WYZWANIE
Tarczyca nie boli s3
EKSPERT
Kosmetyki lepiej
nawilżają skórę niż
częste kąpiele s4
SPRAWDŹ
Menopauza określa
naszą kobiecość s6
Prof. dr hab. n. med. Wojciech Zgliczyński, dr n. med. Małgorzata Bińkowska Nowy etap w życiu każdej kobiety
Dr n. med. Małgorzata
Bińkowska
Okres menopauzy zwiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy
W pierwszej połowie życia natura traktuje nas, kobiety, w sposób uprzywilejowany – dzięki dwóm chromosomom X i naszemu superhormonowi jesteśmy zdrowsze niż panowie. Niestety, po menopauzie tracimy ochronę estrogenową, przez co stajemy się narażone na pogorszenie zdrowia. Dlaczego tak się dzieje i co możemy z tym zrobić?
Aleksandra Laudańska MAMENO – e-doula menopauzy
EDr n. med. Agata
Bogołowska-Stieblich
Suplementacja to podstawa zapobiegania osteoporozie 10 Partnerzy
strogen – czego najczęściej nie mamy świadomości – spełnia w kobiecym organizmie aż 400 różnych zadań. Uczestniczy w tworzeniu nowych neuronów, mitochondriów, komórek kości, kolagenu, pomaga utrzymać prawidłową mikrobiotę jelit i prawidłowe pH pochwy. Działa ochronnie na układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, kostny i immunologiczny: optymalizuje funkcje komórek odpornościowych i pomaga utrzymać stan zapalny na niskim poziomie. Wspiera także proces zwany autofagią, podczas którego komórki samooczyszczają się. Jak to możliwe? Otóż w tkankach wszystkich organów mamy receptory estrogenowe. To takie białka, do których przyczepiają się cząsteczki hormonu. Potem w jądrach komórek wpływają na aktywność naszych genów. W praktyce oznacza to, że estrogen stymuluje produkcję białek, enzymów i czynników wzrostu, a także wpływa na metabolizm komórkowy. Gdy go brakuje, procesy te zwalniają i cała ta perfekcyjna machina zaczyna szwankować. Stąd złe samopoczucie w czasie perimenopauzy i problemy ze zdrowiem po menopauzie. To udowodniony fakt – podczas transformacji menopauzalnej nasze starzenie biologiczne przyspiesza.
które mogą sprzyjać chorobom. Zapewnia również efektywne spalanie glukozy – głównego paliwa mózgu. I sam w sobie jest dla niego jak paliwo – gdy zaczyna go brakować, mózg wytwarza dodatkowe receptory estrogenowe, żeby jak najlepiej wykorzystać to, co do niego dociera.
Ale receptory znajdują się także w komórkach skóry, kości, mięśni i w tkankach pozostałych organów. I brak estrogenu na nie również wpływa. Nawet jelita wtedy cierpią – ich mikrobiom zmienia się w niekorzystny dla naszego zdrowia sposób.
Organem, na którym szczególnie mocno odbija się niedobór estrogenu, jest mózg.
Życie po estrogenie
Senior Project Manager: Gabriela Wojniak (+48 577 628 500, gabriela.wojniak@mediaplanet.com) Content and Production Manager: Izabela Krawczyk Managing Director: Krystyna Miłoszewska Skład: Mediaplanet Web Editor & Designer: Tatiana Anusik Fotografie: stock.adobe.com, zasoby własne Kontakt e-mail: pl.info@mediaplanet.com Adres: MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP. Z O.O., ul. Zielna 37, 00-108 Warszawa @Mediaplanet_Pol
Czytaj więcej : byczdrowym.info
Na estrogenowym głodzie Organem, na którym szczególnie mocno odbija się niedobór estrogenu, jest mózg. Gdy poziom hormonu jest wysoki, neurony są ze sobą dobrze połączone, a przepływ krwi do mózgu jest odpowiedni, dzięki czemu dociera do niego tlen i składniki odżywcze. Estrogen wspiera też komórki mózgu w opieraniu się uszkodzeniom i starzeniu – to tak zwane działanie neuroprotekcyjne. Pozytywnie oddziałuje także na neuroprzekaźniki: wpływa na nastrój i działa przeciwdepresyjnie poprzez wspieranie produkcji serotoniny, która odpowiada za odczuwanie szczęścia.
