Poznański prestiż - czerwiec 2020 by mediaexpertspl

Nr 4 (39)

CZ E RW I E C 2 0 2 0 I S S N 25 4 3 - 9 57 X

WILLA & RESTAURACJA

SARBINOWSKA Klimatyczne miejsce

RAPORT

o nieruchomościach

PIOTR GŁYDZIAK Just Cars Club – luksus na czterech kołach

Subiektywny przegląd nagłówków prasowych, czyli jak Kubuś Puchatek uratował mój świat

Poznański Prestiż

Dziecko, jak to teraz będzie? – dla mojej mamy, pomimo mojego wieku, zawsze będę dzieckiem. Mamo, jeszcze nigdy tak nie było, żeby jakoś nie było – jedno z moich ulubionych zdań Kubusia Puchatka przychodzi mi z pomocą.

13 marca / WHO ogłasza – Europa nowym epicentrum epidemii. Odwołane Grand Prix Fomuły1. Lamborghini zamyka fabrykę. Orlen produkuje płyn do dezynfekcji. Urzędy skarbowe zamknięte do odwołania. Polskie szpitale przekształcone w oddziały zakaźne. Sklepy wprowadzają limity na niektóre produkty. Rząd ogłasza wprowadzenie stanu epidemicznego. / Świat, który znam, staje na głowie. Jak to? Nie będzie Formuły1???

14 marca / Jeśli spadniesz na kogoś, nie wystarczy powiedzieć, że nie

chciałeś. W końcu ten ktoś też wcale nie chciał, żebyś na niego spadał. / Działalność galerii handlowych ograniczona. Zamknięte restauracje, puby, kluby, bary i kasyna. Zakaz zgromadzeń powyżej 50 osób. / Będę gotować – przyrzekam sobie. I zaprzyjaźnię się z e-commerce. Może zamówię sobie czapeczkę z logo Mercedesa? To mój ulubiony team.

15 marca / Jestem tu gdzie stoję, ale jeśli się ruszę, to mogę się zgubić / Zostaje przywrócona kontrola na granicach. Granice Polski pozostaną zamknięte dla cudzoziemców. Wstrzymane zostają międzynarodowe połączenia lotnicze. / Zamieram. Nie mogę się ruszyć. To już dla mnie zbyt wiele. A tak chciałam w tym roku Formułę na żywo zobaczyć…

16-30 marca / Mam w spiżarni dwanaście garnczków, które wołają mnie już od godziny. / Tanieje paliwo. Wirus zamyka fabryki Ferrari i Porsche.

HBO i Netflix notują rekordowe wzrosty. UE prosi o zmniejszenie jakości streamowanych filmów. Internet nie daje rady. Polsat wyświetla film Kevin sam w domu. Bohaterowie Big Brothera nie mają pojęcia o epidemii, od miesiąca siedzą w zamknięciu bez dostępu do telewizji. Polacy szturmem rzucili się na sklepy spożywcze. Kubica reasumuje: czuję się jakby mnie przejechał czołg. / Przyszła wiosna. Jestem spokojniejsza, zapasy zrobione i nie wiem czy można je już jeść czy jeszcze na coś czekamy?

Kwiecień / Im bardziej Puchatek zaglądał do środka, tym bardziej tam Prosiaczka nie było.

Święta Wielkanocne bez święconki. Pies jechał samochodem autostradą, właściciel uczył go kierować. Nietypowe zasady kwarantanny, kobiety mogą wyjść tylko we wtorki, czwartki i soboty. Kraków zaciemnia ulice, będzie jak podczas wojny? Maseczka we własnym aucie, czy trzeba ją nosić? Wyrzucił żonę z balkonu, tłumaczył się stresem związanym z epidemią. Ujemna cena ropy naftowej. Wyścigi bez publiczności w Formule 1 będą dziwne. / Im dalej, tym głupiej. Urodziny. Nagrany przeze mnie f ilmik pobił rekord wyświetleń – zobaczyło go przeszło 400 tysięcy osób. Zostałam influencerem. Jednorazowym.

Maj / Nie widziałem Maleństwa już dosyć długi czas i jeśli go dzisiaj nie zobaczę, to ten czas będzie jeszcze dłuższy.

Co mi Panie dasz Beaty Kozidrak w wykonaniu 732 muzyków, oczywiście online. #hot16challenge podbija Internet, mamy już milion złotych! Restauracje ponownie otwarte, ale z obostrzeniami. Formuła 1 straciła już setki milionów dolarów.

FOT. FILIP OLCZAK

Brakuje mi ludzi, przyjaciół, spotkań. Zamówiłam pizzę na wynos. Smakowała jak nigdy. W tv powtórki zeszłego sezonu F1.

Czerwiec / Jaki dziś dzień? – zapytał Puchatek. / Dziś – odpowiedział Prosiaczek. / To mój ulubiony dzień. / Bo dzień spędzony z Tobą to mój ulubiony dzień. Więc dzisiaj jest mój nowy ulubiony dzień! / Dzień dobry Państwu! Dobrze znów być z Wami! / PS. Formuła 1 wraca do akcji w lipcu.

ALICJA KULBICKA redaktor naczelna

Największy INSTYTUT & MEDICAL SPA w POLSCE

OBCHODZIMY 5 URODZINY!

U nas jest bezpiecznie! Dbamy o bezpieczeństwo naszych pracow ników i klientów. W naszym Instyt ucie z najwyższą starannością przestrzegamy rygorystycznych norm sanitarnych.

Zachwycamy Efektami

*promocyjne serie dotyczą zabiegów z wykorzytaniem technologii na ciało, nie dotyczą zabiegu tim ure, promocje nie łączą się.

*promocyjne serie dotyczą zabiegu

tim ure, promocje nie łączą się.

** ferty obowiązuje do końca czerwca.

Poznański Prestiż

Dobro jak kostki domina FELIETON: MAGDALENA CIESIELSKA / redaktor magazynu „Poznański Prestiż”

Wszyscy żyjemy na tym świecie, po którym ręka w rękę kroczą: dobro i zło, grzech i niewinność. Zamknąć oczy na jedną jego połowę, by żyć w spokoju i bezpieczeństwie – to jakbyśmy chcieli dla większej pewności wędrować z zamkniętymi oczami wśród urwisk i przepaści. Oscar Wilde Stoję w kolejce do kasy w jednym z supermarketów. Wypakowuję zapakowany po brzegi wózek. Produkty lądują na taśmie i mkną ku kasjerce. Przychodzi do zapłaty. Pani podaje kwotę końcową. Ja otwieram torebkę, zaczynam nerwowo szukać portfela. „No, nie ma. Ale wstyd. Co ja teraz zrobię?” – z przerażeniem dudnią myśli, gwałtownie poszukując rozwiązania. To nie kieszonkowiec, żadna kradzież. To moja wina. Choć nie jestem typem roztrzepanym – wręcz przeciwnie – babskie uwielbienie do torebek mnie zgubiło. Przekładając wszystkie potrzebne i mniej potrzebne akcesoria wypełniające zakamarki torby, nie przełożyłam tego, co najważniejsze. Bez gotówki, bez kart, po prostu bez portfela (a to jeszcze nie były czasy blików) stoję i próbuję poprosić o wstawienie siatek za ladę. Tłumaczę, iż mieszkam niedaleko, za chwilę wrócę, aby zapłacić. Jak to dziwacznie brzmi... Wszyscy patrzą na mnie jak na uciekinierkę z innej planety. Ciśnienie z nerwów mi podskakuje. Aż tu nagle, ku mojemu zdziwieniu, pojawia się nieznajomy wybawiciel. Starszy pan ze srebrzysto-siwym zaczesem. Przepiękną polszczyzną zwraca się do mnie i oferuje swoją pomoc. Ktoś obcy zapłacił za moje zakupy, za zakupy mojej rodziny. Niewiarygodne? A jednak prawdziwe. W przeciągu kwadransa studenckiego byłam z powrotem i oddałam całą sklepową należność dobrotliwemu Jegomościowi.

W okresie pandemii, w czasie ludzkich tragedii wielokrotnie podawane są przykłady ogromnego poświęcenia, braterstwa, pomocy niepodszytej cwaniactwem. To wszystko cieszy i napawa dumą, że są ludzie, którzy mają serca. Jednak takich prze-

jawów większego czy mniejszego dobra nie trzeba daleko szukać. Dobrych ludzi spotykam na każdym kroku, chociażby ten powyższy epizod jest doskonałym tego przykładem. Po prostu wierzę w ludzi. Pomimo

natłoku infantylnych jednostek, hipokrytów i megalomanów naszych czasów, chcę wierzyć w ludzką bezinteresowność, szlachetność uczuć i serdeczne gesty. Zawsze staram się dawać to, co otrzymałam – zgodnie ze starym porzekadłem, iż „dobro zawsze do człowieka

wraca”. Funkcjonuję na zasadzie domina dobrych uczynków i pozytywnych myśli. Na swojej drodze życia napotkałam przeróżne osoby, których entuzjazm, nadzieja, szczerość wywarły na mnie wielki wpływ. Pamiętam wiele cennych rozmów, historii, niesamowitych opowieści obcych mi osób, których spotkałam np. w podróży, na spacerze, w miejscach mojej pracy, a także w wielu codziennych – wydawałoby się – prozaicznych okolicznościach, w często komicznych i zwariowanych sytuacjach. Niesamowite, że z kilkoma osobami, spotkanymi niespodziewanie, stale mam kontakt. Z innymi nie mam, jak to w życiu bywa, choć często z serdecznością i uśmiechem wspominam ich emanujące dobro. I zawsze sobie myślę, że po coś ich w życiu spotkałam. Pojawili się na mojej drodze nie bez przyczyny… Rozmawiając czy słuchając, lubię patrzeć ludziom w oczy. Nie unikam kontaktu wzrokowego. Wprost przeciwnie. Wierzę, że oczy są zwierciadłem naszej duszy, że widać w nich szczere intencje.

zdj ęc i e : Patryk Pawłowski

Nieoczywisty Poznań

Prestiżowy biznes 50 INITI PROTECTION Bezpieczne otoczenie to nie puste słowa

Poznański Prestiż

Temat z okładki 24 JUST CARS CLUB Luksus na czterech kołach

Design

Prestiżowe miejsce

54 DeGosh Manufaktura Wnętrz i Mebli Bogaty wachlarz usług

70 SHERATON, MAGDALENA ELIASZ HOTELE wymyślane na nowo

Nieruchomości

Muzyka

58 RAPORT: WIRUS NIE ZATRZYMAŁ poznańskich deweloperów

72 ALONA SZOSTAK Zabieram ludzi w moją podróż życia

61 PZFD, ANDRZEJ MARSZAŁEK Ceny nieruchomości nie spadną?

Prestiżowy jubileusz

64 DOM-EKO, AGNIESZKA BANASZAK Tumsky Residence

30 UNIA WIELKOPOLAN Jubileusz 30-lecia

66 NICKEL DEVELOPMENT, EDYTA KOŁODZIEJ Nie odkładamy naszych planów

Prestiżowa firma 32 AVIVA Pewność i bezpieczeństwo w niepewnych czasach 42 PROdentis, KSYMENA ZIELIŃSKA-WASIELEWSKA Z natury jestem estetką

68 AGROBEX, LUCYNA JARCZYŃSKA Rynek nieruchomości odporny na kryzys

Kulinaria 76 BIG BONJOUR, VICTOR CHUDZIŃSKI Z miłości do pieczywa 78 WILLA & RESTAURACJA SARBINOWSKA Klimatyczne miejsce 82 PRESTIŻOWE ŚNIADANIA TOP 4, Najlepsze śniadania w Poznaniu 84 POSNANIA FOOD FYRTEL Moto 86 RAPORT: (AUTO)DESTRUKCJA – czy na pewno?

Shopping

Podróże

36 STARY BROWAR Odmrażamy szafy

90 POLSKA Mazury – cud natury! Na grzyby do Borów Tucholskich?

Moda 38 ORSKA Wspomnienia utkane na peruwiańskich wyżynach

Zdjęcie 94 #BYCKOBIETA on Tour 30 kobiet

Książki 41 MARIA KRZEŚLAK-KANDZIORA Bookowski przewodnik

Będzie się działo

Kultura 360°

Zdjęcie z kalendarza

46 Agata Wittchen-Barełkowska, Mikołaj Maciejewski Instytucje przyszłości

96 Zapowiedzi

99 DRUŻYNA SZPIKU Karolina Olejniczak i Dominik Grabowski-Doniu

M A G A Z Y N N O W O C Z E S N E G O P O Z N A N I A K A | poznanskiprestiz.pl | fb.com/poznanskiprestiz WYDAWCA: Media Experts Sp. z o.o. REDAKTOR NACZELNA: Alicja Kulbicka, alicja.kulbicka@poznanskiprestiz.pl REDAKTOR PROWADZĄCY: Michał Gradowski, m.gradowski@poznanskiprestiz.pl REDAKTOR MERYTORYCZNY/SEKRETARZ REDAKCJI: Magdalena Ciesielska, magdalena.ciesielska@poznanskiprestiz.pl

REDAKTOR MOTO/ SOCIAL MEDIA SPECIALIST: Filip Olczak, filip.olczak@poznanskiprestiz.pl

ADRES REDAKCJI: ul. Grodziska 14, 60-363 Poznań tel./faks 61 820 41 75

DORADCA KLIENTA BIZNESOWEGO: Beata Ratajczak, beata.ratajczak@poznanskiprestiz.pl

DRUK: CGS drukarnia Sp. z o.o.

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD: Lukasz@Sulimowski.com

MAGAZYN BEZPŁATNY Lista dystrybucyjna dostępna na stronie internetowej: www.poznanskiprestiz.pl

Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść reklam i nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Przedruk w całości lub części dozwolony jedynie po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawnictwa Media Experts Sp. z o.o. Wszelkie przedstawione projekty podlegają ochronie prawa autorskiego i należą do osób wymienionych przy każdym z nich. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ma prawo odmówić ich publikacji bez podania przyczyny.

ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Kacper Lewandowski

18 Poznański Prestiż

NY w czasach zarazy „Wszystko mija, nawet najdłuższa żmija” zafraszkował sobie kiedyś S.J. Lec, co odnosi się na szczęście także do pandemii.

Jak wygląda w tej kwestii Nowy Jork, jedno z najbardziej dotkniętych pandemią

miejsc na świecie? Miasto, w którym w szczycie wirusowego kryzysu liczba zachorowań przekraczała 6300 przypadków dziennie, z liczbą zgonów sięgających 590?

FELIETON I ZDJĘCIA: AN NA SCH M IDT- FIE D LE R Wraz z rodziną przez rok mieszka w Nowym Jorku, mieście, które uwielbia i nieustannie eksploruje. Zbiera wrażenia i obserwacje, wyszukuje ciekawostki i opisuje je na blogu www.newyorkpuzzle.pl/blog oraz www.facebook.com/NewYorkPuzzle

owy Jork zawsze był synonimem buzującej, erotycznej wręcz energii. Idąc jego ulicami czuło się tętno miasta, nieco przyspieszone, mocne, niespo-

kojne. Bogata oferta różnorodnych wydarzeń kulturalnych, sportowych, towarzyskich, edukacyjnych i komercyjnych

sklepów spożywczych, kurierów, pielęgniarek – najbar-

oraz miejsc do odwiedzania i podziwiania – zachwycała

dziej narażonych na zakażenie wirusem.

i przytłaczała jednocześnie. Nigdzie indziej nie doświad-

Społeczność Nowego Jorku doceniła, jak ważna

czało się chyba tak mocno syndromu FOMO, Fear of

jest ta grupa dla funkcjonowania miasta. Powszechne

Missing Out, czyli lęku przed przegapieniem czegoś.

i bardzo widoczne są podziękowania: w oknach, na bal-

Oczywiście wszystko to zamarło. Nowy Jork, jak

konach, sklepach, ogródkach, przystankach autobu-

wiele innych miast, przeszedł właśnie wymuszony udar

sowych, drzwiach instytucji. Profesjonalne i amator-

i hospitalizację – dość powiedzieć, że liczba użytkowni-

skie, proste i wyrafinowane, nieporadne i pomysłowe.

ków metra spadła o prawie 90 proc. Bogaty Manhattan

Codziennie o 19:00 z balkonów i podwórek słychać gło-

praktycznie opustoszał. Mieszkańcy dzielnicy pospiesznie

śny aplauz, wuwuzele, gwizdki, krzyki, klaksony i alarmy.

ewakuowali się do swoich letnich siedzib, gdzie pracując

Zatrzymują się często przechodnie i klaszczą do wtóru.

i ucząc się zdalnie, przeczekują kryzys. W tym czasie bied-

Dzieci w szkołach robią laurki dla pracowników medycz-

niejsze dzielnice – zwłaszcza Bronx, Staten Island, część

nych – zarówno znanych, jak również tych anonimowych.

Brooklynu – walczyły zaciekle z zarazą. Wirus uwypuklił

W takiej atmosferze powszechnego uznania i szacunku

bowiem nierówności. Biedne, „kolorowe” społeczności,

nie zdarzają się sytuacje szykanowania pracowników

zmagające się z dziedziczonymi od pokoleń wyklu-

medycznych, raportowane niestety w Polsce.

czeniami, oraz rzesza imigrantów w 75 proc. zasilają

Nastał piękny, rozkwiecony maj, ucichło wreszcie

szeregi tzw. essential workers – pracowników transportu,

nieustanne i niezwykle przygnębiające wycie karetek. Miasto (nieśmiało) i metropolia (bardzo ostrożnie) wracają do jako takiej normalności. W piękne, słoneczne dni parki pękają w szwach, choć trzeba przyznać, że wszyscy starają się utrzymywać narzucony społeczny dystans i siedzą w maskach. Zapominalskim lub niefrasobliwym patrole policyjne lub wolontariusze wręczają maseczki. Coraz więcej czynnych jest knajpek i restauracji, niestety na wynos lub w dostawie. Przed lokalami kłębią się spore grupki klientów – wygłodniałych bardziej niż jedzenia normalnych kontaktów międzyludzkich. To przeorientowanie jest widoczne we wnętrzach lokali. Tam zamiast stołów i krzeseł piętrzą się puste kartony do pizzy czy pudelka na sushi. Ekolodzy już alarmują, że zużycie wszelakich materiałów jednorazowego użycia w związku z pandemią wzrośnie dramatycznie, w tej kwestii cofamy się znacznie. Istotna większość sklepów, tych nieoferujących artykułów

19 Poznański Prestiż

pierwszej potrzeby, pozostaje nadal zamknięta (w momencie, kiedy piszę ten tekst zapowiedziane jest otwarcie Nowego Jorku, choć niecałkowite, na 8 czerwca). Szkoły na pewno pozostaną nieczynne do końca roku szkolnego. Wszystkie dzieci otrzymają promocję do kolejnych klas. W podstawówkach wystawiane mają być tylko dwie oceny: spełnia oczekiwania lub wymaga poprawy. Dla tych ostatnich zaplanowane są letnie szkoły, takie zmasowane zajęcia wyrównawcze.

z jego krajobrazu. Ciekawe, czy zmieni się polityka władz

Nie jest to pierwszy kryzys, z jakim boryka się miasto.

miasta, nastąpi przeorientowanie strategii? Krytycy zarzu-

Nowy Jork wykaraskał się z ran po Wielkim Kryzysie lat

cają bowiem rządzącym, że interesy turystów i deweloperów

30-tych, po atakach z 11 września, tornadach i innych zawie-

oraz związana z tym postępująca gentryfikacja są ważniej-

ruchach. Przetrwa więc i to załamanie, mimo że wiele drob-

sze niż potrzeby mieszkańców. Nowy Jorku nasz ulubiony –

nych interesów, restauracyjek, sklepików na stałe zniknie

zdrowiej i wracaj do formy!

Poznański Prestiż

Bo w życiu nic nie dzieje się bez przyczyny F E L I E T O N : BARTEK JĘDRZEJAK

Jestem wrogiem korpomowy. Kiedy słyszę korpo wstawki, mam ciarki na placach… albo dobrze się bawię. Wywołują bardzo szeroki uśmiech na mojej twarzy. Nie zawsze wypada śmiać się głośno, ale szeroko i po cichu – to co innego. „Jesteśmy drużyną”, „Gramy do jednej bramki”, „Jedziemy na tym samym wózku”. Mam łzy w oczach, ze śmiechu. Nie wzruszenia. Bo faktycznie jedziemy, ale tylko w kierunku sukcesu. Wtedy nasz wózek mógłby być gumowy. Więcej osób się zmieści. Kiedy wbrew założeniom obieramy kierunek przeciwny, w wózku jest wygodne miejsce, ale tylko dla nas, dla jednej osoby. Pierwsza klasa ze wszystkimi wygodami. Nie ma tłumu, bo jak powiedział znany pisarz Javier Moro: „Sukces ma wielu ojców, tylko klęska jest sierotą”. Podobnie było, kiedy słyszałem, że w życiu nic nie dzieje się bez przyczyny. Mam problem, coś się wali, tracę, zostaję sam, przegrywam. Dla mnie to koniec świata. Złość, żal, poczucie winy, lęk przed tym, co będzie, czy będzie i jak będzie, mocno podkopane poczucie własnej wartości. Słyszę: nic w życiu nie dzieje się bez przyczyny. I jak tu zachować spokój? To akurat wywoływało u mnie złość. Do czasu, kiedy życie nie zweryfikowało. Ja, Bartek Jędrzejak jestem przykładem na to, że faktycznie wszystko jest gdzieś zapisane. Ma swój sens, cel i drogę. Nie zawsze prostą, ale zawsze wiodącą do celu – w życiu prywatnym i zawodowym. Z doświadczenia wiem, że tak po prostu miało być. Zamknięcie jednych drzwi powoduje otwarcie

drugich. Najważniejsze, żeby robić to głową. Otwarte na raz drzwi i okna powodują prze-

ciąg. W takich warunkach nigdy nie będziemy mieli porządku na biurku. Wiatr rozwieje papiery. Jedną stertę ułożymy, druga pofrunie – i tak bez końca. Robota głupiego. Dlatego po kolei. Najpierw

zamykamy, potem otwieramy. Często życie zamyka za nas, wbrew naszej

woli. Pamiętajcie jednak, że skoro zamknęło, to zaraz coś otworzy. Bo w życiu nic nie dzieje się bez przyczyny.

Marzenia o szkole aktorskiej. Przygotowania, lekcje, trudny egzamin – inny niż wszystkie. Bo w końcu nie na każdym zagląda się kandydatowi w zęby. Na przekór rodzicom, którzy nie zabronili, ale perswadowali, że mój wybór nie jest najlepszy. Nie ma przyszłości, z tego nie będzie pieniędzy. Oblewam. Nie dostaje się na wymarzone studia. Komisja mówi mi „NIE”. Świat się wali, marzenia w gruzach. Nie mam siły, żeby z tarczą wrócić do domu. Teraz już wiem, że tak po prostu miało być. Wiem i dziękuję za to komisyjne „NIE”. Dzisiaj zdaję sobie sprawę, że na aktora się nie nadaję. I nie chciałbym nim być. Wtedy tego nie wiedziałem, teraz tak. To nie dla mnie. To,

co kiedyś wydawało się gruzami mojego świata, dzisiaj, z perspektywy czasu, nabiera innego wymiaru. Lata pracy. Poświęcenie, oddanie, pasja. Wzywa mnie. Pali papierosa. Mówi:

„Zwalniam Cię. Nie ma specjalnego powodu. Po prostu zmieniam zespół redakcyjny. Taka polityka. Jesteś młody, zdolny, dasz sobie radę. A mi jeszcze kiedyś podziękujesz”. I znowu ruina. Totalne dno. Młody, ambitny, pierwsze własne M do odbioru, plany na przyszłość. Chwalony, nagradzany, przekonany, że jest bardzo dobrze – i nagle okazuje się, że jest bardzo źle. Zbieram się jakoś. Nie jest łatwo, idę dalej. Teraz już wiem, że tak miało być. Lata temu, ruina. Teraz, gdybym spotkał, jestem pewien, że byłby bukiet kwiatów, uśmiech, podziękowanie i kolacja. Miałaś rację, że kiedyś Ci podziękuję. Gdyby nie Ty. Gdyby nie to zwolnienie lata temu, nigdy nie byłbym tu, gdzie jestem. Dzięki Tobie jestem szczęśliwy i spełniony zawodowo. Kocham to, co robię. To, co kiedyś wydawało mi się ruiną, dzisiaj jest najpiękniejszą konstrukcją, a Ty jesteś jej główną projektantką. Od Ciebie się zaczęło. Zamknęłaś zawodowe drzwi, a życie samo otworzyło kolejne. Nie tylko zawodowo. Prywatnie jest tak samo. Najgorzej zawieść się na kimś bliskim. Przyjaciel, mąż, żona, kolega, koleżanka. Po prostu bliski. Któż nie przeżył zawodu. Ja tak. Bardzo bolało. Bo jak ma nie boleć, kiedy nagle przekonujesz się, że żyjesz w innej rzeczywistości? Swojej. Real jest inny. Fałsz, kłamstwo, zdrada. I to najbliżsi. Konstrukcja się wali. Nie raz mi runęła. Ale teraz już wiem, że w życiu… Tak jak radio i telewizja nie znoszą ciszy, tak życie nie znosi próżni. Coś się kończy, coś zaczyna – i ja to wiem. I oglądając się za siebie, dziękuję, że tak właśnie się stało. Lepiej

żyć w pełnej świadomości, niż jej nie mieć. Gdybym w życiu

nie podjął kilku trudnych decyzji, gdybym kilku bolesnych nie przyjął na klatę, nigdy nie byłbym tu, gdzie jestem. Jestem szczęśliwy – i dobrze, że jestem właśnie tu. Ale doprowadziła mnie w to miejsce nie zawsze łatwa droga. Były momenty, że chciałem zrzucić plecak i powiedzieć: „Dalej nie idę”. Jeśli teraz Wasze konstrukcje leżą, zapewniam, że za jakiś czas – tak jak ja – spojrzycie z uśmiechem… w dół, z dachów waszych nowych, wysokich budynków. Pamiętajcie, że w życiu nic nie dzieje się bez przyczyny.

zdj ęc i e : archiwum autora

Poznański Prestiż

#Paddymania FELIETON: MARTA SZOSTAK /

kierownik marketingu Teatru Muzycznego w Poznaniu

Do trzech razy sztuka. Zaczynałam z myślą o kwietniu, próbowałam przed majem, ale dopiero czerwiec dał realną szansę na to, by z poplątanych kłębków myśli upleść wreszcie kawałek felietonu. Równie mocno, co z powrotu „Poznańskiego Prestiżu” na drukarskie prasy, cieszę się z tego, że będzie mi dane zagościć na jego łamach przez kilka najbliższych miesięcy. Mam na imię Marta, pracuję w Teatrze Muzycznym w Poznaniu i jestem tutaj, by opowiedzieć Wam o Paddym. Co to za jeden, spytacie? Otóż Paddy, Drodzy Czytelnicy, to mężczyzna, który sto dwadzieścia lat temu za wielką wodą wzbudził sobą histeryczny szał, nazywany paddymanią. To bożyszcze kobiet i sól w oku mężczyzn, to showman, filantrop i jeden z najbogatszych artystów swoich czasów. Pianista, kompozytor, polityk, premier.

Paddy to znany nam (nie)doskonale… Ignacy Jan Paderewski.

Bohater musicalu Virtuoso, którego premierę będziecie mogli obejrzeć na naszych

deskach już jesienią tego roku. Głęboko wierzymy, że będzie to możliwe, i jesteśmy pewni, że warto o ten spektakl zawalczyć. Powiedzmy sobie szczerze: każdy z nas zna o Ignacym Janie kilka faktów na krzyż. Zwłaszcza tutaj, w Poznaniu, jego postać obdarzana jest wyjątkową estymą, której nie zamierzam mu odejmować. Odkąd jednak staliśmy się częścią projektu Instytutu Adama Mickiewicza, inicjatora musicalu, dla wielu z nas Paderewski stał się objawieniem, które pociągnęło za sobą wiele nurtujących pytań. Dlaczego nie mówi się u nas o paddymanii? Dlaczego to nie my nazywamy „Paddym” mężczyznę, który po wejściu na imprezę momentalnie kradnie uwagę wszystkich kobiet? Dlaczego poświęcając tyle uwagi jego politycznym (niepodważalnym!) osiągnięciom, nie mówimy także o jego błyskotliwej karierze i niesamowitej charyzmie? O tym, że był człowiekiem z krwi i kości, który tak jak my, na przemian wątpił i wierzył w siebie, który uwodził i był uwodzony, który śmiał się do rozpuku, cierpiał i kochał do szaleństwa?

Wiecie, kto po Paderewskim wzbudził sobą podobny szał? Elvis Presley. Kolejna taka

mania wybuchła przy Beatlesach. Czas najwyższy wyrównać rachunki i poświęcić Ignacemu należytą uwagę.

Czas na Virtuoso!

W połowie maja ogłosiliśmy obsadę spektaklu i nie możemy się doczekać, kiedy zobaczymy ten dreamteam

w akcji. Wyczekujemy chwili, w której nasz Teatr znów będzie tętnił życiem, a wszystkie jego kąty (choć, jak wiecie, nie mamy ich zbyt wiele) wypełnione będą słowem, ruchem i dźwiękiem. Każdy z tych elementów przyczynia się do powstania nowej rzeczywistości, nad którą z pełnym zaangażowaniem pracuje cały zespół Teatru. Dyrekcja, artyści i realizatorzy, akustycy i oświetleniowcy, koordynacja pracy artystycznej, marketing i biuro obsługi widza, montażyści sceny, charakteryzatorki, fryzjerki, garderobiane… Wszyscy. Premiera to święto. To zaproszenie Widzów do przeżycia czegoś, czego jeszcze nie doświadczyli, a z czym my budzimy się i zasypiamy przez ostatnie miesiące.

W rolę Paderewskiego wcielą się Marcin Januszkiewicz i Janusz Kruciński. Libretto

i muzykę napisał zwycięzca organizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza konkursu, Matthew Hardy, a wsparciem dla znanego Wam doskonale reżysera Jerzego Jana Połońskiego będzie Brian Kite, dziekan Wydziału Teatru, Radia i Telewizji Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Kostiumy projektuje Agata Uchman, za scenografię odpowiada Mariusz Napierała, choreografię ułoży Paulina Andrzejewska-Damięcka, a orkiestrę poprowadzi Radosław Mateja. To naprawdę jest ekipa od zadań specjalnych.

