MIX 2018-8 by MIXpress

106e jaargang, 2018-7

Mix 7-2018_Cover.indd 1

16-10-18 08:48

INFRAROOD VERWARMEN, DE ZON ALS VOORBEELD Aangename warmte door infrarood panelen Zonnestralen maken een lange reis door de lucht. Tijdens deze lange reis wordt onderweg de warmte niet afgegeven aan de lucht. Want dan zou aan het einde van de reis er niets meer overblijven. Aan het eind van de reis raken de warmtestralen een oppervlakte en geven dan pas hun warmte af aan dit oppervlak.

40ºC Stralingstemperatuur

Hoe aangenaam dat voelt is bij iedereen bekend, toch? Je voelt de zonnestralen op je huid. De Eurom Mon Soleil infrarood panelen hebben dezelfde werking als de zonnestralen.

-6ºC

De belangrĳkste voordelen van infrarood verwarmen - Aangename en comfortabele warmte - Geluidloos - Directe verwarming, minimale opwarmingstijd - Geen warmteverlies - Geen bewegende delen, dus geen slijtage - Lange levensduur - Verwarmt personen en objecten i.p.v. lucht - Energiezuinig (30% vergeleken met traditionele paneel verwarming)

17ºC

Luchttemperatuur

Ervaringstemperatuur

eurom.nl

02-Eurom.indd 3

16-10-18 09:09

VO O RWO O R D

Inherent? “Verandering is geen probleem. Het is de snelheid van verandering die me zorgen baart.” Dat zegt Erwin van Osta, directeur van de Belgische bouwmarktketen Hubo. Die keten geldt als een van de succesnummers van Europa en wordt door van Osta slag-

Marc Nelissen Hoofdredacteur mn@mixpress.nl @vakbladmix

vaardig geleid. Kan hij ook, omdat het zijn eigen bedrijf is.

Snelheid van verandering. Die baart hem zorgen. En mij eigenlijk ook wel een beetje. Praxis bestaat 40 jaar. Een jubileum dat mij in het MIX-archief liet duiken. En toen ik met mijn neus in de oude jaarboeken zat, zag ik allerlei ontwikkelingen terug die toen al speelden en nu nog steeds actueel zijn. Hoezo snelheid, denk je dan?

Toch? Dat de consument onze spullen echt niet online gaat kopen. Althans, niet alles. Dat hij veel van onze producten toch echt wil voelen en zien. En dat hij zeker alle onschatbare kennis van onze medewerkers nodig heeft bij zijn aankoopbeslissing. Nietwaar?

Als je het afscheidsinterview van Hans Steenman (1999) leest, zou dat bijna een kopie kunnen zijn van het interview met Harm Jan Stoter dat we in de vorige MIX publiceerden. Slagvaardigheid, nieuwe concurrentie, interne machtsverhoudingen, relatie met leveranciers. Hoeveel is er dan wezenlijk veranderd? (https://www.mixonline.nl/steenman-zag-het-al)

Eerlijk gezegd trap ik er zelf ook wel eens in. Schrik ik ineens van mijn ouderwetse gedachten. Als ik bij Karwei steeds weer vraag naar de winkel. En als Laurens Miedema me dan uitlegt dat Karwei al lang veel meer is dan die fysieke winkel.

Ook Praxis-directeur Joost de Beijer ziet het allemaal wel meevallen de komende jaren. “Voor de consument is er veel veranderd. Voor Praxis minder. Dat is inherent aan de branche”, zegt hij. En eigenlijk heeft hij wel gelijk. ‘Inherent aan de branche’. De wereld om ons heen verandert keihard. En wij? Wij wentelen ons graag in de gedachte dat het in onze sector wel los zal lopen.

Oei. Confronterend. Dan zet ik mijn klok snel weer gelijk aan de huidige tijd. Vandaag is echt anders dan gisteren. Snel op naar morgen! Marc Nelissen Hoofdredactie Vakblad MIX PS: lees in deze MIX maar eens wat consumenten zeggen over hun oriëntatieproces. En wat ze precies van fysieke bouwmarkten verwachten.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Voorwoord.indd 3

17-10-18 10:12

CO LO FO N

Vakblad MIX Is een uitgave van MIXpress BV. Uitgever en hoofdredactie Marc Nelissen Aan deze MIX werkten mee Alex Bouckaert, Bloovi (Hubo-B) Henk Hofstede (fysieke bouwmarkten) Patrick Langley (conjunctuur) Jeroen Rietvelt (collega’s) Kars Schaap (vestigingsplaats) Hugo Schrameyer (winkelpersoneel) Fotografie Marjolein Ansink (fotografie) shutterstock.com Redactieadres Postbus 11 5258 ZG Berlicum Tel.: 073.503.43.47 E-mail: redactie@mixpress.nl Internet: www.mixonline.nl Advertenties Molijn Sales Support Edgar Molijn en Bert van Woesik Postbus 61, 5258 ZH Berlicum Tel. 073.503.35.44 E-mail: mix@molijnsalessupport.nl Close Up Advertorial van een van onze partners, buiten verantwoordelijkheid van de MIX-redactie Vormgeving Inpladi, bureau voor idee en creatie

FO R M U L E S

“Verandering is geen probleem, het is de snelheid van verandering die me zorgen baart” De Griekse filosoof Heraclitus wist het al: “Alles stroomt, niets is blijvend.” Ook binnen een organisatie is verandering de enige constante. “Zelf ben ik daar nooit echt bang voor geweest. Meer nog, verandering is iets wat ik altijd heb omarmd omdat je er dingen mee in beweging krijgt”, zegt Erwin Van Osta (54), topman van de Belgische doe-het-zelfketen Hubo.

CO L L EG A’ S

“Een klant moet zich bij onze Karwei welkom voelen” Dit voorjaar verbouwde Karwei Hoogvliet, waarbij het nieuwe Q-concept werd doorgevoerd. Met de vernieuwde inrichting wil Karwei de nieuwste trends tonen en de klant beter bedienen bij de complete inrichting van het huis. Een half jaar later vraagt MIX aan Corinne Boekholt, directeur van Karwei Hoogvliet, naar haar ervaringen. “Wij willen klanten binden met ons personeel.”

Abonnementen Per jaar € 94,50 (excl. 6% BTW) Buitenland € 125,Losse nummers € 14,50 Abonnementsvoorwaarden Check www.mixpress.nl/abo Abonnementenadministratie Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel.: 0900 - ABOLAND (0900-226 52 63 - € 0,10 per minuut) Fax: 0251.31.04.05 Internet: www.aboland.nl Stopzetten abonnement Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Algemene voorwaarden Alle advertentieopdrachten en plaatsingsvoorkeuren worden schriftelijk vastgelegd, afgesloten en uitgevoerd conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbanken en bij de Kamers van Koophandel. Een exemplaar wordt op verzoek toegezonden of zie www.stichtingrota.nl Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd op welke wijze dan ook, worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

FO R M U L E S

VA K T U E E L

‘De winkel is Karwei, maar Karwei is meer dan de winkel”

De consument, wat wil die nou écht?

Karwei is op de woontour. Uitingen op de VT Wonen- en Design-beurs en een shop-inshop in de Rotterdamse Hudson’s Bay zijn de nieuwste manieren om de woonconsument te trekken naar de ‘bouwmarkt’. En nu is er ook een Karwei-huis in de negen straatje van Amsterdam. “Karwei is al lang de winkel niet meer.”

Een interview met Henk Hofstede, sectorbanker Retail bij ABN AMRO over het recent verschenen rapport ‘Waarom komt de consument van de toekomst nog naar de fysieke winkel?’

ISSN nummer: 0165 - 3059

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

Mix-7-2018 Inhoud.indd 4

16-10-18 15:56

INHOUD

V E R ZO RG I N G S G E B I E D

FO R M U L E S

Karwei Hoogvliet

“Over vijf jaar zijn we marktleider”

Hoogvliet is een stadsdeel van Rotterdam, welke deel uitmaakt van de gemeente Rotterdam. Hoogvliet ligt ten Zuidwesten van de stad Rotterdam, ten zuiden van de A15. In Hoogvliet wonen 34.495 mensen, verdeeld over 15.680 huishoudens. Dat betekent dat een huishouden gemiddeld bestaat uit 2,2 personen. Hiermee zijn de huishoudens gemiddeld gelijk aan landelijk.

Praxis bestaat 40 jaar. De laatste zeven jaar daarvan maakte Joost de Beijer mee als algemeen directeur. Of de markt in de laatste vijf jaar harder veranderde dan in de 35 jaar daarvoor? Dat vragen we hem. “Voor de consument is het heel erg snel veranderd”, zegt De Beijer. “Voor Praxis minder snel, maar dat is inherent aan de branche.”

THEMA WINKELPERSONEEL

VA K T U E E L

Medewerker bepaalt meerwaarde winkel

Woonconsumenten spreken zich uit

Winkelpersoneel. Er zijn boekenkasten over volgeschreven. En hoewel elke publicatie een nieuwe draai geeft aan de betekenis van medewerkers, bestaat er net zo goed een generieke aanname. Medewerkers kunnen een winkel maken of breken. Wat zijn de actuele opvattingen en hoe denken Praxis en Karwei daar over?

De bouwmarkt is niet het eerstaangewezen adres voor woon- en verbouwingsinspiratie. Dat leer je als je met woonconsumenten spreek. Internet is vaak het beginpunt. Professionele hulp is welkom. Producten voelen en van dichtbij bekijken is belangrijk. Van speciaalzaken hebben ze een hogere pet op. Maar niet iedereen heeft dat budget. En dan komen – sommige – bouwmarkten toch in beeld.

VOORWOORD

BRANCHEMIX Nieuws en actualiteiten

FORMULES Erwin van Osta, Hubo België

CONJUNCTUUR GfK-DIY Recap Groeicijfers juli

14 16

COLLEGA’S Karwei Hoogvliet Vestigingsplaats in kaart

18 23

COLUMN Ad Geerts

FORMULES 40 jaar Praxis Karwei op woontour

24 30

CLOSE UP Bison Eurom Eazyfix

32 34 36

VAKTUEEL Toekomst van de fysieke bouwmarkt

THEMA Winkelpersoneel

VAKTUEEL Woonconsumenten aan het woord

BRANCHEPAGINA INretail VWDHZ

48 49

SELFIE Gerrit Holtman, THR

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

Mix-7-2018 Inhoud.indd 5

16-10-18 15:56

VAN CONCERTZAAL TOT DE KEUKEN THUIS

EXTREEM REINIGBARE MUURVERF BESCHERMT TEGEN WATER, VUIL EN VET

Kijk voor meer informatie op sikkens.nl/binnenmuurverf

MIX 2018-7_Branchemix.indd 6

16-10-18 15:58

BRANCHEMIX

Praxis niet bang voor Hornbach waard. Met de komst van deze vijf winkels zijn er 23 Formido’s omgeturnd naar Praxis.

Praxis is niet bang voor Hornbach. Dat zegt directeur Joost de Beijer in Retailtrends. Inmiddels is Praxis de bouwmarktketen met de meeste vestigingen in Nederland. Letterlijk zegt hij in Retailtrends: “Voor de Duitse bouwmarktreuzen Hornbach en Bauhaus is onvoldoende ruimte op de Nederlandse markt. (...) Bang? Dat zijn we beslist niet.” En: “Hornbach is al heel lang bezig in Nederland en we zijn er allemaal nog.” 5 x nieuw voor Praxis Praxis opent in oktober vijf winkels. Allereerst op 3 oktober in Stiens en Oudenbosch gevolgd door Praxis winkels in Oosterwolde, Urk en Albrandswaard. Met deze vijf nieuwe winkels staat de teller van Praxis op 171 winkels. Praxis claimt daarmee niet alleen de positie van grootste bouwmarktketen qua aantal m2’s, maar ook in het aantal vestigingen. Afgelopen jaar heeft Praxis al 18 Formido winkels omgebouwd naar een Praxis winkel en in de maand oktober komen daar nog 5 winkels bij in Stiens, Oudenbosch, Oosterwolde, Urk en Albrands-

Meer Praxis City winkels Praxis breidt verder uit, ook in het Praxis City Store segment. In Amsterdam zal de 10e Praxis City komen in Osdorp op Tussen Meer. Joost de Beijer, algemeen directeur Praxis: “We zullen begin 2019 de 3e Praxis City in Amsterdam openen. We zien dat het stadsconcept van Praxis City voldoet aan de wens van omwonenden. Vooral even snel iets halen of advies inwinnen bij onze medewerkers van Praxis City helpt onze klanten en maakt de komst van de stadswinkel een schot in de roos. We zijn van plan komende jaren het aantal Praxis City winkels te verdubbelen.” Ook digitale groei Deze zomer lanceerde Praxis zijn vernieuwde website www.praxis.nl. Met deze website legt Praxis de focus meer op de beleving van de klant met een verbeterde navigatie en een snellere check-out. Joost de Beijer: “Sinds de live-gang stijgt het aantal bezoekers & het aantal conversies exponentieel. Daarnaast hebben we deze zomer een centraal E-DC opgezet met een externe partner, om vanaf deze locatie alle klanten in Nederland te bereiken. Dit om een nog betere customer journey te bereiken en onze klantenservice te verbeteren. Zo blijven we vernieuwen op alle fronten om onze klanten, onze makers, optimaal te kunnen bedienen.”

Augustus: +3,3% Gezamenlijk noteerden de Nederlandse bouwmarkten een plus van 3,3% in augustus. Dat blijkt uit GfK’s DIY Recap waar MIX maandelijks exclusief uit publiceert. In heel 2018 tot en met augustus groeide de bouwmarktomzet met 4,2%. Bouwchemie en bouwmaterialen deden het met een plus van 9,8% het op-één-na-best. Tuin scoorde met +12,5% aanzienlijk beter.

Bauhaus gaat online Bauhaus start een webshop. Directeur Herwin Oost zinspeelde er in de nieuwe Bauhaus in Venlo al op, maar het gaat nu echt gebeuren. E-commerce: voor hij het wist, ontglipte de term directeur Herwin Oost in Bauhaus Venlo.

Citaat uit een eerder interview: “Als je door de winkel loopt, zie je tussen de regels door dat Bauhaus zich in Nederland voorbereidt op e-commerce. Als we over de lage prijzen op de dibevo-afdeling beginnen, zegt Oost: “Als we straks met e-commerce beginnen, moeten we daar klaar voor zijn met onze prijzen.” Ook lopen we door een ruimte die kennelijk wordt voorbereid op online sales. Als pick-up-point, voor het verzendklaar maken van bestellingen of voor een andere service. Sommige Bauhaus-landen zijn al heel succesvol op het internet. In Bulgarije is bijvoorbeeld maar één winkel, maar ook een webshop die al evenveel omzet. En in Zweden zijn er 19 winkels en groeit online ook met 30%. “We hebben een e-commercemanager aangenomen die op dit moment door Europa trekt om te zien hoe ze het in alle verschillende landen aanpakken. Wij hebben de vrijheid om het aan te pakken en in te richten zoals het bij Nederland past”, zegt Oost. “Binnenkort ga je daar meer van merken”, klonk het cryptisch. Intussen is het zover en werft de bouwmarktketen en coördinator producten datamanagement.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Branchemix.indd 7

16-10-18 15:58

Formido #3 en #4 worden Hubo De inkt van het contract met Formido Emmer Compascuum was nog maar amper droog of Hubo meldde alweer een nieuwe Formido-overstap. In de week waarin Formido Emmer Compascuum voor Hubo koos stapt ook Formido Heinkenszand over naar de nieuwe Hubo-formule. Heinkenszand en Emmer Compascuum Formido-moeder Maxeda trekt de stekker uit de formule, kocht een aantal ondernemers uit en gaf een aantal andere ondernemers de kans om Praxis te worden. Degene die niet zo’n aanbod kregen, kiezen nu één voor één een alternatief. Na Formido Emmer Compascuum is Formido Heinkenszand Formido nummer vier die overstapt naar DGN’s Hubo-formule. Marcel de Jong van Emmer Compascuum:

DHZ in Twinkle 100 “Ja, het klopt dat ik niet helemaal onbekend ben met de club van Hubo. In het verleden waren wij een Fixet-vestiging. Dat neemt niet weg dat we nu weer weloverwogen een keuze hebben gemaakt voor een nieuwe formule.” Toegevoegde waarde organisatie “In onze zoektocht hebben we alle facetten van de huidige winkel en de toekomst meegenomen. De klant verandert tenslotte, daar moet je als winkel iets mee. Alleen een uitgebreid assortiment is niet meer voldoende. Daar hoort kennis en service bij en dat wordt geboden door Hubo. Die toegevoegde waarde was voor ons uiteindelijk van doorslaggevend belang. Daarnaast moet je natuurlijk een klik hebben met de organisatie waar je de intensieve samenwerking mee aangaat. En die was er!”

Ron Kloos vertrekt bij Intergamma Ron Kloos, formuledirecteur Gamma, zal per 18 november 2018 Intergamma verlaten. In goed overleg met de directie van Intergamma is besloten dat hij zijn loopbaan buiten het bedrijf zal voortzetten. Ron Kloos is sinds 1992 in dienst bij Intergamma en hij vervulde verschillende functies op de inkoopafdeling en sinds 2000 is hij werkzaam als formuledirecteur van Karwei en vervolgens van Gamma. Onder zijn leiding zijn Karwei als Gamma in de afgelopen jaren verder geprofessionaliseerd en heeft Kloos een bijdrage geleverd aan de sterke marktpositie van de formules, aldus Intergamma in een persbericht. Harm-Jan Stoter over het vertrek van Ron Kloos: “We zijn Ron zeer erkentelijk voor zijn bijdrage aan de organisatie en wij wensen hem vanzelfsprekend veel succes in zijn verdere carrière.” Commentaar van MIX: In het kader van Operatie Guinness versterkte Intergamma zijn organisatie. Zo werd de centrale directie onder andere aangevuld met een commercieel directeur. Diens functie-omschrijving riep al vraagtekens op over de nieuwe rol van de formuledirecteuren van Gamma en Karwei.

Twinkle stelt ieder jaar een top-100 op van grootste webshops. Intergamma en Hornbach zijn dit jaar de enige twee bouwmarktketens in de top-100.

