Voor enthousiaste docenten!
Lespakket | Project __________________________________________
HELDEN
________________________________________
Docentenhandleiding
mentortijd.nl
Doelgroep |Voortgezet Onderwijs Tijdsduur|10 klokuren
MENTORAAT Training & Coaching
“Wat een kennis en enthousiasme.”
“Veel nieuwe ideeën opgedaan, fijn!”
“Je denkt echt vanuit het kind.”
“Een inspirerend leider.”
Het mentoruur
Een traject op maat voor sterk mentoraat
In beperkte tijd toch veel kunnen bereiken
Mentortraining
Als mentor heb je een beperkte hoeveelheid tijd met je leerlingen die je zo effectief mogelijk wilt gebruiken.
Als mentor wordt er veel van je verwacht wat in de opleidingen maar weinig behandeld wordt.
Kom erachter wat jouw persoonlijke verwachtingen zijn en welke overtuigingen voor belemmering kunnen zorgen. Ervaar een diversiteit aan werkvormen en bespreek actuele problemen met mede mentoren.
Jij staat aan het roer in deze training en kiest zelf wat je behandeld wilt hebben. In samenwerking met mede-cursisten en de trainer wordt je wijzer en vaardiger op het gebied van leerlingbegeleiding.
Oudergesprekken
Samen werken aan steun voor het kind
Iedere mentor krijgt met allerhande oudergesprekken te maken. Gesprekken waarin je de ouders wilt begrijpen, zelf doelen te bereiken hebt en soms vervelende mededelingen moet doen. En hoe voer je een gesprek als alles goed gaat? Met de juiste kennis en training wordt je sterker als gesprekspartner en stijgt ook het zelfvertrouwen.
Omgaan met Pesten Een noodzaak voor iedereen
Helaas krijgen mentoren te maken met pestgedrag. Een situatie waar je als mens je zeer betrokken bij voelt en als professional het gevoel kan hebben machteloos te staan. Verbind theorie en ervaring van de trainer met eigen praktijkvoorbeelden en wordt zekerder in het handelen wanneer je als mentor in een situatie met pestgedrag terecht komt.
Al 10 jaar ben ik werkzaam als fulltime mentor op De Nieuwste School in Tilburg. Hier begeleid ik leerlingen in de onderbouw in persoonsontwikkeling en naar een zelfstandige houding. Leerlingen omschrijven mij als vriendelijk, enthousiast, duidelijk en creatief. paul@mentortijd.nl | www.mentortijd.nl | 06 2413 5821
4
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
Algemene informatie Uitleg en tips ____________________________________________ Doel van het project Onze helden bepalen wie of hoe wij willen worden als we groot zijn. Onze helden zeggen daarin veel over onze normen, waarden en vooral onze dromen. Helden zijn ontzettend persoonlijk en daarmee een waardevol onderwerp voor dit mentorproject. Aan het einde van het project presenteren de leerlingen hun held(en) aan medeleerlingen, docenten en eventueel ouders of andere genodigden. ____________________________________________ Bronnen Concept Dirk van Bergen Idee Moodboard Antonet Chermanne Lesactiviteit Esther Wokke Bewerking Paul Pelle ____________________________________________ Benodigdheden > Schilderdoeken > Materialen zoals karton, papier, stof > Bevestigingsmateriaal: lijm, touw. ____________________________________________ Kosten Afhankelijk van gebruikte materialen. Voor een aantal leerlingen een schilderdoek. De kosten hiervoor zijn enkele euro’s, bij Action of Xenos zijn goedkope doeken te koop.
____________________________________________ Indeling lessen Les 1 Uitleg project Les 2 Wat is een held? Brainstorm Les 3 De kring Les 4 Wie is jouw held? Les 5 Het dilemma Les 6 Moodboard uitleg + brainstorm Les 7 Moodboard maken Les 8 Proefpresentaties Les 9 Moodboard aanvullen Les 10 Presentaties Omweg Een brief aan jezelf les 1 Een brief aan jezelf les 2
____________________________________________ Criteria De leerlingen leveren in: > Een moodboard > Een reflectie over het project De leerlingen verantwoorden hun moodboard tijdens hun presentatie. ____________________________________________ Bijlagen > Geen bijlagen.
Tip Start zelf met de presentatie van uw eigen held(en). Dit heeft een zeer positief effect op de betrokkenheid van de leerlingen.
____________________________________________ Variatie / verdieping Zie Omweg: een brief aan jezelf.
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
5
Lesvoorbereiding les 1 Uitleg project ____________________________________________ Voorbereiding > Lees het hele lessenpakket door > Bereid een eigen presentatie over uw held voor.