Zapraszam na backstage. Rozgośćcie się i nie spodziewajcie się niczego, bo cokolwiek się wydarzy…

i tak Was zaskoczy. Do zobaczenia za miesiąc!

zdj ęc i e : archiwum autorki

JUST CARS CLUB – luksus na czterech kołach

Temat z okładki

Polacy kochają samochody! Któż z nas nie chciałby usiąść za kierownicą wymarzonego pojazdu? I to takiego z półki „supercars”? Prowadzenie takiego auta może być ekscytującym uczuciem, a teraz, dzięki wypożyczalniom luksusowych samochodów, jest to łatwiejsze do zrealizowania niż kiedykolwiek. Na poznańskim rynku swoje miejsce znalazła łódzka firma, która z powodzeniem podbija serca Poznaniaków. Z Piotrem Głydziakiem, właścicielem wypożyczalni aut luksusowych Just Cars Club, rozmawiamy o miłości do szybkich samochodów rozmawia : Alicja Kulbicka zdj ęcia : Kacper Lewandowski, Grzegorz Kępisty, Krzysztof Kaźmierczak, Piotr Bielewicz

Krąży taka opinia o Poznaniakach, że – delikatnie mówiąc – są oszczędni. Nie pomylił Pan kierunków ekspansji? (śmiech) PIOTR GŁYDZIAK: Naszymi klientami są miłośnicy moto-

ryzacji i komfortowej jazdy z całej Polski, w tym również z Poznania. Poznaniacy to bardzo wdzięczni klienci , którzy bardzo cenią to, co dobre za dobrą cenę, a u nas właśnie tak jest. Wynajem takiego auta to frajda, ale też dobra inwestycja, i tu chyba jest klucz do wspólnego biznesu. Na tę chwilę pięć naszych aut jeździ w wynajmie długoterminowym w Poznaniu. Dotychczasowe doświadczenia wynikające z kryzysów ekonomicznych pokazują, że marki luksusowe znacznie łagodniej odczuwają skutki spowolnienia gospodarczego. A niektóre wręcz wykorzystują sytuację do tego, żeby przyspieszyć. Jak to wygląda u Was? Oferujecie wynajem bardzo luksusowych samochodów. W waszej ofercie znajdziemy marki od Audi, poprzez Mercedesa, aż do Lamborghini czy Ferrari. Odczuwacie skutki lockdownu? Sytuacja, która się wydarzyła niestety osłabiła wiele branż. Jednak nasza firma dzięki konceptowi wynajmów długoterminowych oraz dużej różnorodności aut odczuła ten chwilowy kryzys w umiarkowany sposób. Nasi klienci to w dużej mierze przedsiębiorcy, którzy są świadomi potrzeby wspierania biznesów, a okres, kiedy autostrady były właściwie puste, był idealny, aby przetestować możliwości i moc naszych modeli. (śmiech)

Skąd wziął się pomysł na tak luksusowy biznes? Jest Pan

Ma Pan jakiś ulubiony model w swojej stajni?

po prostu miłośnikiem dobrych aut?

Obecnie pokochałem najnowszego Lamborghini Urusa,

Idea zrodziła się przede wszystkim z mojej pasji i zaintere-

który ma świetny design, niesamowite osiągi i niepowta-

sowania motoryzacją. Jednak podstawą stworzenia takiego

rzalny dźwięk wydechu, a jednocześnie może być, i często

biznesu były przede wszystkim zagraniczne modele bizne-

jest, autem rodzinnym.

25 Temat z okładki

sowe i przykłady wypożyczalni, z którymi spotykałem się w różnych krajach. Dużo rozmawiałem wtedy z właścicie-

Od kiedy istniejecie na rynku? Jakie auta macie w swo-

lami i pracownikami tych firm, obserwowałem tendencje

jej ofercie i do kogo ją kierujecie?

i rozwój potrzeb motoryzacyjnych na świecie.

Firma istnieje od 4 lat i cały czas poszerza swoją ofertę. Flota,

Wiedziałem, że przyjmie się to również u nas. Początki

którą posiadamy jest bardzo zróżnicowana. Począwszy

były różne, ale na tę chwilę mamy właściwie pełne obłożenie.

od siedmioosobowych vanów, które idealnie sprawdzają się podczas rodzinnych podróży czy szalonych wyjazdów

Samochody to piękna pasja. Żona nie jest zazdrosna?

z grupą przyjaciół, przez ekskluzywne i komfortowe auta

Uwielbiam auta sportowe. Każde z nich ma swój charakter.

do codziennej jazdy, aż po „supercars”, np. Lamborghini czy

Sportowe zawieszenie, moc silnika, kubełkowe fotele i dobre

Ferrari, dedykowane dla miłośników motoryzacji w spor-

nagłośnienie to rzeczy w aucie, które dają możliwości szyb-

towym wydaniu. Każde z aut JCC, co jest dla mnie bardzo

kiej i komfortowej jazdy – i to bardzo cenię. Moja żona nato-

istotne, zostało doposażone w indywidualne i designerskie

miast docenia takie walory, jak kolor karoserii czy tapicerki,

wnętrze, nowoczesne systemy nawigacji, bogate systemy

więc modele, które wybieramy to duet idealny. (śmiech)

multimedialne oraz efektownie brzmiące nagłośnienie.

zdjęcie : Kacper Lewandowski

26 Temat z okładki

↗

Porsche Panamera Turbo S E-hybrid Sport Turismo Moc: 680 KM V-max: 310 km/h 0-100 km/h: 3,4 sek. zdjęcie : Kacper Lewandowski

↗

Ferrari GTC4Lusso Moc: 690 KM V-max: 335 km/h Przyspieszenie 0-100: 3,4 sek. zdjęcie : Piotr Bielewicz

Ponadto nasze auta to w większości jedne z najmocniej-

modeli danej marki, inspirujemy się nowościami na naj-

szych wersji silnikowych w danym modelu. Wyposażone są

większych targach branżowych. Słuchamy i rozmawiamy

w sportowe układy kierownicze, a także sportowe zawiesze-

z miłośnikami aut i przede wszystkim z naszymi klien-

nia z możliwością wyboru trybu jazdy. To wszystko wpływa

tami. Testujemy i sprawdzamy dane konfiguracje, nowinki

na wyjątkowość użytkowania i jego komfort.

technologiczne oraz rozwiązania techniczne, aby finalnie

27 Temat z okładki

wybrać najlepszy model do naszej stajni. A który z modeli jest najchętniej wybierany przez klientów? Jest jakiś czarny koń?

Wiele firm coraz częściej zamiast leasingu samocho-

Od kilku miesięcy największym powodzeniem cieszą się

dów wybiera właśnie wynajem. To rozwiązanie jest

głównie luksusowe i sportowe modele motoryzacji typu

korzystniejsze?

Lamborgini Urus czy Huracan Evo, to stosunkowo nowe

Plusów jest wiele. Przede wszystkim nie jesteśmy typo-

modele na rynku, niewiele jest ich w Polsce, są bardzo

wym „carsheringiem”, wszystkie auta są własnością mojej

komfortowe, szybkie, a jazda nimi to bardzo miłe doświad-

firmy. Wynajem auta odbywa się z zachowaniem mini-

czenie. Wiele osób chce tego spróbować chociaż przez

malnej dawki formalności, całkowicie transparentnie, bez

kilka dni. Dźwięk silników, moment przyspieszenia, moż-

ukrytych kosztów, z możliwością rezerwacji online, co jest

liwość wyboru jazdy sportowej (do 330 km/h), niepowta-

bardzo wygodne. Do każdego wynajmu dedykowany jest

rzalny design i kolor – w tych autach to główne atuty,

opiekun, który jest do stałej dyspozycji wg potrzeb klienta.

dla których k l i e n c i w ł a ś n i e j e w y b i e r a j ą .

Wynajem możliwy jest już od jednej doby, aż po okres miesięczny czy roczny. W przeciwieństwie do leasingu

Samochody do swojej oferty wybieracie bardzo staran-

– co myślę, że jest istotną kwestią – nasza umowa nie

nie. Jak odbywa się ten proces?

obciąża historii kredytowej wynajmującego. Ponadto ofe-

Wraz z moimi współpracownikami bacznie śledzimy

rujemy duży wybór samochodów premium dostępnych od

trendy motoryzacyjne, poszukujemy najciekawszych

ręki z możliwością usługi door to door. Przywozimy auto

↖

Lamborghini Urus Moc: 650 KM V-max: 305 km/h 0-100 km/h: 3,6 sek. zdjęcie : Grzegorz Kępisty

28 Temat z okładki

pod wskazany adres na terenie całej Polski, a po zakończeniu umowy również odbieramy je od klienta.

Nasza oferta obejmuje również możliwość wystawienia naszych samochodów podczas imprez czy eventów firmowych. To dodaje charakteru i wyjątkowości wydarzeniu.

Auta klasy premium również czasem się psują, lub zdarzają im się stłuczki. A naprawy kosztują. Co z ubezpie-

Jaki klient najczęściej wybiera Wasze usługi? I czy

czeniem takiego auta? Czy klient może czuć się zabezpie-

wśród Waszych klientów są jakieś znane osoby z show-

czony finansowo w trakcie korzystania z Waszej floty?

biznesu czy świata sportu?

Auta ubezpieczone są w pełnym zakresie. Dodatkowo

Grono naszych klientów jest zróżnicowane – przedsię-

wszystkie modele zabezpieczone są powłoką ceramiczną

biorcy, pasjonaci aut, osoby zapracowane, ale ceniące

i hydrofobową, a niektóre nasze „perełki” posiadają folię

luksus i minimum formalności, osoby, które chcą co mie-

samoregenerującą, która chroni przed małymi zarysowa-

siąc mieć możliwość jazdy innym autem, ale również osoby

niami i odpryskami.

ze świata showbiznesu i sportu, co jest naszą słodką tajemnicą. (śmiech)

A co z wyjazdem za granicę? Czy wypożyczonym u Was samochodem można wyjechać w taką podróż?

Waszymi klientami są osoby z całej Polski i Europy,

Oczywiście, można bez problemu, po wcześniejszym

czy są to głównie mężczyźni na wysokich stanowiskach

ustaleniu tego z naszą firmą.

i z własnymi biznesami? Rzeczywiście, nasi klienci to głównie mężczyźni,

Jakie jeszcze usługi oferujecie? Wiem, że można wyna-

ale mamy kilka stałych klientek, które sukcesywnie wypo-

jąć auto z kierowcą…

życzają nasze auta na wypady weekendowe czy podróże

Poza standardowym wynajmem, świadczymy również luk-

biznesowe. Klienci, którzy wypożyczają auta, to głównie

susową ofertę wynajmu wraz z kierowcą, który zawiezie

zapracowani właściciele firm, biznesmeni, osoby kocha-

naszego klienta według potrzeb czasowych w każde miej-

jące motoryzacje w sportowym i luksusowym wydaniu.

sce w Polsce. Usługa ta jest często preferowana przez znane osoby ze świata polityki i biznesu.

Nasze auta to w większości jedne z najmocniejszych wersji silnikowych w danym modelu. Wyposażone są w sportowe układy kierownicze, a także sportowe zawieszenia z możliwością wyboru trybu jazdy.

↗

Mercedes Benz GLS 63 AMG Moc: 585 KM V-max: 250 km/h 0-100 km/h: 4,6 sek. zdjęcie : Kacper Lewandowski

Jak w takim razie z Waszych usług może skorzystać mieszkaniec Poznania? Istnieje bardzo prosty sposób, wybierany przez klientów z całego kraju – rezerwacja online. Wszystkie formalności załatwiane są mailowo, a samochód zostaje podstawiony do klienta pod wskazany adres w konkretnym dniu i o ustalonej godzinie.

↘

Jeep Grand Cherokee TrackHawk Moc: 710 KM V-max: 290 km/h 0-100 km/h: 3,7 sek.

↗

Audi RS7 Moc: 605 KM V-max: 305 km/h 0-100 km/h: 3,7 sek. zdjęcie : Krzysztof Kaźmierczak

zdjęcie : Kacper Lewandowski

↘

Porsche 911 Turbo S Moc: 580 KM V-max: 330 km/h 0-100 km/h: 2,9 sek. zdjęcie : Kacper Lewandowski

↗

Audi SQ7 Moc: 435 KM V-max: 250 km/h 0-100 km/h: 4,8 sek. zdjęcie : Kacper Lewandowski

→

Mercedes Benz V-class V250d Moc: 190 KM V-max: 205 km/h 0-100 km/h: 9,1 sek. zdjęcie : Kacper Lewandowski

29 Temat z okładki

30 lat UNII WIELKOPOLAN

30 Prestiżowy jubileusz

O jubileuszu Unii Wielkopolan i idei pracy organicznej, która jest wciąż żywa, rozmawiamy z Pawłem Leszkiem Klepką i Ryszardem Ciesielskim, prezydentem i wiceprezydentem Unii Wielkopolan

rozmawia : Michał Gradowski

zdj ęcia : Filip Olczak

Unia Wielkopolan obcho-

pomysł Unii Wielkopolan, zre-

dzi w tym roku swój jubileusz

alizowany później przez Jana

– 30-lecie istnienia. Jak wspo-

Kulczyka i Andrzeja Patalasa.

minają Panowie tamte początki

Przy naszym współudziale

i czym jest dzisiaj Unia?

otwarto Wielkopolską Kasę

RYSZARD CIESIELSKI: Dzisiejsza Unia Wielkopolan jest

Chorych, Bank Wielkopolan IKB S.A., utworzono spółkę Port

zupełnie inna niż na początku, bo i czasy zmieniły się

Lotniczy Poznań-Ławica itp.

diametralnie. Praprzyczyną powstania Unii były zmiany

PAWEŁ LESZEK KLEPKA: Dziś Unia spełnia już inną, ale

z 1989 roku – poczuliśmy wtedy smak wolności i demo-

nie mniej ważną rolę. Promujemy ideę pracy organicz-

kracji, chcieliśmy dużo zmienić, przede wszystkim na

nej, nagradzamy społeczników działających w całej

gruncie lokalnym, a były to czasy jeszcze przed reformą

Wielkopolsce, kultywujemy chwalebną tradycję i pra-

samorządową. To było trochę takie pospolite ruszenie

cujemy na rzecz przyszłości naszego regionu. Nie mamy

– opowiadaliśmy się za pełną decentralizacją państwa,

przynależności partyjnej, skupiamy ludzi o bardzo

chcieliśmy promować ideę regionalizmu i samorządności

różnych poglądach, jednoczą nas wspólne wartości gospo-

lokalnej opartej na tradycji historycznej.

darcze i regionalne. Unia ma ok. stu formalnych członków,

Pomysłodawcą Unii Wielkopolan był Michał Wojtczak, który jeszcze przed 1989 rokiem założył Wielkopolskie

ale znacznie więcej sympatyków, żartujemy, że jest nas 3,5 mln – czyli tylu, ilu mieszkańców Wielkopolski.

Towarzystwo Gospodarcze. Unia miała być organizacją społeczną, obywatelską i skupiała tuzy nie tylko na skalę

Jedną z najważniejszych inicjatyw Unii Wielkopolan

Wielkopolski, osobistości takie jak prof. Lech Trzeciakowski,

są prestiżowe nagrody – Wawrzyny Pracy Organicznej.

prof. Wacław Wilczyński, Hanna Suchocka, Marek

Czym jest to wyróżnienie?

Król, Władysław Reichelt, Maciej Musiał, Marek Pol, Jan

R.C.: Nazwa nagrody Wawrzyny jest jednocześnie upamięt-

Kulczyk czy Wojciech Kruk. 19 października 1990 roku

nieniem ks. Piotra Wawrzyniaka, wielkiego wielkopolskiego

w Auli Uniwersyteckiej z udziałem premiera Tadeusza

organicznika, którego słowa „Własną pracą i pomocą, a siłami

Mazowieckiego ponad tysiąc osób podpisało deklarację

zjednoczonemi” są do dziś mottem Unii, oraz nawiązaniem

założenia Unii Wielkopolan, a pół roku później, po zareje-

do wawrzynu szlachetnego (Laurus nobilis), czyli wieńca

strowaniu stowarzyszenia, 18 maja 1991 roku na I Zjeździe

laurowego, którym dekorowano zwycięzców. Przyznajemy

Unii Wielkopolan wybrano Prezydentem UW – Władysława

je w sześciu kategoriach: Kultura, Edukacja, Praca na

Reichelta, przedsiębiorcę, a do zarządu m.in. Michała

rzecz wspólnot lokalnych, Partnerska formuła budowania

Wojtczaka, posła RP, wiceministra, Mariana Króla, red.

gospodarki – dla wielkopolskich firm, które angażują się

naczelnego tygodnika „Wprost”, Marka Pola, przedsiębiorcę,

w działalność obywatelską, zakładają charytatywne fun-

Henryka Szymczaka, konstruktora, Jerzego Łusia, ban-

dacje, budują żłobki i przedszkola czy finansują działalność

kowca, Wiesława Blumskiego, lekarza, Zdzisława Marszałka,

sportową, a także Wawrzyn im. Emilii Szczanieckiej, przyzna-

politologa, Ryszarda Sobkowiaka, lekarza, Jana Kulczyka

wany wyłącznie kobietom, oraz Wawrzyn Honorowy.

i mnie. Przez wiele lat Unia aktywnie kreowała lokalną

To wyjątkowe nagrody dla wyjątkowych ludzi, któ-

i ogólnopolską politykę, tworzyła projekty ustaw, m.in.

rzy nie są celebrytami. Przy wyłanianiu kandydatur ściśle

reformy służby zdrowia, regionalizacji kraju, samorządności

współpracujemy z samorządami, każda gmina może zgło-

lokalnej, to w naszych szeregach rodziły się wielkie projekty

sić swojego kandydata. Dzięki tej nagrodzie wiele osób

inwestycyjne – na przykład Autostrada Wielkopolska to był

odkrywamy na szerszą skalę, ich fantastyczna działalność

pozostawała wcześniej szerzej niedostrzeżona poza

– Organiczna” z udziałem władz Poznania i Wielkopolski,

lokalną społecznością, dlatego uroczysta gala wręczania

świata nauki i biznesu, ekspertów oraz mieszkańców,

Wawrzynów w Bazarze Poznańskim, kolebce pracy orga-

poświęconą historii, gospodarce, przyszłości i rozwojowi

nicznej, jest momentem wielu wzruszeń.

regionu. Mecenatem naszych wydarzeń jest ENEA S.A. Z oka-

P.L.K.: Szczególne znacznie ma Wawrzyn Honorowy, dla

zji Jubileuszu zostanie też wydana monografia poświęcona

wybitnych osobistości, które już nic nikomu nie muszą

30-leciu Unii Wielkopolan.

31 Prestiżowy jubileusz

udowadniać. Niektórych z nich, takich jak prof. Stefan Stuligrosz, dr Wanda Błeńska, czy prof. Jacek Łuczak,

Czy mamy dzisiaj organiczników na miarę Karola

twórca hospicjum Palium, nie ma już z nami, ale spotkania

Marcinkowskiego? Czym jest dzisiaj praca organiczna?

i rozmowy z nimi na zawsze pozostaną w naszej pamięci.

R. C.: Oczywiście, choćby prof. Stefan Stuligrosz, którego

Co niezwykle ważne, wśród laureatów Wawrzynów są

w wielu wymiarach można porównać do Paderewskiego.

osoby, które inspirują młodzież, takie jak np. Aleksander

Obaj byli artystami, działali na rzecz odzyskania niepod-

Doba, który samotnie przepłynął kajakiem Atlantyk, czy

ległości i byli wielką inspiracją dla następnych pokoleń.

Czesław Cybulski, twórca polskiej szkoły rzutu młotem.

Są setki definicji pracy organicznej, ale dla nas ważna jest ta najprostsza – wszystko to, co robimy nie tylko dla

Jakie jeszcze działania są priorytetem Unii Wielkopolan?

siebie, ale także dla całej społeczności. Prof. Stuligrosz

P.L.K.: Od 1994 roku organizujemy także konkurs

zawsze powtarzał swoim chórzystom, że nieważne, czy

„Wielkopolska Nagroda Jakości” i przyznajemy certyfikaty

czeka ich koncert u prezydenta w Białym Domu, czy

„Wielkopolska Jakość” poprzedzone audytem i rzetelną

w małej salce wiejskiej gminy, czy śpiewają dla jednego

analizą. To wyróżnienie jest przepustką do ubiegania się

słuchacza, czy dla kilku tysięcy – zawsze powinni skupić

o Europejską Nagrodę Jakości przyznawaną przez Europejską

się na zadaniu i wykonać je najlepiej, jak potrafią.

Fundację Zarządzania Jakością z siedzibą w Brukseli (EFQM).

P.L.K.: Nie ma dziś polityka, który nie powołuje się na pracę

Organizujemy także Dni Pracy Organicznej (DPO), które

organiczną, tylko niewielu z nich realizuje założenia tej idei

niestety w tym roku, z powodu pandemii, zostały przenie-

w praktyce. Wierzymy, że przekonanie, iż ciężką pracą i nauką,

sione na drugą połowę roku. Uroczysta gala i wręczenie

a nie szabelką, więcej można zdziałać jest ciągle aktualne.

Wawrzynów Pracy Organicznej ma miejsce w historycz-

Spośród ok. 200 najważniejszych organiczników, których zna-

nej Sali Białej Bazaru. Tegoroczne IX DPO zaplanowaliśmy

my z historii pewnie ze 150 działało w Wielkopolsce. Karol

ostatecznie na 23 września 2020 roku w 100-lecie powsta-

Marcinkowski, Hipolit Cegielski czy Dezydery Chłapowski, pre-

nia Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego

kursor nowoczesnego rolnictwa, to tylko ci najbardziej znani.

w Poznaniu oraz urodzin Stefana Stuligrosza. W październiku

Wiemy, że także współcześnie mają wielu następców, a my

planujemy też drugą już debatę pod hasłem „Wolna – Wielka

chcemy ich odkrywać i pokazywać światu ich piękną pracę.

↖

Zarząd Unii Wielkopolan. Od lewej z góry: Rafał Marek - Przewodniczący Rady, Agnieszka Ziomek – Wiceprezydent, Monika Leman-Tomaszewska – Sekretarz Generalny, Zbigniew Romała – Wiceprezydent, Grzegorz Wojtera – Wiceprezydent, Ryszard Ciesielski – Wiceprezydent, Michał Walenciak – Wiceprezydent, Paweł Leszek Klepka – Prezydent, Roman Schrődter – Skarbnik Generalny.

32 PrestiĹźowa firma

PEWNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO w niepewnych czasach

33 Prestiżowa firma

Ten trudny okres daje nam wszystkim do myślenia, przede wszystkim o zdrowiu

naszym i najbliższych. A stąd już tylko krok do zainteresowania ubezpieczeniami

– mówi Izabela Bartnicka. Z regionalnym dyrektorem sprzedaży w firmie Aviva rozmawiamy o unikalnych rozwiązaniach dla klientów indywidualnych i firm

oraz o tym, co powinno być misją każdego agenta: umiejętność aktywnego słuchania, diagnozowanie rzeczywistych potrzeb i autentyczna chęć niesienia pomocy.

rozmawia : Michał Gradowski

zdj ęcia : Dana Puciłowska

Zacznijmy od pytań, które same się nasuwają w obecnej

też wyprodukować dla nich 6 tys. przyłbic ochronnych.

sytuacji. Czy można się ubezpieczyć od koronawirusa?

Ufundowaliśmy środki ochrony osobistej dla 5 tys. sióstr

Jak pandemia wpływa na branżę ubezpieczeniową?

PCK, które w całym kraju opiekują się przewlekle chorymi

Czy większe ryzyko niekorzystnych zjawisk wpłynęło

seniorami, a teraz fundujemy paczki żywnościowe dla naj-

na wysokość składek? Czy można znaleźć optymalne

bardziej poszkodowanych przez koronawirusa. Tak wła-

ubezpieczenie, nie wychodząc z domu?

śnie zachowuje się firma społecznie odpowiedzialna.

IZABELA BARTNICKA: Najważniejsze jest to, że w cza-

sie pandemii ubezpieczenia po prostu działają. Klienci

Jakie ubezpieczenia są najpopularniejsze w naszym

są na bieżąco obsługiwani, a odszkodowania i świadcze-

kraju, poza obowiązkowym ubezpieczeniem OC? Co jest

nia wypłacane. Stan pandemii nie ma wpływu na warunki

najważniejsze dla klientów, na co zwracają uwagę i co

ubezpieczeń na życie – gdyby osoba ubezpieczona zmarła

znajdziemy w ofercie firmy Aviva?

w wyniku Covid-19, uposażeni otrzymają należną wypłatę.

Nasza oferta jest bardzo szeroka. Oprócz ubezpieczeń

W niepewnych czasach dajemy klientom pewność i poczu-

komunikacyjnych proponujemy zarówno ubezpiecze-

cie bezpieczeństwa, bo taka właśnie jest rola ubezpieczeń.

nia mieszkań i domów (Twój dom – z gwarancją szybkiej

Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii pracow-

wypłaty), jak i ubezpieczenia turystyczne na wyjazdy kil-

nicy i agenci wykonują swoje obowiązki zdalnie – do tego

kudniowe lub długie podróże. Jednak podstawową ofertą

stopnia profesjonalnie, że klienci właściwie nie odczuli róż-

dla klientów indywidualnych i grupowych są ubezpie-

nicy. Teraz, wraz z „odmrażaniem” gospodarki, stopniowo

czenia na życie i zdrowie, pozwalające elastycznie dopa-

wracamy również do spotkań bezpośrednich, które są bar-

sować zakres ochrony do potrzeb klienta i jego bliskich.

dzo cenione zarówno przez wielu klientów, jak i agentów.

Są to ubezpieczenia na całe życie oraz na wyższą sumę

Pokazaliśmy jednak, że nawet podczas społecznej kwaran-

we wskazanym okresie, np. na czas spłaty kredytu hipo-

tanny jesteśmy dostępni dla klientów, odpowiadamy na pyta-

tetycznego. Ponadto, konstruując wraz z agentem wariant

nia, rozmawiamy o nowych ubezpieczeniach i zawieramy

ochrony, klienci mają do wyboru 16 umów dodatko-

umowy. Uważam, że obecna sytuacja uświadomiła naszemu

wych, w tym opcję „poważne zachorowania”, zapewnia-

społeczeństwu potrzebę ochrony w zakresie poważnych

jącą wypłatę pieniędzy w przypadku ciężkiej choroby czy

zachorowań czy też pobytu w szpitalu itp., co przełoży się

leczenia zagranicą.

na zwiększone zainteresowanie ubezpieczeniami w naj-

Nasi klienci często obawiają się sytuacji, w której zostaną

bliższym czasie. Nie spodziewam się też istotnych zmian,

pozbawieni możliwości zarobkowania w wyniku cięż-

jeśli chodzi o wysokość składek w ubezpieczeniach.

kiej choroby, a budżet domowy zostanie obciążony wysokimi kosztami leczenia. Zachorowalność na nowotwory

Firma Aviva bardzo aktywnie włączyła się w walkę

ciągle wzrasta. Wskaźnik śmiertelności z powodu raka jest

z koronawirusem, pomagając pracownikom ochrony

w Polsce jednym z najwyższych z wszystkich krajów wyso-

zdrowia, ale nie tylko. Jak przebiegały te działania?

korozwiniętych (OECD). Na 35 krajów zajmujemy niechlubne

Jako jedyne towarzystwo w Polsce bezpłatnie ubezpieczy-

6. miejsce od końca. Pomimo tego świadomość konieczności

liśmy na życie 29 tys. lekarzy, pielęgniarek, ratowników

posiadania polisy na życie, która chroni nas i naszych bliskich

i przedstawicieli innych profesji medycznych. Pomogliśmy

od takich sytuacji, jest w Polsce wciąż niska.

Czyli jednym z zadań agenta ubezpieczeniowego w przy-

do 2 mln zł to kolejny element, o jaki możemy wzbogacić naszą

Prestiżowa firma

padku zakupu polisy na życie jest też edukacja? Jaki jest

polisę. Ubezpieczenie to zapewnia również zniżki na pakiety

mechanizm podejmowania decyzji przez klientów?

badań genetycznych, co stanowi dużą innowacje na rynku

Pierwszym krokiem z naszej strony jest bardzo często

w Polsce i wzbudza spore zainteresowanie wśród klientów.

uświadomienie zagrożeń – to są trudne rozmowy. Zanim klient będzie gotowy do podjęcia decyzji, trzeba przepro-

Jakie unikalne rozwiązania, także dla przedsiębiorców,

wadzić szczegółową analizę jego potrzeb oraz pomóc mu

możemy znaleźć w ofercie firmy Aviva?

w pełni zrozumieć idee ubezpieczeń. Rolą agenta jest prze-

Nasze rozwiązania są najnowocześniejsze na rynku, niepo-

prowadzenie klienta przez proces konstruowania najlep-

równywalne z ofertą innych firm, dopasowane do potrzeb

szych rozwiązań dla niego i najbliższych. Po dwóch, cza-

i oczekiwań zarówno firmy, jak i każdej osoby objętej ubez-

sem trzech spotkaniach nasi klienci doskonale znają zakres

pieczeniem. Większość klientów korporacyjnych chwali sobie

ochrony oraz wiedzą dokładnie, kiedy mogą zwrócić się do

organizację rehabilitacji dla pracowników, którzy po zdarzeniu

Avivy z prośbą o wypłatę świadczenia lub odszkodowania.

wypadkowym nie są uzależnieni od kolejek w NFZ. Podobnie jest z dostępem do lekarza, gdzie przy nagłym zachorowaniu

Czy Poznań na tle innych polskich miast ma swoje cechy

potrzebna jest pomoc tu i teraz, łącznie z wizytą domową.

charakterystyczne, swoją „ubezpieczeniową” specyfikę?

