Drie generaties OAD

OAD:

drie generaties in de bussen

Zou Gerrit ter Haar, toen hij in 1924 een autobus kocht voor personenvervoer in Salland en Twente, hebben bevroed dat zijn busdienst uit zou groeien tot een bedrijf met tweeduizend medewerkers en een jaarlijkse omzet van één miljard euro? Vast niet. Bij zoveel geld – in guldens 2,2 miljard – kon een Overijsselaar zich in die tijd niets voorstellen.

Duizend gulden was een smak geld, van tienduizend kon je bijna, of misschien wel helemaal, rentenieren. Meer dan tweeduizend keer een miljoen – dat was niet te bevatten. Maar het ondenkbare gebeurde: de busdienst groeide uit tot OAD, een touroperator die in 2009 bijna driekwart miljoen mensen vervoerde. Ter Haar was de enige niet, toen hij in de jaren twintig begon met zijn busdienst. Al in 1921 had J. Frederiks de eerste lijndienst in Overijssel geïntroduceerd. Met een omgebouwd T-Fordje reed hij dagelijks met maximaal zes personen heen en weer tussen Oldenzaal en Ootmarsum. Twee jaar later ontstond in Enschede de Twentse Autobusdienst (TAD). In 1925 waren er in Overijssel, verspreid over de hele provincie, al meer dan vijftig autobusdiensten. De OAD ontstond in 1942, onder druk van de Duitsers, uit de bedrijven van Ter Haar, toen nog gevestigd in Borne, Hodes in Rijssen en Müller in Holten. Niet lang na de oorlog verzorgde de OAD het streekvervoer in grote delen van Twente en Salland. Een nieuwe loot aan de stam waren de recreatieve groepsreisjes die het bedrijf organiseerde. Ze voerden nog niet naar de Costa Brava of Toscane, maar naar Vaals of de Eiffel. Van het een kwam het ander, in 1970 verscheen de eerste eigen reisgids, en zo groeide OAD uit tot één van de grootste touroperators van Nederland, met honderden bussen op de weg. Het reisbedrijf heeft zijn verleden altijd gekoesterd. De bus waar alles mee begon, is er nog. Hij overleefde de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitsers hem in beslag namen, en de onstuimige jaren vijftig en zestig, toen zoveel ouds moest wijken voor het nieuwe. Tegenwoordig wordt deze bus gekoesterd. Hij rijdt enkel nog op hoogtijdagen, zoals in februari 2010 bij de huldiging van Olympisch schaatskampioen Mark Tuitert. Die woont namelijk in Holten, de vestigingsplaats van OAD. In het hoofdkantoor is zelfs een klein museum te vinden, dat door vroegere personeelsleden wordt onderhouden. Er zijn memorabilia te zien als de eerste radio’s die in de bussen zaten, oude kaartknipmachines, de eerste folders, uniformen van de chauffeurs, duizenden krantenknipsels en ontelbare foto’s. Uit die enorme collectie werd rijkelijk geput, toen in 1999 – ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het bedrijf – een jubileumboek verscheen. Dat de historie bij OAD zo'n centrale plaats heeft, is zonder twijfel een gevolg van het feit dat het bedrijf altijd in de familie is gebleven. Gerrit ter Haar werd opgevolgd door zoon Joop, die op zijn beurt het stuur overgaf aan zijn kinderen Julius en Quirine. ■