرةميان ئازادكرد ضونكة‬ ‫لةزينداندا ئيعترافي كرد و ِرووخاو لةدواييدا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حزبدا دروست كردةوةو‬ ‫ثةيوةندي‬ ‫َ‬ ‫وردة وردة لةسالي ‪1976‬دا كانديدكرا بؤ‬ ‫كؤميتةي مةركةزي دواي ئةوة بؤ ماوةي‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪43‬‬


‫‪44‬‬

‫‪َ 16 -15‬‬ ‫سال كراية كؤميتةي مةركةزي و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل عامر عبداللةدا‬ ‫ثاشان كرا بةوةزير‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1972‬دا حزبي شيوعي كردي‬ ‫بةوةزير كةهةر بةناو وةزير بوون و موضةيان‬ ‫وةردةطرت هيض ِر َؤلَيكيان نةبوو بةآلم ثاش‬ ‫َ‬ ‫سالي ‪ 1979‬كة جةبهة َتيكضوو موكة ِرةم‬ ‫َتالةباني لةبةغدا مايةوةو بووة راويَذكاري‬ ‫سةدام‪ ،‬مايةوة تاكو دواي راثةرين و موكة ِرم‬ ‫َتالةباني هةتا ئةم دواييةش ملكةضي سةدام‬ ‫حسين بوو مووضةي لةسةدام وةردةطرت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬ليَكترازاندني نيَوان مةكتةبي‬ ‫سياسي و سكرتاريةتي ثارتي خةتاي‬ ‫كي بوو؟‬ ‫َ‬ ‫بةهادين نوري‪ :‬سروشتي ثارتي خؤي‬ ‫وابوو كة ئةو هةموو َليكترازاندنةي َتيدا‬ ‫رووبدات دروستبووني ثارتي سروشتي ثارتي‬ ‫فيكري ثارتي مةال مستةفا سةركردةيةكي‬ ‫نةتةوةيي بوو ئةمة ِراستة! بةآلم زياتر‬ ‫س��ةرك��ردةي��ةك��ي جوتياريي ب��وو‪ ،‬هةر‬ ‫لةجوتيارةكاني كوردستانيشةوة َ‬ ‫هةلقوآلوة‬ ‫ئةمانيتر زؤر زؤر موحتاجي مةال مستةفا بوون‪،‬‬ ‫ِرؤشنبيرةكانيان كة سةركردايةتي ثارتي يان‬ ‫دروست دةكرد‪ ،‬ئةوانة وةكو ابراهيم احمد‬ ‫و مةكتةبي سياسي ثارتي بوون) لةدواي‬ ‫َ‬ ‫سالي ‪َ 1958‬ئيمة وةك��و حزبي شيوعي‬ ‫َ‬ ‫نةبي‬ ‫هةولماندا مةال مستةفا لةهيض َ‬ ‫حزبيكدا َ‬ ‫و دؤستي هةموان َبيت‪ ،‬برادةراني ثارتي‬ ‫هينا بؤ ئةوةي‬ ‫ئةوكاتة موستةحيليان بةكار َ‬ ‫ببيتة ثارتي و بةردةوام َبي و‬ ‫مةال مستةفا َ‬ ‫َ‬ ‫وةرطبري‪ ،‬مةال مستةفا‬ ‫سةركردايةتي ثارتي‬ ‫بةقسةي ئةوانيكرد و بووة سةرؤكي ثارتي‬ ‫(هةر خؤيان َ‬ ‫لةسالي ‪1963‬ةوة نا ِرازي بوون‬ ‫لةمةال مستةفا ضونكة ئةوان وا هةستيان‬ ‫شيوةيي‬ ‫دةكرد كة مةال مستةفا‬ ‫سةرؤكيكي َ‬ ‫َ‬ ‫نابيت‪،‬‬ ‫دةبيت و هيض ِر َؤلَيكي ثراكتيكي َ‬ ‫َ‬ ‫ئةوانيش بةئارةزووي خؤيان كارةكان بةرن‬ ‫بة ِرَيوة! وادةرنةضوو مةال مستةفا كةسايةتي‬ ‫تايبةتي خؤي هةبوو ب��ةئ��ارةزووي خؤي‬ ‫دةج��وآلو كاري دةك��رد بةقسةي ئةواني‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1963‬ةوة‬ ‫نةدةكرد‪ ،‬لةبةر ئ��ةوة‬ ‫َتيكضوون !! َ‬ ‫لةسالي ‪1964‬دا َتيكضوونةكةيان‬ ‫بوو بةتةق و تؤق و شة ِر لةناو خؤياندا ِرويداو‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫بةهيزتر بوو‬ ‫دايانبةيةكدا (مةال مستةفا لةوان َ‬ ‫دةري كردن! جةماعةتي مةكتةبي سياسي‬ ‫ِرايان كردو خؤيان نةطرتةوة تاكو هةمةداني‬ ‫َئيران‪ ،‬بوون بةميواني ساواكي شا‪.‬‬ ‫ِريَ��ط��ا‪ :‬مةكتةبي سياسي ثارتي‬ ‫لةشةستةكاندا كة ضووة ثا َل حكومةت‬ ‫هةلَويَستيَكي ذيرانة بوو؟‬ ‫َ‬ ‫بةهادين ن��وري‪ :‬ئ��ةوة هةلويَستي‬ ‫خؤيانة‪ ،‬بةب ِرواي خؤم هةلةلةهةردووالوة‬

‫َ‬ ‫لةسالي ‪ 1958‬كة‬ ‫من لةزيندان ئازاد‬ ‫بووم و هامتةوة‬ ‫سليَماني زياتر‬ ‫لة(‪ )100‬سةدهةزار‬ ‫كةس لةسليَماني‬ ‫ثيَشوازيان ليَكردم‬ ‫كة ئةو كاتة‬ ‫سليَماني هةر هةمووي‬ ‫‪ 60-50‬هةزار كةس‬ ‫تيَنةدةثةرِي‬ ‫هةبوو‪ ،‬ئةوان لةمةال مستةفا نةطةيشتوون‬ ‫خؤيان بةزؤر كرديان بةسةرؤكي خؤيان‬ ‫ئةشيانويست بةئارةزووي ئةوان َ‬ ‫قالبي بؤ‬ ‫بضيتة ناوي!‬ ‫دروست بكةن و مةال مستةفا َ‬ ‫مةال مستةفا بةوة ِرازي نةبوو ئةوةي قبولَ‬ ‫نةبوو‪ ،‬لةبةر ئةوة ئاسايي بوو َثي َ‬ ‫كهةلثرذيَن و‬ ‫َثيكةوة َتيكبضن!‬ ‫مةال مستةفا واي َليدان ئةوان ِرؤيشتن‬ ‫و ضوونة هةمةدان و َ‬ ‫سالَيك َ‬ ‫لةوي بوون‪،‬‬

