Odporność. Jesienne infekcje - Q3 2023

Odporność Jesienne infekcje

INSPIRACJE

Wspieranie naszej odporności s3

SPRAWDŹ

Ból gardła u dzieci s4

EKSPERT

Zdrowa śluzówka nosa to zdrowie całego organizmu s6

WYZWANIA

Nadchodzący sezon szczepień: dlaczego warto się szczepić? s9

s12-13

ZDROWY STYL ŻYCIA JEST

PODSTAWĄ NASZEGO

DOBREGO SAMOPOCZUCIA

Dr hab. n. med. Wojciech Feleszko Infekcje w sezonie jesienno-zimowym – jakie są ich przyczyny?

Jak wspierać odporność? Naturalnie w jelitach!

Dr hab. n. med. Adam J. Sybilski, prof. CMKP Infekcje gardła – jakie są ich przyczyny?

Odporność to naturalna obrona organizmu przed patogenami. Niestety jesień jest nie lada wyzwaniem dla odporności. Poranki i wieczory stają się coraz chłodniejsze, a w ciągu dnia bywa bardzo ciepło. Dni są coraz krótsze, a słońce zwykle przysłaniają chmury. Unikamy chłodu i deszczu, przez co zamykamy się w domach. Wszystko to nie jest korzystne dla utrzymania zdrowia. Warto więc zadbać o wsparcie odporności, najlepiej naturalnymi metodami u jej źródła! Jak to zrobić, zapytaliśmy dr n. med. Mirosławę Gałęcką – lekarkę internistkę oraz założycielkę Instytutu Mikroekologii w Poznaniu, który już niemal dwie dekady bada zdrowie i odporność człowieka od środka, a dokładnie – w jelitach.

Co to jest mikrobiota i skąd pochodzi?

Prof. dr hab. n. med. i o zdr. Piotr H. Skarżyński Migdałki a nasza odporność – jaki mają związek?

Dr n. med. Mirosława Gałęcka Lekarka internistka, założycielka Instytutu Mikroekologii w Poznaniu

We wnętrzu każdej i każdego z nas znajduje się mikroświat różnych mikroorganizmów: bakterii, wirusów i grzybów, nazywanych mikrobiotą jelitową. Badania naukowe potwierdzają, że choć mikrobiota żyje w jelitach, to wpływa nie tylko na układ pokarmowy, ale też odporność, produkcję hormonów i witamin, a nawet pracę mózgu i samopoczucie.

Dla zobrazowania tego, jak dużo mikrobiota ma do powiedzenia w kwestii naszego zdrowia, proszę wyobrazić sobie, że stanowi aż około 2 kg masy ciała człowieka. Co więcej, materiał genetyczny człowieka to tylko ułamek w porównaniu z genomem mikrobioty żyjącej w naszym wnętrzu. Każdy z nas posiada około 150 razy więcej genomu mikrobioty niż własnego!

Jaka jest rola jelit i zawartej w nich mikrobioty w budowaniu odporności?

Agata Młynarska

Prawidłowa higiena życia buduje naszą odporność

Senior Project Manager: Krzysztof Nazarewicz (+48 575 291 500, krzysztof.nazarewicz@mediaplanet.com) Senior Business Developer:

Magdalena Nędza Content and Production Manager: Izabela

Krawczyk Managing Director: Krystyna Miłoszewska Skład: Mediaplanet Web Editor & Designer: Tatiana Anusik Opracowanie

redakcyjne: Aleksandra Podkówka-Poźniak Fotografie:

TVN/Iza Grzybowska June Productions, Wojciech Strozyk/ REPORTER, stock.adobe.com, zasoby własne Kontakt e-mail: pl.info@mediaplanet.com Adres: MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP. Z O.O., ul. Zielna 37, 00-108 Warszawa

Partnerzy

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Jednym słowem: ogromna! Wiemy obecnie, że ponad 70 proc. odporności pochodzi z naszego brzucha! Jak to możliwe? We wnętrzu każdej osoby znajduje się układ odpornościowy związany z przewodem pokarmowym, nazywany GALT (od ang. gut-associated lymphoid tissue). Jest on największą, wysoce wyspecjalizowaną częścią układu immunologicznego. Prawidłowe działanie GALT zapewnia mikrobiota jelit. Mikrobiota aktywuje mechanizmy odporności swoistej i wytwarzanie komórek odpornościowych. Wpływa na dojrzewanie limfocytów B, produkcję przeciwciał, powstawanie limfocytów

T. To nie wszystko! Mikrobiota tworzy warstwę ochronną na powierzchni nabłonków i skóry. Wytwarza substancje o działaniu przeciwzapalnym, przeciwdrobnoustrojowym (np. kwas solny, nadtlenek wodoru czy beta-defensyny), witaminy (głównie z grupy B) i hormony,

których nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć.

Jaka jest rola probiotyków, jak łatwo je uzupełnić oraz czy potrzebujemy ich suplementacji?