Dodatkowo estrogen chroni mózg przed stresem oksydacyjnym powodowanym przez szkodliwe wolne rodniki,
Organizm ma duże zdolności adaptacyjne – gdy już przyzwyczai się do nowej rzeczywistości hormonalnej, uczy się funkcjonować bez swojego superhormonu. Zmiany w mózgu najczęściej się cofają, dolegliwości menopauzalne zazwyczaj mijają (chociaż nie zawsze). Jednak brak estrogenu ma swoje konsekwencje: bez niego stajemy się bardziej narażone na choroby serca, osteoporozę, cukrzycę, demencję i nowotwory. Dlatego tak ważna jest zmiana stylu życia: niezbędna jest aktywność fizyczna, przede wszystkim treningi oporowe zapobiegające utracie mięśni i tkanki kostnej, oraz dieta – bogata w warzywa, fitoestrogeny, probiotyki, kwasy omega-3 i białko. Warto również rozważyć hormonalną terapię zastępczą – estrogen identyczny z naturalnym aplikowany przez skórę oraz bioidentyczny progesteron pomagają przywrócić równowagę w organizmie. I – co również wykazały badania – spowolnić biologiczne starzenie.
Wypadanie włosów, nieregularne miesiączki, problemy metaboliczne czy zaburzenia psychiczne. Wszystkie te nieprawidłowości mogą wynikać ze złego funkcjonowania tarczycy.
Lek. med. Magdalena Jagiełło Specjalista endokrynologii oraz chorób wewnętrznych, prowadzi bloga doktormagda.pl
Za co odpowiada tarczyca i dlaczego jest ważna dla całego organizmu?
Hormony tarczycy wpływają na wszystkie układy. To nie jest tak jak w kardiologii, że gdy coś się dzieje, to pojawi się np. ucisk w klatce piersiowej. Tarczyca nie boli. Jej dolegliwości mogą się przejawiać na przykład poprzez zaburzenia miesiączkowania, bóle kostno-stawowe czy obniżenie nastroju, przyrost masy ciała albo wypadanie włosów.
Jakie są pierwsze objawy zaburzeń tarczycy i kto jest najbardziej narażony?
Pierwsze objawy mogą być bardzo różne. Można jednak wskazać kilka ich grup. Pierwsza to zaburzenia ginekologiczne – np. nieregularne miesiączki, problemy z płodnością. Druga to objawy natury
estetycznej – wypadanie włosów, kruchość paznokci, rogowaciejąca skóra czy obrzęki. Jedni pacjenci zauważą u siebie problemy metaboliczne, a inni pójdą do psychiatry z zaburzeniami nastroju. Może być też tak, że tarczyca będzie funkcjonowała dobrze, i ktoś nie dowie się, że coś jest z nią nie tak, aż w badaniu USG zostaną wykryte guzki czy zmiany zapalne. Problemy z tarczycą w większości występują u kobiet – to ponad 80 proc. przypadków.
Jakie badania warto wykonać w celu oceny zdrowia tarczycy?
Najlepszym badaniem obrazowym jest USG, które pozwala nam zobaczyć, jak wygląda tarczyca. Robimy też badania krwi. Przesiewowo sprawdzane jest TSH,
ale warto też zbadać hormony wolne (FT3 i FT4), a jeśli podejrzewamy chorobę autoimmunologiczną (np. Hashimoto, Gravesa-Basedowa – przyp. red.), to również przeciwciała tarczycowe.
Które składniki odżywcze wspierają pracę tarczycy i są niezbędne, aby prawidłowo funkcjonowała?
Są solidne badania na temat korzystnego wpływu na tarczycę cynku, selenu, witamin z grupy B, witaminy D3 i żelaza. Produkty, które będą je zawierały, są jak najbardziej wskazane. Czasami jednak trzeba się też wspomagać suplementacją. Z kolei jod w jednych chorobach tarczycy będzie działał korzystnie, a w innych – wręcz przeciwnie i będzie przeciwwskazany.
Czytaj więcej : byczdrowym.info
Problemowi suchej i zbyt wrażliwej skóry w okresie menopauzy można zapobiec, używając odpowiednich preparatów.
Prof. dr hab. n. med.
Aleksandra Lesiak
Profesor dermatologii, Uniwersytet
Medyczny w Łodzi
Dlaczego menopauza prowadzi do zwiększonej suchości skóry?
