'Hier ben ik de rijke man'

O*50 Portug Esc.735 Frankr. FFr.25 Belgiè en Lux. €2.15

à

29 dggriStus - 5 sepiêÊiberiol - adviespriis

í4,

1€i,97

_=lllilJlililllillililililllilÍt[

* stERRA r-Eor.re 3 miljoen gekken en I inrichting

De grillen van ANTONIE KAMERLING, de familie van SINGH VARMA + het kabinet VAN PIM FORTUYN

,'

\\.,

't*

-

REVU-ENQUÊTE

Nederland niet naar het WK? Toch mag VAN GAAL bliiven!

Nederlandse Marokkaanse jongeren op vakantie in Marokko .

t.

;1'-r;'È.

.

"ïÈ.-;

#.H ffiH-FK_H ru€- _ru :., :u:ÊÈ q-Ë* :a**i :-ï i,+'{:,i.t;:}i+:èat:,:; i. Êi :it=*: *Ëi* ê'+:r.c* '{}ts,,:è.{-:iÈ: :a: I i l: i í=,': í,:'i.: g ::l Ï ]. Ë1.-"+è Èo=*!" Eïq--.: ; i' i,. "i r:

-'i

[.::

i'1-r

,Li

-'

IF

{, +-ïr*'qílF

{f ..

!;:

Nieuwe Revu 36 / 20

.-"r{*t

@,àrtu*ó.*..*F*,,,],.q{

qï:"

J ,I ;..'ii :-, , i.-

;;

y

:c._-

f# ,r,,, í:r

s M,

lhL.

rs:-

":|' ^ rt':'

Fouad (links) en Youssef wachten urenlang op de bus naar de Sahara.

Nieuwe Revu 36

:1

ri

De Nederlandse Marokkanen hangen de toerist uit in de Sahara.

Alle Marokkanen die in het buitenland wonen: Welkoml juicht een groot bord aan de kant van de weg. Rachid Larouz scheurt er langs met zijn glimmende Golf TDl. Hij rijdt tussen gammele Peugeotjes en gedeukte taxi's door de straten van Casablanca. Een taxi, met drie personen voorin en vier op de achterbank, snijdt een ezel die een kar vol muntbladeren trekt. Op een brommer zigzagt een gerimpeld mannetje zonder om zich heen te kijken door het verkeer. Rachid toetert, scheldt

en lacht als hij weer net niet tegen iemand aanbotst. Naast hem durft Ashraf (19) brlna niet naar buiten te kijken. Hij schudt zijn hoofd. "Die Marokkanen rijden als gekken."

Rachid is trots op zijn auto. "Nou ja, eigenlijk is het de auto van mijn broer. Maar dat hoeft niemand te weten." Def Rhymz schalt door de opengedraaide ramen naar buiten. Achterin bewegen de hoofden van Fouad Bensaga, Youssef Bourazma en Jamal Elwali mee op de muziek.

Twee meisjes met lang zwart haar, gekleed in strakke truitjes, proberen de weg over te steken. Wanneer ze Rachids Nederlandse nummerbord in de gaten krrlgen, stoten ze elkaar giechelend aan.

Rachid remt, toetert en roept: "Pssst, schatjes. Lekker ding." De meisjes kijken hem verbaasd aan. Rachid trekt op en rr.1dt tegen de stoep op. Gegil. Rachid grijnst. "Ast mar gail is, mag allus." Ondanks

het Arabische accent begrijpen de dames nog steeds Nieuwe Revu 36 / 22

geen

Nederlands. Terwijl hij verder scheurt, lacht Rachid tevreden: "Mooie auto, mooie jongen."

Elk jaar gaat een groot gedeelte van de

250.000 Marokkanen die

in

Nederland wonen naar Marokko op vakantie. Vader en moeder richting het huis dat ze in het land van herkomst hebben laten bouwen, de jongeren vieren op hun eigen manierfeest. Ze reizen van stad naar stad, versieren meisjes en bezoeken tussendoor ook nog familie. 'De Nederlanders' worden de jongens in snelle auto's en gekleed in dure merkkleding genoemd . 7e zijn anders, en rijk. De wandelende reclame voor het paradijs dat Nederland heet.

