FRIENDS OF PAROS BULLETIN 18 ISSUE

co nnect • care • su ppo rt I p aro s

THE BULLETIN ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ FRIENDS OF PAROS AMIS DE PAROS

18

W I N TER 2018

• About Archaeological heritage • Περί Aρχαιολογικής κληρονομιάς • Περί Αειφορίας • About Sustainability • About Gastronomy • Περί Γαστρονομίας • About Art • Περί Tέχνης

1

editorial // Eνας χρήσιμος ρόλος

Editorial : un rôle utile

Οι "Φίλοι της Πάρου" αποτελούν πλέον ένα πολύ σημαντικό μέλος της κοινωνίας των πολιτών στην Πάρο. Ο ρόλος μας είναι ολοένα και ποιό χρήσιμος. Ιδιαίτερα θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι οι δράσεις μας έχουν εξαπλωθεί, εδώ και αρκετό καιρό, καθ όλη την διάρκεια του έτους. Τα δε θέματα που αποτελούν την βάση τόσο των δράσεων, όσο και των προβληματισμών μας, καλύπτουν πολλά και διάφορα θέματα.

Les "Amis de Paros" sont bien installés dans le paysage du monde associatif de Paros. Notre rôle parait utile. Tout d’abord, il est à noter que nos actions s’étalent, depuis un certain temps déjà, tout au long de l’année. Les thèmes qui sous tendent nos actions et réflexions sont très étendus.

Η μέθοδος εργασίας μας ευνοεί μία ευρεία συμμετοχή, όπως συνέβη και με τις δράσεις υπέρ της αρχαιολογικής αναστύλωσης και που συμπεριέλαβαν αρκετές εκατοντάδες κατοίκους της Πάρου, ή και επισκέπτες. Αλλά πάνω απ’ όλα, οι δράσεις μας ευνοούν τη συνεργασία μεταξύ των κατοίκων του νησιού και των επισκεπτών του νησιού, είτε ελλήνων, είτε ξένων. Επίσης το Δελτίο, το περιοδικό μας που αυτή την στιγμή το διαβάζετε, ο ιστότοπός μας και το Facebook συμβάλλουν ολοένα και περισσότερο στην ενδυνάμωση της δημόσιας συζήτησης. Με την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας του νησιού, κυρίως λόγω του τουρισμού και των συναφών δραστηριοτήτων, αναδεικνύεται και ένας δημόσιος διάλογος, ένας διάλογος που έχουμε ξεκινήσει από την ίδρυσή μας και που έκτοτε δεν έχουμε σταματήσει να υποστηρίζουμε. Αυτή η συζήτηση αφορά την ανάγκη για την αειφόρο ανάπτυξη του νησιού που θα πρέπει να διατηρήσει τον κυκλαδικό του χαρακτήρα. Πιστεύουμε ότι η πορεία προς την ανάπτυξη των μαζικών οικονομικών δραστηριοτήτων πρέπει να σταματήσει προτού είναι πολύ αργά, προτού η απέριττη ομορφιά της νησιώτικης φυσιογνωμίας υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο φιλοξενούμε στις σελίδες μας μια συμβολή σε αυτή την συζήτηση η οποία συντάκτηκε από μια ομάδα ανθρώπων που ήταν πάντα συνδεδεμένοι με το νησί και υποστηρίζουν μέτρα για να σταματήσουν μια πορεία προς μία, τελικά, καταστροφική ανάπτυξη. Η συμβολή αυτή μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για να υπάρξουν στο μέλλον και άλλα τέτοια κείμενα θέσεων και επιστολές προβληματισμού, αλλά και να αποτελέσει μία χρήσιμη παρέμβαση στις συζητήσεις κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου που επιθυμεί να οργανώσει το Δημοτικό Συμβούλιο της Πάρου στις αρχές Δεκεμβρίου του 2018. Γιώργος Βλαντάς Πρόεδρος ΦτΠ

2

Τάσος Ζαχαράς

Γενικός Γραμματέας ΦτΠ

Notre méthode de travail favorise la participation d’un nombre d’acteurs significatifs, comme cela fut le cas des actions en faveur de la rénovation archéologique qui a vu impliqués plusieurs centaines de personnes vivant sur Paros ou des visiteurs.

Surtout, nos actions favorisent la collaboration entre les habitants de l’île et les visiteurs de l’île, qu’ils soient grecs ou étrangers.

Le Bulletin, notre périodique, notre site web et nos pages Face Book contribuent de plus en plus à l’animation du débat public.

Face à l’accroissement de l’activité économique de l’île notamment dû à l’activité touristique et à celles qui y sont liées, un débat public se fait jour, débat que nous avons soutenu dès notre création et que nous n’avons depuis cessé de nourrir. Ce débat concerne la nécessité d’un développement durable de l’île qui sache préserver son caractère cycladique.

Nous pensons que la marche vers le développement d’activités économiques de masse doit être interrompue avant qu’il ne soit pas trop tard, avant que la beauté de la nature de l’île ne soit pas définitivement abimée. C’est la raison pour laquelle nous accueillons dans nos pages une contribution au débat écrite par un groupe de personnes liées à l’île depuis toujours qui préconisent des mesures pour interrompre une marche vers un développement, in fine destructeur. Cette contribution pourra faire l’objet d’une note périodique, mais aussi être utile lors du séminaire que la Mairie de Paros souhaite organiser début décembre 2018.

Georges Vlandas Président des AdP

Tassos Zacharas Secrétaire général desAdP

JOIN THE FoP

Discuss Participate Act

Be part of a great team

Send your e-mail to the Secretary of FoP at friendsofparos@gmail.com or filoitisparou@gmail.com and your joining fee of €50 (concessions €25) to Alpha Bank, IBAN GR84 01406250625002101091262 / BIC CRBAGRAA

Remerciements : Notre périodique paraît en deux ou trois langues grâce à l'aide bénévole pour la traduction de ce numéro de Georges Spyrou, Tassos Zacharas, Caroline Mcclelland, Haris Martinos, Nicolas Stephanou, Stelios Christopoulos, Dimitris Triantafillou Ευχαριστίες: Το περιοδικό που έχετε στα χέρια σας εμφανίζεται, ως συνήθως, σε τρεις γλώσσες χάρη στην εθελοντική εργασία των: Γιώργου Σπύρου, Τάσου Ζαχαρά, Kαρολίν Μακκέλαν, Χάρη Μαρτίνου, Νικόλα Στεφάνου, Στέλιου Χριστόπουλου, Δημήτρη Τριανταφύλλου. Τους ευχαριστούμε όλους. Γιώργος Βλαντάς τηλ. +32 475 75 31 00, +30 698 4495543 Georges Vlandas tel. +32 475 75 31 00, +30 698 4495543

Φωτογραφία εξωφύλλου: Σωτήρης Κουτσιαύτης Cover photo: Sotiris Koutsiaftis

www.friendsofparos.com join us on facebook

ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ LES AMIS DE PAROS THE FRIENDS OF PAROS

info // 3

FRIENDS OF PAROS BULETTIN Founding Members Vlassis Sfyroeras Georges Vlandas Stelios Christopoulos Costas Passos Georges Papageorgiou Georges Papanicolaou Monique Mailloux Ilias Papadimitrakopoulos Sotiris Marinopoulos Katerina Theocharidou Fotis Tsounakis

NEWS // SUMMER 2018

04/07

Eπίσκεψη στο Δεσποτικό Visite à Despotiko Visit to Despotiko

Honorary member:

Maria Tripolitsiotou - Tsounaki

Board of Directors of the «Friends of Paros» Georges Vlandas

President of the «Friends of Paros» Association, Editor of the Bulletin newspaper

Tassos Zacharas

Secretary General of the «Friends of Paros» Association

Zoe Siakantari Treasurer

Marousso Boura

Vice President in charge of General Affairs

Nicolas Stephanou Vice-Président

Dimitris Triantafillou

In charge of General Affairs

Anna Kagani

In charge of General Affairs

Elli Sfyroera

In charge of the Association’s Environmental dossiers and programmes as well as responsible for the relations with Paros Youth associations, editorial board of «Friends of Paros» Bulletin newspaper

Merina Matthaiopoulou

In charge of the «Friends of Paros» communication and Bulletin newspaper

Françoise Kron Member

Georges Papanicolaou

In charge of relations with Paros medical associations as well as with the press

Georges Pitas

In charge of the «Cycladic Gastronomy» dossier

Vlassis Sfyroeras Honorary Chairman

BULLETIN NEWSPAPER Editor: Georges Vlandas Editorial Board:

Merina Matthaiopoulou Elli Sfyroera Art Direction: MΜΚ design team

4

26/07

Eπίσκεψη στο Δεσποτικό με προσφορά μεζέδων και σούμας Visite à Despotiko, suivi d'un verre de l'amitié à Despotiko Visit to Despotiko, followed by a glass of friendship

photos by mmk design team

31/07

Board of Directors of the «Friends of Paros» meeting

02/08

Γιορτάζοντας την έκδοση του καλοκαιρινού τεύχους (Νο 17).

Celebrating the 17th Issue.

02/08

Έκθεση υδατογραφιών, συνδιοργανωμένη από τους Φίλους της Πάρου, στον Άγιο Αθανάσιο Νάουσας.

Vernissage de l'exposition-vente d'aquarelles, co-organisée par les Amis de Paros, à Aghios Athanassios, Naoussa.

5

photos by mmk design team

08/08

Κυνήγι Θησαυρού για την αναστήλωση άλλου ένα κίονα στο ναό του Απόλλωνα στο Δεσποτικό.

Treasure hunt for contribution to a another column at the Temple of Apollo in Despotiko.

19/08

photos by mmk design team

photos by Dimitra Guibert

Ετήσια τελετή των φίλων της Πάρου, στις 8 μ.μ., στο Κάστρο της Αντίπαρου Cérémonie annuelle des Amis de Paros, 20 heures, Κastro, Antiparos Annual ceremony of the Friends of Paros, 08:00 pm, at the Kastro of Antiparos

Φιλανθρωπική δημοπρασία, για τη χρηματοδότηση της αναστήλωσης στο Δεσποτικό Charity sale, to finance the rehabilitation of Despotiko

6

26/08

photos by mmk design team

NEWS // SUMMER 2018

26 Αυγούστου, επίσκεψη του νέου εργοστασίου τυροκομίας στη Μάρπησσα.

26 Août visite de la nouvelle fromagerie à Marpissa.

26 August visit of the new cheese factory in Marpissa.

Le Monument des Français by Georges Vlandas Ce monument érigé en mémoire d'un navire français ayant coulé au large de l'île au moment de la lutte pour l'indépendance de la Grèce, a été restauré grâce à l'aide des Amis de Paros, entre autres.

Notre association a fait apposer des panneaux explicatifs trilingues au pied du monument.

Nous sommes en train d' installer un autre sur la route indiquant le chemin pour que l'on puisse facilement le trouver.

Το Μνημείο των Γάλλων Αυτό το μνημείο που ανεγέρθηκε σε ανάμνηση ενός γαλλικού πλοίου που βυθίστηκε στο νησί κατά την διάρκεια του Αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, αποκαταστάθηκε με τη βοήθεια των φίλων

της Πάρου, μεταξύ άλλων . Ο σύλλογός μας τοποθέτησε στην βάση του μνημείου τρίγλωσσες επεξηγηματικές πινακίδες. Εγκαθιστούμε επίσης σχετική ταμπέλα στο δρόμο ώστε να μπορεί κάποιος να το βρει εύκολα.

The Monument of the French sailors This monument erected in memory of a French ship that sank off the island at the time of the struggle for the independence of Greece, was restored thanks to the help of the Friends of Paros, among others. Our association had placed trilingual signs at the foot of the monument. We are currently installing a directional sign on the road so that the way could be easily found.

7

ΠΑΡΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύεται με πρωτοβουλία μελών των "Φίλων της Πάρου” και αποτελεί συμβολή στη συζήτηση που θα διεξαχθεί στο πλαίσιο των προσεχών συνεδρίων για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Πάρο.

Με

8

μεγάλη μας χαρά πληροφορηθήκαμε πρόσφατα από τον τοπικό τύπο ότι κατά το εννιάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2018, οι αεροπορικές αφίξεις ανήλθαν στις 83.000 και ήταν αυξημένες κατά 25 % σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, οι οποίες ήσαν ήδη πολύ αυξημένες σε σχέση με το 2016. Διαβάζουμε επίσης με ικανοποίηση σε δελτίο τύπου του Δήμου το σχόλιο του Δημάρχου ότι η άνοδος του τουρισμού στο νησί μας «γεννά νέες υποχρεώσεις προς όλους μας. Οφείλουμε πλέον να εστιάσουμε σε μία βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη ... που θα σέβεται τους επισκέπτες, την παράδοση, το περιβάλλον του νησιού και την ποιότητα ζωής των κατοίκων». Ωστόσο, λίγες βδομάδες νωρίτερα, υπήρξε μία έντονη αναζωπύρωση το ενδιαφέροντος για την προώθηση έργων όπως η ανάπτυξη του τουρισμού της κρουαζιέρας, η επιμήκυνση του υφιστάμενου διαδρόμου προσγείωσης του αεροδρομίου και η δημιουργία νέου εμπορικού λιμανιού στο ΝΑ τμήμα της Πάρου. Μολονότι χαιρετίζουμε τις προσπάθειες βιώσιμης ανάπτυξης με την προϋπόθεση ότι σέβονται και βελτιώνουν τη μοναδική φυσιογνωμία του νησιού και την ποιότητα ζωής που προσφέρει τόσο στους μόνιμους κατοίκους της όσο και στους επισκέπτες, τα σχέδια αυτά μας δημιουργούν μία σειρά από σκέψεις, και ερωτήματα. Έστω και αν το βραχυπρόθεσμο όφελος θα μπορούσε εκ πρώτης όψεως να φαίνεται θετικό για κάποιους επαγγελματίες, δεν είμαστε βέβαιοι ότι μεσοπρόθεσμα είναι συμβατό με το στρατηγικό προσανατολισμό της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Με άλλα λόγια, μήπως τα σχέδια αυτά κινδυνεύουν να αλλοιώσουν ανεπανόρθωτα τη φυσιογνωμία του νησιού μας από την οποία προσελκύονται ιδίως οι επισκέπτες του νησιού, «στραγγίζοντας» την Πάρο από στρατηγικά για το νησί αποθέματα και να ζημιώσουν μεσοπρόθεσμα τον τουρισμό από τον οποίο ζει ο κύριος όγκος της οικονομίας της Πάρου; Ειδικότερα:

Αν επιμηκυνθεί ο αεροδιάδρομος και αυξηθούν οι πτήσεις και οι αφίξεις, πως θα τα καταφέρει άραγε το νησί μας, οι υφιστάμενες υποδομές του, όπως οι δρόμοι και ο ΧΥΤΑ αλλά και τα υδατικά του αποθέματα να ανταπεξέλθουν στις νέες ανάγκες που θα δημιουργηθούν και για πόσο χρόνο ακόμη; Οι υπηρεσίες του Δήμου και η Αστυνομία επαρκούν άραγε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις πρόσθετες συγκοινωνιακές ανάγκες, τις ανάγκες καθαριότητας και αστυνόμευσης που θα προκύψουν;

Αν συμβεί κάτι τέτοιο και αρχίσουν να προσεγγίζουν τα λιμάνια της Παροικιάς και, ίσως, και της Νάουσας, κρουαζιερόπλοια που θα εξυπηρετούνται από το νέο μεγαλύτερο και διεθνή αερολιμένα, ποιές θα είναι οι πιθανές επιπτώσεις ιδίως κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο στον περιφερειακό δρόμο και ιδίως στο εμπορικό του τμήμα ή, ακόμη, στις παραλίες;

Αν κατασκευαστεί το νέο εμπορικό λιμάνι, έχουν άραγε μελετηθεί επαρκώς οι αυξητικές επιπτώσεις που θα δημιουργηθούν στην κίνηση στο οδικό δίκτυο με τα επιπλέον κάθε λογής φορτηγά αυτοκίνητα, που θα κυκλοφορούν; Έχουν μελετηθεί επαρκώς οι κίνδυνοι θαλάσσιας ρύπανσης από τα φορτηγά και τα άλλα εμπορικά πλοία που θα προσεγγίζουν το νέο αυτό λιμάνι στις γειτονικές παραλίες του Μώλου (περιοχή Natura), του Καλόγερα, του Λογαρά κλπ;

Πόσο συμβατά είναι τα σχέδια αυτά με την καθόλα δικαιολογημένη προσπάθεια των Δημοτικών αρχών και των κατοίκων για τη ματαίωση της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών στην Πάρο, ώστε να διαφυλαχθεί η φυσιογνωμία του νησιού; Σχέδια για μεγάλα έργα οραματίζοντα εδώ και πολλά χρόνια διάφορες δημοτικές αρχές του νησιού και διάφορες μερίδες επιχειρηματιών. Αν τέτοιες παρεμβάσεις υλοποιηθούν μεμονωμένα (ή, και πολύ περισσότερο, στο σύνολό τους) μήπως κινδυνεύουν να αλλοιώσουν ανεπανόρθωτα τον χαρακτήρα του νησιού που είναι το θεμέλιο της ανάπτυξης της οικονομίας του; Μήπως θα ήσαν προτιμότερες κάποιες δράσεις μικρότερου, ίσως, βεληνεκούς αλλά με μεγαλύτερο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για τη διατήρηση και την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τόσο για τους μόνιμους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες; Δράσεις που θα τόνιζαν ακόμη περισσότερο την αποφασιστικότητα των κατοίκων αλλά και των Δημοτικών αρχών να διατηρήσουμε τη φυσιογνωμία της Πάρου και να εστιάσουμε σε μία πραγματικά βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη; Να αναφέρουμε, ενδεικτικά:

1. Τη βελτίωση της λειτουργίας του Κέντρου Υγείας μέσω ιδίως της αναβάθμισης και του εκσυγχρονισμού του ιατρικού του εξοπλισμού και της αγοράς πρόσθετου ασθενοφόρου του ΕΚΑΒ για τη βελτίωση της διακομιδής ασθενών.

2. Την αύξηση της δυναμικότητας και τη βελτίωση των χώρων υποδοχής των επιβατών και την αύξηση των χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων του αερολιμένα καθώς και των στεγάστρων για τους επιβάτες των πλοίων στο λιμάνι της Παροικιάς.

3. Τη δημιουργία ειδικών διαβάσεων για πεζούς σε επιλεγμένα σημεία με υπερυψωμένα speed bumps και τη συστηματική συντήρηση των υφισταμένων διαβάσεων για πεζούς.

4. Τη δημιουργία μόνιμων ανυψωμένων πεζοδρομίων σε κρίσιμα σημεία όπως στην πρώην στροφή Γκίκα ή στη συμβολή του άξονα Παροικιάς–Νάουσας καθώς και στο δρόμο από το Πιπέρι έως το γεφύρι της Νάουσας, όπου ακόμη και εκτός τουριστικής περιόδου η κυκλοφορία των πεζών είναι δυσχερής και επικίνδυνη.

5. Τη διαμόρφωση, τον καθαρισμό, τη συντήρηση, τη σήμανση και τον ηλεκτροφωτισμό επιλεγμένων μονοπατιών και ποδηλατοδρόμων με παράλληλη εκτύπωση και έκδοση ειδικού χάρτη.

