Een zonnescherm ter grootte van de hele wereld Kalksteen tegen het broeikaseffect? Jazeker, meldt een klimaatonderzoek er vandaag. Creatievelingen zien allerlei opties om de opwarming te stuiten. Door Mensje Melchior Amsterdam Wilde plannen om onze planeet te redden zijn er genoeg. Een natuurkundige oppert vandaag het idee om elk jaar 4 miljard ton kalksteenpoeder boven zee uit te strooien (zie kader rechts). De zee kan zo meer schadelijke CO2 opnemen, is de gedachte. Ideetjes als een zonnescherm om de aarde bouwen of de Afsluitdijk volplakken met zonnepanelen (zie kaders): ze passen in het rijtje creatief, maar zijn niet altijd realistisch. Toch is Wubbo Ockels, ex-astronaut, hoogleraar duurzame technologie en fervent plannenbedenker, een fan
van deze ideeën. ‘Natuurlijk zijn niet alle projecten uitvoerbaar. Maar je moet niet bij elk idee meteen willen weten wat het opbrengt. We moeten zoveel mogelijk proberen om het klimaatprobleem aan te pakken. Daarbij kun je niet groot genoeg denken.’ Zolang je het maar in het juiste prespectief ziet, benadrukt Ockels. ‘Veel van dit soort projecten worden gepresenteerd als dé oplossing. Terwijl één middel tegen de opwarming van de aarde nooit genoeg zal zijn. We moeten breed inzetten én goed nadenken over de gevolgen. Innovaties kunnen heel verkeerd uitpakken. ’ Een recent voorbeeld daarvan zijn de biobrandstoffen. Ze zouden hét al-
ternatief zijn voor vervuilende fossiele brandstoffen. Maar nu blijkt dat de boskap om brandstofgewassen te kweken het klimaatprobleem alleen maar vergroot. Een duidelijk voorbeeld van meer kwaad dan goed doen, vindt de Delftse hoogleraar geologie Salomon Kroonenberg. ‘Men wil het klimaat beïnvloeden, maar dat kán helemaal niet. Als je gaat ingrijpen in de natuur kan dat gevaarlijk zijn. Neem wolken maken of zwaveldioxide in de lucht brengen: onzalige plannen.’ We kunnen maar beter leren om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering, vindt Kranenberg. Door drijvende huizen te bouwen en dijken te verzwaren bijvoorbeeld. ‘Dat kan Nederland heel goed. Wat de stijgende zeespiegel betreft zijn we het best beveiligde land van de wereld.’
Massaalkalk sproeien in GroteOceaan Kalksteen zou zomaar eens onze planeet kunnen redden. Klimaatwetenschapper DannyHarveyonthult vandaag zijn masterplan in NewScientist. De zee absorbeert CO2, maar naarmate de uitstoot van koolstofdioxide toeneemt, neemt het absorptievermogen af. Harveys oplossing; poeder maken van kalksteen en dit in de Grote Oceaan gooien. Het water neemt vervolgens weer meer CO2 op. Als we de komende vijftig jaar elk jaar 4 miljard ton kalksteen in de Grote Oceaan gooien, kan de zee volgens hem jaarlijks 600 miljoen ton koolstofdioxide opnemen. Ockels: ‘4 miljardton per jaar lijkt veel, maar dat valt mee. We hebben nogal wat kalksteen op de wereld. Nadeel van dit plan is wel dat het lang duurt voor het effect heeft.’ SalomonKroonenbergis minderenthousiast: ‘Ditis ingrijpenin de natuurlijke gang van zaken, een armzalige poging het klimaatte beïnvloeden.’ Het plan is inderdaad niet zonder risico. Organismesdie zonlichtnodig hebben, kunnen afsterven.
Illustratieinfographicmedia.nl
${NAME:0:2} ${NAME:2:2}-${NAME
KLIMAAT De wilde plannen om de planeet te redden
Levenvan waterstof
Extrawolken maken
Wereldzonnescherm
Afsluitdijkvolpanelen
De beste oplossingvoor het klimaatprobleem is zo minmogelijkfossiele brandstoffen te gebruiken. In Denemarken kan het als de plannen voor de bouw van H2pia(spreek uit Hotopia) doorgaan. Ditdorp met tweehonderd huishoudens gebruikt waterstof als alternatief voor olie. Windmolens en zonnepanelen in parken zorgen voor stroom. Water wordt met die groene stroom gesplitst in waterstof en zuurstof. De waterstof wordt bijgebrek aan winden zon gebruikt voor de nodige energie. Ookde auto’s rijden op waterstof. Criticidenken dat Hotopia veel te duur wordt.
Duizendenschepen die met zeewater wolken creëren: een groep natuurkundigen uit Coloradoziet het al voor zich. Onbemande bootjes op windkracht pompen met speciale apparatuur zeewater op en sproeien het als mist de lucht in. De mist verdampt, kleine deeltjes uit de zee worden opgenomen in wolken. Doorde zwavel ontstaan meer druppels in de wolken dan normaal, waardoor ze meer zonlicht weerkaatsen. Zie daar het natuurlijke zonnescherm. Alsde lucht met minimaaldrie procent van deze wolken wordt bedekt, zou het broeikaseffect worden geneutraliseerd.
Amerikaansewetenschappers onderzoeken of een vormvan zonnewering om de hele planeet lichtkan wegkaatsen en het broeikaseffectcompenseren. In variantéén zou een tien kilometer lange schoorsteenpijpzwaveldioxide in de dampkringbrengen. De zwaveldeeltjeszouden het zonlichttegenhouden. Ruimtevaartorganisatie NASAsubsidieert onderzoek naar zonweringvia schijvenvan silicium. Dieschijvenzitten volgaatjes die zonlichtverspreiden en bijnaonmerkbaar verminderen.De schijvenmoeten wel de ruimtein worden geschoten. Kosten een paar biljarddollar.
Wubbo Ockels bedenkt zelf graag klimaatplannetjes. Zo heeft hij de laddermolen ontworpen, een enorme vlieger die energie opwekt. Hijis voor de TUDelftop zoek naar een hoogleraar vliegerenergie. ‘Er is zoveel belangstelling,dat ik het niet kan behappen.’ Toen Rijkswaterstaat mensen vroeg mee te denken over de toekomst van de Aflsluitdijk, greep Ockels zijn kans. Hijwil ten noorden van de dijk een tweede waterkering aanleggen, zodat een valmeer ontstaat voor energieopwekking. En de Afsluitdijkmoet over de volle lengte zonnepanelen krijgen.