Ekspert budowlany 02 2021 by Grupa Medium

Magazyn

BEZPŁATNY

www.ekspertbudowlany.pl

Zakres i wycena

PRAC GLAZURNICZYCH Jak poprawić

AKUSTYKĘ W MIESZKANIU? Jak dobrze

ZAIZOLOWAĆ DOM?

W NĘTRZA

BUD OWA

IN S TA L A C J E

O G R O DY

2/2021 (92)

Nowoczesne

POMPY CIEPŁA

ISSN 1730 -1904

W NUMERZE NOWOŚCI

38, 91

WNĘTRZA Nowoczesne i funkcjonalne Rośliny w domu Zakres i wycena prac glazurniczych Kleje żelowe – właściwości i zasady stosowania Naturalne materiały w domu i ogrodzie

6 9 10 18 22

OKNA DACHOWE W NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURZE Komfortowa farma

AKCJA TERMOMODERNIZACJA Jak zapewnić komfort akustyczny w mieszkaniu Izolacje akustyczne Ściany akustyczne w budynkach wielorodzinnych Montaż okien i drzwi w nowoczesnym wydaniu Systemy ociepleń ETICS – co wpływa na ich trwałość? ETICS – wygodna i sprawdzona klasyka w izolacji Jak dobrze zaizolować dom zgodnie z wymogami prawnymi „Czyste Powietrze” 2.0 – które inwestycje objęto dofinansowaniem? Pompy ciepła na propanie R290 – rewolucja czy konieczność? Pompy ciepła

26 30 33 34 40 43 44 46 48 50

Nowoczesne i funkcjonalne

BUDOWA Elektronarzędzia akumulatorowe (cz. 1) Na co zwrócić uwagę przy wyborze? 56 System MX FUEL MILWAUKEE – akumulatorowe urządzenia dla najbardziej wymagających profesjonalistów 60 Naprawa uszkodzeń tarasów i balkonów – liczy się kompleksowość 62 Izolacje tarasów i balkonów 68 steinodur® UKD – termoizolacja dachów zielonych 72 Pielęgnacja dachów zielonych 74 Okna do dachów płaskich 78 Jaki wybrać strop do budowy domu jednorodzinnego 82

Montaż okien i drzwi w nowoczesnym wydaniu

INSTALACJE Okiem Eksperta: Kryteria doboru UPS-a Zasilacze UPS – rynek, zastosowanie, dobór Poznaj linię UPS-ów Easy Elektryczne ogrzewanie podłogowe w łazience – jak przeprowadzić prace i na co zwrócić uwagę przy doborze systemu?

86 88 90 92

OGRODY Ogrodzenie domu – projekt, wybór materiałów, zasady budowy HYDROŻEL – co to jest, jak działa i jak go stosować w ogrodzie?

94 97

*** Warto wiedzieć, Indeks firm

Pielęgnacja dachów zielonych

Wejdź na

EKSPERTBUDOWLANY.PL

PRZECZYTAJ E-BOOKI pobierz bezpłatnie i przeczytaj

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

PORÓWNAJ PRODUKTY

przeglądaj, porównuj i zapoznaj się ze specyfikacją techniczną wybranych produktów

www.ekspertbudowlany.pl

SPRAWDŹ NOWOŚCI

co nowego na rynku budowlanym i wnętrzarskim

WNĘTRZA Mieszkanie na warszawskim Targówku, o powierzchni około 65 m2,, to kolejne lokum, którego projekt oraz aranżację właściciele zdecydowali się powierzyć projektantce. Urządzając pierwsze mieszkanie, przekonali się, jak dużym wyzwaniem są prace wykończeniowe, dlatego na pewnym etapie poprosili o pomoc profesjonalistkę. Jednak już przy kolejnym postanowili skorzystać z usług projektantki już na etapie jego budowy, aby uniknąć przeróbek po odebraniu kluczy.

Nowoczesne i funkcjonalne Zmiany wprowadzone na etapie budowy

cja ze ścianek działowych w tych miejscach

liczbę kabli do przeniesienia oraz wymagałoby

już na etapie budowy mieszkania pozwoliła

zatrudnienia elektryka.

Prezentowane mieszkanie to doskonały przy-

zaoszczędzić sporo czasu (i pieniędzy) na ich

kład, że rozpoczęcie prac projektowych jesz-

rozbiórkę i naprawę posadzki.

zaproponowała

również

przeniesienie drzwi prowadzących do tego

Kolejna istotna zmiana to przeniesienie

pomieszczenia. W planach dewelopera znaj-

skrzynki rozdzielczej prądu ze ściany przy

dowały się one na ściance obok wejścia do

– Dzięki temu można zaoszczędzić nie

wejściu do mieszkania do pomieszczenia

mieszkania i mogły utrudniać dostanie się

tylko fundusze, ale i czas na wszelkie prze-

pralni połączonej z garderobą. Dzięki temu

do niego. Zdecydowanie lepszym rozwiąza-

róbki po odebraniu kluczy do mieszkania –

rozwiązaniu można było dowolnie zabudować

niem było umieszczenie ich od strony salo-

mówi projektantka Magda Knappe z pracowni

uwolnioną ścianę. Wykonanie tych prac po

nu. Zamontowane w tzw. ukrytej ościeżnicy

MKdezere. Nawet tak z pozoru drobna spra-

zakończeniu budowy byłoby czasochłonne,

i pomalowane na kolor ściany są prawie

wa, jak przeniesienie kontaktu w inne miejsce,

kosztowne i kłopotliwe ze względu na dużą

niewidoczne.

cze w trakcie robót budowlanych przynosi sporo korzyści.

wymaga zatrudnienia elektryka, kucia ścian i dodatkowego tynkowania. Dlatego lepiej zrobić to jeszcze w trakcie budowy mieszkania. Oczywiście, na wszelkie zmiany w stosunku do projektu dewelopera trzeba uzyskać jego zgodę. Dzięki porozumieniu z deweloperem, projektantka dostosowała przestrzeń mieszkania do potrzeb i stylu życia gospodarzy. Ścianki działowe zostały wzniesione dokładnie w miejscach wskazanych przez projektantkę. W czasie wyposażania mieszkania nie było więc obawy, że zabraknie kilku centymetrów na zmieszczenie wybranych mebli czy urządzeń. A tam, gdzie projektantka zaplanowała drzwi przesuwne, nie postawiono w ogóle ścian działowych. Takie drzwi prowadzą teraz do łazienki i do pokoju do pracy, bo otwierane zabierałyby cenną przestrzeń i utrudniały aranżację pomieszczeń. Rezygna-

Projektantka

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

WNĘTRZA Pierwotne przeznaczenie zmieniło też kryjące się za nimi pomieszczenie. Miało się w nim znajdować WC, ale zamieniło się w wygodną pralnię. WC zaś zostało przeniesione do łazienki. Pralnia, powiększona o fragment łazienki, jest jednocześnie domowym magazynem, w którym można ukryć nie tylko pralkę, deskę do prasowania czy żelazko, ale też sprzęty niezbędne do sprzątania (odkurzacz, wiadro z mopem itp.), drabinkę, a także w niewielkiej szafie układać wyprane ubrania, przeznaczone do prasowania. Takie rozwiązanie jest niezwykle praktyczne, bo wszystkie te sprzęty są w jednym miejscu i nie zagracają mieszkania. Deweloper zgodził się też na zamontowanie drzwi wejściowych, które od strony mieszkania są w białym kolorze, harmonizującym z barwami wnętrza. Zmiany funkcjonalne wprowadzone już na etapie budowy mieszkania znacznie przyspieszyły proces jego wykańczania, meblowania i dekorowania. Szybciej więc inwestorzy mogli się cieszyć z nowego lokum, starannie zaprojektowanego i wykończonego z dużym pietyzmem.

Salon połączony z kuchnią W aranżacji tego wnętrza wyraźnie widać podział na strefy funkcjonalne i prowadzące do nich ciągi komunikacyjne. Po wejściu do domu najpierw odwiedzamy kuchnię z przyścienną zabudową z prawej strony. Po lewej zaś otwiera się widok na kuchenną wyspę i dalej na część wypoczynkową. Zabudowę kuchenną wykonano z białej,

Regał, na którym stoją pamiątki z licznych

turą. A w miejscach narażonych na większe

matowej, lakierowanej płyty MDF, którą po-

podróży właścicieli, również został zapro-

zabrudzenia (przy wejściu do mieszkania

łączono z laminowaną w kolorze ciemnego

jektowany specjalnie dla tego wnętrza. Jego

i w części kuchennej między zlewozmywa-

drewna, a blaty z czarnego granitu star ga-

plecy stanowi lustro, podkreślające znaczenie

kiem a płytą grzejną) ułożono beżowe płytki

laxy. Meble pozbawione są uchwytów. Górne

tych pamiątek dla gospodarzy i jednocześnie

gresowe z delikatnym rysunkiem.

szafki mają opuszczane fronty, a w pozosta-

powiększające wnętrze.

łych zamontowano tzw. korytka, służące do

Kolorystyka salonu utrzymana jest w kolorach ziemi, przełamanych mocnymi ak-

otwierania drzwiczek.

Całości

dopełniają

podwieszany

sufit

z punktami świetlnymi oraz oryginalne lampy nad wyspą kuchenną i stołem.

Ciekawym rozwiązaniem jest podwieszany

centami czerwieni i kobaltu, których dobór

zlewozmywak. Jego krawędzie nie wystają

podyktowały kolory na obrazach autorstwa

bowiem ponad blat. Dzięki temu nie groma-

Tomasza Bachanka. Sztuką tego gdańskiego

Aranżacja tego wnętrza nawiązuje do wyposa-

dzi się wokół nich brud, łatwiej też sprzątać

malarza właściciele mieszkania fascynują się

żenia salonu. Tu również na suficie i ścianach

okolice zlewu.

od lat. Aby podkreślić walory dekoracyjne tych

pojawiły się dekoracyjne sztukaterie. Podobna

W prezentowanym wnętrzu jest jeszcze

obrazów, projektantka ujęła je w dodatkowe

jest też kolorystyka – ciepły beż zestawiony

wiele innych oryginalnych rozwiązań, wy-

ramy z białej sztukaterii, a nad nimi umie-

z niebieskimi frontami szafek i rzymskimi

konanych według pomysłu projektantki.

ściła małe reflektorki. Dzięki tym zabiegom

roletami.

A jednym z nich jest wielofunkcyjna wyspa

wieczorem ściana za sofą kojarzy się z galerią

Centralne miejsce pokoju zajmują dwa białe

kuchenna z płytą indukcyjną, połączona ze

sztuki. I tylko sofa w mocnym, czerwonym

biurka i wygodne krzesła, a regał na książki

stołem. Od strony zabudowy kuchennej za-

kolorze i ułożone na niej kobaltowe poduszki

i pojemna szafa podkreślają przeznaczenie

montowano w niej pojemne szuflady, a od

przypominają, że jest to wnętrze mieszkalne.

tego pomieszczenia. Może się ono jednak

strefy wypoczynkowej zasłonięto ją ścianką

Z beżowymi ścianami świetnie współgrają

w razie potrzeby zamienić w pokój gościn-

w kolorze ciemnego drewna, na której zawisł

podłogowe deski z bielonego dębu z wyczu-

ny. Rozkładana sofa posłuży wówczas jako

telewizor i półka na urządzenia TV.

walną – dzięki zabiegowi szczotkowania – fak-

miejsce do spania. Za kanapą pozostawiono

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

Pokój do pracy

WNĘTRZA bowiem do niego ożywcze kolory i wiele dekoracyjnych punktów świetlnych. Płaszczyznę ściany za wezgłowiem podwójnego łóżka pokrywa wielobarwna tapeta, ujęta w rozrzeźbione, białe ramy sztukaterii. A do kolorystyki fototapety zostało dopasowane wezgłowie łóżka, wykonane z miękkiej tkaniny w niebieskim odcieniu. W kolorze niebieskim są też ściany i różne dodatki (narzuta na łóżko, rolety rzymskie itp.), ale każdy element ma nieco inny odcień i nasycenie. Na podłodze ułożono dębowe deski, a do ich kolorystyki dopasowano fronty szaf, kontrastujące z białymi stolikami nocnymi. Ważnym elementem aranżacji sypialni jest oświetlenie, które można dostosowywać do wykonywanych czynności. Do oświetlenia ogólnego służą wbudowane w sufit oprawy pustą ścianę, na której w przyszłości mogą się

Sypialnia

z energooszczędnymi żarówkami LED. Natomiast taśma LED, ukryta w suficie podwieszanym, emituje nastrojowe światło.

znaleźć kolejne obrazy Tomasza Bachanka,

Tu znalazły się wyłącznie meble i sprzęty słu-

świetnie uzupełniając aranżację i kolorystykę

żące wypoczynkowi. Nie znaczy to jednak, że

Asortyment lamp uzupełniają dekoracyjne

wnętrza.

wnętrze jest nudne. Projektantka wprowadziła

kinkiety nad wezgłowiem łóżka, pozwalające dowolnie regulować kąt padania światła, co bardzo ułatwia czytanie w łóżku.

Łazienka Po odsunięciu drzwi do łazienki od razu staje się oczywiste, że przynależy ona do tego mieszkania. Sugeruje to podobna niebieska kolorystyka z domieszką fioletu i proste formy mebli, a przede wszystkim dbałość o detale zapewniające wygodę. Dużą, narożną kabinę prysznicową dzięki zastosowaniu odpływu liniowego zainstalowano bezpośrednio na posadzce. W jej wnętrzu znajdują się praktyczne półki na kosmetyki. Nie są one jednak widoczne od wejścia, ponieważ projektantka ukryła je w specjalnie stworzonej wnęce. Nad umywalką zawisło podświetlane lustro powiększające – paniom bardzo przydatne przy robieniu makijażu, a panom przy goleniu. Za umywalką zamontowano oryginalny panel szklany – łatwy do utrzymania w czystości i jednocześnie bardzo dekoracyjny. A biały blat, na którym opiera się umywalka, wykonano z kwarcogranitu. Posłużył on również do zawieszenia pojemnej szuflady z niebieskim frontem na kosmetyki. Z kolei we wnęce nad stelażem WC projektantka umieściła szafkę z drzwiczkami otwieranymi za pomocą dotyku. Tu gospodarze przechowują różne specyfiki, niezbędne w każdej łazience. Wszystkie zainstalowane w łazience urządzenia sanitarne są wysokiej jakości. Zdjęcia MKdezere

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

WNĘTRZA Rośliny stanowią ozdobę, dostarczają tlen, oczyszczają i nawilżają powietrze, pasują do każdego wnętrza i ożywiają każdą aranżację. Podpowiadamy, jakie wybrać na początek, których unikać, jeśli w domu są małe dzieci, i jak dobrać je do danego pomieszczenia.

ROŚLINY W DOMU D omowa uprawa roślin doniczkowych

cyfikę danego pomieszczenia i panujących

w ogromnej mierze zależy od chęci,

w nim warunków. Jak więc dopasować zieleń

zaangażowania i czasu. Utarło się

do konkretnych pomieszczeń?

stwierdzenie, że można nie mieć „ręki do

»»KUCHNIA

– sprawdzą się tu zioła jadal-

kwiatów”, ale część roślin nie wymaga od

ne – w praktyce możemy wykorzystać je

właściciela wysiłku i dużego nakładu pra-

w trakcie gotowania, a przy okazji, spędza-

cy. Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę

jąc czas w kuchni, nie zapomnimy o pod-

z tworzeniem strefy zielonej w domu, z pew-

lewaniu roślin; warto zapewnić im dostęp

nością warto wybrać mniej wymagające ro-

do światła i ustawiać w pobliżu okna.

śliny. Świetnie sprawdzą się tu:

»»sukulenty, »»kantysty, »»skrzydłokwiat, »»wężownica gwinejska.

»»ŁAZIENKA

– w takim wilgotnym po-

mieszczeniu przetrwają tylko odpowiednie gatunki roślin, np. bardzo popularne w Polsce storczyki, skrzydłokwiat, cibora zmienna, paproć czy dracena.

Natomiast, jeśli planujemy bardziej ambitnie podejść do tematu roślin w domu, nie zapominajmy o głównych zasadach – kwiaty

»»SALON

– najbardziej spektakularne będą

ZAPAMIĘTAJ! »»Nasłonecznienie ma znaczenie, dostosuj miejsce indywidualnie do typu rośliny.

»»Podlewaj wodą odstaną, w temperaturze pokojowej, najlepiej rano.

»»Dostarczaj składniki mineralne – nawożenie.

»»Przesadzaj wiosną. »»Utrzymuj liście w czystości – wspomagasz prawidłową fotosyntezę.

»»Bądź systematyczny.

Poczuj siłę roślin

tu rośliny osiągające duże rozmiary – pal-

Dekorowanie roślinami ma również działanie

my, fikusy, yukki czy draceny.

terapeutyczne, wpływa na nas kojąco, spra-

warto dobrać pod kątem środowiska. Zbyt

»»SYPIALNIA – standardowo rośliny pobie-

duża, ale także zbyt mała ilość światła spra-

rają dwutlenek węgla w dzień i oddają

się wyciszamy i uspokajamy. Ten element

wi, że rośliny nie będą się utrzymywały w da-

tlen, a w nocy sytuacja się odwraca, w sy-

wpływa również na naszych najmłodszych

nym wnętrzu.

pialni najlepiej sprawdzą się więc rośliny,

domowników – kontakt z roślinami sprawia,

które zachowują się… odwrotnie i w nocy

że dzieci łatwiej przyswajają sobie wiedzę,

produkują tlen, pochłaniając CO2 (to for-

zapamiętują i są bardziej kreatywne.

Pomieszczenie ma znaczenie

wia, że jesteśmy mniej zestresowani, łatwiej

Planując rozmieszczenie roślin w domu czy

ma przystosowania się roślin do suchego

Opracowano

mieszkaniu, warto wziąć pod uwagę spe-

klimatu). W jednym pomieszczeniu z taki-

na podstawie materiałów Krispol

mi roślinami będzie nam się dużo lepiej spało; tu świetnie sprawdzą się sukulenty, tzw. drzewko szczęścia, grudnik, skrzydłokwiat, a także storczyk.

Kwiaty w pokojach dzieci Rośliny mogą być piękną ozdobą, ale też stanowić zagrożenie dla najmłodszych domowników czy czworonogów ze względu na zawarte w nich trujące substancje. Warto zachować środki ostrożności i umieszczać takie rośliny w miejscach niedostępnych lub wyeliminować je całkowicie. Najpopularniejsze okazy spotykane w naszych domach, które mogą stanowić zagrożenie, to: diffenbachia, bluszcz pospolity, filodendron, gwiazda betlejemska, aloes, oleander pospolity, kroton, hoja, skrzydłokwiat, amarylis, cyklamen, dracena i fikus. EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

WNĘTRZA

Vademecum wykonawcy

Zakres i wycena prac glazurniczych Krzysztof Kulig, Tubądzin

Jaka cena za metr? To najczęściej zadawane pytanie na etapie wyceny prac glazurniczych. Pytanie wręcz znienawidzone przez wykonawców, bo nie sposób na nie jednoznacznie odpowiedzieć. Pada ono nie tylko w relacjach inwestor–wykonawca, równie często można je spotkać na różnych grupach w mediach społecznościowych. „Ile bierzecie za metr?”, „Jak byście wycenili taką łazienkę?”, „Jakie stawki są u was w regionie?” Pytania zasadne, a jednak z gruntu źle sformułowane. Jak więc powinny one wyglądać? Jak zacząć rozmowę o cenach usług? O czym trzeba wiedzieć zanim zapytamy o cenę? W artykule postaram się wyjaśnić trudne relacje pomiędzy wykonawcami i inwestorami, a także architektami. Odpowiem na pytania o ceny, wyceny, a także wyjaśnię kto i za co odpowiada oraz co zrobić, żeby prace były przeprowadzone dobrze i tanio.

trafi również umiejętnie kontrolować postęp prac na budowie bez narzucania rozwiązań technicznych zaczerpniętych z mediów społecznościowych lub zasłyszanych od znajomych. Inwestor musi wiedzieć, że to wykonawca wybiera rozwiązania i produkty, na

Co musi wiedzieć inwestor zanim zapyta o cenę?

dzonych prac, jakie problemy mogą wystąpić

których pracuje i za wykonaną pracę bierze

w trakcie ich realizacji oraz zna swój realny

pełną odpowiedzialność. Dlatego narzuca-

Wielu inwestorów budujących lub remontu-

budżet. Świadomy inwestor jest wstępnie zo-

nie mu wyboru innych produktów jest złą

jących domy chciałoby jak najmniej anga-

rientowany w temacie prac, jakie zleca, zna

praktyką. Jeśli nie mamy zaufania do wyko-

żować się w proces, gdyż nie są fachowca-

szacunkowe ilości metrów kwadratowych

nawcy, należy taką współpracę niezwłocznie

mi, nie znają się na tym lub nie mają czasu

i zdaje sobie sprawę z tego, że w trakcie re-

zakończyć.

nadzorować wykonawców. Niestety, rzeczy-

alizacji pojawi się wiele decyzji do podjęcia

Zanim przystąpimy do wyceny prac musi-

wistość pokazuje, że podstawą sprawnie

oraz pytań, na które nie można odpowiedzieć

my wiedzieć, jaki dokładny zakres ma zostać

przeprowadzonego

budowlanego

po prostu „niech pan zrobi tak, żeby było do-

wykonany. Jeśli nie zweryfikujemy tego na

jest świadomy inwestor. Świadomy to znaczy

brze”. Dla obu stron „dobrze” może oznaczać

początku, możemy być pewni, że z czasem

taki, który wie, jaki ma być efekt przeprowa-

zupełnie co innego. Świadomy inwestor po-

pojawią się tzw. prace dodatkowe, które nie

procesu

będą uwzględnione w pierwotnym budżecie i z pewnością spowodują spór dotyczący ich rozliczenia. Przykładem może być tu wymiana płytek w łazience, która poza przyklejeniem nowej glazury obejmuje również takie prace jak: skucie starych płytek, wyniesienie i utylizację gruzu, naprawy tynków, wyrównanie ścian, wykonanie nowej hydroizolacji, przeróbki instalacji elektrycznej i kanalizacyjnej, montaż ceramiki sanitarnej, malowanie, gruntowanie, szpachlowanie, silikonowanie. W tym przypadku pytanie „ile za metr?” jest co najmniej mało precyzyjne.

Zakres prac glazurnika Glazurnik to osoba zajmująca się montażem ceramicznych okładzin ściennych i podłogoFot. Tubądzin

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

wych, a także pracami bezpośrednio z tym

WNĘTRZA związanymi. Co wchodzi w skład takich

przeprowadzonych prac, glazurnik powinien

z klientem, dokonać pomiarów i zauważyć

prac? Niestety, nie ma jednoznacznej odpo-

zastać dobrze przygotowany front robót,

ewentualne problemy, jakie trzeba rozwiązać

wiedzi na to pytanie, gdyż jest to kwestia

tj. przygotowane wylewki, wysezonowane

przed rozpoczęciem prac. Wizyta na budo-

niezwykle złożona.

i wygrzane podłogi, szczegółowy i osta-

wie odpowie na szereg pytań dotyczących

Od jakiegoś czasu w mediach społeczno-

teczny projekt wykończenia wnętrza. Pra-

logistyki, szczególnie ważnej np. przy pły-

ściowych pojawiło się określenie „KoWyŁaz”,

ce glazurnicze powinny ograniczać się do

tach wielkoformatowych. Jeśli wykonawca

oznaczające kompleksowe wykończenia ła-

hydroizolacji podłoży, montażu płytek wraz

nie zorientuje się na miejscu w sprawach

zienek. Glazurnicy, nieco przewrotnie, sami

ze szlifami i otworami. W miarę możliwości

logistycznych, to może okazać się, że wyko-

je stworzyli, aby podkreślić, że praca glazur-

glazurnik powinien montować także wannę,

nanie prac będzie znacznie trudniejsze, a co

nika wykracza daleko poza samą glazurę.

kabinę prysznicową i ceramikę sanitarną

za tym idzie droższe, a często wręcz niemoż-

KoWyŁaz zajmuje się tworzeniem łazienek

oraz wykonać wykończenie silikonami. Pra-

liwe, gdy na miejscu okaże się, że są zbyt

od podstaw aż do stanu gotowego do użyt-

ce te można traktować jako jeden zakres,

małe otwory drzwiowe, wąskie klatki scho-

kowania. Jest to niezwykle szeroki zakres

możliwy do wykonania bez przerw techno-

dowe lub brak możliwości dojazdu z ciężkim

prac obejmujący, jak wcześniej wspomniano,

logicznych.

transportem.

prace murarskie, elektryczne, hydrauliczne,

Część wykonawców obawia się wyjazdów

glazurnicze, a często nawet malarskie i me-

Czy wycena prac kosztuje?

na wyceny, które mogą nie zostać zrealizo-

blarskie. Można do tego jeszcze dodać mon-

Jest to również często zadawane pytanie.

wane, bo ponoszą koszty dojazdu i tracą czas

taż kabin prysznicowych, LED-ów, ceramiki,

Zlecenia są często oddalone o kilkadziesiąt

na przygotowanie wyceny. Część zaś traktuje

grzejnika i mamy bardzo szeroki zakres, nie-

kilometrów od siedziby wykonawcy, co wią-

to jako inwestycję, pozwalającą zyskać za-

zwykle trudny do wyceny.

że się z kosztami dojazdu do klienta. Dojazd

ufanie klienta, skutkującą łatwiejszą współ-

Od wielu lat klienci byli przyzwyczajani

do klienta w celu wykonania prac łatwo

pracą, a często też lepszymi cenami za wy-

do kompleksowego wykańczania wnętrz

wkalkulować w cenę usługi, a co z kosztem

konane usługi. Często zdarza się, że pierwszy

przez fachowców oferujących szeroki zakres

wyjazdu na wizję lokalną przed wykona-

wykonawca na budowie ma największe szan-

usług, od murowania po malowanie, od

niem wyceny? Warto podkreślić, że wizyta

se na przekonanie klienta, który po takim

układania paneli po montaż okien. Obecnie

na budowie przed wyceną prac wydaje się

spotkaniu może nie szukać już innego.

coraz częściej widać jednak znaną na Za-

być standardowym działaniem, biorąc pod

Inna jeszcze grupa wykonawców jest zda-

chodzie specjalizację w zakresie wykonywa-

uwagę interes wykonawcy. Podczas osobi-

nia, że klient, płacąc za wycenę, jest bardziej

nych prac. Część firm wykonuje tylko suchą

stej wizyty łatwo bowiem nawiązać kontakt

zmotywowany do przekazania pełni informa-

zabudowę, część gładzie, a inne malowa-

cji i nie organizuje tzw. castingów na najniż-

nie. Podobnie z glazurnikami. Coraz więcej

szą cenę. Nie każdy wykonawca może sobie

z nich specjalizuje się np. w płytkach wiel-

jednak pozwolić na takie podejście, gdyż nie

koformatowych, małych łazienkach, dużych

posiadając odpowiedniej renomy na rynku,

zleceniach inwestycyjnych itp., w zależno-

nie przekona klientów do konieczności zapła-

ści od swojego pomysłu na prowadzenie

ty. Wydaje się zatem, że koszt przygotowania

działalności, dostępności pracowników lub

wyceny powinien być wkalkulowany w dzia-

kontaktów branżowych. Coraz więcej gla-

łalność wykonawcy i nie powinno się żądać

zurników nie podejmie się przeróbek insta-

za to dodatkowej zapłaty.

lacji elektrycznych czy hydraulicznych, gdyż

Wycena z materiałem?

jest to mało opłacalne na tle prac stricte glazurniczych. Coraz więcej wykonawców

W bardzo wielu przypadkach w trakcie wy-

układa płytki, ale nie montuje ceramiki sa-

cen pojawia się dyskusja na temat materia-

nitarnej i kabin. W krajach zachodniej Euro-

łów potrzebnych do przeprowadzenia prac

py standardem jest, że do prowadzenia prac

glazurniczych. Podejście inwestora i wyko-

elektrycznych wymaga się od wykonawcy

nawcy będzie w tym przypadku zupełnie

uprawnień i klient nie zgodzi się, aby wyko-

różne. Jeśli projekt jest przygotowany pre-

nywał je specjalista z innej branży, np. gla-

cyzyjnie, powinien zawierać szczegółowe

zurnik. Jest to słuszna praktyka i warta za-

zestawienie materiałów, takich jak płytki,

implementowania w naszym kraju. Niestety,

ceramika, meble. Co natomiast z materia-

z punktu widzenia klienta bardziej liczy się

łami montażowymi? Klejami, fugami, grun-

możliwość zlecenia całości prac jednemu

tami? Po czyjej stronie jest zakup i dostawa

fachowcowi. W takiej sytuacji klient ma

płytek oraz wniesienie ich na budowę? Wielu

dużo mniejszy zakres koordynacji prac, ła-

klientów próbuje szukać oszczędności, kupu-

twiej mu negocjować z jednym podmiotem,

jąc materiały we własnym zakresie. Wynika

a także harmonogramować prace.

to z chęci zachowania większej kontroli nad

Jaki jest zatem zakres prac typowego gla-

kosztami, brakiem zaufania do wykonawcy,

zurnika? Jak najbardziej wąski i ograniczo-

a niekiedy też przekonaniem o możliwości

ny do prac możliwych do wykonania w krót-

zakupu w lepszej cenie. Niestety, często pro-

kim czasie. Aby mieć gwarancję sprawnie

wadzi to do nieporozumień.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

WNĘTRZA Zakupu płytek powinien dokonać inwestor, po ustaleniu z wykonawcą zapasu materiału przeznaczonego na odpad, a także kwestii logistycznych. Należy pamiętać, że wniesienie materiałów budowlanych na miejsce realizacji inwestycji nie jest darmowe i należy je uwzględnić w wycenie. Kwestia zapasu materiału też musi zostać precyzyjnie ustalona. Wiele płytek jest sprzedawanych w opakowaniach po kilka sztuk i to wymusza zakup określonej ilości. Każdy format płytki również będzie wiązał się z określoną ilością zapasu, gdyż większe płytki trudniej jest rozłożyć na płaszczyźnie, minimalizując odpad. Jeśli nie jest to precyzyjnie określone w projekcie, klient powinien dokładnie przeanalizować rozkrój płytek przed ich zamówieniem i zaak-

Fot. Tubądzin

ceptować zamawianą ilość. Często pozwala to na zoptymalizowanie wielkości zamówie-

dowlanych? Idealna sytuacja to taka, kiedy

technologii wykonania obciążają go, podob-

nia, gdyż odpady często da się wykorzystać

wykonawca w oparciu o projekt jest w stanie

nie jak ryzyko związane z nietypowymi roz-

na ewentualne tzw. docinki.

zrealizować go bez jakichkolwiek wątpliwo-

wiązaniami. Wyceniając prace glazurnicze,

O ile przy zakupie płytek istnieje pewna

ści. Jest to możliwe jedynie wtedy, gdy pro-

wykonawca powinien przeanalizować projekt

dowolność, o tyle w przypadku materiałów

jekt został wykonany w oparciu o realne po-

pod kątem rozwiązań niosących ze sobą ry-

montażowych każdorazowo zakup powinien

miary na budowie, architekt miał wiedzę lub

zyko, takimi jak skomplikowane kształty na

być po stronie wykonawcy. Materiały mon-

konsultował wykonalność rozwiązań tech-

podłogach ogrzewanych, i ocenić, czy zapro-

tażowe powinny być traktowane jako ele-

nicznych ze specjalistami, a projekt zawiera

ponowane w projekcie rozwiązania są możli-

ment usługi. Po stronie wykonawcy leży nie

konkretne produkty. Wykonawca, przyjmując

we do zrealizowania. Jeśli projektant weźmie

tylko sam montaż, ale również dobór tech-

do realizacji taki projekt, nie ma w zasadzie

na siebie odpowiedzialność i wskaże konkret-

nologii, dostarczenie materiałów, a także

potrzeby konsultowania go z inwestorem,

ne rozwiązania w projekcie wykonawczym,

zastosowanie ich zgodnie z technologią. Na

gdyż nie ma w nim żadnych miejsc spornych

istnieje możliwość pisemnego wyłączenia

całość wykonanych prac wykonawca udzie-

i wszelkie uwagi zostały wyjaśnione pomię-

gwarancyjnego określonego zakresu prac.

la bowiem gwarancji, dlatego nie powinien

dzy architektem a inwestorem.

pracować na materiałach powierzonych,

Inna sytuacja jest wtedy, gdy aranżacja

gdyż rozmywa to odpowiedzialność i powo-

jest oparta o szacunkowe wymiary, bez wizji

Jak usprawnić współpracę inwestora z wykonawcą?

duje problemy z egzekwowaniem roszczeń.

lokalnej na budowie, gdzie wszelkie rozwią-

Jak przyspieszyć realizację prac i uniknąć

Jeśli klient nalega na samodzielny zakup

zania techniczne musi zaproponować wyko-

kwestii spornych? Co poza dobrym projek-

materiałów, powinien to wykonać na pod-

nawca. Projekt taki, często nazywany wizu-

tem może pomóc we wzajemnej współpra-

stawie specyfikacji materiałowej i ilościowej

alizacją, nie stanowi podstawy do wyceny

cy? Najtrudniejszą do zastosowania zasadą

dostarczonej przez wykonawcę. Klient może

ani tym bardziej wykonania prac budowla-

jest brak pośpiechu. Może się to okazać

kupić materiały, ale o ich doborze zawsze de-

nych, gdyż bez wizji lokalnej nie da się okre-

cyduje wykonawca.

ślić zakresu prac. Klient zlecający wykonanie

Projekt wykonawczy czy wizualizacja?

prac w oparciu o wizualizację musi liczyć się z szeregiem pytań ze strony wykonawcy, wieloma trudnymi decyzjami do podjęcia,

Od kilku lat w branży wykończenia wnętrz

a także wyższymi kosztami oraz trudnym

można zauważyć wzrost znaczenia projek-

do oszacowania czasem trwania inwestycji.

tantów wnętrz. Część klientów zamawia

W takim przypadku wykonawca powinien

kompletne projekty wraz z aranżacjami po-

przygotować projekt wykonawczy z dokład-

mieszczeń i szczegółowym doborem ma-

nym rozrysowaniem płytek, uwzględniający

teriałów, część natomiast decyduje się na

szerokość fug oraz realne wymiary pomiesz-

poglądowe aranżacje, wizualizacje wnętrz

czeń. Jest to oczywiście dodatkowy koszt dla

przygotowane przez projektantów w salo-

klienta, jednak próba jego uniknięcia może

nach i marketach. Pomiędzy tymi końcami

się skończyć wykonywaniem prac bez planu,

skali istnieje cała gama projektów różniących

a co za tym idzie efektem wizualnym innym

się od siebie ilością detali, zawartością mery-

niż oczekiwany.

toryczną, dokładnością pomiarów itp. Który

Warto zwrócić uwagę, że odpowiedzial-

z takich projektów będzie zatem wystarczają-

ność za całość wykonanych prac spada na

cy dla sprawnego przeprowadzenia prac bu-

wykonawcę. Jakiekolwiek odstępstwa od

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

NAJCZĘSTSZE POWODY NIEPOROZUMIEŃ NA LINII INWESTOR–WYKONAWCA: »»Brak precyzyjnych ustaleń dotyczących zakresu i standardu prac.

»»Mało szczegółowy projekt, pozostawiający zbyt duże pole do interpretacji.

»»Zmiany wprowadzane przez zamawiającego na etapie realizacji inwestycji.

»»Wygórowane oczekiwania inwestorów dotyczące jakości prac i tempa ich prowadzenia.

»»Brak doświadczenia wykonawcy, często brak asertywności.

»»Pośpiech i presja czasowa spowodowana wcześniejszymi opóźnieniami na budowie.

»»Brak poszanowania dla norm budowlanych.

WNĘTRZA niemożliwe w realiach budowlanych, ale

nia inwestora idealnym rozwiązaniem jest

Mam tu na myśli przeróbki hydrauliczne,

należy dołożyć wszelkich starań, aby przy

zakontraktowanie jednej firmy, która wyko-

elektryczne, prace murarskie i inne, powią-

wyborze wykonawcy, projektowaniu wnętrz

nuje pełen zakres prac wykończeniowych.

zane tzw. prace ginące, czyli takie, których

i przede wszystkim realizacji nie towarzyszył

Oznacza to jedną umowę, brak konieczności

odbiór jest konieczny przed rozpoczęciem

pośpiech. Większość problemów ma związek

koordynowania prac, często też lepszą cenę

kolejnych etapów.

ze zbyt szybkim rozpoczęciem prac, pomi-

za kompleksową usługę. Niestety, liczba firm

Zatrudnianie podwykonawców staje się

janiem czasów technologicznych i brakiem

oferujących tak szeroki zakres prac jest coraz

standardem w sytuacji, gdy coraz więcej

szczegółowych ustaleń dotyczących realiza-

mniejsza. Coraz częściej spotyka się fachow-

wykonawców przechodzi na własną działal-

cji. Planowanie prac, harmonogramowanie

ców wykonujących prace glazurnicze, ale np.

ność. Rozliczenie się generalnego wykonaw-

i konsekwentne przestrzeganie terminów to

bez przeróbek elektrycznych lub montażu

cy z podwykonawcami w oparciu o wysta-

klucz do prawidłowego wykonania prac bu-

urządzeń sanitarnych. Wówczas konieczne

wione faktury za usługę jest korzystne dla

dowlanych.

jest zatrudnianie podwykonawców przez ge-

obu stron i przejrzyste z punktu widzenia

Warto pamiętać, że każda godzina przezna-

neralnego wykonawcę prac glazurniczych.

przepisów. Warto zastanowić się, czy szuka-

czona przez inwestora na konsultacje i usta-

Dla wielu inwestorów jest to sytuacja trudna

nie elektryka na własną rękę, organizowanie

lenia detali przed realizacją pozwoli skrócić

do zaakceptowania z powodu wyższych cen,

terminów i pilnowanie prac może okazać się

samą realizację o wiele godzin, a nawet dni.

jednak warto zlecić zamówienie prac dodat-

bardziej kosztowne niż zlecanie robót ge-

Efektem braku ustaleń i kolejną kwestią spor-

kowych fachowcom, gdyż wtedy dużo łatwiej

neralnemu wykonawcy, który zleci je dalej

ną są pytania, jakie wykonawca zadaje inwe-

dochodzić roszczeń w przypadku awarii. Pa-

i o wszystko zadba.

storowi w trakcie realizacji prac, a te wyda-

miętajmy, że glazurnik wykonuje okładzinę

Należy pamiętać, że na budowie rządzi

ją się mu zupełnie niezrozumiałe. Inwestor

ceramiczną z półproduktów i udziela na nią

fizyka, a ta jest nieubłagana i taka sama

musi wiedzieć, że pewne decyzje zależą tylko

gwarancji, dlatego warto powierzyć mu ca-

dla wszystkich. Czasy wiązania betonu oraz

od niego i nie są podyktowane technologią.

łość prac powiązanych i przygotowawczych.

schnięcia gipsu i farb są jasno określone

Pytania o umiejscowienie gniazdek, kierunek otwierania szafek czy kolor fugi do płytek nie są złą wolą wykonawcy i odpowiedź na nie leży po stronie zamawiającego, który powinien być na nie przygotowany. Każda zwłoka w podjęciu zdawałoby się prostych decyzji wpływa na czas realizacji prac. Pamiętajmy, że opóźnienia wywołane na jednym etapie są często niemożliwe do nadrobienia i wpływają na cały harmonogram prac ekip prowadzących prace na budowie. W praktyce oznacza to problemy z prawidłowym przygotowaniem frontu robót dla kolejnych ekip, co skutkuje pośpiechem, niedokładnością, a często też przesuwaniem terminu rozpoczęcia prac. Współpraca na linii inwestor–wykonawca Fot. Tubądzin

zależy od poziomu wiedzy, jaką dysponują obie strony, wzajemnego zaufania, jakości projektu i czasu, jaki został poświęcony na ustalenia szczegółów. Współpracę z pewnością ułatwia szczegółowy, solidnie przygotowany i omówiony kosztorys prac, określenie warunków koniecznych do wejścia na budowę i rozpoczęcia prac, a także określenie realnych terminów i ewentualnych opóźnień.