6. Τη βελτίωση της επιμέλειας διαχείρισης των Δημοτικών κάδων απορριμάτων με τη συστηματική, ανάμεσα σε άλλα,

σταθεροποίησή τους με ασβεστωμένα τοιχία που θα περιβάλλουν τις τρεις από τις τέσσερις πλευρές τους.

7. Κάποιες μικρού κόστους αλλά αναγκαίες παρεμβάσεις για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και του χαρακτήρα του νησιού όπως τα αρχαία λατομεία και άλλα μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, που θα μπορούσαν επίσης να συνδεθούν με την Παροικιά και τη Νάουσα με μονοπάτια ή και ποδηλατοδρόμους.

8. Ας μη λησμονούμε, εξάλλου, και άλλες χρόνιες ανάγκες του νησιού, όπως τη δημιουργία αποχετευτικών δικτύων στις Λεύκες και στην Αλυκή.

Οι παραπάνω σκέψεις και τα ερωτήματα που διατυπώνουμε πηγάζουν όλα από την αναγνώριση ότι η διατήρηση της μοναδικής φυσιογνωμίας της Πάρου, είναι το κλαδί πάνω στο οποίο όλοι καθόμαστε. Ελπίζουμε πως οι Δημότες και οι εκάστοτε Δημοτικές αρχές, τις οποίες είμαστε πάντοτε πρόθυμοι να συνδράμουμε, συμμερίζονται τον ίδιο προσανατολισμό, ο οποίος θα εξασφαλίσει ότι το νησί μας θα συνεχίσει να προσφέρει την ποιότητα ζωής και τα άλλα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα που το καθιστούν ένα από τα ελκυστικότερα νησιά των Κυκλάδων.

9

PAROS AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT The following text is an initiative of the "Friends of Paros» members and is being published to stimulate debate on the occasion of the forthcoming conferences on the sustainable development of Paros.

There

was a lot of publicity recently about the growing number of visitors arriving in Paros by air, as well as by boat. We were also pleased to read the Mayor’s comment that the rising trend in tourism creates new obligations for all of us and that “we should focus on a sustainable development of tourism … which respects the visitors, the environment of the island and quality of life of the residents”.

traffic conditions to construction work everywhere – could tip the balance over a few years, bringing irreversible changes to its character as well as ruining the quality of life for the residents and making the island unattractive to the discerning visitor. These are the sort of impacts that have driven the municipality and all the Parians, justifiably, to resist the installation of the giant wind turbines on the island.

Striving for sustainable development that respects and enhances the unique character of our island is admirable and merits full support. However, in recent weeks we’ve also seen a succession of announcements regarding new initiatives for attracting large cruise ships, lengthening the runway of Paros airport to receive larger aeroplanes and the creation of a new commercial port in south-east Paros. One wonders what would be the impact of such developments, for instance, on the capacity of the island’s infrastructure (road network, unbearable traffic congestion), its basic services (huge pressures on everything, from health services to rubbish) and its resources (water and more).

This makes one think if it would be preferable to pursue, instead, smaller interventions that can bring multiple benefits for both residents and visitors. Upgrading the Health Centre, expanding the reception areas of the port and airport, expanding and maintaining a network of footpaths and cycle paths, and many more come to mind, as well as essential improvements (refuse collection and recycling, sewer networks for Lefkes and Aliki) and smaller projects for preserving and valorising archaeological sites and monuments.

Paros is already at saturation level in July and August and the combined multiplier effects of such projects – from unbearable 10

These and other small-scale improvements will, not only, have a lower cost and therefore will be easier to realise, but will also ensure that the further development of tourism will be on a sustainable basis. Above all, it will safeguard and enhance the character of the island which is the key asset for

its long-term prosperity.

PAROS ET DEVELOPPEMENT DURABLE Le texte qui suit est publié à l’initiative de membres des “Amis de Paros” afin de contribuer aux débats qui auront lieu dans le cadre des prochains congrès sur le développement durable de Paros.

En

2018 l’arrivée des touristes à l’île de Paros a continué à augmenter de manière spectaculaire. Comme l’a déjà déclaré le Maire, cette tendance tout en étant très positive en soi, crée aussi pour nous tous, l’obligation de veiller à préserver l’environnement de Paros et à s’assurer que tous les projets d’infrastructure s’inscrivent dans l’optique du développement durable de notre ile.

Récemment, il y a eu, entre autres, des propositions de rallonger la piste d’atterrissage de l’aéroport, de promouvoir le tourisme de croisière ou, encore, de créer un nouveau port commercial sur la côte sud-est de l’ile.

Pour notre part, nous avons des doutes que de tels projets pourraient se réaliser sans altérer de manière irréversible la physionomie unique de Paros qui est son attrait principal.

Nous pensons plus précisément que de tels projets, s’ils venaient à se réaliser, ils risqueraient de mettre à mal les infrastructures ainsi que plusieurs des ressources limitées de l’île.

Est-ce que le réseau routier, les réserves en eaux, les plages ou encore la décharge des déchets existants pourraient résister à la pression supplémentaire qui en résulterait ? C’est justement dans cette optique que s’inscrit à juste titre le mouvement d’opposition des autorités locales et des habitants de Paros à l’installation des éoliennes géantes.

Il serait sans doute préférable de penser à des alternatives qui correspondraient mieux aux vrais beso-

ins de Paros, dans un souci de préserver son caractère et ainsi que les fondements de son économie.

A titre indicatif nous pensons, entre autres, à l’amélioration de l’équipement du Centre de Soins de Parikia, y compris la mise à sa disposition d’une ambulance supplémentaire, à l’amélioration et au meilleur entretien des passages à piétons, à la création des passages-trottoirs surélevés destinés exclusivement aux piétons à certains endroits à risque de Parikia et de Naoussa, au nettoyage et à l’entretien systématique des sentiers pour les promeneurs et à la création de pistes réservées aux cyclistes.

S’y ajouteraient encore des interventions pour réaménager et augmenter la capacité de la salle d’attente de l’aéroport et de l’abrihall pour les passagers des bateaux de ligne à Parikia. En notre sens, la mise en valeur des sites archéologiques, ou, encore, des projets pour palier à des carences chroniques concernant un réseau d’égouts pour les villages de Lefkes et de Aliki devraient aussi être prioritaires.

Les considérations ci-dessus émanent toutes de la constatation que nous sommes tous assis sur la même branche, celle du caractère unique de notre ile, grâce auquel notre elle est tellement populaire parmi les touristes. Nous sommes persuadés que les habitants ainsi que les autorités locales partagent ce même constat et nous sommes évidemment à leur disposition pour contribuer nous aussi à leurs efforts afin de garder le cap du développement durable de Paros.

11

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΜΑΡΑΘΙ Δύο πολλά υποσχόμενοι νέοι αρχιτέκτονες απόφοιτοι του Πολυτεχνείου της Βιέννης, η Cristina Vlascici και ο Vadim Ghiorghiu, μοιράζονται μαζί μας την άκρως ενδιαφέρουσα διπλωματική τους εργασία με τίτλο "Οραμα για εναν εναλλακτικό τουρισμό στην Πάρο, Αντίπαρο και Δεσποτικό" με θέμα τις διαδρομές του μαρμάρου και την αξιοποίηση των αρχαίων λατομείων στο Μαράθι.

Την τελευταία δεκαετία, οι Κυκλάδες γνωρίζουν μία ταχεία ανάπτυξη του τουριστικού ρεύματος και αυτό δημιουργεί πίεση στο περιβάλλον, στις υποδομές και στο δομημένο περιβάλλον. Η Σαντορίνη και η Μύκονος, τα πιο επισκέψιμα νησιά στο αρχιπέλαγος, έχουν ήδη φθάσει σε σημείο κορεσμού. Ανταποκρινόμενη στις συζητήσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες υπογραμμίζουν την επεί-

12

γουσα ανάγκη για αλλαγή στους τουριστικούς και αρχιτεκτονικούς στόχους, προτείνεται μια διαφορετική στρατηγική στα νησιά Πάρο, Αντίπαρο και Δεσποτικό. Επηρεασμένοι από την αρχαιότητα από την εξόρυξη του μαρμάρου που χρησιμοποιήθηκε για αριστουργήματα όπως η Αφροδίτη της Μήλου, ή η Νίκη της Σαμοθράκης, το υλικό αυτό εξακολουθεί να είναι δίνει παρόν στην αρχιτεκτονική, στις τέχνες και στο τοπίο αυτών των τριών νησιών. Ετσι η αντιμετώπιση του μαρμάρου ως εννοιολογικής κατευθυντήριας γραμμής μπορει να αποτελέσει το έναυσμα εκείνο ώστε να παρουσιαστεί μια εναλλακτική τουριστική στρατηγική. Η διπλωματική μας εργασία προτείνει ένα νέο περιηγητικού προιόντος, με την ονομασία «H στρατηγική της διαδρομής της πέτρας" και αποτελεί μία παρέμβαση στον συμβατικό τουρισμό, που μετατρέπει τα νησιά της Πάρου, Αντίπαρου σε μέρη χωρίς ταυτότητα, με εφήμερο χαρακτήρα, όπου οι τάσεις του σύγχρονου τουρισμού επισκιάζουν την ατομικότητα των νησιών. Εστιάζοντας σε οκτώ προσεκτικά επιλεγμένα σημεία ενδιαφέροντος που ενσωματώνουν το υλικό του μαρμάρου ως αρχιτεκτονικό, πολιτιστικό, ιστορικό ή Rendering Marble Quarry

παραδοσιακό κεντρικό στοιχείο, η στρατηγική ενισχύει την ιδιαιτερότητα και τον ξεχωριστό χαρακτήρα των νησιών. Κάθε επιλεγμένη στάση δείχνει ένα διαφορετικό χαρακτηριστικό του μαρμάρου, την ποικιλομορφία των χρήσεων και της εξέλιξής του στην ιστορία: η σημαντική αξία του (Παροικία Κάστρο), η πλαστικότητα του (Αρχαιολογικό Μουσείο), τα λατομεία στο Μαράθι, η ποικιλομορφία του (Βυζαντινό μονοπάτι και οικισμός και Μάρμαρα), η σημασία του στη σύγχρονη εποχή (Μουσείο Γλυπτικής Νίκου Περαντινού), τις αρχιτεκτονικές της ιδιότητες (Κάστρο της Αντιπάρου), την πολύπλοκη ιστορία του (Δεσποτικό). Η πρόταση αυτή φιλοδοξεί να αλλάξει την αντίληψη του σύγχρονου επισκέπτη των κυκλαδικών νησιών, η οποία βασίζεται στα επιφανειακά πορτρέτα των νησιών όπως αυτά παρουσιάζονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αδυνατώντας να διακρίνει τη μοναδικότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κυκλαδικού περιβάλλοντος. Η προσέγγισή μας προσπαθεί να εμπλέξει και να προωθήσει και τις εσωτερικές περιοχές της Πάρου και της Αντίπαρου, μερικώς εγκαταλελειμμένες στην φρενίτιδα της τουριστικής ανάπτυξης, προφανώς ανίκανες να καλύψουν τις ανάγκες του σύγχρονου τουριστικού προιόντος, καθώς η προτεινόμενη στρατηγική περιλαμβάνει επίσης την επέκταση της τουριστικής περιόδου στους φθινοπωρινούς και ανοιξιάτικους μήνες. Η «Διαδρομή της Πέτρας» καλύπτει τα τρία νησιά της Πάρου, την Αντίπαρο και το Δεσποτικό και η αρχιτεκτονική μας πρόταση εστιάζεται στα λατομεία στο Μαράθι. Τα λατομεία, που αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό στοιχείο της αρχαίας ιστορίας, παραμελούνται σήμερα, ενώ η μνήμη τους φαίνεται να ξεθωριάζει. Βρίσκονται σε μια αξιοθρήνητη κατάσταση, μη ασφαλή και απρόσιτα, πηγή απογοήτευσης για τους τουρίστες που είναι περίεργοι να επισκεφθούν την αρχαία περιοχή. Οι ταξιδιωτικές κριτικές Tripadvisor γνωρίζουν την σημερινή απαράδεκτη κατάσταση των λατομείων, αλλά επίσης ανακάλυψαν τις δυνατότητές τους: "Ενδιαφέρουσα τοπο-

Rendering Marble Workshop

Η «Διαδρομή της Πέτρας» καλύπτει τα τρία νησιά της Πάρου, την Αντίπαρο και το Δεσποτικό και η αρχιτεκτονική μας πρόταση εστιάζεται στα λατομεία στο Μαράθι. θεσία, αλλά δεν διαθέτει πληροφορίες", "Δεν θα πρότεινα μια επίσκεψη λόγω προβλημάτων ασφάλειας. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πολύ ωραίο μέρος για να επίσκεψη εάν υπήρχαν περισσότερες πληροφορίες και θα μπορούσαν να υπάρχουν ξεναγήσεις στο σπήλαιο.", "Ενδιαφέρον μέρος, αλλά δύσκολο να το επισκεφθείτε", "[...] Ήταν πραγματικά υποβλητικό. Εάν υπήρχε η κατάλληλη προώθηση και χρηματοδότηση, θα μπορούσε να γίνει ένας πραγματικός τουριστικός προορισμός. "

κή που επικεντρώνεται στην αναβίωση των αρχαίων λατομείων και στην εισαγωγή νέων ιδεών γύρω από το μάρμαρο, αλλά και όλης της τοποθεσίας στο Μαράθι λαμβάνοντας υπ όψιν τα υπάρχοντα ερείπια, την βλάστηση και την τοπογραφία . Η στρατηγική της «Διαδρομής της Πέτρας» ξεκινά από το χώρο του Μαραθίου, καθώς το μάρμαρο προέρχεται από τα λατομεία του και αναπτύσσεται στρατηγικά στα τρία νησιά. Επιδιώκουμε μια εναλλακτική λύση για ολοένα και αυξανόμενους αυξανόμενους επισκέπτες που θα μπορούσε να επηρεάσει θετικά την ποιότητα του τουρισμού, τους κατοίκους της περιοχής, την αρχιτεκτονική, πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά των κυκλαδίτικων νησιών των οποίων η ταυτότητα ήταν πάντα έντονα συνδεδεμένη με το θέμα του μαρμάρου, από ιστο-

ρικής, αρχιτεκτονικής, πολιτιστικής και οικονομικής άποψης. Οι προτεινόμενες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις δεν είναι απλά ένα εργαλείο επαναχρησιμοποίησης των αρχιτεκτονικών παραδόσεων των νησιών, εξασφαλίζοντας τη συνέχεια τους στο χρόνο, αλλά προσπαθούν επίσης να ανοίξουν τον ορίζοντα του επισκέπτη και να τον οδηγήσουν μέσα από την ιστορία του μαρμάρου σε ένα νέο τύπο βιωματικού τουρισμού.

Η εργασία μας αναγνώρισε τα προβλήματα που περιγράφονται παραπάνω και προτείνει μια στρατηγι13

ALTERNATIVE TOURISM IN MARATHI

Rendering Marble Quarry

Two highly promising young architects graduates of the Vienna Technical University, Cristina Vlascici and Vadim Ghiorghiu, share with us their highly interesting thesis «Vision for Alternative Tourism in Paros, Antiparos and Despotiko» proposing the creation of of the marble route and the promotion of the Marathi ancient quarries.

In the recent decade, the Cycladic Islands have experienced a rapid growth in the touristic department, record numbers of tourist arrivals being set every year. This phenomenon creates pressure on the environment, infrastructure and local architecture. Santorini and Mykonos, the most visited islands in the archipelago, already reached a saturation point, being threatened by over-tourism.

Reacting to the current local debates, which underline the urgent need for a change in the touristic and architectural fields, a strategy in the islands of Paros, Antiparos and Despotiko is developed.

Influenced since antiquity by the extraction of the marble, used for masterpieces such as Venus de Milo or Nike of Samothrace, this material is still very present in the architecture, landscape and local art of these three islands, but its meaning fades away as time moves on. Treating the marble as a conceptual guideline and by reacting to the local, individual context, projects are being designed on each island in an attempt to present an alternative touristic strategy.

The Thesis proposes a new touristic route, named “The Stone Path Strategy”. It emerged as a critique to the conventional tourism, that seem to transform the islands of Paros, Antiparos and Despotiko into places without an identity, with an ephemeral character, where the passing trends of modern tourism overshadow the individuality of the islands. Focusing on eight carefully chosen points of interest, that integrate the material of marble as an architectural, cultural, historical or traditional centerpiece, the strategy enhances the specificity and distinct character of the islands. Each chosen stop shows a different characteristic of the marble, the diversity of its uses and its evolution over history: its important value (Parikian Kastro), its plasticity (Archeological Museum), its (Quarries of Marathi), its diverse usage (Byzantine Road and Marmara village), its importance in contemporary times (Nikos Perantinos Sculpture Museum), its architectural qualities (Kastro of Antiparos), its complex history (Island of Despotiko).

14

This proposition aspires to change the perception of the modern visitor of the Cycladic islands, absorbed by the superficial portraits of the islands in the mass media, unable to distinguish the uniqueness and particular features of each environment.

The new implemented approach tries to engage and promote also the inland areas of Paros and Antiparos, partially abandoned in the frenzy of the tourism development, apparent unable to meet the needs of the contemporary tourist. The negative impacts of the tourism: its pressure on the infrastructure, the environment and its resources, are acknowledged as a main threat of the current touristic development and as a consequence, the new strategy involves expanding the tourist season in the autumn and spring months.

The Stone Path concentrates on the three islands of Paros, Antiparos and Despotiko, the last two being defined in architectural propsals, while the main focus lies on the Quarries of Marathi.

The quarries, representing an important foundation in the ancient history, are today neglected, while their memory seem to fade away. They are in a deplorable state, unsafe and inaccessible, a source of disappointment for the tourists who are curious of visiting the ancient site. Reviewers from Tripadvisor recognized the decaying state of the quarries, but also discovered their potential: “Interesting place but lacks information.”, “I would not recommend a visit far inside due to the safety issues. This could be a really nice place to visit if there were more information and there could be guided tours into the cave.”, “Interesting, but difficult to visit.”, “[...]It was really evocative. If this were on a more traveled island, a lot more money would be poured into it, to make it a real tourist destination.”

The project acknowledged the issues described above and acts upon them, by proposing a strategy that focuses on reviving the ancient quarries and introducing new ideas that challenge the concept of marble, but also concentrating on the site of Marathi, with its ruins, vegetation and topography. The Stone Path Strategy originates from the Marathi site, as the marble originated from its quarries and develops strategically on the three islands.

This diploma aims to demonstrate how an alternative solution in the growing tourism sector could positively influence the quality of tourism, the relationship between the local inhabitants and the upcoming visitors, the architectural, cultural and historical heritage of the chosen Cycladic islands. The identity of the islands was always strongly connected to the topic of the marble, in a historic, architectural, cultural and economical sense.

This thesis establishes a revival of this topic, by focusing on its importance, its specific qualities, its strong local presence and its meaning in today’s culture. The designed interventions are not just a tool of reusing the architectural values of the islands, ensuring their continuity in time, they try to open the horizon of the visitor, caught in the ephemeral character of the modern tourism and guide him through the story of marble into a new type of tourism, aware of its context.

