Topstukken
DOOR SUSANNE DE JONG
JULI 2019
19
Het poppenhuis van mevrouw Pfotenhauer Je vindt het er allemaal: modeltreinen, mechanisch en optisch speelgoed, bordspellen en poppenhuizen. Speelgoedmuseum Deventer beschikt over de grootste en belangrijkste openbare speelgoedcollectie van Nederland. Tussen de collectie poppenhuizen bevindt zich een uniek collectiestuk: het pronkpoppenhuis van Thérèse Pfotenhauer.
Het pronkpoppenhuis
De salon in het poppenhuis
Keukenminiaturen
et Speelgoedmuseum Deventer is gevestigd in twee pakhuizen uit de vijftiende eeuw. In de vier verdiepingen tellende panden zijn nu bijna 14.000 oude én nieuwe speelgoedobjecten te bewonderen. Op de eerste verdieping is een zaal ingericht met poppenhuizen, keukentjes en speelgoedwinkeltjes, zoals een kruidenier en een mandenwinkel. De meeste poppenhuizen zijn typische voorbeelden van gebruikt speelgoed, maar het poppenhuis van mevrouw Pfotenhauer vormt een uitzondering. Dit is een zogenaamd pronkpoppenhuis, dat niet zozeer bedoeld was om mee te spelen, maar vooral om naar te kijken.
begane grond. Het huis wordt bewoond door een echtpaar en hun twee kinderen, daarbij geholpen door een keukenmeid en butler.
een van haar persoonlijke favorieten. ‘Er zit een verhaal achter dit poppenhuis. De eigenaresse, een volwassen vrouw, heeft jarenlang haar tijd en energie gestopt in het verzamelen van allerlei voorwerpen en accessoires. Het poppenhuis, met al z’n objecten in miniatuurformaat, is een prachtige weerspiegeling van het leven van de gegoede burgerij in die tijd.’
H
200 miniatuurvoorwerpen
Mevrouw Pfotenhauer had een passie voor het verzamelen van allerlei soorten speelgoed, maar koesterde in het bijzonder een warme liefde voor haar poppenhuis. Het poppenhuis is gemaakt in de tweede helft van de 19e eeuw en is iets meer dan een meter hoog, 85 centimeter breed en 53 centimeter diep. Achter de afneembare voorgeval van het huis bevindt zich een volledig ingericht interieur, met een salon en slaapkamer op de eerste verdieping, en een keuken en hal op de
Verspreid over veertig jaar heeft mevrouw Pfotenhauer haar poppenhuis ingericht met zo’n 200 miniatuurvoorwerpen, van een fornuis met potjes en pannetjes tot een kabinet met glaswerk en porselein, en van meubilair, gordijnen en kandelaars tot échte handgeschilderde schilderijtjes. In 1966 heeft ze haar compleet ingerichte poppenhuis, samen met zo’n 250 andere stukken uit haar speelgoedcollectie, verkocht. Vereniging De Waag heeft de aankoop met de uitzonderlijke steun van de Vereniging Rembrandt kunnen doen, waarna Speelgoedmuseum Deventer – destijds Museum De Drie Haringen – een bijzondere collectie antiek speelgoed uit de 18e en 19e eeuw rijker was.
Gegoede burgerij
‘De cultuurhistorische waarde en de kwaliteit maken dit poppenhuis uniek,’ vertelt conservator Petra van Boheemen. ‘Het poppenhuis weerspiegelt het interieur van die tijd, maar dan in miniatuurformaat.’ Daarom is het poppenhuis ook
Onzekere toekomst
Hoewel er meer unieke voorwerpen in Speelgoedmuseum Deventer te zien zijn, is de toekomst van het museum allesbehalve zeker. Vanwege bezuinigingen in de cultuurbegroting van de gemeente Deventer wordt het museum met sluiting bedreigd. Tot daar echter een besluit over wordt genomen, is het poppenhuis van mevrouw Pfotenhauer, evenals allerlei andere soorten speelgoed, in het Speelgoedmuseum te bekijken en kunnen bezoekers naar hartenlust en met een vleugje nostalgie herinneringen ophalen aan speelgoed van vroeger en nu. ●
Speelgoedmuseum Deventer Brink 47 7411 BV Deventer
