Ekspert budowlany 04 2022

Magazyn

BEZPŁATNY

www.ekspertbudowlany.pl

4/2022

(100) ISSN 1730 -1904

„MÓJ PRĄD”

POMPY CIEPŁA

– nowe zasady programu

w programie „Czyste Powietrze”

Zielone

BUDOWNICTWO

REKLAMA

W

TYNKI RENOWACYJNE – kiedy i jak stosować

PŁYTKI na salony

E Y D I A N

Bramy na 100 lat!

Więcej na stronie 40

W NUMERZE

Płytki na salony

s. 10

Sucha zabudowa – montaż płyt g-k pod lupą

s. 14

Zielone budownictwo

s. 32

Pompy ciepła w programie „Czyste Powietrze”

s. 42

Nowe oblicze ogrzewania elektrycznego w domach jednorodzinnych

s. 58

ZESTAWIENIE Kotły kondensacyjne 4

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

s. 48

NOWOŚĆ

Linie zmieniają wszystko

Linia pomocnicza przy montażu do zagęszczonych profili co 40 cm

Miejsce na wkręt w połowie płyty

Miarka z podziałką w cm

Udoskonalona płyta gipsowo-kartonowa RIGIPS PRO typ A z nadrukami pomocniczymi to 100% precyzja montażu.

Oryginalny wzór nadruku objęty wzorem przemysłowym. Rzeczywiste linie nadruku są mniej wyraziste.

Zobacz jak szybko postawisz ścianę z nowymi płytami Rigips PRO typ A.

rigips.pl

W NUMERZE NOWOŚCI

20, 39

WNĘTRZA Szarości, drewno i minimalizm Płytki na salony – jak wykorzystać ceramikę we wnętrzach?

Sucha zabudowa – montaż płyt gipsowo-kartonowych pod lupą Płyta włóknocementowa – jeden produkt do wielu zastosowań

8 10 14 18

OKNA DACHOWE W NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURZE Kameralna sypialnia na słonecznym strychu

21

AKCJA TERMOMODERNIZACJA Czym pomalować elewację?

Algi i grzyby na elewacji – jak je zwalczać?

Jak zapewnić bezpieczeństwo pożarowe budynku zgodnie z Warunkami Technicznymi?

Ochrona przeciwpożarowa stropów nad garażami i piwnicami Przegląd systemów dachów zielonych Zielone budownictwo – jak wybrać energooszczędne okna, drzwi, rolety i bramę garażową?

Zmiany w programie „Czyste Powietrze” Rolety zewnętrzne – same zalety latem i zimą Jaka brama do garażu na dwa samochody?

Piękne, ciepłe, bezpieczne i funkcjonalne bramy segmentowe firmy Hörmann Nowe oblicze ogrzewania elektrycznego w domach jednorodzinnych Nowości w ofercie pomp ciepła w Grupie SBS Pompy ciepła w programie „Czyste Powietrze” Przyszłość pomp ciepła w kontekście regulacji prawnych Nowoczesne kotły – trendy rynkowe Przegląd kotłów kondensacyjnych

22 24

Szarości, drewno i minimalizm

26 29 30 32 36 37 38 40 42 47 48 54 56 58

BUDOWA Najpopularniejsze pokrycia dachowe Profesjonaliści z całej Polski testują narzędzia MILWAUKEE Mury skrępowane – alternatywa dla konstrukcji szkieletowej Tynki renowacyjne – właściwości, zakres stosowania, sposoby aplikacji Uszczelnianie rys i złączy metodą iniekcji Naprawa balkonu – etapy prac i materiały

62 66 68 70 76 82

Czym pomalować elewację?

INSTALACJE Projektowanie instalacji przeciwpożarowych – doradztwo na każdym etapie inwestycji – wywiad Bierna ochrona ppoż. – przepusty i piony instalacyjne oraz przewody wentylacyjne

88 90

OGRODY Murki oporowe – jak je wykorzystać w ogrodzie?

Modny trend – łąki kwietne

94 97

*** Warto wiedzieć, Indeks firm

98

Murki oporowe – jak je wykorzystać w ogrodzie?

Wejdź na Budować z pasją.

EKSPERTBUDOWLANY.PL Budować świadomie.

Oferta firmy obejmuje: bezspoinowe i podwieszane systemy ociepleń elewacji, tynki i farby elewacyjne i do wnętrz, powłoki dekoracyjne: sufitowe i ścienne, kreacje, powłoki wielobarwne, systemy akustyczne, profile i elementy architektoniczne (program StoDeco), lazury i lakiery, systemy naprawy i ochrony betonu, powłoki posadzkowe (technologie StoCretec), systemy i produkty do renowacji starych i zabytkowych budowli, system izolacji stropów garażowych.

Razem wcielamy Twoje projekty w życie PRZECZYTAJ E-BOOKI – estetycznie, trwale i funkcjonalnie. reklama

pobierz bezpłatnie i przeczytaj

6

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

PORÓWNAJ PRODUKTY

przeglądaj, porównuj i zapoznaj się ze specyfikacją techniczną wybranych produktów

www.ekspertbudowlany.pl

Zrównoważony rozwój Funkcja

Estetyka Serwis

SPRAWDŹ NOWOŚCI

co nowego na rynku budowlanym i wnętrzarskim Budować świadomie.

Budować świadomie.

WNĘTRZA

SZAROŚCI, DREWNO I MINIMALIZM Małżonkowie chcieli tak zaaranżować swoje nowe mieszkanie, aby stało się bezpieczną przystanią, w której mogliby wyciszyć emocje, zapomnieć o stresach i odpocząć po zabieganym dniu.

Pragnęli też, aby wystrój wnętrz był zgodny z aktualnymi trendami, a jednocześnie ponadczasowy. Przygotowany przez architektkę wnętrz projekt w pełni zaspokoił ich życzenia. Powstała prawdziwa oaza spokoju.

cielom chodziło. Żeby jednak tak stonowany wystrój nie wydawał się mdły, użyto wielu odcieni tych kolorów i dodano akcenty czerni, które wprowadziły wyrazisty, silniej działający kontrast.

Celowi ożywienia aranżacji służyło również, dające wrażenie bogactwa, zróżnicowanie struktur i faktur materiałów, zestawienie powierzchni matowych z błyszczącymi, a także

P

niejednorodnych form. Obok mebli i dodatrezentowane mieszkanie to na tyle

projektantka przewidziała na strefę dzienną

ków o kubicznych kształtach pojawiają się

duży apartament, że można było

z otwartą kuchnią, jadalnią i salonem. Pozo-

więc formy obłe i nieregularne. Część z nich

w

stały metraż podzieliła na sypialnię, łazienkę

nawiązuje do bardzo modnego wzornictwa

oraz garderobę i przedpokój.

z lat 70. XX wieku, ale daleko im do krzykli-

nim

wygospodarować

całkiem

spore trzy pokoje, jednak właścicielom na

8

tym nie zależało. Zamiast trzech mniej-

Aranżacja tych pomieszczeń zaskakuje

wości tamtego okresu. To uproszczona, bar-

szych pokoi woleli dwa, w tym jeden bardzo

spójnością. Do wykończenia każdego z nich

dzo złagodzona wersja designu sprzed pięciu

przestronny, w którym mogliby przyjmować

użyto takich samych materiałów – natural-

dekad, odwołująca się do jego najlepszych

wielu gości, nie martwiąc się o to, czy się

nych, które wywołują skojarzenia z przyrodą,

cech, które przetrwały próbę czasu. Można

pomieszczą i gdzie usiądą. I właśnie taki,

naturą, co działa odprężająco i relaksująco.

więc powiedzieć, że ponadczasowa. Nie ma

w pełni odpowiadający potrzebom pary,

We wszystkich panuje też jednakowy styl

zatem obawy, że wyposażenie mieszkania

układ

poproszona

i jest identyczna kolorystyka, z dominujący-

szybko się znudzi i będzie w przyszłości ra-

o przygotowanie projektu Małgorzata Gór-

mi jasnymi beżami i bladymi szarościami. To

zić swym niemodnym wyglądem, jak to bywa

ska-Niwińska z Pracowni Architektonicznej

barwy neutralne, odbierane jako obojętne,

z bardziej ekstrawaganckimi projektami.

MGN. Największą powierzchnię mieszkania

czyli bardzo spokojne, a o to właśnie właści-

wnętrza

zaplanowała

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Zdjęcia: Pracownia Architektoniczna MGN

WNĘTRZA Sypialnia Wystrój sypialni jest przytulny, wręcz otulający. Na takie wrażenie niebagatelny wpływ ma tapicerowane w całości łóżko i obłożona tapicerowanymi panelami ściana. Niskie meble to nawiązanie do wzornictwa lat 70.

Jedną ze ścian zabudowano szafą o pozbawionych uchwytów frontach.

Rysunek słojów drewna dębowego, z jakiego je wykonano, jest elementem dekoracyjnym wnętrza.

W sypialni urządzono kącik do okazjonalnej pracy, z biurkiem o lekkiej formie i przyciągającym wzrok fotelem o ażurowej konstrukcji (również inspirowanym wzornictwem lat 70.).

Łazienka

Aneks kuchenny

Ona również ma taką samą, beżowo-szaro-czarną kolorystykę, co pozostałe pomieszczenia w mieszkaniu. Dużo jest tu drewna dębowego. Z niego są nie tylko zabudowy meblowe, ale również podłoga. Tylko w miejscach narażonych na zalanie zostały położone bardziej odporne na wodę płytki imitującego kamień gresu.

W otwartej kuchni użyto różnych materiałów – lakierowanej płyty, drewna, spieku kamiennego i szkła. Dzięki temu prosta zabudowa jest urozmaicona i wygląda bardzo efektownie. Zintegrowany z wyspą barek, przy którym stoją oryginalne hokery, to dodatkowe miejsce do jedzenia, zwłaszcza szybkiego śniadania. Mogą przy nim usiąść również goście, aby towarzyszyć przygotowującym posiłek gospodarzom.

Dużą część strefy dziennej przeznaczono na jadalnię.

Stoi w niej duży stół, który można w razie potrzeby rozłożyć, znacznie powiększając powierzchnię blatu. Warta uwagi jest lampa z czterema różnej wielkości kloszami w kształcie zdeformowanych kul. Innej ozdoby tu nie potrzeba.

W części salonowej ustawiono zwrócone do siebie frontem sofy. Ciekawym pomysłem są dwa stoliki o różnych kształtach. To nie tylko zapewniające wygodę odpoczywającym osobom rozwiązanie, ale także intrygujący element wystroju.

Za jedną z sof stoi konsolka – dobre miejsce na postawienie lampy czy odłożenie czytanej książki. W narożniku zbudowano oryginalny regał na książki i dekoracje. Drugi, o takiej samej formie, znajduje się w kąciku RTV.

Dwie umywalki to wygoda dla mieszkańców, zwłaszcza rano, gdy wszyscy spieszą się do pracy.

Wolno stojąca wanna na podeście przyciąga wzrok dopracowaną, designerską formą. Przy podwieszonym sedesie – bidetka, czyli specjalna bateria.

To rozwiązanie z powodzeniem zastępuje bidet i w efekcie oszczędza miejsce w pomieszczeniu.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

9

Magdalena Ćwikła

PŁYTKI NA SALONY

Płytki to materiał dość rzadko stosowany w pokojach dziennych, a na ścianach takich przestrzeni pojawia się sporadycznie.

Najwyższy czas to zmienić i wprowadzić płytki na salony.

Fot. Opoczno

WNĘTRZA

Jak wykorzystać ceramikę we wnętrzach?

P

łytki

ceramiczne

to

materiał

do

wszechstronnego użytku. Wbrew po-

Mistrzynie naśladownictwa

zadowoli nawet najbardziej wymagających klientów. Płytki idealnie imitują również

zorom i utartym schematom, nie są

Dzięki zaawansowanym technologiom stoso-

drewno – z jego odcieniami, kolorystyką,

zarezerwowane jedynie do łazienki, przedpo-

wanym przy produkcji ceramiki, płytki mogą

usłojeniem, a nawet fakturą i ciepłą po-

koju czy kuchni. Z powodzeniem mogą być

idealnie imitować różne materiały, takie jak

wierzchnią. Są niemal nie do odróżnienia.

stosowane również w salonie.

np. kamień, drewno czy beton. Możemy

Dlaczego warto wybrać płytki do salonu?

sięgnąć po rysunek np. marmuru, onyksu,

Co na podłogę?

granitu, labradorytu i wielu innych, bez wy-

Na podłogę wybieramy płytki specjalnie

dobywania tych kamieni i drenowania ich

przeznaczone do tego celu. Charakteryzują

Są bardzo atrakcyjne wizualnie. Bogactwo

wyczerpywalnych zasobów, a różnorodność

się one większą twardością oraz wytrzyma-

wzorów i kolorów nie mają sobie równych.

wzorów odzwierciedlających piękno kamie-

łością na ścieranie niż te na ściany. Ich kolor

Do złudzenia potrafią imitować inny ma-

nia naturalnego, z jego unikatowym rysun-

i rysunek są bardzo ważne. Powinny zostać

teriał, jak np. drewno, kamień czy beton.

kiem, fakturą, drobnymi żyłkami i barwami

idealnie dopasowane do wyposażenia salonu

Świetnie wkomponują się więc w każdy styl wnętrzarski. To także dobre rozwiązanie, gdy zależy nam na płynnym przejściu pomiędzy salonem a kuchnią lub tarasem. Płytki są również bardzo trwałe i wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne. Poza tym bardzo ważnym ich atutem jest łatwość w utrzymaniu czystości. To materiał wyjątkowo łatwy do czyszczenia i pielęgnacji, co ma szczególne znaczenie, gdy w domu mieszkają małe dzieci czy zwierzęta. Jest niezastąpiony również w tych miejscach, które są bardziej narażone na brud i zanieczyszczenia oraz zmiany temperatury, jak np. strefa wokół kominka. Do utrzymania płytek w czystości wystarczy szmatka lub mop i ogólnie dostępne środki czystości. Płytki nie wchłaniają kurzu, są więc polecane dla alergików.

10

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Wielkoformatowe płytki imitujące naturalny kamień tworzą idealne tło dla mebli i dodatków

www.ekspertbudowlany.pl

Fot. Tubądzin

BALANCE STONE DYSKRETNY UROK ŁAGODNOŚCI To propozycja dla osób ceniących piękno naturalnej skały, ale szukających alternatywy dla wszechobecnej bieli klasycznego marmuru.

Wyróżniający się dekor ułożony na kształt regularnego wzoru, hipnotyzuje artyzmem.

ODKRYJ NOWĄ KOLEKCJĘ TUBĄDZIN / MACIEJ ZIEŃ

MACIE J ZIEŃ kreator mody, projektant wnętrz

WNĘTRZA i stylu, w jakim został urządzony. Nie powinny dominować, a jedynie tworzyć tło dla znajdujących się w tym pomieszczeniu mebli i dodatków.

Płytki a ogrzewanie podłogowe To materiał, który świetnie przewodzi ciepło i jest odporny na wysokie temperatury oraz ich wahania. Płytki i gres same w sobie są zimne, dlatego połączenie ich z ogrzewaniem podłogowym stanowi doskonały duet.

Dzięki ogrzewaniu stają się ciepłe w dotyku i miło po nich stąpać.

Płytki na ścianach Decydując się na płytki ceramiczne w saŚciana wokół kominka wykończona płytkami ceramicznymi to bardzo efektowne i funkcjonalne rozwiązanie Fot. Opoczno

lonie, nie trzeba ograniczać ich obecności jedynie do podłogi. To materiał, który bardzo atrakcyjnie zaprezentuje się także na ścianach. Unikamy jednak wykładania nimi wszystkich powierzchni. Zdecydowanie lepiej będą wyglądały w postaci akcentów, np. zastosowane na jednej ścianie, we wnękach lub na wybranym fragmencie. W nowocześnie urządzonych wnętrzach dobrze sprawdzą się w tej roli płytki wielkoformatowe, imitujące np. kamień, drewno lub beton, natomiast w wiejskich, rustykalnych, eklektycznych, boho idealnie zaprezentują się drobne formaty.

Ściany ekspozycyjne Dzięki zastosowaniu efektownych wizualnie płytek, można uzyskać ciekawą i nietuzinkową dekorację ściany. Z pewnością wzrok przykuje ściana pokryta wielkoformatowymi płytkami odwzorowującymi naturalny kaPłytki ceramiczne do złudzenia mogą przypominać naturalne drewno Fot. Opoczno

Płytki z wyraźną strukturą i wzorem ułożone na ścianie w salonie tworzą oryginalną dekorację Fot. Paradyż

mień czy miedź. Taka ściana będzie stanowiła piękną dekorację salonu. Z kolei decydując się na bardziej neutralne rozwiązanie, może stanowić idealne tło dla wyeksponowania np. sztuki. Ciekawie zaprezentują się także płytki, które po ułożeniu będą przedstawiały większy wzór, tworzący obraz czy grafikę.

Przy kominku To wyjątkowe miejsce, które narażone jest na ciągłe zabrudzenia. Dobrym rozwiązaniem jest pomalowanie ścian farbą, którą można szorować i myć detergentami, ale o wiele łatwiej będzie utrzymać nawierzchnię w czystości, stosując płytki ceramiczne. Szerokość pasa płytek przy kominku zależy od upodobań i preferencji. Z pewnością jednak bardzo interesująco będzie wyglądała ściana pokryta Piękno naturalnego kamienia przedstawione na wielkoformatowych płytkach Balance Stone zaprojektowanych przez Macieja Zienia Fot. Tubądzin

12

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

atrakcyjnymi płytkami na całej wysokości (od podłogi do sufitu).

WNĘTRZA

SUCHA ZABUDOWA

montaż płyt gipsowo-kartonowych pod lupą Joanna Szot

profile ościeżnicowe UA, których zadaniem

Systemy suchej zabudowy znajdują zastosowanie zarówno w budownictwie mieszkaniowym, jak i użyteczności publicznej.

Zazwyczaj wykorzystuje się płyty gipsowo-kartonowe i wykańcza nimi skosy na poddaszu, wykonuje ściany działowe czy sufity podwieszane.

jest wzmocnienie krawędzi otworu. Wykonane są one z blachy zimnogiętej grubości 2 mm. Profile ościeżnicowe mocuje się w profilach przypodłogowych i przysufitowych UW specjalnymi kątownikami stalowymi oraz śrubami z płaskim łbem i nakrętką.

Następnie do nich montuje się nadproże

J

przycięte z profilu UW. Po przykręceniu płyt ak wskazuje nazwa, sucha zabudo-

oraz słupków CW – wszystkie profile dostępne

oklejamy ich połączenia taśmą z włókna

wa to konstrukcje, które powstają „na

są w trzech rozmiarach: 50, 75 i 100 mm.

szklanego i szpachlujemy połączenia oraz

sucho”, a poszczególne elementy sys-

Budowę ściany działowej w systemie suchej

miejsca wkrętów (nakładamy dwie warstwy

temu po prostu się przykręca. Rezygnacja

zabudowy zaczyna się od przymocowania

w odpowiednich odstępach). Na koniec –

z prac mokrych ma wiele zalet, ale przede

profili UW (przed montażem warto okleić je

gdy całość wyschnie – szlifujemy nierów-

wszystkim przyspiesza budowę – prace

pasem specjalnej pianki wygłuszającej, tłu-

ności, odpylamy, gruntujemy i wykańczamy

przebiegają szybko, niepotrzebne są rów-

miącej dźwięki i drgania). Montuje się je bez-

wybraną okładziną lub malujemy ścianę.

nież przerwy technologiczne. Aby wykończyć

pośrednio do podłóg i sufitów, wykorzystuje-

Jeżeli zależy nam na ścianach działowych

skosy poddasza, wznieść ścianę działową,

my kołki rozporowe (maksymalna odległość

o zwiększonej grubości, które ukryją np.

obudować piony instalacyjne i kanały, wy-

między nimi wynosi 80 cm). W profile UW

instalacje hydrauliczne czy kanalizację, to

konać sufity podwieszane czy suche budo-

wstawia się pionowo słupki CW (ustawiamy

również możemy je wykonać, wykorzystując

wy stosuje się różne płyty budowlane, są to

je w odległości nie większej niż 60 cm, za-

systemy suchej zabudowy. W takim przypad-

jednak najczęściej płyty gipsowo-kartonowe.

zwyczaj jest to 40 cm) i do nich przykręca

ku stawiamy dwie ściany w odpowiednim

Systemy suchej zabudowy można także wy-

płyty gipsowo-kartonowe. Płyty muszą być

od siebie odstępie i spinamy je ze sobą. Do

korzystać do wykończenia elewacji. W tym

także ustawione pionowo. Uwaga! Połą-

stworzenia ścian łukowych służą fabrycznie

przypadku wykorzystuje się między innymi

czenie płyt g-k musi wypadać na środku

ponacinane profile UW, które można uformo-

płyty drewniane, betonowe lub włóknoce-

słupka. Do przykręcenia stosuje się czarne

wać. Co ważne, w tym przypadku rozstaw

mentowe.

(fosfatowane, czyli zabezpieczone przed ko-

słupków CW wynosi 30 cm.

Do budowy konstrukcji niezbędne są profi-

rozją) wkręty z gwintem do stali. Płyty można

le, na przykład główne, sufitowe, przyścien-

układać jedno- lub dwuwarstwowo. Ściana

ne – aluminiowe, stalowe czy drewniane. Po-

z jedną warstwą ma grubość 75, 100 lub

trzebne są również wkręty i śruby, narożniki,

125 mm – w zależności od szerokości pro-

taśmy, szpilki oraz podkładki systemowe.

fili. Obłożenie podwójne znacząco poprawia

Ściany działowe z płyt gipsowo-kartonowych Aby wykonać ścianę działową w systemie

14

stabilność ściany, szczególnie gdy druga warstwa jest przesunięta względem pierwszej.

Przestrzeń między płytami wypełnia się wełną mineralną.

suchej zabudowy, należy zbudować stelaż

Jeśli w ścianie działowej mają być umiesz-

z profili przyściennych i przysufitowych UW

czone drzwi czy inne otwory, niezbędne są

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Profile stalowe należy mocować w przypadku sufitu podwieszanego maksymalnie co 50 cm, ściany działowej – 60 cm, skosów połaci – 40 lub 50 cm. Nie powiększajmy rozstawu, ponieważ spowoduje to, że stelaż będzie wiotki i podatny na odkształcenia, a zabudowa z płyt gipsowo-kartonowych dość szybko popęka. Pamiętajmy również, aby kotwy mocujące dobierać do rodzaju podłoża.

WNĘTRZA Sucha zabudowa skosów na poddaszu

wypełniamy je gipsem, który ułatwia przyczepienie taśmy maskującej połączenie płyt.

Aby wykończyć skosy na ocieplonym już

Po wyschnięciu masy szpachlowej, miejsca

poddaszu, należy do belek drewnianych

szlifujemy papierem ściernym, nakładamy

przymocować specjalne uchwyty systemo-

kolejną warstwę masy, którą po wyschnięciu

we, tzw. wieszaki. Do nich przykręcamy

również szlifujemy aż do uzyskania równej

profile główne CD (prostopadle do belek

powierzchni.

więźby, w rozstawie minimum 40 cm) za pomocą blachowkrętów. Lepiej nie montować

Sufit podwieszany z płyt g-k

ich bezpośrednio do konstrukcji drewnianej

Wykonanie

sufitu

dachu – chociaż niektórzy producenci do-

oczywiście

rozpocząć

puszczają taką możliwość – ponieważ od-

profili przyściennych UD. Następnie wy-

kształcająca się pod wpływem obciążeń oraz

znaczamy rozmieszczenie profili głównych

zmian wilgotności i temperatury drewniana

CD, w odstępach nie większych niż 50 cm.

więźba sprawi, że zabudowa poddasza po-

W miejscu przebiegu linii głównych – co

pęka. Profile przyścienne UD – po wcześniej-

70–90 cm – przymocowujemy wieszaki za

szym oklejeniu taśmą akustyczną – montuje

pomocą kołków dobranych do rodzaju stropu.

tych dotyczących izolacyjności akustycznej.

się na ścianach bocznych. W wolnych miej-

Do wieszaków przytwierdzamy profile CD,

Pamiętajmy także, że płyty gipsowo-karto-

scach przestrzeni konstrukcyjnej układa się

ich końce umieszczamy również w profilach

nowe należy dobierać do rodzaju pomiesz-

przewody elektryczne. Kolejnym etapem jest

UD. Pomiędzy podłużnymi profilami umiesz-

czenia, na przykład w pomieszczeniach

ułożenie na całym suficie folii paroizolacyj-

czamy profile poprzeczne – wykorzystujemy

mokrych, czyli między innymi w kuchniach

nej – jej zadaniem jest ochrona termoizolacji

do tego celu poprzeczne łączniki. Do wypo-

i łazienkach, koniecznie należy stosować zie-

(zazwyczaj do ocieplenia dachu stosuje się

ziomowanego rusztu przykręcamy już płyty

lone płyty gipsowo-kartonowe o zwiększonej

wełnę mineralną) przed parą wodną powsta-

gipsowo-kartonowe za pomocą wkrętów TN

odporności na wilgoć.

jącą wewnątrz domu. Dopiero teraz można

(rozstaw wkrętów to 15 cm). Chyba nie bę-

przystąpić do montażu płyt gipsowo-karto-

dzie dla nikogo zaskoczeniem, że niezbędne

nowych. Co ważne, płyty układamy z prze-

jest na połączeniu płyt przyklejenie taśmy

sunięciem, czyli tak, aby spoiny kolejnych

spoinowej, zaszpachlowanie ich masą i wy-

Zabudowa z wykorzystaniem płyt gipsowo-

były przesunięte minimum o 40 cm (lub

szlifowanie. Szpachlujemy i szlifujemy także

-kartonowych powinna być przeprowadza-

wielokrotność tej wielkości). Przed przykrę-

łebki wkrętów.

na w odpowiednich warunkach. Szczególną

ceniem płyt należy ich krawędzie frezować pod kątem 60°, wyrównać tarnikiem i odpylić. Tak przygotowane płyty przykręca się

podwieszanego od

należy

zamontowania

Sucha zabudowa – postaw na system

Właściwe warunki do suchej zabudowy

uwagę należy zwrócić na wilgotność pomieszczeń, w których mają przebiegać prace.

Nadmierna wilgotność może doprowadzić do

prostopadle do profili montażowych – wyko-

Do najczęstszych błędów podczas wykony-

pęcznienia wyrobów gipsowych, a następnie

rzystuje się systemowe wkręty do gipsu, roz-

wania zabudowy z płyt gipsowo-kartonowych

– na skutek szybkiego wysychania – mogą

staw mocowań to około 150 mm. Jeśli płyty

jest wykorzystywanie niedopasowanych ele-

powstawać rysy skurczowe, czyli pęknięcia.

układamy w dwóch warstwach (w pomiesz-

mentów. Jak opisano wcześniej, inne kom-

W skrajnych przypadkach mogą nawet po

czeniach o podwyższonej ogniochronności),

ponenty wykorzystywane są do postawienia

wyschnięciu odpadać kawałki gładzi gip-

to drugą warstwę montujemy prostopadle

ścian działowych, inne do obudowy skosów,

sowej. Dlatego też suchą zabudowę można

do pierwszej. Wypukłe połączenia koszowe

a jeszcze inne do wykonania sufitu podwie-

rozpocząć dopiero, gdy zostały zakończone

płyt g-k łączy się taśmami papierowymi lub

szanego. Aby uniknąć błędów, które może

wszystkie prace mokre. Pamiętajmy jednak,

papierowo-aluminiowymi. Profile narożni-

nie grożą katastrofą budowlaną, ale na pew-

że nowo budowany dom sam w sobie ma

kowe przydadzą się natomiast przy oknach

no szybkim remontem, należy stosować sys-

dużo wilgoci technologicznej. Gdy zależy

dachowych. Końcowym etapem jest spoino-

temowe rozwiązania. Ponadto nieprawnie

więc nam na trwałości konstrukcji z płyt gip-

wanie płyt. Najpierw spoiny gruntujemy sys-

wykonane przegrody czy obudowy nie będą

sowo-kartonowych, wilgotność pomieszczeń

temowych środkiem gruntującym, następnie

spełniać założonych wymagań, na przykład

nie może przekroczyć 70%.

Zdjęcia: Rigips

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

15

Sucha zabudowa.

Jak montować szybciej?

Poznaj akcesoria Siniat W pracy montażystów suchej zabudowy wnętrz szczególnie ważne są precyzja i estetyka wykonania, co wynika z coraz wyższych wymagań i świadomości klientów. Warto więc stosować nowoczesne rozwiązania, które ułatwiają i przyspieszają pracę wykonawcom, bo jak w każdej dziedzinie, jak i przy wykańczaniu wnętrz powstają coraz to nowe produkty, technologie, które warto poznać.

Akcesoria montażowe stanowią niewielki odsetek kosztów całej konstrukcji. Zakup ich z niepewnego źródła może stanowić problem nie tylko w trakcie montażu zabudowy, ale także w czasie eksploatacji, a nawet skutkować brakiem odbioru robót ze strony inwestora. Dlatego decydując się na zakup wieszaka czy łącznika niewchodzącego w skład systemu, trzeba mieć świadomość, że np. w łazience czy garażu,

gdzie zastosowano płyty o podwyższonej odporności na wilgoć, mogą pojawić się rdzawe zacieki, a w efekcie spadek wytrzymałości i utrata stateczności sufitu. Warto zatem wybierać akcesoria wchodzące w skład systemu, a podczas zakupu pamiętać o poniższych zasadach.

Klips Nida KKS Do wykonywania połączeń pomiędzy stalową konstrukcją nośną a górnym wieszakiem noniuszowym 4 typy, w zależności od grubości półki elementu konstrukcji stalowej Stal sprężynowa oraz zaostrzone elementy kotwiące gwarantują pewne zamocowanie wieszaka w konstrukcji stalowej, bez ryzyka wypięcia

Co zyskasz?

Czas

Komfort pracy – łatwy montaż – nie wymaga ingerencji mechanicznej w elementach konstrukcji

Kupując akcesoria montażowe, akcesoria wieszaka Siniat produktu.

FAST-PIN® CE nanoniusza opakowaniu zwróćOryginalne uwagę na: montażowe Siniat – PrzetyczkaZnak Oznacza on, że produkt spełnia Grubość blachy min. 1 mm. Gwarantuje wymagania dyrektyw unijnych.

Dane techniczne to wysokie parametry nośności, wAtesty tym i certyfikaty uzyskania dokładnych CertyfikatyWicelu karty techniczne. również w rozwiązaniach systemów ogniowych. PN-EN 14195:2015 Dokumentacja Norma PN-EN 14195:2015 Rodzaj materiału

związana Deklaracja właściwości użytkowych (DWU)

DX51D+Z

Klasa reakcji na ogień A1 Akcesoria z logo producenta całego s Wymiary: Karta techniczna Długość suchej zabudowy patrz rysunek ystemu Szerokość techniczny Markowanie produktu CE Grubość nominalnaNida). (na przykład ф 2,5 mm ±0,06 Ocynk w g/m2 wg PN-EN 10346

7μm (± 2μm)*

Kategoria korozyjności wg PN EN 12944

C1, C2, C3*

Średnie obciążenie niszczące Fu [kN]

 wszystkich

klasach ko]rozyjności: nie ponosi  C1, C2, C3 Producent i C5.

0,780-1,082 0,25-0,36

*Produkt posiada wielowarstwowe zabezpieczenie antykorozyjne – łatwa identyfikacja oryginalności produktu dzięki zastosowaniu specjalnego koloru.

Innowacyjny kształt gwarantuje wytrzymałe połączenia, przy zachowaniu 1 wymaganego rozstawu bolców klinujących3w elementach zawiesi (co piąty otwór)

Data wydania: listopad 2017

40

Co zyskasz?

30

Czas ф2,5

– oszczędność czasu na poziomowaniu konstrukcji sufitowych o min. 60% 70

ŁĄCZY ELEMENTY NONIUSZOWE CO PIĄTY OTWÓR

Dłuższe ramię do bezpiecznego 5 poziomowania

SINIAT Sp. z o.o. ul. Przecławska 8 03-879 Warszawa www.siniat.pl

Rysunek techniczny Przetyczki Siniat FAST-PIN®

Jedna 6sztuka zastępuje dwie sztuki proKSZTAŁT PRZETYCZKI duktów standardowychINNOWACYJNY SINIAT FAST-PIN® AUTOMATYCZNIE

Komfort pracy 1. Wieszak górny noniusza uproszczony Nida WGN 20 lub WGN 30 – znacznie montaż zawiesi (również w wersji Hydro C3) noniuszowych 2. Wieszak mocowany obrotowo z noniuszem Nida WON 60 (również w – wersji Hydro ilości C3) przetyczek na jedno redukcja 3. Wieszak górny noniusza Nida WGN Uni (również w wersji połączenie o 50% Hydro C3) 4. Wieszak dolny noniuszowy wzmocniony 5. Przedłużacz do noniusza Nida PN 6. Przetyczka wieszaka noniusza Siniat FAST-PIN®

Polecana głównie do rozwiązań z odpornością ogniową 4

2

odpowiedzialności za skutki powstałe w wyniku użycia wyrobu niezgodnie z powyższymi zaleceniami oraz zasadami sztuki budowlanej.



Firma Siniat Sp. z o.o. gwarantuje bezpieczeństwo stosowania systemowej przetyczki do zawiesi noniuszowych Siniat FAST-PIN® pod warunkiem zastosowania zgodnie z wytycznymi producenta.

Zastosowanie w systemach sufitów z odpornością ogniową potwierdza klasyfikacja ogniowa wydana przez ITB o numerze 01060/17/R117NZP.

Przetyczka Siniat FAST-PIN® Obciążenie dopuszczalne (obliczeniowe) Fu5% [kN]

 Klasy

Produkt uwzględniony w klasyfikacjach ogniowych Siniat

blachy w mm

wytycznych technicznych skonsultuj się z Doradcą Technicznym – mapa doradców korozyjności.

Siniat oferuje akcesoria na www.siniat.pl/kontakt

PN-EN 13964:2014-05

Instrukcja montażu przetyczki wieszaka noniusza Siniat FAST-PIN® Instrukcja montażu przetyczki wieszaka noniusza Siniat FAST-PIN®

1 Nowy typ przetyczki Siniat FAST-PIN® w prosty sposób tworzy bezpieczne połączenie zawiesi noniuszowych – jedna sztuka przetyczki Siniat FAST-PIN® zastępuje dwie sztuki przetyczek standardowych.

2 Na etapie poziomowania konstrukcji sufitowych używasz tylko dłuższego bolca co znacznie ułatwia wielokrotne rozpinanie i spinanie noniuszy.

3 Po zakończeniu czynności poziomowania konstrukcji sufitowej należy wysunąć częściowo przetyczkę i obrócić do poziomu umożliwiającego wprowadzenie bolców w otwory elementów noniuszowych.

4 Po zakończeniu poziomowania podkonstrukcji tylko jeden ruch wystarczy by wykonać bezpieczne połączenie noniuszy (co 5 otwór).

5 W celu zakończenia prac poziomowania sufitu górne ramię przetyczki Siniat FAST-PIN® zaginamy w kierunku dolnym. Ta prosta czynność zabezpiecza połączenie przed niekontrolowanym wypinaniem się przetyczek.

we

WNĘTRZA

PŁYTA WŁÓKNOCEMENTOWA

Jeden produkt do wielu zastosowań Płyty cementowe mają różnorodne zastosowanie, można ich używać w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności, w aplikacjach zewnętrznych, a także w systemach wymagających użycia płyty konstrukcyjnej. Wyróżnia je stabilność wymiarów, odporność na zmienne warunki atmosferyczne oraz bardzo wysoka wytrzymałość pod obciążeniem. Oprócz specjalnych systemów, płytę można stosować również w standardowych aplikacjach, takich jak ściany oraz podłogi.

wytrzymałe poszycie ścian działowych. Płyty o grubości 8 mm sprawdzą się doskonale także w przypadku elementu stawiającego zwykle przed budowniczymi bardzo dużo problemów – podbitkami okapowymi. Ich zastosowanie przy tym uprości konstrukcję i pomoże zapobiec błędom wykonawczym. Świetnie nadają się także jako płyty elewacyjne.

Dzięki swojej uniwersalności płyty sprawdzą się bardzo dobrze na mniejszych budo-

Właściwości płyty włóknocemenowej Płyta włóknocementowa składa się z dwóch elementów: włókien celulozowych łączonych spoiwem cementowym. W przeciwieństwie do innych płyt budowlanych jest jednorodna

s1-d0, płyta niepalna). Ze względu na swoją

wach oraz wszędzie tam, gdzie zbyt duża

budowę charakteryzuje się także bardzo wy-

liczba dedykowanych rozwiązań systemo-

soką sczepnością.

wych używanych w niewielkiej ilości niesie

Do stosowania wewnątrz i na zewnątrz budynków

ze sobą komplikacje logistyczne, konieczność nadmiernego rozbudowania przestrzeni magazynowej oraz proporcjonalnie wysokie straty materiałowe.

w całym swoim przekroju. Nie ma rdzenia

Płyty oferowane są w wymiarach dostosowa-

i okładzin, których uszkodzenie czy przecię-

nych do modułu systemów suchej zabudowy,

Dzięki wysokim parametrom wytrzymało-

cie zmienia właściwości fizyczne. Nie ma też

czyli 1200×2400 mm i w pięciu grubo-

ściowym płyty znacząco zmniejsza się ryzyko

skomplikowanej struktury czy rozbudowane-

ściach: 3,5, 6, 8 oraz 10 i 12 mm. Dzięki

uszkodzeń, zarówno w trakcie montażu, jak

go składu chemicznego. Ma natomiast bar-

temu zróżnicowaniu nadają się niemal do

i podczas użytkowania. Prostota montażu,

dzo dobre parametry mechaniczne: wysoką

wszystkich zastosowań budowlanych.

łatwość cięcia i obróbki pozwalają natomiast zaoszczędzić wykonawcom dużo czasu.

sztywność i twardość, a więc dużą odpor-

Ze względu na niewielką grubość i dużą

ność na odkształcenia, uderzenia, wgniece-

elastyczność nadają się doskonale na przy-

Wszystkie te cechy powodują, że płyty

nia, a także wysoką wytrzymałość. Jest także

kład do równania powierzchni, zapewniając

będą doskonałym rozwiązaniem wszędzie

niemal niewrażliwa na wilgoć – nawet pod-

cienkie i bardzo wytrzymałe podłoże pod

tam, gdzie najbardziej poszukiwanymi ce-

dawana jej działaniu przez dłuższy czas nie

płytki ceramiczne. Pozostałe grubości mają

chami są uniwersalność i wszechstronność.

zmienia kształtu ani parametrów fizycznych.

niezwykle szeroki wachlarz zastosowań, tak-

Można je więc stosować praktycznie w każ-

że zewnętrznych i w pomieszczeniach wilgot-

dym pomieszczeniu. Warto jeszcze dodać

nych. Mogą być stosowane na ścianach, sufi-

wysoką klasę reakcji na ogień (A1 lub A2,

tach i okładzinach. Sprawdzą się jako bardzo

Korzyści wynikające z zastosowania płyty cementowej

» Oszczędność

czasu (brak konieczności

wykonywania poprawek po zakończonej budowie).

» Ograniczenie kosztów (jedna płyta do wielu zastosowań – brak konieczności magazynowania płyty oraz ograniczenie strat materiałowych).

» Wysokie parametry (odporność na uderzenia oraz sztywność, także w warunkach wysokiej wilgotności).

» Niskie ryzyko uszkodzeń (brak uszkodzeń płyty w trakcie transportu, przenoszenia, obróbki oraz montażu).

» Łatwość

montażu (sposób montażu po-

dobny jak w systemach suchej zabudowy, łatwość obróbki oraz cięcia płyty).

Fot. Siniat

18

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

» Wytrzymałość (wysoka wytrzymałość materiału, nawet po wielu latach użytkowania).

Łatwa w montażu Odporna na wilgoć

Niepalna

Cementex

Ogólnobudowlana płyta cementowa Wszechstronna i uniwersalna płyta do stosowania na zewnątrz i wewnątrz.

Dowiedz się więcej na stronie www.siniat.pl

Odporna na uderzenia i nacisk

NOWOŚCI

NIEWIDOCZNE ORYNNOWANIE BEZ MOSTKÓW TERMICZNYCH Popularność w ostatnim czasie zdobyły tzw. nowoczesne stodoły z charakterystycznym dwuspadowym dachem, często pozbawionym okapów. Idealnym rozwiązaniem do tego typu projektów jest Galeco Bezokapowy z rynną ukrytą za zlicowaną maskownicą oraz rurą spustową zabudowaną w warstwie ocieplenia. Opracowując system rynnowy, projektanci Galeco brali

pod

uwagę

zarówno

jego

funkcjonalność i skuteczność, fizykę budynku, jak i kwestie montażowe.

Umieszczenie rur spustowych w warstwie ocieplenia nie może prowadzić do powstawania mostków termicznych. Unikatowy na rynku, prostokątny przekrój rur systemu Galeco Bezokapowy ma umożliwić bezpieczne zabudowanie rur w warstwie ocieplenia, lecz wciąż bardzo ważne jest, aby prawidłowo je zaizolować. Do tej pory dekarze musieli obudowywać je styropianem, samodzielnie docinając elementy termoizolacji, co mogło być czasochłonne.

Aby ułatwić pracę, zaprojektowano specjalną systemową obudowę termoizolacyjną, która minimalizuje ryzyko błędów wykonawczych w tak newralgicznym miejscu. Składa się ona z czterech gotowych, specjalnie wyprofilowanych elementów, które wystarczy w prosty sposób, niczym klocki lego, złożyć na budowie i skleić ze sobą.

Obudowa jest wykonana ze styropianu EPS o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,037 W/(m · K). Ścianka przednia ma grubość 20 mm, a boczne i tylna – 30 mm. Wszystkie elementy mają długość 1,2 m, dzięki czemu mogą być wygodnie magazynowane, przenoszone i instalowane. Najpierw mocuje się

PONADCZASOWY MODUŁOWY PANEL DACHOWY Nowoczesny, choć stylem nawiązujący do tradycyjnych dachów sprzed lat – taki jest panel dachowy FIT marki Blachprofil 2. Modułowość paneli oraz technologia montażu pozwalają na efektowe łączenia wertykalne, tak aby odzwierciedlić klasyczny felcowany rąbek stojący. Proste i mocne łączenia oraz ponadczasowy design sprawią, że będzie to świetny wybór na dachy zarówno o niewielkim, jak i dużym spadku. Modułowy panel dachowy FIT dostępny jest w dwóch standardowych długościach: 1080 i 2040 mm, montowanych naprzemiennie. Autorskie rozwiązanie Easy Link gwarantuje idealne dopasowanie blachy w punkcie jej łączenia, unikając nałożenia na siebie trzech warstw. Produkt został obięty gwarancją producenta: w przypadku paneli z powłoką satynową Herculit – 55 lat, a dla paneli w powłoce matowej Ultimat – 30 lat.

Modułowość paneli dachowych znacząco ułatwia ich transport oraz przyspiesza montaż. Montowane są za pomocą estetycznego łączenia Bend Lock, będącego niemal niewidoczną alternatywą dla klasycznych, odznaczających się wkrętów. Uszczelnienie Seal Protect zapewnia wysokiej jakości szczelność połączeń. Panele dachowe FIT można kupić w Zintegrowanej Sieci Hurtowni Dachowych 4D Grupa.

ściankę tylną, następnie osadza obejmę i montuje w niej rurę spustową, a na koniec zakłada ścianki boczne i przednią. Ścianki łączy się ze sobą za pomocą kleju do styropianu. Obudowa termoizolacyjna to dokładnie przebadane rozwiązanie, które pozwala spełnić najnowsze wymagania termiczne stawiane budynkom. Według wyliczeń, zamontowanie za obudową rury płyty PIR/PUR o grubości 6 cm pozwala osiągnąć wymagany normą współczynnik przenikalności cieplnej U na poziomie 0,2 W/(m2 · K).