____________________________________________ Kern 2 20 minuten Neem het leerlingdocument samen met de leerlingen door. Geef voldoende ruimte aan leerlingen om vragen te stellen over het project.
____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > weten alle leerlingen wat het doel van het project is > wat de criteria zijn > hoe de lessen zijn ingedeeld.
Belangrijk is om duidelijk te maken hoe het project afgerond wordt. De leerlingen presenteren hun eindproduct aan de groep en , als het goed is, aan hun held. Daarnaast kunnen er ook gasten van andere leerlingen aanwezig zijn bij de presentatie.
____________________________________________ Inleiding 10 minuten Onze helden bepalen wie of hoe wij willen worden als we groot zijn. Onze helden zeggen daarin veel over onze normen, waarden en vooral onze dromen.
____________________________________________ Slot 5 minuten Sluit af met een vragenrondje. Laat de leerlingen controleren of ze de inleverdatum en presentatiedatum in hun agenda geschreven hebben.
Aan het einde van het project presenteren de leerlingen hun held(en) aan medeleerlingen, docenten en eventueel ouders of andere genodigden. ____________________________________________ Kern 1 10 minuten Presenteer uw held. Het beste is om dit op dezelfde manier te doen als van de leerlingen verwacht wordt: met een moodboard. De manier waarop uw presentatie gegeven wordt bepaalt voor een groot deel het enthousiasme van de leerlingen. Laat de leerlingen vragen stellen over uw held: waarom u deze gekozen heeft, welke andere helden ook een mogelijkheid zouden zijn, welke eigenschappen van de held u graag zou willen hebben, ...
6
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
Lesvoorbereiding les 2 Wat is een held? __________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor computers > Print eventueel naslagwerken over helden > Voor iedere leerling pen en papier > Per groepje een A2 papier (of 2 x A3) __________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > kunnen alle leerlingen uitleggen wat een held is > weten leerlingen de verschillen en overeenkomsten tussen een held en een superheld. __________________________________________ Inleiding 10 minuten De leerlingen gaan eventueel al in groepjes van 5 zitten. __________________________________________ Kern 1 10 minuten De leerlingen onderzoeken welke kenmerken een held heeft. De leerlingen doen dit voor zowel de held als de superheld. Eventueel kan hierbij ook de antiheld onderzocht worden. De leerlingen presenteren hun resultaten aan elkaar.
Wikipedia Een held (mannelijk) of heldin (vrouwelijk) is een bestaand, fictief of historisch persoon die, wanneer geconfronteerd met gevaar en rampspoed of vanuit een zwakke positie, moed en de bereidheid tot zelfopoffering betoont voor een grotere zaak. Aanvankelijk had dit heldendom vaak te maken met strijd of het uitblinken in iets, maar later werd dit uitgebreid tot een meer algemeen moreel uitblinken.
__________________________________________ Kern 2 20 minuten De leerlingen gaan in groepjes van 5 bij elkaar zitten. Deze groepjes kunnen van tevoren ook gekozen worden door de docent. > Iedere leerling krijgt 2 minuten de tijd om zoveel mogelijk (super)helden op te schrijven. Dit mogen persoonlijke en bekende helden zijn. > Vervolgens noteren de leerlingen op de achterkant van hun blad in 3 minuten tijd antihelden; mensen die zeker geen held kunnen zijn. > In de derde ronde wisselen de leerlingen hun bladen uit en wordt er gekeken naar de antihelden. Leerlingen strepen in 10 minuten de voorbeelden door waar zij het niet mee eens zijn. Dus: wanneer Dr.Phil bij de antihelden staat, kan een leerling beargumenteren dat die voor sommige mensen als held gezien kan worden. > Als laatste worden er per groepje op het grote blad alle verschillende helden verzameld en geordend. __________________________________________ Slot 10 minuten Per groepje worden de interessante helden met de groep gedeeld. De grote bladen worden door de docent bewaard, de kleine bladen bewaren de leerlingen zelf.
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
7
Lesvoorbereiding les 3 De Kring ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor een kring van stoelen ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > kunnen alle leerlingen ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Helden worden gevormd door hun omgeving en wat ze meemaken. Vaak hebben helden meerdere malen hun eigen angsten en vooroordelen overwonnen om te worden wie ze zijn. Deze oefening gaat over de held in ons allemaal: iedere leerling heeft de potentie om de eigen angsten te overwinnen en zo tot nieuwe hoogten te groeien. De leerlingen zitten in een kring. Doe een uitspraak over uwzelf, zoals “ik houd van lekker eten”. Alle leerlingen waar dit ook voor geldt gaan staan en verwisselen onderling van plaats. Dit kan een aantal keren herhaald worden met stellingen van leerlingen om te zorgen dat de groep gemengd in de kring zit.