De Golf stopt bU een benzinestation. De muziek kan nog harder. De bassen dreunen over het terras bij het station. Buiten de auto rapt Fouad mee, Jamal springt op en neer, Youssef kijkt stil toe. Rachid verruilt zijn T-shirt voor een Lacoste-truitje. Fouad is uitgerapt en drukt zich op vanaf de met benzine bevlekte grond. Van een afstand kijkt een groepje Marokkaanse jongens met grote ogen toe.

"Zullen we morgen naar Scheveningen?" vraagt Jamal gekscherend in een mengeling van Arabisch en Nederlands.

Fouad: "Jaaa, en dan halen we meteen een patatje oorlog."

Jamal: "OkĂŠ, morgen om acht uur. Neem jij de radio mee?"

Lachend stappen

ze in.

Wanneer

de Golf wegrijdt, staren

de

Marokkaanse jongens de auto na totdat hij uit het zicht verdwijnt.

Twee weken Seleden vertrok Rachid uit Nederland. In twee dagen reed hij naar Zuid-Spanje en vertrok vandaar met de boot naar Marokko. In tegenstelling tot de meeste Marokkanen propte hij zijn auto niet vol met cadeaus voor zijn broer en zus in Marokko. "Nee zeg,ik blUf beziÉ.

Vroeger nam ik wel cadeaus mee. Maar op een gegeven moment verwachten ze alleen nog maar dure dingen. Als ik br.lvoorbeeld voor mijn broer een zonnebril in Marokko koop, vraagt hij me waarom ik er niet een uit Nederland heb meegenomen. lk ben niet gek. lk moet aan mezelf denken."

Jamal kijkt Rachid met opgetrokken wenkbrauwen aan. Een paar dagen geleden vertrok hij met het vliegtuig naar Oujda, de plaats in Noord-Marokko waar zijn ouders vandaan komen. Vier volgepropte

tassen nam hij mee. Een voor zichzelf. De rest gevuld met cadeaus voor familie en vrienden. Overhemden voor zijn ooms, kleding voor nichtjes, mobiele telefoons.

Hij was niet de enif,e. "We vertrokken drie uur

te laat. Royal Air Maroc wilde dat mensen het overgewicht betaalden. Maar ja, als je dertig kilo te veel bij je hebt, loopt dat een beetje in de papieren. De mannen gingen bijna met het grondpersoneel op de vuist, de vrouwen schreeuwden alles bij elkaar. Uiteindelijk heeft niemand betaald. Ze weten toch dat Marokkanen veel meenemen? Tot aan plastic stoelen en pannen

toe. Dat is logisch. ln Nederland hebben we alles, hier hebben

de

mensen niets. Dan kun je toch niet met lege handen aankomen?"

Marokko is blij met de vakantie vierende immigranten. De 2 miljoen Marokkanen die in Europa wonen, stimuleren de economie in de zomer met 2 tot 3 miljard gulden. Nederlandse Marokkanen spekken hun thuisland elk jaar met

200 miljoen gulden. Vandaar de welkomst-

borden langs de weg, vandaar de versoepelde controles bij de douane.

Ook het groepje uit Leiden-Noord draagt flink wat bij. Youssef: "4500 gulden gaat er zeker doorheen." Gul geld uitgeven, er wordt niet anders verwacht van een Marokkaan

uit Nederland. Jamal: "Dat begint al als

Van boven naar beneden: Fouad deelt geld uit, Ashraf en zijn zus Houda, Ashraf versiert een meisje, Rachid (rechts) met vrienden van vroeger.

Nieuwe Revu 36 i 23

je klein bent.