Maxeda (Praxis en Formido) valt er net buiten. Ikea, Fonq, Leenbakker, Westwing Home & Living, Rorix, Kwantum en DMG Meubelen zijn andere partijen die uit de DHZ-ruif snoepen. Net als Rorix, Koopjedeal en iBood. Met een omzet van € 69.100.000 staat Intergamma op plaats 29. Eén plekje boven Fietsenwinkel.nl met € 69 mln en twee plekken boven Fonq met € 65.800.000. Hornbach staat met € 25 mln onlineomzet in de boeken op plek 63, één plekje lager dan Rorix, de moeder van Sanitairwinkel.nl. Maxeda DIY staat op plek 102 met € 16 mln online omzet, en powertool-aanbieder HBL Online op 119 met € 14,65 mln, Bol.com en Coolblue zijn de nummers 1 en 2 met € 1.220.000.000 en € 884.000.000 omzet in Twinkle’s 100 ranglijst.

+4,2% Dat is het groeicijfer van de bouwmarkten in 2018 tot en met augustus. Check DIY Recap verderop in deze MIX.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Branchemix.indd 8

16-10-18 15:58

BRANCHEMIX

Dubbele cijfers voor Hornbach Hornbach Nederland ziet omzet opnieuw met dubbele cijfers groeien. Daarmee neemt het Nederlands aandeel in groepsomzet verder toe. De Hornbach Group blijft positieve resultaten boeken. De halfjaarcijfers, die het bedrijf gisteren naar buiten bracht, laten een omzetstijging van 3,5% zien. De Nederlandse vestigingen spelen een belangrijke rol in die stijging. +3,5% internationaal De groepsomzet groeide in de eerste helft van het boekjaar, van 1 maart tot en met 31 augustus, met 3,5% tot € 2.391 mln. Net als in voorgaande periodes werd die groei vooral buiten thuisland Duitsland gerealiseerd. Hornbach zag haar omzet in de acht overige Europese landen stijgen met 6,8% tot een totaal van € 1.076 mln. Het internationale aandeel in de geconsolideerde omzet is daarmee toegenomen van 46,3% naar 47,8%. In de eerste helft van 2018 opende Hornbach twee nieuwe projectbouwmarkten met tuincentrum. In Zwitserland en in ons eigen land, namelijk in Zwolle. Dubbele cijfers in NL “We zijn zeer tevreden over de omzetontwikkeling van Hornbach en met name met ons Nederlandse aandeel hierin”, laat algemeen directeur Evert de Goede weten. “Ondanks de extreme weersomstandigheden, met een ijzige lente en hele warme zomer, zagen wij de omzet wederom met dubbele cijfers groeien. Consumenten hebben ons voor de dertiende keer uitgeroepen tot ‘Beste Bouwmarkt van Nederland’ en we namen dit jaar ook nog eens de Webshop Award Bouwmarkten in ontvangst. Dit alles zien we als erkenning. Erkenning voor het feit dat we de klant in alles centraal stellen en bereid zijn net dat stapje extra te doen. De komende jaren zullen we verder groeien in Nederland. In 2019 openen we de deuren van Hornbach Duiven, vlak bij Arnhem. En op de planning staan vestigingen in Apeldoorn, Enschede en Nijmegen.”

Nieuwkoop schakelt over op KlusWijs

OP DE VOORPAGINA

Leidingen met keurmerk Martens d.h.z. is producent en leverancier van kunststof leidingsystemen met internationale keurmerken. Neem voor verkoopinformatie contact op met Martens d.h.z. via tel: 088.627.84.30 of stuur een e-mail naar verkoop-dhz@martensgroep.eu

106e jaargang, 2018-7

Mix 7-2018_Cover.indd 1 16-10-18 08:48

Het laatste nieuws als eerste MIX publiceert het laatste nieuws als eerste op

www.mixonline.nl

De Multimate Bouwmarkt van Karin en Coen de Boer aan de Industrieweg in Nieuwkoop wordt momenteel omgebouwd tot KlusWijs-bouwmarkt. Aangezien Multimate op landelijk niveau van het podium gaat verdwijnen, zochten Karien en Coen de Boer naar een alternatief. “Uiteraard hebben we meerdere formule opties bekeken, maar de keuze ging heel snel naar KlusWijs. Het DNA en de bouwmarkten van KlusWijs passen precies bij wat wij zelf ook voor ogen hebben. Mensen maken het verschil, is het credo van de formule KlusWijs en daar sluiten wij ons graag bij aan! Ook de drie V’s Vakkundig, Vertrouwd en Voordelig zijn aspecten waar wij ons hard voor maken, iedere dag weer.”

Abonneer je op de nieuwsbrief via www.mixonline.nl/nieuwsbrief of volg ons op Twitter via

@vakbladmix

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Branchemix.indd 9

16-10-18 15:58

â&#x20AC;&#x153;Verandering is geen probleem, het is de snelheid van verandering die me zorgen baartâ&#x20AC;? We mochten dit artikel gebruiken van Alex Bouckaert (ex Publimat News) van het Belgische online platform Bloovi. Zie www.bloovi.be

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-3_Formules-Hubo-B.indd 10

16-10-18 09:07

FO R M U L E S

De Griekse filosoof Heraclitus wist het al: “Alles stroomt, niets is blijvend.” Ook binnen een organisatie is verandering de enige constante. “Zelf ben ik daar nooit echt bang voor geweest. Meer nog, verandering is iets wat ik altijd heb omarmd omdat je er dingen mee in beweging krijgt”, zegt Erwin Van Osta (54), topman van de Belgische doe-het-zelfketen Hubo. “Noem me gerust een ‘old school CEO’, want dat neemt niet weg dat ik mij ook in de digitale wereld als een vis in het water voel. Voor een ondernemer zijn dit geweldige tijden. Daarom alleen al was ik graag twintig jaar jonger geweest”, biecht hij op tijdens een openhartig gesprek met Alex Bouckaert van het Belgische Bloovi. “Lange tijd heb ik mij de Usain Bolt van onze sector gevoeld, maar zelfs die is vandaag niet meer de snelste van het pak. Het zijn nu de Amazons en Alibaba’s van deze wereld die strijden om het goud.” Geduld is een schone deugd, maar daar heeft een man als Van Osta lak aan. Onder het motto ‘Just fucking do it’ wil deze zelfverklaarde speed addict alles en iedereen naar de vernieling rijden. En dan nog liever vandaag dan morgen. Dan moet het extra pijnlijk zijn om vast te stellen hoe de nieuwe gezichten in het peloton plots zoveel sneller kunnen schakelen. “Uiteraard heeft onze organisatie die intussen 25 jaar bestaat en 3.000 medewerkers tewerkstelt niet meer de wendbaarheid van een start-up, maar anderzijds is ons businessmodel duurzaam genoeg om de digitale storm te trotseren”, zegt de topman van Hubo, na Brico de grootste speler op de Belgische doe-het-zelfmarkt. “Vanaf dag één hebben wij de klant centraal gesteld, wat ons geen windeieren legde. Vandaag heb je het voordeel te beschikken over tools en technologie waarmee je de consument steeds beter en sneller gaat begrijpen. Om maar te zeggen dat ik de digitalisering eerder als een opportuniteit dan als een bedreiging zie.”

Jammerlijke inschattingsfout Digitalisering. Het woord is gevallen. In een oerconservatieve markt die de Belgische doe-het-zelfbranche zonder enige twijfel is, was het lang een taboe. Niemand durfde het voortouw nemen, sommigen dachten zelfs dat het wel zou overwaaien. De gevolgen waren niet min. In geen tijd trokken Amazon en Alibaba het laken naar zich toe en werd het Amerikaanse Walmart, ooit ‘s werelds grootste retailer, naar het achterplan verwezen. “Eerlijk is eerlijk, dat het zo’n vaart zou lopen, had niemand uit de traditioVA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-3_Formules-Hubo-B.indd 11

16-10-18 09:07

VAST GESTEELD TUINGEREEDSCHAP

VAN GARDENA

Leverbaar vanaf komend voorjaar!

Vraag uw accountmanager naar de mogelijkheden ADV One Piece Tools.indd 2 MIX 2018-3_Formules-Hubo-B.indd 12 adv_Gardena.indd 3

5-9-2018 17:24:13 16-10-18 18-09-18 09:07 08:55

FO R M U L E S

vaak niet kennen daar waar ervaring vroeger een absolute voorwaarde was om iemand mee aan boord te halen. Nu krijg je een veel interessantere kruisbestuiving, wat best verfrissend werkt omdat het je dwingt met een andere bril naar de eigen organisatie te kijken.”

Usain Bolt van de sector

nele retailwereld zien aankomen”, geeft Van Osta toe. “Voor iemand die graag kort op de bal speelt, zoals ik, is het toch even slikken als dan achteraf blijkt dat je de e-commerce-trein hebt gemist.” “Toegegeven, hadden we die inschattingsfout destijds niet gemaakt, dan stond Hubo nu al veel verder met haar omnichannel-strategie. Anderzijds zijn we bezig aan een sterke inhaalrace en weet ik zeker dat we nog veel jongens -met uitzondering van de e-commerce giants- gaan voorbijsteken. Het verbaast me elke keer weer wanneer ik de nieuwe omzetcijfers van onze online business onder de neus geschoven krijg, de groei is veelbelovend. Mijn ambitie blijft om de Hubol.com van België te worden!” En toch gaf de CEO van Hubo ooit aan het liefst van al de stekker van het Internet te willen uittrekken. “Mijn frustratie toen had alles te maken met het feit dat de verschuiving naar het phytigal model voor een klassieke retail-organisatie gigantisch veel tijd en geld kostte, zonder te weten wat de ROI zou zijn. Intussen heb ik mijn mening moeten herzien, in die mate dat ik nu zelfs een multistekker zou voorzien”, kan hij er zelf om lachen.

Vers bloed injecteren Organisaties gaan zich doorgaans conservatief gedragen als er verandering zit aan te komen, zo mocht ook Van Osta ervaren. “Verandering schrikt af omdat het mensen dwingt uit hun comfortzone te treden. Dat is begrijpelijk, want zelf vind ik het ook een heel onaangenaam gevoel. Net om dat te vermijden, probeer ik mijn comfortzone steeds groter te maken.” Bang voor verandering is Erwin Van Osta echter nooit geweest. “Om te blijven vernieuwen, moet je dingen kunnen achterlaten”, beseft hij. “Veranderen betekent echter niet dat je helemaal van nul moet starten, of de organisatie op z’n kop zetten. Het komt erop aan voldoende dynamiek in je bedrijf te krijgen, het schip voldoende wendbaar te houden, maar daarbij verkies ik wel evolutie boven revolutie. Vaak volstaat het vers bloed te injecteren in je structuur én in je medewerkers, om het digitale transformatieproces te faciliteren. Omwille van die digitalisering ben je genoodzaakt heel andere profielen aan te trekken, mensen die de sector

Waar Van Osta veel meer moeite mee heeft, is de snelheid van verandering. Gaat hij alles en iedereen nog kunnen bijbenen, is een vraag die hem bezighoudt. Voor iemand die in zijn sector altijd bekend stond als de Usain Bolt, moet dat best confronterend zijn. “Misschien moet ik wat meer gaan trainen op explosiviteit en snelheid”, reageert hij met een kwinkslag. “Prettig is anders, daar hoef ik niet flauw over te doen, maar intussen kan ik het wel een plaats geven.”

“Wat sommige ondernemers vandaag in zo’n korte tijdsspanne realiseren, daar doet een speed-addict zoals ik zijn petje voor af.” Zijn bewondering voor de nieuwe generatie ondernemers is groot, zo blijkt. “Wat sommigen in zo’n korte tijdsspanne realiseren, daar doet een speed addict zoals ik zijn petje voor af”, klinkt het oprecht. “Het moet als ondernemer geweldig zijn om zo makkelijk te kunnen schakelen en dus ook snel te schalen. In die zin was ik heel graag twintig jaar jonger geweest. De omstandigheden vandaag zijn veel gunstiger. Toen ik 25 jaar geleden aan dit Hubo-avontuur begon, diende je veel grotere risico’s te nemen en was het ondenkbaar om aan hetzelfde ritme te groeien. De gigantische financiële mogelijkheden waarover sommigen beschikken, doordat de kapitaalmarkt toelaat dat nieuwe en toekomstige wereldspelers fortuinen verbranden om te experimenteren, daar durfde mijn generatie niet eens van dromen.”

Rock ‘n’ Roll Ook de bedrijfscultuur van Hubo laat toe dat mensen fouten maken, geeft hij aan. “Ik wil koste wat het kost vermijden dat medewerkers met een goed idee zitten en we dat niet eens een kans hebben gegeven. Ook dat kan een manier zijn om verandering in je organisatie te brengen.” Als het van Erwin Van Osta afhangt, kan er nooit genoeg rock-’n-rollgehalte zijn. “Ik houd van ondernemers met rebelse ideeën die een markt kunnen ontwrichten. Hoe Uber er in geslaagd is een traditionele sector als de taxiwereld te disrupten, dat vind ik echt geweldig!” VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-3_Formules-Hubo-B.indd 13

16-10-18 09:07

GfK-omzetcijfers van augustus

Consument verbouwt, o GfK’s DIY RECAP is het maandoverzicht van de trends

LED-piek

in de bouwmarkten zoals die door GfK in Nederland

Binnen Electra is het niet het niet de grote groep installatiemateriaal dat de kar trekt deze maand. Het is met name LED-verlichting die een sterke omzetstijging laat zien. Je zou verwachten dat met het ‘halogeenlampverbod’, dat vanaf september van kracht is, de winkels massaal de restvoorraad in de uitverkoop doen. Dat is echter niet in de cijfers te zien. Zowel het volume als de omzet van halogeenverlichting daalt 12% ten opzichte van vorig jaar. Er is dus in de huidige cijfers nog geen duidelijke uitverkoop en prijsverlaging waar te nemen.

worden gemeten. In deze MIX kijken we naar de cijfers tot en met augustus. De omzet in de maand augustus kwam 3,3% hoger uit dan vorig jaar. Als we kijken naar de afgelopen warme zomermaanden, dan zien we dat juni tot en met augustus relatief weinig stijging te zien gaven ten opzichte van de gemiddelde stijging over de periode januari tot en met augustus (dat nog altijd op 4,2% ligt). De maand mei springt er tot nu toe extreem uit met een stijging van 11,3% ten opzichte van mei 2017.

Tuin daalt, bouw groeit In augustus viel de omzet van Tuinartikelen 3% terug. Ondanks dat dit een positieve ontwikkeling is, is het wel een flinke teruggang ten opzichte van het gemiddelde over januari-augustus van 12,5%. Aan de positieve kant was de hoogste stijging te zien bij de sectoren Bouwchemie en Bouwmaterialen, Electra en IJzerwaren/ gereedschap met elk 7% omzetstijging.

Verbouwen ondanks zomerweer Binnen de groep Bouwchemie en -materialen springen tochtwering en isolatie er in augustus flink uit met een stijging van respectievelijk 23 en 13%. Ook dakbedekking laat een mooie ontwikkeling zien (+9%). Binnen bouwchemie werd er ruim 8% meer geld uitgegeven aan egaliseermiddelen. Het lijkt er dus op dat de vakantie, ondanks het uitstekende weer, toch ook massaal gebruikt is om met een renovatie of verbouwing in de weer te gaan. De sterk aantrekkende woningmarkt speelt hier zeker in mee.

GfK’s DIY Recap Wat moet je weten als je naar deze cijfers kijkt? Op basis van de kassa-aanslag vormt zich een hard cijfer van het totaal aan omzet; GfK rapporteert consumentenwaarde incl. B.T.W. Het DHZ-universum van de GfK-rapportage omvat de bouwmarkten Bauhaus, Formido, Gamma, Hornbach, Hubo, Karwei, Kluswijs, Multimate en Praxis. De grote variëteit van producten in de DHZ-retail is op een inzichtelijke manier gegroepeerd in een 7-tal hoofdgroepen en een restgroep. Voor absolute cijfers en diepere inzichten op basis van de retailtracking, ook in uw productgroep, verwijzen we naar GfK. Zie http://www.gfk.com/nl/

Sloten groter dan gereedschap In IJzerwaren en gereedschap vallen accu-schroevendraaiers en tackers op. De omzet daarvan lag rond een derde hoger dan vorig jaar. In het Handgereedschap zien we een flinke stijging voor rolbandmaten, hamers en messen. Toch was de omzetstijging voor totaal gereedschap beperkt tot 3%. Dus moeten we zoeken in ijzerwaren om de totale stijging van 7% voor de hele sector te verklaren. Inderdaad zien we binnen IJzerwaren de grote groep hangen sluitwerk bijna 15% stijgen ten opzichte van augustus vorig jaar. Ook deze producten worden meegenomen in het boodschappenmandje voor de renovatie/verbouwing. Interessant om rekening mee te houden: de omzet van hangen sluitwerk bedroeg € 5 mln, wat evenveel is als het totaal van al het handgereedschap.