‫دوايي ثةيوةندييان كردةوة بةمةال مستةفاوة‬ ‫داوايان كرد َلييان خؤش َبي و َبينةوة! مةال‬ ‫مستةفا َلييان خؤشبوو ئةوانيش هاتنةوة‬ ‫ئةو كاتة مةكتةبي سياسي بةسةركردايةتي‬ ‫ئيبراهيم ئةحمةد بوو ديارة هاتنةوةكةيان‬ ‫نةخشةيةكي ل��ةدواوة ب��وو‪ ،‬كة ئةمجارة‬ ‫لةطةل بةغداد بكةن! َ‬ ‫َ‬ ‫سالي ‪1965‬‬ ‫هاوثةيماني‬ ‫َ‬ ‫جةماعةتي مةكتةبي سياسي هاتنةوة‪ ،‬سالي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةغداد ريَككةوتن و‬ ‫‪ 1966‬ذيَر بةذيَر‬ ‫ياخي بوون لةمةال مستةفا‪ ،‬ئةوةيان دروست‬ ‫دةلَين جاشي ‪ 66‬تاكو َ‬ ‫كرد كة َثييان َ‬ ‫سالي‬ ‫‪ 1970‬نةيانتواني دةست بةسةر كوردستاندا‬ ‫بطرن ب��ةآلم تاكو َ‬ ‫سالي ‪ 1970‬توانيان‬ ‫َ‬ ‫كؤنترؤل بكةن و بارةطايان‬ ‫هةنديَك شويَن‬ ‫هةبوو ضةكيان هةبوو تةقةمةني و ثارةشيان‬ ‫لةثيشدا ثارة و‬ ‫لةحكومةت وةردةط��رت‪َ ،‬‬ ‫هاوكاريان لةعبدالرحمان عارف وةردةطرت‬ ‫لةدواييدا لةبةعس هاوكاريان وةردةطرت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬باشة بالَي مةكتةبي سياسي‬ ‫ضؤن لةطة َل ثارتيدا ريَككةوتنةوة؟‬ ‫بةهادين نوري‪َ :‬بالي مةكتةبي سياسي‬ ‫َ‬ ‫لةسالي‬ ‫خؤيان تةسليمي ثارتي ك��ردةوة‬ ‫‪ 1965‬دا بةآلم لة‪70‬دا ثاش ئةوةي بةياني‬ ‫‪11‬ي ئازار لةاليةن ثارتيةوة ئيمزا كرا َ‬ ‫(بالي‬ ‫مةكتةبي سياسي ئيفالسيان كردو هاتن‬ ‫تةسليمي ثارتي بوونةوة‪.‬‬ ‫كؤنطرةي (تيمار) يان بةست لةقةرةداغ‬ ‫َ‬ ‫لةوي ب ِريارياندا ناوي حزبةكةيان بطؤ ِرن‬ ‫شطي ِراني كوردستانةوة بيطؤ ِرن‪،‬‬ ‫لةحزبي شؤ ِر َ‬ ‫بمي َنيتةوة ئةوةشي‬ ‫ئ��ةوةي‬ ‫دةمي َنيتةوة َ‬ ‫َ‬ ‫بضيتة الي م��ةال مستةفا‪،‬‬ ‫نامي َنيتةوة َ‬ ‫َ‬ ‫شطي ِران نةما جاريَكيتر‬ ‫تا ِرادةيةك حزبي شؤ ِر َ‬ ‫َ‬ ‫تةسليم مةال مستةفا بوونةوة جةالل تالةباني‬ ‫َ‬ ‫لةسالي‬ ‫بووة نويَنةري بارزاني لةبةيروت‬ ‫َ‬ ‫ئاشبةتال طوتاريَكي هةية‬ ‫‪ 1975‬داو دواي‬ ‫لةناو كوردةكاني لوبناندا تؤماركراوةو طويَم‬ ‫َلي بووة َ‬ ‫«تالةباني مةدحي مةال مستةفا‬ ‫دةطةينيتة‬ ‫بةشيوةيةك مةال مستةفا‬ ‫َ‬ ‫دةكات َ‬ ‫َ‬ ‫كةشكةالني ئاسمان ئةو ووتارةي تالةباني‬ ‫بةبؤنةي جةذني ن��ةورؤزي َ‬ ‫سالي ‪1975‬‬ ‫وتويةتي»‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ساآلني شةست كةبةرةتان‬


‫هةبوو لةطة َل هيَزة كورديةكاني‬ ‫ئ��ةوك��ات ش� ِ‬ ‫���ةري ض��ةك��داري��ت��ان‬ ‫نةدةبوو؟‬ ‫َ‬ ‫بةهادين نوري‪ :‬جارناجاريَك هةلثذاني‬ ‫ضةكداري دةب��وو لةنوسيندا دةب��وو بةآلم‬ ‫َ‬ ‫لةسالي‬ ‫شة ِري خويَناوي بؤ يةكةمين جار‬ ‫‪1963‬دا بوو كة كودةتاي بةعسيةكان بوو‪،‬‬ ‫شيوعيةكان ضةكيان َ‬ ‫هةلطرتبوو لةشاخي‬ ‫بةمؤ‪ ،‬مةفرةزةيةكي حزبي شيوعي َ‬ ‫لةوي بوو‬ ‫بةهيز بوو‪ ،‬ئةو‬ ‫بةآلم مةكتةبي سياسي لةو ناوة َ‬ ‫هيزةكةي‬ ‫كاتة عةلي عةسكةري َليثرسراوي َ‬ ‫لةهيزةكةي‬ ‫مةكتةبي سياسي بوو َبي ِرةحمانة َ‬ ‫حزبي شيوعي دا بوو دوو هاو ِريَيان شةهيد‬ ‫كرد عةلي عةسكةري كوشتني‪ ،‬لةهةقيقةتدا‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪1963‬ةوة كة شيوعيةكان ضةكيان‬ ‫َ‬ ‫هةلطرت مةكتةبي سياسي كةوتة َليداني‬ ‫شيوعيةكان!‬ ‫برايم ئةحمةد بروسكة بةناوبانطةكةي‬ ‫بآلو كردةوة بةسةر ثارتي دا كةئةو كاتة‬ ‫سكرتيري ثارتي بوو كة داوا لةبارةطاكانيان‬ ‫َ‬ ‫دةكات لةهةموو اليةكةوة حزبي شيوعي‬ ‫ِريسوا بكةن‪ ،‬ضونكة بةر لةوة بةقسةي‬ ‫ثارتيان نةكردوو‪.‬‬ ‫لةهةموو ناوضةكاني ذيَردةسةآلتي‬ ‫شيوةيةك‬ ‫مةكتةبي سياسي دا بةهةموو َ‬ ‫فشارو ئاستةنطيان بؤحزبي شيوعي دروست‬ ‫دةكرد ثاش شة ِري بةمؤ لةزؤر شويَني تر شة ِر‬ ‫دروست دةبوو شيوعيةكانيان ضةك دةكرد‬ ‫ئازاري شيوعيةكانيان دةدا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َستيكي تري‬ ‫بةآلم مةال مستةفا هةلوي َ‬ ‫هةبوو شيوعيةكاني دةثاراست و دةرطاي بؤ‬ ‫كردبوونةوة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬هةلَويٍَستي ئيَوة ضي بوو‬ ‫لةكاتيَكدا حزبي شيوعي لةطة َل‬ ‫حكومةت جةبهةي وةتةني دروست‬ ‫كرد؟‬ ‫ب��ةه��ادي��ن ن���وري‪ :‬حزبي شيوعي‬ ‫ئازادي سياسي خؤي لةدةستداو جةبهة بووة‬ ‫كلكايةتي يةكي تةواو زةق بةشويَن بةعس‬ ‫دا‪ ،‬طةورةترين َ‬ ‫هةلةبوو حزبي شيوعي كردي‬ ‫و طةورةترين زةبري كوشندة كةبةر حزبي‬ ‫شيوعي كةوت لةو جةبهةيةدا بوو‪.‬‬

‫من لةسةرةتاوة دذي جةبهة بووم تاكوو‬ ‫َ‬ ‫هةرهةلويٍَستم نةطؤ ِري‪َ ،‬ئيمة‬ ‫جةبهة ِروخا من‬ ‫كة موناقةشةي جةبهةمان كرد ‪ 15‬كةس بووين‬ ‫ليذنةي مةركةزي كؤبووينةوة لةو ثانزة كةسة‬ ‫‪ 8‬كةسمان دذي جةبهة بووين (ئةوانة زةكي‬ ‫خةيري‪ ،‬عومةر عةلي شيخ‪ ،‬بةهادين نوري‪،‬‬ ‫خيآلني‪ ،‬عةدنان عةباس‪،‬‬ ‫مةال ئةحمةد باني َ‬ ‫مةهدي عبدالكريم‪ ،‬ئةبوعامل ئاراخةضةدؤر)‬ ‫هةشت كةس بووين عةزيز محةمةد ووتي‬ ‫هةليكي َميذوويي لةدةست‬ ‫هاو ِريَيان َئيمة َ‬ ‫دةدةين داواي كرد جاريَكيتر َثيداضوونةوة‬ ‫َ‬ ‫لةهةلويَستمان و كؤبوونةوةي تر‬ ‫بكةين‬ ‫بكةين‪ ،‬دوو سةعات طفتوطؤمان كرد (ثاشان‬ ‫عةزيز محةمةد خستيةوة سةر دةنطدان مةال‬ ‫بانيخيآلني كةلةسياسةت َتيناطات!‬ ‫ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫لةم بةرةوة بازي داية ئةوبةر ضووة الي عةزيز‬ ‫َ‬ ‫خستةثال ئةوان‪ ،‬دةنطي‬ ‫محةمةد‪ ،‬دةنطي‬ ‫بانيخيآلني لةجسرةوة كة بازي‬ ‫مةال ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫داية ئةوبةر بووة هؤي ئةوةي ب ِرياري جةبهة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حكومةت ثةسةند َ‬ ‫بكري ئةو هةنطاوو‬ ‫بانيخيآلني بووة هؤي‬ ‫بازدانةي ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫ثةسةند كردني جةبهةي وةتةني لةطةلَ‬ ‫حكومةت! ضونكة َ‬ ‫هةلةيةكي َميذوويي بةو‬ ‫دةنطة كراوة ئةوان بوون بة‪َ 8‬ئيمةش بووين‬ ‫بة‪ 7‬ب ِرياري جةبهة ئاوا ِرؤيشت هةنديَكيان‬ ‫ِراي��ان ط��ؤ ِري بوون بةمةليكي بةآلم من‬ ‫نةمطؤ ِري تاكو جةبهة ِرووخا من هةر لةسةر‬ ‫بيروباوة ِري خؤم بووم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪ 1967‬لةناو حزبي شيوعيدا‬ ‫َليكترازان (ئينشيقاق) دروست بوو بةر لةوة‬ ‫َكيشة هةبوو لةناو حزبي شيوعي دا بةآلم‬ ‫لةسالي ‪ 1967‬دا ئةو َكيشانة تةقيةوة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫لةسالي‬ ‫‪1969‬دا عةزيز حاج سةرؤكايةتي َبالَيكي‬ ‫طرتبووة دةست بةناوي (قيادةي مةركةزي)‬ ‫عةزيز حاج دةستطير كراو لةسةر تةلةفزيؤن‬ ‫شتيك‪،‬‬ ‫ِروخ��او ئيعترافي كرد بةهةموو َ‬ ‫لةشوباتي ‪1969‬دا ئةوة ِروويدا ثاشان قيادة‬ ‫رؤليان نةما‪ ،‬بةآلم لةدواي َ‬ ‫مةركةزي َ‬ ‫سالي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةعسدا‬ ‫‪1972‬ةوة جاريَكيتر جةبهة‬ ‫َ‬ ‫دروست بؤوة‪ ،‬ئةوكاتة موكة ِرةم تالةباني‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ليذنةي مةركةزيدا بوو فاروقي مةال‬ ‫َ‬ ‫لةطةل قيادة مةركةزيدا بوو مستةفا‬ ‫مستةفا‬