Naszym najbardziej unikatowym na rynku rozwiąza-

Trudno jest znaleźć wyraźne różnice. Jednak, chcąc scha-

niem jest umowa Zdrowe Życie, która gwarantuje klientowi

rakteryzować specyfikę rynku ubezpieczeń w Poznaniu, na

dodatkową wypłatę środków za pobyt w szpitalu, zarówno

pewno wskazałabym na takie cechy osobowościowe, jak

gdy zostanie przeprowadzone leczenie zachowawcze, jak

racjonalność, rzetelność czy też skrupulatność. Bazując

i operacyjne. Dla przykładu, większość firm wypłaca usta-

na wieloletnich doświadczeniach pracy z klientem, mogę

loną dietę szpitalną za liczbę dni spędzonych w szpitalu,

pokusić się o stwierdzenie, że poznaniacy bardzo dokład-

my również mamy takie rozwiązanie, ale wzmacniamy je

nie analizują dokumenty i rzetelnie wywiązują się z ter-

przynajmniej dwoma dodatkowymi umowami, które nie

minów chociażby płatności, co w przypadku zawierania

zależą od ilości czasu spędzonego w szpitalu. Jedną z now-

umów ubezpieczeniowych jest istotne.

szych umów, która powstała jako odpowiedź na rozwój chorób nowotworowych, jest tzw. rakassistance – rozwiązanie

Jak łatwo się domyślić, w niepewnych czasach popular-

podążające za klientem wraz z rozwojem choroby, gwaran-

ność ubezpieczeń rośnie – czy twarde dane to potwier-

tujące wypłatę na każdym jej etapie. Nie zostawiamy klienta

dzają? Czy w ostatnich miesiącach można było zauwa-

nawet w momencie, gdy jego stan zdrowia spowoduje

żyć zwiększone zainteresowanie polisami?

zakończenie stosunku pracy i odejście z ubezpieczenia gru-

Ten trudny czas skłania do myślenia, przede wszystkim

powego – jeszcze przez okres 6 miesięcy wypłacimy roszcze-

o bezpieczeństwie i zdrowiu naszym i najbliższych. A stąd

nie, gdy zalecone zostanie leczenie w hospicjum. Jesteśmy

już tylko krok do zainteresowania ubezpieczeniami, zwłasz-

z klientem w czasie rozwoju choroby, ale też mamy rozwią-

cza zdrowotnymi i na życie. Koronawirus przesłonił nam na

zanie dla osób, które wyzdrowieją i będą z nami kolejne 5 lat

chwilę inne choroby cywilizacyjne, które są główną przy-

– czeka na nich dodatkowa wypłata za lojalność.

czyną przedwczesnej śmierci Polaków – choroby układu

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku, mamy

krążenia i nowotwory. Powinniśmy im przeciwdziałać

wachlarz rozwiązań możliwych do wprowadzenia w fir-

poprzez zdrowy, ekologiczny styl życia i regularne bada-

mie, takich jak: ubezpieczenia grupowe, programy mene-

nia kontrolne. Ale ważne jest też, aby przygotować się na

dżerskie, bardzo ostatnio poszukiwane przez pracodawców,

inne problemy zdrowotne, gdyby przyszło nam się z nimi

oraz programy lojalnościowe, które gwarantują pracowni-

zmierzyć. Najlepiej zabezpieczyć sobie pieniądze na szyb-

kowi odroczoną podwyżkę. Ochroną obejmujemy pracow-

kie i skuteczne leczenie, kupując ubezpieczenie od poważ-

nika firmy, jego małżonka czy partnera życiowego oraz

nych zachorowań. W ostatnich latach to najczęściej wybie-

dzieci w każdym wieku.

rane przez klientów uzupełnienie polis na życie.

Ubezpieczenia grupowe w Avivie to „poduszki finansowe”, które dbają o nasze finanse w różnych zdrowotnych

Jak w ostatnich latach zmieniały się trendy w tej branży?

perypetiach. Największą wartością dodaną jest sam agent,

Jakie nowe rodzaje ubezpieczeń uzupełniły ofertę standar-

którego praca z grupą nie kończy się na sprzedaży ubez-

dowych ubezpieczeń na życie, samochodu czy mieszkania?

pieczenia firmie – staje się doradcą każdego pracownika

Ostatnie lata to na pewno digitalizacja środowiska pracy

objętego ubezpieczeniem.

oraz narzędzi, w które wyposażamy agentów i ich klientów. Posiadamy rozwiązania technologiczne, które pozwa-

Możemy wyróżnić branże, które redukują zatrudnienie

lają dopełnić formalności online, bez konieczności wycho-

i takie, które właśnie teraz rekrutują. Czy branża ubezpie-

dzenia z domu. Nowością w ofercie Avivy jest produkt, który

czeniowa jest w tej drugiej grupie? Jeśli tak, jakich pracow-

– oprócz bardzo wysokiej sumy ubezpieczenia w przypadku

ników poszukujecie? Jakie powinni mieć kwalifikacje?

poważnych zachorowań, nawet do 800 tys. zł – zawiera

Tak, branża ubezpieczeniowa jest w grupie szczęśliw-

możliwość leczenia zagranicą. Pokrycie kosztów leczenia

ców, ponieważ Covid-19 nie wpłynął znacząco na jej

Ubezpieczenia grupowe w Avivie to „poduszki finansowe”, które dbają o nasze finanse w różnych zdrowotnych perypetiach. Największą wartością dodaną jest sam agent, którego praca z grupą nie kończy się na sprzedaży ubezpieczenia firmie – staje się doradcą każdego pracownika objętego ubezpieczeniem.

35 Prestiżowa firma

funkcjonowanie. Od początku pandemii nie zwolniliśmy

KNF). Wykfalifikowana kadra managerska krok po kroku przeprowadza mło-

tempa również w działaniach rekrutacyjnych. Firma wypo-

dych agentów przez wszystkie etapy wdrożenia. Począwszy od szkolenia e-lear-

sażyła managerów w narzędzia, które umożliwiły rekruta-

ningowego, poprzez przygotowanie do egzaminu i warsztaty sprzedażowe, a skoń-

cję zdalną. Obecnie rozbudowujemy Region Poznań Północ,

czywszy na indywidualnych sesjach, podczas których młodzi agenci zdobywają

powstały w kwietniu tego roku w wyniku zmian organiza-

praktyczne wskazówki i przygotowują się ze swoim managerem do przeprowa-

cyjnych w firmie, mających na celu połączenie mniejszych

dzania spotkań doradczo-handlowych. Cała procedura wdrożenia może trwać

podmiotów w większe i silniejsze obszary. Kadra manager-

przez kilka miesięcy aż do pełnego usamodzielnienia się agenta. Natomiast po

ska poszerza swoje zespoły o adeptów trudnego, ale pięk-

dwóch tygodniach od rozpoczęcia współpracy młody agent uzyskuje kwalifika-

nego zawodu – agenta ubezpieczeniowego. Każdy z nas jest

cje i we współpracy z managerem może już wtedy generować pierwsze dochody.

inny, dlatego nie posiadamy profilu idealnego kandydata, który wpisze się w oczekiwania nas wszystkich. Chcąc zna-

W oparciu o jaka formę zatrudnienia pracują Agenci?

leźć jednak wspólny mianownik, myślę, że cechą najbardziej

Aviva to międzynarodowa marka stwarzająca przestrzeń do rozwoju przedsię-

pożądaną jest przedsiębiorczość. Praca agenta ubezpieczenio-

biorczości. Agenci, rozpoczynając pracę, stają się właścicielami jednoosobowych

wego opiera się o jedną z najkorzystniejszych form zatrudnie-

działalności gospodarczych, które zakładają, aby następnie móc podpisać kon-

nia dostępnych w tej chwili na rynku, jaką jest kontrakt B2B,

trakt B2B. Firma, wyposażając agentów w konkurencyjny wachlarz produktowy

dający możliwość samodzielnego decydowania o własnym

i nowoczesne narzędzia, kreuje realne i bezpieczne możliwości zarobkowania

czasie i miejscu pracy, nie ograniczając przy tym wysokości

na rynku pracy, których dotychczas nie zachwiał żaden kryzys.

dochodów. Najlepsi agenci Aviva zarabiają naprawdę duże pieniądze, ale w branży ubezpieczeniowej nic nie dzieje się

Wspomniała Pani o połączeniu trzech poznańskich oddziałów w jeden silny

bez pasji i zrozumienia zawodu, jaki reprezentujemy. Zawodu,

region. Co to dokładnie oznacza dla firmy, ale też dla Pani, regionalnego

który bardzo często określany jest jako praca z misją. Troska

dyrektora sprzedaży?

o dobro drugiego człowieka, autentyczna chęć niesienia

Połączenie ma przede wszystkim na celu konsolidację sił mniejszych podmiotów

pomocy, umiejętność aktywnego słuchania i diagnozowania

firmy w jeden silny region, którego zostałam dyrektorem. To kolejny duży krok

rzeczywistych potrzeb klientów – to cechy na wagę złota, któ-

naprzód zarówno dla całej organizacji, jak i dla mnie. Jako region możemy czer-

rych poszukujemy wśród kandydatów do pracy.

pać korzyści z wymiany doświadczeń oraz najlepszych praktyk wewnątrz dużej

Warto też nadmienić, że Aviva stwarza przestrzeń i daje

struktury (Region Poznań Północ Aviva) bogatej w ekspertów z wielu obszarów

narzędzia do przekwalifikowania się i uzyskania dochodu

ubezpieczeń. W ramach wymiany doświadczeń odbywają się cykliczne panele

przedsiębiorcom, których pandemia zmusiła do zawiesze-

tematyczne, podczas których eksperci dzielą się wiedzą i odpowiadają na liczne

nia działalności lub zachwiała ich stabilnością finansową.

pytania agentów z całego regionu. Takie wydarzenia cieszą się ogromnym zain-

Wielu przedsiębiorców właśnie teraz dołączyło do grona

teresowaniem, ponieważ dają pracownikom poczucie przynależności do war-

agentów Aviva.

tościowej grupy, z którą można omówić niemalże każdy przypadek i sytuacje z życia zawodowego agenta. Poczucie, że nie jesteśmy sami jest nam wszyst-

Czyli – aby rozpocząć współpracę z Aviva jako agent

kim bardzo potrzebne.

– doświadczenie w branży ubezpieczeniowej nie jest

Rozwój sieci sprzedaży, ale przede wszystkim ludzi, którzy tworzą naszą orga-

konieczne? Czy praca agenta wymaga długiej procedury

nizację – czyli agentów, ich managerów oraz dyrektorów – jest nadrzędnym ele-

wdrożeniowej?

mentem polityki personalnej Aviva. Ludzie są wartością firmy, to dla nich się

Aviva zapewnia kompleksowe wdrożenie do zawodu oraz

zmieniamy i rozwijamy, to dzięki nim niezmiennie od ponad 20 lat jesteśmy

możliwość uzyskania niezbędnych kwalifikacji (certyfikat

w czołówce najlepszych towarzystw ubezpieczeniowych w Polsce.

Bluzka H&M (wejście od Półwiejskiej)

Shopping

Klapki Gino Rossi CCC (Atrium +1)

Owijka do włosów Bizuu (Pasaż 0)

Klapki eobuwie (Pasaż +1)

ODMRAŻAMY szafy! Po kilku tygodniach w domowym dresie czas na powrót do mody! To idealny moment na zakupy – w Starym Browarze ruszają wyprzedaże. Ten bezprecedensowy sezonowy SALE kusi zniżkami, a także pełną ofertą i rozmiarówką. Na co zapolować? Jedne z najgorętszych trendów na lato to kolorowe garnitury, bufiaste rękawy i klapki!

Klapki Uterqüe (Atrium +1)

Bluzka Zara (Atrium 0)

Torebka Weekend Max Mara (Pasaż +1)

Klapki eobuwie (Pasaż +1)

Sukienka Zara (Atrium 0)

Stylizacja z bufkami i klapkami w interpretacji Patrycji Lehmann ( patricialehmann)! Najnowsze trendy tutaj w ponadczasowej wersji dzięki klasycznej czerni i bieli. Bluzka i szorty H&M (wejście od Półwiejskiej), klapki Zara (Atrium 0), nerka Celebrity (Atrium 0), kapelusz ANGELL (Pasaż +1) fot . beata janiszewska

Klapki Gino Rossi CCC (Atrium +1)

37 Shopping

Aryton (Pasaż +1) Garnitur 303 Avenue (Atrium 0)

Garnitur Pinko (Pasaż +1)

Solar (Atrium +1)

Bizuu (Pasaż 0)

Najmodniejszy dodatek? Apaszka! Sposobów na jej noszenie są dziesiątki: klasycznie na szyi, nonszalancko przy rączce torebki, a nawet jako dodatek do włosów.

Klapki eobuwie (Pasaż +1)

Torebka eobuwie (Pasaż +1)

Sukienka Bizuu (Pasaż 0) Klapki eobuwie (Pasaż +1)

Więcej o trendach na lato na BrowarMAG: starybrowar.com/browarmag

Garnitur Zara (Atrium 0)

Garnitur Dorothee Schumacher (Pasaż +1)

38 Moda

Wspomnienia utkane NA PERUWIAŃSKICH WYŻYNACH Wysoko w Andach, gdzie bije serce Peru, każdego dnia przędzie się tysiące metrów nici. Całe społeczności małych wiosek gromadzą się, by wspólnie pracować i przekazywać swoje umiejętności kolejnym pokoleniom. Każdy ręcznie wykonany przedmiot

jest osobistą opowieścią tkacza, manifestacją unikalnego doświadczenia jego życia

i społeczności. Ta wspólnotowość zachwyciła Annę Orską, która postanowiła dopisać

swoją część do tych niezwykłych historii. W Świętej Dolinie Inków znalazła warsztat, w którym powstała najnowsza podróżnicza kolekcja marki.

zdj ęcia :

tekst : Karolina Tylkowska i Monika Pawłowska Agnieszka Szenrok (SESJA WIZERUNKOWA) , Krzysztof Dąbrowski (KOMPOZYCJE I PACKSHOTY) , Przemysław Oleszczyk (ZDJĘCIA Z PODRÓŻY)

39 Moda

Klimat i środowisko organizują życie i pracę Peruwiańczyków. Same przygotowania do tkania pochłaniają

Projektantka podróżuje po świecie w poszukiwaniu ende-

mnóstwo czasu i wymagają ogromnej wiedzy przekazywa-

micznych rzemiosł oraz egzotycznych materiałów. W jej

nej przez pokolenia. Wszystko, czego rzemieślnicy potrze-

portfolio znajdują się kolekcje podróżnicze, które współ-

bują do rozpoczęcia tkania, pozyskują lokalnie, we wła-

tworzyła z lokalnymi artystami w Nepalu, Wietnamie,

snym zakresie. Hodują zwierzęta na wełnę, sami ją ścinają

Meksyku i na Bali. Poszukiwania peruwiańskich rze-

i przędą, a następnie zbierają naturalne barwniki i ręcznie

miosł zaprowadziły artystkę w obszary niezwykle trudne

farbują samodzielnie uprzędzone motki. Każdy wykonany

i wymagające, a jednocześnie niecodziennie bliskie nie-

kawałek tkaniny ma swoje własne życie, które odzwiercie-

skażonej naturze. – Na peruwiańskich wyżynach człowiek

dla ducha, umiejętności i osobiste historie twórcy.

wstaje i kładzie się spać w zgodzie ze słońcem. Ogromne

Peruwiańskie tkaniny wyróżniają się charakterystycz-

wysokości, na których znajdują się wioski, sprawiają,

nymi geometrycznymi symbolami oraz intensywną, kontra-

że niebo jest bliżej niż kiedykolwiek dotąd. W małych, gór-

stującą kolorystyką. Istnieją zarówno bardzo proste wzory,

skich społecznościach życie toczy się innym rytmem niż

w formie pojedynczych symboli, jak i złożone desenie zbudo-

ten, który znamy – wspomina Orska.

wane ze zmultiplikowanych motywów. Takie wzory mogą być

40 Moda

następnie umieszczone obok siebie, tworząc szeroką tkaninę o złożonej kompozycji. Każda osada wyróżnia się własną stylistyką w obrębie peruwiańskiej estetyki. Często jednak powracają do podobnych tematów, takich jak motywy roślinne czy zwierzęce. Niektóre tkaniny odnoszą się do wydarzeń historycznych lub scen z codziennego życia, a czasem sięgają do kultury i religijnych symboli. Utkanie danego wzoru wymaga niemal inżynierskich umiejętności.

tkaniny zostały wzbogacone haftem koralikowym, w któ-

Ornament musi być zaplanowany w momencie rozpoczy-

rym wykorzystano kamienie naturalne, takie jak szafiry,

nania pracy, ponieważ każde przeciągnięcie nici, nazywa-

rubiny, granaty, akwamaryny, onyksy i piryty. Delikatne

nej wątkiem, wpływa na jego formę. Jeden błąd w licze-

koraliki dobrane pod kolor tkaniny uszlachetniają ją i zdobią.

niu nici osnowy, wokół których prowadzony jest wątek,

Ich drobne fasety sprawiają, że peruwiańskie motywy oży-

może zniszczyć cały wzór. Andyjscy tkacze opanowują

wają, połyskując przy każdym ruchu. Każdy egzemplarz,

zdolność tworzenia ekstremalnie rozbudowanych wzo-

zanim trafił na stół jubilerski, powstawał przez od kilku

rów wyłącznie poprzez praktykę. Brak pisemnych

do kilkudziesięciu godzin i przemierzył kilkanaście tysięcy

schematów, które mogą powielać, czyni z ich pracy

kilometrów. Tak przygotowane kompozycje wymagały już

sztukę niemal magiczną. – W

tym rzemiośle trzeba połączyć artystyczną wrażliwość z technicznym kunsztem, aby uzyskać oczekiwany efekt, który zachwyci fantazją i precyzją. Osiągnięcie takiego poziomu umiejętności, jaki reprezentują miejscowi artyści, wymaga lat pracy, ja zatem musiałam zadowolić się tkaniem jedynie prostych wzorów – mówi Anna Orska. Kolekcja Peru powstawała w trzech miejscowościach

położonych wysoko w górach. W jej przygotowanie zaan-

jedynie zakończenia, które dopisali jubilerzy w pracowni marki. Każdy fragment tkaniny został oprawiony pod wymiar w ramy nawiązujące do inkaskich zdobień. Dodatkowo wszystkie egzemplarze biżuterii utkane w Peru zostały opatrzone metalową, dekoracyjną metką informującą o peruwiańskim pochodzeniu biżuterii. W całej opowieści brakuje jedynie epilogu, którego napisanie pozostaje przyszłym właścicielom etnicznych naszyjników, kolczyków i bransoletek. Nosząc biżuterię utkaną w Dolinie Inków, z każdym dniem dodając jej własnych znaczeń, odbiorca może kontynuować historię zbudowaną na wątkach innych miejsc i kultur.

gażowanych było ponad dwadzieścioro tkaczy i tkaczek.

Kolekcja PERU to głównie unikaty i wzory limitowane.

Każde z nich włożyło w swoje prace cząstkę własnej ener-

Wśród nich znajdują się przede wszystkim szerokie, tkane

gii. Peruwiańskie tkaniny, zarówno dzięki bogatej symbo-

kolie, bransolety i kolczyki. Wszystkie elementy można nosić

lice, jak i osobistemu wkładowi są barwną opowieścią o życiu

nie do pary i dowolnie mieszać z resztą biżuterii, ponieważ

wśród monumentalnej przyrody, a także historii i wierze-

łączy je peruwiański charakter. Kolekcję uzupełnia seria wzo-

niach całych społeczności. Wykorzystując

rów biżuterii bazujących na metalowych elementach z inka-

miękkie tkaniny w biżuterii, Orska przeniosła

skimi symbolami zaczerpniętymi z tkanin. Wzbogacono je

te opowieści do Polski i rozpoczęła ich zupeł-

kamieniami naturalnymi, takimi jak onyksy, agaty i jadeity.

nie nowy rozdział. Dzięki pracy kilkunastu hafciarek

Kolekcja trafiła do butików ORSKA oraz na orska.pl 28 lutego br.

BOOKOWSKI

41 Książki

Z przygnębienia późnej zimy wpadliśmy we wczesną wiosnę i lockdown. Doniesienia o tym, że moi klienci, przyjaciele i znajomi nie mogą się skupić, nie mogą pracować, nie mogą czytać – spływały niemal codziennie. Stres, zmęczenie sytuacją, troska o najbliższych, o pracę uderzały w nasze samopoczucie. Wtedy sięgnęłam po książki, które po prostu wciągają i opatulają jak wełniany koc. Nie muszą być wesołe, ale nie mogą być dojmująco smutne. Żadnych makabrycznych historii, żadnych wojen i nadmiaru przemocy. To musiały być opowieści angażujące emocje, prowadzone spokojnym rytmem. Oto kilka z nich.

Życie na falach

Ukochane równanie profesora

walką z rakiem kości. Bardzo nie chciałam czytać takich

Fabuła „Ukochanego równania profesora” Yoko Ogawy toczy się wokół wybit-

rzeczy, ale kreska Aja Dungo taka piękna, a w historię

nego umysłu, profesora matematyki, specjalisty od liczb całkowitych, który sie-

Kristen rysownik wplótł opowieść o surfingu, jego pięk-

demnaście lat temu uległ wypadkowi samochodowemu. Uszkodzeniu uległa

nych korzeniach. Surfing stał się rodzajem terapii, rozpacz

część jego mózgu. Teraz profesor pamięta wszystko sprzed wypadku, a teraź-

jest kołysaniem się na fali – raz w górę, raz w dół. Rytm

niejszość przypina sobie do ubrania na karteczkach, bo o niej zapomina po sie-

komiksu uspokaja, wpatrywanie się w przestrzeń oceanu,

demdziesięciu minutach. Ale to jest smutne! – mówią mi wszyscy, gdy zachę-

który unosi nas i pozwala opaść wraz z falą, jest kojący.

cam do lektury. Smutne, ale ten smutek nie jest niszczący. Historia skupia się na

Wyrównujemy oddech po kolejnych diagnozach, obserwu-

czułej, ogromnie ciepłej relacji między gosposią (narratorką), jej synem i pro-

jemy nastoletnich pięknych ludzi, próbujących maksymal-

fesorem. Syn otrzymuje od profesora imię – Pierwiastek. Cała trójka pomię-

nie pomóc sobie nawzajem, i żyć, żyć, żyć. Aj Dungo, gdy

dzy posiłkami snuje matematyczne rozmyślania. Wzory, równania, zagadki

nie pracuje, rozmyśla, surfując lub siedząc na parkingu,

stają się dość dziwnym, a jednak naturalnym elementem ich wspólnego czasu.

patrząc w przestrzeń. „Fale" chwytają za serce tam, gdzie

Codziennie wchodząc do jego domu przypominają mu, kim są, codziennie on

skrywa się nasza miłość do wody, fal i życia, czasem okrop-

to akceptuje. Praca gosposi zaczyna być czymś więcej niż gotowaniem i opie-

nie krótkiego, ale nadal najpiękniejszego. Powieść gra-

runkiem. Przechodzi w próbę czegoś, co mogłoby być terapią. Nie zawsze tra-

ficzną Aja Dungo przetłumaczył Marcin Wróbel, a wydały

fioną, ale wypływającą z głębi serca. Siła tej książki tkwi w tajemnicy, która

Marginesy.

objawi nam się dużo później, już po tym, gdy przywiążemy się do bohaterów

„Fale” Aja Dungo to historia miłości zakończonej nierówną

Nie było częściej polecanej przeze mnie książki, która niesie spokój i otulenie.

i nie będziemy oczekiwać fajerwerków. Siła nie mniejsza tkwi – tak myślę – tekst i zdj ęcia : Maria Krześlak-Kandziora / czytelniczka, współwłaścicielka księgarni Bookowski w poznańskim Centrum Kultury Zamek; w Agencji Autorskiej Opowieści zajmuje się koordynacją spotkań autorskich z fajnymi pisarzami.

w literackości tego tekstu. „Ukochane równanie” jest pięknie napisane i prawdopodobnie ukłony należą się tak autorce, jak i tłumaczce – Annie Horikoshi. Trochę bajka, baśń wypełniona liczbami, trochę opowieść o sile choroby, trochę przypowieść o przyjaźni. Wszystko otulone szelestem karteczek przypiętych do ubrania profesora. Książkę pięknie i starannie wydały Tajfuny.

42 Prestiżowa firma

KSYMENA ZIELIŃSKA-WASIELEWSKA Z natury jestem estetką Konkretna i asertywna, umiejąca walczyć o swoje marzenia.

Z głową pełną pomysłów i nowatorskich projektów. Ksymena Zielińska-Wasielewska, właścicielka kliniki PROdentis, opowie o odwadze w dążeniu do upragnionego celu,

o innowacyjnych trendach w medycynie estetycznej i pracy, która daje ogromną satysfakcję, gdzie uśmiech pacjenta jest bezcenną nagrodą.

rozmawia : Magdalena Ciesielska

zdj ęcia : Klaudyna Młynarska

www.prodentisgabinet.pl prodentis_

Ukończyła Pani Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

na najwyższym, światowym poziomie. Wcześniej pracowa-

na kierunku lekarsko-dentystycznym. Co Panią skłoniło

łam w kilku klinikach, jednak w pewnym momencie poczu-

do wyboru takiego rodzaju studiów?

łam, że to właściwy czas, aby „przejść na swoje”. Tak też

KSYMENA ZIELIŃSKA-WASIELEWSKA: Tradycje rodzinne

się stało. W zasadzie w trzy tygodnie otworzyłam klinikę,

w dużej mierze przyczyniły się do mojego wyboru. Moja

inwestując całe swoje oszczędności i stawiając wszystko

mama jest lekarzem dentystą i zawsze prowadziła swój

na jedną kartę. Pamiętam, że wiele osób odradzało mi tak

gabinet w domu. W dzieciństwie lubiłam tam chodzić jako

odważny krok. W PROdentis po prostu nie mogę zamknąć

dodatkowy „pacjent”, mniej lub bardziej proszony. Bardzo

za sobą drzwi. Prowadząc własną firmę, a dodatkowo będąc

szybko okazało się, że jestem „umysłem ścisłym”, więc mój

w niej również lekarzem, nieustannie pracuję. W lipcu kli-

wybór kierunku studiów był formalnością. Dziś jestem

nika PROdentis będzie obchodziła swoje trzecie urodziny –

wdzięczna mamie, że mnie ukierunkowała, bo nie wyobra-

z czego jestem ogromnie dumna.

żam sobie robić nic innego w życiu. Aktualnie jest Pani w trakcie specjalizacji z proteJest Pani członkiem American Academy of Aesthetic-

tyki stomatologicznej oraz studiów podyplomowych

Medicine. Młodą osobą, z ogromną ilością certyf ika-

z implantologii. Implantologia, czyli chirurgia, to ciężka

tów, rekomendacji, która postawiła na własny biznes.

i niezwykle odpowiedzialna praca. Dlaczego akurat te

Jak narodził się pomysł na klinikę PROdentis?

dziedziny stomatologii Pani wybrała?

Od zawsze czułam, że będę mogła w pełni rozwinąć skrzydła

Już od czasów studiów zauważyłam, że największą satys-

tylko, jeśli stworzę miejsce w stu procentach odpowiadające

fakcję dają mi spektakularne metamorfozy, które są

moim przekonaniom. Takie, które pozwoli mi leczyć pacjen-

widoczne gołym okiem zarówno dla pacjenta, jak i dla

tów tak, jak sama chciałabym być leczona. Jestem typem

lekarza. Z natury jestem estetką, więc protetyka od zawsze

indywidualisty i bardzo ważnym aspektem dla mnie jest

mnie niezwykle pasjonowała w stomatologii. Widok

ciągły rozwój. PROdentis to moje dziecko, a wizja tego miej-

pacjenta po zakończonej pracy protetycznej, po komplek-

sca, i tego, w jaki sposób chciałabym je prowadzić, zrodziła

sowej odmianie uśmiechu, jest bezcenny. Zawsze staram

się już dawno. Uczestniczyłam w bardzo wielu szkoleniach

się też być minimalnie inwazyjna, dlatego często w swo-

oraz konferencjach zarówno ze stomatologii, jak i medycyny

jej praktyce wybieram licówki. Kolejnym krokiem była

estetycznej. Dodatkowo uczelnie zagraniczne dały mi szer-

implantoprotetyka i implantologia, ponieważ te dziedziny

sze spojrzenie na wiele różnych kwestii. Wówczas stwier-

bardzo się ze sobą łączą i pozwalają w sposób komplek-

dziłam, że pragnę dostarczać moim pacjentom leczenie

sowy przygotować plan leczenia.

43 PrestiĹźowa firma

44 Prestiżowa firma

Poza kierunkami stricte dentystycznymi interesuje się

Wyznacza sobie Pani wciąż nowe cele, motywuje

Pani medycyną estetyczną. W jaki sposób łączy Pani te

do działania. W głowie już kiełkuje kolejny pomysł,

dwie, wydawałoby się odrębne pasje: stomatologię oraz

dotyczący szkoleń z zakresu medycyny estetycznej.

medycynę estetyczną?

Proszę przybliżyć tę inicjatywę.

Zawsze staram się patrzeć na pacjenta w sposób holi-

Ten pomysł powstał w sposób bardzo organiczny. Jest natu-

styczny. Nasza twarz tworzy całość. Ważne są proporcje

ralną konsekwencją moich działań. W social mediach publi-

i analiza twarzy, dlatego stomatologia i medycyna este-

kuję efekty zabiegów, które przeprowadzam. Wielu znajo-

tyczna – według mnie – idealnie się przenikają.

mych lekarzy często kontaktowało się ze mną odnośnie

Z reguły moi pacjenci stomatologiczni stawali się

wskazówek do zabiegów, szkoleń, które odbyłam oraz które

pacjentami medycyny estetycznej i na odwrót. Więź, która

polecam. Niektórzy byli na początku swojej drogi zawodo-

łączy pacjenta z lekarzem jest wyjątkowa. Jeśli pacjent

wej i marzyli, żeby zacząć przygodę z medycyną estetyczną.

nam ufa, jest gotowy powierzyć nam również swój dobry

Takim osobom zawsze służyłam i nadal służę pomocą.

wygląd. Czasami pięknie odbudowany uśmiech aż prosi

Dodatkowym impulsem, by rozpocząć szkolenia dla

się o taką kropkę nad i, czyli na przykład modelowanie

lekarzy, były sygnały, że wiele osób wyrażało chęć wzięcia

ust. Często jesteśmy też w stanie przy pomocy medycyny

w nich udziału jeszcze przed ogłoszeniem naboru. W odpo-

estetycznej zredukować wizualnie wady ortognatyczne

wiedzi na zapotrzebowanie postanowiłam stworzyć mój

u pacjentów, którzy niekoniecznie zdecydowaliby się

autorski program szkoleń z medycyny estetycznej w for-

na zabieg z zakresu chirurgii twarzowo-szczękowej.

mule 1:1 – dla lekarzy i lekarzy dentystów, gdzie w partnerskiej relacji będę starała się przekazać wszystkie tajniki

Zawsze staram się patrzeć na pacjenta w sposób holistyczny. Nasza twarz tworzy całość. Ważne są proporcje i analiza twarzy, dlatego stomatologia i medycyna estetyczna – według mnie – idealnie się przenikają.

mojej pracy, a także po szkoleniu wspierać merytorycznie moich kursantów. Jak w tym ogromie ofert – obejmujących nici PDO, mezoterapię igłową, profhilo, terapię kolagenową czy hialuronową – wybrać tę właściwą? Co jest niezaprzeczalnym hitem? Aktualnie medycyna estetyczna idzie w kierunku stymulowania naszej skóry i pobudzania jej do produkcji kolagenu. Pacjenci są coraz bardziej świadomi i coraz częściej zależy im na naturalnych, nieprzerysowanych efektach. Dlatego

stymulatory tkankowe, takie jak profhilo, terapia kolage-

gotowaniem. Odwiedzając egzotyczne miejsca, lubię pró-

nowa, jak najbardziej można nazwać hitem naszych cza-

bować lokalnej kuchni. Inną moją pasją, bardziej dostępną,

sów. Oczywiście terapie przy użyciu toksyny botulinowej

jest moda.

i kwasu hialuronowego nadal królują w gabinetach medycyny estetycznej. W swojej praktyce bardzo lubię stosować

O czym Pani marzy?

terapie łączone, ponieważ zabiegi bardzo często świetnie

Jeśli powiem, to chyba się spełni (śmiech). Często w życiu

się ze sobą uzupełniają.

mam tak, że prędzej czy później udaje mi się zrealizować plany i spełnić marzenia. Wierzę, że nic w życiu nie

Jakie ma Pani pasje i w jaki sposób spędza swój wolny czas?

dzieje się bez przyczyny. Marzę o kolejnej filii PROdentis

Uwielbiam podróże i snorkeling. Po prostu przy wyborze

i to marzenie niedługo wejdzie w fazę realizacji. W strefie

kierunku urlopu sugeruję się obecnością żywej rafy kora-

moich marzeń jest też dom ze szczęśliwą i zdrową rodziną.

lowej. Już od dawna są to wyjazdy bez biur podróży, orga-

Zawsze bardzo chciałam odwiedzić Japonię z Okinawą, acz-

nizowane na własną rękę. Kiedyś planuję zrobić kurs nur-

kolwiek aktualna sytuacja nie sprzyja podróżom, więc ten

kowania, jeśli starczy mi odwagi. Interesuję się również

plan będzie musiał jeszcze chwilę poczekać (śmiech).

