Teamwork by Mentortijd

Lespakket | Project __________________________________________

Teamwork

__________________________________________

Docentenhandleiding

mentortijd.nl

Doelgroep | Tijdsduur |

Onderbouw VO 13 klokuren

Algemene informatie Uitleg en tips ____________________________________________ Doel van het project Teamwork draait om het samenwerken en het elkaar (beter) leren kennen. In dit lespakket staan verschillende activiteiten die gedaan kunnen worden. Er kan gedurende het project een scorelijst worden bijgehouden waarop de punten van de afzonderlijke teams kunnen worden verzameld. Bij een nieuw samengestelde groep kan het de groepsvorming positief beĂŻnvloeden, bij een groep die al langer samen is kan het zorgen voor een nieuwe impuls en wellicht een verandering in de gevormde groepjes. ____________________________________________ Bronnen Concept Angelo de Smit Bewerking Paul Pelle Logo Lunchbuddies Activiteiten Weergegeven in lesvoorbereidingen ____________________________________________ Benodigdheden > .

____________________________________________ Variatie / verdieping In plaats van werken met vaste teams kan er een puntensysteem gevormd worden voor iedere leerling individueel. Wie scoort er het beste, ongeacht in welk team hij / zij zit? ____________________________________________ Bijlagen > Junglecrash > Doolhof > Tangram (energizer bij bom vervoeren) > Raadsels

__________________________________________ Tip Maak groepen op basis van een sociogram. In de werkvormen is rekening gehouden met groepen van 5 of 6 leerlingen.

____________________________________________ Kosten Afhankelijk van de gekozen werkvormen. ____________________________________________ Indeling lessen Les 1 Teams samenstellen Les 2 Junglecrash Les 3 Torens bouwen Les 4 Kahoot! Les 5 Tussenevaluatie: Rondje positief Les 6 Mijnenveld Les 7 Doolhof Les 8 Raadsels Les 9 Speel het verhaal Les 10 Bom vervoeren (tennisbal) Les 11 De knoop Les 12 Op zee (zeil omdraaien) Les 13 Afsluiting: kwaliteiten

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Lesvoorbereiding les Teams samenstellen ____________________________________________ Voorbereiding > Maak teams (op basis van sociogram) > Zorg voor materialen: papier / stof, verf / stiften.

____________________________________________ Slot 5 minuten Van ieder team presenteert 1 persoon de poster of vlag. De andere leden van het team mogen niet meer aanvullen.

____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > weten alle leerlingen in welk team ze de opdrachten zullen vervullen.

Geef feedback aan de teams over wat je gezien hebt: wie werkten goed samen, bij welk team heeft iedereen een duidelijke rol gehad?

____________________________________________ Inleiding 5 minuten Laat op het smartboard de teams zien en geef de leerlingen de tijd om als team bij elkaar te gaan staan of zitten. ____________________________________________ Kern 30 minuten Geef de leerlingen de opdracht om zichzelf als team herkenbaar te maken. Dit kan door een poster of een vlag te maken - afhankelijk van de materialen die ter beschikking gesteld zijn.

__________________________________________ Tip Variatie: geef per team 1 leerling een lijst met verjaardagen. Deze verjaardagen komen overeen met de leden van het team - verzamel je team zo snel mogelijk!

Eisen aan de vlag of poster zijn: > Er moet een teamnaam op staan > De namen van alle leden staan erop > Van ieder lid een bijnaam > De kwaliteiten van het team staan vermeld. Dit kan individueel of gezamenlijk zijn. > Er staat een logo of wapen op > De poster of vlag is goed gevuld

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Groepsdynamiek.nl

Lesvoorbereiding les Junglecrash ____________________________________________ Voorbereiding > Print voor ieder team de inventarislijst. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > heeft iedere groep hun keuzes gepresenteerd. > hebben de groepen feedback gekregen op en tips gekregen voor hun manier van samenwerken.

____________________________________________ Kern 2 15 minuten De leerlingen leggen hun lijsten naast elkaar en proberen tot 1 gezamenlijke lijst van 10 dingen te komen. Ook moet er gekozen worden wie van het team dit straks zal presenteren: er mag maar 1 iemand de presentatie namens het team doen.

____________________________________________ Inleiding 5 minuten Geef een inleiding in de opdracht. Dit kan zijn door een verhaal te vertellen, door een filmpje te kijken of door alle stoelen en tafels om te gooien. Het verhaal: Het vliegtuig waar de leerlingen in zaten, op weg naar een mooie vakantie, is tijdens een storm neergestort in het regenwoud van Chili. Ver van de bewoonde wereld is het radiocontact ruim voor de crash verloren gegaan waardoor niemand weet waar jullie zitten. Jullie zitten hoog in de bergen, waar het vooral â&#x20AC;&#x2DC;s nachts erg koud kan worden. De mobiele telefoons hebben geen bereik, alle inzittenden hebben de kleding aan die ze in de klas nu aan hebben (dus geen jas). Er lekt kerosine uit de vleugel en het vliegtuig zal binnen afzienbare tijd in vlammen op gaan. Het is aan jullie om voor die tijd 10 dingen te kiezen die je mee neemt zodat jullie kunnen overleven! ____________________________________________ Kern 1 5 minuten Iedere groep krijgt een inventarislijst met wat er in het vliegtuig zit. Laat de leerlingen eerst in stilte voor zichzelf bepalen welke 10 dingen ze mee willen nemen.

____________________________________________ Kern 3 20 minuten Alle teams presenteren hun lijst en leggen uit waarom ze bepaalde keuzes hebben gemaakt. Het publiek mag 2 vragen stellen. (afhankelijk van de tijd meer of minder)

____________________________________________ Slot 5 minuten Geef feedback aan de groepen, vertel wat je aan goed groepswerk gezien hebt. Neem hierin ook mee hoe ze hebben gekozen wie er presenteert.

__________________________________________ Tip Sommige leerlingen en groepen zijn ruim binnen de tijd klaar. Vervroeg de presentaties niet maar observeer hoe ze met deze extra tijd om gaan. Gaan ze bijvoorbeeld anderen storen, nemen ze nog een keer hun keuzes door, of oefenen ze de presentatie?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding 6thGradeTales.com

Lesvoorbereiding les Torens bouwen ____________________________________________ Voorbereiding > Voor ieder team 30 ballonnen en 1 rol plakband óf >

Voor ieder team 1 pak spaghetti en 1 zak marshmellows

óf > Voor ieder team 100 vellen A4 papier en 2 rollen plakband ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle teams een succeservaring opgedaan ____________________________________________ Inleiding 5 minuten Geef ieder team het materiaal waarmee ze mogen werken (kies uit de verschillende voorbereidingen). Noteer op het bord: Maak een zo hoog mogelijke toren met de materialen die je krijgt. De toren moet zelfstandig staan: hij mag nergens aan vast zitten of tegen steunen. ____________________________________________ Kern 20 minuten Laat de teams aan de slag gaan met de opdracht. Loop rond en noteer opvallende dingen die met samenwerken te maken hebben. Bedenken de teams een strategie of gaan ze direct ballonnen opblazen? Wie heeft de leiding?