UDOSKONALONA PŁYTA GIPSOWO-KARTONOWA Płyty gipsowo­kartonowe Rigips PRO typ A stosuje się do wykonywania poszycia ścian i sufitów w systemach suchej zabudowy oraz prefabrykacji różnych elementów budowlanych. Nowa, udoskonalona wersja płyty ma dodatkowe nadruki, ułatwiające jej montaż do profili w rozstawie co 40 cm. W przypadku montażu płyty do konstrukcji z profili w rozstawie co 40 cm, wykonawca za pomocą sznura traserskiego, ołówka lub lasera zmuszony jest do wyznaczenia linii, wzdłuż których będzie umieszczał wkręty. Nowa wersja płyty Rigips PRO typ A 12,5 mm ma teraz dodatkowe linie pomocnicze, które zwalniają wykonawcę z konieczności wykonywania tych pomiarów. Dzięki temu może on zaoszczędzić czas i zamontować więcej metrów kwadratowych płyt, niezależnie od konstrukcji przegrody Płyty gipsowo-kartonowe Rigips PRO typ A mają szerokie zastosowanie. Materiały, które są zgodne z normą EN520:2004+A1:2009, idealnie sprawdzą się przy wykonywaniu: okładzin ściennych i sufitowych, ścian działowych, sufitów podwieszanych czy zabudowy poddaszy. Produkt jest przeznaczony do pomieszczeń, w których wilgotność względna powietrza nie przekracza 70%.

Opracowano na podstawie informacji od firm. Zdjęcia: serwis prezentowanych firm

20

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

OKNA DACHOWE W NOWOCZESNEJ ARCHITEKTURZE W prezentowanym domu w Holandii przestrzeń pod samym dachem została całkowicie przekształcona w stylową sypialnię. Tam, gdzie kiedyś był ciemny strych z małym tylko świetlikiem, teraz znajduje się piękny, pełny naturalnego światła pokój sypialny.

KAMERALNA SYPIALNIA NA SŁONECZNYM STRYCHU

Komfortowa strefa nocna Nowoczesny trend promuje podział budynku mieszkalnego na strefę dzienną i nocną.

Strefę dzienną zazwyczaj lokalizuje się na parterze, z pełnym dostępem dla wszystkich domowników oraz gości. Strefa nocna nato-

miast zostaje odcięta od reszty domu. Ide-

Uzupełniające się produkty

alnym więc miejscem na urządzenie takiej

Do sypialni wybrano drewniane okna dacho-

przestrzeni jest poddasze, które pozwoli na

we w kolorze białym. Klamka umieszczona

niezakłócony odpoczynek pod niebem. Po-

w dolnej części skrzydła umożliwia łatwą

łączenie czterech okien Fakro zapewnia, że

obsługę okna oraz dwustopniowe mikrouchy-

światło słoneczne wpada do wnętrza, budząc

lenie. Dodatkowo okna są wyposażone w wy-

mieszkańców do życia. Kiedy chcemy odpo-

dajny automatyczny nawiewnik V40P, który

cząć, zaciemniające rolety zamontowane na

zapewnia odpowiednią ilość świeżego po-

oknach sprawiają, że w pokoju nastanie po-

wietrza i zdrowy mikroklimat nawet przy za-

żądany mrok.

mkniętych oknach. Zespolenie okien w pio-

Stylowe połączenie

nie z nieotwieranymi oknami FXU zwiększyły pole widzenia i napływ jeszcze większej ilości

Jasne ściany, okna dające mnóstwo światła

naturalnego światła do wnętrza. Aby cieszyć

sprawiły, że ta niewielka przestrzeń na pod-

się komfortową przestrzenią na poddaszu,

daszu wydaje się dużo większa. Drewniane

wszystkie okna zostały wyposażone w zacie-

belki związane z konstrukcją dachu, które zo-

niające rolety ARF w jasnobeżowym odcie-

stały zachowane, nadają wnętrzu niepowta-

niu. Rolety dodatkowo podkreśliły styl tego

rzalny klimat, tworząc unikatowy, kameralny

kameralnego pomieszczenia i wraz z oknami

nastrój. Dokładnie taki, jakiego szukamy

zamieniły go w pełnowartościową przestrzeń

w spokojnej, wygodnej sypialni.

mieszkalną.

Zastosowane produkty Fakro: okna dachowe FTU-V, okna do zespoleń FXU, roleta zaciemniająca ARF. Zdjęcia: Fakro

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

21

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Danuta Baprawska

Fot. Jedynka

Farby elewacyjne decydują o estetyce budynków, ale nie tylko. W zależności od potrzeb mogą też chronić dom przed niekorzystnym działaniem warunków atmosferycznych oraz rozwojem grzybów i pleśni.

Na co więc zwrócić uwagę przy wyborze farby fasadowej, aby budynek jak najdłużej dobrze wyglądał?

Czym pomalować elewację?

W

ybór farby elewacyjnej to coś wię-

wysoka paroprzepuszczalność powłoki oraz

Oprócz typu spoiwa (np. żywica), ważna jest

cej niż tylko wybór koloru. Bogata

odporność na porastanie mchami i zagrzybie-

również jego ilość – im jest większa, tym

oferta rynkowa pozwala dobrać

nie. Jednak bardzo mocno wiążą z podłożem,

trwalszą powłokę uzyskamy. Najtańsze farby

odpowiedni produkt do rodzaju zastosowa-

przez co są właściwie nieusuwalne. Podobne

zamiast spoiwa zawierają dużą ilość wypeł-

nego podłoża, warunków atmosferycznych

cechy mają produkty silikonowe, na bazie si-

niaczy – substancji, które generują dodatko-

oraz specyfiki malowanej powierzchni. Z po-

likonu, który nadaje im dodatkowo cechy ela-

wą objętość, ale nie wpływają na trwałość

mocą tego przewodnika wybór odpowiednie-

styczności. Barierą jest ich cena – są droższe

powłoki i ochronę elewacji.

go produktu stanie się prostszy.

od innych farb dostępnych na rynku. Więcej

Wodoszczelność – każda ściana musi od-

na temat właściwości poszczególnych rodza-

dychać, ale jednocześnie powłoka elewacji

jów farb znajduje się w tabeli.

musi być odporna na wnikanie wody, po-

Rodzaje farb fasadowych Wśród oferowanych na rynku farb fasadowych są farby akrylowe oraz lateksowe, silikonowe,

Na co warto zwrócić uwagę?

elewacji szybko pojawią się glony lub pleśń.

silikatowe, silikonowo-silikatowe, cementowe,

Wybierając farby fasadowe, warto przyjrzeć

Niska wodoszczelność powoduje też wnika-

a także winylowe oraz wapienne. Największą

się kilku elementom wpływającym na ich

nie wody w szczeliny, co osłabia odporność

popularnością cieszą się produkty akrylowe

trwałość i aplikację. Choć w części są one

na wahania temperatury.

oraz lateksowe ze względu na bogatą paletę

uzależnione od rodzaju farby, mogą się jed-

kolorystyczną, odporność na zabrudzenia oraz

nak zasadniczo od siebie różnić.

Paroprzepuszczalność – to zdolność do przenikania pary wodnej przez warstwę farby.

dobre parametry techniczne. Równie popular-

Spoiwo – to ważny składnik wszystkich

Dzięki wysokiej paroprzepuszczalności wil-

ne są farby silikatowe, które charakteryzuje

farb i różni się w zależności od rodzaju farby.

goć jest usuwana z wnętrza budynku, ale nie

Fot. Sto

22

nieważ duża nasiąkliwość powoduje, że na

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Fot. Sto

AKCJA TERMOMODERNIZACJA proces ten przebiega intensywnie jedynie w pierwszym roku po malowaniu, jednak warto zwrócić uwagę na to, jaką trwałość koloru (w latach) gwarantuje producent farby.

Odporność na grzyby i pleśń – w niektórych recepturach farb fasadowych znajdują się substancje bioaktywne, które zapobiegają rozwojowi komórek grzybów i pleśni. Ma to ogromne znaczenie dla estetyki fasad o ograniczonej ekspozycji na promienie UV (lokalizacja z ekspozycją na północ lub wschód).

Czas schnięcia – to czynnik, na który warto zwrócić uwagę ze względów praktycznych.

Im krótszy czas schnięcia, tym szybsze zakończenie prac.

Fot. Tikkurila

Jak dobrać farbę do podłoża?

może wnikać do środka. Może być oznaczana

Odporność na promienie UV – ultrafiolet

Producenci farb elewacyjnych na opakowa-

jako wartość bezwzględna, zastępczy opór dy-

uszkadza cząsteczki pigmentów, powodu-

niach produktów podają najczęściej infor-

fuzyjny albo współczynnik oporu dyfuzyjnego.

jąc utratę barw. W większości przypadków

macje, na jakie podłoże powinna być zasto-

Rodzaj farby Farby akrylowe

Właściwości rr rr rr rr rr rr

Farby lateksowe

rr rr rr rr

Farby silikonowe

rr rr rr rr rr

Farby akrylowo­ ‑silikonowe

rr rr rr

cechują się niską nasiąkliwością, są paroprzepuszalne, dobrze trzymają się tynków, łatwo się je aplikuje, mogą być używane niemal na wszystkie podłoża (z wyjątkiem wapiennych i silikatowych), chętnie wybierane do odnawiania elewacji. produkowane na bazie polimerów akrylowych tworzą odporną powłokę, są bardzo przyczepne, tworzą szczelną, odporną na zabrudzenia powłokę, od klasycznych farb akrylowych odróżnia je większa elastyczność, co przekłada się na odporność na wahania temperatur. są całkowicie wodoodporne i bardzo elastyczne, tworzą szczelną, odporną na zabrudzenia powłokę, są bardzo przyczepne, są bierne chemicznie, więc mogą być stosowane na wszystkie właściwie podłoża, są wyjątkowo odporne na proces blaknięcia. tworzą trwałą powłokę, charakteryzują się olbrzymią odpornością na szorowanie, są stosowane do malowania fasad budynków szczególnie narażonych na zabrudzenia elewacji.

Farby silikatowe (krzemianowe)

rr

Farby wapienne

rr

doskonale chronią przed pleśnią, ale ze względu na dużą chłonność i związaną z tym skłonność do przyjmowania zabrudzeń używa się ich rzadko i przede wszystkim do renowacji wapiennych elewacji.

Farby polikrzemianowe

rr

zachowują większość zalet farb krzemianowych, jednak dzięki dodatkowi syntetycznych żywic mogą być nanoszone nie tylko na niesezonowane tynki, ale również na powłoki zawierające polimery organiczne.

Farby cementowe

rr

rzadko spotykane i raczej niewykorzystywane w budownictwie mieszkalnym. Są ekologiczne i mogą być barwione na delikatne kolory, ale są też podatne na zabrudzenia.

Farby winylowe

rr

obecnie rzadko spotykane – niemal całkowicie zastąpiły je farby akrylowe, które są bardziej odporne na zabrudzenia, łatwiejsze do nakładania i bardziej przyczepne, a zatem również trwalsze.

Specjalistyczne

rr

technologicznie zaawansowane farby fasadowe o specjalnym przeznaczeniu: zabezpieczające przed wykwitami glonów i pleśni, farby z nanocząsteczkami nadającymi twardość, specjalne farby na podłoża delikatne lub uszkodzone itd.

rr

rr rr

sowana dana farba. Niemniej jednak warto pamiętać, że:

»»Na tynki cementowe i cementowo-wapienne najczęściej stosuje się farby akrylowe, silikonowe, akrylowo-silikonowe, rzadziej winylowe, silikatowe, cementowe czy wapienne.

»»Na tynki silikatowe nakłada się farby sili-

katowe lub polikrzemianowe, ewentualnie również wapienne.

»»Na

tynki wapienne można nałożyć farby

silikatowe lub polikrzemianowe, a także wapienne i silikonowe, pamiętając o konieczności zapewnienia dużej przepuszczalności dla pary wodnej.

»»Na tynkach organicznych (np. akrylowych) używa się farb organicznych: akrylowych, silikonowych, akrylowo-silikonowych lub polikrzemianowych. Te same farby nadają się również do wykańczania elementów drewnianych.

trwale wiążą się z podłożem w drodze reakcji chemicznej, ze względu na silnie alkaliczny odczyn nie mogą być używane na spodłożach organicznych, a więc akrylach czy silikonach.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Fot. Tikkurila

23

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

ALGI I GRZYBY

NA ELEWACJI – JAK JE ZWALCZAĆ?

Przyczyną pojawienia się alg i grzybów na ocieplonych elewacjach jest przede wszystkim długo utrzymująca się wilgoć. Nie tylko psują one estetykę ściany, na której się pojawiają, ale też wpływają negatywnie na trwałość materiałów wykończeniowych.

Podpowiadamy, jak się ich pozbyć.

długoschnące elewacje okazują się być idealnym miejscem dla życia i rozwoju alg, glonów i grzybów.

Środki zaradcze O tym, że pojawiające się na elewacji algi i inne mikroorganizmy trzeba zwalczać, wie-

Mały wielki problem

dzą wszyscy. Nie tylko przez wzgląd na estewojowi destrukcyjnych mikroorganizmów.

tykę, lecz także na fakt, że narażone na ich

Mikroorganizmy, o których mowa, to algi, glo-

Co ciekawe, algi i grzyby atakujące ściany

działanie tynki i powłoki malarskie ulegają

ny i grzyby, które pojawiają się na ścianach

jeszcze jakiś czas temu nie stanowiły po-

sukcesywnej degradacji. Rozwiązań jest kil-

wielu budynków. Choć na pierwszy rzut oka

wszechnego problemu w budownictwie.

ka, a stosować je można zarówno w przy-

stanowią jedynie problem natury estetycz-

Stały się nim w chwili, gdy na producentów

padku nowej inwestycji, jak i remontu nisz-

nej, okazuje się, że niosą ze sobą zagrożenia

materiałów budowlanych zaczęto nakła-

czejącego budynku.

na większą skalę i nie bez powodu określa się

dać wymogi związane z ochroną środowi-

Powszechnym sposobem na walkę z glo-

je mianem korozji biologicznej. Do prawidło-

ska naturalnego. Efektem były ograniczenia

nami i grzybami jest stosowanie biocydów,

wego rozwoju potrzebują m.in. wilgoci, która

w stosowaniu substancji grzybobójczych,

które pozbawiają mikroorganizmy warunków

często utrzymuje się na północnych i zachod-

dla których zaczęto szukać zamienników,

do życia. Trzeba jednak wiedzieć, że z upły-

nich ścianach oraz na elewacjach budynków

cechujących się jednak wyraźnie niższą sku-

wem czasu biobójcze środki zabezpieczające

umiejscowionych blisko zbiorników wodnych,

tecznością.

tracą na sile i ich ponowna aplikacja sta-

terenów podmokłych czy lasów.

Problem rozwoju alg, glonów i grzybów

je się koniecznością. Biorąc pod uwagę fakt,

Wydawać by się mogło, że nowoczesne

na elewacji nie sprowadza się tylko do spe-

że proces zabezpieczenia należy ponawiać

materiały budowlane i ciągłe ulepszenia

cyfiki dzisiejszych materiałów budowlanych.

minimum co pięć lat, wiąże się to z koszta-

w budownictwie stanowić będą przeszkodę

Niewłaściwa eksploatacja budynku, brak

mi, które wracają jak bumerang. Lepiej więc

w swobodnym rozwoju alg i grzybów. Tym-

okresowych przeglądów i regularnych na-

poszukać rozwiązania, które nie tylko oka-

czasem skutek okazuje się być odwrotny.

praw, zaniedbania w zakresie termoizolacji

że się skuteczne, ale i mniej problematyczne,

Wszyscy zabiegają dziś o wysoką izolacyj-

to kolejne czynniki sprzyjające, podobnie jak

a także w ogólnym rozrachunku mniej kosz-

ność cieplną obiektów. Za jej sprawą bu-

bujna roślinność okalająca budynek czy zanie-

towne.

dynek nie oddaje ciepła do otoczenia (co

czyszczenie elewacji substancjami lepkimi.

Drogą prowadzącą do celu jest wspo-

wymagające,

mniana wilgoć, stanowiąca podstawę życia

ściany pozostają zimne, a zebrana na ich

dlatego do egzystencji potrzebna im tylko

alg, glonów i grzybów. Jeśli więc sprawić,

powierzchni woda skrapla się, zamiast od-

wilgoć, światło, CO2 i odrobina substancji

że elewacja będzie schła o wiele szybciej

parowywać. W ten sposób zostaje spełniony

mineralnych, którymi się odżywiają. Abso-

niż dotychczas, problem z porastającymi

pierwszy podstawowy warunek dla życia mi-

lutną podstawą jest jednak woda, dlatego

ją

uznaje się za niepotrzebną stratę), przez co

Mikroorganizmy

nie

są

kroorganizmów.

Z prawdziwym problemem mamy do czynienia jednak dopiero wtedy, gdy obecność alg, glonów i grzybów na elewacji jest długotrwała. Oznacza to, że miejsca, w których się pojawiły, muszą być stale zawilgocone. Wiąże się to z procesem niszczenia budynku, który choć powoli, nieubłaganie postępuje i z biegiem czasu rujnuje tynk, izolacyjność termiczną, a w najgorszym przypadku materiały konstrukcyjne.

Naturalna rzecz Niestety pod naszą szerokością geograficzną panuje klimat, który wyjątkowo sprzyja roz-

24

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Przykłady elewacji dotkniętych problemem alg i grzybów

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

mikroorganizmami

zostanie

znacznie

AKCJA TERMOMODERNIZACJA Czynniki wpływające na rozwój mikroorganizmów Temperatura Wilgotność/Zawartość wody w podłożu Wskaźnik pH

Algi

Grzyby

od ok. –7°C do ok. 70°C, optymalna przy ok. 20°C, zróżnicowana dla gatunków

od ok. 0°C do ok. 50°C, optymalna przy ok. 20°C do 35°C, zróżnicowana dla gatunków

aktywność wodna (wskaźnik aw) ok. 0,70 do 1,00, a także do 0,60

aktywność wodna (wskaźnik aw), ok. 0,70 do 1,00, optymalna przy 0,80 do 0,98, zróżnicowana dla gatunków

≤ 1 do ok. 11,5, optymalny przy 6 do 7, zróżnicowany dla gatunków

1,5 do 11,0, zróżnicowany dla gatunków

CO2 jako źródło węgla, sole i mikroelementy

CO2 jako źródło węgla, źródła azotu (organiczne i mineralne), sole i mikroelementy

niezbędne do fotosyntezy

nie jest niezbędne

Substancje odżywcze Światło

Budynek po czterech latach eksploatacji w środowisku sprzyjającym porostom oraz ten sam budynek po sześciu latach od renowacji farbą StoColor Silco G

ograniczony, jeśli nie zlikwidowany. Rozwią-

rozwiązania techniczne, które zabezpieczą

zaniem jest tu StoColor Dryonic – specjalna

obiekt przed zawilgoceniem, a tym samym

farba elewacyjna z technologią Dryonic, któ-

przed pojawieniem się mikroorganizmów,

ra wykorzystuje zasady bioniki. Jej hydrofi-

bo trzeba pamiętać, że zwykle jedno z dru-

lowo-hydrofobowa powierzchnia sprawia,

gim idzie w parze. Ważne jest, by uwzględnić

że gromadząca się na niej woda zostaje

warunki środowiskowe i – jeśli to możliwe

błyskawicznie odprowadzona. Dotyczy to za-

– nanieść pewne poprawki do projektu, które

równo wody z opadów atmosferycznych, jak

pozwolą zminimalizować koszty lub pomogą

również z mgły czy rosy. Firma Sto zrezy-

uniknąć późniejszych problemów.

gnowała przy jej produkcji z biocydów, gdyż

Wymogi skutecznego wykonania naprawy i renowacji elewacji

w tym przypadku są one po prostu niepotrzebne.

Walkę z glonami i grzybami można jednak

wojowi mikroorganizmów obejmuje likwidację:

»»usterek

konstrukcyjnych budynku (np.

wa­dy w odprowadzeniu wód opadowych, krzywizny ścian elewacji),

»»nieszczelnych

punktów połączeń elemen-

tów,

»»niszczącego

oddziaływania wody opado-

wej lub pary wodnej,

»»zacienienia elewacji przez otaczające rośliny wysokopienne (drzewa, krzewy) – bezwzględny wymóg stałego odstępu 2 m od elewacji budynku,

»»potencjalnych źródeł zacieniania budynku.

rozpocząć dużo wcześniej, jeszcze przed po-

Wszelkie usterki na elewacji muszą zostać

jawieniem się problemu. Już na etapie pro-

usunięte przed wykonaniem algosanacji®.

Optymalny dobór materiałów i ich obróbka

jektowania budynku warto dobrać konkretne

Eliminacja czynników sprzyjających roz-

w aspekcie ochrony mykologicznej na etapie projektowania nowej elewacji to:

»»ETICS

StoTherm Classic z farbą StoColor

Lotusan G, StoColor Silco G lub StoColor Dryonic G.

»»ETICS StoTherm Classic (tynk StoLotusan) bez warstw malarskich.

Przykłady elewacji dotkniętych problemem alg i grzybów

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Sto Sp. z o.o. ul. Zabraniecka 15, 03-872 Warszawa tel. 22 511 61 00/02 kontakt@sto.com, www.sto.pl ARTYKUŁ SPONSOROWANY

25

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Jak zapewnić bezpieczeństwo pożarowe budynku

zgodnie z WARUNKAMI TECHNICZNYMI? Bezpieczeństwo pożarowe to jeden z warunków poczucia komfortu, sprawiający, że w budynkach, w których mieszkamy, możemy czuć się bezpiecznie i spać spokojnie. Aby ten stan osiągnąć, w pierwszej kolejności należy przestrzegać wymagań prawnych oraz stosować zasady wiedzy technicznej.

S

pełnienie wymogów prawnych pozwa-

na skróty, a wykonawca nie zaniedbał jakie-

la zaprojektować, wykonać i odebrać

goś szczegółu.

Co na temat bezpieczeństwa pożarowego mówią Warunki Techniczne?

Według Warunków Technicznych (WT) budynek powinien być zaprojektowany i wykonany w sposób ograniczający możliwość po-

budynek bez zbędnych problemów

i opóźnień. Warto wiedzieć, gdzie te wymagania znaleźć oraz jakie materiały i rozwiązania zastosować, żeby móc kontrolować proces budowy: sprawdzić, czy projektant czegoś nie pominął, deweloper nie poszedł

CZAS NA ZMIANY

Izolacja – przykładowe rozwiązania przegród budowlanych zwiększające bezpieczeństwo pożarowe

26

Przegroda

Opis

Najważniejsze parametry

Ściana zewnętrzna w technologii tradycyjnej z ociepleniem ETICS

Ściana z bloczków z betonu komórkowego ocieplona warstwą wełny mineralnej gr. 20 cm z warstwami wykończeniowymi gr. 0,8 cm z uwzględnieniem zbrojenia z siatki

Klasa odporności ogniowej: do REI 240 Klasa reakcji na ogień: A1 → niepalny, nierozprzestrzeniający ognia Właściwości pożarowe przyjętego rozwiązania zależą od właściwości poszczególnych warstw (materiałów) oraz całego układu

Dach skośny

Dach skośny na konstrukcji drew- Ochrona drewnianej (palnej) konstrukcji nianej z pokryciem z dachówek, dachu – wełna mineralna i płyty gipsowoz ociepleniem warstwą wełny mi- -kartonowe: EI 30 neralnej gr. 30 cm

Ściana zewnętrzna z fasadą wentylowaną

Ściana z bloczków silikatowych Klasa odporności ogniowej: do REI 240 ocieplona wełną mineralną gr. 20 Klasa reakcji na ogień: A1 → niepalny, niecm z okładziną rozprzestrzeniający ognia Właściwości pożarowe przyjętego rozwiązania zależą od właściwości poszczególnych warstw (materiałów) oraz całego układu

Dach płaski

Dach płaski na stropie żelbetowym oddzielonym od wełny mineralnej (dwie warstwy po 13 cm układane mijankowo) warstwą paroizolacji; pokrycie z membrany PVC

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Klasa odporności ogniowej: do REI 240 Odporność na ogień zewnętrzny: Broof (t1) Właściwości pożarowe przyjętego rozwiązania zależą od właściwości poszczególnych warstw (materiałów) oraz całego układu

www.ekspertbudowlany.pl

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (z późniejszymi zmianami) obowiązuje już 20 lat i wymaga zmian. W tym okresie zmieniły się bowiem trendy budowlane i wprowadzono nowe technologie, które podwyższają poziom ryzyka pożarowego w budynkach. We wnętrzach i elementach budowlanych jest coraz więcej palnych materiałów. Dla takich nowych instalacji jak na przykład systemy fotowoltaiczne, które z jednej strony pozwalają na produkcję czystej energii, ale z drugiej mogą stać się źródłem pożaru, nie istnieją żadne przepisy wykonawcze.

Zmiany w WT, które mają nastąpić w tym roku, mają dotyczyć głównie osób z niepełnosprawnościami. Żeby ich ewakuacja z budynku zagrożonego pożarem była dużo szybsza i bezpieczniejsza, w przepisach trzeba poczynić sporo zmian. W budynkach wysokich i wysokościowych powinno się stosować wyłącznie izolację niepalną, która umożliwi szybszą ewakuację. Ściany budynków o wysokości poniżej 25 m, jeśli nie mogą być wykonane z materiałów niepalnych, powinny być zabezpieczone barierami ogniowymi. W warunkach technicznych należy też dodać odpowiednie przepisy nakazujące zabezpieczenie od zewnątrz połączenia stropu i oddzielenia przeciwpożarowego.

zabudowa poddasza a wymagania przeciwpożarowe nowy system Nida Poddasze Nida Poddasze to pierwsze na rynku rozwiązanie zabezpieczenia ogniowego poddaszy użytkowych, zgodne z aktualnymi Warunkami Technicznymi.

poznaj nas na www.nidapoddasze.pl

do jakich klas odporności ogniowej prawidłowo zabezpieczyć poddasza użytkowe?

Wyjaśnia to stosowny przepis – paragraf 219 ust. 2 aktualnych Warunków technicznych. Warto podkreślić, że Krajowe ustawodawstwo jednoznacznie reguluje kwestię zabezpieczeń ogniowych poprzez zapisy Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA PRZEGRÓD BUDOWLANYCH ZWIĘKSZAJĄCE BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE

Henryk Kwapisz, przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej (MIWO)

ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO Osiągnięcie neutralności klimatycznej w najbliższych dziesięcioleciach jest naszym społecznym obowiązkiem, ale jest to jednocześnie zobowiązanie prawne krajów Unii Europejskiej, której Polska jest członkiem. Bardzo duży wkład w osiągnięcie tego celu będą miały budynki, pod warunkiem, że będą one zeroemisyjne, czyli ich ślad węglowy zostanie zmniejszony do minimum. Od 2030 r. wszystkie nowe budynki, a od 2050 r. wszystkie budynki w UE będą musiały być zeroemisyjne. Dlatego konieczna jest modyfikacja podejścia do produkcji materiałów, projektowania, procesu budowlanego oraz wykorzystywanych źródeł energii. Bazą tych działań muszą być zmiany w prawodawstwie. W WT powinien powstać nowy rozdział zajmujący się zrównoważonym budownictwem, gdzie będą określone wymagania mające na celu całkowitą dekarbonizację budownictwa. W tym rozdziale należy zawrzeć zapisy, wraz z konkretnymi ramami czasowymi, dotyczące liczenia śladu węglowego budynku, osiągnięcia zerowego operacyjnego śladu węglowego netto przez wszystkie budynki nowe i poddawane termomodernizacji czy stosowania w zamówieniach publicznych wyłącznie wyrobów budowlanych posiadających deklarację środowiskową.

i dym emitowane w trakcie pożaru powodują szkody materialne w budynku, zagrożenie zdrowia i życia ludzi, ale także czasem nieodwracalne szkody w środowisku.

Zapewnienie

odpowiedniego

poziomu

bezpieczeństwa pożarowego, poprzez dobór odpowiednich materiałów i rozwiązań, jest jednym z warunków poczucia komfortu użytkowników budynku.

Spełnienie wymagań w Warunkach Technicznych pozwala zaprojektować i wybudować obiekt tak, aby oddać go do użytku.

W przypadku tak ważnego czynnika, jakim wstania pożaru, a w razie jego wystąpienia zapewniający:

» zachowanie

niczych. nośności konstrukcji przez

jest zdrowie i życie ludzi, należy dodatkowo przeprowadzić analizę ryzyka i zdecydować, czy oprócz szczegółowych wymagań WT, należy zapewnić dodatkowe zabezpie-

» ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru

Dlaczego wymagania na temat bezpieczeństwa pożarowego znajdują się w Warunkach Technicznych?

na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny

Pożar, choć występuje stosunkowo rzadko,

przyległe,

jest traktowany jako sytuacja wyjątkowa,

Opracowanie: Eksperci MIWO, Stowarzyszenia

na którą trzeba przygotować budynek – odpo-

Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej

wiednio go zaprojektować i wykonać. Ciepło

Ilustracje: MIWO

określony czas,

» ograniczenie

rozprzestrzeniania się ognia

i dymu wewnątrz budynku,

» możliwość

ewakuacji ludzi lub ich urato-

wania w inny sposób,

28

» uwzględnienie bezpieczeństwa ekip ratow-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

czenia, które pozwolą spełnić wymagania ogólne. Niespełnienie wymagań zapisanych w Warunkach Technicznych pozwala, aby inwestor mógł domagać się rekompensaty w sądzie.

AKCJA TERMOMODERNIZACJA

Ochrona przeciwpożarowa stropów nad garażami i piwnicami mgr inż. Piotr Lada, doradca techniczny Petralana S.A.

W budynkach mieszkalnych bezpieczeństwo pożarowe przegród stało się bardzo istotnym parametrem i przyczyniło się do większego dbania o bezpieczeństwo bierne. Oprócz części mieszkalnych należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo pożarowe stropów nad garażami i piwnicami.

I

Płyty z wełny skalnej PETRALAMELA-F oraz PETRALAMELA-FG – produkty różni zagruntowana powierzchnia gotowa do malowania lub tynku natryskowego

Kolejnym produktem stworzonym z myślą zolacja stropów nad garażem od kilku lat

nieczność stosowania zabezpieczenia ognio-

o izolacji stropów nad garażami, piwnicami

jest bardzo ważnym aspektem zarówno

wego w obu przypadkach zależy od klasyfi-

i przejazdami jest PETRATOP. Wełna skal-

w obszarze izolacyjności termicznej, jak

kacji ogniowej budynku. Pokazuje to tabela

na oferowana jest w płytach o wymiarach

poniżej.

600×1000 mm w zakresie grubości od 60

i akustycznej oraz najważniejszej ze względów bezpieczeństwa, izolacyjności ogniowej.

PETRALAMELA­FG jest płytą pokrytą

do 200 mm. Produkt charakteryzuje pokry-

Polski producent materiałów izolacyjnych

gruntem, jest to warstwa gotowa do malo-

cie jednostronne białym welonem z włókna

z wełny skalnej, Petralana S.A. ma w swo-

wania lub nałożenia tynku. Dla zachowania

szklanego, będące jednocześnie warstwą wy-

jej ofercie kilka produktów gwarantujących

odporności ogniowej, termoizolacji i izolacji

kończeniową.

skuteczną izolację stropów nad garażami,

akustycznej stropu bardzo ważne jest, aby

stropów piwnic oraz innego rodzaju części

korzystać z pełnych systemów garażowej

podziemnych.

chemii budowlanej.

Skład tego systemu pokazuje rysunek:

Produktem często wybieranym przez inwestorów są płyty fazowane, o lamelowym układzie włókien – PETRALAMELA­F oraz płyty pokryte preparatem gruntującym – PETRALAMELA­FG. Produkty oferowane są w zakresie grubości 50–200 mm i o wymiarach 200×1200 mm.

PETRATOP – płyty z wełny skalnej jednostronnie pokryte welonem z włókna szklanego

Dla właściwego zabezpieczenia stropu z wykorzystaniem płyt PETRALAMELA­F i PETRALAMELA­FG należy spełnić kilka

Sposób montażu tego produktu odbywa się

warunków. Jednym z nich jest dobór właści-

za pomocą specjalnych kołków, co znacząco

wego systemu chemii posiadającego Krajową

skraca czas realizacji prac. Parametry płyty

Ocenę Techniczną dla systemu garażowego.

(wraz z odpowiednimi kołkami) nie odbie-

Kolejnym aspektem jest dobór odpowiedniej

gają od rozwiązania z użyciem płyt lamelo-

grubości wełny skalnej. Będzie ona miała

wych. Zaletą tego systemu jest bardzo prosty

wpływ nie tylko na odporność ogniową, ale

montaż, polegający jedynie na przygotowa-

też na izolację termiczną i akustyczną. Ko-

niu, w większości aplikacji, dwóch otworów

Klasa odporności pożarowej budynku

w stropie i montaż dwoma kołkami płyty do

Klasa odporności pożarowej budynku główna konstrukcja konstrukcja dachu nośna

strop

stropu. Jest to czysty montaż niewymagający

ściana ściana zewnętrzna wewnętrzna

pokrycie dachu

klejenia, gruntowania i malowania. Otrzymuoraz parametry ogniowe. Tak przygotowany

A

R 240

R 30

REI 120

EI 120

EI 60

E 30

B

R 120

R 30

REI 60

EI 60

EI 30

E 30

C

R 60

R 15

REI 60

EI 30

EI 15

E 15

D

brak wymagań

brak wymagań

REI 30

EI 30

brak wymagań

brak wymagań

E

brak wymagań

brak wymagań

brak wymagań

brak wymagań

brak wymagań

brak wymagań

R – nośność ogniowa w minutach, określona zgodnie z Polską Normą dot. zasad określania klas odporności ogniowej elementów budynku; E – szczelność ogniowa w minutach, określona jw.; I – izolacyjność ogniowa w minutach, określona jw.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

jemy właściwą akustykę, izolację termiczną strop ma również walory estetyczne, które również są bardzo ważne.

www.petralana.eu/pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

29

SYSTEMY DACHÓW ZIELONYCH TEL. 32 757 60 17 INFO@OPTIGRUEN.PL, WWW.OPTIGRUEN.PL

Zobacz więcej

ROZWIĄZANIE SYSTEMOWE DACH SKOŚNY TYP P Rozwiązanie systemowe Typ P stosowane jest na dachach skośnych o nachyleniu 15–30°. Zapewnia trwałe zazielenianie przy możliwości instalacji na dachach odwróconych. Rozwiązanie umożliwia także instalację linii kroplujących.

Dane techniczne: n ciężar: od około 100 kg/m² lub 1,0 KN/m2, n wysokość warstw: od 12 cm, n gromadzenie wody: około 25 l/m2.

OPTIGRUEN – rozwiązanie systemowe DACH SKOŚNY TYP P: 1. Mata rozchodnikowa Optigruen.

2. Substrat ekstensywny Optigruen typ E. 3. System zabezpieczający przed osunięciem typ P. 4. Włóknina chłonno-ochronna RMS500 Optigruen.

ROZWIĄZANIE SYSTEMOWE DACH SOLARNY FKD Dach zielony biosolarny to zielony dach zintegrowany z systemem do montażu paneli fotowoltaicznych. Rozwiązanie DACH SOLARNY FKD to system do montażu instalacji fotowoltaicznej, który jest zabezpieczony, unieruchomiony i chroniony przed zasysaniem wiatru przez konstrukcję zielonego dachu. Do montażu systemu nie jest konieczna ingerencja w powierzchnię dachu oraz hydroizolację.

Dane techniczne: ciężar: od 110 kg/m2, wysokość warstw: od 8 cm, gromadzenie wody: około 25 l/m2.

OPTIGRUEN – rozwiązanie systemowe DACH SOLARNY FKD: 1. Panel fotowoltaiczny.

2. Zaciski i łączniki modułowe.

3. Rama montażowa.

4. Mata rozchodnikowa S/Coc Optigruen.

5. Substrat ekstensywny typ E Optigruen.

6. Włóknina filtracyjna FIL105 Optigruen.

7. Mata retencyjno-drenażowa FKD25.

8. Włóknina chłonno-ochronna RMS500 Optigruen.

9. Hydroizolacja przeciwkorzenna.

30

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

SYSTEMY DACHÓW ZIELONYCH TEL. 22 785 06 90, +48 513 539 053 WWW. STEINBACHER.PL ZAMOWIENIA@STEINBACHER.PL Zobacz więcej

STEINODUR® UKD HD/UKD LD Opis produktu: termoizolacyjno–drenażowe, hydrofobizowane płyty z twardej pianki polistyrenowej do termoizolacji dachów płaskich w układzie odwróconym, dachów zielonych, tarasów, patio, parkingów oraz posadzek przemysłowych.

Cechy charakterystyczne: płyty charakteryzują się bardzo wysoką wytrzymałością mechaniczną oraz niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła (0,034 W/(m·K)). Promieniste rowki drenażowe nawet przy małych spadkach podłoża pozwalają na odprowadzanie pojawiającej się wody i wilgoci. Siatka małych rowków po drugiej stronie zapewnia dodatkową przestrzeń wentylacyjną.

Elementy systemu: 1. Roślinność.

1 2

3

2. Warstwa wegetacyjna.

3. Warstwa filtrująca (geowłóknina).

4

4. Warstwa drenażowa.

5

5. Izolacja termiczna steinodur® UKD.

6

7

9

6. Warstwa filtrująca (geowłóknina).

8

7. Warstwa oddzielająca (geowłóknina).

8. Hydroizolacja.

10

9. Warstwa wyrównawcza (ze spadkiem).

10. Strop.

promocja

w nowej odsłonie

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

31

Fot. Fakro

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

ZIELONE BUDOWNICTWO Jak wybrać energooszczędne okna, drzwi, rolety i bramę garażową?

ogniwem w produkcji szkodliwych gazów cieplarnianych. Eksperci są jednomyślni, że jednym z najbardziej opłacalnych sposobów na zminimalizowanie skutków nadchodzącego załamania klimatu jest dekarbonizacja

Zrównoważone budownictwo ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców. Innowacyjne, energooszczędne rozwiązania są bowiem doskonałym sposobem na walkę ze zmianami klimatycznymi, które wpływają negatywnie na nasze zdrowie.

Dlatego warto inwestować w termomodernizację domu, a przede wszystkim w ciepłe okna, ekologiczne drzwi zewnętrzne i wewnętrzne, a także osłony okienne zasilane na przykład energią słoneczną.

Z

mować jednak cały cykl budowlany. Najpierw architekt powinien zaprojektować nasz wymarzony dom z uwzględnieniem zerowego śladu węglowego. Następnie musimy zaopatrzyć się w ekologiczne materiały, najlepiej te pochodzące z recyklingu. Później należy zadbać o zrównoważony proces budowlany, a na samym końcu o odpowiednią eksploatację budynku. W tym przypadku największe znaczenie ma redukcja zapotrzebowania na energię. Pomocne w tym względzie są odnawialne źródła energii.

roku na rok zielone budownictwo cie-

się zerowym śladem węglowym. Niestety

szy się coraz większą popularnością.

wciąż wiele budynków mieszkalnych w Pol-

Jest ono bowiem nie tylko ekologicz-

sce cechuje niska efektywność energetyczna.

ne, lecz także ekonomiczne ze względu na

Co zatem zrobić, aby nasz dom był bardziej

mniejszy pobór energii, co wpływa z kolei

energooszczędny? W pierwszej kolejności

Ciepło ucieka z naszych domów głównie

na niższe koszty eksploatacji. Koncepcję tę

opłaca się zainwestować w nowe ekologicz-

przez nieszczelne okna i drzwi zewnętrzne.

popiera również Unia Europejska, systema-

ne okna, drzwi, osłony okienne czy bramę.

Dlatego wybierając tego typu produkty do

tycznie zaostrzając wymogi prawne. Domy eco-friendly są zatem naszą przyszłością.

Co więcej, według założeń, do 2050 roku

32

budownictwa. Realizacja tej idei musi obej-

W stronę dekarbonizacji budownictwa

Ekologiczne okna, drzwi, rolety, bramy…

swojego domu, należy zwrócić uwagę, z czego są wykonane i jakie parametry techniczne posiadają. Warto więc inwestować w wyroby

(zgodnie z tzw. Porozumieniem paryskim)

Budynki odpowiadają za około 40% emisji

stworzone z ekologicznych materiałów bądź

wszystkie budynki mają charakteryzować

CO2 do atmosfery – są zatem znaczącym

pochodzących z recyklingu. Sprawdzi się

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

MARKIZY PIONOWE

Nowoczesny i ekologiczny sposób ochrony pomieszczeń przed nagrzewaniem podczas upałów - arch. Krzysztof Miruć.

Markiza pionowa VMZ Solar samoczynnie rozwija się w gorące dni i skutecznie chroni przed upałem, obniżając temperaturę pomieszczenia nawet o 10°C. Zapewnia odpowiednią ilość naturalnego światła, umożliwia widok na okolicę oraz pełni funkcję moskitiery.

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA zatem naturalne drewno czy aluminium (ła-

kości i właściwości tego materiału. Ponadto

okien i drzwi balkonowych – 0,9 W(/m2 · K),

two poddają się recyklingowi), ale także PVC

ogromne znaczenie ma współczynnik prze-

dla okien połaciowych – 1,1 W/(m2 · K),

[W/(m2 · K)]

z odzysku. Co ciekawe, profile PVC mogą

nikania ciepła U

być przetwarzane wielokrotnie bez utraty ja-

tym lepiej. Maksymalna jego wartość to: dla

– im niższy,

drzwi zewnętrznych i bram – 1,3 W/(m2 ·K).

Za energooszczędną stolarkę uznaje się jednak taką, która ma współczynnik przenikania ciepła U mniejszy niż 1,0 W/(m2 · K), najlepiej, gdy wynosi on około 0,8 W/(m2 · K).

Zakup wysokiej klasy energooszczędnych produktów to jednak tylko połowa sukcesu.

Liczy się jeszcze montaż, który powinien być wykonany w sposób ciepły, tzn. warstwowy, np. z użyciem taśm paroszczelnej i paroprzepuszczalnej (zamocowanie za pomocą kotew i pianki montażowej to za mało, gdyż szybko traci ona swoje właściwości, wskutek czego pojawiają się nieszczelności). W nowym budownictwie można pokusić się o zamontowanie okien, drzwi czy bramy w warstwie izolacji przy użyciu

Okna dachowe, obrotowe FTP-V U5 posiadają superenergooszczędny pakiet trzyszybowy. Przy zastosowaniu zestawu izolacyjnego XDP, który służy do szybkiego i szczelnego wykonania izolacji paroprzepuszczalnej i termoizolacyjnej oraz kołnierza Thermo, zyskują jeszcze lepszy współczynnik przenikania ciepła na poziomie Uw = 0,86 W/(m2 · K). To wszystko razem sprawia, że stają się oknami spełniającymi wymogi zielonego budownictwa Fot. Fakro

specjalnych systemów.

Należy ponadto podkreślić, że w nowoczesnym, energooszczędnym budownictwie należy montować osłony zewnętrzne na oknach (zwłaszcza od nasłonecznionej strony południowej), aby zabezpieczyć dom przed nadmiernym nagrzewaniem latem. Klimatyzacja jest bowiem zbyt energochłonna. Co więcej, najlepiej, jeśli będą one zasilane energią słoneczną – to ekologiczne i wygodne rozwiązanie.

Wielu inwestorów decyduje się także na zainstalowanie

systemów

inteligentnego

domu, dzięki którym eksploatacja budynku jest z pewnością dużo bardziej racjonalna i ekonomiczna. Mając taki system, można sterować elementami domu na odległość, np. z poziomu aplikacji w telefonie. Tak zauAluminiowe drzwi ThermoSafe firmy Hörmann spełniają wymogi domów energooszczędnych. Dzięki specjalnej konstrukcji we wzorach z pełną płytą osiągają współczynnik przenikania ciepła UD nawet 0,87 W/(m2 · K). Oferowane są w niemal 80 wzorach w dowolnym kolorze, także w wykonaniu XXL o wysokości do 2,5 m. Standardowo w klasie przeciwwłamaniowej RC 3 Fot. Hörmann

Kolekcja drzwi zewnętrznych Solano to 22 unikalne modele – od klasycznych do bardzo nowoczesnych rozwiązań. Wyróżnia je m.in. wytrzymały i ciepły system profili aluminiowych, solidne wypełnienia oraz szeroka gama kolorystyczna Fot. Krispol

34

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

tomatyzować można także okna dachowe czy bramę garażową.