Często w życiu mam tak, że prędzej czy później udaje mi się zrealizować plany i spełnić marzenia. Wierzę, że nic w życiu nie dzieje się bez przyczyny.

45 Prestiżowa firma

46 Kultura 360°

INSTYTUCJ E P RZYSZŁOŚCI

utujemy i wizjach przyszłości dysk ry ltu ku ci oś ln zia ed wi po O demokracji, od kuratorem Pawilonu. i m re to na dy or ko , łą z Andrzejem Paku Agata roz maw iaj ą : dr

zdj ęci a : Jakub Wi

Wittchen-Barełkowska

i Mikołaj Maciejewski

z NU Fou ndation

ttchen Zadaniem kultury na ten czas jest nie tylko zmiana oferty z offline na online. Na samym początku to wystar-

Przez ostatnie dwa miesiące świat doświadczył kryzysu

czyło, ale bardzo szybko mieliśmy poczucie przesytu oraz

związanego z pandemią. Czy ten czas był również kry-

chęć powrotu do żywych interakcji. To dobry znak, bo

zysem kultury?

„tworzenie wirtualnej kultury” może się stać pomysłem

ANDRZEJ PAKUŁA: Jeśli spojrzymy wstecz, na najtrud-

decydentów na oszczędności w kulturze. Ale przed nami

niejsze okresy w historii i kulturę powstającą w tamtych

głęboki kryzys społeczny. Nic już nie będzie takie samo.

czasach, nietrudno stwierdzić, że czas kryzysu jest dla kul-

Dlatego moim zdaniem najlepiej poradziły sobie te insty-

tury i sztuki najbardziej twórczy. Sztuka niejednokrotnie

tucje, które szybko rozpoznały swoją rolę w nowej sytuacji

okazała się katalizatorem trudnych i traumatycznych

i wzięły na siebie ciężar rozmowy o tym, co dzieje się

doświadczeń, zarówno w indywidualnym, jak i spo-

wokół nas. Ta sytuacja odkryła wiele problemów kultury,

łecznym wymiarze. W czasie kryzysu czy wojny dzięki

choćby kwestie nieetatowych pracowników, których tym

kulturze próbujemy sobie poradzić z emocjami, lękami

razem nie da się już zamieść pod dywan. Mam nadzieję, że

i pytaniami o niepewną przyszłość. Zadajemy pytania

ten kryzys to początek gruntownej rozmowy o kulturze,

o świat po tym doświadczeniu, nowy porządek społeczny,

nie tylko o oczekiwaniach odbiorców, ale także warunkach

sprawiedliwość, równość. Niestety w odpowiedzi na kry-

pracy i finansowania. Kończy się czas wielkich inwestycji,

zys sił nabierają również ideologie skrajne, szuka się kozła

teraz jest czas na inwestowanie w ludzi.

ofiarnego. Dlatego dzisiaj szczególnie powinniśmy wspierać kulturę, sztukę i artystów, bo zanim się obejrzymy,

Jesteś koordynatorem i kuratorem Pawilonu, który na

możemy znaleźć się w ramionach skrajnego populizmu,

mapie Poznania pojawił się dwa lata temu. Co zmieniło

a obecny kryzys może przerodzić się w jeszcze większy.

się od tego czasu?

Dziś ważne jest budowanie wspólnoty. Skoro nie możemy

Do budynku Pawilonu weszliśmy w styczniu 2018 roku

być ze sobą razem fizycznie, ważne, aby stwarzać moż-

i zastaliśmy to miejsce kompletnie puste. Dzięki wsparciu

liwości bycia razem choćby poprzez technologie. Kiedy

Galerii Miejskiej Arsenał – naszego organizatora – i bardzo

jesteśmy wspólnotą, stajemy się bardziej odporni na lęk,

dobrej współpracy z miastem udało nam się stworzyć miej-

strach i czyhające na nas poczucie zagrożenia.

sce ze stałym program i zespołem. Dzisiaj, po ponad dwóch latach zespół Pawilonu przeszedł na umowy o pracę,

KUL TU RA 360°

Wielu z nas poszukuje w Internecie nagrań spektakli,

a zaplecze techniczne pozwala nam na podstawową samo-

odkrywa nowe seriale, korzysta z udostępnianych przez

wystarczalność. Te ogromne osiągnięcia pokazują, że

instytucje kultury źródeł, bierze udział w wirtualnych

warto inwestować w to, co mamy – miejsca i ludzi. Jeżeli

oprowadzaniach. Co daje nam kultura w czasie kryzysu?

chcemy mieć dobrą kulturę, ale także dobre i mądre pań-

Cieszy mnie, że wiele instytucji, organizacji pozarzą-

stwo, musimy doceniać ludzi, którzy je tworzą, ponieważ

dowych i twórców właściwie od razu odpowiedziało

realnie budują oni naszą demokrację i wspólnotę.

na potrzebę zmiany kanału komunikacji. Okazało się,

Pawilon od początku był pomyślany jako miejsce

że gdy nie możemy pójść do teatru lub muzeum, teatr

budowane z doświadczenia organizacji pozarządowych

albo muzeum przyjdą do nas. Kultura i jej instytucje,

i kultury niezależnej. Naszym rezydentem jest LAS two-

mam wrażenie, jak nigdy w ciągu ostatnich 30 lat, zdają

rzony przez Krystiana Piotra, ceniona nie tylko w Polsce

egzamin jako jeden z fundamentów społeczeństwa oby-

„instytucja” muzyki niezależnej. Z kolei Korporacja

watelskiego. Czuję, że rola, jaką mają do odegrania, będzie

Teatralna, z którą jestem osobiście związany, skupia

jeszcze większa. W czasie kryzysu nie potrzebujemy

się na budowaniu programu performatywnego, któ-

niczego tak bardzo, jak świeckich przestrzeni refleksji

rego w Poznaniu brakowało. Od początku myślimy też

i zadumy – dostępnych choćby w sieci.

o Pawilonie jako narzędziu – przestrzeni, która daje

47 Kultura 360°

KUL TU RA 360°

48 Kultura 360°

możliwość funkcjonowania różnym podmiotom reali-

w jakich ten program powstaje. Nie wiem, czy udaje

zującym u nas swoje działania.

nam się tworzyć instytucję demokratyczną – to pewnie

Kluczowe przy tworzeniu Pawilonu było wykorzysta-

pytanie bardziej do zespołu. Ale jest kilka rzeczy, których

nie istniejącego w Poznaniu potencjału kulturotwórczego

się trzymam. Najważniejszą z nich jest transparentność:

i spotkanie osób, które zjadły zęby na robieniu koncertów,

wynagrodzeń, budżetów, tego, co się dzieje w Pawilonie,

spektakli i innych wydarzeń. Zaczęliśmy budować insty-

uzasadnienie i tłumaczenie decyzji. Ważna jest równość

tucję w działaniu, a nie na papierze. W Poznaniu od wielu,

w zespole – i to pod każdym względem. Chcę też podkre-

wielu lat podnoszony jest problem emigracji twórców

ślić, że instytucja jest wartością, która powinna przetrwać

młodego pokolenia do Warszawy lub Berlina. Migracje

mnie i nasz zespół, zmieniać się i ewoluować.

artystów są czymś naturalnym i potrzebnym, ale mieliśmy

Mam również bardzo jasne podejście do demokra-

poczucie, że nasze miasto traci kontakt z ich twórczością,

tyczności w zespole – więcej demokracji to więcej

nowymi językami artystycznymi, które zaczęli tworzyć

odpowiedzialności. A wcale nie jest tak, że wszyscy się do

właśnie tutaj. Zależało nam, aby Pawilon był miejscem,

odpowiedzialności garną czy są do niej stworzeni. Zespoły

które programowo przygląda się działalności młodych

potrzebują liderek i liderów, co wcale nie musi oznaczać

twórców, kształcących się w Poznaniu (ale nie tylko)

hierarchiczności. Jeśli pytacie, czy mi się to wszystko

i tutaj zaczynających swoje kariery. Fenomenem tego mia-

udaje – na pewno nie, ale staram się do takiego modelu

sta jest niesamowity ferment twórczy, który potrafi się tu

dążyć. I wolę czasami ponosić porażki, niż taką drogę

wytworzyć. Ale działa on zawsze na zasadzie przypływów

porzucić. Obecna sytuacja pokazuje nam bardzo wyraź-

i odpływów, po których nie pozostaje nic trwałego. Mam

nie, jak ważna jest instytucja. Gdyby nie umowy o pracę,

nadzieję, że Pawilon – zbudowany swoją drogą w starym

budynek i niski, ale stały budżet, to trudno byłoby nam

korycie Warty – zatamuje trochę ten odpływ.

przetrwać. Teraz też jest trudno, ale podstawowe kwestie, jakimi są wynagrodzenia, zostały zabezpieczone. Dlatego

Pawilon działa inaczej niż większość instytucji kultury

uważam, że te dwa lata ciężkiej pracy, wielu niełatwych

w Poznaniu. Staracie się tworzyć instytucję funkcjo-

momentów były tego warte.

nującą w demokratyczny, niehierarchiczny sposób. Przypomina to znane z biznesu myślenie o „turkuso-

Czym się kierujesz jako kurator, wybierając artystów,

wych organizacjach”. Czy taka instytucja kultury jest

których zapraszasz do współpracy? Co jest dla Ciebie

w ogóle możliwa?

ważne?

Nie istnieje żaden idealny model i wzór demokratycz-

Myślę, że są to dwie kategorie – etyka i estetyka. Etyka,

nej instytucji – to jest bardzo trudny proces. Ci, którzy

ponieważ żeby budować instytucję jutra, instytucję przy-

tak twierdzą, to często teoretycy, którzy nigdy nie wzięli

szłości, trzeba myśleć inaczej o pracy w kulturze i o pracy

odpowiedzialności za instytucję i jej zespół. Instytucja

artystów. Choć to o wiele trudniejsze, widzę ogromny sens

kultury to nie tylko program, ale przede wszyst-

w tym, aby wykształcać

kim warunki,

KUL TU RA 360°

nowe wzorce oparte na równości, sprawiedliwości

Pawilonu to przedstawiciele pokolenia, które – jak pisał

i transparentności. Jeżeli chcemy mieć lepsze instytucje,

Zygmunt Bauman – wznosi swoje domy na ruchomych

sami musimy je budować i o nie walczyć.

piaskach. Odkąd weszliśmy w dorosłość widzimy, że

Estetyka natomiast dlatego, że właśnie w estetyce

będziemy pokoleniem, które będzie miało gorzej od poko-

moim zdaniem odbija się doświadczenie wspólnotowe

lenia swoich rodziców. Wszystko zaczęło się od kryzysu

i pokoleniowe. Jesteśmy dzisiaj, jak nigdy wcześniej, tym,

w 2008 roku. Poczucie niestabilności i niepewności jest

jakie obrazy wytwarzamy, wśród jakich obrazów żyjemy

tym, co kształtuje tożsamość młodych Polaków i wszyst-

i jakich obrazów pragniemy. Dlatego tak ważna w naszej

kich młodych Europejczyków. Dlatego zależało nam na

działalności jest komunikacja wizualna. W tym roku do

budowaniu instytucji, która będzie miejscem innej per-

współpracy zaprosiliśmy Adę Zielińską. Czujemy, że two-

spektywy. Pokolenia wychowanego i urodzonego po 1989

rzone przez nią obrazy katastrofy dużo lepiej oddają siłę

roku, ale także pokolenia, które jak żadne inne współ-

naszego tegorocznego programu i przekazu niż jakiekol-

dzieli swoje doświadczenie z równolatkami z innych

wiek słowo. Nie planowaliśmy, że staną się najlepszym

krajów Europy. Myślę, że to bardzo ważna i potrzebna

komentarzem do tego, co właśnie się dzieje. Ale w wielu

perspektywa w kontekście dyskusji o przyszłości Europy

naszych wyborach kierujemy się wizualną intuicją, ukry-

i nowego świata, bo ten stary – mam taką nadzieję – wła-

tymi w nas pozawerbalnymi przeczuciami i emocjami,

śnie umiera na koronawirusa.

które moim zdaniem mówią bardzo dużo o kondycji i emocjach młodych pokoleń.

Kultura 360°

Bardzo świadomie chcemy budować instytucję przyszłości i przekornie odcinamy się od wchodzenia

Jako artysta jestem związany z teatrem i myślę, że

w tematy historyczne. Jesteśmy w Polsce przesiąknięci

moja praktyka kuratorska bliska jest reżyserii. A reży-

historią, upamiętnianiem, pomnikami i rocznicami, mar-

seria to w dużej mierze intuicja, że z jakichś powodów

tyrologią, a w ogóle nie potrafimy rozumieć świata, który

konkretne osoby, pomysły i idee w jednym czasie i miej-

nas otacza. O historii należy pamiętać i wyciągać z niej

scu zaiskrzą i stworzą coś, czego nie da się do końca

wnioski, ale nie można jej traktować jako zasłony dymnej

zaplanować i przewidzieć. Coś, co w danym czasie poru-

dla współczesnych nieprawości i manipulacji.

sza publiczność i daje możliwość bycia razem.

W cyklu „Manifesty przyszłości” chcieliśmy przybliżyć alternatywne wizje przyszłości w globalnej skali

W poprzednim sezonie zrealizowaliście cykl Manifesty

i zgłosić postulat, że potrzebujemy dziś nowych manife-

Przyszłości. Dlaczego postanowiliście zająć się właśnie

stów. Dla naszego pokolenia jest oczywiste, że stary świat

przyszłością?

odchodzi w niepamięć. Jeśli nie będziemy się angażować

Od początku działalności pytanie o przyszłość było w cen-

w budowanie rzeczywistości jutra, tworzenia bardziej

trum naszego myślenia o programie. Twórcy i zespół

sprawiedliwego świata, to na gruzach starej Europy zagości fundamentalizm, który już lata i krzyczy po europejskim podwórku. W tym sezonie rozpoczęliście cykl „Nowe Życie”. Co oznacza to hasło? Tym razem chcemy się skupić na zmianach w mniejszej skali. Każdy z nas zadaje sobie pytania, jak żyć, jak odnaleźć się w tej dynamicznej i niepewnej rzeczywistości, i jakiego właściwie życia pragniemy. Pełnego dobrobytu i wartości materialnych zdobytych kosztem klimatu, nierówności i wyzysku? Czy jednak nowego życia, w zgodzie z naturą i opartego na sprawiedliwości społecznej? Pytanie o nowe życie stało się ważne teraz jeszcze bardziej. Jak mamy żyć w czasach epidemii? Co nas czeka po niej? Wiemy na pewno, że świat będzie wyglądał inaczej. Być może to koniec pewnej epoki – galopującego kapitalizmu, konsumpcji i wzrostu. A może to tylko naiwne życzenie? Jeżeli chcemy przetrwać, musimy się opamiętać. Epidemia na swój sposób niektórych z nas zatrzymała, zmusiła do spowolnienia. Może – pomimo wszystko – to czas bardzo ważnej społecznej refleksji?

KUL TU RA 360°

INITI PROTECTION – bezpieczne otoczenie to nie puste słowa

50 Prestiżowy biznes

Nowa rzeczywistość, nowe zasady. Świat, jaki zastaliśmy po wyjściu z lockdownu, przywitał nas wszechobecnymi płynami do dezynfekcji, przyłbicami na głowach sprzedawców i przegrodami oddzielającymi nas od kasjerów w sklepach. Odwiedzając galerię handlową, restaurację czy muzeum, wszędzie spotykamy zachęcająco mrugające do nas tabliczki „zdezynfekowano”. Ale czy na pewno skutecznie? Trzy firmy, które w połowie marca stanęły przed trudnymi wyzwaniami, nie poddały się. Godziny nocnych rozmów zaowocowały powstaniem projektu, który ma pomóc wrócić bezpiecznie przedsiębiorcom do normalnego funkcjonowania.

Waldemar Kupś, właściciel firmy Czysta Polska; Sławomir Gnalicki, prezes zarządu

Integra Diagnostic; oraz Adam Trepka, współwłaściciel Ondre opowiedzieli o wyzwaniach stojących przed dzisiejszym biznesem i sposobach na bezpieczny powrót. rozmawia : Alicja Kulbicka

zdj ęcia : Katarzyna Teinert

↘

Od lewej: Adam Trepka, Waldemar Kupś i Sławomir Gnalicki

Macie teraz więcej pracy niż trzy miesiące temu?

oferowane przez naszą firmę urządzenia, w obliczu całej

WALDEMAR KUPŚ: Czysta Polska jest firmą techniczną, zaj-

aury powstałej na początku wybuchu pandemii wstrzymali

mująca się również higieną obiektową. Naszą główną dzia-

inwestycje. Oczekiwania diametralnie się zmieniły i sku-

łalnością są urządzenia do utrzymania czystości i higieny

piły się na produktach pierwszej potrzeby.

w supermarketach, galeriach handlowych czy innych

Bardzo szybko zdaliśmy sobie sprawę z tego, że jako

obiektach komercyjnych i przemysłowych. W swojej ofer-

przedsiębiorstwo w dotychczasowym modelu bizneso-

cie mamy również produkty dla zakładów produkujących

wym możemy mieć ograniczone możliwości, aby zaspo-

żywność oraz dla hodowli. Z początkiem marca rynek

koić „nowe” podstawowe potrzeby naszych klientów. Na

higieny oraz utrzymania czystości przewrócił się do góry

rynku w jednej chwili pojawiło się mnóstwo przypadko-

nogami. Okazało się, że klienci, którzy do tej pory kupowali

wych firm, liczących na szybki zarobek. Z uwagi na fakt,

że firma nasza od ponad 20 lat aktywnie przyczynia się do

nie oferujemy taśm, które naklejone na podłodze w sklepie

rozwoju naszego sektora, w postaci chociażby konsekwent-

wyznaczają dystans pomiędzy klientami, czy nie posiadamy

nego wdrażania dobrych praktyk higienicznych, naszym

w swojej ofercie przyłbic, osłon na lady czy przegród sklepo-

założeniem było stać się kompetentnym i zaufanym part-

wych. Pomysł, który się zrodził od razu zaskoczył, natomiast

nerem, który bezpiecznie przeprowadzi klienta przez ten

od początku wiedzieliśmy, że nie chcemy robić projektu na

czas. I tak powstało Initi Protection.

trzy miesiące, tylko oferować kompleksowe programy dla naszych klientów, bo wierzymy, że bezpieczne otoczenie

W projekcie biorą udział trzy f irmy: Czysta Polska,

i dobre praktyki z tym związane staną się naszą codzienno-

Integra Diagnostic oraz Ondre. Skąd pomysł na wasz

ścią, a często również elementem przewagi konkurencyjnej.

mariaż?

SŁAWOMIR GNALICKI: Kiedy po raz pierwszy rozmawiali-

ADAM TREPKA: Firma Ondre na co dzień zajmuje się dru-

śmy o nowej koncepcji, jednogłośnie uznaliśmy, że w Initi

kiem i poligrafią. Jako jedni z nielicznych w Polsce posia-

Protection nie może zabraknąć firmy Integra.

damy wszelkie certyfikaty – jako dostawca komponentów

W ramach projektu dostarczamy proste elementy diagno-

firmy 3M oraz partner HP przy technologii druku latekso-

styczne, takie jak choćby termometry bezdotykowe czy jedno-

wego. To ekologiczna i bezpieczna dla człowieka technolo-

razowe rękawiczki. Dla klientów, którzy chcą czegoś więcej,

gia, która znajduje zastosowanie przy produktach do żyw-

bądź w swoim otoczeniu zawodowym muszą trzymać bar-

ności, szpitalach czy artykułach dla dzieci. Wszystkie nasze

dzo ostry reżim sanitarny, mamy również przesiewowe testy

produkty posiadają atesty, przez co są bezpieczne w użytko-

kasetkowe, które wykazują obecność przeciwciał na koro-

waniu. Przykładem mogą być ostatnio produkowane przez

nawirusa w piątym dniu od zarażenia, lub potwierdzają fakt

nas naklejki podłogowe z certyfikatem antypoślizgowym.

przebycia infekcji i nabycia immunologicznej odporności.

Dodatkowo zajmujemy się wycinaniem i frezowaniem elementów z tworzyw sztucznych. W połowie marca stanęli-

Zaczęliście od razu działać?

śmy przed potężnym wyzwaniem. Standardowe produkty,

WK: Absolutnie nie! Na pierwszą falę zaspokojenia pod-

które oferowaliśmy do tej pory, przestały się po prostu

stawowych potrzeb związanych z ochroną antywiru-

sprzedawać. Natomiast pojawiły się zupełnie inne zapy-

sową w ogóle się nie załapaliśmy. Siedzieliśmy nocami

tania – czy nie wyprodukujemy oznaczeń niezbędnych

i opracowywaliśmy plan działania, który miał na celu

w trakcie pandemii, jak na przykład naklejek na drzwi, czy

stworzenie kompleksowych oraz długoterminowych,

51 Prestiżowy biznes

jakie produkty jesteśmy w stanie sami wytworzyć, mając na uwadze nasze możliwości sprzętowe i doświadczenie, jakie posiadamy, i ewentualnie, jakimi produktami, ale w bardzo bezpiecznej ścieżce dostaw, jesteśmy w stanie naszą ofertę uzupełnić. Efekt naszych rozważań był taki, że Czysta Polska jako firma handlowo-produkcyjna z możliwościami obróbki stali jest w stanie produkować stacje dozujące w różnych wariantach, prostych, tanich, ekonomicznych, manualnych czy sensorycznych. Ale też stacje dozujące automatyczne, zintegrowane z bramkami dostępowymi, co jest świetnym pomysłem dla właścicieli galerii handlowych, sklepów odzieżowych czy dla salonów fitness. W naszej ocenie to rozwiązanie jest jednym z elementów, które na nowo definiują znaczenie słów dobre praktyki. Misja, jaka wam przyświeca to „bezpieczne otoczenie”. prewencyjnych rozwiązań związanych z ochroną antybak-

Co to dla was oznacza?

teryjną. Uważamy, że kluczowym elementem tego, co two-

WK.: Bezpieczne otoczenie to bardzo poważna deklaracja,

rzymy jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa naszym

to nie są tylko dwa nic nieznaczące wyrazy. Jeśli my pod

klientom, które chcemy zbudować w oparciu o wartości,

swoim logotypem deklarujemy bezpieczne otoczenie, to

jakimi się kierujemy, tj. profesjonalizm, zaangażowanie

musimy wykazać, że jesteśmy świadomi tego, co deklaru-

oraz uczciwość, a nie o sprzedaż pojedynczych produktów.

jemy, i że mamy na to rozwiązania. Wspomnianą wcześniej bramkę dostępową możemy na przykład rozbudować

Co zatem możecie im zaproponować?

o możliwość liczenia klientów w sklepie czy wykonać auto-

WK: Nasz plan zakłada pomoc w rozsądnym gospodarowa-

matyczny pomiar temperatury ciała. To przykład pokazu-

niu oszczędnościami firmy, w planowaniu dobrych praktyk

jący, że dysponujemy szeroką gamą rozwiązań, które mają

w zakresie higieny, które wszyscy musimy dzisiaj wdrażać.

wspomóc przedsiębiorców.

Firma Czysta Polska jest również firmą produkcyjną.

AT: Nie chodzi nam tylko o sprzedaż czy produkcję płynów,

W części higieny jesteśmy dystrybutorem na polskim

ale przede wszystkim o kompleksowe podejście do klienta.

rynku produktów włoskiej firmy Fimap oraz niemieckich

Wykorzystanie potencjału trzech firm oraz świetnie roz-

firm Stockmeier oraz Kiehl, natomiast pozostałe produkty

winięta logistyka pozwoliły nam przygotować ofertę dla

wytwarzamy w naszym zakładzie w Tarnowie Podgórnym.

naszych klientów – począwszy od oznakowania, poprzez

I tu zaczyna się drugi etap naszego planu – analiza popytu.

płyny do dezynfekcji i urządzenia czyszczące, po diagno-

Jak wiele firm na rynku, borykaliśmy się z przerwanymi

stykę, dostawę i montaż. Do tego na terenie całego kraju.

łańcuchami dostaw. Więc musieliśmy przeanalizować,

W tym tkwi nasza siła.

53 Prestiżowy biznes

Niestety widzimy w miejscach, które odwiedzamy, jak to dzisiaj wygląda. Przypadkowy płyn do dezynfekcji, kupiony przez Internet, postawiony na stoliku nie spełni swojej roli. Płyn dezynfekujący na bazie alkoholu, aby był skuteczny, potrzebuje nawet 30-sekundowego kontaktu z czystym podłożem. Spryskanie stolika i jego natychmiastowe przetarcie po prostu nie zadziała. Ważną rolę pełni WK: Klient, który do nas trafia jest poprowadzony od A do Z. Tworząc indywi-

również sukcesywna edukacja personelu. A to zapewniamy

dualne plany higieny, pomagamy stworzyć bezpieczne otoczenie dla jego klien-

przy wdrażaniu planu higieny.

tów oraz pracowników. A dla większych przedsiębiorstw? Kto potencjalnie jest waszym odbiorcą?

WK: Im większa powierzchnia, tym bardziej możemy

WK: Dobre praktyki z rynku spożywczego czy medycznego chcemy przenieść na

zautomatyzować proces dezynfekcji. Proponujemy takie

rynek komercyjny. Czyli w skrócie mówiąc, naszym klientem jest każdy. Zależy

rozwiązania, jak zamgławiacze elektryczne, automaty

nam na tym, aby nasze dobre praktyki trafiły wszędzie tam, gdzie jest najwięk-

do dezynfekcji podłóg i otoczenia.

szy styk ludzi. Tak więc od galerii handlowych, poprzez sklepy, punkty usługowe, aż po duże zakłady pracy. Wszędzie tam, gdzie jest duży przepływ ludzi

Przedsiębiorcy często narzekają, że nowe zasady są

i gdzie zagrożenia są największe.

kosztowne. Próbują często przerzucić koszty dezynfekcji na swoich klientów. Ile kosztuje wprowadzenie

A jednak każda firma jest inna. Innego planu higieny będzie potrzebował

planu higieny?

duży zakład produkcyjny, a innego salon kosmetyczny czy restauracja.

WK: To prawda, zaawansowane kompleksowe rozwiązania

Jak dostosowujecie swoje propozycje dla tak różnych podmiotów?

mogą być kosztowne, lecz w tym miejscu należy postawić

WK: Szeroka gama oferowanych rozwiązań pozwala nam podejść indywidualnie

pytanie, ile będzie nas kosztował przestój, jeśli okaże się,

do każdego odbiorcy. Cały proces rozpoczynamy od oceny aktualnie stosowa-

że któryś z naszych pracowników jest chory. I ile będzie

nych praktyk związanych z higieną w danym obiekcie. Głównie koncentrujemy

nas kosztowało wyłączenie funkcjonowania firmy na przy-

się na tym, w jaki sposób obiekt jest sprzątany. Nie możemy zagwarantować

najmniej dwa tygodnie? Jakie straty z tego tytułu ponie-

„bezpiecznego otoczenia” w przypadku, kiedy użytkownik będzie stosował np.

siemy? Tak więc wprowadzenie planu higieny to nie koszt.

preparaty dezynfekujące wymagające dłuższego czasu ekspozycji na brudne

To zysk. Produkty lub rozwiązania stanowiące integralną

powierzchnie. Przeprowadzona w ten sposób dezynfekcja będzie po prostu nie-

część planu higieny można kupić lub wynająć, a rozwią-

skuteczna. W kolejnym etapie oceniamy potencjał kadrowy oraz sprzętowy, tak

zania zaawansowane można sfinansować bardzo prostymi

aby nowe rozwiązania mogły być wdrożone.

narzędziami, na przykład w formie leasingu operacyjnego.

Jednym z kluczowych elementów planów higieny, które wdrażamy jest kodo-

W dzisiejszym świecie firmy, które boleśnie odczuły loc-

wanie otoczenia kolorami, czyli mówiąc wprost, aby nie pomylić środków uży-

kdown, patrzą na każdą wydaną złotówkę. Naszą misją

wanych na danym obszarze, oznaczamy je kolorami. Rozwiązanie proste, a sku-

jest to, aby każdy przedsiębiorca mógł bezpiecznie prowa-

teczne. Do tego chociażby identyfikacja osobistych środków ochrony takich, jak

dzić swój biznes, a nasze rozwiązania pozwolą wzmocnić

personalizowana osłona twarzy czy maseczka. Za każdym planem higieny stoi

zaufanie klientów. Jestem przekonany, że wiele z propono-

szczegółowo i czytelnie rozpisana procedura mająca za zadanie również sku-

wanych przez nas rozwiązań pozostanie z nami na długo.

tecznie wyeliminować błędy personelu. Nie ma tu miejsca na przypadkowość.

A to już inwestycja w przyszłość.