Menopauza to pewnego rodzaju rewolucja w organizmie kobiety po 50. roku życia związana ze zmianami hormonalnymi. Spadek poziomu estrogenu i progesteronu znacząco wpływa zaś na funkcjonowanie naskórka, który pełni funkcje naturalnej ochrony skóry. Z jednej strony naskórek reguluje procesy związane z wyparowywaniem wody z organizmu, a z drugiej zatrzymuje na sobie niekorzystne elementy zewnętrzne, dzięki czemu skóra ma ograniczony kontakt np. z detergentami czy roztoczami. Im więc naskórek jest bardziej nieszczelny, tym gorsza kondycja skóry. Objawia się to utratą jej jędrności i elastyczności, nadmiernym przesuszeniem czy większą podatnością na zmarszczki.
Jakie zmiany hormonalne mają wpływ na zmiany skórne?
Przez obniżenie poziomu estrogenów organizm kobiety produkuje mniej lipidów, ceramidów, trójglicerydów czy cholesteroli. Dochodzi też do zmniejszenia produkcji kwasu hialuronowego, o którym mówi się, że jest naturalną gąbką zatrzymującą wodę w organizmie. Zmiany hormonalne u kobiet uderzają też w fibroblasty, czyli komórki skóry odpowiedzialne za produkcję kolagenu i elastyny, a więc głównych białek podporowych skóry. Konsekwencją może być wiotka, cienka, wręcz pergaminowa skóra, która jest ponadto bardziej
podatna na urażenia i drobne rany. Naturalnym i powszechnym efektem są oczywiście zmarszczki, z którymi kobiety próbują walczyć przy użyciu różnych kosmetyków. Ponadto zdarza się, że u kobiet po 50. roku życia pojawia się trądzik.
Które składniki kosmetyków są szczególnie polecane dla kobiet w okresie menopauzy, aby nawilżyć i odżywić skórę? Przy codziennej pielęgnacji suchej skóry ważne jest, by ilość nakładanego preparatu była odpowiednio większa, bo przesuszona cera szybko wchłania kremy. Dotyczy to chociażby kremów do twarzy nakładanych na noc. Kosmetyki do nocnej ochrony muszą być bogate w lipidy, ceramidy, w kwas hialuronowy. Kobiety powinny też korzystać z preparatów, które zwiększają produkcję kolagenu, czyli zawierających peptydy czy retinoidy. Peptydy i retinoidy to jedne z najskuteczniejszych składników przeciwstarzeniowych, poprawiają strukturę skóry i przyspieszają odnowę komórek. Korzystnie na jakość skóry wpływają też kosmetyki na bazie naturalnych składników. Wskazane jest też przyjmowanie preparatów zawierających całą grupę antyoksydantów, które wspierają pracę układu odpornościowego, poprawiają samopoczucie i odmładzają.
Jakie nawyki pielęgnacyjne można wprowadzić, aby zapobiegać suchości skóry w okresie menopauzy?
Trzy podstawowe zasady dbania o skórę są bardzo uniwersalne i zalecane do stosowania niezależnie od wieku – chodzi o oczyszczanie, nawilżanie i ochronę przed słońcem. Kobiety powinny pamiętać też o codziennym zmywaniu makijażu przy użyciu przebadanych kosmetyków. Nie polecałabym natomiast zbyt częstych kąpieli – jedna na dobę w zupełności
Przy codziennej pielęgnacji suchej skóry ważne jest, by ilość nakładanego preparatu była odpowiednio większa, bo przesuszona cera szybko wchłania kremy.
wystarczy – i to nie w zbyt gorącej wodzie, aby nie przegrzewać skóry. Polecam też zmianę nawyków w kwestiach żywieniowych. Przede wszystkim należy codziennie pić dużo wody, a ponadto stosować dobrze zbilansowaną dietę, bogatą w kwasy omega-3 i antyoksydanty. Zamiast suplementów diety polecałabym natomiast witaminy – A, C i D.
Czytaj więcej : byczdrowym.info
ARKÉSKIN to linia kosmetyków, która od 1996 roku dba o pielęgnację skóry kobiet w okresie menopauzy.
Krem na dzień
97% składników pochodzenia naturalnego
Krem na noc 96% składników pochodzenia naturalnego
Mleczko do ciała w okresie menopauzy na dobre samopoczucie 93% składników pochodzenia naturalnego
Po 50. roku życia organizm kobiety wysyła jej sygnały, by spowolniła, zadbała o siebie i znalazła czas na dłuższy odpoczynek i regenerację. Powinnyśmy wtedy zadbać też o odpowiednią dietę i ruch.