TOURISME ALTERNATIF À MARATHI Cristina Vlascici et Vadim Ghiorghiu, deux jeunes architectes prometteurs diplômés de l’Université technique de Vienne, partagent avec nous leur thèse très intéressante "Vision pour un tourisme alternatif à Paros, Antiparos et Despotiko" proposant la création de la route du marbre et la promotion des anciennes carrières à Marathi.

Au cours de la dernière décennie, le tourisme des îles des rières de Marathi.

Cyclades a connu une croissance rapide et ce phénomène Les carrières, qui occupent une place importante dans l’hiscrée une pression sur l'environnement, les infrastructures toire ancienne, sont aujourd’hui délaissées, alors que leur et le domaine bâti. Santorin et Mykonos, les îles les plus mémoire semble s’effacer. Ils sont dans un état déplorable, visitées de l'archipel, ont déjà atteint un point de satura- dangereux et inaccessible, source de déception pour les toution et sont menacées par le tourisme excessif. ristes curieux de visiter le site antique. Les commentaires En réponse à ce phénomène, nous proposons une straté- au Tripadvisor portent sur l'état délabré des carrières, mais gie les îles de Paros, Antiparos et Despotiko. Depuis l’An- ont également découvert leur potentiel: «Endroit intérestiquité, le marbre a été utilisé non pas seulement pour sant, mais peu d'informations.», «Je ne recommanderais pas des chefs-d'œuvre tels que Vénus de Milo ou Nike de Sa- une visite à l'intérieur pour des raisons de sécurité. Cela mothrace, mais reste toujours très présent dans l'archi- pourrait être un très bel endroit à visiter s'il y avait plus tecture, le paysage et l'art local de ces trois îles. Néan- d'informations et des visites guidées dans la grotte. ”,“ Intémoins sa signification s'estompe au fil du temps. Utilisant ressant, mais difficile à visiter. ”,“ [...] C'est vraiment évocale marbre comme fil conducteur, des projets sont conçus teur. S’il y avait de la promotion et du financement, ceci en sur chaque île dans le but de présenter une stratégie tou- ferait une véritable destination touristique. ” ristique alternative.

Le projet a reconnu les problèmes décrits ci-dessus et les La thèse propose un nouvel itinéraire touristique intitulé a résolus en proposant une stratégie centrée sur la réhabi«la Route de la pierre» et elle est en quelque sorte une cri- litation des anciennes carrières et en introduisant de noutique au tourisme conventionnel, qui semble transformer velles idées qui remettent en valeur le marbre, mais également en se concentrant sur le site les îles de Paros, Antiparos et Despotide Marathi, avec ses ruines, sa végéko en lieux sans identité, arborant un tation et sa topographie. La « Route caractère éphémère, où les tendances de la pierre » démarre au site de Mapassagères du tourisme moderne oc«La « Route de la rathi, car le marbre provient de ses cultent l’individualité des îles. Axée pierre » couvre les carrières et se développe stratégiquesur huit points d’intérêt choisis avec ment sur les trois îles. Notre thèse de soin, intégrant le matériau du marbre trois îles de Paros, fin d’études vise à démontrer comen tant que pièce maîtresse architecment une solution alternative pourturale, culturelle, historique ou tradiAntiparos et Despotiko, rait influencer positivement le secteur tionnelle, la stratégie renforce la spémais l'accent est mis du tourisme, la relation entre les hacificité et le caractère distinct des îles. bitants et les visiteurs à venir, le paChaque arrêt choisi montre une casur les carrières trimoine architectural, culturel et hisractéristique différente du marbre, la torique des îles cycladiques choisies. diversité de ses utilisations et de son de Marathi.

L'identité des îles a toujours été étroiévolution au cours de l'histoire: sa vatement liée au thème du marbre, au leur importante (Kastro de Parikia), sa sens historique, architectural, culturel plasticité (musée archéologique), ses (carrières de Marathi), ses divers usages (sentier byzantin et économique. Les interventions conçues ne sont pas simet village de Marmara), son importance à l'époque contem- plement une réutilisation des valeurs architecturales des poraine (musée de la sculpture de Nikos Perantinos), ses îles en assurant leur pérennité dans le temps, mais elles qualités architecturales (Kastro d'Antiparos), son histoire tentent d'ouvrir l'horizon du visiteur et le guident à travers l'histoire du marbre vers un nouveau type de tourisme inscomplexe (île de Despotiko).

Cette proposition aspire à changer la perception du visi- crit dans le temps et l’espace cycladique. teur des îles des Cyclades, obnubilé par les portraits superficiels des îles dans les médias, incapable de distinRendering Panorama Platform guer le caractère unique et les particularités de chaque enRendering Entrance to the Marble Quarry vironnement. Notre approche vise également la promotion des zones intérieures de Paros et Antiparos, partiellement abandonnées dans la frénésie du développement touristique, apparemment incapables de répondre aux besoins du touriste d’aujourd’hui. Les impacts négatifs du tourisme, sa pression sur l’infrastructure, l’environnement et ses ressources, sont reconnus comme une menace majeure du développement du produit touristique actuel et la nouvelle stratégie implique aussi à l’extension de la saison touristique à l’automne et au printemps.

La « Route de la pierre » couvre les trois îles de Paros, Antiparos et Despotiko, mais l'accent est mis sur les car-

15

ΠΑΡΟΣ: ΕΝΑΣ ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ Ολοκληρώνεται και φέτος η τουριστική περίοδος. Ήταν πολύ επιτυχημένη τόσο για το σύνολο της χώρας, όσο και για τις Κυκλάδες και ειδικότερα για την Πάρο. Τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας σημείωσαν αύξηση 13,7 τους πρώτους επτά μήνες του 2018 σε σχέση με το 2017. Ενώ η Πάρος πήρε την πρώτη θέση στην κατηγορία «Τα 10 καλύτερα νησιά της Ευρώπης» σύμφωνα, με το περιοδικό Travel + Leisure (T+L) της Νέας Υόρκης, για τις ακτές της, τις προσφερόμενες δραστηριότητες και υπηρεσίες, το φαγητό, το φυσικό περιβάλλον και τους φιλικούς της κατοίκους. Η Πάρος είναι ένας ιδανικός τουριστικός προορισμός. Η αυξημένη δημοτικότητα οφείλεται και στην υψηλή ποιότητα των καταλυμάτων της. Διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό βιλών μέσου και υψηλού επιπέδου, οι περισσότερες με πισίνες, σε επιλεγμένες περιοχές του νησιού. Τα τελευταία δυο χρόνια κτίστηκαν νέες βίλλες πολυτελείας και ξενοδοχεία boutique. Τα περισσότερα ακολουθούν την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική και προσφέρουν πολυτέλεια και ανέσεις υψηλού επιπέδου. Οι τουρίστες όλο και περισσότερο επιλέγουν για τη διαμονή τους βίλλες, μέσης και ανώτερης κατηγορίας. Η επιλογή αυτή έχει πλεονεκτήματα τόσο για τους επισκέπτες όσο και για την τοπική οικονομία. Η τουρίστες έχουν τη δυνα-

16

τότητα να βρεθούν με την οικογένεια τους σε διευρυμένη σύνθεση και με τους φίλους τους σε ένα δικό του αποκλειστικά χώρο. Η τοπική οικονομία ωφελείται γιατί αυτοί οι τουρίστες έχουν ένα αυξημένο προϋπολογισμό, θα ψωνίσουν από τα τοπικά μαγαζιά και θα χρησιμοποιήσουν τις τοπικές ταβέρνες και εστιατόρια που προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας φαγητό για όλες τις γεύσεις. Το νησί είναι ιδιαίτερα αγαπητός προορισμός για την γαλλόφωνη αγορά και ιδιαίτερα για τους Γάλλους. Εκτός από την απλή διαμονή, πολλοί ξένοι αλλά και Έλληνες επιλέγουν την οργάνωση δεξιώσεων για γάμους ή άλλα γεγονότα στις βίλλες. Αυτό που λείπει στην Πάρο είναι μια εταιρεία, όπως στη Μύκονο, που να μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες πολυτέλειας σε τουρίστες υψηλού επιπέδου σε διάφορους τομείς (a luxury concierge service company) Είμαι βέβαιος ότι και η επόμενη τουριστική περίοδος 2019 θα είναι το ίδιο ή και παραπάνω επιτυχημένη από τη φετινή. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν ήδη αρχίσει να ενδιαφέρονται μελλοντικοί επισκέπτες για το νησί. Βίκτωρ Καμχής, www.mygreek-villa.com

Paros est une destination touristique idéale. Sa popularité accrue est aussi due à la haute qualité de ses logements. Elle dispose d' un grand nombre de villas de haut ou moyen niveau, la plupart avec des piscines, à des endroits sélectionnés de l' île. Ces deux dernières années de nouvelles villas de luxe et des hôtels "boutiques" ont été construits; ils suivent pour la plupart le style traditionnel de l' architecture cycladique et offrent un confort de haut niveau.

L' île est particulièrement aimée des touristes francophones et surtout Français .

Les touristes choisissent de plus en plus de séjourner dans des villas de catégorie supérieure ou moyenne.

Ce choix présente des avantages tant pour les visi-

Paros: une destination idéale

La saison touristique 2018 arrive à sa fin. Elle fut très réussie, tant pour la Grèce en général que pour les Cyclades et Paros, en particulier. Les arrivées par avion aux 14 aéroports régionaux du pays ont augmenté de 13,7% les premiers sept mois de 2018 par rapport à 2017. Paros a été classée première sur la liste des "10 meilleures îles de l' Europe", selon la revue Travel+Leisure (T+L) de New York, pour ses plages, les activités et services rendus, sa cuisine, son environnement et ses habitants.

teurs que pour l' économie locale. Les touristes ont l' occasion de se retrouver en famille élargie ou avec des amis dans un espace privatif. L' économie locale en profite parce que ces touristes ont un budget accru, font leurs achats auprès des magasins locaux et se rendent aux tavernes et restaurants qui offrent d' excellents repas pour tous les goûts.

En plus du séjour, plusieurs étrangers, mais Grecs aussi, choisissent les villas pour y organiser des réceptions de mariage ou d' autres évènements.

Ce qui manque à Paros c' est une société offrant des services variés de luxe à des touristes de "haut niveau" (luxury concierge service company), comme celle qui existe à Myconos.

Je suis certain que la saison touristique de 2029 sera au moins aussi réussie que celle de l' année qui s' écoule. L' intérêt déjà manifesté par de futurs visiteurs de l' île est significatif à ce propos.

Victor Kamchis www.mygreek-villa.com

17

Η Ξ Υ Ε Τ Ν Ε Ν Υ Σ

Eφ' όλης της ύλης με τον Δήμαρχο της Πάρου κ.

Mάρκο Κωβαίο

Ερωτήσεις: Γιώργος Βλαντάς Μαιρίνα Ματθαιοπούλου Αγαπητέ Δήμαρχε, στη Γενική Συνέλευση των ΦτΠ τον περασμένο Αύγουστο, τα μέλη μας παραπονέθηκαν για την κατάσταση της καθαριότητας στο νησί. Συμφωνείτε ότι υπάρχει πρόβλημα και τι σκοπεύετε να κάνετε στο μέλλον με αυτό το θέμα? Προτεραιότητα της Δημοτικής Αρχής αποτελεί η εξασφάλιση ενός βιώσιμου και υγιούς περιβάλλοντος. Ο Δήμος Πάρου, με αίτημα του τον Φεβρουάριο στη κεντρική κυβέρνηση είχε ζητήσει έγκριση για την πρόσληψη εποχικού προσωπικού προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες κατά τη διάρκεια της Τουριστικής Περιόδου. Δυστυχώς, μας δόθηκε έγκριση καθυστερημένα μόλις τον Ιούλιο και μόνο για το 50% του αιτούμενου αριθμού. Συγχρόνως, ο όγκος των απορριμμάτων αυξήθηκε φέτος κατακόρυφα κυρίως λόγω της αύξησης της τουριστικής κίνησης στο νησί μας, που σημειώνει το ένα ρεκόρ μετά από το άλλο. Παρόλη την υποστελέχωση, με προγραμματισμό και με την υπερπροσπάθεια του προσωπικού καθαριότητας του Δήμου, καταφέραμε να διατηρήσουμε την Πάρο το καθαρότερο νησί των Κυκλάδων. Καθώς δε προβλέπεται να αλλάξει σύντομα το θέμα της ενίσχυσης του ανθρώπινου δυναμικού, εστιάζουμε στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου σε θέματα περιβάλλοντος και ανακύκλωσης. Πότε, πού και πως πρέπει να πετάμε τα σκουπίδια μας. Η ανακύκλωση ως βασική συνιστώσα της προστασίας του περιβάλλοντος αποτελεί την προτεραιότητα 18

των προσπαθειών μας, με αφετηρία το 2016 που ήταν έτος ανακύκλωσης. Ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι συστατικό στοιχείο του πολιτισμού κάθε κοινωνίας για αυτό και η υιοθέτηση μίας θετικής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς θα πρέπει να μας αγγίζει όλους ανεξαιρέτως. Στην ίδια συνάντηση τα μέλη μας, αναφέρθηκαν στην κατάσταση του Συστήματος Υγείας στην Πάρο. Τι γνώμη έχετε γι’ αυτό το θέμα και ποιες βελτιώσεις είναι προγραμματισμένες? Πώς μπορούμε και εμείς σαν Σύλλογος να βοηθήσουμε? Το Κέντρο Υγείας Πάρου είναι η μοναδική «νοσηλευτική» μονάδα στο νησί υπό την ομπρέλα του Κράτους. Ως Δήμος προσφέρουμε τα μέγιστα, στο μέτρο του δυνατού, για την εύρυθμη λειτουργία του και είμαστε συνεχώς δίπλα στη διοίκηση και τους εργαζομένους σε ό,τι χρειαστεί. Φέτος είχαμε την ευτυχία, το Κέντρο Υγείας να στελεχωθεί με νέους γιατρούς που καλύπτουν τις ειδικότητες του Παθολόγου, του Παιδιάτρου και του Ορθοπεδικού και σημειώθηκε ραγδαία αύξηση του αριθμού των πολιτών που εξυπηρετήθηκαν. Διεκδικούμε την περαιτέρω στελέχωσή του και με νέες ειδικότητες σύμφωνα με τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες παροχής υγείας προς τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού. Αυτό που θέλουμε είναι, ο πολίτης να είναι υγιής, ασφαλής και να απολαμβάνει τις υπηρεσίες υγείας που του αναλογούν. Σε αυτό συμβάλουν και οι ιδιωτικές ιατρικές μονάδες που λειτουργούν στο νησί αλλά και η λειτουργία του νέου αεροδρομίου καθώς δύνα-

και ανάδειξη της πολιτιστική μας κληρονομιάς. Η αξιοποίηση των αρχαίων λατομείων είναι ένα έργο πνοής, ένα σημαντικό έργο για τη προστασία του πολιτισμού και τη ιστορίας μας, αλλά δυστυχώς εμπλέκετε ένα σύνολο υπηρεσιών και υπουργείων. Το μεγάλο αγκάθι όμως για την αξιοποίηση των αρχαίων λατομείων είναι ότι βρίσκονται σε ιδιωτικό χώρο, ενώ παράλληλα είναι δεσμευμένα από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ο Δήμος Πάρου έχει εκφράσει τη πρόθεση του να τα αγοράσει και να αναζητήσει πόρους για να τα συντηρήσει προκειμένου αρχικά να διασφαλίσει τη στατικότητά τους και στη συνέχεια να τα αναδείξει και να τα αξιοποιήσει. Βασική προϋπόθεση για κάθε ενέργειά μας, είναι να υπάρξει η διαβεβαίωση από το Υπουργείο Πολιτισμού ότι θα έχουμε ως Δήμος, ουσιαστικό λόγο στη διαχείριση του χώρου. Τα μέλη μας πληροφορήθηκαν για τη δημιουργία νέου εμπορικού λιμανιού στην στη θέση Καμινάκι της Μάρπησσας. Ποια είναι η άποψη σας για την τοποθεσία και ποια είναι η σκοπιμότητα του νέου λιμανιού?

ται πλέον να γίνονται αεροδιακομιδές, εκτός των ελικοπτέρων και με αεροπλάνα τύπου C130. Επίσης, ευελπιστούμε στην επαναλειτουργία του υγειονομικού αεροσκάφους του Βελεντζείου Ιδρύματος. Η Πάρος σήμερα θεωρείται ένα ασφαλές νησί από θέματα υγείας, όμως ο αγώνας μας για την υγεία είναι συνεχής και είμαστε έτοιμοι να δώσουμε όσους αγώνες χρειαστεί στο μέλλον. Όπως κάναμε στο παρελθόν, παραδείγματος χάρη, με την ακτιβιστική μας ενέργεια για να παραμείνει το ασθενοφόρο στο νησί μας και δικαιωθήκαμε. Στους αγώνες μας αυτούς σας θέλουμε όλους δίπλα μας, με όποιο τρόπο και μέσο μπορείτε να βοηθήσετε.

Το σχέδιο για το νέο εμπορικό λιμάνι φιλοδοξεί να αποκαταστήσει μία μεγάλη περιβαλλοντική ζημιά που συντελείται στο λιμάνι της Παροικιάς και συγχρόνως να αναβαθμίσει τις υπόλοιπες λειτουργίες του (επιβατικές, τουριστικές κλπ). Παράλληλα η οικονομική ανάπτυξη που βιώνει το νησί μας επιβάλει τη κατασκευή ενός νέου λιμένα που θα συγκεντρώσει τις εμπορικές δραστηριότητες και θα συμβάλει στην αειφορία και ευημερία του τόπου. Μετά από μελέτες, το νέο λιμάνι έχει χωροθετηθεί στη θέση Φυρογένι – Βαρούχας, της Κοινότητας Μάρπησσας. Η θέση αυτή θεωρήθηκε ως καταλληλότερη σε σχέση με την προσβολή από τους κυματισμούς, την επίδραση στο φυσικό περιβάλλον, την απουσία συγκρουόμενων δραστηριοτήτων και την απουσία συγκροτημένου οικισμού σε γειτονία με τη ζώνη λιμένα. Επιπλέον, προσφέρει ως μελλοντική προοπτική, μία πιο άμεση διασύνδεση της Πάρου με την Νάξο, για λόγους υγείας (νοσοκομείο) και δικαστικά θέματα.

Στους αγώνες μας αυτούς σας θέλουμε όλους δίπλα μας, με όποιο τρόπο και μέσο μπορείτε να βοηθήσετε.

Η Γενική μας Συνέλευση αποφάσισε επίσης να υποστηρίξει τις προσπάθειες του Δήμου Πάρου και του Πολιτιστικού Συλλόγου «Αρχίλοχος Πάρου», να γίνουν προσβάσιμα τα Αρχαία Λατομεία στους επισκέπτες. Ποιες είναι οι δικές σας ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση και πώς μπορεί ο Σύλλογός μας να βοηθήσει?

Η σημερινή Δημοτική Αρχή δημιούργησε τη Δημοτική Επιτροπή Πολιτιστικής Ανάπτυξης και έθεσε, από τη πρώτη στιγμή, ως προτεραιότητα, τη διαφύλαξη

Στις μέρες μας καθώς οι δραστηριότητες και οι λειτουργίες των λιμανιών υπόκεινται σε νέα θεσμικά πλαίσια και νέους νομοθετικούς κανονισμούς, μας δίνεται η ευκαιρία, το Νέο Λιμάνι να πληρεί υψηλές προδιαγραφές, συμπεριλαμβανομένης και της απόλυτης προστασίας των γύρω περιοχών και φυσικά της ακτογραμμής.