____________________________________________ Kern 2 10 minuten Meet de verschillende torens en benoem welke het hoogst is. Laat alle groepen hun toren opruimen. (ballonnen laten knallen, papierproppen gooien, marshmellows eten) ____________________________________________ Slot 15 minuten Geef feedback aan de groepen, vertel wat je aan goed groepswerk gezien hebt. Neem hierin ook het opruimen mee! Laat de groepen elkaar punten geven: ze mogen een nummer 1 en een nummer 2 opschrijven met daarbij een uitleg waarom deze groepen extra punten verdienen. Wanneer ze klaar zijn met het geven van de punten aan andere groepen mogen ze overleggen hoe ze hun samenwerking een volgende keer nog meer kunnen verbeteren.

__________________________________________ Tip Als variatie kun je 1 leerling de opdracht geven ‘bouwmeester’ te zijn. Die mag als enige aanwijzingen geven, maar zelf niets aanraken.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Mentortijd

Lesvoorbereiding les Kahoot! ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor een laptop en beamer > Zoek online een Kahoot-quiz (Mentortijd Teamwork) of maak er zelf één. In de bijlage staan enkele voorbeeldvragen.

__________________________________________ Tip Kahoot heeft een nieuwe versie genaamd “Jumble”, wat nog meer mogelijkheden biedt. Onze ervaring is dat de standaard Kahoot-versie het beste werkt met groepen.

____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben de groepen feedback gekregen op en tips gekregen voor hun manier van samenwerken. ____________________________________________ Inleiding 5 minuten Laat de teams bij elkaar gaan zitten en laat hen per team 2 elektronische apparaten kiezen. ____________________________________________ Kern 40 minuten Start de Kahoot quiz en speel het af op het digibord. Stel de quiz in zodat ze voor iedere vraag 2 minuten de tijd krijgen. Zo kunnen ze kiezen: overleggen, gokken óf het antwoord op internet zoeken. Er kan één apparaat gebruikt worden om online te zoeken, met het andere apparaat kan het juiste antwoord in de Kahoot gekozen worden. De teams loggen in met hun teamnaam. ____________________________________________ Slot 5 minuten Laat de groepen terugblikken op hun samenwerking.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Irma Timmermans-Takens

Lesvoorbereiding les Tussenevaluatie ____________________________________________ Voorbereiding > Print het evaluatieformulier, voor iedere leerling 1. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen feedback ontvangen van hun groepsgenoten.

____________________________________________ Slot 10 minuten Iedere groep maakt afspraken om de samenwerking in de komende activiteiten te verbeteren. Deze afspraken worden vastgelegd en toegevoegd aan de teamposter. Laat leerlingen het blad bewaren of meenemen naar huis om het daar te tonen.

____________________________________________ Inleiding 10 minuten Leg uit dat de groepen, na een aantal keren te hebben samengewerkt, nu de kans krijgen om elkaar te voorzien van feedback. Bespreek waar nodig waar goede feedback aan moet voldoen. (zie kader) ____________________________________________ Kern 30 minuten Iedere leerling schrijft de eigen naam bovenaan het papier. Het blad wordt 1 plaats doorgegeven, met de klok mee. Op het blad wat de leerling nu krijgt (van een andere leerling) wordt de eigen naam en de sterkste eigenschap van de eigenaar van het blad geschreven. Het wordt opgeschreven als een compliment. De leerling vouwt het papier om zodat niemand kan lezen wat er geschreven is en geeft het blad weer door met de klok mee, Iedere leerling schrijft bij ieder blad wat ze krijgen een compliment en geeft dit steeds door. Uiteindelijk krijgt iedere leerling eigen blad terug en leest rustig de complimenten die erop staan.

__________________________________________ Tip Een gewaardeerde manier om feedback te geven is door middel van de 4 Gâ&#x20AC;&#x2122;s: beschrijf eerst het gedrag dat je observeert, vervolgens het gevolg dat dit gedrag heeft, het gevoel dat het bij je oproept en vervolgens het gewenste gedrag van de ander. Bron: feedbackgeven.nl

Binnen de groep kunnen er informatieve vragen gesteld worden aan elkaar.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Tom Heck

Lesvoorbereiding les Mijnenveld ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor 20 bekertjes (papier of plastic) > Zorg voor een ruimte waar een mijnenveld kan worden gemaakt. > Zorg voor blinddoeken. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle teams een succeservaring opgedaan ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Zorg dat de tafels en stoelen aan de kant staan wanneer de leerlingen binnen komen. Leg alvast een ‘mijnenveld’ klaar. Het mijnenveld bestaat uit bekertjes die verspreid staan: wanneer er 1 wordt omgestoten ontploft er een bom. Wanneer de bekertjes rechtop staan (opening boven) worden ze sneller omgestoten. ____________________________________________ Kern 30 minuten Iedere groep kiest een ‘loper’. Deze leerling loopt geblinddoekt door het mijnenveld heen, op basis van de aanwijzingen die de groepsgenoten geven. De andere teams mogen toekijken en houden zich daarbij stil. ____________________________________________ Slot 5 minuten Geef feedback aan de groepen, vertel wat je aan goed groepswerk gezien hebt. Neem hierin mee hoe de groep bepaald heeft hoe ze aanwijzingen gingen geven. Was al snel duidelijk wie het woord voerde, was er een duidelijke stijl van aanwijzingen geven?

__________________________________________ Race tegen de klok Houd de tijd bij van ieder team en vergelijk welk team het snelste is. Een team kan naar de overkant komen, ook kan gevraagd worden om precies op een A3 vel of in een vak terecht te komen wat met tape op de grond is gemaakt.

__________________________________________ Simpeler, sneller Geen zin of tijd om met bekertjes te werken? Dezelfde opdracht kan gegeven worden met een parcours wat je van enkele stoelen en tafels hebt gemaakt. __________________________________________ Twee teams tegelijk Er kan gekozen worden om twee groepen tegelijkertijd door het mijnenveld te laten lopen, van ieder team 1 loper. Dit geeft nog meer chaos, doordat twee teams tegelijkertijd aanwijzingen geven. __________________________________________ Extra moeilijk Om de opdracht nog moeilijker te maken verplaats je de mijnen nadat de loper de blinddoek heeft om geknoopt. Je kan er ook voor kiezen om een ander team de mijnen te laten leggen.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Chrystal Johnson , Tom Heck

Lesvoorbereiding les Doolhof ____________________________________________ Voorbereiding > Print het doolhofblad voor ieder team > Zorg voor voldoende A4 papier ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen het doolhof met succes doorlopen. ____________________________________________ Inleiding 5 minuten Geef alle teams een doolhofblad en vraag hen een mooie route van A naar B te tekenen in 1 lijn. Er kan niet diagonaal gewerkt worden, alleen horizontaal en verticaal kan er naar een ander vakje worden gegaan. Het hele team moet het met de lijn eens zijn. ____________________________________________ Kern 40 minuten Op de grond liggen A4 papieren in een raster. Dit correspondeert met de vakjes op ieder doolhofblad.

____________________________________________ Slot 5 minuten Geef feedback aan de groepen, vertel wat je aan goed groepswerk gezien hebt. __________________________________________ Tip Een route kan ook even omhoog lopen, om daarna weer naar beneden te gaan.