Jeden wykonawca czy podwykonawcy? Obecnie coraz trudniej znaleźć fachowca, który w swojej ofercie ma wszelkie możliwe rodzaje prac budowlanych, począwszy od elektryki, na malowaniu i skręcaniu mebli skończywszy. Od wielu lat zauważamy rosnącą specjalizację wśród wykonawców Fot. Tubądzin

prac wykończeniowych. Z punktu widzeEKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

WNĘTRZA i niewiele się zmieniło w tej materii przez

ży się za nie wynagrodzenie. W większości

W wielu sytuacjach należy przeprowadzić

ostatnie lata. Oczywiście pojawiły się na ryn-

przypadków pomiary wiążą się z dodatko-

większe lub mniejsze poprawki po poprzed-

ku tzw. materiały szybkie, ale są one droższe

wym wyjazdem na budowę, często jeszcze

nio pracujących ekipach. Najczęściej jest to

i często nie pozwalają skrócić czasu realizacji

przed przygotowaniem oferty i podpisaniem

związane z jastrychami, dylatacjami i przy-

prac tak bardzo, jak chce tego inwestor. Po-

umowy o wykonanie prac. W zależności od

gotowaniem powierzchni. Czasami też gla-

śpiech zwiększa ryzyko, a poprawki są czę-

odległości i kosztu związanego z pomiarami,

zurnik musi poprawić osadzenie gniazdek czy

sto dużo droższe od pierwotnego wykonania

pozycja ta pojawi się w wycenie lub zostanie

wyprowadzenie hydrauliki. O konieczności

prac. Warto o tym pamiętać, naciskając na

ukryta wśród innych kosztów.

»»Prace

przeprowadzenia takich poprawek należy po-

przygotowawcze. Jest to bardzo

informować inwestora na jak najwcześniej-

szerokie zagadnienie, mogące obejmować

szym etapie i gdy błędy są widoczne. Warto

praktycznie każdy rodzaj prac. Przykładem

zwrócić na to uwagę podczas pierwszej wi-

może być skucie starych okładzin, zdarcie

zyty na budowie. Usunięcie usterek należy

Elementy składowe wyceny prac, o których

tapet lub wyniesienie mebli z pomieszczeń,

zlecić wykonawcom tego zakresu prac, choć

powinien pamiętać zarówno zamawiający,

w których będzie odbywał się remont. Klu-

z powodu napiętych terminów jest to często

jak i wykonawca:

czem jest ustalenie zakresu, jaki inwestor

niemożliwe. Wyegzekwowanie naprawienia

wykonawcę i oczekując zakończenia robót „jak najszybciej”.

Wycena prac i kosztorys

»»Dojazd. Prace budowlane wykonuje się

wykona własnymi siłami, a jaki zamierza

usterek przez ich wykonawcę pozwoli unik-

zazwyczaj w znacznej odległości od siedzi-

zlecić. Zwróćmy uwagę, że pracownicy bu-

nąć problemów przy ewentualnych usterkach

by firmy. W takim przypadku konieczne jest

dowlani specjalizujący się np. w pracach gla-

w przyszłości.

podliczenie kosztów dojazdu na budowę

zurniczych otrzymują wynagrodzenie dużo

»»Logistyka, wnoszenie. Często pomijany

i uwzględnienie ich w wycenie, podobnie

wyższe niż pomocnicy budowlani. Koszt

i niedoceniany zakres prac na budowie to

jak w przypadku znacznych odległości, gdzie

wyniesienia mebli lub gruzu przez takich

wnoszenie materiałów. Na jednych budo-

dużo korzystniejsze jest wynajęcie hotelu

specjalistów z pewnością nie będzie niższy

wach może to być łatwe dzięki windzie lub

i zakwaterowanie pracowników blisko miej-

od ich podstawowych prac. Warto pomyśleć,

korzystnemu układowi pomieszczeń, na in-

sca wykonywania usługi. Dla zamawiającego

jaki zakres prac jesteśmy w stanie wziąć na

nych zaś bardzo utrudnione, gdyż cały trans-

nie powinno być tajemnicą, że zatrudnia-

siebie jako inwestorzy. Ważną kwestią jest

port musi odbywać się ręcznie. Warto zwró-

jąc firmę z zewnątrz, będzie musiał pokryć

zabezpieczenie pomieszczeń. W tym przy-

cić uwagę, że każdy market budowlany ma

koszty zakwaterowania i dojazdu. Może to

padku zdecydowanie warto przerzucić to na

cennik wnoszenia materiałów na budowę,

być osobna pozycja w wycenie lub koszt

firmę wykonawczą, nie będzie to powodowa-

uzależniony od ciężaru i piętra, na które na-

ten może być doliczony do całości, czyli de

ło nieporozumień w przypadku uszkodzenia

leży je przetransportować. Nie jest to nigdy

facto ukryty w wycenie. Część wykonawców

mienia inwestora i pozwoli uniknąć sporu

darmowa usługa i należy uczciwie przeliczyć

deklaruje, że przy wycenie powyżej określo-

o jakość tego zabezpieczenia wykonanego

koszty, ryzyka i czas konieczny na tego typu

nej kwoty nie dolicza takich kosztów. Jest to

przez zamawiającego. Warto przyjąć zasadę,

prace. Wnoszenie luksusowej wanny lub płyt

głównie część marketingu i można uznać, że

że każda firma zabezpiecza budowę we wła-

wielkoformatowych na 10 piętro to spore wy-

koszty te i tak zostaną ukryte lub przynaj-

snym zakresie. Jest to dodatkowy koszt, ale

zwanie logistyczne i cena takiej usługi może

mniej częściowo doliczone do wyceny.

z pewnością wart poniesienia.

być zaskoczeniem dla niejednego inwestora.

ną pozycją w Katalogach Nakładów Rze-

z jakością prac budowlanych zdarzają się

czowych (nadal będących podstawą do

zbyt często. Wynika to z nienależytego nad-

»»Wycena za 1 m2. Szacowanie kosztów

kosztorysowania prac budowlanych) i nale-

zoru nad prowadzeniem i odbiorem prac.

remontu w oparciu o cenę 1 m2 jest bardzo

»»Pomiary. Pomiary na budowie są osob-

»»Poprawki

po poprzednikach. Problemy

Warto, aby ta pozycja w wycenie była dobrze opisana i wyjaśniona.

mylące i mało precyzyjne. Może się wydawać, że łatwo porównać ceny dwóch wykonawców, bazując na cenie za 1 m2 ułożenia płytek, jednak jest to tylko jedna ze składowych części wyceny i koszt przeprowadzenia prac może okazać się finalnie wyższy u wykonawcy z niższą ceną za 1 m2. Rynkowe ceny za układanie płytek to zakres od 50 do nawet 250 zł/m2, nie licząc prac dodatkowych i materiałów. Obniżanie ceny podstawowej i podnoszenie cen usług dodatkowych to częsta praktyka wśród wykonawców. Cena za 1 m2 jest możliwa do obliczenia po wycenie całościowej, czyli pełnego zakresu prac. Koszt całkowity dzielimy przez liczbę metrów i otrzymujemy cenę za 1 m2. Może być ona podstawą do porównań, ale tylko jeśli uwzględnia wszystkie koszty związane Fot. Tubądzin

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

z przeprowadzeniem prac.

WNĘTRZA »»Szlify,

otwory. Obróbka płytek to koszt

ewentualnych napraw gwarancyjnych, czę-

ułatwi to rozliczenia w przypadku zmiany

dodatkowy i może znacząco wpłynąć na

sto wiążących się z kosztami dojazdu i za-

ilości i zakresu prac. W kosztorysie powinna

cenę wykonania usługi. Wykonanie szlifów

kwaterowania, a także materiałami. Tu czę-

się znaleźć wycena każdej operacji, materia-

na narożnikach to koszt kilkukrotnie wyż-

sto z pomocą przychodzi ubezpieczenie OC

łu czy stawki za użycie narzędzi. Kosztory-

szy niż narożnik wykończony listwą. Otwo-

wykonawcy.

sy według Katalogu Nakładów Rzeczowych

ry w płytkach, wpuszczane półki to kolejne elementy podnoszące cenę, mogące niekiedy podwoić koszt wykonania 1 m2 okładziny

Umowa, płatności i odbiory prac

spotyka się zazwyczaj na większych budowach, choć mogą one ułatwić wycenę i realizację prac w przypadku mniejszych zleceń

ceramicznej. Warto wyodrębnić te elementy

Kwestie dotyczące umów, płatności i odbio-

z zakresu wykończenia wnętrz. Poza kosz-

w wycenie, z dokładnym wyliczeniem zakre-

rów to często newralgiczne etapy, na których

torysem umowa powinna zawierać specyfi-

su prac. Jeden pionowy narożnik na pełną

najczęściej dochodzi do spięć pomiędzy stro-

kację użytych materiałów, warunki odbioru

wysokość pomieszczenia to ponad 5 m bie-

nami. Co warto o nich wiedzieć?

robót przez wykonawcę i realistyczny harmo-

żących szlifu, którego cena waha się między

»»Umowa o prace wykończeniowe. Wielu

nogram. Jeśli decydujemy się na wpisanie

problemów można uniknąć dzięki odpowied-

kar umownych, należy precyzyjnie ustalić

niemu skonstruowaniu umowy o wykonanie

warunki ich naliczania. Umowa powinna być

nach i niechętnie wykonywany przez glazur-

prac budowlanych. Jeśli do umowy dołą-

skonsultowana z prawnikiem w celu spraw-

ników. Taki montaż wymaga precyzji i cierpli-

czony jest kosztorys szczegółowy, znacznie

dzenia legalności zapisów.

50 a 100 zł za 1 m.b.

»»Biały montaż. Często pomijany w wyce-

wości, a często trudno wynegocjować dobrą

»»Prawa i obowiązki wykonawcy. Normy

stawkę, porównywalną z ceną za montaż

budowlane. Płatności i rozliczenia. Wyko-

płytek. O ile to możliwe, warto naciskać na

nawca przeprowadzający prace budowlane

wykonawcę, aby zajął się również montażem

ma obowiązek wykonania ich z należytą sta-

ceramiki sanitarnej lub znalazł podwykonaw-

rannością, tj. dbałością o szczegóły, zgodnie

cę i skoordynował prace w tym zakresie.

z normami budowlanymi. Tu często rozmija-

»»Silikony. Jest to ostatni etap prac, czę-

ją się wyobrażenia inwestora i wykonawcy

sto nadający finalny charakter realizacji.

o tym, jaka jakość prac jest zgodna z normą.

Estetyka wykonania silikonów jest kluczowa

Jako przykład można podać normę, mówiącą

dla efektu prac wykończeniowych i należy

o odbiorze gładzi gipsowych. Zakłada ona,

przyłożyć do niej szczególną wagę. Warto

że odbioru dokonuje się, świecąc na ścianę

zlecić to wraz z montażem ceramiki sanitar-

światłem na wprost i odbierając ją wizual-

nej, gdyż są to prace nierozłączne.

nie z odległości 3 metrów. Jest to zgodny

»»Serwis

gwarancyjny i pogwarancyjny.

z prawem, prawidłowy sposób odbioru ścian.

Gwarancja i rękojmia jasno określają odpo-

Dla wielu inwestorów odbiór gładzi polega

wiedzialność wykonawcy. W przypadku bra-

na podświetleniu ściany halogenem z boku,

ku umowy o wykonanie prac jest to często

z bliskiej odległości i ocena ściany z bliska.

powód sporów na linii inwestor–wykonawca.

Jeśli inwestor oczekuje takiej jakości, może

Należy pamiętać, że umowa ustna ma rów-

uzgodnić taki standard prac z wykonawcą

nież duże znaczenie i broni interesów obu

Fot. Tubądzin

stron. Warto również pamiętać o kosztach

na etapie wyceny i podpisywania umowy, jeśli nie zostanie to ustalone, odbiór z 3 metrów jest jak najbardziej prawidłowym działaniem. Podobnie wygląda sprawa odbioru prac glazurniczych. Dopuszczalne odchyłki płytek, jak i całej okładziny ceramicznej są określone w normach, które są stworzone po to, aby bronić zarówno wykonawcy, jak i inwestora. Wykonawca ma prawo żądać zapłaty za wykonane prace, o ile zostały one wykonane zgodnie z zapisami umowy i normami budowlanymi. Sposób rozliczenia prac również powinien zostać precyzyjnie określony w umowie. Wykonawca rozpoczynający prace od żądania zaliczki jest coraz rzadziej spotykany. Obecnie firmy coraz częściej finansują prace na bieżąco, rozliczając się etapami po wykonaniu części prac. Jest to oczywiście bardzo indywidualna kwestia i umowa, w której są zawarte zapisy o zaliczce na zakup materia-

Fot. Tubądzin

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

łów również bronią interesu klienta.

Łatwa w montażu Odporna na wilgoć

Niepalna

Cementex

Ogólnobudowlana płyta cementowa Wszechstronna i uniwersalna płyta do stosowania na zewnątrz i wewnątrz. Dowiedz się więcej na stronie www.siniat.pl

Odporna na uderzenia i nacisk

WNĘTRZA

Fot. Tubądzin

Vademecum wykonawcy

KLEJE ŻELOWE – właściwości i zasady stosowania mgr inż. Maciej Rokiel

płytek najważniejszym kryterium powinny

Rozwój chemii budowlanej spowodował, że obecnie wykonawca ma do dyspozycji bardzo wiele różnego rodzaju klejów do mocowania płytek ceramicznych i okładzin kamiennych. Począwszy od typowych i uniwersalnych, a skończywszy na specjalistycznych, o wyśrubowanych parametrach, właściwościach i cechach.

być parametry techniczne produktu dobrane dla docelowego miejsca zastosowania kleju, czyli do warunków eksploatacji okładziny ceramicznej. Tylko czy jedynym? Norma [1] definiuje jeszcze:

»»odkształcalność

poprzeczną: kleje od-

kształcalne (klasa S1 – ugięcie ≥ 2,5 mm

Od czego zależy wybór kleju? Wybór odpowiedniego kleju wydaje się być rzeczą banalną – na opakowaniu czy w kar-

»»kleje cementowe, »»kleje dyspersyjne, »»kleje reaktywne.

oraz ≤ 5 mm) oraz o wysokiej odkształcalności (klasa S2 – ugięcie > 5 mm),

»»przyczepność

wczesną – parametr tylko

dla klejów szybkowiążących (F) – nie-

tach technicznych producenci wręcz prześci-

Z analizy wymagań stawianych klejom

zależnie od klasy (C1, C2) – przyczep-

gają się w wymyślaniu różnego rodzaju okre-

cementowym wynika, że norma wyróżnia

ność do podłoża po czasie nie większym

śleń, zalet oraz cech klejów. Część z ich to

kleje klasy C1 oraz C2. Różnica między

niż 6 godzin musi wynosić przynajmniej

określenia typowo marketingowe (nie ozna-

nimi polega na przyczepności do podłoża –

cza to, że są nieprawdziwe, problemem jest

i jest to jedyny obligatoryjny parametr roz-

»»spływ – badany na płytkach o wymiarach

jednak takie ich zdefiniowanie, aby dało się

różniający te dwie klasy klejów. Dla klejów

10×10 cm, dla klejów o obniżonym spły-

porównać kleje różnych producentów), inne

klasy C1 deklarowana przyczepność (po 28

wie (T) musi być ≤ 0,5 mm,

z kolei odnoszą się bezpośrednio do składu

dniach, początkowa, po starzeniu termicz-

»»czas otwarty – jest to maksymalny czas po

konkretnego kleju czy wybranej cechy. Moż-

nym, po zanurzeniu w wodzie oraz po cy-

naniesieniu kleju na podłoże, w ciągu któ-

na, a nawet trzeba, porównywać parametry

klach zamrażania–rozmrażania) nie może

rego należy przykleić płytki, tak aby uzy-

deklarowane przez producenta, jednak wte-

być niższa niż 0,5 MPa, dla klejów klasy C2

skały wymaganą przyczepność (0,5 MPa

dy może się okazać, że wszystkie kleje są

jest to 1 MPa.

dla kleju klasy C1 oraz 1 MPa dla kleju

0,5 MPa,

takie same. To ostatnie sformułowanie jest

Patrząc tylko na tę klasyfikację, wszyst-

klasy C2). Jest to jedyny parametr powią-

prawdziwe. Norma PN-EN 12004-1 [1]

kie kleje jednej klasy są identyczne. I jest to

zany z wytrzymałością po 28 dniach. Dla

dzieli kleje na trzy podstawowe rodzaje:

prawda. Przy doborze kleju do przyklejania

klejów o wydłużonym czasie otwartym (E)

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

WNĘTRZA nie może on być krótszy niż 30 minut,

»»zwiększenie

odporności na błędy w przy-

oraz niezbędnej do nadania konsystencji.

gotowaniu podłoża (nierównomierna lub

W tym miejscu warunki laboratoryjne i wa-

jako szybkowiążące (F) nie może on być

zbyt wysoka chłonność).

runki budowy „rozjeżdżają się”. Temperatu-

krótszy niż 10 minut. Dla pozostałych kle-

Pomijam w tym miejscu typowo marke-

ra aplikacji klejów cementowych wynosi od

jów (nie klasyfikowanych jako F lub E) jest

tingowe określenia, które nie mają żadnego

+5 do +25°C. Dotyczy to zarówno powie-

to 20 minut.

wpływu na rzeczywiste parametry, cechy

trza, jak i podłoża. W lecie zachowanie wy-

Możliwe są kombinacje powyższych klas

i właściwości zapraw klejących. Taka komu-

maganej temperatury podłoża jest w wielu

i oznaczeń. W rezultacie w ramach klasy C1

nikacja wynika z faktu, że głównym skład-

sytuacjach wręcz niemożliwe i powinno się

lub C2 teoretycznie można mieć kilkanaście

nikiem klejów jest cement. Aby klej uzyskał

przerwać pracę.

różnego rodzaju klasyfikacji. W praktyce tak

projektowane parametry wytrzymałościowe,

Na co więc zwrócić uwagę, wybierając klej

duża liczba kombinacji nie występuje.

dla klejów

klasyfikowanych

dodatkowo

musi być aplikowany w warunkach gwa-

żelowy? Przyjmując za punkt wyjścia ww. za-

Powyższe badania przeprowadzane są

rantujących prawidłowy przebieg procesu

lety technologii żelowej, z analizy zapisu kart

w znormalizowanych warunkach i na znor-

hydratacji. Z tym wiąże się wymóg zapew-

malizowanym podłożu. Są one (a przynaj-

nienia przez odpowiednio długi czas wilgoci

mniej powinny być) porównywalne, jednak

niezbędnej do przebiegu wspomnianej reak-

„żelowych” mogą być stosowane w po-

absolutnie nie obejmują cech i właściwości

cji. Ilość wody zarobowej jest wypadkową:

szerzonym zakresie temperatur. Dla nie-

(a w niektórych przypadkach także i parame-

wymaganej ilości wody niezbędnej do hydra-

których zapraw klejących podana tem-

trów), które są istotne zarówno ze względu

tacji, wymaganej przez domieszki i dodatki

peratura aplikacji była identyczna jak dla

technicznych wynika, że:

»»Nie

wszystkie kleje, określane mianem

na komfort pracy, jak i niektóre warunki apli-

reklama

kacyjne.

Kleje żelowe – charakterystyka i zastosowanie Analizując komunikację związaną z klejami

OPTOFLEX KLEJE DO PŁYTEK

do płytek, daje się zauważyć pojawianie się określeń sugerujących nowy rodzaj klejów,

www.optolith.pl

mianowicie kleje żelowe. Opisy na etykiecie i wyznaczniki w kartach technicznych mogą wręcz sugerować, że mamy tu do czynienia z zupełnie nowym spoiwem, o właściwościach różnych od dotychczas stosowanych. Te wątpliwości rozwiewa deklaracja właściwości użytkowych samych klejów, są one klasyfikowane jako C1 lub C2, co oznacza, że ich spoiwem jest cement. Jakie są więc przewagi klejów żelowych i z czego one wynikają? Paradoksalnie analiza najważniejszych dokumentów odniesienia (deklaracji właściwości użytkowych) nic nie powie. Klej żelowy według DWU to klej cementowy klasy C1 albo C2, z opcjonalną

SuperElastic Easy Wysokoelastyczny klej żelowy klasy C2TE S1 do płytek wielkoformatowych Zalety produktu: • 2 w 1, rozpływny i klasyczny • odkształcalny • do wszystkich rodzajów płytek • na ogrzewanie podłogowe • na tarasy i balkony • do klejenia „płytka na płytkę”

klasyfikacją typu S1, T, F albo E, czyli… żadna różnica w porównaniu do „tradycyjnych, czyli nieżelowych” cementowych klejów do płytek. Podstawowa cecha podkreślająca przewa-

Zastosowanie: GLAZURA / TERAKOTA / GRES / KLINKIER / GRANIT / SPIEKI KWARCOWE / KONGLOMERAT / MOZAIKA

gę klejów żelowych, komunikowana przez większość producentów, to retencja wody. Według zapisów w kartach technicznych wpływa ona na:

»»poszerzenie

zakresu aplikacji klejów do

temperatury +35°C,

»»umożliwienie

zmiany konsystencji kleju

(podłogowy, ścienny) za pomocą zmiany ilości wody zarobowej, z zachowaniem deklarowanych parametrów kleju,

»»wydłużenie czasu otwartego, EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

SuperElastic Easy jest fabrycznie przygotowaną mieszanką wyselekcjonowanych kruszyw, wysokojakościowych cementów i dodatków, gotową do użycia po dodaniu wody. Klej jest przeznaczony do montażu wszystkich rodzajów okładzin ceramicznych oraz granitu na każdym rodzaju podłoża budowlanego. Dzięki możliwości zmiany konsystencji klasyczny/rozpływny oraz możliwości kompensowania odkształceń podłoża świetnie nadaje się do montażu płytek wielkoformatowych na ogrzewaniu podłogowym, 19 a także na tarasach i balkonach.

WNĘTRZA „tradycyjnych” klejów cementowych: od

trzeba wnieść do pomieszczenia, w którym

że odparowanie wilgoci przez spoiny jest

+5 do +25°C, dla innych górną granicą

ma być montowana. W wysokich tempe-

znacznie utrudnione. Dla typowych płytek

było +30 oraz +35°C.

raturach może się okazać, że czas otwarty

(np. 30×30 cm) udział spoin w powierzchni

kleju „nieżelowego” zostałby przekroczony,

okładziny wynosi około 2,5%, dla okładzi-

zarobowej. Uzyskanie konsystencji umoż-

co wymuszałoby konieczność nałożenia no-

ny wielkoformatowej (np. 1×1,5 m) będzie

liwiającej aplikację na powierzchniach

wej warstwy kleju – przy wykonywaniu prac

to już niecałe 0,5%, a zatem 5 razy mniej.

pionowych oraz konsystencji rozpływnej

w podwyższonych temperaturach i/lub przy

A powierzchnią odparowania nadmiaru wody

wymaga znacznego zróżnicowania ilości

niskiej wilgotności czas otwarty ulega skró-

zarobowej są spoiny. Zatem nadmiar wody

dodawanej wody. Ilość ta musi być poda-

ceniu (proszę zwrócić uwagę, że gdy nie ma

zarobowej zostanie usunięty w podłoże. Dla-

na w treści karty technicznej. Należy mieć

podanej temperatury aplikacji i wilgotności

tego płyt wielkoformatowych nie wolno ukła-

na uwadze, że dla każdego cementowego

powietrza wszelkie parametry podaje się dla

dać na podłożach gipsowych. Samopoziomu-

materiału producent przewiduje zwykle

tzw. warunków normalnych).

jące jastrychy anhydrytowe należy traktować

»»Konsystencja regulowana jest ilością wody

klasyfikacji

jako podłoża krytyczne. Jeżeli nie ma możli-

ki wody zarobowej. W przypadku klejów

definiującej klej żelowy, to jedynym roz-

wości wykonania podłoża cementowego, to

żelowych jest to rząd wielkości kilkudzie-

wiązaniem jest szczegółowa analiza kart

należy stosować specjalne grunty odcinające

sięciu procent. Nie wszyscy producenci

technicznych. Podanie w karcie technicz-

na bazie np. żywicy epoksydowej (zagrunto-

podają widełki wody zarobowej, niektórzy

nej dodatkowych mierzalnych parametrów

wanie musi być absolutnie bezbłędne). Wy-

ograniczają się do podania jednej, szacun-

i cech świadczy o tym (a przynajmniej po-

kluczone są tynki gipsowe i płyty gipsowo-

kowej ilości.

winno), że producent przeprowadził dodatko-

-kartonowe. Analogiczny problem związany

wody zarobowej wiąże się dłu-

we własne badania i testy (karta techniczna

z potencjalnym oddziaływaniem wilgoci ma

gość czasu otwartego. Parametr ten zależy

po deklaracji właściwości użytkowych jest

miejsce w przypadku innych podłoży podat-

także od temperatury aplikacji, dlatego po-

oficjalnym dokumentem producenta, mówią-

nych na wilgoć (drewniane, drewnopochod-

winien być podawany dla różnych warun-

cym o możliwości zastosowania kleju i jego

ne). Takich podłoży należy przy stosowaniu

ków brzegowych.

właściwościach). W razie wątpliwości należy

klejów żelowych w ogóle unikać (niezależnie

Czas otwarty jest parametrem wpływają-

próbować uzyskać (pisemnie) dodatkowe in-

od wielkości płytek i innych uwarunkowań

formacje.

technicznych). W przypadku konglomeratów

niewielkie (rzędu kilku procent) wideł-

»»Z ilością

cym bezpośrednio na komfort pracy, a w nie-

Skoro

nie

normowej

których sytuacjach wręcz umożliwiającym

Klejów żelowych nie wolno traktować jako

kamiennych wydłużone oddziaływanie wody

pracę. Dotyczy to przede wszystkim okładzin

panaceum na wszelkie problemy. Zwiększo-

zarobowej może spowodować dodatkowe od-

z płyt wielkoformatowych (chodzi o forma-

na ilość wody skutkuje jej dłuższym oddzia-

kształcenia samej płyty polegające na pod-

ty rzędu 100×200 cm i większe). Montaż

ływaniem na podłoże i na płytki oraz ma

niesieniu się naroży. Na to zjawisko mogą

takich płyt wymaga specjalnego stanowiska

wpływ na moment spoinowania. Dotyczy to

być podatne także płyty z kamieni natural-

roboczego umożliwiającego przycięcie płyt,

szczególnie sytuacji, gdy montowane są pły-

nych. Należy jednak zauważyć, że problem

nałożenie kleju także na płytę oraz manew-

ty wielkoformatowe, gdy klej jest zarabiany

ten dotyczy w ogóle klejów cementowych,

rowanie płytą z nałożoną warstwą kleju.

wodą w jej górnych widełkach lub gdy pod-

trudno zatem doszukiwać się w tym „winy”

Nierzadko stanowisko robocze znajduje się

łoże jest wrażliwe na wilgoć. Dysproporcje

klejów żelowych.

w innym miejscu, niekiedy nawet na in-

między wielkością płyt wielkoformatowych

Także przy spoinowaniu okładzin podłogo-

nej kondygnacji. Gotową do montażu płytę

(powierzchnia nawet rzędu 3 m2 i większa)

wych, zwłaszcza przy rozpływnej konsysten-

(przyciętą i z nałożoną zaprawą klejową)

a grubością (nawet kilka mm) powodują,

cji kleju i epoksydowej zaprawie do spoinowania, trzeba brać poprawkę na większą ilość wody w zaprawie klejącej. Kleje żelowe pozwalają na rozszerzenie zakresu temperaturowego prac okładzinowych i powodują, że są one mniej wrażliwe na mankamenty podłoża, żaden jednak klej nie będzie odporny na indolencję wykonawcy, lekceważenie przez niego zasad sztuki budowlanej czy praw fizyki.

Literatura 1. PN-EN 12004-1:2017-03, „Kleje do płytek ceramicznych. Część 1: Wymagania, ocena i weryfikacja stałości właściwości użytkowych, klasyfikacja i znakowanie”. 2. M. Rokiel, „Projektowanie i wykonywanie okładzin ceramicznych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót.”, Grupa MEDIUM, Warszawa 2016. 3. M. Rokiel, „Okładziny z płyt wielkoformatowych cz. 1 i 2”, „Inżynier Budownictwa” 4/2017 i 5/2017. Fot. Opoczno

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

4. Materiały własne autora.

EKSPERCI LEROY MERLIN POLECAJĄ

NATURALNE MATERIAŁY

W DOMU I OGRODZIE

W najnowszej kolekcji Leroy Merlin wiosna–lato 2021 przedmioty wykonane z naturalnych materiałów i w większości nadające się do powtórnego przetworzenia, znacząco się wyróżniają. Można je wykorzystać praktycznie w każdym pomieszczeniu: salonie, kuchni, łazience, przedpokoju, na tarasie, balkonie i w ogrodzie.

rycznych stal kortenowska pokrywa się powłoką z chromu, miedzi, krzemu i fosforu, zyskując wygląd naturalnej patyny. Jest odporna na niekorzystne warunki atmosferyczne.

Naturalne materiały w kuchni Wśród licznych naturalnych produktów przeznaczonych do kuchni na uwagę zasługują panele szklane o wymiarach 60×60 cm o zróżnicowanej kolorystyce i wielu motywach dekoracyjnych, przeznaczone do wykończenia powierzchni nad blatem kuchennym. Wśród nich znajdziemy modne złoto, motywy roślinne rodem z dżungli, proste minimalistyczne paski, delikatne szare ornamenty i wiele innych. Metalowe lampy o obłych kształtach lub zakręconych strukturach nawiązują do miękkich linii występujących w przyrodzie. Pojemniki, deski do krojenia i akcesoria kuchenne wykonane z bambusa są nie tylko praktyczne

i eleganckie, ale także trwałe i przyjazne dla aranżacji inspirowanych światem przyrody.

tury i wzory inspirowane otaczającą

Są naturalne i wytrzymałe. Mają uniwersalne

nas przyrodą. Chętnie sięgamy po

zastosowanie. Sprawdzą się jako wykończe-

przedmioty i elementy wyposażenia wyko-

nie ścian, podłóg i blatów. Ich estetycznym

nane z naturalnych materiałów: drewna,

uzupełnieniem jest bambus, który optycznie

Do wnętrz powracają drewniane boazerie

rattanu, wikliny, kamienia, szkła, metalu.

ociepla całą przestrzeń.

w odświeżonej formie, np. sześciokątów,

Są może bardziej wymagające, trudniejsze w pielęgnacji, mniej trwałe, ale nic nie za-

Drewno w ogrodzie

Ściany i podłogi nie muszą być nudne

z których można ułożyć dekorację ścienną o nieregularnym kształcie. Warte uwagi są

stąpi ich urody, a przy tym ładnie się starzeją

Trudno sobie wyobrazić ogród bez tak lu-

także panele dekoracyjno-akustyczne. Lamel-

i z biegiem czasu nadal wyglądają dobrze.

bianego drewna, które o ile zostanie odpo-

ki na filcu stanowiące barierę dla dokuczliwe-

Z przyjemnością opieramy rękę o drew-

wiednio zabezpieczone i pielęgnowane bę-

go hałasu. Jednolity charakter w niewielkim

niany blat stołu, przysiadamy na kamiennej

dzie nam służyło przez wiele lat. Drewniane

mieszkaniu uzyskamy dzięki płytom z gresu

ławeczce, stawiamy bose stopy na terakoto-

meble ogrodowe, podesty, płotki, domki dla

szkliwionego. Jeżeli zdecydujemy się na po-

wych płytach. Nic więc dziwnego, że natu-

dzieci, domki dla owadów, jeży i wiewiórek

malowanie ścian, to wybierzmy ekologiczne

ralne materiały to od kilku sezonów wyraźny

doskonale wpisują się w rustykalną stylistykę.

farby, oznaczone certyfikatem Ecolabel.

trend wnętrzarskich i ogrodowych aranżacji.

Pięknie prezentują się na tle zieleni wiejskiego

Jeśli więc marzą się nam drewniane lub ratta-

ogródka.

Salon, przedpokój, pokój do pracy

nowe meble do ogrodu albo drewniana boaze-

Z kolei przedmioty z rattanu i metalu o pro-

ria o nietypowym, nowoczesnym kształcie, to

stej formie mogą zaistnieć na nowoczesnym

W tych pomieszczeniach również możemy

właśnie teraz warto się na nie zdecydować.

miejskim tarasie i balkonie. Gdy uzupełnimy

zastosować wiele naturalnych materiałów

je kamiennymi i ceramicznymi pojemnikami

do wykończenia i dekoracji wnętrza. Róż-

na rośliny i metalowymi lampami stworzy-

norodność faktur, motywów dekoracyjnych

my kameralną przestrzeń zachęcającą do

i struktur pozwoli na stworzenie przestrzeni,

Płyty i płytki z gresu szkliwionego o rozma-

relaksu. Ciekawym nowym rozwiązaniem są

w których będziemy się dobrze czuli, a nasz

itych wielkościach, wzorach i kolorystyce

ogrodowe elementy dekoracyjne wykonane

dom zyska indywidualny charakter.

stanowią doskonałą bazę do łazienkowych

z cortenu. Pod wpływem czynników atmosfe

Naturalne materiały w łazience

środowiska naturalnego.

iezmiennie lubimy kolorystykę, fak-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Więcej inspiracji na www.leroymerlin.pl

EKSPERCI LEROY MERLIN POLECAJĄ ŁAZIENKA 1. Akcesoria łazienkowe LIRON, marmur, od 79,90 zł. 2. Dekor JUNGLE, różne wzory i kolory, 60×60 cm, 179 zł/szt. 3. Stolik bambus/metal, wys. 55 cm, 349 zł. 4. Kosz dwukomorowy, bambus, 32×50×63 cm, 89,90 zł. 5. Kubek, bambus, wys. 20 cm, 42,90 zł. 6. Umywalka stawiana LIVIA, ceramika, 33×46×13 cm, 265 zł.

DREWNO W OGRODZIE 1. Dekoracja MONSTERA, stal kortenowska, 20×22×98 cm, 72,97 zł. 2. Sofa z kompletu mebli ogrodowych ODEON, rattan/aluminium, 3999 zł/komplet. 3. Pnącza, różne gatunki i odmiany. 4. Dekoracja WAŻKA, stal kortenowska, 68×50×60 cm, 119 zł. 5. Fotel SOLARIS składany, drewno, 249 zł. 6. Donica GŁOWA, 44×27×44 cm, 119 zł. 7. Lampa solarna LATARENKA, 44,90 zł. 8. Lampa solarna SILVER, 19,90 zł. 9. Domek dla wiewiórki 35×25×25 cm, 79,99 zł.

KUCHNIA 1. Chlebak, bambus/stal 16×30×30 cm, 109 zł. 2. Lampa wisząca TANGO, 3×60 W, E27, metal, 117 zł. 3. Panele szklane, różne kolory i wzory, 60×60 cm, 139 zł/szt. 4. Zioła, różne gatunki, 9,99 zł/szt. 5. Deska do krojenia, bambus, 28×18 cm, 29,99 zł. 6. Deska do krojenia, bambus, 25×33 cm, 29,99 zł.

ŚCIANY I PODŁOGI 1. Panel ścienny HEXAGON, różne kolory, drewno, 23,99 zł/szt. 2. Panel akustyczno-dekoracyjny, drewno/filc, 30×30 cm, 35 zł/szt. 3. Mata słomiana, 80 cm, 49 zł. 4. Gres szkliwiony MINDANAO, różne wzory, 60×60 cm, od 99,99 zł/m2.

SALON, PRZEDPOKÓJ, POKÓJ DO PRACY 1. Stół ogrodowy rozkładany, drewno/metal, 180×240 cm, 999 zł. 2. Lampa wisząca FRANCIS, 40 W, E27, 159 zł. 3. Poduszka ALEGRE, 40×40 cm, 26,90 zł. 4. Karłatka niska, wys. 100 cm, 449 zł. 5. Lusterko PLAIN, bambus/metal, 59,90 zł. 6. Donica szkliwiona mrozoodporna, różne kolory, 69 zł/szt.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

OKNA DACHOWE W NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURZE

KOMFORTOWA FARMA Leżąca w okolicach miejscowości Nijmegen osada Persingen jest znana jako najmniejsza wioska w Holandii. Stara farma w tej spokojnej, zacisznej miejscowości została przekształcona w nowoczesną i komfortową rezydencję. Duże, nowoczesne przeszklenia wypełniające ściany i dachy dostarczają dużą ilość naturalnego światła do wnętrz, tworząc jasną i przyjazną atmosferę.

obrotu FDY-V/U Duet proSky

»»okna obrotowe FTP-V

Kompleksowe oświetlenie budynków

kuchnią oraz biuro wyposażone w kolejne

okna dachowe i pionowe marki Fakro pre-

duże przeszklenia INNOVIEW. Przez te po-

zentują się bardzo estetycznie, a jakość ich

Dwa budynki na posesji prezentują się nowo-

nadczasowe, drewniano-aluminiowe okna

wykonania zapewnia trwałość i komfort użyt-

cześnie i świeżo. Strzecha pokrywająca ich

rozpościera się piękny widok na ogród z ba-

kowania na lata. Ostateczny efekt renowacji

dachy nadaje im naturalny, wiejski styl. Okna

senem. W tym budynku poddasze doświe-

to wypełnienie wnętrz naturalnym światłem

i drzwi wykorzystane w tej renowacji to pro-

tlono obrotowymi oknami dachowymi FTP-V

i zapewnienie domownikom kontaktu z ota-

dukty marki Fakro. W oczy od razu rzucają

i zorganizowano na nim siłownię. Wszystkie

czającą naturą.

się bardzo ciekawie wykończone drzwi frontowe. Nad nimi zainstalowano dodatkowe przeszklenie, a jeszcze wyżej, już na połaci dachu, całe zespolenie zakończono oknem dachowym FNP. Takie zestawienie sprawia, że wejście do domu wygląda bardzo estetycznie zarówno od zewnątrz, jak i od strony wnętrza oraz zapewnia bardzo dobre doświetlenie komunikacji na parterze. Sypialnia na poddaszu jest wypełniona światłem dzięki dużym oknom dachowym FDY-V/U U3 proSky. Obszerne pionowe przeszklenia INNOVIEW zapewniają piękny widok na otaczającą dom zieleń.

Duże przeszklenia Na parterze drugiego z budynków zlokalizowano przestronny garaż, pokój z dodatkową

Zastosowane produkty Fakro:

»»5 × drzwi wejściowe INNOVIEW LINE »»27 × okno pionowe INNOVIEW »»12 × roleta plisowana APF »»1 × okno dachowe nieotwierane FNP »»6 × okno dachowe o podwyższonej osi

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

OKNA DACHOWE W NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURZE

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

JAK ZAPEWNIĆ

KOMFORT AKUSTYCZNY W MIESZKANIU Joanna Nowaczyk, Józef Macech, eksperci techniczni Stowarzyszenia Producentów Silikatów „Białe murowanie”

Komfort akustyczny jest jedną z najbardziej pożądanych cech mieszkań i domów. W ostatnich miesiącach stało to się jeszcze bardziej istotne, ponieważ pandemia koronawirusa sprawiła, że obecnie w domach spędzamy o wiele więcej czasu, niż miało to miejsce wcześniej.