Tuin = verliezer Dan de groep Tuin als ‘grote verliezer’. Nu ligt de omzetpiek doorgaans in april en mei en was dat dit jaar fors hoger dan vorig jaar. Er is dus deels sprake van verschuiving onder invloed van het weer. In augustus zat de klad in Handtuingereedschap (-10%), maar steeg de omzet in Tuinbewatering nog wel terdege met bijna 28%. De aanhoudende droogte heeft geld opgeleverd. Ook Tuinchemie (meststoffen en bestrijdingsmiddelen) deden het met 7% goed. De grootste tuingroep (omzetmatig) is echter Tuinhout die met een stijging van 2% het totale gemiddelde drukte. Ook de daling in de omzet (– 27%) in Electrisch Tuingereedschap drukte het gemiddelde. Al eerder maakten we melding van de stijging van bladblazers buiten het traditionele seizoen. Dat zagen we in augustus nog steeds terug met een duidelijke plus. Dat kan dus zeker in de herfstmaanden kunnen leiden tot een daling in de omzet.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Conjunctuur.indd 14

16-10-18 15:59

CO N J U N C T U U R

t, ondanks zomerweer DALERS

GROEIERS

Tuin

-3% Waaronder: Handtuingereedschap: -10% Tuinbewatering: +28%

Bouwchemie en Bouwmaterialen

+7%

Waaronder: Tochtwering: +23% Isolatie: +13% Dakbedekking: +9%

Tuinchemie: +7% Tuinhout: + 2% Electrisch Tuingereedschap: -27%

Egaliseermiddelen: +8%

Electra

+7% Waaronder: Halogeenlampen: -12%

IJzerwaren/gereedschap

+7%

TOTAALOMZET

Omzetgroei in augustus

+3,3%

Waaronder: Gereedschappen: +3% Hang- en sluitwerk: +15%

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Conjunctuur.indd 15

16-10-18 15:59

20 20

Jan 18 - Aug 18

15 15

YTD

Sep 17 - Aug 18

Tuin

YTD JAN MAT Overig 18 18-AUG TOTAAL 4,2 Electra BOUWCHEMIE & BOUWMATERIALEN 9,8 Op basis van haarDECO Total Store Report maakt GfK 0,2 DEUREN, KOZIJNEN, HOUT&PLAAT Netherlands speciaal voor Vakblad MIX een DIY Recap 3,0 ELECTRA 3,0 met de meest actuele groeicijfers. SANITAIR & TEGELS 1,1 TUIN 12,5 IJZERWAREN EN GEREEDSCHAP 4,1 OTHERS 3,7

MAT

SALES MIO. VALUE EUR Bouwchemie & Bouwmaterialen

Deuren, kozijnen, hout&plaat

AUG 18 3,3 6,9 1,3 5,0 7,0 1,7 -3,0 6,9 2,9

DIY Recap

Sanitair & tegels

Deco

KWARTAAL YTD JAN MAT SEP 17- JUN 18-AUG 18-AUG 18 AUG 18 18 4,2 4,6 3,0 9,8 10,3 5,7 0,2 1,5 -2,1 3,0 6,0 1,6 3,0 5,1 -0,3 1,1 3,3 -2,3 12,5 10,6 12,3 4,1 3,6 4,6 3,7 3,1 6,9

TOTAAL DIY SUPERSTORES NETHERLANDS

12,5

12,3 12,5

10,6

10,3

10 10

9,8

6,9

6,9 6,0

5,7

3,3

3,6 3,1

4,6

4,2

3,7

4,6

4,1

3,3 4,6

4,1 3,7

3,0

5 5

5,1

3,0

1,6 1,5

1,1

0 0

0,2

-0,3

-5 -5

-2,3

-10 -10

-5

-10

-5

-2,1

TOTAAL

Deuren, kozijnen, hout&plaat

Tuin

Bouwchemie & Bouwmaterialen

Electra

IJzerwaren en gereedschap

Deco

Sanitair & tegels

Overig

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

Mix 7-2018_Conjunctuur.indd 16

16-10-18 09:01

AUG AUG 1818 3,3 3,3 6,9 6,9 1,3 1,3 5,0 5,0 7,0 7,0 1,7 1,7 -3,0 -3,0 6,9 6,9 2,9 2,9

TOTAAL TOTAAL

Sanitair tegels Sanitair && tegels

Bouwchemie Bouwmaterialen Bouwchemie && Bouwmaterialen

Tuin Tuin

Deco Deco

IJzerwaren gereedschap IJzerwaren enen gereedschap

Deuren, kozijnen, hout&plaat Deuren, kozijnen, hout&plaat

Overig Overig

CO N J U N C T U U R

Electra Electra

KWARTAAL 20 20

Aug 18

15 15

20 20

Jun 18 - Aug 18

12,312,3

10 10

10,610,6

6,96,9

7,0 7,0

6,96,9

5,7 5,7

3,1 3,1

5 5

3,63,6

5,05,0

3,33,3

4,64,6

3,03,0

2,92,9 1,6 1,6

1,7 1,7

0 0

1,3 1,3

-0,3-0,3

-2,1-2,1

-2,3-2,3

-5 -5

-10 -10

-3,0-3,0

DIY Recap nader bekijken? MIXplus-abonneeâ&#x20AC;&#x2122;s hebben toegang tot deze GfK-data via www.mixonline.nl/omzetmonitor.

Grafiek: MIX, Bron: GfK Retail & Technology VA K B L A D M I X N R .7 201 8

Mix 7-2018_Conjunctuur.indd 17

16-10-18 09:02

Ze vindt het leuk dat ze wordt gevraagd voor een interview. “Hoewel ik er niet zo van hou om op de voorgrond te treden. Ons personeel, dat zijn de belangrijkste mensen van de winkels.” Samen met haar zus runt ze Karwei-vestigingen in Hoogvliet, Dordrecht en Papendrecht. Dit voorjaar is Karwei Hoogvliet verbouwd naar het nieuwe Q-concept. Het is de vierde winkel in Nederland waarbij de assortimenten op het gebied van vloeren, wanden, verlichting en raamdecoratie flink zijn vergroot. Boekholt: ”Daarbij hebben we tegelijkertijd het winkeloppervlak teruggebracht naar 4.400 vierkante meter. De winkel is nu mooi vierkant, wat heel praktisch is. Daarnaast is de markt veranderd door de komst van meer concurrentie en internet. Met de introductie van bestelzuilen en touchscreens hebben we ook minder ruimte nodig om het complete aanbod te laten zien en zijn logistieke handelingen minder geworden. Ook voor het personeel is het nu overzichtelijker. Met het nieuwe Q-concept houden we onze klant langer binnen.” Opvallend is dat Karwei Hoogvliet vuurwerk verkoopt. Boekholt: “Dat is echt een leuke aanvulling binnen ons bedrijf, het is een gezellige periode in het jaar waarin de mensen altijd in een goede stemming zijn. Het zorgt ook voor extra traffic naar onze winkel.”

Totaal andere winkel “Met het Q-concept hebben we een totaal andere winkel gekregen. Dat was ook nodig. We waren toe aan een nieuwe stap in een nieuwe tijd. De oude winkel was een puzzel die niet meer klopte. Ook voor medewerkers is het nu makkelijker om de winkel bij te houden. Toch was het wel even wennen, nu er meer ruimte en aandacht gegeven wordt aan de speerpuntgroepen. Veel personeelsleden waren de constructieve klant gewend. Zij moeten wennen aan de ‘nieuwe klant’. Daarbij moeten

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Collegas Karwei Hoogvliet.indd 18

16-10-18 16:01

CO L L EG A’ S

zij meer nog dan voorheen proactief op de klant leren af te stappen. De klant vooropzetten, naast het vullen van de vakken en de andere procesgerichte taken. Dit vraagt een andere mindset van onze medewerkers, maar maakt het werken in een bouwmarkt wel veel interessanter. De klant waardeert die aandacht, het levert succes op. Die meerwaarde geeft medewerkers het setje om die stap naar het benaderen van de klant meer en meer toe te passen.”

begonnen we in 1995 nieuw, daar lagen voldoende kansen.”

Van één naar drie winkels

Overal te vinden

“Mijn vader begon in 1966 met een kleine DHZ-winkel in Pernis. In 1985 opende hij een Karwei van 700m2, honderd meter van de huidige locatie af. Deze bleek al snel te klein; binnen een jaar werd deze vergroot naar 1.000 vierkante meter. Eigenlijk de eerste grootschalige bouwmarkt in de regio. In 1998 verhuisden we naar deze locatie in Hoogvliet, waar we deze winkel van 5.400 m2 openden. In de loop van de tijd zijn ook de andere twee filialen erbij gekomen. Eerst in 1998 in Dordrecht, waar we een bestaande winkel hebben overgenomen. Ook deze bleek al snel te klein, waarna de huidige bouwmarkt werd gebouwd. Papendrecht

Bij de drie vestigingen zijn bouwmarktmanagers met hun assistenten verantwoordelijk voor hun winkel. Boekholt stuurt deze MT’s aan en is wekelijks in iedere bouwmarkt een aantal dagdelen aanwezig. “Ik krijg vaak de vraag: wat doe je dan eigenlijk? Als vrouw vinden ze dat blijkbaar helemaal bijzonder.” Ze ziet zichzelf als een goede aanvulling op de bouwmarktmanager. “Ik heb een luisterend oor voor de winkelteams en samen met het MT komen we zo tot het gewenste resultaat. Met drie bouwmarkten zijn we een wat kleinere organisatie, dus ik houd me naast de aansturing van de bouwmarkten bezig met de strategie, het

“Mijn zus en ik hebben de winkel van onze vader overgenomen. Onze rollen zijn verschillend; zij doet het financiële gedeelte en ik het operationele. We denken over veel dingen hetzelfde, toch zijn onze interesses verschillend. Ik ben meer van de winkelvloer. We vullen elkaar goed aan en dat werkt heel prettig.”

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Collegas Karwei Hoogvliet.indd 19

16-10-18 16:01

bewaken van de processen, personeel en veiligheid, maar ook een gedeelte vastgoed en het onderhoud ervan. We hebben ook een regiomanager van Intergamma, hij kijkt mee naar de commerciële invulling.” Iedere zondagmiddag is de winkel open, het vaste personeel werkt daarbij om toerbeurt. “Je kunt tegenwoordig niet meer zonder de zondag. De hele regio Rotterdam werkt mee, mensen zijn gewend dat ze 24/7 boodschappen kunnen doen. Het past niet meer in deze tijd als je dan niet open bent.” Op zondag zien ze vaak de klusser voor de vergeten boodschap, maar ook de oriënterende klanten. “Het is op zondag gezelliger, klanten zijn minder gehaast.”

Met personeel het verschil maken Boekholt vindt dat ze met personeel echt het verschil in hun winkel kan maken. “Wij binden onze klanten daarmee. Het is het persoonlijke van Karwei, een klant moet zich welkom voelen. We blijven daarop sturen, het is voor ons enorm belangrijk. Voor de medewerkers zonder ervaring in onze branche bieden we een dhz-academie aan. Het is een combinatie van focus en training. Bij ons aannamebeleid letten we op klantgerichtheid, misschien nog wel meer dan hun specifieke 20

kennis. Dat begint al bij het aannemen van een vulkracht: iemand van 16 jaar die je niet aankijkt in een gesprek... vergeet het dan maar. We willen iemand met een open blik, daar gaan we mee aan de slag. Die focus leggen we onszelf op. Dat zie je ook terug bij onze personeelsbijeenkomsten: input vanuit onze medewerkers vinden we erg belangrijk.”

Verkoop- en assortimentstrainingen “Onze verkooptrainingen proberen we in één winkel te houden, daarbij geven we bepaalde assortimentstrainingen in Hoogvliet, omdat deze winkel in het nieuwe concept ingericht is. Een expert geeft deze verkooptrainingen. Zij is een kei in enthousiasmeren door de verkopers een goed gevoel mee te geven. Ze snapt heel goed hoe het spel met de klant gespeeld moet worden. Maar ook onze assistenten spelen bij de trainingen een actieve rol, zij kijken of het geleerde in de praktijk wordt toegepast en coachen de medewerker op het nieuwe gedrag. Kijk, vakkenvullen kan iedereen, maar je moet de klant van dienst willen zijn. Daar zijn we naar op zoek. Man of vrouw, het maakt niet uit. Bij Karwei werken vrouwen met veel productkennis, maar soms heb je ook wel eens spierballen voor zwaar werk nodig. Een goede mix is belangrijk.”

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Collegas Karwei Hoogvliet.indd 20

16-10-18 16:01

CO L L EG A’ S

Verkoopspecialisten Boekholt vindt dat hun verkopers eerder verkoopspecialisten moeten zijn. “Zij moeten de hele klus of inrichting kunnen verkopen en dus ook overal verstand van hebben.” Dat is in een grote winkel best lastig. Wij laten altijd één iemand met de klant meelopen. We gaan de concurrentie aan met stoffeerders, met onze kwaliteit en verschillende prijsgradaties. Personeel is getraind om te vragen naar het budget en de gewenste kwaliteit.” Ze laat trots een stalenkoffer zien. “Een klant mag die meenemen, daardoor zijn ze vaak verrast. We helpen met inmeten en hebben twee dagen in de week iemand in de buitendienst lopen. Ze ziet ook meer initiatieven vanuit fabrikanten komen, bijvoorbeeld leveranciers die zelf de deuren plaatsen. “Je maakt het dan af op een professionele manier.”

Mannen die meegaan met hun vrouw Bij Karwei Hoogvliet zien ze veel loyale klanten binnenkomen. “Mensen die ons al jarenlang kennen en al vanaf het begin in onze winkel komen. Met de nieuwe formule richten we ons daarnaast meer en meer op een nieuwe klant, die meer gericht op het decoratieve karakter van de winkel af komen.” Boekholt merkt met het nieuwe Q-concept vooral verschil tussen de gerichte aankopen en de klanten die veel langer in de winkel blijven om trends te zien en inspiratie op te doen. “En heel eerlijk: soms is het voor loyale klanten nog wennen om hun producten weer te vinden. Sommige mannen zeggen dat het ‘net een meubelwinkel’ is geworden. En we zien ook een verschuiving: mannen gaan nu vaker met hun vrouw mee dan andersom. In omzet merken we een duidelijke verschuiving naar de speergroepen. Daarvoor hadden we wel een aanloopje nodig. En wat we ook merken is dat de Karwei-folder in Hoogvliet nu beter aansluit bij de winkel dan in Dordrecht of Papendrecht. De productgroepen die niet in de folder terugkomen delen we op social media: kinderkamers bijvoorbeeld.”

hebben een pilot gedaan om te kijken of mensen bereid zijn om een klein bedrag hiervoor te betalen, maar dat is lastig. De zaterdag loopt heel goed, we denken nog na over een invulling voor de andere dagen.”

Rol van online “Door online is de rol van de winkel veranderd, we hebben nu meer zuilen in de winkel staan die inspiratie geven en zorgen voor verkoop. Onze raamdecoratie bijvoorbeeld is alleen via de zuil te bestellen. Het geeft minder handelingen in de winkel. Maar er zijn nog steeds klanten die huiverig daarvoor zijn. Bij grote artikelen uit de speerpuntgroepen kan makkelijk meer online, je hebt minder voorraad nodig en het scheelt tijd en voorbereiding. Maar het voelen, ruiken, aanraken van de producten én de persoonlijke aandacht van de verkopers blijft enorm belangrijk voor de klant. Er is een tijd geweest dat medewerkers dachten dat ze overbodig zouden worden door de zuilen, maar dat is zeker niet het geval. Het Q-concept gaan we op termijn ook doorvoeren in de andere twee winkels. Het is niet alleen een andere indeling van je winkel, maar vooral een nieuwe ambiance met andere speerpuntgroepen. Het is doen, durven en doorzetten.” Boekholt kwam door haar vader in de DHZ terecht. “Gisteren was ik bij Intergamma, ik was daar de enige vrouw. Ik zit al lang in de branche, ik kijk er niet meer van op. Men vindt het nog steeds bijzonder een vrouwelijke ondernemer in de DHZ-branche tegen te komen. Voor mij is het een vanzelfsprekendheid, doordat ik er mijn hele leven al bij ben betrokken. En voorlopig is het nog zo uitdagend en veelzijdig, dat ik elke dag met plezier aan de slag ga.”

DIY-studio Nieuw is de DIY-studio waar klanten terecht kunnen met klusvragen en waar workshops en klusdemonstraties worden gegeven. Hoogvliet is de eerste Karwei die deze studio heeft. Boekholt zegt dat ze nog op zoek zijn naar de optimale invulling: “Karwei is er ook voor inspiratie, voor de gezelligheid. We hielden al workshops op inschrijving, maar daarvoor hadden we geen vaste locatie. We hebben dit doorgezet met wekelijkse workshops. Iedere zaterdag hebben we een interieurstyliste. Zij geeft gratis stijl of kleuradvies. Hierbij inspireren we klanten, wijzen hen op de laatste trends en dat geeft een meerwaarde voor het bezoek aan onze bouwmarkt. We VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Collegas Karwei Hoogvliet.indd 21

16-10-18 16:01

CO L U M N

Ad Geerts Ondernemer

Vakantie Zelf ben ik geen vakantietijger maar u moest eens weten hoezeer ik het iedereen gun om in de zomermaanden enkele weken vrijaf te nemen. Voor de kleine werkgever in een volcontinue omgeving is het elk jaar flink regelen en flink aanpoten om iedereen hiertoe in de gelegenheid te stellen. Let wel: dit is geenszins een offer. Daarentegen leidt het juist tot veel voldoening als alle collega’s kans hebben gezien om drie weken onbezwaard te genieten.

Een fijne vakantie voor iedereen die het toekomt staat torenhoog in mijn vaandel. Maar soms bekruipt me toch een bijsmaakje, en wel in de gevallen van langdurig ziekteverzuim. Primair bestaat de vakantieregeling uit twee componenten, zijnde acht procent verlofuren en acht procent vakantiegeld. Het komt me voor dat niemand behoefte voelt om hier veranderingen in aan te brengen. Niettemin is er één puntje dat me tegenstaat en wel de opbouw van verlofuren tijdens ziekteverzuim. De grondgedachte is zonder meer nobel: een zieke medewerker kan geen onbezorgde vakantie genieten waardoor de verlofuren blijven staan tot betere tijden.

vakantie genieten niet mogelijk is. Praktijk is vaak dat zieke medewerkers hun vakantie doorbrengen in verre oorden zonder in te teren op hun verlofurentegoed. Natuurlijk is het niet bezwaarlijk om in geval van langdurig ziekteverlof honderd procent loon en volwaardig vakantiegeld uit te keren. Ook het buitenlands genieten wordt niemand misgund. Het bijsmaakje komt door de scheefstand tussen werkende en verlovende collega’s. Beide krijgen op basis van gelijkheid hun emolumenten en in de zomervakantie treffen ze elkaar op Kreta. De medewerker welke als gevolg van onderbezetting dit kalenderjaar een tandje extra heeft gewerkt levert desondanks honderdtwintig verlofuren in. Een strandstoel verder geniet de zieke collega van dezelfde zon echter zonder het verlies van verlofurentegoed. De rechtvaardiging hiervoor is lastig niet uit te leggen waardoor ik pleit voor het aanpassen van de bepaling voor verlofurentegoed. Eén kort regeltje in de branche-cao kan een einde maken aan deze kronkel: de acht procent verlofurentegoed wordt berekend over alle gewerkte uren. Punt.

Mwah . . . .

Hiermee wordt voorkomen dat zieke medewerkers zich nog meer ziek (bezwaard) gaan voelen als ze in toeristische gebieden een niet-zieke collega tegenkomen. Derhalve draagt de voorgestelde maatregel bij aan een toename van vakantievreugde voor alle partijen.

Evengoed kan worden geredeneerd dat het rechtvaardig is om het vakantiegeld terug te storten als

De betalende partij incluis.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7-Column Geerts.indd 22

16-10-18 09:27

VERZORGINGSGEBIED Marshoek, retailspecialist De retailspecialisten van Marshoek zijn van meerdere markten thuis. Administratie, fiscaliteit, bedrijfsopvolging, organisatieadvies, personeelsplanning ĂŠn ook vestigingsplaatsonderzoek maakt deel uit van het dienstenpakket van de dienstverlener.