‫ضاو ِرةشيش هةروةها‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ثاش ئةوةي جةبهةي سالَي‬ ‫‪ 1979‬هةلَوةشايةوةو حزبي شيوعي‬ ‫ِ‬ ‫شةرةكاني هةشتاكان‬ ‫ضووة شاخ و‬ ‫دروس��ت ب��وو وةك��و ب��ةرةي جودو‬ ‫يةكيَتي ئيَوة ضؤن ئةو ِ‬ ‫شةران و ئةو‬ ‫ميَذووة هةلَدةسةنطيَنن؟‬ ‫بةهادين ن��وري‪ :‬ئةمة ضوارةمين‬ ‫َ‬ ‫هةلةبوو حزبي شيوعي كردي كةضووة ناو‬ ‫ئةو شة ِرة‪ ،‬واتة شة ِري براكوذي ضوارةمين‬ ‫َ‬ ‫هةلةي ستراتيذي َميذووي حزبي شيوعي‬ ‫ب��وو‪ ،‬يةكةميان لةزةماني قاسم دا بوو‬ ‫بةقسةي سؤظيةتمان كرد دووةميان لةزةماني‬ ‫شيواز‬ ‫عبدالسالم عارف دا بوو لةسةرهةمان َ‬ ‫سيهةم ئةوة بوو جةبهةمان لةطةلَ‬ ‫ِرؤيشتين َ‬ ‫بةعسدا ك��ردةوة ض��وارةم ئةوة بوو حزبي‬ ‫بةشيك لةحةرةكةي‬ ‫شيوعي ضووة الي‬ ‫َ‬ ‫قةومي كوردي و لةهةشتاكاندا خؤي خستة‬ ‫بةشيكي تر ئةوة‬ ‫ناو شة ِري براكوذيةوة دذي َ‬ ‫ضوار َ‬ ‫هةلةي َميذوويي قورس قورسي حزبي‬ ‫لةميذووي خؤيدا كةكردويةتي‪.‬‬ ‫شيوعية َ‬ ‫حزبي شيوعي باجي ئةو هةموو هةآلنةي‬ ‫داوة كة َئيستا دةبينين! راستة جوآلنةوةي‬ ‫شيوعيةت لةهةموو جيهاندا َتيكشكاوة بةآلم‬ ‫بةو ِرادةيةي َئيرة نة كة لة‪%1‬ي دةنطةكانيش‬ ‫ني!‬ ‫َ‬ ‫نةهي َ‬

‫ث ِرؤفايل‬ ‫بةهادين ن��وري‪ ،‬خةلَكي تةك َيي‬ ‫ق���ةرةداغ���ة‪ ،‬ل��ةس��الَ��ي ‪1927‬‬ ‫لةدايكبووة‪ ،‬باوكي و باثيري مةال‬ ‫بةفةقي‬ ‫ببي‬ ‫َ‬ ‫بووة‪ ،‬باوكي دةيويست َ‬ ‫و بض َيتة مزطةوتي بيارة الي مةال‬ ‫َني‪ ،‬بةآلم‬ ‫عبدالكريمي مدرس بخوي َ‬ ‫َ‬ ‫سالَي ‪1946‬لةتةمةني ‪ 19‬سالي‬ ‫دا ضؤتة حزبي شيوعي‪ ،‬ئةنوةري‬ ‫حةماغا و غةفوري ميرزا كةريم‬ ‫هانيان داوة بب َيتة بةشيوعي‪.‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪45‬‬


‫دامةزرَينةي ِرةط بؤ ِرَيطا‪:‬‬

‫يةك َييت الي ئ َيمة مةرقةدي مشايةخ‌و‬ ‫َ‬ ‫موسلمانان‬ ‫ثة ِرةي قورئان نيية كةناب َيت‬ ‫ن و باسي بكةن‬ ‫دةسيت ل َيبدة‌ ‌‬

‫ئةوانةي‌ ئَيمةيان دةركرد‪ ،‬خؤيان شةرعييةتيان نةماوة‬ ‫ئينتةرظيوي‪ :‬شةيدا خؤشناو‬

‫‪46‬‬

‫ريَطا‪ :‬ئةطةرضي لةيةكيَتي دةركراون‪،‬‬ ‫بةآلم بةياننامةكانتان هةر لؤطؤي‬ ‫يةكيَتي لةسةرة؟‬ ‫ِ‬ ‫يةكيتي نيشتماني‬ ‫شؤرش حاجي‪:‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستان َئيمةي دةرنةكردووة‪ ،‬بةلكو‬ ‫يةكيتي‬ ‫ضةند‬ ‫كةسيك لةمةكتةبي سياسي َ‬ ‫َ‬ ‫كةئيمة‬ ‫ب ِريارَيكي ناشةرعييان دةرك��رد‬ ‫َ‬ ‫بةثيي‬ ‫لةيةكيتي دةربكةن‪ ،‬ئةوانة خؤيان َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‪ ،‬شةرعييةتيان‬ ‫ثةي ِرةوي ناوخؤي َ‬ ‫نةماوة‌ تاكو ب ِرياريَكي وا لةسةر َئيمة دةربكةن‪،‬‬ ‫ثاشان ئةوانة َئيمةيان نةكردووة بةئةندامي‬ ‫يةكيتي تاكو بتوانن بةنووكة َ‬ ‫ةميك َئيمة‬ ‫قةل َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيتي دةركةن‪ ،‬بةلكو َئيمة بةخةبات‌ ‌و‬ ‫َ‬ ‫ئةندامييتي‬ ‫َتيكؤشاني شارو شاخ‌ شةرةفي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي مولكي ئةو‬ ‫يةكيتيمان وةرطرتووة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ضةند ئةندامةي مةكتةبي سياسي نييه تاكو‬ ‫بهينين‬ ‫يةكيتي بةكار َ‬ ‫َئيمة نةتوانين لؤطؤي َ‬ ‫‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬دوا ب��ةدواي دةركردني‬ ‫ئيَوه‪ ،‬دةركردن لةناو يةكيَتيدا بووة‬ ‫بةمؤديَل؟‬ ‫ِ‬ ‫جيطاي‬ ‫ش��ؤرش حاجي‪‌ :‬ئ��ةوةي َ‬ ‫داخ‌ و مايةي سةرنجة ئةوةية كةتةوةري‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫تائيستا‬ ‫دةس��ةآلت��داري ن��او‬ ‫يةكيتي َ‬ ‫َ‬ ‫كةسيكيان لةسةر خيانةت‌ و جاسوسيكردن‬ ‫َ‬ ‫بؤ بةعس‌و داطيركةراني تري كوردستان‬ ‫َ‬ ‫خةلكي َبيتاوان‬ ‫يان لةسةر كوشتني‬ ‫َ‬ ‫بةكارهيناني‬ ‫طةندةلي يان‬ ‫ياخود دزي‌‌و‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيتي‬ ‫يةكيتي بؤ بةرذةوةندي تايبةتي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةرنةكردووة‪ ،‬بةآلم ئةو ب ِريارة ناشةرعييانة‬ ‫يةكيتي دةردةكةن‬ ‫بةرامبةر َتيكؤشةراني ناو َ‬ ‫بؤ دةركردنيان لةسةر ئةوةي ثشتيوانيان‬ ‫لة ِرةط ك��ردووه‪ ‌،‬ياخود َئيستا بةبيانووي‬ ‫ثشتيوانيكردن لة ليستي طؤ ِران‪.‬‬ ‫ديارة ثشتيوانيكردنيش لةثةيامي ِرةط‬ ‫ماناي داواي ضاكسازي‌و طؤ ِران لةحكومةت‌و‬ ‫حيزبداو دابينكردني داواكارييةكاني َ‬ ‫خةلك‌و‬ ‫يةكيتي بؤ سةرشا ِريَي خؤي‌ و‬ ‫َطي ِرانةوةي َ‬ ‫ثةيرةوكردني ثرنسيثةكاني ِريَكخستنة‪،‬‬ ‫كةيةكيتيي نيشتماني كوردستان‬ ‫بةمة ديارة‬ ‫َ‬ ‫لةسةر دةستي تةوةري دةسةآلتدار طةييوةتة‬ ‫ئاستيك!‬ ‫ض َ‬ ‫ريَطا‪ :‬يةكيَتي و ِريزةكاني يةكيَتي‬ ‫زؤر طرنطة‪ ،‬سةبارةت بةم ِرستةية‬ ‫ضي دةلَيَيت؟‬ ‫ِ‬ ‫ش�����ؤرش ح���اج���ي‪ :‬ت����ةوةري‬ ‫هةلومةرجيكي‬ ‫يةكيتي‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫يةكيتيدا َ‬ ‫كةيةكيتي‬ ‫خولقاندووة‬ ‫َ‬ ‫وايان لةناو َ‬