54 Design

DeGosh Manufaktura Wnętrz i Mebli Bogaty wachlarz usług Dobrze otaczać się ulubionymi przedmiotami, przebywać we wnętrzach, które mają pozytywną aurę. Wybrane przez nas meble powinny dostosowywać się do naszych gustów, upodobań i walorów estetycznych, a zaaranżowane przestrzenie – służyć do odpoczynku, pracy i spotkań z najbliższymi. Z Moniką Górny, właścicielem DeGosh Manufaktura Wnętrz i Mebli, dyskutujemy o walorach rodzimego biznesu, bogatej ofercie, spełnionych marzeniach, nowych inspiracjach i trendach wnętrzarskich. Co jest sztuką, a kto artystą? Przekonajcie się sami. rozmawia : Magdalena Ciesielska

zdj ęci e : Kasjan Farbisz

irma DeGosh funkcjonuje na wielkopolskim rynku od 17 lat, stale rozwijając swoją ofertę i wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów. Poza salonem firmowym zlokalizo-

wanym w Koninie, postawiliście na Poznań. Dlaczego akurat to miasto? MONIKA GÓRNY: Nie sądziłam, że ta przygoda rozpoczęła

się, aż tak dawno. (śmiech) Kiedy jednak spełnia się własne marzenia, czas przestaje być policzalny, zwłaszcza w momencie, kiedy człowiek stawia sobie do osiągnięcia kolejne cele, a zespół, którym się otaczasz, stale inspiruje do działania, motywuje i sprawia, że wciąż pojawiają się nowe pomysły. Wtedy wiadomo, że trzeba pójść o krok dalej i dalej. Poznań to jedno z takich marzeń. Cudowne miasto, nie tylko z uwagi na swoją historię, kulturę czy architekturę. To miasto otwarte na sztukę, miejsce pełne wspaniałych ludzi, inspiracji i dobrej energii. Zwyczajnie nie mogło nas tu zabraknąć. (śmiech) Dlatego też w 2019 roku otworzyliśmy przy ulicy Grunwaldzkiej 165C/2 salon firmowy autorskich mebli produkowanych w naszym zakładzie produkcyjnym. Prywatni inwestorzy, z którymi już udało nam się współpracować, twierdzą, że spełniamy ich marzenia, tworząc niepowtarzalne zestawy meblowe i wnętrza. To bardzo miłe słowa, które potwierdzają, że otwarcie salonu w tym mieście nie było przypadkowe. Zajmujecie się zarówno produkcją mebli, a także projektowaniem i aranżacją wnętrz. To bardzo ogólne zagadnienia. Jakie konkretnie usługi świadczycie? DeGosh Manufaktura Wnętrz i Mebli to firma, która zajmuje się projektowaniem i produkcją mebli. Od początku swojego istnienia postawiliśmy w tej materii na funkcjonalność, dopracowaną formę, kolor i detal. Obsługa sektora zamówień „na wymiar” wymaga od nas indywidualnego podejścia do każdego projektu, za którym kryją się potrzeby i marzenia

naszych inwestorów. Ich zidentyfikowaniu poświęcamy naj-

Według danych Polskiego Funduszu Rozwoju wśród

więcej czasu. W kolejnym etapie przystępujemy do opraco-

branż przetwórstwa przemysłowego meblarstwo jest

wania szczegółowych elementów mebla oraz technologii ich

drugą branżą pod względem wartości eksportu netto

wykonania. Dużą wagę w procesie produkcji przykładamy

i tworzy istotną część polskiej gospodarki. Ekonomiści

zarówno do materiałów, jak i systemów meblowych, dlatego

i analitycy banku Santander pozytywnie widzą przy-

też do współpracy w tym zakresie zaprosiliśmy wiodących

szłość rodzimej branży meblarskiej. Prognozy są według

europejskich producentów w tej branży.

nich optymistyczne i przewidują, że branża meblarska

W niedługim czasie do wachlarza usług wprowadzili-

na europejskim rynku nie doświadczy zapaści. Szacuje

śmy projektowanie wnętrz wraz z kompleksową obsługą

się utrzymanie wzrostu gospodarczego oraz dalszy sys-

polegającą na: zaprojektowaniu pełnych układów funkcyj-

tematyczny wzrost przychodów (5 proc. w skali roku).

nych pomieszczeń, schematów instalacyjnych, zaprojekto-

Santander spodziewa się, że wzrost produkcji sprzeda-

waniu i wykonaniu wszystkich zabudów meblowych w uję-

nej polskich mebli może przekroczyć 6 proc. w ciągu

ciu indywidualnym, polegającym na ustanowieniu nadzoru

roku – o ile korzystna dla polskiego rynku meblarskiego

autorskiego nad projektem oraz nad ekipami wykończe-

sytuacja nie ulegnie zmianie. Czy podobne nastawienie

niowymi. Dodatkowo świadczymy pomoc w wyborze

macie również i Państwo?

materiałów, dodatków wnętrzarskich, które odzwiercie-

Tak, zgadza się. Przemysł meblarski jest jednym z istotnych

dlałyby niepowtarzalny charakter inwestora kontrolując

sektorów polskiej gospodarki. Uważam jednak, że ocena

przy tym ich jakość i czas dostawy. Dopasowanie ostatecz-

skutków wprowadzenia lockdownu nie może odbyć się już

nej oferty do wymagań projektowych jest wynikiem dłu-

teraz. Branża ta uzależniona jest nie tylko od możliwości

gotrwałych rozmów z inwestorem, dzięki którym udaje

produkcyjnych, ale i możliwości finansowych konsumenta

się nam odkryć zarówno jego preferencje, styl oraz możliwości budżetowe. Obsługujemy i współpracujemy również z zewnętrznymi pracowniami architektonicznymi, oferując im wsparcie w zakresie produkcji zaprojektowanych przez nich mebli oraz technologii ich wykonania. W jaki sposób f irma umocniła swoją pozycję w branży meblarskiej i wnętrzarskiej? Przewagą naszej pracowni wnętrzarskiej jest posiadanie działu technologii mebla i samej stolarni. Dzięki niej możemy personalizować każde zamówienie. Już na etapie projektowym zespół projektantów, architektów i technologów opracowuje poszczególne elementy, co w znacznym stopniu przyspiesza późniejszą pełną realizację zlecenia. Park maszynowy, jakim dysponujemy, umożliwia nam wykonanie we własnym zakresie większości opracowanych detali. Daje nam pełną niezależność, przyspiesza czas produkcji i nie ogranicza w zapędach projektowych. Bardzo ważnym elementem, który stanowi ostatnie ogniwo w całym procesie produkcyjnym, jest posiadanie własnych, profesjonalnych ekip montażowych. To niewątpliwie nas wyróżnia na tle innych firm w tej branży i stanowi istotny element nawiązania współpracy z naszymi klientami.

55 Design

ostatecznego. Covid-19 wstrząsnął branżą meblarską. Zwłaszcza dał się mocno

Spodziewaliśmy się przestojów w dostawach towa-

odczuć firmom eksportującym swoje produkty na rynki zagraniczne. Firmy

rów z zagranicy niezbędnych do produkcji mebli, dlatego

te odnotowały dość poważny spadek sprzedaży, co poskutkowało wstrzyma-

też przez pierwsze trzy tygodnie pracowaliśmy intensyw-

niem przez nich planowanych inwestycji i optymalizacją kosztów, związaną

nie nad zapewnieniem niezbędnych materiałów czy sys-

z redukcją zatrudnienia. Dlatego też uważam, iż podźwignięcie się ze skut-

temów poprzez dodatkowe zatowarowanie. Taki zabieg

ków tąpnięcia wywołanego pandemią również w tej branży wymagać będzie

pozwolił nam zabezpieczyć produkcję na cztery kolejne

weryfikacji opracowanych wcześniej planów rozwojowych przez niektóre z firm

miesiące i uspokoić nastoje zarówno naszych pracowników,

sektora meblowego.

jak i klientów. Dzięki temu prace produkcyjne i montażowe

Z uwagi na charakter prowadzonej przez nas działalności nasza firma nie

przebiegały bez zakłóceń. Każda ze stron wykazywała się

odczuła do chwili obecnej zmian w wielkości produkcji. Nie możemy jednak

szczególną ostrożnością, a schemat montażu w tym czasie

wykluczyć, że spowolnienie gospodarki wpłynie znacząco na decyzje konsu-

omawiany był z każdym zainteresowanym. Tu należą się

menckie naszych klientów.

szczególne podziękowania dla naszych klientów, za zaufanie, jakim nas obdarzyli w tym szczególnym czasie, i pracow-

Nie sposób pominąć globalnego problemu, jakim jest Covid-19. Jak aktualna

ników za zrozumienie i zachowanie szczególnej ostrożności.

sytuacja, związana z pandemią, wpływa na działalność firmy? Obsługujemy w większości sektor inwestorów prywatnych. Tutaj proces decy-

Co jest najbardziej rozpoznawalnym znakiem rodzin-

zyjny trwa znacznie dłużej, co oznacza, że obecnie procentują rozmowy, które

nej marki DeGosh?

podjęliśmy dwa, a nawet trzy miesiące temu w zależności od wielkości projektu.

Zapracowaliśmy sobie na rozpoznawalność i dobrą repu-

Wprowadzenie stanu pandemii w niczym nie zakłóciło naszych prac

tację poprzez ciągłe dążenie do doskonałości, kreowanie

projektowych, które mogły być przygotowywane w trybie home office, bez

nowych trendów w branży meblarskiej oraz wysoką jakość

żadnych zakłóceń terminowych. W pierwszej fazie wprowadzenia obo-

świadczonych usług. Myślę, że nie bez znaczenia jest spo-

strzeń efekty naszej pracy przekazywaliśmy na bieżąco klientom w sposób

sób, w jaki pracujemy i reagujemy na zmiany w branży

zdalny. Z biegiem czasu wróciliśmy do naszych pracowni przy zachowaniu

meblarskiej. Poza tym cześć kadry to członkowie naszej

wszelkich zaleceń sanitarnych. Cieszymy się, że stopniowo wracamy do nor-

rodziny, a cała nasza kadra to wielka rodzina DeGosh.

malności, bo niewątpliwie wartością dodaną w tej branży jest bezpośredni

Rozumiemy się, szanujemy, motywujemy i razem docho-

kontakt z inwestorem.

dzimy do pewnych wniosków czy rozwiązań. W naszym

57 Design

dużych kaw, żeby przełamać dystans, a czasami wszystko od razu wiadomo i to bez zbędnych słów. Trendy to jedyna zmienna w tej dziedzinie związana z czasem. Obecnie zauważamy silny wpływ natury we wnętrzach, gdzie dominują materiały takie, jak kamień naturalny, drewno, glina, len czy wełna. Te materiały

Hitem jest obecnie kolorowy, pełen fantazji styl boho, który silnie wykorzystuje elementy: etniczne, ludowe, ekologicznie wykonane. Drugim dominującym trendem jest obecnie styl nowojorski, który łączy elementy klasyki z elementami glamour.

odnajdą się jednocześnie we wnętrzach nowoczesnych, na przykład loftowych, ale i tych stylizowanych. Hitem jest obecnie kolorowy, pełen fantazji styl boho, który silnie wykorzystuje elementy etniczne, ludowe i ekologicznie wykonane. Drugim dominującym trendem jest obecnie styl nowojorski, który łączy elementy klasyki z rozwiązaniami glamour. W tych wnętrzach dominuje ciepłe światło, szykowne elementy, szlachetne materiały i klasyczne formy.

zespole istotnym elementem są umiejętności poszczególnych pracowników oraz

Coraz częściej nasi klienci odchodzą od bieli czy jasnej

szybka między nami komunikacja, co znacznie skraca sam proces decyzyjny.

szarości i wprowadzają, odważniej niż do tej pory, kolor.

I dzięki temu proces produkcyjny przebiega gładko, bez żadnych niespodzianek.

Obecnie królują odcienie niebieskiego, granatowego, bor-

Obecnie ściśle współpracujemy z młodymi projektantami, architektami i arty-

dowego i butelkowej zieleni. Widać też, że chętniej wracają

stami, stanowiąc dla nich wsparcie technologiczne poprzez organizowanie szkoleń

do kolorów ziemi i wybierają szlachetne materiały:

produktowych. Co również pozwala nam wzmacniać wizerunek marki.

drewno, kamień naturalny czy kwarcyt. Modne stało się wykorzystywanie różnego rodzaju elementów metalo-

Na co klienci najczęściej zwracają uwagę, decydując się na meble DeGosh?

wych, blach perforowanych oraz dodatków w kolorach

Bardzo trudne pytanie. (śmiech) Zauważamy, że klienci doceniają nasze zaan-

czerni, miedzi czy złota. Wraca do łask szkło ornamentowe.

gażowanie oraz indywidulane podejście do każdego nawet najmniejszego projektu. Zwracają uwagę na funkcjonalność, niepowtarzalność, jakość wykonania,

Jakie plany na przyszłość ma DeGosh? Wzmocnić rodzimy

detal oraz samą formę. Wykazujemy bardzo dużą elastyczność w projektowa-

rynek meblarski czy bardziej skupić się na eksporcie towa-

niu, dzięki czemu jesteśmy w stanie dostosować końcowy produkt do ostatecz-

rów, a może jeszcze inny pomysł Państwu przyświeca?

nych wymagań, również tych budżetowych.

Oprócz bieżącej formy produkcji w planach mamy zaprojektowanie i wyprodukowanie kolekcji mebli użytko-

Projektując wnętrza i doradzając osobom przy aranżacji pomieszczeń czy

wych. Chcemy trafić z nowym produktem do szerszego

to mieszkalnych, czy biurowych, macie do czynienia ze zmieniającymi się

grona odbiorców. Pracujemy również nad własną kolek-

modami i stylami. Co jest niezaprzeczalnym hitem, dominującym trendem?

cją mebli dziecięcych. Ponadto przymierzamy się do posze-

Projektowanie wnętrz nie jest prostą sprawą. Uważam, że to sztuka, w której

rzenia działalności poprzez sprzedaż naszych mebli drogą

autor musi podczas aktu tworzenia poznać inwestora, zwłaszcza jego marzenia,

internetową. Realizacja tych inwestycji będzie wymagać

potrzeby i możliwości. Każdy klient to nowe wyzwanie, kolejna dawka inspiracji

od nas powiększenia zarówno parku maszynowego, jak

i niewielka obawa czy efekt końcowy zadowoli obie strony. Dlatego tak ważna

i naszego zespołu, do którego zapraszamy młodych archi-

w procesie tworzenia jest otwartość. Czasami trzeba wypić wspólnie kilka

tektów, technologów oraz stolarzy.

58 Nieruchomości

WIRUS NIE ZATRZYMAŁ poznańskich deweloperów Kolejne inwestycje zgodnie z planem oddawane do użytku i powrót klientów

po chwilowym przestoju – tak wygląda obecnie rynek nieruchomości w Poznaniu. Nowych inwestycji może być jednak w przyszłości mniej.

Czy to oznacza koniec budowlanego ożywienia w stolicy Wielkopolski? tekst : Michał Gradowski

Według raportu „Poznański Rynek Nieruchomości 2019/2020”, przygotowanego przez CBRE – firmę doradczą i inwestycyjną, działającą w sektorze nieruchomości

↖

Mieszkania z ogrodami na Osiedlu Księżnej Dąbrówki – inwestycja firmy Nickel Development

INWESTYCJE ZGODNIE Z PLANEM

Jak poznańscy deweloperzy radzili sobie w tym trudnym

komercyjnych – poznański rynek mieszkaniowy należy

okresie? – Wszystkie nasze inwestycje przebiegają zgod-

do grupy sześciu największych i najbardziej rozwiniętych

nie z planem, budowy toczą się według harmonogramu.

rynków mieszkaniowych w Polsce (oprócz Poznania są to

Wkrótce ukończone zostaną dwie realizacje – trzeci etap

Warszawa, Kraków, Wrocław, Trójmiasto i Łódź). Jak piszą

os. Nowy Marcelin, położonego na Grunwaldzie obok Lasku

autorzy tego opracowania, pierwotny rynek mieszkaniowy

Marcelińskiego, oraz najwyższy budynek mieszkalny

w Poznaniu doświadcza w ostatnich latach wyraźnego oży-

w Poznaniu – Towarowa 39, w samym centrum miasta

wienia. Podczas gdy w największych polskich miastach

w sąsiedztwie dworca PKP i parku im. K. Marcinkowskiego.

rekordową sprzedaż odnotowano w 2017 roku, a wyniki

Obie te inwestycje zostaną oddane do użytku w paździer-

kolejnych lat były słabsze, w Poznaniu sprzedaż cały czas

niku tego roku – mówi Magdalena Szulc, PR Manager w fir-

rośnie. Czy pandemia zmieni ten korzystny trend?

mie Ataner. – Jak dotąd nie zauważyliśmy spadku popytu

59 Nieruchomości

na rynku mieszkaniowym, klienci interesują się zakupem

istniejących osiedli mieszkaniowych, z rozbudowaną infra-

nowych nieruchomości. Oczywiście na początku epidemii

strukturą, a zwłaszcza z dobrym dostępem do komunikacji

obserwowaliśmy nieco wstrzymany ruch wynikający m.in.

miejskiej (w tym trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju).

z tego, że wprowadzono zakaz przemieszczania się i wiele

Jednocześnie nowe budownictwo mieszkaniowe w grani-

osób obserwowało rozwój sytuacji, jednak teraz wszystko

cach miasta intensywnie się rozwija, tworząc nowoczesną

wraca już do normy. W tej chwili większość realizowanych

tkankę miejską. Czy te preferencje zmienią się w wyniku

przez nas mieszkań jest sprzedana, dlatego nie odczuwamy

pandemii, przekonamy się w nadchodzących miesiącach,

spadku popytu – dodaje.

ale już teraz deweloperzy zauważają wzrost popytu na nie-

Podobnie było także w przypadku innych firm działających w stolicy Wielkopolski. – Obecnie prowadzimy budowę dwóch inwestycji i obie przebiegają bez utrudnień. W czerwcu zakończymy budowę inwestycji

ruchomości z ogrodem.

CENY NIE SPADNĄ?

Jak podają autorzy cytowanego już raportu CBRE,

„Smoluchowskiego 3”, gdzie do sprzedaży pozostały ostat-

ceny mieszkań na pierwotnym rynku mieszkaniowym

nie mieszkania. Od połowy marca, czyli od wprowadzenia

w Poznaniu znajdują się od połowy 2017 roku w wyraź-

ograniczeń związanych z epidemią, było dużo mniej kon-

nym trendzie rosnącym. Wcześniej przez dłuższy czas ceny

taktów ze strony klientów. Ostatnio, wraz z luzowaniem

ofertowe utrzymywały się na poziomie około 6 400 zł/m

ograniczeń, zwiększa się liczba kontaktów i podpisujemy

kw. Na koniec grudnia 2019 roku przeciętna cena mieszkań

kolejne umowy – mówi Mariusz Olejniczak, wiceprezes

pozostających w ofercie wynosiła już 7 561 zł/m kw., czyli

zarządu firmy Konimpex-Invest.

o 16,9 proc. więcej niż w czerwcu 2017 roku. Czy pande-

Jak wynika z danych CBRE, mieszkańcy Poznania jako

mia może wpłynąć na odwrócenie tego trendu? – W ostat-

preferowane miejsce zamieszkania częściej wskazują dom

nim czasie pojawiło się wiele informacji na temat cen.

jednorodzinny na przedmieściu niż mieszkanie w centrum

Tymczasem kwestia ta jest bardziej złożona, niż mogłoby

miasta. Dotyczy to zwłaszcza zamożniejszych grup nabyw-

się wydawać. Cena nowych mieszkań zależy bowiem od

ców. W rezultacie, w porównaniu do innych dużych aglo-

wielu czynników, takich jak lokalizacja, termin oddania do

meracji, w Poznaniu w mniejszym stopniu rozwinął się

użytku oraz typ inwestycji, zwłaszcza jeśli jest to „produkt”

rynek apartamentów. Z kolei wśród preferowanych loka-

premium. Decyzje o ewentualnej zmianie cen podejmo-

lizacji inwestycji wielorodzinnych wymieniane są tereny

wane będą przez deweloperów indywidualnie dla każdej

↙

Tumsky Residence już niedługo powstanie na Ostrowie Tumskim. Odbiór mieszkań zaplanowano na przełom II i III kwartału 2021 r.

60 Nieruchomości

inwestycji. Pamiętajmy również, że inwestycje w trakcie

do sprzedaży nowych inwestycji. My będziemy realizo-

realizacji są już zakontraktowane u wykonawców i cena

wali plan – wprowadzamy do realizacji II etap inwesty-

wybudowania się nie zmieni – komentuje Agnieszka

cji „Smoluchowskiego 3” – ale znamy projekty innych

Banaszak, prezes zarządu firmy Dom-Eko.

deweloperów, których premiera została wstrzymana –

Z powodu pandemii banki zaostrzyły kryteria przyznawania kredytów, ale nawet ten czynnik może nie zachwiać

Podobnego zdania jest Agnieszka Banaszak: – Wiele

sób klienci finansują zakup mieszkania zależy w dużej

nowych, planowanych do uruchomienia projektów zosta-

mierze od produktu. Inwestycje dla młodych czy rodzin

nie przesunięta w czasie, z różnych powodów. Niemniej

w większości finansowane są kredytem bankowym i już

statystyki już pokazują, że branża zanotowała kilkudzie-

możemy zauważyć spadek liczby przyznanych kredy-

sięcioprocentowy spadek we wprowadzaniu nowych inwe-

tów hipotecznych. Z kolei klient inwestycyjny poszukuje

stycji na rynek. Nie powinno zatem dojść do nadpodaży

lokalizacji premium – w przypadku której nie będzie pro-

nowych nieruchomości na rynku. Szukając analogii do

blemu z wynajmem, a cena najmu będzie odpowiednio

poprzedniego kryzysu: o ile w 2007 roku podaż miesz-

wysoka. Taki właśnie klient kupuje za gotówkę, pamięta-

kań wynosiła ok. 53 tys., w 2009 było to już jedynie 19 tys.

jąc, że jego głównym celem jest ochrona kapitału – wyja-

Deweloperzy nauczeni doświadczeniami kryzysu po 2008

śnia Agnieszka Banaszak.

roku będą obecnie bardzo ostrożnie uruchamiać nowe pro-

Rozpoczęte budowy toczą się zgodnie z planem, ale czy podobnie będzie w przypadku inwestycji, które były dopiero w fazie projektów? Według raportu „Poznański

Inwestycja Wilczak 20 firmy Agrobex. Realizacja całego projektu, na który składa się 6 budynków łącznie z 545 mieszkaniami, właśnie dobiega końca.

Konimpex-Invest.

popytem na niektóre typy nieruchomości. – To, w jaki spo-

CO Z NOWYMI INWESTYCJAMI?

↘

wyjaśnia Mariusz Olejniczak, wiceprezes zarządu firmy

jekty – wyjaśnia.

NAJEM KRÓTKOTERMINOWY POD ZNAKIEM ZAPYTANIA

A jak wyglądała sytuacja na rynku wtórnym? W czasie

Rynek Nieruchomości 2019/2020” w 2018 roku do sprze-

trwania pandemii i obowiązywania rygorystycznych obo-

daży wprowadzono 6 731 mieszkań, aż o 71 proc. więcej

strzeń eksperci portalu GetHome.pl zapytali przedstawi-

niż rok wcześniej. W 2019 roku liczba mieszkań wysta-

cieli 72 renomowanych biur pośrednictwa w obrocie nie-

wionych na sprzedaż wyniosła 6 355. Jak będzie w roku

ruchomościami, jaki wpływ na branżę nieruchomości

2020? – Myślę, że jest zbyt wcześnie na podsumowanie.

ma COVID-19. Ponad 70 proc. respondentów zauważyło

Najkrótszym czasem do porównań w branży deweloper-

wyraźny spadek zainteresowania tematem zakupu miesz-

skiej jest kwartał, a musimy pamiętać, że tylko pierw-

kania i domu, ale już na pytanie, czy zaplanowane wcze-

sze dwa i pół miesiąca tego roku były w miarę normalne.

śniej spotkania w kancelariach notarialnych finalizujące

Dopiero podsumowanie drugiego kwartału może nam

transakcje odbywają się zgodnie z planem, ponad 62 proc.

pokazać skalę zmian na rynku. Oczywiście te inwestycje,

badanych odpowiedziało twierdząco. Choć zarówno biura

których realizacja trwa, będą sprzedawane, co najwyżej

sprzedaży deweloperów, jak i biura pośrednictwa w obro-

w mniejszym tempie, natomiast dużym znakiem zapyta-

cie nieruchomościami wracają już do normalnej pracy,

nia jest skala odkładania w czasie decyzji o wprowadzeniu

konsultacje online czy wirtualne spacery po nieruchomości mogą pozostać z nami na dłużej. Eksperci portalu GetHome.pl zauważają także, że sporym zagrożeniem dla rynku nieruchomości są problemy na rynku najmu krótkoterminowego, ściśle powiązanego z branżą hotelarską i turystyczną, który wydawał się do tej pory bezpieczną przystanią dla inwestorów. Choć zakaz najmu krótkoterminowego został już zniesiony, to czasowe zamknięcie granic i ograniczenia w przemieszczaniu się wpływają na wyraźny spadek zainteresowania tą formą wynajmu. Z drugiej strony polskie nieruchomości przeznaczone na wynajem krótkoterminowy, zwłaszcza te położone w lokalizacjach popularnych wśród turystów, z powodu ograniczonej liczby zagranicznych wyjazdów mogą zyskać nowe grono klientów.

CENY NIERUCHOMOŚCI nie spadną?

61 Nieruchomości

O wpływie pandemii na rynek nieruchomości opowiedział nam Andrzej Marszałek,

prezes zarządu Oddziału Poznańskiego Polskiego Związku Firm Deweloperskich

W rozmawia : Michał Gradowski

W jakim stopniu pandemia wpłynęła na branżę deweloperską? ANDRZEJ MARSZAŁEK: Rozpoczęte inwestycje przebie-

gają bez zakłóceń, ale cały czas przyglądamy się rozwojowi sytuacji. Od początku pandemii już dwukrotnie przeprowadziliśmy ogólnopolskie ankiety wśród naszych członków – wynika z nich, że skala zjawiska odstąpień od umów rezerwacyjnych jest niewielka. W przypadku umów deweloperskich także mamy do czynienia z niedużym odsetkiem. Przy czym trzeba zaznaczyć, że samo wystąpienie stanu epidemii nie jest wprost przesłanką umożliwiającą jedno-

ankietach problem zwolnień oraz niedoboru pracowni-

stronne odstąpienie od umowy deweloperskiej. Kwestie

ków raczej nie był kluczowy. Część pracowników, m.in.

te mogą być i zazwyczaj są uregulowane pomiędzy dewe-

z Ukrainy, wyjechała z kraju, ale jak dotąd ta sytuacja nie

loperem a klientem. Najczęściej jednak spotykaliśmy się

wpłynęła negatywnie na przebieg inwestycji.

z wnioskami o przesunięcie terminów wynikających z zawartych umów. Na tym etapie trudno to ująć w jakieś

Aż trudno uwierzyć, że jest aż tak dobrze…

pełne i rzetelne statystyki, ale – wraz z łagodzeniem kolej-

Proszę mnie źle nie zrozumieć – zarówno my – dewelope-

nych obostrzeń – klienci wracają do nas i interesują się

rzy, jak i banki oraz ich klienci monitorują rozwój sytuacji.

zakupem mieszkań. Dotyczy to zarówno klientów inwe-

Banki zaostrzyły kryteria udzielania kredytów dla dewelo-

stycyjnych, gotówkowych, jak i tych, którzy kupują nieru-

perów, identyczna jest ich polityka wobec klientów indy-

chomości dla własnych celów mieszkaniowych.

widualnych, ale nadal działają, rozpatrują nowe wnioski, więc nie jest tak, że nagle cały ten proces się zatrzymał.

Średnia cena 1 m kw. na rynku pierwotnym w Poznaniu,

Skupiamy się na bieżącej działalności – bo w naszym

według danych portalu rynekpierwotny.pl, wynosiła

przypadku to duże inwestycje, setki miejsc pracy, milio-

pod koniec 2019 roku 7,3 tys. zł. Warto się wstrzymać

nowe kredyty, ryzyko zwiększenia skali odstąpień

z zakupem nieruchomości? Ceny spadną?

od umów – najważniejsze, aby nie wpaść w kłopoty na tym

Niejednokrotnie o tym dyskutowaliśmy w naszym gro-

etapie. We wspomnianej ankiecie, którą przeprowadzili-

nie – obecnie nie ma przesłanek do spadków cen.

śmy na początku maja, 99 proc. członków PZFD – a proszę

Makroekonomiczne czynniki, które mogłyby na to wpły-

pamiętać, że zrzeszamy także niewielkie firmy – nie spo-

nąć, takie jak znaczące obniżki wynagrodzeń czy istotny

dziewa się do końca roku problemów z płynnością finan-

wzrost stopy bezrobocia, na ten moment nie występują. Nie

sową. Planowanie nowych inwestycji na pewno będzie

zmniejszyły się koszty pracy czy ceny materiałów budow-

przebiegało z większą ostrożnością, ale trudno teraz cokol-

lanych, nie ma też symptomów, które mogłyby sugerować

wiek prognozować.

ich spadek. Trudno się więc spodziewać spadków cen. Czy firmy deweloperskie korzystają z pomocy w ramach W branży deweloperskiej nie było zwolnień? Na budo-

tzw. tarczy antykryzysowej?

wach nie zabrakło pracowników, przede wszystkim

Nasza branża nie jest wyłączona z tej pomocy, ale jej zakres

tych z zagranicy?

zależy od indywidualnej sytuacji każdej z firm. Dla całej

Trudno to jednoznacznie ocenić, bo nasza branża opiera

branży duże znaczenie miały zapisy zawarte w dwóch

się na współpracy z setkami kooperantów, ale w naszych

pierwszych wersjach, Tarczy 1.0 i 2.0, dotyczące zasad

62 Nieruchomości

funkcjonowania organów państwowych i zawieszające na przykład bieg terminów administracyjnych, co rodziło problemy np. z odbiorami zakończonych inwestycji. Wydanie pozwolenia na użytkowanie wymagało wizyty odpowiednich organów – nadzoru budowlanego, straży pożarnej czy sanepidu, co w czasie pandemii było utrudnione. Między innymi dzięki naszym zabiegom w Ministerstwie Rozwoju w Tarczy 3.0 znalazły się jednak zapisy, które – nie wchodząc w szczegóły – odwieszają bieg terminów dotyczących np. postępowań w sprawie wydawania warunków zabudowy czy pozwoleń na budowę, a w przypadku np. czynności odbiorowych wprowadzają instytucję „milczącej zgody”, co oznacza brak konieczności wizyty urzędników nadzoru budowlanego na budowie przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Ważne dla nas było także nastawienie urzędów do inwestorów, aby z powodu różnego rodzaju obostrzeń nie spowalniały procesów administracyjnych, które wpływają nie tylko na naszą pracę, ale także na wszystkie inne firmy współpracujące z branżą deweloperską. PZFD i 15

Na prośbę Wydziału Zdrowia Urzędu Miasta Poznania

podobnych branżowych organizacji związanych z szeroko

zainicjowaliśmy akcję dostarczenia kontenerów dla czte-

pojętym budownictwem wystosowało apel do samorzą-

rech ośrodków pomocy. Na nasze zlecenie i nasz koszt

dów, m.in. władz miasta Poznania i starostwa powiatowego.

firma Algeco postawiła 10 kontenerów mieszkalnych

Te działania przyniosły efekt.

z toaletami i prysznicami, które posłużą do odbycia kwarantanny. Uznaliśmy, że – poza pomocą finansową – warto

Deweloperzy przekazali w sumie ponad 2,5 miliona zło-

wykorzystać wiedzę i zasoby, którymi dysponujemy.

tych na walkę z koronawirusem i wsparcie personelu medycznego w całej Polsce. W pomoc zaangażowało się

Jakie mogą być długofalowe konsekwencje obecnej

ponad 50 firm. Także Odział Poznański PZFD aktywnie

sytuacji dla branży deweloperskiej i całej gospodarki?

włączył się w walkę z koronawirusem. Jak przebiegały

Nie jestem makroekonomistą, a nawet eksperci raczej

podjęte działania?

wstrzymują się teraz z prognozami. Ważne są nastroje –

Większość inicjatyw pomocowych zaczęła się na szczeblu

mam wrażenie, że wszyscy są już zmęczeni obostrzeniami,

lokalnym, ich konsekwencją było uruchomienie przez zarząd

że następuje pewne rozluźnienie. Inwestycje w nierucho-

PZFD ogólnopolskiej zbiórki finansowej, której efektem było

mości, przy niskich stopach procentowych i niskim opro-

przekazanie wspomnianej kwoty. Poszczególne oddziały

centowaniu lokat bankowych, są atrakcyjną formą zabez-

PZFD, a mamy ich w Polsce pięć (Poznań, Warszawa,

pieczenia kapitału. Na to liczymy.