KOOP 34.495

www.marshoek.nl

2,2 (+0%)

28.400 (-7,8%)

40% (-28,6%)

15,0% (-19,1%)

Karwei Hoogvliet Hoogvliet is een stadsdeel van Rotterdam, welke deel

groen = 7 reiskilometers rood = 14 reiskilometers

uitmaakt van de gemeente Rotterdam. Hoogvliet ligt ten Zuidwesten van de stad Rotterdam, ten zuiden van de A15. In Hoogvliet wonen 34.495 mensen, verdeeld over 15.680 huishoudens. Dat betekent dat een huishouden gemiddeld bestaat uit 2,2 personen. Hiermee zijn de huishoudens gemiddeld gelijk aan landelijk. Het marktgebied kenmerkt zich door het percentage niet-westerse allochtonen dat met 27% meer dan twee keer zo hoog ligt dan het landelijke gemiddelde. Tevens is er een relatief zeer laag aandeel 65+-ers aanwezig is (-19,1% t.o.v. landelijk). Opvallend is dat de gehele groep 25-44 jarigen en 0-14 jarigen zeer sterk aanwezig zijn in het gebied. De gemiddelde leeftijd ligt ruim 10% lager dan landelijk. Voor de langere termijn zien we dat het percentage 65+ stijgt, maar ver onder het landelijk gemiddelde blijft uitkomen. Er is daarmee sprake van een relatief weinig vergrijsd gebied.

Groeiende bevolking

Hoogvliet kent relatief weinig jonge woningen, wel wordt er de laatste jaren bijgebouwd. De wijk kenmerkt zich als jaren-60 wijk. De klusnoodzaak ligt op basis van het aantal koopwoningen en de woningleeftijd circa 10% tot 15% onder het landelijk gemiddelde. Een hogere klusnoodzaak geeft een hogere omzetpotentie. Bevolkingsgroei t.o.v. 2017

Samenvatting 9%

De Karwei zal haar omzet voornamelijk uit Hoogvliet en omge6% behalen. Dit marktgebied bestaat uit relatief veel allochving tonen en mensen met jonge kinderen. Ook zal het marktgebied 3% verder groeien. Hier ligt dus een omzetkans. De uitdaging is enerzijds 0% om de lagere klusnoodzaak zo volledig mogelijk te benutten. 2017 2020 2025 2030 2035 2040 Anderzijds zal door de lagere klusnoodzaak de focus niet alleen Hoogvliet Nederland op onderhoud en klussen gericht moeten worden, maar liggen er mogelijkheden op het gebied van aanvullend assortiment zoals decoratie en woninginrichting. Aandachtspunt in de marktbenadering zijn de relatief lagere inkomens in het marktgebied, waardoor prijs agressiviteit belangrijker wordt.

22%

18%

14% 10% 2017

2020

Hoogvliet

2025

2030

2035

2040

2017 Hoogvliet

Nederland

Inretail; reisafstanden voor woonproducten binnen Nederland

MIX 2018-7_mini-vpo Karwe.indd 23

% 65+

26%

Uit onderzoek1 blijkt dat de klant gemiddeld bereid is zoâ&#x20AC;&#x2122;n 7 kilometer te rijden voor een doe-het-zelf zaak. Wanneer we dit plotten op de kaart zien we dat er dus voornamelijk potentie ligt in het trekken van klanten uit het stadsdeel Hoogvliet en het direct omliggende gebied van Hoogvliet, waaronder Pernis, Poortugaal en Rhoon. Wel is er in Poortugaal een concurrent gevestigd. Spijkenisse is weliswaar op korte afstand gelegen, maar hier is veel concurrentie gevestigd. Karwei is wel een relatief onderscheidende formule in het marktgebied. Bevolkingsgroei t.o.v. 2017 12%

De bevolking in Hoogvliet laat een duidelijk stijgende trend zien. Deze trend is dusdanig dat in 2040 het stadsdeel circa 12% meer inwoners zal hebben dan momenteel. Dit heeft effect op de omzetgroei. Wanneer alle overige gegevens gelijk blijven, is de verwachting dat op basis van de bevolkingsgroei op lange termijn de omzet jaarlijks gemiddeld 1,3% stijgt ten opzichte van een stijging van 0,7% landelijk.

12%

Uitdaging marktgebied

% 65+

2022

2027

2032

2037

2040

Nederland

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

16-10-18 16:02

Joost de Beijer over 40-jarige Praxis

“Over vijf jaar zijn we marktleider” Praxis bestaat 40 jaar. De laatste zeven jaar daarvan maakte Joost de Beijer mee als algemeen directeur. Of de markt in de laatste vijf jaar harder veranderde dan in de 35 jaar daarvoor? Dat vragen we hem. “Voor de consument is het heel erg snel veranderd”, zegt De Beijer. “Voor Praxis minder snel, maar dat is inherent aan de branche.” Inmiddels telt de keten 171 winkels. “Eigenlijk zagen we groei in heel onze geschiedenis. Hetzij door overnames (o.a. Marktkauf), hetzij door zelf locaties te ontwikkelen. Ook Formido is toegevoegd aan de Praxis-groep. De laatste jaren is de expansie wel een beetje opgedroogd en gaat het meer over consolidatie, zowel voor Praxis als bedrijf als voor de sector in het algemeen.”

Verdubbeling stadswinkels Het laatste jaar groeit Praxis weer stevig. Aan de ene kant door de veelbesproken integratie van Formido. Aan de andere kant door de opening van stadswinkels. Over de Formido-integratie wil De Beijer nu even niets zeggen. Over de stadswinkels wel. “We zien dat het stadsconcept van Praxis City voldoet aan de wens van omwonenden. Vooral even snel iets halen of advies inwinnen bij onze medewerkers van Praxis City helpt onze klanten en maakt de komst van de stadswinkel een schot in de roos. We zijn van plan komende jaren het aantal Praxis City winkels te verdubbelen.”

Laagste prijs? Niet onze keuze Qua propositie maakt iedere keten op dit moment zijn keuzes, aldus De Beijer. “Nul service kan niet in ons segment”, zegt hij. “En de laagste prijs zou niet mijn keuze zijn. Je ziet spelers over de hele wereld er zo over denken. De consument kan zich tegenwoordig beter informeren dan ooit. Over producten en over klussen. Maar het is de vraag of ze de klus aan kunnen pakken en het ook willen. De jongere generatie heeft twee linkerhanden. Als zij hulp zoeken, doen ze dat vooral online. Bijvoorbeeld op Youtube, dus moet je zorgen dat je daar aanwezig bent.”

Glazen bol? Of Praxis-winkels in de toekomst kleiner worden onder invloed van e-commerce? “Ik denk dat het formaat wel in stand blijft”, 24

zegt De Beijer. “Zo groot zijn ze nou ook weer niet. Online groeit snel en daar gaan we vol in mee. Dat zal wel wat doen met de productiviteit van de winkels. Dus zullen we daarnaar gaan kijken, maar zover is het nog lang niet.” In het begin zag Praxis online vooral als middel om klant naar de winkel te trekken, maar uiteindelijk ziet De Beijer het nu ook als verkoopkanaal. “Op dat vlak speelt het internet een steeds belangrijker rol.” Cijfers delen over Praxis’ e-commerce doet De Beijer niet.

Deskundigheid personeel Als gevolg van online ziet De Beijer alles sneller worden. Transparanter ook. Qua prijs, qua keuze en qua deskundigheid. “We werken in een technische branche waar het personeel vooral de kennis had. Dat is veranderd en daar moeten we ons steeds bewuster van worden. Wij besteden dan ook veel aandacht aan ons eigen trainingsprogramma en de branchebrede vakopleiding DHZ.” Een goede service en deskundig personeel vindt De Beijer sterke troeven voor Praxis’ toekomst. “Ik heb geen glazen bol. Dus alles wat ik over de komende 40 jaar zeg, is per definitie niet waar. Maar als je me vraagt naar de situatie over 5 jaar, dan zeg ik dat Praxis marktleider is. Met een mooie formule, een breed assortiment, op sommige vlakken zelfs specialistisch. Samen met het deskundige personeel en een service-aanbod hebben we bij Praxis mooie vooruitzichten.”

Trots op Praxis Heel content is De Beijer over de trots die hij bij de 5.000 Praxis-medewerkers ziet. Die van de franchisenemers incluis. “We hebben ons jubileum gevierd met onze klanten en per winkel een feest georganiseerd. Als je ziet hoe trots de mensen zijn, dan doet je dat goed. Daar werk ik iedere dag voor.”

Operatie Formido Met de ombouw van 23 Formido-winkels naar Praxis is de missie van moederbedrijf Maxeda geslaagd. Praxis is de grootste keten van het land. In aantal vestigingen en in m2’s. Dat verklaart Praxis zelf in ieder geval. In het kader van het 40-jarig jubileum interview wilde Joost de Beijer expliciet niet op de Formido-integratie ingaan. Op www. mixonline.nl/tags/formido kun je diverse berichten over die operatie lezen. Over de inzet van Maxeda, de rekensom die er misschien wel achter zit, over de successen en de knelpunten.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Formules-Praxis40.indd 24

16-10-18 16:04

FO R M U L E S

1978

Praxis Venlo • 1 winkel • ± 30 personeelsleden • Praxis opent in 1978, zijn eerste winkel in Venlo, als onderdeel van Maxis. KBB heeft dochteronderneming Maxis eerder in 1973 opgericht.

Wat is Praxis? Persbericht aan MIX

Het eerste logo van Praxis, 1978

Eerste Praxis in MIX

Logo wordt aangebracht

Folder: grootste, compleetste en goedkoopste

1979

1981

1982

• 6 winkels • ± 140 personeelsleden • Overname bouwvakker (vier winkels: Amsterdam West, Alkmaar, Delft en Rotterdam Zuid) • Opening Praxis Heerlen • Hoofdkantoor in Utrecht op de Lange Viestraat

• 18 winkels • Overname van Bouw (Winschoten, Emmen, Groningen (2x), Heerenveen, Hoogezand, Hoogeveen, Leek)

• 22 winkels • Opening van de eerste twee franchise-winkels in Dordrecht en Nijmegen.

1983

• 20 winkels • Verhuizing hoofdkantoor Utrecht naar Frankemaheerd 6 in Amsterdam (bij KBB-holding).

1984 • 26 winkels • ± 470 personeelsleden • Verhuizing hoofdkantoor naar Frankemaheerd 12 (bij Maxis en De Bijenkorf). • Uitbreiding met vier nieuwe franchise-winkels: Huizen, Apeldoorn, Leiden en Lelystad.

1986 • 34 winkels • Verhuizing hoofdkantoor Frankemaheerd naar Wildenborch (Diemen), samen met Maxis.

1985 • 28 winkels • Doelstelling is een groei van 7-8 winkels Eerste franchisenemers voor Praxis MIX feb 1984

Folder uit week 41 1986 (in kleur!), met duidelijk prijs-kwaliteit al onder de aandacht. VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Formules-Praxis40.indd 25

16-10-18 16:04

1987

• 38 winkels • Van de 38 winkels zijn 22 eigen winkels en 16 franchise-winkels

1990

Praxis-moeder KBB onderzoekt mogelijkheid van samenwerking met Formido en Praxis van Houthandel Utrecht.

1988

• 40 winkels • 10-jarig bestaan van Praxis. • Praxis wordt een zelfstandige werkmaatschappij van KBB, los van Maxis. • Praxis Venlo en Alkmaar zijn de pilotwinkels voor Praxis nieuwe stijl. • De 1e TV-commercial van Praxis is op de buis.

1991

De eerste Praxis TV-commercial in 1988

Praxis koopt Formido en Hubo en zoekt naar 25% marktaandeel

1992

• ± 1.166 personeelsleden • Overname Houthandel Utrecht, bestaande uit Formido, Hubo en Houthandel. • Eerste TV-programma ‘Een eigen thuis’ wordt door Praxis gesponsord, later ‘Eigen Huis & Tuin’ genoemd. Nico Zwinkels geeft samen met Manon Thomas klusadvies, tezamen met tuintips door de tuinman Rob Verlinden. • Eerste PFH-CAO.

Persbericht aan MIX sept 1990

MIX feb 1991

1993 MIX okt 1990

• 63 winkels • 15-jarig bestaan Praxis • Ontstaan PFH-groep (Praxis-Formido-Hubo)

Foto uit MIX-archief

1994 Verkoop Hubo

MIX juni 1994 1993: Praxis sponsort Eigen Huis & Tuin (25 jaar, tot 2018!)

Praxis wordt Doehetzelf-center van de toekomst Persbericht aan MIX 1990

MIX april 1993

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Formules-Praxis40.indd 26

16-10-18 16:04

1995

Overname Superdoe (14 winkels) en ombouw tot Praxis

FO R M U L E S

1997

Opening eerste Praxis Megastore in Amsterdam Zuidoost

Praxis Amsterdam Zuidoost in 1997: de eerste Praxis DHZ-kolos van de inmiddels 26 megastores in Nederland!

Persbericht aan MIX

Ontwikkeling vestigingsaantallen

Persbericht aan MIX maart 1997

Overname Bouwvaria van PontMeyer. Integratie in Formido en Praxis.

MIX jan 1995

Reportage over Megapraxis in MIX

1998

1999

• 92 winkels • 20-jarig bestaan van Praxis

• Overname Marktkauf en ombouw tot Praxis Megastores & Tuin • Fusie Vendex-KBB

2000

Overname 3 winkels Big Boss

2002 • Verhuizing hoofdkantoor naar Eekholt 54 in Diemen. • Aankoop Brico door Vendex-KBB, ontstaan Doe-Het-Zelf Groep. Overname Marktkauf

Praxis niet bang voor grote buren Interview met Ad Walter, MIX aug 1999 VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Formules-Praxis40.indd 27

16-10-18 16:04

Makkelijk Makkelijk en en snel snel een een hoogwaardige hoogwaardige zandcement zandcement dekvloer dekvloer Weber Weber Vloeibare Vloeibare ZandCement® ZandCement®

Licht mengen Licht mengen

Uitgieten Uitgieten

Verdelen Verdelen

/WeberBeamix /WeberBeamix www.weberbeamix.nl www.weberbeamix.nl MIX 2018-7_Formules-Praxis40.indd 28 28-weberBeamix.indd 3

16:04 16-10-18 09:13

18 09:13

2003

• 120 winkels • 25-jarig bestaan van Praxis

2013

• >3.000 medewerkers

FO R M U L E S

• Opening van de 140e Praxis in Noordwijk.

2003: Praxis 25 jaar

2006

Opening 1e Doe-Het-Zelf webshop met Klik & Haal Af.

In 2006 als Vendex-KBB Maxeda wordt, behoort Praxis tot Maxeda DIY Group, waar inmiddels ook de Big Stores BricoPlanit bij horen (voormalig Leroy Merlin, in 2005 overgenomen).

2012

Praxis verhuist naar het Service Center in Amsterdam Zuidoost.

35-jarig jubileum

2015

Opening Praxis Tuincentrum en Praxis stadswinkels: ‘Om de Hoek’.

2014

Praxis lanceert Het Grote Klusonderzoek onder meer dan 2.500 Nederlanders.

Introductie ‘Voor de Makers’

2017

2018

• Reorganisatie, terug naar de core-business, meer synergie als Benelux organisatie. • Verhuizing hoofdkantoor Praxis/ Maxeda NL naar Herikerbergweg, Amsterdam Zuidoost. • Aankondiging integratie Formido in Praxis. • Met de opening van Praxis Oosterhout als 5e winkel in 2017, naast o.a. Praxis Rotterdam Feijenoord en Praxis Hilversum, kondigt Praxis verdere groeistrategie aan.

Start integratie Formidowinkels naar Praxis.

Uitbreiding stadwinkels, nu totaal 9 Praxis City-winkels.

Praxis City Eudokiaplein Rotterdam wordt 14 maart 2018 geopend: de 2e stadswinkel van Praxis in Rotterdam.

Praxis opent met Praxis Maastricht de grootste Praxis van Zuid-Nederland met 9.000 m2 deze 160e winkel.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Formules-Praxis40.indd 29

17-10-18 10:15

‘De winkel is Karwei, maar Karwei is meer dan de winkel” Karwei is op de woontour. Uitingen op de VT Wonen- en Design-beurs en een shop-in-shop in de Rotterdamse Hudson’s Bay zijn de nieuwste manieren om de woonconsument te trekken naar de ‘bouwmarkt’. En nu is er ook een Karwei-huis in de negen straatje van Amsterdam. “Karwei is al lang de winkel niet meer.”

Laurens Miedema van Karwei is duidelijk: “Karwei is al lang de winkel niet meer. De winkel is wel Karwei, maar Karwei is veel meer. Het magazine, de website, Instagram een de locaties waar we oppoppen. Dichtbij de klant. Als branche zijn we met onze winkels natuurlijk buiten de stad gevestigd, op locaties waar klanten nooit toevallig langskomen.”

Iets anders bieden Vorig jaar stond Karwei al met een pop-up op het Centraal Station in Utrecht, het jaar daarvoor in de Kalverstraat. En nu dus in Hudson’s Bay, de Negen Stratjes in Amsterdam en op de VT Wonen & Designbeurs. “Die beurs is de plek in Nederland om te zijn als je iets te vertellen hebt over wonen. We waren er nu het vijfde jaar en we merken dat consumenten eraan gewend zijn dat we steeds iets verrassends doen.” Dat moet ook wel, aldus Miedema. “Als klanten met vier vriendinnen met de trein uit Enschede komen, moet je ze iets meer 30

bieden dan wat je in de winkel toont.” Wat dat dan is? “We tonen hoe het interieur van vandaag er uit ziet. Het materiaal, de kleuren, de patronen en de vorm. Als je geen roze of geen messing in je interieur hebt, zit je niet op de trend, hoor je er eigenlijk niet meer bij”, lacht hij gekscherend.

Resultaat én klus “Nee serieus. We merken dat het heel veel waard is als je de spullen uit de winkel kunt trekken. Een behangetje op de wand doet veel meer dan een behangetje in het schap in gang 13. Dus laten we steeds vaker het eindresultaat zien.” Maar… Karwei zou Karwei niet zijn, als ze niet ook de klus achter het mooie interieur zou tonen. “Dat maakt ons anders dan Ikea. Daar kun je ook het trendy gordijntje kopen. Maar bij ons kun je het ook ophangen. Wij hebben ook de boormachine, de schroeven en de pluggen. Het middenplein uit de Q-winkels – het deel met de klusspullen – brengen we zo ook in het magazine en op de website. Wij laten mensen zien dat we er niet alleen zijn om het interieur te realiseren waar ze elders de inspiratie voor opgedaan hebben. Maar dat wij ze ook zelf die inspiratie kunnen bieden. Inclusief de hulp en de middelen om dat interieur te verwezenlijken.”