Opracowano na podstawie materiałów Polskiego Związku Okien i Drzwi

Energooszczędne okna Primo marki Wiśniowski znalazły się na liście Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM) Instytutu Ochrony Środowiska. Współczynnik przenikania ciepła okien Primo z dużym zapasem spełnia najbardziej rygorystyczne normy. To oszczędność na rachunkach za ogrzewanie zimą i ograniczenie zużycia energii na klimatyzację latem. Można je z powodzeniem rozliczyć w ramach programu „Czyste Powietrze” Fot. Wiśniowski

www.ekspertbudowlany.pl

+ 

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Zmiany w programie

rozwiązanie finansowe, korzystne dla nowych beneficjentów. Właściciele domów jedno­ rodzinnych ubiegający się o dotację na wy­

„Czyste Powietrze” U

otrzymają prefinansowanie, czyli wypłatę pieniędzy jeszcze przed rozpoczęciem re­ montu. Z wyprzedzeniem można będzie do­ stać do 50% maks. możliwej kwoty dotacji.

tworzenie we wrześniu 2018 r. rzą-

właścicieli domów jednorodzinnych. Intencją

Nowe udogodnienie uwzględnia skompliko-

dowego programu „Czyste Powie-

przyszłych zmian jest nie tylko finansowe

wane obecnie uwarunkowania geopolitycz-

trze” podyktowane było konieczno-

wsparcie beneficjentów, lecz również pomoc

ne i rynkowe, w tym inflację i rosnące ceny

ścią ochrony środowiska naturalnego i tym

logistyczna w realizacji niezbędnych inwe-

nośników energii. Teraz beneficjenci nie będą

samym zdrowia Polaków oraz obniżenia

stycji, służących poprawie jakości powietrza

musieli czekać na pieniądze – dostaną je rela-

kosztów ogrzewania. Realizacja programu

oraz komfortu życia.

tywnie szybko po złożeniu wniosku o dotację.

oparta jest na systemie dopłat do wymiany

Trwają też jeszcze prace nad przygotowa-

Warunkiem wypłaty prefinansowania ma być

przestarzałych i nieefektywnych źródeł cie-

niem programu „Czyste Powietrze” do ab-

przesłanie, wraz z wnioskiem o dotację, umo-

pła w budynkach mieszkalnych na nowocze-

sorpcji środków zewnętrznych z Krajowego

wy zawartej z wykonawcą na przeprowadze-

sne i nieszkodzące środowisku oraz na ich

Planu Odbudowy (KPO) oraz nowego progra-

nie konkretnych prac. W ramach realizowane-

termomodernizacji.

mu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę,

go przedsięwzięcia możliwe będzie zawarcie

Klimat, Środowisko (FEnIKS) 2021–2027,

do trzech umów z wykonawcami. Mogą one

kontynuującego

Co obecnie oferuje program?

Pro-

zostać dostarczone na etapie uzupełniania

gram Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

wniosku, na co wnioskodawca będzie miał 10

Z programu mogą skorzystać właściciele lub

(POIiŚ) 2007–2013 i 2014–2020. Chodzi

dni roboczych. Prefinansowanie w wysokości

współwłaściciele

budyn-

bowiem o to, aby zaplanowane środki fi-

do 50% najwyższej możliwej wysokości dota-

ków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych,

nansowe mogły być wykorzystane zgodnie

cji, przypadającej dla danego wykonawcy, bę-

wydzielonych w domach jednorodzinnych

z warunkami zatwierdzonymi przez Komisję

dzie wypłacane bezpośrednio na jego konto,

z wyodrębnioną księgą wieczystą. A dota-

Europejską i jednocześnie aby ułatwić bene-

zgodnie z maksymalnymi poziomami dofinan-

cję można przeznaczyć na wymianę starych

ficjentom aplikowanie do programu.

sowania oraz warunkami programu.

jednorodzinnych

i nieefektywnych pieców na paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy oraz na gruntowną termomo-

dwa

wcześniejsze:

Co warto wiedzieć o programie?

Ogólnopolska infolinia Kwestie formalne i zasady oraz regulamin pro-

dernizację budynku – na jego ocieplenie oraz

Dla wnioskodawców „Czystego Powietrza”

gramu można wyjaśniać oraz doprecyzować,

wymianę drzwi i okien.

powstała lista Zielonych Urządzeń i Mate-

dzwoniąc pod numer tel. 22 340 40 80, na

Ponadto dotację z programu można wy-

riałów (ZUM), które spełniają wymagania

infolinię programu „Czyste Powietrze” (przy

korzystać na dofinansowanie dokumentacji

techniczne określone w programie. Lista ma

czym pytania o status złożonego wniosku le-

zaplanowanej inwestycji, np. na sporządze-

pomóc zainteresowanym w wyborze produk-

piej kierować bezpośrednio do wojewódzkiego

nie audytu energetycznego. Taki audyt umoż-

tów kwalifikujących się do dofinansowania

funduszu ochrony środowiska). Jak podkreśla

liwia bowiem ocenę stanu domu i wskazuje

(we wniosku można również umieścić urzą-

NFOŚiGW, program będzie systematycznie

rozwiązania, które sprawią, że budynek bę-

dzenie/materiał spoza listy, pod warunkiem,

ewoluował z powodu coraz większych wy-

dzie efektywny energetycznie. Oczywiście,

że spełnia ono wymagania techniczne pro-

zwań klimatycznych, ekologicznych i ekono-

korzyści ekologiczne i ekonomiczne z wyko-

gramu). Baza jest współtworzona przez pro-

micznych. Aktualnych informacji o zmianach

nanych prac muszą być wymierne

ducentów. Żeby wpisać do niej urządzenie/

i nowych wersjach programu można szukać

Wysokość dotacji z programu „Czyste Po-

materiał, wymagana jest rejestracja przez

na stronie www.czystepowietrze.gov.pl.

wietrze” wynosi obecnie: do 30 tys. zł – dla

producenta lub inny upoważniony podmiot.

podstawowego

Zgłoszone urządzenia/materiały, po weryfika-

poziomu

dofinansowania,

37 tys. zł – dla poziomu podwyższonego oraz

cji, zostaną umieszczone na liście.

Opracowano na podstawie informacji NFOŚiGW oraz programu „Czyste Powietrze”

69 tys. zł – dla najwyższego poziomu. Wnio-

Dobór wysokiej jakości wyrobów przyczyni

ski o jej przyznanie można składać w oddzia-

się też do redukcji emisji zanieczyszczeń ze

łach NFOŚiGW (szczegółowe informacje na

spalania paliw w sektorze komunalno-by-

Na liście ZUM

stronie: www.czystepowietrze.gov.pl).

towym i trwałej poprawy stanu powietrza

dostępne są urządzenia

Jakie zmiany czekają beneficjentów?

25 stycznia 2022 r. uruchomiono modyfikację drugiego etapu 3. części programu, a na przełomie III i IV kwartału br. ma zostać

36

mianę starego pieca oraz ocieplenie domu,

wokół nas. Baza ma charakter informacyjny, nie stanowi rankingu, a urządzenia/materiały uszeregowane są w kolejności losowej.

wanie elektryczne, kolektory słoneczne, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Najnowsza zmiana – „Czyste Powietrze+”

wdrożony kolejny jej etap. Zakłada on do-

Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło

datkowe wsparcie dla najmniej zamożnych

kolejną zmianę w popularnym programie –

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

i produkty z kategorii: węzeł cieplny, pompy ciepła, kotły, ogrze-

www.ekspertbudowlany.pl

(SWM), mikroinstalacje fotowoltaiczne, materiały budowlane (materiały izolacyjne, okna/drzwi balkonowe/drzwi tarasowe oraz drzwi zewnętrzne/bramy garażowe).

AKCJA TERMOMODERNIZACJA

Solidna aluminiowa konstrukcja rolety zewnętrznej sprawdza się w każdych warunkach pogodowych

bardzo przydatne w sypialniach. Po jej zamontowaniu okno nie traci swoich właściwości i funkcjonuje bez żadnych ograniczeń.

Możemy je uchylić nawet przy całkowicie lub częściowo zasłoniętej rolecie. Gdy roleta jest zwinięta, okno można również obrócić o 180°, zablokować i umyć szybę zewnętrzną od wewnątrz pomieszczenia.

ROLETY ZEWNĘTRZNE

Kiedy zamontować roletę?

Zakup i montaż rolety warto uwzględnić już na etapie projektowania domu. Teoretycznie można ją zamontować w dowolnym momencie, ale musimy zdawać sobie sprawę,

Same zalety latem i zimą Jak zapewnić komfort na poddaszu latem? Rozwiązaniem, które znakomicie sprawdzi się o tej porze roku, jest roleta zewnętrzna, która zatrzyma ciepłe promienie słońca i obniży temperaturę w pomieszczeniu. Jej montaż jest prosty i szybki. Roleta sprawdzi się także zimą, gdyż poprawia izolacyjność okna.

Jedna roleta zewnętrzna – wiele funkcji

że jeśli decydujemy się na montaż rolety elektrycznej, a wcześniej nie doprowadziliśmy przewodu w okolice okna, to czeka nas uszkodzenie ściany. Nie będzie to konieczne w przypadku rolet zasilanych energią słoneczną.

Jeśli mamy w domu okna zainstalowane jedno nad drugim, trzeba pamiętać, aby do montażu okien użyć kołnierzy o szerszym rozstawie, inaczej roleta na oknie zainstalowanym poniżej się nie zmieści.

Roleta zewnętrzna ma wiele przydatnych funkcji, które zamienią poddasze w ciche,

Rolety zewnętrzne VELUX zatrzymują pro-

przytulne miejsce i pozwolą domownikom

mienie słoneczne zanim dotrą do szyby i na-

poczuć się bezpiecznie i komfortowo. W kon-

grzeją ją. Dzięki temu, bez względu na porę

strukcji pancerza rolety zewnętrznej VELUX

roku, zapewniają optymalny komfort ter-

zastosowano wysokiej jakości, wytrzymałe

miczny na poddaszu. W lecie redukują ilość

aluminium, które pozwala zintegrować role-

wpadającego ciepła nawet o 94 proc.*) i tym

tę z dachem. Takie rolety doskonale chronią

samym obniżają temperaturę w pomieszcze-

przed hałasem z zewnątrz, tłumią odgłosy

niu. W chłodniejsze, jesienne i zimowe dni

padającego deszczu, zabezpieczają okno

poprawiają izolacyjność okna nawet o 17

podczas trudnych warunków pogodowych

proc.**) i zapobiegają stratom ciepła. W ten

oraz zapewniają dodatkowe bezpieczeństwo

prosty sposób możemy więc zaoszczędzić na

domu. Ponadto roleta umożliwia uzyskanie

klimatyzacji latem i ogrzewaniu zimą.

efektu zaciemnienia w dzień, co może być

Roletę możemy podnosić i opuszczać za pomocą aplikacji w telefonie

Rolety zewnętrzne VELUX zostały przetestowane w najbardziej ekstremalnych warunkach, aby mieć pewność, że będą służyły przez lata. Idealnie pasują do okien, gdyż zamawia się je pod jego rozmiar, odczytując symbol okna z jego tabliczki znamionowej. *)

Wartości techniczne zgodne z normą EN ISO 12567-2, EN 13363-2 oraz ISO 15099. Efekt zależy od typu okna i parametrów szyby. Wartość 94% dla wariantu szyby 66.

**) Wartość

Dzięki roletom zewnętrznym można pracować i bawić się na poddaszu nawet w najbardziej upalny dzień

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

17% dla wariantu szyby 51.

www.velux.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

37

Fot. Hörmann

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Jaka brama do garażu na dwa samochody?

Dwa auta to w wielu rodzinach już praktycznie standard, więc potrzebna jest też przestrzeń do ich przechowywania.

Nic więc dziwnego, że dużą popularnością cieszą się garaże dwustanowiskowe.

N

wymaga wolnej przestrzeni na podjeździe, a kiedy wjeżdżamy do garażu i skrzydło bramy jest w całości podniesione, pomieszczenie szybko się wychładza. Bardziej popularnym wyborem są więc konstrukcje segmentowe, które bardzo dobrze sprawdzają się w gara-

awet jeśli dysponujemy jednym au-

i architektury budynku. Pierwsza możliwość

żach ogrzewanych, gdyż skutecznie izolują.

tem, garaż na dwa stanowiska może

z reguły oznacza mniejsze wydatki, gdyż za-

Bramy rolowane działają natomiast podobnie

być dobrym wyborem. Po pierwsze,

oszczędzamy na montażu i takich elemen-

do rolet okiennych – płaszcz rolety nawija się

to opcja przyszłościowa, gdy w rodzinie poja-

tach jak na przykład prowadnice czy napęd.

na bęben schowany w skrzynce umieszczo-

wi się kolejny samochód, będziemy mieć już

Pojedyncza brama to także oszczędność

nej pod sufitem lub na ścianie. Są dostępne

przygotowane dla niego miejsce. Po drugie,

energii cieplnej, dzięki ograniczeniu ryzyka

w wersji ocieplanej lub nieocie­planej.

wolną przestrzeń wykorzystamy do stworze-

powstawania mostków termicznych (m.in.

nia przydomowego warsztatu, przechowy-

jedna ościeżnica zamiast dwóch).

wania opon, rowerów czy narzędzi i mebli

Nieco inaczej wygląda kwestia użytko-

Jakie wymiary powinien mieć garaż na dwa auta?

ogrodowych. Żeby dostęp do pomieszczenia

wania. Podwójną bramę będziemy musieli

Zgodnie z przepisami, przestrzeń na pojedyn-

był szybki i wygodny, dopasujmy odpowied-

otwierać nawet wtedy, gdy potrzebujemy

cze stanowisko samochodu powinna mieć co

nią bramę garażową, najlepiej z automatycz-

dostać się tylko do jednego z pomieszczeń

najmniej 2,5×5 m. W przypadku pomiesz-

nym napędem. Na jakie rozwiązania zatem

– będzie więc intensywniej eksploatowana.

czenia dwustanowiskowego, wartości te ule-

postawić?

Z uwagi na jej duże gabaryty i ciężar, nie-

gają podwojeniu, a dodatkowo warto dołożyć

zbędne jest też dobranie wysokiej jakości

jeszcze około 1,5 m, żeby swobodnie móc

napędu, który zapewni niezawodność i bez-

korzystać z garażowego wnętrza.

Garaż na dwa samochody – jedna czy dwie bramy?

W przypadku garażu dwustanowiskowego

pieczeństwo pracy.

Przemyślany wybór bramy docenimy na co

bramę lub też dwie osobne, otwierane niezależnie konstrukcje. Wszystko zależy od

Do wyboru są różne rodzaje bram: uchylne,

zyskać wygodny dostęp do tego pomieszcze-

naszych preferencji, posiadanego budżetu

segmentowe i rolowane. Pierwszy model

nia za pomocą pilota lub smartfona.

Fot. Wiśniowski

38

dzień, gdy wraz z innymi domownikami bę-

Brama uchylna, segmentowa czy rolowana?

można zdecydować się na jedną podwójną

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

dziemy korzystać z garażu. Tym bardziej, że stawiając na systemy Smart Home, możemy

Fot. Hörmann

NOWOŚCI

DACHÓWKI CEMENTOWE ODPORNE NA ZABRUDZENIA

EKSPRESOWY KLEJ DO MOCNYCH MOCOWAŃ Bostik wprowadził na rynek nowy klej o ekstremalnej sile – Bo­ stik Fixpro Klej Ultra Szybki i Mocny. Klej może być stosowany zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń, jest także kompatybilny z większością materiałów i podłoży. Dzięki ekstremalnej sile – 367kg/10 cm2 klej sprawdzi się do trwałego klejenia rozmaitych materiałów budowlanych oraz elementów wykończeniowych i dekoracyjnych.

Dzięki ultra cienkiej spoinie, klej trzyma mocno już po 15 minutach, a jego całkowity czas schnięcia wynosi 60 minut. Po utwardzeniu jest lekko elastyczny, a także odporny na wilgoć, niekorzystne warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia. Bezzapachowy klej ma także neutralny system utwardzania, jest również niekorozyjny w kontakcie z metalami.

Klej wykazuje doskonałą przyczepność do większości materiałów budowlanych – bez gruntowania. Sprawdza się m.in. w przypadku betonu, kamienia, tynków, wylewki, ceramiki budowlanej, lakierowanego lub impregnowanego drewna. Swoje zastosowanie znajdzie także w przypadku płyt MDF, HDF, korka, sklejki, płyt wióro-

Dachówki cementowe Creaton w wersji Duratop Pro to nowoczesne, trwałe i energooszczędne rozwiązanie dachowe. Ich gładka faktura, modne barwy i elegancki połysk sprawiają, że dach jest wspaniałą ozdobą domu przez lata. Są wyjątkowo odporne na promieniowanie UV. Dzięki właściwościom hydrofobowym krople wody nie wnikają w ich strukturę. Spływają z połaci, nie pozostawiając na nich smug ani zanieczyszczeń. Mniejsza nasiąkliwość sprawia, że dachówki wyróżniają się parametrami w zakresie mrozoodporności.

Gładka powierzchnia, także na krawędziach bocznych i czołowych, ułatwia usuwanie pyłu i zanieczyszczeń z połaci oraz minimalizuje ryzyko porastania mchem.

WYGODNY KOSZYK DO WARZYW I OWOCÓW

wych, stali emaliowanej i nierdzewnej, aluminium, cynku, miedzi,

Lato to czas, kiedy możemy

ołowiu, glazury, terakoty, gresu, szkła, ceramiki sanitarnej, porce-

cieszyć się zbiorem owoców

lany, PCW, PU, HPL i twardych tworzyw sztucznych podobnego

i warzyw. A do tego przyda się

typu. Za pomocą nowego kleju można trwale sklejać takie elemen-

specjalny koszyk Fiskars PlusTM,

ty, jak np. galanteria betonowa, architektura ogrodowa, ceramicz-

który świetnie sprawdzi się nie

na lub cementowa dachówka, płyty gipsowo-kartonowe, podkon-

tylko przy zbiorze, ale także

strukcje,

profile

przenoszeniu i myciu plonów.

aluminiowe, luks-

Składa się bowiem z części

fery, a także ścien-

z durszlakiem, gdzie możemy

na lub sufitowa

umyć zebrane produkty, podczas

sztukateria, płyt-

gdy druga strona może posłużyć

ki ceramiczne, listwy,

do przenoszenia lub namaczania

parapety,

owoców i warzyw czy ogrodowych narzędzi. Boczne uchwyty są

progi, cokoły, pa-

idealne do noszenia koszyka oburącz, natomiast składane uchwyty,

nele ścienne, okła-

z możliwością blokady, zapewniają wygodne użytkowanie jedną

dziny

izolacyjne

ręką. Produkt został wykonany z wytrzymałego i estetycznego

czy stolarka me-

tworzywa, a jego wymiary to: 81×39×13 cm. Orientacyjna cena

blowa.

detaliczna: około 106 zł.

ZASOBNIK NA TABLETKI CZYSZCZĄCE DO SPŁUCZEK Skutecznym i wygodnym rozwiązaniem na zapewnienie najwyższego poziomu higieny w toalecie jest oferowany przez firmę Viega zasobnik na tabletki czyszczące do WC, schowany za przyciskiem uruchamiającym. Wystarczy delikatnie odchylić przycisk, aby włożyć tabletkę, która, uwalniając substancje aktywne, gwarantuje czystość i świeży zapach przy każdym spłukiwaniu. Zasobnik na tabletki jest dostępy do wszystkich spłuczek podtynkowych Viega Prevista, w postaci zamawianego osobno zestawu. Można go zamontować w połączeniu z każdym nowym przyciskiem z serii Visign for Style czy Visign for More. Firma Viega oferuje ten produkt również jako osobny zestaw montażowy, przeznaczony do użytkowanych już spłuczek. Do zasobnika można wrzucać dowolne, niezawierające chloru tabletki i kostki dostępne na rynku. Rozwiązanie to jest szczególnie polecane w przypadku coraz popularniejszych misek bezkołnierzowych.

Dzięki specjalnemu zestawowi, składającemu się z magnetycznej ramki i pojemnika na tabletki, proces montażu jest bardzo prosty. Ponadto ramka z magnesami zapewnia stabilność przycisku uruchamiającego podczas eksploatacji. Żeby wrzucić tabletkę, wystarczy wysunąć przycisk ruchem do przodu i delikatnie odchylić, bez zdejmowania go. Pozostaje on cały czas przymocowany na dwóch uchwytach. Po podniesieniu jest automatycznie dociągany przez magnesy do wyjściowego położenia. Ze względów bezpieczeństwa siłę magnesu dobrano tak, aby obsługa nie sprawiała problemu osobom dorosłym i jednocześnie utrudniała dostęp do zasobnika małym dzieciom.

Opracowano na podstawie informacji od firm. Zdjęcia: serwis prezentowanych firm

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

39

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

PIĘKNE CIEPŁE BEZPIECZNE I FUNKCJONALNE Bramy segmentowe firmy Hörmann Dzisiaj domy jednorodzinne to zazwyczaj budynki, w bryłę których zostają wbudowane garaże. To wygodne rozwiązanie niesie ze sobą konieczność bardzo rozważnego wyboru bramy garażowej.

Ważny jest bowiem zarówno jej wygląd, jak i funkcjonalność, tak energooszczędność, jak i dobre zabezpieczenia chroniące przed włamaniem. Brama idealna? W ofercie firmy Hörmann znajdą taką bramę nawet najbardziej wymagający inwestorzy.

w bardzo różnych modnych projektach architektonicznych. W niektórych brama może stanowić wyrazisty, indywidualny akcent, w innych na przykład imitować rozmaite szlachetne gatunki drewna czy tak nieoczywiste materiały, jak beton czy zardzewiała stal.

Taką możliwość daje powstająca w technologii druku cyfrowego powierzchnia Duragrain.

Ta metoda pozwala nawet na wykonanie in-

B

dywidualnego nadruku, zaprojektowanie unirama to ważny element elewacji

budynku, designem nawiązywać do koloru

domu. Dlatego powinna harmonijnie

ścian, drzwi i okien. Bogata oferta bram fir-

komponować się z estetyką całego

my Hörmann pozwala na zastosowanie ich

katowej bramy według własnego pomysłu.

Ciepła znaczy segmentowa Wszędzie tam, gdzie garaż połączony jest z domem priorytetem jest maksymalne ograniczenie strat ciepła. Musimy zadbać o to, aby ciepło z domu nie uciekało przez garaż. Dlatego tak ważna jest odpowiednia – dobrze ocieplona – brama segmentowa.

Inwestując w dobrej jakości energooszczędną bramę, podnosimy izolacyjność całego budynku i oszczędzamy na kosztach ogrzewania domu.

Segmentowa, ale jaka?

Jeżeli garaż w bryle domu jest ogrzewany, wybierając bramę, kierujmy się jedną zasadą: im grubsza – tym mniejsze straty ciePowierzchnia Duragrain wykonana metodą druku cyfrowego pozwala na zaprojektowanie unikatowej bramy według własnego pomysłu

40

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

pła. Firma Hörmann proponuje tu bramy LPU 67 Thermo, które zostały zbudowane

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

AKCJA TERMOMODERNIZACJA bramy również w znacznym stopniu ochronią

Budowa segmentu LPU 67 Thermo:

garaż przed ucieczką cennego ciepła.

Podczas montażu bramy segmentowej

1. Rozdzielone termicznie panele o grubości 67 mm

możemy też zastosować specjalny zestaw do ościeżnicy ThermoFrame, który ograniczy

2. Zabezpieczenie przed przytrzaśnięciem palców

straty ciepła, do jakich dochodzi na styku płyty bramy z ościeżnicą oraz ościeżnicy ze

3. Potrójne wzmocnienie z blachy w obszarze mocowania okuć

ścianą garażu. Taki zestaw to dodatkowe uszczelki na obwodzie bramy oraz kątownik z tworzywa sztucznego, który do minimum

4. Podwójna uszczelka wargowa na łączeniach segmentów

ogranicza tworzenie się mostków termicznych między ścianą a ościeżnicą i znacznie poprawia termoizolacyjność bramy.

Bezpieczeństwo w klasie RC 2

RC 2 Bezpieczeństwo potwierdzone badaniami

Bramy segmentowe firmy Hörmann z wyposażeniem przeciwwłamaniowym w klasie RC 2 znacząco podnoszą ich poziom odporności na włamanie

RC 2, który dodatkowo podnosi poziom ich odporności na włamanie. W najgrubszych

Gdy już zatem wybierzemy bramę, która

i najcieplejszych automatycznych bramach

wzorem i kolorem będzie się dobrze wpisy-

LPU 67 Thermo stanowi on wyposażenie

wać w elewację naszego domu, a dzięki od-

standardowe. Opcjonalnie można go na-

powiedniej konstrukcji również zatrzymywać

tomiast zamówić do bram segmentowych

ciepło w całym budynku, warto zadać sobie

LPU 42 wyposażonych w napęd, także tych

pytanie: czy utrudni ona potencjalnemu zło-

kupionych wcześniej i już zamontowanych.

dziejowi dostęp do garażu i zgromadzonych

z izolowanych termicznie segmentów o gru-

w nim sprzętów? Czy uniemożliwi dostanie

Komfortowe i inteligentne

bości 67 mm i wyposażone w podwójne

się przez garaż do domu? Najlepsze nowo-

Estetyka, energooszczędność i pełne bezpie-

uszczelki wargowe między segmentami oraz

czesne bramy segmentowe z napędem są

czeństwo to jednak nie wszystko. Nowocze-

podwójną uszczelkę progową. Dzięki takiej

wyposażone w mechaniczne zabezpieczenie

sna brama garażowa oznacza też prawdziwy

budowie osiągają one współczynnik przeni-

przed podważeniem, które praktycznie unie-

komfort użytkowania. Posiada opatentowane

kania ciepła nawet U = 1,0 W/(m²·K). Innym,

możliwia podniesienie zamkniętego skrzydła

rozwiązania chroniące na przykład przed

powszechnie

rozwiązaniem

bramy. Firma Hörmann od dawna oferuje

przytrzaśnięciem palców czy zapobiegające

w garażach przydomowych jest wybór bram

już takie bramy. A teraz bramy segmentowe

nadmiernemu wzrostowi wilgotności powie-

segmentowych LPU 42 zbudowanych z ocie-

tego producenta można wyposażyć w spe-

trza w garażu.

planych segmentów o grubości 42 mm. Takie

cjalny zestaw przeciwwłamaniowy w klasie

stosowanym

Przede wszystkim jednak najwyższy komfort użytkowania bramy garażowej zapewniają nowoczesne napędy służące do jej sterowania. Te najnowszej generacji, które wykorzystują

zaawansowane

inteligentne

technologie, pozwalają na zdalną szybką obsługę bramy nie tylko za pomocą pilota, ale także za pomocą smartfona z funkcją Bluetooth lub systemów Smart Home. I co ważne – także z uwagi na bezpieczeństwo – z dowolnego miejsca umożliwiają kontrolę, czy brama jest otwarta, czy zamknięta. A w razie potrzeby nawet z bardzo daleka pozwalają wydać odpowiednie dyspozycje.

Warto wiedzieć, że dobra brama garażo­ wa może łączyć wszystkie te zalety. Wybie­ rając bezpieczeństwo, możemy jednocze­ śnie mieć bramę piękną, energooszczędną i bardzo komfortową.

System Smart Home pozwala na zdalną szybką obsługę bramy nie tylko za pomocą pilota, ale także smartfona

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

https://www.hormann.pl/ infolinia: 801 500 100

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

41

Fot. Polenergia Fotowoltaika

AKCJA TERMOMODERNIZACJA INSTALACJE

Nowe oblicze

ogrzewania elektrycznego w domach jednorodzinnych

Joanna Ryńska

Ogrzewanie elektryczne w domach jednorodzinnych może, mimo niestabilnych cen prądu, przeżyć renesans dzięki programom wspierającym montaż instalacji fotowoltaicznych wraz z magazynami energii (prądu i ciepła). Obecność w instalacji magazynu energii pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie elektrycznych źródeł ciepła we współpracy z fotowoltaiką.

Nowe zasady programu „Mój Prąd” Od 15 kwietnia 2022 r. ruszyło nowe roz-

Fot. Brotje

domu, który w swojej instalacji fotowoltaicznej wyprodukuje nadwyżkę energii, może ją sprzedać operatorowi sieci elektroenergetycznej po cenie hurtowej (średnia miesięczna z Rynku Dnia Następnego), kupuje ją natomiast po wyraźnie wyższej cenie de-

lają na zużywanie energii na miejscu oraz na jej magazynowanie i świadome zarządzanie

talicznej.

W poprzednim systemie net-meteringu właściciel domu mógł automatycznie od-

jej zużyciem.

danie programu wsparcia instalacji fotowol-

Takie podejście związane jest ściśle ze

prowadzić nadwyżkę do sieci i rozliczyć ją

taicznych „Mój Prąd”. W tym roku widać

zmianami w ustawie o OZE. Zgodnie z tą

z operatorem, „odbierając” z sieci bezkosz-

wyraźną zmianę – dotację można uzyskać

ustawą, od 1 kwietnia 2022 r. w rozlicza-

towo 80% oddanego wcześniej prądu (20%

nie tylko na same panele fotowoltaiczne i ich

niu prądu fotowoltaicznego obowiązuje sys-

traktowane jest przez operatora jako koszt

montaż, ale też na rozwiązania, które pozwa-

tem net-billingu. W tym systemie właściciel

przechowania prądu). Osoby, które zamonto-

Maksymalne kwoty dofinansowania, zależne od rodzaju inwestycji i grupy prosumentów, w programie „Mój Prąd” 2022 Dotacja na instalację PV

Prosument

Dotacja do magazynu energii

Dotacja do magazynu ciepła

Dotacja do systemu zarządzania energią

Całkowita możliwa dotacja

Przechodzący z systemu net-meteringu na net-billing, bez wcześniejszego wsparcia zewnętrznego oraz nowy (podłączony po 1.04.2022 r., od razu do systemu net-billingu), montujący:

42

– samą instalację PV

do 4000 zł

–

–

–

– instalację PV i inne komponenty

do 5000 zł

do 5000 zł

do 7500 zł

do 3000 zł

20 500 zł

– przechodzący z systemu net-meteringu na net-billing, z wcześniejszym wsparciem zewnętrznym

do 2000 zł (dodatkowo)

do 5000 zł

do 7500 zł

do 3000 zł

17 500 zł

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

4000 zł

Niezawodna ochrona instalacji fotowoltaicznych Ograniczniki przepięć VARITECTOR PV Let’s connect.

• Najlepsza ochrona i oszczędność miejsca: z maks. prądem upływowo-udarowym 40 kA przy szerokości zaledwie 54 mm • Wytrzymałość: zabezpieczenie bez bezpiecznika prądem zwarciowym do 11 kA (Isc Pv) • Pełna kontrola statusu: optyczny wskaźnik pracy i zdalna sygnalizacja

www.weidmuller.pl/pv

Pzyrząd do testowania wkładek ograniczników V-TEST II

AKCJA TERMOMODERNIZACJA INSTALACJE »»pompa

ciepła typu powietrze/woda z od-

rębnym zasobnikiem c.w.u. oraz pompa ciepła do c.w.u. ze zintegrowanym zasobnikiem.

W tego typu zbiornikach energia wygenerowana przez instalację PV przechowywana jest w formie ciepła zakumulowanego w zbiorniku wodnym. Zbiornik na c.w.u., mający pełnić funkcję magazynu ciepła, należy dobrać przy założeniu określonego okresu bez słońca – w projektach spotyka się np. 24 godz. lub 3 doby – w czasie których zbiornik musi zapewnić zapas energii zgromadzonej z instalacji PV. Objętość (pojemność) zbiornika określa się przyjmując, że jedna osoba zużywa około 50 l c.w.u. na Fot. Viessmann

dobę.

Tak rozumiane magazyny ciepła podlegają

wały i odebrały panele fotowoltaiczne przed

wane zapewni maksymalne własne zużycie

dotacji z programu „Mój Prąd”. Na przykład,

31 marca 2022 r., wciąż mogą korzystać

energii. Do tego celu szczególnie sprawdzą

kupując oprócz instalacji fotowoltaicznej

z tego systemu rozliczeń. Jeśli jednak chcą

się magazyny energii i ciepła. Ich zastoso-

pompę ciepła przeznaczoną wyłącznie do

sięgnąć po kolejną dotację w programie „Mój

wanie warto rozważyć tym bardziej, że po-

produkcji c.w.u., można otrzymać łącznie do

Prąd”, np. na zakup magazynu energii lub

przez zwiększanie udziału zużycia własnego

10 000 zł (do 5000 zł na instalację PV i do

ciepła, muszą przejść na system net-billingu.

w ogólnym zużyciu energii (autokonsumpcja)

5000 zł na pompę ciepła).

System net-billingu jest dla odbiorcy

oraz stopnia samodzielności energetycznej

W programie „Mój Prąd” nie można na-

mniej korzystny niż system net-meteringu –

wobec sieci energetycznej (autarkia). Do re-

tomiast dostać dofinansowania na pompę

oszczędności prosumenta są niższe. Powodu-

alizacji obu tych celów konieczne jest zasto-

ciepła dwufunkcyjną czy też produkującą

je to wahania rynku i wątpliwości odbiorców,

sowanie magazynów energii.

tylko wodę grzewczą. Chcąc wymienić stare

czy warto w ogóle montować systemy fotowoltaiczne. Jeśli jednak weźmiemy pod uwa­ gę postępującą dekarbonizację ogrzewania i większą popularność ogrzewania elektrycz­ nego, wzrosty cen paliw i wysoką inflację,

Magazynowanie ciepła: bufory, zasobniki, pompy ciepła do c.w.u.

Funkcję magazynów ciepła mogą pełnić:

instalacja fotowoltaiczna w domach jednoro­

»»zasobniki c.w.u. lub bufory ciepła zasilane

dzinnych stanowi dobry sposób na obniżenie

przez pompę ciepła lub kocioł elektryczny,

rachunków, ale też na pewną niezależność energetyczną.

»»zasobniki c.w.u. lub bufory ciepła z grzał-

energii elektrycznej – prawidłowo realizo-

»»bufory

dotację w programie „Czyste Powietrze” na najpopularniejsze obecnie pompy ciepła powietrze/woda odpowiednio dla podstawowego i podwyższonego poziomu dofinansowania – do 30% kosztów kwalifikowanych (do 9000 zł) i do 60% kosztów kwalifikowanych (do 18 000 zł). W przypadku osób najuboższych (najwyższy poziom dofinansowania)

ką elektryczną,

Ważne jest jednak zarządzanie produkcją

urządzenia na pompę ciepła, można uzyskać

ciepła wraz z zasobnikiem c.w.u.

stanowiące jedno kompletne urządzenie,

kwota może wynieść do 27 000 zł i do 90% kosztów kwalifikowanych. Na zakup nowego urządzenia do nowego domu w programie „Moje Ciepło” można uzyskać do 7000 zł dotacji na pompę ciepła powietrze/woda, pod warunkiem uzyskania określonego standardu energetycznego domu – w 2022 r. wskaźnik EP dla takiego domu ma wynosić 63 kWh/(m2 · rok).

Elektryczne źródła ciepła Możliwość zasilania domowych instalacji grzewczych prądem z PV, ale też niepewność na rynku gazu powodują większe zainteresowanie inwestorów elektrycznymi źródłami ciepła.

Najbardziej znanym źródłem ciepła zasilanym energią elektryczną jest pompa ciepła.

Rozwiązanie to jest chętnie wybierane ze względu na energooszczędną eksploatację.

Fot. Viessmann

44

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Z punktu widzenia współpracy z fotowol-

AKCJA TERMOMODERNIZACJA INSTALACJE jako jedno- lub dwufunkcyjne, przy czym

PV, zaś zimą kocioł będzie źródłem ciepła

jednofunkcyjne mogą być także wyposażone

także dla ogrzewania.

w zasobnik ciepłej wody, przystosowane do pracy w układzie c.o. otwartym i zamkniętym, w wersji wiszącej lub stojącej. Elemen-

Fot. Viessmann

Magazyny prądu elektrycznego

tem grzewczym w kotle jest grzałka z drutu

W programie „Mój Prąd” można uzyskać

oporowego w odpowiedniej osłonie – liczba

także wysokie dofinansowanie na magazyn

grzałek zależy od mocy kotła. Ważnym ele-

energii elektrycznej – akumulator o pojem-

mentem jest sterowanie, które umożliwia

ności minimalnej 2 kWh. Dzięki jego zasto-

dopasowanie mocy kotła do rzeczywiste-

sowaniu można gromadzić prąd z instalacji

go zapotrzebowania budynku na ciepło,

fotowoltaicznej, jeśli nie jest on zużywany

a w przypadku współpracy z fotowoltaiką na

bezpośrednio do zasilania urządzeń w domu.

optymalne wykorzystanie własnego prądu.

Takie rozwiązanie sprawia, że inwestor może

Kotły elektryczne mają niewielkie wymiary

wykorzystać swój wyprodukowany prąd bez

i wagę, nie wymagają wyposażenia odprowa-

ponoszenia dodatkowych opłat.

dzania spalin ani odrębnego pomieszczenia,

Zgodnie z warunkami programu dotację

zaś koszt ich zakupu jest niższy niż innych

można uzyskać, jeśli cena takiego magazynu

urządzeń o porównywalnej mocy grzewczej.

energii nie przekracza 4000 zł w przelicze-

Kotły elektryczne mogą (przy wyposaże-

niu na 1 kWh jego pojemności. Dotacja może

niu w dodatkowe moduły) współpracować

wynieść do 7500 zł (na jedno przedsięwzię-

z buforem c.o. czy zasobnikiem c.w.u. Jeśli

cie) i jednocześnie nie więcej niż 50% kosz-

układ ten jest połączony z fotowoltaiką, moż-

tów kwalifikowanych.

taiką, najlepiej sprawdzi się pompa ciepła

na otrzymać dotację na instalację PV i na za-

Magazyn (akumulator) energii elektrycznej

do produkcji c.w.u., ponieważ ciepła woda

sobnik lub bufor – łącznie może to być nawet

przechowuje, zgodnie z nazwą, prąd, dzięki

produkowana jest przez cały rok. Najczę-

do 10 000 zł (do 5000 zł na instalację PV

czemu łatwo go później wykorzystać, np. do

ściej stosuje się tu monoblokowe pompy cie-

i do 5000 zł na zasobnik). Kocioł elektryczny

zasilenia pompy ciepła czy nawet sprzętów

pła typu powietrze/woda, przygotowane do

w tym wypadku traktowany jest jako źródło

domowych. Podczas słonecznego dnia maga-

współpracy z instalacją PV, prostą w mon-

ciepła i nie jest uważany za magazyn energii,

zyn ładuje się szybko, zależnie od pojemności

tażu i niewymagającą od instalatora dodat-

warto jednak pamiętać, że zastępując kotłem

może to zająć zaledwie kilka godzin. Czas peł-

kowych uprawnień. Łącząc pompę ciepła na

elektrycznym stare urządzenie grzewcze,

nego naładowania magazynu zależy nie tylko

c.w.u. z instalacją fotowoltaiczną, można

można uzyskać dotację w programie „Czyste

od nasłonecznienia, ale też od tego, ile prądu

nie tylko znacząco obniżyć koszty eksplo­

Powietrze” (zależnie od poziomu finansowa-

z fotowoltaiki zużywa się bezpośrednio.

atacji niemal do zera, ale też uzyskać do

nia 30 lub 60% kosztów kwalifikowanych

5000 zł dotacji na samą pompę ciepła do

i odpowiednio maks. 3000 lub 6000 zł).

c.w.u. w programie „Mój Prąd”.

Zaletą magazynu energii jest też możliwość ciągłości dostaw energii elektrycznej

Przy wykorzystaniu kotła także do produk-

w przypadku przerw w dostawie prądu z sie-

Inwestorzy zwracają także uwagę na wy-

cji c.w.u. współpraca tego urządzenia z fo-

ci. Chcąc skorzystać z takiej możliwości, na-

raźnie tańsze w zakupie elektryczne kotły

towoltaiką będzie częsta – większość c.w.u.

leży wydzielić sieć awaryjną oraz odpowied-

grzewcze – w obliczu problemów z gazem

będzie produkowana przy wykorzystaniu

nio zaplanować pojemność magazynu (np.

ziemnym są one np. traktowane jako źródło

własnego prądu. W przypadku pracy biwa-

tak, aby mógł zasilać domowe sprzęty przez

uzupełniające, szczytowe lub awaryjne. Ta-

lentnej (kocioł przygotowujący wodę grzew-

3–4 godziny).

kie kotły są dostępne w różnych wielkościach

czą i c.w.u.), zasobnik c.w.u. może mieć

(zwykle od 4 do 24 kW) i wykonaniach –

priorytet w wykorzystaniu energii z instalacji

Systemy zarządzania energią Jeśli inwestor decyduje się na magazyn energii lub ciepła, warto rozważyć także zastosowanie HEMS lub EMS (Home Energy Management System lub Energy Management System). Na taki system zarządzania energią w domu można w programie „Mój Prąd” uzyskać do 3000 zł dotacji, ale tylko pod warunkiem, że zakup tego rozwiązania połączony jest z zakupem i montażem magazynu energii elektrycznej lub magazynu ciepła. Na system zarządzania energią składają się urządzenia i program, który pozwala kontrolować i monitorować przepływ energii w budynku oraz nim zarządzać tak, aby jak najlepiej i najbardziej ekonomicznie dla da-

Fot. Polenergia Fotowoltaika

46

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

nego momentu wykorzystać dostępny prąd.

AKCJA TERMOMODERNIZACJA

Nowości w ofercie POMP CIEPŁA W GRUPIE SBS Hasło „pompa ciepła” jest już od dłuższego czasu odmieniane przez wszystkie przypadki. W Grupie SBS, w kontekście oferty produktów na wyłączność i w marce domowej, możemy wspomniane hasło również odmieniać wielokrotnie. Mamy bowiem w swojej ofercie: pompy ciepła KELLER typu monoblok, pompy ciepła powietrze/ woda ATHENA R32 dostępne w wersji split oraz monoblok.

KELLER: monoblok z czynnikiem R290

rozwiązaniem będzie Hydrobox. Posiada on: sterownik współpracujący z pompą ciepła,

Pompy ciepła KELLER wykorzystują natu-

grupę bezpieczeństwa, naczynie przepono-

ralny ekologiczny czynnik chłodniczy R290

we, grzałkę elektryczną, zawór przełączający

(propan).

c.o./c.w.u. i zawory ułatwiające napełnienie

Dzięki

konstrukcji

urządzenia

opartej o inwerterową sprężarkę, cechują się

instalacji.

Hydrobox, sterownik i Hydrotower dostępne w pakietach z pompami ciepła KELLER

Podstawowe informacje techniczne:

» typ pompy: powietrze/woda, » czynnik chłodniczy: R32, » przeznaczenie: do chłodzenia/grzania, » zakres mocy grzewczej w zależności

od

modelu: 6,80–17,00 kW.

one niskim zużyciem energii. W urządzeniu

W ofercie mamy także sterownik współpra-

Pompy te wyprodukowane się przez firmę

można płynnie modulować wydajność, dzięki

cujący z pompą ciepła. Możliwe jest stero-

Tekno Point – włoskiego producenta pomp

funkcji regulowanej prędkości pracy wenty-

wanie urządzeniem przez aplikację w smart-

ciepła, którego zakład produkcyjny znajdu-

latora i pompy wody. Pompami można ste-

fonie. Sterownik do pompy ciepła KELLER

je się w tradycyjnym dla tej branży rejonie

rować bezprzewodowo, parametry ich pracy

ma dotykowy wyświetlacz z przejrzystym in-

Wenecji i działa już od 30 lat z pełnym zapompy ciepła ATHENA od Tekno Point – produkty na wyłączność w SBS

pompy ciepła KELLER i Hydrobox

monitorowane są w czasie rzeczywistym. Całe

terfejsem, dzięki czemu urządzeniem można

pleczem projektowym oraz szkoleniowym.

jednostki montuje się w sposób bardzo prosty,

sterować w bardzo prosty sposób.