Επιδίωξή μας είναι ένα έργο πρότυπο, ένα ποιοτικό λιμάνι που θα εναρμονίζεται με τη ποιότητα ζωής των κατοίκων, θα σέβεται τους περιβαλλοντικούς κανόνες και να καθορίζει τις συνθήκες ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής. Τέλος, διεκδικούμε η όδευσή του να είναι μακριά από τον οικισμό.

19

Rencontre avec le Maire de Paros

Questions: Georges Vlandas - Merina Mattheopoulou

Monsieur le Maire, lors de l'Assemblée générale de notre association en août dernier, nos membres se sont plaints de l'état de propreté de l'île. Êtes-vous d'accord qu'il y a un problème et qu'avez-vous l'intention de faire à l'avenir pour y remédier ?

La priorité de l'autorité municipale est de garantir un environnement durable et sain. La municipalité de Paros a adressé une demande au gouvernement central en février, et a demandé l’autorisation de recruter du personnel saisonnier pour faire face aux besoins croissants pendant la saison touristique. Malheureusement, nous avons reçu une approbation tardive seulement en juillet et encore seulement pour la moitié du personnel demandé. En même temps, le volume de déchets cette année a augmenté, principalement à cause de l’augmentation du tourisme, qui est arrivé à des chiffres record.

Le recyclage en tant qu'élément clé de la protection de l'environnement est la priorité de nos efforts, à compter de 2016, proclamée année du recyclage. Le respect de l’environnement fait partie intégrante de la culture de chaque société et l’adoption de comportements environnementaux positifs devrait nous toucher Dans cet effort tous, sans exception. nous voulons

également votre aide.

20

Lors de la même réu-

nion, nos membres ont évoqué l'état du système de santé à Paros. Que pensez-vous de ce problème et quelles améliorations sont prévues? Comment pouvons-nous, vous aider en tant qu’association ?

Le centre de santé de Paros est la seule unité de soins de l’île placée sous l’égide de l’État. En tant que municipalité, nous faisons le plus possible pour son bon fonctionnement et nous sommes constamment aux côtés de l'administration et du personnel.

Cette année, le centre de santé a été renforcé avec de nouveaux médecins couvrant les spécialités de pathologie, de pédiatrie et en l'orthopédie, ce qui a permis de traiter plus de cas. Nous demandons à l’autorité centrale d’envoyer du personnel supplémentaire avec de spécialités qui manquent et de répondre ainsi aux besoins sans cesse croissants en soins de santé des résidents et des visiteurs de l'île.

Nous voulons, que les citoyens soient en bonne santé, en sécurité et qu’ils bénéficient des services de santé adéquats. A cela contribuent également les unités médicales privées opérant sur l'île.

Le nouveau aéroport permet l’évacuation rapide de cas qui ne peuvent pas être traités sur place.

Nous espérons également de remettre en service l’avion médical de la Fondation Velentzis.

Aujourd'hui, Paros est considérée comme une île bien dotée en matière de soins de santé, mais nos efforts pour la santé continuent et nous sommes prêts à continuer ces efforts dans l'avenir.

Dans cet effort nous voulons également votre aide.

Notre assemblée générale a également décidé de soutenir les efforts de la municipalité de Paros et de l'association culturelle "Archilochos Paros" visant à rendre les anciennes carrières de marbre accessibles aux visiteurs.

Quelles sont vos actions dans cette direction et comment notre association peut-elle vous aider?

L’autorité municipale a créé un Comité pour le développement culturel et a fixé comme priorité la conservation et la promotion de notre patrimoine culturel.

La mise en valeur touristique des anciennes carrières de marbre est importante pour la protection de notre culture et de notre histoire, mais ça implique malheureusement un nombre de services

et de ministères. Le plus grand problème est que les carrières sont dans un espace privé, alors qu'elles sont sous l’égide du ministère de la Culture.

La municipalité de Paros a exprimé son intention de les acheter et de rechercher des ressources pour les préserver, dans un premier temps pour en garantir leur stabilité , et ensuite les mettre en valeur et les ouvrir au tourisme. Une des conditions de base de toute action de notre part, consiste d’obtenir de la part du ministère de la Culture que nous aurons la gestion du site.

Nos membres ont été informés de la création d’un nouveau port commercial à Kaminaki, Marpissa. Quelle est votre opinion concernant l'emplacement choisi et quelle est la faisabilité du nouveau port?

Le projet du nouveau port de commerce a pour objectif de réparer les dommages environnementaux causés au port de Paroikia, tout en améliorant ses autres fonctions (voyageurs, tourisme, etc.). La croissance économique de l’île nécessite la construction d'un nouveau port qui réunira les activités commerciales et contribuera à la prospérité du lieu.

Suite à des études, le nouveau port est planifié pour être situé au lieu dit Fyrogeni - Varouhas, dans la communauté de Marpissa. Cette localisation a été jugée la plus appropriée par rapport aux courants, l’impact sur l’environnement naturel, l’absence de conflit avec d’autres activités et l’absence d’habitations à proximité de la future zone portuaire. En outre, il offre une connexion plus directe entre Paros et Naxos, et rendant ainsi un accès plus facile aux hôpitaux et les tribunaux de ces deux îles.

De nos jours, étant donné que les activités et l’exploitation des ports sont soumises à une nouvelle législation, nous avons la possibilité, que ce nouveau port soit fait dans le respect de normes élevées, notamment en matière de protection absolue des zones environnantes et bien sûr du littoral.

Notre objectif est un projet modèle, un port de qualité qui sera en harmonie avec la qualité de vie des habitants, respectera les règles environnementales et déterminera les conditions de développement de la région au sens large. Enfin, nous demandons que ses accès routiers ne nuisent pas les habitants.

Dear Mayor, at the Friends of Paros General Assembly held last August, our members complained about the island's state of cleanliness. You agree that there is a problem and we would like to know how you intend to address this issue in the future?

The Municipal Authority's priority is to ensure that Paros enjoys a sustainable and healthy environment. The Municipality of Paros, in its request dating from February to central government, asked for the authorisation to take on extra seasonal staff to cope with the increased demands for the duration of the tourist season. Unfortunately, the authorisation was delayed and received only in July, and granted only 50% of the staff numbers requested.

At the same time, the volume of waste increased dramatically this year, principally due to the increase in the influx of tourists to our island, which means that one record was broken after another.

Despite our understaffing, through planning and thanks to the extraordinary efforts of the Municipality's staff responsible for cleaning and waste disposal, we managed to maintain Paros as the cleanest island of the Cyclades.

Given that the issue of increasing the workforce is not likely to change in the near future, we are focusing on information and raising public awareness regarding environmental matters and recycling, so namely when, where and how we have to dispose of our rubbish.

Recycling as the key to protecting the environment is the cornerstone of our efforts, using 2016 as a starting point, which was the year of recycling. Respecting the environment is a key component of the culture of each and every society, and for this reason adopting positive environmental behaviour must involve each and every one of us without exception.

At the same meeting our members referred to the state of the Paros Health System. What opinion do you have on this issue and what improvements are planned?

How can our Association help?

The Paros Health Centre is the only 'nursing' unit on the island that is State run. As the Paros Municipality, we do the maximum, within the limits of what is possible, to extend its operation and we are constantly working with its administration and the employ-

ees to provide them with whatever they need. This year, we were fortunate that the Health Centre was staffed with new Doctors covering the specialities of Pathology, Paediatrics and Orthopaedics and there was a marked increase in the number of citizens who were treated. We are demanding further staff for the Health Centre to cover the new specialties required to meet the ever increasing health service needs of the island's residents and visitors.

What we want is for citizens to be healthy, safe and to enjoy the health which is rightfully theirs.

The private Doctors' practices operating on the island contribute to this goal, as does the operation of the new airport, as transportation of patients by air is now possible, apart from helicopters and with C130 type planes. Furthermore, we hope the air ambulance of the Velentzio Institute will once again be operational.

Paros today is considered a safe island in health terms, however we are constantly fighting for health services and we are ready to fight whatever battles we have to in the future. As we have done in the past, for example, with our active insistence that the air ambulance remain on our island and we were vindicated.

In these battles we want all of you to be fighting alongside us, in whatever way you can help.

Our General Assembly also decided to support the efforts of Paros Municipality and the Cultural Association 'Paros Archilochos', for visitors to have access to the Ancient Quarries. What action are you taking to that end and how can our Association help?

The present Municipal Authority set up the Municipal Committee for Cultural Development and made protecting and promoting our cultural heritage its first priority from the outset.

Promoting the ancient quarries is a long term goal, and an important one for the protection of our culture and our history, but regrettably it involves a whole series of Services and Ministries. However, the major stumbling block for exploiting the ancient quarries is that they are located on private land, which is parallel reserved by the Ministry of Culture.

The Municipality of Paros has expressed its intention to purchase and request funds for their pres-

Interview with the Mayor ervation, for the purpose first and foremost of ensuring their stability and subsequently to promote them and exploit them. The basic precondition for any action on our part is that we receive an assurance from the Ministry of Culture that, as the Paros Municipality, we would have the final say on how the site would be managed.

Our Members have been informed about the construction of a new commercial harbour in Kaminaki, Marpissa. What is your opinion about this location and what is the feasibility and usefulness of the new harbour?

The plans for the new harbour aim to repair the major environmental damage that is taking place at the harbour of Parikia and at the same time to upgrade its remaining operations (passengers, tourists etc.). In parallel, the economic development that our island is experiencing requires the construction of a new harbour that will concentrate economic activities and contribute to the island's sustainability and prosperity.

Following studies, the plan is to locate the new harbour in Fyrogeni – Varouxas, in the Community of Mapissa. This location was considered preferable with regard to its exposure to the sea, the impact on the natural environment and the absence of conflicting activities and of residential areas close to the harbour area. Furthermore, this offers a future prospect of a shorter connection between Paros and Naxos, for health reasons (hospitalisation) and legal matters.

As both the activities and the operation of the harbours are currently subject to a new institutional framework and new legislation, this gives us the opportunity for the New Harbour to meet these high standards, including also the total protection of the surrounding areas and the natural shoreline.

Our aim is for the works to serve as a prototype of what can be achieved: to build a quality harbour that will enhance residents' quality of life, respect environmental regulations and establish the requisite conditions for the development of the wider area. Lastly, we demand that its location and routes be far away from residential areas.

21

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΝ 22

Στο τέταρτο κεφάλαιο συνεχίζουμε, αγαπητέ αναγνώστη με την παρουσίαση των μοναστηριών του αγαπημένου μας νησιού. Μετά τις μοναστικές τοποθεσίες κοντά στην Παροικιά, σειρά έχουν οι περιοχές της Νάουσας και των Λευκών. Και θα κλείσουμε στο επόμενο τεύχος με τις μονές στα Μάρμαρα και την Αγκαιριά. Υπενθυμίζουμε ότι το πρώτο κεφάλαιο αφορούσε τα σύμβολα και τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας και το δεύτερο την παρουσίαση του μοναστικού βίου και τα υπόλοιπα τρία την παρουσίαση των μονών. Όμως και τα πέντε κεφάλαια αποτελούν μία αδιαίρετη ενότητα που είναι στην διάθεση σας ευθύς αμέσως μας το ζητήσετε. Κείμενο: Ευάγγελος Βαλαντάσης Σχέδια: Στέλιος Γκίκας

Στην περιοχή της Νάουσσας Η μονή του Αγίου Γεωργίου στο Μεροβίγλι, στη Νάουσσα Το μοναστήρι βρίσκεται ψηλά πάνω από την πόλη της Νάουσσας, σαν φυλάκιο, βλέποντας από τη μια πλευρά προς τη θάλασσα και από την άλλη προς τη Νάουσσα. Μεροβίγλι σημαίνει «σκοπιά», και ήταν μια πολύ βολική τοποθεσία απ’ όπου οι κάτοικοι μπορούσαν να βλέπουν από μακριά τους εχθρούς και να ελέγχουν ποιος έρχεται και ποιος φεύγει από την περιοχή. Η θέση αυτή αποτελεί πρώτης τάξεως παρατηρητήριο. Γι’ αυτό το λόγο, μάλλον, ο τοπικός επίσκοπος (χορεπίσκοπος) της Νάουσσας αποφάσισε να χτίσει εκεί το μοναστήρι στις 18 Σεπτεμβρίου 1652, όπως γράφει η πινακίδα στην είσοδο της εκκλησίας. Εκεί, ο χειροτονημένος μοναχός Τιμόθεος Ακριβός έχτισε το μοναστικό του σπίτι για να επιβλέπει τη ζωή και το μόχθο του ποιμνίου του στη Νάουσσα. Ο όρος «επίσκοπος» σημαίνει, ακριβώς, αυτόν που «επιβλέπει» και κατευθύνει τις ζωές των άλλων. Ο τοπικός επίσκοπος επέβλεπε την κοινότητα, και επομένως έπρεπε να μένει σ’ ένα κατάλληλο μέρος απ’ όπου θα μπορούσε να εποπτεύει τα πάντα από το βολικό του παρατηρητήριο. Γιατί, όμως, ένας επίσκοπος με τέτοια κοινωνικά, πολιτικά και θρησκευτικά καθήκοντα για μια κοινότητα να χτίσει ένα μοναστήρι; Στην ορθόδοξη παράδοση, ο επίσκοπος είναι άγαμος. Ένας νέος φοιτητής, λοιπόν, καλείται να αποφασίσει νωρίς αν θα παντρευτεί και θα γίνει διάκονος ή ιερέας ή αν θα μείνει άγαμος και, επομένως, κατάλληλος για την υψηλότερη θέση του επισκόπου. Οι άγαμοι κληρικοί ζουν σαν μοναχοί,

και συνήθως ο επίσκοπος τους τοποθετεί σε κάποιο μοναστήρι όπου πρέπει να εκπαιδευτούν στα ασκητικά καθήκοντα. Οι επίσκοποι, λοιπόν, έχουν συνήθως σχέση με κάποιο μοναστήρι. Όταν όμως ο πατριάρχης τοποθετεί έναν επίσκοπο σε μια περιοχή όπως η Νάουσσα, ο επίσκοπος πρέπει να αφήσει το μοναστήρι του και να αναλάβει και θρησκευτικά και πολιτικά καθήκοντα. Ο επίσκοπος Τιμόθεος της Νάουσσας αποφάσισε να χτίσει ένα μικρό μοναστήρι όπου θα μπορεί να μένει ο ίδιος μαζί με τους διακόνους που τον βοηθούσαν, ώστε να μένει μακριά από τη πολύβουη ζωή της πόλης. Ένα μέρος προσευχής και γαλήνης, με μια θέα που του επέτρεπε να βλέπει τα πάντα από απόσταση χωρίς να εμπλέκεται. Αυτό αποδείχτηκε πολύ χρήσιμο το 1699, οπότε έπαψε να είναι επίσκοπος της πόλης και έγινε ο πρώτος ηγούμενος αυτής της μικρής μονής. Το παρεκκλήσι του 1652 θα πρέπει να ήταν ένα πολύ απλό και αδύναμο κτίσμα, καθώς χρειάστηκε να ανακαινιστεί το 1735 από τον τότε ηγούμενο Αγαπητό Μεταξά, ο οποίος έκανε πραγματικά εξαίσια δουλειά και έφτιαξε αυτό τον αριστουργηματικό ναό. Κάτω από την εικόνα του Χριστού υπάρχει η σκηνή του αμαρτήματος του Αδάμ και της Εύας, με τον διωγμό τους από τον Παράδεισο του Θεού – κάτι που σίγουρα δεν απεικονίζει τους μοναχούς που έζησαν σ’ αυτόν εδώ το μικρό παράδεισο. Η αγιογράφηση της εκκλησίας έγινε κυρίως τον δέκατο έβδομο αιώνα. Οι εικόνες ξεχωρίζουν για την ομορφιά τους, όχι μόνο γιατί είναι όμορφα φιλοτεχνημένες, αλλά και γιατί η οικογένεια εδώ και πολλές γενιές διατηρεί το παρεκκλήσι έχει συντηρήσει, φροντίσει και αγα-

πήσει την εκκλησία. Οι εικόνες του Αγίου Γεωργίου του Θαυματουργού και του Αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας (στα δεξιά, πάνω σε μια ψηλή πόρτα) είναι ιδιαίτερα όμορφες. Κοιτάζοντας προς τα πάνω, στα τελειώματα των τοίχων του παρεκκλησιού θα δεις μικρές τρύπες στις αψίδες. Αυτές έπαιζαν το ρόλο ηχητικής εγκατάστασης. Μοιάζουν με τρύπες, αλλά στην πραγματικότητα είναι τα ανοίγματα κεραμικών

δοχείων που έχουν εντοιχιστεί έτσι ώστε να ενισχύουν τον ήχο. Τοποθετημένες παντού μέσα στο ναό, αυτές οι ακουστικές στάμνες έδιναν στους ψάλτες τη δυνατότητα να ρυθμίζουν και να χειρίζονται το σύστημα ήχου σαν τα ποτενσιόμετρα ενός ηχητικού συστήματος. Κι αυτό μας οδηγεί στο σημείο που καλούμαστε να αναλογιστούμε. Οι μοναχοί κοίταζαν τον κόσμο από ψηλά, αλλά στην καρδιά τους, στο επίκεντρο της

ζωής τους, συντονίζονταν με τους θείους ήχους που τους δονούσαν. Τα αυτιά τους, σαν τις στάμνες, εναρμονίζονταν στους ήχους της παρουσίας του Θεού, στον ανεπαίσθητο ήχο του καλέσματος του Θεού, στην ψιθυριστή μελωδία του τραγουδιού του Θεού. Μπορεί τα μάτια τους να επόπτευαν την γύρω περιοχή, αλλά τα αυτιά τους ήταν προσηλωμένα σταθερά στο Θεό.

ξει ποτέ τους πίνακες που δείχνουν εκείνους τους παλιούς αγρότες στα βιβλία ή στους τοίχους των καφενείων, η σκηνή αυτή θα ζωντανέψει ακόμη περισσότερο και θα σε συναρπάσει. Καθώς περιπλανιέσαι ανεβοκατεβαίνοντας προς το μικρό χωριό λίγο πιο κάτω, γίνεσαι ένα με όλους εκείνους που στο παρελθόν βάδισαν σ’ αυτό το μονοπάτι. Στο κάτω μέρος της κοιλάδας, εκεί που η χειμωνιάτικη βροχή έχει σχηματίσει μικρά ποτάμια και ρεματιές, έχουν χτίσει ένα γεφύρι. Με όμορφες αναλογίες και δυο τόξα, το γεφύρι επιτρέπει στους ανθρώπους να περάσουν πάνω από το ευλογημένο νερό, το τόσο αναγκαίο για τη ζωή στο νησί. Οι πέτρες του δρόμου, σε πολλές αποχρώσεις του καφέ και του μπεζ και του λευκού, έχουν τοποθετηθεί σε τέλειες διατάξεις που γοητεύουν το μάτι. Από μακριά, το γεφύρι φαντάζει επιβλητικό και στιβαρό, αλλά από κοντά σε θαμπώνει σαν βυζαντινό μωσαϊκό, με τις μεγάλες και μικρές πέτρες του προσεκτικά βαλμένες πλάι-πλάι για να σχηματίσουν αυτό το υπέροχο έργο τέχνης. Σε κάθε κομμάτι του περιπάτου σου, η θέα σε θαμπώνει – κοιλάδες με πεζούλια, συστάδες από βαθυπράσινα λιόδεντρα, ανθισμένα κίτρινα αμμόχορτα που φυτρώνουν κατά μήκος του δρόμου σαν βελούδινο παραπέτασμα που σε καλεί να το διασχίσεις, ο ουρανός που απλώνεται προς τη Νάξο, το κατάλευκο αστραφτερό χωριό στο τέρμα, τα πρόβατα με τις κουδούνες κρεμασμένες στο λαιμό που σκαρφαλώνουν στον πέτρινο τοίχο για να σε κοιτάξουν να διαβαίνεις. Ο δρόμος σε περνά από όλων των ειδών τα εδάφη του νησιού: βουνά, κοιλάδες, πεζούλια, ρέματα, χαράδρες, χωράφια, και δυο από τα ομορφότερα χωριά του νησιού.

