Terwijl in Nederland nog hard wordt geroepen dat te zwaar zijn ongezond is, wijzen allerlei Amerikaanse wetenschappelijke onderzoeken uit dat dat echt niet zo hoeft te zijn, Een beetje vet kan juist helpen tegen diabetes, botontkalking en hart- en vaatziekten, Asha ten Broeke (30) wordt er door haar omgeving vaak op een vervelende manier op gewezen dat ze geen slanke den is, Als ze af en toe een lekker kroketje uit de muur eet, sist iemand achter haar: "Vetklep!" Subtieler is de buurvrouw, die wel heel erg enthousiast reageert wanneer Asha aangeeft er een paar kilo's af te willen hebben (wat góéd van je zeg!), En dat terwijl de auteur van het boek Eet mij, de psychologie van eten, diëten en te veel eten weliswaar mollig is, maar zo gezond als een vis. "Bij de zwangerschap van mijn tweede dochter ben ik, omdat ik volgens de officiële standaarden overgewicht heb, helemaal doorgelicht. Mijn cholesterol, bloedsuikerspiegel en bloeddruk, het was allemaal prima. Mijn arts kon het bijna niet geloven, maar ik ben met mijn mollige lijf kerngezond." Door alle berichten die we over ons heen krijgen over hoe ongezond overgewicht is, 70U je bijna vergeten dat mensen die volgens de geldende standaarden geen ideaal gewicht hebben superfit kunnen zijn. Sterker nog; die extra kilo's kunnen een mens tegen allerlei narigheid beschermen.
Langer leven Volgens de richtlijnen zit je met een Body Mass Index (BMI) van boven de 25 in de gevarenzone. De BMI is te berekenen door het gewicht te delen door je lengte in het kwadraat. Stel: je bent 1,75 meter lang en weegt 78 kilo, dan heb je een BMI van 25,5 (1,75 x 1,75 = 3,06 en 78 : 3,06 = 25,5). Dan zouden alle alarmbellen moeten gaan rinkelen! Met een BMI van 30 ben je obees en met een BMI van boven de 40 morbide obees. Bij die laatste term denk je al snel aan iemand die biina niet meer kan lopen
7él(ft:o%en,jeo%elcbior
van het overgewicht, maar in werkelijkheid is het eerder het lichaamsmodel van acteur Danny DeVito - of 'een gewoon mensmodel', zoals Asha in haar boek schrijft. In Nederland wordt alom gepredikt dat wie een BMI hoger dan 25 heeft, er zeker een paar kilo's moet zien af te krijgen. Maar uit wetenschappelijke onderzoeken van de laatste jaren blijkt dus dat mensen die wat zwaarder zijn juist lánger leven dan iemand met een zogenaamd 'ideaal' gewicht.
Waar het écht om gaat, is of de extra kilo's uit ongezond of gezond vet bestaan In januari van dit jaar publiceerde het gezaghebbende Amerikaanse wetenschappelijke tijdschriftjAMA een groot overzichtsartikel. Onderzoekers hadden alle studies naar overgewicht en sterfte van de laatste jaren op een rij gezet. Bij elkaar opgeteld waren er bij al die studies drie miljoen mensen wereldwijd betrokken. En wat bleek? Mensen met overgewicht liepen 6% minder kans vroegtijdig te overlijden dan mensen die in de categorie gezond gewicht vielen (een BMI van 18,5 tot 25). Zelfs de mensen die officieel obees waren, hadden een 5% lagere kans om te overlijden dan de 'gezonde' categorie. Het omslagpunt kwam pas bij een BMI van boven de 35 - bij deze groep mensen steeg de kans om vroegtijdig het loodje te leggen aanzienlijk, namelijk met 29%.
WEG MET DE WEEGSCHAAL Lijnen heeft geen zin, zo concludeert de Amerikaanse psychologe Traci Mann, Zij analyseerde alle goed uitgevoerde onderzoeken waarin werd gekeken naar de resultaten van diëten op de langere termijn. AI snel na een dieet komen mensen weer aan, waardoor ze in no time gemiddeld nog één kilo zwaarder zijn dan voordat ze op dieet gingen, Na twee jaar was 83% van de proefpersonen meer kilo's aangekomen dan ze waren afgevallen en na vijf jaar wogen ze vijf kilo meer dan voordat ze op dieet gingen, De verklaring? Door lijnen gaat het lichaam in de spaarstand - de stofwisseling vertraagt - en wanneer er weer normaal wordt gegeten, slaat het lichaam de voedingsstoffen op als vetweefsel voor het geval het weer aan zo'n schaarste wordt onderworpen. Volgens Asha ten 8roeke is er één dieettip die wel helpt: heel langzaam afvallen, Hoe? Door één slechte gewoonte per half jaar te vervangen door een goede, "Na de bevalling van mijn dochter was ik ongezond zwaar, Ik wist dat lijnen bij mij niet werkt en pakte het anders aan: ik at eerder altijd drie boterhammen met hagelslag per dag, Die heb ik vervangen door drie geroosterde boterhammen met boter, Heel langzaam gingen de kilo's eraf en nu voel ik me weer prima,"
De onderzoekers denken om te beginnen dat de gezondheid van mensen met overgewicht beter in de gaten wordt gehouden (ook Asha werd tijdens haar zwangerschap 'beprikt en bepookt'). Maar dat lagere overlijdensrisico is ook te danken aan het feit dat licht overgewicht een bescherc>
MENSEN MET EXTRA KILO'S KUNNEN TOCH GEZOND ZIJN ALS ZE GOED ETEN EN REGELMATIG BEWEGEN <l mend effect heeft op hart- en bloedvaten
en dat mensen met extra kilo's meer reserves hebben voor de momenten dat het lichaam het zwaar krijgt. Bijvoorbeeld bij ernstige ziekte of ouderdom.