Jak u pani wyglądał nowy etap w życiu każdej kobiety, czyli menopauza?
To, co najmocniej mnie dotknęło, to ogromne zmęczenie, jakie pojawiło się jeszcze przed okresem menopauzy. O perimenopauzie mówi się relatywnie niewiele, poziom świadomości tego stanu jest wśród kobiet bardzo niski, przez co wiele z nas jest zaskoczonych nagłym opadnięciem z sił. Kobiety po 50. roku życia na ogół są jeszcze bardzo aktywne, mają dużo spraw na głowie, a obowiązki potęgują stres, co sprawia, że organizm, który nagle wchodzi w etap burzy hormonalnej, bardzo szybko się męczy. Kobiety powinny być przygotowane na ten moment, znaleźć przestrzeń na spowolnienie, dodatkowy odpoczynek oraz regenerację.
Co powiedziałaby pani innym kobietom, które obawiają się zmian? Menopauza jest procesem bardzo naturalnym, ona określa naszą kobiecość. Tak jak w wieku nastoletnim pojawia się miesiączka, później zdolność do zajścia w ciążę, tak w dojrzałym życiu pojawia się menopauza. Ona świadczy o mądrości organizmu, który wskazuje na konieczność spowolnienia i zadbania o siebie. Negatywne objawy dość szybko przestają być dokuczliwe, a jednocześnie menopauza pozwala kobiecie odkryć się na nowo. Ja na tym etapie życia założyłam firmę, otworzyłam przed sobą zupełnie nowy świat.
Jak można sobie radzić z ewentualnymi symptomami?
Nie ma jednej uniwersalnej recepty na radzenie sobie z objawami menopauzy. Każda kobieta przechodzi ten okres inaczej – niektóre z nas bardzo łagodnie, wręcz niezauważalnie, a inne na tyle mocno, że wymagają pomocy lekarskiej. Polecam zmianę nawyków żywieniowych – ja ograniczyłam spożycie mięsa na rzecz warzyw, korzystam też z naturalnych suplementów diety oraz ziół. Wskazana jest też aktywność ruchowa, która nie wymaga większego doświadczenia czy nakładu sił. To może być joga, pływanie, tai-chi, spacery czy medytacja, która w moim przypadku sprawdziła się znakomicie.
Czytaj więcej : byczdrowym.info
Menopauza (klimekterium) to okres, podczas którego w ciele dojrzałej kobiety dochodzi do wielu zmian hormonalnych, prowadzących do stopniowego przejścia organizmu w stan bezpłodności. Czym dokładnie jest menopauza, ile trwa oraz w jaki sposób kobiety mogą radzić sobie z jej uciążliwymi objawami?
Prof. dr hab. n. med.
Wojciech Zgliczyński
Prezes Polskiego
Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy, kierownik Kliniki
Endokrynologii CMKP w Szpitalu Bielańskim w Warszawie, konsultant woj. mazowieckiego
ds. endokrynologii
Czym jest menopauza – okres, który wiele kobiet traktuje jako kolejny etap kobiecości?
Menopauzę klasycznie definiuje się jako czas w życiu kobiety, w którym następuje trwałe ustanie miesiączkowania.
Rozpoznanie stawia się retrospektywnie – po 12-miesięcznym okresie, w którym nie doszło do pojawienia się menstruacji.
Jest to objaw ustającej czynności hormonalnej jajników związany z niedoborem estradiolu. Średni wiek, w jakim się pojawia, to 51 lat, jeśli jednak występuje poniżej 40. r.ż., mamy do czynienia z przedwczesną menopauzą, która wymaga dalszej diagnostyki.
Pierwsze objawy menopauzy – kiedy mogą się pojawić i jak długo trwają?
Menopauzę poprzedza kilkuletni okres perimenopauzy. Już w tym czasie mogą zacząć pojawiać się pierwsze symptomy przepowiadające mającą wkrótce nastąpić menopauzę: przede wszystkim nieregularnie i rzadko występujące miesiączki, uderzenia gorąca, zlewne poty oraz zaburzenia snu czy nastroju.