και το ίδιο το χωριό. Τρεις μεγαλόπρεποι, αλλά τώρα πια κάπως ερειπωμένοι, ανεμόμυλοι μοιάζουν να ανατέλλουν τη στιγμή που στρίβεις δεξιά για να ακολουθήσεις το δρόμο, και μόλις στρίψεις, το όμορφο μικρό μοναστήρι εμφανίζεται μακριά μπροστά σου, στους πρόποδες ενός βουνού που μοιάζει να αιωρείται με φόντο το γαλάζιο ουρανό. Κατεβαίνεις λίγο, και λίγο πριν στρίψεις αριστερά για την τελική άνοδο προς το μοναστήρι, αν κοιτάξεις προσεκτικά στα αριστερά σου, θα δεις τα υπολείμματα του βυζαντινού δρόμου. Αυτός ο αρχαίος δρόμος, που επιζεί ακόμη μέσα στα σύγχρονα χωράφια, έχει μεγάλες, προσεκτικά τοποθετημένες, πλάκες που έχουν διατηρηθεί στο πέρασμα των αιώνων. Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής περπατούσαν σ’ αυτόν το δρόμο, έβλεπαν το μοναστήρι, και σταματούσαν για να προσευχηθούν. Δεν είσαι μόνος σ’ αυτό το μονοπάτι – είναι μαζί σου πολλές γενιές προσκυνητών. Καθώς πλησιάζει το μοναστήρι, θα δεις τα εξωτερικά κτίρια για τα πρόβατα και τα άλλα ζώα. Οι λευκοί τοίχοι του μοναστηριού λάμπουν με φόντο το πράσινο βουνό. Υπάρχει άφθονο νερό εδώ, και για το σώμα και για την ψυχή. Είναι γεμάτο με τη θεία δροσιά που χαρίζει τη ζωή. Είναι ένα υπέροχο μέρος να προσευχηθείς, ή για να ζήσεις μια ολόκληρη ζωή αφιερωμένη στην προσευχή.

Στην περιοχή των Λευκών Το Βυζαντινό Μονοπάτι από τις Λεύκες στον Πρόδρομο Το πιο καλά διατηρημένο κομμάτι του βυζαντινού μονοπατιού του νησιού είναι αυτό που ξεκινά από τις Λεύκες, διασχίζει την κοιλάδα, ανεβαίνει στο βουνό και κατεβαίνει ξανά ως τον Πρόδρομο. Αν πας στη μικρή πλατεία στο κέντρο του χωριού Λεύκες, κοντά στο καφενείο, εκεί που έχει τραπέζια και οι άνθρωποι τρώνε και πίνουν, δεξιά από το καφενείο υπάρχει ένα δρομάκι που σε βγάζει στο βυζαντινό μονοπάτι. Αυτό τον περίπατο αξίζει να τον κάνεις και στις δυο κατευθύνσεις: να κατέβεις ως τον Πρόδρομο (περίπου μια ώρα) και να επιστρέψεις στις Λεύκες (περίπου μιάμιση ώρα, λόγω της ανηφόρας). Είναι ένας ήρεμος περίπατος προς το πιο όμορφο από τα παραδοσιακά χωριά του νησιού, τον Πρόδρομο. Αυτό το τμήμα του βυζαντινού μονοπατιού μάλλον χρησίμευε στην αρχαιότητα για να πηγαίνουν τα πρόβατα και τα κατσίκια να βοσκήσουν, για να καλλιεργούν την κοιλάδα με τα όμορφα πεζούλια, για να μαζεύουν τις ελιές, τα σταφύλια και τα σύκα που τώρα τα βρίσκεις μόνο σποραδικά κατά μήκος της διαδρομής, σε δενδρόκηπους και σε απομονωμένα μέρη. Την αρχαία εποχή θα πρέπει να ήταν ο μοναδικός τρόπος να πας στα δυο χωριά, είτε πεζός είτε με γαϊδούρι. Αλλά τον δέκατο έβδομο αιώνα οι κάτοικοι του νησιού έστρωσαν το δρόμο με πλάκες και έφτιαξαν μια επίπεδη επιφάνεια όπου μπορούσαν να περάσουν κάρα. Το εμπόριο άνθισε εκείνη την εποχή, και η πολύτιμες αγροκαλλιέργειες στα δυο άκρα της κοιλάδας έδιναν πλούσιες σοδειές. Καθώς αρχίζεις να βαδίζεις στο μονοπάτι, θα προσέξεις μια σειρά ανεμόμυλους στην κορφή του βουνού πάνω από τις Λεύκες που απλώνεται κατά μήκος του ορίζοντα. Αυτοί έδιναν στους εργάτες της γης που καλλιεργούσαν την περιοχή την απαραίτητη ενέργεια από τους ανέμους που φυσούσαν στις βουνοκορφές. Φαντάσου την εκπληκτική ομορφιά τους – το λευκό με φόντο τον βαθυγάλαζο ουρανό, να περιστρέφεται με χάρη μέσα στον άνεμο. Και τους αγρότες από κάτω να περπατούν δίπλα στα γαϊδουράκια τους και στα κάρα τους. Αν έχεις προσέ-

Η Αγία Κυριακή στα Λινούδια Αφήνοντας το δρόμο πάνω από τις Λεύκες, και περπατώντας κατά μήκος του χωματόδρομου προς το θαυμάσιο μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στην Αγία Κυριακή, μια από τις πρώτες μάρτυρες της εκκλησίας, βλέπεις την όμορφη κοιλάδα που εκτείνεται κάτω από το χωριό, 23

Χτισμένο το 1665 από τον Ματθαίο Ραγκούση, το μοναστήρι είναι οικογενειακό κληροδότημα του Γεωργίου Μπιτσαρά, ο οποίος έγραψε στη διαθήκη του ότι το μοναστήρι θα περάσει ως την αιωνιότητα στα χέρια των ανεψιών του, οι οποίοι αναλαμβάνουν ενώπιον του Θεού την ευθύνη να μην το αφήσουν να ερειπωθεί ως τη Δευτέρα Παρουσία. Αυτό ακριβώς γράφει η διαθήκη του, που έγινε το δέκατο όγδοο αιώνα. Ακόμη, όριζε ότι η οικογένεια θα έπρεπε να διορίσει έναν ηγούμενο για να επιβλέπει τη ζωή εκεί και ότι, αν δεν υπάρχουν μέλη της οικογένειας που να θέλουν να ζήσουν μια ασκητική ζωή, θα συνδεόταν με το γειτονικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Λαγκαδά. Το παρεκκλήσι έχει πολύ αρμονικές αναλογίες, με τη μοναστική τραπεζαρία να συνδέεται με το παρεκκλήσι έτσι που ο μάγειρας και οι μοναχοί που εργάζονταν στην κουζίνα να μπορούν να συμμετέχουν στη Θεία Λειτουργία, και στα δεξιά υπάρχει ένα μικρό παράθυρο που μάλλον οδηγούσε στο θησαυροφυλάκιο, το δωμάτιο όπου αποθηκεύονταν τα άμφια και τα ιερά σκεύη για τη λειτουργία. Ο άμβωνας είναι μια λεπτεπίλεπτη κατασκευή – όποιος ανέβαινε εκεί για να διαβάσει το ευαγγέλιο της ημέρας πραγματικά διακύβευε τη ζωή του για χάρη του ευαγγελίου. Πάνω του είναι χαραγμένη η χρονολογία 1767 και το όνομα Κωνσταντίνος Βάος, που σημαίνει πως ήταν δωρεά ενός πλούσιου πάτρωνα της μονής. Έξω από το παρεκκλήσι, ο περίβολος είναι μικρός. Ανέβα το σκαλί από την όμορφη τραπεζαρία, πέρασε από τις αποθήκες, μπες στην κουζίνα, κι από κει στο κελί του μοναχού που είναι υπεύθυνος για τα γεύματα. Αυτό το τμήμα είναι απομονωμένο. Τα υπόλοιπα κελιά στον επάνω όροφο μπορούν να φιλοξενήσουν έξι ή επτά μοναχούς σε άνετα δωμάτια με παράθυρα που βλέπουν στο πλούσιο πράσινο περιβάλλον.

Άγιος Μηνάς (κοντά στο αρχαίο λατομείο) Στους λόφους πάνω από το αρχαίο λατομείο στο Μαράθι βρίσκεται το επιβλητικό μοναστήρι του Αγίου Μηνά. Παρόλο που τώρα είναι εγκαταλειμμένο και ερειπωμένο, ο Άγιος Μηνάς αστράφτει από μακριά, σαν φρούριο που προβάλλει μέσα από το διάφανο λευκό μάρμαρο του λατομείου. Περπατώντας από το αρχαίο λατομείο διασχίζεις όχι μόνο το χώρο αλλά και το χρόνο – από την εποχή των αρχαίων εργατών, που το αποτέλεσμα του μόχθου τους μεταφέρονταν από το νησί για να χτιστούν, μεταξύ άλλων, η Ακρόπολη, ο τάφος του Ναπολέοντα και η Αφροδίτη της Μήλου. Ο Άγιος Μηνάς είναι ένα οικογενειακό μοναστήρι, δηλαδή χτίστηκε το 1636 από τον ευλαβή Ησαΐα Δάμια για να εξυπηρετήσει τις πνευματικές αναζητήσεις των συγγενών του που ήθελαν να σμιλέψουν τις ψυχές τους. Πολλές γενεές της οικογένειας μπήκαν στο μοναστήρι για να προσευχηθούν και να διαπεράσουν τα επιφανειακά στρώματα της αμαρτίας τους μέχρι να βρουν την εσώτερη λευκή αγνότητα που ήταν διάφανη στα μάτια του Θεού. Ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας, αν και δεν είναι μοναχός, φροντίζει σήμερα το κτήμα για να τιμήσει το όραμα του Θεού, την ομορφιά του τόπου και την παράδοση των προγόνων του. Η αφοσίωσή του στο μοναστήρι είναι φανερή στο παρεκκλήσι, όπου έχει συντηρήσει προσεκτικά κάποιες από τις εικόνες και έχει βάψει τους πρόσφατα επισκευασμένους τοίχους. Ως οικογενειακό μοναστήρι, ο Άγιος Μηνάς είναι μικρός. Τα μοναστικά κελιά, χτισμένα μέσα στον εξωτερικό τοίχο του φρουρίου, μπορούσαν να φιλοξενήσουν τέσσερις, ίσως πέντε μοναχούς, μαζί με τους απαραίτητους χώρους για να αποθηκεύουν, να μαγειρεύουν, να φτιάχνουν τυρί και κρασί, να υποδέχονται επισκέπτες και, σύμφωνα με μια από τις αφηγήσεις του σημερινού φροντιστή, να ξελογιάζονται από την ομορφιά του τοπίου όπως

φαίνεται από τα παράθυρα και, ίσως, των γυναικών που εργάζονταν στα χωράφια. Ο Άγιος Μηνάς, στον οποίο είναι αφιερωμένο το μοναστήρι, είναι ένας πολεμιστής άγιος. Μαζί με τον Άγιο Βίκτωρα και τον Άγιο Βικέντιο έδωσε την ευγενή μάχη σαν αριστοκράτης στρατιώτης για το Θεό. Η εικόνα του, που μπορείς να δεις στο εικονοστάσι δεξιά από την εικόνα του Χριστού, δείχνει την αποφασιστικότητά του και το έντονα μαχητικό του πνεύμα. Μάλιστα, όλες οι εικόνες είναι στο ίδιο πνεύμα, ακόμη και ο καημένος ο Αδάμ και η Εύα που εκδιώχνονται από τον Κήπο της Εδέμ, οι οποίοι απεικονίζονται στο κάτω μέρος του εικονοστασίου, κάτω από τον πολεμιστή άγιο. Οι έντονες μάχες στις πνευματικές επάλξεις και οι συνεχείς πειρασμοί από τη γοητεία του περιβάλλοντος και των ανθρώπων κάνουν το μοναστήρι του Αγίου Μηνά ένα από τα πλέον όμορφα. Αλλά μόλις μπαίνεις στην αυλή και βρίσκεσαι στη δροσιά, μακριά από τον καυτό ήλιο, και κάθεσαι και κοιτάς την όμορφη σκάλα που οδηγεί στους κοινόχρηστους χώρους στον επάνω όροφο, αναγνωρίζεις αμέσως τη γαλήνη και την ειρήνη μέσα σου. Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, Λεύκες Στα αριστερά του σύγχρονου δρόμου ανάμεσα στον Κώστο και τις Λεύκες, μόλις πιο πέρα από τον αρχαίο ελαιώνα, που ανυψώνεται καθώς πηγαίνεις προς τις Λεύκες, θα δεις τα ερείπια ενός υπέροχου μοναστηριού αφιερωμένου στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, τον Γυαλιστή. Η πρόσβαση στο μοναστήρι ξεκινά από τη φουρκέτα του δρόμου, απ’ όπου θα χρειαστεί να περπατήσεις. Δυο αδέλφια, απόγονοι των ανθρώπων που το έχτισαν, εκτρέφουν τα ζώα τους εκεί για να τα πουλήσουν στα χασάπικα, κι έτσι το μονοπάτι περνά πρώτα από ένα δρόμο, μετά από ένα μικρό ανάχωμα, μετά πάνω από κάτι βράχια, και μετά παίρνει την τελική κατηφόρα προς το μοναστήρι. Στη διαδρομή, σταμάτα για να μαζέ-

QUATRIÈME VOLET

24

Dans le quatrième et dernier chapitre, nous poursuivons, cher lecteur, avec la présentation des monastères de notre île bien-aimée. Après Texte : Evangelos Valantasis les sites monastiques près de Parikia, nous Dessins : Stelios Ghikas continuons avec ceux de Naoussa et de Lefkes.

Nous poursuivrons prochainement avec Marmara et Aggeria. Pour mémoire le premier chapitre concernait les symboles et les traditions de l'orthodoxie, le deuxième chapitre présentait la vie monastique et les trois autres les monastères eux-mêmes. Ces cinq chapitres constituent une entité indivisible qui est à votre disposition sur simple demande.

ψεις άγριο φασκόμηλο, που χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα, και να μυρίσεις τα πάμπολλα βότανα. Είναι περίπου μισή ώρα περπάτημα από τις Λεύκες ως το μοναστήρι, και αξίζει να κάνεις αυτή τη βόλτα κατά μήκος του κυρίως δρόμου. Στη φουρκέτα, συνέχισε ευθεία, σταματώντας μόνο για να θαυμάσεις το μικρό ελαιώνα στα αριστερά του χωματόδρομου, και στρέψε το βλέμμα σου προς τα πίσω για να ατενίσεις τη χαριτωμένη κοιλάδα από κάτω σου που εκτείνεται από τις Λεύκες ως τη θάλασσα. Η περιοχή γύρω από το μοναστήρι λεγόταν Βίγλα, γιατί αυτή η θέση ήταν ιδανική για παρατηρητήριο, απ’ όπου μέρα και νύχτα μπορούσε ο σκοπός να δει ανατολικά τη θάλασσα μέχρι τη Νάξο και νότια μέχρι τον Κώστο. Καθώς πλησιάζεις στο μοναστήρι, γίνεται ολοένα και πιο φανερή η χρησιμότητά του σαν φυλάκιο. Η θέα εκτείνεται πολύ μακριά και στις δυο κατευθύνσεις, και περιλαμβάνει θάλασσα, κοιλάδα και βουνά. Το μοναστήρι χτίστηκε το 1656 από τον μοναχό Μιχαήλ Γαβαλά Καλόπλαστο. Εκείνος έχτισε και την εκκλησία (το καθολικό), και το αφιέρωσε στις 31 Μαρτίου 1659. Ένας άλλος μοναχός, ο Γαβριήλ Καλόπλαστος, αφιέρωσε το καμπαναριό στις 16 Απριλίου 1774. Δυστυχώς, ο τελευταίος μοναχός, ο Γαβριήλ Καλόπλαστος, που υπηρετούσε ως επίσκοπος στις Λεύκες, αποφάσισε, με την άδεια του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, να πάει στη Μολδαβία το 1788. Εγκατέλειψε το μοναστήρι του στις Λεύκες και μετακόμισε στην Ανατολική Ευρώπη για να συντροφέψει τον Νικόλαο Μαυρογένη στον αγώνα για τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Τον δέκατο όγδοο αιώνα, το μοναστήρι παραδόθηκε από την οικογένεια Καλόπλαστου στην οικογένεια του Πέτρου Γεμελιάρη από τις Λεύκες, στην οποία ανήκει από τότε. Ο εξωτερικός τοίχος της μονής ορθώνεται σαν απόρθητος προμαχώνας εναντίον κάθε φυσικής και πνευματικής

επίθεσης. Το εσωτερικό, όμως, προδίδει μακροχρόνια εγκατάλειψη. Όταν χτίστηκε, το μοναστήρι είχε κελιά για δέκα περίπου μοναχούς, μια μεγάλη τραπεζαρία με πανέμορφες αψίδες, και μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους για φαγητό και κρασί. Μόνο τα τμήματα με θολωτή σκεπή, όπως η εκκλησία, μένουν ανέπαφα. Τα υπόλοιπα καταρρέουν σιγά-σιγά. Η διακόσμηση του εικονοστασίου της εκκλησίας περιλαμβάνει αμπέλια και λουλούδια σε όμορφο πράσινο και γαλάζιο χρώμα. Πάνω από την ωραία πύλη, ο καλλιτέχνης σκάλισε και χρωμάτισε την επιγραφή «Ο Ων». Οι ορθόδοξοι εικονογράφοι υιοθέτησαν αυτή τη φράση, που στην αρχαία φιλοσοφία σήμαινε «πραγματικότητα», ή «αυτός που πραγματικά υπάρχει», ως αναφορά στη φύση του Θεού. Συνήθως απαντά στο φωτοστέφανο που περιβάλλει το κεφάλι του Ιησού στις εικόνες. Εδώ, ο εικονογράφος έχει μεταφέρει αυτή την ένδειξη της θε-

ότητας στο ίδιο το ιερό. Ο εικονογράφος εννοεί ότι οι πύλες του ιερού είναι οι πύλες που οδηγούν στην ίδια την πραγματικότητα. Φαντάσου, καθώς παίρνεις το δρόμο της επιστροφής, κοιτάζοντας αριστερά προς τη θάλασσα και ψηλά προς τα βουνά που περιβάλλουν τις Λεύκες, ότι έχεις μόλις έρθει σε επαφή με την πραγματικότητα, την αληθινή πραγματικότητα, και ότι όλα όσα βλέπεις και αισθάνεσαι έξω από αυτό το μοναστήρι είναι εφήμερα και δευτερεύοντα. Οι μυρωδιές από τα λουλούδια και τα βότανα, η ομορφιά της θάλασσας και της κοιλάδας (όπως φαίνονται) είναι πραγματικά μόνο και μόνο γιατί δείχνουν προς το αληθινά πραγματικό, προς «αυτόν που πραγματικά υπάρχει». Αυτή είναι η εμπειρία του Μιχαήλ, του Γαβριήλ, και όλων των μοναχών που έζησαν σ’ αυτό το ιερό μέρος.