Ieder team kiest een ‘doolhofmeester’ die met het doolhofblad aan de kant van B bij het doolhof gaat staan. Van een ander team gaan alle leden bij A staan. Het eerste lid van het lopende team mag net zo lang over de A4 papieren lopen totdat het van de route afwijkt die op het blad van de doolhofmeester staat. Dit lid sluit achteraan aan, het volgende lid van het team mag nu vanaf punt A proberen verder te komen. De teamleden mogen elkaar helpen om door het doolhof heen te komen. Het doel is dat het hele team zo snel mogelijk naar punt B komt - steeds wanneer iemand van de route afwijkt moet hij achteraan aansluiten. De overige teams kijken.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Beleven.org

Lesvoorbereiding les Speel het verhaal ____________________________________________ Voorbereiding Kies een verhaal om te lezen. Let op dat het verhaal voldoende rollen heeft om te spelen of in ieder geval de mogelijkheid biedt om rollen toe te voegen. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle teams een succeservaring opgedaan ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Lees een verhaal, zoals het verhaal op de volgende bladzijde. Stop op een spannend punt in het verhaal. ____________________________________________ Kern 1 20 minuten De groepen krijgen de opdracht om een einde aan het verhaal te bedenken én dit uit te voeren in een kort toneelspel. Alle acteurs moeten hierin een rol hebben. ____________________________________________ Kern 2 15 minuten Bekijk de verschillende toneelvoorstellingen. ____________________________________________ Slot 5 minuten Geef feedback over de samenwerking, de originaliteit van de verhalen en het toneelspel. De nadruk ligt uiteraard op de samenwerking.

__________________________________________ Tip Deze activiteit kan ook worden verdeeld over twee lesuren. Op die manier heb je meer tijd voor het voorbereiden en kunnen de toneelstukken langer duren. Doe dit wanneer de leerlingen al wat meer ervaring hebben met acteren.

__________________________________________ Tip

Dit verhaal kent niet voldoende rollen voor iedere leerling. In hun vervolg zullen ze het verhaal zo moeten vormen dat iedereen een rol in het stuk heeft. __________________________________________ Samenvatting

Een taoïstisch verhaal over gelijkmoedige acceptatie. Een boer accepteert op gelijkmoedige wijze de wisselingen tussen voor- en tegenspoed. ________________________________________ Zhuang Zi: Ach, we zien wel hoe ‘t afloopt Op een morgen ontwaakt een boer in het oude China bij het kraaien van de haan. Zoals altijd, kijkt hij eerst uit het raam om te zien hoe zijn paard erbij staat. Hij schrikt. Geen paard te bekennen. De heuvel tegenover zijn hut is leeg. In de loop van de ochtend komen één voor één de buren langs en beklagen de boer om zijn lot. Wat moet hij nu beginnen? Zonder paard kan hij z’n land niet ploegen en dus komt er geen brood op de plank. Het geweeklaag is niet van de lucht, maar de boer blijft kalm. “Ach,” zegt hij, “we zien wel hoe ‘t afloopt.” Twee dagen later. De boer ontwaakt, kijkt uit gewoonte naar buiten en ziet daar tot zijn verrassing z’n paard staan. Met nog twee andere paarden ernaast. Die moeten achter het trouwe dier zijn aangedraafd. In de uren daarna komen de buren weer langs. Eén voor één. “Wat heb jij een geluk zeg. Zo heb je geen paard, en zo heb je drie paarden. Gefeliciteerd!” “Ach,” antwoordt de boer, “we zien wel hoe ‘t afloopt.”

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

Diezelfde middag probeert de zoon van de boer één van de nieuwe paarden te berijden. Het beest is daar duidelijk niet van gediend. Als de jongen op zijn rug springt, begint het geweldig te bokken. Met een wijde boog vliegt de boerenzoon door de lucht. Bammmm. Gebroken been. Als de buren horen van het ongeval, komen ze de boer wederom beklagen. “Wat ben jij een pechvogel zeg. De oogst staat voor de deur. Wie moet jou nu helpen om het gewas van het land te halen?” “Ach,” luidt de reactie, “we zien wel hoe ‘t afloopt.” ================================= Stop hier met lezen, laat de leerlingen een einde bedenken aan het verhaal. =================================

Drie weken later verschijnen de ronselaars van de keizer in het dorp. Ze komen alle mannen tussen de zestien en dertig jaar inlijven om oorlog te voeren tegen een naburige staat. En zo’n oorlog kan jaren duren. Alle jongens moeten nog diezelfde dag mee. Behalve de zoon van onze boer, die ligt met een gebroken been op zijn strozak. Als de buren dat vernemen, kloppen ze weer bij hem aan. “Oh, wat een ellende. Wij zien onze zonen misschien wel nooit meer terug, terwijl die van jou over een paar weken weer op z’n benen staat. Het lot is jou wel erg gunstig gezind.” “Ach,” is het enige dat de boer weer zegt, “we zien wel hoe ‘t afloopt.”

__________________________________________ Wijze lessen

Niets doen. Niet forceren. Daarbij meegaan met de stroom van de gebeurtenissen. Net als de boer die de wisselingen tussen voor- en tegenspoed gelijkmoedig accepteert.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding 101werkvormen

Lesvoorbereiding les Op Zee ____________________________________________ Benodigdheden > Per team een stevig, plastic grondzeil ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor voldoende ruimte. Bij voorkeur wordt deze activiteit buiten gedaan. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle teams een succeservaring opgedaan ____________________________________________ Inleiding 5 minuten Vouw de zeilen tweemaal op, zodat je 1/4 van het totale oppervlak krijgt. Daag de leerlingen uit om met het hele team op dit kleine oppervlak te gaan staan en minstens 5 seconden vol te houden. ____________________________________________ Kern 30 minuten Wanneer ieder team op een zeil staat krijgen ze de opdracht te horen: Optie 1

Overbrug een afstand zonder dat iemand van het zeil stapt.

Optie 2

Draai het zeil om zonder er zelf vanaf te stappen.

__________________________________________ Tip Als variatie kan ervoor gekozen worden om beide opdrachten na elkaar uit te voeren. Wanneer je bij het afgesproken punt bent krijg je pas de tweede opdracht te horen.

____________________________________________ Slot 5 minuten Laat de groepen zelf overleggen wat er goed ging en wat minder in de samenwerking. Vraag per groep 1 leerling om deze conclusies met de hele groep te delen.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding Fabrice Mazza, Raadseltjes.com

__________________________________________ Tip Bij competitie hoort ook dat leerlingen elkaar beschuldigen van oneerlijk spel: bijvoorbeeld door antwoorden op een telefoon op te zoeken.

Lesvoorbereiding les Raadsels ____________________________________________ Benodigdheden > Voor ieder groepje een stapel opdrachtenkaartjes uitgeprint > Per groepje pen en papier > 1 doosje lucifers (optioneel) ____________________________________________ Kosten Printen & plastificeren van bijlagen

Aangezien het veel moeite kost om te voorkomen kan het ook omarmd worden en het te bespreken: alleen door eerlijk spel en vertrouwen in elkaar kan deze activiteit plaats (blijven) vinden.

Wielrenners

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling:

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

“Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

____________________________________________ Bijlagen > Opdrachtenkaartjes > Antwoordenblad ____________________________________________ Werkwijze > Geef iedere groep een plaats op te zitten en te overleggen. Let op dat de groepen niet te dicht bij elkaar zitten. > Iedere groep kiest een eigen ‘renner’. > Ga op een duidelijke plaats staan waar voor iedere groep een stapel opdrachtenkaartjes ligt. > Alle renners komen bij de opdrachtenkaarten staan. > Alle renners mogen op hetzelfde moment opdrachtenkaart 1 van hun stapel pakken en naar hun groep rennen. > Alleen de renner van iedere groep mag met een geschreven antwoord terug komen. Wanneer het antwoord goed is mogen ze de volgende kaart pakken en weer overleggen met de groep. > De groep die als eerste alle goede antwoorden bedacht heeft wint!