‫يةكيتييان خستؤتة ب��ةردةم‬ ‫ِريزةكاني‬ ‫َ‬ ‫مةترسييةكي ِراستةقينةوة‪ ،‬ئةمة ئةوانن‬ ‫يةكيتييدا‬ ‫لةنيوان ئةندامةكاني َ‬ ‫كةجياوازي َ‬ ‫َ‬ ‫دةكةن لةسةر بنضينةي وةالو بنةمالةو‬ ‫كةسيك‬ ‫دةستةطةري‪ ،‬ئةمة ئةوانن كةهةر َ‬ ‫خ��اوةن هةر بيرو ِرايةكي جياواز َبيت‪،‬‬ ‫كةسيك ِرةخنة‬ ‫ثةراوَيزي دةكةن‪ ،‬هةر‬ ‫َ‬ ‫بطريَت‪ ،‬بةدوذمن َ‬ ‫لةقةلةمي دةدةن‪ ،‬بوختان‬ ‫بةئةندامةكاني خؤيان دةكةن‪ ،‬دووبةرةكي‬ ‫دةنينةوة‪ ،‬كةسي‬ ‫يةكيتيدا َ‬ ‫لةنيوان ِريزةكاني َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناشايستة َثيشدةخةن‌و خةلكي شياوو دلسؤز‬ ‫فةرامؤش دةك��ةن‌ و ريَطري َليدةكةن‪،‬‬ ‫يةكيتييان‬ ‫كةسايةتي ئةندام و كاديرةكاني َ‬ ‫شكاندووةو وايان كردووة ئةندام و كاديرةكان‬ ‫نةمي َنيت‪ ،‬هةموو ئةوانة‬ ‫متمانةيان بةخؤيان َ‬ ‫يةكيتي و ريزةكاني ناو‬ ‫بوون بةهؤي ئةوةي َ‬ ‫يةكيتي بكةويَتة‌ مةترسييةوة‌‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَطا‪ :‬هةلَبذاردن نزيكبؤتةوةو‬ ‫نةوشيروان مستةفا بةليستي جيا‬ ‫بةشداريي هةلَبذاردنةكان دةكات‌و‬ ‫ئيَستا بةزمانيَكي زب��ر هيَرشي‬ ‫دةكريَتة سةر؟‬ ‫ِ‬ ‫شؤرش حاجي‪ :‬ئةمة سروشتي هةموو‬ ‫دةسةآلتيكة كةترسي ل��ةدوا ِرؤذي خؤي‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيش‬ ‫هةبيت‪ ،‬تةوةري دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫َ‬


‫ئةم ِرؤ بؤي دةركةوتووة كةزؤربةي ئةو‬ ‫جةماوةرة‌ي كاتي خؤي متمانةي َثيدا‪َ ،‬ئيستا‬ ‫َليي نا ِرازين‌ و ئةطةري ئةوة هةية دةنطي‬ ‫بؤ نةدةنةوةو لةبةرامبةردا ليستي طؤ ِران‬ ‫بهي َنيت‪ ،‬ئينجا‬ ‫سةركةوتني باش بةدةست َ‬ ‫بةشيوةيةكي‬ ‫ئةوان لةداخي ئةوةي كةناتوانن َ‬ ‫مؤدَيرنانة وةآلمي ثةيامي ليستي طؤ ِران‬ ‫ثي نيية‬ ‫بدةنةوةو‌ ئةوان‌ َ‬ ‫شتيكي ئةوتؤيان َ‬ ‫كة‌بتوانن َ‬ ‫خةلك ِرازي بكةن‪ ،‬كةوتوونةتة‬ ‫بةكارهيناني زماني زبرو بوختان‌‌ و زةمينة‬ ‫َ‬ ‫بةكارهيناني توندووتيذي‪،‬‬ ‫خؤشكردن بؤ‬ ‫َ‬ ‫تةنانةت كار طةيشتؤتة ئةوةي بةنا ِراستةوخؤ‬ ‫تاواني خيانةت‌ و دذايةتيكردني ئةزمووني‬ ‫هيزي‬ ‫كوردستاني عراق‌ و ثشتيووانيكردني َ‬ ‫ِرةش‌و كؤنةثةرستي‌و نؤكةري داطيركةراني‬ ‫دةدةنة َ‬ ‫ثال‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬زؤربةي ضاوديَراني سياسي‬ ‫ِ‬ ‫لةوباوةرةدان دواي هةلَبذاردنةكان‬ ‫نةوشيروان مستةفا ثا َل دةدات��ةوة‬ ‫بةيةكيَتي‪ ،‬تؤ ضي دةلَيَيت؟‬ ‫ِ‬ ‫شؤرش حاجي‪ :‬ئةطةرضي لةسياسةتدا‬ ‫شتيك قابيلي ِروودانه‪ ‌،‬بةآلم من َثيم‬ ‫هةموو َ‬ ‫لةفرسةتيكدا ئةو‬ ‫وانيية ئةمة بكات‪ ،‬ضاكترة‬ ‫َ‬ ‫ثرسيارة لة خؤي بكةن‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬ئايا لةبةرنامةتاندا نيية‬ ‫كاروضاالكييةكانتان لة ئةوروثاوة‬ ‫بطويَزنةوة بؤ كوردستان؟‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫بةدلنياييةوه‬ ‫ش���ؤرش ح��اج��ي‪:‬‬ ‫كاروضاالكييةكانمان دةطوازينةوة بؤ‬ ‫تائيستا كةئةوةمان نةكردووة‬ ‫كوردستان‪َ ،‬ئيمة َ‬ ‫لةبةر ئةوة بووة نةمانويستووة كةس لةسةر‬ ‫اوبيت ‌و تووشي ئازارو نا ِرةحةتي‬ ‫َئيمة نانب ِر َ‬ ‫ببيت‪ ،‬ياخود‌ كاردانةوةي ئةو ئيجرائاتانةي‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي توندوتيذي َليبكةويَتةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫َئيستا تةوةري دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫نةهيشتؤتةوةو دةستيانكردووة‬ ‫هيضي َتيدا َ‬ ‫بةدةركردن‌و دوورخستنةوةو تةجميدكردني‬ ‫يةكيتي‪ ،‬بؤية‬ ‫َدلسؤزاني ناو ِريزةكاني‬ ‫َ‬ ‫شيوازى كاركردنمان‬ ‫َئيمةش ناضار دةبين َ‬