Dans les environs de Naoussa Le monastère d'Agios Georgios à Meravigli, Naoussa

Le monastère est situé au-dessus de la ville de Naoussa. Merovigli signifie "un point de vue" et c’était un endroit très commode où les résidents pouvaient voir de loin les ennemis et contrôler ceux qui venaient et ceux qui quittaient les lieux. Ce poste est un observatoire de premier ordre.

C'est pour cette raison que l'évêque local de Naoussa décida de construire le monastère le 18 septembre 1652. Le terme "évêque" signifie exactement qui "supervise" et dirige la vie des autres.

L'évêque local supervisait la communauté et il devait donc rester dans un endroit approprié d'où il pourrait tout surveiller depuis son observatoire.

Pourquoi un évêque avec de tels devoirs sociaux, politiques et religieux pour une communauté a voulu construire un monastère? Dans la tradition orthodoxe, l'évêque n'est pas marié. Un jeune étudiant est donc appelé à décider très tôt s'il doit se marier et devenir diacre ou prêtre, ou s'il restera célibataire et donc apte au rang le plus élevé de l'évêque.

Les membres du clergé non marié vivent comme des moines et généralement, l'évêque les place dans un monastère où ils doivent être formés aux devoirs ascétiques. Les évêques ont donc généralement un lien avec un monastère. Mais lorsque le Patriarche place un évêque dans une région comme Naoussa, il doit quitter son monastère et assumer des fonctions religieuses et politiques. C’est

ainsi que l’évêque Timothée de Naoussa a décidé de construire un petit monastère où il pourrait rester à l'écart de la vie trépidante de la ville. Un lieu de prière et de paix, avec une vue qui lui a permis de tout voir de loin sans être impliqué. Cela s'est avéré très utile en 1699, lorsqu'il a cessé d'être évêque de la ville et est devenu le premier abbé de ce petit monastère.

La chapelle de 1652 aurait dû être un bâtiment très simple, car elle a dû être rénovée en 1735 par l'abbé Agapitos Metaxas, qui a réalisé un travail extraordinaire. Sous l'image du Christ se trouve la scène du péché d'Adam et Eve, avec leur persécution du paradis de Dieu quelque chose qui ne représente certainement pas les moines qui vivaient ici dans ce petit paradis !

25

L'hagiographie de l'église date principalement du dix-septième siècle. Les icônes se distinguent par leur beauté et plus particulièrement celles de Saint Georges et de Saint Athanasios d’Alexandrie (à droite, sur une porte haute).

En regardant vers le haut, sur les bords des murs de la chapelle, vous verrez de petits cavités dans les arches.

Celles-ci ont joué le rôle d’amplification sonore. Elles ressemblent à des trous, mais en réalité elles sont les bouches de

pots en céramique conçues pour améliorer le son. Situés un peu partout dans le temple, ces petites jarres acoustiques ont permis d’ajuster le niveau sonore des psaumes, un peu comme les potentiomètres d’un système audio !

blanc, placés dans des dispositions parfaites fascinent l'œil. De loin, le pont a l'air imposant et robuste, mais de près il éblouit comme une mosaïque byzantine, avec de grandes et de petites pierres soigneusement mises côte à côte pour former un oeuvre d’art.

À l'approche du monastère, vous verrez les bâtiments extérieurs destinés aux moutons et autres animaux. Les murs blancs du monastère brillent sur le fond de la montagne verte. Il y a beaucoup d'eau ici, à la fois pour le corps et pour l'âme. Il est rempli de la fraîcheur divine qui donne la vie.

Construit en 1665 par Mathieu Ragoussis, le monastère est un leg familial de George Bitsaras, qui a écrit dans son testament que le monastère passera et pour l'éternité dans les mains de ses neveux, qui assumeront la responsabilité devant Dieu de ne jamais le laisser se dégrader avec le fil du temps. Il a également précisé que la famille devrait nommer un abbé pour sa supervision, et si aucun membre de la famille ne souhaitait mener une vie ascétique, celui serait associé au monastère voisin de Saint George Langadas.

La chapelle a des proportions très harmonieuses, avec le réfectoire monastique relié à la chapelle de sorte que le cuisinier et les moines travaillant dans la cuisine puissent participer à la Liturgie.

A droite se trouve une petite fenêtre qui conduisait probablement au trésor où les vêtements et les ornements sacrés étaient stockés. La chaire est une construction délicate - celui qui y montait lire l'évangile risquait sa vie ! Elle est datée de 1767 et le nom de Konstantinos Vassos y est gravé, ce qui signifie qu’elle a été offerte par un mécène.

En dehors de la chapelle, l'enceinte est petite. Depuis le réfectoire, montez les escaliers , traversez la réserve, allez dans la cuisine et de là dans la cellule du moine qui est responsable des repas.

Les cellules restantes à l'étage supérieur peuvent accueillir six ou sept moines dans des chambres confortables avec des fenêtres donnant sur riche environnement verdoyant. Les moines vivaient dans un environnement simple, humble et gracieux, propice à consacrer leur vie à Dieu.

Dans les environs de Lefkes La voie byzantine de Lefkes à Prodromos

26

La partie la mieux préservée du sentier byzantin de l'île est ce qui commence à partir de Lefkes, traverse la vallée, monte à la montagne et redescend vers Prodromos. Si vous allez sur la petite place au centre du village de Lefkes, à droite du café, il y a une ruelle qui vous mène au sentier byzantin. Cette promenade vaut la peine d'être faite dans les deux sens: descendre à Prodromos (environ une heure) et revenir à Lefkes (environ une heure et demie à cause de la montée).

C'est une promenade paisible dans le plus beau des villages traditionnels de l'île, Prodromos.

Cette partie du sentier byzantin a probablement servi dans l'Antiquité pour les moutons et les chèvres à pâturer et pour cultiver la vallée avec les belles terrasses pour recueillir les olives, les raisins et les figues.

Pendant longtemps c’était le seul moyen de se rendre à ces deux villages, à pied ou au dos des ânes. Mais au dix-septième siècle, les habitants de l'île dressèrent la route avec des pavés et aménagèrent une surface plane où ils pourraient transporter les riches récoltes par des charrettes.

Lorsque vous commencerez à marcher sur le chemin, vous observerez des moulins à vent alignés au sommet de la montagne au-dessus de Lefkes.

Ceux-ci ont donné aux paysans l’énergie éolienne. Imaginez la beauté stupéfiante - blanc avec un fond de ciel bleu profond, tourner gracieusement dans le vent. Et les fermiers d’en bas se promener à côté de leurs ânes et de leurs charrettes. Si vous avez déjà regardé les tableaux montrant les anciens agriculteurs dans les livres ou sur les murs du café, la scène sera encore plus réaliste. Au fond de la vallée, où les pluies d’hiver ont formé de petites rivières et des ravins, ils ont construit un pont. Avec de belles proportions, deux arcs, ce pont permet aux gens de passer au-dessus de l'eau bénite, si nécessaire à la vie sur l'île. Les pierres de la rue dans de nombreuses nuances de brun et de beige et

Dans chaque partie de votre promenade, le panorama vous éblouit - vallées avec des terrasses, des grappes de chatoyant d'oliviers, la floraison des plantes sauvages, le ciel qui s'étend à Naxos, les villages blanchis à la chaux, les moutons avec des cloches accrochées au cou qui escaladent sur les murets de pierre et vous regardent traverser. La route traversent toute la morphologie de l'île: des montagnes, des vallées, des terrasses, des ruisseaux, des vallées, des champs et deux de ses plus beaux villages.

Agia Kyriaki à Linnoudia

En quittant la route au-dessus de Lefkes et en longeant le chemin de terre jusqu'au magnifique monastère dédié à Sainte Kyriaki, l'un des premières martyres de l’Eglise, vous verrez la magnifique vallée qui s'étend sous le village et le village lui-même. Un beau petit monastère apparaît devant vous au pied d’une montagne qui semble être suspendue sur un fond de ciel bleu. Vous descendez encore un peu et juste avant de tourner à gauche vers la montée au monastère, si vous regardez attentivement à gauche, vous apercevrez les vestiges de la route byzantine. Sur cette ancienne route, qui subsiste encore dans les temps modernes, vous n'êtes pas seul : il y a plusieurs générations de pèlerins avec vous.

Agios Minas (près de l'ancienne carrière)

Sur les collines au-dessus de l'ancienne carrière de Marathi se trouve l'imposant monastère d'Agios Minas.

Bien qu’elle soit maintenant abandon-

née et en ruine, Saint-Minas jette des étincelles de loin, comme une forteresse traversant le marbre blanc et transparent de la carrière. En parcourant l'ancienne carrière, vous traversez non seulement le lieu mais aussi l'époque. Depuis l'époque ancienne des ouvriers ont été transférés pour ériger, entre autres, l'Acropole, le tombeau de Napoléon…

Agios Minas est un monastère familial construit en 1636 par le Isaiah Damas pour servir les quêtes spirituelles de ses proches qui voulaient sauver leur âme. De nombreuses générations de la famille sont entrées dans le monastère pour prier et trouver ainsi la paix intérieure. Le dernier descendant de la famille, bien que n'étant pas un moine, s’occupe maintenant du domaine pour honorer la beauté du lieu et la tradition de ses ancêtres. Son dévouement au monastère est évident dans la chapelle, où il a soigneusement conservé certaines des peintures et peint les murs récemment restaurés.

En tant que monastère familial, Saint Minas est petit. Les cellules monastiques, construites à l'intérieur du mur extérieur de la forteresse, pourraient accueillir quatre, voire cinq moines, ainsi que les espaces nécessaires pour stocker, cuisiner, faire du fromage et du vin, accueillir des invités et, selon l'un des récits du gardien actuel, être scandalisés par la beauté du paysage et, peutêtre, par les femmes travaillant dans les champs voisins.

Saint Minas, à laquelle le monastère est dédié, est un guerrier saint. Ensemble avec Saint Victor et Saint Vincent ont donné la noble bataille en tant que soldat de Dieu. Son image, que vous

pouvez voir à l’iconostase à droite de l’image du Christ, montre sa détermination et son intense esprit de combat. En fait, toutes les icônes sont dans le même esprit, même les pauvres Adam et Eve qui sont expulsés du jardin d'Eden, représentés au bas de l'iconostase sous le guerrier sacré. Dès que vous entrez dans la cour et que vous êtes dans la fraîcheur, loin du soleil brûlant, et que vous regardez le bel escalier menant aux espaces communs à l'étage supérieur, vous reconnaissez instantanément la paix et la sérénité en chacun de nous.

Le monastère de saint Jean le théologien, Lefkes

Au côté gauche de la route actuelle entre Kostos et Lefkes, juste au-delà du bosquet antique, vous verrez les ruines d'un magnifique monastère dédié à saint Jean le Théologien. L'accès au monastère commence à partir de l'épingle de la route et de là il faut marcher. En chemin, arrêtez-vous pour récolter de la sauge sauvage, utilisée dans la cuisine et sentirt les herbes sauvages. Il faut environ une demi-heure de marche entre Lefkes et le monastère et cela vaut la peine de longer la route principale. La zone autour du monastère a été appelé Vigla, car cet endroit était un lieu idéal pour l'observation, où pendant le jour et la nuit on pouvait voir le chenal de Naxos et au sud jusqu'à Kostos. À l'approche du monastère, son utilité devient de plus en plus évidente en tant qu'avant-poste. La vue s'étend très loin dans les deux sens, y compris la mer, la vallée et les montagnes.

Le monastère a été construit en 1656 par le moine Michael Gavalas Kaloplastos. Il a construit l'église (catholique).

Un autre moine, Gabriel Kaloplastos, a construite le clocher en avril 1774. Malheureusement, le dernier moine, Gabriel Kaloplastos, servant comme évêque à Lefkes a décidé, avec la permission du Patriarche de Constantinople, d'aller à la Moldavie en 1788. Il a ainsi quitté son monastère et parti vers l'Europe de l'Est pour accompagner Nicolas Mavrogenis dans la lutte pour la création de l'Etat grec moderne. Depuis lors, le monastère a été livré par la famille Kaloplastou à la famille de Petros Gemeliari venant de Lefkes, à qui il appartient depuis.

Le mur extérieur du monastère se dresse comme un bastion contre toutes les attaques physiques et spirituelles.

L'intérieur, cependant, trahit l'abandon depuis longtemps. Lors de sa construction, le monastère avait des cellules pour une dizaine de moines, un grande réfectoire avec de belles arches et de vastes espaces de stockage pour la nourriture et le vin. Seules les sections à toit voûté, telles que l'église, restent intactes. Le reste s'effond lentement…

La décoration de l'iconostase de l'église comprend des vignes et des fleurs dans de belles couleurs vert et bleu. Au-dessus de la belle porte, l'artiste a frotté et peint l'inscription "O Ων ». Les peintres orthodoxes ont adopté cette expression, qui dans la philosophie antique signifie « réalité » ou « celui qui existe réellement, » une référence à la nature de Dieu. Il répond généralement au halo qui entoure la tête de Jésus dans les images. L'illustrateur signifie ainsi que les portes du sanctuaire sont les portes qui mènent à la réalité elle-même.

27

FORTH PART

In the fourth and last chapter, we continue, dear reader, with the presentation of the monasteries of our beloved island. After the monastic sites near Parikia, we continue with those of Naoussa and Lefkes.

Marmara and Aggeria will follow. We recall that the first chapter concerned the symbols and traditions of Orthodoxy, second chapter the presentation of monastic life and the three others the monasteries themselves.

These five chapters constitute an indivisible entity which is at your disposal on request.

Text : Evangelos Valantasis Drawings : Stelios Ghikas The monastery of Agios Georgios in Meravigli, Naoussa

The monastery is located above the city of Naoussa. Merovigli means "a point of view" and it was a very convenient place where residents could see the enemy from afar and control those who came and those who left. This post is a first class observatory.

It is for this reason that the local bishop of Naoussa decided to build the monastery on September 18, 1652. The term "bishop" means exactly who "supervises" and directs the lives of oth-

Near Naoussa ers. The local bishop oversaw the community and so he had to stay in a suitable place from where he could monitor everything from his observatory.

Why a bishop with such social, political and religious duties for a community wanted to build a monastery?

In the orthodox tradition, the bishop is not married. A young student is therefore called upon to decide very early on whether he should marry and become a deacon or priest, or whether he will remain single and therefore fit for the highest rank of the bishop. Unmarried clergy live like monks and usually the bishop places them in a monastery where they must be trained in ascetic life. Bishops are usually connected to a monastery. But when the Patriarch places a bishop in a region like Naoussa, he has to leave his monastery and assume religious and political functions. This is how Bishop Timothy from Naoussa decided to build a small monastery where he could stay away from the bustling life of the city. A place of prayer and peace, with a view that allowed him to see everything from a distance without being involved. This proved very useful in 1699, when he ceased to be bishop of

the city and became the first abbot of this small monastery.

The chapel of 1652 should have been a very simple building, because it had to be renovated in 1735 by Father Agapitos Metaxas, who did an extraordinary job. Under the fresco of Christ is the scene of the sin of Adam and Eve, with their persecution of the paradise of God - something that certainly does not represent the monks who lived here in this little paradise!

The hagiography of the church dates mainly from the seventeenth century. The icons are distinguished by their beauty and especially those of Saint George and Saint Athanasios of Alexandria (right, on a high door).

Looking up at the edges of the walls of the chapel, you will see small cavities in the arches. These played the role of sound amplification. They look like holes, but in reality they are the mouths of ceramic pots designed to enhance the sound. Located all over the temple, these little acoustic jars have made it possible to adjust the sound level of the psalms, much like the potentiometers of an audio system!

climb). It is a peaceful walk in the most beautiful traditional villages of the island, Prodromos.

This part of the Byzantine trail probably served in ancient times for sheep and goats to graze and to cultivate the valley with beautiful terraces to collect olives, grapes and figs. For a long time it was the only way to get to these two villages, on foot or on the backs of donkeys. But in the seventeenth century, the inhabitants of the island paved the road and laid out a flat stones where they could carry rich crops by carts.

When you start walking on the path, you will see windmills lined up at the top of the mountain above Lefkes. These gave the farmers wind energy. Imagine the stunning beauty - white with a deep blue sky background, gracefully turning in the wind. And the farmers below walk around their donkeys and their carts. If you have ever looked at the paintings showing the old farmers in the books or on the walls of the cafe, the scene will be even more realistic. At the bottom of the valley, where the winter rains formed small rivers and ravines,

Near Lefkes The Byzantine trail from Lefkes to Prodromos

28

The best preserved part of the Byzantine trail of the island is the one which starts from Lefkes, crosses the valley, climbs the mountain and descends to Prodromos. If you go to the small square in the village center of Lefkes, to the right of the cafe, there is an alley that leads you to the Byzantine trail. This walk is worth doing in both directions: Descend to Prodromos (about an hour) and return to Lefkes (about an hour and a half because of the

they built a bridge. With beautiful proportions, two arches, this bridge allows people to go over the holy water, so necessary to life on the island. The stones of the street in many shades of brown and beige and white, placed in perfect arrangements, fascinate the eye. From a distance, the bridge looks imposing and robust, but from near it dazzles like a Byzantine mosaic, with large and small stones neatly put side by side to form a work of art.

In every part of your walk, the panorama dazzles you - valleys with terraces, clusters of shimmering olive trees, flowering wild plants, the sky stretching to Naxos, whitewashed villages, sheep with bells hung on the neck that climb on the stone walls and watch you cross.

The road crosses all the morphology of the island: mountains, valleys, terraces, streams, valleys, fields and two of its most beautiful villages.

Agia Kyriaki in Linnoudia

Leaving the road above Lefkes and following the dirt road to the magnificent monastery dedicated to Saint Kyriaki, one of the first martyrs of the Church, you will see the beautiful valley that extends under the village and the village itself. A beautiful little monastery appears before you at the foot of a mountain that seems to be suspended on a background of blue sky. You go down a little and just before turning left towards the monastery, if you look carefully to the left, you will see the remains of the Byzantine road. On this ancient road, which still exists in modern times, you are not alone: ​​there are several generations of pilgrims with you.

As you approach the monastery, you will see the outer buildings for sheep and other animals. The white walls of the monastery shine on the bottom of the green mountain. There is a lot of water here, both for the body and for the soul, the divine freshness that gives life.