> > > > > >
Mijn vader/moeder is mijn held Ik ben wel eens bang Ik weet waar ik goed in ben Ik ben nergens goed in Ik weet wat ik later wil bereiken Ik heb vertrouwen in mezelf
Na iedere stelling kan aan zowel de staande als zittende leerlingen een korte uitleg gevraagd worden. Leerlingen kunnen eigen stellingen inbrengen. Voorwaarde is dat de stelling in ieder geval voor hen geldt. ____________________________________________ Slot 10 minuten Bespreek het groepsgesprek met de leerlingen. Over wie waren ze verbaasd, wie ging er onverwachts staan bij een stelling?
Tip Bij deze oefening is het belangrijk dat de leerlingen zich veilig voelen. Let daarom goed op hoe de leerlingen op elkaar reageren en breng het waar nodig ter sprake.
8
____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen zitten in een kring en gaan staan wanneer ze het met een stelling eens zijn. De volgende stellingen zijn mogelijk:
Geef aan dat de leerlingen voor de volgende les minimaal één held in gedachte moeten hebben. Ze mogen nog twijfelen tussen meerdere helden.
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
9
Lesvoorbereiding les 4 Wie is jouw held? ____________________________________________ Voorbereiding > Maak van tevoren groepen van 5 ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen hun held gepresenteerd aan minimaal 3 groepsgenoten. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Bespreek met de leerlingen het doel van de les: een eerste presentatie geven over jouw held om zo op ideeën voor het moodboard te komen. ____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen gaan in groepen van 5 zitten op een rustige plek, binnen of buiten het klaslokaal. Iedere leerling heeft schrijfmateriaal.
____________________________________________ Slot 10 minuten Bespreek klassikaal welke ideeën er naar voren gekomen zijn. Welke leerlingen zijn tot nieuwe inzichten gebracht? Welke leerlingen willen alsnog van held wisselen wellicht? Bespreek de inleverdatum en presentatiedatum zodat de leerlingen hun planning kunnen controleren en aanpassen waar nodig.
Tip Bespreek eventueel van tevoren aan wat voor feedback de leerlingen kunnen denken. Noteer bijvoorbeeld een aantal onderdelen op het bord: formaat, woorden, textuur, kleuren, compositie.
De leerling met het meeste lef begint (dit bepaalt het groepje onderling). Deze leerling vertelt over zijn/haar held, de groepsgenoten stellen vragen om volledig te begrijpen waarom deze persoon als held gekozen is. Vervolgens gaat het groepje hardop suggesties geven die in het moodboard verwerkt kunnen worden. Beelden, stoffen, woorden, het formaat van het moodboard. De leerling die gepresenteerd heeft noteert de ideeën en geeft aan wanneer hij/zij genoeg gehoord heeft.
10
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
Lesvoorbereiding les 5 Het Dilemma __________________________________________ Voorbereiding > Bereid enkele dilemma’s voor in een powerpointpresentatie. > Zorg voor kleine briefjes om op te schrijven. __________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > Weten alle leerlingen wat een dilemma is. > hebben alle leerlingen allemaal een mogelijke oplossing voor de dilemma’s. __________________________________________ Inleiding 10 minuten Bespreek met de leerlingen wat een dilemma is. Kenmerkend aan een dilemma is dat het een probleem is waarbij geen enkele oplossing alleen maar goed is. Kiezen tussen twee kwaden. Laat leerlingen zelf een aantal voorbeelden geven. __________________________________________ Kern 30 minuten Leg uit wat het dilemma is. Een dilemma kan prima door leerlingen zelf worden aangedragen, eventueel anoniem. Wanneer het een dilemma is wat leerlingen bezig houdt is het rendement vele malen hoger. De vraag aan de leerlingen is altijd: ”Wat doe je?” Iedere leerling krijgt een (klein) schrijfbriefje en noteert individueel wat hij/zij zou doen bij het dilemma. Hierbij proberen leerlingen zich in te leven en op te schrijven wat je echt zou doen, niet wat je denkt wat het juiste zou zijn om te doen in een ideale situatie. Leerlingen die klaar zijn leggen hun kaartje op de grond vooraan in de ruimte / midden in de kring met de tekst naar beneden.