Vanaf mijn 11de verdiende ik mijn eigen vakantiegeld.

dat heeft hij alleen bij Nederlanders, hè. Nederland is het paradijs."

Wekenlang bollenpellen met mijn Marokkaanse vrienden. Je verdiende 800 gulden, je ouders kregen 700 gulden. Maar met de 100 gulden

In Meknes is er voor Rachids vrienden geen plek meer in de auto. Hij haalt zijn neef Nordin op en regelt een afspraakje met Najat, een Marokkaanse uit Roermond. Maar eerst moet de stoffige auto weer glimmen. Met Nordin rijdt hij naar de autowasserette. Hij trekt een ander shirt en zijn Armani-broek aan. Dan ziet hij twee meiden voorbijkomen. "Hallo, hallo," roept hij in het Nederlands en gaat er achteraan. Nordin blijft bij de auto staan en kijkt zwijgend toe. "Ze praten

die ik overhield, was ik helemaal de man. Dan kon ik voor

mijn

Marokkaanse vrienden in Oujda snoep kopen. Dat was stoer."

Marokko hoeft niet bang te zijn dat de jongens hun geld in een ander vakantieland uitgeven. "lk moet gewoon naar Marokko, anders word ik

gek," verzekert Youssef. Jamal: "Nederland werkt mij ook op mijn zenuwen. Die kille, bange blikken als ik een dure winkel binnenstap.

Dat is hier wel anders, hier ben ik de rijke man. En dan al die rekeningen in Nederland, het harde werken, dat geregel. In Marokko weet ik 's morgens niet wat ik diezelfde dagga doen. Dat is pas vrijheid."

Fouad: "lk wil een keer per jaar terug naar mijn dorp in de Sahara.

Naar het zand, de hitte."

Rachid doet niet mee aan het gemijmer. Langs de kant van de weg staat een driftig gebarende politieagent. Rachid zet ziln auto aan de kant. "Shit," zegt Ashraf. "Ze willen geld voor koffie. Ze weten altijd wel iets te vinden." De agent kijkt nors en wil papieren zien. Rachid stapt uit. Ashraf: "Die denkt natuurlijk: een dikke wagen uit Nederland, daar

valt iets te halen." De politieman heeft een boekje te

voorschijn

gehaald en noteert het kenteken. Rachid probeert een gesprek aan te knopen. "Waar komt u vandaan, meneer? Uit Fès? Daar woont mijn oom. Dan bent u vast een neef van me." De agent kijkt hem aan. Dan

barst hij in lachen uit. "Rr1 door, jij." Met een grote grijns stapt Rachid in de auto. "lk hou van de trucjes in dit land. Altijd iets regelen, smoesjes verzinnen. Dat past bij mij. Daarom ben ik hier elk jaar."

Rachid stopt bU de helblauwe zee in de buurt van Mohamedia. Uit de kofferbak van de Golf komt een zilverglimmende gettoblaster te voorschijn. Fouad zet Tupac op zijn hardst, trekt zijn Replay shirt uit en verkent het strand. Drie piepjonge Marokkaanse meisjes uit Frankrijk kijken naar de gettoblaster. Zonder iets te vragen, gaat Fouad naast ze liggen. Jamal en Youssef volgen. Terwijl ze zich insmeren met een mengsel van olijfolie en citroen, proberen ze telefoonnummers te regelen. De meisjes zijn niet echt happig. 'We praten Frans, geen Arabisch," bijt een van hen Fouad toe. Fouad stopt zijn mobieltje weer in zijn zak en mompelt: "Franse meisjes, altijd moeilijk doen." Jamal: "Je kunt beter de Marokkaanse hebben. Als die horen dat je Nederlander bent, heb je het dezelfde avond nog voor elkaar." Een half uur later zit de groep weer in de auto. De muziek staat hard. Niemand praat.