Built in 1665 by Mathieu Ragoussis, the monastery is a family legacy of George Bitsaras, who wrote in his will that the monastery will pass for eternity into the hands of his nephews, who will assume the responsibility before God never to let him to degrade with the passage of time. He also specified that the family should appoint an abbot for his supervision, and if no family member wished to lead an ascetic life, that would be associated with the nearby monastery of St. George Langadas.

The chapel has very harmonious proportions, with the monastic refectory connected to the chapel so that the cook and the monks working in the kitchen can participate in the Liturgy. To the right is a small window that probably led to the treasure, where clothing and sacred ornaments were stored. The pulpit is a delicate construction - the one who went up there reading the gos-

pel risked his life! It is dated 1767 and the name of Konstantinos Vassos is engraved, which means that it was donated by a patron.

Outside the chapel, the enclosure is small. From the refectory, go up the stairs, cross the reserve, go to the kitchen and from there to the cell of the monk who is responsible for the meals.

The remaining cells on the upper floor can accommodate six or seven monks in comfortable rooms with windows overlooking rich green surroundings. The monks lived in a simple, humble and graceful environment, conducive to devoting their lives to God.

Agios Minas (near the old quarry)

On the hills above the old quarry of Marathi is the imposing monastery of Agios Minas. Although it is now abandoned and in ruins, Saint-Minas throws sparks from afar, like a fortress crossing the white and transparent marble of the quarry. While browsing the old quarry, you go through not only the place but also the time. Since the old days of the workers were transferred to erect, among others, the Acropolis, the tomb of Napoleon ...

Agios Minas is a family monastery built in 1636 by the Isaiah Damas to serve the spiritual quests of his relatives who wanted to save their souls. Many generations of the family have entered the monastery to pray and thus find inner peace. The last descendant of the family, although not a monk, now takes care of the estate to honor the beauty of the place and the tradition of his ancestors. His dedication to the monastery is evident in the chapel, where he carefully preserved some of the paintings and painted the recently restored walls.

As a family monastery, Saint Minas is small. The monastic cells, built inside the outer wall of the fortress, could accommodate four or five monks, as well as the space needed to store, cook, make cheese and wine, welcome guests and, according to one stories of the current guardian, be outraged by the beauty of the landscape and, perhaps, by the women working in the neighbouring fields.

Saint Minas, to which the monastery is dedicated, is a holy warrior. Together with Saint Victor and Saint Vincent gave the noble battle as a soldier of God. His image, which you can see on the iconostasis to the right of the image of Christ, shows his determination and his intense fighting spirit. In fact, all the icons are in the same spirit, even the poor Adam and Eve who are expelled from the Garden of Eden, represented at the bottom of the iconostasis under the holy warrior.

As soon as you enter the courtyard and you are in the cool, away from the hot sun, and you look at the beautiful staircase leading to the common areas on the upper floor, you instantly recognize the peace and serenity in each of us.

The Monastery of St. John the Theologian, Lefkes

On the left side of the current road between Kostos and Lefkes, just beyond the ancient grove, you will see the ruins of a magnificent monastery dedicated to St. John the Theologian. Access to the monastery starts from the hairpin of the road and from there you have to walk. Along the way, stop to harvest wild sage used in the kitchen and smell wild herbs. It takes about half an hour to walk between Lefkes and the monastery and it is worth going along the main road. The area around the monastery was called Vigla, because this place was an ideal place for observation, where during the day and night you could see the channel of Naxos and south to Kostos. As the monastery approaches, its usefulness becomes more and more obvious as an outpost. The view extends very far in both directions, including the sea, the valley and the mountains.

The monastery was built in 1656 by the monk Michael Gavalas Kaloplastos. He built the (Catholic) church. Another monk, Gabriel Kaloplastos, built the bell tower in April 1774. Unfortunately, the last monk, Gabriel Kaloplastos, serving as bishop at Lefkes decided, with the permission of the Patriarch of Constantinople, to go to Moldavia in 1788. He so left his monastery and went to Eastern Europe to accompany Nicolas Mavrogenis in the struggle for the creation of the modern Greek state. Since then, the monastery was passed by the Kaloplastou family to the family of Petros Gemeliari coming from Lefkes, to which it belongs since.

The outer wall of the monastery stands as a bastion against all physical and spiritual attacks. The interior, however, betrays abandonment for a long time. During its construction, the monastery had cells for a dozen monks, a large refectory with beautiful arches and vast storage spaces for food and wine. Only vaulted roof sections, such as the church, remain intact. The rest collapses slowly ...

The decoration of the iconostasis of the church includes vines and flowers in beautiful green and blue colors. Above the beautiful door, the artist rubbed and painted the inscription "O Ων." The orthodox painters adopted this expression, which in ancient philosophy means "reality" or "the one that actually exists," a reference to the nature of God, it generally found at the halo that surrounds Jesus' head in the icones, illustrating that the doors of the sanctuary are the doors that lead to reality itself.

Η Ξ Υ Ε Τ Ν Ε Ν Υ Σ

Από το Μύνστερ, στις Λεύκες

Ο Christian Ronig, είναι δημοσιογράφος και μουσικός από το Μύνστερ, της Γερμανίας. Ζει μεγάλα διαστήματα στις Λεύκες Πάρου και διασκευάζει κλασικά ελληνικά κομμάτια, παλιά ρεμπέτικα, λαϊκά, παραδοσιακά τραγούδια, σε jazz και ethnic ρυθμούς με στίχους στα Αγγλικά και στα Γερμανικά και έχει συμμετάσχει σε πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το πρώτο του album με τίτλο «Greece is mine» κυκλοφόρησε από την Violins Productions. Ερωτήσεις: Μαιρίνα Ματθαιοπούλου

30

Τι έπαιξε ρόλο στην απόφασή σου να μοιράζεις το χρόνο σου ανάμεσα στο Μύνστερ και τις Λεύκες? Η μουσική προφανώς είχε πολλά να κάνει με αυτό, αφού κάναμε κατά τα τελευταία τρία χρόνια το άλμπουμ με τους Σπύρο Μπαλιο και τον Αλέξη Αντωνίου από τις Violins Productions στον Κάμπο Νάουσας. Ο δεύτερος λόγος, είναι ο καλύτερος φίλος μου από την πατρίδα μου, ο Kai Kremser. Είναι παντρεμένος με μια γυναίκα από το νησί και βοήθησε πολύ για να μπορεσει να γίνει αυτό το άλμπουμ. Όχι μόνο έκανε τις φωτογραφίες για το άλμπουμ και την καλλιτεχνική δουλειά, αλλά και έπαιξε το πρώτα μου δοκίμια στον Αλέξη που τα πέρασε μετά στον Σπύρο γιατί θεώρησε ότι ήταν ενδιαφέροντα. Επίσης ένας σημαντικός λόγος που με κάνει να έρχομαι στην Πάρο είναι ότι η φίλη μου μένει εδώ. Ο έρωτας σε κάνει να ταξιδεύεις. Πώς πρόκυψε η σχέση σου με το ρεμπέτικο? Πριν από οκτώ ή εννέα χρόνια μου ρώτησε ο καλός μου φίλος ο Μήτσος, του οποίου η θεία και ο θείος ζουν στην Πάρο (ο Μήτσος με έφερε στην Πάρο πριν από 6 χρόνια), αν ήθελα να συμμετάσχω στην ρεμπέτικη κομπανία που έχει κάνει στην πατρίδα μου στο Münster στη Γερμανία . Αμέσως ερωτεύτηκα τα ελληνικά τραγούδια - τις εξωτικές τους μελωδίες, τους ξένους ρυθμούς, τα άγνωστα όργανα. Και αν σας αρέσει αυτή η μουσική θέλετε να τη μοιραστείτε με τους φίλους σας. Ωστόσο, οι μη-Έλληνες φίλοι μου δεν μπορεσαν να εκτιμήσουν αυτό που είδα μέσα σε αυτή την μουσική. Απλώς ήταν πολύ περίεργη γι 'αυτούς. Έτσι, μια μέρα αποφάσισα να μεταφράσω και να διασκευάσω τα τραγούδια για να τα καταλάβουν. Έτσι ξεκίνησε όλη αυτή η υπόθεση. Ο τίτλος «Greece is mine», τι σημαίνει για σένα ? Επέλεξα τον τίτλο για τρεις λόγους: Πρώτον, είναι ο τίτλος ενός τραγουδιού στο άλμπουμ - Δική μου ειναι η Ελλάς. Δεύτερον, αν και αυτό το τραγούδι είναι για τη Σμύρνη και για το τι υπέφεραν οι Έλληνες μετά την καταστροφή της Μικράς Ασίας, οι στίχοι ισχύουν και για την σημερινή κρίση. Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι Έλληνες υπέφεραν από τα μέτρα που εφάρμοζαν σε αυτούς η τρόικα και η ευρωπαϊκή πολιτική και είχαν να υποφέρουν και την ταπείνωση που τους έκαναν τα ξένα μέσα ενημέρωσης, Πρέπει να θυμόμαστε, ότι όλα ξεκίνησαν ως μια οικονομική κρίση, γιατί μερικοί άνθρωποι έπαιζαν ζάρια στο χρηματιστήριο. Μετά μετατράπηκε σε εθνική κρίση, που προκάλεσε πολλούς πόνους και κακουχίες και ταπείνωση στον κοινό λαό. Και τρίτον, υπάρχει ένας προσωπικός λόγος. Στον ελληνικό πολιτισμό βρήκα πολλά πράγματα που θαυμάζω στους Έλληνες: τη φιλοξενία, την αξιοπρέπεια, το φιλότιμο, την ιδέα της παρέας κλπ. Έμαθα αυτές τις σημαντικές ανθρώπινες αξίες που σας χαρακτηρίζουν στην Ελλάδα. Και οι Έλληνες που γνώρισα ήταν σπουδαίοι δάσκαλοι. Αν πραγματικά θέλετε να μάθετε κάτι πρέπει να το ενστερνιστήτε. Πώς είναι το ελληνικό κοινό στις συναυλίες σου? Έχεις να μας αφηγηθείς κάτι που να περιγράφει τη σχέση σου μαζί του? Το ελληνικό ακροατήριο είναι πολύ ζεστό και φιλόξενο. Ηδη το είδα στην πρεμιέρα που είχαμε στο « Σταυρό του Νότου » στην Αθήνα τον Μάιο. Και όταν το κοινό ξεκίνησε ξαφνικά να τραγουδάει "Το Μινόρε της αυγής", ήταν πραγματικά μια συνγκινητική στιγμή. Στις δύο συναυλίες που δώσαμε στην Πάρο το κοινό έδειχνε ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον σε σχέση με « Σταυρό του Νότου ». Είναι αλήθεια ότι η ατμόσφαιρα ήταν μοναδική εδώ (Φεστιβάλ Πάρου, Παροικιά / Ανοιχτό Θέατρο, Λεύκες) και θα μπορουσε κανείς να πεί ότι υπήρχαν και πολλοί τουρίστες εκεί. Αλλά έστω. Προσωπικά, η αντίδραση που πήρα στο Φεστιβάλ « Λιπάσματα » στη Δραπετσώνα ήταν η πιο συγκινητική μέχρι τώρα. Όπως γνωρίζετε, η Δραπετσώνα είναι ένα από τα μέρη όπου γεννήθηκε το Ρεμπέτικο. Τα τραγούδια γράφτηκαν για τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί. Ο χώρος του Φεστιβάλ «

Λιπάσματα » απέχει μόνο μια στάση από το σφαγείο στο οποίο εργάστηκε ο Βαμβακάρης. Σημαίνει ότι, για τους ανθρώπους από τη Δραπετσώνα, αυτά τα τραγούδια έχουν ακόμα πιο βαθιά σημασία από ότι για τους ανθρώπους, για παράδειγμα, από τη Λάρισα. Γι'αυτό το να παίζουμε τις ερμηνίες μας υπήρξε λίγο επικίνδυνο. Και το κοινό που ήλθε συνίστατο από 900 ανθρώπους, όλους τους Έλληνες - νέους και ηλικιωμένους. Ωστόσο, το κοινό ήταν τόσο προσεκτικό, τόσο θετικό, τόσο ζεστό και υπερήφανο που άκουγε αυτά τα τραγούδια και παρ'όλα αυτά τόσο ανοιχτό στην διαφορετική μας οπτική γωνία. Εξακολουθώ να το σκέφτομαι. Ποτέ δεν είχα περισσότερες συνομιλίες μετά από μια συναυλία, ποτέ περισσότερες φωτογραφίες από εκεί. Ήταν σχεδόν σαν να μας καλοσόριζαν. Δημοσιογραφία ή μουσική και γιατί ? Πρέπει να υπάρχει ένα "ή", αναρωτιέμαι; Ωστόσο, αυτή τη στιγμή η έμφαση δίνεται στη μουσική. Είχα το όνειρο "όχι μόνο να ζήσω, αλλά και να ζήσω από τη μουσική" για 28 χρόνια. Έτσι, δεδομένου ότι ποτέ δεν ήμουν πιο κοντά στην πραγματικότητα για να ζήσω αυτό το όνειρο από ότι τώρα, αποφάσισα να το δοκιμάσω. Στην ηλικία μου είναι ένα αρκετά μεγάλο βήμα, αλλά ποιος ξέρει, ίσως θα κάνω ένα ντοκιμαντέρ γι 'αυτό. Ποια είναι η σχέση σου με τους Παριανούς ? Πολύ καλή, υποθέτω. Μου αρέσει να περπατάω μέσα στις Λεύκες, να συναντώ ανθρώπους που ξέρω και να σταματώ γιά να μιλήσουμε. Είναι επίσης υπέροχο να περνάω από τα μέρη όπου ζουν ή εργάζονται οι φίλοι μου, να πίνουμε έναν καφέ ή μιά σουμίτσα και μετά να φιλοσοφούμε για τη ζωή και τη μουσική. Οι Παριανοί είναι ζεστοί και φιλικοί, ενδιαφέροντες, και έχουν χιούμορ. Τι θα συμβούλευες τους αρμόδιους του νησιού για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών και της εικόνας της Πάρου προς τα έξω? Δεν υπάρχουν ήδη αρκετοί Γερμανοί σε αυτόν τον κόσμο που νομίζουν ότι πρέπει να πούν σε άλλους ανθρώπους τι να κάνουν ; Θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς με κάποια δράση στο νησί, στον τομέα που γνωρίζεις? Δεδομένου ότι δεν μένω μόνιμα στο νησί, θα είναι πολύ δύσκολο για μένα να το κάνω αυτό. Έρχομαι μόνο για μερικούς μήνες το καλοκαίρι και μερικές εβδομάδες το χειμώνα. Και αναρωτιέμαι αν χρειάζεστε έναν δημοσιογράφο στο νησί, ειδικά κάποιον που αγωνίζεται ακόμα για να μάθει Ελληνικά. Μουσικά ή πολιτισμικά, έχετε ήδη τόσα πολλά μεγάλα σχέδια και ανθρώπους με όραμα. Πάρτε για παράδειγμα. τις χορωδίες, τις θεατρικές ομάδες και τους μουσικούς, ή το Φεστιβάλ της Πάρου και τις Διαδρομές στη Μάρπησσα - δύο θαυμάσιες δράσεις που γίνονται με πολύ Μεράκι. Το καλοκαίρι υπήρχαν τόσες πολλές εκδηλώσεις που θα είχα πρόβλημα να τις δώ όλες, αν θα το ήθελα, Παρ 'όλα αυτά, αν κάποιος αποφασίσει να με πλησιάσει, θα ήμουν πολύ ευτυχής να καθίσω μαζί του και να το συζητήσω μαζί με ένα ή δύο σούμα. Τι σκέφτεσαι για το μέλλον και ποια θέση έχει η Πάρος σε αυτό? Από τον Οκτώβριο και μετά θα μετακομίσω στην Αθήνα λόγω της μουσικής. Οι μουσικοί που παίζω μαζί τους μένουν εκεί, οι άλλοι άνθρωποι με τους οποίους δουλεύω ζουν εκεί και η πόλη είναι γεμάτη συναυλίες και άλλους καλλιτέχνες. Ωστόσο, θα επανέλθω ενδιάμεσα πάντα στην Πάρο, γιατί τελικά είναι το δεύτερο σπίτι μου.

31

From Münster in Lefkes Christian Ronig is a journalist and musician from Münster, Germany.

Questions: Merina Mattheopoulou

He lives in Lefkes in Paros and he modifies classic Greek songs, old rebetika, folk songs, traditional songs, jazz and ethnic rhythms with lyrics in English and German and has participated in many concerts in Greece and abroad. His first album titled "Greece is mine" was released by Violins Productions.

What affected you to share your time between Munster and Lefkes?

The music obviously had a lot to do with it, since we recorded the album with Spiros Ba- lios and Alexis Antoniou from Violins Productions in Kampos, Naoussa, over the past three years. The second reason is my best friend from my hometown, Kai Kremser. He is married to a woman from the island, and had more than a hand in making this album possible. Not only did he shoot the fotos for the album and made the art work. He also played my demos to Alexis who then handed them over to Spiros Balios because he thought he had something there. And, last but not least, the most important reason why I regularly come to Paros is that my girlfriend lives here – love causes migration.

How did your relationship with Rebetiko arise?

Eight or nine years ago I was asked by my good friend Mitsos, who’s aunt and uncle actually live on Paros (Mitsos took me to Paros 6 years ago), if I wanted to join his rembetiko kompania in my hometown Münster, in Germany. I instantly fell in love with the Greek songs - their exotic melodies, alien rhythms, the unknown instruments. And if you love sth. you want to share it with your friends. However, my non-Greek friends failed to appreciate what I saw in them. It simply was too strange for them. So, one day I decided to translate and rearrange the songs for them to understand. That’s how it started.

The title "Greece is mine," what does it mean to you?

I chose the title out of three reasons: Firstly, it is the title of a song on the album - Δικι μου ειναι η ελλάς.

32

Secondly, although this song is about Smyrni and about what the Greeks suffered from the aftermath of the Minor Asia catastrophe, the lyrics also apply to the current day crisis. For

the last ten years, Greeks had to suffer from all the measures implemented on them by the Troika and European politics, and they had to suffer from the humiliation of foreign media. We have to remember, it all started off as a financial crisis in which some people played dice at the stock market. Then it was turned into a national crisis, that inflicted a lot of pain and hardship and humiliation on the common people.

And thirdly, there is a personal reason. In the Greek culture I found a lot of things I admire the Greeks for: the filoxenia, the axioprepia, filotimi, the idea of the parea etc. I learned these important human values that define you as a human being in Greece. And the Greeks I met were great teachers. If you truly want to learn sth. you have to make it your own. Like the cover versions of other songwriters - you have to make them your own befo- re releasing them back to the audience.

How is the Greek audience in your concerts?

The Greek audience is very warm an welcoming. Since the premiere we had at Stavros tou Notou in Athens in May. And when the crowd suddenly started to sing „To minore tis avgis“ at the encore, it was truly a goosebumps moment.

At the two concerts we gave on Paros the crowd was much more attentive and listened more closely than at Stavros tou Notou. It’s true that the atmosphere was unique here (Paros Festival, Parikia/Open Air Theatre, Lefkes) and you could argue that there were many tourists there as well. But still.

Personally, the reaction we got at Lipasmata Festival at Drapetsona was the most touch- ing until now. As you know, Drapetsona is one of the cradles of Rembetiko. The songs were written for the people who lived there. The Lipasmata Festival area is only a sto- ne’s throw away from the slaughterhouse in which Vamvakaris had worked. Meaning, for the people from

never been closer to actually live that dream than now, I decided to give it a try. At my age it is a pretty big step, but who knows, maybe I’ll do a documentary about it..