Deze activiteiten zijn prima buiten uit te voeren bij lekker weer. Zo hebben de leerlingen vaak ook meer ruimte om te overleggen en lekker te rennen.

Zandbak

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

Wat ben ik?

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven om er een zandbak in te maken. 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

R F 7

__________________________________________ Tip

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer.

Lucifers

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

Sokken

Mevrouw Baktaart heeft al haar sokken (tien paar zwarte, acht paar roze en zes paar witte) door elkaar gegooid in haar lade. Midden in de nacht wil ze sokken pakken: hoe veel sokken moet mevrouw Baktaart minstens pakken om zeker te weten dat ze er twee van dezelfde kleur heeft?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding 6thGradeTales.com

Lesvoorbereiding les Bom vervoeren ____________________________________________ Benodigdheden > Per team een metalen ring met daaraan 6 touwen > Per team een balletje (pingpong) ____________________________________________ Voorbereiding > Zorg voor ruimte om te bewegen > Leg de ringen met de draden eraan verspreid over de ruimte, op gekleurde A4 vellen > Zet op een afstand voor ieder team een wegwerpbekertje neer > Print voor ieder team een tangram op A3 formaat. __________________________________________ Tip Leerlingen hebben veel ruimte nodig voor deze opdracht. Bij te weinig ruimte kunnen de teams elkaar in de weg lopen, wat voor onnodige frustratie kan zorgen. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen een succeservaring opgedaan. ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Laat de team een tangram oplossen. Als variatie kan er 1 teamlid worden aangewezen die de stukken van de tangram mag aanraken. Als extra moeilijkheid kan deze ook geblinddoekt worden.

____________________________________________ Kern 35 minuten Wanneer alle teams bij de touwen staan wordt er op iedere ring een balletje neergelegd. Afhankelijk van het formaat van de ring is een andere bal handig. Wij werken op de afbeelding met pingpongballen. Het doel voor ieder team is om de bal in een beker te krijgen. De teamleden mogen de touwen alleen maar bij de uiteinden vastpakken. Wanneer het balletje valt, zullen ze terug moeten naar het startpunt (het gekleurde A4 vel) om daar de bal weer op de ring te leggen en opnieuw te beginnen. Bij tijd over kan er een wedstrijd worden gedaan: welk team is het snelst? ____________________________________________ Slot 5 minuten Wanneer alle teams klaar zijn mogen ze elkaar feedback geven op de manier waarop er gewerkt is. __________________________________________ Tip Met de bal lopen is te doen. Voor veel teams gaat het mis wanneer de bal in het bekertje moet vallen, hetgeen ook de meeste frustratie zal opleveren.

Wanneer een team de puzzel heeft opgelost mag het bij een set touwen gaan staan, zonder het aan te raken.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

________________________________ Bronvermelding Tom Heck

Lesvoorbereiding les De Knoop ____________________________________________ Benodigdheden > 1 touw van ca. 100cm per tweetal. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen een succeservaring opgedaan ____________________________________________ Inleiding 10 minuten Laat de groepjes bij elkaar in een cirkel staan, met de ogen dicht. Steek de handen naar voren en voel tot je andere handen tegenkomt. Pak die vast en doe je ogen open. Probeer deze menselijke ‘knoop’ te ontwarren zonder elkaars handen los te laten!

__________________________________________ Tip Ervaring leert dat leerlingen in 30 minuten twee rondes kunnen doen: knoop maken, ontwarren, een nieuwe knoop maken en ook die oplossen. Vooral de tweede ronde maakt het uitdagender voor leerlingen. Nu ze weten wat de bedoeling is gaan ze tactieken proberen te bedenken.

____________________________________________ Kern 30 minuten Leg per groepje 3 touwen neer, zodat er 6 leerlingen een uiteinde van een touw kunnen vastpakken met hun schrijfhand. Als er leerlingen ziek zijn kun je andere groepjes maken met eventueel zelfs 8 leerlingen (4 touwen). Bij een oneven aantal kun je zelf meedoen of een leerling 2 touwen laten vasthouden. De groepjes maken nu hun touwen zo veel mogelijk in de war, ze maken een zo groot mogelijke knoop die ze niet hoeven aan te trekken. Na zo’n 5 minuten leggen alle groepjes de touwen op de grond en wisselen van knoop: ze gaan nu de knoop van een ander groepje proberen te ontwarren op dezelfde manier. Dus ook nu: 1 touw vastpakken en niet loslaten! ____________________________________________ Slot 10 minuten Laat de groepen zelf overleggen wat er goed ging en wat minder in de samenwerking. Vraag per groep 1 leerling om deze conclusies met de hele groep te delen.

__________________________________________ Tip Creatieve leerlingen komen al snel op ideeën waarbij ze het touw niet ‘loslaten’, maar ook niet echt vasthouden. Beloon deze creativiteit met een compliment en vertel daar ook bij dat het vinden van creatieve oplossingen niet het doel is van deze oefening.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

__________________________________________ Bronvermelding RTL 4

Lesvoorbereiding les Minute to Win it ____________________________________________ Benodigdheden > Afhankelijk van welke spellen er gespeeld worden. ____________________________________________ Voorbereiding > Kies enkele spellen (bijlage) en zorg voor de juiste benodigdheden ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle teams een succeservaring opgedaan ____________________________________________ Inleiding 5 minuten Leg aan de teams uit wat Minute to Win it is. De teams krijgen opdrachten waar ze steeds een minuut de tijd voor hebben. Afhankelijk van de tijd en de activiteiten kan er gekozen worden om de teams eerst 5 minuten te laten oefenen voordat de tijd daadwerkelijk in gaat.

__________________________________________ Tip In de bijlage zijn verschillende spellen te lezen die met eenvoudige en goedkope middelen te spelen zijn. Online staan echter vele opdrachten, het is de moeite waard om hier eens naar te kijken en de meest geschikte activiteiten voor jouw groep te zoeken.

__________________________________________ Tip Als variatie kunnen teams elkaar uitdagen; het team met de minste punten in de ‘competitie’ mag beginnen. Dit team mag zowel het spel kiezen als een ander team uitdagen: het winnende team krijgt 2 punten, het verliezende team moet 2 punten in de competitie inleveren.

____________________________________________ Kern 30 minuten Er worden verschillende spellen gespeeld. Iedere keer krijgen de teams het spel te horen waarna ze 5 minuten oefentijd hebben. Vervolgens wordt er door ieder team een teamlid gekozen wat de opdracht zal proberen te vervullen. Dit mag echter niet iemand zijn die al eerder een opdracht geprobeerd heeft! ____________________________________________ Slot 5 minuten Geef de teams feedback op hun gedrag. Hoe werd er gereageerd toen een teamlid een opdracht niet vervulde? Welk team is het meest sportief geweest?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

Lesvoorbereiding les Afsluiting ____________________________________________ Voorbereiding > Print het evaluatieformulier, voor iedere leerling 1. ____________________________________________ Lesdoelen Aan het einde van de les > hebben alle leerlingen feedback ontvangen van hun groepsgenoten. ____________________________________________ Inleiding 5 minuten Leg uit dat de groepen, als afsluiting van het project, nu de kans krijgen om elkaar nogmaals te voorzien van feedback. De activiteit hebben de leerlingen al eerder gedaan - refereer hiernaar en vraag leerlingen wie nog weet welke complimenten ze ontvangen hebben. ____________________________________________ Kern 1 5 minuten Maak bekend welke groep er uiteindelijk de meeste punten heeft.