Online in je broekzak In de shop-in-shop in de Rotterdamse Hudson’s Bay richtte Karwei 100m2 in op de woonafdeling. Een ingedikt assortiment van de kerngroepen vloeren,

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Karwei Woontour.indd 30

16-10-18 08:57

FO R M U L E S

verlichting, raam en wand. Kussentjes, verlichting en lichtbronnen kun je er kopen. Ook een enkel blikje verf en verftesters die je op kleur kunt laten mengen. Er staan vast twee eigen Karwei-mensen op de vloer en een eigen kassa. Maar eigenlijk is het een grote etalage. Eentje waar je kunt kopen, al is het vaak op bestelling. “Zoals het vroeger ook was in de binnenstad”, zegt Miedema. “Bij Hema bestel je gordijnen toch ook? Dat doe je bij ons met vloeren en zo.” Via de bestelzuil? “Ja hoor. Maar online zit tegenwoordig ook in je broekzak, hè? Sommige klanten bestellen via hun mobiel terwijl ze voor het schap staan. Anderen durven het zelf via de zuil, of met hulp van een medewerker. En er zijn ook klanten die liever op papier bestellen aan de infobalie. Er is geen one-size-fits-all. Wij bieden al die modaliteiten. Weet je wel hoe groot we al zijn op Instagram? Daar hebben we al shoppable-tags.”

Het Karwei-huis in de Negen Straatjes in Amsterdam wordt ook zo’n project. Het is een huis met relevante kamers: de woonkamer, de eetkamer en de slaapkamers. “We organiseren er workshops. Zelf of met leveranciers als Flexa en Graham & Brown. We maken er live content en publiceren die in onze social-kanalen. Foto’s en video’s van dezelfde dag online”, zegt Miedema. “En we laten de klant achter de schermen ook de ‘making-of’ zien.” Er logeert zelfs iedere week een andere influencer in het Karwei-huis. “Ja joh, we openen met een influencer-borrel, draaien een dag later voor Eigen Huis & Tuin en gaan dan open voor het publiek. Als je je richt op de woonmode, is de benadering echt heel anders”, zegt Miedema.

Influencer-marketing De winkels van Karwei zijn volgens Miedema niet per se meer de plekken waar de consument zijn inspiratie vandaan haalt. “Die kun je overal vandaan halen. Van buiten, uit een magazine, van de website en ja, ook in de winkel. Dat is zeker nog wel een plek waar je in aanraking komt met de formule, maar meestal niet de eerste plek.” Op de VT Wonen & Designbeurs is Karwei ook terughoudend met het Karwei-logo. “Wij tonen liever onze spullen. En dat wij weten wat mooi is. Dat mensen dan zeggen ‘hé, Karwei’.” VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Karwei Woontour.indd 31

16-10-18 08:57

Frank Heus, Jasper Freriks, Rob Schipper, Steven Fitsch (Annabel de Neeling was afwezig)

Bison Cleaning: compact, compleet en competitief Een marktkans zien en hem binnen no-time pakken. Dat speelde Bison klaar met het nieuwe cleaning-concept. Van idee tot een meterconcept van hardkopers in zes maanden tijd. “Ons concept is compact, compleet en competitief”, klinkt het. “Waarom zou je nog in zes meter van ontelbare varianten investeren als je met onze meter 80% van alle consumentenproblemen kunt oplossen?” Bison betrok een groothandel en een retailer bij de ontwikkeling en wil in selectieve samenwerking met meerdere partners de markt bestormen.

Bison op TV In 2019 gaat Bison op TV met het totaal-concept en staan er allerlei spraakmakende consumentenacties op stapel. Het hele jaar door komen er producten onder de massamediale aandacht die relevant zijn voor dat specifieke seizoen.

“We zoeken voortdurend naar complete concepten waarmee de consument problemen kan oplossen in en rondom zijn huis. Concepten die aanhaken aan de merkkracht van Bison”, dat zegt marketing-manager Steven Fitsch. Zo’n concept vond Bison toen ze de Schimmel- en Vochtvreters van Bison onder de loep namen. Tijdens een brainstorm gingen de voeten op tafel en werden alle problemen geïnventariseerd rondom een schoon en gezond huis. Vocht, schimmel, vuil, vet, groene aanslag, de badkamer, de keuken allerlei cleaning-items kwamen aan bod. En laat Bison nu onderdeel zijn van de Boltongroep die internationaal al diverse schoonmaakproducten onder zijn paraplu heeft. Laatst nam de groep afstand van WC-eend, maar onder andere Soapy, Dubro, Wc-Net en Caroline zijn nog steeds Bolton-merken en zo familie van de Bison-producten.

Vocht- en schimmelvreters als basis “Met de Vochtvreter en de Schimmelvreter waren we dominant in de categorie, zegt director consumer Frank Heus. “Maar het was geen compleet concept. Zoals we bij Bison Poly Max bijvoorbeeld ook allerlei klusgerichte varianten hebben om het concept compleet te maken, wilden we dat bij Cleaning ook ontwikkelen.” Dus ging er een Bison-team aan de slag. Marktcijfers van DHZ en Food van GfK en Nielsen werden geanalyseerd, consumenten werden bevraagd, het eigen portfolio werd bekeken en zo kwam er een Cleaning-concept op de tekentafel. Productmanager Consumer Annabel de Neeling: “Met een compleet concept maken we Bison de krachtige probleemoplosser voor een schoon en gezond huis.”

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_CU-Bison.indd 32

16-10-18 08:52

C LO S E U P

Hardlopers van kwaliteit Compact, compleet en competitief Bisons Cleaning concept is gebaseerd op drie pijlers. Vocht, schimmels en cleaning. • Bison Vochtvreter: direct minder vocht in uw huis/omgeving/schuur • Bison Schimmelvreter: binnen 10-15 minuten af van uw schimmels • Bison Groene aanslagvreter: eenvoud & direct reiniging voor blijvend schoon resultaat • Bison Kalkvreter: krachtige schuimreiniging voor blijvend kalkvrij sanitair • Bison Vetvreter: supersnel afneembare & krachtige reiniging • Bison BBQ/Oven reiniger: superkrachtige schuimreiniging van hardnekkig vet • Bison Vloeibare Ontstopper Gel: krachtige gel voor effectieve reiniging • Bison Duo Ontstopper: double power voor extreme krachtige reiniging • Bison Vlekvreter: zeer effectieve reiniging-direct resultaat • Bison Sanitairreiniger: snelle reiniging voor stralend sanitair • Bison RVS reiniger: efficiënte reiniging voor blijvende glans

Bison heeft namelijk grootste plannen met het Cleaning-concept. Schipper: “Ruimte is schaars en rotatie belangrijk. Daarom hebben wij een compact, compleet en competitief concept ontwikkeld. Op een presentatie van een meter brengen we de top-10 van hardlopende producten waar je 80% van alle consumentenproblemen mee kunt oplossen.” Het zijn steeds de beste producten. Fitsch: “Dat zijn we aan onze Bison-stand verplicht. We staan voor kwaliteit en zullen nooit een tandje terugschakelen ten gunste van marge. Kwaliteit staat altijd buiten kijf. Voor onze partners en vooral voor onze eindconsumenten.”

Categorie op scherp Heus: “Doordat wij de markt betreden, zetten we bestaande partijen ook op scherp. Zoals we met Bison Poly Max de gehele categorie beter maakten. In het Bison Schimmelvreter assortiment hebben we bijvoorbeeld de unieke foam-formule en zijn we de eerste met een chloorvrije schimmelvreter. En wij staan pas aan het begin. In 2019 innoveren we stevig door.” Fitsch: “Dan gaat het echt om productverbetering, niet om assortimentsverbreding. Sommige fabrikanten veranderen om te veranderen als ze het niet meer weten, wij houden het lekker compact, compleet en competitief.”

Functionaliteit en keuzegemak Dat concept kent drie pijlers: “Vocht, Schimmel en Cleaning. Eerst overwogen we nog om de zustermerken te bundelen tot één concept, maar al snel besloten we het onder het Bison-merk te scharen. De consument zoekt toch naar een anker van een sterk merk. Vandaar nu ook de herkenbare claim van ‘Bison Power Quality’.”

Prioriteit van de board Heus: “Toen we het eenmaal uitgedokterd hadden, legden wij het plan definitief voor aan de corporate-board. Die moet daar goedkeuring voor geven en schakelt dan corporate marketing in. Dat plan stak zo goed in elkaar dat we meteen groen licht kregen en hoge prioriteit om het te realiseren”, zegt Heus. “Hoezo trage processen bij een multinational? Kansen zien en aanpakken. Ondertussen zijn er 25 tot 30 man mee bezig geweest. Van marketing, tot packaging, productie, planning etcetera.”

Samenwerken met retail en wholesale Dat gebeurde allemaal in een half jaar. Want medio december stak Bison de koppen bij elkaar met een groothandel en een retailer om het concept definitief te finetunen. Fitsch: “We willen de markt samen opbouwen met de hele keten. In een samenwerking.” Heus: “Daarom zetten we ook in op selectieve distributie. Uiteraard blijven we onze partners van het eerste uur trouw, maar we maken voor iedereen een mooi voorstel. Mits we het hebben over aantallen en samenwerking op de lange termijn. Dan maken we een maatgesneden schap, promo’s en campagnes.”

Met een meter Cleaning-producten kan de Bison-partners dus goed uit de voeten. Producten met unieke eigenschappen en heel goede werking. “Wij hebben alle testrapporten hier liggen. Onze Bison schimmelvreters werken bijvoorbeeld al na 10 minuten, de chloorloze na 15 minuten. Wist je dat de meeste pas na 30 of 60 minuten actief worden? En sommigen zelfs helemaal niet?” Kwaliteit staat dus buiten kijf. Keuzegemak ook. “Door het compacte assortiment heeft de consument geen keuzestress”, zegt Schipper. “Aan de kleurcodering kan hij zien welk product welk probleem oplost. Inpakken en wegwezen.”

Rotatie én presentatie De prijs is competitief. En de marge? Terwijl Heus driftig ‘ja’ zit te knikken, haakt Fitsch in: “Als je zes meter reinigingsproducten in alle varianten hebt staan, weet je zeker dat daar maar één of twee meter van roteert. Gemiddeld is de marge dan laag. In ons schap van een meter roteren alle producten. Dan vind je het als winkelier niet erg om drie omdozen achter te hebben staan. In plaats van een halve pallet die er over een half jaar nog staat.” Over dozen en pallets gesproken: Bison heeft bijzondere aandacht besteed aan de verpakkingen. De flessen hebben een kinderveilige sluiting. De etiketten zijn tweetalig en geven helder aan welk product welke cleaningklus klaart. En ‘branded’ omdozen zijn van het ‘tear-off-soort’ en kunnen linea-recta het schap in of direct gebruikt worden voor een promotionele activiteit. Of liever nog vóór het schap. “Heus: “Bij de kassa, op de kopstelling, bij de klus, zeg het maar. De consument moet het meteen zien en herkennen. Meenemen, afrekenen en aan de slag.”

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_CU-Bison.indd 33

16-10-18 08:52

01 Naamgeving van je Eurom apparaat

02 De door jou ingestelde temperatuur 03 Eco-stand

Comfort en veiligheid met smarthome toepassingen “Bij smarthome kijken we vooral naar toepasbaarheid van producten die op afstand te bedienen zijn.

04 Huidige temperatuur in de ruimte 05 Stel je gewenste temperatuur in 06 Hoog of laag vermogen

EUROM SMART APP

07 Instellen weektimer

Kachel in slaapkamer

02 04

Met je smartphone onderweg zorgen voor een aangename omgeving, nog voordat je thuiskomt.

EUROM SMART APP

Dat is comfortabel, slim en handig, maar we letten daarbij natuurlijk ook op de veiligheid.” 06

“Onze app is heel handig, ook omdat je er meerdere producten mee kunt bedienen.” Wycher Bakker is directeur bij Eurom, een dynamisch bedrijf dat elektrische apparatuur produceert en distribueert in Europa. “Om behaaglijk te kunnen wonen heb je smarthome nodig. En wanneer je smarthome combineert met de beste verwarmingstechnieken, dan ben je heel energiezuinig én efficiënt bezig. Straks moet iedereen af van gasverwarming, wat betekent dat je elektrisch gaat verwarmen. Daar sorteren we al 1,5 jaar op voor waardoor we nu al klaar zijn voor de veranderingen in regelgeving en de strengere eisen voor het milieu.” Bakker heeft het over de combinatie van kansen van smarthome en de energietransitie. “Straks heeft ieder huis in iedere ruimte een op afstand bedienbaar infraroodpaneel hangen. De warmtepomp is in onze ogen niet voor iedereen, en zeker niet voor iedere ruimte, een alternatief.”

Altijd al slim wonen “Eigenlijk is Eurom eigenlijk altijd al smarthome geweest, omdat we probleemoplossend denken. Daarbij willen we wonen veraangenamen en dat kan nu ook met je smartphone.” Volgens Bakker volgt het bedrijf ontwikkelingen en toepassingen bij elektrische apparaten al bijna 45 jaar en is smarthome één van de meest vernieuwende toepassingen. “We blijven innoveren, zowel voor smarthome als bij de ontwikkeling van onze producten.” Eurom zet digitale koppelingen alleen in daar waar ze het van toegevoegde waarde vinden. “Ik heb thuis ook een app op mijn telefoon om de tv te bedienen, alleen gebruik ik eerder de afstandsbediening. Tegelijkertijd zie je nieuwe toepassingen, zoals met spraak. Binnenkort komen de eerste Eurom-apparaten op de markt die met Alexa gekoppeld zijn. Ook ik weet niet precies wat de

eurom.nl nieuwste ontwikkelingen zullen zijn, maar ik weet wel dat we erbij moeten zijn. Daarvoor investeren we fors in kennis bij ons bedrijf.”

Kachels: moeilijk product Eén van die specialisten is Gert Erdsieck, inkoper bij het bedrijf uit Genemuiden. “We weten veel van onze producten en de toepassingen ervan. We zijn geen ICT-bedrijf, dus voor onze app hebben we een specialist ingeschakeld.” Samen ontwikkelden ze de app, waarbij de bouwer al de nodige ervaring had opgedaan met verlichting en airco’s. “Met kachels hadden ze nog geen ervaring. Het is ook best een moeilijk product, want het gaat over stroom, warmte en veiligheid. Vooral het laatste is belangrijk. Het moeilijkste was dan ook om de kachel op afstand te bedienen, we passen de app dan ook alleen toe op kachels die vast gemonteerd staan.” Een ander probleem was dat de wifi weg kan vallen. “Stel dat je een timer hebt en dat kachel aangaat om 8 uur en uitgaat om 9 uur. Maar valt in de tussentijd de wifi uit, dan moet de kachel wel om 9 uur uitgaan. We hebben dat opgelost door het geheugen niet in de cloud te zetten, maar op de kachel zelf. Daarmee hebben we misschien wel meer kosten gemaakt, maar we wilden absolute veiligheid. We wilden ook de temperatuur in een ruimte van een

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_CU Eurom.indd 34

16-10-18 08:38

C LO S E U P

afstand zien. Een thermostaat kan deze temperatuur doorgeven, waarbij we ook een kachel in een bestaande groep kunnen zetten, door deze te koppelen. Daarmee gaan ze tegelijk uit en aan.” Eurom startte vorig jaar in de kachelperiode met de verkoop. Erdsieck: “Het gaat goed, we volgen de feedback nauwkeurig. We krijgen weinig vragen van gebruikers, dat is positief. Het was voor ons ook nieuw. Deze ontwikkeling gaat goed, daarom gaan we langzaam uitbreiden.” Airco’s met een app zijn al aan het assortiment toegevoegd en de volgende introducties zijn een luchtbevochter en luchtontvochtiger. “Een eis is dat producten met een app toegevoegde waarde hebben, niet alleen om te bedienen op afstand.”

Bij Eurom zijn we nu al klaar zijn voor de veranderingen in regelgeving en de strengere eisen voor het milieu. Elektrische verwarming met gemak en comfort Wanneer straks de cv naar de achtergrond verdwijnt, moeten er ook alternatieven komen voor applicaties als Toon en Nest. “Dat moet ook kunnen met elektrische verwarming, bijvoorbeeld met infraroodverwarming. Het voordeel daarvan is dat het een fijne en aangename warmte is. Het verschil met andere kachels is dat objecten waar de straling opkomt worden verwarmd, niet de lucht zelf. Het is vergelijkbaar met de zon. Zonnestralen voel je pas als ze op huid komen, zonder verlies van warmte onderweg. Daardoor hoef je niet de hele lucht te verwarmen. Een ander groot voordeel is dat je geen bewegende delen hebt en geen slijtage. Je hebt met infrarood geen stof en geen stank. Door een driedubbel uitgevoerde oververhittingsbeveiliging is de veiligheid gewaarborgd.” Infraroodverwarming is toekomstbestendig, hoewel het nu nog ietsje duurder is. Je kunt het prima combineren met zonnepanelen. Bovendien heb je geen leidingen door je huis lopen zoals bij een cv-installatie. Volgens Erdsieck is het de meest voor de hand

liggende keuze voor moderne verwarming. “Het plafond is daarbij het meest effectief. Deze warmte kun je goed doseren door de panelen aan het plafond te hangen boven bijvoorbeeld de zit- en eethoek.” “Voor de plafondmodellen van de infraroodpanelen hebben we een klein kastje ontwikkeld voor in een stopcontact op de muur, deze maakt automatisch verbinding met het paneel aan het plafond. Het is een draadloze oplossing. Zo kan eenvoudig het paneel worden bediend via dit kastje of via de app. De muurmodellen infraroodpanelen hebben een extra temperatuursensor. Zo kan de temperatuur worden gemeten op enige afstand van het paneel voor een betere temperatuur regeling van de ruimte. Voor ons is het allerbelangrijkste dat het veilig moet zijn. Daarom volgen we ook goed welke feedback we krijgen.” “Bij een mechanisch of digitaal probleem repareren we zelf. Een storing is vaak eenvoudig in de app op te lossen. Een dealer heeft er niet veel werk mee, omdat wij alle vragen rechtstreeks voor ze oplossen.” Eurom kan geen data zien van gebruikers. “We kunnen alleen zien hoeveel kachels aanstaan, maar niet specifiek. Zo weten we hoeveel van onze app gebruikgemaakt wordt. Vragen stellen en feedback krijgen gaat ook via de app.”