What is your relationship with the Parians?

Very good, I suppose. I like walking through Lefkes and bumping into people that I know, stopping for a chat. It’s also great to pass by places where friends of mine live or work in order to drink a coffee or a Soumitsa and to philosophize about live and music. Parians are warm and friendly, interesting, interested and playful.

What would you advise the Parian authorities to improve the lives of citizens and the image of Paros ?

Aren’t there are already enough Germans in this world who think they must tell other people what to do..?

Will you be interested in taking action on the island, in the field you know?

Since I don’t live permanently on the island, it will be very difficult for me to do that, I’m afraid. I only come for a couple of months in the summer and a few weeks in the winter.

Drapetsona these songs have an even deeper meaning than for people on, for example, Larissa. That’s why playing our versions there was a bit risky. And the crowd who came consisted of 900 people, all Greek – young and old. However, the audience was so attentive, so welcoming, so warm and proud to listen to their songs and yet so open to our different perspective – a lot of them even came to the stage at the enco- re out of their own initiative. I still have goosebumps thinking about it. I never had more talks after a concert, never more pictures taken than there. It was almost like coming home.

Journalism or music and why?

Does there have to be an „or“, I wonder? However, at the moment my emphasis lies on music. I had the dream „to not only live with but also to live from music“ for 28 years. So, since I have

And I wonder if you need a journalist on the island, especially someone who’s still struggling with his Greek. Musically or culturally, you already have so many great pro- jects and committed people. Take the choirs, theatre groups and the musicians, for ex- ample; or Paros Festival and Diadromes in Marpissa – two wonderful projects that are done with a lot of Meraki. There was so much going on in the summer that I had already troubles visiting everything I wanted to. Nevertheless, if somebody decides to approach me, I would be very happy to sit down with him or her and discuss it over a Souma, or two..

What do you think about the future and what place does Paros have in it?

From October onwards I will move to Athens because of the music. The musicians I play with live there, the other people I work with live there, and the city is full of concerts and other artists. However, I will always come back to Paros in between, because it is, after all, my second home.

33

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟ της Ελένης Αρκουλή Η Πάρος γνώρισε ραγδαία οικονομική ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες, ως δημοφιλής τουριστικός προορισμός. Φυσικό ήταν να προσελκύσει πλήθος οικονομικών μεταναστών από το εσωτερικό και το εξωτερικό αλλά και επισκέπτες που αγάπησαν το νησί και εγκαταστάθηκαν εδώ. Κατά συνέπεια, το πλήθος των σχολείων και το μαθητικό δυναμικό αυξήθηκαν ραγδαία. Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά στο εκπαιδευτικό «γίγνεσθαι» του νησιού, με όλη την υποκειμενικότητα που διακρίνει ένα τέτοιο εγχείρημα.

Θα

34

ξεκινήσουμε από τους παράγοντες που μας κάνουν να αισθανόμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον. Στα σχολεία της Πάρου γίνεται πράξη η «διαπολιτισμικότητα» με αμοιβαίο σεβασμό και αποτελεσματική συνεργασία μαθητών με εθνικές, πολιτισμικές ή θρησκευτικές διαφορές. Επίσης, δεδομένης της απουσίας ιδιωτικών αλλά και σχολείων ειδικής αγωγής, παρατηρείται αρμονική συνύπαρξη όλων των μαθητών, που φτάνει συχνά σε επίπεδο αλληλεγγύης προς μαθητές με κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες και απόλυτης

ενσωμάτωσης των μαθητών με «ειδικές ικανότητες». Επίσης, είναι εμφανής ο ανθρωπιστικός προσανατολισμός των Διευθυντών και του Εκπαιδευτικού Προσωπικού όλων των Εκπαιδευτικών Μονάδων, καθώς, σε συνεργασία με τους Συλλόγους Γονέων, τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης και την τοπική κοινωνία «σκύβουν» με γονεϊκή αγάπη και υποστηρίζουν μαθητές που αντιμετωπίζουν προβλήματα οικογενειακά, ψυχολογικά, οικονομικά κτλ. Θετικό στοιχείο αποτελεί, ακόμη, η εν γένει προσπάθεια των εκπαιδευτικών να υιοθετούν καινο-

τόμες δράσεις και να επιμορφώνονται με δική τους πρωτοβουλία, σε ένα, κατά γενική ομολογία, απαράδεκτο θεσμικό πλαίσιο χωρίς οικονομική ή άλλη υποστήριξη. Ενδεικτικές δράσεις αποτελούν ο εξοπλισμός σχολείων με φορητούς υπολογιστές και βιντεοπροβολείς, η λειτουργία σχολικών βιβλιοθηκών με ίδιους πόρους, η δημιουργία σχολικού μουσείου κ.α.. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι πολλοί μαθητές κάθε χρόνο εισάγονται επιτυχώς σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, συνεχίζουν τις σπουδές τους με μεταπτυχιακά και διδακτορικά εντός και εκτός Ελλάδας και

γίνονται εξαιρετικοί επιστήμονες, επιχειρηματίες κτλ.. Τέλος, αναγνωρίζεται η ουσιαστική συμβολή στην παιδεία πολιτιστικών συλλόγων, σχολών μουσικής, χορευτικών συγκροτημάτων, θεατρικών ομίλων, αθλητικών συλλόγων, της Δημοτικής Βιβλιοθήκης κτλ. που αξιοποιούν αποτελεσματικά τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών και αποτελούν φυτώρια επιτυχημένων καλλιτεχνών, αθλητών κτλ.. Υπάρχει, ωστόσο, και η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Τα σχολεία της Πάρου ακολουθούν τη μοίρα της ελληνικής εκπαίδευσης που φθίνει. Ας ξεκινήσουμε με τις ελλείψεις στις υποδομές: για παράδειγμα το Γυμνάσιο Πάρου, δυναμικότητας 300 μαθητών, «καταρρέει» κτηριακά και ασφυκτιά καθώς «στοιβάζει» τους μαθητές σε ελάχιστες αίθουσες και σε «προ-

ματώνουν» στα γενικά σχολεία, παρά την καλή πρόθεση των εμπλεκομένων. Απουσιάζουν, επίσης, οι ορθά οργανωμένες βιβλιοθήκες και οι δύο που υπάρχουν (Λύκειο Πάρου και Γυμνάσιο Νάουσας) δε στελεχώνονται. Γενικότερα, η απότομη τουριστική ανάπτυξη, το «εύκολο» κέρδος, ο επακόλουθος αλλοτριωτικός τρόπος ζωής εντείνουν την απαξίωση του σχολείου, των εκπαιδευτικών και ευρύτερα του θεσμού της παιδείας. Αν συνυπολογίσουμε τις πάγιες αγκυλώσεις του εκπαιδευτικού συστήματος που εντάθηκαν με την οικονομική κρίση (ελλείψεις εκπαιδευτικού προσωπικού, εγκατάλειψη των ΕΠΑΛ), τον εξετασιοκεντρικό προσανατολισμό, τη βαθμοθηρία, τη μηδαμινή μαθησιακή υποστήριξη αλλόγλωσ-

Στα σχολεία της Πάρου γίνεται πράξη η «διαπολιτισμικότητα» κάτ». Στεγαστικό πρόβλημα αντιμετωπίζουν και άλλα σχολεία. Γενικά, απουσιάζουν όχι μόνο αθλητικές εγκαταστάσεις αλλά και βασικές υποδομές (π.χ. τα θρανία έχουν να ανανεωθούν περίπου 10 χρόνια). Παράλληλα, η έλλειψη «ειδικού» σχολείου δημιουργεί τεράστια προβλήματα, καθώς οι μαθητές που έχουν ανάγκη δεν βοηθούνται αποτελεσματικά και «τελ-

σων μαθητών (που ενσωματώνονται και μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα σχεδόν βιωματικά και με τη συνδρομή των συμμαθητών τους), αντιλαμβανόμαστε την υποβάθμιση του «σχολείου» στις συνειδήσεις όλων. Επίσης, παρά τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών, παρατηρείται έλλειμμα τόσο στην περιβαλλοντική εκπαίδευση όσο και στην ουσιαστική γνωριμία των

μαθητών με την μακραίωνη τοπική ιστορία και την εξέλιξη των αρχαιολογικών ερευνών (π.χ. στο Δεσποτικό). Και τα δύο είναι απαραίτητα, για την διαμόρφωση της πολιτιστικής ταυτότητας της νέας γενιάς και για τον σχεδιασμό του «αναπτυξιακού» μέλλοντος του νησιού. Γι’ αυτά πρέπει να επιληφθούν οι εμπλεκόμενοι φορείς και ο Δήμος Πάρου για να εκπονηθεί κατάλληλο και ευέλικτο εκπαιδευτικό υλικό, ώστε να συστηματοποιηθεί η διδασκαλία τους. Συμπερασματικά, παρά τις αναφερθείσες και μη αδυναμίες, μπορούμε να είμαστε αρκετά αισιόδοξοι για το μέλλον, ως οφείλουμε στη νέα γενιά. Οι δράσεις φορέων και φωτισμένων ατόμων, το πλήθος των μελλοντικών επιστημόνων που βγαίνουν από τα σχολεία μας, η συνεκτική, παρά τις επικρίσεις, τοπική κοινωνία (όπως αποδεικνύεται στο θέμα των ανεμογεννητριών και στις πολιτιστικές δράσεις), ο παράγοντας «εκπαιδευτικός» που συχνά υπερβαίνει τον υπαλληλικό ρόλο και γίνεται λειτουργός, μπορούν να αντιστρέψουν το ευρύτερο αρνητικό περιβάλλον και να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τη νησί και για τη χώρα μας γενικότερα.

35

L’enseignement à Paros

Nous par tirons des facteurs qui nous rendent optimistes pour l’avenir. Dans les écoles de Paros, "l'interculturalisme" se déroule dans le respect mutuel et la coopération effective d’élèves ayant différences ethniques, culturelles ou religieuses.

Paros a connu une croissance économique rapide au cours des dernières décennies en tant que destination touristique populaire. Il Etant donnée l'absence d'écoles était naturel d'attirer une multitude de migrants privées et d'éducation spéciale, économiques d'origine nationale et étrangère, tous les élèves coexistent harmais aussi des visiteurs qui aiment l'île et s'y monieusement, atteignant souvent un haut niveau de solidarinstallent. En conséquence, le nombre d’écoles ité envers les élèves en difficulté socio-économique et intégrant les et le nombre des élèves ont augmenté. élèves ayant des "capacités spécialJetons un coup d'œil sur le "devenir" es". De plus, l'orientation humanitaire éducatif de l'île, avec toute la des directeurs et du personnel éducasubjectivité qui distingue un tel tif de toutes les unités d'enseignement est évidente, car en collaboration avec les assoexercice.

ciations de parents d'élèves, et la société locale, se penchent avec un amour parental et soutiennent les élèves qui seraient aux prises avec des problèmes familiaux, psychologiques, économiques, etc. Un point positif est l'effort général déployé par les enseignants pour adopter des actions novatrices et se former de leur propre initiative, dans un cadre institutionnel difficile, qui offre peu de soutien financier ou autre. Comme actions indicatives on peut mentionner l’équipement des écoles en ordinateurs portables et projecteurs, le fonctionnement de bibliothèques scolaires avec des ressources propres, la création d’un musée scolaire, etc.

Il faut souligner que de nombreux étudiants des écoles de Paros, sont admis chaque année dans les universités et les établissements d'enseignement supérieur, poursuivent leurs études avec des diplômes de troisième cycle et de doctorat en Grèce et à l'étranger, et deviennent d'excellents scientifiques, ou entrepreneurs, etc.

Nous devons également reconnaitre la contribution à l’effort éducatif des clubs de danse, de théâtre, de sport, la bibliothèque municipale, etc., qui occupent de manière positive le temps libre des étudiants et constituent une pépinière d'artistes, d'athlètes, etc.

Cependant, tout n’est pas parfait. On peut mentionner les lacunes en matière d’infrastructures, par exemple, le lycée de Paros, d’une capacité de 300 étudiants, souffre de surpopulation et il est obligé de donner les cours dans de salles fort remplies ou dans des annexes en préfabriqué. Des

36

problèmes similaires existent dans d’autres écoles. En général, il y a peu d’installations sportives, mais aussi des carences en équipements de base (par exemple, des pupitres n’ont pas été renouvelés depuis dix ans).

L'absence d'une école "spéciale" crée d'énormes problèmes, car les étudiants dans le besoin ne sont pas efficacement aidés et sont "bloqués" dans les écoles à orientation générale. Malgré les bonnes intentions de ceux impliqués, il manque également des bibliothèques bien organisées et les deux qui existent (lycée de Paros et lycée de Naoussa) ne sont pas bien pourvues en personnel.

Le développement touristique intense, le profit «facile», le style de vie aliénant qui en résulte, intensifient la dépréciation de l'école, des enseignants et, plus généralement, de l'institution d'enseignement.

Si nous prenons en compte les rigidités du système éducatif, qui ont été intensifiées par la crise économique (pénurie de personnel éducatif, etc.), l’orientation vers une culture de concours, la lutte pour l’obtention de la plus bonne note, les examens, le support réduit offert aux élèves non grecs (qui s’intègrent et apprennent la langue grecque de manière empirique et avec l’aide de leurs camarades de classe), nous percevons une dégradation de la notion de "l'école" dans la conscience de tous.

En outre, malgré les efforts des enseignants, il existe une carence en matière d’éducation relative à l’environnement et les élèves connaissent mal la longue histoire de la région et la recherche archéologique qui y a lieu (par exemple à la toute proche île de Despotiko). Les deux sont nécessaires pour façonner l'identité culturelle de la nouvelle génération et pour planifier le développement futur de l'île de Paros. Pour cela, il appartient aux parties impliquées et à la municipalité de Paros de développer du matériel pédagogique approprié et flexible pour systématiser leur enseignement.

En conclusion, malgré les faiblesses, nous pouvons être optimistes quant à l'avenir. Les actions des acteurs locaux et de personnes éclairées, le nombre de futurs scientifiques sortant de nos écoles, la cohésion de la société locale (démontrée par les actions culturelles), avec la contribution positive des enseignants dévoués, peuvent faire face à des situations négatives et créer un meilleur avenir pour l’île et pour notre pays en général.

37

//gastronomy

Πατάτες με ντομάτα και αυγά μάτια Καθαρίζουμε τις πατάτες και τα κρεμμύδια και τα κόβουμε σε φέτες. Σε βαθύ τηγάνι ζεσταίνουμε το λάδι σε χαμηλή θερμοκρασία ρίχνουμε τα κρεμμύδια και το σκόρδο και τα γυρίζουμε αρκετές φορές, μετά από δέκα λεπτά περίπου προσθέτουμε και τις πατάτες. Τις γυρίζουμε μερικές φορές να αρωματιστούν από τα κρεμμύδια, το λάδι και το σκόρδο, κατόπιν ρίχνουμε τη ντομάτα το αλάτι, λίγο βραστό νερό και τα αφήνουμε να σιγοβράσουν. Μετά από 25 λεπτά περίπου οι πατάτες έχουν μελώσει και είναι έτοιμες.

1 kilogram of potatoes 2-3 medium onions 1 clove of garlic 1/2 cup of olive oil 1 cup of tomato juice 4-5 eggs salt, pepper and thyme

2-3 μέτρια κρεμμύδια 1 σκελίδα σκόρδο 1/2 φλ. ελαιόλαδο 1 φλ. χυμό ντομάτας 4-5 αυγά αλάτι, πιπέρι, θυμάρι

photos by Sotiris Koutsiaftis

Sotiris Koutsiaftis

1 κιλό πατάτες

Τέλος χαμηλώνουμε αρκετά τη φωτιά και ρίχνουμε τα αυγά προσεκτικά ώστε να μην σπάσουν οι κρόκοι. Σκεπάζουμε με καπάκι και μαγειρεύουμε για 4-5 λεπτά, μέχρι να πήξει το ασπράδι, αλλά ο κρόκος να παραμείνει μελάτος. Σερβίρουμε στα πιάτα προσθέτουμε φρεσκοτριμμένο πιπέρι, μια ιδέα από ξερό θυμάρι και αλάτι αν χρειάζεται.

Potatoes with tomato and eggs

Peel the potatoes and onions and cut them into slices. In a deep frying pan, heat the oil at low temperature, pour the onions and garlic and turn over several times. After approximately ten minutes, we add the potatoes. Turn them sometimes in order to get the flavors of the onions, oil and garlic, then we pour the tomato with salt, some boiling water and let them simmer. After about 25 minutes, the potatoes are caramelised, melted and therefore ready.

Finally, we reduce the heat a little bit and we pour the eggs carefully so that the yolks do not break.

We cover with a lid and cook for 4-5 minutes until the egg white is cooked, but the yolk will remain melted.

Serve in the dishes, add freshly ground pepper, dry thyme and salt if necessary.

38

Pommes de terre aux tomates et aux œufs 1 kg de pommes de terre 2-3 oignons moyens 1 gousse d'ail 1/2 de tasse d’ huile d'olive 1 tasse de jus de tomate 4-5 œufs sel, poivre et thym

Epluchez les pommes de terre et les oignons et coupez-les en tranches. Dans une poêle profonde, chauffer l'huile à basse température, versez les oignons et l'ail et les retournez plusieurs fois. Après environ dix minutes, ajoutez les pommes de terre. Retournez-les pour bien absorber les saveurs des oignons, de l'huile et de l'ail, puis versez la tomate avec du sel, un peu d'eau bouillante et les laissez mijoter. Après environ 25 minutes, les pommes de terre se caramelisent, se fondent et sont donc prêtes.

Baissez un peu la temperature du cuisson et ajouter les œufs avec précaution afin que les jaunes restent entiers.

Couvrez avec un couvercle et laissez cuire pendant 4-5 minutes jusqu'à ce que le blanc d'œuf devient ferme, mais que le jaune reste encore coulant.

Servir dans les plats, ajoutez du poivre fraîchement moulu, une petite pincée de thym sec et du sel, si nécessaire.

39

// supporters

Ευχαριστούμε πολύ τους υποστηρικτές της έκδοσης / Many thanks to our supporters

Naousa FOUNDATION

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚOΣ ΣYΛΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ

Restaurant de Fred Chesneau, dans la vieille ville de Parikia.

Alexandra Skaltsogianni

lefkes village

Stavros Niflis photography

Ταντάνης Ανάργυρος Νάουσα Εµπόριο Ειδών ∆ώρων

PAROS

Νάουσα

• Αρσένης Λουκής παραγωγός αγροτικών • Mediteraneo Restaurant, Νάουσα • Yπαπαντή Ρούσου • Μουσ/κός Σύλλογος Νάουσας 40

• Mατζουράνα Restaurant, Νάουσα • Σωτήρης Κουτσιαύτης • Νίκος Σαρρής, εκπαιδευτικός • PORT CAFE PAROS, Παροικιά • Atlantide Restaurant Brussels

• • • •

Swiss Home Hotel, Νάουσα Στέλιος Γκίκας, κεραμίστας Κάργας Souvlaki Shop Naoussa Καλλιτεχνικό Καφενείο στον Πρόδρομο