____________________________________________ Kern 30 minuten Iedere leerling schrijft de eigen naam bovenaan het papier. Het blad wordt 1 plaats doorgegeven, met de klok mee. Op het blad wat de leerling nu krijgt (van een andere leerling) wordt de eigen naam en de sterkste eigenschap van de eigenaar van het blad geschreven. Het wordt opgeschreven als een compliment. De leerling vouwt het papier om zodat niemand kan lezen wat er geschreven is en geeft het blad weer door met de klok mee, Iedere leerling schrijft bij ieder blad wat ze krijgen een compliment en geeft dit steeds door. Uiteindelijk krijgt iedere leerling eigen blad terug en leest rustig de complimenten die erop staan. Binnen de groep kunnen er informatieve vragen gesteld worden aan elkaar. ____________________________________________ Slot 10 minuten Iedere leerling geeft in 1 zin weer wat het project hem / haar heeft opgeleverd. Dit wordt in het eigen groepje gedeeld, per groepje komt er een samenvatting naar de hele groep. Laat leerlingen het blad bewaren of meenemen naar huis om het daar te tonen.

Bron: feedbackgeven.nl

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Tips en ideeĂŤn voor enthousiaste docenten

Lespakket | Project __________________________________________

Teamwork

__________________________________________

Bijlagen

mentortijd.nl

_______________________________________________________________________ Naam

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

Â©Mentortijd.nl

______________________________________________________________________ Naam

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

______________________________________________ Tip

______________________________________________ Top

Â©Mentortijd.nl

Kies 10 dingen van onderstaande lijst. Delen of gedeeltes van onderdelen meenemen is niet toegestaan.

• 6 doosjes met lucifers • 1 krat frisdrank • 1 fles limonadesiroop • 12 flessen bronwater • 1 kleine gereedschapskist met hamer, schroevendraaier-set, zaag en spijkers • 1 kist met noodsignaal lichtkogels • 1 kleine EHBO-koffer met pleisters, bandage, ontsmettingsmiddel, schaartje & pijnstillers. • 1 Tri-band mobiele telefoon met infrarood zender en een halfopgeladen batterij • 1 transistor radio • 1 tank met vers water (50 liter) • 36 x 50 g chocoladerepen • 1 schep • 1 kleine handbijl • 1 handwapen met een magazijn met 20 kogels • 20 m nylon touw • 24 x 20 g zakjes pinda’s • 10 kranten & 25 tijdschriften • 1 doos met zakdoekjes • 1 rol plastic zeil: 3m x 2m • 20 appelen • 1 electronische rekenmachine • 1 laptop met modem en onbekende software, en accu (onbekend hoe vol) • 1 opblaasbaar 4-persoons reddingboot • 5 volleyballen • 1 kompas • 1 grote spuitbus met insectenkiller • 1 notiteboek en pen • 5 roze, warme truien • 1 kerstpakket met fles Sinas, luxe biscuits, taartjes, een blikje caviaar en een pudding • schaakspel, backgammon en een kaartspel • 1 naaidoos • 1 fluitje • 1 zaklamp • 50 nachtkaarsen (brandduur 6 uur) • 6 grote dekens

©Mentortijd.nl

Door het Oog van de Naald Gebruik één en dezelfde hand om het draad door het oog van 10 naalden te rijgen.

____________________________________________ Benodigdheden Draad, 10 naalden van verschillende dikte

____________________________________________ Spelregels 1. Alle naalden worden met de scherpe kant naar beneden in een stevig oppervlak gedrukt met het grootste oog eerst en zo steeds kleiner. 2. Voordat het spel begint mag de deelnemer kiezen met welke hand hij de opdracht volbrengt maar hij mag de draad nog niet nat maken en/of buigen. 3. Als de tijd begint mag de deelnemer de draad wel nat maken of buigen zoveel als nodig, maar mag ten alle tijden slechts één hand gebruiken. 4. De deelnemer die binnen 60 seconden de meeste draden door de naalden krijgt, wint.

Stapelgek De deelnemer moet een stapel maken van 36 plastic bekers in de vorm van een driehoek. Als dit volbracht is moeten de bekers terug naar 1 enkele stapel.

____________________________________________ Benodigdheden 36 plastic bekers, tafel (heuphoogte)

____________________________________________ Spelregels 1. Als de tijd begint dient de deelnemer de bekers in een piramide vorm te stapelen. In totaal ontstaan er 7 rijen. 2. Als de driehoek compleet is, met 1 beker bovenop, 2 daaronder en zo verder dient de deelnemer de bekers terug te krijgen naar 1 enkele stapel. 3. Om de opdracht met succes te volbrengen dient de deelnemer binnen 60 seconden een complete piramide te bouwen waarbij alle bekers worden gebruikt om hierna alle bekers terug te krijgen naar een enkele stapel 4. Wanneer het niet lukt binnen 60 seconden wint de snelste tijd.

De Langste Adem De deelnemer moet een ballon opblazen en laten leeglopen om zo 15 plastic bekers van een tafel te blazen.

____________________________________________ Benodigdheden Minimaal 1 ballon, 15 plastic bekers, tafel.

____________________________________________ Spelregels 1. Zet 15 plastic bekers in een rij op de tafel. 2. Als de tijd begint mag de deelnemer de ballon pakken en beginnen met deze op te blazen. 3. De deelnemer mag alleen de bekers van de tafel laten vallen met lucht dat uit de ballon komt en dient ten alle tijden aan 1 kant van tafel te blijven. 4. Als de deelnemer een beker aanraakt met een deel van het lichaam dan is het spel direct afgelopen. 5. Om de opdracht te winnen moeten binnen 60 seconden zo veel mogelijk plastic bekers van de tafel geblazen worden.

Rommelkont Bevestig een tissuedoos met 8 ping-pong ballen net boven de billen en schud alle ballen uit de doos.

____________________________________________ Benodigdheden 8 pingpong ballen, 1 lege tissuedoos, 1 verstelbare riem

____________________________________________ Spelregels 1. Vul de tissuedoos met 8 ping-pong ballen, maak hierna de tissuedoos vast aan een riem. De tissuedoos moet net boven de billen worden vastgebonden. 2. Als de tijd begint mag de deelnemer het lichaam zodanig bewegen dat de ping-pong ballen uit de doos vallen. 3. De handen en armen van de deelnemer mogen de doos niet aanraken. 4. De deelnemer mag alleen met de voeten de grond raken. 5. Wie het snelst alle 8 ballen eruit weet te krijgen wint.

©Mentortijd.nl

Facelift Gebruik een “lift” die gemaakt is van 2 potloden en een stuk touw om 3 snoepjes naar de mond te brengen.

____________________________________________ Benodigdheden 2 potloden, 2 stukjes touw, minimaal 3 snoepjes

____________________________________________

Wet van Newton

Spelregels 1. Leg de 2 potloden naast elkaar en bind ze met het touw aan beide uiteinden aan elkaar vast.