Wrocław, Kraków, Trójmiasto), od początku pandemii pomagały lokalnie, punktowo.

Jak prywatnie radzi Pan sobie z epidemią?

W marcu, wraz z wiceprezes zarządu Agnieszką

Zachowuję rygory sanitarne, ale nie izoluję się. Od pierw-

Banaszak, odwiedziłem Szpital Miejski im. Józefa Strusia

szego dnia epidemii codziennie jestem w biurze, choć

przy ul. Szwajcarskiej, który teraz pełni funkcję szpitala

większość pracowników przeszła na tryb pracy zdalnej.

zakaźnego. Odważyliśmy się tam pojechać, porozmawiać,

Nie jest to jakieś wielkie poświęcenie z mojej strony –

a efektem tych rozmów było zamontowanie na nasze zlece-

uznałem, że skoro można chodzić od pracy, to do niej cho-

nie i na nasz koszt instalacji monitoringu na dwóch oddzia-

dzę, tak jest łatwiej. Nie mam już dzieci w wieku szkol-

łach chirurgii – w sumie 14 kamer służących do monitoro-

nym, nie muszę odrabiać lekcji, mogę sobie na to pozwolić.

wania stanu pacjentów.

Poziom lęku związanego z potencjalnym zakażeniem jest kwestią indywidualną, byłbym nieodpowiedzialny, gdybym powiedział, że nie boję się wirusa, ale staram się żyć normalnie.

TUMSKY RESIDENCE już w połowie 2021 roku

Nieruchomości

O wpływie pandemii na branżę deweloperską, lokowaniu kapitału

w nieruchomościach premium i unikatowej inwestycji na Ostrowie Tumskim opowiedziała nam Agnieszka Banaszak, prezes zarządu firmy Dom-Eko rozmawia : Michał Gradowski

Co zmieniło się w f irmie Dom-Eko

komunikację pieszo-rowerową w tej czę-

z powodu pandemii?

ści miasta. Budynek w kameralnej zabudo-

AGNIESZKA BANASZAK: W trosce o zdro-

wie (tylko 44 apartamenty), o nowoczesnej

wie nasze i naszych klientów ograniczy-

architekturze, posiadać będzie drewniane

liśmy bezpośredni kontakt i od połowy

okna z ogromnymi przeszkleniami oraz

marca zamknęliśmy stacjonarne biuro

lukarnami wpuszczającymi dużą ilość

sprzedaży. Od początku pozostawaliśmy

naturalnego światła, a także przytulne

z klientami w kontakcie telefonicznym,

prywatne loggie w stylu nadmorskim.

mailowym oraz online, używając apli-

Dla miłośników ekologii i zdrowego

kacji do spotkań. Od 1 czerwca wrócili-

trybu życia dostępne będą stacje łado-

śmy do obsługi bezpośredniej i zapra-

wania aut elektrycznych oraz stojaki na

szamy do kontaktu, aby umówić spotkania z doradcą klienta

rowery zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku.

w biurze. Dla osób chcących jednak pozostać w kontakcie

Okolica oferuje szeroki wybór możliwości spędzania wol-

zdalnym, nadal pozostajemy do dyspozycji online. Oferujemy

nego czasu, pozwalając na korzystanie z uroków natury.

możliwość wideorozmowy z doradcą klienta, który krok

Jeżeli chodzi o budowę, wszystkie prace przebiegają

po kroku poprowadzi przez proces rezerwacji i zakupu.

zgodnie z harmonogramem. Łagodna zima sprzyjała sek-

Przedstawi ofertę dopasowaną do potrzeb, demonstrując wizu-

torowi budowlanemu. Dodatkowo, pod koniec lutego,

alizacje oraz rzuty pięter budynku i konkretnych mieszkań,

podpisem na protokole zakończyliśmy badania arche-

zarówno 2D, jak i 3D. Doradca zabierze Państwa także na wir-

ologiczne na naszej działce, co otworzyło w pełni front

tualny spacer po mieszkaniu oraz pokaże stronę www dedy-

robót budowlanych. Obecnie stan zaawansowania wynosi

kowaną inwestycji www.tumsky.pl, skąd będzie można pobrać

59 proc. Odbiór mieszkań zaplanowaliśmy na przełom II

folder w formie pdf, a także film dotyczący Tumsky Residence.

i III kwartału 2021 roku, a przeniesienia własności lokali do końca 2021 roku.

To jedna z najciekawszych inwestycji realizowanych obecnie w Poznaniu, w unikatowej lokalizacji. Czy

Czy nieruchomości to wciąż dobra lokata kapitału?

budowa przebiega zgodnie z planem? Kiedy możemy

Jeżeli chodzi o mieszkania klasy premium, dotychcza-

się spodziewać oddania do użytku pierwszych lokali?

sowe doświadczenia pokazywały, że nieruchomości tej

Rzeczywiście, inwestycja Tumsky Residence jest wyjąt-

klasy w długiej perspektywie nie traciły na wartości.

kowa. Lokalizacja na Ostrowie Tumskim, jedynej wyspie

Co więcej, ceny mieszkań premium nie spadały. Głównym

rzecznej w Poznaniu, kolebce polskiej państwowości, stano-

celem inwestycyjnego zakupu mieszkań w takiej kategorii

wiącej pomnik historii, świadczy o jej wartości. Nie wszy-

budynków jest bowiem ochrona kapitału.

scy bowiem wiedzą, że Tumsky Residence powstaje w miej-

Przy poprzednim kryzysie stopa procentowa wynosiła

scu średniowiecznego grodu wczesnopiastowskiego, którego

6 proc., a inflacja w okolicach 4,5 proc. Dzisiaj inflacja wynosi

założenie datuje się na drugą połowę IX wieku. Inwestycja

3 – 4 proc., ale trudno prognozować, jaka będzie pod koniec

położona jest w samym sercu miasta, w bezpośrednim

roku. Stopa procentowa jest na rekordowo niskim poziomie

sąsiedztwie nadwarciańskich terenów rekreacyjno-spacero-

0,1 proc., a wszyscy doskonale wiemy, że pieniądz nieinwe-

wych, wśród nadrzecznej zieleni, w spokojnej i cichej okolicy.

stowany traci na wartości. Przy obecnej niskiej stopie pro-

Doskonała komunikacja z centrum miasta i bliskość Starego

centowej, rosnącej inflacji i niestabilnej giełdzie inwestycja

Rynku, Śródki i Malty to kolejne atuty inwestycji, a realizacja

w mieszkanie wydaje się więc jedyną rozsądną opcją lokaty

planowanej Kładki Berdychowskiej jeszcze bardziej ułatwi

kapitału, a tym samym ochrony środków finansowych.

66 Nieruchomości

NICKEL DEVELOPMENT: nie odkładamy naszych planów Jeszcze większa popularność nadmorskich apartamentów, rosnący popyt na domy z ogrodem, a w przyszłości także na większe mieszkania, które będą spełniały również funkcję biura – o tym, jak pandemia może zmienić branżę deweloperską rozmawiamy

z Edytą Kołodziej, dyrektorem sprzedaży i marketingu w firmie Nickel Development rozmawia : Michał Gradowski

Czy możliwy jest spadek cen? Byłabym ostrożna w prognozach. Popyt na

C z y w s z y st k i e i n we st yc j e N i c ke l

mieszkania utrzymuje się na bardzo wyso-

Development przebiegają zgodnie

kim poziomie niezależnie od zawirowań

z planem? Która z nich jest najbliższa

i moim zdaniem bardzo wątpliwe jest, by

ukończenia?

ceny spadły w tym roku. Oczywiście wiele

EDYTA KOŁODZIEJ: Epidemia COVID-19

zależy od tego, jak gospodarka będzie prze-

nie wpłynęła na tempo prac przy naszych

żywać odmrożenie i w jaki sposób zachowają

inwestycjach. Wprawdzie nieznacznie

się banki, które przyjęły w ostatnich tygo-

obniżyła się liczebność załóg budowla-

dniach nieco bardziej restrykcyjne podej-

nych, natomiast wszystkie pracowały ze

ście – co słyszymy od klientów. Tymczasem

zwiększoną intensywnością i planowane

sytuacja przedstawia się stabilnie i w naj-

terminy ukończenia robót budowlanych są jak najbardziej

bliższej perspektywie o spadkach raczej nie ma mowy, szcze-

obowiązujące. Najbliżej ukończenia jest nasza nadmor-

gólnie że nic się nie zmieniło po stronie kosztów generalnego

ska inwestycja – Apartamenty Koło Brzegu, zlokalizowane

wykonawstwa, które w dalszym ciągu są bardzo wysokie.

w kołobrzeskiej dzielnicy Podczele. Będzie ona ukończona na koniec lipca – i mówimy tu o oddaniu apartamentów goto-

Jakich zmian na rynku możemy się zatem spodziewać?

wych do wprowadzenia lub wynajmu nadmorskim turystom,

Zmiany będą dotyczyły przede wszystkim sposobów spę-

a zatem osoby, którym zależy na szybkim zarobku z tej inwe-

dzania wolnego czasu, zarówno w czasie weekendów, jak

stycji, będą mogły wykorzystać jeszcze pełnię sezonu i cały

i urlopu. Na pewno na jakiś czas wiele osób powstrzyma

tegoroczny sezon niski. Biorąc pod uwagę zmieniające się

się od wyjazdów w dalsze miejsca i wybierze odpoczynek

preferencje wypoczynkowe Polaków, należy powiedzieć,

w domu lub na urlopie w polskich kurortach. Przewidujemy

że popyt na wynajem będzie ogromny. Inwestorzy to wyczu-

więc, że czeka je prawdziwy renesans, a szczególną popular-

wają, co przekłada się na znaczący wzrost zapytań oferto-

nością będą cieszyć się niezależne apartamenty. Możliwym

wych związanych z tą inwestycją. Dla bezpieczeństwa swo-

scenariuszem, ale w dłuższej perspektywie, będzie rosnąca

jego i swojej rodziny poszukuje się teraz apartamentów

popularność dużych mieszkań. Eksperci rynku HR przewi-

na uboczu, bez tłumów i koniecznie z niezależnym, osob-

dują, że praca zdalna obejmie znacznie więcej pracowników

nym wejściem. Właśnie takich jak Apartamenty Koło Brzegu.

niż przed epidemią. Doświadczenia związane z kwarantanną udowodniły jednak, że funkcjonowanie domowego biura

Czy można zauważyć zmiany w preferencjach klientów?

w strefie dziennej mieszkania niekoniecznie musi się spraw-

Przyjmujemy zdecydowanie więcej zapytań dotyczących

dzić. Szczególnie dotyczy to rodziców małych dzieci, którym

mieszkań parterowych z ogrodami. Oferujemy takie na Osiedlu

zależeć będzie na wydzieleniu przestrzeni dedykowanej pracy.

Księżnej Dąbrówki – naszej inwestycji na przedmieściach Poznania, w miejscowości Dąbrówka. Największy z dostęp-

Czy część planowanych, ale nierozpoczętych inwestycji

nych ogrodów przynależnych do mieszkań ma ponad 300 m

zostanie odłożona?

kw., natomiast standardem jest ponad 100-metrowy ogród.

Nie odkładamy naszych planów. Intensywnie pracujemy nad

Podobnie jest w przypadku gotowych domów z ogrodem –

pięcioma projektami, które są obecnie w fazie koncepcyj-

tempo ich sprzedaży w okresie kwarantanny wręcz wzrosło

nej, i na pewno dwa z nich wprowadzimy do przedsprzedaży

w porównaniu z miesiącami poprzedzającymi ograniczenia

w drugiej połowie tego roku. Mogę już teraz zapowiedzieć, że

w poruszaniu się.

będą to bardzo popularne lokalizacje w granicach Poznania.

Rynek nieruchomości ODPORNY NA KRYZYS

Nieruchomości

Jeszcze w czerwcu sfinalizujemy prace związane z projektem Wilczak 20,

a w sierpniu zakończymy kolejny etap inwestycji Radosna III w podpoznańskim Zalasewie

– zapowiada Lucyna Jarczyńska. Z dyrektor ds. sprzedaży i marketingu spółki Agrobex

rozmawiamy o zmianach na rynku nieruchomości, który wraca już do normalnego funkcjonowania

rozmawia : Michał Gradowski

zdj ęcia : Agrobex

Czy wszystkie inwestycje f irmy Agrobex przebiegają zgodnie z założonym planem? Która z nich jest najbliższa ukończenia? LUCYNA JARCZYŃSKA: Wszystkie nasze inwestycje prze-

biegają zgodnie z harmonogramem, a ze względu na łagodną zimę w przypadku niektórych z nich postęp prac wyprzedza przyjęte terminy. W najbliższym czasie będziemy kończyć prace związane z V etapem inwestycji Wilczak 20. Tym samym dobiega końca realizacja całego projektu, na który składa się 6 budynków łącznie z 545 mieszkaniami. Jesteśmy dumni z tego nowoczesnego kompleksu mieszkaniowego. Natomiast na koniec sierpnia zaplano-

A jakich zmian możemy się spodziewać w przyszłości?

wane jest zakończenie realizacji budynku B w ramach

Rynek nieruchomości nie jest branżą szybkich zmian.

inwestycji Radosna III w podpoznańskim Zalasewie.

Jesteśmy po dwóch miesiącach epidemii, która co prawda wpłynęła na wyniki sprzedażowe, ale widać, że rynek

Jak pandemia zmieniła rynek nieruchomości? Czy

wraca już do normalnego funkcjonowania. W moim

można zauważyć mniejszy popyt lub spadek cen?

odczuciu zmiany będą następować w takich obszarach

Początkowy okres pandemii to faktycznie zmniejszone

jak na przykład działania proekologiczne. Na inwesty-

zainteresowanie mieszkaniami. Natomiast ostatnie tygo-

cjach Nowe Żegrze w Poznaniu i osiedlu Silesia w Zielonej

dnie to już zwiększony ruch w biurach sprzedaży. Nie

Górze będziemy montować panele fotowoltaiczne, które

zauważyliśmy i nie zakładamy w przyszłości redukcji cen.

mogą zaspokoić zapotrzebowanie na prąd, na przykład na

Obniżki są mało realne z uwagi na utrzymujące się lub

klatkach schodowych czy przy oświetleniu terenów zielo-

nawet rosnące ceny materiałów czy robocizny.

nych wspólnoty. Czy część planowanych, ale nierozpoczętych inwestycji zostanie odłożona? Z pewnością są deweloperzy, którzy nie udźwigną ciężaru prowadzenia inwestycji. Ale tak dzieje się od wielu lat i niekoniecznie musi mieć to związek tylko z pandemią. Oczywiście są i tacy, którzy teraz przekładają rozpoczęcie realizacji projektu na nieokreśloną przyszłość, licząc na stabilizacje rynku i lepszą kondycję naszej gospodarki. Niemniej, inwestor z doświadczeniem, zapleczem finansowym, kadrowym i bankiem ziemi poradzi sobie. Z większą rozwagą, ale będzie planował i wprowadzał nowe projekty.

Ville Sołackie to komfortowe miejsce zlokalizowane w prestiżowej dzielnicy Poznania. Dzięki otoczeniu natury, nawet w centrum miasta będziesz mógł odpocząć od codziennego zgiełku.

Jedyna taka inwestycja w Poznaniu, ostatnie 8 apartamentów w ofercie. Przyjdź i zobacz to wyjątkowe miejsce!

Zapraszamy do rozmowy wideo. Skype: Agrobex Twój Deweloper apartamenty@villesolackie.pl

70 Prestiżowe miejsce

HOTELE wymyślane na nowo Pandemia trwale zmieniła branżę hotelarską, priorytetem jest teraz bezpieczeństwo,

ale my – przy zachowaniu najwyższych standardów sanitarnych – nadal chcemy być gościnni. A każda wizyta w Restauracji Rynek ma być nowym kulinarnym doznaniem

– mówi Magdalena Eliasz, dyrektor hotelu Sheraton w Poznaniu rozmawia : Jarosław Olewicz

zdj ęci e : Ewa Krasucka

Jak hotel Sheraton Poznań radził sobie w tym

z grzankami i oliwą ze szczypiorku.

trudnym okresie i jak egzystuje dzisiaj?

Jako danie główne polecamy nato-

MAGDALENA ELIASZ: Choć musieliśmy zupeł-

miast kaszę pęczak z kurczakiem

nie zmienić sposób funkcjonowania, jako jeden

kukurydzianym, szparagami i serem.

z niewielu hoteli w Poznaniu przyjmowaliśmy gości.

A moim ulubionym daniem z aktual-

Niestety wiele osób sądziło, że hotele są „zamrożone”,

nego menu jest ciasto z cukinii z grosz-

tymczasem pakiet ustaw uchwalonych z powodu

kiem i bobem. Na śniadanie polecam

pandemii zakazywał jedynie podróży turystycznych

z kolei świeżo pieczone rogaliki z jaj-

– goście biznesowi mogli korzystać z naszych usług.

kiem, szynką i serem oraz granolę.

Jednak obłożenie znacząco spadło, brakowało choćby Zanim zostałaś dyrektorem hotelu

biznesowych turystów z zagranicy, którzy zwykle chętnie odwiedzają Poznań. Dzięki wspaniałemu zespołowi pracowni-

Sheraton Poznań zarządzałaś jednym z hoteli sieci

ków naszego hotelu, który elastycznie reagował na nową sytuację, i dużej

Marriott w Londynie. Jak wygląda sytuacja branży hote-

bazie stałych gości udało nam się jednak przetrwać ten trudny czas.

larskiej na świecie? W skali globalnej znaczący procent wszystkich hoteli,

Zawsze powtarzasz, że czujesz się gospodarzem tego miejsca, że

zwłaszcza w Azji, przez długi czas był zamknięty. W naj-

odwiedzających hotel traktujecie jak gości, a nie jak klientów. Czy

trudniejszym momencie w Europie zamkniętych było

da się obecnie funkcjonować w taki sposób? Jakie zasady bezpieczeń-

50 proc. hoteli naszej sieci. Obecnie powoli wracamy

stwa obowiązują obecnie w hotelu i Restauracji Rynek?

do normalności, kolejno otwierają się nasze hotele,

Ta lista jest bardzo długa, ale goście mogą łatwo dostosować się do nowych

m.in. w Sopocie, Krakowie czy Warszawie. Według spe-

obostrzeń, bo obowiązują nas one także w miejscach publicznych –

cjalistów cała branża hotelarska osiągnie jednak poziom

to przede wszystkim konieczność częstej dezynfekcji rąk i zachowania

obrotów z 2019 roku dopiero w 2023 roku.

2-metrowego dystansu. Stacje do dezynfekcji rąk znajdują się przy wejściu

Ten czas zawieszenia był momentem na ref leksję,

do hotelu, przy windach oraz przy każdej toalecie. W pokojach dla naszych

ale też dokończenie wielu projektów. Wprowadziliśmy

gości niedługo pojawią się także chusteczki do dezynfekcji. Obsługa nosi

na przykład rozwiązanie digital key, umożliwiające otwar-

maseczki. Bazujemy na wytycznych z ministerstwa zdrowia, ale też naszej

cie drzwi do pokoju bez użycia klucza czy karty magne-

sieci i zawsze stosujemy się do zaleceń, które są bardziej rygorystyczne.

tycznej – za pomocą dedykowanej, intuicyjnej w obsłudze

Od 18 maja mogliśmy też otworzyć naszą Restaurację Rynek. Stoliki

aplikacji Bonvoy.

są ustawione w odpowiednich odległościach, a wokół każdego z nich

Zmienia się sposób zarządzania hotelem, bo zmieniają

wyznaczone są strefy, w których można przebywać bez maseczki.

się priorytety naszych gości. Mamy tutaj duże wspar-

Przygotowaliśmy także menu w formie kodu QR – wystarczy zeskano-

cie międzynarodowej sieci w zakresie nowych standar-

wać kod i przejrzeć menu na smartfonie, bez konieczności dotykania

dów higienicznych czy nowych technologii dezynfekcji

papierowej wersji. Fakt, że można zejść z pokoju do restauracji na śnia-

pokoi. Głównym akcentem w komunikacji marketingo-

danie, że jest interakcja, że można porozmawiać z obsługą o pobycie

wej będzie obecnie bezpieczeństwo. Zamiast powitalnej

w naszym hotelu, ale też na inne tematy, jest bardzo ważny dla naszych

butelki wina czy jakiegoś lokalnego specjału goście mogą

gości. Pomimo konieczności zachowania dystansu nadal chcemy być cie-

bardziej docenić na przykład żel do dezynfekcji, choć bar-

pli, gościnni, bo z tego właśnie słynie marka Sheraton.

dzo bym chciała połączyć w naszym hotelu oba te aspekty. Kolejne dwa lata będą czasem zmian, optymalizacji, reflek-

Co nowego znajdziemy w menu Restauracji Rynek?

sji na tym, jakim hotelem chcemy być w nowych czasach.

Bazujemy na krótkiej karcie, z daniami ze świeżych produktów dostęp-

Nowych pomysłów nam nie brakuje dlatego zachęcam,

nych na poznańskich rynkach. Chcemy, aby każda wizyta w naszej restau-

wyjdźcie z domu, odwiedźcie swoje ulubione restauracje

racji była nowym kulinarnym doświadczeniem. Obecnie w karcie królują

– mam nadzieję, że jedną z nich jest Restauracja Rynek –

szparagi – jako starter możemy wybrać smażone zielone szparagi z sosem

wspierajcie lokalne biznesy. Dla przedsiębiorców działa-

z orzechów laskowych i wędzonym twarogiem lub krem ze szparagów

jących w naszym mieście to naprawdę bardzo ważne.

72 Muzyka

ALONA SZOSTAK Zabieram ludzi w moją podróż życia rozmawia : Magdalena zdj ęcia : Marek

Ciesielska

Zakrzewski

Z Aloną Szostak, najlepszą wokalistką musicalową na 13. Teatralnych Nagrodach Muzycznych im. Jana Kiepury, rozmawiam o skrupulatnie dobranym repertuarze recitalowym Z nadzieją przez życie, o wzruszających opowieściach, napotkanych na życiowej drodze niezwykłych osobowościach. To artystka, której barwy głosu, temperamentu, emanującego ciepła i autorskich interpretacji nie sposób zapomnieć.

73 Muzyka

Do recitalu Z nadzieją przez życie, wyśpiewanego w Teatrze Polskim w Poznaniu, wybrałaś utwory wartościowych twórców. ALONA SZOSTAK: Tak, to są piosenki żydowskie w czte-

rech językach, po rosyjsku, polsku, hebrajsku i w jidysz. Piosenki odeskie, utwory żydowskich kompozytorów. Chociażby słynne Serce Izaaka Dunajewskiego, który napisał przecież muzykę do filmu Świat się śmieje z 1934 roku.

Twoje piosenki łączą się w ekscytującą opowieść. Często

Ponadto Wojna – z przestrogą i upomnieniem, aby nigdy

bardzo wzruszającą, emocjonalną. Jedna z takich histo-

nie było wojny. Skrzypek Hercowicz Ewy Demarczyk to jest

rii, chwytających za serce, wiąże się właśnie z piosenką

moja interpretacja tekstu Osipa Mandelsztama. Są także

Serce. Proszę opowiedz o tym.

utwory izraelskiej piosenkarki Miri Mesiki. Piosenki hebraj-

Podczas jednego z moich występów poznałam wspaniałego

skie, takie jak Shir tikva czy Aff achat. Będąc w Izraelu na

człowieka, Zygmunta Rolata. Poprosił mnie o zaśpiewanie

koncercie, otrzymałam jako upominek płytę Miri Mesiki.

Serce to najpiękniejsze słowo świata / Serce to w życiu naj-

Zakochałam się w tym wokalu. Nawet nie rozumiejąc tek-

cudniejszy skarb / Serce – miłości hymn, co w słońce wzlata /

stu, porwał mnie jej śpiew, aż miałam ciarki ze wzruszenia.

To baśń skrzydlata, to szczęście i zaklęty czar. Śpiewałam, a on płakał. Kompletnie nie wiedziałam, o co chodzi, jaka

Postanowiłaś więc nauczyć się trudnych piosenek

historia wiąże się z tym utworem. Okazało się, że na jego

w języku hebrajskim i jidysz?

oczach, na oczach wówczas kilkuletniego dziecka, w 1943

Tak. Dzięki temu wiem, o czym śpiewam. Tłumaczyłam sobie

roku zginęła w obozie jego mama, która bardzo lubiła

teksty hebrajskie na angielski, aby poznać treść, dostosować

piosenkę Serce. W latach 1936-37 mały Zygmunt chodził

własne wykonanie, aranżacje do przeżyć i opowieści. Sama

jeszcze z rodzicami do synagogi na koncerty skrzypcowe

uczyłam się wymowy, takiej gardłowej, wręcz arabskiej.

Johannesa Brahmsa, a potem ta synagoga w Częstochowie spłonęła na jego oczach. Jako chłopiec obiecał wów-

Kulturę żydowską poznałaś jeszcze w Rosji, będąc

czas ukochanej mamie, że wybuduje na tym miejscu

dzieckiem. Ta miłość i nieustanne zainteresowanie

jeszcze raz synagogę... Przed śmiercią mama poprosiła

tematem Żydów, ich losem, przesiedleniem, muzycz-

Zygmunta, że jak przeżyje, by wyjechał z Polski, do Stanów

nymi inspiracjami, wciąż w Tobie żyje?

Zjednoczonych, gdzie mają krewnego. Tak też się stało.

To jest historia mojego życia, moje doświadczenie.

Zygmunt skończył studia prawnicze w USA i założył własną

Zetknęłam się z kulturą żydowską, mając sześć lat, gdy pod-

firmę transportową. Następnie bardzo mocno zaangażował

czas wyjazdów wakacyjnych do cioci poznałam rodzeństwo

się w działalność społeczną i filantropijną, mając w pamięci

Maszę i Miszę, od których usłyszałam o narodzie wybranym.

widmo śmierci i wojny. Dzięki niemu powstało Muzeum

Z tą rodziną żydowską – można powiedzieć – wycho-

Historii Żydów Polskich Pollin i Festiwale Żydowskie

wywałam się. Poznałam ich zwyczaje, tradycję szabatu,

zarówno w Krakowie, jak i w Warszawie. Zygmunt Rolat

usłyszałam muzykę i cudowne emocjonalne dźwięki, czę-

to działacz na rzecz kultury i dialogu polsko-żydow-

sto wygrywane na skrzypcach bądź fortepianie. Od trzech

skiego, mecenas wielu wydarzeń związanych z tematyką

lat jeżdżę do Szwecji i występuję dla emigracji 1968 roku,

żydowską odbywających się w Polsce. Znamienity dar-

dla Żydów, którzy w czasach Władysława Gomułki musieli

czyńca, przewodniczący American Friends of the Shalom

opuścić Polskę. Od kilku już lat uczestniczę też w prestiżo-

Foundation. Od wielu lat wspiera Filharmonię Często-

wym Festiwalu Singera, czyli Festiwalu Kultury Żydowskiej,

chowską – umożliwił m.in. organizację w 2009 r. kon-

organizowanym przez Fundację Shalom. Zostałam zauwa-

certu znakomitego amerykańskiego skrzypka Joshuy Bella.

żona i zwerbowana do koncertu przez aktorkę, reżyserkę

Zygmunt Rolat to niezwykły człowiek, który podzielił się ze

i założycielkę tej fundacji, Gołdę Tencer. Podczas pierw-

mną swoją historią, traumatyczną opowieścią. To człowiek,

szego występu śpiewałam odeskie piosenki, a w roku następnym pomyślałam, że muszę dać więcej od siebie, dać więcej tej wspaniałej publiczności. Włączyłam więc do mojego repertuaru utwory w języku hebrajskim i jidysz.

Był sobie skrzypek Hercowicz, Co grał z pamięci jak z nut. Z Schuberta on umiał zrobić — No brylant, no istny cud

74 Muzyka który nieustannie kultywuje pamięć o polskich Żydach.

Czy o przykrych sprawach, życiowych trudnościach

A ja odwdzięczam się jemu za to. I za każdym razem, gdy

i wizji śmierci lepiej opowiadać przy wtórze rytmicznych

śpiewam tę piosenkę, która już na stałe weszła do mojego

dźwięków, jak chociażby w piosence włoskiej Bella Ciao?

repertuaru, mówię „Zygmunt, to dla Ciebie, bo masz wiel-

Wszystko jest potrzebne. Lubię aktorską piosenkę,

kie serce!”.

z przeżyciem, czy energiczną, czy melancholijną, a nie odśpiewaną byle jak. Lubię mądre teksty, które do mnie

Wykonywane przez Ciebie piosenki są często z głębo-

przemawiają. Kiedy porywa mnie nie tylko sama melodia,

kim przesłaniem, liryczne, poetyckie, zmuszające do

ale i przejmujące słowa. Dobrze odnajdywać się w wybit-

zadumy, autoref leksji. Czy Tobie jest blisko do takiej

nych kompozycjach, ale treść jest dla mnie bardzo ważna.

melancholii?

Na przykład piosenka Jacka Kaczmarskiego Opowieść

Pewnie tak. Jest we mnie taki nerw melancholii. Ponadto

pewnego emigranta, którą również wykonuję w cyklu

mój instrument aktorski pomaga mi uruchomić pewne

Z nadzieją przez życie. Mocne i wzruszające słowa, czę-

emocje. Każda wyśpiewana historia jest przeze mnie

sto nie są zrozumiane przez społeczność żydowską. Nawet

„przefiltrowana”, w każdej odnaleźć można też kawałek

wypierane ze świadomości. Nie bój się, nie zabraknie. To

mnie. To jest prawda i wiarygodność sceniczna – bardzo

krajowa czysta. / Ja, widzisz, przed wojną byłem komunista,

doceniane przez publiczność. Piosenki, które wykonuję

/ Bo ja chciałem być kimś, bo ja byłem Żyd, / A jak Żyd nie

z repertuaru żydowskiego, z lat 20., 30. XX wieku, są zapo-

był kimś, to ten Żyd był nikt. / Może stąd dla świata tyle z nas

mniane przez innych artystów. Oprócz mnie nikt ich nie

pożytku, / Że bankierom i skrzypkom nie mówią – ty żydku!