Wanneer iedereen klaar is met schrijven wordt een leerling gekozen die als eerste een briefje kiest en hardop voorleest. De leerling geeft ook aan in hoeverre hij/zij het eens is met het advies op het briefje. Het kaartje wordt met de tekst omhoog terug gelegd, de leerling kiest een nieuwe leerling die ook een kaartje pakt en bespreekt. Om af te ronden kan er aan de groep gevraagd worden of er dingen op kaartjes geschreven zijn die nog niet besproken zijn. Op deze manier is iedereen aan het denken gezet en zijn alle opties besproken. Enkele mogelijke dilemma’s: > Er is gestolen in de groep, jij weet door wie >
Je wordt beschuldigd voor iets wat je vriend(en) gedaan heeft / hebben
> Je hoort je ouders ruzie maken. (scheiding) >
Je beste vriend(in) geeft aan verliefd op je te zijn. (homoseksualiteit)
>
Je vriend(in) wil verder op het gebied van seks, jij (nog) niet
__________________________________________ Slot 10 minuten Bespreek de verschillende opties na. Welk dilemma vonden de leerlingen lastig, welke gemakkelijk? Wat maakt een dilemma lastig of eenvoudig?
Tip In plaats van zelf antwoord te geven op het dilemma kunnen de leerlingen antwoord geven hoe hun held het dilemma zou oplossen.
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
11
Lesvoorbereiding les 6 Uitleg moodboard ____________________________________________ Voorbereiding > Voorbeelden van verschillende moodboards, bijvoorbeeld eindproducten van vorig schooljaar. __________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > weten alle leerlingen hoe ze het maken van hun moodboard kunnen aanpakken.
__________________________________________ Kern 30 minuten We hebben enkele handige tips voor het maken van een moodboard: > Maak schetsen Probeer ideeën eerst uit voor je begint met je eindproduct. >
Zoek inspiratie ook buiten internet Tijdschriften en kranten bijvoorbeeld
>
Maak regelmatig foto’s De meest normale dingen kunnen inspiratie zijn!
>
Denk na over je formaat Het formaat kan veel invloed hebben op het eindresultaat.
>
Denk na over de indeling De meest normale dingen kunnen inspiratie zijn!
Tip
>
Gebruik 1 centrale, grote, foto De meest normale dingen kunnen inspiratie zijn!
Op internet zijn goede tips te vinden voor het maken van een moodboard. Bijvoorbeeld op www.creativebloq.com.
>
Maak het 3D De meest normale dingen kunnen inspiratie zijn!
>
Test het regelmatig
__________________________________________ Inleiding 10 minuten Vraag aan de leerlingen of ze kunnen uitleggen wat een moodboard is, hoe je er een maakt en hoe je dit toepast op het thema ‘Helden’. Noteer deze vragen op het bord.
Voor een volledige uitleg van bovenstaande tips verwijzen wij naar creativebloq.com. Bespreek deze tips met de leerlingen, laat hen voorbeelden geven __________________________________________ Slot 10 minuten Vraag nogmaals aan de leerlingen of ze kunnen uitleggen wat een moodboard is, hoe je er een maakt en hoe je dit toepast op het thema ‘Helden’. Bespreek met de leerlingen dat ze voor de volgende les afbeeldingen en materialen meenemen. Leerlingen kunnen ook een eigen schilderdoek meenemen. (zie: les 7)
12
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
Lesvoorbereiding les 7 Moodboard maken ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor verschillende materialen > Zorg voor schilderdoeken voor leerlingen die het financieel moeilijker hebben. ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen hun voorlopige moodboard klaar. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Bespreek met de leerlingen wat het doel van deze les is: je moodboard zo ver klaar hebben dat er goede feedback op gegeven kan worden. De leerlingen kunnen hun eigen schilderdoek of ondergrond regelen. Mochten ze dat niet willen zal er vanuit school een schilderdoek beschikbaar gesteld worden. Dit zorgt ervoor dat alle leerlingen aan het project kunnen meedoen. Leerlingen die een doek van school krijgen kunnen geen eigen afmeting kiezen. Vaak kiezen leerlingen dan hun eigen schilderdoek.
____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen gaan hun moodboard maken. Belangrijk is dat ze nog geen afbeeldingen vastplakken zodat ze de feedback van volgende week kunnen verwerken in hun eindproduct. ____________________________________________ Slot 10 minuten Bespreek met de leerlingen wat de eisen voor volgende les zijn. Wanneer de leerlingen nog niet klaar zijn met hun voorlopige moodboard kan er ook geen inhoudelijk goede feedback gegeven worden.
Tip Nodig leerlingen uit om hun moodboard aan te vullen met stoffen of andere bijzondere materialen.
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
13
14
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
Lesvoorbereiding les 8 Proefpresentaties ____________________________________________ Voorbereiding > Maak groepjes van 5 leerlingen ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen feedback gekregen op hun moodboard. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Bespreek met de leerlingen wat het doel van de les is. Dit uur is het doel om bruikbare feedback te krijgen om jouw eigen moodboard beter te kunnen maken.