Houd 3 ballonnen zo lang mogelijk in de lucht.

2. Leg de potloden neer, leg daar de snoepjes op in het midden en hang de 2 stukken touw over de oren. 3. Als de tijd begint moet de deelnemer de lift omhoog krijgen door met beide handen aan de 2 stukken touw achter het oor te trekken. 4. De 2 stukken touw mogen niet in 1 hand liggen, er mag niet op gestaan worden en ook niet aan iets anders worden gebonden dan de vingers en de handen. 5. Als een snoepje valt is het spel afgelopen.

____________________________________________ Benodigdheden 3 ballonnen (opgeblazen)

____________________________________________ Spelregels 1. Als de tijd begint laat de deelnemer 3 ballonnen los in de lucht. 2. Als de deelnemer de ballonnen vasthoudt, op het lichaam laat rusten of op de grond laat vallen is het spel afgelopen. 3. De deelnemer die het langst de ballonnen omhoog weet te houden wint.

6. Om de opdracht te winnen dient de deelnemer binnen 60 seconden zo veel mogelijk snoepjes in de mond te krijgen.

De Rode Draad Driesprong De deelnemer dient 3 ping-pong ballen in een viskom te krijgen door ze op 3 borden te laten stuiteren die voor de viskom staan.

De deelnemer moet een stapel rode bekers, met 1 blauwe beker onderaan, vasthouden. De deelnemer dient de bekers één voor één van boven naar beneden te brengen zodat de blauwe beker uiteindelijk weer onderaan belandt.

Benodigdheden 3 eetborden, meerdere pingpong ballen, viskom

Benodigdheden 39 plastic bekers, 1 beker in een andere kleur, tafel.

____________________________________________ ____________________________________________ Spelregels 1. Zet drie borden in een rechte rij met de randen 2,5 cm van elkaar. Plaats de viskom 25 cm vanaf de rand van het laatste bord. 2. Als de tijd begint mag de deelnemer de ping-pong ballen via de borden in de viskom laten stuiteren. 3. De ping-pong ballen moet alle borden minimaal 1 keer raken. 4. Elke ping-pong bal die de grond raakt telt niet.

____________________________________________ ____________________________________________ Spelregels 1. Maak een stapel van de bekers zodat er 1 ‘andere’ beker is met 39 dezelfde kleur daar bovenop. 2. Als de tijd begint dient de deelnemer een enkele beker van bovenop de stapel te pakken en onderaan de stapel te plaatsen. 3. De deelnemer dient één hand te gebruiken om een beker te pakken en de hand bij elke nieuwe beker te wisselen.

5. De deelnemer mag alleen met 1 gekozen hand gooien.

4. Als er meer dan 1 beker per keer wordt verwisseld dan moeten deze teveel gepakte bekers eerst terug naar boven geplaatst worden voordat de deelnemer verder mag gaan.

6. Om de opdracht te winnen dienen er binnen 60 seconden zo veel mogelijk ping-pong ballen in de viskom te komen.

5. De opdracht dient staande uitgevoerd te worden. 6. De deelnemer die binnen 60 seconden de meeste bekers weet te verplaatsen, wint.

©Mentortijd.nl

Communicerende Vaten Begin met een stapel van 3 lege blikjes in één hand en 3 volle blikjes in de andere hand. Zonder de blikjes neer te zetten dienen de stapel blikjes van de ene hand naar de andere hand gewisseld te worden.

____________________________________________ Benodigdheden 3 lege blikjes, 3 volle blikjes, tafel, extra blikjes

____________________________________________ Spelregels 1. Stapel de 3 lege blikjes met de juiste kant naar boven op de tafel naast de 3 volle blikjes op de tafel. 2. Als de tijd begint dient de deelnemer de lege blikjes op te tillen met de ene hand en de volle blikjes met de andere hand. 3. Zodra de blikjes opgetild zijn mogen deze niet meer op de tafel neergezet worden totdat de opdracht geslaagd is. 4. De blikjes mogen alleen de handen aanraken en geen enkel ander lichaamsdeel. 5. Om de opdracht te winnen dienen alle blikjes van de ene hand naar de andere hand over gegeven te worden om hierna op de tafel gezet te worden zonder dat deze omvallen binnen een zo kort mogelijke tijd.

Blaaskaak De deelnemer dient 52 speelkaarten weg te blazen, terwijl de joker bovenop de glazen fles blijft liggen.

____________________________________________ Benodigdheden Glazen fles, 1 pak speelkaarten, tafel

____________________________________________ Spelregels 1. Stapel een pak speelkaarten met de plaatjes naar beneden op elkaar. 2. Balanceer dit pak speelkaarten op de mond van een glazen fles. 3. Als de tijd begint dient de deelnemer de kaarten weg te blazen van de stapel. 4. De deelnemer mag de kaarten en de fles niet aanraken. 5. De deelnemer die het minste aantal kaarten op de fles laat liggen na 60 seconden, wint.

Hoge Golf Stapel 3 golfballetjes op elkaar

____________________________________________ Benodigdheden 3 golfballen, vlakke ondergrond (tafel)

____________________________________________ Spelregels 1. Als de tijd begint moet de deelnemer de balletjes pakken en deze proberen te stapelen. 2. Om de opdracht te winnen moeten er 3 golfballetjes zo snel mogelijk op elkaar gestapeld worden en voor 3 seconden blijven staan.

Blik op de Weg De deelnemer moet een afstand van 2,5 meter afleggen door zich op handen en voeten te verplaatsen op 5 volle drankblikjes.

____________________________________________ Benodigdheden 5 volle drankblikjes (33cl), start- en finishlijn op 2,5 meter

____________________________________________ Spelregels 1. Vòòr het startsignaal moet de deelnemer plaatsnemen, achter de startlijn, met de handen en voeten elk op 1 blikje, zodat de deelnemer de grond niet meer raakt. Het vijfde blik staat links of rechts van de deelnemer, ook achter de startlijn. 2. Na het startsignaal mag de deelnemer zich vooruit bewegen door de blikjes te verplaatsen. Het overblijvende (vijfde) blikje plaatst hij steeds voor zich, zodanig dat hij een stap vooruit kan zetten. Dit herhaalt de deelnemer tot hij met alle 5 de blikjes voorbij de finishlijn is. 3. De deelnemer mag niet schuiven met de blikjes waarop een hand of voet rust. 4. Als er een blikje omvalt of wegrolt, mag de deelnemer dit oprapen en verder gaan. 5. Om de opdracht te winnen moet de deelnemer zo snel mogelijk, met de 5 blikjes voorbij de finishlijn zijn, alvorens terug de grond te raken.

©Mentortijd.nl

Ping Pong Plop Gooi met 1 hand 2 ballen tegelijkertijd zodanig dat ze beide in aparte bierglazen terechtkomen.

____________________________________________ Benodigdheden Bak met pingpong ballen, 2 bierglazen, tafel

____________________________________________

Koekiemonster

Spelregels 1. Zet de glazen 6 centimeter uit elkaar en 1 meter vanaf de gooilijn.

Zittend op een stoel en door alleen het gezicht te gebruiken moet de deelnemer 3 koekjes van het voorhoofd naar de mond verplaatsen.

2. Als de tijd begint mag de deelnemer beide handen gebruiken om de ping-pong ballen in de uitgekozen gooihand te leggen.