»»hałas zewnętrzny powietrzny (dźwięki powstające i rozprzestrzeniające się w powietrzu),

»»hałas wewnętrzny powietrzny i uderzeniowy (inaczej hałas bytowy – dźwięki powstające w wyniku pobudzania do drgań stropu podczas jego użytkowania),

»»hałas instalacyjny (powstający od wyposażenia technicznego budynku),

»»hałas pogłosowy, »»drgania od źródeł wewnętrznych (urządzenia zainstalowane w budynku),

»»drgania

od źródeł zewnętrznych (drgania

przenoszone na budynek przez grunt).

Ochrona akustyczna budynków mieszkalnych – jak osiągnąć lepsze parametry? Ochrona przed hałasem zależy od następujących czynników:

»»projekt architektoniczny obiektu budowlanego,

»»rodzaj Fot. Białe murowanie

ardzo często domy są nie tylko miej-

nych (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury

scem do mieszkania i odpoczynku,

z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie warun-

ale również miejscem do zdalnej pra-

ków technicznych, jakim powinny odpowia-

cy czy nauki. Tym bardziej istotne jest, aby

dać budynki i ich usytuowanie (DzU 2009,

mieszkańcy mogli w skupieniu i ciszy spę-

nr 56, poz. 461, z późniejszymi zmianami)

dzać czas wewnątrz własnego domu, a do-

– pomieszczenia w budynkach mieszkalnych,

datkowo nie zakłócać funkcjonowania swo-

zamieszkania zbiorowego i użyteczności pu-

im sąsiadom. Polskie i europejskie prawo wyznacza standardy, które powinny spełniać obiekty budowlane. Ochrona przed hała-

przenikającym do pomiesz-

czenia spoza budynku,

cieplnej, do izolacji przeciwwilgociowej oraz do izolacji akustycznej,

»»jakość zastosowanych materiałów, »»sposób połączenia wyżej wymienionych materiałów, kolejność warstw,

»»dokładność wykonawstwa, »»ewentualne świadome lub

nieświadome

błędy wykonawcze (dodatkowe puszki, bruzdy itp.),

»»sposób użytkowania, konserwacji i remontów.

sem zajmuje wśród nich ważne miejsce, na

»»pochodzącym od instalacji i urządzeń sta-

równi z wytrzymałością, bezpieczeństwem

nowiących techniczne wyposażenie bu

stawowe drogi przenoszenia hałasu zarówno

dynku,

powietrznego, jak i uderzeniowego. Jest to

pożarowym, bezpieczeństwem użytkowania i dostępnością, dbałością o zdrowie miesz-

»»powietrznym

Na etapie projektowania określane są pod-

i uderzeniowym, wytwarza-

zjawisko trwałe dla obiektu budowlanego aż

kańców i użytkowników oraz środowisko czy

nym przez użytkowników innych mieszkań,

do jego recyklingu. Zastosowanie i wybór ma-

dążeniem do zrównoważonego wykorzysta-

lokali użytkowych lub pomieszczeń o róż-

teriałów konstrukcyjnych, elewacyjnych, izo-

nia zasobów naturalnych.

nych wymaganiach użytkowych,

lacyjności cieplnej, przeciwwilgociowej oraz

Źródła hałasu oddziałujące na budynki

»»pogłosowym, powstającym w wyniku odbić

akustycznej odbywa się zazwyczaj jednora-

fal dźwiękowych od przegród ograniczają-

zowo podczas wznoszenia. Czasami można

cych dane pomieszczenie.

jeszcze doposażyć istniejący obiekt w niektó-

akustyczny

Nawiązując do powyższej klasyfikacji, wy-

re materiały, np. izolacyjności cieplnej czy

w obiektach mieszkalnych ma rozmaite źródła

różniamy następujące źródła powstawania

izolacyjności akustycznej. Niesie to jednak

pochodzenia. W świetle Warunków Technicz-

hałasu i drgań, jak:

ze sobą duży nakład kosztów i nie zawsze

Hałas

blicznej należy chronić przed hałasem:

»»zewnętrznym

zastosowanych materiałów kon-

strukcyjnych, elewacyjnych, do izolacji

zaburzający

EKSPERT BUDOWLANY

komfort

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA może przyczynić się do poprawy właściwości

cieplnie oraz zastosowanie lub zwiększenie

szyb zespolonych, można zauważyć, że

użytkowych budynku.

zastosowania dla istniejących źródeł ciepła

w przypadku występujących na rynku zesta-

Rodzaj i jakość stosowanych materiałów

energii odnawialnej. W związku ze zmianą

wów szybowych nie zachodzi korelacja mię-

ma znaczący wpływ na ochronę przed ha-

wymagań dotyczących energooszczędności

dzy izolacyjnością cieplną a akustyczną. Ze-

łasem. Powszechnie wiadomo, że materiały

pojawiły się wątpliwości, czy konieczność za-

stawy o słabych parametrach cieplnych, gdzie

ciężkie, takie jak silikat czy klinkier, dobrze

stosowania dodatkowych rozwiązań nie wpły-

U = 1,2 W/(m2 · K) mogą mieć dobre właści-

izolują akustycznie. Styropian zazwyczaj po-

nie negatywnie na komfort akustyczny. Co do

wości izolacyjności akustycznej na poziomie

garsza izolacyjność akustyczną. Wełna mine-

zasady zmiana w obrębie jednego wymagania

RA2 > 40 dB. Mogą też występować w tej

ralna, w zależności od ułożenia włókien, może

nie powinna skutkować pogorszeniem innych

grupie zestawy o niskiej izolacyjności aku-

poprawić właściwości akustyczne przegrody,

parametrów, ponieważ wszystkie wymaga-

stycznej, na poziomie RA2 < 30 dB. Również

ale może je też pogorszyć. Sposób łączenia

nia muszą być spełnione jednocześnie. Nie

wśród zestawów o dobrej izolacyjności ciepl-

materiałów konstrukcyjnych może nasilić

oznacza to jednak, że nie mogą pojawić się

nej, gdzie U = 0,7 W/(m2 · K) można znaleźć

boczne przenoszenia dźwięków, poprzez po-

problemy z zapewnieniem odpowiednich pa-

takie o izolacyjności akustycznej w zakresie

wstałe w trakcie prac wykonawczych mostki

rametrów akustycznych.

akustyczne, albo tłumić rozprzestrzenianie fal dźwiękowych.

RA2 = 30–40 dB. Wynika to stąd, że przeni-

Na początku należy określić sposoby uzy-

kanie ciepła konkretnego układu szybowego

skania lepszych parametrów izolacyjności

zależy przede wszystkim od liczby komór czy

Bardzo duże znaczenie ma dokładność

cieplnej w budownictwie mieszkaniowym

sposobu ich wypełnienia (powietrze lub gaz

wykonawstwa połączeń poszczególnych ma-

oraz dodatkowe efekty związane ze zwięk-

szlachetny), a także innych czynników (np.

teriałów – każda nieciągłość, każda szczelina

szonym zapotrzebowaniem na korzystanie

powłoki niskoemisyjne).

czy otwór mogą w znaczący sposób obniżyć

z odnawialnych źródeł energii.

Warto zwrócić również uwagę na sposób

izolacyjność akustyczną przegrody. Błędy

Podstawowym rozwiązaniem jest zwiększe-

konstruowania podłóg i sufitów. Te elemen-

wykonawcze zawsze pogarszają ochronę

nie grubości warstwy izolującej cieplnie. Jak

ty konstrukcji nie posiadają otworów poza

przed hałasem i, co ciekawe, w przypadku

wspomniano wyżej, niektóre materiały termo-

przejściami instalacji. Przejścia te muszą

akustyki, często popełniane są świadomie.

izolacyjne, jak na przykład styropian, mogą

być bardzo starannie zabezpieczone zarówno

Popełniają je projektanci, projektując przy

pogarszać izolacyjność akustyczną przegrody.

w zakresie izolacyjności cieplnej, jak i aku-

ścianie międzymieszkaniowej sypialnię i ła-

Wpływ ten jest jednak niewielki, wynosi około

stycznej. W pozostałych aspektach należy,

zienkę czy też przewidują w takiej ścianie

1–2 dB przy małych grubościach murów, od

podobnie jak przy murach, uwzględnić moż-

bruzdy, kanały i puszki elektryczne.

12 do 18 cm, ale wzrasta do około 2–4 dB

liwość pogorszenia izolacyjności akustycznej

Błędy pogarszające akustykę popełniają

przy grubościach przegrody powyżej 20 cm.

wraz ze wzrostem izolacyjności cieplnej.

również wykonawcy, świadomie naruszając

Należy to uwzględnić przy projektowaniu

Dodatkowo, z uwagi na poziomy charakter

ścianę międzymieszkaniową dodatkowymi

nowo wznoszonych obiektów budowlanych,

przegrody budowlanej, stosuje się większą

instalacjami. Istotne jest również to, że błędy

a także docieplaniu istniejących. Korzystne

grubość warstwy izolującej cieplnie.

popełniają również sami użytkownicy, naru-

i bezpieczne będzie projektowanie i wyko-

Podsumowując, zwiększenie wymagań wo-

szając już w trakcie użytkowania warstwy

nawstwo z materiałów, które zarówno dobrze

bec izolacyjności cieplnej budynków nie ma

izolujące akustycznie.

izolują cieplnie, jak też akustycznie, czyli na

i nie powinno mieć bezpośredniego wpływu

przykład zastosowanie wełny mineralnej.

na wymagania dotyczące izolacyjności aku-

Od stycznia 2021 roku wzrosły wymagania dotyczące izolacyjności cieplnej przegród ze-

Kolejnym sposobem na osiągnięcie lep-

wnętrznych z obowiązujących do końca 2020

szych parametrów jest zastosowanie materia-

roku 0,23 W/(m2 · K) do 0,20 W/(m2 · K).

łów lepiej izolujących cieplnie. W przypadku

Dodatkowo podniesione zostały wymagania

przegrody zewnętrznej to okna i drzwi są

Jak poprawić izolacyjność akustyczną przegród?

dla łącznego zapotrzebowania budynku na

najczęściej miejscem pogarszającym izola-

Przy pojawiającym się problemie wzmożo-

nieodnawialną energię pierwotną (Ep). Naj-

cyjność zarówno cieplną, jak i akustyczną.

nego przenoszenia dźwięków najważniej-

ważniejszymi konsekwencjami tych zmian

Analizując związek pomiędzy właściwościa-

szą czynnością na początek jest właściwe

są: zwiększenie roli materiałów izolujących

mi cieplnymi a izolacyjnością akustyczną

rozpoznanie źródła problemu. Bardzo czę-

stycznej w budynkach mieszkalnych.

Fot. Białe murowanie

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA kowej montowanej bezpośrednio do ściany. W analogiczny sposób wykonuje się wyciszenia w postaci sufitów podwieszanych. W pierwszej fazie do sufitu dodawana jest podwieszana konstrukcja z profili stalowych, następnie uzupełniana o wełnę mineralną i płyty gipsowo-kartonowe. Również w przypadku sufitów podwieszanych właściwości izolacyjne można polepszyć poprzez dodanie warstwy korka. Innym dostępnym na rynku rozwiązaniem jest zastąpienie płyty gipsowo-kartonowej specjalnie do tego przeznaczoną płytą akustyczną. W przypadku wygłuszania stropu (podłogi) modernizacja może być trochę bardziej pracochłonna. Najczęściej spotykanym rozFot. Białe murowanie

wiązaniem służącym poprawie izolacyjności akustycznej jest montaż podłogi pływającej.

sto przyczyną niedostatecznej izolacyjności

leżności od źródła problemu. W większości

Pod tym pojęciem kryje się rozwiązanie wzbo-

akustycznej są błędy wykonawcze, jednak

rozwiązania służące poprawie parametrów

gacone o warstwę izolacyjną i brak stałego

czasem przyczyna okazuje się być zupełnie

izolacyjności akustycznej polegają na doda-

połączenia z podłożem. W miejscu połączenia

inna. Może to być wspomniany wyżej błąd

niu dodatkowej warstwy do już istniejącego

podłogi ze ścianami wykonuje się szczelinę

projektowy, polegający na niepoprawnym

ustroju. Najczęściej stosowane modernizacje

obwodową wypełnioną materiałem izolacyj-

rozplanowaniu pomieszczeń, niewłaściwe

to dodanie warstwy izolacyjnej na przegrody

nym. System pracy takiego ustroju jest dość

zaplanowanie konstrukcji obiektu – niedo-

ścienne, wykonanie sufitu podwieszanego lub

prosty. Jeżeli warstwa podłogowa ulega roz-

prowadzającej do ograniczenia rozchodzenia

pływającej podłogi. Przy wykonywaniu dodat-

szerzeniu, warstwa izolacyjna się kurczy, je-

się dźwięków w pomieszczeniach. Problemy

kowych warstw należy zachować szczególnie

śli natomiast warstwa podłogowa się kurczy

z nadmiernym hałasem mogą wynikać rów-

wysoką dokładność i staranność, gdyż niepo-

– następuje zjawisko odwrotne. Właściwie

nież z nieuwzględnienia warunków lokaliza-

prawne wykonanie czy niewłaściwy system

wykonana podłoga pływająca poprawia izo-

cyjnych i poziomu występującego hałasu przy

łączenia mogą nie doprowadzić do poprawy

lacyjność akustyczną nie tylko od dźwięków

projektowaniu konstrukcji obiektu.

izolacyjności akustycznej (a w skrajnym przy-

uderzeniowych, ale również od dźwięków

padku wręcz do jej pogorszenia).

powietrznych.

Powinniśmy pamiętać, że budynki projektowane są zgodnie z poziomami ochrony

Wśród rozwiązań służących poprawie para-

Mając na uwadze to, iż nasze domy zmie-

akustycznej zawartymi w szeregu norm. Są

metrów przegród pionowych najpopularniej-

niają swoją funkcję i coraz częściej nie są

to poziomy, które jeżeli zostają zachowane,

szym sposobem modernizacji jest dodanie

jedynie miejscem zamieszkania i spędzania

są powszechnie uznawane za odpowiednie

ustroju z płyt gipsowo-kartonowych i wełny

wolnego czasu, ale również miejscem pracy

i wystarczające. Jednak istnieje grupa rozwią-

mineralnej dostawianych na odrębnym szkie-

czy nauki, konieczna jest dbałość o zachowa-

zań umożliwiających poprawę parametrów

lecie do istniejącej przegrody. W przypadku

nie komfortu akustycznego na każdym etapie

akustycznych w już istniejących wnętrzach.

problemów o dużym natężeniu można ten

budowy, prac wykończeniowych, urządzania

Należy je odpowiednio dopasować, w za-

układ wzbogacić o cienką warstwę płyty kor-

wnętrz, a także użytkowania. promocja

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

DO ŚCIĄGNIĘCIA

bezpłatne e-booki N O W E

W Y D A N I A

P O R A D N I K Ó W

wejdź na

AKCJA TERMOMODERNIZACJA – IZOLACJE AKUSTYCZNE

ARMACOMFORT® AB ALU PLUS Opis produktu: dwuwarstwowa otulina do skutecznej kontroli hałasu dobiegającego z instalacji wodociągowej i c.o. budynku. Składa się z 2-milimetrowej bariery akustycznej – EPDM-EVA wraz z folią aluminiową i 9-milimetrowej tłumiącej pianki elastomerowej Armaflex, dzięki czemu pozwala na znacznie skuteczniejszą redukcję transmisji dźwięku pomimo mniejszej grubości ścianki i to niezależnie od tego, czy jest instalowana na rurze z żeliwa czy tworzywa sztucznego. Dodatkowo za sprawą zamkniętej struktury komórkowej skutecznie zapobiega skraplaniu się pary wodnej na rurach, zabezpieczając je przed korozją. Cechy szczególne: produkt charakteryzuje się bardzo dobrą klasą reakcji na ogień B-s1,d0 (dzięki użytej warstwie z aluminium), osiągając najlepszą klasę odporności na ogień dla produktów organicznych w europejskim teście SBI. Aluminiowe pokrycie w kolorze srebrnym dobrze pasuje do instalacji pokrytych metalem w miejscach, w których widoczne są rury. Izolacja jest elastyczna, dzięki czemu może być montowana w podobny sposób jak elastomerowe materiały izolacyjne, bez użycia specjalnych narzędzi. Niewielka grubość ścianki materiału jest zaletą podczas montażu, ponieważ umożliwia łatwe zamocowanie także w trudno dostępnych miejscach.

ARMASOUND® RD Opis produktu: uniwersalny materiał o strukturze otwartokomórkowej pochłaniający dźwięk, przeznaczony do różnorodnych zastosowań: jako izolacja akustyczna od dźwięków powietrznych i strukturalnych instalacji przemysłowych, rur, kanałów, zbiorników, pomieszczeń, elementów wyposażenia, okładzin i obudów, stosowana w celu redukcji hałasu. Obecna jego struktura jest wynikiem wieloletnich badań. ArmaSound® RD nie tylko bardzo wydajnie pochłania dźwięk, ale również ogranicza przenoszenie hałasu, tłumi wibracje i izoluje. Właściwości akustyczne ArmaSound® RD różnią się w zależności od doboru warstw, gęstości i grubości. Najlepsze rezultaty osiąga się, dobierając odpowiedni rodzaj materiału dla danego rodzaju hałasu. Struktura ArmaSound® RD może również zostać dopasowana do szczególnych potrzeb poprzez optymalizację właściwości chłonnych i dostosowanie do konkretnej częstotliwości hałasu. Cechy szczególne: właściwości akustyczne ArmaSound® RD różnią się w zależności od gęstości i grubości. Izolacja występuje w dwóch wersjach o różnej gęstości objętościowej: ArmaSound® RD 120 o gęstości 120 kg/m3 oraz ArmaSound® RD 240 o gęstości 240 kg/m3. Odporność na ogień: klasa E.

ARMACOMFORT® BARRIER P/BARRIER B Opis produktu: elastyczne arkusze do redukcji transmisji dźwięku powietrznego, wykonane z materiału EVA/ EPM. Doskonale tłumią hałas boczny i uderzeniowy. Tworzą wysoko wydajną barierę akustyczną. Czarna bariera akustyczna ArmaComfort® Barrier B przeznaczona jest do ukrytych zastosowań w konstrukcjach ściennych, sufitowych i HVAC, zaś perłowo-biała płyta ArmaComfort® Barrier P – do wizualnie atrakcyjnych rozwiązań ad hoc. Ten wysokiej jakości samoprzylepny produkt jest sklasyfikowany i certyfikowany zgodnie z normami IMO i UL94. Płyty mogą pozostać widoczne lub pomalowane produktami akrylowymi na bazie wody. Dzięki jednemu rozwiązaniu produktowemu można na wiele sposobów zredukować zakłócający hałas. Cechy szczególne: doskonale redukują transmisję dźwięku powietrznego. Umożliwiają dodawanie masy do ścian i urządzeń mechanicznych bez utraty miejsca – niewidocznie w konstrukcjach lub widocznie na istniejących ścianach działowych. Są przyjazne dla środowiska, recycling jest możliwy w 100%. Wolne od ołowiu, bitumu, halogenów i fosforanu. Są elastyczne, łatwe do przecinania i montażu. Samoprzylepny materiał ma bardzo dobrą przyczepność do stali i płyt gipsowo-kartonowych. Izolacyjność akustyczna Rw: 23 dB dla gr. 1 mm Barrier P; 27 dB dla gr. 2 mm Barrier P/Barrier B; 30 dB dla gr. 3 mm Barrier P/Barrier B; 32 dB dla gr. 4 mm Barrier P/Barrier B; 34 dB dla gr. 5 mm Barrier P.

Armacell Poland ul. Targowa 2, 55-300 Środa Śląska tel. 71 317 29 99/71 396 88 00 informacja.pl@armacell.com, www.armacell.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

AKCJA TERMOMODERNIZACJA – IZOLACJE AKUSTYCZNE

K-FONIK 240

Opis produktu: produkt, który łączy cechy izolacji termicznej oraz materiału dźwiękochłonnego. Ma elastyczną, otwartą strukturę i dlatego jest tak skuteczny w pochłanianiu energii akustycznej. Służy jako samodzielna warstwa lub jako warstwa uzupełniająca na właściwej izolacji akustycznej, np. K-Fonik GK. Takie rozwiązanie jest stosowane np. przy budowie maszyn i urządzeń oraz w rurociągach przemysłowych. Cechy szczególne: produkt charakteryzuje się unikalną, gradientową strukturą o zmiennej gęstości. Reakcja na ogień: C-s3,d0. Grubość: 10–50 mm. Gęstość: około 240 kg/m3. W ymiary: 1000×1000 mm.

K-FONIK ST GK

Opis produktu: produkt wykonany z pianki kauczukowej oraz gumy niespienionej, który łączy w sobie cechy izolacji termicznej i akustycznej. Przeznaczony do ochrony przed hałasem w budownictwie, urządzeniach, instalacjach wentylacyjnych oraz sanitarnych. Dostępny również w wersji samoprzylepnej. Zastosowanie produktu K-Fonik ST GK 072 powoduje znaczne obniżenie hałasu generowanego przez system kanalizacyjny. Cechy szczególne: produkt charakteryzuje się bardzo wysoką izolacyjnością akustyczną. Reakcja na ogień: B-s3,d0. Ciężar: 4,4 kg/m2 (K-Fonik ST GK 072). Wymiary: 1000×2000 mm.

K-FONIK GK Opis produktu: izolacja akustyczna wykonana z niespienionego kauczuku o wysokiej gęstości przeznaczona do ochrony przed hałasem w budownictwie, urządzeniach, instalacjach wentylacyjnych oraz sanitarnych. Pasy dylatacyjne K-Fonik służą do fizycznego oddzielania konstrukcji szkieletowej w zabudowie lekkiej od ogólnej konstrukcji budynku. Znajdują zastosowanie także jako materiał dylatujący warstwę płyt g-k od szkieletu sufitu podwieszanego w pomieszczeniach o dużym natężeniu hałasu. Mogą być ponadto zastosowane jako dylatacja (pozioma/pionowa) ścian wznoszonych z użyciem tradycyjnych materiałów, jak cegła, pustak czy bloczek. Takie pasy używane są także jako warstwa pośrednia między legarami drewnianymi a podłogą w budynkach o konstrukcji drewnianej. Cechy szczególne: produkt charakteryzuje się bardzo wysoką izolacyjnością akustyczną. Reakcja na ogień: B-s3,d0. Grubość: 2–4 mm. Gęstość: min. 2000 kg/m3. Ciężar: 4–8 kg/m2. Wymiary: 1000×2000 mm, zwoje 25 lub 50 m.

kontakt@kflex.com www.k-flex.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

AKCJA TERMOMODERNIZACJA – IZOLACJE AKUSTYCZNE

SCHÖCK TRONSOLE® TYPU Z

Opis produktu: element służący do akustycznego oddzielania spocznika (monolitycznego lub prefabrykowanego) od ścian klatki schodowej. Cechy szczególne: Schöck Tronsole® typu Z sprawia, że nie trzeba wykonywać podłogi pływającej na spoczniku pośrednim. Dzięki jego zastosowaniu proces budowy zostaje zoptymalizowany, a spocznik pośredni może być wykonany w technologii filigranowej. I tak na przykład przy grubości płyty od 18 cm uzyskuje się niezakłócony przebieg spoiny, ponieważ element ścienny nie jest widoczny od spodu. Schöck Tronsole® typu Z składa się z elementu ściennego oraz z dostępnego opcjonalnie elementu nośnego typu Z Part T. Element ścienny z ramką zamykającą, połączenie z płytą typu L. Tronsole® typu Z (element ścienny + element nośny) w standardzie osiąga klasę odporności ogniowej R120. Aprobata ITB dająca bezpieczeństwo projektowania.

SCHÖCK TRONSOLE® TYPU T

Opis produktu: element służący do oddzielania akustycznego biegu schodów (bieg schodów monolityczny lub prefabrykowany) od spocznika lub płyty stropowej (monolitycznej lub prefabrykowanej). Cechy szczególne: Schöck Tronsole® typu T łączy w sobie wysokie wymagania architektoniczne z łatwym montażem na budowie lub w zakładzie prefabrykacji. Przy jego zastosowaniu można wykonywać wszystkie standardowe grubości spocznika i szerokości klatki schodowej. Prosty profil spoin umożliwia łączenie z jednolitą spoiną, biegnącą dookoła całego elementu. Przy zastosowaniu tego elementu nie trzeba wykonywać podpory konsoli na spoczniku i biegu. Standardowo w klasie odporności ogniowej R90 dla zapewnienia ochrony przeciwpożarowej. Aprobata ITB dająca bezpieczeństwo projektowania.

SCHÖCK TRONSOLE® TYPU F Opis produktu: element służący do oddzielania akustycznego biegów schodów (części prefabrykowanych) od spoczników lub płyt stropowych (dostarczanych w formie prefabrykatu lub półprefabrykatu). To elementy dające pełną pewność podczas montażu. Cechy szczególne: Schöck Tronsole® jest mocowany za pomocą zintegrowanych taśm przylepnych do prefabrykatu. Dzięki temu Tronsole® pozostają we właściwej pozycji także podczas montażu schodów. Oddzielenie biegu schodów i płyty stropowej sprawia, że do szczeliny nie dostanie się żaden brud, co pozwala na zminimalizowanie ryzyka powstawania mostków dźwiękowych podczas prac wykonawczych. Dostosowany dla głębokości podparcia 13–16 cm. Wydajne rozwiązanie zapewniające pewne wytłumienie akustyczne między biegiem schodów a spocznikiem/stropem. Dostępny w 5 różnych długościach. W standardzie dostępny w 2 poziomach wytrzymałości. Wyższe poziomy wytrzymałości dostępne na zamówienie. Klasa odporności pożarowej R120. Aprobata ITB dająca bezpieczeństwo projektowania.

www.schoeck.com

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

AKCJA TERMOMODERNIZACJA

Ściany akustyczne

w budynkach

wielorodzinnych Projektanci i wykonawcy nowych domów mają bardzo duże możliwości doboru materiałów i technologii wykonania robót. Aktualnie obowiązujące wymagania dotyczące ochrony cieplnej oraz ochrony przed hałasem podwyższają standardy oddawanych mieszkań w porównaniu do wymagań sprzed kilku lat.

lają na murowanie ścian o grubości 22 cm plus obustronny tynk gipsowy 2×1,0 cm. Bloczek ma ukształtowaną kieszeń do wypełnienia wełną mineralną o grubości 4 cm o l ≤ 0,039 W/(m · K). Bloczki te przeznaczone są głównie do wznoszenia ścian wypełniających i konstrukcyjnych, oddzielających

prawy właściwej izolacyjności aku-

wewnętrznych z popularnie stosowanych

mieszkania od korytarzy i klatek schodowych

stycznej mieszkań zaczynają odgry-

24 cm + 2×1,0 cm o 6 cm. To niewiele

w budownictwie wielorodzinnym. Otynkowa-

wać bardzo ważną rolę. Ogranicze-

w przypadku jednej ściany, jednak w bu-

na ściana z tych elementów uzyskała izola-

nie hałasów z zewnątrz to głównie funkcja

dynku wielorodzinnym ścian oddzielających

cyjność akustyczną Rw = 58 (–1; –5) dB, co

okien. Ściany pomiędzy mieszkaniami, kory-

mieszkania jest dużo. Mniejsza grubość

pozwala na uzyskanie izolacyjności R’A1 na

tarzami i klatkami schodowymi mogą sku-

ściany to większa powierzchnia użytkowa,

poziomie 51–54 dB (wymagane minimum

tecznie izolować, jeśli wykonane zostaną ze

a większa powierzchnia mieszkania to wy-

to 50 dB). Dodatkowa wkładka z wełny po-

sprawdzonych materiałów. Co należy rozu-

goda dla użytkowników i realny zysk dla de-

zwala na uzyskanie izolacyjności termicznej

mieć pod pojęciem sprawdzone materiały?

welopera.

U = 0,858 W/(m2 · K) (wymagane maksi-

To takie, które sprawdzono zarówno w idealnych warunkach panujących w laboratoriach akustycznych, jak i w rzeczywistych warunkach, czyli w wybudowanych domach. Do

Ściany odgradzające mieszkania od korytarzy i klatek schodowych

grupy takich materiałów należą keramzyto-

Ściany oddzielające mie

betonowe Bloczki Leca® BLOK akustyczne.

szkania

Ściany pomiędzy mieszkaniami

mum to 1 W/(m2 · K)). Bloczek ten został zgłoszony w Urzędzie Patentowym RP pod Nr. P.43661. Zgłoszenie dotyczy zarówno samego wyrobu, jak i sposobu wykonania ściany.

Szczelne ściany

korytarzy

i klatek schodowych mu-

Przy wykonywaniu ścian wysokiej izolacyj-

szą dodatkowo spełniać

ności akustycznej należy przestrzegać kilku

wymóg izolacyjności ter-

zasad:

»»murować

System elementów ścien-

micznej U ≤ 1 W/(m2 · K).

nych Leca® BLOK produko-

Jednoczesne zapewnienie izolacyjności ter-

pionową i poziomą, a gdy w elementach

wany jest w Polsce od ponad

micznej i akustycznej to swego rodzaju go-

są zamki pióro–wpust, również wypełniać

dwudziestu lat. Bloczki mają

dzenie ognia z wodą. Z reguły ciężkie mate-

w swoim składzie granulki

riały to dobre izolatory akustyczne, natomiast

»»łączyć ściany przyległe, stosując połącze-

lekkiego keramzytu, które dzię-

lekkie zapewniają dobrą izolację termiczną.

nia murarskie, unikać połączeń na styk

ki swojej porowatej strukturze

Dotychczas większość ścian oddzielających

i łącznikami metalowymi,

wewnętrznej wspomagają właściwości po-

mieszkania od korytarzy i klatek schodo-

»»szczelnie wypełniać szczeliny pod stropa-

chłaniania fal dźwiękowych przechodzących

wych wykonywano jako ściany warstwowe

mi zaprawą i wełną, nie stosować pian

przez przegrodę. Właściwość ta pozwala na

z bloczków akustycznych i płyt izolacyjnych,

wyprodukowanie lżejszych elementów niż

nierzadko przykrywanych płytami gipsowo-

»»ograniczać do niezbędnego minimum ilość

inne produkty w tej samej klasie izolacyjno-

-kartonowymi od strony klatki czy korytarza.

wpuszczanych puszek i bruzd, a jeśli mu-

ści akustycznej. Dodatkowo ściany z blocz-

Ściany takie miały około 26–28 cm grubo-

szą być wykonane, oddalać je od siebie na

ków keramzytobetonowych już przy grubości

ści, a okładziny na klatce były podatne na

odległość minimum 60 cm.

18 cm pozwalają na osiągnięcie izolacyjno-

uszkodzenia, np. w trakcie wnoszenia mebli,

ści akustycznej powyżej 50 dB.

rowerów itp.

Najbardziej znanym wyrobem jest bloczek

Leca®BLOK

akustyczny 18 g. Grubość

je zaprawą,

montażowych,

systemu

* * * Więcej informacji o wyrobach

W 2021 r., po kilku latach badań, do Leca®

ściany zawsze na pełną spoinę

BLOK wprowadzono nowy

na www.lecadom.pl Zapraszamy do kontaktu

ściany 18 cm plus 2×1,0 cm tynku gipso-

bloczek Leca® BLOK akustyczny 22 KKS.

z naszymi Doradcami Technicznymi

wego pozwala na obniżenie grubości ścian

Bloczki o wymiarach 30×22×24 cm pozwa-

doradca@leca.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

MONTAŻ OKIEN I DRZWI W NOWOCZESNYM WYDANIU Fot. Fakro

Dzięki prawidłowej instalacji okna, drzwi i bramy garażowe zachowują deklarowane przez producenta parametry użytkowe i zapewniają ich komfortową eksploatację. Umiejętne zastosowanie nowoczesnych technik pozwala na sprawne przeprowadzenie prac i szczelne połączenie na styku stolarka–mur. Jakie rozwiązania montażowe wybrać?

czesne techniki pomiarowe, takie jak laser czy niwelator. Przy trudniejszych i bardziej wymagających inwestycjach (jak np. stolarka wielkoformatowa) stosowany jest także skaning 3D. Wymiana istniejącej stolarki, szczególnie w starszym budownictwie, to duże wyzwanie związane z dopasowaniem współczesnych

produktów do ścian i otworów, które w prze świetle nowych Warunków Tech-

lub drzwiowego. Powinien on być dokładnie

szłości wykonywano często bez należytej sta-

nicznych, które weszły w życie

oczyszczony z zanieczyszczeń (pyłu, gruzu

ranności i dokładności. Brak kątów prostych,

na początku 2021 roku, dobry

i innych elementów), wygładzony, a ewentu-

pionów i poziomów to w starszym budownic-

montaż wyrobów stolarki budowlanej zy-

alne ubytki wypełnione. Przy wymianie sto-

twie w zasadzie norma, dlatego warto wziąć

skuje jeszcze bardziej na znaczeniu. Energo-

larki konieczny jest też precyzyjny demontaż

pod uwagę tę kwestię, przygotowując się do

oszczędność okien, drzwi zewnętrznych czy

starych wyrobów, najlepiej w taki sposób,

wymiany.

bramy garażowej zależy zarówno od parame-

aby w jak najmniejszym stopniu uszkodzić

trów samych produktów, jak i sposobu ich

mur. Kluczowe działanie stanowi również

zamontowania. Wymiana tych elementów

prawidłowe zwymiarowanie otworu monta-

Na przestrzeni ostatnich lat wyroby stolarki

budynku to również ważny, pierwszy etap

żowego, w czym pomocne mogą być nowo-

budowlanej bardzo się rozwinęły. Dziś są to

Rozwiązania systemowe

termomodernizacji budynku. Inwestycja powinna być więc przeprowadzona w taki sposób, aby uwzględniać dalsze prace związane z izolacją cieplną ścian zewnętrznych i zminimalizować ryzyko powstawania mostków termicznych w miejscach, gdzie stolarka łączy się z materiałem ociepleniowym.

Dobre praktyki Każda inwestycja ma swoją specyfikę, monterzy dostosowują więc sposób prowadzenia prac montażowych do danej sytuacji. Istnieje jednak zestaw dobrych praktyk oraz ogólne zasady sztuki budowlanej, które są uniwersalne i stosowane przez profesjonalne ekipy monterskie. Podstawą jest zatem odFot. Wiśniowski

powiednie przygotowanie otworu okiennego

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA nowoczesne rozwiązania, które poza bardzo

przede wszystkim odpowiedni dobór mate-

zamocowanie stolarki z użyciem elementów

dobrymi parametrami termicznymi, zapew-

riału izolacyjnego, który wypełni szczelinę

dobrze przenoszących duże obciążenia wy-

niają również wygodę użytkowania, np. dzię-

dylatacyjną. Przy wymianie stolarki najczę-

wołane m.in. parciem wiatru oraz ciężarem

ki możliwości podłączenia do systemu Smart

samego wyrobu. Jednocześnie powinny być

Home. Wraz z rozwojem produktów zmia-

one wykonane z materiałów nieprzewodzą-

nom uległy również techniki instalacji okien,

cych ciepła (jak np. profile ze sprasowanej

drzwi zewnętrznych i bram garażowych. Nie-

pianki poliuretanowej). Monterzy mogą ko-

mal standardem jest więc obecnie stosowa-

rzystać z kompletnych systemów zawierają-

nie montażu warstwowego z użyciem taśm:

cych profile, kliny, klej montażowy, wkręty

paroszczelnej i paroprzepuszczalnej, a także

i taśmy uszczelniające. Użycie tej techniki

izolatora cieplnego i akustycznego w postaci

montażu pozwala na sprawne wykonanie

pianki poliuretanowej.

szczelnej ramy wokół okna lub drzwi i za-

Dla monterów dostępne są kompletne sys-

mknięcie otworu w krótkim czasie, bez

temy montażowe zawierające wszystkie nie-

konieczności

zbędne elementy. Do wykonania szczelnego

ościeża.

wcześniejszego

tynkowania

Fot. Soudal

połączenia na styku stolarka–mur ważny jest

Kompleksowa usługa Przy termomodernizacji budynku można pozyskać dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze” lub też innych realizowanych przez samorządy lokalnych programów wsparcia. Dla firm sprzedających wyroby stolarki budowlanej dobrym rozwiązaniem może być zapewnienie odbiorcom usługi, nie tylko w postaci produktu wraz z montażem, lecz także z wypełnieniem wniosku o dofinansowanie. Dla inwestorów związane z tym formalności są zazwyczaj czasochłonne, docenią więc kompleksową ofertę, która zdejmuje z nich część tych obowiązków. Jakość prac montażowych na równi z parametrami zamontowanego wyrobu przekłada się na ograniczenie strat ciepła i satysfakcję odbiorców. W dobie Internetu, gdzie na forach internetowych i w wyszukiwarkach Fot. Fakro

Tadeusz Romański, ambasador kampanii „Wymiana Stolarki + Dobry Montaż” z firmy Sklep Grupa MAGNUM.eu

Wymiana stolarki jest najczęściej spowodowana jej wiekiem, niedogodnościami związanymi z użytkowaniem lub też inwestycją w termomodernizację całego budynku. Aby prawidłowo wykonać montaż nowych okien, muszą być one dobrane wielkością tak, aby szczelina dylatacyjna była odpowiednia (w przypadku dużego węgarka konieczne może być dodatkowe poszerzenie po obwodzie okien). To istotne, gdyż nowa stolarka będzie miała lepsze parametry izolacyjności termicznej, a więc będzie cięższa (np. trzy szyby zamiast dwóch), dlatego też musi być właściwie podparta i zamontowana mechanicznie. Montaż powinien być wykonany w sposób szczelny, warto też rozważyć eliminacje mostków linowych, montując okna w warstwie izolacji, co zdecydowanie obniży ryzyko występowania przykrych konsekwencji w postaci rozwoju grzybów i pleśni.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

szybko można znaleźć opinię o danym wy-

ściej wykorzystuje się piankę poliuretanową jednoskładnikową – najlepiej postawić na produkt wysokiej jakości, czyli gęsty i o małym przyroście, który zapewnia właściwe uszczelnienie. Przy tego typu pracach można również zastosować płynne membrany, pozwalające na przeprowadzenie montażu warstwowego nawet w sytuacjach, w których wcześniej nie było to możliwe. Technika montażu uzależniona jest m.in. od konstrukcji budynku, rodzaju ściany, w której zamontowana zostanie stolarka, czy też grubości planowanego materiału ociepleniowego. Ważnym czynnikiem jest także ewentualna instalacja osłon okiennych,

Fot. Wiśniowski

jak rolety, żaluzje czy refleksole. W związku z rosnącymi wymaganiami w zakresie ener-

konawcy, zadowolony klient jest najlepszym

gooszczędności budynków, na znaczeniu

ambasadorem każdej firmy.

zyskuje montaż w warstwie izolacji termicz-

Opracowano na podstawie materiałów Związku

nej, z wysunięciem okna lub drzwi poza lico

Polskie Okna i Drzwi, organizatora kampanii społecznej

muru. Ważne jest tu stabilne i wytrzymałe

„Wymiana Stolarki+Dobry Montaż”

www.ekspertbudowlany.pl

NOWOŚCI

NOWA GAMA KOLORYSTYCZNA ROLET I ŻALUZJI Firma VELUX wprowadziła kolekcję rolet w 70 odświeżonych kolorach, które zwiastują nowe trendy wnętrzarskie. O ich zgodność z prognozami zadbał wiodący instytut kolorów i trendów Pej Gruppen. Nowa paleta inspirowana jest skandynawską prostotą i zawiera barwy, które pasują zarówno do nowoczesnych, jak i klasycznych wnętrz. Kolekcja zawiera również bogatą gamę typów rolet, z różnymi efektami przyciemniania światła, od całkowitego zaciemnienia po lekką przezierność. W kolekcji znajdują się rolety dekoracyjne, zaciemniające, plisowane, podwójnie plisowane, rolety 2w1 zaciemniająco-plisowane oraz żaluzje o nowoczesnym designie. Co więcej, oprócz klasycznych prowadnic z matowego aluminium, dostępne są również białe prowadnice, która idealnie komponują się z białymi oknami dachowymi. Dodatkowo prowadnice boczne oraz górna listwa są tej samej szerokości i są wyjątkowo wąskie. Wszystkie rolety mają certyfikat Oeko-Tex®, który gwarantuje, że są wolne od szkodliwych substancji. W trosce o bezpieczeństwo użytkowników, w roletach nie ma także sznurków, ani innych wiszących elementów. Zależnie od modelu, roletami można operować ręcznie lub za pomocą klawiatury naściennej (w wersji elektrycznej lub solarnej), a także aplikacji w telefonie, jeśli mamy system VELUX Active. Aby wybrać odpowiedni rozmiar rolety, wystarczy spisać kod z tabliczki umieszczonej na skrzydle okna. Żadne pomiary nie są konieczne. Dodatkowo okna VELUX wyposażono w system instalowanych fabrycznie mocowań, dlatego instalacja rolet jest bardzo prosta i można wykonać ją samodzielnie.