____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen gaan in groepjes van 5 bij elkaar zitten. De leerling met de oudste broer of zus begint. Iedere leerling presenteert het eigen moodboard zoals dit op de uiteindelijke presentatie zal zijn. Er wordt uitgelegd welke keuzes gemaakt zijn wat betreft het moodboard. De overige leerlingen in de groep geven ieder een top en een tip aan de presentator. Een top is iets wat goed is, een tip is een manier om een aandachtspunt te verbeteren. ____________________________________________ Slot 10 minuten Bespreek in de groep wie er bruikbare tips gekregen heeft. Wellicht dat er tips gegeven zijn waar alle leerlingen wat mee kunnen: noteer deze op het bord.
Tip Leerlingen geven vaak een opmerking in plaats van een tip. Bespreek het verschil tussen deze twee: een tip geeft een advies en kun je gebruiken (of niet), een opmerking moet je zelf nog omzetten in een bruikbare vorm.
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
15
Lesvoorbereiding les 9 Moodboard aanvullen ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor verschillende materialen ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen hun moodboard klaar. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Bespreek met de leerlingen wat het doel van deze les is: je moodboard klaar hebben en inleveren. De leerlingen hebben hun eigen ondergrond inmiddels geregeld. Deze zijn op school bewaard of in eigen beheer gebleven. De leerlingen blikken terug op de tips en tops die ze bij de proefpresentaties ontvangen hebben. ____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen gaan hun moodboard maken. Belangrijk is dat ze de feedback van de vorige les erbij houden, zichtbaar voor henzelf en de docent.
____________________________________________ Slot 10 minuten De leerlingen leveren hun moodboard in. Spreek met de leerlingen af waar de moodboards bewaard blijven. Vraag aan alle leerlingen om er zelf een foto van te maken en zich voor te bereiden op de presentaties. Controleer of op alle moodboards een naam staat. Controleer of alle leerlingen hun reflectie hebben ingeleverd.
Tip Tijdens deze les kan lekker muziek aangezet worden zodat er rustig gewerkt wordt. Leerlingen die snel klaar zijn hebben meer tijd om hun presentatie te oefenen.
16
Project Helden | Docentenhandleiding ŠMentortijd.nl
Lesvoorbereiding les 10 Presentaties ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor een geschikte ruimte en een warm ontvangst voor ouders. > Verdeel de leerlingen over meerdere dagen of, bij één presentatiemoment, meerdere groepen. __________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen hun moodboard gepresenteerd. __________________________________________ Inleiding 5 minuten Heet de ouders kort welkom en leg kort uit wat het doel van het project is, waar de leerlingen mee bezig zijn geweest. __________________________________________ Kern 40 minuten De leerlingen presenteren hun moodboard. Deze presentaties kunnen verschillen in tijdsduur, dit is mede afhankelijk van het aantal vragen of opmerkingen na afloop. Er kan gekozen worden voor meerdere presentatiemomenten. Verdeel de leerlingen in dit geval op tijd zodat zij hun gasten tijdig kunnen uitnodigen voor de juiste datum / tijdstip. Er kan ook gekozen worden voor een enkel presentatiemoment. Verdeel de leerlingen in dit geval over verschillende groepen en ruimtes, de gasten kunnen nu aansluiten bij een enkele groep en daar meerdere presentaties bekijken.
Tip Nodig, naast ouders en grootouders, ook de directie, collega’s en leerlingen uit lagere jaren uit voor de presentaties.
__________________________________________ Slot 5 minuten Sluit samen met de leerlingen de presentaties af, geen eventueel een aantal complimenten en bedank de ouders. Bespreek wat er met de moodboards gebeurt. De leerlingen kunnen ze mee naar huis nemen, ook kan ervoor gekozen worden om de eindproducten gedurende het schooljaar in de klas te houden. De leerlingen kunnen de moodboards in dit geval aan het einde van het schooljaar mee naar huis nemen.
Tip Er kan gekozen worden voor het dovenapplaus. Dit is het draaien met de handen in de lucht en geeft geen overlast voor andere groepen die les hebben. Bespreek dit van tevoren.
Tip Laat leerlingen elkaar bevragen over de helden. Welke kwaliteiten bezit zo’n held die je misschien zelf ook wel hebt?