Główna działalność firmy to projektowanie

niewymagający uprawnień F-gaz. Użytkownik na pewno doceni krótki czas rozmrażania zredukowany do minimum oraz system ogrzewa-

Produkty na wyłączność: pompy ciepła ATHENA

urządzeń klimatyzacyjnych i grzewczych, dystrybucja, szkolenia i wsparcie techniczne.

nia tacy skroplin. Ważnym atutem pompy jest

Pompy ciepła typu woda/powietrze, o naz-

Więcej informacji na temat naszych pro-

również bardzo niski poziom hałasu.

wie handlowej ATHENA, występują w wersji

duktów znajdziecie pod adresem: https://

Pompy ciepła występują w pakietach,

monoblok i split. Oparte są na technologii

www.grupa-sbs.pl/produkty/marki-wlasne-

m.in. z zasobnikami c.w.u. z wężownicą –

wykorzystującej gaz R32, realizują zadania

grupy-sbs

Hydrotower. Zasobniki posiadają: sterow-

w zakresie grzania, chłodzenia i produkcji

nik współpracujący z pompą ciepła, grupę

wody użytkowej. Typoszereg pomp obejmuje

bezpieczeństwa,

przeponowe,

moce od 6,80 do 17,00 kW. Producent gwa-

grzałkę elektryczną, zawór przełączający

rantuje pracę pomp w zakresie temperatur od

c.o./c.w.u. oraz zawory ułatwiające napeł-

–20 do +43°C. W zakresie produkcji wyko-

nienie instalacji.

rzystywane są tylko sprawdzone komponenty

naczynie

Jeśli użytkownik woli mniejsze urządzenia wspierające pracę pompy ciepła, świetnym EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

uznanych producentów, jak Mitsubishi, Wilo, Swep itp. www.ekspertbudowlany.pl

https://www.grupa-sbs.pl/ ARTYKUŁ SPONSOROWANY

47

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Pompy ciepła w programie „Czyste Powietrze” Joanna Ryńska

Program „Moje Ciepło” pozwala uzyskać dofinansowanie do zakupu pomp ciepła – gruntowych, powietrze/woda i powietrze/powietrze – montowanych w nowych domach, pod warunkiem spełnienia przez budynek standardu energetycznego wyższego niż WT 2021.

Program ten promuje budynki o niskich kosztach eksploatacyjnych i w standardzie bezemisyjnym, który za kilka lat będzie obowiązkowy dla wszystkich nowych obiektów. Urządzenia, które mogą być przedmiotem dotacji, muszą spełnić także określone wymagania techniczne.

W

dniu 29 kwietnia 2022 r. roz-

wentylację oraz produkcję c.w.u.) musi

począł się pierwszy nabór do

wynosić maks. 63 kWh/(m2 · rok) w 2022

programu „Moje Ciepło”, skiero-

roku, a w kolejnych latach kalendarzowych

wany do inwestorów budujących nowe domy

maks. 55 kWh/(m2 · rok) [1];

i wyposażających je w pompy ciepła. Do

»»w budynku może się znajdować inne urzą-

niskich jak na takie instalacje kosztach kwa-

31 grudnia 2026 r. dotacje mają otrzymać

dzenie grzewcze, pompa ciepła może być

lifikowanych, wynoszących ok. 46,5 tys. zł

wszyscy chętni, którzy spełnią wymagania

również elementem rozwiązania hybrydo-

dla pomp ciepła grunt/woda i ok. 15,6 tys. zł

programu i złożą poprawnie wypełniony

wego. Dodatkowe źródło ciepła nie może

dla pomp ciepła powietrze/woda. Przy takich

wniosek (pod warunkiem dostępności środ-

jednak spalać paliw stałych (przy czym ko-

kosztach beneficjent uprawniony do dofinan-

ków). W programie tym nie określono kryte-

minek rekreacyjny nie jest traktowany jako

sowania o wartości 30% mógłby uzyskać

rium dochodowego, jednak dla posiadaczy

źródło ciepła).

odpowiednio 14 tys. zł dotacji na instalację

Karty Dużej Rodziny intensywność (ale nie

Po spełnieniu powyższych warunków moż-

z pompą ciepła gruntową i 4,7 tys. zł na in-

kwota!) wsparcia jest większa.

na uzyskać dotację o wartości maksymalnej

stalację z pompą powietrzną, a posiadacz

Pozytywnie rozpatrzone zostaną wnioski,

7 tys. zł na powietrzne pompy ciepła lub

KDR – odpowiednio 21 tys. i 7 tys. zł. Przy

w przypadku których spełniono następujące

21 tys. zł na gruntowe, jednocześnie nie wyż-

wyższych kwotach zakupu i montażu różnica

wymagania [1]:

szą niż 30% kosztów kwalifikowanych, a dla

ta jest coraz mniejsza, a od pułapu odpowied-

zamontował i odebrał nie

posiadaczy Karty Dużej Rodziny – niż 45%

nio ok. 70 tys. zł i ok. 23,3 tys. zł wszyscy

wcześniej niż 1 stycznia 2021 r. nową,

kosztów kwalifikowanych. Posiadacze KDR

beneficjenci mogą otrzymać dofinansowanie

tj. wyprodukowaną maks. 24 miesiące

zyskują na tej różnicy tylko przy stosunkowo

maksymalne – 21 tys. i 7 tys. zł.

»»wnioskodawca

przed zakupem, pompę ciepła powietrze/ powietrze, powietrze/woda lub grunt/woda na cele grzewcze lub dwufunkcyjną pompę ciepła – program nie dotyczy urządzeń przeznaczonych wyłącznie do produkcji c.w.u.;

»»zamontowana

pompa ciepła współpracu-

je z wodnym ogrzewaniem niskotemperaturowym (temperatura zasilania wody

Dofinansowanie do gruntowych i powietrznych pomp ciepła w ramach programu „Moje Ciepło” Dofinansowanie w formie dotacji Rodzaj pompy ciepła

Typ

procentowy udział w kosztach kwalifikowanych

procentowy udział w kosztach kwalifikowanych dla osób fizycznych posiadających Kartę Dużej Rodziny

nie więcej niż [zł]

Gruntowe

x

do 30%

do 45%

21 000

do 30%

do 45%

7000

Powietrzne

typu powietrze/ powietrze w systemie centralnym typu powietrze/ woda

do 30%

do 45%

7000

grzewczej ≤ 35°C) – dotyczy pomp ciepła, dla których górnym źródłem jest woda (nie dotyczy pomp ciepła powietrze/powietrze);

»»budynek ma podwyższony standard ener-

getyczny – wskaźnik EP (rocznego zużycia nieodnawialnej energii pierwotnej na ogrzewanie, chłodzenie, oświetlenie,

48

Przykład powietrznej pompy ciepła do podgrzewaFot. Buderus

nia c.w.u.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

AKCJA TERMOMODERNIZACJA Rola pompy ciepła w zapewnieniu wskaźnika EP

zmiennie pompy ciepła powietrze/woda – sta-

63 kWh/(m2 · rok) w roku przejściowym (czy-

nowiły one ok. 85% urządzeń sprzedanych

li do końca 2022 r.) oraz 55 kWh/(m2 · rok)

Rosnące zainteresowanie inwestorów pom-

w 2021 r. [2]. Jednocześnie widać systema-

w latach kolejnych.

pami ciepła widać, nawet abstrahując od

tyczny, choć powolny wzrost zainteresowania

Widoczna jest tu spójność z dążeniem

wprowadzonego właśnie programu. Wpływa-

gruntowymi pompami ciepła – o ok. 7% rok

do realizacji nowych domów jako budyn-

ją na to także wysokie ceny nośników energii

do roku [2], który może wynikać z trudności

ków bezemisyjnych (ZEB – zero-emission

i niepewna przyszłość tanich dotąd: węgla,

w dostawach pomp powietrze/woda i zastę-

buildings), zgodnie z projektem noweliza-

gazu ziemnego i biomasy, spowodowane

powania ich łatwiej i szybciej dostępnymi

cji dyrektywy w sprawie charakterystyki

nie tylko planami dekarbonizacji ogrzewa-

urządzeniami gruntowymi [3].

energetycznej do 2030 r. [5, 6]. Budynek

nia, ale i sytuacją geopolityczną wynikającą

Obrazu rynku dopełniają dane GUNB:

bezemisyjny ma mieć niskie zapotrzebowa-

z wojny Rosji z Ukrainą. Energia elektrycz-

100 tys. deklaracji (ok. 3%) złożonych do

nie na energię, wykorzystywać miejscowe

na ma największe szanse bycia najtańszym

tej pory w Centralnej Ewidencji Emisyjności

OZE, nie korzystać ze źródeł spalania pa-

„paliwem” dla ogrzewania, m.in. z uwagi na

Budynków wskazywało na pompę ciepła jako

liw kopalnych i wykazywać niską emisję

możliwość jej wytwarzania ze źródeł odna-

źródło ciepła w budynku. Dane te obejmują

(wyrażoną w tonach ekwiwalentu CO2/m2)

wialnych, które nie są obarczone opłatami

obecnie ok. 66% budynków, dla których taka

w całym cyklu życia. W załączniku III [6]

za emisję CO2, oraz wykorzystania własnych

deklaracja powinna zostać złożona, i dotyczą

wskazano, że dla oceanicznej strefy kli-

(prosumenckich) instalacji fotowoltaicznych.

głównie budynków mieszkalnych (96% de-

matycznej UE (w obszarze której w rozu-

Nowe zasady sprzedaży energii elektrycznej

klaracji) [4].

mieniu projektu znajduje się Polska) EP miałoby wynosić poniżej 60 kWh/(m2 · rok)

do sieci i jej odkupowania są nadal korzystne

Wydaje się zatem, że w Polsce już teraz

finansowo dla prosumentów zużywających

wielu inwestorów może być zainteresowanych

ją na potrzeby ogrzewania nowych domów,

programem i uprawnionych do skorzystania

Nowe domy jednorodzinne muszą zgodnie

o dobrej charakterystyce energetycznej, za

z niego. Może tu jednak wystąpić pewna

z WT 2021 od 31 grudnia 2020 r. spełniać

pomocą pomp ciepła.

istotna bariera – choć inwestorzy postrzegają

wymóg EP ≤ 70 kWh/(m2 · rok) – wcześniej

W 2021 r. w Polsce sprzedano 93 tys.

„Moje Ciepło” jako promujące zastosowanie

było to EP ≤ 95 kWh/(m2 · rok) [9]. Chcąc

pomp ciepła – wśród urządzeń przeznaczo-

pomp ciepła, jest to raczej program wspie-

spełnić ten warunek przy zastosowaniu na-

nych na cele grzewcze ich wzrost sprzeda-

rający budowanie domów o coraz wyższym

wet wysoce efektywnej energetycznie pompy

ży wyniósł rok do roku aż 80% [2]. Według

standardzie energetycznym. Niezbędnym wy-

ciepła i założeniu wysokich wartości izola-

analiz PORT PC czy SPIUG [3] największym

maganiem technicznym dla uzyskania dotacji

cyjności budynku, inwestor musiał zaplano-

zainteresowaniem inwestorów cieszą się nie-

w tym programie jest wskaźnik EP wynoszący

wać także inne rozwiązania, np. wentylację

[6, 7, 8].

reklama

Profesjonalna z natury

XL

Wyjątkowo wydajna Dopasowana do potrzeb Zintegrowany systemowy wygląd

A+++ A+

Pompa ciepła Logatherm WSW196i.2(T) ze szklanym frontem pracuje bardzo cicho i mimo zintegrowanego zasobnika ciepłej wody (o pojemności 180 l) ma bardzo kompaktową konstrukcję. Dzięki temu nadaje się także do niewielkich pomieszczeń. Może pracować w połączeniu z innymi źródłami ciepła i energii (biomasa, kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne). Aplikacja MyBuderus umożliwia zdalną obsługę urządzenia z każdego miejsca i w intuicyjny sposób za pomocą smartfona lub tabletu.

A+++ → G

Infolinia: 801 777 801 www.buderus.pl Klasyfikacja efektywności energetycznej Logatherm WSW196i2-8 T180 i Logamatic BC400.

W zależności od komponentów lub zakresu wydajności klasyfikacja może być inna.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

49

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA »»wi = 2,5 dla sieci elektroenergetycznej sys-

być urządzenia spełniające wymagania roz-

temowej i energii elektrycznej pochodzącej

porządzeń odnoszących się do etykiet efek-

z produkcji mieszanej – rozporządzenie Mi-

tywności energetycznej dla klimatyzatorów

nistra Energii z 2017 r. [13];

[15, 16]. Klasa energetyczna dla ogrzewania

»»wi

= 2,1 jako rekomendowana wartość

w przypadku klimatu umiarkowanego musi

współczynnika domyślnego – dyrektywa

wynosić minimum A+. Zgodnie z rozporzą-

(UE) 2018/2002 z 2018 r. [14].

dzeniem UE 626/2011 oznacza to, że se-

Zmiana współczynnika wi w odniesieniu

zonowy współczynnik efektywności energe-

do pomp ciepła jest postulowana przez śro-

tycznej SCOP powinien wynosić od 4,00 do

dowiska naukowe i branżowe zajmujące się

4,60 [15].

efektywnością energetyczną [5, 12], jednak

Dotację można uzyskać na system działa-

dopóki ona nie nastąpi, konieczne jest łącze-

jący jako centralny, tj. obsługujący cały bu-

nie pomp ciepła z urządzeniami wykorzystu-

dynek. Dlatego rozwiązaniem technicznym

jącymi OZE i mającymi niski współczynnik.

spełniającym wymagania programu może

W tym kontekście nie dziwi popularność pa-

być system pompy ciepła multisplit – pod-

mechaniczną z odzyskiem ciepła czy panele

neli PV, dla których wi = 0,0 (wartość dla

łączone do jednej jednostki zewnętrznej jed-

fotowoltaiczne [10]. Podobne podejście jest

energii słonecznej) [11, 13]. Instalacja PV

nostki wewnętrzne obsługujące poszczególne

konieczne przy realizacji domów w standar-

może pokrywać nawet do 30% sezonowe-

pomieszczenia w budynku.

dzie zgodnym z wymaganiami programu

go zapotrzebowania na energię elektryczną

„Moje Ciepło”.

do napędu pomp ciepła i urządzeń pomoc-

Przykład gruntowej pompy ciepła

Fot. Viessmann

Dzieje się tak pomimo tego, że dzięki wyso-

niczych [10], tym samym udział nieodna-

kiej efektywności energetycznej i sprawności

wialnej energii w całkowitym zużyciu energii

pompy ciepła zapewniają niski wskaźnik ener-

przez budynek jest znacznie mniejszy. Ponad-

gii końcowej EK. Jednak zgodnie z obowiązu-

to decentralizacja i digitalizacja energetyki to

jącym prawem cechują się one najwyższym

cele, do których zmierzamy w UE w ramach

współczynnikiem

nieodnawialnej

działań związanych nie tylko z ochroną kli-

energii pierwotnej spośród wszystkich źródeł

matu, ale i bezpieczeństwem energetycznym.

nakładu

ciepła, ponieważ dotyczy ich współczynnik dla sieciowej energii elektrycznej wi = 3,0 [11].

Wartość ta nie jest spójna ze stanem faktycznym – wystarczy wskazać, że nie dotyczy

Pompy ciepła powietrze/powietrze w programie „Moje Ciepło”

obecnej kondycji polskiego systemu elektro-

Rozwiązaniem

energetycznego [12], a w nowszych polskich

przez inwestorów, a wskazanym w „Moim

i europejskich aktach prawnych wskazywano

Cieple” są pompy ciepła powietrze/powietrze.

inne parametry:

Zgodnie z wymaganiami programu muszą to

rzadko

wykorzystywanym Przykład powietrznej pompy ciepła

Fot. Buderus

Układ chłodniczy pompy ciepła powietrze/ powietrze składa się ze sprężarki i dwóch wymienników ciepła (np. miedzianych wężownic) – w pomieszczeniu i na zewnątrz.

W trybie grzania ciekły czynnik w wymienniku zewnętrznym pobiera ciepło z powietrza atmosferycznego i odparowuje. Wężownica oddaje do pomieszczenia ciepło zawarte w gazie, co powoduje jego ponowne skroplenie. Zastosowanie w sąsiedztwie sprężarki zaworu rewersyjnego pozwala nie tylko na przejście w tryb chłodzenia (zmiana kierunku przepływu czynnika), ale także odszronienie wymiennika zewnętrznego zimą. O efektywności pracy takiej pompy ciepła decydują m.in. zawory rozprężne (dokładniejsze sterowanie), zmienna prędkość obrotowa wentylatorów nadmuchowych oraz odpowiednia geometria wymiennika.

Tego typu pompy ciepła można znaleźć m.in. w ofercie producentów specjalizujących się w rozwiązaniach klimatyzacyjnych, zatem Przypodłogowa jednostka wewnętrzna pompy ciepła typu powietrze/powietrze

50

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Fot. Daikin

często są one oparte na czynniku chłodni-

AKCJA TERMOMODERNIZACJA czym R32. Z użytkowego punktu widzenia

Klasa efektywności energetycznej grun-

zachowują zalety ogrzewania powietrznego

towej pompy ciepła ma wynosić min. A++

za pomocą klimatyzacji, takie jak łatwość

dla temperatury zasilania 55°C. Pomimo tak

„Ceną” wysokiej efektywności i stabilności

sterowania parametrami w poszczególnych

sformułowanego kryterium, pompa ciepła ma

gruntowych pomp ciepła jest nie tylko duży

pomieszczeniach czy szeroka oferta rozwią-

współpracować z wodnym ogrzewaniem ni-

koszt inwestycyjny, ale i wymagania doty-

zań zapewniających jakość fizykochemiczną

skotemperaturowym (temperatura zasilania

czące działki, na której mają one pracować,

i czystość biologiczną powietrza w pomiesz-

wody grzewczej ≤ 35°C). Zgodnie z rozpo-

oraz wykonania dolnego źródła. Częściowo

czeniu (np. filtry czy generatory plazmy).

rządzeniem 811/2013 [17] klasa efektywno-

wyjaśnia to, dlaczego gruntowe pompy cie-

Wśród innych pomp ciepła urządzenia te

ści energetycznej dla niskotemperaturowych

pła rzadko wybierane są na wymianę źródła

wyróżniają się wysokimi współczynnikami

pomp ciepła zależy od wartości sezonowej

ciepła w ramach „Czystego Powietrza” –

efektywności energetycznej (dla przykłado-

efektywności energetycznej ogrzewania po-

stanowią zaledwie 3,5% wszystkich urzą-

wego urządzenia o nominalnej mocy grzew-

mieszczeń ηs – dla klasy A++ ηs wynosi od

dzeń zainstalowanych od początku trwania

czej 3,0 kW SCOP wynosi 5,12), choć może

150 do 175%.

programu [21]. Na przykład zastosowanie

ju od 0,8 do 1,5 m [19, 20], wynosi 10°C (7–12°C).

być konieczne zastosowanie np. dwóch

wody przepływającej w wymienniku pozio-

jednostek zewnętrznych, żeby za ich pomo-

mym (pompa ciepła grunt/woda z wymien-

cą móc ogrzać cały budynek. Wyróżnia je

nikiem poziomym) jako źródła dolnego wy-

łatwość instalacji na niemal każdym etapie

maga wygospodarowania dużej powierzchni

budowy domu, jednak ze względu na ko-

w pobliżu domu, o odpowiednim kształcie

nieczność montażu przewodów chłodniczych

i nawierzchni (np. trawa) – wynika to z ko-

między jednostkami urządzenia instalator

nieczności ułożenia rur wymiennika w pę-

musi mieć uprawnienia F-gazowe (certyfikat

tlach z zachowaniem stosownych odległo-

personalny).

ści oraz zapewnienia naturalnej regeneracji

Na pompę ciepła typu powietrze/powietrze

(ogrzewania po sezonie grzewczym poprzez

można uzyskać do 7 tys. zł dotacji i jednocze-

promienie słoneczne i wody deszczowej in-

śnie do 30% kosztów kwalifikowanych (lub

filtrującej w gruncie). Znaczenie ma tu także

do 45% kosztów kwalifikowanych dla posia-

rodzaj gruntu.

daczy Karty Dużej Rodziny).

Z kolei dla wymiennika pionowego kosz-

Gruntowe pompy ciepła Urządzeniem, na które można uzyskać naj-

tem jest wykonanie głębokiego odwiertu Przykład gruntowej pompy ciepła

Fot. Bosch

pionowego (pompa ciepła grunt/woda z wymiennikiem pionowym). Jeśli źródłem dol-

wyższe dofinansowanie w programie „Moje

Gruntowe pompy ciepła, na które można

nym ma być woda gruntowa (pompy ciepła

Ciepło” (21 tys. zł), jest gruntowa pompa cie-

uzyskać dotację w programie „Moje Ciepło”,

woda/woda z sondą pionową), dodatkowym

pła. Regulamin programu wymaga, by były to

obejmują zarówno urządzenia typu woda/

wymaganiem jest dysponowanie na działce

urządzenia spełniające wymagania rozporzą-

woda, jak i grunt/woda. Cechują się wyso-

warstwą wodonośną o odpowiedniej wydaj-

dzeń odnoszących się do etykiet efektywności

ką efektywnością energetyczną (SCOP) oraz

ności i jakości bezpiecznej dla instalacji oraz

energetycznej dla szeroko pojętych ogrzewa-

dużą stabilnością działania przez cały rok;

podzespołów pompy ciepła, szczególnie pod

czy pomieszczeń, tj. rozporządzenia unijnego

zawdzięczają to właściwościom gruntu i wód

kątem zawartości manganu i żelaza. Dodat-

811/2013 lub 812/2013 oraz rozporządze-

gruntowych. W warunkach polskich tempe-

kowym kosztem staje się więc wykonanie

nia dotyczącego etykietowania energetyczne-

ratura poniżej granicy przemarzania, liczącej

dokumentacji geologicznej. Jeśli odwiert ma

go [15, 17, 18].

w zależności od metody oceny i regionu kra-

być głębszy niż 30 m, jego wykonanie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Pompy

DOKUMENTY, KTÓRE TRZEBA DOŁĄCZYĆ DO WNIOSKU O DOFINANSOWANIE

ciepła, dla których źródłem dolnym jest woda

Dokumenty związane z budynkiem lub pompą ciepła:

gruntowa, mogą być jednak traktowane jako

» pozwolenie na budowę lub zgłoszenie budowy; » projektowana charakterystyka energetyczna budynku (dla domu w budowie) lub

urządzenia zasilane częściowo przez energię geotermalną. Jest to tzw. geotermia płytka

świadectwo charakterystyki energetycznej wykonane przez osobę uprawnioną;

(niskotemperaturowa) [22], dla której współ-

» karta produktu i etykieta energetyczna zakupionej i zamontowanej pompy ciepła; » protokół odbioru urządzenia na formularzu stanowiącym załącznik do regulaminu programu;

» zawiadomienie o zakończeniu budowy lub decyzja o pozwoleniu na użytkowanie (jeśli dotyczy);

» dokumentacja geologiczna dla gruntowej pompy ciepła (jeśli dotyczy).

czynnik nakładu energii pierwotnej wi = 0,0.

Jej zastosowanie może się więc przyczynić do obniżenia wskaźnika EP. Gruntowe pompy ciepła określane są jako „podatne na błędy wykonawcze”. Punktów

Pozostałe dokumenty:

newralgicznych, w których można popełnić

» imienne (na wnioskodawcę) faktury wraz z potwierdzeniem dokonania płatności lub faktury

błąd, jest w tym wypadku stosunkowo dużo,

wraz z oświadczeniem dotyczącym nabywcy – dotyczy sytuacji, gdy urządzenie kupował ktoś inny niż wnioskodawca, np. instalator;

a usunięcie ewentualnych błędów jest utrud-

» oświadczenie o posiadaniu zgód współwłaścicieli (jeśli dotyczy); » pełnomocnictwo do złożenia wniosku o dofinansowanie (jeśli dotyczy); » kopia Karty Dużej Rodziny (dla posiadaczy).

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

nione pod względem technicznym i kosztowne.

Na pompę ciepła typu grunt/woda można uzyskać do 21 tys. zł dotacji i jednocześnie do 30% kosztów kwalifikowanych

51

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Kompaktowa pompa ciepła do podgrzewu ciepłej wody użytkowej, wspomagająca pracę istniejącego systemu grzewczego Fot. Viessmann

(lub do 45% kosztów kwalifikowanych dla

zań, które pozwolą poszerzyć ich ofertę pracy

posiadaczy Karty Dużej Rodziny). Kosztem

(np. poprzez zastosowanie wtrysku par do

kwalifikowanym jest tu także dokumentacja

sprężarki), co umożliwi zwiększenie zarówno

geologiczna – można na nią uzyskać dotację

efektywności pompy ciepła, jak i temperatury

w wysokości 5% jej wartości.

produkowanej wody grzewczej.

Pompa ciepła typu powietrze/woda

śnie do 30% kosztów kwalifikowanych (lub

Wymagania dla pompy ciepła powietrze/woda

do 45% kosztów kwalifikowanych dla posia-

w programie „Moje Ciepło” sformułowane

daczy Karty Dużej Rodziny).

zostały podobnie jak dla pomp gruntowych.

Urządzenia muszą spełnić wymogi rozporządzeń odnoszących się do etykiet efektywności energetycznej [15, 17, 18] i cechować się klasą efektywności energetycznej min.

A++ dla temperatury zasilania 55°C. Pompa ciepła powietrze/woda ma współpracować z wodnym ogrzewaniem niskotemperaturowym. W regulaminie programu określono, że jest to ogrzewanie, dla którego temperatura zasilania wody grzewczej ≤ 35°C, a jako przykład takiego rozwiązania podano ogrzewanie płaszczyznowe.

Pompy ciepła powietrze/woda od lat należą do rozwiązań najpopularniejszych wśród inwestorów indywidualnych. Decyduje o tym m.in. łatwe zastosowanie urządzenia na dowolnej działce (nie musi ona spełniać żadnych wymagań co do dostępnej powierzchni czy rodzaju gruntu), łatwość montażu i wyraźnie niższa cena niż w przypadku gruntowej pompy ciepła. Jednak w porównaniu do gruntowych pomp ciepła urządzenia powietrze/ woda cechują się niższą efektywnością przy niskiej temperaturze zewnętrznej (mogą np. wymagać zastosowania nagrzewnicy wstępnej). Dlatego producenci poszukują rozwią-

52

Na pompę ciepła typu powietrze/powietrze można uzyskać do 7 tys. zł dotacji i jednocze-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Literatura 1. Strona informacyjna programu „Moje Ciepło”, https://mojecieplo.gov.pl (dostęp: 10.05.2022).

2. P. Lachman, „Wzrost o 80% sprzedaży pomp ciepła do ogrzewania budynków w 2021 r.”, https:// portpc.pl/port-pc-wzrost-o-80-sprzedazy-pomp-ciepla-do-ogrzewania-budynkow-w-2021-r/ (dostęp: 10.05.2022).

3. J. Starościk, „Raport: Rynek urządzeń grzewczych w Polsce w 2021 roku”, https://spiug. pl/2022/04/25/raport-rynek-urzadzen-grzewczych-w-polsce-w-2021/ (dostęp: 10.05.2022).

4. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, „Liczba deklaracji składanych do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków to 3 307 385 zgłoszeń (5.05.2022)”, https://www.gunb.gov.pl/aktualnosc/ liczba-deklaracji-skladanych-do-centralnej-ewidencji-emisyjnosci-budynkow-3-307-385 (dostęp: 10.05.2022).

5. P. Krysik, „Zmiany w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków”, „Rynek Instalacyjny” 5/2022.

6. Wniosek Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona) (COM(2021) 802 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/ PL/TXT/?uri=CELEX:52021PC0802 (dostęp: 10.05.2022).

7. „Działania na rzecz budynków o niemal zerowym zużyciu energii – zdefiniowanie wspólnych zasad zgodnie z dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków”, http://ec.europa.eu/ energy/sites/ener/files/documents/nzeb_full_report. pdf, (dostęp: 10.05.2022).

www.ekspertbudowlany.pl

8. PN-EN 15978:2011, „Zrównoważone obiekty budowlane. Ocena środowiskowych właściwości użytkowych budynków. Metoda obliczania”.

9. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2019, poz. 1065 oraz DzU 2020, poz. 1608 i 2351).

10. P. Lachman (red.), Poradnik „Dom bez rachunków”, Wyd. PORT PC, Kraków 2019.

11. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej (DzU 2015, poz. 376).

12. B. Maludziński, „Współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej dla energii elektrycznej z produkcji mieszanej”, „Rynek Instalacyjny” 1–2/2022.

13. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii (DzU 2017, poz. 1912).

14. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (Dz.Urz. UE L 328/210 z 21.12.2018).

15. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1369 z dnia 4 lipca 2017 r. ustanawiające ramy etykietowania energetycznego i uchylające dyrektywę 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla klimatyzatorów (Dz.Urz. UE L 198/1 z 28.07.2017).

16. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 626/2011 z dnia 4 maja 2011 r. uzupełniające dyrektywę 2010/30/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla klimatyzatorów (Dz.Urz. UE L 178/1 z 6.07.2011).

17. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 811/2013 z dnia 18 lutego 2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla ogrzewaczy pomieszczeń, ogrzewaczy wielofunkcyjnych, zestawów zawierających ogrzewacz pomieszczeń, regulator temperatury i urządzenie słoneczne oraz zestawów zawierających ogrzewacz wielofunkcyjny, regulator temperatury i urządzenie słoneczne (Dz.Urz. UE L 239/1 z 6.09.2013).

18. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 812/2013 z dnia 18 lutego 2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet efektywności energetycznej dla podgrzewaczy wody, zasobników ciepłej wody użytkowej i zestawów zawierających podgrzewacz wody i urządzenie słoneczne (Dz.Urz. UE L 239/83 z 6.09.2013).

19. T. Godlewski, „Przemarzanie gruntu a projektowanie fundamentów – cz. I”, „Inżynier Budownictwa” 7–8/2020.

20. T. Godlewski, „Przemarzanie gruntu a projektowanie fundamentów – cz. II”, „Inżynier Budownictwa” 9/2020.

21. Strona informacyjna programu „Czyste Powietrze”, https://czystepowietrze.gov.pl (dostęp: 10.05.2022).

22. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy: Geotermia, https://www.pgi.gov. pl/wody-mineralne/przydatne/geotermia.html (dostęp: 10.05.2022).

23. Materiały techniczne firm: Daikin, Frapol, Immergas, Kołton, Midea, Stiebel Eltron, Vaillant, Viessmann.

www.dedietrich.pl

35˚C

55˚C

5

BDR THERMEA GROUP

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA Anna Pawłowska-Kawa, ZMK SAS Sp. z o.o.

Jak podaje Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), rok 2021 był kolejnym rekordowym, jeśli chodzi o wzrost sprzedaży pomp ciepła. Rynek tych urządzeń odnotował wzrost o 66%, a sprzedaż pomp ciepła typu powietrze/woda od roku 2017 wzrosła 10-krotnie. Co ciekawe, sprzedaż pomp ciepła przypadająca na mieszkańca Polski była w zeszłym roku większa niż w Niemczech i Wielkiej Brytanii – krajach, które do tej pory były kluczowymi rynkami branży. Prognozy na kolejne lata są równie optymistyczne. W 2022 roku prognozuje się 50% wzrost sprzedaży pomp ciepła typu powietrze/woda.

Biorąc pod uwagę aktualne problemy na rynku paliw stałych, można przypuszczać, że ten wzrost będzie jeszcze większy.

Przyszłość pomp ciepła

w kontekście regulacji prawnych Typy powietrznych pomp ciepła

czym. Konstrukcja typu monoblok charakte-

je wykorzystujących oraz wprowadza obo-

ryzuje się tym, że wszystkie elementy układu

wiązek certyfikacji osób instalujących, ser-

Powietrzne pompy ciepła możemy podzielić

chłodniczego znajdują się w jednej zamknię-

wisujących i utylizujących te urządzenia. Pa-

na dwa typy – split oraz monoblok. Różnice

tej obudowie. Taką pompę ciepła stawiamy

rametrem określającym wpływ czynnika na

między obiema konstrukcjami wpływają za-

przy budynku, a między nią a instalacją

środowisko jest współczynnik GWP (Global

równo na kwestie eksploatacyjne, jak i mon-

grzewczą prowadzone są rury z wodą bądź

Warming Potential). Współczynnik GWP to

tażowe. O ile zasada działania obu typów jest

cieczą niezamarzającą (roztworem glikolu)

potencjał tworzenia efektu cieplarnianego.

taka sama i polega na sprężaniu i rozpręża-

oraz przewody elektryczne.

Określa, w jakim stopniu dana substancja

niu czynnika chłodzącego oraz przekazywaniu energii z dolnego źródła o niskiej tem-

54

Czynniki chłodnicze

wpływa na wielkość efektu cieplarnianego.

Im niższy współczynnik GWP, tym mniejszy

peraturze do źródła górnego o temperaturze

Powietrzne pompy ciepła mogą pracować

dana substancja ma na niego wpływ. Pa-

wyższej, to różnią się one między innymi za-

z powszechnie znanymi czynnikami chłod-

rametr ten jest istotny, jeśli chodzi o nowe

stosowanymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi

niczymi, zarówno naturalnymi, jak i synte-

regulacje prawne, które mają za zadanie

i gabarytami.

tycznymi, takimi jak R32, R410A, R407C,

zatrzymanie postępujących niekorzystnych

Pompy ciepła typu split składają się

R290. Niestety, systematyczny wzrost pro-

zmian klimatu. Ustawa F-gazowa od 1 stycz-

z jednostki zewnętrznej oraz wewnętrznej.

dukcji i zużycia gazów fluorowanych nie

nia 2020 r. zakazuje wprowadzania do obro-

W skład jednostki zewnętrznej wchodzi wen-

jest obojętny dla środowiska. Rozporządze-

tu czynników chłodniczych o GWP = 2500

tylator, parownik oraz sprężarka. Jednostka

nie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr

lub wyższym. Do grupy objętej zakazem

wewnętrzna składa się głównie ze skrapla-

517/2014 mówi o szczegółowych zasadach

należą czynniki: R404a, R434a i R507a.

cza i pompy obiegowej. Między jednostkami

wykorzystania i odzyskiwania F-gazów, wa-

W 2025 r. wartość ta będzie obniżona do

prowadzi się przewody z czynnikiem chłodni-

runkach wprowadzania do obrotu urządzeń

750. Zakaz będzie dotyczył m.in. popularne-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

AKCJA TERMOMODERNIZACJA go i szeroko stosowanego czynnika R410a.

urządzeń niehermetycznych podlega stosow-

zasilania) producent go deklaruje. Niektórzy

Propan ma współczynnik GWP równy jedy-

nym regulacjom. O ile pompę ciepła typu

podają COP dla takich parametrów, jak np.

nie 3 – jest niemal 700 razy mniejszy niż

monoblok może kupić każdy, o tyle w przy-

A7W35 lub nawet A10W35, co nie jest

w przypadku 410a.

padku splitów konieczne jest przedstawienie

miarodajne. Dla A7W35 współczynnik COP

dowodu, że instalacji dokona certyfikowany

może być wyższy o kilkanaście procent w po-

instalator bądź jej zakup może być dokona-

równaniu do A2W35. W przypadku SCOP

ny bezpośrednio przez taką osobę. Należy

należy zwrócić uwagę, dla jakiego klimatu

pamiętać, że w przypadku pomp ciepła pra-

i trybu pracy podawane są wartości. Tylko

cujących na naturalnych czynnikach (np.

porównanie dla tych samych warunków po-

propanie R290) uprawnienia F-gazowe nie

zwoli wywnioskować, które urządzenie jest

są wymagane, gdyż czynniki te nie należą do

bardziej efektywne. W innym wypadku inwe-

grupy fluorowanych gazów cieplarnianych.

stor może błędnie założyć, że wybiera lepszą,

Wartości GWP dla często wykorzystywanych czynników w produkcji pomp ciepła Czynnik chłodniczy

Współczynnik GWP

R290 propan

3

R1234ze

7

R32

675

R134A

1430

R410A

2088

Daty wprowadzenia zakazu używania poszczególnych czynników z grupy F-gaz Data wprowadzenia regulacji

Obowiązki klienta (operatora)

bardziej sprawną pompę ciepła.

Complete to install – gotowa do montażu

Instalator powinien poinformować klienta (operatora) o obowiązkach, jakie na nim

Pompa ciepła SAS VESTA pracująca na natu-

ciążą. Często nie jest on świadomy koniecz-

ralnym czynniku roboczym – propanie R290,

ności rejestracji urządzenia, terminów, jakie

sprzedawana jest w systemie CTI (Complete

go obowiązują oraz warunków przeprowa-

To Install). Oznacza to, że użytkownik otrzy-

dzania corocznych kontroli szczelności dla

muje urządzenie w pełni kompletne, wypo-

pomp ciepła z czynnikami F-gaz. Operator

sażone w podzespoły gotowe do montażu,

pompy ciepła typu split pracującej z wyko­

co przekłada się na oszczędności poprzez

rzystaniem czynników F-gazowych w ilości

zakup jednego skonfigurowanego do pra-

Perspektywy dla czynników chłodniczych i pomp ciepła

przekraczającej 5 ton ekwiwalentu CO2 ma

cy zestawu. Zawsze należy sprawdzić, czy

obowiązek zgłosić ją do Centralnego Reje­

pompa ciepła, którą chcemy kupić, jest kom-

stru Operatorów i założyć tzw. Kartę urzą­

pletna. Inwestor często nie jest świadomy,

Biorąc pod uwagę szeroko rozumiane glo-

dzenia (do 15 dni od daty uruchomienia),

że kupuje tylko z pozoru tanie urządzenie,

balne działania proekologiczne, pewne jest,

dla urządzeń hermetycznych wartość ta wy­

a czekają go dodatkowe koszty. Jeśli pom-

że utrzyma się kierunek polegający na ogra-

nosi 10 ton ekwiwalentu CO2 (do 15 dni od

pa ciepła nie jest w standardzie wyposażona

niczaniu emisji gazów cieplarnianych do at-

daty dostarczenia). Operatorzy posiadający

w pompę obiegową górnego źródła lub zawór

mosfery i czynniki takie jak R410a będą od-

urządzenia z naturalnymi czynnikami są

przełączający pomiędzy ogrzewaniem wody

chodzić do lamusa, ustępując np. propanowi

oczywiście zwolnieni z ich rejestracji oraz

c.o. a c.w.u. lub inne niezbędne akcesoria,

– zauważalny jest już duży wzrost zaintereso-

corocznych kontroli.

to należy się liczyć z dodatkowymi kosztami

1 stycznia 2020 r.

1 stycznia 2025 r.

Parametry czynnika

Przykłady

GWP ≥ 2500

R434a, R404a, R507a

GWP ≥ 750

R410a, R134a, R407c

wania monoblokami pracującymi właśnie na czynniku R290.

Typy pomp ciepła i obowiązki instalatorów

Współczynnik COP i SCOP, czyli jak prawidłowo odczytać wydajność pompy ciepła?

sięgającymi 3500 zł lub wyższymi. Często nawet sterownik okazuje się „wyposażeniem dodatkowym”. Zanim więc skusimy się na okazję, warto sprawdzić, czy dostajemy

Pompy ciepła SAS VESTA charakteryzują

urządzenie gotowe do montażu, kompletne

Urządzenie monoblokowe może być urucho-

się jednymi z najwyższych współczynników

i skonfigurowane. Warto też sprawdzić, jak

mione przez instalatora, który nie posiada

COP i SCOP w swojej klasie pomp ciepła

wygląda opieka gwarancyjna i pogwarancyj-

uprawnień F-gazowych. Powinien on być na-

(ON/OFF z naturalnym czynnikiem chłodni-

na. W przypadku wielu producentów bezpo-

tomiast wykwalifikowany i przeszkolony przez

czym R290). Wartości COP i SCOP zgodnie

średnim gwarantem dla użytkownika jest in-

producenta danego urządzenia, co należało-

z normami PN-EN 14511 i PN-EN 14825

stalator montujący urządzenie. W przypadku

by poświadczyć odpowiednim certyfikatem.

zostały potwierdzone przez badania w nieza-

naszej pompy ciepła klient ma zagwaranto­

leżnych laboratoriach.

wane wsparcie techniczne polskiego produ­

W przypadku urządzeń typu split połączenia freonowe musi wykonać osoba posiadająca certyfikat dla personelu pracującego z F-gazami. Istnieją dwa rodzaje certyfikatów wydawanych przez Urząd Dozoru Technicznego

»»Współczynnik COP do 4.2 dla A2W35. »»SCOP = 3,3 i klasa A++ dla klimatu

szczelność, naprawiają, serwisują oraz likwidują urządzenia niehermetycznie zamknięte.

Porównując pompy ciepła, należy zwrócić

Drugi to certyfikat dla przedsiębiorstwa – fir-

szczególną uwagę na wartości COP i SCOP.

my, której działalność polega na wykonywa-

W przypadku parametru COP zawsze należy

niu wyżej wymienionych czynności na rzecz

sprawdzić, dla jakich wartości A (temperatu-

osób trzecich. Co istotne, również sprzedaż

ra powietrza zewnętrznego) i W (temperatura

sonelu, czyli osób, które instalują, kontrolują

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

w branży urządzeń grzewczych.

umiarkowanego.

Im wyższe COP, tym zawsze wyższa sprawność pompy ciepła? Niekoniecznie

(UDT). Pierwszy z nich to certyfikat dla per-

centa z ponad 40-letnim doświadczeniem

www.ekspertbudowlany.pl

ZMK SAS Sp. z o.o. ul. Przemysłowa 3, Owczary 28-100 Busko-Zdrój tel. +48 41 378 46 19 biuro@sas.busko.pl, www.sas.busko.pl

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

55

Fot. Viessmann

AKCJA TERMOMODERNIZACJA BUDOWA

Wiktor Janecki

W ofertach czołowych firm pojawiły się nowe i ulepszone kotły gazowe. Poszerzyły one jeszcze szeroką gamę urządzeń jedno- i dwufunkcyjnych, także z wbudowanym zasobnikiem.

Producenci akcentują ich nowe funkcje, możliwość współpracy z OZE, nowoczesny design, a zwłaszcza oszczędną eksploatację zapewniającą wysoki komfort użytkowania i długą żywotność urządzeń.

Nowoczesne kotły – trendy rynkowe wych elementów. Dostępne są też adaptery

Prace uruchomieniowe wykonywane są

powietrzno–spalinowe z króćcami pomiaro-

w wygodnej pozycji. Również ustawienia nie

wymi spalin.

mogą zajmować wiele czasu, jak w początkach elektroniki w kotłach, gdy trzeba było poświęcać nawet parę godzin na przejście przez instrukcję. Obecnie korzystać można z intuicyjnego asystenta uruchamiania oraz rozwiązań, w ramach których kocioł komunikuje się z serwerem serwisu, sprawdza

Montaż

poprawność ustawień i dopiero wówczas

W montażu kotłów gazowych i podłączaniu

uruchomienie instalacji uznawane jest za za-

instalacji dąży się do maksymalnego uprosz-

kończone. Łatwość serwisowania ma duże znaczenie,

czenia pracy instalatorów. Ma się to odbywać

przybywa bowiem nowych urządzeń i klien-

szybko i bez ryzyka błędu.

