30 binnenlandsbestuuranl
I
r----r ii de
n van cle vrou-
181Í:" I drrn
komteen nen. Maat-
i------_-
schappelijk werkster Behiye Cukur neemt de telefoon in l-ret kantoortje op.'Vertel eens, wat is er precies aan de hand?' Uit het gesprek blijkt dat de vl-onw, Anna, in acuut levensgevaar, verl<eert. Haar man is als militair uitgezonden geweest en heeft in het oorlogsgebied trauma's opgelopen. Terug in Nederland is hij steeds gewelddadiger geworden. Hij slaat zijn vrolrw en dreigt zijn dochtertje te vermoorden. Anna heeft aangifte gedaan, rraar over een paar uur komt haar man vrij.'lk moet hier nu weg, ik heb een slaapplaats nodig.' Dat is een probleem. Alle opvangplekken voor mishandelde vrouwen in Amsterdam en omgeving zijn bezet. Cukur kijkt in het inforrnatiesysteem clat alle vrije plekken in Nederland registreert. In Maastricht is misschien nog een plek. Cukur: 'lk geefje d:rt telefoonnummer en nog wat nummers van andere steden. Als het niet lukt, bel dan terug.'
Geestelijke misha ndeling Maandelijks komen bij de telefonische hulplijn in Amsterdam - officieel het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld - zo'n achthonderd telefoontjes binnen. Maatschappelijk werksters bemannen de telefoorr. Voor crisissituaties staan de lijnen vierentwintig uur perclag open, zeven dagen per week. Iedereen die vragen heeft, kan bellen: slachtoffers, daders, familieleden en hulpverleners. De helft van de vragen is informatief, de andere helft is een vraag om hulp. De medewerkers van de lrulplijn maken een schifting. Een deel van de mishandelde vrouwen (en soms mannen) heeft direct opvang op een geheirn adres nodig, een ander deel kornt terecht bij één van de elf Steunpunten Huiselijk Geweld in Amsterdam. De telefoon gaat weer over. Een vrouw die al vijfentwintig jaar getrouwd is, wordt sinds een jaar geestelijk rnisl'randeld door haar man. Ze wil scheiden en zoekt hulp. Cukur' maakt een afspraak voor haar bij een van de steunpunten. Psychische rnishandeling kan net zo schrijnend zijn als licl'ramelijke rnishandeling, blijkt uit de voor-beelden die Cukur geeft. 'lk maak mee dat vrouwen geen voedsel meer-l<rijgen, in de box moeten slapen of dat de man het gas en de elektriciteit uitdraait als hij weggaat. Zijn vrouw zit dan de hele dag opgesloten in de kou.' Het merendeel van cle bellers dat hulp nodig heeft,komt bij één van de ambulante steunpunten telecht. Dat blijkt na bestudering van cle
fonnulielen
clie de
week 12 25 maart 2005 |
maatschappelijk werl<-
sters na elk gesprek invullen. Het Turkse meisje clat is uitgehuwelijkt bijvoorbeeld. Zij wil niet met een vreemde ffran trottwen en is het lruis uitgevlucht. Haar familie heeft gezegd dat zij haar wens respecteren en dat het meisje weer thuis rnag l<omen. Maar-zij is bang voor wat er gebeurt als zij teruggaat en wil
daarover praten. Of de geestelijk gehandicapte man die ziin vriendir-r slaat'ook al wil ik dat niet'. Hij heeft haar-de laatste keel bijna blind geslagen, zegt hU. HU wil hulp en samen rnet zijn vrienclin krijgt hij relatiegesprel<ken. Of het zeventienjarige rneisje dat belt omdat haar moecler door haar stiefuaclel worclt mishancleld. Haar moeder durft niet bij hem weg te gaan. Ook cleze clochter gaat naar een steunpunt voor een gesprel<.
Geheim De steunpunten moeten escalatie van gewelcl voorkonten. Soms klijgen vrouwen hulp bij de scheidingsprocedure, maar de meeste slachtoffers die bij het steunpunt komen, willen niet bij hun partner weg. Cukur: 'Mishandelde vrouwen houden van hun rnan, ze hebben salnen l<inderen. De daders zijrr ook niet blij rnet wat er gebeurt en willen hun vrouw niet kwijt. De eerste reactie van claders is meestal dat zij geen hr-rlp willen, zij willen de mishandeling zoveel mogelijk geheinr
houden. Maar als het geheirn naar buiten kornt, gaan zij rneestal toch overstag.Wlj adviseren de vrouwen altijd on-r aangifte te cloen. Dat kan een stok achter de deur zijn en met een aangifte stelt het slachtoffer duidelijk een glens: "tot hiel en niet verder".' De stellen krijgen relatiegesprekl<en waarin zij leren een time-out te nemen op het n-rorrent dat cle stoppen dreigen door te slaan. Zij leren herkennen wat zoveel stress oplevert. Cul<ur:'Werkloosl'reid, schulden of een dleigende reorganisatie op het werk. We l<unnen clie stressfactoren natuurlijk niet allemaal wegnemen, maar met schuldhulpverlening en bemiddeling voor werk komen we al heel ver.'De hulp van de omgeving wordt ingeschakeld; buren, familie en de politie.'Als lnensen in de orngeving van l-ret geweld afweten, werpt dat een drempel op voor nieuw geweld', zegt Cukur. De wijl<agent gaat regelmatig langs om te controleren of alles nog goed gaat. Met behulp van de steunpunten worden de opvanghr-rizen alleen gebr-uikt als er geen andere rnogelijkheid meer is en de veiligheid toch in gevaar blijft. De opvang is er voor de slachtoffers die irr een extreern onveilige situertie leven, bij eelwlaak of als iemand heel lang rnet licharnelijk geweld te maken heeft gehad. Maar een opvangplek vinden is niet makke-
Vl uchtr hulpdienst voor huiselijk geweld krijgt honderden telefoontjes per maand, van vrouwen die voor hun leven vrezen tot mannen die hun vriendin slaan" Maar als de sfachtoffers een goed verhorgen opvangplek nodig hebhen, Inpen de hulpverfeners tegen problernen aan. De telefonische
Mensie Melchior