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, takie jak bakterie lub drożdże, które dostarczane w odpowiedniej ilości wykazują korzystne efekty dla zdrowia człowieka. Hamują rozwój patogenów, pomagają w utrzymaniu równowagi mikrobioty jelitowej oraz uzupełniają ją o bakterie ochronne i immunomodulujące. Dzięki temu wspierają odporność. Wpływają też korzystnie na procesy trawienne, regulują częstotliwość wypróżnień i zapobiegają dolegliwościom ze strony przewodu pokarmowego. Zwiększają przyswajanie składników odżywczych dostarczanych z jedzeniem. Jedyną możliwością na dostarczenie ich do naszego organizmu na ten moment jest suplementacja.

Wiemy obecnie, że ponad 70 proc. odporności pochodzi z naszego brzucha!

Choć bakterie o działaniu probiotycznym występują w jogurtach, kiszonkach czy innych produktach fermentowanych, to nie można mylić ich z probiotykami, a więc preparatami (suplementami czy lekami) zawierającymi określoną ilość i szczep mikroorganizmów o udowodnionych korzyściach. Oczywiście warto włączyć produkty fermentowane do swojej diety, jednak nie zastąpią one suplementacji.

Wspieranie naszej odporności

Odporność w organizmie

ludzkim dzieli się na nieswoistą (wrodzoną) i swoistą – nabytą poprzez szczepienia, które się wzajemnie uzupełniają.

Tę pierwszą możemy wspierać przez całe nasze życie poprzez m.in. przyjmowanie odpowiednich suplementów.

Jak najskuteczniej wspierać odporność w związku ze zbliżającym się okresem jesienno-zimowym?

Odporność nieswoista składa się z kilku barier: mechanicznej (skóra i błony śluzowe układu oddechowego, pokarmowego czy też moczowo-płciowego), mikrobiologicznej (dobre bakterie probiotyczne) oraz immunologicznej (przeciwciała klasy IgG, IgA itp. oraz komórki NK). Wszystkie te bariery możemy wspierać m.in. poprzez dietę, aktywność fizyczną oraz przyjmowanie określonych substancji.

Jakie składniki obecne w preparatach wspierających odporność są szczególnie polecane?

Kluczowe jest przyjmowanie przeciwzapalnych kwasów omega-3 oraz antyoksydantów. Te ostatnie pełnią ważną funkcję w niwelowaniu stresu oksydacyjnego. Antyoksydanty znajdziemy w sokach np. z aronii oraz jagody kamczackiej.

Białka odporności nieswoistej są pierwszą linią obrony organizmu przed infekcjami.

Dodatkowo produkty te zawierają wiele potrzebnych organizmowi witamin. Nie należy zapominać także o probiotykach oraz białkach znajdujących się w siarze bydlęcej, tj. głównie laktoferynie i lizozymie.

Prof. zw. dr hab.

n. farm. Marek Naruszewicz Doświadczony w zakresie profilaktyki chorób cywilizacyjnych w oparciu o naturalne środki lecznicze, prekursor badań nad rolą roślinnych antyoksydantów w zapobieganiu stanów zapalnych towarzyszących zaburzeniom metabolicznym

Czy może pan profesor polecić składniki, które można stosować, aby wspierać własny organizm?

Powyższe składniki mogą być elementem naszej codziennej profilaktyki (dlatego powinniśmy je przyjmować już teraz, przed okresem jesienno-zimowym). Taka suplementacja powinna trwać około trzech miesięcy i być uzupełniona szczepieniem na grypę i pneumokoki.

Jakie działanie w kontekście wspierania odporności i walki z infekcją mają białka odporności nieswoistej?

Białka odporności nieswoistej są pierwszą linią obrony organizmu przed infekcjami zarówno wirusowymi, jak i bakteryjnymi poprzez działanie ochronne na poziomie wrót zakażenia, tj. błon śluzowych nosa i ust, a także wewnątrzustrojowo.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Laktoferyna to multipotencjalne białko pochodzące z siary bydlęcej.

Suplement diety Laktoferyna Pharmabest to zawsze prosty skład, bez zbędnych dodatków. Jedna porcja zawiera zawsze 100 mg laktoferyny z mleka krowiego, wytwarzanej z zachowaniem europejskim norm oraz najwyższych standardów jakości.

Dostępne postaci: tabletki do ssania, krople, saszetki i kapsułki.

Zalecena porcja do spożycia w ciągu dnia: niemowlęta i dzieci: 100 mg; dorośli: 200-400 mg. Rekomendowany okres suplementacji 3 miesiące.

Pharmabest Sp.

ul. Rumiana 31A, 02-956

Warszawa | www.pharmabest.pl | www.laktoferyna.com

Rolą rodzica jest skuteczna walka z bólem gardła u dziecka

Ból gardła u dziecka może mieć wiele przyczyn i prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nawet wizyty ambulatoryjnej z powodu np. odwodnienia. Dlatego też w tym przypadku niezbędna jest nie tylko konsultacja z lekarzem pediatrą w celu ustalenia diagnozy, ale również skuteczne niwelowanie dolegliwości bólowych.

Ból gardła u dzieci jest jedną z częstszych przyczyn zgłaszania się rodziców do lekarzy pediatrów. Dlaczego tak się dzieje?