‫دروستبووني رةط سةرةتاي نةهامةتيية تازةكاني ناو يةكيَتي بوو‬

‫ةثانيكي‬ ‫بطؤ ِرين‌ و كوردستان بكةينة طؤ ِر َ‬ ‫ئاشكراي تري كاركردنمان‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫لةراطةياندراويَكدا ئيَوة‬ ‫ريَطا‪:‬‬ ‫باس ل��ةوة دةك��ةن ِ‬ ‫كةراطةياندني‬ ‫يةكيَتي بةعستان بير دةخاتةوة‪ ،‬ئايا‬ ‫ئةمة سووكايةتي نيية بةوحيزبةي‬ ‫سا‌لَةهاية خةباتتان تيَدا كردووة؟‬ ‫ِ‬ ‫يةكيتي الي َئيمة‬ ‫شؤرش حاجي‪َ :‬‬ ‫مةرقةدي مشايةخ ‌و ثة ِرةي قورئان نيية‬ ‫كةنابيت َ‬ ‫موسلمانان دةستي َليبدة‌ن ‌و باسي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي ئامرازيَكة‬ ‫بكةن‪ ،‬بةلكو َثيمانواية َ‬ ‫بةديهيناني ئامانجة نةتةوايةتي‌ و‬ ‫بؤ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكي كوردستان‪،‬‬ ‫كؤمةآليةتييةكاني‬ ‫هةبيت‪،‬‬ ‫لةهةرشتيكدا كةموكورتي‬ ‫بؤية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫باسبكري ‌و هةولي ضاككردني‬ ‫دةبيت‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫بدريَت‪ ‌،‬باسكردني كةموكو ِرييةكاني َ‬

‫بةيةكيتي‪ ،‬بةآلم‬ ‫سو‌كايةتيكردن نيية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي ئةو خالة‬ ‫تةوةري دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫هيماية بةئةندام‬ ‫ئيستيغالل دةكةن ‌و ئةو َ‬ ‫يةكيتي دةدةن‪ ،‬تاكو كةس‬ ‫و‌ دؤستةكاني َ‬ ‫باسي كةموكو ِرييةكان نةكات‪ ،‬ئةوان بةزؤر‬ ‫كي بة بةها ثيرؤزةكان‬ ‫دةيانةويَت َ‬ ‫جيطؤ ِر َ‬ ‫بكةن‪ ،‬الي من سةربةخؤيي كوردستان‬ ‫‌و كوردستانييةتي كةركوك ‌و خويَني ذن‌ و‬ ‫َ‬ ‫مندال‌ و ثيري كورد‌و كةرامةتي تاكي كورد‌و‬ ‫قوربانياني ئةنفال‌ و شةهيداني كيمياباراني‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةو شويَنةكاني تري كوردستان‪،‬‬ ‫نابيت باسيان بكريَت‪ ،‬بةآلم ئةمانه‬ ‫ثيرؤزن‌و َ‬ ‫يةكيتي‪،‬‬ ‫الي تةوةري دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫قسةو خةو‌ي شاعيرانة‌ن‌و الي ئةوان‬ ‫نابيت باسيبكريَت‪ ،‬ضونكة‬ ‫يةكيتي ثيرؤزةو َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي ئامرازي بةديهاتني خةونةكانايان‌ و‬ ‫َ‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪47‬‬


‫ث ِرؤفايل‬ ‫ي سةرةتاي ‌‬ ‫ي‬ ‫شؤرش حاجي خويَندن ‌‬ ‫ِ‬ ‫ي كؤية و‬ ‫ي لةشار ‌‬ ‫و دواناوةند ‌‬ ‫ي لةزانكؤي‌‬ ‫ي ئةندازيار ‌‬ ‫كؤليذ ‌‬ ‫موسل تةواوكردووة و خاوةني‌‬ ‫َ‌‬ ‫ي ئاو‬ ‫ماستةرة لةسةر سةرضاوةكان ‌‬ ‫ي لةلةندةن و ئيَستا‬ ‫ي سيت ‌‬ ‫لةزانكؤ ‌‬ ‫ي ئةندازياري‌‬ ‫مامؤستاية لةكؤليذ ‌‬ ‫لةو وآلتة‪ ،‬هةمان كات قوتابي‌‬ ‫ي دكتؤراية لةزانكؤي‌‬ ‫دواقؤناغ ‌‬ ‫َ‬ ‫ي رةوتي‌‬ ‫ئيطزيتةر‪‌ ،‬دامةزرينةر ‌‬ ‫ي (رةط��ة)‪،‬‬ ‫ي ديموكراس ‌‬ ‫طؤران ‌‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ي (‪)1976‬ةوة‬ ‫ن��اوب��راو لةسال ‌‬ ‫يرةنجدةراني‌‬ ‫يبةكؤمةلَة ‌‬ ‫ثةيوةندي ‌‬ ‫كوردستانةوة كردووةو يانزة سالَ‬ ‫راثةرين ثيَشمةرطة بووة‪،‬‬ ‫ثيَش ِ‬ ‫ي رةط لةساآلنى‬ ‫دامةزريَنةر ‌‬ ‫(‪1989‬و‪)1990‬دا دوو كتيَبي‌‬ ‫ي ب�لآوك��ردؤت��ةوة‬ ‫بةلَطةنامة ‌‬ ‫يةكيَكيان بةناوي(‪nation of‬‬ ‫‪ )destruction‬دةرب��ارةي‌‬ ‫(‪ )3739‬طوندو شارؤضكة كة‬ ‫ي عراقةوة‬ ‫ل��ةالي��ةن حكومةت ‌‬ ‫ويَرانكراون‪ ،‬ئةويتريان بةناوي‌‬ ‫(كؤمةلَكووذي‌) كةبريتية لةناوو‬ ‫ي (‪)16842‬‬ ‫ي دةرب���ارة ‌‬ ‫زان��ي��ار ‌‬ ‫َ‬ ‫ي ئةنفال‪ ،‬لةساآلني‌‬ ‫بيَسةروشوين ‌‬ ‫(‪1992‬تا‪ )1994‬وةك ليَكؤلَةرةوة‬ ‫َ‬ ‫ي مافي‌‬ ‫لةطةل ريَكخراوي ضاوديَر ‌‬ ‫مرؤڤ(‪ )HRW‬لةئةمريكا لةسةر‬ ‫اثةرين‪-‬دا‬ ‫ئةو بةلَطةنامةكان ‌‬ ‫لةر ِ‬ ‫ي كة ِ‬ ‫ي كردووة و بةشداريي‌‬ ‫طيران كار ‌‬ ‫ي كتيَبي‬ ‫كردووة لةنوسين ‌‬ ‫‌‪Anfal –The Iraqi: Crime‬‬ ‫‪of Genocide‬‬ ‫ي (‪)2003‬دا كتيَبيَكي‌‬ ‫لةسالَ ‌‬ ‫َ‬ ‫ي (ئةنفال_كوردو دةولةتي‌‬ ‫بةناو ‌‬ ‫عراق) لةلةندةن بآلوكردؤتةوةو‌‬ ‫ي دووم‬ ‫لةكوردستانيش بؤ جار ‌‬ ‫ي (‪)2004‬‬ ‫ضاثكراوةتةوة‪ ،‬لةسالَ ‌‬ ‫ي تةعريبي‌‬ ‫ي بةناو ‌‬ ‫ي تر ‌‬ ‫كتيَبيَك ‌‬ ‫ي تةعريب)‬ ‫(كةركوك_سياسةت ‌‬ ‫ي هةشتا بةلَطةنامةدا‬ ‫لةدوو تويَ ‌‬ ‫لةلةندةن بآلوكردووةتة‌وة ‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫بةدةستهيناني دةسكةوته تايبةتيية‌كانيانة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةو ماوةيةي َثيشوو بينيتان ضؤن‬ ‫يةكيتي‌ و ترؤثكي دةسةآلت‬ ‫دامودةزطاكاني َ‬ ‫هةموو راطةياندنى نوسراوو بيستراوو بينراوي‬ ‫خؤيان‌ تةرخانكرد بؤ باسكردني دوو كةس‬ ‫لةنيو ليستي سةدان‌‬ ‫لةوانةي كاتي خؤي َ‬ ‫يةكيتي بوون‬ ‫و هةزاران ئةندام ‌و كاديري َ‬ ‫كةثشتيوانيان لة ِراطةياندني ِرةط كردوو‬ ‫َئيستا بةثارةو ئةرزةو دةسكةوتي كاتي‪،‬‬ ‫لةخشتة براون‪ ،‬ئةم رةفتارةي ئةوان‌ وةك‬ ‫ئةو هةوآلنةي ِرذيَمي بةعس واية كةكاتي‬ ‫خؤي لةترسي ئيرادةي َ‬ ‫خةلك‌و شؤ ِرشدا‬ ‫ئة‌و َثيشمةرطانةي كةتةسليم دةبوونةوه‪‌،‬‬ ‫دةيانهينانة سةر تةلةفزيؤن‌‌و لة ِرؤذنامةكاندا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ضاوثيكةوتنيان لةطةلدا دةك��ردن‪ ،‬بؤية‬ ‫َ‬ ‫طوتومانة كة ِرةفتارو راطةياندني ئةوان‪،‬‬ ‫دةهي َنيتةوة‪ ،‬نةك ئةوةي‬ ‫بةعسمان بير‬ ‫َ‬ ‫شوبهاندبيت‪.‬‬ ‫يةكيتيمان بةبةعس‬ ‫َ‬ ‫كةئيمة َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ض�����اوةروان�����ي ضي‬ ‫ريَ���ط���ا‪:‬‬ ‫ثةرلةماني‬ ‫لةهةلَبذاردنةكاني‬ ‫كوردستان دةكةن؟‬ ‫ِ‬ ‫ش��ؤرش حاجي‪َ :‬ثيم واي��ة ئةطةر‬ ‫ه� َ‬ ‫�ةل��ب��ذاردن��ي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫َكوثيك‌ و دوور لةتةزويرو‬ ‫بةشيوةيةكي ِري َ‬ ‫َ‬ ‫بضيت‪،‬‬ ‫هة ِرةشةو توندووتيذي بة ِريَوة‬ ‫َ‬ ‫هاوكيشةي‬ ‫سةرةتاي طؤ ِر َانيكي بةرضاو لة‬ ‫َ‬ ‫سياسي لةكوردستاني عراقدا دةست‬ ‫َثيدةكات‪ ،‬بة الني كةم ثةرلةماني كوردستان‬ ‫دةبيَيت و بناغةي درووستبووني‬ ‫ئةكتيڤ َ‬ ‫دةبيت كةئةطةر‬ ‫ئؤثؤزيسيؤنيكي كارا دروست َ‬ ‫َ‬ ‫ئةم جارةش دةسةآلت نةطريَتة دةست‪،‬‬ ‫ئوميدي َ‬ ‫َ‬ ‫خةلك‬ ‫جيطةي َ‬ ‫دةبيتة َ‬ ‫بةدلنياييةوة َ‬ ‫كةجيطة بةدةسةآلت َ‬ ‫ضؤلبكات‪ ،‬سةرة ِراي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيتة‬ ‫ئةمةش ئةنجامي ئةو هةلبذاردنانة َ‬ ‫مايةي َطي ِرانةوةي كةرامةتي تاكي كورد‌و‬ ‫َ‬ ‫خةلك و متمانة بةخؤيان ثةيدا دةكةنةوة‪،‬‬ ‫ببيتة هؤيةكي‬ ‫بة دووري نازانم ئةو ث ِرؤسةية َ‬ ‫كاريطةر كةحيزبة دةسةآلتدارةكاني‬ ‫لةدةستداني‬ ‫لةترسي‬ ‫كوردستانيش‬

