Landschap Jaargang 3 - nummer 2 - april - mei - juni 2013 Driemaandelijks tijdschrift van Landschap vzw. Verschijnt in januari, april, juli en oktober. Erkenning P 913043
Zinkviooltjes langs de Geul Wandelen in het Heuvelland
Safari door de Oostvaardersplassen Struinen tussen wisenten
26
MENS VOOR DE LENS tekst foto’s
Aagje De Doncker Misja Smits
De poëtische macro’s van Misja Smits
Alles in het
klein Paddenstoelen, bloemen, libellen, lieveheersbeestjes... Misja Smits plaatst
ze stuk voor stuk op een fotografische piëdestal. Haar beelden zijn altijd weer even fragiele als kleurrijke composities die van meet af aan intrigeren. Welkom in de wondere wereld van Misja Smits!
In Nijmegen ontmoeten we niet alleen Misja Smits, ook haar vriend én gerenommeerd natuurfotograaf Edwin Giesbers komt aanschuiven tijdens het gesprek in de woonkamer – een woonkamer die overigens even fleurig oogt als Smits’ fotografie.
De photoshop-vraag
Bedauwde juffer
Tegen de muur een knap drieluik met prachtige foto’s van haar hand. Het soort foto’s waarvan sommigen zich al eens durven afvragen ‘of er photoshop aan te pas kwam?’. Met stip de meest foute openingszin… ‘Ik krijg het er van op mijn heupen’, vertelt Misja. ‘De photoshopvraag wordt inderdaad altijd weer opge-
rakeld. Het antwoord is dus nee, er zit helemaal geen photoshop in de kleuren of in andere aspecten van mijn foto’s. Bijna al mijn foto’s zijn ook buiten gefotografeerd, dus geen studiowerk. En natuurlijk gebruik ik soms ook bepaalde trucjes, maar dan wel min of meer ‘natuurlijke’ hulpmiddeltjes. En dat gebeurt dan ter plekke, in het veld. Zo hou ik soms een mooi herfstblad achter een paddenstoel of een wit blad papier achter een bloem. Dat laatste wordt trouwens wel vaker gedaan om het onderwerp als het ware uit de omgeving te lichten’. ‘Het is echt doodjammer dat sommige mensen amper willen geloven dat je
LANDSCHAP
27
zo’n foto’s kan maken zonder photoshop. En dat terwijl ik net ongelooflijk veel moeite doe om dergelijke beelden te maken. Macrofotografie mag dan eenvoudig lijken omdat de onderwerpen relatief makkelijk en dicht bij huis te vinden zijn, er komt heel wat bij kijken om de uiteindelijke plaat te krijgen waarmee ik tevreden ben. Soms zit het moeilijke ook wel degelijk in het vinden van een soort, denk maar aan het vinden van een uitsluipende libel in het voorjaar – daar moet je toch heel wat ‘voorstudie’ voor verrichten en ook in het veld kost het wel enige moeite. Maar het kan bijvoorbeeld ook heel lastig zijn om een makkelijk te vinden onderwerp boeiend op de foto te krijgen. Overigens ‘maak’ ik zelf maar weinig beelden, in de zin van ‘ensceneren’. Meestal is het één lange zoektocht naar die ene juiste combinatie van achtergrond, lichtinval en camerahoek’.