Najczęstszą przyczyną infekcji u dzieci (ale też i u dorosłych) są wirusy, które w przeważającej części atakują górne drogi oddechowe. Przez to, oprócz ogólnego złego samopoczucia i gorączki, objawem dominującym jest właśnie ból gardła. Rodzice szukają pomocy u specjalisty, by złagodzić ten ból, a także by uniknąć dalszych poważnych skutków zdrowotnych.

jednak jest to tylko (i aż) ból gardła, wystarczą dobrze dobrane leki o działaniu miejscowym. Ich efekt przeciwbólowy jest zdecydowanie szybszy i skuteczniejszy.

No właśnie – w jaki sposób ból gardła wpływa na jakość życia małego pacjenta? W przypadku pacjentów pediatrycznych ból gardła powoduje zdecydowanie mniejsze łaknienie. Dzieci przez ból odmawiają jedzenia i picia, ponieważ nie rozumieją, że mimo dolegliwości należy przyjmować płyny i pokarmy, które odżywiają ich organizm. W związku z tym często ból gardła, a już szczególnie połączony z gorączką, prowadzi do odwodnienia, a co za tym idzie – do zagrożenia koniecznością wizyty dziecka na szpitalnym oddziale ratunkowym.

Dlaczego w wyborze terapii bólu gardła u dziecka warto uwzględnić kompleksowe działanie (nie tylko przeciwbólowe, ale też przeciwwirusowe)?

Leki na ból gardła o działaniu miejscowym mogą mieć właściwości nie tylko przeciwbólowe, ale również przeciwwirusowe czy nawet bakteriobójcze.

nawodnienie będzie na odpowiednim poziomie i okaże się, że antybiotyk nie był konieczny. Niestety, obecnie nadużywanie antybiotyków w leczeniu infekcji, które nie są wywołane przez bakterie, staje się w medycynie poważnym problemem. Warto zatem wybierać leki miejscowe o kompleksowym działaniu, ponieważ wpisują się one w tzw. ochronę antybiotykową. Należy także pamiętać, by włączać je na wczesnym etapie infekcji – wtedy ich skuteczność jest jeszcze wyższa.

Samo leczenie infekcji wirusowych polega głównie na leczeniu objawowym. Oznacza to, że jeśli jest gorączka, stosujemy leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe w postaci np. paracetamolu czy też ibuprofenu. Jeśli

Dzięki temu w istotny sposób zmniejszają ryzyko zastosowania u danego pacjenta pediatrycznego antybiotyku.

Istnieje zatem możliwość, że organizm dziecka dobrze zareaguje na preparat miejscowy, dolegliwości bólowe ustąpią, samopoczucie stanie się lepsze,

Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze leku dla małego pacjenta? W skutecznej terapii bólu gardła kluczowy jest wybór postaci leku. Otóż mogą to być preparaty w formie aerozolu, tabletek do ssania itp. Należy dostosować je do wieku dziecka. U mniejszych dzieci powinniśmy zastosować np. lek w aerozolu, by wyeliminować ryzyko zachłyśnięcia się tabletką. Walory smakowe leku mogą być ważne, jednak rodzic musi mieć ścisłą kontrolę nad ich podawaniem. Leki o działaniu miejscowym, tak jak wszystkie inne, mają swoje określone dawkowanie – lekarz lub farmaceuta powinien uczulić rodzica, jaka jest górna granica dawki podawanego leku. Także sama postać leku może ułatwiać stosowanie się do wskazówek lekarza dotyczących dawkowania i jego częstotliwości.

Dr n. med. Ilona Małecka Specjalista pediatra, pracuje w Wielkopolskim Centrum Zdrowia Dziecka w Poznaniu, nauczyciel akademicki w Katedrze i Zakładzie Profilaktyki Zdrowotnej w Poznaniu; edukuje rodziców także na Instagramie

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Obecnie nadużywanie antybiotyków w leczeniu infekcji, które nie są wywołane przez bakterie, staje się w medycynie poważnym problemem.

Zdrowa śluzówka nosa to zdrowie całego organizmu

Często bagatelizujemy rolę śluzówki nosa w kontekście odporności organizmu. Przez to latami nie dbamy o jej higienę i regenerację, co prowadzi do nawracających stanów zapalnych dróg oddechowych i wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nawet wczesnego rozwoju przewlekłych chorób układu serowo-naczyniowego.

Dlaczego śluzówka nosa jest tak istotna?

Nos stanowi początek całych dróg oddechowych, prawidłowe oddychanie powinno zawsze odbywać się przez nos. Dziennie człowiek wdycha ok. 8 tys. litrów powietrza zanieczyszczonego pyłami, substancjami chemicznymi oraz miliardami przeróżnych bakterii, wirusów, grzybów i innych patogenów.

Higiena nosa jest tak samo

ważna jak higiena jamy ustnej

– powinna być przeprowadzana regularnie codziennie.

Rolą nosa jest oczyszczenie tego powietrza, a także dostosowanie jego temperatury i wilgotności do optymalnych wartości dla płuc. Aby spełniał on swoje zadanie, niezwykle ważne jest utrzymanie prawidłowego nawilżenia

błony śluzowej, na której znajdują się rzęski. Rzęski przesuwają śluz w kierunku gardła do układu pokarmowego w celu naturalizacji zanieczyszczeń. Nieprawidłowy skład błony śluzowej w nosie zaburza ten proces i uniemożliwia odpowiednie oczyszczanie dróg oddechowych i prowadzi do przewlekłych stanów zapalnych w organizmie.