Czas i praca instalatorów są cenne, fa-

tów, których trzeba obsłużyć najczęściej

chowców zaczyna na rynku brakować,

dotychczasowymi siłami. Zanim instalator

a montować trzeba coraz więcej urządzeń –

ruszy do klienta, zwykle już wie, co dolega

nie tylko w nowych budynkach, ale i moder-

instalacji i co należałoby ewentualnie wymie-

nizowanych. W krajach UE planowana jest

nić. Pozwala to dodatkowo wzmacniać więzi

powszechna wymiana urządzeń grzewczych

i zaufanie między klientem i instalatorem.

i aby temu podołać, instalator musi mieć uła-

Komfort dzięki panelom sterującym

twioną pracę według prostych standardów.

Stosuje się więc czytelnie oznakowane symbolami i kolorami, specjalnie wyprofilowane

Interfejsy do ustawień sterowników są doFot. Bosch

uchwyty ułatwiające podłączenie dodatko-

56

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

tykowe, a ich obsługa intuicyjna i łatwa.

AKCJA TERMOMODERNIZACJA ­Instrukcje mają formułę „krok po kroku”, tak

większość sezonu grzewczego, ale jest w nim

aby ułatwiać ustawienie parametrów kotła

zwykle kilka mroźnych dni, gdy potrzebna

zarówno instalatorowi, jak i użytkownikowi.

jest wysoka moc. Ponadto w przypadku ko-

Co ważne, można sterować temperaturą na-

tłów dwufunkcyjnych ważne jest zapewnie-

wet w każdym pomieszczeniu osobno, także

nie wysokiego komfortu korzystania z ciepłej

używając zdalnego sterowania. Priorytetem

wody. Palniki dostosowują się do rodzaju i ja-

jest zapewnienie najwyższego komfortu przy

kości gazu – automatyka dobiera mieszani-

oszczędnej eksploatacji.

nę gazowo-powietrzną na podstawie jakości gazu, a ta, niestety, nie jest stała. W infor-

Zdalne sterowanie

macjach technicznych dotyczących palników

Standardem jest komunikacja przewodowa, bezprzewodowa i mobilna. Moduły internetowe i aplikacje przeznaczone dla użytkow-

akcentuje się też niskie poziomy emisji NOx.

Współpraca z OZE

ników są wygodne i umożliwiają racjonalne

Sterowniki mają w standardzie funkcje opty-

zużywanie energii. Dostępne są też wspo-

malizacji pracy, tak aby przy zachowaniu

mniane wcześniej aplikacje dla instalatorów

komfortu można było korzystać w jak naj-

i serwisu, dzięki którym mogą oni szybko

większym stopniu z przyłączonych kolekto-

zużywać jak najmniej – rzędu kilku watów na

i skutecznie zadziałać w razie potrzeby – są

rów słonecznych, paneli fotowoltaicznych

godzinę. Niewiele energii elektrycznej potrze-

informowani o ewentualnym problemie, jesz-

czy central wentylacyjnych z odzyskiem

bują także pompy obiegowe, które wyposaża

cze zanim w domu spadnie temperatura.

ciepła. Klient ponosi oczywiście dodatkowe

się w automatyczne odpowietrzniki, a wenty-

koszty inwestycyjne takiego rozwiązania,

latory są modulowane.

Spalanie

ale uzyskuje korzyści podczas eksploatacji,

Fot. Termet

Nagrody i wyróżnienia

Palniki mają szeroką modulację – od nawet

w trakcie której głównym wydatkiem jest

10% mocy. To bardzo ważne, gdyż nowe

koszt spalonego gazu. Nawet same kolektory

Doceniane jest nie tylko wzornictwo, ale

i modernizowane budynki mają niskie zapo-

słoneczne w optymalnym połączeniu mogą

i rozwiązania techniczne – najwyżej punkto-

trzebowanie na energię do ogrzewania przez

zredukować zużycie gazu o ok. 30%. Rów-

wana jest obecnie niska emisja oraz współ-

nież energia elektryczna z PV może zasilać

praca z OZE, czyli jak najmniejszy wpływ

grzałki w zasobnikach ciepłej wody. Wyko-

urządzeń na środowisko.

rzystanie OZE bywa także niezbędne, żeby sprostać wymaganiom przepisów budowlanych dotyczących maksymalnego zużycia

Fot. Viessmann

Wzornictwo – z kotłowni na pokoje

nieodnawialnej energii pierwotnej. A skoro

Liczy się nowoczesny wygląd, pasujący do

i tak trzeba to zrobić, warto z tego rozwią-

wystroju wnętrz i zgodny z aktualnymi tren-

zania korzystać w jak największym stopniu,

dami w branży urządzeń AGD, bo nie mon-

aby obniżyć koszty eksploatacji.

tujemy już kotłów w kotłowniach, których

Kolejnym kierunkiem zmian jest redu-

w ogóle nie potrzebujemy. Kotły muszą za-

kowanie zużycia energii elektrycznej przez

tem harmonizować z wyglądem kuchni czy

urządzenia. W trybie czuwania kocioł ma jej

przedpokoju.

H2 ready W ofertach producentów pojawiły się też kotły z palnikami atestowanymi na spalanie mieszaniny metanu z 10, a nawet 20% dodatkiem wodoru. Jednak jak na razie wodoru nie ma w sieci gazowej – może pojawi się za kilka lat.

Gwarancje Standardowa gwarancja wynosi 5 lat, ale jej okres ulega wydłużeniu, w przypadku wymienników może obejmować nawet 10 lat.

Długie okresy gwarancji są możliwe dzięki dostarczaniu serwisowi aktualnych informacji o tym, jakie niekorzystne zjawisko mogło wystąpić podczas pracy kotła i jakie pojawiają się błędy. Reagowanie na bieżąco na takie zdarzenia znacznie wydłuża żywotność Fot. Buderus

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

serwisowanych urządzeń.

57

KOTŁY KONDENSACYJNE INFOLINIA 801 600 801 TERMOTECHNIKA@PL.BOSCH.COM WWW.BOSCH-TERMOTECHNIKA.PL Zobacz więcej

BOSCH CONDENS GC9000iW Sposób instalacji i funkcje: wiszące kotły kondensacyjne jednofunkcyjne; Moc c.o. i c.w.u: cztery modele o mocach nominalnych 20, 30, 40 lub 50 kW; Cechy szczególne: rewolucyjny design, obudowa frontowa kotła wykonana ze szkła hartowanego o super odporności; modele 20 i 30 kW dostępne z frontami w kolorach białym lub czarnym, modele 40 i 50 kW mają fronty w kolorze białym; dotykowy panel sterowania z intuicyjnym wyświetlaczem LCD; pierwszy na polskim rynku kocioł wiszący marki Bosch; super wysoka klasa efektywności energetycznej samego kotła (klasa A) oraz w zestawie z opcjonalnym regulatorem CW400 (klasa A+); intuicyjna obsługa dzięki czytelnym komunikatom w postaci ikon oraz tekstów w języku polskim, a także nawigacji za pomocą kolorowych podświetleń; szeroki zakres modulacji do 1:10; wersje o mocach 20 i 30 kW typu system, czyli gotowe do współpracy z wolno stojącym zasobnikiem c.w.u., w dostawie ze zintegrowaną energooszczędną pompą c.o., zaworem przełączającym oraz naczyniem wzbiorczym o pojemności 14 litrów, nowy adapter powietrzno-spalinowy ø 80/125 mm o zmiennej odległości od boków kotła; opcjonalnie: współpraca z systemami sterowania serii EMS2, budowa układów kaskadowych, rozbudowa do czterech obiegów grzewczych, inteligentna współpraca z systemami solarnymi, opcjonalne sterowanie za pomocą smartfona lub tabletu; wbudowana autodiagnostyka zapewniająca wysokie bezpieczeństwo użytkowania; Gwarancja: do 5 lat na cały kocioł oraz 10 lat na wymiennik ciepła.

CERAPUR SMART ZWB/ZSB …-5C Sposób instalacji i funkcje: wiszące kotły kondensacyjne jedno- lub dwufunkcyjne; Moc c.o. i c.w.u.: dwa modele jednofunkcyjne o mocach nominalnych 14 lub 24 kW; jeden model dwufunkcyjny o mocy modulowanej do 24 kW (ogrzewanie) i 28 kW (ciepła woda); Cechy szczególne: wersje jednofunkcyjne o klasie efektywności energetycznej A (ogrzewanie); wersje dwufunkcyjne o klasach efektywności energetycznej A (ogrzewanie) oraz A (ciepła woda) przy profilu wydajności XL; szeroki zakres modulacji do 1:8; wersje jednofunkcyjne ze zintegrowanym zaworem trójdrogowym, przygotowane do podłączenia zasobnika c.w.u.; bogate wyposażenie w standardzie, m.in. panel sterowania Bosch Heatronic® 4 z wbudowaną automatyką pogodową, z czytelnym wielofunkcyjnym wyświetlaczem LCD, elektroniczna pompa (EEI ≤ 0,23), zawór trójdrogowy, naczynie przeponowe 12 litrów, adapter powietrzno-spalinowy z króćcami pomiarowymi, wymiennik c.w.u. ze stali szlachetnej (wersja ZWB); autodiagnostyka zapewniająca wysokie bezpieczeństwo użytkowania; funkcja Solar ControlUnit Inside (nagroda Złotego Instalatora) – optymalizacja oszczędności gazu przy współpracy z systemem solarnym; współpraca z systemami sterowania serii EMS2; łatwy i szybki montaż, możliwość montażu opcjonalnej płyty montażowej; wysoka estetyka; Gwarancja: do 5 lat.

TEL. 41 378 46 19 BIURO@SAS.BUSKO.PL WWW.SAS.BUSKO.PL Zobacz więcej

CONDENS PLUS Sposób instalacji i funkcje: wiszący kocioł kondensacyjny; trzy modele – Condens Plus 19, Condens Plus 24 i Condens Plus 30.

Moc znamionowa kondensacyjna (modulacja) 50/30°C: 3,4–20,1; 4,2–25,4; 5,3–31,9 kW, w zależności od modelu.

Cechy szczególne: kompaktowe wymiary oraz łatwy dostęp do podzespołów od przodu urządzenia, wymiary (wys.×szer.×głęb.): 820//885×450×305 mm, zależnie od modelu, zespół termiczny z zamkniętą komorą spalania, obudowa zewnętrzna i najnowocześniejsza technologia dmuchawy gazowej gwarantująca niski poziom hałasu, tłumik zasysania powietrza dolotowego z wkładką tłumiącą oraz szczelna obudowa kotła wyłożona materiałem izolacyjnym zapewniają niski poziom hałasu, n wysoka efektywność i trwałość dzięki zastosowaniu odpornego na korozję spiralnego wymiennika ciepła ze stali nierdzewnej, n wytrzymały palnik Blujet Premix ze stali nierdzewnej, gwarantujący wysoką sprawność oraz szeroki zakres modulacji przy zachowaniu niskiego poziomu emisji NOx i CO, n drzwi wymiennika wykonane z aluminium w systemie Cold Burner Door, chłodzone powietrzem napływającym do palnika, co minimalizuje straty energii i pozwala na wstępne podgrzewanie mieszanki gazowo-powietrznej, n wysokoefektywna pompa obiegowa o dużej wydajności z modulowaną prędkością obrotową (sygnał PWM), n wbudowane naczynie przeponowe o pojemności 8 lub 10 l (w zależności od modelu kotła) – zabezpieczenie mechaniczne przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia wody, n czujnik temperatury zasilania, powrotu, zabezpieczenie przed przekroczeniem maksymalnej temperatury zasilania (wyłącznik termiczny STB) oraz czujnik temperatury spalin chronią kocioł przez przegrzaniem, uszkodzeniem; zabezpieczenie przed brakiem przepływu wody: kontrola poprzez porównanie temperatur odczytywanych na czujniku zasilania i powrotu, n wbudowane przeponowe naczynie wzbiorcze, n łatwy dostęp do kontroli stanu zabrudzenia i czyszczenia syfonu kondensatu z zewnątrz kotła, n kocioł przepływowy (dwufunkcyjny) posiada funkcję wstępnego podgrzania wymiennika c.w.u., n duży, czytelny wyświetlacz LCD, komunikaty tekstowe oraz wspomaganie graficzne, n możliwość łączenia kotłów w układ kaskadowy (bez dodatkowych regulatorów sterujących), n automatyka pogodowa (współpraca z czujnikiem zewnętrznym), n możliwość podłączenia dodatkowych dedykowanych modułów sterujących: strefowy 959ZH niskiej lub wysokiej temperatury (maksymalnie 16 modułów), internetowy 9591P (aplikacja mobilna RemoteVision dla zapewnienia komfortu obsługi i kontroli zdalnej), regulatora pokojowego dwustanowego lub w standardzie komunikacji Open-Therm (O-T). n n n n n

Gwarancja: 24 miesiące od daty pierwszego uruchomienia kotła.

58

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

KOTŁY KONDENSACYJNE TEL. 74 85 60 801 TERMET@TERMET.COM.PL WWW.TERMET.COM.PL Zobacz więcej

SILVER PRO – GAZOWY WISZĄCY KOCIOŁ KONDENSACYJNY n n n n n n n n n n n n n

dostępny w wersji jednofunkcyjnej o mocach: 20, 25, 35 kW lub dwufunkcyjnej o mocach: 20/25, 25/30, 35/40 kW, klasa sezonowej efektywności energetycznej: ogrzewania pomieszczeń – A, podgrzewania wody – A (dot. kotłów dwufunkcyjnych), nowoczesny wymiennik ciepła o wysokiej sprawności – w postaci pojedynczej wężownicy wykonanej ze stali nierdzewnej, palnik cylindryczny ze stali nierdzewnej o niskiej emisji NOx (najwyższa klasa 6) zapewniający szeroki zakres modulacji (od 12 do 100%), energooszczędna pompa obiegowa z automatycznym odpowietrznikiem (EEI ≤ 0,20), naczynie wzbiorcze o pojemności 8 litrów – łatwy dostęp do naczynia wzbiorczego znajdującego się z boku kotła, zastosowanie regulatora z funkcją Open-Therm Easy Remote oraz czujnika temperatury zewnętrznej zwiększa efektywność energetyczną urządzenia na cele grzewcze do klasy A+, niski poziom hałasu dzięki dodatkowej izolacji dźwiękochłonnej, nowoczesny panel sterowania z wyświetlaczem elektronicznym i graficzną sygnalizacją stanów pracy, wyposażony w manometr, który umożliwia łatwą i szybką kontrolę ciśnienia, kompletny system zabezpieczeń, spełniający wymagania programu „Czyste Powietrze”, 7 lat gwarancji (zgodnie z Warunkami Gwarancji).

ECOCONDENS GOLD PLUS – GAZOWY WISZĄCY KOCIOŁ KONDENSACYJNY n n n n n n n n n n n n n n

klasa sezonowej efektywności energetycznej: ogrzewania pomieszczeń – A, podgrzewania wody – A (dot. kotłów dwufunkcyjnych), dostępny w wersji jednofunkcyjnej o mocach: 20, 25, 32 kW lub dwufunkcyjnej o mocach: 20/20, 25, 32/35 kW, nowoczesny palnik BLUEJET zapewniający szeroki zakres modulacji (od 11 do 100%), wymiennik ciepła wykonany ze stali nierdzewnej z aluminiowymi drzwiami palnika, wysokoefektywna pompa obiegowa (EEI ≤ 0,23) z automatycznym odpowietrznikiem, modulowany wentylator sterowany elektronicznie, palnik cylindryczny wykonany ze stali nierdzewnej o niewielkiej emisji tlenków azotu NOx (najwyższa klasa 6), sterowanie przez Internet – możliwość zarządzania temperaturą w pomieszczeniu za pomocą smartfona przy zastosowaniu Pakietu do Systemu „Termet Comfort”, możliwość podłączenia regulatora temperatury pomieszczeń z sygnałem 0–10 V, możliwość podłączenia regulatora temperatury pomieszczeń z komunikacją Open-Therm, kompletny system zabezpieczeń, niezwykle łatwy w obsłudze panel sterowania z czytelnym wyświetlaczem, spełniający wymagania programu „Czyste Powietrze”, 7 lat gwarancji (zgodnie z Warunkami Gwarancji).

INTEGRA COMFORT – GAZOWY WISZĄCY KOCIOŁ KONDENSACYJNY Z WBUDOWANYM ZASOBNIKIEM C.W.U. n n n n n n n n n n n n n n n n n n

klasa sezonowej efektywności energetycznej: ogrzewania pomieszczeń – A, podgrzewania wody – A, niezawodny w przygotowaniu ciepłej wody dzięki wbudowanemu wydajnemu zasobnikowi o pojemności 50 litrów, dostępny w dwóch wariantach: o mocy 20 oraz 25 kW, znajdująca się w zasobniku wężownica o dużej mocy – aż 28 kW – zapewnia natychmiastowe podgrzewanie wody w zasobniku; płaszcz zasobnika oraz wężownica wykonane ze stali nierdzewnej INOX, kompaktowy wymiennik ze stali nierdzewnej, palnik cylindryczny wykonany ze stali nierdzewnej o niskiej emisji tlenków azotu NOx (najwyższa klasa 6), wysokoefektywna pompa obiegowa (EEI ≤ 0,23) z automatycznym odpowietrznikiem, modulowany wentylator sterowany elektronicznie, dostęp do naczyń wyrównawczych do c.o. i c.w.u. bezpośrednio po zdjęciu obudowy, sterowanie przez Internet – możliwość zarządzania temperaturą w pomieszczeniu za pomocą smartfona przy zastosowaniu pakietu do Systemu „Termet Comfort” oraz darmowej aplikacji, możliwość zdalnego zarządzania pracą zasobnika c.w.u., możliwość podłączenia regulatora temperatury pomieszczeń z sygnałem 0–10 V, możliwość podłączenia regulatora temperatury pomieszczeń z komunikacją Open-Therm, kompletny system zabezpieczeń, funkcja antylegionella, możliwość podłączenia cyrkulacji, niezwykle łatwy w obsłudze panel sterowania z czytelnym wyświetlaczem, spełniający wymagania programu „Czyste Powietrze”, 7 lat gwarancji (zgodnie z Warunkami Gwarancji).

ECOCONDENS CRYSTAL 100 – KOCIOŁ DUŻEJ MOCY DO UKŁADÓW KASKADOWYCH n idealne rozwiązanie do ogrzewania budynków wielorodzinnych, pensjonatów lub budynków biurowych, n możliwość pracy jako samodzielna jednostka lub w układzie kaskady, n dzięki zestawieniu kotłów w kaskadę (maksymalnie 6 jednostek w systemie) możliwe jest osiągnięcie mocy nawet do 600 kW

i ogrzewanie obiektów o dużej powierzchni, np. hal produkcyjnych, innowacyjna konstrukcja wymiennika, która sprawia, że kotły mają nieduże wymiary w stosunku do swojej mocy, odpowietrzanie kotła odbywa się przez odpowietrznik zamontowany na wymienniku, modulowany wentylator sterowany elektronicznie gwarantujący niskie zużycie energii, palnik o szerokim zakresie modulacji zapewniający niską emisję NOx (najwyższa klasa 6), dwa wbudowane fabrycznie adaptery z króćcami pomiarowymi: powietrzny ø100 i spalinowy ø100, czujnik NTC sprzęgła hydraulicznego na wyposażeniu kotła, protokół komunikacji Open-Therm, współpraca z zasobnikami ciepłej wody użytkowej, których moc wężownicy wynosi min. 25 kW, przy systemach kaskadowych kotły łączy się szeregowo za pomocą przewodu dołączonego do kotła. Pierwszy kocioł pełni funkcję kotła nadrzędnego MASTER (pełni funkcję menadżera), pozostałe pracują jako podporządkowane SLAVE, dlatego nie ma konieczności podłączenia dodatkowego menadżera zewnętrznego, n wysokoefektywna pompa obiegowa (EEI ≤ 0,23), której wysokość podnoszenia wynosi 8 m, n 7 lat gwarancji (zgodnie z Warunkami Gwarancji). n n n n n n n n n

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

59

KOTŁY KONDENSACYJNE INFOLINIA 801 777 801 BIURO@BUDERUS.PL WWW.BUDERUS.PL Zobacz więcej

LOGAMAX PLUS GB192i Sposób instalacji i funkcje: wiszące kotły kondensacyjne; Moc: pięć modeli o mocach nominalnych 15, 25, 30, 35 lub 50 kW; Cechy szczególne: trzy modele jednofunkcyjne wyposażone w energooszczędną modulowaną elektroniczną pompę c.o. oraz zawór przełączający do współpracy z podgrzewaczem pojemnościowym c.w.u.; jeden model (50 kW) wyposażony w energooszczędną modulowaną elektroniczną pompę c.o.; jeden model dwufunkcyjny (30 kW) z energooszczędną modulowaną elektroniczną pompą c.o. oraz zasobnikiem warstwowym c.w.u. ze stali nierdzewnej o pojemności 40 litrów; fronty kotłów wykonane ze szkła tytanowego w kolorze czarnym lub białym (w zależności od modelu) ze zintegrowanym dotykowym panelem sterowania z czytelnym wyświetlaczem LCD oraz wbudowaną autodiagnostyką; wymienniki ciepła z nierdzewnego stopu aluminiowo-krzemowego uszlachetnionego w procesie polimeryzacji plazmowej (technologia ALUplus); nowa złączka Venturiego umożliwiająca łatwą regulację mieszanki paliwo–powietrze i łatwą adaptację urządzenia przy zmianie rodzaju zasilającego gazu ziemnego oraz utrzymywanie właściwej mieszanki do spalania podczas eksploatacji; oszczędna praca dzięki wysokim klasom efektywności energetycznej (wszystkie modele klasa A dla c.o., model dwufunkcyjny klasa A dla c.w.u.); możliwość podniesienia do A+ dla c.o. w zestawie z regulatorem RC310; intuicyjna obsługa; komunikaty w postaci ikon oraz tekstów w języku polskim; szeroki zakres modulacji do 1:10; możliwość zabudowy w kotle opcjonalnego naczynia wzbiorczego o dużej pojemności (14 litrów, nie dotyczy wersji 50 kW), adapter powietrzno-spalinowy ø 80/125 mm z możliwością zmiany osi wylotu spalin i zasysu powietrza; współpraca z systemem automatyki EMS Plus umożliwiającym budowę układów kaskadowych, rozbudowę obiegów grzewczych, inteligentną współpracę z systemami kolektorów słonecznych; opcjonalna możliwość sterowania mobilnego za pomocą smartfona lub tabletu; Gwaran­ cja: 10 lat na wymiennik ciepła ALUplus oraz do 5 lat na pozostałe elementy urządzenia.

LOGAMAX PLUS GB072V2 Sposób instalacji i funkcje: wiszące kotły kondensacyjne; Moc c.o. i c.w.u: trzy modele jednofunkcyjne typu system o mocach modulowanych c.o. do 14, 20 i 24 kW oraz o podwyższonych mocach c.w.u. odpowiednio do 15, 24 i 30 kW; jeden model dwufunkcyjny o mocy modulowanej c.o. do 24 kW i podwyższonej mocy c.w.u. do 30 kW; Wymiary (szer./gł./wys.): 440/350/840 mm; Sprawność: do 109%; Efektywność energetyczna: do 93%; Cechy szczególne: klasa efektywności energetycznej A; wyposażony w zawory trójdrogowe i elektroniczne pompy c.o. (EEI ≤ 0,23); najwyższa klasa komfortu c.w.u. dla kotła dwufunkcyjnego wg EN 13203-1***; funkcja Booster zwiększająca moc grzewczą na cele c.w.u. – szybsze podgrzewanie c.w.u. lub szybsze ładowanie dodatkowego podgrzewacza c.w.u.; intuicyjny sterownik kotła BC20 z czytelnym wyświetlaczem LCD; automatyka pogodowa – możliwość sterowania kotłem wg temperatury zewnętrznej, obniżenie i optymalizacja kosztów ogrzewania oraz zwiększenie komfortu cieplnego użytkowania; autodiagnostyka pozwalająca na łatwe zdiagnozowanie usterek i zapewniająca wysokie bezpieczeństwo użytkowania; współpraca z systemami regulacji serii Logamatic RC i Logamatic 4121/4122 umożliwiającymi wykorzystanie i sterowanie praktycznie wszystkimi stosowanymi konfiguracjami instalacji hydraulicznych/ogrzewania; oszczędność energii elektrycznej – niewielki pobór mocy elektrycznej w stanie gotowości: < 2 W; naczynie wzbiorcze o dużej pojemności (12 l) – możliwość współpracy z instalacją grzewczą o większej pojemności wodnej bez konieczności stosowania dodatkowego naczynia wzbiorczego instalowanego obok kotła; bogate wyposażenie – w standardzie m.in. elementy ułatwiające i przyspieszające montaż (przyłączeniowa płyta montażowa, adapter powietrzno-spalinowy z króćcami pomiarowymi); cicha praca, łatwy, szybki i wygodny montaż, wysoka estetyka; Gwarancja: do 5 lat.

TEL. +48 42 663 54 00 MARKETING@GRUPA-SBS.PL WWW.GRUPA-SBS.PL Zobacz więcej

GAZOWE KOTŁY KONDENSACYJNE KELLER CYRKON JEDNO- I DWUFUNKCYJNE Zalety użytkowo­techniczne Nowatorska konstrukcja: n niewielkie wymiary (wys.×szer.×gł.): 770×400×280 mm) w stosunku do mocy urządzenia, n idealny zarówno do nowych, jak i modernizowanych instalacji, n naczynie wzbiorcze umiejscowione z boku wymiennika, n innowacyjny palnik z włókna ceramicznego z niezwykle wysoką wytrzymałością na temperatury i odpornością na korozję.

Ekonomiczność i wydajność: klasa sezonowej efektywności energetycznej pomieszczeń: A; klasa sezonowej efektywności energetycznej podgrzewania wody: A. Bezpieczeństwo i komfort użytkowania: cicha praca urządzenia – zaledwie 47 dB; łatwy w obsłudze panel sterowania: n kompletny system zabezpieczeń, n wysoki stopień ochrony IPX4D. Ekologiczne źródło ciepła: n palnik Ceramat® z włókna ceramicznego o niewielkiej emisji zanieczyszczeń (najwyższa klasa NOx – 6), n wysoka sprawność.

Nowoczesny panel sterowania: n wyświetlacz LCD, n obsługa 7-przyciskowa: możliwość szybkiej zmiany trybów pracy, łatwy dostęp do funkcji „Kominiarz” (dostęp do parametrów serwisowych), n podgląd parametrów pracy na wyświetlaczu, n możliwość podłączenia regulatora z komunikacją Open-Therm, n możliwość podłączenia regulatora z sygnałem 0–10 V, n możliwość sterowania przez Internet za pomocą odpowiednich regulatorów dostępnych w ofercie Termet S.A., n protokół komunikacji LIN – możliwość podłączenia modułu „Serwis”, który pozwala na zdalną diagnostykę poprzez darmową aplikację na smartfona czy tablet.

Kotły jednofunkcyjne KELLER Cyrkon są dostępne także w pakietach z zasobnikami.

Więcej znajdziesz na stronie: https://www.grupa-sbs.pl/keller/kotly-co/kotly-gazowe.

60

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

REKLAMA

Akcja społeczna www.termomodernizacja.org

PATRONI AKCJI

WSPIERAJĄ NAS

ORGANIZATOR AKCJI

BUDOWA

Najpopularniejsze

pokrycia dachowe Joanna Szot

Niezależnie od tego, na jaką blachę się zde-

Pokrycie dachowe przede wszystkim powinno być trwałe i gwarantować nam oraz konstrukcji dachowej bezpieczeństwo.

Nie bez znaczenia jest również jego estetyka. Zazwyczaj polscy inwestorzy wybierają dachówki ceramiczne lub cementowe, ale mnóstwo zwolenników mają również blachodachówki. To jednak niejedyne materiały. Czym więc pokryć dach?

cydujemy, jej montaż zawsze jest łatwy.

K

Dachówki ceramiczne Chociaż dachówki ceramiczne są jednym z najstarszych pokryć dachowych, to nadal cieszą się niesłabnącą popularnością. Czemu ją zawdzięczają? Zawsze dobrze wyglądają na każdym dachu. Przede wszystkim jednak inwestorzy doceniają doskonałe parametry

onstrukcja dachu składa się z wielu

ru domu i gustu inwestora. Nie do przece-

tych pokryć z gliny. Szacuje się, że ich trwa-

elementów i każdy z nich jest waż-

nienia jest również to, że blacha jest lek-

łość wynosi 100 lat i chociaż przez ten czas

ny. Jednak tylko jedna warstwa jest

ka – ok. 5 kg/m2. Najczęściej na dachach

dachówki mogą pokryć się osadem, to nie

widoczna i narażona na bezpośrednie dzia-

układane

wykonane

tracą swoich właściwości użytkowych. Po-

łanie destrukcyjnych czynników zewnętrz-

z wysokogatunkowej stali obustronnie ocyn-

nadto ceramiczne pokrycie jest trwałe, twar-

nych – pokrycie dachowe. Dlatego też na-

kowanej i pokrytej warstwami ochronno-de-

de, całkowicie niepalne, odporne na silne

leży szczególnie zadbać o staranne jego

koracyjnymi. Taki sposób produkcji sprawia,

nasłonecznienie, porywisty wiatr, opady gra-

wykonanie oraz dobrać trwałe materiały.

że ułożona na dachu blacha jest odporna

du czy zmiany temperatur zarówno w ciągu

Oczywiście pokrycie dachowe powinno rów-

na korozję, promieniowanie UV oraz uszko-

roku, jak i doby. Są też wodo- i mrozoodpor-

nież harmonijnie wpisywać się w styl domu

dzenia mechaniczne. Jej trwałość ocenia się

ne. Ze względu na duży ciężar (1 m2 waży

oraz okolicę. Jakie materiały na dach mamy do

na około 50 lat. Blachodachówki oferowane

47–75 kg) doskonale izolują akustycznie

wyboru?

są w dwóch wersjach – arkuszach oraz pane-

– na poddaszu użytkowym nie słychać odgło-

lach (modułach). Pierwsze to tradycyjne roz-

sów deszczu, a także termicznie.

Pokrycia blaszane

62

Dachówka ceramiczna Fot. Creaton

są

blachodachówki

wiązanie. Arkusze są cięte na konkretny wy-

Dachówki ceramiczne dostępne są w wer-

To jedne z najczęściej wybieranych pokryć

miar zgodnie z zamówieniem i dostarczane

sji angobowanej (powleczone ciekłą masą

dachowych. Inwestorzy doceniają ich wyso-

na plac budowy. Natomiast znana od kilku

z gliny z domieszką minerałów lub tlenków

ką jakość przy stosunkowo niskiej cenie. Po-

lat blachodachówka panelowa to zestandary-

metali) lub glazurowanej (pokryte rozdrob-

nadto pokrycia blaszane dostępne są w róż-

zowane moduły, które nie wymagają przyci-

nionym szkliwem wzbogaconym dodatkami).

nych przetłoczeniach – od bardzo falistych,

nania i są dostępne najczęściej od ręki.

Te drobnowymiarowe pokrycia sprawdzą się

poprzez trapezowe, po zupełnie płaskie,

Na rynku są także inne pokrycia z blachy.

a także kolorach – od modnych szarości,

Miedziane należą do najtrwalszych – mogą

plikowanym.

przez tradycyjne czerwienie, po ekstrawa-

przetrwać nawet 300 lat, ale też najdroż-

tów i kolorów umożliwia ich dobranie

ganckie zielenie czy odcienie żółtego. Dzięki

szych. Natomiast blacha cynkowo-tytanowa

do stylu domu. Tradycjonaliści mogą posta-

czemu można je dostosować do charakte-

powinna przetrwać na dachu 100–120 lat.

wić np. na niewychodzącą z mody dachówkę

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

na każdym dachu, nawet najbardziej skomDuża

różnorodność

kształ-

BUDOWA karpiówkę. Natomiast na minimalistycznych,

kowe, łuskowe lub ośmiokątne. Płytki moż-

Wióry drewniane. To płaty strugane

modnych dachach dwuspadowych dobrze

na układać w różne wzory nawet na bardzo

z drewna osikowego, które jest miękkie, ła-

sprawdzi się dachówka płaska.

skomplikowanych dachach. 1 m2 pokrycia

two je strugać i nie lubią go korniki. Wióry

z łupka waży 25–35 kg.

można układać na każdym dachu.

Warto podkreślić, że dachówka ceramiczna powstaje z naturalnych materiałów i stanowi ekologiczne pokrycie dachowe.

Płyty bitumiczne. Faliste płyty wytwarzane są ze sprasowanych włókien organicznych, np. celulozy, nasączonych masą bitumiczną.

Zazwyczaj dachy płaskie pokrywa się papa-

Pokrywane są powłokami z żywicy polime-

mi wierzchniego krycia. Nowoczesne papy

Dachówki cementowe, zwane również beto-

rowej lub akrylowo-winylowej. Pokrycie bi-

są trwałe, wytrzymałe i odporne na rozcią-

nowymi, produkowane są z piasku kwarco-

tumiczne jest lekkie (1 m2 waży ok. 3 kg),

ganie. Produkowane są na bazie asfaltów

wego, wody, cementu portlandzkiego o małej

odporne na czynniki atmosferyczne oraz pro-

modyfikowanych elastomerami SBS. Osno-

zawartości wapnia oraz barwnika. Betonowy

mieniowanie UV. Najczęściej można je spo-

wy w tego typu papach oparte są na włók-

szary czerep po wysuszeniu maluje się farbą

tkać na prostych połaciach dachowych.

ninach poliestrowych, tkaninach szklanych

Dachówki cementowe

akrylową i pokrywa powłokami ochronno-

Dachówki bitumiczne. Inaczej gonty bi-

lub welonach szklanych. Papy wykończone

-dekoracyjnymi – najczęściej przed susze-

tumiczne. Ułożone na dachu przypominają

są posypką mineralną. Wytrzymują działanie

niem i po nim. Powierzchnia dachówek jest

tradycyjne dachówki, jednak – jak przystało

zmiennych warunków pogodowych, inten-

gładka, matowa lub satynowa. Dachówki

na produkty bitumiczne – są od nich znacz-

sywne promieniowanie słoneczne, a także

cementowe nie zawierają substancji szko-

nie lżejsze (1 m2 waży 8–15 kg), a także

skrajnie niskie temperatury. Pokrycie z nich

dliwych dla zdrowia. Ale przede wszystkim

łatwiejsze do ułożenia. Dachówki bitumicz-

wykonane jest lekkie (1 m2 waży 4–6 kg)

są estetyczne, wytrzymałe (ich trwałość sza-

ne można układać na połaciach dachowych

i może przetrwać od kilku do kilkudziesięciu

cuje się na 70–80 lat), odporne na czynniki

o nachyleniu od 12 do 90°, nawet najbar-

lat bez kłopotliwych konserwacji.

atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne,

dziej skomplikowanych, ponieważ bez naj-

mrozoodporne,

doskonale

mniejszego problemu można je wyginać

izolują termicznie oraz akustycznie. Zali-

nienasiąkliwe,

oraz przycinać. Są odporne na działanie

czane są do pokryć ciężkich – masa 1 m2

czynników atmosferycznych i grzybów, nie

to 40–55 kg. Dostępne są w bogatej palecie

utleniają się oraz dobrze tłumią hałas.

Płytki dachowe i płyty faliste włókno­

kolorów i wzorów.

Największą popularnością cieszy się da-

­cementowe. Do ich produkcji wykorzystu-

chówka podwójna rzymska i podwójna esów-

je się cement, wodę, wypełniacze mineralne

ka, ale zwolennicy prostych form również

oraz włókna celulozowe i polipropylenowe.

znajdą coś dla siebie – dachówkę płaską.

Wierzchnia warstwa jest barwiona pigmen-

Dachówki cementowe sprawdzą się na każ-

tem oraz pokrywana powłoką akrylową. Płyt-

dym dachu, niezależnie od stopnia skompli-

ki mogą być gładkie lub imitować łupek. Po-

kowania, nachylenia połaci czy architektury

krycia włókno-cementowe są lekkie – 1 m2

domu.

waży 13–20 kg.

Pozostałe pokrycia dachowe

Gonty drewniane – sosnowe, świerkowe

POKRYCIA DACHOWE TYLKO DOBREJ JAKOŚCI Niezależnie od tego, na jakie pokrycie dachowe się zdecydowaliśmy, zawsze stawiajmy na renomowanego producenta. Może i zapłacimy za materiały więcej niż za te pochodzące od lokalnych wykonawców, ale w tym przypadku cena nie powinna być najważniejsza, a jakość. Aby była najwyższa, potrzebne są specjalistyczne laboratoria i nowoczesne linie produkcyjne.

Ponadto uznany producent oferuje doradztwo techniczne na każdym etapie budowy, nie powinniśmy mieć także problemów z uznaniem reklamacji.

lub jodłowe. Zazwyczaj są cięte i gładkie,

Na rynku dostępne są także inne pokrycia

chociaż dostępne są – ale bardzo rzad-

Na dachach płaskich sprawdzą się rów-

dachowe, chociaż mniej popularne z różnych

ko – łupane o nieregularnej, chropowatej

nie pokrycia bezspoinowe z gotowych mas,

powodów, to warte rozpatrzenia:

powierzchni. Drewniane kliny można ukła-

np. asfaltowo-kauczukowych czy poliureta-

Łupek naturalny. Płytki grubości około

dać na dowolnym dachu, nawet o wyszu-

nowych. Warstwę wierzchnią stanowi zazwy-

5 mm powstają z bloków skały osadowej.

kanym kształcie. 1 m2 tego pokrycia waży

czaj posypka mineralna. Pokrycia bezspoino-

Przybierają różne kształty – prostokątne, łu-

15–35 kg.

we są lekkie – 1 m2 waży 2–7 kg.

Dachówka cementowa Fot. Creaton

64

Pokrycia na płaskie dachy

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Blachodachówka Fot. Blachy Pruszyński

System komunikacji dachowej CREATON

Solidny montaż i perfekcyjna jakość

System komunikacji dachowej CREATON to rozwiązanie perfekcyjnie dopasowane do dachówek ceramicznych marki pod względem estetycznym i funkcjonalnym.

Bogata gama rozwiązań umożliwia wygodne wejście na dach i przemieszczanie się po połaci, zapewniając maksymalne bezpieczeństwo podczas prac serwisowych.

Wszystkie akcesoria CREATON wykonane są z wytrzymałych materiałów, przy zachowaniu najwyższej dbałości o detale. Można je łatwo i szybko zamontować nawet na posiadanym dachu z produktów CREATON, bez ryzyka obniżenia stopnia jego szczelności czy uszkodzenia zamontowanych już dachówek.

Wśród głównych zalet, na które powinien w pierwszej kolejności zwrócić uwagę każdy inwestor decydujący się na ceramiczne pokrycie dachowe marki CREATON, to m.in.:

Szeroki wachlarz zastosowań System tworzą mocowane na dachówce aluminiowej: ławy, stopnie, pomosty, drabina oraz wyłazy dachowe. Zapewniają one dużą swobodę w zaprojektowaniu ścieżki umożliwiającej przemieszczanie się po połaci.

Spójność kolorystyki i stylu Wszystkie elementy są idealnie wkomponowane w konstrukcję dachu. Aluminiowa podstawa, do której mocowane są pozostałe komponenty ma kształt dachówki podstawowej. Cały system jest dopasowany pod względem koloru z dachówką połaciową i pozostałymi akcesoriami ceramicznymi.

Solidny i trwały materiał System tworzą najlepszej jakości elementy z trwałego aluminium. Wszystkie rozwiązania w ofercie wykonane zostały z największą precyzją. Dbałość o szczegóły – najlepsze materiały i przemyślana konstrukcja – ma na celu ogólny komfort i bezpieczeństwo korzystania z komunikacji dachowej.

Bezpieczeństwo Zastosowanie dodatkowego rozwiązania asekuracyjnego w postaci powierzchni antypoślizgowej jest gwarancją stabilnego i pewnego poruszania się po dachu. Ryzyko potencjalnego wypadku zostaje znacząco zminimalizowane.

Szybki i estetyczny montaż Funkcjonalna aluminiowa podstawa zapewnia szczelny montaż z ceramiczną dachówką połaciową. Komplementarność wszystkich elementów umożliwia zachowanie wysokich walorów wizualnych. Znacząco skraca czas ich instalacji na dachu.

W skład systemu wchodzą akcesoria, które można instalować oddzielnie w ramach indywidulanych potrzeb inwestora, jednak najlepszą ochronę i ułatwienie w poruszaniu się po dachu uzyskuje się komponując je w całość i odpowiednio rozplanowując na powierzchni dachu. Odpowiednio dobrane sprawiają, że dach jest w stanie sprostać nawet największym wyzwaniom.

www.creaton.pl

BUDOWA

Profesjonaliści z całej Polski TESTUJĄ NARZĘDZIA MILWAUKEE Coraz więcej polskich profesjonalistów dostrzega korzyści płynące ze stosowania najlepszej jakości narzędzi oraz akumulatorowych rozwiązań, zwłaszcza przy wymagających zadaniach w trudnych warunkach. MILWAUKEE, lider branży narzędzi bezprzewodowych, zorganizowało kolejną edycję MILWAUKEE TOUR – największego cyklu imprez dla entuzjastów narzędzi HEAVY DUTY w naszej części Europy.

i wśród uczestników trasy po Polsce. Energia udaru tej młotowiertarki (2,5 J) idealnie współgra z częstotliwością udaru (do 48 000 ud./min) i wysoką prędkością wiercenia, czyniąc to rozwiązanie bardzo wydajnym. Klienci doceniają również troskę o ich bezpieczeństwo – urządzenie zaopatrzono w system AUTOSTOP™, który automatycznie wyłącza młot w przypadku zaklinowania wiertła w obrabianym materiale.

Kolejnym rozwiązaniem, które zrobiło wrażenie nawet na najbardziej wymagających poszukiwaczach precyzji i wydajności, jest M12™ RAPTOR™. To pierwszy na świecie przecinak do rur na platformie napięciowej 12 V, który jest w stanie ciąć zainstalowane rury, stal nierdzewną, stal niestopową i miedź, od 12 do 28 mm. W 100% wodoodporny obcinak do rur to hit branży hydraulicznej i budowlanej.

Zabawa w rytmie HEAVY DUTY Zespół ekspertów MILWAUKEE zawitał m.in.

Tysiące uczestników

nie, Lublinie, Nowym Sączu, Rzeszowie,

Blisko 6 tysięcy osób wzięło udział w 27

tego rodzaju sprzętu. Producent z Wisconsin

Słupsku, Toruniu, Warszawie i Wrocławiu.

imprezach MILWAUKEE TOUR 2022, zor-

zadbał o to, aby każdy zainteresowany mógł

Amerykański producent stworzył przestrzeń

ganizowanych w 24 polskich miastach.

wypróbować możliwości bezprzewodowego

nie tylko do testowania sprzętu, ale również

MILWAUKEE TOUR to seria wydarzeń na te-

wibratora do betonu. Wielu profesjonali-

do wymiany doświadczeń, skorzystania z po-

renie Polski, Czech, Słowacji, Rumunii i Wę-

stów, którzy nie pracowali wcześniej z tym

rad ekspertów i dobrej zabawy. Do każdego

gier. Łącznie w ramach dwóch edycji w Polsce

rozwiązaniem, zaskoczyła możliwość pracy

miasta zawitała charakterystyczna czerwona

odbyło się prawie 50 wydarzeń, a w całej Eu-

przy użyciu jednej ręki, przy jednoczesnym

ciężarówka MILWAUKEE, wypełniona naj-

ropie blisko 130. Tak duże zainteresowanie

zachowaniu pełnej kontroli nad urządzeniem.

nowszym sprzętem i najpopularniejszymi

uczestników wskazuje na rosnącą popular-

Innym popularnym elektronarzędziem była

rozwiązaniami producenta, a na uczestników

ność rozwiązań opartych na doskonałej jako-

gwoździarka M18 FUEL™. Integruje ona

czekał Thunderbolt Challenge – konkurs na

ści i bezprzewodowych technologiach. Wyda-

trzy innowacyjne technologie MILWAUKEE®

jak najszybsze zbudowanie instalacji z wy-

rzenie to okazja do przetestowania narzędzi

– silnik bezszczotkowy POWERSTATE™,

korzystaniem produktów marki. Rekordzista

w naturalnych warunkach pracy i spotkania

akumulator REDLITHIUM™ oraz inteligentny

stworzył ją w 18 sekund! Dobra wiadomość

z ekspertami marki MILWAUKEE.

sprzęt i oprogramowanie REDLINK PLUS™,

dla tych, którzy nie mieli okazji wziąć udziału

które zapewniają wyjątkową moc, czas pra-

w wydarzeniu: MILWAUKEE TOUR powróci

cy i trwałość. Testowane gwoździarki 16 GA

już we wrześniu bieżącego roku.