Groen verwarmen “Jaren geleden dachten we dat elektrisch verwarmen misschien ooit zou verdwijnen. Het was duur en niet goed voor het milieu. Maar door de afschaffing van het gas is de situatie heel anders geworden”, zegt Bakker. “Elektrisch verwarmen is dé enige manier om groen te verwarmen in de toekomst. Daar gaan we graag in mee, het biedt onze branche veel verkoopkansen. Je maakt verwarming klaar voor de toekomst, waarbij het er ook beter uitziet. Het gaat niet meer alleen om de functionaliteit. De komende periode gaan we de omschakeling krijgen van tijdelijk gebruik naar permanent gebruik van elektrisch verwarmen en daar zijn onze producten op aangepast.”

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_CU Eurom.indd 35

16-10-18 08:38

Eerste kwalitatieve houtvuller voor de doe-het-zelver Bij houtreparatie wordt de DHZ-markt gedomineerd door slechts enkele merken. Maar die tijd is voorbij. Althans, als het aan Repair Care Home ligt. Dit dochterbedrijf van Repair Care, producent van producten voor houtreparatie voor de professionele markt, lanceert met Eazyfix een nieuwe productlijn speciaal voor de doe-het-zelver. “Op het gebied van houtreparatie heeft de doe-hetzelver nooit echt goede producten tot zijn beschikking gehad.” Robert-Jan Corporaal is algemeen directeur van Repair Care Home en stellig in zijn uitspraak. “Bij ons moederbedrijf Repair Care was dat bekend, maar daar ligt de focus nu eenmaal niet op de particuliere markt. Met de oprichting van Repair Care Home zijn er mogelijkheden ontstaan om ook de doe-het-zelver een kwalitatief goede houtrotvuller te bieden.” Repair Care is bekend van de oplossingen voor de professionele markt, waarin zij al bijna 30 jaar sterk groeiend en succesvol zijn. In de afgelopen jaren lag hun focus vooral bij woningbouwverenigingen, gemeentes en professionele gebruikers. Corporaal: “Maar ook bij de particuliere markt hebben we meer dan een vermoeden dat kozijnen heel vaak vervangen worden wanneer er problemen mee zijn. Terwijl in 95% van de gevallen kozijnvervanging niet nodig is. Ga maar na: 80% van de schade aan een kozijn zit vaak aan de onderdorpel of de onderste verbindingen. Bij vervanging gaat hele kozijn eruit, terwijl een groot deel nog goed is. Naast de veel hogere kosten is dat ook niet echt duurzaam.”

Onderzoek: vooral gebruiksgemak “We hebben daarop uitvoerig marktonderzoek gedaan bij particulieren die ervaring hebben met houtrotreparatie, ook in het buitenland. Daarbij hebben we geen aannames gedaan, bijvoorbeeld door te denken dat transparante producten vanuit het professioneel gebruik ook voor particulieren wenselijk zijn. Zij willen namelijk geen transparante vullers. Uit alle onder-

zoeken bleek dat de potentie bij particuliere huiseigenaren aanwezig is. Met twee opties: zelf onze producten verwerken of om via ons door te laten verwijzen naar Repair Care-gecertificeerde houtreparatiespecialisten. Doe-het-zelvers gaan vooral voor gebruiksgemak”, legt Robert-Jan Corporaal uit. “Vanuit die basis is Eazyfix ontwikkeld: producten die makkelijk te verwerken zijn, ook voor mensen die weinig ervaring hebben met houtreparatie.”

Assortiment voor DHZ Volgens Corporaal is hun professionele hars van topkwaliteit. “Maar op het moment dat particulieren ermee gaan werken zien ze oneffenheden pas wanneer ze het gaan schuren en moeten deze dan alsnog herstellen. Terwijl je dit bij een dof product tijdens het repareren al meteen ziet en het dan meteen kan corrigeren. Zo zijn er meerdere voorbeelden van verschillen tussen professioneel en DHZ-gebruik.” Het resultaat van al deze input is de introductie van de Eazyfix-producten. Het assortiment omvat naast houtrotvullers ook andere producten zoals plamuur, houtversterker (vaak ook houtrotimpregneer of ten onrechte houtrotstop genoemd), mengmessen, een doseerpistool en reinigingsdoekjes. En niet te vergeten: een starterskit. “Een belangrijk voordeel is de goede modellering. Het aangebrachte product blijft staan in de vorm zoals je

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_CU-Eazyfix.indd 36

16-10-18 09:03

C LO S E U P

wilt, zonder dat je reparatieplaatjes erover hoeft te plakken. Het zakt namelijk niet uit, het blijft zoals het is. Bovendien is het goed schuurbaar. En mocht je echt een nog spiegelgladder resultaat willen hebben, dan kun je de houtplamuur erover smeren die na een half uur al is op te schuren.” Bij Repair Care Home hebben ze heel goed nagedacht over de praktische kant van houtreparatie. “Je moet zorgen dat alles in één keer aanwezig is om reparaties makkelijk te kunnen doen. Onze nitril handschoenen zijn bijvoorbeeld langer dan normale handschoenen, iets dat fijn en veilig is bij epoxyproducten. En onze reinigingsdoekjes zijn heel goed, ze zijn tot drie keer beter om gereedschap schoon te maken. Onze messen zijn speciaal ontworpen, je kunt daarmee makkelijker mengen en in de juiste vorm modelleren. Ze zijn van hoogwaardig rvs, dat gaat niet roesten. Maar het belangrijkste is dat de duurzaamheid van onze producten zodanig is dat bij het juiste gebruik ervan het houtrotprobleem nooit meer terugkomt.”

Verkoopondersteuning vooral online Eazyfix is sinds april van dit jaar op de markt, digitale ondersteuning is de belangrijkste pijler. “De legitimering van het merk is belangrijk en dan vooral online. Naast het feit dat onze producten makkelijk te gebruiken zijn, bieden we ook ondersteuning aan. Op onze website staat veel informatie, bijvoorbeeld video’s en tips & tricks. Elke stap wordt met video’s gedetailleerd ondersteund. Straks komen onze veelgestelde vragen ook online te staan, samen met de vragen van de vakhandel. We blijven online faciliteren, uiteindelijk willen we zoveel mogelijk DHZ-ers helpen bij het oplossen van hun probleem. Ook onze klantenservice kan daarbij helpen. De klant is ook bepalend bij onze productontwikkelingen. Wij monitoren dat door te kijken wat ze vragen en waar ze heengaan. Van de vragen die gesteld worden aan personeel blijft gemiddeld 80% liggen, juist daarom is online zo belangrijk.”

Eerst online, daarna fysieke winkels

Voordelen van kozijnen repareren • • • •

Geld besparen Minder overlast Minste kans op beschadigingen Gemakkelijk dubbel glas (laten) plaatsen in huidige kozijn • Milieuvriendelijker • Mooie klus! verkopen. Klanten moeten ook vanuit de winkel begeleid kunnen worden. De eerste stap is dat we nu partijen krijgen met kennis, met gemotiveerd personeel dat meedenkt over oplossingen over houtrot.” “Bij winkels die zowel de professionele als de DHZ-er bedienen zouden we kunnen stellen dat ze daar graag omzet en klanten willen zien voor Eazyfix. Maar daarin houden we een scheiding: onze Repair Care producten zijn uitsluitend bestemd voor de profmarkten. Voor de DHZ is er nu Eazyfix, met de kwaliteit die deze doelgroep verdient.”

Plezier en trots Corporaal sluit af door te zeggen dat er al aanbieders van houtrotvullers op de markt zijn, maar dat Eazyfix een veel kwalitatiever en duurzamer product is. “Wij zijn de enige in Nederland met een eigen R&D-afdeling die hierin gespecialiseerd is. Misschien is de vraag naar houtrotvullers niet zo groot als bijvoorbeeld verf, belangrijker is dat het goed is. En daarvoor hebben wij de expertise in huis. Eazyfix is bovendien gemakkelijk te verwerken doordat de kant-en-klareverhouding uit kokers komen. Ook daardoor heb je gegarandeerd goede kwaliteit.” Hij ziet dan ook de kansen met hun kwalitatieve houtrotvuller voor DHZ-ers: “Bij de markt voor huiseigenaren met meer dan 4,3 miljoen woningen, doet globaal 50% het zelf en de andere 50% laat het doen. Die eerste groep, dat is onze doelgroep. We geven ze nu de mogelijkheid om er plezier mee te hebben, om iets moois te maken. Het moet een klus worden waar je trots op bent.”

De distributie is vooral via hun eigen portal op dit moment, maar dat is volgens Corporaal geen principiële beslissing geweest. “We wilden eerst digitaal en daarna pas fysiek gaan distribueren. Inmiddels staat Eazyfix nu bij eerste winkels. Samen met goede partners willen we de DHZ-er helpen, waarbij ons offline en online prijsbeleid hetzelfde is. We houden nu ook een aantal promoties om de introductie kracht bij te zetten. Onze ambitie is om een goede landelijke dekking te hebben, maar in de winkels moet interesse in het verhaal zijn. Het is namelijk geen product om zonder toelichting te

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_CU-Eazyfix.indd 37

16-10-18 09:03

De toekomst van de fysieke winkel:

De consument, wat wil die nou écht? Een interview met Henk Hofstede, sectorbanker Retail bij ABN AMRO over het recent verschenen rapport ‘Waarom komt de consument van de toekomst nog naar de fysieke winkel?’ De hedendaagse consument is kritischer, veeleisender en ongeduldiger geworden. Hij wil de beste prijs, de beste kwaliteit, de beste service én de beste beleving. Daarnaast blijft het aantal online winkels in Nederland groeien. Tegelijkertijd sluiten fysieke winkels hun deuren: in de afgelopen 10 jaar is het aantal met 12% gedaald volgens Locatus vanwege onder meer het ontbreken van toegevoegde waarde en relevantie. In 2015 had 10% van de consumenten een sterke voorkeur om spullen online te kopen. Volgens ons recente onderzoek heeft nu 16% van de consumenten hier een sterke voorkeur voor. Bij jongeren is dit zelfs 26%. Consumenten kopen online vanwege snelheid en gemak, voor een aantrekkelijke prijs en bij herhalingsaankopen.

Hoe jonger de consumenten zijn, hoe meer ze zich blijkbaar online oriënteren en hoe groter het aandeel ‘laatste keer online gekocht’. Als jongeren een belangrijke doelgroep voor jouw winkel zijn, dan blijft investeren in het online kanaal cruciaal. En vanwege het veranderende klanten online gedrag moeten fysieke winkels op zoek naar hun toegevoegde waarde om klanten te belonen naar de winkel te komen. Hoe zit dat voor de bouwmarkt?

Online retail blijft groeien

Minder vaak naar fysieke winkel

De groei van verkoop via het web zet door: voor 2018 verwacht ABN AMRO een volumegroei van 18,5% maar halverwege dit jaar is de online volumegroei voor Retail al met 20% gestegen. De totale online productenverkoop bedroeg in 2017 16% van het totaal (bron: Thuiswinkel.org). Retailers kunnen van het online kanaal profiteren door goede productinformatie beschikbaar te stellen en vergelijkingsmogelijkheden en transpa-

De toenemende voorkeur voor het online kanaal heeft een duidelijke impact op de bezoekfrequentie van alle fysieke winkels. Een derde van de consumenten zegt zelfs minder winkels te bezoeken. Voor bouwmarkten zegt 15% van de consumenten deze minder of veel minder te gaan bezoeken terwijl juist 13% aangeeft meer of veel meer bouwmarkten gaat bezoeken (zie figuur 2).

Bouwmarkten Internetsites van winkels E-mail nieuwsbrieven

27% 4%

Zoekmachines op internet

13%

Internetsites van een merk

Online folders

15%

Vergelijkingssites op internet

10%

Forums en blogs op internet

Social media (Facebook, Twitter etc.)

Figuur 1: Hoe heeft de klant zich bij de laatste bouwmarkt aankoop online georiënteerd

rantie te bieden. Gemiddeld 55% van de consumenten oriënteert zich bij de laatste aankoop online. Bij de bouwmarkten ligt dit gemiddelde met 50% net iets lager. Dat percentage was net zo hoog als 3 jaar terug. In figuur 1 is te zien hoe de klant zich bij de laatste aankoop online heeft georiënteerd. De internetsites van de formules zijn het populairst maar het oriënteren gebeurt versnipperd. Bij de laatste aankoop van bouwmarktproducten kocht van de ondervraagde consumenten 13% online. In 2015 was deze 8% en daarmee een forse stijging van 38%.

Bouwmarkten (%)

Totaal

Man

Vrouw

18-34 jaar 35-54 jaar

55+ jaar

Bezoek ik veel minder

11%

15%

14%

71%

72%

63%

71%

78%

13%

10%

fysieke winkels Bezoek ik minder fysieke winkels Bezoek ik evenveel fysieke winkels Bezoek ik meer fysieke winkels Bezoek ik veel meer fysieke winkels Figuur 2: Impact bezoekersfrequentie bouwmarkten

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Vaktueel-Toekomst van de bouwmarkt.indd 38

16-10-18 16:05

VA K T U E E L

Bouwmarkten

36%

37%

36%

40%

32%

44%

45%

43%

44%

38%

51%

18%

20%

15%

1% Totaal

1% Man

2% Vrouw

1% 18-34 jaar

2% 35-54 jaar

1% 55+ jaar

Bestaat niet meer In iets aangepaste vorm

Figuur 3: Bestaat de bouwmarkt nog over 10 jaar volgens de consument?

In compleet andere vorm Precies zoals nu

De geringe afname in verhouding met andere branches in de retail is mijns inziens te verklaren doordat bouwmarkten vooral convenience-producten verkopen. Die wil de consument dichtbij kunnen kopen en snel in huis hebben om verder te kunnen klussen. Stadswinkels spelen daar mooi op in. Verder geldt dat jongere consumenten zeggen in de toekomst minder fysieke winkels te bezoeken maar een deel van deze doelgroep klust ook nog nauwelijks. Het blijft dus belangrijk om consumenten een reden te geven om naar de fysieke winkel te komen.

Criteria voor on- en offline De consumenten komen naar de fysieke winkel omdat ze dingen willen uitproberen of passen of omdat ze nog niet precies weten wat ze willen hebben. Daarnaast blijft het snel in bezit willen hebben van producten en het verkrijgen van advies belangrijke redenen waarom consumenten naar de fysieke winkel komen. De kanaalvoorkeur onder consumenten ten aanzien van bouwmarkten is ten opzichte van 2015 voor online gestegen van 3% naar 8% in 2018. De grote voorkeur voor het fysieke kanaal is gedaald van 82% naar 79%. Maar nog steeds heeft het overgrote deel van de consumenten een grote voorkeur voor het fysieke bouwmarktkanaal. Bij herhalingsaankopen blijkt ook dat de consument bijna 3 zoveel voorkeur heeft voor het online kanaal dan voor het fysieke kanaal. Bij drogisterijen speelt dit bijvoorbeeld. Omdat merendeel van consumenten vaak direct zijn spullen nodig heeft om te klussen en dit ook niet elke week doet, acht ik dit de komende tijd minder opportuun voor de bouwmarkten.

Geloof in fysieke bouwmarkt Uit het onderzoek bleek verder dat 19% van de consumenten verwachten dat de bouwmarkt over 10 jaar niet meer bestaat of compleet is veranderd. Samen met supermarkten is dit het laagste percentage. Consumenten geloven merendeel in de huidige fysieke vorm van bouwmarkten. Echter door het veranderende klantgedrag gaat Karwei voor haar interieurcollectie een pilot aan met de Rotterdamse Hudsonâ&#x20AC;&#x2122;s Bay door middel van een shop-in-shop. Zij experimenteren hiermee om hun producten niet alleen vanuit de eigen grote periferie locaties onder de aandacht te brengen. Als dit slaagt heeft dit weer effect voor de bestaande vierkante meters.

Wat maakt de bouwmarkt toekomstbestendige? Het is belangrijk om als retailer een strategische richting te kiezen die bij het winkelconcept en de branche past. Samengevat zijn er volgens ons 3 strategische pijlers: experience, expertise en efficiency (de 3 Eâ&#x20AC;&#x2122;s). In vergelijking met 2015 vindt de consument experience in de fysieke bouwmarkt steeds belangrijker en is de index met maar liefst 67 punten gestegen in 2018. Onder experience wordt dan verstaan testen, producten aanraken en passen om overtuigd te raken van de juiste koop, om juist te ontdekken en je als consument te laten verrassen en voor een stuk entertainment. Om aantrekkelijk te blijven voor de consument, zullen bouwmarkten blijvend moeten investeren om hen experience op de winkelvloer te laten ervaren. Belangrijke zaken hierbij zijn ten eerste het personeel maar ook aantrekkelijke prijzen en aanbiedingen, het aanbod, de overVA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Vaktueel-Toekomst van de bouwmarkt.indd 39

16-10-18 16:05

SPICED HONEY*

Het Easyfiks concept bestaat uit verbruiksartikelen en accessoires voor huishoudelijke apparaten van A-merken en de eigen Easyfiks-lijn. Met verbruiksartikelen zoals multimedia kabels en vervangingsartikelen zoals stofzuigermonden.