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
17
Omweg Schrijf een brief aan jezelf 1 Omweg Soms kom je op een route een mooie omweg tegen. Dit duurt iets langer maar biedt nét dat extra wat je zoekt. Deze lesactiviteit is ook zo’n omweg. Het project kan prima zonder, het is wel een mooie toevoeging. Met dank aan Esther Wokke. ____________________________________________ Voorbereiding > Schrijf zelf een eigen brief. > Bedenk waar je de brieven bewaart en wanneer ze gelezen worden. ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen een kladversie van hun brief klaar. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Binnen thema Helden zijn de leerlingen bezig met het zoeken van hun eigen held. Daarnaast denken ze na hoe zij hun eigen held kunnen worden. Deze brief heeft te maken met dat toekomstbeeld.
____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen schrijven in twee stappen een brief naar hun toekomstige zelf. Ze typen eerst een schets, om deze daarna echt te schrijven op briefpapier. De brief wordt verzegeld, om in de toekomst te openen… Deze brief zal een aantal onderdelen kennen: 1. Je beschrijft de huidige situatie. Dit is in de toekomst namelijk jouw geschiedenis. 2.
Je maakt voorspellingen voor de korte termijn.
3.
Je maakt voorspellingen voor de lange termijn.
Begin de brief met een inleiding. Bijvoorbeeld: “Hallo ik. Wat je nu leest is geschreven door jou, maar dan vroeger. Ik ben benieuwd of ik en jij nog hetzelfde zijn…” 1. Je beschrijft de huidige situatie. Wanneer je in de toekomst jouw brief opent, heb je eigenlijk een stuk geschiedenis in handen. Daarom is het belangrijk goed te omschrijven hoe jouw wereld er nu uit ziet. Denk hierbij aan dingen die je dan waarschijnlijk weer vergeten bent of dingen die veranderd zijn: - Welke muziek luister je? - Welke sport doe je? Op welk niveau? - Wat is je lengte? - Wie zijn je vrienden nu? - Wie zijn er belangrijk voor je? - Hoe gaat het op school? - Welke onderdelen vind je leuk? - …………
18
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
Omweg Schrijf een brief aan jezelf 2
2. Je maakt voorspellingen voor de korte termijn. Je maakt voorspellingen die je in de toekomst kunt controleren. Dit zijn doelen die je binnen nu en maximaal 2 jaar behaald wilt hebben. “Over 2 jaar kan/heb ik…… “ Denk hierbij aan: schooldoelen zoals resultaten, kwaliteiten, sport, thuis, vrienden, gezondheid, bijbaantje, ………… 3. Je maakt voorspellingen voor de lange termijn. Je beschrijft wensen en ambities die je hebt, waarvan nog niet zeker is of je ze behaalt. Wel zijn dit dingen die je aan je toekomstige zelf wil vertellen omdat het zonde zou zijn om ze te vergeten. Denk hierbij aan: - Welk beroep wil ik later gaan doen? - Waar ga ik later wonen? - Welke vrienden zie ik dan nog steeds? - Welke landen wil ik bezoeken? - Welke goede daad wil ik gedaan hebben? - Welk talent wil ik verder ontwikkelen? - Wat staat er op mijn ‘Bucket list’? - ……….. In het eerste mentoruur typ je de brief. Daarna heb je een week de tijd om erover na te denken. In het tweede uur krijg je feedback van bekenden en schrijf je de brief. Je levert de brief in en wanneer de mentor jouw brief gelezen heeft zal hij verzegeld en bewaard worden.
____________________________________________ Slot 10 minuten De leerlingen bewaren hun voorlopige brief en vullen hem eventueel thuis aan. ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor briefpapier en enveloppen. ____________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen hun brief geschreven. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Bespreek het doel van de les: feedback krijgen en de brief schrijven. ____________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen laten hun brief lezen aan een groepsgenoot naar keuze. Die kijkt vooral naar de vorm: zijn er taal- of spelfouten, is de brief consequent in de tegenwoordige of verleden tijd geschreven? Zijn de 3 onderdelen erin verwerkt? Na de feedback kiezen de leerlingen een briefpapier en gaan de brief schrijven. ____________________________________________ Slot 10 minuten De brieven worden bewaard en op een later moment geopend en gelezen. De diplomauitreiking is hier een geschikt moment voor.
Tip Zorg voor verschillende vormen van briefpapier en enveloppen zodat leerlingen hun brief persoonlijk kunnen maken.
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
19
Omweg Documentaires Omweg Soms kom je op een route een mooie omweg tegen. Dit duurt iets langer maar biedt nét dat extra wat je zoekt. Deze lesactiviteit is ook zo’n omweg. Hier hebben we enkele documentaires voor je, die in 1 of 2 lesuren te kijken zijn.