Testowane rozwiązania

66

w Białymstoku, Kaliszu, Katowicach, Kut– nie tak łatwo o przestrzeń do przetestowania

Podczas MILWAUKEE TOUR 2022 profesjo-

budziły zainteresowanie szczególnie tych

naliści z branży budowlanej, motoryzacyjnej,

profesjonalistów, którzy zwracają uwagę na

dekarskiej, stolarskiej czy zajmujący się pie-

precyzję i schludność wykończenia.

lęgnacją zieleni testowali zarówno nowości,

Najszybszy w swojej klasie młot udarowy

jak i te najbardziej lubiane przez klientów

– M18 FUEL™ 4­trybowy młot SDS­PLUS

MILWAUKEE produkty.

26 mm z uchwytem FIXTEC™ i ONE­KEY™

Uczestnicy wydarzenia chętnie sięgali po

– to jedno z najpopularniejszych rozwią-

wibrator plecakowy w systemie MX FUEL™

zań MILWAUKEE, zarówno w sklepach, jak

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

www.milwaukeetool.pl www.linkedin.com/company/milwaukee-polska/

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

NAJWYŻSZY

POZIOM USŁUG

SERWISOWYCH DLA PROFESJONALISTÓW

36/48 MIESIĘCY SERWISU POSPRZEDAŻOWEGO W JAKOŚCI PREMIUM*

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

PRIORYTETOWE NAPRAWY W 1 DZIEŃ ROBOCZY DEDYKOWANY ZESPÓŁ WSPARCIA I LINIA TELEFONICZNA BRAK DODATKOWYCH OPŁAT

BUDOWA

MURY SKRĘPOWANE

Buduj z ekspertem

– alternatywa dla konstrukcji szkieletowej Piotr Harassek, ekspert techniczny Stowarzyszenia Producentów Silikatów „Białe murowanie”

W Polsce powstaje rocznie ponad 110 tys. budynków, w tym ponad 90 tys. obiektów mieszkalnych. Zdecydowana większość z nich ma masywne ściany wykonane z materiałów mineralnych.

Do rozwiązań tych zalicza się ściany murowane, monolityczne (żelbetowe) czy z elementów prefabrykowanych. Ze względu na dostępność materiałów oraz łatwość ich stosowania, najpopularniejszym rozwiązaniem pozostają ściany murowane.

Niezależnie od obiektu, w którym się znajdują, przegrody murowane w pewnych okolicznościach wymagają wzmocnienia poprzez zbrojenie lub usztywnienie ich konstrukcji. Jednym z takich rozwiązań jest wykonanie muru skrępowanego.

Co to jest mur skrępowany?

tj. od eksploatacji górniczej. Na tego typu

W efekcie wiele obiektów o wysokości powy-

Mur skrępowany jest to konstrukcja murowa,

obszarach Instytut Techniki Budowlanej (in-

żej czwartej kondygnacji wykonywana jest

której odkształcenia zostały w pionie i po-

strukcja nr 416/2006) zaleca wykonywanie

w technologii szkieletowej, w której ściany

ziomie ograniczone przez przylegającą do

budynków z murami skrępowanymi przy

murowane stanowią jedynie wypełnienie

niego konstrukcję żelbetową lub mur zbrojo-

wykorzystaniu elementów murowych o odpo-

konstrukcji żelbetowej.

ny. Jest to definicja umieszczona w normie

wiedniej nośności, np. silikatowych. Wstrząsy

Pozorną zaletą budynków szkieletowych

EN 1996-1-1 (Eurokod 6), opisującej pro-

tego typu generują duże naprężenia ścinają-

jest krótki czas wznoszenia. Konsekwencją

jektowanie konstrukcji murowanych. Skrępo-

ce w ścianach budynków. W ścianach nie-

jest jednak zwiększone ryzyko występowania

wanie powoduje ograniczenie swobodnych

zbrojonych często powoduje to powstawanie

zarysowań ścian wynikające z braku wystar-

odkształceń muru dzięki czemu znajduje się

ukośnych rys, czasem o znacznej szerokości,

czającego zespolenia szkieletu i murów. Co

on w stanie dwuosiowego ściskania. Inny-

a niekiedy całkowitą utratę nośności muru.

więcej, ściany wypełniające powinno się

mi słowy, siły ściskające oddziałują na mur

Mury skrępowane są znacznie bardziej od-

murować dopiero po wykonaniu całej kon-

zarówno w kierunku pionowym, jak i pozio-

porne na tego typu obciążenia. Elementy krę-

strukcji nośnej, rozpoczynając od najwyższej

mym (zamiast sił ściskających i rozciągają-

pujące przenoszą siły rozciągające, usztyw-

kondygnacji. W praktyce oznaczałoby to jed-

cych). Jest to stan, w którym mur wykazuje

niając mur, który przenosi ściskanie (rys. 1).

nak znaczne wydłużenie czasu wznoszenia

największą nośność. Jednocześnie zminima-

Jednocześnie mury skrępowane znajdują

lizowanie oddziaływania sił rozciągających

inne zastosowanie. W budownictwie wielo-

Mury skrępowane stanowią skuteczną al-

znacznie zmniejsza ryzyko powstania zary-

rodzinnym przyjęło się stosować murowane

ternatywę wobec konstrukcji szkieletowych.

sowań.

ściany silikatowe ze względu na ich bardzo

Dzięki ograniczeniu odkształceń ściany tego

dobrą izolacyjność akustyczną. Liczba możli-

typu wykazują się wyższą wytrzymałością na

wych do wykonania kondygnacji jest jednak

ściskanie nawet o 60% w stosunku do muru

ograniczona przez nośność (w szczególności

niezbrojonego. Pozwala to projektantom

smukłość) ścian murowanych niezbrojonych.

i wykonawcom na wznoszenie wielokondy-

Kiedy zastosować mur skrępowany?

Wyróżnić można kilka przypadków, kiedy

całego obiektu.

zastosowanie murów skrępowanych ma zasadniczy sens. W Europie mury skrępowane wykonywane są przede wszystkim na obszarach poddanych oddziaływaniom sejsmicznym. W części krajów europejskich wynika to wprost z obowiązujących tam przepisów i norm, które nakładają obowiązek wznoszenia ścian zbrojonych i dodatkowo usztywnionych. W Polsce jest to częściej zagrożenie wynikające ze wstrząsów parasejsmicznych,

68

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Rys. 1. Schemat przenoszenia obciążeń ścinających w murach: a – niezbrojonych, b – skrępowanych

www.ekspertbudowlany.pl

BUDOWA

Rys. 2. Zespolenie elementów żelbetowych (krępujących) i murowych w murach skrępowanych za pomocą: a – pozostawionych strzępi, b – łączników mechanicznych, c – zbrojenia spoin wspornych

betowych trzpieni, w murze pozostawia się strzępia (które wypełnia się betonem wraz ze zbrojonym rdzeniem) lub wpuszczenie zbrojenia spoin wspornych (poziomych) muru w miejsce wykonania trzpieni. W ten sposób zapewnia się wymagane zespolenie muru i elementów krępujących (rys. 2).

Dlaczego warto wznosić budynki w konstrukcji muru skrępowanego?

Praktyka oraz badania nad właściwościami murów skrępowanych udowodniły, że konstrukcja tego rodzaju może sprawdzić się w sytuacjach wymagających podwyższonej odporności na odkształcenia i obciążenia.

Zgodnie z wynikami badań murów zbrojognacyjnych obiektów w technologii murowej,

nych, w tym wykonanych w Polsce na Poli-

osiągają bardzo dużą nośność. Jednocześnie

bez wykonywania osobnego żelbetowego

technice Śląskiej, mury skrępowane wykazu-

elementy silikatowe charakteryzują się dobrą

szkieletu.

ją się od 30 do nawet 60% wyższą nośnością

współpracą z żelbetem ze względu na po-

w porównaniu do klasycznej konstrukcji mu-

dobną odkształcalność pod wpływem zmian

rowej. Zwiększenie nośności zależy przy tym

wilgotności czy temperatury. Dzięki temu sili-

od typu elementów murowych, geometrii

katowe mury skrępowane wykazują się dużą

Aby mury skrępowane osiągnęły odpowied-

muru (występowania w nim otworów) oraz

odpornością również na zmienne warunki

nią wytrzymałość, niezbędne jest ich prawi-

rodzaju elementów murowych. Występowa-

atmosferyczne. Co ważne, silikaty oferują

dłowe wykonanie. Należy przede wszystkim

nie skrępowania ogranicza również wielkość

wysoką izolacyjność akustyczną oraz charak-

zapewnić odpowiednią współpracę muru

ewentualnych rys.

teryzują się dużą bezwładnością termiczną.

Jak prawidłowo wykonać mur skrępowany?

z żelbetem. W pierwszej kolejności wznosi

Materiałem, który bardzo dobrze spraw-

się konstrukcję murową, w której pozostawia

dza się w murach skrępowanych są wy-

się przestrzeń na wykonanie żelbetowych

roby wapienno-piaskowe. Dzięki wysokiej

Ilustracje: „Mury skrępowane z elementów silikatowych”,

rdzeni. Jednocześnie, przed wykonaniem żel-

wytrzymałości silikatowe mury skrępowane

Ł. Drobiec, wyd. Stowarzyszenie „Białe murowanie”, Warszawa 2020

Obie te właściwości są bardzo istotne w późniejszym użytkowaniu budynku.

promocja

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

69

BUDOWA

TYNKI RENOWACYJNE

Buduj z ekspertem

właściwości, zakres stosowania, sposoby aplikacji

Tekst i ilustracje: mgr inż. Maciej Rokiel

Stosując tynki renowacyjnie, trzeba mieć na uwadze szczególne właściwości tych produktów oraz specyfikę ich aplikacji.

P

wania powierzchni,

»»tynk

podkładowy

magazynujący

sole

(w praktyce stosuje się jeden rodzaj tynku ierwsze próby renowacji zawilgoco-

cja WTA „Merkblatt 2-2-91 Sanierputzsyste-

dedykowany zarówno do wyrównywania

nych i zasolonych murów zaczęły się

me”, która, uwzględniając zaistniały postęp

powierzchni, jak i przy wysokim stopniu zasolenia),

w latach 60. ubiegłego stulecia. Za-

i rozwój wiedzy, zastąpiła instrukcję z roku

proponowano i zastosowano szczelne i bar-

1985, modyfikując jej niektóre wymagania,

dzo mocne tynki cementowe. W sprzyjają-

a także precyzując pewne kryteria wymagań

cych okolicznościach jedynym skutkiem było

i badań. W 1999 roku ukazała się instruk-

znaczne zawilgocenie ścian powyżej warstwy

cja WTA „Merkblatt 2-6-99 Ergaenzungen

tynku i pojawienie się tam wykwitów sol-

zum Merkblatt 2-2-91 Sanierputzsysteme”,

W praktyce nie stosuje się (lub jest to bar-

nych. Inny rodzaj tynku zastosowano w roku

będąca uzupełnieniem do wytycznych z roku

dzo rzadkie) specjalnych preparatów prze-

1964. Była to kombinacja szczelnego tynku

1991 wynikającym z praktycznych doświad-

kształcających sole rozpuszczalne w trudno

podkładowego i porowatego tynku wierzch-

czeń w zastosowaniu tynków renowacyjnych.

rozpuszczalne. Już instrukcja WTA z 2004

niego. Tę porowatość próbowano osiągnąć

Swego rodzaju kamieniem milowym była in-

roku nie zalecała stosowania tego typu

na różne sposoby, np. stosując lekkie wy-

strukcja WTA „2-9-04 Sanierputzsysteme”,

preparatów (są szkodliwe dla zdrowia i nie

pełniacze z perlitu. Rozwiązanie to także nie

porządkująca i precyzująca wiele zagad-

można nimi skutecznie zneutralizować azo­

sprawdziło się z kilku powodów. Jeżeli war-

nień. Obecnie obowiązująca instrukcja WTA

tanów).

stwa tynku podkładowego była zbyt cienka,

„2-9-20/D Sanierputzsysteme” [1] zastępuje

Istotą tynku renowacyjnego jest specy­

wilgoć wychodziła na powierzchnię wyprawy

poprzednią, ponadto uwzględnia najnowszy

ficzny sposób jego zachowania się. Na sku­

tynkarskiej, zwłaszcza że tynk nie był zhydro-

stan wiedzy, dodatkowo precyzuje i ujednoli-

tek swych właściwości tynk wchłania wilgoć

fobizowany (należy pamiętać, że ówczesne

ca pewne zagadnienia.

znajdującą się w murze, oddaje ją do oto­

»»tynk renowacyjny oraz uzupełniające:

»»szpachlę wygładzającą, »»farby do wymalowań.

zaprawy tynkarskie wykonywane były bezpo-

Podstawową cechą cytowanych wyżej in-

czenia pod postacią pary wodnej, jednocze­

średnio na budowie). Niemożliwa do jedno-

strukcji jest określenie parametrów i wyma-

śnie magazynując w sobie, w postaci skry­

znacznego określenia ilość wody zarobowej

gań, które musi spełniać system tynków (nie

stalizowanej, szkodliwe sole. Nie dopuszcza

(znaczący wpływ na jej ilość miał także ro-

tynk), aby można go było nazwać renowa-

natomiast do powstawania wykwitów na po­

dzaj stosowanych wypełniaczy i ich stopień

cyjnym WTA. Pozwala to obiektywnie ocenić

wierzchni dzięki przesuwaniu strefy odparo­

rozdrobnienia) powodowała, że tynk wierzch-

skuteczność systemu, bez opierania się wy-

wania do wnętrza tynku. Sole krystalizują

ni zarabiano na gęstą konsystencję, czego

łącznie na nierzadko trudnych do sprawdze-

się w porach tynku renowacyjnego, nie po­

skutkiem były późniejsze rysy skurczowe na

nia reklamowych informacjach. Jest to o tyle

wodując widocznych uszkodzeń. Takie dzia­

powierzchni tynku. Nie potrafiono ówcześnie

istotne, że obowiązująca aktualnie norma

łanie trwa do momentu zapełnienia porów

odpowiedzieć na podstawowe pytanie, jakie

PN-EN 998-1 [2] zawiera także wymagania

przez kryształy soli, przy czym przeciętną

tynki można stosować w celu renowacji i ja-

dotyczące tynków renowacyjnych. Przy reno-

trwałość tynku renowacyjnego szacuje się

kie wymagania muszą one spełniać.

wacji zawilgoconych i zasolonych ścian jest

na 20–30 lat, co w porównaniu z tradycyj­

istotne, żeby stosować nie pojedynczy tynk

nymi tynkami jest okresem nieporównywal­

renowacyjny, lecz system tynków renowa-

nie dłuższym.

Jakie warunki muszą spełniać tynki renowacyjne?

cyjnych, którego składniki cechują się odpo-

Hydrofobowość utrudnia higroskopijny po-

Na podstawie tych doświadczeń oraz analiz

wiednimi parametrami i są ze sobą kompaty-

bór wilgoci zarówno z podłoża, jak i z powie-

zostały określone warunki, które muszą speł-

bilne, czego nie uwzględnia norma [2].

trza. Niski współczynnik sprężystości w po-

niać tynki renowacyjne. Po raz pierwszy wyszczególniono je w wytycznych „Die bauphysikalischen und technischen Anforderungen

70

»»obrzutkę, »»tynk podkładowy stosowany do wyrówny-

Czym cechują się tynki renowacyjne?

łączeniu z relatywnie niską wytrzymałością zmniejsza ryzyko powstawania rys w tynku.

Aby wymusić na wilgoci znajdującej się

an Sanierputze”. Wytyczne te stawiały tego

Tynki renowacyjne cechują się wysoką po-

w murze taki sposób zachowania się i jedno-

typu tynkom wymagania dotyczące: zawar-

rowatością,

(paroprzepusz-

cześnie pełnić funkcję „podręcznego maga-

tości porów w świeżej zaprawie, współczyn-

czalnością) oraz znacznie zredukowaną na-

zynu soli”, tynk renowacyjny musi charakte-

nika oporu dyfuzyjnego μ oraz wysokości

siąkliwością kapilarną. W systemie tynków

ryzować się ściśle określonymi parametrami,

kapilarnego podciągania wilgoci w warstwie

renowacyjnych możemy wyróżnić składniki

być wbudowany i eksploatowany w określo-

tynku. Kolejnym normatywem była instruk-

podstawowe:

ny sposób.

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

dyfuzyjnością

www.ekspertbudowlany.pl

BUDOWA Zakres i sposób stosowania

System tynków renowacyjnych najczęściej

(fot. 2). Powierzchnię oczyścić mechanicz-

I tu dochodzimy do sedna problemu. System

stosuje się na ścianach i sklepieniach z ce-

nie, gruz usunąć z terenu budowy. Nie wolno

tynków renowacyjnych nie jest złotym środ-

gieł oraz cegieł i kamieni wymurowanych na

przy tym dopuszczać do kontaktu skutego,

kiem na problemy związane z zasoleniem

tradycyjnych zaprawach na spoiwie cemen-

zasolonego gruzu ze zdrowymi elementa-

i zawilgoceniem murów, a jego zastosowanie

towym/lub wapiennym. Mogą być także sto-

mi budynku. Te wymogi są ściśle związane

musi być ściśle określone na podstawie ba-

sowane na ścianach z pustaków ceramicz-

z rozkładem wilgoci i zasolenia w przekroju.

dań stanu konkretnego obiektu.

nych, betonowych pustaków i bloczków oraz

Największe stężenie soli znajduje się zawsze

na podłożach z betonu.

w strefie wysychania, dlatego wykucie spoin

Dobór składników systemu nie może być przypadkowy, technologia i rodzaj zastoso-

usuwa najbardziej zasolone warstwy zapra-

Jak nakładać tynki renowacyjne – etapy prac

wanych materiałów muszą być szczegółowo opisane w dokumentacji, materiały muszą

wy, znacznie zmniejszając obciążenie solami systemu tynków renowacyjnych. Z kolei wy-

zawsze stanowić system jednego producen-

Trzeba wymienić trzy podstawowe etapy

móg usunięcia ww. warstw powyżej widocz-

ta; dotyczy to obrzutki, tynków podkłado-

poprawnej aplikacji systemów tynków reno-

nej linii zasolenia i/lub zawilgocenia wynika

wych, tynku renowacyjnego oraz szpachli.

wacyjnych: przygotowanie podłoża; przygo-

z faktu, że zawilgocenie w głębi muru jest

Oznacza to, że wykonawca nie może przyjąć

towanie i nałożenie zapraw tynkarskich; wy-

zwykle wyższe niż na jego powierzchni (mur

tych składników dowolnie, tak samo ściśle

konanie warstw wykończeniowych.

może być powierzchniowo suchy, a w prze-

określony jest układ warstw i ich grubości,

Stare, zniszczone i zasolone tynki należy

kroju mokry). Im grubszy mur, tym różnica

które bezpośrednio zależą od przyjętej kon-

skuć do wysokości około 80 cm powyżej

w wilgotności może być większa. Oczywiście

cepcji renowacji oraz poziomu zawilgocenia

najwyższej widocznej linii zasolenia i/lub

zależy to także od przyczyn zawilgocenia,

i zasolenia przegrody, badanych na etapie

zawilgocenia. Trzeba usunąć luźne i niezwią-

dlatego tak istotna jest diagnostyka.

diagnostyki budynku.

zane cząstki, zmurszałą zaprawę i fragmenty

Poprawne wykonanie systemu wymaga

Grubość warstw systemu tynków dobiera

muru. Wykuć lub wydrapać skorodowaną

zapewnienia odpowiedniej przyczepności do

się dla konkretnego stopnia zasolenia. Stop-

zaprawę ze spoin na głębokość około 2 cm

podłoża. Do tego celu służy obrzutka, peł-

nie zasolenia oraz minimalne grubości warstw systemu tynków (obrzutki, tynku podkładowego i tynku renowacyjnego) podano w ta­ belach.

Tabela 1. Stopień zasolenia przy badaniu powierzchni murów (na głębokości do 2 cm) nieosłoniętych przez długi czas [1] Ilość soli (w odniesieniu do masy suchej próbki) Siarczany

< 0,5

0,5–1,5

> 1,5

Proszę popatrzeć na fot. 1. Pokazuje ono za-

Chlorki

< 0,2

0,2–0,5

> 0,5

solone, zdegradowane podłoże, gdzie stęże-

Azotany

< 0,1

0,1–0,3

> 0,1

nie soli przekraczało kilka razy kryterium dla

Rozpuszczalne aniony*)

< 0,5

0,5–1,5

> 1,5

wysokiego stopnia zasolenia. Z drugiej strony

Ilość soli łącznie**)

0,75

0,75–2,25

> 2,25

brak widocznych wysoleń nie determinuje

Stopień zasolenia

niski

średni

wysoki

Badanie zasolenia to podstawowy wymóg.

braku zasolenia podłoża.

*)

Podstawowym błędem jest traktowanie systemu tynków renowacyjnych „przez analogię” do tynków tradycyjnych. Jest to nie po-

łącznie suma siarczanów, azotanów i chlorków, określona przez specyficzną przewodność roztworu, wpływ mają także nieanalizowane jony.

**)

Tabela 2. Stopień zasolenia przy badaniu powierzchni murów (na głębokości do 2 cm) bezpośrednio po odsłonięciu [1] Ilość soli (w odniesieniu do masy suchej próbki) Siarczany

< 0,1

0,1–05

> 0,5

Chlorki

< 0,05

0,05–0,2

> 0,2

Azotany

< 0,03

0,03–0,1

> 0,1

Rozpuszczalne

Fot. 1. Ekstremalnie zasolone podłoże (stężenie soli przekracza kilka razy kryterium dla wysokiego stopnia zasolenia)

< 0,1

0,1–0,5

> 0,5

Ilość soli łącznie**)

< 0,15

0,15–0,75

> 0,75

Stopień zasolenia

niski

średni

wysoki

*)

łącznie suma siarczanów, azotanów i chlorków, **) określona przez specyficzną przewodność roztworu, wpływ mają także nieanalizowane jony.

Tabela 3. Układ warstw systemu tynków renowacyjnych w zależności od stopnia zasolenia [1]

jedynczy tynk, ale w zasadzie system tynków renowacyjnych, cechujących się zupełnie innymi właściwościami niż tradycyjne tynki.

aniony*)

Stopień zasolenia Niski

Dlatego stosuje się je w strefach zasoleń i/ lub zawilgoceń nie miejscowo, lecz na wydzielonej, najlepiej architektonicznie, strefie, w której znajdują się uszkodzenia ścian

Średni do wysokiego

(np. na cokołach lub ścianach na wysokość pierwszej kondygnacji, na ścianach piwnic od strony pomieszczeń itp.).

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Układ warstw

Grubość [mm]

obrzutka

≤5

tynk renowacyjny

≥ 20

obrzutka

≤5

tynk renowacyjny

≥ 10–20

tynk renowacyjny

≥ 10–20

obrzutka

≤5

tynk podkładowy

≥ 10

tynk renowacyjny

≥ 15

71

BUDOWA w osobnym przejściu, albo tynk podkładowy

produktów. Jest to o tyle istotne, że złe zaro-

stosowany przy wysokim stopniu zasolenia.

bienie mieszanki skutkuje jej mniejszą poro-

Można do tego celu zastosować także wła-

watością, co przekłada się bezpośrednio na

ściwy tynk renowacyjny. Tego ostatniego nie

zmniejszenie trwałości tynku renowacyjnego.

wolno jednak stosować do tego celu, gdy

Niebezpieczne może być także zbyt duże na-

pierwszą warstwą systemu (oprócz obrzutki)

powietrzenie. Dlatego niezbędne jest zawsze

jest tynk podkładowy stosowany przy wy-

sprawdzenie napowietrzenia świeżej zapra-

sokim stopniu zasolenia). Czynność ta jest

wy. Można to zrobić, ważąc określoną obję-

bardzo ważna, nakładanie systemu warstwa-

tość świeżo zarobionej zaprawy tynkarskiej

mi o zmiennej grubości (niebezpieczne są

nałożonej np. do jednolitrowego słoika, lub

zwłaszcza skokowe zmiany grubości) prowa-

bardziej profesjonalnie, za pomocą specjal-

dzi do zarysowań i spękań. Tynk stosowany

nego aparatu pozwalającego na oznaczenie

do wyrównywania powierzchni przed aplikaFot. 2. Zdjęcie pokazuje w dobitny sposób, dlaczego należy usuwać ok. 2 cm zaprawy spoinującej przed aplikacją tynków renowacyjnych

ny. Za czas sezonowania przyjmuje się zwykle 1 mm na dobę.

niąca w praktyce funkcję warstwy sczepnej.

Tynk wyrównawczy nie zawsze może peł-

Jeżeli jest wykonywana jako całopowierzch-

nić funkcję dodatkowej warstwy magazynu-

niowa, należy do tego celu stosować tylko za-

jącej sole przy dużym stopniu zasolenia (tzw.

prawę zalecaną przez producenta. Jej grubość

tynk podkładowy). Skoro wytyczne WTA

nie może przekraczać 5 mm. Znacznie czę-

wprowadziły rozróżnienie między tynkiem

ściej obrzutkę wykonuje się jako półkryjącą

podkładowym stosowanym przy wysokim

(fot. 3). Musi ona pokrywać maksimum 50%

poziomie zasolenia a tynkiem podkładowym

powierzchni ściany i być nałożona w sposób

stosowanym w celu wyrównania powierzchni

jak najbardziej jednorodny (w postaci półkry-

pod system tynków, traktując jednocześnie

jącego szprycu), nie może też wypełniać spo-

tynk wyrównawczy jako składnik systemu, to

in. Funkcją obrzutki jest zapewnienie odpo-

oznacza, że nie wolno stosować tradycyjne-

wiedniej przyczepności do podłoża. Jej brak

go tynku do wyrównywania podłoża, nawet

prowadzi zwykle do odspajania się pierwszej

jeżeli doda się do niego różnego rodzaju do-

warstwy systemu od podłoża.

datki porotwórcze.

Tynk

podkładowy

magazynujący

a

b

Fot. 4. Przykładowe uszorstnienie powierzchni tynku podkładowego (a) oraz właściwego renowacyjnego (b), nakładanego dwuwarstwowo

jest

zawartości porów w świeżej zaprawie. Oba

jest zazwyczaj nierówne, z większymi lub

specjalnym tynkiem o szczególnie wysokiej

te parametry (gęstość objętościową świe-

mniejszymi miejscowymi ubytkami. Nałoże-

porowatości, stosowanym jako dodatko-

żej zaprawy i/lub zawartość porów w świe-

nie tynku renowacyjnego na nierównym pod-

wy „magazyn soli” przy średnim i wysokim

żej zaprawie) podają producenci w kartach

łożu spowodowałoby duże wahania w jego

stopniu zasolenia. Przejmuje on sole, tak

technicznych. Badanie takie powinno być

grubości. Aby tego uniknąć, stosuje się tzw.

że ich krystalizacja nie następuje w murze.

wykonane dla tynków podkładowych oraz

podkładowy tynk wyrównawczy, nakładany

Tynk ten nakłada się na obrzutkę warstwą

właściwego tynku renowacyjnego.

Podłoże przygotowanej do aplikacji ściany

a

b

Fot. 3. Obrzutka półkryjąca wykonana poprawnie (a) i błędnie (b)

72

cją kolejnych warstw musi być wysezonowa-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

o grubości minimum 1 cm. Wierzchnią

Tynki renowacyjne (zarówno podkłado-

warstwę tynku podkładowego należy pozo-

wy, jak i właściwy renowacyjny) mogą być

stawić szorstką (chropowatą), zapewnia to

nakładane zarówno ręcznie (jak tradycyjne

przyczepność następnych warstw systemu

tynki), jak i mechanicznie. Rodzaje agrega-

(fot. 4). W analogiczny sposób należy przy-

tów tynkarskich i inne wymagania określa

gotować powierzchnię tynku wyrównującego

producent. Jeżeli właściwy tynk renowacyjny

nierówności podłoża. Czas schnięcia określa

występuje w parze z tynkiem podkładowym,

producent, jednak najczęściej przyjmuje się

minimalna grubość jego warstwy wynosi

1 mm na dobę. Tynk podkładowy nie musi

1,5 cm, w każdym innym przypadku łączna

mieć właściwości hydrofobowych, nie może

grubość warstwy nie może być mniejsza niż

więc być stosowany jako warstwa wierzchnia

2 cm. Skutek nałożenia tynku renowacyjnego

(nawet pod malowanie).

w warstwie grubości 1 cm pokazuje fot. 5.

Właściwy tynk renowacyjny to podstawo-

Nakładając tynk renowacyjny warstwami

wy element systemu. W chwili obecnej na

w jednym przejściu, nakładamy zawsze nie

rynku dostępnych jest wiele tynków renowa-

mniej niż 1 cm. Przy nakładaniu powierzchni

cyjnych różnych producentów, różniących

tynku nie wolno wygładzać (można ją jedynie

się właściwościami, jednak przy zachowaniu

delikatnie zatrzeć), aby nie zamknąć porów

wymogów WTA. Bardzo istotne jest właściwe

i nie zmienić dyfuzyjności. Jest to general-

przygotowanie zaprawy tynkarskiej. Trzeba

nie jeden z najczęściej popełnianych błędów.

przy tym przestrzegać wytycznych producen-

Delikatne zatarcie zapobiega ponadto po-

ta, które znajdują się w kartach technicznych

wstawaniu rys skurczowych. Natomiast silne

www.ekspertbudowlany.pl

Hotel Herbal we Wrocławiu, fot. R.M. Sołdek

KEIM POROSAN TYNKI RENOWACYJNE Z CERTYFIKATEM WTA Elewacje i wnętrza hotelu Herbal we Wrocławiu, dawnego klasztoru franciszkanów to doskonały przykład wykorzystania kompleksowej palety materiałów mineralnych KEIM: systemu tynków renowacyjnych z certyfikatem WTA, tynków i szpachlówek wapiennych NHL oraz farb krzemianowych i zolowo-krzemianowych.

KEIM. FARBY NA ZAWSZE. www.keim.pl

BUDOWA zacieranie „na gładko” prowadzi do koncen-

technologicznie możliwe (natychmiast po do-

jeżeli wykonawca udziela gwarancji na wy-

tracji spoiwa na powierzchni tynku i powsta-

statecznym stwardnieniu obrzutki).

konane roboty renowacyjne, w jego interesie

Niedopuszczalne jest stosowanie jakich-

jest wpisanie w warunki gwarancji szczegó-

Nie zawsze, ze względu np. na uziarnienie

kolwiek materiałów na bazie gipsu na po-

łów dotyczących możliwych do zastosowania

kruszywa, udaje się uzyskać wymaganą gład-

wierzchniach otynkowanych lub stykających

warstw wykończeniowych. Podobny efekt

kość powierzchni właściwego tynku renowa-

się z tynkiem renowacyjnym. Obsadzenia

(uszkodzenie i odparzenie tynków) może wy-

cyjnego. Należy wtedy stosować specjalne

gniazdek, włączników, kratek wentylacyj-

wołać nie tylko obłożenie powierzchni tynku

szpachle przeznaczone do wygładzania po-

nych, mocowania przewodów itp. można wy-

płytkami ceramicznymi, ale i przyklejenie

wierzchni właściwego tynku renowacyjnego.

konywać tylko za pomocą szybkowiążących

tapet.

Nie mogą one ograniczać paroprzepuszczal-

zapraw na bazie cementu.

wania rys.

ności właściwego tynku renowacyjnego i nie

Nałożony tynk należy chronić przed zbyt

stosuje się przy obciążeniu kapilarnie pod-

mogą być od niego mocniejsze. Wyżej wspo-

szybkim schnięciem czy przesuszeniem. Pod

ciągania wilgocią oraz wilgocią higroskopij-

mniane gładzie wchodzą najczęściej w skład

tym względem tynki renowacyjne zachowują

ną, najczęściej jako tzw. środki flankujące po

systemu konkretnego producenta. Oczywi-

się tak, jak zwykłe tynki. Podobny jest też,

wykonaniu wtórnych izolacji. Pozwalają one

ście stosowanie gładzi nie jest obligatoryjne,

choć bardziej rozłożony w czasie, proces

na uzyskanie suchej powierzchni ściany, o ile

powierzchnia tynku może być pokryta bezpo-

wiązania. Jeżeli zachodzi konieczność, tynk

warunki cieplno-wilgotnościowe pozwoliły

średnio odpowiednią farbą. Na powierzchnię

można zazbroić, np. siatką Rabitza (ale od-

na wyschnięcie samego tynku. A krytyczne

tynków renowacyjnych nie wolno nakładać

porną na korozję).

warunki cieplno-wilgotnościowe występują

materiałów o niskiej paroprzepuszczalności (np. szpachli cementowych).

Prowadząc prace wewnątrz budynków,

przede wszystkim podczas renowacji po-

szczególnie w pomieszczeniach o podwyż-

mieszczeń piwnicznych, choć nie musi to być regułą.

Szpachla pełni jeszcze jedną istotną funk-

szonej wilgotności (np. piwnicach), należy

cję, zwłaszcza gdy na jednej wydzielonej ar-

zadbać o odpowiednią wentylację. Zanie-

chitektonicznie powierzchni mamy nowy tynk

dbanie tego prowadzi w konsekwencji do

renowacyjny oraz, w górnej części ściany,

zaburzeń wiązania tynku. Zaobserwowano,

stary, tradycyjny tynk. Inna jest wierzchnia

że tynk wiązał, natomiast nie wysychał do

faktura istniejącego tynku, inna też będzie

końca. Tynk nie nabierał zatem właściwo-

faktura tynku renowacyjnego. Pozostawienie

ści hydrofobowych, co prowadziło nawet do

dwóch różnych powierzchni bez przeszpa-

krystalizacji soli na powierzchni tynku i po-

chlowania i pomalowania ich odpowiednią

rażenia biologicznego. Nie świadczy to oczy-

farbą spowoduje widoczną różnicę, zaburza-

wiście o nieskuteczności tynku, przyczyn ta-

jącą efekt estetyczny. Szpachla umożliwia

kiego stanu rzeczy szukać trzeba raczej gdzie

ujednolicenie powierzchni elewacyjnej tak,

indziej. Aby uniknąć opisanych wyżej zja-

że po wykonaniu wymalowań otrzymujemy

wisk, należy zapewnić tynkowi odpowiednie

Błędem jest także traktowanie tynków

jednorodny wygląd elewacji.

warunki wiązania i twardnienia, np. przez

renowacyjnych jako izolacji przeciwwilgo-

poprawienie wentylacji, tak aby względna

ciowej i przeciwwodnej. Tynk renowacyj-

wilgotność powietrza nie przekraczała 70%.

ny z samego założenia nie jest materiałem

Szkodliwe czy wręcz niebezpieczne może

szczelnym, nie może być zatem stosowany

być zastosowanie tynków renowacyjnych

w gruncie, a nawet nie powinien stykać się

w bezpośrednim sąsiedztwie polichromii czy

z gruntem. Należy pozostawić tam szczelinę.

elementów dekoracyjnych wykonanych z po-

Jest to, wbrew pozorom, dość poważny i ba-

rowatych materiałów.

gatelizowany problem, prowadzący czasami

Fot. 5. Skutek nałożenia tynku renowacyjnego w warstwie grubości 1 cm

Bardzo istotne są odpowiednie przerwy

74

Trzeba pamiętać, że tynki renowacyjne

Fot. 6. System tynków renowacyjnych nie może stykać się z gruntem

Kwestia wykonania wymalowań zwykle

do zniszczeń nałożonych na właściwy tynk

nie stanowi problemu w momencie wyko-

renowacyjny gładzi i/lub powłok malarskich

nywania tynków renowacyjnych, lecz po

(fot. 6).

kilku latach, przy odnawianiu powierzchni.

Specyficzne właściwości tynków renowacyj-

Literatura

technologiczne. Przy nakładaniu tynków re-

nych (dyfuzyjność) wymagają stosowania

1. WTA, „Merkblatt 2-9-20/D Sanierputzsysteme”.

nowacyjnych (podkładowego, właściwego)

tylko i wyłącznie paroprzepuszczalnych farb

w kilku warstwach, kolejną można nakładać

wapiennych (tego typu farby nie mogą być

dopiero po wyschnięciu i wysezonowaniu

jednak stosowane bezkrytycznie), krzemia-

2. PN-EN 998-1:2016-12, „Wymagania dotyczące zaprawy do murów – Część 1: Zaprawa do tynkowania zewnętrznego i wewnętrznego”.

poprzedniej. Szybkość schnięcia przyjmuje

nowych lub silikonowych. Rodzaj farby po-

się następująco: 1 mm grubości na 1 dzień

dany jest w technologii robót, dlatego rzadko

(w normalnych warunkach – +20°C i wil-

zdarza się na tym etapie zastosowanie nieod-

gotność względna powietrza 60%). Dotyczy

powiednich farb. Co innego np. w przypadku

to przerwy technologicznej pomiędzy każdą

remontu pomieszczeń. Należy podkreślić, że

warstwą nakładanego systemu. Natomiast

zastosowanie farb o zbyt dużym oporze dy-

po nałożeniu półkryjacej obrzutki dalsze pra-

fuzyjnym spowoduje odparzenia i odpadanie

ce należy wykonywać tak szybko, jak to jest

nie tylko wymalowań, ale i tynków. Dlatego,

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

3. WTA „Merkblatt 4-5-99 Beurteilung von Mauerwerk. Mauerwerkdiagnostik“.

4. WTA „Merkblatt 4-11-02 Messung der Feuchte von mineralischem Baustoffen“.

5. M. Rokiel, „Poradnik Hydroizolacje w budownictwie”, wyd. III, Grupa MEDIUM, Warszawa 2019.

6. M. Rokiel, „Renowacje obiektów budowlanych.

Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót”, wyd. II, Grupa MEDIUM, Warszawa 2019.

DO ŚCIĄGNIĘCIA

bezpłatne e-booki N O W E

W Y D A N I A

P O R A D N I K Ó W

wejdź na

BUDOWA

Uszczelnianie rys i złączy metodą iniekcji dr inż. Bartłomiej Monczyński

fazie wiązania (gdy beton jest plastyczny), jak również w późniejszym

Główną i bardzo często występującą przyczyną uszkodzenia budynków jest wnikanie wody i wilgoci w elementy stykające się z gruntem.

okresie twardnienia i długotrwałego wysychania. Do zarysowania betonu może zatem dojść na skutek zmian objętościowych twardniejącego betonu lub też w efekcie jego korozji – zazwyczaj mrozowej, siarczanowej lub wewnętrznej (związanej z reakcją alkaliów zawartych w cemencie z kruszywem). Do zarysowania konstrukcji betono-

W

wych, żelbetowych i murowych może dochodzić ponadto na skutek celu prawidłowego zabezpieczenia istniejących budyn-

oddziaływań szczególnych (rys. 1), takich jak naprężenia termiczne

ków przed destrukcyjnym działaniem wody i wilgoci

(wynikające z cyklicznych zmian temperatury), przeciążenia (prze-

wykonuje się tzw. hydroizolacje wtórne. Mogą one mieć

kroczenia nośności), nierównomierne osiadanie budynku lub obciążenia dynamiczne. Inną ich przyczyną mogą być błędy projektowe

postać hydroizolacji:

»»pionowych,

wykonywanych od zewnątrz [1], od wewnątrz [2]

(np. zbyt mała ilość zbrojenia) i/lub wykonawcze (np. nieprawidłowe

lub metodą iniekcji kurtynowych i strukturalnych [3],

wykonanie spoin dylatacyjnych) [6–8].

chanicznymi [5].

odnosząc się do oceny użyteczności środka iniekcyjnego oraz speł-

»»poziomych, wykonywanych metodą iniekcji [4] lub metodami me-

Norma europejska PN-EN 1504-5 [10] klasyfikuje rysy w betonie,

Wymienionym powyżej rozwiązaniom częstokroć towarzyszy ko-

nienia zakładanych funkcji [7]. Jako kryteria klasyfikacji rys norma

nieczność uszczelnienia – szczególnie (choć nie tylko) w przypadku

podaje stopień zawilgocenia (ilość wody w rysie lub wody wypływa-

występowania obciążenia wodą napierającą – rys, pęknięć, niedo-

jącej z rysy) oraz szerokość rysy (mierzoną na niepoddawanej obrób-

skonałości oraz złączy występujących w konstrukcjach wykonanych

ce mechanicznej powierzchni betonu). Z uwagi na obecność wody

z betonu, żelbetu lub muru (fot.).

lub wilgoci rozróżnia się rysy suche, wilgotne, mokre oraz z przepły-

Rysa stanowi przerwę w ciągłości materiału, występującą w części

wem wody (tabela 1). Kategorie szerokości rys związane są ściśle

poprzecznego przekroju elementu budynku (przegrody). Skośna rysa

z iniektowalnością środków iniekcyjnych, czyli zdolnością do wnika-

występująca w całym przekroju poprzecznym elementu określana jest

nia w rysę, i określają minimalną szerokość rysy, do której można

jako pęknięcie [6]. Rysy w betonie mogą powstawać w początkowej

zainiektować wyrób. Kategoria szerokości określana jest przez liczbę (1, 2, 3, 5 lub 8) oznaczającą szerokość rysy, wyrażoną w dziesiątych części milimetra (0,1 mm, 0,2 mm itd.).

Rysy ruchome definiowane są jako rysy, których szerokość zmienia się w funkcji czasu (w ciągu doby i sezonowo) oraz oddziaływań na konstrukcję. Oddziaływania na konstrukcję mogą być wywoływane przez oddziaływania mechaniczne (np. ruch drogowy) lub inne oddziaływania fizyczne (np. ekspozycja na promieniowanie słoneczne, zmiany temperatury powietrza).

Cele, jakie można osiągnąć, wykonując naprawę poprzez iniekcję uszkodzonej konstrukcji, określono w normie europejskiej PN-EN 1504-9 [11], w zasadach nr 1 oraz nr 4 dotyczących ochrony i naprawy konstrukcji. Zasada nr 1 (IP – protection against ingress) mówi o ochronie przed wnikaniem i zabezpieczeniu przed wodą po-

Fot. Wnikanie wody przez rysę w konstrukcji żelbetowej

Fot. autor

przez wypełnienie rys. Zasada nr 4 (SS – structural strengthening)

Zaprawa

Kruszywo

Strefa powstawania rys

Rys. 1. Propagacja pęknięć w betonie, powstających na skutek oddziaływań szczególnych

76

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

w

wc

Rys. [9]

BUDOWA Tabela 1. Stopień zawilgocenia rys w betonie wg PN-EN 1504-5 [10] Opis

Wygląd

Suche

Warunki

Brak wody w rysie lub na jej ściankach.

Wykluczone jest przemieszczanie się wody w rysie w czasie iniekcji i utwardzania wyrobu iniekcyjnego

Na suchy stan rysy wskazuje jednakowa barwa rysy i suchej powierzchni betonu

Wilgotne

Brak wody w rysie, obecność wody na ściankach bocznych rysy, jednak bez warstwy wody na powierzchni ścianek

Na wilgotny stan rysy wskazuje różnica barwy między powierzchnią rysy a suchą powierzchnią betonu

Obecność stojącej wody w rysie

Charakterystyczna dla mokrej rysy jest obecność kropel wody na powierzchni rysy

Woda płynąca przez rysę, pustkę lub szczelinę

Woda wypływająca w postaci kropel lub ciągłego strumienia

Mokre Wypływ wody

to wzmocnienie konstrukcji. Celem wykonania iniekcji jest zatem za-

»»wyroby iniekcyjne zawierające spoiwo hydrauliczne (H) – produkty,

bezpieczenie przed szkodliwymi konsekwencjami obecności rys i pu-

których utwardzenie jest związane z hydratacją spoiwa hydrau-

stek w betonie, a w szczególności (porównaj tabela 2) [6–7]:

licznego.