Benodigdheden Minimaal 5 rollen koekjes (Oreo) Stoel, tafel, schaal voor de koekjes.

3. Er mogen slechts 2 ballen per keer gegooid worden.

____________________________________________

4. De ballen moeten minimaal 1 keer stuiteren.

Spelregels 1. De deelnemer zit op een stoel.

5. Wie er na 60 seconden het dichtst bij was, wint.

Olifant De deelnemer dient de uitgestrekte trapveer die met een band aan zijn voorhoofd is bevestigd weer in de oorspronkelijke gesloten positie terug te brengen.

____________________________________________

2. Als de tijd begint moet de deelnemer het eerste koekje pakken en op het voorhoofd leggen. 3. Het koekje moet de hele tijd in contact blijven met het gezicht (de deelnemer mag bijv. niet het koekje via de voorhoofd naar de mond gooien). 4. Als het koekje valt mag de deelnemer een nieuw koekje op het voorhoofd leggen voor een nieuwe poging. 5. De snelste tijd wint.

Benodigdheden 1 trapveer, een hoofdband om trapveer aan te maken

____________________________________________ Spelregels 1.De deelnemer begint met het hoofd naar voren gebogen zodat de trapveer op zijn langst is in de startpositie

Lepeltje Lepeltje

2. De trapveer mag de grond niet raken

____________________________________________

Sla op een lepel zodanig dat een tweede lepel in een glas wordt gekatapulteerd.

3. De deelnemer mag alleen het hoofd gebruiken om bewegingen te maken

Benodigdheden Minimaal 6 lepels, 3 glazen, tafel.

4. De trapveer mag op geen enkele manier aangeraakt worden

Spelregels 1. Zet 3 glazen op een rij.

5. Om de opdracht met succes te volbrengen moet de deelnemer in 60 seconden de trapveer in stilstand weer op zijn voorhoofd plaatsen

2. Als de tijd begint mag de deelnemer de lepels op de tafel leggen en erop slaan om ze in het glas te katapulteren.

6. Wanneer dit niet lukt wordt na 60 seconden gekeken welke deelnemer het dichst bij was.

3. De lepel moet in één beweging in het glas belanden en de deelnemer mag slechts 1 lepel raken in zijn poging de lepel in het glas te laten belanden.

____________________________________________

4. Om deze opdracht te winnen moet de deelnemer zo snel mogelijk in elk van de 3 glazen 1 lepel krijgen, deze moeten op de bodem belanden en op de bodem blijven.

©Mentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Opdracht Teken één lijn van vak A naar vak B. Je mag alleen horizontaal en verticaal tekenen. De lijn hoeft niet alle vakjes te raken. Iedereen in het team moet het eens zijn over de ljjn.

B ©Mentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Moeilijkheidsgraad 1 11 vakken

B ÂŠMentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Moeilijkheidsgraad 1 15 vakken

B ÂŠMentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Moeilijkheidsgraad 2 19 vakken

B ÂŠMentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Moeilijkheidsgraad 2 21 vakken

B ÂŠMentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Moeilijkheidsgraad 3 31 vakken

B ÂŠMentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Moeilijkheidsgraad 3 33 vakken

B ÂŠMentortijd.nl

___________________________________________________________________________________________ Introductie voor activiteit “Bom vervoeren”. Print en knip voor ieder team onderstaande figuur uit op A3 formaat.

©Mentortijd.nl

Wielrenners

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling:

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

“Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding 34 deze bijlagen Print dubbelzijdig. ©Mentortijd.nl

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

3 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Zandbak

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven om er een zandbak in te maken. 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

F 7

Lucifers

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

M Sokken

7 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

De hoogte in

Meubelstukken?

Welke tafel heeft geen poten?

In 1865 werd de Mount Everest gemeten als hoogste berg ter wereld. Welke berg was voor die tijd de hoogste?

Wat ben ik?

Hoe meer ik droog, hoe natter ik wordt. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Getallen

Hoeveel keer komt het cijfer 9 voor in de cijferreeks 0 tot en met 100?

11 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Welk woord?

Hoe kun je deze som kloppend maken door maar 1 lucifer te verplaatsen?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

K 15

Hoe kan dit?

Een bepaald soort slang kun je op veel plekken in Nederland tegenkomen, zelfs in je schuur of garage. Toch is er nog nooit iemand door gebeten. Hoe kan dit?

Lucifers 2

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

Getallen

Vul deze getallenreeks goed aan:

1-1-2-3-5-....

15 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Wielrenners

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling:

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

“Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

3 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Zandbak

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven om er een zandbak in te maken. 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

F 7

Lucifers

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

M Sokken

7 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

De hoogte in

Meubelstukken?

Welke tafel heeft geen poten?

In 1865 werd de Mount Everest gemeten als hoogste berg ter wereld. Welke berg was voor die tijd de hoogste?

Wat ben ik?

Hoe meer ik droog, hoe natter ik wordt. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Getallen

Hoeveel keer komt het cijfer 9 voor in de cijferreeks 0 tot en met 100?

11 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Welk woord?

Hoe kun je deze som kloppend maken door maar 1 lucifer te verplaatsen?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

K 15

Hoe kan dit?

Een bepaald soort slang kun je op veel plekken in Nederland tegenkomen, zelfs in je schuur of garage. Toch is er nog nooit iemand door gebeten. Hoe kan dit?

Lucifers 2

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

Getallen

Vul deze getallenreeks goed aan:

1-1-2-3-5-....

15 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Wielrenners

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling:

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

“Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

3 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Zandbak

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven om er een zandbak in te maken. 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

F 7

Lucifers

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

M Sokken

7 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

De hoogte in

Meubelstukken?

Welke tafel heeft geen poten?

In 1865 werd de Mount Everest gemeten als hoogste berg ter wereld. Welke berg was voor die tijd de hoogste?

Wat ben ik?

Hoe meer ik droog, hoe natter ik wordt. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Getallen

Hoeveel keer komt het cijfer 9 voor in de cijferreeks 0 tot en met 100?

11 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Welk woord?

Hoe kun je deze som kloppend maken door maar 1 lucifer te verplaatsen?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

K 15

Hoe kan dit?

Een bepaald soort slang kun je op veel plekken in Nederland tegenkomen, zelfs in je schuur of garage. Toch is er nog nooit iemand door gebeten. Hoe kan dit?

Lucifers 2

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

Getallen

Vul deze getallenreeks goed aan:

1-1-2-3-5-....

15 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Wielrenners

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling:

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

“Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

3 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Zandbak

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven om er een zandbak in te maken. 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

F 7

Lucifers

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

M Sokken

7 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

De hoogte in

Meubelstukken?

Welke tafel heeft geen poten?

In 1865 werd de Mount Everest gemeten als hoogste berg ter wereld. Welke berg was voor die tijd de hoogste?

Wat ben ik?

Hoe meer ik droog, hoe natter ik wordt. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Getallen

Hoeveel keer komt het cijfer 9 voor in de cijferreeks 0 tot en met 100?

11 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Welk woord?

Hoe kun je deze som kloppend maken door maar 1 lucifer te verplaatsen?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

K 15

Hoe kan dit?

Een bepaald soort slang kun je op veel plekken in Nederland tegenkomen, zelfs in je schuur of garage. Toch is er nog nooit iemand door gebeten. Hoe kan dit?