Jakie czynniki predysponują do suchości i podrażnień błony śluzowej nosa? W Polsce najbardziej powszechnym czynnikiem negatywnie oddziałującym na śluzówkę nosa jest zanieczyszczenie powietrza. Błonę śluzową mogą uszkadzać także alergie i patogeny, w tym wirusy, ale również niedobory witamin, głównie z grupy A i B. Wpływ na śluzówkę ma także przyjmowanie leków przeciwhistaminowych oraz tzw. alfa-mimetyków. Śluzówkę uszkadza też palenie tytoniu, bardzo suche powietrze, niska temperatura oraz urazy – mechaniczne i pooperacyjne.

Jak ważna jest regeneracja śluzówki nosa po przebytej infekcji? Jakie są powikłania nieleczonych dolegliwości?

Prof. zw. dr hab.

n. med. Piotr Kuna Naukowiec, lekarz, nauczyciel akademicki i menedżer, kierownik II Katedry Chorób

Wewnętrznych

Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i Kliniki Chorób

Wewnętrznych, Astmy i Alergii w Uniwersyteckim

Szpitalu Klinicznym im. N. Barlickiego w Łodzi

Jeśli śluzówka jest uszkodzona, prowadzi to do przewlekłych stanów zapalnych, niedrożności nosa i oddychania przez usta. Przez to do płuc trafia wiele patogenów, które mogą doprowadzić np. do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Uszkodzona śluzówka nosa może wpływać na zdrowie całego organizmu. Udowodniono, że pacjenci chorujący na przewlekły alergiczny nieżyt nosa są o 15 lat wcześniej narażeni na wystąpienie nadciśnienia tętniczego, rozwoju miażdżycy i chorób serca w porównaniu z osobami prawidłowo oddychającymi przez nos.

Jakie są najczęściej popełniane błędy w terapii suchej, podrażnionej śluzówki nosa?

Wielu pacjentów stosuje leczenie tylko wtedy, gdy odczuwa dolegliwości. A przecież higiena nosa jest tak samo ważna jak higiena jamy ustnej – powinna być przeprowadzana regularnie codziennie.

A jakie znaczenie w kontekście preparatów do nosa mają oleje naturalne?

W preparatach do higieny i leczenia śluzówki nosa można znaleźć zawiesiny oleiste zawierające np. olej sezamowy czy też inne rodzaje olejów naturalnych. Są one zaczerpnięte z Ajurwedy – medycyny hinduskiej, gdzie stosuje się je od wieków. Oleje są skuteczne i bezpieczne – oczywiście jeśli aplikujemy je w odpowiedni sposób.

Spray – dlaczego ta forma aplikacji jest korzystna i komfortowa dla pacjenta? Podstawą odpowiedniego leczenia śluzówki jest umiejętna aplikacja preparatu. Powinna się ona odbywać do ujścia zatok, by doprowadzić do udrożnienia wszystkich przepływów. Na rynku mamy do wyboru preparaty w sprayu drobno-, średnio- i grubocząsteczkowe. Z pewnością te pierwsze będą najlepszym rozwiązaniem, ponieważ są w stanie pokryć całą śluzówkę nosa i znaczną część śluzówki zatok.

Infekcje w sezonie jesienno-zimowym – jakie są ich przyczyny?

Powodów częstszych zachorowań na grypę i przeziębienie w okresie jesienno-zimowym zazwyczaj upatrujemy w panującej niższej temperaturze. Czy faktycznie warunki atmosferyczne powodują u nas podatność na infekcje?

Dlaczego w okresie jesienno-zimowym należy szczególnie dbać o odporność?

O odporność należy dbać przez cały rok, choć faktycznie przypominamy sobie o tym jesienią, podczas okresu zwiększonej liczby zakażeń wirusowych i przeziębień. Ze względu na to, że nie mamy dostępnego skutecznego leku zwalczającego infekcje wirusowe, staramy się ich unikać i wzmacniać naszą odporność.

Dlaczego w tym czasie częściej chorujemy?

Od lat naukowcy zastanawiają się nad tym, dlaczego jesienią i zimą przeziębiamy się częściej niż latem. Teorii było wiele i każda ma w sobie uzasadnienie, jednak najbliższa prawdy została odkryta przez amerykańskich badaczy w ubiegłym roku. Odkryli oni, że w optymalnej temperaturze (m.in. latem) komórki immunologiczne wypuszczają tzw. wabiki broniące nas przed wirusami. Natomiast w niższej temperaturze (jesienią i zimą)

mechanizm ten jest mniej skuteczny i wirusy znacznie łatwiej przedostają się do komórek nabłonka.

Jakie są skuteczne sposoby na podniesienie odporności organizmu?

Należy przede wszystkim jej nie obniżać. A mogą do tego doprowadzać takie czynniki jak: zanieczyszczone powietrze, brak odpowiedniej ilości snu itp. Pamiętajmy o szczepieniach – na COVID-19 i grypę – oraz o przyjmowaniu odpowiedniej ilości witamin i minerałów, w tym szczególnie witaminy D. Dodatkowa dawka cynku przyjmowana podczas przeziębienia znacznie skraca jego przebieg.