Dr n. med. Małgorzata
Bińkowska
Wiceprezeska Polskiego
Towarzystwa Menopauzy
i Andropauzy, II Klinika
Położnictwa i Ginekologii
CMKP w Warszawskim
Instytucie Zdrowia Kobiet
Kiedy pacjentka w trakcie menopauzy powinna udać się do lekarza? Jakie nietypowe objawy powinny ją do tego skłonić?
Kontrolna wizyta u lekarza zalecana jest raz w roku, niezależnie od wieku i samopoczucia kobiety. Menopauza jest poprzedzona różnie długo trwającym okresem dyskretnych, a z czasem coraz bardziej wyraźnych objawów niedoboru hormonów – najpierw tylko progesteronu, z upływem kilku lat również estrogenów. Uważa się, że nawet jeśli cykle są jeszcze mniej więcej regularne, to o niedoborach hormonalnych świadczy występowanie trzech z podanych niżej dziewięciu
objawów:
» wyraźne zmiany obfitości i/lub czasu trwania miesiączek,
» skrócenie cykli,
» okresowa tkliwość i obrzmienie piersi, które wcześniej nie występowały,
» budzenie się nocą, jeśli sen dotychczas był prawidłowy,
» pojawienie się kurczy mięśni,
» sporadyczne pocenie się nocą, zwłaszcza przed wystąpieniem miesiączki,
» pojawienie się lub nasilenie migren,
» nowe lub nasilone wahania nastroju,
» wzrost wagi bez zmiany diety i aktywności fizycznej,
» kolejnym objawem może być wypadnięcie jednej miesiączki, a więc cykl trwający ponad 60 dni.
Potwierdzonych jest łącznie ponad 30 różnych objawów menopauzy. Około 80 proc. kobiet ma jakieś z nich, ale ich zestaw jest dla każdej kobiety różny i różnie jest też warunkowany – mówi Emilia Pobiedzińska, autorka Instagramowego profilu spauzowana. Po czym poznać, że kobieta wchodzi w okres menopauzy?
Czy jest sposób, aby określić, kiedy kobieta wchodzi w okres menopauzy? Co może dać nam sygnały, że wchodzimy w nowy okres?
Sposobem na to mogą być badania, choć tak naprawdę klinicyści odradzają je, szczególnie gdy kobieta jest w wieku ok. 45 lat. Labilność hormonów jest wtedy znacząca i jednego dnia mają jakiś stan i wynik, a drugiego zupełnie inny. Najważniejsze są objawy. To one, mierzone skalą, dają rozpoznanie okre su okołomenopauzalnego. O ile śred nia wieku kobiet w Polsce na przejście menopauzy to 51 lat, o tyle objawy na pewno zaczynają się u kobiet już około 40. roku życia. Są one nietypowe, bo związane przede wszystkim z mózgiem – psychiką, brakiem snu, zmianami nastroju czy stanami lękowymi. Często są to objawy depresyjne, drażliwość, zaniki pamięci, zamglenia mózgu czy zmęczenie psychiczne. Kobiety często nie będą tego wiązały z okresem oko łomenopauzalnym, dlatego że w wieku około 40 lat są zmęczone, bo zwykle mają małe lub dorastające dzieci, ich rodzice się starzeją, odnoszą sukcesy w pracy lub coś się na tym polu zmie nia. Nerwy i zmęczenie są więc czymś, co towarzyszy im praktycznie non stop. Trudno te zmiany dostrzec, a to one zawsze występują w tym okresie i są tymi pierwszymi, a dopiero potem dochodzą inne, zwią zane z ciałem.
Jakich więc objawów związanych z ciałem można się spodziewać? Czy menopauza zawsze oznacza ten sam zestaw objawów?
Ze zmian cielesnych pierwszymi są zmiany menstruacyjne, czyli zmienna częstotliwość miesiączek, prowadząca ostatecznie do ich ustania. Do tego dochodzą problemy układu moczowo-płciowego – suchość pochwy, dys
Często pojawiają się zaburzenia rytmu serca czy nowe alergie. Potwierdzonych jest łącznie ponad 30 różnych objawów. Około 80 proc. kobiet ma jakieś z nich, ale ich zestaw jest dla każdej kobiety różny i różnie też warunkowany – przez czynniki genetyczne, ogólny stan zdrowia, kondycję czy wiek wejścia w transformację menopauzalną.