De volgende dag rijdt de Golf landinwaarts. Naar Meknes, de geboortestad van Rachid. Langs de weg verkopen jongetjes in stoffige, versleten kleren mandjes met pruimen of sigaretten. Onder een palmboom zit een oude, gerimpelde man op een houten krukje.

Zonder zich te bewegen kijkt hij naar de voorbijrazende wagens.

"Ziet er relaxed uit, hè?" vraagt Jamal. "lk ben wel eens gestopt en heb zo'n mannetje gevraagd waaraan hij nou de hele dag dacht.

Was eigenlijk helemaal niet zo relaxed. HU kijkt naar de auto's op de weg. Als hij er een met een Nederlands nummerbord voorbij ziet komen, vraagt hij zich af waarom hij niet zo'n wagen heeft.

Waarom hij in Marokko is gebleven en niet in Nederland woont. En

Nieuwe Revu 36 / 24

alleen maar met hem, omdat hij een Nederlander is," mort hij. "Als ik je immigrant?' Zegik nee, dan

ze aanspreek, is de eerste vraag: 'Ben

willen ze meteen niet meer met me praten. De meiden hier houden alleen maar van Nederlanders."

Najat (19) wacht samen met haar Marokkaanse nichtje Fatima (16) op het centrale plein van Meknes. Langzaam wandelt de menigte voorbij.

Meiden in strakke, laag uitgesneden truitjes, op hoge hakken, lopen naast vrouwen die hun lichaam verbergen in wijde jurken en hun haar bedekken met een hoofddoek. lmmigranten hangen tegen hun glimmende auto's. Rachid komt aangereden en springt uit zijn auto. "Je nichtje is echt mooi," vertelt hij Najat. "Gedraag je," bijt zij hem toe.

Nordin blijft zwrlgend in de Golf zitten.

"Ken je Mohamed uit Gouda?" vraagt Najat. "Die is er ook. En Nadia komt morgen." Rachid: "Heb je haar nummer? Dan spreken we met z'n allen af." In Marokko gaan de Nederlandse Marokkanen het liefst met

hun vrienden uit Nederland om. Ze voelen zich bij hen meer op hun gemak dan bij Marokkanen. Najat: "Wij Nederlanders, wij begrijpen elkaar. We zijn op dezelfde manier opgegroeid. Hebben dezelfde oplei-

ding, praten op dezelfde manier. In Nederland ben ik een vreemde, omdat ik Marokkaanse ben, maar hier ben ik ook anders. Marokkanen

vinden mrl altrld te direct, omdat ik Sewoon eerlijk zeg wat ik vind.

Typisch iets voor een Nederlander, denken ze dan."

Er is nog een belangrijker reden waarom Najat Marokkanen mijdt. "lk ben een rijke Nederlander en kom uit het land waar iedereen naartoe wil. Marokkanen willen altijd iets van me. Dat ik ze help om naar Nederland te komen. Of ze oroberen me te versieren. Dan kunnen ze met me trouwen en emigreren. lk heb daar helemaal geen zin in."

Nordin zit alleen met Fatima op een terras. Najat heeft haar amandelmelk opgedronken en is plotseling verdwenen om 'iets uit Rachids' auto te halen." Nordin kijkt het langharige meisje niet aan. Zij staart naar de lege dansvloer. Plotseling barst Nordin los. Hr.1 wil naar Nederland, maakt niet uit hoe. Het liefst wil hij studeren, maar in een fabriek werken is ook goed. "Nederland is het paradijs. Daar is het groen, iedereen heeft genoeg geld. Een mooie auto. Misschien lukt het volgend jaar. Een nichtje uit Nederland wil wel met me trouwen.

Binnenkort ben ik in het paradijs. lnsjallah, als God het wil."

Fouad, Jamal en Youssef gaan naar

de Sahara, naar het dorp waar

Fouad is opgegroeid. Ze moeten met de bus, want Rachid heeft de dag

ervoor een aanrijding gehad. "Met zo'n idioot die wel weet waar zrln

toeter zil, maar zijn rem: ho maar." Zijn glimmende blauwe lak

is

beschadigd en hij moet de wagen snel laten maken voordat zijn broer naar Meknes komt.