śpiewa. Pragnęłam, aby one odżyły, bo fascynują mnie

Ich to bardzo boli, a z drugiej strony Żydzi mają do sie-

ludzkie historie. Podczas recitalu Z nadzieją przez życie

bie duży dystans. Śmieją się ze swoich przywar, opowiadają

opowiadam więc przygody, widziane oczami znanych mi

kawały o Żydach. Takiego dystansu nie widziałam w żad-

Żydów. Maleńkie epizody wyciągnięte z prywatnych losów

nym innym narodzie. To mi się bardzo w nich podoba.

mistrzowsko tworzą całość. Jak porozrzucane puzzle idealnie złożone dają nam pewien obraz. Część melancholii to jest niezaprzeczalnie część mnie.

„Jest jedno wynagrodzenie – śmiech” – śpiewasz za Ałłą Pugaczową w piosence Arlekino. Śmiech jest receptą na

W ogóle myślę, że my Słowianie mamy taką nutkę rozczu-

pochmurne dni?

lania się nad wszystkim. Rosjanie najczęściej mówią: „Źle?

Staram się nawet najsmutniejsze historie przekazać

– to napijmy się. Dobrze? – też napijmy się! Jest mi źle –

z uśmiechem, z jakimś przesłaniem. Tak, aby rodziła się

płaczę. Jestem szczęśliwy – płaczę”.

nadzieja w człowieku. Jak w piosence, którą najczęściej

75 Muzyka

wykonuję podczas recitalu Z nadzieją przez życie, zatytuło-

Co chciałabyś jeszcze zaśpiewać?

wanej Shir tikva, czyli nadzieja w języku hebrajskim. Treść

Jestem kosmopolitką, jeśli chodzi o jakąkolwiek sty-

tego utworu jest opowieścią o drodze. Drodze, którą jest

listykę. Uwielbiam jazz, blues, klasykę – twórczość

nasze życie. Na początku tej drogi jesteśmy sami, potem spo-

Beethovena, Czajkowskiego, Prokofjewa, Stawińskiego.

tykamy przeróżnych ludzi, którzy po części układają nasz

Kocham utwory Charlesa Aznavoura, doceniam Edith Piaf,

scenariusz życia. Doświadczenie, napotkane osoby, przeży-

Marlenę Dietrich. Chciałabym kiedyś zaśpiewać fado, opo-

cia, emocje – wszystko to ma wpływ na życiowe zakręty.

wieść o płaczu i śmiechu kobiety, która czekała na swojego

Czasami niektóre z nich zabieramy ze sobą na dłużej w tę

męża, rybaka. Historia niby banalna, ale z tak głębokimi

ludzką wędrówkę. Czasami są to osoby, które coś zmieniły

emocjami i przeżyciami. Porywająca.

w naszym życiu, wywarły ogromny wpływ, dokonały przełomu. Najważniejsze, że nie jesteśmy sami podczas tej

Myślisz o skompilowaniu ulubionych dźwięków, fraz

podróży, że otaczają nas ludzie. Zawsze podkreślam, że nie

muzycznych i złożeniu z nich własnej, autorskiej płyty?

ma rzeczy przypadkowych. Zawsze coś dzieje się po coś…

Jestem optymistką. (śmiech) Wierzę, że to wszystko jesz-

I to, że my tu się spotkałyśmy, rozmawiamy też ma swój

cze przede mną.

cel. (śmiech) To, że ja znalazłam się w Poznaniu, zaczęłam współpracować z Teatrem Polskim, poznałam nowych ludzi też nie jest przypadkowe. Interpretuję to jako moją misję. Lubię wysoko postawione poprzeczki w życiu, które motywują mnie do nieustannego działania i nowych pomysłów.

Serce to najpiękniejsze słowo świata Serce to w życiu najcudniejszy skarb Serce – miłości hymn, co w słońce wzlata To baśń skrzydlata, to szczęście i zaklęty czar

BIG BONJOUR. Z miłości do pieczywa

Kulinaria

Paryskie pieczywo znajduje koneserów na całym świecie.

Teraz i my, aby zasmakować prawdziwych francuskich wypieków,

nie musimy jechać do Paryża. Na mapie Poznania powstało miejsce,

gdzie można zaznać prawdziwie paryskiej atmosfery i delektować się wypiekami

wprost z paryskiej ulicy. O tym, jak powinien wyglądać i smakować prawdziwy chleb,

rozmawiam z Victorem Chudzińskim, współwłaścicielem piekarni Big Bonjour. rozmawia : Alicja Kulbicka

zdj ęcia : Maciej Frydrysiak, Michał Topolan (portret), Dorota Kowalska (z menu)

O której codziennie wstajesz? VICTOR CHUDZIŃSKI: (śmiech) to zależy! Teraz na szczęście

coraz później. Piekarnia zaczyna wypiekać chleby około pierwszej, drugiej w nocy. Tak więc kładę się około 18:00. Nie prowadzę nocnego życia (śmiech). Urodziłeś się w Paryżu, ale na swoje miejsce zamieszkania wybrałeś Polskę i Poznań. Co Ci się tutaj podoba? W Poznaniu mieszkam dwa lata. Moja mama jest Polką, często przyjeżdżałem tu na wakacje, a dzięki babci mówię po polsku. A co mi się tu podoba? Żyje się tu spokojniej niż w Paryżu, nie ma takiego pędu. Dlaczego wybrałeś taką drogą życiową? Dlaczego piekarnictwo? Zawsze fascynowała mnie kuchnia, wychowywałem się w kulturze szacunku do jedzenia, tak jak większość francuzów. W tym kraju rzeczą naturalną jest dbanie o dobre

Przede wszystkim moje wyroby przygotowuję ręcznie.

i wartościowe produkty, ale też szerzej, życie z dbałością

Składniki, jakich używam, pochodzą z naturalnych upraw.

o środowisko, a cały nurt dobrego żywienia również w tę

Mąkę sprowadzam z Francji, gdzie niektórzy rolnicy uży-

dbałość się wpisuje. I kiedy 10 lat temu branża piekarni-

wają nadal młynów wodnych. Jajka mam od polskich

cza przeżywała boom we Francji, a ja miałem już za sobą

hodowców, oczywiście z wolnego wybiegu. Bardzo sta-

duże doświadczenie w kontekście piekarnictwa, wynika-

rannie dobieram dostawców. W pieczywie z Big Bonjour

jące po prostu z mojego hobby, urodził mi się pomysł na to,

nie znajdziemy żadnych dodatków chemicznych, barwni-

aby zrobić coś w Polsce. Na spełnienie tego marzenia przy-

ków, konserwantów, ulepszaczy smaku ani jakichkolwiek

szło mi chwilę poczekać. Ale udało się – i tak powstał Big

innych sztuczności. To jest jeden z elementów, który

Bonjour. Całkowicie autorski koncept piekarni, stawiają-

wyróżnia nas na rynku, ponieważ ludzie coraz bardziej

cej na tradycję i rzemiosło, oparty na naturalnych i ekolo-

świadomie dokonują takich wyborów.

gicznych składnikach. Oferta Big Bonjour jest szeroka. W czym Poznaniacy Big Bonjour znalazł już swoje miejsce w sercach Poz-

mogą wybierać?

naniaków, powiedz, czym zaskarbiłeś sobie ich miłość?

Mamy chrupiące bagietki, pieczywo pszenne, pszenno-

Na pewno jest ogromna różnica w smaku pomiędzy

-żytnie, chleby orkiszowe, chleby z mąki kamutowej.

naszymi wypiekami, a chlebem wypiekanym masowo.

No i oczywiście crossainty. Są one dokładnie takie same,

77 Kulinaria

jakie możemy zjeść we Francji. Robione codziennie, ręcz-

Klienci wracają?

nie, na zakwasie i lokalnym maśle. Mamy też słodkości pie-

Powiem więcej, mamy takich klientów, którzy przyjeżdżają z drugiego końca mia-

karnicze. Pain au chocolat, brioszki, drożdżówki. Każdy

sta po nasze wypieki! W Puszczykowie na przykład mam wśród klientów sporo

znajdzie coś dla siebie.

Francuzów, którzy mówią, że dzięki nam czują się jak w domu.

W swojej pracy kierujesz się misją. Sprzeciwiasz się konsumpcji żywności pochodzącej z masowych upraw. Te wartości wyniosłem z domu. Kiedy idę do sklepu, bacznie czytam etykiety, staram się wybierać tylko te produkty, które są zdrowe, pochodzą z ekologicznych upraw. I ta sama filozofia towarzyszy mi w mojej pracy. Niewłaściwe spożywanie chleba, narzucone nam w przez duże grupy przemysłowe, może być odpowiedzialne za problemy z trawieniem czy nietolerancje glutenu. Prawdziwy, zdrowy i łatwy do strawienia chleb powinien być odpowiednio wypieczony, na zakwasie i mieć zarumienioną skórkę.

PUNKTY BIG BONJOUR: Cafe Młyńska, ul. Młyńska 12, Poznań Podolany, ul. Szarych Szeregów 16, Poznań Puszczykowo, ul. Poznańska 56 Mosina, ul. Poznańska 2 WKRÓTCE OTWARCIE: Sołacz, ul. Kościelna 56, Poznań / 19 czerwca SPOT, Poznań / 26 czerwca Rokietnica, ul. Pocztowa 6A / początek lipca Hotel IBL, ul. Limanowskiego 15, Poznań / początek sierpnia Zalasewo / początek sierpnia VOX, ul. Bukowska 6, Poznań / połowa sierpnia Baranowo, ul. Przemysłowa 13, przy Smaczki Maczki / początek września

78 Kulinaria

WILLA & RESTAURACJA SARBINOWSKA Klimatyczne miejsce Od blisko trzech lat na kulturalnej mapie Poznania funkcjonuje miejsce szczególne, tętniące życiem, oplecione wykwintnymi aromatami potraw.

To Restauracja Sarbinowska przy ul. Obodrzyckiej 63, urokliwa, rodzinna, otwierająca swoje drzwi rozrywce na wysokim poziomie. Z właścicielką restauracji Yu Jin rozmawiam o realiach pandemii i jej wpływie na działalność gastronomiczną, o niekwestionowanych hitach w karcie menu i szerokim wachlarzu ofert, które czekają na każdego gościa po reaktywacji tego miejsca. rozmawia : Magdalena Ciesielska

zdj ęcia : Dagmara Bżdziuch, Katarzyna Drejling, Yu Jin

Jak pandemia koronawirusa uderzyła w Waszą działalność? YU JIN: Okres pandemii to dla nas czas na odświeże-

nie restauracji związany z pracami przebudowy całego obiektu, które były zaplanowane już od dawna i na które nie mogliśmy znaleźć wcześniej odpowiedniego terminu. To czas na przemyślenia i organizację nowych wydarzeń kulturalnych oraz całkiem nowej koncepcji menu. Wszystko przygotowywaliśmy, aby bezpośrednio po okresie wprowadzonych restrykcji pandemicznych móc przyjąć naszych gości wedle obowiązujących standardów, z zachowaniem najwyższego poziomu świadczonych usług. Czy zamówienia z dowozem do domu były pewnego rodzaju ratunkiem i wybawieniem w tych trudnych czasach zamknięcia? Restauracja Sarbinowska funkcjonowała w okresie pandemii. Oczywiście, wprowadziliśmy możliwość dowozu i odbioru zamówionych potraw. Dla naszej restauracji była to nowa koncepcja kuchni, która musiała być przedstawiona w innej formie. Z należytą starannością pakowaliśmy wybrane przez klientów dania w pudełka jednorazowe, tak aby zachowana została jakość i estetyka podczas transportu. Ponowne otwarcie po okresie izolacji przyjęliście z wielką radością czy bardziej z zawahaniem? Z wielką radością! Czekaliśmy na tę chwilę, aby pokazać się z jeszcze lepszej strony zarówno pod względem standardów obsługi, jakości kulinarnej, jak i zaplanowanych wydarzeń kulturalnych. Pragniemy, żeby każdy gość poczuł się u nas wyjątkowo. Zaaranżowaliśmy dodatkowe tarasy, miejsca wśród kwiatów i zieleni otaczające nasz cały obiekt,

aby umożliwić spędzenie wolnego czasu oraz organizacje

chrzest dla swojego dziecka, potem komunię, urodziny

imprez okolicznościowych dla większej liczby gości.

i inne uroczystości w gronie najbliższych.

Jakie dodatkowe obostrzenia zostały wprowadzone

W Polsce mieszkasz już ponad 15 lat, czy masz ulubione

w restauracji, jak zaaranżowaliście przestrzeń?

polskie smaki?

Pojawiły się stanowiska do dezynfekcji rąk, parawany

Moim ulubionym polskim specjałem jest niewątpliwie

SafeWall spersonalizowane dla naszej restauracji.

żurek, z całą poezją smaków i aromatów.

Dodatkowo zwiększone zostały w naszym obiekcie procedury dotyczące zachowania czystości i higieny – wszystko

Co najchętniej przemycasz ze swojej rodzimej kuchni

już to pozostanie z nami, tak aby zapewnić naszym gościom

do kuchni polskiej?

najwyższy stopień bezpieczeństwa.

Wprowadziliśmy azjatyckie akcenty do naszej karty menu, na przykład zupę cytrusową. Orientalny kapuśniak

Przejrzałam ostatnie opinie o Restauracji Sarbinowska

z trawą cytrynową i krewetkami. To autorski pomysł szefa

i są bardzo pozytywne, 4,8 gwiazdki na 5. Klienci wychwa-

kuchni, Grzegorza Filozofa. Kompilacja przeróżnych sma-

lają kuchnię, zróżnicowane menu, przytulny wystrój.

ków. Pierwszy raz tę zupę podawaliśmy naszym gościom

Mówią o przepysznych lunchach, kolacjach we dwoje.

w zeszłym roku latem, gdy zaczęliśmy nasz cykl lunchy.

Macie swoich stałych odbiorców doceniających atuty

Latem i wiosną bardziej możemy „bawić się” smakami, ser-

i walory restauracji?

wując klientom dania orientalne. Dysponujemy wówczas

Jak najbardziej. Mamy wiele firm, mieszczących się tu po

większą ilością i różnorodnością typowo azjatyckich skład-

sąsiedzku, które są naszymi stałymi klientami zarówno na

ników. Kochamy lato i wiosnę ze względu na dostępność

śniadaniach, jak i na lunchach. Ponadto gość rodzinny jest

warzyw i owoców. Ponadto z akcentami chińskimi mieli-

naszym stałym odbiorcą. Osoby, które organizują najpierw

śmy powitanie Nowego Roku 2020.

79 Kulinaria

80 Kulinaria

Wasze lunche to niekwestionowany hit. Proszę przybliż

romantyczne kolacje we dwoje czy spotkania biznesowe,

i ten kulinarny pomysł.

spotkania integracyjne.

Nasze wyjątkowo smaczne i pożywne lunche, które mamy

Stworzyliśmy to miejsce łączące ze sobą wiele osób

od poniedziałku do piątku, głównie skierowane są do part-

i światów, zarówno kulturę, sztukę, biznes, jak i rodziny,

nerów biznesowych. Ale nie tylko… Co istotne, są one za

przyjaciół, najbliższych. Od tego roku rozpoczęliśmy orga-

bardzo dobrą cenę! Przeanalizowaliśmy rynek gastrono-

nizację uroczystości weselnych, które można zaaranżować

miczny w Poznaniu i sugerujemy wybrać się na najtańsze

zarówno wewnątrz restauracji, jak i na zielonych tarasach

lunche w mieście do Restauracji Sarbinowska. Najtańsze,

wokół obiektu, łącznie z domkiem grillowym oraz moż-

ale stworzone z wysokiej jakości produktów. Pokazujemy,

liwością wykorzystania bazy noclegowej, jaką jest nowo

że tak można. Rewelacyjne, smakowite i za wyjątkowo

otwarta Willa Sarbinowska.

niską cenę. Zapraszamy! Na ile osób możecie przygotować przyjęcie? Czy ingerujesz w proces przygotowywania nowych dań,

Przyjęcia weselne organizujemy do osiemdziesięciu osób,

nowej karty menu? Uzgadniasz z szefem kuchni swoje

wówczas jest komfortowo i bez ścisku. Eventy czy imprezy

preferencje?

stojąco-siedzące są już na większą liczbę osób, około stu,

Daję wolną rękę Grzegorzowi. On ma niezwykły kulinarny

maksymalnie stu dwudziestu gości. Natomiast sto pięćdzie-

talent, wyczucie smaku i umiejętnie łączy składniki. Dzięki

siąt łącznie, gdy bierzemy pod uwagę przestrzeń wewnątrz

swoim zdolnościom i doświadczeniu wyczarowuje prze-

i na zewnątrz, pod namiotami, na tarasie przy oryginalnych

pyszne oraz wykwintne dania o wysublimowanym smaku.

paleniskach. Dodatkowo posiadamy salkę do dwudziestu

Mamy jednak naszą tradycję, którą stosujemy każdora-

osób, która sprawdza się na spotkania VIP, warsztaty czy

zowo, przed wdrożeniem sezonowej karty menu. Wówczas

szkolenia. W zeszłym roku przygotowaliśmy imprezę kar-

wspólnie z całym zespołem dokonujemy degustacji nowych

nawałową na 160 osób. Było urokliwie.

kulinarnych propozycji. Omawiamy indywidualne sugestie i preferencje smaków. Dopiero po tym spotkaniu wprowa-

Czy możemy zdradzić, kto pomagał Wam w projekto-

dzane są odpowiednie poprawki, tak aby każdy z zespołu

waniu wnętrz?

zrozumiał nową kartę i aby brał czynny udział w jej two-

Bardzo dobry znajomy mojego męża, Rafał Kupczyk.

rzeniu. To nasza kulinarna demokracja. (śmiech)

Przedstawił koncepcje, które ogromnie nam się spodobały. To wybitny projektant pracujący przy polskich i międzyna-

Nie sposób nie zapytać o stylowe wnętrze, zaaranżo-

rodowych projektach prywatnych czy komercyjnych. Bryłę

wane w zielonym, roślinnym klimacie. Dla kogo wykre-

restauracji wymyślił Przemek, mój mąż. Wiedzieliśmy, że

owaliście tę pozytywną przestrzeń?

chcemy wysoki strop, aby był komfort i dla ludzi, i dla

Pragnęliśmy stworzyć klimatyczne wnętrze, przyja-

roślin. Przemek zainicjował też wykorzystanie takich, a nie

zne dla rodzin z dziećmi. My mamy trójkę dzieci i gdzie-

innych surowców czy materiałów na ścianach i podłogach.

kolwiek jedziemy, podróżujemy, zawsze wybieramy miejsca familijne, z przestrzenią bawialną dla naszych pociech, aby móc w spokoju zjeść i porozmawiać. (śmiech) Restauracja Sarbinowska to również intymne miejsce, z przytulną przestrzenią – idealnie sprawdza się na

81 Kulinaria

czy też biznesowych. Otwarci jesteśmy również na turystów odwiedzających Poznań i okolice. Obecnie posiadamy w ofercie siedem pokoi dwuosobowych. Wraz z dostawkami jesteśmy w stanie przenocować dwadzieścia osób. Myśląc o restauracji, myślisz… Moja ekipa. Doceniam ludzi, z którymi tworzę zgrany zespół. Wyczuwa się tu miłą i przyjacielską współpracę pomiędzy nami. Cieszę się, że mam tak dobrego i lojalnego managera – Monikę Dolatę, charyzmatycznego i pomysłowego szefa kuchni – Grzegorza Filozofa. Nie sposób pominąć najważniejszej dla mnie osoby – mojego męża, Przemka, który wielu z nas motyFlorystyka to jedno z Twoich hobby?

wuje do działania, podsuwa swoje oryginalne i nietuzinkowe

Tak, uwielbiam kwiaty. Moje ulubione kwitnące aranżacje

pomysły, jeśli chodzi o kartę menu, organizację koncertów,

mają tu doskonałe warunki termalne do wzrostu i rozwoju,

wystrój. Jednym słowem, zespół mam cudowny! (śmiech)

co mnie bardzo cieszy. (śmiech) Stworzyłam taką małą

Harmonijnie współdziałamy, nadając pozytywny, wręcz rodzinny klimat temu miejscu. To miejsce stworzone z pasją, przez ludzi i dla ludzi.

szklarnię botaniczną. Gdy zamykamy restaurację i wyłączamy wentylację, tu robi się temperatura jak w tropikach, co sprzyja roślinności. Ja kocham kwiaty i kocham to miejsce. Latem na tarasie tworzymy też naszą dżunglę, zamawiamy drzewa oliwne, które stwarzają wyjątkową kameralność. Restauracja Sarbinowska to klimatyczne miejsce idealne do organizowania koncertów pod chmurką. Latem na tarasie wybrzmiewa jazz, soul, muzyka latino idealnie dostosowana do atmosfery chilloutu i wakacyjnego luzu. Mam nadzieję, że pozbędziemy się niebawem pandemii i znów będziemy mogli funkcjonować na pełnych obrotach, przygotowywać fantastyczne spotkania i imprezy. Restauracja Sarbinowska to nie tylko sama kuchnia, ale także baza noclegowa. Ile pokoi hotelowych posiadacie w ofercie Willi Sarbinowska, ilu gości możecie przenocować? Dysponujemy kameralnym hotelem. Niewielkim, ale bardzo dopieszczonym pod kątem aranżacji wnętrz. Oczywiście każdy pokój z własną łazienką, akcesoriami i hotelowym niezbędnikiem. To idealna opcja noclegowa połączona z organizacją przyjęć rodzinnych, towarzyskich

82 Kulinaria

TOP 4 Najlepsze śniadania w Poznaniu

Rząd odmraża gospodarkę, więc

już teraz możemy wybrać się na upragnione śniadanie lub brunch w wytwornym stylu. Z tej okazji przygotowaliśmy

zestawienie TOP 4 – listę najlepszych

śniadań w Poznaniu, które wyjątkowo przypadły nam do gustu. Na tapetę

postanowiliśmy wziąć Concordia Taste, Petit Paris, Restaurację Sarbinowską oraz Lulu Café Lounge w Avenidzie. Te miejsca na pewno zabiorą Was w wyjątkową podróż kulinarną,

a jeżeli ta nastąpi z samego rana, to dzień będzie dużo piękniejszy. tekst i zdj ęcia : Filip Olczak

CONCORDIA TASTE – w tym miejscu oprócz prostego i klimatycznego designu można odnaleźć także feerię smaków. W tych przytulnych wnętrzach każdy znajdzie coś dla siebie, przede wszystkim jest to zasługa najświeższych produktów, z których przygotowane są dania. Karta także nie jest przeciętna – podawana do stołu w postaci wielkoformatowego tabloidu jeszcze wyraźniej tworzy duszę tego miejsca. Nie oferuje wyboru, nad którym musimy zastanawiać się kilkadziesiąt minut, a zdjęcia w niej są wykonane z największą maestrią. Zestawy śniadaniowe zachwycają wyborem. Jajka po benedyktyńsku na grzance z szynką to istna uczta dla podniebienia oraz oczu. Takiej estetyki podania mogą uczyć się inni. Zwieńczenie śniadania też było wyjątkowe, pudding z chia oraz musem mango przypieczętował całą ucztę. Koniecznie odwiedźcie to miejsce.

83 Kulinaria

PETIT PARIS SOŁACZ – tutaj swoje miejsce znajdą amatorzy prawdziwej, powtarzam: PRAWDZIWEJ francuskiej kuchni, z nutą poznańskości. Już od progu otacza nas świeży zapach pieczywa, aromatycznej kawy oraz kolorowych koktajli. Z tym wszystkim idealne łączy się lekko eklektyczne wnętrze, piękne, masywne, drewniane stoły, bukiety świeżych kwiatów i inne dodatki. Menu oferuje duży wybór dań słodkich i wytrawnych, dlatego każdy znajdzie tam coś dla siebie. Nawet szybka kawa z aromatycznym croissantem będzie błyskawiczną podróżą na ulice Paryża. W Petit Paris króluje ręczna robota! Mało jest miejsc, gdzie pieczywo, ciastka, ciasteczka, a nawet słodkie pasty robione są ręcznie – i z tak ogromną starannością. Wiele dla tego miejsca robi sama lokalizacja. Otulona zielonymi koronami drzew, praktycznie w samym sercu Sołacza – szczególnie o tej porze roku zrobi na Was wrażenie.

LULU CAFÉ LONGUE – ten lokal, skryty pośród sklepów w galerii Avenida, zdecydowanie powinieneś odwiedzić. Kolory na talerzu to coś, co definiuje to miejsce. Właśnie tu spróbujesz smaków z całego świata. Sadzone jaja

RESTAURACJA SARBINOWSKA – to miejsce, gdzie

z chorizzo czy grzanki podane z jabłkiem w cynamonie.

poczujesz się jak w domu i uciekniesz od miejskiego

To coś, czego trzeba spróbować. Pełne kształtów i faktur

zgiełku. Schowana na obrzeżach Poznania jest praw-

wnętrze Lulu jest niczym inna planeta, gdzie spróbu-

dziwą oazą, dającą wytchnienie. Niczym w dżungli, pod

jesz nowych dań. Każdy znajdzie coś dla siebie. Pyszne

wiszącymi ogrodami, możesz spróbować śniadania, o któ-

herbaty z rozmarynem i cytryną, aromatyczne kawy.

rym będziesz pamiętać do samego wieczora. Atmosferę

To planeta smaków, która oferuje prawie wszystko.

restauracji tworzy przemiła obsługa, pyszne jedze-

Na deser ciasto, jakiego nikt z nas jeszcze nie jadł,

nie oraz właściciele, którzy z pasją żyją tym miejscem.

i śniadanie zakończone. To dobre miejsce, aby zacząć

Śniadania serwowane w tym lokalu są przede wszyst-

zakupowy szał.

kim niezwykłe. Tu swój smak znajdzie nawet najbardziej wybredne podniebienie. Znajdziecie tam omlety, pachnące croissanty czy wytrawne gofry.

84 Kulinaria

FOOD FYRTEL POSNANIA tekst : Filip Olczak

zdj ęcia :

archiwum Posnania

Badania dowodzą, że jedzenie na świeżym powietrzu smakuje lepiej. W szczególności, że nasze ulubione restauracje i kawiarnie są znów dostępne! Teraz, gdy wszystko z powrotem budzi się do normalnego

życia, Posnania przypomina o ogródkach zewnętrznych oraz tarasach, do których zapraszają restauracje i kawiarnie. To duże udogodnienie dla klientów, którzy mogą bezpiecz-

nie i w miłej atmosferze zjeść swoje ulubione danie i napić się niezapomnianej, aromatycznej kawy. Ogródkami dysponują kawiarnia Starbucks (poziom 0), a także

restauracje Azia Restaurants, Hana Sushi, Bierhalle i Sphinx. Na tarasie można zjeść w restauracji Altana Pałacu Wąsowo, można też skorzystać z dużego tarasu ze stolikami i parasolami sąsiadującego ze strefą food court. Nie sposób też zapomnieć o dużej przestrzeni Posnanii. Przestronne wnętrza i szerokie korytarze gwarantują bezpieczny dystans, a wdrożone procedury bezpieczeństwa i regularna dezynfekcja centrum zapewniają najwyższy komfort zakupów. Posnania czeka na swoich ulubionych klientów.

Każdy z nas jadł w restauracji coś tak wyśmienitego, że chciał poprosić szefa kuchni o jego autorski przepis. Jako że my lubimy kuchnię z dalekiego wschodu, przedstawiamy

Kulinaria

Wam przepis na oryginalną recepturę, na Pad Thai z kurczakiem – z nie tak dalekiej Asia Restaurants, mieszącej się w Posnanii. Oto i on:

SKŁADNIKI: makaron ryżowy, 50 g

kiełki fasoli mung, garść

kurczak, 50 g

dymka, jedna

jajko, jedno,

limonka, ćwiartka

sos tamaryndowy, 1 łyżka

czerwona cebula, cała

sos rybny, 2 łyżki

olej, 2 łyżki

tofu, 30 g

orzechy ziemne zmielone, 2 łyżki

SPOSÓB WYKONANIA: Przygotowanie Pad Thai zaczynamy od ugotowania makaronu ryżowego – ok. 3 min. Odcedzamy na sitku i przepłukujemy zimną wodą, wlewamy olej do woka, rozgrzewamy, podsmażamy cebulę i kurczaka – ok. 4 – 5 min., wbijamy jajko i roztrzepujemy, następnie wrzucamy makaron, tofu i wszystko mieszamy przez ok. 4 min, dodajemy sos rybny oraz sos z tamaryndowca, na koniec dodajemy kiełki i posiekaną dymkę (część zachowujemy do dekoracji) i jeszcze raz wszystko mieszamy, danie wykładamy na środek talerza, z boku układamy orzechy, limonkę, a pozostałą część kiełków oraz dymki kładziemy na samą górę dania.

Smacznego!

86 Moto

AUTOdestrukcja – czy na pewno? Samochód nigdy nie był pierwszą potrzebą człowieka mającego dostęp do komunikacji publicznej. Własne cztery koła, jako dobro luksusowe, nigdy tanie nie były, a posiadanie ich zawsze łączyło się z dodatkowymi opłatami eksploatacyjnymi i serwisem. Jak wygląda rynek sprzedaży aut do 3,5 tony? Jak będzie wyglądała nowa rzeczywistość w salonach dealerskich? Na te pytania odpowiadają dyrektorzy oraz pracownicy poznańskich salonów samochodowych. rozmawia : Filip Olczak

zdj ęcia : Materiały prasowe dealerów

87 Moto

Jakie zmiany możemy zobaczyć w salonach przygotowanych na panujące okoliczności – zachowanie dystansu pomiędzy klientami a obsługą, częstsza dezynfekcja? ANNA GOŁEMBSKA – Voyager Group (Mazda, Alfa Romeo, JEEP): Już na początku pandemii wprowadzone zostały

zasady mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno klientom, jak i pracownikom firmy. Dotyczy to tak samo salonów sprzedaży i obsługi klientów zainteresowanych zakupem samochodów, jak i naszych autoryzowanych serwisów – obsługi klientów korzystających z usług przeglądu, napraw samochodów oraz zakupu części. Podstawowe zasady to oczywiście te związane z higieną

W poczekalni klienci mogą zajmować jedynie co drugie miejsce, a kawa jest podawana wyłącznie w ekologicznych kubkach jednorazowego użytku.

i zachowaniem dystansu społecznego, konieczność odka-

Cały czas zachęcamy naszych klientów do (w miarę

żania rąk, noszenie maseczek czy unikanie powitań przez

możliwości) ograniczenia wizyt w salonie i częściowej

podanie ręki. Kolejne dotyczą stricte stanowisk pracy

przynajmniej obsługi za pośrednictwem komunikacji

i obsługi klientów, poczekalni, ekspozycji pojazdów, wydań

online – telefonów, e-maili czy czatu.

pojazdów czy jazd testowych, a w obrębie usług serwiso-

Ostrożność nadal jest wskazana.

wych – przyjęcia samochodów do serwisu, tj. przekazania kluczyków, podpisania dokumentów, naprawy pojazdu,

Każdy z salonów dba o nasze bezpieczeństwo – nasze i swo-

przekazania samochodu zastępczego, a wreszcie wydania

ich pracowników. Podobnie jest w Nissan Polody mówi

samochodu po naprawie.