WEŁNA DO IZOLACJI TERMICZNEJ I AKUSTYCZNEJ Super-Vent Ultra to nowość w ofercie Isover. To płyta z wełny mineralnej szklanej pokryta czarnym welonem o podwyższonych właściwościach mechanicznych oraz hydrofobowych. Jest przeznaczona do izolowania termicznego i akustycznego fasad wentylowanych oraz stropów garaży i piwnic. Chroni przed utratą ciepła. Dzięki najwyższej wartości współczynnika pochłaniania dźwięku poprawia także akustykę wewnątrz pomieszczeń, co pomaga spełnić rygorystyczne wymagania dźwiękowych systemów ostrzegawczych. Sztywność, lekkość i sprężystość to cechy produktu, które zapewniają doskonałe dopasowanie do izolowanej przegrody oraz wygodny montaż.

DACHÓWKI CERAMICZNE W MODNYCH KOLORACH Dachówka ceramiczna Koda marki Creaton została zaprojektowana z myślą o nowoczesnej architekturze, łączy modę i elegancję. Jest ciekawą propozycją dla osób szukających na dach swojego domu nietuzinkowych rozwiązań. Podwójne zamki boczne i odpowiednio zaprojektowany spojler czołowy skutecznie chronią przed wnikaniem wody pod połać. Utrzymanie w procesie produkcyjnym stabilności wymiarowej na bardzo wysokim poziomie ułatwia precyzyjny montaż. Wysokiej jakości powłoki – angobowana Nuance oraz glazurowana Finesse – sprawiają, że dachówka Koda cechuje się niewielką nasiąkliwością. Jest odporna na szkodliwe działanie wszelkich czynników atmosferycznych, w tym silnego mrozu i intensywnego promieniowania UV. Dane techniczne: format: 304×505 mm; ciężar: około 4,9 kg/szt.; kolory: Finesse w kolorze łupka glazurowana, Nuance antracytowa angobowana; rozstaw łat: od 393 do 433 mm; średnia szerokość krycia: 261 mm; zapotrzebowanie: od około 9 szt./m²; pochylenie połaci dachowej: już od 10º; gwarancja: do 50 lat.

NOWY NUMER „BUDUJ Z GŁOWĄ” Ukazał się nowy numer kwartalnika „Buduj z Głową” 1/2021.

W najnowszym e-wydaniu m.in.:

Jest to

Wieżowce, czyli jak Polska pnie się w górę.

nowoczesny e-poradnik dla kosztorysantów oraz

wszystkich szukających fachowej wiedzy z zakresu budow-

Jak nowe Warunki Techniczne 2021 zmienią budynki?

nictwa.

Co powinien zawierać projekt budowlany?

W tym numerze m.in.: jak nowe Warunki Techniczne 2021

Zasady doboru cen do różnych typów kosztorysów.

zmienią budynki mieszkalne, o ile wzrosną koszty budowy na

Formularze i protokoły na start budowy.

przykładzie kosztorysu typowego domu jednorodzinnego?

BIM: wykrywanie kolizji i weryfikacja modeli.

Znaleźć w nim można też ciekawe podsumowania i prognozy,

Ocieplanie stropodachów wentylowanych.

jak branża budowlana znosi pandemię oraz analizę sytuacji w

Rozbiórka obiektów – formalności, projekt, odpady.

zamówieniach publicznych. Dla studentów kierunków budow-

Wniosek o waloryzację wynagrodzenia w zamówieniach

lanych e-poradnik jest dostępny za 1 zł.

publicznych. Opracowano na podstawie informacji od firm. Zdjęcia: serwis prezentowanych firm

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Systemy ociepleń ETICS

– co wpływa na ich trwałość? mgr inż. Michał Kowalski, Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO)

Zgodnie z definicją pojęcie „trwałość” oznacza czas, w którym system zachowa swoje właściwości użytkowe, natomiast „niezawodność” jest to własność systemu dająca informację o tym, czy pracuje on poprawnie, zgodnie z założeniami. Zatem trwałość i niezawodność ETICS można opisać jako okres, w którym system spełnia wszystkie stawiane mu wymagania w zakresie bezpieczeństwa użytkowania oraz właściwości izolacyjności termicznej, odporności na oddziaływanie czynników atmosferycznych, korozyjnych i wymagań estetycznych zgodnie z deklarowanymi właściwościami.

Co determinuje trwałość? System

ETICS

przed

wprowadzeniem

na rynek jest poddawany wielu bardzo rygorystycznym testom laboratoryjnym, obejmującym bezpieczeństwo zamocowania, bezpieczeństwo pożarowe, odporność na warunki atmosferyczne, a także uszkodzenia. Szereg tych testów zgodnie z europejskimi wytycznymi (ETAG 004) pozwala potwierdzić trwałość systemu przez okres co najmniej 25 lat. Jednak w trakcie użytkowania dodatkowo dochodzą czynniki związane z jego prawidłowym wykonaniem, a także bieżącą konserwacją, które są równie istotne dla trwałości,

jak jakość zastosowanych materiałów. łównym przeznaczeniem systemu

ETICS, w dzisiejszych czasach nie jest jedyną

Prawidłowe przygotowanie podłoża i jego

ETICS od początku była poprawa

istotną właściwością, na którą uwagę zwra-

stan to jedne z kluczowych elementów, które

izolacyjności termicznej ścian ze-

cają użytkownicy czy inwestorzy. Estetyka

długoterminowo wpływają na zachowanie się

wnętrznych, co w konsekwencji pozwala

obiektu jest równie istotna, a jej trwałość jest

systemu. Podłoże musi być gładkie, czyste,

na zmniejszenie zapotrzebowania budyn-

jednoznacznie powiązana z niezawodnością

suche, dobrze związane, a także wolne

ku na energię potrzebną do jego ogrzania

całego systemu i aktualnymi właściwościami

od nalotów, wykwitów, tłustych plam i in-

lub ochłodzenia. Systematycznie zmieniają-

użytkowymi zmieniającymi się w czasie. Do-

nych środków utrudniających przyczepność.

ce się wymagania odnośnie współczynnika

datkowo idealna estetyka to również wartość

Dodatkowo podłoże musi być równe, a wszel-

przenikania ciepła przez ściany zewnętrz-

obiektu, a więc wymierne korzyści finansowe

kie nierówności większe niż dopuszczalne

ne, który aktualnie dla budynków nowo

w czasie.

przez producenta systemu ETICS muszą być

wznoszonych i modernizowanych wynosi

Po wbudowaniu systemu ETICS w obiekt

kompensowane grubością materiału termo-

U ≤ 0,20 W/(m2·K), wymusza konieczność

układ ociepleniowy musi się zmierzyć z bar-

izolacyjnego, a nie dodatkowymi grubościami

stosowania materiałów izolacyjnych o wyż-

dzo wieloma czynnikami zewnętrznymi, któ-

zaprawy klejącej. Szczegółowe informacje od-

szych właściwościach izolacyjnych lub więk-

re powodują jego erozję lub innego rodzaju

nośnie przygotowania podłoża zawsze warto

szych grubości.

uszkodzenia. I tak system ETICS narażony

oceniać zgodnie z instrukcją producenta bądź

jest bezpośrednio na:

też korzystając z wytycznych Stowarzyszenia

Niemniej jednak izolacyjność termiczna, która jest kluczową właściwością systemu

»»oddziaływania termiczne: wysokie i niskie temperatury,

»»korozję mrozową: częste zamarzanie–rozwiatrowe:

silne

wiatry,

gwałtowne porywy,

»»odkształcenia termiczne: silne, bezpośred-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

być dobrze z nim związany za pomocą zaprawy klejącej, masy klejącej bądź też łączników mechanicznych. Warto zatem, szczególnie w przypadku obiektów istniejących, poddać profesjonalnej weryfikacji również wytrzy-

lub części elewacji

małość podłoża na odrywanie, a także siłę

(zacieki),

mocowania łączników w podłożu.

strukcji,

trwałość jest etap wykonawstwa. W tym

»»uszkodzenia

dzie zamocowany do takiego podłoża, musi

nie (ulewny deszcz),

»»odkształcenia statyczne i dynamiczne kon-

Fot. SSO

wyrównaniem i przygotowaniem musi być

nie nasłonecznienie, gwałtowne schładza-

»»korozję biologiczną, »»zabrudzenia całości

Prawidłowo ocieplony budynek

tajmy również, że podłoże poza odpowiednim statyczne i nośne. System ETICS, który bę-

marzanie (przejścia przez „zero”),

»»oddziaływania

na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO). Pamię-

mechaniczne: eksploatacyj-

Kolejnym elementem wpływającym na przypadku należy bezwzględnie przestrze-

ne, akty wandalizmu.

gać reżimu technologicznego, zachowywać

Każdy z powyższych czynników ryzyka

odpowiednie przerwy między kolejnymi eta-

ma negatywny wpływ na utrzymanie właści-

pami prac, a także wykonywać prace w od-

wości użytkowych i powoduje utratę trwałości.

powiednich

www.ekspertbudowlany.pl

warunkach

atmosferycznych.

Najwyższa jakość termoizolacji R-TFIX-8SX | R-TFIX-8S | R-TFIX-8M Profesjonalne zamocowania termoizolacji fasadowych Rawlplug gwarantują najwyższe parametry izolacyjne, bezpieczeństwo i mechaniczną stabilizację całego układu ociepleniowego we wszystkich kategoriach podłoży, zapewniając elewację bez punktowych przebarwień.

BUDOWLANA FIRMA RO KU

2019

rawlplug.com

Z A M O C O W A N I A I N A R Z Ę D Z I A O D 1 0 0 L AT

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA Takie wymagania są zawsze prezentowane

Symptomem nieprawidłowego zamocowania

przez producenta danego systemu ETICS i ich

elewacji są często pojawiające się początko-

przestrzeganie jest równie ważne, jak stoso-

wo drobne, a z czasem większe siatki spękań

wanie tylko tych materiałów, które dany pro-

na elewacji. Siatki spękań mogą być również

ducent przewiduje w systemie. Żadne zmiany

konsekwencją błędów na etapie wykonaw-

składników jednego systemu na pochodzące

stwa poszczególnych warstw systemu.

od innych producentów są niedopuszczalne,

Innym negatywnym objawem, który ujaw-

chyba że jest to przewidziane w wytycznych.

nia się w trakcie użytkowania, jest odpadanie

determinującym

warstw wierzchnich. Takie zjawisko spowo-

trwałość jest prawidłowa eksploatacja obiek-

Ostatnim

czynnikiem

dowane jest często nieprawidłowościami

tu, dokonywanie obowiązkowych, corocz-

na etapie wykonania poszczególnych warstw,

nych przeglądów stanu technicznego elewa-

które powodują zmniejszenie lub po prostu

cji, a także wykonywanie napraw bieżących.

brak odpowiedniej przyczepności międzywar-

Brak wykonania niewielkich prac napraw-

stwowej i ich wzajemną separację. Może być

czych w trakcie użytkowania obiektu może

również ono skutkiem powstałych wcześniej

skutkować jego szybkim zniszczeniem i utra-

spękań, umożliwiających penetrację wody

tą założonych właściwości. Warto w ocenie

do wnętrza ETICS, która następnie w wyni-

bieżącej stanu obiektu skorzystać z Instrukcji

ku odparowania w wyższych temperaturach

SSO, która jest cennym źródłem informacji

wytwarza wysokie ciśnienie pod warstwami

i zaleceń.

wierzchnimi, doprowadzając do tzw. odparzenia tynku.

Co w przypadku zaniedbania?

Trwałość a estetyka

Konsekwencje błędów na każdym z wymie-

Estetyka obiektu jest związana z jego trwa-

nionych wcześniej etapów mają zawsze de-

łością, ponieważ jest bezpośrednią i czytelną

strukcyjny wpływ w przyszłości i wymagają

informacją dla użytkownika, że dzieje się coś

prowadzenia kosztownych i czasochłonnych prac naprawczych.

złego. Przykładem takich objawów są:

»»pojawiające się nieznaczne przebarwienia

Nieodpowiednie przygotowanie podłoża

wokół drobnych spękań, które dają jasny

powoduje brak stabilnego zamocowania sys-

sygnał, że doszło do przerwania ciągło-

temu i związania go z podłożem. Taki sys-

ści warstw wierzchnich i należałoby takie

tem ETICS pracujący zarówno termicznie,

miejsce uszczelnić, aby chronić system

jak i pod wpływem ssania wiatru, będzie

przed dalszym niszczeniem,

niebezpieczny dla użytkowników, ponieważ

»»korozja biologiczna lub znaczne zabrudze-

może dojść do jego oderwania od podłoża.

nie fragmentu ściany, które mogą oznaczać

OCIEPLANIE ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH ZGODNE Z WT 2021 Przepisy obowiązujące przy projektowaniu i budowie wszystkich obiektów budowlanych, jak również zasady obowiązujące przy rozbudowie, przebudowie czy remoncie zawarte są w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Ten akt prawny nazywany w skrócie Warunkami Technicznymi lub po prostu WT. Nowe Warunki Techniczne, Kuba Błażewicz, które weszły w życie 31 grudnia 2020 r. powszechnie określa się miaMenadżer Działu nem WT 2021. To niejako trzecia transza zaostrzania przepisów doRozwoju Aplikacji, tyczących energochłonności budynków opisanych m.in. wartościami Isover współczynnika przenikania ciepła U [W/(m2 · K)] dla poszczególnych przegród budowlanych (np. dach, ściana zewnętrzna). Przyjrzyjmy się, jak te zmiany wpływają na jeden z najważniejszych elementów budynku, czyli na ściany zewnętrzne. Otóż współczynnik przenikania ciepła zmieniał się dla przykładu od U ≤ 0,30 w 2013 r. do obowiązującego dzisiaj U ≤ 0,20. W uproszczeniu można przyjąć, że ściana zewnętrzna musi zdecydowanie lepiej izolować termicznie. Największy wpływ na izolacyjność termiczną ścian zewnętrznych ma zastosowany materiał termoizolacyjny, a jednym z najpopularniejszych rozwiązań jest tzw. metoda lekka–mokra (często zwana też ETICS, od słów external thermal insulation composite system). System ten polega na zamontowaniu na ścianę materiału termoizolacyjnego pokrytego warstwą zbrojącą i wykończonego cienkowarstwowym tynkiem. W metodzie tej jako termoizolację najczęściej stosuje się styropian lub wełnę mineralną. Aby spełnić wymagania WT dotyczące U, musimy dobrać materiał izolacyjny, wyliczając odpowiednią wartość ilorazu jego grubości i lambdy. Najlepiej jak największej grubości o jak najmniejszej lambdzie (lambda – współczynnik przewodzenia ciepła).

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

Uszkodzenia elewacji spowodowane niewłaściwym wykonawstwem Fot. SSO

np. nieprawidłowe odprowadzenie wody opadowej z dachu lub obróbek blacharskich podokienników,

»»miejscowe

odpadanie tynku, świadczące

najczęściej o lokalnej nieszczelności systemu, którą natychmiast należy usunąć,

»»siatka

spękań na jednej ze ścian, która

może być spowodowana nieprawidłowością zamocowania systemu ETICS lub problemami z podłożem. Podsumowując, istnieje wiele czynników wpływających na trwałość i niezawodność elewacji. Odpowiedzialność za jakość wyrobów budowlanych spoczywa na producentach, dlatego warto korzystać wyłącznie z tych wyrobów, których jakość potwierdzona jest certyfikatami i ocenami technicznymi. Jednak trwałość jest nieodłącznie związana nie tylko z jakością materiałów, ale też z profesjonalnym wykonawstwem oraz eksploatacją obiektu. Te trzy główne czynniki gwarantują wieloletnią niezawodność systemu ETICS.

AKCJA TERMOMODERNIZACJA

ETICS

wygodna i sprawdzona klasyka w izolacji

Ocieplanie płytą FASOTERM 35 w systemie weber.therm WM Płyty Fasoterm 35 przeznaczone są do izolacji ścian zewnętrznych budynków w metodzie ETICS (tzw. lekkiej-mokrej), czyli technologii izolacji najbardziej dostępnej, stosowanej od lat przez wykonawców. Wartość współczynnika przewodzenia ciepła równa 0,035 W/(m · K) potwierdza doskonałe parametry cieplne produktu, co przy prawidłowo wykonanych pracach instalacyjnych zwiększa komfort użytkowania budynku, ale też realnie obniża koszty jego ogrzewania. Zaś wygląd fasady oraz jej wytrzymałość determinują pozostałe składowe systemu weber.therm WM, mianowicie klej do mocowania wełny, siatka zbrojąca, grunt oraz tynk.

Oferowane zestawy produktów:

»» Wełna: ISOVER Fasoterm 35 »» Klej do mocowania wełny i do siatki weberbase UNI W

»» Siatka weber PH913 »» Grunt weber.prim compact do wyboru:

»» Tynk hydrofilowy weber.pas topdry AquaBalance

»» Tynk silikonowy weber.pas Premium »» Tynk mineralny weber TM314 malowany

farbą silikonową weber FZ391 lub »» Wełna: ISOVER Fasoterm 35 »» Klej do mocowania wełny i do siatki weberbase UNI W »» Siatka weber PH913 »» Grunt weber PG221 do wyboru: »» Tynk silikonowy weber TD341 »» Tynk silikatowo-silikonowy weber TD336 »» Tynk silikatowy weber TD331

okolicach ścian zewnętrznych

i Weber, gdzie płyta Fasoterm 35 doskona-

i okien powstają bardzo duże

le łączy się z całą gamą produktów Weber

straty energii. Niestety, często

wchodzących w skład systemu weber.therm

inwestorzy nie są świadomi lub bagatelizują

WM. Kompatybilna oferta zawierająca róż-

fakt, że bardzo ważną rolę odgrywa odpo-

nego rodzaju tynki i farby elewacyjne pozwa-

wiednie dopasowanie produktów do siebie.

la ocieplić fasady domów zarówno już użyt-

z jakiego zbudowana jest ściana zewnętrzna,

Wszystkie elementy systemu ETICS – od kle-

kowanych, jak i nowych.

już 15 cm wełny Fasoterm 35 pozwoli spełnić

ju przez materiał izolacyjny po tynk – powin-

Co istotne, w płycie Fasoterm 35 połączo-

warunki techniczne w zakresie współczynni-

ny ze sobą współgrać. Taką gwarancję uzy-

no bardzo dobrą, niską lambdę λ = 0,035

ka przenikania ciepła obowiązujące od 2021

skamy dzięki zastosowaniu odpowiednich

W(/m · K) z doskonałymi parametrami me-

roku. Co więcej, ISOVER Fasoterm 35 posiada

zestawów wyrobów oraz współpracy z do-

chanicznymi. Najlepsze dostępne parame-

dokładność wymiarową T5, dzięki czemu in-

świadczonym fachowcem. Przykładem po-

try cieplne pomagają ograniczyć wymaganą

stalowane płyty bardzo dobrze się licują, two-

lecanego zestawu jest rozwiązanie ISOVER

grubość izolacji. W zależności od materiału,

rząc płaską powierzchnię ściany, co jest istotne dla wykonawcy w prawidłowym i szybkim wykonaniu systemu ociepleń ETICS.

Doradztwo Techniczne ISOVER RIGIPS WEBER Bezpłatna infolinia: 800 163 121 dostępna pon.–pt. w godz. 8.00–17.00 doradcy.techniczni@saint-gobain.com EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

JAK DOBRZE ZAIZOLOWAĆ DOM ZGODNIE Z WYMOGAMI PRAWNYMI Warunki Techniczne (WT) to zbiór regulacji prawnych, które opisują wymagania i wytyczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Przepisy co kilka lat są aktualizowane ze względu na postęp technologiczny oraz rosnące oczekiwania użytkowników budynków. Kolejna nowelizacja obowiązuje od początku 2021 r., a nowe wytyczne będą miały znaczący wpływ na wiele aspektów budowy i wykończenia domów. Największa zmiana dotyczy prawidłowej izolacyjności cieplnej przegród budowlanych i wyboru systemu grzewczego.

ozporządzenie o Warunkach Tech-

i wykonywana zgodnie z obowiązującymi

niczne definiują również właściwości izolacji

nicznych wraz z kolejnymi zmieniają-

przepisami. Znajdziemy tam szereg infor-

technicznych (załącznik nr 2).

cymi nowelizacjami jest dokumentem

macji na temat zagospodarowania działki,

ogólnie dostępnym, np. w Dzienniku Ustaw

rodzaju budynków, ich wyposażenia i kon-

czy Monitorze Polskim.

strukcji. W Warunkach Technicznych są też

Dla kogo są przepisy? Przepisy zawarte w Warunkach Technicznych

rozdziały poświęcone komfortowi cieplnemu,

Izolacyjność cieplna i oszczędność energii Warunki Techniczne określają wartość maksy-

bezpieczeństwu pożarowemu i ochronie aku-

malną współczynnika przenikania ciepła Umax

stycznej budynku.

dla przegród zewnętrznych, współczynnika

przeznaczone są głównie dla projektantów,

To ważne czynniki mające wpływ na póź-

przenikania ciepła przez grunt oraz wartości

kierowników budów i inspektorów nadzoru

niejszy koszt utrzymania budynku, jego trwa-

graniczne dla wskaźnika nieodnawialnej ener-

budowlanego. Jednak tekst Warunków Tech-

łość czy optymalną wartość przy potencjal-

gii pierwotnej (EP). Spełnienie tych wymogów

nicznych powinien być lekturą obowiązkową

nej odsprzedaży. Należy pamiętać, że błędy

to gwarancja ciepłego domu przy zapewnie-

również dla inwestorów, którzy podejmują

powstałe w fazie projektowania, powielone

niu bardzo niskich kosztów ogrzewania. War-

samodzielne wyzwanie budowy własnego

w trakcie wznoszenia budynku, są bardzo

to zauważyć, że zwiększenie grubości izolacji

domu lub planują zakup nowego lokum. Re-

kosztowne i trudne w naprawie, a czasem

ma niewielki wpływ na ogólne koszty inwesty-

gulacje te są swoistym przewodnikiem, który

wręcz niemożliwe do skorygowania. Znajo-

cji, ale jest to bardzo efektywne ekonomicznie

umożliwia potencjalnemu nabywcy spraw-

mość przepisów jest też nieoceniona, kiedy

z punktu widzenia kosztów eksploatacji.

dzenie, czy inwestycja jest zaprojektowana

kupujemy dom na rynku wtórnym. Jeste-

W przypadku wątpliwości dotyczących

śmy w stanie ocenić wpływ zastosowanych

poprawności doboru izolacji cieplnej należy

w budynku rozwiązań na późniejszy komfort

poprosić dewelopera lub wykonawcę o po-

eksploatacyjny, uniknąć ewentualnych pro-

twierdzenie parametrów cieplnych i grubości

blemów i zaoszczędzić sobie w przyszłości

zastosowanych materiałów użytych do izo-

nerwów oraz niepotrzebnych kosztów.

lacji cieplnej. W trakcie trwania inwestycji

WEŁNA MINERALNA DO IZOLACJI Spośród wszystkich popularnych materiałów izolacyjnych wełna mineralna, oprócz komfortu termicznego, zapewnia również komfort akustyczny i bezpieczeństwo pożarowe. Do dachu, ścian, podłóg, instalacji – do każdej sytuacji i technologii można dobrać wyrób z szerokiej gamy produktów. Izolacje z wełny mineralnej zapewniają optymalne właściwości cieplne, utrzymywane na założonym projektowo poziomie przez cały okres użytkowania budynku. Dzieje się tak dzięki niezmienności współczynnika przewodzenia ciepła (λ) i oporu cieplnego, stałości wymiarów liniowych i geometrii wyrobu, a także braku degradacji biologicznej materiału. Jest to istotne dla trwałości i skuteczności ocieplenia.

Fot. archiwum redakcji

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

Aby ułatwić wyszukiwanie, całość opraco-

można reagować na niepokojące sygnały

wania podzielona jest na 11 działów głów-

i jeśli nie jesteśmy przekonani o poprawności

nych, te z kolei mogą zawierać nawet kilka-

rozwiązań, warto poprosić o opinię doradcę

naście odrębnych rozdziałów i załączników.

technicznego z zakresu zastosowania wełny

Jak odnaleźć informacje dotyczące izolacji budynku?

mineralnej. Właściwie dobrana izolacja i jej wpływ na skuteczność przegrody budowalnej oraz na poziom zużycia energii, niezbędnej

Wymagania związane z zastosowaniem izo-

do funkcjonowania budynku, jest traktowana

lacji w przegrodach budowlanych są zawarte

przez Prawo budowlane na równi z bezpie-

w czterech działach: „Bezpieczeństwo poża-

czeństwem użytkowania instalacji energe-

rowe” (Dział VI), „Higiena i zdrowie” (Dział

tycznej czy zapewnieniem bezpieczeństwa

VIII), „Ochrona przed hałasem i drganiami”

i stabilności konstrukcji budynku.

(Dział IX) oraz „Oszczędność energii i izo-

Opracowano na podst. mat. MIWO – Stowarzyszenia

lacyjność cieplna” (Dział X). Warunki Tech-

Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

„CZYSTE POWIETRZE” 2.0

– które inwestycje objęto dofinansowaniem?

Nicola Hariasz

Celem programu „Czyste Powietrze” jest zmniejszenie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery przez domy jednorodzinne dzięki dofinansowaniu przedsięwzięć modernizacyjnych.

rzykładowe inwestycje podlegające

com problemy. Dofinansowanie będzie mo-

dotacji w nowej odsłonie programu,

gło być przyznane na już rozpoczęte, a nawet

w zależności od grupy dochodów,

zakończone inwestycje. Poniesienie kosztów

przedstawiono w tabeli. Oprócz tego dofi-

może nastąpić do 6 miesięcy przed złoże-

nansowaniu podlega m.in. ocieplenie prze-

niem wniosku (liczy się data wystawienia

gród budowlanych, a także wymiana okien,

faktury). Koszty poniesione wcześniej nie zo-

drzwi zewnętrznych i bram garażowych. Do

staną zakwalifikowane do programu.

Fot. Termet

du na epidemię Covid-19 istnieje możliwość

programu wprowadzono też nową formę

Finansowane będą również przedsięwzię-

wydłużenia tego terminu o maksymalnie

wsparcia – dotację z przeznaczeniem na czę-

cia zakończone przed dniem złożenia wnio-

6 miesięcy. Odbywa się to na wniosek be-

ściową spłatę kapitału kredytu.

sku o dofinansowanie, pod warunkiem, że

neficjenta do właściwego terytorialnie woje-

Wnioskodawca będzie mógł składać wnio-

nie zostały rozpoczęte wcześniej niż 6 mie-

wódzkiego funduszu.

sek o dofinansowanie w banku równocześnie

sięcy przed datą złożenia wniosku oraz nie

Nowym udogodnieniem jest również lista

z wnioskiem o kredyt. Pierwsze takie wnioski

wcześniej niż przed datą ogłoszenia naboru.

urządzeń i materiałów spełniających wyma-

będzie można złożyć w połowie tego roku.

Przedsięwzięcie powinno być zrealizowane

gania techniczne określone w programie (jest

Zmiany będą dotyczyć również uproszczenia

w ciągu 30 miesięcy od daty złożenia wnio-

ona dostępna na stronie www.lista-zum.ios.

samych wniosków, co powinno znacząco

sku (najpóźniej do 30.06.2029 r.). Ze wzglę-

edu.pl).

wpłynąć na skrócenie czasu przyznawania dotacji. Dodatkowo będą one teraz rozpatry-

Podstawowy poziom dofinansowania

wane w terminie 30 dni od dnia wpływu do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wcześniej fundu-

Nazwa kosztu kwalifikowanego

sze miały na to 90 dni roboczych. Wnioski można składać elektronicznie za pomocą stron internetowych WFOŚiGW, portalu gov.pl lub w wersji papierowej. Ponadto zrezygnowano z konieczności podawania we wniosku informacji technicznych, których uzupełnianie często sprawiało wnioskodaw-

Fot. Viessmann

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

Podwyższony poziom dofinansowania

Maksymalna część Maksymalna część poniesionych poniesionych Maksymalna Maksymalna kosztów, kosztów, kwota dotacji kwota dotacji podlegająca podlegająca dofinansowaniu dofinansowaniu

Podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem

50%

10 000 zł

75%

15 000 zł

Pompa ciepła powietrze/woda

30%

9000 zł

60%

18 000 zł

Kotłownia gazowa

45%

6750 zł

75%

11 250 zł

Urządzenie grzewcze elektryczne (inne niż pompa ciepła)

30%

3000 zł

60%

6000 zł

Instalacja centralnego ogrzewania oraz instalacja ciepłej wody użytkowej (w tym kolektorów słonecznych)

30%

4500 zł

60%

9000 zł

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

30%

5000 zł

60%

10 000 zł

Mikroinstalacja fotowoltaiczna

50%

5000 zł

50%

5000 zł

www.ekspertbudowlany.pl

doradztwo@termet.com.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Pompy ciepła na propanie R290 – rewolucja czy konieczność? mgr inż. Damian Czernik, projektant instalacji sanitarnych, specjalista budownictwa energooszczędnego, autor bloga Okiem inżyniera

Każde urządzenie chłodnicze pracujące w obiegu termodynamicznym wykorzystuje czynnik chłodniczy, który pośredniczy w transporcie energii cieplnej między otoczeniem a instalacją w budynku. Niestety, obecnie stosowane czynniki chłodnicze to substancje szkodliwe, wykazujące negatywny wpływ na środowisko i warstwę ozonową. Jednak w ostatnich latach popularnością cieszą się naturalne czynniki chłodnicze o podobnych właściwościach jak klasyczne czynniki, ale mające znikomy wpływ na efekt. Dlatego w poniższym artykule omówię, czym są naturalne czynniki chłodnicze oraz jaką rolę w najbliższej przyszłości (zwłaszcza w pompach ciepła) odegra naturalny czynnik propan R290.

peraturowego źródła ciepła do górnego źródła ciepła o temperaturze wyższej. W ujęciu teoretycznym pompa ciepła nie produkuje energii cieplnej, tylko ją przenosi między dwoma różnymi ośrodkami temperaturowymi. Proces taki kojarzy się z pompowaniem ciepła z dołu do góry, jednak w jego trakcie występuje dodatkowo podwyższanie temperatury czynnika roboczego. Może być to zrealizowane w wymuszonym obiegu poprzez dostarczenie pracy do napędu sprężarki (pompa sprężarkowa) lub wykorzystanie strumienia ciepła (pompa absorpcyjna). Choć sam proces działania pompy ciepła jest złożony, nie będziemy go poruszać w poniższym artykule, ale omówimy cel i zasadność działania czynników chłodniczych w takich pompach.

W 48

prowadzone 1 stycznia br. nowe

żowych stosowanie rozwiązań grzewczych

Czym są czynniki chłodnicze?

rozporządzenie w sprawie warun-

wykorzystujących odnawialne i niskoemisyjne

Podstawowym wyposażeniem pompy ciepła

ków technicznych, jakim powinny

źródła ciepła. Bez wątpienia do takich rozwią-

jest sprężarka, zawór rozprężny oraz dwa

odpowiadać budynki i ich usytuowanie wy-

zań należą pompy ciepła, których zadaniem

wymienniki – parownik i skraplacz. W takim

musza na architektach i projektantach bran-

jest przenoszenie ciepła z dolnego, niskotem-

układzie pracuje czynnik chłodniczy, który

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA

Po prostu. Rewolucyjne. Oszczędne.

w wyniku sprężania i rozprężania pobiera lub oddaje ciepło. Niestety, czynniki chłodnicze są substancjami, które w wyniku niekontrolowanego wycieku stanowią zagrożenie dla środowiska. Ich emisja

Powietrzne pompy ciepła Bosch Compress 7000i AW Korzystanie z energii odnawialnej może być bardzo łatwe

przyczynia się do niszczenia warstwy ozonowej, co w następstwie prowadzi do efektu globalnego ocieplenia. Dlatego polityka Unii Europejskiej w ostatnich latach stała się bardzo restrykcyjna wobec wszystkich czynników chłodniczych. Przykładowo niektóre z nich, tj. freony CFC (chlorofluorowęglowodory) i HCFC (wododorochlorofluorowęglowodory), musiały zostać wycofane z rynku. Na ich miejsce opracowano mniej szkodliwe preparaty, które każdorazowo muszą być użytkowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i zasadami bezpieczeństwa. Zanim przejdę do kwestii naturalnych czynników chłodniczych, których eksploatacja obecnie nie podlega żadnym restrykcjom prawnym, warto przyjrzeć się bliżej wszystkim rodzajom czynników chłodniczych. Obecnie na rynku czynników chłodniczych wyróżniamy kilka podstawowych grup:

»»CFC, »»HCFC, »»HFC/HC/NH3, »»HFO.

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, substancje o wysokim potencjale niszczenia warstwy ozonowej zostały wycofane lub są stopniowo usuwane z obiegu. Nawet jeśli urządzenia starego typu nadal działają, korzystając z czynnika chłodniczego CFC, niedozwolone jest ich uzupełnianie tym właśnie materiałem.

Ponadprzeciętna efektywność!*

Miejsce szkodliwych czynników zastępują natomiast preparaty o bliskim zeru lub zerowym wpływie na warstwę ozonową, tj. czyn-

52% miejsca!

Oszczędność

niki syntetyczne. Najpopularniejszy podział czynników chłodniczych przedstawia tabela.

Naturalne czynniki chłodnicze – szanse rozwoju Wycofywanie czynników z grupy CFC i HCFC w krajach rozwiniętych zrodziło wątpliwości: jaki jest najlepszy zamiennik tego czynnika? Tutaj coraz więcej głosów pada na naturalne czynniki chłodnicze. Są to substancje, które powstały w wyniku procesów naturalnych, posiadające podobne właściwości, co tradycyjne czynniki, ale mające znikomy wpływ na efekt cieplarniany czy warstwę ozonową. Najpopularniejsze z nich to: czynnik R744, wszystkim znany jako zwykły dwutlenek węgla, R717, czyli amoniak, R290 – propan oraz izobutan R600a. Przyszłość naturalnych czynników chłodniczych (w tym popular-

Bosch Compress 7000i AW – kompaktowe urządzenia, zajmujące niewiele przestrzeni.

nego R290) jest obecnie tematem numer jeden wśród producentów pomp ciepła. Propan zdecydowanie jest warty uwagi, ponieważ ma doskonałe właściwości termodynamiczne, z tego względu znajduje

▶ wyjątkowa efektywność energetyczna (współczynnik COP do 5,1) ▶ rewolucyjny design ▶ łatwa i komfortowa obsługa – możliwość sterowania przez internet ▶ wyjątkowo cicha praca ▶ dla nowego budownictwa, modernizowanych obiektów oraz na wymianę dotychczasowego urządzenia

coraz większe zastosowane w powietrznych pompach ciepła. Pompa ciepła wykorzystująca propan R290 nie wymaga z kolei rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów – z racji tego, że nie zawiera związków chloru, fluoru i ma zerowy wpływ na środowisko. Ma on bowiem znikomy wpływ na efekt cieplarniany (GWP = zaledwie 3) oraz zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej (ODP = 0). Tymczasem użytkownicy konwencjonalnych pomp ciepła na gazy fluoropochodne, tj, R410A, R32, są zobowiązani do realizowania

www.bosch-termotechnika.pl

cyklicznych kontroli szczelności – te z kolei powinny być wykony-

Produkty zawierają fluorowane gazy cieplarniane. Szczegółowe dane w tym zakresie, zgodne z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 517/2014, są dostępne na stroniewww.bosch-termotechnika.pl. * Dane te odnoszą się do średniej w branży dla pomp ciepła powietrze/woda o mocy grzewczej wynoszącej około 8 kW (A-7 / W35).

wane przez uprawnionych instalatorów z certyfikatem. Dodatkowo

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

reklama

użytkownicy pomp, które zawierają określoną ilość czynnika chłod-

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA Zestawienie podstawowych grup czynników chłodniczych

powiedzieć o czynnikach ekologicznych, któ-

Grupa czynników

Rodzaje czynników ODP

Potencjał niszczenia warstwy ozonowej

re swoją sprawnością zaczynają dorównywać

CFC

R11, R12, R13, R114, R502, R503

wysoki

ne. Warto dodać, że obecnie w ofercie produ-

HCFC

R22, R123, R124, R401A, R403B, R408A

niższy niż w przypadku CFC

centów znajdziemy pompy na propan R290,

HFC/HC/NH3

R23, R32, R134a, R152a R290, R407c, R407f, R410A

niski

HFO

R1234yf, R1234ze, R448A, R449A, R450A, R452A, R513A

niski

Naturalne

R744, R717, R290, R600a

zerowy

konwencjonalnym pompom na gazy fluorowa-

które bardzo dobrze utrzymują moc grzewczą w niskich temperaturach zewnętrznych, z jednoczesnym zachowaniem wysokiej sprawności. Gwarantują one również komfortową i bezproblemową eksploatację, z racji tego, że w większości przypadków pompy oparte na czynniku R290 to pompy typu m onoblok. W odróżnieniu od konstrukcji typu split, pompy ciepła typu monoblok to urządzenia hermetycznie zamknięte. Oznacza to, że wewnętrzne układy zawierające czynnik chłodniczy są w nich zamontowane fabrycznie i producent dokonał w nich próby szczelności. Instalacja monobloków jest możliwa bez uprawnień f-gazowych i nie wymaga okreso-

Fot.Fot. Viessmann Viessmann

wych prób szczelności. Z tego względu zainteresowanie tymi urządzeniami może w naj-

niczego, mogą mieć obowiązek rejestracji

W najbliższej przyszłości stosowanie czyn-

bliższej przyszłości rosnąć, zwłaszcza jeśli

urządzeń w Centralnym Rejestrze Operatorów

ników chloro- i fluoropodobnych, czyli tzw.

pojawią się kolejne restrykcje ze strony Unii

(CRO) i prowadzenia dokumentacji w postaci

f‑gazów, będzie wiązało się z coraz większymi

Europejskiej w sprawie gazów cieplarnianych

tzw. elektronicznych kart urządzeń.

zaostrzeniami prawnymi. Tego nie możemy

i ich wpływu na środowisko. reklama

ALEZIO S V200 Inverterowa pompa ciepła powietrze/woda składa się z zespołu zewnętrznego i modułu wewnętrznego MIV-4S...V200 i podgrzewacza c.w.u. o pojemności 177 l. Dostępne moce od 4,5 do 16 kW. Praca do temperatury zewnętrznej –20°C (–15°C przy mocy 4,5 i 6 kW). Zasilanie elektryczne jednofazowe w modelach MR lub trójfazowe w TR; Klasa efektywności energetycznej: do A++ dla c.o. oraz A dla c.w.u.; COP w trybie grzania do 5,11 przy +7/+35°C. Ograniczenie prądu rozruchowego dzięki technice inverter; Zespół zewnętrzny zawiera: sprężarkę modulującą typu Twin Rotary lub scroll (technologia DC Inverter), parownik stanowiący zespół miedzianych rurek i aluminiowych lamel, jeden lub dwa ciche wentylatory osiowe pracujące ze zmienną prędkością, separator cieczy oraz zbiornik ciekłego czynnika, elektroniczny zawór rozprężny, filtr i presostaty zabezpieczające wysokiego i niskiego ciśnienia. Moduł hydrauliczny wewnętrzny MIV-4S…V200 dostępny w dwóch wersjach: MIV-4S/E V200 dla wspomagania zintegrowaną grzałką elektryczną o mocy 3 lub 6 kW zasilanej prądem jednofazowym albo o mocy 3, 6 lub 9 kW zasilanej prądem trójfazowym oraz MIV-4S/H V200 dla wspomagania hydraulicznego przez kocioł. Podgrzewacz ciepłej wody użytkowej o pojemności 177 l, emaliowany z wężownicą, z przewodami połączeniowymi z MIV-4S, chroniony antykorozyjnie anodą magnezową. 5 lat gwarancji.