"l

Jamal (links), Farid en Youssef worden wakker met de muziek van Tupac.

De jongens staan om vijf uur 's nachts te wachten op de bus die hen naar Laksiba, het dorp ten zuiden van Errachidia, zal brengen. Maar de bus is kapot en de volgende gaat drie uur later. De jongens installeren zich met hun gettoblaster op het terras voor het busstation. Terwijl de

zwervers en bedelaars ontwaken, luisteren zij naar Tupac. Achter hen drinkt een groep oude mannen muntthee. Met open mond staren ze naar het groepje. "Holandia, Holandia," mompelt er een hoofdschuddend.

"Ze kunnen het wel zien, hè," zegt Jamal terwijl hij met zijn vingers boter op een plat brood smeert. Fouad: "Ooh, ik mis een bruine boter-

ham met oude kaas." Jamal: "En een lekkere beker volle melk."

Youssef: "Pindakaas." Jamal: "lk zweer het je, volgend jaar neern ik al die troep gewoon mee. Net als mijn moeder. Een halve tas extra maakt ook niet meer uit."

"Wat een hel," zegt Jamal als hij eenmaal in de bus zit. De airco doet het niet en de lucht in de bus wordt met de minuut warmer. De chauffeur rijdt steevast door rood. HU stopt bij elk dorpje om nieuwe passagiers mee te nemen. Als de reizigers eenmaal binnen zi)n, ruzien ze over de prijs of weigeren simpelweg te betalen. Na een paar uur rijdt de bus door de bergen. Hij neemt scherpe bochten, zonder rekening te houden met de diepte van het ravijn rechts van hem. Het kleine jongetje dat naast Jamal zit, kotst zonder waarschuwing over Jamals Prada-schoenen heen.

De bus stopt in een dorp op een zandvlakte. Jamal stapt met een chagrijnig gezicht uit, de rest volst slaperig. Voor roze en knalblauwe huizen hangen bloederige karkassen voor de nog te braden kebab.

Voor de geelgepleisterde minaret van een moskee houdt een oude man zijn hand op. Jamal geeft hem een biljet van 2O dirham en kijkt Rachid belt met zijn Nederlandse vrienden.

Nieuwe Revu 36 ?5

'?{{ïilËï {=fi}J í},rl l}E

}ïï.ïKH MAN'

L

ruq.

De Nederlanders wandelen door Fouads dorp in de Sahara.

"lk kan hier echt heel slecht tegen, wat een ellende," moppert Jamal.

Fouad baant zich een weg door de schare bedelende kinderen. Hij

doemt een bos van palmbomen op. "Mijn oase in Marokko," zegt Fouad. Net buiten het dorp staat het huis van zijn vader. Het is het enige betonnen huis. De roze kleur steekt fel af tegen die van de

loopt naar het eettentje van een dorpsgenoot uit de Sahara. Met een glas muntthee voor zijn neus, wordt Jamal weer wat vrolijker. "lk heb die paar weken in Marokko elk jaar weer hard nodig. Een paar maan-

kleinere lemen huisjes van het dorp. Binnen is de marmeren vloer koel ondanks de hete wind en de felle zon. "Mijn vaderwilde dat ik en mijn broers snel gingen werken om mee te helpen hier in de Sahara huizen

den voor de zomer spUbel ik van school, werk ik minder hard. Maar als

te bouwen. Maar ik wilde studeren.

ik hier ben, weet ik weer dat ik dat echt niet kan maken. In Nederland krijg ik kansen en daar moet ik goed gebruik van maken. Als ik zo'n bedelende oude man zie, weet ik dat ik geen recht heb om er in

bouwen."

nog somberder naar een schare kinderen die ook hun hand opsteken.

Nederland een zooitje van te maken."