»»scalenie, czyli wypełnienie pustek, zabezpieczające przed wnikaniem i/lub przenikaniem wody (rys. 2),

»»uszczelnienie,

Z kolei pod względem realizowanych celów rozróżniono:

»»wyroby iniekcyjne do przenoszącego siły wypełnienia rys, pustek

tj. zabezpieczenie przed wnikaniem agresywnych

i szczelin w betonie (F) – produkty, które mogą tworzyć połączenie

czynników środowiskowych, takich jak para wodna, chlorki, siar-

z powierzchnią betonu oraz przenosić siły (F – force); środki te

czany, węglany i in. (rys. 3),

mogą być również stosowane do wypełniania rys, pustek i szczelin

»»przywrócenie

nośności (złącze konstrukcyjne) poprzez zapewnie-

nie współpracy w przenoszeniu naprężeń rozciągających poprzez zespolenie obu krawędzi wewnętrznych rysy (rys. 4),

»»przywrócenie

współpracy (złącze dylatacyjne – elastyczne) obu

krawędzi spoiny w przenoszeniu odkształceń (rys. 5).

Z uwagi na skład chemiczny norma PN-EN 1504-5 [10] dzieli środki iniekcyjne na dwie kategorie:

bez utworzenia połączenia przenoszącego siły,

»»wyroby iniekcyjne do elastycznego wypełnienia rys, pustek i szczelin w betonie (D) – produkty elastyczne (D – ductile), które mogą dostosowywać się do późniejszych odkształceń,

»»wyroby

iniekcyjne dopasowujące się przez pęcznienie do wy-

pełnienia rys, pustek i szczelin w betonie (S) – produkty, które w stanie utwardzonym mogą wielokrotnie pęcznieć (S – swellable) na skutek adsorpcji wody, przy czym cząsteczki wody są wiązane

H2O

przez cząsteczki wyrobu iniekcyjnego; środki zaliczane do tej kategorii, określane jako żele, są stosowane jedynie do zabezpieczania przed działaniem wody rys i pustek w warunkach wilgotnych, mokrych lub płynącej wody.

Klasyfikację środków iniekcyjnych z uwzględnieniem ich składu chemicznego oraz celów zastosowania przedstawia rys. 6.

Zgodnie z normą PN-EN 1504-5 [10] wyroby iniekcyjne klasyfikuje się w odniesieniu do odpowiednich wymagań dotyczących właściwości użytkowych. Stosuje się przy tym system klasyfikacji UW – gdzie U oznacza zamierzone zastosowanie (U – use), natomiast

Rys. 2. Wypełnienie (scalenie) rysy

Rys. [6–7]

W urabialność (W – workability): Rys. 3. Uszczelnienie rysy Rys. [6–7]

1) Po literze U, oznaczającej zamierzone zastosowanie, następują w nawiasie jedna litera i jedna cyfra, wskazujące zamierzone zastosowanie: a) F: wyrób iniekcyjny do przenoszącego siły wypełnienia rys: Materiały iniekcyjne do napraw rys Przenoszące siły wypełnianie rys

F

Rys. 4. Zespolenie krawędzi rysy i scalenie struktury Rys. [7]

»»wyroby

Rys. 5. Elastyczne połączenie krawędzi rysy Rys. [7]

iniekcyjne zawierające spoiwo polimerowe (P) – produk-

ty, których utwardzenie jest skutkiem utwardzenia spoiwa polimerowego; reaktywną część spoiwa polimerowego biorącą udział w utwardzaniu spoiwa stanowi grupa funkcyjna, EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Dopasowujące się przez pęcznienie wypełnianie rys

Elastyczne wypełnianie rys

D

S

Wyrób iniekcyjny zawierający spoiwo hydrauliczne

Wyrób iniekcyjny zawierający spoiwo polimerowe

Cementowy (C) Polimerowo-cementowy (PC)

Epoksydowy (EP) Poliuretanowy (PU) Akrylowy (A) Poliakryloamidowy (PAA)

H

P

Rys. 6. Klasyfikacja środków iniekcyjnych z uwzględnieniem ich składu chemicznego oraz celów zastosowania, na podstawie [10] Rys. autor

77

BUDOWA −−zgodnie z zasadą 4 wg PN-EN 1504-9 [11] (wzmacnianie konstrukcji) w odniesieniu do iniekcji rys, pustek i szczelin: qqF1: adhezja określona przez wytrzymałość połączenia na rozciąganie > 3,0 N/mm2 (H, P), qqF2: adhezja określona przez wytrzymałość połączenia na rozciąganie > 2,0

N/mm2

stycznego wypełniania rys i złączy w betonie znacznie lepiej sprawdzają się poliuretany oraz żele akrylowe.

Środki iniekcyjne na bazie poliuretanów (PU) W przypadku materiałów do iniekcji na bazie poliuretanu rozróżnia się żywice poliuretanowe, pianki poliuretanowe oraz żele poliuretanowe.

(H, P);

−−zgodnie z zasadą 1 wg PN-EN 1504-9 [11] w odniesieniu

Głównymi surowcami do wytwarzania tych produktów są poliole (al-

do rys (ochrona przed wnikaniem i zabezpieczenie przed wodą)

kohole wielowodorotlenowe) oraz diizocyjaniany lub poliizocyjaniany.

i przy ograniczeniu do wypełnienia pustek i szczelin:

Stosuje się ponadto różnego rodzaju dodatki, np. katalizatory, inhibi-

qqF3: adhezja określona przez wytrzymałość połączenia

tory, środki sieciujące, emulgatory, stabilizatory piany [12].

na rozciąganie: wartość deklarowana oraz wytrzymałość na ściskanie > 20 N/mm2 po 7 dniach (H); b) D: wyrób iniekcyjny do elastycznego wypełnienia rys: −−D1: wodoszczelny pod ciśnieniem 2×105 Pa; c) S: wyrób iniekcyjny do wypełniania rys dopasowujący się

Żywice poliuretanowe to produkty dwuskładnikowe, które zazwyczaj składają się z polioli w składniku A i poliizocyjanianów w składniku B. Z reguły liczba reaktywnych grup hydroksylowych w poliolach składnika A musi odpowiadać liczbie reaktywnych grup izocyjanianowych w składniku B. Produktami reakcji są elastomery poliuretanowe, które w zależności od rodzaju surowca mogą być elastyczne

przez pęcznienie: qqS1: wodoszczelny pod ciśnieniem 2×105 Pa. 2) Po literze W, oznaczającej urabialność, następują w nawiasie 3

lub sztywne (rys. 7). W przypadku iniekcji żywic poliuretanowych w szczeliny (rysy i złącza) wodonośne, oprócz reakcji diizocyjanianów

lub 4 grupy cyfr:

z poliolami, istotną rolę odgrywa reakcja izocyjanianów z wodą. W jej

d) pierwsza grupa (jedna cyfra): dopuszczalna minimalna szero-

wyniku powstaje mocznik lub polimocznik, z oddzieleniem dwutlen-

kość rysy, mierzona w dziesiątych częściach milimetra (1 – 2

ku węgla powodującym powstawanie pęcherzyków, które w stanie

– 3 – 5 – 8);

w pełni przereagowanym stają się porami. Ta reakcja może mieć dwa

e) druga grupa (jedna lub więcej cyfr): stopień zawilgocenia rysy

skutki: z jednej strony wpływa na właściwości mechaniczne produktu

(1 oznacza rysę suchą, 2 wilgotną, 3 mokrą, 4 wypływ wody);

końcowego, z drugiej nadmierna porowatość może skutkować ob-

f) trzecia grupa (dwie cyfry): minimalna i maksymalna temperatu-

niżeniem szczelności (podstawowe wymagania stawiane żywicom poliuretanowym dotyczą elastyczności oraz ograniczonej struktury

ra stosowania; g) czwarta grupa (jedna cyfra): stosowana tylko w odniesieniu

porów zapewniającej szczelność) [12].

Pianki poliuretanowe to produkty jednoskładnikowe na bazie pre-

do wyrobów typu F: qq(1) stosowane do rys o dziennej ruchomości w czasie utwardzania większej niż 10% lub 0,03 mm,

polimerów poliuretanowych, które wciąż zawierają niewielką ilość wolnych, reaktywnych grup izocyjanianowych. Prepolimery wytwa-

qq(0) stosowane do rys bez dziennej ruchomości w cza-

rza się w wyniku przereagowania niewielkiego nadmiaru poliizocyja-

sie utwardzania lub o ruchomości mniejszej niż 10%

nianów z poliolami, aby nie wszystkie grupy izocyjanianowe reagowa-

lub 0,03 mm.

ły z grupami hydroksylowymi. Wolne grupy izocyjanianowe reagują

Środki iniekcyjne na bazie żywic epoksydowych (EP) Żywice epoksydowe są od wielu lat stosowane do iniekcji rys w konstrukcjach betonowych. Środki iniekcyjne na bazie żywicy epoksydowej to oferowane w różnych proporcjach mieszania produkty dwuskładnikowe składające się z żywicy i utwardzacza [6, 12].

Komponent bazowy zawiera przeważnie żywice epoksydowe na bazie bisfenolu A (BPA), które są stosowane samodzielnie lub w mieszani-

z wodą w obszarze iniekcji, z oddzieleniem dwutlenku węgla (rys. 8).

Poliole Najczęściej oznaczone jako komponent A. Zawierający polietery i/lub poliole poliestrowe, jak również katalizatory, środki sieciujące, emulgatory, stabilizatory itp.

+

Poliizocyjany Najczęściej oznaczone jako komponent B. Zawierający przeważnie metylodifenylodiizocyjaniany i/lub inne diizocyjaniany

Aplikowana w różnych proporcjach mieszania, najczęściej w zakresie A : B = 1 : 1 do 1 : 4 (wagowo)

nie z żywicami na bazie bisfenolu F. Ponieważ żywice epoksydowe Żywica poliuretanowa

w czystej postaci mają stałą lub bardzo lepką konsystencję, w celu dostosowania do zastosowań iniekcyjnych stosuje się dodatki reak-

Rys. 7. Schemat mieszania żywicy poliuretanowej

tywnych rozcieńczalników, np. eterów glicydowych.

Jako utwardzacze stosowane są najczęściej aminy, które umożliwiają utwardzanie (sieciowanie) żywic epoksydowych w temperaturze pokojowej lub obniżonej poprzez reakcję grup aminowych z reaktywnymi grupami epoksydowymi. Większość stosowanych utwardzaczy ma niską lepkość, co z uwagi na wysoką lepkość komponentu bazowego wpływa korzystnie na lepkość gotowej mieszanki iniekcyjnej.

Utwardzona żywica epoksydowa charakteryzuje się dużą wytrzymałością, znacznie wyższą niż wytrzymałość betonu. To sprawia, że żywice epoksydowe doskonale sprawdzają się w przypadku siłowego wypełniania pęknięć w konstrukcjach betonowych [6, 12].

Elastyczne żywice epoksydowe odgrywają drugorzędną rolę w iniekcjach konstrukcji z uwagi na fakt, że w przypadku konieczności ela-

78

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

Komponent prepolimerowy Czasem oznaczany jako komponent A. Zawierający hydrofobowe prepolimery poliuretanowe z wolnymi, reaktywnymi grupami izocyjanianowymi, jak również katalizatory, emulgatory, stabilizatory itp.

+ opcj.

Rys. [12]

Katalizator Czasem oznaczany jako komponent B. Zawierający aminy zawierające azot, związki heterocykliczne, związki zawierające cynę i in.

+

+ Woda w obszarze iniekcji

Piana poliuretanowa Rys. 8. Schemat mieszania piany poliuretanowej

Rys. [12]

BUDOWA Zapadaniu się piany powstałej w wyniku odszczepiania się dwutlen-

w takiej proporcji, aby uzyskać taką samą ilość jak składnika A) po-

ku węgla zapobiegają stabilizatory zawarte w recepturze.

wstaje gotowy do użycia składnik B (rys. 10). Oba składniki są apli-

Do zawierającego prepolimery składnika bazowego można dodać

kowane za pomocą odpowiednich pomp iniekcyjnych (tzw. pomp

(jako kolejny składnik) katalizator, z którego pomocą można regulo-

dwukomponentowych)

wać czas reakcji pianki PUR. Rezultat reakcji nie jest powtarzalny

przez producenta (najczęściej 1 : 1 objętościowo). W wyniku reakcji

z uwagi na fakt, że zazwyczaj nie wiadomo, jak dużo w strefie iniekcji

dwóch komponentów o niskiej lepkości powstaje żel o konsystencji

znajduje się wody, która wchodzi w reakcję.

miękkiej do gumowo-elastycznej. Strukturę żelu tworzy dodatek wody

Pianki poliuretanowe, w wyniku tworzenia się porów, wielokrotnie zwiększają objętość, dzięki czemu doskonale nadają się do uszczel-

w

proporcjach

mieszania

określonych

do hydrofilowych grup bocznych polimerów akrylowych powstałych podczas reakcji [12].

niania rys wypełnionych wodą (w tym wodą wypływającą). Jednak-

Poprzez odpowiedni dobór ilości inicjatora oraz katalizatora można

że z uwagi na fakt, że powstające wówczas struktury są otwartoko-

w szerokim zakresie regulować szybkość zachodzenia reakcji, która

mórkowe lub przepuszczalne dla wody, iniekcje piankami PUR nie

może zachodzić w niskiej temperaturze (również ujemnej) [6].

uszczelniają trwale i z tego powodu traktowane są jako tymczasowe.

W celu wykonania trwałego uszczelnienia konieczna jest tzw. iniekcja dwuetapowa z zastosowaniem (w drugim etapie) produktu o niższej spienialności – zazwyczaj żywicy poliuretanowej [6, 11].

Materiały na bazie żywic poliakryloamidowych (PAA) Iniekty poliakryloamidowe to pęczniejące w kontakcie z wodą hydro-

Żele poliuretanowe są specjalną formą pianek poliuretanowych,

żele stosowane do uszczelniania zawilgoconych i mokrych rys nie tyl-

dlatego w literaturze nazywa się je czasem żelami pianki poliuretano-

ko w konstrukcjach betonowych, lecz także murowanych, w tym rów-

wej. Różnica w stosunku do pianek poliuretanowych polega na tym,

nież do wtórnych iniekcji rys wypełnionych szybkospienialną pianką

że prepolimer poliuretanowy jest modyfikowany hydrofilowymi grupa-

poliuretanową (w iniekcji dwuetapowej). Są to żywice polimeryza-

mi bocznymi. Po wprowadzeniu środka w obszar iniekcji, obok głów-

cyjne, które w połączeniu z inicjatorem i katalizatorem tworzą prze-

nej reakcji piany (z eliminacją dwutlenku węgla), zachodzi również

strzennie usieciowany produkt o konsystencji zwartego i elastycznego

reakcja modyfikowanych prepolimerów poliuretanowych z obecną

żelu. Grupy hydrofilowe zapewniają dobre zwilżanie mokrego podłoża

w obszarze iniekcji wodą (rys. 9). Ta reakcja przeważa nad reakcją

betonowego, a spęcznienie związanego produktu utrzymuje się rów-

pianki, dlatego cały produkt reakcji można postrzegać jako żel.

nież przy nieznacznym zawilgoceniu konstrukcji.

Przed zastosowaniem do prepolimeru dodaje się pewną ilość wody

W zależności od ilości zastosowanego inicjatora polimeryzacji

w celu wyregulowania czasu reakcji oraz końcowych właściwości.

i przyspieszacza (dobranego czasu wiązania) poliakryloamidowe

Dodawana ilość wody nie powinna być zbyt duża, aby zapobiec

środki iniekcyjne mogą być aplikowane przy użyciu pomp jedno-

niepotrzebnemu pogorszeniu właściwości mechanicznych żelu. Po-

lub dwukomponentowych [6].

nieważ zazwyczaj nie jest znana ilość wody znajdująca się w strefie iniekcji, również w tym wypadku rezultat reakcji nie jest powtarzalny.

Materiały do iniekcji na bazie akrylanów (A)

Materiały cementowe i mikrocementowe (C) Zaczyny cementowe początkowo stosowane były do iniekcyjnego uszczelniania i wzmacniania konstrukcji murowych, a później rów-

Materiały do iniekcji na bazie akrylanów, które tworzą strukturę żelu

nież betonowych. Wprowadzenie do zastosowania mikrocementów

w wyniku reakcji kilku składników, najczęściej określa się terminem

umożliwiło iniekcyjne wypełnianie rys również o bardzo niewielkich

„żele akrylanowe” lub „żele akrylowe”. Z kilkoma wyjątkami produkty

rozwartościach. Stosowane zaczyny cementowe oparte są na cemen-

te składają się ze składnika podstawowego, katalizatora, inicjatora

tach portlandzkich wysokich marek połączonych z odpowiednimi

i wody.

domieszkami: dyspergującymi, upłynniającymi, retencyjnymi, spęcz-

Składnik bazowy zawiera rozpuszczalne w wodzie pochodne kwa-

niającymi oraz zmniejszającymi tarcie międzyziarnowe [6].

su akrylowego i metakrylowego. Przed aplikacją do składnika bazo-

W praktyce suspensjami cementowymi wypełniane są rysy o roz-

wego dodaje się katalizator (przyspieszacz) – w tym celu stosowane

wartości większej niż 0,5 mm [6]. Rysy o mniejszej rozwartości

są aminy, względnie pochodne kwasu akrylowego i metakrylowego.

(do 0,1 mm) mogą zostać wypełniane iniektami mikrocementowymi

Mieszanina ta stanowi gotowy do użycia składnik A. Jako inicjatory (utwardzacze) stosuje się wodorozpuszczalne sole rodnikowe, które miesza się z wodą. Z inicjatora rozpuszczonego w wodzie (zazwyczaj Komponent prepolimerowy Zawierający hydrofilowe prepolimery poliuretanowe

Komponent prepolimerowy Zawierający hydrofilowe prepolimery poliuretanowe

+

+

Woda Dodawana do komponentu prepolimerowego przed wykonaniem iniekcji, w stosunku od 1:1 do 1:10

Wodna dyspersja polimerów Dodawana do komponentu prepolimerowego przed wykonaniem iniekcji

+

+

Żel poliuretanowy

EKSPERT BUDOWLANY

Pełny żel poliuretanowy

nr 4/2022

Woda Najczęściej oznaczony jako komponent B1

+

+

Katalizator Najczęściej oznaczony jako komponent A2, czasem z dodatkiem komponentu A3 lub przyspieszacza

Inicjator Najczęściej oznaczony jako komponent B2 lub utwardzacz

Uaktywniony komponent A

Uaktywniony komponent B

Aplikowane (z reguły odpowiednią pompą) w proporcji objętościowej A : B = 1 : 1

Woda w obszarze iniekcji

Rys. 9. Schemat mieszania żelu poliuretanowego

Komponent bazowy Najczęściej oznaczony jako komponent A1

Rys. [12]

www.ekspertbudowlany.pl

Żel akrylanowy Rys. 10. Schemat mieszania żelu akrylanowego

Rys. [12]

79

BUDOWA Tabela 2. Orientacyjny zakres stosowania środków iniekcyjnych [6] Cel naprawy

Materiał

Scalanie

Stan zawilgocenia rysy sucha

wilgotna

mokra

wypływ wody

Zmiana szerokości rysy [%]

n

n

n

n

<5

C

Uszczelnianie

PC

n

n

n

n

<5

EP

n

n

n

n

<5

PU

n

n

n

n

< 20

A

n

n

n

n

<5

C

n

n

n

n

<5

PC

n

n

n

n

<5

EP

n

n

n

n

<5

PU

n

n

n

n

< 20

PAA

n

n

n

n

n

Złącza konstrukcyjne

EP

n

n

n

n

<5

Złącza dylatacyjne (elastyczne)

PU

n

n

n

n

< 20

Oznaczenia: n – przydatny; n – przydatny w ograniczonym zakresie; n – nieprzydatny; n – brak informacji

na bazie bardzo drobno zmielonych cementów (o powierzchni właściwej większej niż 11 000 cm2/g) [8]. Do tłoczenia stosowane są jednokomponentowe pompy tłokowe, membranowe, a także ślimakowe.

Materiały polimerowo-cementowe (PC) Iniekty polimerowo-cementowe to z reguły mieszanki dwukomponentowe: składnik proszkowy stanowi mieszanka cementu, mikrowypełniaczy oraz domieszek modyfikujących, a płynny – wodna dyspersja kopolimerów akrylowych lub emulsji butadienowo-sterynowych [8].

Zastosowanie polimeru ma na celu zwiększenie adhezji iniektu do podłoża oraz redukcję kruchości, charakterystycznej dla suspensji cementowych [6]. Rzadziej stosowane są produkty jednokomponentowe w postaci suchej zaprawy (do rozrobienia z wodą) zawierające polimery w postaci proszków redyspergowalnych. Polimerowo-cementowe materiały iniekcyjne wykazują dobrze właściwości płynięcia i stosowane są do uszczelniania suchych oraz wilgotnych rys w konstrukcjach betonowych, a szczególnie dobrze sprawdzają się w przypadku scalania spękanych konstrukcji murowych oraz stabilizacji rozluźnionej struktury muru [6, 8]. W zależności od zastosowanego cementu przy ich użyciu można wypełnić rysy o rozwartości większej niż 0,2 mm, a w przypadku cementów wysokich marek – powyżej 0,5 mm.

Zakres zastosowania poszczególnych materiałów iniekcyjnych w zależności od stanu rysy oraz założonego celu naprawy przedstawia tabela 2.

Literatura 1. B. Monczyński, „Uszczelnienie od zewnątrz odsłoniętych elementów istniejących budynków”, „IZOLACJE” 5/2019, s. 109–115.

2. B. Monczyński, „Uszczelnianie istniejących budynków od wewnątrz”, „IZOLACJE” 6/2019, s. 92–98.

3. B. Monczyński, „Wtórne hydroizolacje wykonywane metodą iniekcji uszczelniających”, „IZOLACJE” 10/2019, s. 96–100.

4. B. Monczyński, „Wtórne hydroizolacje poziome wykonywane w technologii iniekcji”, „IZOLACJE” 7/8/2019, s. 104–114.

5. B. Monczyński, „Mechaniczne metody wykonywania wtórnych hydroizolacji poziomych”, „IZOLACJE” 9/2019, s. 104–108.

6. L. Czarnecki, P.H. Emmons, „Naprawa i ochrona konstrukcji betonowych”, Polski Cement, Kraków 2002.

7. B. Chmielewska, J. Koper, „Naprawa rys w konstrukcjach żelbetowych metodą iniekcji”, „IZOLACJE” 5/2014, s. 46–52.

8. B. Stawiski, „Konstrukcje murowe. Naprawy i wzmocnienia”, Polcen, Warszawa 2014.

9. P.K. Juhász, „The effect of the synthetic fibre reinforcement on the fracture energy of the concrete”, [w:] IOP Conf. Ser.: Mater. Sci. Eng., 2019, t. 613, s. 012037.

10. PN-EN 1504-5:2013-09, „Wyroby i systemy do ochrony i napraw konstrukcji betonowych. Definicje, wymagania, sterowanie jakością i ocena zgodności.

Część 5: Iniekcja betonu”.

11. PN-EN 1504-9:2010, „Wyroby i systemy do ochrony i napraw konstrukcji betonowych. Definicje, wymagania, sterowanie jakością i ocena zgodności. Część 9: Ogólne zasady dotyczące stosowania wyrobów i systemów”.

12. STUVA Studiengesellschaft für unterirdische Verkehrsanlagen e.V., Abdichten von Bauwerken durch Injektion: ABI-Merkblatt. Stuttgart: Fraunhofer IRB Verlag, 2014.

promocja

80

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

ZAPRAWY INIEKCYJNE

Immerbau sp. z o.o. ul. Wołowska 92a, 60-167 Poznań, tel. 61 624 86 34, fax 61 624 86 37, biuro@immerbau.pl

www.immerbau.pl

BUDOWA

NAPRAWA BALKONU

Buduj z ekspertem

ETAPY PRAC I MATERIAŁY mgr inż. Maciej Rokiel

opukanie betonu młotkiem lub innym narzę-

Balkon oraz taras to elementy szczególnie narażone na oddziaływanie czynników atmosferycznych, z których najniebezpieczniejsze są obciążenia termiczne – w lecie powierzchnia płytek może się nagrzać do +70°C, w zimie ochłodzić nawet do –30°C, połączone z cyklami zamarzania i odmarzania (przejścia przez zero) w obecności wilgoci/wody. To powoduje, że wszelkiego rodzaju błędy są szczególnie widoczne po zimie. Planując naprawę balkonu, trzeba najpierw koniecznie poznać przyczyny uszkodzeń, a następnie wykonać wszelkie prace zgodnie ze sztuką budowlaną przy wykorzystaniu odpowiednich materiałów.

dziem. Głuchy odgłos przy opukiwaniu świadczy o odspajaniu się otuliny prętów zbrojeniowych i aby uniknąć ponownych problemów, te partie betonu należy usunąć. Przy bardziej zaawansowanej degradacji nierzadko widoczne jest skorodowane zbrojenie płyty.

Naprawa płyty balkonowej – etapy prac Reprofilację/naprawę płyty balkonowej należy wykonać polimerowo-cementowymi zaprawami naprawczymi PCC. Jest to system składający się z zaprawy do antykorozyjnego zabezpieczenia zbrojenia, wykonania war-

Na początek oględziny

płyty konstrukcyjnej. Przyczyna takiego po-

stwy sczepnej (niekiedy te dwie zaprawy ofe-

Liczba możliwych do popełnienia błędów jest

stępowania jest bardzo prosta. Pozostawienie

rowane są jako jedna, służąca do obu celów),

bardzo duża (zbyt mała szerokość spoin, za

istniejących warstw w razie jakiegokolwiek

duży wymiar płytek, złe wykonstruowanie dy-

błędu konstrukcyjnego skutkuje ponownymi

latacji, zastosowanie niewłaściwych materia-

problemami. Poza tym sama płyta nośna bal-

łów, zły układ warstw), dlatego uszkodzenia

konu nierzadko wymaga naprawy, a wykona-

balkonów nie ograniczają się, niestety, tylko

nie tych robót w warunkach pozostawienia

do przecieków i odpadania płytek (fot. 1–3).

istniejących warstw użytkowych może być

Próba naprawy poprzez ponowne przykleje-

problematyczne (fot. 2).

nie płytek lub wykonanie na istniejącej okła-

Przed rozpoczęciem właściwych prac hy-

dzinie hydroizolacji ze szlamu oraz wykona-

droizolacyjnych trzeba sprawdzić, czy płyta

nie nowej okładziny wcale nie musi przynieść

balkonowa nie wymaga napraw. Newralgicz-

oczekiwanego efektu.

nymi miejscami są boki płyty i okap, jak rów-

Sam balkon w przekroju pionowym jest

nież miejsca mocowania barierek oraz strefa

konstrukcją dość prostą (rys. 1) (co nie

przy istniejącej ścianie. Sposób naprawy

znaczy łatwą w wykonstruowaniu), dlate-

uszkodzeń nie jest skomplikowany, wymaga

go najlepszym rozwiązaniem jest usunięcie

jednak przede wszystkim określenia zasię-

wszystkich warstw wykończeniowych aż do

gu uszkodzeń. Konieczne są oględziny płyty,

1,5÷2%

Rys. 1. Balkon z warstwą spadkową na łączniku izotermicznym: 1 – płytka ceramiczna, 2 – zaprawa do spoinowania, 3 – zaprawa klejowa, 4 – hydroizolacja podpłytkowa, 5 – warstwa spadkowa, 6 – warstwa sczepna, 7 – płyta konstrukcyjna, 8 – tynk, 9 – farba

Rys. Atlas

1

Fot. 1–3. Uszkodzenia balkonów

82

EKSPERT BUDOWLANY

Fot. autor

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

2

3

POSADZKI PRZEMYSŁOWE I NAWIERZCHNIE

Immerbau sp. z o.o. ul. Wołowska 92a, 60-167 Poznań, tel. 61 624 86 34, fax 61 624 86 37 biuro@immerbau.pl

www.immerbau.pl

BUDOWA zaprawy naprawczej i szpachli wygładzającej (rys. 2). Systemów tych nie można jednak stosować bezkrytycznie. Należy je dobrać pod względem wytrzymałości na ściskanie do klasy betonu płyty nośnej.

Zazwyczaj naprawiane są balkony w budynkach kilkunastoletnich i starszych (choć nie jest to regułą). Do wykonania płyt balkonowych stosowano wtedy betony klas B15–B17,5, a wytrzymałość na ściskanie zapraw naprawczych jest różna. W większości przypadków są one dostosowane do betonów dawnych klas B25, i wyższych, i te zaprawy są zbyt mocne, nie wolno ich stosować do napraw tak słabych betonów. Producent w karcie technicznej powinien podawać, jaka jest minimalna klasa betonu podłoża, te informacje są bardzo istotne, aby nie nastąpiło późniejsze odspojenie zaprawy naprawczej.

Można także sprawdzić wytrzymałość na

całkowicie pokrywać podłoże, tworząc ciągłą

loną z podłożem (rys. 1). Nigdy nie należy

ściskanie zaprawy naprawczej. Parametr ten

warstwę. Jeżeli zabezpieczenie antykorozyj-

do tego celu wykorzystywać zwykłego betonu

podawany jest w karcie technicznej zasto-

ne i warstwa sczepna wykonywane są z tej

lub zaprawy cementowej, wykonanej w beto-

sowanego materiału. Jeżeli znajduje się ona

samej zaprawy, zalecaną metodą jest zabez-

niarce. Takie podejście spowoduje późniejsze

w przedziale 20–30 MPa, to w zdecydowanej

pieczenie zbrojenia w osobnym przejściu,

problemy, spękania, odspojenia, pylenie się

większości przypadków może być stosowana

a następnie wykonanie warstwy sczepnej

wylewki. Najlepszym materiałem są gotowe

do napraw betonów dawnych klas B15–B20.

w sposób opisany powyżej.

zaprawy przeznaczone do tego celu. Cechują nanosić

się one odpowiednią mrozodpornością, wy-

od mechanicznego usunięcia zniszczonego

z użyciem nacisku, dobrze ją zagęszczając,

soką wytrzymałością i niskim skurczem. Ich

i skarbonatyzowanego betonu (za pomocą

drewnianą packą tynkarską lub kielnią, nie

wytrzymałość na ściskanie powinna wyno-

młotków, przecinaków, młotów pneuma-

dopuszczając do powstania pustek powietrz-

sić około 25 MPa. Innym rozwiązaniem jest

tycznych itp.). Skorodowane pręty zbrojenio-

nych. Każdorazowo powinna być pokrywana

zastosowanie gotowych zapraw PCC (takich

we należy starannie oczyścić metalowymi

tak mała powierzchnia, aby możliwe było na-

samych jak do reprofilacji i naprawy płyty).

szczotkami. Na oczyszczonych prętach nie

noszenie warstwy zawsze na świeżą warstwę

Jest to rozwiązanie niewątpliwie drogie, tym

powinno być śladów rdzy.

sczepną – warstwa sczepna i zaprawa wypeł-

niemniej jego zaletą jest krótki czas wiąza-

niająca ubytek powinny być przygotowywane

nia oraz szybki przyrost wytrzymałości, niski

jednocześnie.

skurcz i możliwość wykonywania dalszych

Naprawę płyty balkonowej należy zacząć

Przeznaczoną do reprofilacji powierzchnię należy ponadto oczyścić z kurzu, pyłu,

Zaprawę

naprawczą

należy

luźnych i niezwiązanych cząstek. Można to

Na tym etapie należy zadbać o stabilne

zrobić za pomocą sprężonego powietrza oraz

obsadzenie słupków balustrad (najlepiej, gdy

wody pod ciśnieniem.

są one mocowane do czoła i boków balko-

Odkryte zbrojenie należy zabezpieczyć sys-

nu. Unika się w tym przypadku przebijania

temową zaprawą antykorozyjną. Oczyszczony

warstwy hydroizolacyjnej). W większości

pręt pokrywa się taką zaprawą zazwyczaj

przypadków są one jednak mocowane od

dwukrotnie, druga warstwa jest nakładana po

góry. Trzeba wówczas sprawdzić stabilność

wyschnięciu pierwszej. Należy to robić bar-

zamocowania,

dzo starannie i dokładnie, zwłaszcza gdy pręt

(szczelina) może skutkować wnikaniem wody

jest odsłonięty po obwodzie. Jeżeli nie jest on

i destrukcją betonu płyty. Barierki powinno

całkowicie odsłonięty, to partie betonu, które

się w takim przypadku obsadzać na zaprawę

graniczą z prętami zbrojeniowymi, powinny

epoksydową (lub klej epoksydowy), w osta-

zostać pomalowane na szerokość do 2 cm.

teczności na bezskurczową (lub nawet pęcz-

Uwaga: powłoka ochronna powinna całkowi-

niejącą) zaprawę PCC.

cie zakrywać użebrowanie stali.

84

Rys. 2. Zasady naprawy żelbetowej płyty balkonowej: 1 – skorodowany beton, 2 – skorodowane zbrojenie, 3 – oczyszczone, stabilne podłoża, 4 – oczyszczone pręty zbrojeniowe, 5 – zabezpieczenie antykorozyjne i warstwa sczepna na zbrojeniu, 6 – warstwa sczepna, 7 – zaprawa naprawcza PCC, 8 – zaprawa wygładzająca PCC, 9 – wymalowanie ochronne (opcjonalnie) Rys. Atlas

jakakolwiek

niestabilność

W celu umożliwienia odpływu wody płyta

Warstwę sczepną nakłada się zawsze na

balkonowa powinna mieć spadek 1,5–2%

matowowilgotne podłoże. Oznacza to, że

(absolutne minimum to 1%), umożliwia-

musi ono zostać wcześniej bardzo starannie

jący bezproblemowe odprowadzenie wody

nawilżone wodą (uwaga: nie mogą się jed-

z powierzchni. Spadek, jeśli nie zapewnia

nak tworzyć kałuże). Zaprawę do wykonywa-

go samo wykonanie płyty, należy wykon-

nia warstwy sczepnej wciera się za pomocą

struować, wykonując bezpośrednio na płycie

pędzla lub szczotki. Warstwa sczepna musi

konstrukcyjnej warstwę spadkową, zespo-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

ROZWIĄZANIA SYSTEMOWE Do naprawy płyty konstrukcyjnej balkonu należy stosować polimerowo-cementowe systemy naprawy konstrukcji żelbetowych. W skład systemu naprawczego wchodzą następujące składniki: » zaprawa do zabezpieczenia zbrojenia przed korozją, » zaprawa tworząca warstwę sczepną, » zaprawa naprawcza do wypełniania ubytków, » zaprawa wyrównująco-wygładzająca (opcjonalnie).

Rozróżnia się systemy do napraw niekonstrukcyjnych i konstrukcyjnych. Te pierwsze mogą być stosowane tylko do odtworzenia kształtu (reprofilacji elementu), te drugie zastępują uszkodzony beton i przywracają ciągłość oraz trwałość konstrukcji (przenoszą obciążenia).

Przy doborze systemu (niezależnie od zastosowania) parametry wytrzymałościowe podłoża i zaprawy naprawczej do wypełniania ubytków muszą być porównywalne.

BUDOWA robót już po 2–3 dniach. Ostatecznością (i to tylko przy grubości warstwy spadkowej w najcieńszym miejscu rzędu 30 mm) jest wykonywanie warstwy spadkowej z zaprawy

FARBA FOTOKATALITYCZNA

modyfikowanej wodną dyspersją tworzyw sztucznych. Wytrzymałość na ściskanie takiej zaprawy powinna być identyczna lub moż-

TERMOIZOLACYJNA ANTYSMOGOWA WIRUSOBÓJCZA

liwie bliska klasie betonu konstrukcyjnego płyty. To ostatnie rozwiązanie wymusza ponadto trzy-, czterotygodniową przerwę technologiczną przed następnym etapem robót.

Warstwę spadkową wykonujemy zawsze na

Wodorozcieńczalna farba do malowania wewnątrz pomieszczeń oraz elewacji budynków

warstwie sczepnej.

Następnym etapem jest zamocowanie systemowych profili balkonowych. Nie sprawdzają się zwykłe obróbki blacharskie.

Do wykonania uszczelnienia balkonu najczęściej stosuje się elastyczne mikrozaprawy, zwane także szlamami. Jest to warstwa od-

Dzięki zawartości dwutlenku tytanu oraz ceramicznym mikrosferom wypełnionym gazem, zwiększającym opór cieplny i odbijającym promieniowanie IR, farby wykazują dwie niezwykłe właściwości:

powiadająca za niedopuszczenie do infiltracji wód opadowych w głąb konstrukcji. Musi ona charakteryzować się odpowiednią elastycznością i dobrą przyczepnością do podłoża. Ewen-

DWUTLENEK TYTANU pod wpływem światła (naturalnego lub sztucznego) w obecności tlenu i wody zawartej w powietrzu, neutralizuje wirusy, zanieczyszczenia, drobnoustroje, bakterie, alergeny.

tualne nieszczelności na skutek np. pęknięcia warstwy uszczelniającej prowadzą do mrozowej destrukcji warstw tarasu czy balkonu.

Jest to podstawowa przyczyna, dla której nie sprawdził się tradycyjny sposób uszczelnienia, polegający na wykonaniu (patrząc od góry)

SYSTEMY TARASOWE: GŁADKIE, DEKOR, TRANS.

okładziny ceramicznej, ułożonej bezpośrednio na warstwie jastrychu, izolacją natomiast były

System Canada Rubber DROOF 250 DEKOR

warstwy papy, dla których jastrych stanowił

Wykorzystanie powłoki DROOF 250 w renowacji balkonów i tarasów daje możliwość uzyskania estetycznych rozwiązań poprzez użycie szerokiej gamy kolorystycznej piasków kwarcowych lub płatków dekoracyjnych. Całkowicie bezspoinowe podłoże poliuretanowe to atrakcyjna, higieniczna, łatwa do czyszczenia i trwała powłoka, zapewniająca komfort codziennego użytkowania.

warstwę dociskową i ochronną (jeżeli taka właśnie sytuacja występuje na naprawianym balkonie, konieczne jest usunięcie wszystkich warstw do płyty konstrukcyjnej lub warstwy

WARSTWA HYDROIZOLACYJNA CANADA RUBBER DROOF 250 – jednoskładnikowa, trwale elastyczna membrana uszczelniająca na bazie poliuretanu.

Nakładana jest i utwardzana na zimno, tworzy odporną powłokę hydroizolacyjną o bardzo długiej trwałości. Charakteryzuje się doskonałymi własnościami mechanicznymi, chemicznymi i termicznymi oraz wysoką odpornością na promieniowanie UV i negatywne działanie czynników atmosferycznych.

spadkowej i wykonanie prac zgodnie z rys. 1).

Gotowy do użytku szlam należy nakładać na matowowilgotne podłoże warstwą o równomiernej grubości. Tego typu zaprawy nakłada się pędzlem, szczotką lub pacą (zależnie od wytycznych producenta). Istotne jest tylko, żeby pierwszą warstwę starannie wetrzeć (zazwyczaj twardą szczotką) w przygotowane podłoże. Następne warstwy (wymagane jest

WARSTWA DEKORACYJNA Warstwa dekoracyjna/antypoślizgowa z piasku kwarcowego.

zazwyczaj położenie przynajmniej 2 warstw o łącznej grubości min. 2 mm) nakłada się zgodnie ze wskazówkami producenta. Istotne

System Canada Rubber TRANS

jest, żeby w jednym przejściu nie nakładać warstwy grubszej niż 1 mm. Zignorowanie tego faktu grozi powstaniem na powierzchni zaprawy rys skurczowych. Następną warstwę można nakładać, gdy tylko poprzednia związała na tyle, że nie ulegnie uszkodzeniu.

Przy nakładaniu należy kontrolować grubość nałożonej powłoki. Można to robić, porównu-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

reklama

jąc ilość zużytego materiału do zaizolowania danej powierzchni z ilością wynikającą z kar-

TERMOIZOLACJA – dzięki zastosowaniu kompozytu mikrosfer, farba odbija promieniowanie cieplne – zatrzymuje ciepło zimą i ogranicza nagrzewanie pomieszczeń latem.

System CANADA RUBBER TRANS pozwala na zabezpieczenie tarasów i balkonów bez konieczności zrywania powierzchni pokrytych płytkami ceramicznymi. Powstałe nieszczelności i przecieki podłoża wynikają najczęściej przez źle wykonaną hydroizolację lub użycie niskiej jakości materiałów izolacyjnych. Zastosowanie produktów Canada Rubber Polska Sp. z o.o. ul. Rozrywka 1, 31-419 Kraków TRANS ogranicza koszty związane z kompleksową tel. +48 12 416 14 56 naprawą tarasów/balkonów, a równocześnie pozwala kontakt@canadarubber.pl na zachowanie kolorystyki wykończenia podłoża, 85 które stanowi estetyczną całość budynku. www.canadarubber.pl

BUDOWA 1

ty technicznej produktu. Poprawny sposób

2

3

4

6

5

Rys. 5. Przykładowy detal dylatacji brzegowej balkonu na łączniku izotermicznym z posadzką z płytek ceramicznych: 1 – ściana, 2 – mocowanie listwy startowej (8) systemu ETICS, 3 – klej mocujący termoizolację, 4 – termoizolacja ściany (np. EPS, wełna mineralna), 5 – wyprawa tynkarska na warstwie zbrojącej, 6 – sznur dylatacyjny, 7 – elastyczna masa dylatacyjna, 8 – listwa startowa, 9 – okładzina ceramiczna, 10 – klej klasy C2S1 lub C2S2, 11 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 12 – warstwa zbrojąca na termoizolacji cokolika, 13 – zaprawa spoinująca klasy CG2 WA, 14 – warstwa spadkowa, 15 – warstwa sczepna pod (12), 16 – płyta konstrukcyjna odseparowana termicznie od ściany, 17 – taśma uszczelniająca

Rys. Atlas

uszczelnienia okapu oraz dylatacji przy ścianie pokazano na rysunkach 4 i 5.

Różnica temperatur powierzchni płytek może dochodzić do 100°C, natomiast szokowa zmiana temperatury w ciągu kilkunastu minut (ochłodzenie np. na skutek burzy) może dochodzić do 50°C. Grubość warstwy

8 7 9 10 11 12

kleju wynosi zazwyczaj 3–5 mm (stosuje się tu wyłącznie kleje cienkowarstwowe) i ta grubość warstwy musi przenieść wszyst6

7

9 10 11 13

14 15 17 Rys. 3. Dylatacja w okładzinie ceramicznej (dylatacja pozorna): 1 – płytka ceramiczna, 2 – zaprawa spoinująca klasy CG2 WA, 3 – elastyczna masa dylatacyjna (jeżeli to wymagane z zagruntowaniem boków szczeliny), 4 – klej klasy C2S1 lub C2S2, 5 – elastyczny szlam uszczelniający, 6 – taśma uszczelniająca wklejana w (5), 7 – przekładka antyadhezyjna (np. pasek folii lub pergaminu) Rys. autor

przy długich balkonach i/lub przy znacznej

okładziny sprawdzające się w tamtych wa-

(kilkucentymetrowej) grubości warstwy spad-

runkach w większości przypadków mogą się

kie naprężenia pomiędzy płytką a podłożem.

kowej wykonanie dylatacji strefowej może

nie sprawdzić w naszym klimacie.

Tylko odpowiednio modyfikowana i odkształ-

być konieczne.