KALIKO TWH 200 E, 300 E, 300 EH Termodynamiczny akumulacyjny podgrzewacz wody do ustawienia na podłodze. Wszystkie modele wyposażone w grzałkę elektryczną o mocy 2,4 kW. Model TWH 300 EH z wymiennikiem ciepła do podłączenia wspomagania hydraulicznego z instalacji solarnej lub kotła. Podgrzew c.w.u. do temperatury 65°C w czasie krótszym niż 8 godzin. Prosty montaż i niewielkie gabaryty; Klasa efektywności energetycznej: A+ dla c.w.u. Możliwe wykorzystanie powietrza z pomieszczenia lub z zewnątrz do –5°C. Zasobnik emaliowany, chroniony anodą tytanową, o pojemności 215, 260 lub 270 l. Sprężarka rotacyjna. Parownik wykonany z miedzianych rurek z aluminiowymi lamelami. Skraplacz aluminiowy nawinięty na płaszcz zasobnika. Regulator posiadający możliwość programowania, różne tryby pracy, sterowanie wspomagania i funkcja ochrony przed bakteriami legionella. Przenośny wyświetlacz do zamontowania w dowolnym miejscu.

www.dedietrich.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

BDR THERMEA GROUP

AKCJA TERMOMODERNIZACJA – POMPY CIEPŁA

COMPRESS 7000i AW Dolne źródło ciepła: powietrze zewnętrzne; Górne źródło ciepła: instalacja c.o. i c.w.u.; Zakres mocy cieplnej dla typoszeregu: od 6 do 14 kW; Zakres mocy chłodniczej dla typoszeregu: od 6,7 do 12,0 kW przy A35/W7; Pobór mocy elektrycznej: od 0,94 do 1,84 kW; COP dla temp. 2/35°C: do 4,9; Typ sprężarki: podwójna rotacyjna; Sterowanie – funkcje: wbudowany regulator pogodowy z wyświetlaczem w języku polskim, funkcja grzania, chłodzenia i podgrzewania c.w.u.; możliwość sterowania do 4 obiegów grzewczych z mieszaczem, sterowanie podgrzewania basenu i kolektorami słonecznymi. Możliwe sterowanie przez aplikację komórkową Bosch EasyRemote; Cechy szczególne: pompa ciepła z modulowaną mocą grzewczą, rewersyjna. Układ chłodniczy wyposażony w dwa elektroniczne zawory rozprężne. Cztery rodzaje modułów wewnętrznych wyposażonych w: dogrzewacz elektryczny 9 kW (oprócz modelu do współpracy z kotłem), energooszczędna pompa obiegowa, moduł do komunikacji przez Internet, naczynie przeponowe. W komplecie z pompą ciepła dostarczane są czujniki temp.: zewnętrznej, instalacji grzewczej, c.w.u. Gwarancja: do 5 lat.

COMPRESS 6000 LW Dolne źródło ciepła: pionowy i poziomy kolektor gruntowy; Górne źródło ciepła: instalacja c.o. i c.w.u.; Zakres mocy cieplnej dla typoszeregu: od 6 do 17 kW; Zakres mocy chłodniczej dla typoszeregu: od 4,5 do 13,4 kW; Pobór mocy elektrycznej: od 1,3 do 3,7 kW; COP dla temp. 0/35°C: od 4,4 do 4,8; Typ sprężarki: scroll; Sterowanie – funkcje: wbudowany regulator, pogodowy z wyświetlaczem w języku polskim, sterowanie 2 obiegami grzewczymi (1 z mieszaczem i 1 bez mieszacza), z możliwością rozbudowy o 2 kolejne obiegi grzewcze z zaworami mieszającymi, obiegiem c.w.u. oraz pracą wbudowanego 3-stopniowego dogrzewacza elektrycznego, funkcja dogrzewania basenu, chłodzenia pasywnego, funkcja płynnego rozruchu, funkcja wygrzewania jastrychu; Cechy szczególne: jednofunkcyjna pompa ciepła z wbudowanym zaworem przełączającym c.o./c.w.u., z 3-stopniowym dogrzewaczem elektrycznym o mocy maks. 9 kW, energooszczędnymi pompami obiegowymi solanki i obiegu grzewczego klasy A, w komplecie z filtrami dolnego i górnego źródła ciepła oraz czujnikami temperatury zewnętrznej i instalacji grzewczej, model LWM wyposażony jest we wbudowany zasobnik c.w.u. o pojemności 185 litrów. Gwarancja: do 5 lat.

COMPRESS 4000 DW Pompy ciepła Bosch Compress CS4000, to unikatowe połączenie pompy ciepła i zasobnika ciepłej wody, za pomocą którego można wykorzystać darmową energię zawartą w powietrzu do podgrzewania c.w.u. Oszczędności przy eksploatacji mogą sięgać nawet 70% w porównaniu z innymi źródłami ciepła dzięki wysokiej sprawności działania; Zakres temperatur pracy: od +5 do +35°C; Współczynnik COP: 2,83; Temp. ciepłej wody: do 60°C bez użycia grzałki; Cechy szczególne: pompa ciepła może być zasilana energią elektryczną przez instalację fotowoltaiczną, połączenie z innymi źródłami ciepła, np. kotłem lub instalacją solarną poprzez wężownicę o dużej powierzchni wymiany ciepła, zasobnik emaliowany o pojemności 200 lub 250 l zabezpieczony anodą, duży wyświetlacz LCD, 3 czasowe programy pracy, elektroniczny pomiar temperatury, funkcja dezynfekcji termicznej, funkcja wakacyjna, funkcja „anty freeze” – zabezpieczenie przed zamarznięciem wody w zasobniku, cicha praca, nowoczesny wygląd. Gwarancja: do 5 lat.

COMPRESS 5000 DW Bosch Compress CS5000 DW 270-3 CFO, to unikatowe urządzenie łączące pompę ciepła i zasobnik ciepłej wody, za pomocą którego można wykorzystać darmową energię zawartą w powietrzu, bez względu na temperaturę, do podgrzewania ciepłej wody. Pompa może pracować do temperatury powietrza –10°C. Ta unikalna cecha sprawia, że jest to wyjątkowe urządzenie na rynku – może funkcjonować bez dodatkowego źródła ciepła; Zakres temperatur pracy: od –10 do +35°C; Współczynnik COP: 2,95; Temp. ciepłej wody: do 60°C bez użycia grzałki; Cechy szczególne: pompa ciepła może być zasilana energią elektryczną przez instalację fotowoltaiczną, połączenie z innymi źródłami ciepła, np. kotłem lub instalacją solarną poprzez wężownicę o dużej powierzchni wymiany ciepła, zasobnik emaliowany o pojemności 270 l zabezpieczony anodą, duży wyświetlacz LCD, 3 czasowe programy pracy, elektroniczny pomiar temperatury, funkcja dezynfekcji termicznej, funkcja wakacyjna, funkcja „anty freeze” – zabezpieczenie przed zamarznięciem wody w zasobniku, cicha praca, nowoczesny wygląd. Gwarancja: do 5 lat.

www.bosch-termotechnika.pl termotechnika@pl.bosch.com Infolinia: 801 600 801

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

AKCJA TERMOMODERNIZACJA – POMPY CIEPŁA VITOCAL 200-S Powietrzna pompa ciepła typu powietrze/woda, w wersji split, przeznaczona do ogrzewania i chłodzenia nowych i modernizowanych budynków. W tym celu wykorzystuje czystą, darmową energię odnawialną skumulowaną w powietrzu. Pozwala dzięki temu stworzyć energooszczędny i przyjazny środowisku system grzewczy. Cechy szczególne: Moc grzewcza: od 2,44 (min. moc najsłabszej pompy) do 14,7 kW (przy A7/W35). Niskie koszty eksploatacji dzięki wysokiemu współczynnikowi efektywności COP do 5,0 (A7/W35). Maksymalna temperatura na zasilaniu do 55°C przy temp. zewnętrznej –15°C. Cicha praca umożliwiająca zastosowanie pompy ciepła m.in. na osiedlach domów szeregowych – 40 dB(A). Ogrzewanie i chłodzenie w jednym urządzeniu dzięki odwracalnemu obiegowi chłodniczemu. Łatwy w obsłudze regulator Vitotronic z tekstowym wyświetlaczem graficznym. Możliwość sterowania instalacją grzewczą przez Internet za pośrednictwem darmowej aplikacji ViCare App i modułu Vitoconnect. Możliwość zasilania prądem z instalacji fotowoltaicznej i regulowania pracy urządzeń wentylacyjnych Viessmann. Klasa efektywności energetycznej od 3,0 do 5,6 kW: A++ /A+, 7,7 do 9,06 kW: A+++/A++ (temp. zasilania 35/55°C). Łatwy i szybki montaż.

VITOCAL 200-A Pompa ciepła powietrze/woda Vitocal 200-A, w wersji monoblok, wykorzystuje ekologiczne i bezpłatne ciepło zawarte w powietrzu. Jest dostępna w wersji tylko do ogrzewania lub też do ogrzewania i chłodzenia. Cechy szczególne: Moc grzewcza: od 2,44 (min. moc najsłabszej pompy) do 14,7 kW (przy A7/W35). Niskie koszty eksploatacji dzięki wysokiemu współczynnikowi efektywności COP do 5,0 (A7/W35). Maksymalna temperatura zasilania: do 60°C przy temp. zewnętrznej –10ºC. Ogrzewanie i chłodzenie jednym urządzeniem dzięki odwracalnemu układowi. Wyjątkowo cicha praca urządzenia dzięki zastosowaniu technologii Advanced Acoustic Design (AAD) – idealna do stosowania także w osiedlach domów szeregowych – 40 dB(A). Monoblokowa jednostka wewnętrzna z wysokoefektywną pompą obiegową, trójdrożnym zaworem przełączającym, przepływowym podgrzewaczem wody grzewczej, armaturą zabezpieczającą i regulatorem. Zintegrowany 220-litrowy pojemnościowy podgrzewacz c.w.u. (model Vitocal 222-A). Regulator Vitotronic 200 umożliwia sterowanie instalacją grzewczą przez Internet za pośrednictwem darmowej aplikacji ViCare App i modułu Vitoconnect. Ponadto możliwa jest kombinacja z urządzeniami do centralnej wentylacji mieszkań Vitovent. Klasa efektywności energetycznej od 3,0 do 5,6 kW: A++ /A+, 7,7 do 9,06 kW: A+++/A++ (temp. zasilania 35/55°C). Łatwy i szybki montaż.

www.viessmann.pl tel. 801 00 2345

AIR PREMIUM Kompaktowa pompa ciepła Termet Air Premium powietrze/woda, typu monoblok, może służyć zarówno do ogrzewania domu, jak i do podgrzania ciepłej wody użytkowej w zbiorniku. Cechy szczególne: Moc grzewcza: 8,44 kW (przy A7/W35). Wysoki współczynnik COP – 4,13 (przy A7/W35). Klasa efektywności energetycznej do A++ (przy A7/W35). Wentylator o specjalnie wyprofilowanych łopatkach zmniejszających generowany hałas (tzw. efekt SOWY). Wysokoefektywna sprężarka typu scroll. Minimalna temperatura powietrza –20°C. Elektroniczny zawór rozprężny. Regulator COMPIT w zestawie z pompą ciepła. Gwarancja do 5 lat.

www.termet.com.pl doradztwo@termet.com.pl Infolinia: 74 85 60 801

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

AKCJA TERMOMODERNIZACJA – POMPY CIEPŁA LOGATHERM WSW 196iT Dolne źródło ciepła: sondy pionowe lub poziome wymienniki gruntowe; Górne źródło ciepła: instalacja c.o. i c.w.u. – min./max temp. zasilania 20/63°C; Zakres mocy cieplnej: 3–12 kW; Zakres mocy chłodniczej dla typoszeregu: 8,6 kW; Pobór mocy elektrycznej: -; COP dla temp. 0/35°C: 4,7; Typ sprężarki: podwójna rotacyjna; Sterowanie – funkcje: wbudowany regulator pogodowy z wyświetlaczem w języku polskim, sterowanie 1 obiegiem grzewczym z możliwością rozbudowy o 3 kolejne obiegi grzewcze z zaworami mieszającymi, obiegiem c.w.u., funkcja ogrzewania basenu (opcja), współpraca z instalacją fotowoltaiczną, funkcja wygrzewania jastrychu; Cechy szczególne: modulowana moc grzewcza, unikatowe wzornictwo, zdalne sterowanie poprzez aplikację Buderus MyDevice, wbudowany zasobnik c.w.u. ze stali nierdzewnej, dogrzewacz elektryczny o mocy max 9 kW, energooszczędnymi pompami obiegowymi glikolu i obiegu grzewczego, w komplecie z filtrami dolnego i górnego źródła oraz czujnikami temperatury zewnętrznej i instalacji grzewczej. Gwarancja: do 5 lat.

LOGATHERM WLW AR Dolne źródło ciepła: powietrze zewnętrzne; Górne źródło ciepła: instalacja c.o. i c.w.u.; Zakres mocy cieplnej dla typoszeregu: od 6 do 14 kW; Zakres mocy chłodniczej dla typoszeregu: od 6,7 do 12,0 kW przy A35/W7; Pobór mocy elektrycznej: od 0,94 do 1,84 kW; COP dla temp. 2/35°C: 4,9; Typ sprężarki: podwójna rotacyjna; Sterowanie – funkcje: wbudowany regulator pogodowy z wyświetlaczem w języku polskim, funkcja grzania, chłodzenia i podgrzewania c.w.u.; możliwość sterowania do 4 obiegów grzewczych z mieszaczem, sterowanie podgrzewania basenu i kolektorami słonecznymi. Możliwe sterowanie przez aplikację Buderus MyDevice; Cechy szczególne: pompa ciepła z modulowaną mocą grzewczą, rewersyjna. Front obudowy jednostki wewnętrznej wykonany ze szkła tytanowego, dostępna w kolorze białym lub czarnym. Układ chłodniczy wyposażony w dwa elektroniczne zawory rozprężne. Cztery rodzaje modułów wewnętrznych wyposażonych w: dogrzewacz elektryczny 9 kW (oprócz modelu do współpracy z kotłem), energooszczędną pompę obiegową, moduł do komunikacji przez Internet, naczynie przeponowe. W komplecie z pompą ciepła dostarczane są czujniki temp.: zewnętrznej, instalacji grzewczej, c.w.u. Gwarancja: do 5 lat.

LOGATHERM WPT Pompy ciepła Logatherm WPT efektywnie wykorzystują bezpłatną energię z powietrza do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Urządzenia mogą współpracować z innymi systemami grzewczymi, a ich montaż jest niezwykle łatwy. Oprócz tego mają dodatkową zaletę – mogą zapewnić przyjemny chłód w upalne dni. Do wyboru są cztery modele, z których trzy o pojemnościach 200 i 250 litrów pracują do temperatury powietrza 5°C, a czwarty model 270 nawet do –10°C; Współczynnik wydajności COP: 2,5–2,95; Moc grzewcza zintegrowanej grzałki elektrycznej: 2,0 kW; Temperatura robocza powietrza: od +5 do +35°C, od –10 do +35°C (model WPT 270); Pojemność podgrzewacza pojemnościowego c.w.u.: 193–260 l; Powierzchnia wymiennika ciepła (wbudowana wężownica): 1,0 m2; Maks. temp. c.w.u. bez grzałki/z grzałką elektryczną: 60/70°C; Zasilanie elektryczne: 230 V; Pobór mocy elektrycznej pompa ciepła/pompa ciepła + grzałka elektryczna: 0,6/2,6 kW; Cechy szczególne: elektroniczny wyświetlacz, programowanie godzin pracy urządzenia, dezynfekcji termicznej, programowanie pompy ciepła do współpracy z innymi źródłami ciepła, oszczędne działanie oraz wysoka sprawność, łatwy montaż hydrauliczny i elektryczny, obudowa pozwalająca na podłączenia kanałów powietrznych, dzięki czemu powietrze można pobierać z innych pomieszczeń, wbudowana w zasobnik c.w.u. wężownica pozwalająca na połączenie z innymi źródłami ciepła, np. instalacją solarną, kotłem na gaz, olej lub paliwo stałe, wysoka jakość wykonania, nowoczesny wygląd. Gwarancja: do 5 lat.

www.buderus.pl biuro@buderus.pl Infolinia: 801 777 801

promocja

...w nowej odsłonie! 54

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

BUDOWA

Elektronarzędzia akumulatorowe cz. 1 Na co zwrócić uwagę przy wyborze?

mgr inż. Karol Kuczyński

Elektronarzędzia akumulatorowe najczęściej kojarzą się z wiertarko-wkrętarką, a obecnie dostępnych jest wiele rozwiązań, od specjalizowanych narzędzi akumulatorowych, kluczy udarowych, wiertarko-wkrętarek wyposażonych w udar, po urządzenia wielofunkcyjne wyposażone w wymienne nasadki. Narzędzia typu „3w1” czy „5w1” oferują nasadki: kątowe, proste, mimośrodowe oraz z elastycznym przeniesieniem momentu obrotowego, a także z uchwytem SDS-plus, pełniącym funkcję młota udarowo ‑obrotowego [1, 2]. Decydując się na konkretne rozwiązanie elektronarzędzi, należy, oprócz konkretnego typu urządzenia, wybrać typ silnika oraz napięcie, a także pojemność zastosowanego akumulatora. Silnik

obciążeniu elektronarzędzia. Natomiast silnik

System elektronicznej ochrony ogniw ECP

Od zastosowanych rozwiązań w konstrukcji

bezszczotkowy nie posiada szczotek węglo-

(Electronic Cell Protection) skutecznie chro-

i technologii danego elektronarzędzia zależą

wych i komutatora. Dzięki temu ogranicza

ni akumulator nie tylko przed przeciążeniem,

trwałość i wydajność urządzenia. Te z kolei

się straty związane z działaniem komutatora

lecz także przed przegrzaniem i całkowitym

wpływają znacząco na jakość sprzętu oraz

oraz nie ma konieczności wymiany szczotek.

rozładowaniem ogniw Li-Ion, co może dopro-

komfort pracy. Mając na uwadze wszystkie te

Zaleta braku szczotek zapewnia możliwość

wadzić do ich uszkodzenia.

parametry, fachowcy coraz częściej decydują

pracy silnika przy bardzo dużym zapyleniu,

System ERC (Electronic Rotation Control)

się na zakup narzędzi wyposażonych w sil-

co nie obniża jego trwałości. Przekłada się to

zwiększa komfort i bezpieczeństwo podczas

niki bezszczotkowe. Dzięki nim możliwe jest

na znacznie dłuższy czas pracy oraz mniejsze

pracy elektronarzędzi akumulatorowych wy-

zwiększenie mocy i wydajności silnika przy

zużycie akumulatora, co jest bardzo wygod-

korzystujących ruch obrotowy. W przypadku

obniżeniu jego rozmiarów oraz masy. Co to

ne – nie potrzeba ładować go tak często, jak

wykrycia przez wbudowany czujnik przyspie-

oznacza w praktyce? Można wykonać pracę

sprzętu wykorzystującego tradycyjną techno-

szenia zablokowania osprzętu, np. w wyniku

szybciej, a zmęczenie związane z użytkowa-

logię szczotkową. Ponadto zużywa się wol-

skrzywienia wiertła w materiale lub natrafie-

niem lżejszego i mniejszego urządzenia jest

niej, co ogranicza koszty związane chociażby

nia na twardy element w drewnie lub murze,

znacznie mniejsze.

z wymianą szczotek, a w końcu i całego sil-

silnik natychmiast wyłącza się, co zmniejsza

nika [1, 2].

ryzyko wystąpienia odrzutu, który mógłby

Większość dotychczas stosowanych urządzeń wyposażana była w silniki szczotkowe. Silnik taki posiada szczotki węglowe, które poprzez komutator wprawiają w ruch obroto-

Systemy wspomagające pracę

spowodować obrażenia operatora.

Akumulatory

wy wirnik. Część energii marnuje się poprzez

Praktycznie każdy producent elektronarzędzi

Akumulatory

działanie komutatora i iskrzenie szczotek przy

ma swoje rozwiązania [1, 2]. Na uwagę za-

choć w większości ustąpiły miejsca akumu-

sługują systemy: SVC, EMP, ECP i ERC. Co

latorom niklowo-wodorkowym, technologia

kryje się pod tymi tajemniczymi skrótami?

Ni-Cd ma swoje unikatowe zalety, dzięki

System Vibration Control (SVC) zapewnia

którym tego typu ogniwa wciąż są wykorzy-

tłumienie drgań i zwiększa komfort pracy

stywane w niektórych urządzeniach elektro-

w czasochłonnych pracach z użyciem urzą-

nicznych: aparaturze medycznej, systemach

dzeń typu młotowiertarki, klucze udarowe

łączności, np. wojskowych, urządzeniach

i wiertarko-wkrętarki.

pomiarowych i sterowania. Do ich głównych

Wybierając jeden system, możemy pracować na nawet 250 różnych narzędziach (w przypadku MILWAUKEE®), używając tego samego akumulatora Fot. Milwaukee

Fot. Milwaukee

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

niklowo-kadmowe

(Ni-Cd),

W wiertarko-wkrętarkach i elektrycznych

atutów niewątpliwie można zaliczyć: wysoką

kluczach udarowych stosowane są funkcje

odporność na głębokie rozładowanie, trwa-

EMP chroniące silnik przed przeciążeniem

łość i niezawodność. Odporność na starzenie

w ekstremalnych sytuacjach i wydłużające

się w wysokich temperaturach, złe warunki

jego żywotność.

pracy (wibracje oraz skrajne temperatury od

www.ekspertbudowlany.pl

Poznaj narzędzia MILWAUKEE®

WWW.MILWAUKEETOOL.PL

NARZĘDZIA DEDYKOWANE PROFESJONALISTOM

BARDZIEJ KOMPAKTOWE*

BARDZIEJ WYDAJNE*

LŻEJSZE*

3 INNOWACYJNE TECHNOLOGIE MILWAUKEE®

W 1 SYSTEMIE

PONAD

URZĄDZEŃ

*W porównaniu z poprzednią technologią generacji MILWAUKEE®. Rezultaty zależą od napięcia, narzędzia i zastosowania.

BUDOWA

Kompaktowe narzędzia akumulatorowe ułatwiają pracę w trudno dostępnych miejscach Fot. Milwaukee

wywania akumulatora do samego końca.

swojej masy. Zastosowanie jonów litu pozwo-

Ogniwo w swoisty sposób „zapamiętuje”, ile

liło ustabilizować baterie, tworząc bezpiecz-

energii zostało wykorzystane podczas jedne-

ne rozwiązanie. Jedynym ograniczeniem jest

go cyklu pracy i w ten sposób może po pew-

zabezpieczenie przed zbyt głębokim rozła-

nym czasie zacząć wykazywać (realną lub

dowaniem oraz zapewnienie odpowiedniego

pozorną) utratę pojemności. Warto jednak

ładowania prądem i napięciem, aby nie prze-

wspomnieć, że utrata pojemności w przy-

ładować oraz nie przekroczyć temperatury

padku akumulatorów niklowo-kadmowych

zapłonu ogniwa wynoszącej około 70ºC [3].

często wiąże się przede wszystkim ze słabą

Technologia litowo-jonowa wciąż się roz-

jakością ogniw. Ogniwa Ni-Cd wypierane są

wija, sukcesywnie dominując poszczególne

przez nowsze technologie, takie jak: niklo-

branże – szczególnie urządzenia przenośne.

wo-wodorkowa (Ni-MH) oraz litowo-jonowa

Niewątpliwą jej zaletą jest szybkie ładowa-

(Li-Ion), w których ogniwa mają wyższą po-

nie, brak efektu pamięci oraz wysokie napię-

jemność i mniejszą masę [3].

cie jednostkowe, przekładające się na dużą

–40 do +70ºC) i przeładowanie sprawia, że

Konstrukcja akumulatorów niklowo-wo-

wydajność baterii. Eksperci pracują nad

są dobrym i stabilnym źródłem energii w trud-

dorkowych jest bardzo zbliżona do kon-

usprawnieniami związanymi z wykorzysta-

nych warunkach eksploatacji, np. w strefach

strukcji akumulatorów niklowo-kadmowych

niem chociażby grafenu. W wyniku rosnące-

zagrożonych wybuchem (akumulatory Ni-Cd

– w technologii niklowo-wodorkowej anoda

go zapotrzebowania na ogniwa litowo-jono-

nie mają tendencji do zapłonu przy wysokich

jest wykonana ze stopu metali (niklu, ma-

we, na całym świecie trwają zaawansowane

temperaturach) [3].

gnezu, manganu, kobaltu i aluminium), a nie

badania w zakresie odzyskiwania litu ze zu-

kadmu. Ogniwa Ni-MH są odpowiedzią na

żytych akumulatorów Li-Ion oraz recyklingu

zarzuty kierowane w stronę ogniw Ni-Cd

samych ogniw [3].

i wykorzystywania przy ich produkcji szko-

Modułowy system składowania z elementami takimi jak odkurzacz czy nawet radio z ładowarką Fot. Milwaukee

dliwych związków kadmu. W ten sposób

Ładowanie bezprzewodowe

powstała technologia przyjaźniejsza środowi-

Inteligentne ładowarki bezprzewodowe za-

sku, jak również wydajniejsza pod względem

pewniają komunikację pomiędzy ładowarką

pojemności i gęstości energii [3].

a akumulatorem, uruchamiają proces łado-

Akumulatory niklowo-wodorkowe w znacz-

wania i dopasowują go do aktualnego sta-

nej mierze wyparły akumulatory niklowo-ka-

nu akumulatora. Gwarantuje to ładowanie

dmowe ze względu na kilka różnic, dających

akumulatora zawsze we właściwym zakresie

przewagę nad poprzednikami: większą po

temperatur i wydłuża jego żywotność. Jed-

jemność akumulatorów (o około 30%), prawie

nym z elementów rozwiązania systemowego

trzykrotnie większą gęstość energii w akumu-

jest ramka, szczególnie przydatna do zasto-

latorach tego samego rozmiaru oraz mniejszą

sowań stacjonarnych, którą można zamonto-

wrażliwość na tzw. efekt pamięci [3].

wać na ławach roboczych, regałach lub in-

Akumulatory litowo-jonowe (Li-Ion) to

nych powierzchniach roboczych. Ramka jest

Akumulatory niklowo-kadmowe, jak każ-

jedno z najnowszych rozwiązań wśród ogniw

uniwersalnym, bezpiecznym uchwytem dla

de źródło energii, mają również swoje wady.

ładowalnych. Zostały stworzone z myślą

ładowarki, akumulatora i narzędzia. Łado-

Z jednej strony warto wspomnieć o ich ten-

o urządzeniach przenośnych, a więc kluczo-

warki są bardzo wytrzymałe i nie są wyposa-

dencji do samorozładowania, wykorzystywa-

wymi aspektami były redukcja masy i gaba-

żone w odkryte styki, co zabezpiecza je przed

niu szkodliwego kadmu i oczywiście efekcie

rytów źródła zasilania. Z tych powodów lit

pyłem i innymi zanieczyszczeniami, a także

pamięciowym, wokół którego na przestrzeni

stał się oczywistym wyborem – jest to jeden

zwiększa bezpieczeństwo użytkowania [2].

lat utworzyło się wiele mitów. Efekt pamię-

z najlżejszych metali, mogący jednocześnie

ci wiąże się z brakiem regularnego rozłado-

dostarczyć najwięcej energii w stosunku do

Podsumowanie Elektronarzędzia akumulatorowe wyposażone w silniki bezszczotkowe oraz akumulatory litowo-jonowe o pojemności 2 Ah są już praktycznie standardem. Elektronarzędzie wyposażone w dwa akumulatory Li-Ion o pojemności 5–8 Ah zapewniają pracę prawie cały dzień. W kolejnym artykule skupimy się na nietypowych rozwiązaniach oraz ich praktycznych zastosowaniach.

Literatura 1. Materiały firmy Milwaukee. Jeden typ akumulatora można stosować w kilku elektronarzędziach Fot. Bosch

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

2. Materiały firmy Bosch. Urządzenie wielofunkcyjne

www.ekspertbudowlany.pl

Fot. Bosch

3. Materiały firmy Wamtechnik.

BUDOWA Marka MILWAUKEE® od lat stawia wydajność i bezpieczeństwo użytkowników jako swój największy priorytet podczas projektowania i wdrażania technologicznych rozwiązań. Producent urządzeń bezprzewodowych systemów M18™ oraz M12™ wprowadził kolejną innowację – System MX FUEL™, którego celem jest rewolucja rynku lekkiego sprzętu budowlanego, zapewniająca niezrównaną wydajność, skrócenie czasu pracy, eliminację emisji trujących spalin, redukcję hałasu oraz poziomu wibracji, a także gwarancję wysokiej trwałości urządzeń przy rezygnacji z konieczności konserwacji maszyn.

akumulatorowe urządzenia dla najbardziej wymagających profesjonalistów

rojektując pierwsze urządzenia w ra-

ni kompatybilnych z akumulatorami MX

bez narażania się na ból głowy, wdychanie

mach tego systemu akumulatoro-

FUEL™ REDLITHIUM™.

oparów benzyny czy spalin. Według badań

wego, MILWAUKEE® wybrało jedne

z najbardziej wymagających narzędzi, prze-

Zero emisji spalin

producenta, porównując MX FUEL™ do bezpośrednich spalinowych konkurentów, w ciągu jednego roku użytkownik może zmniejszyć

kraczając techniczne możliwości sprzętów

Na placu budowy MX FUEL™ dostarcza

spalinowych i przewodowych oraz na nowo

moc dorównującą mocy urządzeniom spali-

poziom emitowanego CO2 do atmosfery aż

definiując zakres użycia urządzeń akumula-

nowym, ale bez emisji szkodliwych spalin.

o 526 kg.

torowych na placach budowy. Obecnie urzą-

Celem producenta było sprzyjanie poprawie

Niepotrzebne staje się również stosowanie

dzenia dostępne w systemie MX FUEL™ to

zdrowia oraz zwiększenie bezpieczeństwa

dodatkowych urządzeń wentylujących i re-

młot wyburzeniowy, wiertnica diamentowa,

w miejscu pracy poprzez zmniejszenie śla-

gularna konserwacja maszyn. MX FUEL™

przecinarka do betonu, przepychacz do rur

du węglowego i eliminację niebezpiecznych

oszczędza czas użytkownika poświęcany

oraz maszt oświetleniowy.

zanieczyszczeń. Dzięki temu rozwiązane

na problematyczny rozruch maszyn spali-

zostały także problemy dotyczące zastoso-

nowych, przygotowanie mieszanki paliwo-

wania urządzeń spalinowych w zamkniętych

wo-olejowej, jej składowanie i uzupełnianie

Producent zapewnia ochronę inwestycji użyt-

pomieszczeniach (oraz w tunelach czy głębo-

w urządzeniach roboczych. Maszyny nale-

kowników sprzętu marki MILWAUKEE® po-

kich wykopach), w których bez obaw można

żące do systemu MX FUEL™ są gotowe do

przez gwarancję dalszych innowacji, w peł-

stosować urządzenia systemu MX FUEL™

pracy od razu po naciśnięciu włącznika.

Szeroka gama produktów

SYSTEM MX FUEL MILWAUKEE

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

BUDOWA

Technologia MX FUEL™

troniki w branży, który chroni urządzenia

Urządzenia MX FUEL™ są zasilane przez

Najważniejsze zalety systemu MX FUEL™ to:

dzięki najlepszemu w swojej klasie moni-

bezszczotkowy silnik POWERSTATE™, któ-

silnik POWERSTATE™ –

torowaniu termicznemu i przeciążeniowe-

rego konstrukcja zawiera najwyższej jakości

mu,

magnesy z metali ziem rzadkich zapewnia-

»»bezszczotkowy

zaprojektowany specjalnie do każdego z urządzeń MILWAUKEE® i zoptymali-

»»akumulator REDLITHIUM™ – lider branży

zowany pod kątem idealnego połączenia

w technologii litowo-jonowej. Opatento-

tryczne nie wymagają częstej konserwacji,

wydajności, mobilności i produktywności.

wana konstrukcja chroni przed upadkami,

ponieważ zbudowane są z niewielu części,

Konstrukcja silnika zawiera najwyższej

wodą i trudnymi warunkami otoczenia,

które mogą ulec zniszczeniu podczas aplika-

jakości magnesy z metali ziem rzadkich,

a solidna elektronika optymalizuje wydaj-

cji. MX FUEL™ redukuje więc ryzyko niepo-

co zapewnia optymalną wydajność urzą-

ność dla każdej kombinacji urządzenia

prawnego użytkowania narzędzia,

dzenia,

i akumulatora.

»»inteligentny

system REDLINK™ PLUS™

– najbardziej zaawansowany system elek-

jących wyjątkową wydajność. Silniki elek-

Bezprzewodowe urządzenia MX FUEL™ to początek rewolucji na rynku lekkich na-

Konserwacja

rzędzi budowlanych. Urządzenia z gamy

Korzystanie z urządzeń MX FUEL™ elimi-

produktowej MX FUEL™ redukują wibrację,

nuje konieczność korzystania z mieszkanki

minimalizują konieczność częstej konserwa-

paliwowo-olejowej, co znacznie zmniejsza

cji i zwiększają bezpieczeńtwo użytkownika,

koszty użytkowania. MX FUEL™ przyczynia

znacząco wpływając na jego bezpieczeństwo

się również do redukcji kosztów związanych

i produktywność pracy.

z eksploatacją urządzeń z silnikami spalinowymi. Podczas aplikacji wiele części takich urządzeń ulega zniszczeniu, np. świece zapłonowe, filtry paliwa, gaźniki, filtry powietrza, paski napędowe i przewody rozruchowe. Istnieje również kilka potencjalnych problemów związanych z wlewem mieszanki paliwowo-olejowej do urządzenia z silnikiem dwusuwowym, np. nieodpowiednie proporcje wlanych płynów lub ich brak. EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

www.milwaukeetool.pl https://www.linkedin.com/company/ milwaukee-polska/

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

BUDOWA

Naprawa uszkodzeń tarasów i balkonów – liczy się kompleksowość Tekst i ilustracje: mgr inż. Maciej Rokiel

Taras czy balkon to nie tylko hydroizolacja, ale także termoizolacja, a gdy dodamy do tego schody, pojawiają się zagadnienia konstrukcyjne. W przypadku tarasów „łączonych”, tzn. gdy przylegają do siebie np. taras nadziemny i naziemny, połączone do tego schodami, należy mieć na uwadze także zagadnienia związane z hydroizolacjami ścian pod tarasem nadziemnym oraz samych schodów, zwłaszcza przy połączeniu z tarasem nadziemnym i naziemnym.

Naprawa tarasu – studium przypadku Zacznijmy od pozornie prostego przypadku. Niewielki taras nad pomieszczeniem nieogrzewanym, przyległy do budynku mieszkalnego. Pod tarasem znajduje się pomieszczenie, w którym panują warunki takie, jak na zewnątrz (otwór na drzwi wejściowe). Z tarasu schody prowadzące na taras na gruncie. Schematyczny przekrój pokazano na rys. 1, 2. Przyczyn uszkodzenia okładziny ceramicznej może być kilka (fot. 1), ale nie to

owyższe zagadnienia stają się istotne,

gradację ww. elementów próbuje się „ma-

jest tu najistotniejsze. Naprawa nie może po-

tzn. zaczyna się zwracać na nie uwa-

skować problemy”. Niestety, w większości

legać jedynie na wykonaniu izolacji podpłyt-

gę, gdy pojawiają się problemy eks-

przypadków podawana technologia naprawy

kowej i ułożeniu płytek. Takie działanie jest

ploatacyjne. Dopiero na etapie naprawy, i to

ogranicza się jedynie do wykonania nowej

z góry skazane na niepowodzenie. W takiej

podczas wykonywania kompleksowej oceny

okładziny, z pominięciem całego szeregu

sytuacji należy zawsze rozpatrywać jako ca-

stanu technicznego, zauważa się nierozwią-

zagadnień mających zasadniczy wpływ na

łość taras nad pomieszczeniem, schody, ta-

zane na etapie projektu i wykonawstwa pro-

trwałość przyjętego rozwiązania. Brak kom-

ras naziemny oraz ścianę pomiędzy tarasem

blemy, które skutkują nierzadko trudnymi do

pleksowej analizy całości zjawisk powoduje

naziemnym a tarasem nad pomieszczeniem.

przeprowadzenia i kosztownymi naprawami.

nieskuteczność technologii „naprawy”. Jest

Jeszcze gorzej, gdy widząc postępującą de-

to szczególnie zauważalne, gdy użytkownik lub właściciel, w celu pozornej, jak się

okazuje, oszczędności, prosi np. kilka firm z branży chemii budowlanej o technologię „usunięcia wykwitów” ze stopni. Jeszcze gorzej, gdy na podstawie takich „dokumentów” opracowuje się dokumentację projektową, bezkrytycznie akceptując technologię po-

Fot. 2. Uszkodzenia ściany pomiędzy tarasem nadziemnym a naziemnym

nownego ułożenia płytek (nawet z wykona-

Zacznijmy od okapu od strony tarasu na-

niem ponownej izolacji podpłytkowej) jako

ziemnego. Proszę popatrzeć na fot. 2. Ten

technologię naprawy uszkodzeń.

charakterystyczny obraz uszkodzeń wskazuje na pewne problemy konstrukcyjne – na styku ściany pod płytą oraz płyty konstrukcyjnej,

na skutek obciążenia termicznego, powstała dylatacja, która dodatkowo była zalewana wodą. Na fot. 3 pokazano widok ściany pod połacią tarasu od strony wewnętrznej. Dla-

Rys. 1, 2. Rzut poziomy i przekrój przez tarasy i schody pokazane na fot. 1–5. Opis w tekście. Do rys. 1–3: 1 – pomieszczenie w budynku przyległe do tarasu nad pomieszczeniem nieogrzewanym, 2 – pomieszczenie nieogrzewane, 3 – taras nad pomieszczeniem nieogrzewanym, 4 – schody, 5 – taras na gruncie, A – izolacja podpłytkowa na płytach tarasów oraz na schodach, B – wtórna izolacja ściany tarasu nad pomieszczeniem nieogrzewanym, od strony tarasu na gruncie

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

Fot. 1. Uszkodzenia na połaci tarasu nad pomieszczeniem nieogrzewanym

www.ekspertbudowlany.pl

Fot. 3. Uszkodzenia ściany pomiędzy tarasem nadziemnym a naziemnym od strony pomieszczenia

Ciągła niebieska linia Schöck Tronsole® z aprobatą ITB zapewnia skuteczną ochronę przeciw dźwiękom uderzeniowym na klatkach schodowych. Optymalna izolacja akustyczna działa wyłącznie jako system w przypadku schodów prostych i zabiegowych.

www.schoeck.com/pl/tronsole

Izolacja akustyczna na wysokim poziomie. Z bezpieczeństwem niebieskiej linii.