Lucifers 2

Project Teamwork | Docentenhandleiding ©Mentortijd.nl

Getallen

Vul deze getallenreeks goed aan:

1-1-2-3-5-....

15 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Wielrenners

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling:

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

“Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer. Wat ben ik?

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

3 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Zandbak

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven om er een zandbak in te maken. 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

F 7

Lucifers

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

M Sokken

7 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

De hoogte in

Meubelstukken?

Welke tafel heeft geen poten?

In 1865 werd de Mount Everest gemeten als hoogste berg ter wereld. Welke berg was voor die tijd de hoogste?

Wat ben ik?

Hoe meer ik droog, hoe natter ik wordt. Wat ben ik?

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Getallen

Hoeveel keer komt het cijfer 9 voor in de cijferreeks 0 tot en met 100?

11 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Welk woord?

Hoe kun je deze som kloppend maken door maar 1 lucifer te verplaatsen?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

K 15

Hoe kan dit?

Een bepaald soort slang kun je op veel plekken in Nederland tegenkomen, zelfs in je schuur of garage. Toch is er nog nooit iemand door gebeten. Hoe kan dit?

Lucifers 2

Getallen

Vul deze getallenreeks goed aan:

1-1-2-3-5-....

15 Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Wielrenners

Tijdens een fietswedstrijd haalt Joost een wielrenner die tweede ligt in, maar vlak voor de finish wordt hij zelf door 3 mensen ingehaald.

De juiste leeftijd

Een meester vraagt aan zijn leerling: “Ik ben vier keer zo oud als jij was toen ik zo oud was als jij nu bent. Ik ben veertig jaar oud, hoe oud ben jij?”

Op welke plaats eindigt hij?

Oplossing

De 5e plaats. Wanneer hij de tweede inhaalt ligt hij niet eerste, maar tweede.

25 jaar oud. De meester is nu 40. Toen de meester 25 was, was de leerling 10. Hint 1

Hint 1

Lees goed!

De meester is nu niet 4 keer zo oud. Hint 2

Hint 2

Schrijf of teken de race.

Schrijf de som op als verhoudingstabel.

Wat ben ik?

Ik zit achter in de tuin, achter in het gazon. Je kunt me vinden aan het begin van de nacht. Je ziet me in de winter en de lente, niet in de herfst en de zomer. Wat ben ik?

De juiste letter

Vul deze reeks letters aan:

ETDVVZZA

Oplossing

N Een, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht, ....

De letter ‘n’

Hint 1

Het is geen dier of ding.

Hint 1

Denk niet alleen in letters. Hint 2

Lees heel letterlijk.

Hint 2

Lees de letters hardop.

2 Oplossing

Oplossing

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Zandbak

Welk woord?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

In de tuin is een kuil gegraven: 50 centimeter breed, 110 centimeter lang en 8 decimeter diep. Hoeveel zand zit er in de kuil?

F R

P U M

Oplossing

In de kuil zit geen zand!

Parfum

Hint 1

Het is een raadsel, geen rekensom.

Het is een Nederlands woord. Hint 2

Hint 2

De vraag is niet wat er in zat, maar wat er in zit...

Lucifers

Vrouwen gebruiken het vaak.

Welke zes lucifers moet je weghalen om bij onderstaande figuur 4 gelijke vierkanten over te houden?

Oplossing

Sokken

Oplossing

4 sokken. Er zijn 3 kleuren, dus bij 4 sokken pak je altijd twee dezelfde. Hint 1

Teken verschillende oplossingen.

Hint 1

Denk logisch na. Hint 2

Minimaal 1 hoek moet weggehaald worden.

Hint 2

Hoe veel verschillende kleuren zijn er?

Oplossing

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

De hoogte in

Meubelstukken?

Welke tafel heeft geen poten?

In 1865 werd de Mount Everest gemeten als hoogste berg ter wereld. Welke berg was voor die tijd de hoogste?

Oplossing

De Mount Everest was voor die tijd ook al de hoogste berg ter wereld.

De tafel van 2 (elk getal is goed)

Hint 1

Welke berg is nu de hoogste ter wereld?

Je kunt er niet aan zitten. Hint 2

Hint 2

Wordt een berg groter als hij wordt gemeten?

Wat ben ik?

Het heeft met rekenen te maken.

Hoe meer ik droog, hoe natter ik wordt.

Getallen

Hoeveel keer komt het cijfer 9 voor in de cijferreeks 0 tot en met 100?

Wat ben ik?

Oplossing

Een handdoek. (Theedoek telt ook)

20 keer: 9-19-29-39-49-59-69-79-89-90-91-92-9394-95-96-97-98-99 (19 getallen, maar 9 komt 2x voor in 99)

Hint 1

Lees de vraag letterlijk.

Hint 1

Schrijf het uit. Hint 2

Drogen betekent ook iets anders droog maken.

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Hint 2

Soms zijn er meerdere negens bij elkaar.

10 Oplossing

9 Oplossing

Oplossing

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Welk woord?

Hoe kun je deze som kloppend maken door maar 1 lucifer te verplaatsen?

Welk woord kun je maken van onderstaande letters? Je moet ze allemaal gebruiken, en allemaal maar één keer.

K i

Lucifers 2

Oplossing

8-4=4, of 0+4=4:

Oplossing

Perzik

Hint 1 Hint 1

De klinkers zitten los van elkaar.

Er zijn twee oplossingen. Hint 2 Hint 2

Je kunt het eten.

Er is een optelsom en een aftreksom mogelijk.

Hoe kan dit?

Een bepaald soort slang kun je op veel plekken in Nederland tegenkomen, zelfs in je schuur of garage. Toch is er nog nooit iemand door gebeten. Hoe kan dit?

Getallen

Vul deze getallenreeks goed aan:

1-1-2-3-5-....

Oplossing

Het is een tuinslang.

Oplossing

8. Tel steeds de twee laatste cijfers bij elkaar op. Hint 1

Je vindt het ook in de tuin.

Hint 1

Het is een reeks van Fibonacci. Hint 2

Het is geen dier.

Hint 2

De cijfers hebben met elkaar te maken.

Oplossing

Project Teamwork | Docentenhandleiding ÂŠMentortijd.nl

Uitleg Doel van het spel Zo snel mogelijk alle raadsels oplossen. Het spel kan gespeeld worden met maximaal 5 teams. Ieder team heeft een eigen kleur kaarten. Ieder antwoord op een raadsel geeft het team de volgende kaart. Van ieder team is er 1 â&#x20AC;&#x2DC;rennerâ&#x20AC;&#x2122; die de antwoorden mag geven en de raadselkaarten komt brengen en halen.

Tip

Geef iedere groep pen en papier zodat de antwoorden geschreven kunnen worden. Hiermee wordt voorkomen dat teams elkaars oplossingen kunnen horen. Tip

Kies als spelleider een centrale plaats waar de raadselkaarten voor ieder team liggen.

Uitleg Tip

Bij mooi weer kan het spel buiten gespeeld worden. Tip

Maak de groepjes op basis van een sociogram. Tip

Per spel kan een vooraf bepaald aantal raadselkaarten gespeeld worden. 4 raadsels geeft 20 tot 30 minuten speeltijd. Tip

Zorg dat ieder team de beschikking heeft over lucifers voor de luciferraadsels.

Tip

Raadsels kunnen ook klassikaal gegeven worden.