__________________________________________ Mandela, in de naam van de vrijheid Als je het over helden hebt, zal Nelson Mandela niet ontbreken. In 4 delen op youtube kun je deze documentaire over zijn leven bekijken, in totaal duurt hij 53 minuten en is in een lesuur te bekijken. In de documentaire wordt verwezen naar burgelijke ongehoorzaamheid en het vreedzaam verzet van Gandhi, zonder hier verder op in te gaan. Het is aan te raden om dit van tevoren of tijdens de documentaire uit te leggen. De documentaire is te bekijken via Holland Doc: http://www.hollanddoc.nl/kijk-luister/ documentaire/n/nelson-mandela.html
__________________________________________ 10%, what makes a hero? Yoav Shamir gaat in deze documentaire op zoek naar overeenkomsten tussen en ‘ingrediënten’ van helden. Zijn inspiratie is de foto van August Landmesser die hij op internet tegenkomt. (zie boven of www.mentortijd.nl). De documentaire bevat humor en bouwt op een rustige wijze op. Yoav stelt interessante vragen en verandert regelmatig van oogpunt om het interessant te houden. Het is wel handig om van tevoren uit te leggen wat altruïstisch gedrag is. Na afloop kan naar aanleiding de conclusie gesproken worden over het project en de betekenis ervan voor leerlingen. De documentaire is te bekijken via Holland Doc: http://www.hollanddoc.nl/kijk-luister/ documentaire/0-9/10-what-makes-a-hero. html
20
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
Omweg Kardinale deugden __________________________________________ Achtergrondinformatie (Wikipedia) Een deugd kan een positieve eigenschap zijn waar een bepaald persoon over beschikt. Het kan ook duiden op een ethisch goede manier van handelen. Er zijn 4 kardinale deugden: > Prudentia (Voorzichtigheid - verstandigheid - wijsheid) > iustitia (Rechtvaardigheid - rechtschapenheid) > Fortitudo (Moed - sterkte) > Temperantia (Gematigdheid - matigheid - zelfbeheersing) Ze maken deel uit van de zeven deugden. De naam is afkomstig van het Latijnse woord cardo: scharnier(pin), hengsel waarop een deur rust. Het zijn de kern- of spil-deugden: de deugden “waar het om draait”. Ze zijn extra belangrijk omdat ze in elke andere deugd verondersteld worden. Bijvoorbeeld: wie op onvoorzichtige of onrechtvaardige wijze vriendelijk zou zijn, of wie geen maat weet te houden in zijn vriendelijkheid, of niet de moed heeft om ook vriendelijk te zijn als dat gevaar oplevert, die heeft niet echt de deugd van de vriendelijkheid. __________________________________________ Lesdoel Aan het einde van de les > Weten leerlingen wat een deugd of kwaliteit is. > hebben alle leerlingen nagedacht over hun eigen deugden.
__________________________________________ Inleiding 10 minuten Leg uit wat de kardinale deugden zijn. Kies hiervoor begrijpelijke woorden - ook wanneer het niet de volledige lading dekt. __________________________________________ Kern 30 minuten De leerlingen proberen van iedere deugd aan te geven in hoeverre zij dit beheersen. Ze doen dit op een schaal van -10 tot 10. 0 is neutraal en mag niet gekozen worden. Alles boven nul geeft een schaal aan van de mate waarin het herkend wordt: onder nul wil zeggen dat het nog geleerd moet worden. Bij 10 ben je er zeer goed in, bij -10 denk je dat jou dat nooit gaat lukken. __________________________________________ Slot 10 minuten Laat de leerlingen per deugd op een lijn staan die van -10 tot 10 loopt. Hieruit kunnen verschillende gesprekken ontstaan.
Tip Er zijn meer deugden om te gebruiken. Ook kan er een gesprek gevoerd worden over waarom deze eigenschappen als deugden worden gezien en andere niet / minder.
Project Helden | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl
21
Voor Voor enthousiaste enthousiaste docenten! docenten!