BUDOWA tego sama ściana także musi być zabezpie-

z temperaturą zewnętrzną, zastosowanie

dla opisanego powyżej przypadku pokazano

czona przed zawilgoceniem. W opisywanym

termoizolacji jest w tym przypadku bezcelo-

na rys. 3 i tak powinny one zostać wykona-

przypadku obraz zawilgoceń jednoznacznie

we). Można dyskutować, czy warto wykonać

ne, niezależnie od tego, czy jest to element

izolację międzywarstwową (na płycie izola-

nowy, czy naprawiany. Różne będą jedynie

cja, np. bitumiczna, jastrych dociskowy oraz

metody uzyskania żądanego zabezpieczenia

uszczelnienie ze szlamu i płytki). Na pewno

i, oczywiście, różne będą materiały hydroizo-

tak, ale musimy mieć na to miejsce – próg

lacyjne.

Fot. 4. Uszkodzenia schodów z tarasu naziemnego na taras nadziemny

drzwiowy oraz możliwość przebudowania

Osobnym zagadnieniem są same schody,

schodów. W pracach remontowych może to

pokazany na fot. 4 obraz uszkodzeń jest ty-

być wręcz nierealne. Na tym etapie należy

powy, oraz taras naziemny (fot. 5). Nie wie-

także zastanowić się, jak uniknąć ponowne-

my co jest pod płytą. Może się okazać, że do

go zarysowania (por. fot. 2) lub zdecydować

schematycznie podanego na rys. 3 zakresu

o wykonaniu w tym miejscu dylatacji.

prac hydroizolacyjnych dojdą kolejne, tym

Zabezpieczenia wymaga także sama ścia-

razem naprawczo-renowacyjne i związane

wskazuje na dwie przyczyny zawilgocenia:

na. Jeżeli spadek będzie odprowadzał wodę

z analizą pracy konstrukcji. Kolejny tego

zalewanie od zewnątrz przez uszkodzenia

w stronę tej ściany, to jej degradacja jest tyl-

typu przykład pokazano na fot. 6. Pokazuje

w warstwie wykończeniowej oraz od strony

ko kwestią czasu. Z drugiej strony wykonanie

on ogólny układ uszkodzeń w strefie pod-

gruntu. Kompleksowej naprawy wymagają

rynny może być jedynym czynnikiem chro-

parcia biegu schodów zewnętrznych. Już to

także schody (fot. 4) oraz taras naziemny

niącym ścianę przed zalewaniem.

jedno zdjęcie pokazuje bardzo niechlujne

Inne działania trzeba podjąć, aby zabez-

podejście do analizowanego elementu (czy

pieczyć ścianę przed podciąganiem kapilar-

były to błędy projektowe, czy wykonawcze

nym. Przy pracach naprawczych może to być

może wykazać jedynie ekspertyza konstruk-

np. przepona pozioma, ale miejsce jej wy-

cyjna). Pokazane na fot. 7–8 uszkodzenia

(fot. 5).

są, niestety, pokłosiem wcześniej popełnionych błędów. Proszę zwrócić uwagę na dość dużą szerokość szczeliny pokazanej na fot. 8. Wydawać by się mogło, że jest to dylatacja, jednak dlaczego w takim razie doszło do uszkodzenia fugi znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie (po prawej stronie), a na

Fot. 5. Uszkodzenia płytek na tarasie naziemnym

płytce cokołu nie widać uszkodzeń? Pojawiło

Prace naprawcze

się jednak spękanie poziome (patrz strzałRys. 3. Układ niezbędnych do wykonania powłok wodochronnych na elementach pokazanych na rys. 1, 2 i fot. 1–5. Opis w tekście

ka na rys. 8) i to w dwóch miejscach oraz

nym. Skoro woda i wilgoć wnikają w kon-

konania musi być skorelowane z poziomem

przyczyną? Na te (i wiele innych pytań) musi

strukcję od góry (opady) i od dołu (podciąga-

terenu od strony tarasu na gruncie. Poza tym,

odpowiedzieć ekspertyza konstrukcyjna. Tym

nie kapilarne), to naprawa musi polegać na

jeżeli ściana ta ma kontakt z gruntem, to doj-

bardziej, że obraz uszkodzeń nie ogranicza

zabezpieczeniu płyty nad pomieszczeniem

dzie do jej zawilgacania od tej strony.

się tylko do wcześniej pokazanego obszaru,

Dla opisywanego przypadku prace naprawcze będą się składać z kilku etapów. Zacznijmy od tarasu nad pomieszczeniem nieogrzewa-

chwilą szczeliny rysa pionowa. Co jest tego

(fot. 6–8), oraz schodów (fot. 9), lecz także

i ściany pod płytą. Zasady wykonywania

Dużo tych „jeżeli”, jednak nie da się podać

uszczelnienia zespolonego na płycie będą

uniwersalnej metody naprawy. Ponadto po-

identyczne jak dla balkonu (temperatura po-

kazuje to skalę złożoności problemu, a mó-

Proszę także popatrzeć na fot. 11. Pokazu-

mieszczenia pod spodem jest porównywalna

wimy tylko o schodach. Układ hydroizolacji

je ono dylatację, która utworzyła się pomię-

Fot. 6-8. Ogólny układ uszkodzeń w strefie podparcia biegu schodowego oraz uszkodzenia dylatacji konstrukcyjnej

przesunięta w stosunku do opisywanej przed

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

do spodu konstrukcji (fot. 10).

WestWood® Kunststofftechnik GmbH D-32469 Petershagen, An der Wandlung 20 dr inż. Krzysztof Pogan +48 884 288 089 krzysztof.pogan@westwood-pl.com

Systemy uszczelniające

Wecryl

tam, gdzie brakuje czasu – żywice PMMA świetnie się sprawdzają

BUDOWA ności od układu konstrukcyjnego może dojść do spękania nie tylko okładziny, ale i powstania rys w samym biegu (fot. 11, fot. 7–8). Dlatego zawsze przed zaprojektowaniem prac naprawczych hydroizolacji i warstwy użytkowej należy bezwzględnie rozwiązać ewentualne problemy konstrukcyjne wynikaFot. 9. Uszkodzenia stopni schodowych

jące z charakteru pracy elementów nośnych. Brak analizy całości konstrukcji to jeden z podstawowych błędów, które popełnia się

na etapie projektowania i później wykonawstwa. Układ konstrukcyjny schodów prowa-

Fot. 10. Uszkodzenia konstrukcji od spodu 14

dzy biegiem a spocznikiem. Sam spocznik stanowił dach nad niewielkim pomieszczeniem znajdującym się częściowo w grun-

Fot. 13, 14. Inne uszkodzenia stopni schodów pokazanych na fot. 11. Naprawa jest możliwa jedynie wtedy, gdy usunięte zostaną przyczyny uszkodzeń pokazanych na fot. 11, 12. Opis w tekście

cie, a na fot. 12 pokazano rysę pomiędzy spocznikiem a ścianami fundamentowymi.

one do powstania największych uszkodzeń.

Biorąc pod uwagę charakter pracy elemen-

Jeżeli dodatkowo schody mają przebieg ła-

tów, naprawa uszkodzeń płytek na schodach

many, to sytuacja się komplikuje. W takim

(fot. 13) i zlikwidowanie problemu wykwitów

przypadku zwykle wykonuje się spoczniki,

(fot. 14) wymaga wykonania ekspertyzy kon-

które są oparte na oddzielnym fundamencie.

strukcyjnej określającej przyczyny uszkodzeń

Nie wolno zatem zapominać o odpowiednim

i podającej sposoby ich naprawy. Odwrotna

zaizolowaniu tych fundamentów.

kolejność jest bez sensu i będzie skutkować

jedynie wyrzuceniem pieniędzy.

Fot. 11, 12. Uszkodzenia związane z nieprzeanalizowaniem pracy konstrukcji biegu i spocznika. Opis w tekście

Przy obecności spoczników, zwłaszcza gdy są one oparte na osobnych ścianach fundamentowych, a biegi nie są w linii prostej,

dzących na taras czy balkon może być różny

może dojść do dwojakiego rodzaju uszko-

(nawet jeżeli są to schody na gruncie), cho-

dzeń. Pierwszy typ uszkodzeń to powstanie

ciażby ze względu na kształt samych scho-

rys na styku spocznik–ściana fundamentowa

dów (nie musi to być przecież najprostszy

(fot. 12). To przykład oddziaływania tempe-

układ z biegiem prostym). Z tym wiąże się

ratury – zmiany długości elementów powo-

jednak różny charakter pracy samej kon-

dują powstanie naprężeń, a w konsekwencji

strukcji. Dodatkowe naprężenia i odkształ-

rys. Drugi rodzaj uszkodzeń jest związany

cenia generują obciążenia termiczne i w za-

z pracą samego biegu i spocznika. W zależ-

sadzie w większości przypadków prowadzą

Literatura 1. M. Rokiel, „Hydroizolacje w budownictwie. Projektowanie. Wykonawstwo”, wyd. III, Grupa MEDIUM, Warszawa 2019. 2. M. Rokiel, „Tarasy i balkony. Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót”, wyd. III, Dom Wydawniczy MEDIUM, Warszawa 2013. 3. M. Rokiel, „ABC izolacji tarasów”, Grupa MEDIUM, Warszawa 2015. 4. „Belagskonstruktionen mit Fliesen und Platten außerhalb von Gebäuden“, ZDB, 2019. 5. Abdichtungen im Verbund (AIV). Hinweise für Abdichtungen im Verbund mit Bekleidungen und Belägen aus Fliesen und Platten für den Innenbereich. ZDB, 2019.

promocja

.com.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

IZOLACJE TARASÓW I BALKONÓW

IZOLACJE TARASÓW I BALKONÓW W DESZCZOWYM SEZONIE? Z PRODUKTAMI ATLAS MOŻESZ WIĘCEJ! Jak bezpiecznie położyć płytki na balkonie lub tarasie w chłodne i DESZCZOWE dni? Dlaczego niska temperatura to problem?

Atlas oferuje proste rozwiązania na chłodną i deszczową porę: szybkie produkty, które umożliwią ekspresowy montaż płytek na balkonie lub tarasie.

Kiedy ostateczne wykończenie tarasu lub balkonu stanowić ma okładzina ceramiczna, powinna być ona mocowana w temperaturze powyżej 5°C. Takie warunki zapewniają właściwe wiązanie materiałów cementowych i trwałość prac glazurniczych. Problemem staje się okres późnojesienny lub wczesnowiosenny, kiedy temperatura nocą spada poniżej wymaganych warunków, a klej pod płytką nadal pozostaje w procesie wiązania.

ATLAS WODER DUO EXPRESS i ATLAS GEOFLEX EXPRESS wiążą ekspresowo nawet w niskich temperaturach! Ponadto ATLAS WODER DUO EXPRESS wymaga krótkiej ochrony przed deszczem – tylko 2 h. Unikalna konstrukcja profilu okapowego ATLAS 102 umożliwia jego szybki i łatwy montaż.

SZYBKIE I BEZPIECZNE ROZWIĄZANIA NA CHŁODNĄ, DESZCZOWĄ PORĘ: 1. płyta balkonowa 2. warstwa sczepna: ATLAS ADHER S lub ATLAS EMULSJA ELASTYCZNA + ATLAS POSTAR 60 3. warstwa spadkowa ATLAS POSTAR 60 4. hydroizolacja podpłytkowa ATLAS WODER DUO EXPRESS 5. profil okapowy (balkonowy i tarasowy) ATLAS 102 6. zaprawa klejowa ATLAS GEOFLEX EXPRESS 7. ATLAS FUGA CERAMICZNA 8. ATLAS SILIKON SANITARNY ELASTYCZNY

Profil okapowy ATLAS 102 2

n wbudowana taśma HYDROBAND 3G – absolutna szczelność na połączeniu taśmy z profilem i łatwe połączenie z izolacją podpłytkową

n sznur dylatacyjny w ukształtowanym progu zapewnia prawidłową pracę okładziny podczas użytkowania n potrójnie zabezpieczony przed korozją

6 4

ATLAS POSTAR 60 ekspresowa posadzka podłogowa n wejście na posadzkę – już po 6 h n klejenie płytek już po 24 h n umożliwia kształtowanie spadków n wysoka wytrzymałość na ściskanie – 30 MPa

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

ATLAS WODER DUO EXPRESS n aplikacja w 1 kroku technologicznym „mokre na mokre” n wczesna ochrona przed deszczem – tylko 2 h n klejenie płytek już po 3 h n bezpieczeństwo stosowania w obniżonej temperaturze już od +3°C

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

ATLAS GEOFLEX EXPRESS

n wejście i spoinowanie

– w warunkach normalnych: już po 2 h – w obniżonej temperaturze (+5°C): już po 5 h n żelowa technologia

IZOLACJE TARASÓW I BALKONÓW tel. +48 42 631 88 00 atlas@atlas.com.pl www.atlas.com.pl Zobacz więcej

ATLAS PLUS S2 HYDRO – klej i hydroizolacja 2w1 MONTAŻ OKŁADZINY CERAMICZNEJ Z HYDROIZOLACJĄ PODPŁYTKOWĄ W 1 CYKLU TECHNOLOGICZNYM KLEJ WYSOKOODKSZTAŁCALNY C2 TE S2 (zgodnie z PN-EN 12004)

2w1

zakres grubości: 2–10 mm

HYDROIZOLACJA PODPŁYTKOWA (zgodnie z PN-EN 14891) klejenie płytek i hydyroizolacja w 1 cyklu technologicznym

wysoka odporność na szok termiczny

szczelność przy ciśnieniu 15 m słupa wody!

odporność na drgania i wibracje

mostkowanie rys do 0,8 mm

wszystkie rozmiary i rodzaje płytek – w tym wielki format

aplikacja „mokre na mokre”

do wszystkich rodzajów podłoży (również OSB, deski, stare płytki, panele

możliwość klejenia profili okapowych i taśm

kompozytowe, metal)

uszczelniających

Zastosowanie: kuchnie, łazienki, odpływy liniowe, elewacje, tarasy, balkony

ATLAS PLUS S2 HYDRO

TRADYCYJNE ROZWIĄZANIE

montaż narożników, profili

montaż płytek

I warstwa hydroizolacji + wklejanie narożników, profili

przerwa technologiczna

ok. 3 h

OGRANICZENIE KROKÓW TECHNOLOGICZNYCH

– symulacja prac na BALKONIE ok. 15 m2

OSZCZĘDNOŚĆ II warstwa hydroizolacji

przerwa technologiczna

ok. 12 h

montaż płytek

2. dzień

Jak zrobić balkon i taras, oszczędzając czas? 1. Wykonanie warstwy sczepnej

2. Montaż profili, taśm i narożników hydroizolacyjnych

Podłoże zwilżyć wodą. Ostrą krawędzią pacy lub pędzlem wetrzeć cienką warstwę kleju w podłoże.

Nanieść klej ATLAS PLUS S2 HYDRO pacą zębatą. Zatopić profile, taśmy w naniesionej warstwie. Nadmiar kleju usunąć. Montaż profili okapowych wykonać zgodnie z zaleceniami Karty Technicznej profili, stosując ATLAS PLUS S2 HYDRO.

3. Wykonanie warstwy hydroizolacyjnej

4. Przyklejanie okładziny

Nałożyć klej pacą zębatą rozmiar 10. Następnie wygładzić powierzchnię.

Klej należy nanieść na płytkę – najpierw cienką warstwę na całą powierzchnię płytki, potem pacą zębatą 6 mm. Kleić metodą „mokre na mokre”.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

IZOLACJE TARASÓW I BALKONÓW TEL. 61 286 45 55, FAKS 61 286 45 14 INFO@BOTAMENT.PL, WWW.BOTAMENT.COM

Zobacz więcej

SYSTEM TARASOWY Z MATĄ HYDROIZOLACYJNĄ 2W1 BOTAMENT AE Opis produktu: mata hydroizolacyjna 2w1 BOTAMENT® AE jest uniwersalną hydroizolacją pod okładziny z płytek ceramicznych i kamienia naturalnego do stosowania wewnątrz i na zewnątrz, w łazienkach, prysznicach, na balkonach i tarasach. Dodatkowo pełni funkcję kompensacji naprężeń występujących w podłożu. Produkt nadaje się do wykonywania hydroizolacji na ścianach i podłogach w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej, przemysłowym zarówno jako izolacja powierzchni silnie obciążonych wodą, jak i powierzchni narażonych na obciążenia chemiczne (kuchnie, myjnie samochodowe). System hydroizolacji z matą BOTAMENT® AE to skuteczna ochrona tarasu lub balkonu przed wilgocią i naprężeniami. zapewnia szybki postęp prac, już po ok. 90 minutach od przyklejenia maty AE można przystąpić do układania płytek, natychmiastowa odporność na deszcz – brak uszkodzeń izolacji, wysoka odporność na temperaturę od –30 do +90°C, jednolita grubość wykonanej hydroizolacji zapewnia równomierną ochronę całej powierzchni.

Sposób wykonania: 1. Gruntowanie podłoża środkiem gruntującym BOTAMENT® D 11. 2. Przyklejenie maty za pomocą zaprawy klejowej BOTAMENT® M 21 (wiązanie 24 h) lub M 21 HP Speed (wiązanie 90 min), z zachowaniem min. 5 cm zakładu. 3. Wklejenie systemowej taśmy uszczelniającej BOTAMENT® SB 78 w narożnikach oraz miejscach łączenia ściany z podłogą (zaprawa klejowa BOTAMENT® M 21 lub 21 HP Speed). 4. Przyklejenie płytek zaprawą klejową BOTAMENT® M 29 HP lub M 29. 5. Spoinowanie powierzchni wielofunkcyjną zaprawą do spoin MULTIFUGE® Base. Wypełnienie spoin elastycznych silikonem sanitarnym BOTAMENT® S 5 Supax.

2w1

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

IZOLACJE TARASÓW I BALKONÓW TEL. 61 816 81 00 WWW.REMMERS.PL WWW.REMMERS-ARCHITEKTURA.PL Zobacz więcej

SYSTEMOWA HYDROIZOLACJA PODPŁYTKOWA NA BALKONIE I TARASIE Sposób wykonania hydroizolacji: płytę ze spadkiem należy pokryć warstwą kontaktową z MB 2K w formie szpachlówki drapanej. Po wyschnięciu w pasie styku ze ścianą oraz w strefie obróbki blacharskiej nałożyć warstwę MB 2K i wtopić taśmę dylatacyjną Tape VF. Obróbkę należy uprzednio mocować mechanicznie co 25 cm. Następnie na całej powierzchni należy nałożyć pierwszą warstwę MB 2K, a po jej wyschnięciu, gdy kolor stanie się ciemniejszy, zaaplikować drugą warstwę. Po 18 godzinach w standardowych warunkach można przystąpić do klejenia płytek ceramicznych czy kamiennych. W tym celu należy zastosować elastyczny i mrozoodporny klej FL fix, nakładany tzw. metodą kombinowaną. Maksymalna grubość warstwy kleju wynosi 15 mm. Po 12 godzinach można wypełnić fugi elastyczną zaprawą do spoinowania Flexfuge. Spoinę na styku ze ścianą trzeba uzupełnić elastyczną masą MS 150.

Warstwy systemu: 1. Żelbetowa płyta wspornikowa ze spadkiem 1,5–2%. 2. Gruntowanie podłoża: szpachlówka drapana z MB 2K. 3. Pierwsza warstwa MB 2K.

4. Systemowa taśma uszczelniająca wklejana w pierwszą warstwę hydroizolacji – Tape VF. 5. Taśma Tape VF 120 wtapiana na styku z obróbką.

6. Druga warstwa hydroizolacji podpłytkowej MB 2K.

7. Elastyczny klej do płytek FL fix. 8. Płytki ceramiczne i spoina elastyczna Flexfuge.

9. Elastyczny uszczelniacz MS 150.

TEL. 71 344 04 34 INFO@VISBUD.COM, WWW.VISBUD.COM

Zobacz więcej

MONOLITH – USZCZELNIANIE I DEKORACYJNE KSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI Dzięki produktom na bazie płynnych alifatycznych żywic poliuretanowych marki MONOLITH otrzymujemy znakomite rozwiązania dla potrzeb renowacji powierzchni balkonowych lub wykonywania nowych powierzchni – również tarasów, także naziemnych. Odpowiednio przygotowywane podłoże jest gruntowane materiałem MONOLITH TG2 10D. Po wyschnięciu warstwy gruntującej podłoże pokrywane jest powłoką wykonaną z mineralnej, dwuskładnikowej hydroizolacji MONOLITH PROFLEX MST. Izolacja jest wzmacniana siatką podtynkową. Następnie, bezpośrednio na izolację, układana jest warstwa o grubości około 8 mm z naturalnego kruszywa marmurowego MONOLITH MST. Kruszywo o uziarnieniu 2–4 mm występuje w bogatej gamie kolorystycznej. Kruszywo jest spajane alifatyczną żywicą poliuretanową HARZ PU MST. Uzyskuje się w ten sposób tzw. drenażowe powierzchnie. Są one wytrzymałe, antypoślizgowe, o dużych walorach estetycznych. Powłoki te wykonuje się również na pionowych i poziomych powierzchniach schodów zewnętrznych. Alternatywnym rozwiązaniem jest wykonywanie ciągłych powłok balkonowych z płynnych, barwnych żywic poliuretanowych MONOLITH. Wykładziny drenażowe odznaczają się m.in. następującymi cechami: trwale elastyczne, przykrywają rysy, odporne na działanie promieni słonecznych (nie żółkną), odporne na niskie i wysokie temperatury: od –40 do +60°C, odporne na częste zmiany temperatury, otwarte dyfuzyjnie.

1 2 3

Dekoracyjne nawierzchnie z kamieni naturalnych w systemie ochrony balkonów i tarasów:

5 4

1. kamienie naturalne MONOLITH MST + żywica HARZ PU MST, 2. izolacja przeciwwodna MONOLITH PROFLEX MST, 3. siatka wzmacniająca, 4. profil okapowy K20, 5. środek gruntujący MONOLITH TG2 10D, 6. taśma uszczelniająca FLEXTEX.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

BUDOWA

® steinodur

UKD

TERMOIZOLACJA DACHÓW ZIELONYCH Na rynku polskim jest wiele materiałów termoizolacyjnych, ale płyta steinodur® UKD jest systemem specjalnie zaprojektowanym i wyprodukowanym do izolacji zielonych dachów płaskich o odwróconym układzie warstw. Płyty UKD są od wielu lat z powodzeniem stosowane w Polsce. Rodzimi specjaliści i wykonawcy cenią ich wyjątkowe parametry techniczne, nowatorską budowę, trwałość oraz cechy użytkowe.

Płyty płyt steinodur® UKD

ykonana z twardej pianki po-

Nowoczesny proces technologiczny oraz

pozwala używać płyty wszędzie tam, gdzie

steinodur®

najwyższej jakości stosowany do produkcji

istnieje stały kontakt z wilgocią. W parze

hydrofobizowany

bezpośrednio

z odpornością na wilgoć idzie bardzo dobra

przekładają się na wyjątkowe parametry

zdolność przepuszczania pary wodnej. Wła-

listyrenowej UKD

płyta

zapewnia

jednocześnie

termoizolację oraz drenaż wód opadowych.

techniczne. Płyta

surowiec steinodur®

UKD ma bar-

ściwość ta zapobiega niepożądanej konden-

wego spieniania w zamkniętych formach

dzo niską wartość współczynnika przewo-

sacji pary wodnej w przegrodzie, co chroni

zapewnia najwyższy stopień spójności we-

dzenia ciepła λ, co sprawia, że już niewielka

np. przed powstawaniem cieków wodnych

wnętrznej płyty. Taki proces produkcji po-

grubość izolacji stanowi skuteczną barierę

oraz rozwojem grzybów i pleśni. steinodur®

zwala również nadać specjalną strukturę

dla uciekającego ciepła. Odznacza się rów-

UKD ma dużą wytrzymałość mechaniczną,

powierzchni. Po jednej stronie steinodur®

nież wyjątkowo małą chłonnością wody, co

dlatego może być stosowany pod izolację

Specjalna

technologia

wysokociśnienio-

UKD ma promieniste rowki drenażowe, które nawet przy małych spadkach stropu pozwalają na skuteczne odprowadzanie wód opadowych do systemu spustowego. Dodatkowo rowki te pozwalają na wentylację

Dach zielony (odwrócony): 1 – roślinność, 2 – warstwa wegetacyjna, 3 – warstwa filtrująca (geowłóknina), 4 – warstwa drenażowa, 5 – warstwa filtrująca (geowłóknina), 6 – izolacja termiczna steinodur® UKD, 7 – hydroizolacja, 8 – warstwa wyrównawcza (ze spadkiem), 9 – strop żelbetowy

nadmiaru wilgoci. Druga strona tej samej płyty ma małe rowki tworzące dużą siatkę kwadratową, zapewniającą dodatkową przestrzeń wentylacyjną. Każda płyta ma felc na obrzeżu, dający pewne i szczelne połączenie oraz zabezpieczający przed powstawaniem mostków termicznych.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

BUDOWA

Montaż płyt steinodur® UKD

ciągów pieszych lub parkingów dla samo-

dowlanymi, takimi jak cement, gips, beton.

chodów osobowych. Ze względu na swoje

Jedyne ograniczenia dotyczą materiałów

właściwości skutecznie chroni przed uszko-

opartych o rozpuszczalniki organiczne.

dzeniami mechanicznymi hydroizolację, co wymiernie zmniejsza prawdopodobieństwo

Zalecenia wykonawcze

Budowlany poradnik interaktywny Po więcej informacji dotyczących zagadnienia dachów zielonych w układzie odwróconym zapraszamy do Budowlanego Poradnika Inte-

przecieków. Opisywana płyta ma również

Montaż płyt jest bardzo prosty, lecz wyma-

raktywnego. Poradnik znajdą Państwo na na-

dużą stabilność wymiarów, co daje gwaran-

ga dużej staranności. Wszystkie czynności

szej stronie internetowej www.steinbacher.pl.

cję braku powstawania po latach eksploata-

należy przeprowadzić zgodnie ze sztuką

cji mostków termicznych na skutek skurczu

budowlaną oraz uwzględnić obowiązujące

płyty. Odporność na temperaturę rzędu 80°C

normy i reguły budowlane. Przed przystąpie-

pozwala na stosowanie papy termozgrzewal-

niem do montażu płyt należy zwrócić uwagę

nej (klejenie w systemie dwuwarstwowym).

na dostosowanie izolacji do zastosowanej

Jest to materiał samogasnący i tym samym

hydroizolacji. W przypadku hydroizolacji bi-

niestwarzający dodatkowego zagrożenia po-

tumicznej, zawierającej tworzywa sztuczne

steinodur®

UKD jest odpor-

i rozpuszczalniki, należy zastosować folię

na na występujące w wodach opadowych

rozdzielającą (np. folię PE). Płyty steinodur®

związki chemiczne, jest również kompatybil-

UKD zaleca się układać jednowarstwowo

na ze zwykle stosowanymi materiałami bu-

bezpośrednio na hydroizolacji.

żarowego. Płyta

Steinbacher Izoterm sp. z o.o. ul. Gdańska 14, Cząstków Mazowiecki 05-152 Czosnów, tel. 22 785 06 90 fax 22 785 06 89, www.steinbacher.pl biuro@steinbacher.pl promocja

j e w o n w odsłonie

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

BUDOWA

Fot. Katarzyna Wolańska

PIELĘGNACJA DACHÓW ZIELONYCH ak każdy ogród, tak i ogrody na dachu potrzebują odpowiedniej pielęgnacji. Jej zakres zależy od rodzaju zielonego

Centrum Nauki Kopernik

dachu. Dach zielony ekstensywny w zasadzie powinien utrzymać się samodzielnie, ale odpowiednia pielęgnacja poprawi jego funkcjonalność i estetykę. W przypadku dachu zielonego intensywnego wymaga się pielęgnacji częstszej i w większym zakresie. Pielęgnacja dachu o charakterze intensywnym jest podobna do prac pielęgnacyjnych prowadzonych w ogrodzie przydomowym.

Pielęgnacja dachów ekstensywnych Dachy ekstensywne ze względu na dość ubogą roślinność (głównie rozchodniki i niewiel-

dr inż. Jacek Nowak, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, ekspert DAFA, Stowarzyszenia Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad

Prawidłowy wzrost oraz przeżywalność roślin uprawianych na dachach zależy od wielu czynników, wśród nich można wymienić odpowiedni skład oraz właściwości powietrzno-wodne podłoży czy lokalne warunki pogodowe. Rośliny wprowadzane na zielone dachy narażone są na wiele czynników stresowych, które w znacznym stopniu mogą zredukować liczbę nasadzeń zwłaszcza w pierwszych latach uprawy. Bardzo ważny jest właściwy dobór roślin przeznaczonych na zielone dachy, z uwzględnieniem ich niskich wymagań siedliskowych, w tym dużą odporność na suszę.

kie byliny) wymagają niewielkich nakładów pielęgnacyjnych. Prace sprowadzają się głów-

trwałej suszy. Dlatego też wskazana jest sys-

ników pokarmowych zawarta w podłożu nie

nie do odchwaszczania, usuwania suchych

tematyczna obserwacja dachu, na podstawie

jest wystarczająca do zaspokojenia potrzeb

części roślin i nawożenia oraz sporadycznego

której można podjąć decyzję o zastosowaniu

pokarmowych roślin w dłuższym okresie we-

nawadniania i regularnej kontroli. Mogą być

nawadniania. Do nawadniania dachów moż-

getacji. Z reguły podłoże zawiera tylko dawkę

również wymagane prace pielęgnacyjne pole-

na wykorzystać systemy nawadniające wypo-

startową nawozu, co wystarcza na pierwszą

gające na przycinaniu roślin w celu uzyskania

sażone w prosty sterownik i zraszacze.

fazę wzrostu roślin, tj. kiełkowanie i ukorze-

odpowiedniego pokroju, dosadzanie roślin lub

Niezbędnym elementem pielęgnacji dachu

nianie się. W przypadku dachu ekstensyw-

dosiewanie w razie wystąpienia większych

ekstensywnego jest nawożenie. Ilość skład-

nego, gdzie mamy do czynienia z roślinami

luk oraz uzupełnianie substratu w przypadku erozji lub jego nadmiernego osiadania, czyszczenia urządzeń technicznych z zarastających roślin, oczyszczania odpływów dachowych i opasek oddzielających oraz posadzek z liści i roślinności negatywnie wpływających na ich funkcjonalność („Wytyczne dla dachów zielonych”, FLL/DAFA 2021). Według założeń, prawidłowo zaprojektowany dach ekstensywny nie wymaga regularnego nawadniania, zdolności retencyjne podłoża powinny w pełni zabezpieczyć potrzeby wodne dla zastosowanych roślin. Nawadnianie takiego dachu jest jednak wskazane w początkowej fazie wzrostu roślin, bezpośrednio po założeniu takiego dachu (kiełkowanie nasion, ukorzenianie się roślin), zwłaszcza powierzchni dachowych o większym nachyleniu i większej ekspozycji na słońce oraz w przypadku wystąpienia długo-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

Dach na wiacie przy domu prywatnym w okolicach Krakowa zarośnięty różnymi gatunkami rozchodników Fot. Katarzyna Wolańska

www.ekspertbudowlany.pl

BUDOWA mało wymagającymi, jeśli chodzi o składniki

cia suchych części roślin, wszystkich chwa-

nie roślin (cięcie), nawadnianie i nawoże-

pokarmowe, wystarczające jest nawożenie

stów i niepożądanych roślin (stosowanie

nie i ochrona roślin („Wytyczne dla dachów

pogłówne wykonane raz w roku, najlepiej

herbicydów jest niedopuszczalne). Należy

zielonych”, FLL/DAFA 2021). Podobnie jak

wczesną wiosną. W pierwszym roku po za-

również 2–4 razy w roku sprawdzić prawi-

w przypadku dachów ekstensywnych, może

łożeniu dachu należy wykonać nawożenie

dłowość funkcjonowania systemu drenażo-

być potrzeba dosadzania roślin lub dosiewa-

pogłówne (nawożenie w trakcie wegetacji

wego – dokonać kontroli i czyszczenia od-

nia w razie wystąpienia większych luk oraz

roślin – może być posypowe lub płynne) po

pływów dachowych i opasek oddzielających

uzupełnienia substratu w przypadku erozji

około czterech tygodniach od posadzenia ro-

– oczyścić urządzenia z porastających roślin,

lub jego nadmiernego osiadania.

ślin, ale nie później niż do połowy sierpnia.

zwłaszcza roślin niepożądanych, rosnących

Na dachu intensywnym rośliny mają bar-

Nawożenie pogłówne w późniejszym termi-

samoistnie na opaskach przeciwpożarowych

dzo zróżnicowane potrzeby wodne. Mimo

nie powoduje przedłużanie się okresu wege-

oraz usunąć liście znajdujące się w rynnach

dużej zdolności retencji wody opadowej, na-

tacyjnego roślin, prowadzi to do osłabienia

i odpływach („Wytyczne dla dachów zielo-

wadnianie jest niezbędne zwłaszcza w okre-

mrozoodporności roślin i w konsekwencji do

nych”, FLL/DAFA 2021).

sach suszy. Nawadnianie musi być również

ich przemarzania i wypadania. Zalecane jest stosowanie nawozów wieloskładnikowych otoczkowanych (mogą to być nawozy o spo-

Pielęgnacja dachów intensywnych

dopasowane do potrzeb wodnych roślin. Nowoczesne rozwiązania stosowane w nawadnianiu roślin pozwalają dostarczyć poszcze-

wolnionym działaniu sześcio- lub dziewię-

Na dachach intensywnych mamy do czynie-

gólnym gatunkom roślin odpowiednią ilość

ciomiesięczne, o zrównoważonym składzie,

nia z dużą liczbą gatunków o zróżnicowanych

wody za pomocą zraszaczy (trawniki, niskie

a dla trawników z przewagą azotu) w daw-

wymaganiach (byliny, krzewy, drzewa, traw-

krzewy i byliny) lub metodą kropelkową

ce nieprzekraczającej 5–6 g N/m2 na rok

niki), dlatego zabiegi pielęgnacyjne muszą

(duże krzewy, drzewa). W celu racjonalne-

(dawka nawozu zawierającego np. 18% N

być odpowiednio dostosowane dla tej gru-

go wykorzystania wody cały system nawad-

będzie wtedy wynosiła około 30 g/m2). Na-

py roślin. Dach o charakterze intensywnym

niania powinien być wyposażony w czujniki

wóz i dawka powinny być dostosowane do

wymaga więc częstszej pielęgnacji, prowa-

wilgotności podłoża, które pozwolą na dozo-

fazy rozwojowej i wymagań roślin, terminu

dzonej podobnie jak w przypadku ogrodów

wanie wody tylko wtedy, gdy wilgotność pod-

stosowania oraz warunków pogodowych (in-

przydomowych. Poza kontrolą i czyszcze-

łoża spadnie poniżej optymalnej dla roślin.

tensywne opady, susza itp.).

niem odpływów wody, opasek oddzielają-

Systemy nawadniania mogą być również

Na dachu zielonym ekstensywnym wska-

cych, opasek bezpieczeństwa oraz płytek

wykorzystane do nawożenia roślin poprzez

zane jest przeprowadzenie co najmniej

i posadzek z niepożądanych roślin wykonuje

wyposażenie ich w dozowniki inżektorowe

dwóch wizyt pielęgnacyjnych w celu usunię-

się m.in. koszenie trawy, pielenie, formowa-

dla nawozów. Nawożenie za pomocą instareklama

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

BUDOWA i uwzględniać zawartość składników w podłożu. W przypadku tradycyjnego nawożenia pogłównego (posypowe) zalecane jest stosowanie nawozów wieloskładnikowych otoczkowanych (mogą to być nawozy o spowolnionym działaniu sześcio- lub dziewięciomiesięczne, o zrównoważonym składzie, dla trawników z przewagą azotu) w dawce nieprzekraczającej 8–10 g N/m2 na rok (dawka nawozu zawierającego np. 18% N będzie wtedy wynosiła od 45 do 55 g/m2). Nawóz i dawka powinny być dostosowane do fazy rozwojowej i wymagań roślin, terminu stosowania oraz warunków pogodowych (intensywne opady, susza itp., nawadnianie). Nawożenie pogłówne za pomocą systemu nawadniającego – fertygacji – możemy Centrum Spotkania Kultur

Fot. CSK Dorota Bielak

wykonywać co 2–3 tygodnie, stosując stężenie pożywki 0,1–0,2% (stosujemy nawóz wieloskładnikowy, rozpuszczalny w wodzie, dostosowany do gatunków roślin). Przy nawożeniu posypowym nawóz stosujemy wczesną wiosną – nawozy o spowolnionym działaniu, lub wczesną wiosną i pod koniec czerwca – w przypadku innych nawozów wieloskładnikowych otoczkowanych (wyliczona roczna dawka nawozu podzielona na pół). Jesienią, niezależnie od rodzaju nawożenia, można zastosować nawozy jesienne przeznaczone dla poszczególnych gatunków roślin. Po każdym nawożeniu pogłównym nawóz należy wymieszać z wierzchnią warstwą podłoża i podlać (najlepiej stosować przed opadami deszczu). Na dachu zielonym intensywnym wska-

Dach ekstensywny

Fot. Piotr Wolański APK Dachy Zielone

zane jest w okresie wegetacyjnym (marzec-listopad) przeprowadzenie co najmniej jed-

lacji nawodnieniowej jest bardziej dokładne

również straty związane z wypłukiwaniem

nej wizyty pielęgnacyjnej w celu usunięcia

i oszczędne. Składniki pokarmowe mogą być

składników w czasie intensywnych opadów

wszystkich chwastów i niepożądanych roślin

dostarczane w strefę systemu korzeniowego

deszczu.

czy suchych części roślin (stosowanie herbiod

cydów jest niedopuszczalne). Należy również

śliny tak nawożone efektywniej wykorzystają

sposobu (fertygacja, nawożenie posypowe),

4–6 razy w roku sprawdzić prawidłowość

składniki pokarmowe. Ograniczone zostają

powinno być oparte na analizie podłoża

funkcjonowania systemu drenażowego –

w czasie, kiedy tych składników brakuje. Ro-

Nawożenie

pogłówne,

niezależnie

dokonać kontroli i czyszczenia odpływów dachowych (oczyścić urządzenia z porastają-

„Wytyczne dla dachów zielonych. Wytyczne do projektowania, wykonywania i utrzymywania dachów zielonych” Drugie polskie wydanie to zbiór zaleceń oraz odniesień do norm określających wymagania techniczne oraz parametry dla materiałów wykorzystywanych do budowy dachów zielonych. Stanowią punkt odniesienia dla projektowania, wykonywania oraz utrzymania dachów zielonych oraz uznawane są za powszechnie obowiązujące zasady techniki. „Wytyczne dla dachów zielonych” są jedną z wielu publikacji Stowarzyszenia DAFA definiujących poprawne rozwiązania i podnoszących standard projektowania oraz realizacji dachów płaskich i fasad. Dostępne są w księgarni Stowarzyszenia DAFA na www.dafa.com.pl.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

cych roślin oraz usunąć liście znajdujące się w rynnach i odpływach) oraz funkcjonowania systemu nawadniającego. Nie należy również zapominać o przycinaniu (formowaniu) roślin oraz, w miarę potrzeby, koszeniu trawników (skoszoną trawę usuwamy z dachu), zwłaszcza tych intensywnie użytkowanych, np. do gry, celów sportowych czy reprezentacyjnych. Takie trawniki oprócz regularnego nawadniania i nawożenia wymagają dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych, tj. wertykulacji, aeracji oraz piaskowania („Wytyczne dla dachów zielonych”, FLL/DAFA 2021).

EKO LOGICZNIE Rozrastająca się cywilizacja pochłania kolejne skrawki natury.

www.bauder.pl

Systemy dachów zielonych firmy Bauder zwracają naturze przestrzeń pewnie uszczelniając dach. Dzięki nim dbają Państwo o naturę i zyskują ochronę przed oddziaływaniem środowiska.