‫شيوةي كاركردني خؤيان‬ ‫دةسكةوتةكانيان َ‬ ‫َ‬ ‫بطؤ ِرن‌و زياتر َ‬ ‫طوي لةخةلك بطرن‌ و كار‬ ‫َ‬ ‫بؤ دابينكردني داخوازييةكاني خةلك بكةن‪،‬‬ ‫ئةنجاميكي باشي‬ ‫ئةمةش خؤي لةخؤيدا‬ ‫َ‬ ‫ئةو َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت ئةوةش بلَيم‬ ‫دةبيت‪َ ،‬‬ ‫هةلبذاردنانة َ‬ ‫كةزؤر جار َ‬ ‫هةلبذاردن لةهةلومةرجي وةك‬ ‫ئةوةي َئيستاي كوردستاني عيراق ئةطةر‬ ‫نةبيت‪،‬‬ ‫تةزويرو هة ِرةشةو توندوتيذي َتيدا َ‬ ‫هيناوةتة َثيش‪،‬‬ ‫موفاجةئةي ط��ةورةي َ‬ ‫بةشيوةيةكي باش‌ و ئارام‬ ‫هيوادارم ث ِرؤسةكة َ‬ ‫كؤتايي َبيت‌و ئةو موفاجةئةش ِرووبدات‪.‬‬ ‫ريَطا‪ :‬هيض حيزبيَك ناتوانيَت ببيَتة‬ ‫بةديلي يةكيَتي‌و ثارتي‪ ،‬باكةس بيري‬ ‫ليَنةكاتةوة ضونكة ئةوة خةونة؟‬ ‫ِ‬ ‫شؤرش حاجي‪َ :‬ئيمة نةمانطوتووة‬ ‫يةكيتي‌ و ثارتي‪ ،‬بةآلم‬ ‫دةبينة بةديلي َ‬ ‫ئةوانةي ئةم بابةتة باسدةكةن دةيانةويَت‬ ‫َ‬ ‫خةلك بةتايبةتي كةسوكاري‬ ‫هةستي‬ ‫شةهيدان‌ و َثيشمةرطة ديَرينةكان ‌و‬ ‫يةكيتي بوروذيَنن ‌و‬ ‫زيندانة سياسييةكاني َ‬ ‫وايان َتيبطةيةنن كةطواية َئيمة دةمانةويَت‬ ‫خةتيكي ِراس�ت‌ و ضةث بةسةر هةموو‬ ‫َ‬ ‫بهينين كةئةمة بههيض‬ ‫يةكيتييدا َ‬ ‫شتيكي َ‬ ‫َ‬ ‫شيوةيةك وانيية‪َ ،‬ئيمةش بةشداريمان‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا كردووةو‬ ‫لةخةبات‌و سةروةرييةكاني َ‬ ‫يةكيتي بةهةموو ضاكةو خراثةكانييةوة‬ ‫َ‬ ‫بةهي خؤمان دةزانين‪ ،‬بةآلم ِراستييةك‬ ‫دةبيت َ‬ ‫كةئيمة‬ ‫بيلَيم ئةويش ئةوةية َ‬ ‫هةية كة َ‬ ‫َ‬ ‫بةيةكيتي‪ ،‬بؤ‬ ‫دةلَيين كاتي خؤي بؤية بووين‬ ‫َ‬ ‫ئةوةي لة ِريَطةي ئةو ِريَكخراوةوة خزمةتي‬ ‫سيبةري‬ ‫طةلةكةمان بكةين‌ و لةذيَر َ‬ ‫ئةودا درَيذة بةخةباتي خؤمان بدةين بؤ‬ ‫طةيشتن بةو ئامانجة‪ ،‬بةآلم ئةطةر بزانين‬ ‫كةبتوانيت‬ ‫يةكيتي ضيتر ئةو ِريَكخراوة نيية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بهي َنيتة دي‪،‬‬ ‫ئامانجةكاني خةلكي كوردستان َ‬ ‫سيبةري ئةودا ضيتر ناتوانين‬ ‫َئيمةش‌ لةذيَر َ‬ ‫لةشتيكي تر‬ ‫دريَذة بةخةبات بدةين و بير‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيي نيشتمانيي‬ ‫دةكةينةوة‪ ،‬مةطةر‬ ‫َ‬ ‫كوردستان كاتي خؤي لةهةناوي ثارتي‬


‫ديموكراتي كوردستاندا دروست نةبوو؟‬ ‫ريَطا‪ :‬ريَكةوتني ستراتيجي نيَوان‬ ‫يةكيَتي و ثارتي ئةو ِريَككةوتنةية‬ ‫كةبريتيية لةكوشتني ديموكراسي‪،‬‬ ‫تؤ ضي دةلَيَيت؟‬ ‫ش� ِ‬ ‫تائيستا‬ ‫�ؤرش حاجي‪ :‬ئةطةرضي‌ َ‬ ‫شيوةيةي‬ ‫يةكيتي‌ و ثارتي‌ بةو َ‬ ‫َثيكهاتني َ‬ ‫كةهةيه‪ ‌،‬قازانجي بؤ دؤزي كورد هة‌بووهو لةو‬ ‫يةكيتي‌‬ ‫رووةوة كةتةبايي‌و يةك ِريزي َنيوان َ‬ ‫و ثارتي ثاراستووة‌‪ ،‬بةآلم لةبنضينةدا ئةو‬ ‫لةثيناوي ثاراستني بةرذةوةندي‬ ‫ريَككةوتنة َ‬ ‫يةكيتي‌ و ثارتي‬ ‫ترؤثكي دةسةآلتي ناو َ‬ ‫لةثيناوي َ‬ ‫خةلكي كوردستان‪،‬‬ ‫كراوة‌‪ ،‬نةك َ‬ ‫بةثيي ئةو ِريَككةوتنامةية‌‬ ‫ه��ةردووال‬ ‫َ‬ ‫لةنيوان خؤياندا‬ ‫دةسةآلت‌و ثارةو ئيمتيازات َ‬ ‫دابةشدةكةن‪َ ،‬بيئةوةي هيض دةزطاو ئؤرطان‌‬ ‫هةبيت‪،‬‬ ‫كةسيك ئاطاي لةوردةكارييةكان َ‬ ‫و َ‬ ‫من نازانم ئايا ئةو ِرَيككةوتنامةيةي كةباسي‬ ‫دةكةيت ضةند راستة‪ ،‬بةآلم َثيم واية‌ تةوةري‬ ‫يةكيتي لة ِرقي ليستي‬ ‫دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫طؤ ِران‌ و بؤ ثاراستني بةرذةوةندي خؤي‪،‬‬ ‫تةنازوليك بؤ ثارتي دةكات‪،‬‬ ‫هةموو جؤرة‬ ‫َ‬ ‫دةتوانيت‬ ‫يةكيتي‬ ‫َ‬ ‫تةوةري دةسةآلتداري ناو َ‬ ‫هةر ب ِرياريَك بدات‪ ،‬ضونكة بةداخةوة‌ َئيستا‬ ‫ناتوانيت بةرةو ِرووي‬ ‫كةسيك َ‬ ‫يةكيتيدا َ‬ ‫لة‌ناو َ‬ ‫هيض كاروب ِرياريَكي ترؤثكي دةسةآلت‬ ‫نةهيَلَيت وا بكات‪ ،‬لةاليةكي‬ ‫َبيتةوة‌و‬ ‫َ‬ ‫ثشيوي‌و‬ ‫تريشةوة ثارتي ئيستيغاللي ئةو َ‬ ‫يةكيتي كردووة‪ ،‬ضونكة‬ ‫ثاشاطةردانييةي ناو َ‬ ‫يةكيتي هةرطيز‬ ‫دةزانيت لةدواي راثةرينةوة َ‬ ‫َ‬ ‫هيندةي َئيستا َكيشةي نةبووة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬ثيَشتريش ثرسياري‬