RADOSŁAW HETMAŃCZYK – Nissan Polody: Po ogłoszeniu

Wszystkie wprowadzone procedury mają na celu

w marcu pandemii Covid-19 opracowaliśmy i wdrożyliśmy

ochronę zdrowia klientów i pracowników. Oparte są

wewnętrzne procedury bezpieczeństwa, jak np. współ-

przede wszystkim na ograniczeniu liczby osób w salonie

praca pomiędzy działami czy salonami; reżim sanitarny;

i serwisie poprzez umawianie wcześniejszych spotkań, na

spotkania, szkolenia realizowane online; procedury dla

zapewnieniu odpowiednich odległości pomiędzy klien-

działu sprzedaży i działu posprzedażowego w kontaktach

tami a pracownikami, a także pomiędzy samymi klien-

z klientami – dystans społeczny, dezynfekcja, maseczki,

tami w poczekalni. Zarówno pracownicy, jak i klienci pod-

rękawiczki; ponadto przystosowaliśmy salony do obsługi

dawani są badaniu temperatury oraz zostali zobowiązani

(codziennie prowadzimy ozonowanie nocne obiektów,

do noszenia maseczek. Pojazdy, a także same kluczyki, są

pojazdów, utrzymujemy reżim sanitarny).

wielokrotnie dezynfekowane. Szczególnie istotne są wszel-

W maju wspólnie z importerem przygotowaliśmy

kiego rodzaju punkty dotykowe, takie jak klamki, klapa

i jesteśmy w trakcie wdrożenia standardów obsługi NSSW

bagażnika, kierownica, dźwignia zmiany biegów czy przy-

COVID-19, przygotowujących nas na restartu biznesu,

ciski na desce rozdzielczej.

na czas „po pandemii”.

88 Moto Jak w tym czasie wyglądają jazdy próbne? REMIGIUSZ ŚWIĄTEK – MB Motors Poznań: Dezynfekujemy

samochody, jeździmy w maseczkach, umożliwiamy krótkie użyczenia – niemniej widać, że klienci już okrzepli i nie mają problemu z jazdami testowymi – wszystko wraca do normalności. W Volvo Firma Karlik, podobnie jak w MB Motors, wprowadzono najwyższy reżim sanitarny, w trosce o dobro klientów – mówi: GRZEGORZ URBAŃSKI – Volvo Firma KARLIK: Po każdej jeździe próbnej samochód demonstracyjny jest ozonowany. Zdecydowana większość użyczeń Volvo odbywa się bez doradcy handlowego. W przypadku wspólnej jazdy z klientem stosujemy obowiązek zakładania maseczek

Niestety, pandemia COVID-19 była zjawiskiem global-

i dezynfekcji rąk przed podróżą.

nym i dotknęła wszystkich – o celach biznesowych mówi RADOSŁAW HETMAŃCZYK – Nissan Polody: Strategia marki

i grupy docelowe pozostały – zmieniły się natomiast cele biznesowe, narzędzia i sposób realizacji, który w znacz-

Czy strategia marki i grupa docelowa zmieniły się po pandemii COVID-19?

nej mierze opiera się na większym wykorzystaniu kanału

ANNA GOŁEMBSKA – Voyager Group (Mazda, Alfa Romeo,

nowych standardach obsługi NSSW COVID-19.

online, a obsługa stacjonarna/ bezpośrednia opiera się na

JEEP): Pojawienie się pandemii i nowa sytuacja, w jakiej

się znaleźliśmy, wymusiła kompletną zmianę naszej pracy i prowadzonych działań marketingowych. Klienci zaszyli się w domach, skoncentrowali na wirusie, a firmy sprzedaży. Kontakt z klientami ograniczył się do regu-

Czy salony samochodowe/ dealerzy ucierpieli w czasach epidemii? Co się zmieniło i jak długo będziemy odczuwać te zmiany?

larnych informacji przekazywanych za pośrednictwem

REMIGIUSZ ŚWIĄTEK – MB Motors Poznań: Dilerzy nie są tu

mediów społecznościowych, a także obsługi telefonicznej

niczym nadzwyczajnym i podobnie jak inne gamy gospo-

i za pośrednictwem czatu. Nie można tutaj, przynajmniej

darki, oni także odczuli znacznie skutki spowolnienia,

na razie, mówić o zmianie grupy docelowej. Zmieniła się

co widać np. po ruchach kadrowych na lokalnym rynku.

forma komunikacji z klientami. Część z nich skorzystała

Im większy dealer, tym te skutki odczuwa mocniej z uwagi

z nowych możliwości – typu wideorozmowy, wideopre-

na zakres działań i skalę biznesu, a także koszty stałe pro-

zentacje – część natomiast, ceniąca bezpośrednią rozmowę

wadzenia działalności.

dealerskie zgodnie z zaleceniami zamknęły swoje salony

z handlowcem, poczekała na dogodny moment i pojawia się teraz – w już w otwartych przez nas salonach.

W styczniu sprzedaż samochodów osobowych spadła o prawie 23 proc., a w marcu o prawie 40 proc. w porównaniu do roku poprzedniego, potwierdzają to też słowa GRZEGORZA U RBAŃSKIEGO – Volvo Firma KARLIK:

Oczywiście, że tak. Obroty spadły o kilkadziesiąt procent. Wychodzenie z kryzysu będzie trwać co najmniej 3 – 4 lata. Podczas pierwszych czterech miesięcy 2020 roku Volvo sprzedało na całym świecie 163 649 aut, co oznacza 24,9 proc. spadek w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. Rok temu w tym czasie sprzedano 217 855 pojazdów. Najlepiej sprzedającym się modelem marki był tradycyjnie już XC60.

89 Moto

W takim razie jak „e-informacja” ułatwia proces demonstracyjny/ sprzedażowy? RADOSŁAW HETMAŃCZYK – Nissan Polody: Sytuacja

Czy osoby wyrażające chęć kupna auta zwracają uwagę na reżim sanitarny w miejscu sprzedaży? Jak może się to odcisnąć na decyzji zakupu?

COVID-19 przyspieszyła nasze plany wdrożeniowe wzglę-

REMIGIUSZ ŚWIĄTEK – MB Motors Poznań: Obecnie zauwa-

dem kanału online. Nie tylko e-informacja, ale kompletny

żamy trend świadczący o tym, że klienci sami niejako

proces sprzedaży online w marcu i kwietniu zdecydowa-

zachęcają i proszą o zdjęcie masek (mimo zachęt z naszej

nie pomogły nam w kontakcie z potencjalnymi klientami,

strony w postaci wywieszonych informacji). Oczywiście my

jak i w podpisywaniu i realizowaniu umów.

nadal zachowujemy środki ostrożności, o których wcześniej wspomniałem. Zaprojektowaliśmy nawet własny

Podobne wykorzystanie „e-informacji” nastąpiło w Voyager

wzór maseczek, by jeszcze bardziej pokazać siłę i jedność

Group (Mazda, Alfa Romeo, Jeep), aczkolwiek nic nie

w tych trudnych i dziwnych czasach.

zastąpi zakupu i prezentacji twarzą w twarz, tak twierdzi ANNA GOŁEMBSKA: Od czasu wybuchu pandemii i poja-

Jednak prawdziwego uśmiechu nie da się zastąpić „żół-

wienia się ograniczeń kontaktów bezpośrednich z klien-

wikiem” lub szczerym ukłonem, a jak klienci podchodzą

tami centrale wszystkich naszych marek wprowadziły pro-

do reżimu sanitarnego w Volvo Firma Karlik?

gramy i aplikacje umożliwiające wideorozmowy.

GRZEGORZ URBAŃSKI – Volvo Firma KARLIK: Nowa rzeczy-

Wdrożony został proces prowadzenia takich interakcji,

wistość, wywołująca z jednej strony obostrzenia formalne,

z możliwością obejrzenia wybranego samochodu i przepro-

z drugiej – obawę o zdrowie własne i najbliższych, spowo-

wadzenia pełnej prezentacji przez doradcę handlowego.

dowała, że klienci są bardzo ostrożni w kontakcie bezpo-

Tym samym pandemia otworzyła nam nowe możliwości

średnim i przed przyjazdem do salonu sprawdzają, jakie

kontaktu i prezentowania ofert sprzedażowych.

działania podejmujemy, by zapewnić maksymalne bez-

Nie oznacza to jednak, że klienci przyjęli te formy entu-

pieczeństwo. Zauważamy jednak, że zakup samochodu

zjastycznie. Kanał online długo jeszcze nie zastąpi typowej

poprzez narzędzia online zyskuje wielu orędowników, bo

sprzedaży tradycyjnej, opartej na bezpośrednim kontakcie

okazuje się nie tylko bardziej bezpieczny, ale zwyczajnie

z handlowcem. Traktujemy ten rodzaj kontaktu jako alter-

o wiele szybszy.

natywę, a nie formę, która zastąpi obecny proces sprzedaży czy demonstracji produktu.

Podsumowując, koronawirus odcisnął swoje piętno na każdej z dziedzin polskiej gospodarki. Jedni będą odczuwać

Nasi klienci chcą przyjeżdżać do salonu, chcą wi-

je mniej, inni bardziej. Motoryzacja jest tą branżą, w któ-

dzieć produkt na miejscu i chcą rozmawiać z naszymi

rej koszty zakupu produktu do małych nie należą, a cała

handlowcami.

magia oraz otoczka procesu sprzedażowego jest czymś wyjątkowym. Trudno przeprowadzić jazdę próbną online czy dotknąć tapicerki na odległość. Musimy zmierzyć się z nową rzeczywistością, nowymi wytycznymi i nowatorskimi rozwiązaniami. Przede wszystkim bądźmy dobrej myśli – tam za rogiem czekają na wszystkich nowe drzwi z napisem „Będzie dobrze”.

MAZURY – CUD NATURY! Na grzyby do Borów Tucholskich?

Podróże

Sytuacja zmusiła nas, by planować wakacje inaczej niż do tej pory.

Zamiast podróży zagranicznych, pobytów w dużych hotelach z basenami, szukamy miejsc odludnych, butikowych i bezpiecznych. Mam dwa sprawdzone pomysły na nadchodzące

wakacje, polecam wyjazd na Mazury i do Borów Tucholskich, a najlepiej i tu, i tam... tekst :

Estera Hess |

zdj ęcia :

Estera Hess, Anna Semrau, Joanna Olejniczak

Czerwiec to najlepsza pora na Mazurach. Wiosna w pełni (tak, tak, to nie mój błąd). Las i ogród dopiero dojrzały: bzy kwitną jak szalone, konwalii w lasach w bród, na łąkach kaczeńce, jaskółcze ziele, cały czas jeszcze pola z rzepakiem, a w zbożu już pierwsze rumianki, chabry i maki. JADĄC NA MAZURY, obserwuję zawsze ukwiecone pobocza, inne tam, gdzie las, a zupełnie odmienne na skraju łąk i pól. Wszędzie pełno teraz zieleni i kwiatów, a do tego Mazury pachną cudnie na wiosnę. I choć obostrzenia jeszcze nie pozwalają na pełen ruch w turystyce, to pierwsze kajaki wypłynęły na szlaki. Polecam dowolny odcinek trasy po Krutyni, to bardzo długa rzeka, królowa mazurskich szlaków kajakowych. Poza czystą wodą i cudną przyrodą mamy tam świetne zaplecze noclegowo-kulinarne. Nierzadko prawdziwe rarytasy z listy dziedzictwa kulinarnego Warmii i Mazur. W marinach jeszcze cisza i spokój, ale coraz więcej łodzi ciągnie na mazurskie szlaki. Tu wszystko gotowe – i czeka tylko na pozwolenie oraz na pierwszych turystów. Niezawodne są rowery. Poszczególne nadleśnictwa prześcigają się w świetnej organizacji szlaków rowerowych, często z zabytkami w tle, ciekawymi osobistościami i ich losami lub wartością edukacyjną. W tych samych lasach oznaczono także szlaki dla piechurów, a nawet dla jazdy konnej. Nie ma drugiego takiego miejsca, gdzie w zaciszu lasu można odpocząć, tak na całego. Lada chwila Mazury ugoszczą przyjezdnych jagodami, zapowiada się wysyp tego lata. Równie zadowoleni będą smakosze poziomek leśnych, w ślad za nimi pojawią się maliny. A tutejsza specjalność, czyli miód lipowy lub leśny, nie ma sobie równych. Dodam, że ja uwielbiam rzepakowy, w konsystencji przypominający smalec. Tegoroczny miód z rzepaku szykuje się powoli na stoły.

Sezon na Mazurach trwa całe lato, w lipcu i sierpniu bywa tłoczno i gwarno, za to czerwiec i wrzesień to miesiące, które polecam. Sama uwielbiam Mazury w tej wiosenno-jesiennej odsłonie. Wtedy nie ma kolejek w zamkach: i tych wspaniale odremontowanych, jak ten w Reszlu czy w Rynie, czy w kierunku ruin starych pokrzyżackich budowli zarośniętych teraz bzami i jarzębiną, ale z wielką historią wartą bliższego poznania. Nie żeglujesz sam, a koniecznie chciałbyś poznać mazurskie jeziora, skorzystaj z bogatej oferty Białej Floty, która przygotowała najpiękniejsze trasy na tutejszych szlakach. Kilkugodzinne rejsy pokazują wiele ciekawostek, a wiodą także po jeziorach mniej znanych. Mazury to jest idealne miejsce dla motocyklistów, wąskie ocienione drogi, gdzie każdy kilometr to tunel z zielonych liści rozłożystych lip lub dębów, feeria kolorów i zapachów znad tutejszych łąk, gra zapachu porannej rosy ze świeżo skoszoną trawą czy podsychającymi ziołami popołudniem.

91 Podróże

92 Podróże

Tutaj osiedliły się w zaciszu gęstych lasów prawdziwe perełki kulinarne, gdzie zjesz tatara z sarny, domowe pierogi z różnorodnym, bardzo wykwintnym nadzieniem, a także rozkochasz się w wyborze wędzonych ryb. O deserach nie wspominam, owoce leśne, miód – tutejsze sady to niekończąca się inspiracja dla gastronomii tucholskiej.

93 Podróże

Drugim takim miejscem, które obstawiam jako

Dla dużych koneserów Bory Tucholskie oferują piwa

P E W N I K TE G O S E ZO N U , są BO RY T U C H O LS K I E .

kraftowe, tutejszy browar wyróżniany wielokrotnie mię-

Wielbiciele rowerów i kajaków znajdą tu równie wiele

dzynarodowymi nagrodami potrafi łączyć smaki i zaska-

atrakcji co na Mazurach, a gdy dodać do tego grzybne lasy

kiwać prostotą tradycyjnej pamięci ulubionych zapachów

i wielką radość z wrześniowego grzybobrania, to mamy

i wspomnień z dzieciństwa.

plan idealny na tegoroczne wakacje.

A i na niepogodę oba te regiony znalazły sporo rozwią-

Oczywiście motocykliści nadal będą pod wrażeniem

zań. W lesie deszcz wygląda zupełnie inaczej, wygłodniałe

ilości tras – choć oba regiony na mapie wyglądają dość

i spragnione wody runo zasysa ją z wielką chciwością,

niepozornie, w praktyce przetykane są gęstą siecią idealnych

kałuże są powrotem do dzieciństwa. W wielu muzeach,

dróg do jazdy motocyklem. Nie brakuje tu przydrożnych zajaz-

zagrodach czy hotelach butikowych organizowane są

dów i restauracji z nadzwyczaj sycącym tradycyjnym jadłem.

w czasie wakacji bardzo interesujące warsztaty dla dzie-

Dla dzieci region ten oferuje bardzo wiele atrakcji,

ciaków. Tu można nauczyć się lepić pierogi, poznać tajniki

agroturystyki zapraszają na jazdę konną: od podstaw,

kręcenia konfitury z dzikiej róży czy ukręcić sobie własny

ale także treningi dla zaawansowanych. Liczne folwarki

dzbanek albo wykleić misę glinianą. Dorośli znajdą tu także

zapraszają na spotkania ze zwierzakami zagrodowymi.

szeroką ofertę zajęć dla siebie: warsztaty malarstwa w ple-

Tutejsza kuchnia rozpieszcza racuchami, placuszkami

nerze, przewodnik po ziołach i roślinach leśnych, zajęcia

i naleśnikami. Lokalne lody nie mają sobie równych,

z robienia nalewek leśnych lub ogrodowych. Takich atrak-

zaskakując smakami i ich nieoczywistymi mieszankami:

cji nie zapewni żadne wielkie miasto. Tu wszystko jest na

tu popróbujesz lodów z bazylią, szpinakowych czy pomi-

wyciągnięcie ręki.

dorowych. Nie zarzekaj się, że ich nigdy nie polubisz, na wakacjach wszystko smakuje lepiej.

I na Mazurach, i w Borach Tucholskich odwiedzisz wiele miejsc, które poza sprzedażą swoich wyrobów, ofe-

Poza wieloma małymi punktami gastronomicznymi,

rują także degustacje własnych produktów. Nierzadko

także tutaj osiedliły się w zaciszu gęstych lasów prawdziwe

doświadczysz wspaniałej i przepysznej degustacji serów

perełki kulinarne, gdzie zjesz tatara z sarny, domowe pie-

w połączeniu z miodem czy powidłami, zjesz najlepsze

rogi z różnorodnym, bardzo wykwintnym nadzieniem,

i zaskakujące konfitury i dżemy z owoców drzew i krze-

a także rozkochasz się w wyborze wędzonych ryb. O dese-

wów mniej znanych albo ugościsz się różnymi odmianami

rach nie wspominam, owoce leśne, miód – tutejsze sady

chleba. A to wszystko popijesz mlekiem prosto od krowy –

to niekończąca się inspiracja dla gastronomii tucholskiej.

bo to tutaj normalne.

94 Po godzinach

#byckobietaontour to projekt tworzony

przez kobiety dla kobiet, o kobietach z kobietami.

zdj Ä&#x2122;cia :

Jakub Wittchen, Szymon Kawecki â&#x20AC;&#x201C; backstage

95 Po godzinach

Teatr Wielki na czerwiec

Będzie się działo

Mimo zamknięcia gmachu Teatr Wielki przez cały czas

opera.poznan.pl

zapewnia publiczności kontakt ze sztuką operową. Gdzie? W sieci oczywiście. W streamingu dostępne obecnie są Halka i Paria Moniuszki, Legenda Bałtyku Nowowiejskiego, Anhelli Przybylskiego oraz balet Don Juan Roberta Bondary. Wspólnie z Mecenasem Teatru ENEA organizowane są też lekcje i warsztaty online.

Z okazji trzeciej rocznicy premiery na poznańskiej scenie zaprezentowany zostanie Czarodziejski flet w reżyserii Sjarona Minailo. Ceniony twórca podjął próbę nowego odczytania uwielbianego arcydzieła Mozarta. Z myślą o tej inscenizacji powstały listy-monologi, które stanowią filozo-

Komische Oper i Teatro Real w Madrycie. Kierownictwo

ficzny komentarz do treści opery odczytywane przez uzna-

muzyczne objął maestro Gabriel Chmura.

nego aktora Jerzego Radziwiłowicza. Jako Królową Nocy

Na zakończenie sezonu Teatr Wielki szykuje wyjąt-

usłyszymy Aleksandrę Olczyk, która swoją interpretacją tej

kową niespodziankę, a podczas wakacji udostępniane będą

wymagającej partii zachwyciła już publiczność berlińskiej

kolejne streamingi.

Muzyczny wraca do gry

Drodzy Widzowie, doczekaliśmy się! Stęsknieni, ale i szczęśliwi zapraszamy Was na cykl trzech kameralnych recitali, które zaplanowaliśmy kolejno na 19, 20 i 21 czerwca. Odbędą się one w ramach akcji zainicjowanej przez Międzynarodowe Targi Poznańskie „Poznań wraca do gry”.

19 czerwca / piątek / 19:00 Jako pierwsze wystąpi musicalowe trio w składzie Katarzyna Tapek, Maciej Zaruski i Łukasz Kocur. Towarzyszyć im będą Radosław Mateja (fortepian), Piotr Trojanowski (perkusja) oraz Andrzej Iwanowski (gitara basowa). Zadbaliśmy, by w repertuarze znalazły się największe hity światowych musicali, takich jak: Hamilton, Grease, Kinky Boots i Rent. Usłyszycie również piosenkę z nagrodzonego sześcioma Oscarami La La Landu czy kultowe Strangers in the night Franka Sinatry. Szykuje się klimatyczny wieczór pełen wrażeń!

21 czerwca / niedziela / 17:00 Na zakończenie 20 czerwca / sobota / 19:00 Anna Lasota. Ulubienica

kameralnego weekendu pod hasłem MUZYCZNY WRACA

poznańskiej publiczności. Evita Peron, Morticia Addams,

DO GRY, przygotowaliśmy coś specjalnego dla fanów spektaklu

Claudia Nardi i Fastrada. Laureatka licznych nagród,

Nie ma jak lata 20., lata 30. „Umówiłem się z nią na dziewiątą”,

w tym między innymi Teatralnej Nagrody Muzycznej im.

„Miłość ci wszystko wybaczy”, „To ostatnia niedziela”, „Ach te

Jana Kiepury dla najlepszej wokalistki musicalowej oraz

baby”, „Jesienne róże” – to tylko niektóre z hitów międzywojnia,

Medalu Młodej Sztuki w kategorii TEATR. W 2020 roku

które wykonają doskonale znani i cenieni artyści naszego

wydała pierwszą solową płytę zatytułowaną „Essence”, która

Teatru: Joanna Horodko, Agnieszka Wawrzyniak, Włodzimierz

poruszyła słuchaczy i zachwyciła recenzentów. Z naszym

Kalemba i Jarosław Patycki. Wystąpią również muzycy

Teatrem związana jest już od ponad 12 lat. Wystąpi ze

w składzie: Michał Łaszewicz (fortepian), Arkadiusz Kowalski

specjalnym, kameralnym recitalem, w programie którego

(klarnet, saksofon tenorowy), Piotr Trojanowski (perkusja)

znalazły się takie utwory, jak: „Przetańczyć całą noc”

oraz Andrzej Iwanowski (kontrabas). Teksty, muzyka

z My Fair Lady, „It’s only love” z Rudolfa czy „Hallelujah”

i trudny do podrobienia nastrój – wszystko to sprawi,

Leonarda Cohena. A reszta?... Reszta niech pozostanie

że wieczór będzie muzyczny i niezapomniany.

tajemnicą! Przyjdźcie i odkryjcie karty sami. Zapraszamy

Po bilety w cenie 30 zł na każde wydarzenie zapraszamy

w imieniu solistki i towarzyszących jej muzyków: Jakuba

na stronę internetową Teatru Muzycznego www.teatr-

Kraszewskiego oraz Andrzeja Iwanowskiego.

-muzyczny.pl.

zdj ęc ia : Materiały promocyjne organizatorów

wydarzenia

Od 10 czerwca Teatr Wielki udostępnia szósty spektakl w ramach akcji Opera Otwiera Archiwum.

97 Filharmonia w nowej odsłonie

Będzie się działo

Od marca salą koncertową Filharmonii Poznańskiej stała się

strona internetowa tej instytucji. Od tamtego czasu, co tydzień, tradycyjnie w piątkowy wieczór melomani spotykają się na koncertach – zamiast biletu wystarczy kliknięcie myszką: www.filharmoniapoznanska.pl Regularne „Koncerty internetowe” odbywają się w piątki o godz. 19, z udziałem Orkiestry Filharmonii Poznańskiej, jej dyrygentów i solistów. Bardzo wiele dzieje się na filharmonicznym FB. Muzycy Orkiestry Filharmonii Poznańskiej polecają tu swoje ulubione utwory, często też sami prezentują krótkie formy nagrywane w domu dla melomanów. Słynni dyrygenci i soliści, którzy występowali i których koncerty są planowane w Filharmonii Poznańskiej, przesyłają krótkie filmy z pozdrowieniami dla melomanów, przywoływane są także

CLASS(H) with us! ptt-poznan.pl facebook.com/ptt.poznan clashproject.eu

wspomnienia o niezapomnianych wydarzeniach z dziejów naszej instytucji. Dużym zainteresowaniem cieszy się cykl Q&A (dostępny także na stronie internetowej i na kanale YouTube) – na pytania melomanów odpowiadali już m.in.: dyrektor FP Wojciech Nentwig oraz główni dyrygenci Orkiestry FP – Marek Pijarowski i Łukasz Borowicz, a także artyści związani z tą instytucją (wśród nich: Daniel Stabrawa, Wojciech Pszoniak, Filip Jaślar, Jan Lisiecki) . W czerwcu

Każdego dnia zespół Polskiego Teatru Tańca rozpoczyna swoją pracę od lekcji. Ma ona na celu rozgrzanie i przygotowanie tancerza do próby. Ze względu na zróżnicowany, bogaty repertuar, trening artystów jest bardzo wszechstronny i rozbudowany. Polski Teatr Tańca zaprasza do wirtualnego udziału we fragmencie swojej lekcji i zachęca do wspólnego ćwiczenia online! Premiery każdego z odcinków cyklu odbywać się będą codziennie o godz. 10:00 na Facebooku Polskiego Teatru Tańca. Klipy z zapisem ćwiczeń dostępne będą przez tydzień od momentu pierwszego pokazu.

Rozmównica online / Chat room pt. Taniec widzów 13 czerwca o godz. 17:00 Polski Teatr Tańca zaprasza na swój profil FB na dyskusję pt. Taniec widzów, poświęconą relacjom teatru tańca i publiczności. Tematem spotkania będą różne formy angażowania odbiorców w działania teatru, obserwacje zachowań widowni w polskich miastach oraz prognozy udziału widzów w wydarzeniach kulturalnych w czasie pandemii. Naszymi gośćmi będą: Joanna Leśnierowska, dramaturg, krytyczka, kuratorka tańca, performerka, kuratorka i inicjatorka programu Stary Browar Nowy Taniec, Joanna Szymajda, krytyczka, menadżer kultury, w latach 2010-2017 Zastępca Dyrektora Instytutu Muzyki i Tańca oraz Konrad Kurowski z Lubelskiego Teatru Tańca. Cykl i dyskusja odbywają się w ramach projektu CLASH! When Classic And Contemporary Dance Collide And New Forms Emerge, współfinansowanego z unijnego programu Kreatywna Europa (Grant Agreement No 2018-2032/001-001). Więcej o projekcie: http://clashproject.eu

gośćmi Q&A będą m.in. Piotr Beczała i jego żona Katarzyna Bąk-Beczała . Zapraszamy do Filharmonii Poznańskiej. Muzyka wciąż tu jest, choć w nieco innym wydaniu.

98 Będzie się działo

Lato w Parku Starego Browaru Stary Browar odżywa – od 4 maja mogliśmy znowu cieszyć się zakupami w ulubionych butikach. Dwa tygodnie później po raz pierwszy wypiliśmy kawę w browarowych

można trenować asany pod okiem profesjonalnych

kawiarniach i zjedliśmy lunch w restauracjach wokół

instruktorów. Maty rozstawimy na bezpieczną odległość,

Dziedzińca. Powodów, dla których warto odwiedzić Stary

ale przyjemność z ćwiczenia w grupie będzie większa niż

Browar, znowu jest wiele. Powitalne zniżki zmieniły się już

zwykle. Nie ma lata w Parku Starego Browaru bez plene-

w sezonowe wyprzedaże, wyprzedaże wyjątkowe – dłuż-

rowego kina! W lipcu i sierpniu ponownie spotkamy się

sze i z bogatszym asortymentem. Już teraz Browar kusi nie

na środowych seansach. Park będzie także gościł kultu-

tylko świetną ofertą zakupową, ale także pięknym Parkiem.

ralne projekty dla dzieci i rodziców – warsztaty plastyczne

Po tygodniach spędzonych w domu, bardziej niż kiedykol-

w ramach Letniego Pogotowia Sztuki (6-10 lipca) i wyjąt-

wiek, jesteśmy spragnieni aktywności na dworze i spotkań

kowe zajęcia ruchowe Roztańczone Rodziny organizowane

na piknikowym kocu. A do tego w centrum Poznania nie ma

przez Stary Browar Nowy Taniec. Wakacje zakończy cha-

lepszego miejsca niż zielony Park Starego Browaru.

rytatywny bieg sztafetowy Miejska Mila.

Centrum wkrótce zainauguruje swoje letnie kalenda-

W Parku lada dzień pojawią się nowe leżaki, zachęca-

rium wydarzeń. Nawet jeśli wakacyjne miesiące będziemy

jąc do relaksu z kawą lub lunchem na wynos z browaro-

musieli spędzić w mieście, tutaj poczujemy się jak na urlo-

wych knajpek. Zespół Starego Browaru zdradza także, że

pie. Będzie kulturalnie, sportowo, relaksująco, rodzinnie.

na parkowych trawnikach latem będzie miał miejsce pre-

Dla fanów aktywności pod chmurką team klubu Harder

mierowy event kulinarny, szczegóły wkrótce w kanałach

przygotował otwarte sesje jogi. Jeszcze w czerwcu będzie

Browaru i na łamach „Poznańskiego Prestiżu”.

Scena letnia w Restauracji Sarbinowska To cykl wydarzeń kulturalnych i muzycznych, które starKoncerty na żywo w wykonaniu zagranicznych artystów takich jak: Martin Stempel i jego autorski Tribute to Frank Sinatra, muzyka filmowa Sophi Bicking, kino plenerowe, degustacje win, tygodnie tematyczne, anima-

kuchni oraz relaksując przy muzyce na żywo zaprezentowanej w różnej for-

cje i warsztaty dla dzieci. To tylko część wydarzeń i atrak-

mie i tematyce.

cji, które zaplanowane są w restauracji i na tarasach ota-

Największym wydarzeniem Sceny letniej będzie ekskluzywny i autor-

czających cały obiekt. Goście z Poznania i okolicznych

ski koncert muzyki filmowej Hansa Zimmera, który odbędzie się na tarasach

miejscowości mogą zaplanować dłuższy czas, odwiedza-

Sarbinowska w dniu 5 września.

jąc Restaurację Sarbinowską w grupie swoich znajomych czy rodziny. Spędzić ten czas, delektując się specjałami

Wszystkie informacje dotyczące wydarzeń można znaleźć na stronie www oraz na facebooku restauracji.

zdj ęc ia : Materiały promocyjne organizatorów

tują już 6 czerwca i potrwają do końca września.

MAMY DLA CIEBIE

TYSIĄCE MAŁYCH PRZYJEMNOŚCI ZŁOTA LOTERIA | 5-20 CZERWCA

All about You SZCZEGÓŁY NA POSNANIA.EU