Fot. VELLUX

BUDOWA

Joanna Szot

Na poddaszu pod stropodachem sprawdzonym rozwiązaniem jest montaż okien dachowych do dachów płaskich. Takie przeszklenia sprawdzą się, gdy ilość wpuszczanego światła przez okna pionowe jest niewystarczająca oraz gdy nie ma możliwości zamontowania okien elewacyjnych.

Okna do dachów płaskich D

ostęp światła naturalnego i świe-

częściej z akrylu lub poliwęglanu. Materiały

nie zakłócając jego powierzchni – to mini-

żego

odpowiedni

te są trwałe oraz odporne na zarysowania,

malistyczne rozwiązanie do montażu okna

powietrza

oraz

poziom wilgoci są niezbędne, aby

uszkodzenia mechaniczne oraz warunki at-

w widocznym miejscu. Moduł składa się

zapewnić odpowiedni mikroklimat panujący

mosferyczne. Kopuła jest nie tylko dekora-

z pakietu szybowego, w którym zewnętrz-

w pomieszczeniach i dobre samopoczucie do-

cyjna, ale również praktyczna – zapobiega

mowników. Na poddaszu pod stropodachem

zaleganiu śniegu, wody opadowej na oknie

sprawdzonym rozwiązaniem będzie montaż

oraz uszkodzeniu okna. Okna do dachów

okien dachowych do dachów płaskich. Ta-

płaskich dostępne są w różnych rozmiarach:

kie przeszklenia sprawdzą się w sytuacjach,

od 60×60 do 150×150 cm lub prosto-

gdy ilość wpuszczanego światła przez okna

kątne o długości nawet do 220 cm. Jeśli

pionowe jest niewystarczająca oraz gdy nie

zależy nam wyłącznie na doświetleniu po-

ma możliwości zamontowania okien elewa-

mieszczeń, możemy zdecydować się na okna

cyjnych. Dzięki oknom do dachów płaskich

nieotwierane – to tańsze rozwiązanie, dzięki

mamy także możliwość dostarczenia światła

czemu zaoszczędzimy na budowie czy re-

naturalnego do dowolnego miejsca w po-

moncie domu.

mieszczeniu – możemy doświetlić np. kącik zabaw, miejsce pracy czy odpoczynku. Co ważne, minimalny stosunek powierzch-

Okno płaskie do dachów płaskich

ni okien do powierzchni podłogi określony

Płaski moduł szklany polecany jest do da-

jest w rozporządzeniu w sprawie warunków

chów o kącie nachylenia minimum 2°. Jego

technicznych, jakim powinny odpowiadać

powierzchnia jest idealnie płaska, dzięki

budynki i ich otoczenie. I tak w pomieszcze-

czemu doskonale wpisuje się w stropodach,

Wewnętrzna roleta, sterowana elektrycznie lub solarnie, pozwala na regulację dopływu światła do pomieszczenia Fot. VELUX

niach przeznaczonych na stały pobyt ludzi wynosi on 1:8, natomiast w innych pomieszczeniach, w których przebywamy mniej niż 2 godz. dziennie – 1:12.

Okna z kopułą do dachów płaskich Takie okna do dachów płaskich zbudowane są z okna właściwego oraz elementu zewnętrznego. Z kolei okno właściwe składa się z ościeżnicy i skrzydła z PVC (profile wypełnione są pianką polistyrenową o doskonałych właściwościach termoizolacyjnych) oraz antywłamaniowego pakietu szybowego. Zazwyczaj szyba pokryta jest powłoką niskoemisyjną, która ogranicza straty ciepła. Od zewnątrz okno osłonięte jest kopułą Fot. VELLUX

– przezroczystą lub matową – wykonaną naj-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

BUDOWA na szyba wykonana jest z hartowanego

głosy deszczu czy gradu, a także inne hałasy

uderzenia i czynniki atmosferyczne. Takie roz-

szkła odpornego na zadrapania, uderzenia

pochodzące z zewnątrz.

wiązanie sprawia, że śnieg, woda, liście i inne

i czynniki atmosferyczne. Jego konstrukcja różni się nieco od okna z kopułą. Zewnętrz-

Sferyczne moduły szklane

zanieczyszczenia są z okna szybko usuwane. Moduły dostępne są w różnych rozmiarach

na szyba przykrywa całość konstrukcji i jest

Sferyczny moduł szklany z zakrzywionym

większa niż pozostałe szyby umieszczone

szkłem można montować na dachach o kącie

w pakiecie. Styk ramy z ościeżnicą zabez-

nachylenia już 0°. Sprawdzi się doskonale tak-

Okna do zadań specjalnych

pieczają metalowe kątowniki. Chociaż mo-

że w przypadku dachów zielonych i tarasów.

Na rynku dostępne są również okna do da-

duł jest płaski, to dzięki zewnętrznej łatwo

Jest nie tylko funkcjonalny, ale prezentuje się

chów płaskich, które nie tylko doświetlają

zmywalnej powłoce wszelkie zanieczyszcze-

atrakcyjnie zarówno od wewnątrz, jak i od ze-

i wentylują pomieszczenia, ale spełniają inne

nia są bez problemu zmywane przez deszcz,

wnątrz. Wyróżnia się zakrzywioną, szklaną

ważne role. Na przykład zadaniem okien

a po wyschnięciu nie ma śladów brudu. Po-

szybą zewnętrzną wykonaną także z harto-

oddymiających (odprowadzają dym i ciepło

nadto okna te bardzo dobrze wyciszają od-

wanego szkła odpornego na zarysowania,

w przypadku pożaru budynku) jest zapewnie-

– w szerokościach od 60 do 120 cm.

nie drożności dróg ewakuacyjnych – w razie pożaru otwierają się automatycznie. W celu przewietrzenia

pomieszczenia

wystarczy

je podnieść. Natomiast okna wyłazowe pełnią funkcję wyjść ewakuacyjnych. Otwierają się ręcznie aż do kąta 80° – w razie potrzeby bezpiecznie i wygodnie wyjdziemy przez nie na dach.

Sterowanie oknami do dachów płaskich Okna zamontowane w dachach płaskich znajdują się dość wysoko, dlatego warto wybrać te, które są wyposażone w system elektrycznego sterowania (dostępne są również modele otwierane ręcznie za pomocą specjalnego uchwytu). Standardowo wyposażone są one w czujniki deszczu, więc automatycznie zamkną się, gdy tylko zacznie padać. Jeśli okna podłączymy do inteligentnego systemu sterowania domem, to będą także Okna do dachów płaskich zapewniają dużą ilość naturalnego światła

Fot. FAKRO

reagować na warunki panujące w pomieszczeniach na poddaszu – temperaturę, wilgoć czy stężenie dwutlenku węgla.

Funkcjonalne i estetyczne akcesoria do okien do dachów płaskich Aby poprawić komfort przebywania w pomieszczeniach pod płaskim dachem, warto przeszklenia dachowe wyposażyć w odpowiednie akcesoria, które są nie tylko praktyczne, ale również będą efektownymi dekoracjami pomieszczeń. Do każdego modelu okna do dachu płaskiego możemy więc dokupić zewnętrzne markizy (zatrzymują do 96% ciepła pochodzącego z energii słonecznej), wewnętrzne rolety zaciemniająco-izolujące (latem ochronią wnętrza przed przegrzaniem, natomiast zimą podniosą komfort termiczny) oraz przeciwsłoneczne rolety plisowane (delikatnie rozpraszają światło i zapewniają całkowitą prywatność) lub podwójnie plisowane Specjalna konstrukcja o wzmocnionej nośności, zrównanie powierzchni szyby z wykończonym tarasem oraz powłoka antypoślizgowa umożliwiają swobodne poruszanie się po tarasie i oknie Fot. FAKRO

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

(dodatkowo zaciemniające). Rolety i markizy dostępne są w wersji elektrycznej lub solarnej.

BUDOWA Fot. KONBET Poznań

Joanna Szot

Budując dom, musimy podjąć wiele ważnych decyzji, które nie tylko wpłyną na koszty budowy, ale również na późniejszą jego eksploatację i komfort mieszkania. Jedną z nich jest wybór stropu, który dobierany jest już na etapie projektu budynku. Jego późniejsza zmiana jest możliwa, ale modyfikacja musi być zatwierdzona przez projektanta lub kierownika budowy.

Jaki wybrać strop

do budowy domu jednorodzinnego P odstawowym zadaniem stropu jest

ści cieplnej. Natomiast stropy międzykondy-

w których w dolnym pasie umieszczone jest

oddzielenie dwóch kondygnacji, po-

gnacyjne dzielą pomieszczenia o zbliżonych

zbrojenie potrzebne do przeniesienia ob-

nadto usztywnia on budynek, utrudnia

temperaturach, dlatego izolacyjność cieplna

ciążeń stropu. Stanowią one żebra stropu,

przepływ hałasu, ciepła, wilgoci i zapachów

nie jest już tak ważna. W tym przypadku dużą

umieszczane są na ścianach i innych podpo-

między poziomami. Musi być wytrzyma-

uwagę należy jednak zwrócić na izolacyjność

rach konstrukcyjnych, a także drewnianych

ły i sztywny – nie może się ani uginać, ani

akustyczną, przede wszystkim zminimalizo-

belkach podtrzymywanych przez stemple.

drgać. Przy wyborze stropu konstruktor musi

wanie dźwięków uderzeniowych.

Mogą być przygotowane bezpośrednio na

wziąć pod uwagę przeznaczenie budyn-

Inny podział stropów uzależniony jest od

budowie, półprefabrykowane lub prefabryko-

ku, rodzaj i wartość obciążenia użytkowe-

rozwiązania konstrukcyjnego. Najczęściej sto-

wane – gotowe elementy dostarczane są na

go, wymaganą klasę odporności na ogień,

sowane są stropy: gęstożebrowe (różne syste-

plac budowy. Przestrzeń między belkami wy-

a w przypadku domów jednorodzinnych

my), żelbetowe (monolityczne) wylewane na

pełnia się pustakami. Elementy te mogą być

łatwość wykonania, dostępność materiałów

budowie, prefabrykowane (na przykład z płyt

wykonane z różnych materiałów, np. cerami-

i – oczywiście – koszt. Dzięki nowoczesnym

żerańskich, kanałowych, sprężone), półprefa-

ki, betonu komórkowego, keramzytobetonu,

rozwiązaniom technologicznym mamy wiele

brykowane (np. filigran) oraz drewniane.

płyt drewnopochodnych, a nawet tworzywa

możliwości, chociaż nadal najpopularniejsze w budownictwie jednorodzinnym są stropy gęstożebrowe.

Rodzaje stropów w domach jednorodzinnych Stropy klasyfikowane są według różnych kry-

rowane są jako jeden, dopasowany system

Od kilkudziesięciu lat stropy gęstożebrowe

stropowy – znajdują się w ofercie wielu produ-

cieszą się dużym i niesłabnącym powodze-

centów. Ułożone belki i pustaki – po uprzed-

niem. Zbudowane są z gęsto ułożonych belek

nim zazbrojeniu stref przypodporowych oraz

żelbetowych i pustaków stropowych. Belki to

wieńców – zalewa się warstwą nadbetonu.

zazwyczaj przestrzenne kratownice stalowe,

Zadaniem betonu jest spięcie wszystkich ele-

teriów. Na przykład jeśli pod uwagę bierze-

mentów stropu i zapewnienie jego odpowied-

my miejsce ich zabudowania, to wyróżniamy

niej sztywności. Zazwyczaj stosuje się mie-

stropy nad piwnicą, międzykondygnacyjne

szankę betonową przygotowaną w wytwórni

i nad najwyżej położoną kondygnacją lub stro-

betonu. Niestety, aby kontynuować budowę,

podachy. Co ważne, zarówno stropy nad piw-

po wykonaniu stropu należy odczekać 3–4

nicą, nad najwyżej położoną kondygnacją, jak

tygodnie – po tym czasie beton zyskuje więk-

i stropodachy to przegrody, które oddzielają

szość swojej pełnej wytrzymałości.

pomieszczenia o różnych temperaturach lub

Stropy gęstożebrowe są ogniochronne, wy-

od otoczenia. Z tego też powodu muszą speł-

trzymałe i doskonale usztywniają konstrukcję Fot. T. Rybarczyk

niać ściśle określone wymagania izolacyjno-

sztucznego. Najczęściej belki i pustaki ofe-

Stropy gęstożebrowe

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

budynku. Sprawdzą się w pomieszczeniach

BUDOWA o rozpiętości maksymalnie 8 m, chociaż oferowane są już stropy gęstożebrowe zapewniające maksymalną rozpiętość 11 m. Ich wadą jest trudność wykonania w pomieszczeniach o skomplikowanych kształtach – z belek i pustaków niełatwo jest uzyskać inny kształt niż prostokątny. Dzięki niewielkiej masie stropy gęstożebrowe mogą być układane ręcznie. Istnieje wiele typów tych stropów, na przykład Teriva, Fert, Ackerman, Cerit, DZ-3 czy Ceram – różnią się nośnością użytkową, dopuszczalną rozpiętością, odstępem belek, rodzajem elementów wypełniających. Jednak najczęściej podczas budowy domów jedno-

Fot. KONBET Poznań

rodzinnych wykonuje się stropy Teriva. Do ich budowy wykorzystuje się prefabrykowane

wykonania, atrakcyjne cenowo, jednak czas

6 m. Teoretycznie można je również wykonać,

belki żelbetowe, między którymi umieszcza

ich realizacji jest dość długi. Aby wykonać

gdy rozpiętość jest większa, jednak wiąże się

się pustaki stropowe (betonowe, ceramiczne

strop żelbetowy, należy wykonać pełne de-

to ze zwiększeniem grubości stropu. Zazwy-

bądź keramzytowe). Oczywiście konstrukcja

skowanie gęsto podparte stemplami na całej

czaj stropy monolityczne mają grubość około

zalewana jest warstwą nadbetonu. Takie roz-

powierzchni stropu, a następnie, według pro-

60 mm (minimum to 16 mm), dzięki czemu

wiązanie powoduje, że stropy Teriva są lek-

jektu, za pomocą prętów lub siatek zbrojenio-

są wytrzymałe na duże obciążenia i są do-

kie i jednocześnie wytrzymałe. Ich zaletą jest

wych zazbroić płytę stropową. Na tak przygo-

skonałą izolacją akustyczną. Są uniwersalne,

także to, że ich budowa nie wymaga użycia

towaną konstrukcję wylewana jest mieszanka

z tego też powodu bardzo często wykorzysty-

ciężkiego sprzętu budowlanego, a czas mon-

betonowa. Beton osiąga pełną wytrzymałość

wane są w przypadku pomieszczeń o skom-

tażu skrócony jest do minimum.

po 28 dniach i po tym czasie można dopiero

plikowanym i nietypowym kształcie.

zdemontować podpory montażowe i kontynu-

Stropy żelbetowe

ować prace budowlane.

Stropy prefabrykowane

Stropy żelbetowe, czyli monolityczne, cieszą

Stropy żelbetowe sprawdzą się w przypad-

Wykonuje się je z różnych materiałów, np.

się także dużą popularnością. Są łatwe do

ku pomieszczeń o maksymalnej rozpiętości

płyt kanałowych, żelbetowych czy betonu koreklama

RECTOBETON

WYMIAN STALOWY

EKSPERT BUDOWLANY

BELKA SPRÊ¯ONA

RECTOLIGHT

PODCI¥G SPRÊ¯ONY

SZALUNEK WIEÑCA

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

BUDOWA maksymalnie na 150 cm. W przypadku, gdy w stropie są otwory o wymiarach większych niż 25×25 cm, to należy zastosować tzw. wymiany stalowe (zwane wieszakami) bądź ramy H (jeżeli otwory są duże). Wieszaki muszą być zabezpieczone antykorozyjnie, czasami również ocynkowane. Stropy prefabrykowane w porównaniu z innymi stropami powstają najszybciej. Gotowe płyty standardowo są prostokątne, ale możemy zamówić elementy docięte na przykład po skosie czy łuku. Fot. Rector

Stropy półprefabrykowane Najczęściej stosowane są stropy typu filigran. Wykonuje się je z prefabrykowanych zazbrojonych płyt o szerokości do 2,5 cm i grubości 5–7 m, które mogą być wykonane w dowolnym kształcie, produkowane są na indywidualne zamówienie zgodnie z konkretnym projektem domu. Płyty tworzą konstrukcję stropu i jednocześnie szalunek. Montowane są za pomocą dźwigu – 1 m2 płyty o grubości 5 m waży ponad 100 kg. Na płytach należy ułożyć jeszcze dodatkowe zbrojenie, a następnie konstrukcję zalać warstwą nadbeFot. Rector

tonu. Podwójne zazbrojenie stropu zwiększa jego sztywność i zapewnia większą odporność na obciążenia. Wykonanie stropów filigran wymaga wykonania podparcia montażowego w postaci słupów i ciągłych podpór belkowych. Sprawdzą się doskonale w budynkach o skomplikowanych kształtach, a także o dużej rozpiętości – maksymalna rozpiętość pomieszczenia może wynieść nawet 12 m.

Stropy drewniane Konstrukcja stropów drewnianych składa się z belek drewnianych o przekroju prostokątnym lub dwuteowych. Stosowane są najczęściej w domach drewnianych – zarówno szkieletowych, jak i z bali, chociaż można Fot. Rector

strukcji. Ich zaletą jest eliminacja prac mo-

mórkowego. Ich montaż nie wymaga podpór

Płyt nie należy montować wspornikowo. Wy-

krych – tylko w przypadku ścian murowanych

montażowych. Niestety, wykonanie takich

jątkiem są stropy z betonu komórkowego,

należy wylać „na mokro” wieńce opuszczone.

stropów wymaga użycia ciężkiego sprzętu –

które mogą być wysunięte poza lico budynku

Wykonuje się więc je szybko i zaraz po uło-

prefabrykaty na ścianach układa się za po-

żeniu można użytkować, a gdy zajdzie taka

mocą dźwigu, a nie na każdy plac budowy

potrzeba, w stropach drewnianych bez pro-

można nim wjechać. Ich niewątpliwą zaletą

blemu można wykonać otwór, na przykład

jest to, że są gotowe praktycznie po ułożeniu –

na schody. Można je stosować w budynkach

poza lekkim zbrojeniem wieńców i przestrzeni

o rozpiętości nawet 15 m. Masa stropów

między płytami oraz ich betonowaniem nie

drewnianych jest niewielka, dlatego też są po-

wymagają dodatkowych prac ani czasu po-

datne na ugięcia, przenoszą drgania i dźwięki

trzebnego na wiązanie betonu. Stropy prefa-

uderzeniowe. Trudno także zachować odpor-

brykowane zazwyczaj wykonywane są w do-

System stropowy RECTOR Rectobeton Fot. Rector

mach jednorodzinnych o prostych rzutach i prostych układach konstrukcyjnych podpór.

ułożyć je w także w budynkach o innej kon-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ność ogniową tej przegrody. Aby przedłużyć żywotność drewna, musi być ono zabezpieczone przed korozją biologiczną.

INSTALACJE

OKIEM EKSPERTA: Kryteria doboru UPS-a Michał Przybylski, inżynier wsparcia technicznego, EVER Sp. z o.o.

W dzisiejszych czasach, przy wszechobecnej elektronice, dość istotne jest zabezpieczenie się przed nagłymi i niekontrolowanymi przerwami w dostawach prądu, które mogą sparaliżować nasze codzienne życie oraz ich skutkami w postaci uszkodzenia posiadanego sprzętu elektronicznego. Najbardziej zalecanym sposobem zapewnienia poprawności zasilania urządzeń wrażliwych jest zastosowanie systemów zasilania gwarantowanego UPS.

W przypadku serwerów oraz komputerów

magistralę stałonapięciową przekazane do fa-

sieciowego,

przetwarzających strategiczne dane i infor-

lownika, gdzie jest przetwarzane na napięcie

zadaniem UPS-ów jest dostar-

macje zdecydowanie zaleca się wykorzy-

przemienne o wysokiej jakości parametrach,

czenie energii do odbiorników (przy wykorzy-

stanie topologii line-interactive (VI). UPS-y

którym podczas normalnej pracy zasilane są

staniu energii zgromadzonej w akumulato-

line-interactive działają podobnie jak UPS-y

zabezpieczane odbiorniki, a jednocześnie do-

rach) w określonym czasie, niezbędnym do

VFD, ale mają dodatkowo regulator pozio-

ładowywane są baterie. Zmiana trybu pracy

bezpiecznego, kontrolowanego zakończenia

mu napięcia wyjściowego (układ AVR – Au-

z sieciowego na bateryjny i odwrotnie odbywa

realizowanych procesów, a często dodatko-

tomatic Voltage Regulation). Mają zatem

się całkowicie bezprzerwowo.

wo poprawa jakości dostarczanego do od-

zdolność korekcji napięcia bez użycia energii

W przypadku przeciążenia lub uszko-

biorników napięcia.

przypadku zaniku lub nieprawidłowości

napięcia

z akumulatorów. Wykorzystując wewnętrzne

dzenia elementów wewnętrznych bloków

Dobierając zasilacz UPS, należy odpowie-

układy funkcjonalne, sprowadzają wartość

UPS-a statyczny bypass automatycznie łączy

dzieć sobie na pytanie, jaki rodzaj urządzeń

napięcia wyjściowego jak najbliżej wartości

odbiornik z siecią zasilającą poprzez układ

chcemy zabezpieczyć, określić moc pobiera-

nominalnej. Zazwyczaj synchronizują prze-

obejściowy. Zasilacze tego typu stosowane

ną przez te urządzenia oraz jaki jest wyma-

biegi komutowane przed zmianą trybu pra-

są do zasilania najbardziej wymagających

gany ich czas podtrzymania.

cy. Ponadto zasilacze te mają krótsze czasy

pod względem jakości energii odbiorników.

przełączenia na pracę bateryjną, a powrót

Przykładowym rozwiązaniem tego typu są

na napięcie sieciowe odbywa się bez prze-

UPS EVER POWERLINE GREEN 33 LITE

Zasilacze UPS wykonane w topologii off-line

rwy w zasilaniu. W zdecydowanej większości

oraz UPS EVER POWERLINE GREEN 33

(VFD), jako najprostsze i najtańsze rozwią-

przypadków przy znamionowym obciążeniu

PRO. Ważne jest również to, że energia do-

zania, oferują najniższy poziom zabezpiecze-

zasilacze pracują w granicach 3–5 minut.

starczana w czasie normalnej pracy (siecio-

nia. W trybie pracy sieciowej realizowane jest

Jeżeli jednak zależy nam na dłuższym cza-

wej) przez UPS (on-line) do odbiorników jest

zasilanie odbiorników niekondycjonowanym

sie pracy, możemy to uzyskać dzięki dodat-

o lepszej jakości niż energia sieciowa, a za-

napięciem sieciowym, załączanym przez

kowym modułom bateryjnym, które można

tem systemy zasilania gwarantowanego po-

układ obejściowy, przejście do trybu pracy

podłączyć na przykład do zasilaczy z serii

prawiają warunki pracy zasilanych urządzeń,

bateryjnej wiąże się z powstaniem kilku ms

SINLINE RT XL.

a dodatkowo ograniczają ich negatywne od-

Jaki UPS?

przerwy w zasilaniu odbiorników. Zasilacze

Natomiast do zapewnienia bezawaryjnej

w tej topologii często mają odkształcony od

i bezprzerwowej pracy kotłów c.o., komin-

sinusoidalnego przebieg napięcia.

ków z płaszczem wodnym lub innych ukłarozwią-

dów automatyki domowej służą zasilacze,

zaniach realizowana jest synchronizacja

które są do tego celu dedykowane. Takim

wytwarzanego przebiegu z przywracanym

przykładem jest seria zasilaczy SPECLINE

napięciem sieci. Przykładem zasilacza nale-

AVR 700/SPECLINE AVR PRO 700.

W bardziej

UPS-y EVER serii POWERLINE GREEN 33/LITE/ PRO generują napięcie wyjściowe o najwyższych parametrach (VFI-SS-111)

zaawansowanych

żącego do tej grupy może być UPS EVER

Zasilacze on-line działają zupełnie inaczej –

ECO LCD, w którym dzięki panelowi LCD

realizowane jest w nich podwójne przetwarza-

oraz przyciskowi wielofunkcyjnemu można

nie energii. Napięcie sieciowe doprowadzone

łatwo zarządzać jego dodatkowymi funkcjo-

na wejście UPS zostaje wyprostowane w ukła-

nalnościami.

dzie prostowniczym, a następnie poprzez

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

działywanie na sieć zasilającą.

EVER Sp. z o.o. ul. Wołczyńska 19, 60-003 Poznań tel. +48 61 6500 400 faks +48 61 6510 927 ups@ever.eu, www.ever.eu

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

INSTALACJE

Zasilacze UPS

rynek, zastosowanie, dobór mgr inż. Karol Kuczyński

Rosnące zapotrzebowanie rynku w zakresie bezprzerwowych zasilaczy UPS pracujących w systemach o zwiększonej niezawodności powoduje, że producenci mają w swojej ofercie urządzenia w zakresie mocy od kilkuset VA do nawet kilkuset kVA [1, 8]. Zaniki i zapady napięcia oraz inne zaburzenia, które występują w sieciach elektroenergetycznych, powodują, że wrażliwe urządzenia elektroniczne i komputery ulegają zawieszeniu lub uszkodzeniu. Niestety, coraz częściej dotykają nas regularne przerwy w dostawach energii elektrycznej spowodowane uszkodzeniami linii napowietrznych przez powalone drzewa pod ciężarem śniegu lub nawałnic towarzyszącym opadom deszczu.

Fot. autor

Australii z powodu układu barycznego prędkość wiatru praktycznie zmalała do zera, w wyniku czego elektrownie wiatrowe produkowały tylko nieco ponad 1% zapotrzebowanej energii elektrycznej. W 2020 r. powtarzające się burze piaskowe ograniczyły udział fotowoltaiki w produkcji energii elektrycznej. Przerwy w dostawach energii prowadzą do konkretnych i wymiernych strat. Mogą

Skutki awarii

w najbliższym czasie konieczne będzie wyłą-

również powodować uszkodzenia poszcze-

Warto przytoczyć wydarzenia ze Szczeci-

czenie z eksploatacji bloków o łącznej mocy

gólnych urządzeń w przypadku choćby

na, które miały miejsce dość dawno, bo

około 7 GW (spośród istniejących obecnie

chwilowego zatrzymania linii produkcyjnej.

w kwietniu 2008 r., ale wyraźnie pokazują

36 GW) [3, 4]. Według danych PSE pan-

Ale przecież w firmach nie pracują jedynie

problem. Doszło wtedy do awarii, w wyni-

demia koronawirusa pokazała również re-

linie produkcyjne, ale też wszelkiego rodzaju

ku której w mieście nie było zasilania przez

kordowe zużycie energii elektrycznej w dniu

elektroniczny sprzęt biurowy, systemy moni-

ponad 20 odzin. Nastąpił totalny paraliż ko-

12.02.2021 r., na poziomie 27 617 MW.

toringu, centrale abonenckie i wiele innych

munikacyjny, nie pracowały również żadne

Jak pokazują doświadczenia australijskie-

instytucje, szkoły, sklepy, banki oraz stacje

go operatora rynku energetycznego AEMO,

benzynowe.

zastąpienie konwencjonalnej energetyki sys-

UPS-y na polskim rynku

Niestety, nie można wykluczyć, że podobne

temami OZE może powodować problemy

W obecnym skomercjalizowanym świecie

przypadki nie wydarzą się w innych polskich

z zapewnieniem dostaw energii elektrycznej.

nikt nie może sobie pozwolić na utratę za-

miastach. Tym bardziej, że podobne zda-

W 2017 r. podczas upałów w południowej

silania czy uszkodzenia podzespołów elek-

rzenia miały już miejsce, choć na szczęście w mniejszej skali, jak burze, które kilka lat temu pustoszyły Śląsk i spowodowały odcięcie od dostaw energii 10 tysięcy gospodarstw domowych, czy też silny wiatr w Tychach, który doprowadził do zerwania linii średniego napięcia, w rezultacie 2,5 tysiąca odbiorców zostało pozbawionych energii [3, 4]. Takich przykładów jest więcej i zdarzają się niemal co roku w różnych regionach kraju. Agencja Rynku Energii przedstawiła prognozy, które przewidują średnioroczny wzrost zużycia energii w naszym kraju na poziomie od ok. 1 do 3% w najbliższych 15–20 latach. Mimo iż dane te nie wydają się być szczególnie zastraszające, to Polska może mieć poważne problemy z pokryciem zapotrzebowania na energię elektryczną. Obecnie istniejące bloki energetyczne są w dużej części wyeksploatowane i w najbliższych latach będą wyłączane. Eksperci szacują, że

urządzeń elektrycznych.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

tronicznych spowodowane przez zapady

UPS-Y W DOMU – DO CZEGO SŁUŻĄ? Zasilacze UPS to urządzenia przeznaczone do zapewnienia bezprzerwowej pracy urządzeń komputerowych, łączności oraz innych odbiorników elektrycznych o znaczeniu krytycznym w przypadku zaniku napięcia w sieci zasilającej. Systemy bezpieczeństwa w inteligentnym budynku również wymagają zasilania awaryjnego. Zasilacze UPS (Uninterruptible Power Supply) należą obecnie do najbardziej rozpowszechnionych urządzeń podtrzymujących napięcie zasilania na wyjściu. Dodatkowo zapewniają one eliminację zakłóceń pochodzących z sieci elektroenergetycznej oraz mogą izolować galwanicznie odbiory od sieci energetycznej poprzez wbudowany transformator separujący. Przy doborze zasilaczy UPS należy koniecznie uwzględniać rzeczywiste wartości prądu obciążenia, a nie tylko moc odbiorników.

www.ekspertbudowlany.pl

napięcia lub przepięcia. W Polsce zasilacze awaryjne używane są praktycznie wszędzie: od prywatnych komputerów domowych po duże zakłady przemysłowe. UPS-y gwarantują nie tylko zasilanie, ale również jego właściwe parametry [3]. Na polskim rynku istnieje kilkadziesiąt firm oferujących różnego typu UPS-y. Konkurencja jest bardzo silna, a dodatkową presję na politykę cenową wywierają tanie produkty z Chin. Rynek rozwija się w sposób dynamiczny, dotyczy to jednak głównie UPS-ów komercyjnych.

Przemysłowe

rozwiązania

do zasilania awaryjnego stanowią bowiem odrębny segment. Działają w nim inni producenci niż w sektorze komercyjnym, wymagane jest również odmienne podejście do użytkownika końcowego, oparte głównie na sprzedaży bezpośredniej, z wykorzystaniem własnych handlowców [3, 6].

INSTALACJE Segment przemysłowy stanowi według

kretnej instalacji zasilacza UPS, konieczna

szacunków około 20–30% całkowitej war-

jest nie tylko bezwzględna wartość określona

tości rynku UPS-ów w Polsce i doświadcza

przez producenta, ale również czas naprawy

bardziej umiarkowanego wzrostu w porów-

w rzeczywistych warunkach. Czas naprawy

naniu do segmentu komercyjnego. Jednak

zależy bowiem od: czasu reakcji serwisu na

dzięki modernizacjom w sektorze energe-

awarię, czasu dojazdu do urządzenia, do-

tycznym oraz planowanym inwestycjom

stępności części zamiennych, czasu naprawy

w nowe moce wytwórcze, rynek w ciągu

oraz czasu na wykonanie potrzebnych testów

najbliższych lat z pewnością znacznie zyska

[1, 3].

na atrakcyjności. Najbliższe lata mogą oka-

Wartość MTBF dla urządzeń produkowa-

zać się dla rynku UPS-ów przemysłowych

nych przez różnych producentów jest różna.

bardzo ciekawe. Producenci oczekują bo-

Można przyjąć, że dla pojedynczego urządze-

wiem szybkiego wzrostu i dalszego rozwoju

nia UPS dobrej marki wartość MTBF wynosi

sektora. Wiąże się to z wejściem długo ocze-

99,99790%. Zmienia się jednak wartość

kiwanych inwestycji w energetyce w fazę re-

współczynnika MTBF dla grupy UPS-ów pra-

alizacji oraz z nowymi inwestycjami w infra-

cujących równolegle z redundancją, w zależ-

strukturę gazową [3, 6].

ności od liczby jednostek w grupie. Wydawać

Niezawodność zasilania

by się mogło, że im większa liczba jednostek w zestawie, tym wartość MTBF jest większa.

JAK DOBRAĆ MOC UPS-A? Moc znamionowa UPS-a jest mocą na wyjściu zasilacza, czyli jest to moc, jaką UPS jest w stanie dostarczyć do odbiorników. Moc pobierana przez UPS jest większa o wartość strat, moc potrzebną na doładowanie baterii akumulatorów w zasilaczu UPS. Posiadając koncepcję układu zasilania gwarantowanego, można przystąpić do dobrania mocy poszczególnych zasilaczy UPS. Po wyliczeniu mocy zapotrzebowanej przez odbiory należy dobrać moc UPS-a. Ponieważ współczynnik mocy wyjściowej UPS-a jest różny dla różnych konstrukcji, należy uwzględnić zarówno moc pozorną, w [VA], jak i moc czynną, w [W]. Przy doborze mocy zaleca się uwzględnienie potrzeb na przyszłą rozbudowę odbiorników. Zwykle przewymiarowanie wynosi 20% mocy odbiorników. Niektóre zasilacze UPS mają możliwość zwiększenia mocy poprzez aktualizację oprogramowania UPS-a, bez konieczności dokładania dodatkowych elementów systemu. Taka możliwość zapewnia rozbudowę systemu w przyszłości. Należy jednak dobrać kable i inne elementy obwodu zasilania na moc docelową. Dla UPS-ów średniej i dużej mocy moc odbiorników może być zapewniona przez sumę mocy UPS-ów pracujących równolegle (sumacyjnie).

Najczęściej urządzenia charakteryzują się

W tym przypadku awaria jednej jednostki

współczynnikiem pewności pracy na pozio-

UPS nie powoduje przerwy w zasilaniu od-

mie zbliżonym do jedności. Istnieje wiele

biorników. Tak jednak nie jest, ponieważ przy

różnych miar niezawodności pracy urzą-

większej liczbie jednostek UPS rozbudowany

dzeń. Jednym z nich jest współczynnik

jest układ sterowania tymi jednostkami, któ-

MTBF (Mean Time Between Failures), który

ry jest wspólny dla całego układu. Ponadto

definiowany jest jako średni okres między

przy większej liczbie jednostek w układzie

awariami, czyli wartość oczekiwana czasu

wzrasta prawdopodobieństwo awarii kolejnej

między uszkodzeniami elementów powodu-

jednostki w czasie, gdy jedna już uległa awa-

w układzie dystrybucji energii oraz w ob-

jących utratę zdolności do realizacji funkcji,

rii i jest niesprawna. Nadmierne zwiększanie

wodach odbiorczych zasilania odbiorników.

do których został zbudowany. Jest on wy-

liczby jednostek w układzie może spowodo-

Z tego powodu dokładna analiza niezawod-

rażany w jednostkach czasu, np. godzinach

wać, że wypadkowa wartość MTBF dla ukła-

ności całego układu jest często bardzo złożo-

[1, 3]. Natomiast średni czas naprawy urzą-

du będzie mniejsza niż wartość MTBF dla

na i trudna do przeprowadzenia.

dzenia rozumiany jako wartość oczekiwana

pojedynczej jednostki [1, 3].

Podsumowanie

czasu między wystąpieniem awarii a chwilą

Należy tu jednak zaznaczyć, że współ-

ponownej zdolności do realizacji funkcji okre-

czynniki MTBF podawane przez producen-

Aby zapobiegać awariom, niezbędne jest za-

śla współczynnik MTTR (Mean Time To Re-

tów UPS-ów dotyczą jedynie urządzeń UPS,

stosowanie zasilaczy awaryjnych UPS, które

pair). Najczęściej jest wyrażany w jednost-

bez uwzględnienia pozostałych elementów

zabezpieczą sprzęt i dane oraz urządzenia

kach czasu, np. godzinach.

układu zasilania, takich jak: aparatura stoso-

pracujące w biurze. Każda firma powinna

Zasilacze UPS charakteryzują się naj-

wana w rozdzielnicach, automatyka rozdziel-

poważnie zastanowić się nad zakupem zasi-

częściej bardzo wysokim współczynnikiem

nic, połączenia kablowe itp. Na niezawod-

laczy awaryjnych. Inwestycja taka jest prze-

MTBF. Jednak aby określić współczynnik

ność zasilania odbiorników duży wpływ ma

ważnie mniej kosztowna niż naprawa bądź

MTBF w jednostkach względnych dla kon-

również struktura i aparatura zastosowana

wymiana sprzętu, który ucierpiał w wyniku niespodziewanego zaniku zasilania, a także strat produkcyjnych.

Literatura 1. T. Sutkowski, „Rezerwowe i bezprzerwowe zasilanie w energię elektryczną”, COSiW SEP, Warszawa 2007. 2. J. Wiatr, M. Miegoń, „Zasilanie budynków użyteczności publicznej oraz budynków mieszkalnych w energię elektryczna”, Niezbędnik elektryka nr 4, Warszawa 2012. 3. K. Kuczyński, „Rynek zasilaczy UPS w Polsce a niezawodność zasilania – zagadnienia wybrane”, „elektro.info” nr 4/2013. 4. Materiały firmy Ever. 5. Materiały firmy Eaton. 6. Materiały firmy Frost & Sullivan. Fot. Schneider Electric

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

7. Materiały firmy Comex. 8. Materiały firmy APC by Schneider Electric.

INSTALACJE

Poznaj linię UPS-ów Easy Schneider Electric rozszerzył ofertę linii UPS-ów Easy UPS 3L, która obecnie składa się z modeli od 250 kVA do 600 kVA (400 V). Nowością w ofercie są zasilacze Uninterruptible Power Supply (UPS) awaryjne 250, 300, 400 kVA. Produkty linii Easy UPS 3L dostępne są już niemal w całej Europie. Jest to idealne rozwiązanie do zapewnienia ciągłości i stabilności zasilania dla średnich i dużych budynków wykorzystywanych komercyjnie lub małych zakładów przemysłowych.

zięki niewielkim rozmiarom, redun-

cjalistów serwisowych, którzy zapewnią pe-

dancji oraz solidnym parametrom

łen zakres opieki przez cały cykl życia Easy

elektrycznym, Easy UPS 3L chroni

UPS 3L. Usługa uruchomienia jest wliczona

krytyczne urządzenia przed uszkodzeniami

w cenę, aby zapewnić prawidłową i bez-

spowodowanymi przerwami w zasilaniu,

pieczną konfigurację zasilacza Easy UPS 3L.

przepięciami i skokami napięcia. Spraw-

Dzięki temu Schneider Electric gwarantuje

ność, osiągająca 96%, zapewnia przewidy-

uzyskanie najlepszej wydajności, niezawod-

walność zużycia energii.

ności, poziomu bezpieczeństwa i spokoju. Prosty w konfiguracji, obsłudze i serwisie

NAJWAŻNIEJSZE CECHY NOWYCH UPS-ÓW

Easy UPS 3L:

»»Zapewnia

»»Easy UPS 3L jest teraz dostępny w nowych wersjach 250, 300, 400 kVA.

»»Kompaktowe 3-fazowe UPS-y ułatwiają konfigurację, eksploatację oraz serwisowanie. »»Jest to idealne rozwiązanie dla średnich i dużych budynków wykorzystywanych komercyjnie lub małych zakładów przemysłowych. »»Produkty są kompatybilne z EcoStrux ure TM, aby ułatwić zarządzanie i serwisowanie w czasie rzeczywistym, dając dostęp do danych przez smartfona.