Płytki na balkon muszą cechować się

calna zaprawa klejowa jest w stanie prze-

Identycznie wygląda sytuacja dla okładzi-

przede wszystkim niską nasiąkliwością, dla

nieść odkształcenia wynikające z obciążeń

ny. Graniczną wielkością połaci, pozwala-

najczęściej stosowanych płytek gresowych

termicznych. Stąd wymóg stosowania klejów

jącą na pominięcie dylatacji strefowych jest

nasiąkliwość nie przekracza 0,5%. Jeże-

m2,

klasyfikowanych przynajmniej jako C2S1 wg

4–5

przy długości boku nieprzekraczają-

li stosowane są inne płytki, muszą być one

PN-EN 12004-1. Płytki muszą być układane

cym 2,5–3 m. Proporcje między bokami pola

mrozoodporne według PN-EN ISO 10545­‑12

na pełne podparcie, wymaga to stosowania

były do siebie zbliżone, ale nie większe niż

„Płytki i płyty ceramiczne. Oznaczanie mrozo-

albo klejów dedykowanych posadzkom (roz-

2:1. Dylatować należy jednak zmianę kierun-

odporności”. W praktyce najlepiej sprawdzają

pływających się w momencie dociskania płyt-

ku pola. Szczegół dylatacji w okładzinie (tzw.

się płytki prasowane klasy BIa oraz BIb (te

ki), albo nakładania kleju uniwersalnego na

dylatacja pozorna) pokazano na rysunku 3.

ostatnie zazwyczaj cechują się nasiąkliwością na poziomie 2%).

podłoże i płytkę (tzw. metoda kombi­nowana).

Jeżeli płytki odspoiły się właśnie na skutek

Trzeba również odpowiednio wykonstru-

błędów w wykonaniu dylatacji, jedynym moż-

Wielkość płytek nie powinna przekraczać

ować dylatacje. Warstwy spadkowej wykona-

liwym sposobem naprawy jest ponowne wy-

33×33 cm. Szerokość spoin nie może być

nej jako jastrych zespolony przy niewielkich

konanie okładziny. Uwaga: pomiędzy płytką

mniejsza niż 5 mm (niezależnie od wymiarów

wymiarach balkonów zwykle się nie dylatuje

a słupkiem przechodzącym przez nią należy

płytek), do spoinowania natomiast należy

(nie wykonuje się dylatacji strefowych, brze-

zostawić szczelinę o szerokości 5–6 mm, któ-

stosować tylko dedykowane balkonom (lub

gowa musi być wykonana zawsze). Jednak

rą należy wypełnić elastyczną masą uszczel-

tarasom) cementowe zaprawy spoinujące

niającą (taką jak do wypełnienia dylatacji).

o zmniejszonej absorpcji wody i wysokiej od-

1 2 3 4 5 6

7 8 9

Otwór drenażowy

Rys. 4. Przykładowy sposób montażu profilu okapowego dedykowanego połaci balkonowej/tarasowej z płytkami ceramicznymi: 1 – płyta konstrukcyjna, 2 – warstwa spadkowa na warstwie sczepnej, 3 – hydroizolacja podpłytkowa – elastyczny szlam uszczelniający, 4 – taśma uszczelniająca, 5 – klej klasy C2S1 lub C2S2, 6 – okładzina ceramiczna, 7 – elastyczna masa dylatacyjna, 8 – sznur dylatacyjny, 9 – systemowy profil okapowy Rys. Renoplast

86

16

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Jakie płytki wybrać do wykończenia balkonu?

porności na ścieranie, a więc klasyfikowane jako CG2 WA. Dylatacje o szerokości nie mniejszej niż

Bardzo niedocenianym zagadnieniem, a mo-

7–8 mm wypełnia się elastycznymi masami

gącym mieć wpływ na najważniejszą cechę

na bazie silikonów lub poliuretanów.

wykładziny, jest dobór odpowiedniego rodza-

Chciałbym w tym miejscu jeszcze raz prze-

ju płytek. Znane są sytuacje, gdy na balkony

strzec przed próbami napraw (uszczelnień)

czy tarasy stosowano bardzo drogie płytki

balkonów bez dokładnego określenia przy-

włoskie czy hiszpańskie, które po pierwszej

czyn uszkodzenia. Może się bowiem okazać,

zimie nadawały się do zdjęcia. Najgroźniejsze

że ułożona na starej okładzinie powłoka hy-

są bowiem cykle zamarzania i odmarzania

droizolacyjna i nowa okładzina będą jednak

(przejścia przez zero) w połączeniu z obec-

musiały być zdjęte, wraz ze starymi płytkami,

nością wody. W krajach śródziemnomorskich

a inwestorzy niepotrzebnie stracą zarówno

klimat jest wyraźnie łagodniejszy, dlatego

czas, jak i pieniądze.

www.ekspertbudowlany.pl

WYWIAD

Projektowanie instalacji przeciwpożarowych – doradztwo na każdym etapie inwestycji

Z Jackiem Ćwiklińskim, Technical Development Managerem w firmie Promat rozmawia Tomasz Łukaszewski Fot. Promat

vv Dlaczego projektowanie instalacji przeciwpożarowych powinno być wykonane już we wstępnej fazie projektowania?

J.Ć.: Zarówno projektowanie konstrukcji pod kątem wymagań przeciwpożarowych,

wskutek zniszczenia mechanicznego, utraty stateczności,

przekroczenia

»»Dymoszczelność (S) – brak obecności gazów (spalin) po stronie nienagrzewanej;

»»Promieniowanie

(W) – zdolność do roz-

granicznych

przestrzenienia się ognia wskutek pro-

wartości przemieszczeń lub zbyt dużych od-

mieniowania ciepła na nienagrzewaną

kształceń;

jak również instalacji określa Rozporządzenie

Szczelność ogniową (E) – czyli czas, po

Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia

którym konstrukcja przestaje spełniać swo-

2002 r. w sprawie warunków technicznych,

ją funkcję oddzielającą wskutek pojawienia

jakim powinny odpowiadać budynki i ich

się na powierzchni nienagrzewanej płomie-

usytuowanie. Dokument ten ściśle precyzu-

ni, pęknięć lub dużych szczelin, przez które

je, jakie parametry muszą spełniać budynki

przenikają płomienie lub gazy, albo element

w odniesieniu do bezpieczeństwa przeciw-

odpada od konstrukcji.

pożarowego. Każdy projektant powinien już

Oceny szczelności ogniowej dokonuje się

powierzchnię;

»»Odporność

na uderzenia mechaniczne

(M) – zdolność badanego elementu do wytrzymania uderzenia mechanicznego;

»»Samozamykalność

(C) – zdolność drzwi

lub żaluzji do automatycznego zamknięcia;

»»Zdolność

do zabezpieczenia ogniochron­

nego (K) – zdolność okładziny ściennej lub sufitowej do zapewnienia materiałowi

w początkowej fazie projektowania budynku

na podstawie trzech aspektów:

za okładziną zabezpieczenia przed zapa-

uwzględnić wszelkie wymagania stawiane

1. Pierwszy z nich dotyczy pęknięć lub otwo-

leniem.

przez ten dokument. W przypadku, gdyby

rów przekraczających podane wymiary.

projektowanie konstrukcji i systemów nastę-

2. Drugi dotyczy zapalenia się lub żarzenia

dytowanych laboratoriach badawczych na

powało na samym końcu, mogłoby się oka-

tamponu bawełnianego w ciągu 30 s, na

całym świecie. Laboratoria te wyposażone

zać, że zarówno usytuowanie budynku, jego

które może być przyłożony do nienagrze-

są w specjalne piece badawcze, w których

maksymalne wymiary, jak i niezbędne sys-

wanej powierzchni elementu badawczego.

w sposób kontrolowany wykonywane są

temy zabezpieczeń warunkowałyby całkowi-

3. Ostatni dotyczy utrzymywania się płomie-

procesy spalania badanych konstrukcji. Po

tą zmianę koncepcji lub projektu, generując

nia na powierzchni nienagrzewanej przy

badaniu, na podstawie odnotowanych para-

tym samym dodatkowe koszty związane ze

ogniu ciągłym, trwającym dłużej niż 10 s.

metrów, wykonywany jest raport z badania

zmianą dokumentacji, a także wydłużałyby

Izolacyjność ogniową (I) – czas, po któ-

ogniowego, służący w dalszej procedurze do

rym element przestaje spełniać funkcję od-

wprowadzania badanej konstrukcji do obrotu

dzielania wskutek przekroczenia temperatury

na rynku oraz jej certyfikacji.

czas jego powstania.

vv Państwa firma dodatkowo przeprowadza także badania ogniowe.

Na czym one polegają i jaki jest ich cel?

Oceny izolacyjności ogniowej dokonuje się na podstawie pomiaru przy maksymalnym przyroście temperatury ograniczonym do 180°C, w dowolnym punkcie nienagrzewanej po-

śleniu parametrów odporności ogniowej da-

wierzchni elementu badawczego lub pomia-

nej konstrukcji. Miarą odporności ogniowej

ru przyrostu średniej temperatury powierzch-

jest, wyrażony w minutach, czas od rozpo-

ni nienagrzewanej elementu badawczego,

częcia badania do osiągnięcia przez daną

który powinien być ograniczony do 140°C.

te ustalane są, zgodnie z zasadą, poprzez: EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Badania ogniowe wykonywane są w akre-

granicznej na powierzchni nienagrzewanej.

J.Ć.: Badania ogniowe polegają na okre-

konstrukcję kryteriów granicznych. Kryteria

88

Nośność (R) – jest to czas, po którym element przestaje spełniać swoją funkcję nośną,

W zależności od rodzaju konstrukcji występują także kryteria dodatkowe, takie jak: www.ekspertbudowlany.pl

vv Z jakimi problemami mierzą się specjaliści od biernej ochrony przeciwpożarowej, gdy dobór zabezpieczeń dokonywany jest dopiero na etapie realizacji, czyli na budowie?

J.Ć.: Najczęstszym tego typu przypadkiem jest źle dobrana grubość otuliny zbrojenia betonu w konstrukcjach żelbetowych, w efekcie czego niezbędne jest jej uzupełnienie

WYWIAD w postaci płyt ogniochronnych lub natrysku

puszczających i wykonawca musi najpierw

stalowych czy grubości otuliny stropów żel-

ogniochronnego.

rozebrać nowy niecertyfikowany system i za-

betowych.

Kolejnym częstym przypadkiem jest do-

proponować rozwiązania oparte na systemie

prowadzenie istniejącego już budynku do

Promat, który przeszedł całą procedurę do-

obowiązujących przepisów, co ze względu na

puszczającą go do obrotu.

fakt jego użytkowania jest problematyczne, zwłaszcza jeśli chodzi o dokonywanie zmian konstrukcyjnych. W takim przypadku często kłopotliwe jest odtworzenie istniejącej konstrukcji, na przykład rozstawu i wymiarów

vv Czy istnieją różnice w doborze zabezpieczeń biernej ochrony przeciwpożarowej w budynkach nowych i obiektach już istniejących?

vv Na jakim etapie procesu projektowania instalacji biernej ochrony przeciwpożarowej Promat oferuje swoją pomoc oraz na czym ona polega?

J.Ć.: Pomoc oferujemy na każdym etapie, począwszy od doboru odpowiedniego systemu, przez przygotowanie indywidualnych

belek podłogi drewnianej. W przypadku,

J.Ć.: Zasadniczą różnicą jest to, że w przy-

dokumentacji technicznych, aż po wydanie

gdy trzeba wykonać dodatkową instalację,

padku nowych budynków mamy dostęp do

opinii obiektowych we współpracy z akredy-

na przykład oddymiającą, problematyczne

pełnej specyfikacji budynku, co pozwala na

towanymi jednostkami badawczymi.

mogą się okazać położone wcześniej inne in-

szybsze i dokładniejsze dobranie odpowied-

Pomoc jest dostarczana nie tylko na etapie

stalacje, na przykład kanalizacyjne, mogące

niego zabezpieczenia. W przypadku obiek-

projektowania, ale na każdym innym etapie

powodować kolizję systemów.

tów już istniejących często nie posiadamy

– dostarczenia materiału na budowę, szko-

Zdarza się także, że wcześniej wykona-

dokładnej dokumentacji projektowej i nie-

leń firm wykonawczych, pomoc w instalacji,

ny system przeciwpożarowy innej firmy nie

zbędne jest wykonanie odtworzenia danych

a także doradztwo na etapie odbiorów czy

posiada odpowiednich dokumentów do-

konstrukcji, na przykład przekrojów profili

późniejszej eksploatacji systemów. promocja

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

89

INSTALACJE

Bierna ochrona ppoż.

Przepusty i piony instalacyjne oraz przewody wentylacyjne Wiktor Janecki

Przepusty instalacyjne dobierane są i wykonywane dla otworów, przez które przechodzi pojedynczy przewód czy kabel, oraz dla kilku rodzajów instalacji, przewodów i kabli. Przepusty nie są elementami konstrukcyjnymi budynku i WT wymagają od nich tylko szczelności (E) i izolacyjności ogniowej (I), czyli odporności ogniowej, nie wymagają natomiast nośności ogniowej (R).

Przejścia instalacyjne

Wybór technologii zabezpieczenia przepu-

Przepusty kombinowane w ścianie i stropie Fot. Promat

Szachty instalacyjne

W przejściach instalacyjnych w obrębie da-

stu instalacyjnego zależy od rodzaju i mate-

Pionowe kanały instalacyjne przeznaczone są

nej strefy pożarowej w budynkach ze stro-

riału przewodów oraz wielkości przepustu.

do prowadzenia pionów elektrycznych i tele-

pami w klasie odporności ogniowej REI 60

Czyli czy są to przewody sanitarne z rur wyko-

technicznych, pionów instalacji wodno-kana-

nie są wymagane zabezpieczenia przepustów

nanych z tworzyw, czy metalowe, czy są izo-

lizacyjnej i c.o. oraz c.w.u. Szachty wymaga-

instalacyjnych. Ale gdy jest to przejście insta-

lowane oraz czy izolacja jest palna, czy nie.

ją dostępu do nich w przypadku remontów,

lacyjne do odrębnej strefy pożarowej, każdy

Także kable i przewody elektryczne mają róż-

konserwacji czy awarii, ale też zabudowy

przepust instalacyjny wymaga zabezpieczeń

ne przeznaczenie i wykonanie – ważne jest,

ograniczającej dostęp osobom postronnym.

ppoż. Są też pomieszczenia zamknięte, któ-

czy mają palne, czy niepalne izolacje. Z uwa-

rych przegrody powinny spełniać dodatko-

gi na bezpieczeństwo pożarowe i gwarancję

we wymagania w zakresie klasy odporności

funkcjonowania instalacji ppoż. od przewo-

ogniowej, ale pomieszczenia te nie są strefą

dów elektrycznych zapewniających działanie

pożarową. Jeśli w pomieszczeniach takich

takich instalacji wymaga się zachowania cią-

(np. w przedsionku pożarowym) stosujemy

głości przepływu prądu także w czasie pożaru

przepusty instalacyjne o średnicy do 4 cm,

nawet przez 90 minut. A to wymaga prak-

nie wymagają one zabezpieczenia w stro-

tycznie niepalnych kabli i ich izolacji.

pach oraz ścianach; powyżej 4 cm wymaga-

Oferowane na rynku rozwiązania techniczne przepustów instalacyjnych grupowa-

ne jest zabezpieczenie ppoż.

ne są w zależności od rodzaju i wielkości przewodów. Dopasowane są też do rodzaju przegrody (ściany, stropu) oraz jej materiału i grubości i oferowane w różnych klasach odporności ogniowej EI. Zaleca się stosowanie, zwłaszcza w ramach jednego przepustu, rozwiązania od jednego producenta. Zastosowanie różnych niepasujących do siebie roz-

Kołnierze z blachy stalowej wypełnione masą pęczniejącą i ich mocowanie na ścianie z przepustem instalacyjnym Fot. Promat

90

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

Przejście w klasie odporności ogniowej EI 240 dla rur z tworzyw sztucznych z wykorzystaniem kołnierzy. Zabezpiecza przejścia rur z PP, PVC, PE-HD o średnicy od 50 do 160 mm w ścianach masywnych o minimalnej grubości 150 mm. Kołnierze wykonane ze stali z hakami mocującymi oraz wkładką pęczniejącą pod wpływem wysokiej temperatury Fot. Promat

wiązań – np. do przewodów elektrycznych

Prowadzone w pionach instalacyjnych

i sanitarnych – może spowodować problemy

kable, instalacje sanitarne czy nawet wenty-

z gwarancją producentów oraz zastrzeżenia

lacyjne to droga ewentualnego rozprzestrze-

przy odbiorze. W przypadku kabli i prze-

niania się pożaru na sąsiednie kondygnacje,

wodów elektrycznych warto wybierać kon-

o ile nie zastosowano odpowiednich przepu-

strukcje przepustów umożliwiające montaż

stów instalacyjnych w stropach. Dla stropów

dodatkowych kabli lub ich wymianę. Także

są nawet specjalne rozwiązania uwzględnia-

projektując szachty instalacyjne i dobierając

jące fakt, że blokujemy przede wszystkim

dla nich bierne zabezpieczenia ppoż., należy

możliwość przemieszczania się pożaru od

zapewnić możliwość instalowania dodatko-

dołu do góry. Są to kołnierze, osłony i obejmy

wych przewodów elektrycznych w szachcie

stalowe dla materiałów pęczniejących, które

i przepuście.

zwiększają objętość i tym samym zaciskają

www.ekspertbudowlany.pl

BEZPIECZNE TUNELE PROMATECT®-T ORAZ PROMATECT®-H TUNELOWE PŁYTY OGNIOCHRONNE

• Przebadane wg najbardziej wymagających norm i przepisów • Możliwość stosowania w każdych warunkach pogodowych • Mogą być z łatwością demontowane w celu inspekcji powierzchni tunelu

CAFCO FENDOLITE® MII NATRYSK OGNIOCHRONNY

• Najbardziej znany na świecie natrysk ogniochronny stosowany w tunelach • Od 1980 r. zabezpieczono ponad 1.5 mln m2 tuneli • Przebadany wg najbardziej wymagających norm i przepisów

www.promat.com

INSTALACJE

Przejścia instalacji kablowych, wiązek kabli, drabinek i korytek kablowych wymagają obudowy i uszczelnienia przestrzeni między obudową a kablami Fot. Promat

się na mięknącej rurze, tak aby wyeliminować szczeliny – o ile w ścianie zalecane są z obu stron, to w stropie stosuje się jedno od dołu. Dodatkowo izolacje termiczne i akustyczne przewodów w pionach instalacyjnych nie mogą rozprzestrzeniać ognia.

Rękawy ogniochronne dają możliwość montażu i wymiany kabli, co ma szczególne znaczenie np. w centrach danych, biurach, szpitalach, halach wystawowych lub zakładach produkcyjnych Fot. Hilti

Przewody wentylacyjne

do budowy samonośnych kanałów wentyla-

Z kolei do obudowy pionów instalacyjnych

Szczególnym wyzwaniem w ochronie ppoż.

cyjnych i oddymiających pozwalają osiągnąć

z przewodami sanitarnymi i wentylacyjny-

budynków są instalacje wentylacyjne i od-

klasy odporności ogniowej EIS 30 do 120.

mi oraz z kablami, a także szybów dźwigo-

dymiające. Paragraf 267 Warunków Tech-

Płyty silikatowo-cementowe również służą

wych producenci oferują specjalne systemy

nicznych stanowi, że przewody wentylacyjne

do obudowy kanałów z blachy stalowej lub

ogniochronne z płyt gipsowych zbrojonych

powinny zostać wykonane z materiałów nie-

budowy samonośnych przewodów wentyla-

włóknem szklanym lub ogniochronnych płyt

palnych, a palne izolacje cieplne i akustycz-

cyjnych i oddymiających i także oferowane

gipsowo-kartonowych w klasach EI 60–120.

ne oraz inne palne okładziny przewodów

są w klasach EIS 30 do 120.

Uzupełnieniem są klapy i drzwiczki rewizyjne

wentylacyjnych mogą być stosowane tylko

do szachtów.

na zewnętrznej ich powierzchni.

Wymagania dla przewodów wentylacji oddymiającej określa § 270 WT. Wykonuje się je z kanałów stalowych z izolacją z płyt lub mat z wełny mineralnej albo jako samonośne przewody z płyt gipsowych z domieszką włókien szklanych czy płyt wermikulitowych

Literatura 1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2002, nr 75, poz. 690, z późn. zm.).

2. Materiały techniczne i katalogi firm: Alfaseal, Armacell, Hilti, K-Flex, Mercor, Paroc, Promat, Rigipis, Rockwool, Soudal, Wavin.

promocja

albo silikatowo-cementowych. Służą do budowy instalacji wentylacji oddymiającej lub mieszanej pełniącej jednocześnie funkcje wentylacji ogólnej i oddymiającej.

Na rynku dostępna jest cała gama izolacji z wełny mineralnej do przewodów wen-

DO ŚCIĄGNIĘCIA

bezpłatne e-booki N O W E

W Y D A N I A

P O R A D N I K Ó W

tylacyjnych i oddymiających wykonanych ze Obejma ogniochronna do montażu na rurach o średnicy od 50 do 250 mm Fot. Hilti

stali. Z kolei do budowy niepalnych przewodów samonośnych używa się płyt gipsowych, wermikulitowych i silikatowo-cementowych.

Samonośne przewody wentylacyjne i odymiające z takich płyt sprawdzają się zwłaszcza w pomieszczeniach, w których brakuje miejsca na poprowadzenie kanałów stalowych izolowanych wełną mineralną. Kanał wykonany z płyt może być bowiem mocowany także bezpośrednio do stropu.

Przewody oddymiające i wentylacyjne z płyt gipsowych wzmocnionych włóknem

Opaska ogniochronna pęczniejąca podczas pożaru, w formie elastycznej taśmy łatwej do nakładania na rury Fot. Mercor

92

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

szklanym oferowane są w różnych grubościach i różnych klasach EIS. Płyty wermikulitowe służące do obudowy kanałów oraz www.ekspertbudowlany.pl

wejdź na

AICĘINGĄICŚ OD

ikoob-e entałpzeb W Ó K I N D A R O P

A I N A D Y W

an źdjew

E W O N

Fot. Libet

OGRODY

MURKI OPOROWE

jak je wykorzystać w ogrodzie?

Magdalena Ćwikła

pozwolenie, a samodzielnie można je wykony-

To idealne rozwiązanie na działkach o zróżnicowanym ukształtowaniu terenu, na zboczach oraz zawsze wtedy, gdy chcemy nasz ogród urozmaicić. Sposoby na wykorzystanie murków oporowych w ogrodzie są wręcz nieograniczone.

wać jedynie do 1,2 m wysokości. Wyższe kon-

G

dyby wszystkie ogrody były płaskie,

Co to są murki oporowe?

osobę posiadającą stosowne uprawnienia.

Wykorzystanie murków oporowych w ogrodzie i przy domu Za ich pomocą można skracać stok, tworzyć

z pewnością byłyby łatwiejsze do

Są to murki, które podtrzymują nasyp ziem-

estetyczne tarasy na jego zboczu lub wgłęb-

urządzenia, ale również mniej in-

ny. Służą do jego umacniania i zabezpiecza-

niki, ale pomagają również w zorganizowa-

teresujące. Zróżnicowanie poziomów może

nia oraz uniemożliwiają obsuwanie się grun-

niu przestrzeni w ogrodzie. Za ich pomocą

nie do poznania odmienić charakter dział-

tu. Ich budowa zalecana jest wszędzie tam,

można

ki, a sposobów na wykorzystanie spadku

gdzie nachylenie skarpy jest na tyle duże, że

ogrodowe, tak jak pokoje w domu. Pomagają

gruntu jest bardzo wiele. Jednym z nich jest

mogłoby grozić osuwaniem się ziemi. Oprócz

w uporządkowaniu przestrzeni, nadają rytm.

budowa murków oporowych. To idealne roz-

walorów funkcjonalnych, tego typu murki sta-

Murki oporowe powinny harmonijnie wpisy-

wiązanie do zastosowania na terenie o zróż-

nowią bardzo oryginalny element dekoracyjny

wać się w otaczający je ogród, spójnie kom-

nicowanym ukształtowaniu gruntu oraz na

ogrodu. Trzeba mieć jednak na uwadze, że

ponować się z nawierzchniami oraz pasować

stokach.

na budowę murków oporowych należy mieć

stylistycznie do architektury domu.

Fot. Joniec

94

strukcje muszą zostać zaprojektowane przez

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

wydzielać

poszczególne

wnętrza

Fot. Joniec

OGRODY Przy tarasie. Obecnie tarasy wypoczynko-

w ogrodzie – placyki wypoczynkowe, letnią

nej. Takie rozwiązanie sprawdzi się szcze-

we usytuowane na parterze domu dość często

kuchnię, kaskadowe rabaty. Stosując takie

gólnie w małych ogrodach, gdzie liczy się

są położone na wysokości gruntu lub dzieli je

rozwiązania, wprowadzamy do ogrodu ład.

każdy centymetr powierzchni. U podstawy

jedynie różnica jednego stopnia. Zazwyczaj

Dzięki murkom możemy także optycznie

murka można urządzić oczko wodne, do

jednak parter domu, w tym również taras,

powiększać, wydłużać lub skracać działkę.

którego woda będzie spływała po murku

wyniesiony jest ponad teren parceli. W ta-

Jeżeli zależy nam na optycznym wydłużeniu

lub całkowicie z niego zrezygnować i np.

kim przypadku taras powinna otaczać skarpa

działki, warto zbudować taki murek wzdłuż

wyłożyć powierzchnię kamykami, przez

obsadzona roślinnością lub murek oporowy.

parceli. W końcowej jego części może być

które woda będzie przesiąkała do zbiornika

O wyborze decydują nie tylko walory estetycz-

niższy, wręcz „uciekać” w ziemię. Jego bu-

zainstalowanego pod gruntem, a następnie

ne, ale przede wszystkim różnica powstałych

dowla poprowadzi nasz wzrok w dalsze za-

będzie transportowana w górę. Takie ka-

poziomów oraz dostępna powierzchnia – skar-

kątki ogrodu, przez co powierzchnia ogrodu

skady dają znakomity efekt wizualny oraz

py obsadzone roślinnością zajmują o wiele

wyda się dłuższa. Wzdłuż murka można

dźwiękowy i z pewnością dodadzą ogrodowi

więcej miejsca niż murek oporowy.

poprowadzić ścieżkę. Budując murek w po-

uroku.

Wejście do domu. To najbardziej reprezen-

przek działki, skrócimy ją optycznie.

W małych ogrodach. Szczególne znacze-

wie i naturalnie prezentują się suche murki,

ne i urządzone elegancko oraz schludnie. Na-

nie murki nabierają na niewielkich prze-

czyli takie, do których podczas układania

leży mieć także na uwadze bezpieczeństwo

strzeniach, np. na patiach czy ogrodach przy

kolejnych elementów nie używa się zapra-

i funkcjonalność. Sposób organizacji oraz

zabudowie szeregowej. Tworzą pewne ramy

wy. Buduje się je z kamieni. Tego typu murki

wielkość powinny pasować do bryły i stylu

ogrodu i powodują, że jego wnętrze w pew-

harmonijnie wpisują się w krajobraz. Szybko

domu. Do drzwi zwykle prowadzą schody.

nym sensie staje się sceną. Taki murek może

osiągają efekt „spatynowienia wiekowego”.

Ich liczba uzależniona jest od usytuowania

powstać z jednej strony działki lub przebie-

Tworzą idealne siedlisko dla roślin skalnych

poziomu parteru względem gruntu. Schody

gać nieregularnie, tworząc uskoki. W małych

i paproci. W ich szczelinach można sadzić

po bokach można ograniczyć w różny spo-

ogrodach zdecydowanie lepiej wyglądają ni-

np. rojniki, skalnice, ubiorki, płomyki szydla-

sób. Zależy to od ich liczby, rodzaju schodów

skie murki oporowe. Wysokie spowodują, że

ste, zawciąg nadmorski, smagliczki nadmor-

oraz dostępnej powierzchni po ich bokach.

przestrzeń wyda się jeszcze mniejsza. Uni-

skie, goździki sine, tymianek i wiele innych

W przypadku ograniczonej powierzchni,

kamy także budowania murków oporowych

bylin. W miejscach zacienionych świetnie

świetnym sposobem jest budowa murków

ze wszystkich stron takiej działki, ponieważ

sprawdzą się paprocie. Murek suchy naj-

oporowych. Jeżeli różnica poziomów jest

w ten sposób ograniczymy przestrzeń i ogród

wygodniej

znaczna, dodatkowo powinna zostać zamon-

wyda się jeszcze mniejszy i bardziej przytła-

­kamieni.

towana barierka.

czający.

obsadzać

podczas

układania

Wgłębniki. To zagłębienia w ogrodzie,

Tarasy na zboczach. Na działce położonej

Zwieńczone siedziskiem. Murki oporowe

tworzące część obniżoną terenu w stosun-

na zboczu można zaplanować jeden wyższy

mogą pełnić również funkcję siedziska czy

ku do poziomu ogrodu. Zazwyczaj tworzy

murek oporowy lub kilka niższych. Decydu-

ławeczki. W tym celu najlepiej sprawdzą się

się je w małych ogrodach, aby optycznie je

jąc się na to drugie rozwiązanie, powstaną

murki, których wysokość wynosi ok. 45 cm.

powiększyć. To również dobry sposób, aby

pomiędzy nimi tarasy, które można zagospo-

Warto je zwieńczyć gładkim i ciepłym w do-

na płaskim terenie zróżnicować jego poziom.

darować w bardzo atrakcyjny sposób. Mogą

tyku materiałem, np. naturalnym drewnem.

W takich głębnikach zwykle urządzane są

to być połacie trawnika lub wielogatunkowe

Można także wykorzystać beton lub gres, ale

miejsca do wypoczynku. Można je wyłożyć

rabaty. W przypadku bardziej stromych zbo-

należy mieć na uwadze, że te materiały są

nawierzchnią lub zakłada się w nich trawnik.

czy, powstałe w ten sposób tarasy łatwiej jest

zimne w dotyku. Decydując się na takie roz-

Boki wgłębnika zabezpieczane są murkami

urządzać i obsadzać.

wiązanie, warto zadbać, aby z takiego miej-

oporowymi. W celu wizualnego uatrakcyjnie-

sca rozciągał się ładny widok.

nia warto je zróżnicować, można tworzyć do-

Porządkowanie przestrzeni. Murki oporowe nadają charakteru i rytmu ogrodowi.

Z kaskadą wodną. Murki oporowe moż-

Dzięki nim możemy tworzyć kolejne miejsca

na wykorzystać do budowy kaskady wod-

Fot. Libet

96

Porastające roślinnością. Bardzo cieka-

tacyjne miejsce. Powinno być wyeksponowa-

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

datkowe tarasy wypoczynkowe lub obsadzić je roślinami.

Fot. Polbruk

OGRODY Coraz powszechniejszym rozwiązaniem jest wprowadzanie do trawników mieszanek roślin z innych rodzin botanicznych i tworzenie tzw. łąk kwietnych. Pod łąkę kwietną w przestrzeni przydomowej wyznacza się zazwyczaj określony fragment ogrodu.

W zależności od doboru mieszanki gatunkowej, a podobnie jak w przypadku traw, można wybierać różne mieszanki nasion i utworzyć łąkę zarówno z roślin jednorocznych, jak i wieloletnich.

MODNY TREND – ŁĄKI KWIETNE Rodzaje łąk kwietnych

wchodzą rośliny produkujące duże ilości

Wieloletnia łąka kwietna to stale zmie-

Pierwszy typ łąki (z gatunków roślin jedno-

pyłku oraz nektaru, jest doskonałym wspar-

niające się zbiorowisko, którego formowanie

rocznych) przeznaczony jest do założeń de-

ciem dla zachowania różnorodności gatun-

może trwać nawet 5 lat. W przeciwieństwie

koracyjnych, których efekt pożądany jest już

kowej i wsparcia pożytecznych organizmów

do trawników, łąka kwietna nie wymaga na-

w pierwszym sezonie od wysiewu, z kolei

w ogrodzie. Przykładowe gatunki to: krwaw-

wożenia, jednak musi być koszona (1–2 razy

drugi typ (mieszanki gatunków wieloletnich)

nica pospolita, lebiodka pospolita i nawłoć

do roku na wysokości 7–10 cm). Pierwsze

polecany jest w przypadku, gdy łąka ma cie-

pospolita.

koszenie należy wykonać po przekwitnięciu

szyć swoim bogactwem i stanowić m.in. nieprzerwaną taśmę pokarmową dla owadów

Zakładanie i pielęgnacja

roślin. Na parę dni skoszone rośliny należy pozostawić, tak aby wysypały zawiązane nasiona.

przez wiele lat. Co prawda, jej pełnia kwit-

Zakładanie łąki kwietnej najlepiej zaplano-

nienia przypada na drugi sezon, ale w przeci-

wać na okres wiosenny (marzec–kwiecień)

Łąka kwietna stanowi alternatywę dla

wieństwie do łąki z gatunków jednorocznych,

lub jesienny (październik–listopad). Podob-

trawnika zarówno pod względem finanso-

nie trzeba jej co roku odnawiać (jedynie

nie jak w przypadku zakładania trawnika,

wym (nakład pieniężny jest mniejszy), pie-

podsiewać w razie potrzeby). Podobnie jak

powinno się wstrzymać z wysiewem nasion

lęgnacyjnym (wymaga jedynie koszenia, ale

w przypadku trawników, łąki kwietne mogą

w okresie letnim. Utworzenie kwietnej łąki,

też nie tak regularnego, jak w przypadku

być zakładane z myślą o pełnionych przez

podobnie jak trawnika, należy rozpocząć

trawników) oraz różnorodności gatunkowej

nie specjalnych funkcjach:

od odpowiedniego przygotowania podłoża:

(zarówno uprawianych roślin, jak i odwie-

ozdobna, podobnie jak trawnik

oczyszczenia, zadbania o jakość gleby oraz

dzających ją zwierząt).

ozdobny, ma na celu funkcje dekoracyjne.

jej odczyn (obojętny lub lekko zasadowy). Po

Opracowanie dla Leroy Merlin: mgr inż. Anna Pińkowska

Tworzona jest głównie z gatunków roślin

wysiewie wybranej mieszanki nasion, należy

Katedra Ochrony Roślin, Instytut Nauk Ogrodniczych

ozdobnych, wśród których może pojawić się

je zagrabić i docisnąć do gleby (depcząc lub

SGGW w Warszawie

np. złocień właściwy, goździk kartuzek, ślaz

wałując).

» Łąka

Zdjęcia: Leroy Merlin

dziki, bniec czerwony.

» Łąka rekreacyjna, analogicznie jak traw-

nik sportowy lub uniwersalny, jest przeznaczona do intensywnego użytkowania. Skład gatunkowy jest dobierany w taki sposób, aby była ona odporna na zadeptywanie, częste koszenie i umożliwiała realizację aktywności wypoczynkowych oraz rekreacyjnych. Gatunki roślin, które są tutaj polecane to m.in. dąbrówka rozłogowa, macierzanka zwyczajna, stokrotka pospolita, krwawnik pospolity, komonica zwyczajna. Częstym dodatkiem są także trawy.

» Łąka

dla owadów to rodzaj, który

w ostatnim czasie wiedzie prym. Możemy ją spotkać w ogrodach przydomowych i w przestrzeniach miejskich. Łąka, w której skład EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

97

WARTO WIEDZIEĆ INDEKS FIRM

O ILE WZROSŁY KOSZTY BUDOWY DOMÓW?

Na to pytanie odpowiada „Raport o budowie domów w Polsce”, z którego wynika, że zbilansowanie budżetu sprawiło trudność co piątemu inwestorowi. W raporcie, opracowanym przez Oferteo.pl, wykorzystano dane z badania ankietowego, przeprowadzonego w styczniu 2022 r. na próbie 416 osób, które w 2021 r. budowały dom.

PLANOWANE KOSZTY BUDOWY Według analityków serwisu, 25% ankietowanych planowało wydać na budowę domu od 200 do 400 tys. zł, a 31% – od 400 do 600 tys. zł. Natomiast 20% badanych inwestorów zamierzało zbudować dom za kwotę od 600 do 800 tys. zł. Grupa inwestorów planujących wyższe kwoty na postawienie domu wynosiła 11% badanych.

Wśród badanych byli też inwestorzy (10%), którzy deklarowali, że na budowę domu przeznaczą od 100 do 200 tys. zł, a 3% – nawet mniej niż 100 tys. zł.

W analizowanym roku najwięcej budów domów realizowano w województwach mazowieckim (17% wszystkich projektów) i śląskim (12%). Tam też odnotowano najwięcej budynków, których planowany koszt przekraczał 800 tys. zł.

W 2021 r. 53% ankietowanych korzystało z kredytu bankowego.

Bosch

KOREKTA KOSZTÓW

Canada Rubber Polska

85

Cementex

19

Creaton

65

De Dietrich

53

Eti Polam

45

FAKRO

33

Galeco

63

W 2021 r. koszty budowy zaczęły rosnąć w bardzo szybkim tempie, m.in. z powodu pandemii. Wcześniej zakładane szacunki przerosły więc oczekiwania inwestorów.

Dla prawie 77% z nich ostateczny koszt budowy był wyższy niż planowany na starcie inwestycji. Jedynie 18% uznało, że pozostały one na tym samym poziomie, a 5% zadeklarowało, że były nawet niższe. Wzrost kosztów budowy domu wynosił zazwyczaj około 20% w stosunku do planowanego budżetu. A najbardziej wpłynęły na niego ceny materiałów, na co wskazało 89% ankietowanych. Na drugim miejscu znalazły się koszty robocizny – 58% wskazań.

Badani wymienili również nieprzewidziane naprawy/dodatkowe prace (33% ankietowanych) i formalności (7%). Aby obniżyć koszty, część inwestorów decydowało się na samodzielne wykonanie części prac.

Najczęściej były to prace wykończeniowe, np. malowanie, i porządkowe. Źródło: www.oferteo.pl

JAKIE MATERIAŁY BUDOWLANE PODROŻAŁY?

Numer obejmuje okres wydawniczy lipiec–sierpień

WYDAWCA: GRUPA MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa tel. 22 512 60 99, faks 22 468 84 76 http://www.ekspertbudowlany.pl e-mail: redakcja@ekspertbudowlany.pl Redaktor naczelna: Joanna Korpysz-Drzazga jkorpysz@ekspertbudowlany.pl Menadżer ds. redakcyjno-wydawniczych: Monika Mucha, mmucha@medium.media.pl

EKSPERT BUDOWLANY

nr 4/2022

www.ekspertbudowlany.pl

1, 40, 41

Immerbau

81, 83, 100

Joniec

95

Kaiser One

99

KEIM

73

Milwaukee

66, 67

Nida

27

Optigruen

30

Petralana

29

Promat TOP

91

Raychem

13

Termet

Współpracownicy: Małgorzata Kośla, Magdalena Ćwikła, Waldemar Joniec, Karol Kuczyński, Maciej Rokiel, Joanna Ryńska, Jacek Sawicki, Krystyna Stankiewicz, Elżbieta Wysowska REKLAMA I MARKETING: tel. 22 810 25 90, 810 28 14 Dyrektor ds. reklamy i marketingu: Joanna Grabek, tel. 600 050 380, jgrabek@medium.media.pl Reklama: Małgorzata Semenowicz tel. 606 276 634, msemenowicz@medium.media.pl KOLPORTAŻ I PRENUMERATA: tel./fax 22 810 21 24 Kierownik działu logistyki: Aneta Cartailler, acartailler@medium.media.pl Specjalista ds. promocji: Katarzyna Masna, kmasna@medium.media.pl Specjalista ds. dystrybucji: Aneta Cartailler, acartailler@medium.media.pl Projekt graficzny: Łukasz Gawroński DRUK: Zakłady Graficzne Taurus Stanisław Roszkowski Sp. z o.o. ul. Kazimierów 13, 05-074 Halinów

47, 60

Hörmann

Ceny w okresie styczeń–czerwiec 2022 r., w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r., wzrosły średnio o 30%. Wzrosty odnotowano we wszystkich 20 grupach towarowych: izolacje termiczne (+60%), płyty OSB (+43%), sucha zabudowa (+41%), ściany, kominy (+39%), dachy, rynny (+39%), izolacje wodochronne (+33%), otoczenie domu (+33%), ogród i hobby (+27%), instalacje, ogrzewanie (+26%), wykończenia (+24%), płytki, łazienki, kuchnie (+23%), cement, wapno (+22%), motoryzacja (+21%), stolarka (+21%), narzędzia (+20%), chemia budowlana (+19%), oświetlenie, elektryka (+18%), wyposażenie, AGD (+17%), dekoracje (+16%) oraz farby, lakiery (+15%).

Nakład 15 000 egz.

49, 60

Grupa SBS

Rigips

ISSN 1730-1904

98

Buderus

Ceny w czerwcu 2022 r., w stosunku do czerwca 2021 r., wzrosły średnio o prawie 32%. Odnotowano wzrosty we wszystkich 20 grupach towarowych: izolacje termiczne (+62%), ściany, kominy (+48%), dachy, rynny (+43%), izolacje wodochronne (+41%), sucha zabudowa (+38%), otoczenie domu (+36%), cement, wapno (+34%), płyty OSB (+34%), wykończenia (+30%), płytki, łazienki, kuchnie (+28%), stolarka (+25%), ogród i hobby (+25%), instalacje, ogrzewanie (+25%), motoryzacja (+23%), narzędzia (+21%), chemia budowlana (+21%), farby, lakiery (+20%), oświetlenie, elektryka (+18%), wyposażenie, AGD (+17%) oraz dekoracje (+17%).

Źródło: Grupa PSB

58

5

Schomburg

brasilian

Schöck

35

Siniat

16, 17

Steinbacher Sto

31 6, 7, 24, 25 3, 59

Tubądzin

11

VELUX

2, 37

Visbud

87

Weidmüller

43

ZMK SAS

54, 55, 58

Wszelkie prawa zastrzeżone © by GRUPA MEDIUM Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów.

Nie zwraca materiałów niezamówionych. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych zamieszczanych na łamach dwumiesięcznika „Ekspert Budowlany” oraz ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyn.

Projekt okładki: Łukasz Gawroński

GRUPA MEDIUM jest członkiem Izby Wydawców Prasy

INIEKCJA CIŚNIENIOWA

Sprawdzony sposób na pęknięcia betonu Pękanie ścian w domach i blokach mieszkalnych, a także konstrukcjach mostów lub wiaduktów to często spotykane zjawisko, związane m.in. z osiadaniem gruntów. W momencie powstawania drobnych pęknięć zagrożona staje się cała konstrukcja, a co za tym idzie – konieczna jest jak najszybsza jej naprawa. Iniekcja ciśnieniowa betonu jest metodą umożliwiającą skuteczne uzupełnienie ubytków w gotowych konstrukcjach przez wtryskiwanie mieszanki betonowej lub żywicy epoksydowej do wnętrza szczeliny.

Specjalizujemy się w wykonywaniu prac naprawczych pęknięć, do powstania których doszło na skutek działania zróżnicowanych czynników środowiskowych. Usługę realizujemy się poprzez wtłaczanie substancji uszczelniającej, co przyczynia się do zlikwidowania pęknięcia, wypełnienia szczelin dylatacyjnych oraz uzupełnienia pustych przestrzeni. Metoda iniekcji znajduje również zastosowanie w przypadku wzmacniania fundamentów, stabilizowania gruntów oraz sklejania konstrukcji z cegły, betonu i kamienia.

6

LAT W BRANŻY

655

WYKONANYCH ROBÓT

253

OBSŁUŻONYCH FIRM

tel. 504 454 555 kaiserspzoo@gmail.com andrzej.myjak@kaiser-one.pl www.kaiser-one.pl

Skuteczna izolacja na lata TYNKI RENOWACYJNE KREM DO IZOLACJI POZIOMEJ IZOLACJE PIONOWE

Immerbau sp. z o.o. ul. Wołowska 92a, 60-167 Poznań, tel. 61 624 86 34, fax 61 624 86 37 biuro@immerbau.pl

www.immerbau.pl