Naszą odporność wspomaga aktywność fizyczna – w jednym z badań wykazaliśmy, że dzieci, które częściej uczestniczyły w zajęciach fizycznych, wielokrotnie rzadziej chorowały niż te wykazujące małą aktywność.

Dr hab. n. med. Wojciech Feleszko Warszawski Uniwersytet Medyczny

DR_FELESZKO

Alergia a smog – czy zanieczyszczenia powietrza nasilają jej objawy?

O alergii i częstszych manifestacjach jej objawów zazwyczaj mówimy w okresie wiosenno-letnim. Jednak istnieje wiele czynników, które mogą wzmagać symptomy alergiczne także w okresie jesienno-zimowym.

Czyli zanieczyszczone powietrze, typowe dla okresu jesienno-zimowego, może wpłynąć na obniżenie odporności i podatność na sezonowe infekcje?

Zanieczyszczenia w powietrzu wprowadzają błonę śluzową układu oddechowego w stan permanentnego podrażnienia. To z kolei sprawia, że nabłonek jest jak sito i staje się dysfunkcjonalny – pozbawiony naturalnych mechanizmów oczyszczających i broniących organizm przed wirusami. Istnieje wiele badań pokazujących, że w rejonach ze zwiększonym zanieczyszczeniem powietrza liczba zachorowań na infekcje wirusowe jest znacząco wyższa.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Jesień to początek problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza. Czy okres ten może nasilać reakcje alergiczne spowodowane smogiem?

Z perspektywy lekarza nie tylko alergologa, ale też pediatry chciałbym podkreślić dwa kluczowe zjawiska pojawiające się jesienią. Otóż po wakacjach mamy do czynienia z jesienną epidemią astmy – dzieci, wracając do szkoły, przynoszą ze sobą całą pulę wirusów i bakterii, dlatego częściej dochodzi do epizodów duszności astmatycznej. Z drugiej strony zaczyna się też okres grzewczy i wyższe stężenie zanieczyszczeń powietrza. To z kolei w połączeniu z podrażnioną infekcjami śluzówką w układzie oddechowym sprawia, że alergeny znacznie łatwiej docierają bezpośrednio do naszego układu odpornościowego, omijając naturalne bariery. Te bodźce są wtedy silniejsze i dużo trudniejsze do opanowania. Do tego dochodzi fakt częstszego przebywania w pomieszczeniach, co naraża alergików na wpływ takich alergenów jak roztocza kurzu domowego czy też dym tytoniowy, jeśli znajdują się w otoczeniu osób palących.

Czy istnieją pewne typowe objawy alergii związane ze smogiem?

Charakterystycznym objawem przy smogu jest kaszel i pochrząkiwanie wywołane poprzez spływanie wydzieliny wytwarzanej w nosie i zatokach po tylnej ścianie gardła. Dodatkowo symptomem może być podrażnienie błon śluzowych górnych dróg oddechowych manifestujące się poprzez ból gardła lub uczucie pieczenia, szczególnie po przebudzeniu.

Czy istnieje jakikolwiek związek między astmą a alergią?

Często mówimy o astmie alergicznej (atopowej) oraz o astmie niealergicznej o bardziej złożonych mechanizmach działania. U dzieci dominuje przede wszystkim ta pierwsza, alergiczna. Zgodnie z teorią marszu alergicznego u dzieci, u których wcześnie pojawiają się objawy atopowego zapalenia skóry i alergii pokarmowej, częściej dochodzi do rozwinięcia się astmy. Oczywiście nie dotyczy to wszystkich pacjentów, jednak pokazuje to pewną skłonność. Istnieje również postać tzw. astmy wczesnodziecięcej, która w dużej mierze związana jest z infekcjami wirusowymi.

Jak można zapobiegać alergii w sezonie jesiennym?

Prewencja (zapobieganie) w przypadku alergii jest trudna, ponieważ polega na unikaniu ekspozycji na dany alergen. W przypadku smogu powinniśmy zatem unikać oddychania zanieczyszczonym powietrzem, co w praktyce jest niewykonalne. Jako społeczeństwo staramy się walczyć o czyste powietrze, ale nadal w tej kwestii jest wiele do zrobienia.

Alergicy jesienią powinni również pamiętać o prawidłowym kontrolowaniu swojego schorzenia oraz o regularnym przyjmowaniu leków. Alergia to reakcja zapalna, zatem leki powinny być stosowane w sposób przewlekły, a nie tylko doraźny. W okresie jesienno-zimowym alergicy muszą chronić się przed zakażeniami infekcyjnymi, w tym m.in. poprzez stosowanie szczepień przeciwko grypie.

Nadchodzi sezon infekcyjny – czas na szczepienia!

Szczepienie jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniu na grypę i pogrypowym powikłaniom. Szczepionka przeciw grypie, „ucząc” organizm walki z wirusem, wzmacnia układ odpornościowy.