‫دةركردني ئةنداماني يةكيَتيمان‬ ‫لةمرؤذانةدا هةنديَكي تر‬ ‫كردبوو‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫لةاليةنطراني ليستي ِ‬ ‫طؤران دةركران‪،‬‬ ‫بةآلم ئةو ئةندامانة تائيَستاش خؤيان‬ ‫بةيةكيَتي دةزانن‪ ،‬تؤ ضي دةلَيَيت؟‬ ‫ش� ِ‬ ‫�ؤرش حاجي‪ :‬ئاخر ئةي خؤيان‬ ‫يةكيتين‌ و ب ِروايان‬ ‫بةضي بزانن؟ ئةوانة َ‬ ‫يةكيتيدا هةية‌و وا‬ ‫بةطؤ ِران‌و ضاكسازي لةناو َ‬ ‫حيزبيكي سؤسيال‬ ‫َتيطةياندراون‬ ‫كةيةكيتي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قبوول‬ ‫ديموكراتةو رةخنةو بيرو ِراي جياواز‬ ‫نةحيزبيكي‬ ‫تائيستا‬ ‫َ‬ ‫دةكات! ثاشان ئةوانة َ‬ ‫ترن‌ و نةهيض حيزب‌ و ريَكخراويَكي تر‬ ‫لةيةكيتي بةباشتر دةزانن تا بضنة ناوي‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةآلم َ‬ ‫بةدلنياييةوة ئةو بارودؤخة تاسةر‬ ‫وانامينيت‪ ،‬ضونكة لةاليةك ت��ةوةري‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‌ و ئةوانةي‬ ‫دةسةآلتداريي ناو‬ ‫َ‬ ‫بةرذةوةندي تايبةتي خؤيان لةم بارودؤخةي‬ ‫يةكيتيداية‪ ،‬ياخود بةكؤنة رق‌‌ كار‬ ‫َئيستاي َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫دةكةن‪ ،‬بواري ئةوة نادةن دلسؤزاني َ‬ ‫بةيةكةوة دانيشن ‌و باسي بيروبؤضوونة‬ ‫جياوازةكاني خؤيان بكةن‌ و ريَطا ضارةيةكي‬ ‫بؤ بدؤزنةوة‪ ،‬لةاليةكي تريشةوة ئةوانةي‬ ‫دةردةكريَن ‌و نانب ِراو‌و دذايةتي دةكرَين‌‬ ‫و ريَطايان َثينادرَيت مومارةسةي مافي‬ ‫خؤيان لةجؤري بيركردنةوةو كاركردندا‬ ‫بكةن‪ ‌،‬هةر ئاوا بةئاساني دانانيشن‪ ،‬بؤية‬ ‫َثيم واية لةكؤتاييةكةي ئةوانةي بةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا دةكريَت‪ ،‬ناضار‬ ‫مامةلةيان‬ ‫شيوةية‬ ‫َ‬ ‫شتيكي تر‬ ‫دةكرَين بير لةدرووستكردني َ‬ ‫جيطاي داخة ئةوةية‬ ‫بكةنةوة‪ ،‬ئ��ةوةي َ‬ ‫يةكيتي ‌و‬ ‫كةتةوةري دةسةآلتداري ناو‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا كار‬ ‫ئةوانةي نامةسئوالنة لةناو َ‬

‫يةكيَيت و‬ ‫ثارتي بةثيَي ئةو‬ ‫ِر َيككةوتنامةية‌‬ ‫دةسةآلت‌و ثارةو‬ ‫ئيمتيازات لةنيَوان‬ ‫خؤياندا دابةشدةكةن‪،‬‬ ‫بيَئةوةي هيض دةزطاو‬ ‫ئؤرطا ‌ن و كةسيَك ئاطاي‬ ‫لةوردةكارييةكان‬ ‫هةبيَت‬ ‫دةكةن‪ ‌،‬خؤيان ‌و َ‬ ‫خةلكيان بةو بالؤرةية‬ ‫َ‬ ‫اليةنيك‬ ‫خةلةتاندووة كةطواية هةر كةس‌ و‬ ‫َ‬ ‫جيابيتةوه‪ ‌،‬زةرةر دةكات‪،‬‬ ‫لة حيزبي باوك َ‬ ‫طواية َميذووي سياسي حيزب‌ و ريَكخراوة‬ ‫دةسةلمي َنيت‪،‬‬ ‫كوردييةكانيش هةر ئةوة‬ ‫َ‬ ‫بةآلم من َثيم واية كةئةوانة خؤيان لةئاستي‬ ‫ئةو هةموو طؤ ِرانة سياسييانةي دنيا َطيل‬ ‫َ‬ ‫لةخةيالدا دة‌ذين‪ ،‬لةكؤتاييدا ماوة‬ ‫دةكةن ‌و‬ ‫َبلَيم كة هةموو ئةو مةسةالنةو دوارؤذي‬ ‫ئةوانةي دةردةكرَين‌ و ئةوانةيش كةئاوا‬ ‫يةكيتيدا َ‬ ‫هةلسوكةوت‬ ‫نامةسئوالنة‌ لةناو‬ ‫َ‬ ‫دةكةن‪ ،‬تائةندازةيةكي زؤر بةندة بةئةنجامي‬ ‫ئةو َ‬ ‫هةلبذاردنةي ثةرلةماني كوردستانةوة‪ ،‬با‬ ‫ضاوة ِري بكةين!‬

‫روونكردنةوة‬ ‫لةذمارةي َثيشووي طؤظاري ريَطاداي‬ ‫ديداريَكي ش��اآلوي عةلي عةسكةري‬ ‫بآلوكرابؤوة‪َ ،‬تييدا ناوي هاو ِريَكاني باوكي‬

‫هينابوو كةبريتي بوون لة (برايم ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫حسين عةلي شةريف)‬ ‫و مام جةالل و َ‬ ‫من وةك كضي حلمي عةلي شةريف ئةم‬

‫بةثيويست زاني لةبةرئةوةي‬ ‫روونكردنةوةيةم َ‬ ‫َ‬ ‫كةهةلةية‪.‬‬ ‫بةحسين هاتووة‬ ‫ناوي باوكم‬ ‫َ‬ ‫بانو حلمي عةلي شةريف‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫‪49‬‬