De dorpsgenoot vraagt of de jongens hem kunnen helpen naar Nederland te komen. Hij heeft er 7O0O gulden voor over. Weten zij geen manier? Ze schudden hun hoofd. Jamal: "HU,7000 gulden? HU mag blij zijn als hij genoeg heeft om te eten. lk word moe van al die Marokkanen die mij aan m'n kop zeuren over Nederland. lk kan ze toch niet helpen. En waarom doen ze eigenlijk aardig tegen me? Alleen maar omdat ik een Nederlander ben."

Fouad ruikt de woestijn. Twintig kilometer verderop, aan het begin van

de Sahara ligt Laksiba, zijn dorp. Buiten glijden okerkleurige

zand-

heuvels voorbij. De ijsblauwe weg kronkelt er doorheen. Kamelen sjokken door het zand, op zoek naar dorre pollen gras.

Tot zijn Sde woonde Fouad in Nederland. Zijn vader vond zijn Arabisch

belabberd en stuurde hem terug naar de Sahara. Daar groeide hU op br1 zrln oom en tante. In de zomer ging hU op vakantie in Nederland.

"Nederland vond ik prachtig. Alles was zo groen. En er waren echte speelgoedauto's, niet de karretjes van blik die wij in elkaar knutselden. Elk jaar moest ik weer huilen als ik terug ging naar Marokko. ln Laksiba miste ik mijn ouders. lkzag hoe mijn tante haareigen zoon vasthield. Dat was anders dan wanneer ze mij omhelsde. Mijn vader kwam soms een paar weken langs. In een kast liet hij kleren achter.

Mijn favoriete spelletje was me verkleden met mijn vaders kleren.

'Kijk, vader is er,' zei ik dan."

Het landschap is een grote zandvlakte geworden. Ver van de weg

Toen ik 15 was, hadden we daar veel ruzie over. Nu snapt hU dat ik in Nederland mijn leven op wil Hij wandelt over een stoffig pad het dorp binnen. Uit alle huizen komen

mensen toegesneld. Ze omhelzen Fouad en bestuderen zijn onafscheidelijke gettoblaster. ledereen is een neef, nicht, tante of oom. In een deuropening staat Tati Fatima, de tante die hem zes jaar lang opvoedde. Vanonder haar sjaal wijst ze naar Fouads geblondeerde stekeltjeshaar. "Heb je soms met je vingers in het stopcontact gezeïen?" vraagt ze. Daarna kijkt ze misprijzend naar zijn blote armen.

Fouad: "Ook al kom ik hier vandaan, voor de mensen hier ben ik maar een vreemd figuul de Nederlander."

Fouads neef uit Frankrijk gaat trouwen met zijn nichtje, een meisje uit het dorp. Fouad is net op tUd voor de bruiloft. Terwijl de vrouwen op

het dakterras muziek maken, joelen en sensueel dansen, drinken de mannen thee. Ze praten over politiek en de islam. Fouad luistert rustig en knikt af en toe. Jamal en Youssef genieten van de hompen schapenvlees die in grote schalen worden opgediend. Die nacht slapen ze op het dakterras.

"Laten we iets gaan doen, man. lk verveel me dood." Jamal heeft de rust van Laksiba wel weer gezien. Ook het commentaar op zijn rechtopstaande haar is hij zat. De jongens vertrekken naar een rotsvallei

met een waterval. Glimlachend staat Jamal met zijn voeten in het koude water. Dan stopt er een toeristenbus vol met Nederlanders.

Behangen met camera's lopen ze over het bruggetje naast Jamal.

"Heee Nederlanders," roept hij blU. "Hoe gaat het, vind je het leuk hier?" vraagt hij aan een blond meisje. Met een strak gezicht loopt ze zonder een woord te zeggen voorbij. "Ha, ha, ha. Nou ben ik weer de enge Marokkaan. Het lijkt wel of ik weer thuis ben." o

Nieuwe Revu 36 / 27