PRZED NAMI WRZESIEŃ, START kolejnego sezonu szczepień ochronnych. To odpowiedni moment, aby zabezpieczyć swój organizm przed wirusami. Złe samopoczucie, bóle mięśni oraz głowy, wysoka gorączka to objawy, które są bardzo podobne dla wielu infekcji wirusowych. Grypa atakuje nagle i towarzyszy jej gorączka, często wyższa niż 39 stopni. W przeciwieństwie do innych chorób wirusowych grypa może wywołać niebezpieczne dla organizmu powikłania, które mogą trwale pozbawić nas zdrowia, a nawet prowadzić do zgonu. Zakażenia dróg oddechowych to piąta przyczyna zgonów w Polsce. Dzieje się tak, mimo iż z chorobami infekcyjnymi umiemy skutecznie walczyć, a naszą

bronią są przede wszystkim szczepienia, które wprawdzie nie zawsze chronią przed zachorowaniem, ale zabezpieczają nas przed groźnymi powikłaniami. Na powikłania grypy szczególnie narażone są osoby z grup ryzyka, tj. przewlekle chorzy na choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, diabetycy, a także osoby starsze i dzieci. Najczęstszymi powikłaniami pogrypowymi są: zapalenie płuc, oskrzeli lub ucha środkowego oraz paciorkowcowe zapalenie gardła. Grypa wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem zawału serca, wirusowego zapalenia mięśnia serca czy przewlekłej niewydolności sercowej. Szczepienie przeciw grypie zapewnia łagodniejszy przebieg choroby oraz chroni przed groźnymi powikłaniami i redukuje liczbę zgonów aż o 70 proc.

Najlepszą metodą zapobiegania zakażeniom wirusem grypy oraz uniknięcia powikłań są szczepienia profilaktyczne, których skuteczność wynosi aż 70-89 proc. Szczepienia ograniczają również transmisję wirusów i powinny być powtarzane każdego roku.

W sezonie 2023/2024 obowiązują nowe zmiany w zakresie refundacji szczepionek przeciw grypie. Szczepionki w ramach refundacji dostępne są:

• bezpłatnie dla osób w wieku 65+,

• bezpłatnie dla kobiet w ciąży,

• bezpłatnie dla dzieci od 6. miesiąca życia do 18. roku życia,

• z 50-proc. refundacją dla dorosłych w wieku 18-64.

Profilaktyka poprzez szczepienia jest niezwykle istotna w zabezpieczeniu przed ciężkim przebiegiem i powikłaniami zakaźnych chorób układu oddechowego. Wpisanie szczepień na listy bezpłatnych leków dla seniorów i dzieci jest dobrym krokiem na drodze do realizacji postulatów wprowadzających w Polsce ideę life course immunization, czyli dostępu do szczepień na każdym etapie naszego życia.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Prof. dr hab. n. med. Adam Antczak Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych

Infekcje gardła – jakie są ich przyczyny?

Zapalenie gardła jest uciążliwym objawem infekcji, które znacznie obniża jakość naszego życia. Jakie są jego przyczyny i czy możemy go uniknąć?

Dlaczego w okresie jesiennym jesteśmy podatni na infekcje gardła?

Dzieje się tak, ponieważ jesienią wirusy i inne patogeny znacznie łatwiej się rozprzestrzeniają. Do tego dochodzą częste zmiany temperatur oraz nieadekwatny do warunków pogodowych ubiór. Jesienią inaczej się też odżywiamy – mamy mniejszy dostęp do warzyw i owoców, przez co nie dostarczmy do organizmu wystarczającej ilości witamin i minerałów. Mamy też mniej słońca, a to wraz z niedoborem witaminy D może wpływać negatywnie na naszą odporność.

Jakie są przyczyny i typowe objawy zapalenia gardła?

W kontekście infekcji w okresie jesienno-zimowym najczęściej mówimy o przeziębieniu, czyli ostrym zapaleniu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, któremu towarzyszy zapalenie gardła lub migdałków. Najczęściej są to infekcje o podłożu wirusowym.

Zapalenie gardła manifestuje się poprzez ból, zaczerwienie, niekiedy obrzęk, uczucie

pełności i drapanie w gardle. Przez wysuszoną śluzówkę gardła może pojawić się także kaszel. Infekcje gardła rzadko skutkują pojawieniem się gorączki, niemniej może to być jeden z objawów.

W jaki sposób można złagodzić ból gardła i podjąć walkę z infekcją? Czy należy zgłosić się do lekarza?

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele preparatów do stosowania miejscowego. Są one dobrym rozwiązaniem podczas zapalenia gardła. Gdy ból jest naprawdę uciążliwy oraz dochodzą do niego objawy ogólne, warto zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen czy też paracetamol. Możemy także skorzystać z leków roślinnych – miejscowych lub ogólnych. Jeśli nie widzimy skutków leczenia bądź objawy od początku są nasilone i obejmują także symptomy ogólne, należy udać się do lekarza. Jak można zapobiegać infekcjom i dlaczego mogą one prowadzić do poważnych konsekwencji?