Na co się przygotować, kiedy na horyzoncie pojawia się terapia hormonalna? Czy jest to opcja dla każdego konieczna? Terapia hormonalna na pewno nie jest dla każdej kobiety i dzieje się tak z różnych względów, zarówno zdrowotnych, jak i tych związanych z objawami. Większość kobiet nie chce terapii hormonalnej i się jej boi. Mają przekonanie, że hormony to zło, że ich przyjmowanie doprowadzi albo do raka, albo do otyłości. Źródłem tego jest badanie z 2002 roku, które zostało przeprowadzone na niewłaściwej próbie – u kobiet po 60. roku życia, takich, które były już po menopauzie. Zaczęto im podawać syntetyczne hormony, których dziś już się praktycznie nie używa, zwłaszcza w Europie. Wyniki tych badań zostały wielokrotnie zdementowane, ale do dziś trwa walka ze skutkami tej informacji. Warto przy okazji podkreślić, że statystycznie więcej kobiet umrze na raka z powodu otyłości niż terapii hormonalnej. Jeżeli kobieta cierpi, ma uderzenia gorąca, doświadcza wielu objawów spowodowanych spadkiem estrogenu, to powinna przemyśleć tę terapię i znaleźć dobrego lekarza, który pomoże dobrać tę najwłaściwszą. Pomoże ona nie tylko lepiej znieść objawy, ale i zapewni kobiecie zdrowie układu nerwowego czy sercowo-naczyniowego.
Jakie badania lub konsultacje warto przeprowadzić, aby lepiej zrozumieć menopauzę?
Dobrze by było, gdyby kobiety mogły przede wszystkim zbadać swoje hormony. Dostępne w aptekach testy nie nadają się tak naprawdę do oceny stanu menopauzy. Dobrze jest sprawdzić
6 hormonów: TSH, FSH, LH, prolaktynę, estradiol i testosteron. Zbadanie ich pozwoli wykluczyć inne choroby, na przykład niedoczynność tarczycy, która zbiega się z objawami menopauzalnymi i często rozwija się u kobiet po czterdziestce. Po sprawdzeniu hormonów
Emilia Pobiedzińska
Autorka, aktywistka i edukatorka menopauzalna, trener. Pomaga kobietom uzyskać MOC w Menopauzie. Budowanie świadomości społecznej – to jej specjalność.
spauzowanapl
Wielu partnerów nie zdaje sobie sprawy z tego, że okres okołomenopauzalny zaczyna się już około 40. roku życia.
ginekolog zaleci badania mammograficzne, USG ginekologiczne, morfologię, badania cholesterolu, cukru czy próby wątrobowe. Dobrą praktyką, często stosowaną w innych krajach, jest noto wanie objawów. To ważne, bo dzięki temu kobieta udaje się do lekarza już z konkretną ich listą. Tu warto też wspo mnieć o tym, że każdy lekarz powinien mieć świadomość tego, jakie objawy towarzyszą wchodzeniu w menopau zę, bo dzięki temu będzie mógł lepiej zidentyfikować, że chodzi właśnie o to. Bardzo ważna jest też edukacja – i to już na etapie szkoły podstawowej. Przez to, że jej brakuje, wielu partnerów nie zdaje sobie sprawy chociażby z tego, że okres okołomenopauzalny zaczyna się już około 40. roku życia. Często są wręcz przekonani, że menopauza to coś, co dotyczy starszych pań u schyłku życia.
Czytaj więcej byczdrowym.info
Dr n. med. Małgorzata
Bińkowska Wiceprezeska Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy, II Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP w Warszawskim
Instytucie Zdrowia Kobiet
EKSPERT
Kobiety w wieku 55-65 lat, u których następują zmiany hormonalne, są szczególnie narażone na złamania kości przedramienia czy szyjki kości udowej.
Z jakimi zmianami hormonalnymi wiąże się dla kobiety okres menopauzalny? Menopauza jest okresem, gdy dochodzi do wygaśnięcia czynności jajników w aspekcie wytwarzania estrogenu, a wcześniej progesteronu. To są dwa najważniejsze hormony dla kobiety, których produkcja z wiekiem po prostu wygasa. Konsekwencją niedoboru hormonów są objawy wypadowe, czyli
uderzenia gorąca oraz pocenie – najczęściej w nocy, ale nierzadko i w dzień. Inne częste dokuczliwości to problemy ze snem, wahania nastrojów, płaczliwość, a także depresja menopauzalna, która ujawnia się szczególnie u kobiet, które doświadczały depresji poporodowej, co znaczy, że są one bardziej wrażliwe na zmianę stężenia poziomu hormonów.