Project __________________________________________
HELDEN
__________________________________________
Leerlinghandleiding
2
Project Helden | Leerlingenhandleiding ŠMentortijd.nl
Algemene informatie Uitleg en tips
__________________________________________ Schrijf je eigen geschiedenis... Helden zijn er in alle soorten en maten. Van superhelden uit films of stripboeken tot de helden die we uit de geschiedenis kennen. Allemaal hebben ze iets gemeen: zij doen of kunnen iets waardoor ze als voorbeeld voor ons dienen. Daarom de vraag: wie is jouw held? __________________________________________ Wat ga ik leren? Je gaat leren over helden en wat iemand een held maakt. Ook leer je hoe jij zelf een held voor anderen kunt worden. Dit heeft te maken met doelen stellen en doorzettingsvermogen. __________________________________________ Hoe zit het project in elkaar? Je kiest een eigen held en gaat voor deze held een moodboard maken. Op die manier leg jij vast waarom deze persoon jouw held is. Aan het einde van het project presenteer je jouw moodboard. __________________________________________ Welke informatie heb ik nodig? Je hebt algemene informatie over helden nodig, deze krijg je van je mentor. Je hebt ook informatie over jouw held nodig. Afhankelijk van wie je kiest vind je dit in boeken, op internet of bij de persoon zelf, door middel van een interview. __________________________________________ Wat staat er in mijn moodboard? Jouw moodboard wordt gemaakt op een schilderdoek, houten of kartonnen ondergrond. Je kiest zelf welke ondergrond en welk formaat. Op jouw moodboard komen afbeeldingen en teksten die te maken hebben met jouw held en jouw gevoel hierover.
__________________________________________ Indeling lessen Les 1 Uitleg project Les 2 Wat is een held? Brainstorm Les 3 De kring Les 4 Wie is jouw held? Les 5 Het dilemma Les 6 Moodboard uitleg + brainstorm Les 7 Moodboard maken Les 8 Proefpresentaties Les 9 Moodboard aanvullen Les 10 Presentaties __________________________________________ Wat lever ik in? Aan het einde van het project lever je een moodbaord in en een reflectie over het project. Hulpvragen voor de reflectie: > Wat waren mijn verwachtingen voor het project? > Waarom heb ik mijn materiaal en formaat gekozen? > Wat heeft het project mij opgeleverd? > Wat viel mee, wat viel tegen? > Hoe vond ik de presentatie? > Welke tops en tips heb ik voor de docent? __________________________________________ Hoe ziet de presentatie eruit? Bij de presentatie zijn ouders en andere genodigden van harte welkom. Dit betekent dat je zelf kiest wie er komt kijken, daarnaast zul je voor groepsgenoten en andere ouders presenteren. __________________________________________ Hoe maak ik mijn moodboard beter? Begin op tijd en neem feedback serieus. __________________________________________ Samenvatting > Kies jouw held > Doe onderzoek naar jouw held, > Maak een moodboard, > Presenteer voor ouders, > Schrijf een reflectie.
Project Helden | Leerlingenhandleiding ŠMentortijd.nl
3
MENTORAAT Training & Coaching
“Wat een kennis en enthousiasme.”
“Veel nieuwe ideeën opgedaan, fijn!”
“Je denkt echt vanuit het kind.”
“Een inspirerend leider.”
Het mentoruur
Een traject op maat voor sterk mentoraat
In beperkte tijd toch veel kunnen bereiken
Mentortraining
Als mentor heb je een beperkte hoeveelheid tijd met je leerlingen die je zo effectief mogelijk wilt gebruiken.
Als mentor wordt er veel van je verwacht wat in de opleidingen maar weinig behandeld wordt.
Kom erachter wat jouw persoonlijke verwachtingen zijn en welke overtuigingen voor belemmering kunnen zorgen. Ervaar een diversiteit aan werkvormen en bespreek actuele problemen met mede mentoren.
Jij staat aan het roer in deze training en kiest zelf wat je behandeld wilt hebben. In samenwerking met mede-cursisten en de trainer wordt je wijzer en vaardiger op het gebied van leerlingbegeleiding.
Oudergesprekken
Samen werken aan steun voor het kind
Iedere mentor krijgt met allerhande oudergesprekken te maken. Gesprekken waarin je de ouders wilt begrijpen, zelf doelen te bereiken hebt en soms vervelende mededelingen moet doen. En hoe voer je een gesprek als alles goed gaat? Met de juiste kennis en training wordt je sterker als gesprekspartner en stijgt ook het zelfvertrouwen.
Omgaan met Pesten Een noodzaak voor iedereen
Helaas krijgen mentoren te maken met pestgedrag. Een situatie waar je als mens je zeer betrokken bij voelt en als professional het gevoel kan hebben machteloos te staan. Verbind theorie en ervaring van de trainer met eigen praktijkvoorbeelden en wordt zekerder in het handelen wanneer je als mentor in een situatie met pestgedrag terecht komt.
Al 10 jaar ben ik werkzaam als fulltime mentor op De Nieuwste School in Tilburg. Hier begeleid ik leerlingen in de onderbouw in persoonsontwikkeling en naar een zelfstandige houding. Leerlingen omschrijven mij als vriendelijk, enthousiast, duidelijk en creatief. paul@mentortijd.nl | www.mentortijd.nl | 06 2413 5821
mentortijd.nl