Zawsze najlepszym sposobem leczenia jest profilaktyka. Pandemia koronawirusa pokazała nam, że działania higieniczne (częste mycie rąk, noszenie maseczek) i ograniczenie bezpośrednich kontaktów z ludźmi mogą nas uchronić przed wieloma wirusami, nie tylko COVID-19. Warto kontynuować te zachowania, ponieważ częste infekcje są niebezpieczne dla naszego organizmu.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Dr hab. n. med. Adam J. Sybilski, prof. CMKP Alergolog, specjalista pediatra, doświadczony klinicysta, kierownik Kliniki Pediatrii i Alergologii PIM MSWiA w Warszawie, kierownik II Kliniki Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP) w Warszawie

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Migdałki a nasza odporność – jaki mają związek?

Migdałki to tkanka chłonna, którą nierzadko usuwa się w wieku dziecięcym. Za co zatem odpowiada i czy jest niezbędna w naszym organizmie? Jakie ma znaczenie dla naszej odporności?

Czym są migdałki i za co odpowiadają?

W kontekście chorób otorynolaryngologicznych najczęściej skupiamy się na migdałku gardłowym oraz podniebiennych, będących skupiskiem tkanki chłonnej, znajdującej się w części nosowej gardła.

dr hab. n. med. i o zdr. Piotr H. Skarżyński Otorynolaryngolog, otorynolaryngolog dziecięcy, audiolog, foniatra, dyrektor ds. nauki i rozwoju w Instytucie Narządów Zmysłów, członek zarządu Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS

Migdałki pełnią w organizmie niezwykle ważną, obronną funkcję. Ich zadaniem jest między innymi zapewnienie kontrolowanego kontaktu z antygenami otoczenia, jak również uruchomienie produkcji odpowiednich przeciwciał do walki z infekcjami i alergenami. Rozwijają się u dzieci, a z wiekiem stają się coraz mniejsze.

Migdałki powiększają się w trakcie trwania infekcji. Z tego też względu oceny ich wielkości należy dokonywać, gdy dziecko jest zdrowe. Przez powiększone w trakcie choroby migdałki bardzo często pacjent nie jest w stanie swobodnie oddychać nosem. Oddychanie ustami z kolei prowadzi do dalszych konsekwencji zdrowotnych. Maluch wdycha nieoczyszczone, zimne powietrze bezpośrednio do swoich dróg oddechowych, narażając się na kolejne infekcje.

Jaki jest wpływ migdałków na odporność?

Wielkość migdałków jest wprost proporcjonalna do intensywności infekcji. Jest to związane ze zwiększonym kontaktem tkanki chłonnej z docierającymi do gardła patogenami. Im jest ich więcej, tym bardziej powiększone są migdałki.

Jak rozpoznać problemy, które mogą sugerować problemy z migdałkami?

Pierwszym niepokojącym objawem jest oddychanie przez usta – mały pacjent przez większość czasu ma je otwarte. Kolejnym niepokojącym sygnałem jest chrapanie w nocy i pojawiające się bezdechy. W bardziej zaawansowanych przypadkach dochodzi do zapalenia uszu, a co za tym idzie – do pogorszenia słuchu. Wtedy dziecko głośniej mówi, prosi o powtórzenie, ale też może mieć wadę wymowy.

Jakie ma pan profesor zdanie na temat wycinania migdałków?

Jeśli wyżej wymienione objawy nawracają i nie ustępują (według niektórych wytycznych, gdy symptomy utrzymują się przez minimum 3 miesiące), jest to wskazanie do chirurgicznego postepowania związanego z usunięciem lub zmniejszeniem objętości migdałków. Wcześniej można pacjentowi podawać leczenie farmakologiczne o działaniu obkurczającym i zmniejszającym obrzęk. Polega ono m.in. na donosowym przyjmowaniu glikokortykosteroidów. Natomiast, jeśli doszło już do zapalenia ucha i pozostałego wysięku, ujście trąbek słuchowych łączących część nosową jest najczęściej uciśnięte przez powiększony migdałek gardłowy. Wtedy zabieg usunięcia migdałka gardłowego powinien być przeprowadzony jak najszybciej, ponieważ nie jest to już kwestia samego prawidłowego oddychania, ale również ryzyko pogorszenia słuchu.

Czy wycięcie migdałków jest skomplikowanym zabiegiem? Jak wygląda proces rekonwalescencji pacjenta?

U dorosłych usunięcie migdałków podniebiennych jest obarczone ryzykiem, ponieważ migdałki znajdują się w bliskim sąsiedztwie dużych naczyń krwionośnych.

Przez powiększone w trakcie choroby migdałki bardzo

często pacjent nie jest w stanie swobodnie oddychać nosem.

U dzieci jest to mniej inwazyjny zabieg. Każdy pacjent kwalifikowany do zabiegu usunięcia migdałka gardłowego i/lub podcięcia migdałków podniebiennych powinien być zdrowy. Przed zabiegiem należy wykonać wiele badań oraz przeprowadzić wywiad – czy pacjent był szczepiony, czy nie jest uczulony na dane substancje lub czy nie przyjmuje leków, suplementów, które przed zabiegiem należy odstawić. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Trwa on od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. W naszym ośrodku mali pacjenci po zabiegu przebywają jeszcze przez dobę. Kontrolę wykonujemy zazwyczaj po siedmiu dniach. Rekonwalescencja obejmuje przyjmowanie antybiotyku zgodnie z wytycznymi lekarza oraz ewentualnie leków przeciwbólowych w formie syropu.

Prof.