Jak zmiany hormonalne podczas menopauzy wpływają na zdrowie kobiety?
Zmiany hormonalne odbijają się na stanie m.in. naczyń tętniczych – u kobiet z różnych przyczyn dochodzi do przyspieszenia procesów miażdżycowych, bo m.in. wzrasta stężenie cholesterolu w organizmie. Często w tym wieku ujawnia się też nadciśnienie tętnicze. Estrogeny są ważne również dla funkcjonowania trzustki, gdyż obserwuje się upośledzenie tolerancji glukozy, co
Dr n. med. Agata
Bogołowska-Stieblich Poradnia
Endokrynologiczna
Osteoporozy, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Gerontokardiologii
CMKP, Samodzielny
Publiczny Szpital
Kliniczny im. prof. W. Orłowskiego w Warszawie
z upływem lat może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu II.
Dlaczego spadek estrogenów może prowadzić do utraty masy kostnej? Czym to grozi? Długoterminową konsekwencją ograniczania produkcji estrogenów może być osteoporoza. W organizmie kobiety dochodzi do zwiększonej resorpcji tkanki kostnej, czyli spada gęstość tej tkanki. W efekcie wraz z upływem lat kobiety w wieku między 55. a 65. rokiem życia, jeśli nie przyjmują terapii hormonalnej, są bardziej narażone na ryzyko przyspieszonej utraty masy kostnej. To zwiększa ryzyko złamań kości – czy to przedramienia, czy szyjki kości udowej. Grozi to leczeniem operacyjnym, co może wiązać się z przewlekłą niepełnosprawnością. Sprzyja temu również rezygnacja z aktywności fizycznej, do której dochodzi u wielu kobiet w okresie menopauzy.
Okres menopauzalny jest dobrym momentem na włączenie suplementacji wapnia i witaminy D. Jeżeli preparaty wapnia są dobrze tolerowane, mogą być stosowane przez wiele lat.
Jakie objawy mogą wskazywać na utratę wapnia lub osłabienie kości w okresie menopauzalnym?
Osteoporoza jest chorobą przebiegającą podstępnie – nie boli i nie daje żadnych dolegliwości, dopóki nie wystąpią złamania. Podobnie jest z utratą wapnia i osłabieniem kości w okresie okołomenopauzalnym – nie występują żadne niepokojące objawy, a wyniki licznych badań klinicznych wykazują, że po menopauzie dochodzi do obniżenia gęstości mineralnej kości i zwiększonego ryzyka złamań.
Czy możemy zapobiegać utracie wapnia związanej ze zmianami hormonalnymi w okresie menopauzalnym?
Najlepszą formą zapobiegania utracie wapnia jest suplementacja. Przy
nieodpowiedniej diecie, ubogiej w wapń, organizm będzie dążył do zachowania równowagi, uwalniając wapń z kości, które są naturalnym magazynem wapnia. Bardzo ważne jest dbanie o kości nie tylko w okresie okołomenopauzalnym, ale znacznie wcześniej, już od dzieciństwa. Zbilansowana dieta bogata w wapń, witaminę D i odpowiednią ilość białka, a także aktywność fizyczna przyczyniają się do zbudowania większej szczytowej masy kostnej w młodości i opóźnienia rozwoju osteoporozy.
W jaki sposób suplementacja jonów wapnia przyczynia się do zapobiegania osteoporozie?
Suplementacja wapnia i witaminy D jest podstawą zapobiegania i leczenia osteoporozy. Dobowe zapotrzebowanie na
wapń wynosi 800-1200 mg. Trudno zapewnić odpowiednią ilość wapnia w diecie – jedna porcja nabiału (np. szklanka mleka, jogurt) zawiera 200-250 mg wapnia. Okres menopauzalny jest dobrym momentem na włączenie suplementacji wapnia i witaminy D. Jeżeli preparaty wapnia są dobrze tolerowane, mogą być stosowane przez wiele lat. Najczęściej stosuje się węglan wapnia, który zawiera 40 proc. wapnia elementarnego – to znaczy, że w tabletce 1000 mg jest 400 mg wapnia. Taka ilość wapnia jest bezpieczna, nie zwiększa ryzyka miażdżycy tętnic, zawału serca czy udaru mózgu. Oprócz wapnia należy suplementować witaminę D – zalecana dawka to 1000-2000 j.m. cholekalcyferolu dziennie.