»»Zapewnia

mniejszą złożoność systemu

i oszczędza nakłady inwestycyjne.

odporność w trudnych warun-

»»Wszechstronna

architektura i praca rów-

kach dzięki powlekanym konformalnie

noległa zapewniająca redundancję lub

drukowanym

wy-

zwiększoną pojemność. Można zainstalo-

miennemu filtrowi przeciwpyłowemu, jed-

układom

scalonym,

wać do pięciu zasilaczy UPS równolegle

nostkowemu współczynnikowi mocy i sil-

w celu uzyskania żądanej mocy lub do pię-

nej ochronie przed przeciążeniem. Easy

ciu zasilaczy UPS oraz jeden dodatkowy

UPS 3L jest niezawodnym rozwiązaniem

w celu zapewnienia redundancji. Jeśli mo-

zapewniającym ciągłość działania każdego

duł mocy przestanie działać, obciążenie

biznesu.

będzie nadal podtrzymywane przez pozostałe moduły, pod warunkiem, że obciążenie jest poniżej pojemności funkcjonalnych modułów mocy w systemie.

»»Umożliwia

łatwe monitorowanie i zarzą-

Easy UPS 3L charakteryzuje się szerokim

dzanie za pomocą opartego na chmurze

zakresem napięcia akumulatorów i obsługuje

pakietu oprogramowania EcoStruxure IT

różne konfiguracje zasilania. Dostępna jest

przy zakupie opcjonalnej karty sieciowej.

szeroka gama opcji i akcesoriów, dzięki cze-

Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź

mu można go łatwo zintegrować z różnymi

http://www.schneider-electric.com/eco-

środowiskami.

struxure-it i wypróbuj rozwiązanie moni-

Klienci mogą czerpać korzyści z usługi

torujące EcoStruxure IT Expert bezpłatnie

globalnego wsparcia konfiguracji Schneider

przez 30 dni.rt

Electric, z silnymi lokalnymi sieciami spe Cezary Gutowski, Kierownik Wsparcia Sprzedaży – UPS Secure Power, Schneider Electric

Dzięki rozszerzeniu linii Easy UPS 3L, Schneider Electric zaspokaja potrzeby rynku, oferując łatwe, solidne i konkurencyjne rozwiązania, które priorytetowo traktują wydajność, elastyczność, przewidywalność i niezawodność w czasach, gdy łączność jest absolutnie konieczna dla każdej firmy. Produkty są łatwe w konfiguracji, instalacji, obsłudze i serwisowaniu. Easy UPS 3L jest idealnym wyborem zapewniającym ciągłość biznesową i zoptymalizowaną inwestycję, niezależnie od środowiska, np. hali produkcyjnej lub pomieszczenia elektrycznego. Wyjątkowe połączenie parametrów technicznych, solidnej i odpornej na uszkodzenia konstrukcji stanowi o niezawodności naszych produktów. Natomiast niewielkie rozmiary pomogą oszczędzić cenną przestrzeń.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

Schneider Electric Polska Sp. z o.o. ul. Konstruktorska 12, 02-673 Warszawa tel. 22 511 82 00, faks 22 511 82 02 poland.helpdesk@schneider-electric.com www.schneider-electric.com

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

NOWOŚCI

NOWOCZESNE KOTŁY KONDENSACYJNE Viessmann oferuje nowe modele kotłów kondensacyjnych Vitodens – Vitodens 100-W i Vitodens 111-W. Wyposażono je w nowoczesne, cyfrowe rozwiązania, dzięki czemu są jeszcze bardziej intuicyjne w obsłudze. Wyróżniają się również wysoką efektywnością oraz niską emisją, co jest istotne ze względu na jakość powietrza, którym oddychamy. Wiszące gazowe (jedno- i dwufunkcyjne) kotły kondensacyjne Vitodens 100-W i Vitodens 111-W, o znamionowej mocy cieplnej od 3,2 kW, mają zintegrowany 46-litrowy ładowany zasobnik c.w.u. ze stali szlachetnej. Wyposażone są także w duży wbudowany dotykowy wyświetlacz LED w formie designerskiego panelu, który umożliwia komfortowe sterowanie instalacjami grzewczymi z jednym bezpośrednim i/lub jednym mieszaczowym obiegiem grzewczym. Kotły kondensacyjne Vitodens z nową platformą elektroniczną mają również zintegrowaną bramkę Wi-Fi. Można więc obsługiwać je przyciskami dotykowymi na wyświetlaczu lub poprzez zintegrowany interfejs WLAN – także ze smartfona lub tabletu. Kompatybilność z aplikacją ViCare pozwala na otrzymywanie informacji na temat aktualnego stanu pracy systemu grzewczego, programów czasowych dla ogrzewania i przygotowania c.w.u. oraz bezpośredni kontakt z lokalnym serwisantem Viessmann. Dzięki nowoczesnym podzespołom nowe kotły są kompaktowe, ciche i łatwe do wkomponowania w każde pomieszczenie, również dzięki wykończeniu matowym lakierem proszkowym w jasnym kolorze. Boczne odstępy serwisowe, wymagane przy innych kotłach, w przypadku nowych modeli są zbędne, ponieważ wszystkie przyłącza są dostępne od przodu urządzenia. Vitodens 100-W został wyposażony w obudowę BoxDesign, gwarantującą dobre wyciszenie pracy urządzenia oraz łatwy dostęp do jego komponentów. Dzięki temu kotły nadają się do domów i mieszkań, w których konieczna jest modernizacja systemu grzewczego, bez organizacji przebudowy pomieszczeń. Urządzenia zostały również wyposażone w palnik MatriX-Plus, który gwarantuje najwyższą efektywność pracy oraz minimum emisji substancji szkodliwych. Specjalna powierzchnia robocza palnika, wykonana ze stali szlachetnej, jest niewrażliwa na wysokie temperatury i gwarantuje niezawodne działanie oraz wysoką trwałość. Kolejną innowacją techniczną nowych kotłów jest układ automatycznej regulacji spalania Lambda Pro Control. Dopasowuje się on samodzielnie do wszystkich rodzajów gazu, dbając w ten sposób o czyste i efektywne spalanie. Podobnie jak inne gazowe kotły kondensacyjne marki Viessmann, także nowe modele zostały wyposażone w wymiennik ciepła Inox-Radial wykonany ze stali szlachetnej. Technika ta zapewnia wysoką sprawność oraz bezpieczną i efektywną pracę kotła.

ŁAZIENKA W KWIATY Przy tworzeniu najnowszej, wiosennej kolekcji Ceramiki Tubądzin, w formacie 30×75 cm, jej autorka, Agnieszka Michalak, zainspirowała się estetyką angielskiego domu. Subtelna i romantyczna kolekcja Mild Garden kojarzy się ze szlachetną tapetą, udekorowaną kwiatami, która dodaje wnętrzu wyrazistości. Z jednej strony odnajdziemy tu piękny kwiatowy ogród w formie pastelowej akwareli, z drugiej zaś elegancki, monochromatyczny zielnik, z ażurowymi baldachami i grą półcieni. Kolekcja ma charakter akwarelowego obrazu. Dodatkowo struktura czerpanego papieru, jaką pokryte są płytki, sprawia, że przypominają one bardziej rękodzieło niż maszynowo drukowane tapety. Oprócz 3-elementowych dekoracji ściennych (894×748 mm, cena 219,92 zł za szt.) w kolekcji są także płytki w kształcie heksagonów – zarówno w wersji kwiatowej (19,93 zł za szt.), jak i w klasycznej bieli (17,96 zł za szt.). Podstawę kolekcji stanowią natomiast białe płytki ścienne Mild Garden White 1 STR (124,85 zł za m2) i Mild Garden White 2 STR (139,97 zł za m2), o wymiarach 298×748 mm i grubości 10 mm. Pierwsza z nich ma strukturę czerpanego papieru, druga inspirowana jest klasyczną boazerią. Ich uzupełnieniem są listwy ścienne, nawiązujące do stylistyki angielskiej i dekoracyjnego wykończenia ścian. Dostępne są one w dwóch wariantach: Mild Garden 1 (115×298 mm, grubość 17 mm, cena 21,89 zł za szt.) oraz Mild Garden 2 (47×298 mm, grubość 10 mm, cena 15,87 zł za szt.). Wszystkie płytki mają wykończenie matowe.

Opracowano na podstawie informacji od firm. Zdjęcia: serwis prezentowanych firm EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

INSTALACJE

Joanna Ryńska

Łazienka jest pomieszczeniem, do którego inwestorzy chętnie wybierają elektryczne ogrzewanie podłogowe – zarówno w budynkach nowych, jak i remontowanych. Łatwo bowiem uzyskać efekt ciepłej podłogi (bardzo doceniany w łazienkach), sterowany niezależnie od innych pomieszczeń.

Fot. Elekt

Elektryczne ogrzewanie podłogowe w łazience – jak przeprowadzić prace

i na co zwrócić uwagę przy doborze systemu?

grzewanie podłogowe może być roz-

energii elektrycznej o przydział mocy przy-

– zwykle na 10–20 cm. Dlatego do doboru

wiązaniem samodzielnym lub uzu-

łączeniowej (dla nowego domu) lub we

ogrzewania dla konkretnej łazienki potrzebna

pełniać ogrzewanie grzejnikowe dla

wniosku o zwiększenie mocy (dla domu lub

jest znajomość jej układu.

uzyskania większego komfortu cieplnego.

mieszkania remontowanego). W tym drugim

Przy doborze elektrycznego ogrzewania

W przypadku nowo budowanego domu zwy-

przypadku zwiększenie mocy oznacza jedno-

podłogowego należy wybrać rozwiązanie dla

kle stosuje się kable grzewcze, podczas re-

razową dopłatę (zakłady energetyczne mają

pomieszczeń wilgotnych – kable muszą być

montu – maty grzewcze. Niezależnie od za-

określone stawki za każdy 1 kW zwiększonej

wyposażone w ekran koncentryczny na ca-

stosowanego rodzaju elementów grzewczych

mocy). Orientacyjnie można przyjąć, że moc

łym obwodzie.

obowiązują pewne zasady dotyczące doboru

jednostkowa elementów grzewczych w ła-

i wykonania elektrycznego ogrzewania pod-

zience powinna być wyższa niż dla innych pomieszczeń, np. 120

łogowego dla łazienki.

Ważne założenia do projektu i doboru

W/m2

zamiast wystar-

czającego dla innych pomieszczeń 90 W/m2.

Wykonanie elektrycznego ogrzewania podłogowego – podstawy

Ogrzewanie podłogowe nie może przebie-

Ogrzewanie jest instalacją elektryczną, musi

gać pod przyborami sanitarnymi zamontowa-

więc być podłączone i sprawdzone przez

W łazience temperatura obliczeniowa powin-

nymi na stałe lub stojącymi bezpośrednio na

uprawnionego elektryka. Sprawdzenie re-

na wynosić 24°C. Należy wyznaczyć moc

podłodze, takimi jak wanna, brodzik prysz-

zystancji przewodów, z którego podpisywa-

grzewczą dla konkretnej łazienki i na tej pod-

nica, umywalka stojąca, miska ustępowa

ny jest protokół, musi być wykonane przez

stawie dobierać elementy grzewcze o wła-

stojąca, bidet, pralka czy meble łazienkowe.

osobę z tzw. uprawnieniami elektrycznymi

ściwej mocy. Moc ogrzewania elektrycznego

Minimalne odległości elementów grzewczych

dozorowymi, natomiast podłączenie insta-

trzeba uwzględnić we wniosku do dostawcy

od przyborów i od ścian określa producent

lacji – z tzw. uprawnieniami elektrycznymi eksploatacyjnymi. Uwaga! Wykonanie podłączenia przez osobę nieuprawnioną powoduje wygaśnięcie gwarancji producenta. Instalację trzeba zabezpieczyć wyłącznikiem nadmiarowym i wyłącznikiem różnicowo-prądowym, a także zapewnić ochronę przeciwporażeniową (przez podłączenie ekranu ochronnego kabla grzewczego do uziemienia). Posadzka, pod którą ułożone jest ogrzewanie elektryczne, rozszerza się i kurczy pod wpływem zmiany temperatury elementów grzewczych. Dlatego konieczne jest zastosowanie szczelin dylatacyjnych, a elementy grzewcze nie mogą przez nie przechodzić –

Fot. Elektra

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

każdy obszar powstały po wykonaniu szcze-

INSTALACJE lin dylatacyjnych musi mieć własny zestaw

Uwaga! Pierwsze uruchomienie instalacji

grzewczy. Ma to znaczenie także przy fugach

może nastąpić po całkowitym wyschnięciu

– przy ogrzewaniu podłogowym można sto-

kleju, fug i spoin.

sować tylko fugi elastyczne, w wykonaniu odpowiednim do zastosowania w systemach ogrzewania podłogowego.

Ogrzewanie elektryczne z mat grzewczych Maty grzewcze stanowią rozwiązanie stosowa-

Ogrzewanie elektryczne z kabli grzewczych

ne w przypadku montażu na etapie prac wykończeniowych lub podczas remontu łazienki. Są to pasy siatek samoprzylepnych z tworzywa

ogrzewania

sztucznego o szerokości około 50 cm, a gru-

podłogowego elektrycznego są przewody

bości 2–4 mm, z wplecionymi przewodami

(kable) grzewcze stałooporowe lub samo-

o określonych maksymalnych mocach grzew-

Podczas wykonywania elektrycznego ogrze-

regulujące, układane na odpowiednio przy-

czych (np. 100, 120, 150 i 160 W/m2). Po

wania podłogowego należy zachować nastę-

gotowanym podłożu. Przewody układa się

przygotowaniu podłoża maty należy rozłożyć

pującą kolejność prac:

w równoległe pętle, mocowane do podłoża

– bez naciągania i zaginania w miejscu prze-

specjalną taśmą, zachowując między nimi

biegu kabla. Jeśli matę trzeba dostosować do

odległości wynikające z projektu i mocy

kształtu pomieszczenia, można dociąć siatkę,

grzewczej.

natomiast niedopuszczalne jest przecinanie

Prace wspólne dla obu rodzajów rozwiązań

»»przygotowanie podłoża – oczyszczenie, zagruntowanie i wyschnięcie;

»»ułożenie

i zabezpieczenie

elementów

grzewczych (procedura nieco inna dla kabli i dla mat);

»»ułożenie płytek i wypełnienie połączeń fugami;

»»wypełnienie

silikonem połączeń między

ścianą a podłogą;

»»całkowite

wyschnięcie kleju do płytek

Podstawowym

rozwiązaniem

Przewody grzewcze stosuje się zwykle dla

kabla. Kolejną czynnością jest pomiar wartości

domów nowo budowanych, kiedy ogrzewanie

rezystancji przewodów, wykonany przez elek-

podłogowe jest przewidziane w projekcie. Po

tryka z odpowiednimi uprawnieniami w zakre-

przygotowaniu podłoża należy rozłożyć kable

sie czynności kontrolno-pomiarowych. Następ-

w pętlach, z zachowaniem odległości poda-

nie wykonuje się płytką wylewkę wyrównującą

nej przez producenta dla danej mocy grzew-

z warstwą wodoszczelną. Po jej wyschnięciu

czej oraz ułożyć czujnik temperatury. Przygo-

układane są płytki.

towane kable sprawdza elektryk uprawniony

Uwaga! Do łazienek nie są polecane fo-

do czynności kontrolno-pomiarowych, wy-

lie grzewcze z tworzyw sztucznych. Mają

nie, przewodu czujnika temperatury oraz

konując

przewodów.

mniejszą niż pozostałe rozwiązania moc

kabla zasilającego regulator do pogłębio-

Następnie należy wylać jastrych o grubości

grzewczą, a chcąc zapewnić skuteczną

nej puszki elektrycznej pod regulator (na

do 35 mm, a po wyschnięciu rozprowadzić

ochronę przeciwporażeniową, należałoby

zewnątrz łazienki), koniecznie wykonane

na nim warstwę przeciwwilgociową. Na tak

wykonać dodatkowe, stosunkowo kosztow-

przez elektryka z uprawnieniami.

przygotowanej warstwie układa się płytki.

ne zabezpieczenie.

i spoin;

»»podłączenie

kabla zasilającego ogrzewa-

pomiar

rezystancji

reklama

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

OGRODY

Fot. Joniec

Buduj z ekspertem

OGRODZENIE DOMU

– projekt, wybór materiałów, zasady budowy Anna Wilgocka

płotu. Najlepiej jeśli odległość między słup-

Na rynku dostępnych jest wiele różnych rozwiązań, które można zastosować do ogrodzenia posesji. Przy wyborze konkretnego ważne jest, aby dobrać możliwie proste, szybkie w budowie, estetyczne oraz nowoczesne i uniwersalne.

kami stanowi również wielokrotność szerokości pustaka. Warto pamiętać, że czynnikiem, dzięki któremu możemy regulować odstępy między słupkami, jest szerokość samego słupka, ale też szerokość przejść. Warto także pamiętać, że dobrym pomysłem może być

szystkie

kryteria

spełniają

pewnego rodzaju system kombinowany – łą-

Projekt

ogrodzenia wykonane z bloczków

Pierwszy

etap

czący na przykład podmurówkę z pustaków wykonywania

ze stalowymi słupkami.

betonowych. Przy ich wykorzy-

murowanego to projekt. Konieczne jest tu

staniu należy oczywiście uwzględnić charak-

przede wszystkim rozmieszczenie kluczo-

ter otoczenia domu. Jeśli budynek znajduje

wych elementów, takich jak brama czy furt-

się blisko ruchliwej ulicy, warto zainwesto-

ka, a także przewidzenie wszystkich koniecz-

Trwający od pewnego już czasu trend na

wać w ogrodzenie pełne. W przypadku zaś,

nych podłączeń (jak domofon czy napędy do

szarości i proste gładkie formy widoczny

gdy droga przebiegająca blisko posesji jest

sterowania bramą). Równie istotne jest takie

jest także w ogrodzeniach. Nowoczesne

mało ruchliwa, można w nie wkomponować

dobranie rozstawu słupków, aby zmieścił

pustaki do budowy ogrodzeń są też często

fragmenty metalowe lub drewniane. Należy

się między nimi wybrany przez nas moduł

w wersji wielkoformatowej, np. o wymiarach

zawsze pamiętać jednak o tym, że ogrodze-

ogrodzenia. Istotne przy tym jest, aby zmi-

20×60 cm i wysokości 10 cm, w kolorze

nie musi przede wszystkim harmonizować

nimalizować (a najlepiej całkowicie wyklu-

grafitowym lub stalowym o gładkiej fakturze,

z pozostałymi elementami, czyli ogrodem,

czyć) ilość modułów nietypowych. Wpłynie

które na szczycie zwieńcza się płaskim dasz-

podjazdem oraz bryłą i stylem architekto-

to pozytywnie nie tylko na wygląd całości, ale

kiem. Z takich elementów można stworzyć

nicznym domu.

przede wszystkim na cenę wykonywanego

ogrodzenie o wyglądzie nowoczesnego, litego

Fot. Joniec

ogrodzenia

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

Nowoczesne szarości i sprawdzona klasyka

Fot. Joniec

OGRODY

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

OGRODY muru. Jeśli jednak zależy nam na tym, żeby

Po tej czynności należy wykonać izolację po-

wystarczających

wpuścić do ogrodu trochę więcej światła,

ziomą, która zapobiegnie podsiąkaniu kapi-

nych, wyższe natomiast są po prostu drogie.

warto zamontować przęsła ogrodzeniowe

larnemu wilgoci i niszczeniu ogrodzenia od

Beton należy później zagęścić. Wykonując to,

z metalu lub drewna. Bardzo ciekawy efekt

strony gruntu. Kolejny etap prac to montaż

warto zwracać uwagę na ewentualne prze-

dekoracyjny można uzyskać, łącząc pełny

ogrodzenia, którego elementy łączy się na

sączanie mleczka cementowego, wynikające

mur z roślinami, na przykład z tujami lub

mokro z użyciem zaprawy. Należy pamiętać

z niedokładnego spoinowania elementów.

pnącym bluszczem, winogronem albo jaśmi-

także o tym, że jeśli mają być zamontowane

Kolejną warstwę bloczków można układać

nowcem wonnym.

przęsła, bramy lub furtki, to konieczne jest

dopiero po związaniu zalanej uprzednio. Po

Jeżeli natomiast chcemy, aby ogrodzenie

wykonanie odpowiednich mocowań i zacho-

zakończeniu zalewania bloczków mieszanką

przypominało tradycyjne kamienne mury,

wanie właściwych rozstawów pomiędzy słup-

betonową, warto je przykryć folią budowla-

warto zwrócić uwagę pustaki łupane, a całą

kami. Ogrodzenie można dodatkowo zwień-

ną, aby woda zbyt szybko nie odparowała.

konstrukcję uzupełnić daszkiem płaskim lub

czyć daszkiem, który chroni jego konstrukcję

Taką osłonę należy stosować do momentu

dwuspadowym.

przed warunkami atmosferycznymi.

przykrycia ogrodzenia daszkami lub przez

mechanicz-

W zależności od stylu, jaki chcemy uzy-

Należy pamiętać, że specyficzną cechą

minimum 7 dni. Ważne, aby nie prowadzić

skać, można wybrać różne wersje kolorystycz-

bloczków jest faktura przypominająca łupany

prac betoniarskich w temperaturze poniżej

ne bloczków, np. żółty, beżowy czy grafitowy.

kamień. Jest ona inna na każdym elemen-

+5°C oraz powyżej 25°C.

Inne bowiem kolory sprawdzą się w ogrodze-

cie. Różnić się mogą nieco również kolory

niach, które otaczają dom utrzymany w stylu

poszczególnych elementów. Wiąże się to

tradycyjnym, inne zaś, gdy dom jest nowocze-

z dwoma kwestiami. Po pierwsze, przed

Na koniec należy wyczyścić resztki zabru-

sny, w stylu skandynawskim.

przystąpieniem do murowania warto zrobić

dzeń z powierzchni bloczków. Środek czysz-

Fot. Joniec

Impregnacja

Fot. Joniec

Bardzo ważnym atutem ogrodzeń wykona-

przegląd elementów, którymi dysponujemy,

czący należy stosować tylko w miejscu za-

nych z bloczków betonowych, oprócz walo-

i wybrać te o możliwie najmniej zróżnicowa-

brudzenia, zgodnie z instrukcją podaną przez

rów estetycznych, jest prostota i szybkość ich

nej strukturze. Powinny one zostać wykorzy-

producenta preparatu. Ostatnią czynnością,

budowy.

stane do budowy słupków do bram i furtek.

którą można wykonać przed montażem pa-

Po drugie, warto również zastosować rozwią-

neli ogrodzeniowych, jest impregnacja go-

zanie powszechne przy układaniu betonowej

towej podmurówki, słupków oraz daszków.

kostki brukowej, a mianowicie przemieszać

Nie jest to konieczność, ale dobrze wpływa

Budowę ogrodzenia z bloczków betonowych

elementy z różnych palet. Dzięki temu bę-

na ujednolicenie barwy poszczególnych ele-

należy rozpocząć od wykonania fundamentu

dziemy mieli pewność, że ogrodzenie będzie

mentów i ułatwia utrzymanie ich w czysto-

o szerokości minimum 30 cm i głębokości do

jednolite kolorystycznie. Po wykonaniu tych

ści. To z kolei zabezpiecza zarówno przed

strefy przemarzania charakterystycznej dla

czynności można przystąpić do murowania.

uszkodzeniami mechanicznymi (na skutek

danego regionu geograficznego kraju. Na-

Muruje się wyłącznie poziomymi warstwami,

działania ujemnych temperatur), jak i koroz-

stępnie po upływie 24 godzin należy wyko-

dbając o to, aby elementy zbrojenia słup-

ją biologiczną oraz występowaniem wykwi-

nać szalunki ławy żelbetowej. Jej wysokość

ków znajdowały się wewnątrz elementów

tów wapiennych. Aby zrobić to poprawnie,

wynosi minimum 30 cm, szerokość zaś nie

ogrodzeniowych.

warstwowe

warto zadbać o sprzyjające warunki. Przede

powinna przekraczać szerokości samego

jest istotne ze względu na bezpieczeństwo

wszystkim wskazane jest utrzymanie około

muru. W ławie należy umieścić elementy

wykonawców prac, ale także najlepiej zapo-

miesiąca przerwy między budową a impre-

zbrojenia, które wzmocnią fundament oraz

biega uszkodzeniu elementów. Po wykonaniu

gnacją. Zapewni to osiągnięcie pełnych pa-

umożliwią przygotowanie konstrukcji pod

każdej warstwy wnętrza bloczków należy

rametrów wytrzymałościowych przez beton.

wzniesienie słupków. Następnie elementy

zalać betonem. Najlepiej jeśli ma on klasę

Należy również zadbać, aby impregnowana

poziome należy zalać betonem klasy C20/25.

C16/20. Niższe klasy mogą nie zapewnić

powierzchnia była czysta i całkowicie sucha.

Ogrodzenie z bloczków betonowych – budowa

parametrów

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

Murowanie

www.ekspertbudowlany.pl

OGRODY

HYDROŻEL – co to jest,

jak działa i jak go stosować w ogrodzie? Hydrożel, najprościej rzecz ujmując, jest żelem, w którym fazą rozproszoną jest woda, a fazą formującą (czyli substancją żelującą) są różnorakie polimery, które mogą być w pełni naturalne, zupełnie sztuczne albo mieszane. Hydrożelem, który w zasadzie mamy na wyciągnięcie ręki, ale może nie mamy świadomości, że nim jest, jest choćby galaretka owocowa. Podpowiadamy, jak stosować hydrożel w ogrodzie.

dzięki temu, że maksymalnie magazynuje ją w momentach dostępności. A gdy nastaje susza albo gdy wyjeżdżamy na dłuższy czas, będzie stopniowo uwalniał wodę i składniki pokarmowe. Ma to duży wpływ na kwitnienie, plonowanie i wysoką jakość zbiorów. Zapewniając roślinie optymalne warunki rozwoju, sprawia, że jest ona bardziej odporna na

ie wszystkie hydrożele nadają się do

wiście, wraz z oddawaniem wody podaje ro-

choroby i szkodniki. TerraCottem® działa aż

spożycia, ale ich znaczenia dla nas

ślinie jak na tacy na przykład potas, wapń

8 lat. Tyle czasu rośliny będą miały samoob-

nie sposób przecenić. Dość nowym

czy magnez.

sługowy magazyn na wodę i składniki pokar-

produktem na rynku są hydrożele czy ina-

Hydrożel albo zwiększa swoją objętość, chło-

mowe. A wystarczy zastosować go tylko raz,

czej agrożele, które na coraz większą skalę

nąc wilgoć, albo się kurczy, oddając wodę. Ta

podczas sadzenia. A co się dzieje, gdy jego

zaczyna się wykorzystywać w ogrodnictwie.

jego właściwość spulchnia ziemię i poprawia

okres przydatności minie? Najpierw przestaje

Substancja magazynująca wodę (najczęściej

jej napowietrzenie. Substancja poprawia rów-

działać, polimery zaprzestają bowiem absor-

są to polimery akrylowe) sprawia, że dzięki

nież strukturę gleby i zapobiega jej erozji.

bowania wody. A później rozkładają się pod

mniejszemu zużyciu wody maleją koszty produkcji roślin, co ma pozytywny wpływ i na środowisko, i na naszą kieszeń. Zastosowa-

TerraCottem® – więcej niż hydrożel

wpływem promieni słonecznych i stają się obojętne dla środowiska. TerraCottem® to produkt niezwykle wydaj-

nie hydrożelu oszczędza również czas, który

Zwykły hydrożel magazynuje substancje po-

ny, 100 g mieszanki po podlaniu i zmaga-

poświęcamy na podlewanie. Ale tych zalet

karmowe wraz z pobieraną przez siebie z gle-

zynowaniu maksymalnej ilości wody będzie

jest wiele więcej.

by wodą. Producenci TerraCottem® poszli

ważył 10 kg.

Właściwości i zalety stosowania hydrożelu

dużo dalej. Stworzyli innowacyjny produkt,

Jak stosować hydrożele?

który jest nie tylko hydrożelem, ale unikatową kompozycją 20 specjalistycznych składników,

Hydrożele dostępne w sprzedaży są bardzo

Hydrożel stosuje się w trakcie przesadzania

które aktywnie wspierają wzrost, prawidłowy

różne i różnie się je też stosuje. Trzeba zatem

roślin. Wówczas miesza się go z tą częścią

rozwój, kwitnienie i owocowanie roślin.

ściśle trzymać się wytycznych producenta

podłoża, która znajdzie się najbliżej korzeni.

Przede wszystkim są to polimery, które albo

podanych na opakowaniu. Jeśli zastosuje-

Substancja będzie chłonęła wodę, którą pod-

magazynują wodę, albo ją, wraz ze składni-

my zbyt dużo, napęczniała substancja może

lewamy rośliny, albo tę opadową. Absorbu-

kami odżywczymi, oddają korzeniom włośni-

wręcz zadusić korzenie, nie dopuszczając do

jąc wilgoć, hydrożel zwiększa swoją objętość

kowym roślin. Oprócz hydrożelu produkt za-

nich powietrza. Jeśli zaaplikujemy zbyt mało,

nawet kilkaset razy. Gdy nie pada albo nie

wiera odpowiednią dawkę startową nawozów

jego zastosowanie nie będzie miało pożąda-

podlewamy ogrodu, woda uwalniana jest

organicznych i mineralnych, które cechuje

nego efektu. Hydrożelu nie wysypuje się na

stopniowo, a korzenie mogą ją pobierać. Ro-

spowolnione uwalnianie i łatwość rozpusz-

powierzchni ziemi ani też nie wrzuca wprost

śliny wykorzystują w ten sposób nawet do

czania się w wodzie, zawiera także optymalny

z opakowania na dno dołka, w którym mamy

90% zmagazynowanej wody. A zatem stoso-

zestaw mikroelementów (B, Cu, Fe, Mn, Mo,

umieścić roślinę. Należy go bardzo dokładnie

wanie hydrożelu to przede wszystkim duża

Zn). Taka porcja składników odżywczych za-

wymieszać z ziemią i obsypać nim korzenie

oszczędność wody, a to przekłada się na wy-

pewnia roślinie optymalne warunki przez cały

główne oraz przestrzenie między korzeniami.

mierne korzyści finansowe. W zależności bo-

rok. Wraz z nimi otrzymujemy materiał nośni-

Tylko ten sposób zapewni jego optymalną

wiem od hydrożelu i warunków glebowych,

kowy, mający wpływ na szybszy wzrost ko-

wydajność. Gdy roślina będzie już na swoim

zachowuje on najczęściej swoje właściwości

rzeni, a także pobudzający rozwój ulistnienia.

miejscu, należy ją obficie podlać, aby pozwo-

aż przez 4 do 6 lat.

Ostatnią składową produktu TerraCottem®

lić hydrożelowi zacząć działać.

Pobierając z podłoża wodę, hydrożel ab-

jest lawa wulkaniczna, która znacząco popra-

sorbuje również rozpuszczone w niej różne

wia napowietrzenie gleby, a także jej struktu-

pierwiastki niezbędne roślinom do prawidło-

rę, co zapewnia równomierne rozprowadzenie

wego rozwoju. Zapobiega tym samym prze-

składników, które zawiera hydrożel.

nikaniu ich do głębszych warstw podłoża, do

TerraCottem® zapewnia roślinom stały

których rośliny nie mają już dostępu. I, oczy-

dostęp do wody i składników pokarmowych

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

www.target.com.pl

WARTO WIEDZIEĆ INDEKS FIRM

Polskie mieszkania są zatłoczone

Wprawdzie w ostatnich latach nastąpiła pewna poprawa naszych warunków mieszkaniowych, ale i tak pod względem przeludnienia mieszkań zajmujemy dopiero 24 miejsce wśród 28 krajów Europy. Od 2005 r. sytuację mieszkaniową Europejczyków systematycznie monitoruje Europejski Urząd Statystyczny, a uzyskane dane przeanalizował portal RynekPierwotny.pl. Według kryteriów Eurostatu przyjętych w badaniach, w komfortowych warunkach żyją mieszkańcy, jeśli w ich lokum znajduje się: qq samodzielny pokój dla gospodarstwa domowego, qq jeden pokój dla każdej pary w gospodarstwie domowym, qq jeden pokój dla każdej samotnej osoby w wieku powyżej 18 lat, qq jeden pokój dla dwojga dzieci tej samej płci w wieku 12–17 lat, qq jeden pokój dla dziecka w wieku 12–17 lat, qq jeden pokój dla dwojga dzieci w wieku poniżej 12 lat. Na podstawie tych kryteriów obliczono, jaki procent mieszkańców 28 porównywanych krajów Starego Kontynentu zajmuje zbyt ciasne mieszkania. W 2019 r. w najlepszej sytuacji byli mieszkańcy Cypru, bo tam tylko 2,2% osób miało zatłoczone lokum. Dobrymi warunkami mieszkaniowymi cieszyli się też mieszkańcy Irlandii (3,2% mieszkań przeludnionych), Malty (3,7%) i Holandii (4,8%). Natomiast w Polsce odsetek ten wynosił 37,6%. A za nami znalazły się: Chorwacja (38,5%), Bułgaria (41,1%), Łotwa (42,2%) i Rumunia (45,8%). Średni odsetek osób mieszkających w ciasnych warunkach wynosił 17,7%. Jednocześnie z danych Eurostatu wynika, że w latach 2005–2019 odsetek Polaków posiadających zbyt zatłoczone mieszkania spadł z 54,1% do 37,6% (o 16,5%). Lepsze jednak wyniki w tym samym czasie osiągnęły takie kraje, jak m.in. Estonia (spadek o 32,2%), Litwa (spadek o 29,9%), Węgry (spadek o 29,6%), Czechy (spadek o 18,2%) i Łotwa (spadek o 18,1%). Źródło: www.RynekPierwotny.pl Ceny najmu mieszkań w lutym 2021 r.

W porównaniu do tego samego miesiąca 2020 r. były one średnio niższe o 3,9% w 15 dużych miastach Polski – wynika z raportu Expandera i Rentier.io. Pandemia i związane z nią ograniczenia sporo namieszały na rynku najmu, ale sytuacja powoli się stabilizuje. Zaznaczają jednak, że przeciętny czas, kiedy mieszkanie oczekuje na nowego najemcę, zwiększył się do 2 miesięcy. W połączeniu ze spadkami cen najmu spowodowało to znaczny spadek dochodów najemców, np. w Krakowie, Gdańsku i Warszawie nawet o 25%. Od lutego 2020 r. średnie stawki najmu za metr kwadratowy mieszkania najbardziej spadły w Gdańsku – o 9,5%, Krakowie – o 9,3% i Warszawie – o 9,1%. Z kolei we Wrocławiu ceny spadły średnio o 6,5%, w Poznaniu – o 5,3%, Sosnowcu – o 4,8%, Katowicach – o 3,8%, Białymstoku – o 3,6%, Bydgoszczy i Częstochowie – o 3,0%, Szczecinie – o 2,6%, Lublinie – o 1,9% i Gdyni – o 1,8%. Natomiast w Łodzi wzrosły o 2,9% i Toruniu o 3,3%. Średnie zaś stawki w tych miastach wynosiły: w Warszawie – 53 zł/m2, Gdańsku i Wrocławiu – 43 zł/m2, Krakowie – 40 zł/m2, Gdyni i Szczecinie – 38 zł/m2, Katowicach i Lublinie – 37 zł/m2, Poznaniu i Łodzi – 36 zł/m2, Białymstoku, Częstochowie i Bydgoszczy – 32 zł/m2, Toruniu – 31 zł/m2 i Sosnowcu – 29 zł/m2. Źródło: www. expander.pl

ISSN 1730-1904 Nakład 15 000 egz.

Numer obejmuje okres wydawniczy marzec–kwiecień

WYDAWCA: GRUPA MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa tel. 22 512 60 99, faks 22 810 27 42 http://www.ekspertbudowlany.pl e-mail: redakcja@ekspertbudowlany.pl Redaktor naczelny: Joanna Korpysz-Drzazga jkorpysz@ekspertbudowlany.pl Sekretarz redakcji: Monika Mucha, mmucha@medium.media.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 2/2021

Współpracownicy: Damian Czernik, Piotr Idzikowski, Waldemar Joniec, Karol Kuczyński, Maciej Rokiel, Joanna Ryńska, Jacek Sawicki, Krystyna Stankiewicz, Elżbieta Wysowska REKLAMA I MARKETING: tel. 22 810 25 90, 810 28 14 Dyrektor ds. reklamy i marketingu: Joanna Grabek, tel. 600 050 380, jgrabek@medium.media.pl Reklama: Małgorzata Semenowicz tel. 606 276 634, msemenowicz@medium.media.pl KOLPORTAŻ I PRENUMERATA: tel./fax 22 810 21 24 Kierownik działu logistyki: Aneta Cartailler, acartailler@medium.media.pl Specjalista ds. promocji: Katarzyna Masna, kmasna@medium.media.pl Specjalista ds. dystrybucji: Aneta Cartailler, acartailler@medium.media.pl Projekt graficzny: Łukasz Gawroński DRUK: Zakłady Graficzne Taurus Stanisław Roszkowski Sp. z o.o. ul. Kazimierów 13, 05-074 Halinów

www.ekspertbudowlany.pl

Archipelag Armacell Athenasoft/Intercenbud Atlas Bauder Bosch Botament Buderus De Dietrich Elektra Ever Fakro Galeco Gerda Isover Joniec Junkers Krispol K-Flex Leca Leroy Merlin Marma Milwaukee Optigruen Optolith Rawlplug Rector Remmers Schneider Electric Schöck Sievert Siniat Steinbacher Izoterm Target Termet Torggler VELUX Viessmann Visbud-Projekt Weber WestWood

59 30 99 21, 68, 69 77 52 70 54 50, 51 93 86, 87 35 81 37 43, 100 3, 95 49 5 31 33 22, 23 85 57, 60, 61 75 19 41 83 71 2, 90 32, 63 45 17 72, 73 97 47, 53 15 39, 79 53, 55 67, 71 43 65

Wszelkie prawa zastrzeżone © by GRUPA MEDIUM Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów. Nie zwraca materiałów niezamówionych. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych zamieszczanych na łamach dwumiesięcznika „Ekspert Budowlany” oraz ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyn. ZDJĘCIE NA OKŁADCE: FAKRO

GRUPA MEDIUM jest członkiem Izby Wydawców Prasy

Ekspert budowlany 02 2021

Articles inside

HYDROŻEL – co to jest, jak działa i jak go stosować w ogrodzie?

Elektryczne ogrzewanie podłogowe w łazience – jak przeprowadzić prace i na co zwrócić uwagę przy doborze systemu?

Ogrodzenie domu – projekt, wybór materiałów, zasady budowy

Poznaj linię UPS-ów Easy

Zasilacze UPS – rynek, zastosowanie, dobór

Okiem Eksperta: Kryteria doboru UPS-a

Jaki wybrać strop do budowy domu jednorodzinnego

Okna do dachów płaskich

Pielęgnacja dachów zielonych

Naprawa uszkodzeń tarasów i balkonów – liczy się kompleksowość

steinodur UKD – termoizolacja dachów zielonych

System MX FUEL MILWAUKEE – akumulatorowe urządzenia dla najbardziej wymagających profesjonalistów

Elektronarzędzia akumulatorowe (cz. 1) Na co zwrócić uwagę przy wyborze?

Pompy ciepła na propanie R290 – rewolucja czy konieczność?

Pompy ciepła

Montaż okien i drzwi w nowoczesnym wydaniu

ETICS – wygodna i sprawdzona klasyka w izolacji

Jak dobrze zaizolować dom zgodnie z wymogami prawnymi

Systemy ociepleń ETICS – co wpływa na ich trwałość?

91

Ściany akustyczne w budynkach wielorodzinnych

Jak zapewnić komfort akustyczny w mieszkaniu

Izolacje akustyczne

Naturalne materiały w domu i ogrodzie

Rośliny w domu

OKNA DACHOWE W NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURZE

Kleje żelowe – właściwości i zasady stosowania

Zakres i wycena prac glazurniczych

Nowoczesne i funkcjonalne