Met dank aan Edwin Vechtende alpenmarmotten in Oostenrijk, orang-oetans in Borneo, ‘taxiënde’ futen met jongen op de rug… Wie een blik werpt op de website van Misja zal merken dat ze niet uitsluitend in de weer is met macrofotografie. Eervolle vermeldingen in onder meer de prestigieuze natuurfotowedstrijd Asferico zijn evenwel voor macrobeelden. Ook haar boek Small surprising bundelt alleen haar macrofotografisch werk. ‘Dat is een heel bewuste keuze. Ik maakte het boek destijds gewoon voor mezelf, om te zien waar ik stond. Ik fotografeer inderdaad meer dan macro alleen, maar ik zocht beelden die ik intuïtief kon groeperen. En dat lukte uiteraard het makkelijkste als ik het bij macrofotografie hield. Het boek is overigens een ‘book on demand’, erg kleinschalig dus’. Het boek geeft een mooie inkijk in het rijke oeuvre van Misja, uiterst creatieve
LANDSCHAP
natuurfotografie waarin ogenschijnlijke details en opvallend kleurgebruik altijd weer verrassen. Een oeuvre dat we trouwens deels te danken hebben aan Edwin Giesbers… ‘Na mijn opleiding Fotografische Vormgeving ben ik altijd blijven fotograferen: heel veel zwartwit, achter de schermen bij theater, begraafplaatsen, architecturale fotografie… Maar het was pas in 2002, toen ik Edwin leerde kennen, dat ik begon met natuurfotografie’. En dan komt Edwin, die tot dat moment stilzwijgend het gesprek volgde, grinnikend tussen: ‘Ja hoor, ik had toen wel al eens zo’n paddenstoeltjesfoto van jou gezien, en ik zag daar toch wel al wat talent in hoor… Trouwens, je moet goed gek zijn om twee uur op je buik voor een plantje te liggen. Dan is het fijn om dat met twee te doen’, grapt Edwin. ‘Dat is ook zo’, vult Misja aan, ‘de weinige vrije tijd die ik heb, besteed ik
zoveel mogelijk aan fotografie. Dan is het heerlijk om dat samen te kunnen doen’.
Vrouwen achter de lens Vreemde vaststelling: maak je een lijstje van topfotografen uit de Lage Landen, dan valt het meteen op dat het merendeel van de fotografen mannen zijn. ‘Dat klopt, ik vermoed dat één en ander te maken heeft met de mannelijke uitstraling van de traditionele natuurfotografie, zowel qua onderwerpen als qua manier van fotograferen. Zonder te willen generaliseren of mensen te willen kwetsen, zou je misschien kunnen denken dat mannen meer gefascineerd zijn door het ‘jagen’ op wilde, zeldzame en moeilijk te benaderen soorten – wildlife, vogels of reptielen. Ook het vastleggen van deze soorten gebeurt vaak ‘registrerend’ om zoveel mogelijk de realiteit te benaderen. Misschien gaan vrouwen meer voor een gevoel
Beemdkroon Blauwtjes
29
30
LANDSCHAP
in een beeld, en willen zij meer van hun creativiteit daarin kwijt. Misschien houden zij wel niet zo van die traditionele natuurfotografie. Wat me sowieso opvalt in de fotozaak waar ik werk, is dat het merendeel van de interesse in spiegelreflexfotografie van vrouwen komt. Ook natuurfotoworkshops tellen steeds meer vrouwelijke deelnemers. Veel blogs worden ook enthousiast door vrouwelijke fotografen bijgehouden. Dus... ze zijn er wel degelijk en het zijn er misschien méér dan je zo op het eerste zicht zou denken…’. Na een fijne middag op de koffie bij Misja en Edwin, vallen bij het naar buiten gaan de kleurrijke, dromerige schilderijen van de wereldberoemde schilder Marc Chagall op. Hoe vreemd, want bij de eerste kennismaking met de foto’s van Misja Smits dacht ik intuïtief aan de schilderijen van Chagall. ‘Wat fijn’, zegt Misja, ‘dat beschouw ik echt als een enorm compliment!’. ‘Zet dat van dat doen denken aan Chagall maar in de titel!’, grapt Edwin terwijl hij de deur openzwaait…
Take-off Pantserjuffer Margriet met juffer Gevlekte orchis
Méér van Misja op www.misjasmits.com
Small surprising Misja Smits - 130 pag. Softcover (20 x 20 cm) - €27,50 (voordeelprijs voor lezers van LANDSCHAP) Hardcover (22 x 22 cm) - €37,50 (voordeelprijs voor lezers van LANDSCHAP) Het boek kan je inkijken én bestellen op de website van Misja: www.misjasmits.com Contact en meer info: misja.smits@planet.nl
31