Prawidłowa higiena życia buduje naszą odporność

Agata Młynarska

Choruje na choroby autoimmunologiczne: Leśniowskiego-Crohna, astmę i atopowe zapalenie skóry; prowadząca program poświęcony zdrowiu ,,Bez tabu o zdrowiu” w Dzień Dobry TVN oraz program „Stylowe taxi Agaty” emitowany na TVN Style (premiera w niedzielę 1 października o 18:40)

Pani Agato, dlaczego tak ważne w pani zawodzie jest dbanie o zdrowy styl życia i odporność?

Mój zawód cechuje się dużą nieprzewidywalnością. Niekiedy pracujemy po kilkanaście godzin dziennie. Czasem musimy bardzo wcześnie wstać, a czasem wyruszyć w daleką trasę. Chwilami jest to intensywna praca, trwająca nawet kilka dni bez przerwy. Wymaga sprawności fizycznej i skupienia. Dlatego trzeba być w dobrej formie, a to jest możliwe, jeśli dbamy o siebie każdego dnia.

Regularne odżywianie, aktywność fizyczna, umiejętność odpoczywania i dobry sen stanowią podstawę zdrowego życia. Bez wypracowania nawyków, czyli rutyny, żadne nagłe, chwilowe diety i ćwiczenia nie pomogą, a wręcz zaszkodzą. Najważniejsza jest regularność. Każdego dnia 10-20 minut ćwiczeń, spacer. Wchodzenie po schodach zamiast jazdy windą.

Bardzo często, by wesprzeć odporność, szukamy odpowiednich suplementów. Zapominamy jednak, że to zdrowy styl życia jest podstawą naszego dobrego samopoczucia, o czym opowiedziała nam Agata Młynarska.

Z powodu autoimmunologicznej

choroby Leśniowskiego-Crohna mam problemy z odpornością, dlatego też wzięłam sobie do serca wypracowanie zasad zdrowego stylu życia. Unikam skupisk ludzi, staram się pracować w domu, a gdy mam nagrania – zachowuję jak największą higienę pracy.

Jak na co dzień dba pani o swoje zdrowie? W przypadku osób cierpiących na przewlekłą, autoimmunologiczną chorobę bardzo ważna jest higiena życia oraz rutyna w dbaniu o swoje zdrowie i komfort. Nawet chwilowa, tygodniowa przerwa w wykonywaniu codziennych ćwiczeń może powodować regres – powracające bóle i gorszą ruchomość stawów. Dlatego też dla mnie kluczowe są zarówno ćwiczenia, to, co i kiedy jem, oraz odpowiednia dawka snu. Unikam przetworzonych produktów, laktozy i glutenu.

Ten ostatni składnik wyeliminowałam ze swojego jadłospisu ze względu na zdiagnozowaną nietolerancję. Znacznie ograniczyłam także spożywanie mięsa oraz wyeliminowałam cukier. Staram się także otaczać pozytywnymi ludźmi i redukuję przebodźcowanie organizmu. Pilnuję, by jak najkorzystniej spędzać swój wolny czas.

Czym jest dla pani zdrowa dieta? Czy według pani budowanie odporności wiąże się z odpowiednim jadłospisem?

Bez dobrego jedzenia nie mamy szans na zbudowanie prawidłowej odporności. Oczywiście definicja zdrowego odżywiania dla każdego będzie inna. Dlatego też warto prześwietlić swoją dietę pod kątem tego, co nam służy. Najlepszym lekarzem dla ciebie jesteś ty sam – twoja obserwacja samopoczucia po zjedzeniu danego produktu

będzie tutaj bezcenna. Sama przez długi czas zapisywałam swoje obserwacje w notatniku, czego nauczyłam się za sprawą książki pani Ewy Bednarczyk-Witoszek „Dieta dobrych produktów”. To dzięki niej skomponowałam dla siebie idealną dietę.

Jakie ma pani rady dla naszych czytelników, którzy chcą dbać o odporność swoją oraz swoich najbliższych?

Pierwsza najważniejsza rada to higieniczne życie. To nie tylko odpowiednia ilość snu, unikanie używek itp., ale również otaczanie się dobrym towarzystwem. Gdy mamy pozytywne nastawienie, celebrujemy życie, problemy traktujemy jako wyzwania i nie narzekamy, to nasz organizm już sam w sobie czuje się lepiej. Następnie polecam jeść dobrze, co nie zawsze znaczy drogo. Warto spożywać posiłki sporządzane samodzielnie w domu, a kiedy nie jest to możliwe – jeść w sprawdzonych restauracjach lub zamawiać jedzenie w pudełkach ze sprawdzonych źródeł. Aby zachować zdrowie, warto dostosować do naszych możliwości aktywność fizyczną.

Gdy otrzymamy diagnozę choroby, postarajmy się sprawdzić ją w kilku miejscach. Powinniśmy również być dla lekarza partnerem – świadomym, zaangażowanym pacjentem, który szuka i zdobywa wiedzę niezbędną do poprawy zdrowia.

W przypadku osób cierpiących na przewlekłą, autoimmunologiczną chorobę bardzo ważna jest higiena życia oraz rutyna w dbaniu o swoje zdrowie i komfort.