Sterk staaltje marketing Iets voor jouw winkel? Bel dan Eddo Wassink of Jeroen Vromans, 077 387 45 65 *

Benut de kansen van accessoire verkoop: • Optimaal rendement per m² • Meer traffic in uw winkel • Maatwerk winkelinrichting • Marketing ondersteuning • Het verlengstuk voor uw dienstverlening

Trendkleur van het jaar 2019 volgens Flexa

Decokay Ruijsstraat 57, Venlo, decokay.nl

MIX 2018-7_Vaktueel-Toekomst van de bouwmarkt.indd 40

Voor meer informatie over het Easyfiks concept: 055 538 11 00 - info@easyfiks.nl - easyfiks.nl - beekman.nl

16-10-18 16:05

VA K T U E E L

Index 2015-2018

Totaal

Mode

Schoenen

Sport Elektronica

Bouwmarkten Wonen

Drogisterij

Supermarkten

EXPERIENCE

126

111

150

120

167

108

174

189

EXPERTISE

103

108

128

104

120

113

EFFICIENCY

Figuur 4: De ontwikkeling van de strategische pijlers van de fysieke winkel

zichtelijkheid van de winkel en workshops en demo’s. Expertise is volgens de consument qua belang toegenomen om naar een fysieke bouwmarkt te gaan. Met 4 punten is dit echter een bescheidener toename ten opzichte van 2015. Onder expertise wordt onder meer verstaan het op doen van kennis in de winkel, goed geholpen worden, advies krijgen om de juiste keuze te kunnen maken en het voeren van een specialistisch en exclusief assortiment. De pijler efficiency (gemak en snelheid) is voor de consument minder belangrijk geworden om een bouwwinkel te bezoeken. De consument verbindt efficiency nu sterker met het online kanaal. Daarnaast blijkt uit ons onderzoek dat het juiste personeel in de fysieke winkel uiteindelijk het grote onderscheid maakt ten opzichte van de fysieke – en online concurrent. De consument ziet personeel als belangrijkste factor als het gaat om experience en expertise in de winkel.

Investeer in deskundig personeel Deskundig personeel kan goed voorzien in de behoefte van consumenten aan experience en expertise; via hen maken fysieke winkels het verschil. Voor bouwmarkten geldt dat 56% van de consumenten een sterke voorkeur heeft voor persoonlijk advies in de bouwmarkt. En 18% haalt zijn advies via web- en vergelijkingssites (zie figuur 5) maar de voorkeur ligt bij persoonlijk contact.

Winkelpersoneel zorgt dus voor tevreden en loyale klanten. Ook voor de bouwmarkten. Investeren in goed personeel blijft daarom cruciaal voor de fysieke bouwmarkt van de toekomst. Dit is geen makkelijke opgave in een competitieve markt, waar iedere retailer in dezelfde personeelsvijver vist op zoek naar het beste personeel.

‘One size fits all’ bestaat niet Uiteindelijk kunnen we stellen dat de standaardconsument niet meer bestaat. Daarom adviseren we retailers om vooral ook in te spelen op de lokale omstandigheden en een fysieke multi-aanpak te hanteren. Die kan per vestiging verschillen. Uit het onderzoek blijkt dat elke branche in retail om een andere strategie vraagt en dat de uitvoering daarvan per locatie kan variëren. Als de klanten zich maar wel herkennen in de winkel. De data van de klanten is daarbij cruciaal. Hun voorkeuren zijn onmisbaar om de juiste keuze voor een specifieke locatie te maken. Een lokale winkel met een kwalitatief assortiment, in een winkelgebied met een kwaliteitsaanbod aan winkels, goede parkeergelegenheden en aangepast aan de lokale voorkeuren biedt nog steeds perspectief. Het merendeel van de consumenten heeft namelijk nog een sterke voorkeur voor winkelen in de eigen gemeente en dat geldt zeker voor bouwmarkten. De strategische focus bij een fysieke bouwmarkt zou volgens dit onderzoek op experience en expertise moeten liggen. Servicegericht personeel is daarbij een absolute voorwaarde voor succes.

Daarnaast bepalen zachte personeelsfactoren als service en deskundigheid in belangrijke mate de Netto Promotor Score en de Netto Loyalty Score van retailers. Bouwmarkten Winkelmedewerker

56%

Vrienden, kennissen en/of familie

Website van een winkel met relevante informatie

Vergelijkingssite (producteigenschappen vergelijken)

Website van een merk met relevante informatie

Figuur 5: Wie kan jou het beste voorzien van advies?

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Vaktueel-Toekomst van de bouwmarkt.indd 41

16-10-18 16:05

Opgeleid personeel stimuleert omzet met twee procent

Medewerker bepaalt meerwaarde winkel Winkelpersoneel. Er zijn boekenkasten over volgeschreven. En hoewel elke publicatie een nieuwe draai geeft aan de betekenis van medewerkers, bestaat er net zo goed een generieke aanname. Medewerkers kunnen een winkel maken of breken. Wat zijn de actuele opvattingen en hoe denken Praxis en Karwei daar over? Eerst even de algemene trends in retail. We hoeven niet ver terug voor de meest recente observatie. Eind september heeft Axi Retail Solutions, die onder andere omnichannel-oplossingen aanbiedt, een onderzoek uitgevoerd in samenwerking met retailonderzoeksbureau Q&A. Wat blijkt? Een derde (35%) van alle winkelbezoekers keert terug naar huis zonder aankoop. Misgrijpen omdat een artikel niet op voorraad is, komt regelmatig voor, maar ook het niet of slecht geholpen worden door personeel is een bron van ergernis. Bijna de helft van winkelmedewerkers houdt zich niet bezig met de klant, maar met het uitvoeren van hun taken. Althans: dat zeggen de respondenten in het onderzoek.

(en straks nog even ABN Amro). Die deed onderzoek onder vierduizend consumenten en honderd winkeliers. En wat bleek bij de publicatie van het rapport deze zomer? Klanten voelen zich onvoldoende serieus genomen. Ruim 83% van de Nederlandse klanten zegt meer te weten over de aangeboden artikelen dan verkopers zelf. In hetzelfde onderzoek van vorig jaar gaf driekwart van de consumenten aan zich te ergeren aan winkelpersoneel. “Het verbetert niet”, zegt Pieter van den Broecke, managing director Benelux en Duitsland bij Manhattan Associates.

“Winkeliers laten veel kansen liggen. Ze zijn er veel te veel op gericht dat online hen kapotmaakt en vergeten dat ze zelf een groot potentieel in hun eigen winkel laten liggen.”

Hoe zit het in DHZ? Tot zo ver algemeen geldende retailconclusies. Hoe zit het dan in onze eigen branche? Wat is de rol van de medewerker in de bouwmarkt? Een antwoord op die vragen valt deels te vinden in een recent gepubliceerd rapport van ABNAmro, waarin ook de toekomstbestendigheid van de bouwmarkt aan de orde komt. Volgens

Nauwelijks serieus De wereld is vergeven van onderzoek naar de rol van winkelpersoneel. Die gaan we niet één voor één doornemen, maar zeker de moeite waard is een rapportage van technologiereus Manhattan Associates 42

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Vaktueel Personeel op de winkelvloer.indd 42

17-10-18 08:20

VA K T U E E L

de bank zijn er drie pijlers die richting geven aan strategische keuzes: experience, expertise en efficiency (de 3 E’s). In het rapport: “Deskundig personeel kan goed voorzien in de behoefte van consumenten aan experience en expertise; via hen maken fysieke winkels het verschil. Voor bouwmarkten geldt dat 56% van de consumenten een sterke voorkeur heeft voor persoonlijk advies in de bouwmarkt. En 18% haalt zijn advies via web- en vergelijkingssites, maar de voorkeur ligt bij persoonlijk contact.”

Verschillende soorten medewerkers Het belang van gekwalificeerd personeel wordt niet alleen in rapporten beleefd, maar uiteraard ook in de praktijk. Op de verkoopvloer van de bouwmarkt zelf. Twee professionals vragen naar hun verhaal: Melithsa Demmers, directeur Human Resources van Praxis, en Machiel van der Sluis, die in mei vorig jaar al eerder iets zei over inzet van personeel. In het nieuwe Karwei-concept is de inzet van medewerkers opnieuw onder de loep genomen. In de winkels in Uden, Goirle en Amsterdam werkt Karwei met drie soorten medewerkers. De eerste groep is op goederen en logistiek georiënteerd. De tweede groep bestaat uit ‘gewone’ verkopers. En de derde groep uit speciaal opgeleide verkoopmedewerkers. Van der Sluis: “De derde groep komt ‘on top of’ de reguliere bezetting. En daar zijn we nu mee aan het experimenteren. Kunnen wij dat? Welke mensen uit groep twee kunnen naar drie en hoeveel mensen kunnen we ‘on top of’ plaatsen? In ieder geval is duidelijk dat aandacht scoort. Als we meer medewerkers uit de derde groep op de vloer hebben, stijgt de omzet, dat is inmiddels duidelijk.”

‘Welkom bij Karwei’ Gevraagd naar een nieuwe toelichting laat Van der Sluis weten dat Karwei nu ondertussen een jaar in een nieuw trainingsprogramma zit. ‘Welkom bij Karwei’ heet deze interne scholing, die zowel bedoeld is voor de vaste en gespecialiseerde medewerkers als voor de invalkracht op zaterdag. 40% van de Karwei-vestigingen heeft inmiddels aangehaakt bij deze scholing, waarbij medewerkerkers worden getraind op het niveau van vakkennis, terwijl tevens het verkoopgesprek zelf wordt behandeld. “Dan leer je hoe je de klant in het verkoopgesprek kunt benaderen om hem optimaal te servicen, maar je leert bijvoorbeeld ook de precieze behoefte van de klant te achterhalen. Dus de vraag achter de vraag. Als de klant vraagt waar de behangrollen liggen, dan ligt achter die vraag misschien de behoefte om een kamer in huis opnieuw aan te pakken. Dat kan aanleiding zijn om de klant te attenderen op aanvullende producten en mogelijkheden.”

Groei, terugkeer en loyaliteit Het scholingsprogramma is nog niet uitputtend geanalyseerd, maar Van der Sluis kan er inmiddels leuke en opmerkelijke conclusies aan verbinden. Zo helpt het niet als je halfbakken instapt. Je moet het scholingsprogramma wel serieus nemen. “Daar waar de winkels de scholing gepassioneerd oppakken, en klanthulp niet alleen als kunstje laten zien, heeft dat aantoonbaar effect op de omzet. Die winkels halen twee procent meer omzetgroei in vergelijking met de winkels die de scholing niet of niet serieus genoeg oppakken.” Twee procent. Dat is natuurlijk niet niks, maar is Van der Sluis daar tevreden over? Het mag natuurlijk meer worden, zegt hij,

toch is die groei een duidelijke indicatie. “Wat mij zeker tevreden stemt, is dat daar een signaal van uit gaat dat klanten tevreden zijn over de deskundigheid van personeel en onze dienstverlening. Wat we merken, is dat getrainde medewerkers in staat zijn om de totale klusvraag bij klanten te herkennen. Klanten komen niet naar de bouwmarkt voor een productaankoop, maar voor de totale klus. Dat heeft een duidelijke impact op terugkeer en loyaliteit.”

Duimpje omhoog Waar Karwei in de context van het nieuwe scholingsprogramma mee experimenteert, zijn de kastjes van TryLikes. Die Nederlandse startup heeft beoordelingssystemen voor op de winkelvloer ontwikkeld. Die stellen één vraag en bieden de keuze-opties duim omhoog of duim omlaag. Eigenlijk net zoals bij Facebook. Dat lijkt heel beperkt, maar toch kun je als ondernemer (of filiaalhouder) met die data veel doen. Als er bijvoorbeeld op vrijdagmiddag veel dislikes zijn over de wachttijd bij de verfafdeling, dan gaat daar een bepaald signaal van uit. Van der Sluis: ‘We hebben die kastjes, bijvoorbeeld bij Karwei in Harderwijk, niet alleen beschikbaar gemaakt voor klanten, maar ook voor het eigen personeel. Die kunnen via dat middel aangeven of ze happy zijn of niet. De grote vraag is natuurlijk: bestaat er een relatie tussen enthousiasme van personeel en tevredenheid van klanten? Het resultaat moeten we nog evalueren, maar de eerste signalen laten zien dat er inderdaad een correlatie bestaat.” Veruit de grootste kostenpost in detailhandel is personeel. Bij Karwei gaat het om circa 40% van de totale exploitatiekosten. Ter vergelijking: bij huisvesting

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Vaktueel Personeel op de winkelvloer.indd 43

17-10-18 08:20

tijd en ook geen affiniteit. Dan is een professionele medewerker die je op het goede spoor zet wel degelijk welkom.”

gaat het om een aandeel van circa 20%. Herkent Van der Sluis zich in het reflex van ondernemers om in een recessie juist op personeel te bezuinigen? “Personeel is een grote kostenpost, dus is het evident dat de vraag zich in een mindere periode opdringt: waar wil ik op bezuinigen? En toch, wat je ook kunt doen: waarom zou je senior verkoopmedewerkers inzetten voor het afvullen van het schap. Dat kan je makkelijk aan werkstudenten overlaten.”

Onherroepelijk Melithsa Demmers, directeur Human Resources van Praxis, toont zich wat terughoudender met het delen van cijfers (ten opzichte van Karwei). Toch geldt bij deze bouwmarkt eveneens onverkort: personeel in de fysieke winkel is de meest onderscheidende factor. “Kwaliteit van medewerkers draagt onherroepelijk bij aan klanttevredenheid. Daarom investeren wij graag in de ontwikkeling van onze medewerkers en vragen wij op regelmatige basis aan onze medewerkers hoe zij het werken bij Praxis beleven. En aan onze klanten vragen wij hoe hun klantervaring was. Daaruit leren we telkens weer dat de inzet van deskundig personeel superbelangrijk is om klanten aan ons te binden en dat dit bijdraagt aan een bedrijfscultuur waar mensen echt blij worden van maken”

variëteit van ondersteuning wordt daarbij aangeboden. Het ‘scholingsgebouw’ van Praxis voorziet in vakinhoudelijke trainingen, bijvoorbeeld als het gaat om productkennis, maar ook om het aanleren van skills als het omgaan met klanten of leidinggeven. Dat laatste is bijvoorbeeld van belang voor medewerkers die promotie maken en groepen moeten aansturen.

Bezuinigingsmodus? Demmers: “Natuurlijk ken ik eveneens de signalen dat kennis van personeel er minder toe doet nu klanten dankzij internet goed voorbereid de winkel in komen en hun keuze al gemaakt hebben. Ik vraag me echter af of dat altijd zo is. Consumenten van nu hebben over het algemeen minder ervaring met klussen dan vroeger. Of hebben geen zin of geen

Nog even dit: het signaal dat ondernemers in de bezuinigingsmodus schieten in periodes van recessie. Hoe kijkt Demmers daar tegenaan? “Medewerkers zijn onweerlegbaar belangrijk voor klanttevredenheid en het bieden van meerwaarde. Ik denk niet dat ondernemers dat zullen weerleggen. Als er een rationalisatie in de kostenstructuur nodig is, dan kan ik me tegelijkertijd voorstellen dat het personeelsbestand kritisch wordt bekeken. Wat natuurlijk ook zo is: in een periode dat er meer vraag ontstaat, zoals nu, dan moet je ervoor zorgen dat je aan deze vraag kan beantwoorden door gewoon voldoende deskundige handen op de winkelvloer te hebben. Zo vloeit het personeelsbestand mee met de vraag in de markt.”

‘Ze moeten me met een goed advies kunnen helpen’ Onderzoeksbureau TrueTalk van Bart van de Ven en MIXpress hebben op de recent woonbeurs vtwonen&designbeurs in Amsterdam een gepolst hoe mensen de bouwmarkt beleven (zie ook elders in dit nummer). Daarin kwam ook zijdelings de rol van de winkelmedewerker voorbij. Wat overduidelijk daarin naar voren kwam, is dat bouwmarktshoppers de hulp van personeel wel degelijk op prijs stellen. Twee quotes: “Als je het goed wilt doen, wil je professionele hulp.” En: “Ze moeten mij met goed advies kunnen helpen.”

Net als bij Karwei kent ook Praxis een uitgebreid scholingsprogramma voor medewerkers, waar de zaterdaghulp net zo goed van kan profiteren. Een brede 44

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Vaktueel Personeel op de winkelvloer.indd 44

17-10-18 08:20

A DV E RTO R I A L

“Klant enthousiast maken door het zelf ook te zijn” Ontwikkeling Cépé is altijd bezig met het zoeken naar oplossingen voor vragen uit de markt. Zo is CéPé er nu in geslaagd een perfect product te ontwikkelen: Vlekkeloos (zie foto). Dat is een watergedragen isoleerprimer die het zogeheten doorbloeden van noesten in hout tegengaat. Ook gaat Vlekkeloos verkleuringen in eikenhout door looizuren tegen. Vlekkeloos is door professionals getest en is bovendien na ± 20 minuten overschilderbaar. Voor dit lang bestaande probleem biedt dit product eindelijk een prima oplossing.

Beitsen Cépe-Producten staat al jarenlang bekent om zijn mooie beitsen, professionele lakken en oliën. CéPé beitsen onderscheiden zich ten opzichte van beitsen op lak basis doordat ze streeploos, zonder aanzetten een mooi eindresultaat laten zien.

Krijtverf Sinds een jaar of vier produceert CéPé-Producten Les Couleurs de Mimi Krachtig Krijt. Een bijzonder goede krijtverf, verkrijgbaar in 24 kleuren, met bijzondere eigenschappen, zoals perfecte vloeiing, vrij lange opentijd, krasvast, goed te reinigen en hechtend op praktisch alle ondergronden, zoals: hout, glas, kunststof, steen, enz. Daarmee kan de schilder of consument eenvoudig en snel werken.

Bamboe-olie Bamboe-olie is een transparante vochtregulerende en watergedragen olie voor buiten en binnen. Het houdt de vergrijzing van bamboe tegen. Bovendien biedt het bescherming tegen algen en schimmel en wordt het materiaal niet glad. Uitermate geschikt voor tuinmeubilair, vlonders en geveldelen van bamboe. Het is een natuurlijk en reukvrij product. Bovendien gaat Bamboe-olie het zogenaamde vezelen tegen, belangrijk voor bijvoorbeeld tuinmeubilair, brugleuning, etc. Verder is de bamboe die behandelt is door CéPé Bamboe-olie, na bijvoorbeeld een regenbui, binnen 10 minuten droog. En wie eenmaal met onze Bamboe-olie heeft gewerkt en ook na jaren de kwaliteit ervaart, wil nooit meer

Vlekkeloos + 701 (wit)

Alleen 701 (wit)

anders. Dit geldt ook voor de buitenolie, de CéPé-Molenlijn. Verder geldt voor deze olieproducten, indien nodig na drie of vier jaar zonder het tijdrovende krabben en schuren, even afsoppen en simpel overoliën met een kwast of spuit.