‫َ‬ ‫دةيانةوي بةميدياي ثاشكؤو‬ ‫يةك َييت و ثارتي‬ ‫بةناوي ئازادييةوة ئاب ِروي نةيارةكانيان بةرن‬ ‫سؤران عومةر‬ ‫هيناوةتة ناو ذياني‬ ‫كلتوري كورد كوذي زؤر بواري‬ ‫نابةجيي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي كوردةواري‪ ،‬ئةو كلتورةي كةلةئةشكةوتةوة‬ ‫تاك و‬ ‫طوازرايةوة ناو ئيدارةو دةسةآلتي شار‪َ ،‬تييدا سوكايةتي‬ ‫جنيوو ناوز ِراندن َميذويةكي دورو‬ ‫بةيةكتركردن و كوشتن و َ‬ ‫نزيكي بةحزبة باآل دةسةتةكاني شاخ و شارةوة هةية‪.‬‬ ‫ئةم ِرؤ لةجوانترين ثرؤسةي َئالوطؤ ِري دةسةآلت دا‬ ‫َ‬ ‫كةهةلبذاردنة ثةنا بؤ هؤكاري شياو َ‬ ‫دةبري لةبةرامبةر ناشيرين‬ ‫بةكارهيناني ميدياية بؤ دذايةتي‬ ‫كردني يةكتري دا‪ ،‬ئةويش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةئةقلي خويَنةري كورد بةو‬ ‫كردني يةكتري و طةمة كردنة‬ ‫هةموو ثارة َ‬ ‫خةيالييةي كةدةيدةنة ئةو طؤظارو ِرؤذنامانةي لةم‬ ‫ماوةيةدا بينراون‪.‬‬ ‫من واي نابينم بةتةمةني نؤ َ‬ ‫سالةي ميدياي ئةهلي‬ ‫كةيةكيتي يان ثارتي هاوكاري‬ ‫هيندةي ذمارةي طؤظاريَك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شيلكاري ياساو‬ ‫ثي‬ ‫و‬ ‫َزي‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫بي‬ ‫و‬ ‫سوكايةتي‬ ‫دةكات‬ ‫دةرضوني‬ ‫َ َ‬ ‫َِ‬ ‫كرابيت‪ ،‬بةآلم كةديَشنة‬ ‫ئةخالقيةتي كاري ِرؤذنامةنوسي َ‬ ‫سةر باسي ميدياي ئةهلي دةمدريَذ دةكةن و ِرةخنة لة ِراثؤرت‬ ‫و َ‬ ‫هةوالَيك دةطرن طواية ناوز ِراندن و سوكايةتي َتيداية بؤ‬ ‫بةرثرسان و حزب و حكومةت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دةمةوي ئةوة َبلَيم « ِريَطا» لةم كاتة ناسكةي‬ ‫بؤية َليرةوة‬ ‫قؤناغي َ‬ ‫َ‬ ‫دةطري لةو كارةناشياوانةو‬ ‫هةلبذاردن دا خؤي بةدور‬ ‫َ‬ ‫َني و‬ ‫لةهةولي ئةوةداية هةموو دةنط و ِر َ‬ ‫ةنطيك بدوي َ‬ ‫بةئةخالقياتي شةرةفي كاري ِرؤذنامةنوسيةوة كار بكات‪،‬‬ ‫بةآلم طلةيش لةوانة وةرناطريَت كةدةرطاكانيان دادةخةن‬ ‫َ‬ ‫هةبيت يان‬ ‫بة ِروي ِرؤذنامةنوسانمان داو‬ ‫نايانوي قسةيان َ‬ ‫ناويَرن خاوةني قسة بن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي لةهةولي ناوز ِراندني نةيارةكانياندا‬ ‫َ‬ ‫مؤدؤليكي ناشيرين‬ ‫دةركردني َليشاوة طؤظاريَكيان كردؤتة‬ ‫َ‬ ‫بؤ كةمكردنةوةي بةهاي ميدياي ئازادو ماندوكردني خويَنةر‬ ‫لةوةي كةبةيةك ضاوو بةيةك َثيوةر تةماشاي ئةم ثاشا‬ ‫طةردانيةي ئةم ِرؤ بكات‪.‬‬ ‫كةكي ثارة دةدات بةو ضةندين‬ ‫زؤر ِرون و ئاشكراية‬ ‫َ‬ ‫طؤظارةي كةماوةيةكة بآلودةبنةوةو ثةتاي طؤظار دةركردنيان‬ ‫لةثيشتردا وةزارةتي ِرؤشنبيري ضةندين‬ ‫توشبووة‪ ،‬وةك ضؤن َ‬ ‫ِرؤذنامةو طؤظاري بةناوي سةربةخؤوة هاوكاري دةكات و‬

‫‪50‬‬

‫ذمارة (‪20 - )13‬ي حوزةيراني ‪2009‬‬

‫بةرثرسيك يان لق و‬ ‫يةكيك لةو طؤظارو ِرؤذنامانةش‬ ‫َ‬ ‫هةر َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي لةثشتيةوة بوون‪ ،‬وةك ضؤن‬ ‫مةلبةنديَكي َ‬ ‫هةر بةرثرسة بؤتة خاوةني دةزطايةكي ئيعالمي و َثيطةي‬ ‫ني‪ ،‬جطة لةوة‬ ‫ثي‬ ‫َ‬ ‫ثي َ‬ ‫دةشكي َ‬ ‫بةهيز دةكات و نةيارةكاني َ‬ ‫خؤي َ‬ ‫بةليشاو دةدات بةضةندين‬ ‫نوسينطةي سةرؤكي حكومةت ثارة َ‬ ‫بةبي ئةوةي بةدواداضون و ئاطادارييان‬ ‫ِرؤذنامةو طؤظار َ‬ ‫هةبي‪،‬‬ ‫بآلوكراوانة‬ ‫ئةو‬ ‫ؤذنامةواني‬ ‫ر‬ ‫كاري‬ ‫لةتيراذو ناوة ِرؤكي‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةديَتة سةر باسي واقيعي ِرؤذنامةوانيش دةل َي فةوزايةو‬ ‫ؤذنامةنوسانيك‬ ‫جاسوسن‪ ،‬جةنابي سةرؤك ِراست دةكات ِر‬ ‫َ‬ ‫هةية جاسوسن‪ ،‬بةآلم جاسوسي تؤن كةلةنوسينطةكةت ثارة‬ ‫وةردةطرن‪.‬‬ ‫زؤر لةو كةسانةشي كةميدياي ئةهلييان بةوة تؤمةتبار‬ ‫َني و شتي َبي َ‬ ‫دةكرد طواية ناوي َ‬ ‫بةلطةو َبي‬ ‫خةلكي دةز ِري َ‬ ‫بنةما بآلودةكاتةوة‪َ ،‬ئيستة هةر ئةو كةسانة طؤظار دةردةكةن و‬ ‫مالي َ‬ ‫ويَنةي َ‬ ‫خةلكي و شويَني نوستن و دانيشتني بآلودةكةنةوة‬ ‫لةكاتيكداية كةئةو كةسة ئةطةر ِراستطؤيةو جورئةتي‬ ‫ئةمة‬ ‫َ‬ ‫جيطري ئةو‬ ‫هةية با ويَنةي تةنها ذوري ميواني سةرؤك و َ‬ ‫حكومةت نيشان بدات كةئةو ماوةيةكي زؤر دةم ِراستي بووة‪.‬‬ ‫هةلبذاردن ئةو َ‬ ‫بةنزيك بونةوةمان لةث ِروثاطةندةي َ‬ ‫هةولة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي بةجؤريَكي َلي َ‬ ‫كةخةلكي‬ ‫دي‬ ‫ناشيرينانةي َ‬ ‫تةواو نيطةران دةكةن لةميدياي نوسراو بةتايبةتي طؤظار‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةخةلكي َبلَين ئةم واقيعة بؤتة‬ ‫دةيانةوي‬ ‫يةكيتي و ثارتي‬ ‫َ‬ ‫هيندة بآلوكراوةي َتيدا بآلودةكريَتةوة‪.‬‬ ‫فةوزا َ‬ ‫َ‬ ‫دةمي َنيتةوة ئةو‬ ‫ئةوةي‬ ‫و‬ ‫دةبي‬ ‫تةواو‬ ‫بذاردنيش‬ ‫هةل‬ ‫بةآلم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طؤظارو ِرؤذنامانة كة ِراستطؤن و بؤ سةنطةر طرتن لةكةس‬ ‫دةرنةضوون‪َ ،‬ليرةوة َثيويستةكات ئةو الثة ِرة زةردانة جيا‬ ‫بكريَتةوة لةو َ‬ ‫كةساآلنيكة‬ ‫هةولة جوانانةي ميدياي ئةهلي‬ ‫َ‬ ‫تةمةني هةيةو بؤتة هؤكاري ئةوةي َ‬ ‫خةلكي كوردستان‬ ‫لةنهينيةكانيان بؤ ئاشكرا َبيت و بزانن ضي لةم وآلتة‬ ‫بةشيك َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةطوزةري و ِرؤذانةو مانطانةو ساآلنة ضةنديَك‬ ‫مةحرومةدا‬ ‫َ‬ ‫دةدزري‪.‬‬ ‫لةداهاتي‬ ‫دةضيتة‬ ‫يةكيتي و ثارتية‬ ‫كةبةليشاو داهاتي ئةم وآلتة َ‬ ‫َ‬ ‫ئةوة َ‬ ‫كةسيك‬ ‫طيرفاني ضةند‬ ‫بةرثرسيكيان و جطة لةخواو ضةند َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةرفكردةكري‪.‬‬ ‫نازانري ضؤن و بؤضي‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.