Wees blij met die dikke billen Uit andere onderzoeken kwam eerder ook al naar voren dat de BMI-maatstaf eigenlijk hopeloos ouderwets is. Want het gaat er vooral om hoe fit iemand is. Mensen met extra kilo's kunnen toch gezond zijn als ze goed eten en regelmatig bewegen. En dat is belangrijker dan wat de weegschaal zegt. Amerikaanse onderzoekers hebben een grote groep mannen op een loop band gezet en gekeken hoe fit ze waren. Daarna werden de proefpersonen elf jaar gevolgd. De mannen die goed scoorden bij de fitheidtest hadden een veel lager risico om tijdens die elf jaar te overlijden. Ongeacht hoe zwaar ze waren. Waar het écht om gaat is of de extra kilo's uit ongezond of gezond vet bestaan. Vetweefsel is op zich niet slecht: het is een opslagdepot voor vrije verzuren die het lichaam gebruikt om energie te leveren tussen de maaltijden door en het is betrokken bij verschillende stofwisselingsprocessen in het lichaam (bijvoorbeeld bij de aanmaak van goede hormonen). Maar buikvet is wél ongezond: het vet
hrelle 9-54
dat in de buikholte rond de organen zit, scheidt daar hormonen en vetachtige stoffen af die wel degelijk schadelijk zijn voor het lichaam. Met het vet dat op de heupen en dijen zit, is niets mis. Sterker nog: dat is juist het beschermende vet. Dat dikke achterwerk waar veel vrouwen van af proberen te komen, is voor het lichaam juist een veilige buffer voor magere tijden.
Gezond buffertje Die extra kilo's (op de juiste plekken) hebben dus de functie het lichaam te beschermen tegen honger en ziekte (ook al lijden we in onze welvaartsmaatschappij niet echt honger meer). Het goede vetweefsel op de heupen en dijen draagt bij aan de aanmaak van het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Dat hormoon beschermt ons tot de menopauze tegen hart- en vaatziekten en diabetes. Na de overgang maken we minder oestrogeen aan - en wat vet is dan helemaal zo gek nog niet, zo lijkt het. Een goed geplaatst vetlaagje beschermt ook tegen botontkalking. Dat komt doordat de botdichtheid toeneemt als je je botten zwaarder belast. En datzelfde oestrogeen dat tegen hart- en vaatziekten beschermt, helpt ook botontkalking te voorkomen.
De BM1-maatstaf is eigenlijk hopeloos ouderwets Ook al is het huidige schoonheidsideaal dun, dunner, dunst: de beste manier om een jonge uitstraling te houden is vooral niet te dun te zijn. De actrice Catherine Deneuve zei het al: "Er komt een leeftijd waarop een vrouw moet kiezen tussen haar gezicht en haar achterwerk." Waarmee ze maar bedoelde te zeggen dat die extra veteellen de rimpels in het gezicht handig opvullen, ook al ga je dan wel met dikkere billen door het leven.
Dat het idee dat extra vet je een jonger gezicht geeft niet zomaar een bakerpraatje is, bleek uit een onderzoek waarbij foto's van identieke tweelingen van veertig jaar en ouder werden vergeleken. Wanneer de ene helft van de tweeling zwaarder was dan de ander, werd hij of zij meteen jaren jonger geschat.
Achter de kinderen aan rennen Met al deze onderzoeken in het achterhoofd gaan er steeds meer stemmen op om de metingen met BMI los te laten en gewoon te kijken naar hoe fit mensen zijn. Asha ten Broeke: "Ik ben zelf fan van de EOSS, de Edmonton
Fit zijn is belangrijker dan op gewicht zijn Obesity Staging Scale. Daarbij wordt er niet gewogen of naar je vetpercentage gekeken, maar naar hoe gezond iemand echt is. Heb je een verhoogde bloeddruk of een verhoogd cholesterol7 Kun je nog goed bewegen en heb je wel of geen psychische problemen met je gewicht? Dat zegt allemaal zo veel meer dan de uitslag van een weegschaal. Voor mezelf heb ik een andere graadmeter: kan ik achter mijn kinderen aan rennen zonder dat ik buiten adem raak? Zo ja, dan ben ik gewoon hartstikke gezond." Asha hoopt dat met de nieuwe wetenschap dat gezond dik niet slecht is onze maatschappij anders aan gaat kijken tegen gewicht. "Het zou zo mooi zijn als we niet steeds meer horen dat we moeten afvallen, maar dat goed voor jezelf zorgen pas écht belangrijk is ." 0
Maar liefst 67% van de Nederlanders is op dieet. Dat varieert van niet meer snoepen tot de calorieën zo drastisch verminderen dat het ongezond is .