Workshops CéPé geeft na afspraak ook graag een workshop om te demonstreren wat je allemaal met de CéPé producten kunt doen. Dit voor uw medewerkers maar ook voor de consumenten. Deze workshops geeft CéPé gratis, inclusief een hapje en drankje en een heel gezellige middag. CéPé geeft ook graag een workshop bij u in de winkel. Klanten kunnen dan zelf spulletjes meenemen die ze willen opvrolijken en daarmee gaan we aan de slag. Samen met leuke kreukels bijvoorbeeld, onze craqueleerpasta, waarmee je speelse verouderingseffecten aan het hout kunt geven. Door zelf enthousiast te zijn, worden winkeliers, personeel en consumenten dat vanzelf ook. En dat biedt kansen voor de winkeliers, die daarmee iets extra’s kunnen doen voor klanten en die klant zo kunnen binden aan zijn of haar winkel

Dealerschap Het assortiment van CéPé-Producten biedt een brede keuze in binnen- en buitenbeitsen, meubelen parketlakken, wasoliën en wax-producten. Stuk voor stuk milieuvriendelijke kwaliteitsproducten. Dat is al sinds 40 jaar het uitganspunt van CéPéProducten. Door CéPé producten in je winkel te hebben onderscheid je je in de markt. Winkeliers die meer informatie willen over het dealerschap, zijn van harte welkom, graag bespreken wij dan met u de mogelijkheden. CéPé -Producten levert aan de onderstaande grossiers: Akzo, Felix van der Putten, Luijten VVZ, Nicolaas, THR, Olijslager, Volders en Van Wijk Tiel.

Voor meer informatie neem dan contact op met Cees of Mimi. info@cepe-producten.nl telnr: 0226-420933 ( tijdens kantooruren )

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

Mix 2018-7 Cepe.indd 45

17-10-18 08:21

Woonconsumenten spreken zich uit De bouwmarkt is niet het eerstaangewezen adres voor

Onderzoeksbureau TrueTalk voerde voor MIX op de VT Wonen & Designbeurs open gesprekken met woonconsumenten over hun inspiratiebronnen, oriëntatie, winkelpersoneel, de keuze voor een bouwmarkt en nog meer. De consumenten – mannen én vrouwen, modaal en hoger, divers opleidingsniveau en diverse leeftijd – hebben de afgelopen vijf jaar verbouwd of hebben een verbouwing op de agenda binnen nu en twee jaar.

woon- en verbouwingsinspiratie. Dat leer je als je met woonconsumenten spreekt. Internet is het beginpunt. Professionele hulp is welkom. Producten voelen en van dichtbij bekijken is belangrijk. Van speciaalzaken hebben ze een hogere pet op. Maar niet iedereen heeft dat budget. En dan komen – sommige – bouwmarkten toch in beeld.

Hoe oriënteer je je? Woonconsumenten oriënteren zich online, via folders en tijdschriften of bij vrienden/ familie/kennissen als ze verbouwen. Ook gebruiken ze beurzen om inspiratie op te doen. Pinterest noemen de meeste gesprekspartners als inspiratiebron: zowel 20’ers als 60’ers noemen dit sociale medium. Ook oriënteren mensen zich via Instagram. Daarnaast vragen ze advies aan specialisten: ze bezoeken interieuradviseurs, architecten, inrichters en woonwinkels voor grote verbouwingen. Na de (online) oriëntatie, wil men de producten voelen en van dichtbij bekijken.

Ik oriënteer me via Pinterest, heel veel Pinterest. Daarna wil ik voelen en kijken. Ik zoek eerst op internet, vervolgens ga ik naar een woonwinkel. Ik kijk eerst in folders, daarna wil ik kijken en voelen. Op een beurs kan je op één dag bij verschillende winkels oriënteren, in plaats van op verschillende dagen verschillende winkels bezoeken. Ik haal alles van Pinterest.

Over TrueTalk TrueTalk zorgt voor inspirerende ontmoetingen op locatie. Zie www.truetalk.nl Het agile onderzoeksconcept Café Bepp wordt ingezet om doelgroepen te ontdekken, concepten te toetsen en producten aan te scherpen. Neem voor meer informatie contact op met Bart van de Ven via 06-46717101 of bart.vandeven@truetalk.nl.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7-Vaktueel-Woonconsumenten Truetalk.indd 46

16-10-18 08:36

Wat is de rol van de bouwmarkt bij oriënteren op een verbouwing? De bezoekers van deze beurs oriënteren zich voor een verbouwing niet snel bij de bouwmarkt. Als mensen hun verbouwing door een ander laten doen, gaan ze minder snel naar de bouwmarkt. Als ze de verbouwing zelf doen, gaan ze wél naar de bouwmarkt. Meerdere consumenten geven aan dat ze niet ontkomen aan de bouwmarkt, omdat ze daar terecht kunnen voor de praktische spullen. Voor verf, vloeren, lampen, accessoires, spijkers en gereedschap. De bezoeker van de vt wonen&design beurs, kiest sneller voor speciaalzaken, omdat speciaalzaken – naar hun zeggen – spullen van betere kwaliteit hebben en advies op maat bieden.

VA K T U E E L

De bouwmarkt is meer voor je inrichting dan voor grote verbouwingen.

Bij de bouwmarkt heb je niet altijd even leuke dingen.

Je kan beter terecht bij specialisten.

Karwei creëert sfeer vergeleken met de andere ‘mannenbouwmarkten’. Karwei doet het ook goed op

Voor verf en kleur kan ik

Pinterest.

wel naar de Praxis. Per bouwmarkt is het We gaan ons huis niet bij

aanbod, de presentatie en de inrichting verschillend.

elkaar shoppen via losse onderdelen. De bouwmarkt is meer een plek waar je heen gaat als je het zelf gaat doen. Op internet vind je mooie dingen bij een bouwmarkt, maar in praktijk is het vaak uitverkocht als je in de winkel komt. Voor de dingen die ik zelf kan doen, kijk ik in de bouwmarkt. In de bouwmarkt koop ik geen meubels, wel gereedschap. Je hebt dure designwinkels, maar niet iedereen heeft budget. Dan ga je naar Om je huis op te leuken, en goedkopere opties. voor tijdelijke spullen, kan ik goed bij de bouwmarkt terecht.

Wat is de gewenste behandeling door bouwmarktpersoneel? Het is belangrijk voor bouwmarktpersoneel om actief aanwezig te zijn op de vloer, en om als expert te helpen en mee te denken met de consumenten. Het personeel moet uiteraard weten waar welke spullen staan, maar initiatief tonen wordt ook gewaardeerd.

Medewerkers in een bouwmarkt weten weinig van styling en kleur.

Per bouwmarkt word je anders behandeld.

Als je het goed wil doen, wil je professionele hulp.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7-Vaktueel-Woonconsumenten Truetalk.indd 47

16-10-18 08:37

ONDERNEMERSLOKET

De rubriek Ondernemersloket stelt kwesties aan de orde die voor ondernemers van belang zijn. Adviseurs en juristen van INretail geven antwoord en advies. Op vragen en problemen van ondernemers over personeelszaken, juridische kwesties en bedrijfsaangelegenheden. Ook biedt INretail een aantal gespecialiseerde vormen van dienstverlening aan ondernemers, de zogeheten tweede lijn.

Ontslagvergoeding bij werkvermindering? Dat we sinds enkele jaren een wettelijke ontslagvergoeding kennen, is iedere werkgever inmiddels wel bekend. Deze transitievergoeding betaalt de werkgever als deze het initiatief neemt om het dienstverband met de werknemer te beëindigen. Bijvoorbeeld als deze moet bezuinigen en daarom een ontslagvergunning aanvraagt bij UWV voor een aantal werknemers. Of als deze iemand niet goed vindt functioneren en partijen via de rechter uit elkaar gaan. En zelfs wanneer een werkgever na twee jaar ziekte van een werknemer afscheid neemt. De werknemer heeft géén recht op deze transitievergoeding, als partijen in goed overleg uit elkaar gaat. Dan mogen partijen er zelf in alle vrijheid over onderhandelen.

Gedeeltelijke transitievergoeding Tot zover zijn de regels duidelijk, maar onlangs kwam de Hoge Raad met iets nieuws. Er volgde namelijk een bijzondere uitspraak in een ontslagzaak. Het ging om een lerares die in vaste dienst was bij een onderwijsstichting. Zij was langdurig ziek geweest en na twee jaar was duidelijk dat zij niet hersteld was. Normaliter kunnen partijen dan afscheid nemen van elkaar. Maar, als de werkgever de werknemer kan herplaatsen in een andere functie moet de werkgever de werknemer daarvoor een aanbod doen. In dit geval kon de lerares nog wel lesgeven, maar voor veel minder uur per week. Na goed overleg met haar werkgever werd haar arbeidsovereenkomst aangepast. Zij ging minder uur per week werken en ontving daarvoor minder salaris. De school stuurde haar een Akte van Ontslag voor haar oude functie en urenomvang en een nieuwe Akte van Benoeming voor dezelfde functie maar een lagere urenomvang.

Toch ontslagvergoeding? Nadat deze afspraken waren gemaakt, claimde de lerares een ontslagvergoeding. Zij vond dat zij recht had op de transitievergoeding, omdat zij feitelijk was ontslagen en daarna een nieuwe

Hans Wolters

baan kreeg. En haar loon was nu veel lager. Als zij in de toekomst haar baan zou verliezen, zou zij een veel lagere transitievergoeding krijgen. Daarvoor wilde zij een compensatie.

Recht of niet? In eerste instantie vond de Rechtbank dat zij daar recht op had. Die vond ook dat zij was ontslagen en daarna weer opnieuw aangenomen. Hoewel dit niet in de wet staat, is het eerlijk dat een werknemer dan een gedeeltelijke transitievergoeding krijgt, aldus de Rechtbank. In hoger beroep was het Hof het niet eens met de Rechtbank. De wet is immers duidelijk: een werknemer heeft pas recht op de transitievergoeding als deze ontslagen is door de werkgever. Er was hier geen sprake van ontslag, maar een aanpassing van uren in goed overleg. Maar de Hoge Raad beslist toch anders. Die vindt dat een gedeeltelijke vergoeding op zijn plaats is, omdat er een substantiële en structurele vermindering van uren is.

Structureel en substantieel urenverlies De Hoge Raad creëert dus een extra recht voor werknemers, dat niet letterlijk in de wet staat. Omdat zij begrijpen dat werkgevers duidelijkheid moeten hebben, geven zij nog wel aan wat substantieel en structureel betekent. Een substantiële vermindering van uren is een vermindering van minstens 20%. Een structureel urenverlies houdt in dat de aanpassing naar alle verwachting blijvend zal zijn.

Aanpassing arbeidsduur Als u voornemens hebt om de arbeidsomvang van een werknemer aan te passen nadat deze twee jaar ziek is geweest, loopt u dus het risico dat u een gedeeltelijke transitievergoeding moet betalen. Dit kan ook aan de orde zijn als u door uw financiële situatie genoodzaakt bent de uren van een werknemer te verminderen. Heeft u te maken met zo’n situatie, laat u dan zeker voorlichten door een jurist.

Arnhemse Bovenweg 100 3708 AG Zeist 088.973.06.40 info@inretail.nl www.inretail.nl

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Branchepagina INRetail.indd 48

16-10-18 08:55

VWDHZ

De VWDHZ behartigt belangen en is spreekbuis van bouwmarkten en dhz-winkels. De leden realiseren jaarlijks een omzet van meer dan € 3 mrd met ruim 18.000 medewerkers. De vereniging volgt de brancheontwikkelingen op de voet.

Toegankelijkheid winkels Meer dan 2 miljoen Nederlanders hebben een beperking. Ze zijn bijvoorbeeld slechtziend, blind

Wouter Weide

website/ U vindt hier tips en aandachtspunten voor de retail: https://www.mkbtoegankelijk.nl/gastvrijheid/tips-voor-retail/ Altijd handig om deze korte tips intern te delen.

of doof, hebben een lichamelijke beperking of een psychische aandoening al dan niet gerelateerd aan

Landelijke aanpak mobiel banditisme

het autistisch spectrum. We zien regelmatig bere-

Minister van Justitie & Veiligheid Ferdinand Grapperhaus heeft de landelijke aanpak mobiel banditisme afgetrapt. Ook werd het convenant GIO (Gemeenschappelijke Informatie Organisatie) getekend door politie, OM en onze koepel Detailhandel Nederland. De partijen hebben uitgesproken dat ze de komende jaren zich gezamenlijk zullen inzetten tegen rondtrekkende, vaak internationaal opererende bendes. Deze bendes maken zich schuldig aan verschillende vormen van inbraken en diefstallen, zoals winkeldiefstal. Informatie hierover zal voortaan worden gedeeld via een waarschuwingsregister. Aan het waarschuwingsregister nemen winkeliers, politie en OM deel. Zij verzamelen en delen informatie, waarna de politie en OM deze informatie kunnen gebruiken voor opsporing en vervolging.

keningen dat de winkelier meer klanten kunt ontvangen als de winkel toegankelijk is voor deze groepen mensen. Met eenvoudige en vaak goedkope aanpassingen kunt u al veel verbeteren. Alvast een paar tips: 1 Neem de toegankelijkheid van uw eigen bedrijf onder de loep Met een schouwlijst kunt u zelf de toegankelijkheid van uw bedrijf beoordelen. Op internet zijn voorbeelden te vinden. Interessant om samen met collega’s te doen. Of nodig een aantal mensen met een beperking uit om de toegankelijkheid te beoordelen. Zie voorbeelden op https://www.mkbtoegankelijk.nl/, https://iederin.nl/ of http://www.weekvandetoegankelijkheid.nl/ 2 Laat met een leuke actie zien hoe toegankelijk uw bedrijf is Dit kan een activiteit zijn gericht op mensen met een beperking (bijvoorbeeld mensen met een rolstoel, scootmobielers, blinden, mensen met een assistentiehond), maar ook op een breed publiek. Hiermee laat u actief zien dat u toegankelijk wilt zijn voor iedereen. Voor ideeën kijkt u op http://www.weekvandetoegankelijkheid.nl/ 3 Bekijk best practises en doe inspiratie op Op de website https://www.mkbtoegankelijk.nl/ vindt u ervaringen van andere ondernemers. 4 Verplaats u in de klant Toegankelijkheid is ook (en misschien wel: vooral) een klantvriendelijke en open houding naar uw klanten. En dat is soms best lastig. Want wat heeft een blinde of slechtziende klant eigenlijk nodig? Kan dat niet via een webshop? 20% van de bezoekers van webshops kan niet uit de voeten met een webshop, blijkt hieruit https://www.mkbtoegankelijk.nl/informatievoorziening/

De integrale aanpak is vastgelegd in een convenant ondertekend door vertegenwoordigers van politie, OM en Detailhandel Nederland. Zij werken hierbij samen met de stichting GIO (Gemeenschappelijke Informatie Organisatie). Deze houdt toezicht op de uitvoering van een door de Autoriteit Persoonsgegevens goedgekeurd protocol ‘Waarschuwingsregister Mobiel Banditisme’. Dit protocol biedt de mogelijkheid om gegevens van mobiele bendes landelijk te delen met deelnemende winkeliers. In het protocol staan de voorwaarden vermeld welke gegevens van mobiele bendes gedeeld mogen worden en de opvolging die politie en OM hieraan geven. Door landelijk samen te werken en bepaalde gegevens te delen, kunnenbendes eerder worden ontmaskerd en aangepakt waardoor winkeliers sneller worden gewaarschuwd.

Postbus 182, 2260 AD Leidschendam 070.444.25.87 vwdhz@rndweb.nl www.rndweb.nl

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7 Branchepagina VWDHZ.indd 49

16-10-18 08:55

Gerrit Holtman Geboortedatum en -plaats? 5 augustus 1959, Ten Boer, Groningen

Met wie deel je de voordeur? Met Sandra. Onze kinderen, Anne (23) en Pieter (21) zijn inmiddels de deur uit. O ja Guus, onze Amerikaanse labrador hoort er ook heel erg bij.

Waar ben je lid van? De jagersvereniging en diverse netwerkclubs.

Opleiding? Hogere Landbouwschool en Nijenrode CT.

Functie? Algemeen Directeur THR.

Levensmotto? “Maar bestaat niet. De oplossing wel!”

Favoriete sport? Voetbal (Ajax) en Formule 1.

Wat is je grootste hobby naast je werk? Jagen. Met alle aspecten die bij het jagen horen; het observeren in alle stilte, de gezelligheid, de verhalen, de passie voor de natuur en het genieten van het meest biologisch stukje vlees dat je zelf schiet.

Grootste ergernis? Politiek gedrag binnen een organisatie.

Voor welk bedrijf in de DHZsector heb je het allermeeste respect? Voor die individuele ondernemers die zich in het huidige geweld weten te onderscheiden en daarom succesvol zijn.

Met welke branchegenoot zou je graag een avond op stap gaan? Met de club dames en heren waarmee ik afgelopen juni naar de F1 in Oostenrijk ben geweest. Gaan we wat mij betreft binnenkort ook echt doen.

Welke uitdaging zie je voor fabrikanten in de huidige DHZretail? Veranderen van denken in ‘route-to market’ en de specifieke toegevoegde waarde die nodig is.

En welke voor de retailers? Keuzes maken. Verkoop van toegevoegde waarde i.p.v. korting. Met toegevoegde waarde kan de retail zich onderscheiden. Te veel retailers en e-tail gaan voor de prijs. Dat is mijns inziens een doodlopende weg.

Welke fabrikant of retailketen zou je het liefste leiden? Kopp. Omdat we onlangs een intense samenwerking met ze hebben afgesproken voor de komende jaren. De sfeer van de gesprekken heb ik als positief ervaren. Het is prettig om met ze samen te werken. Had bijvoorbeeld ook Bison, Fischer, Husqvarna/Gardena of welke grote internationale speler dan ook kunnen noemen. Internationale bedrijven die durven te investeren in innovaties en waar het prettig zaken mee doen is. Prettig werken is wel een belangrijke voorwaarde voor mij.

Wat zou je daar dan meteen veranderen? Deze vraag beantwoorden is als schieten vanuit de heup. Dat doe ik dan ook niet. Ik zou eerst eens veertien dagen rond willen kijken om te zien of er überhaupt wel iets te verbeteren is.

Wie wil je in de volgende selfie terugzien? Harold van Summeren van Kopp.

VA K B L A D M I X N R .7 201 8

MIX 2018-7_Selfie Gerrit Holtman.indd 50

16-10-18 09:06

Effectieve video-skills ĂŠn verstand van DHZ-retail

www.beeldenbouwmarkt.nl MIX 2018-7_Vaktueel Personeel op de winkelvloer.indd 45

17-10-18 08:22

MIX 1/1 ad.indd 3

16-10-18 09:08