Logon 008 by MMM Business Media

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:39 Page1

BELGIQUE-BELGIE P.P - P.B. 4099 Awans BC 30805

#008 octobre - novembre - décembre 2014

MMM Business Media & co – Périodique trimestriel d’information – Prix : 13 EUR – Bureau de dépôt : Awans – P915755

www.logon-euregio.com

Pioniersrol Benelux actueler dan ooit

3PL ITT Keutmann: Spezialtransport ist Vertrauenssache

Trend Lyreco multiplie les initiatives durables

Infra Nieuwe start voor luchthaven van Maastricht

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page2

26 Shippers: Healthcare Logistics In de Euregio Maas-Rijn ontwikkelt de healthcare sector zich bijzonder gunstig en dat doet de vraag naar gespecialiseerde logistieke diensten snel toenemen.

20 3PL – Meers Transport Meers (B) en Wessem (NL): een unieke samenwerking tussen twee familiebedrijven over de grenzen heen

40 INFRA – Infrastructuurknelpunten Het verbreden van de A67 autosnelweg tussen Eindhoven en de Duitse grens moet zorgen voor een vlottere verbinding tussen Rotterdam en het Ruhrgebied.

24 3PL – Transport Raymackers : les spécialistes de l’acier Transports Raymackers est le spécialiste du transport d’acier et de sucre. Surtout active en Belgique, elle transporte aussi vers l’Allemagne et la France

2 - Log.ON 008

38 INFRA – AGIT-Bericht 2013: Logistik erwirbt größte Flächen Logistik-Dienstleister Honold sorgte durch den Ankauf eines 8 ha großen Grundstücks auf Avantis dafür, dass die Branche Logistik und Verkehr Spitzenreiter im Jahr 2013 ist.

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page3

Sommaire / Inhoud / Inhalt

Edito

04 n TREND 4 10 12 15

News Transport & Logistics Liège Lyreco multiplie les initiatives durables E-commerce distributiecentra : Duitsland boven

Jean-Marie Becker

18 n 3PL

Healthcare biedt kansen In ons dossier Healthcare Logistics zien we hoe enkele bedrijven een snelle groei realiseren door de logistiek voor de sectoren van de farma, biowetenschappen én gezondheidszorg steeds verder te verfijnen. Het is een sector die heel laat begonnen is met het uitbesteden van activiteiten die niet tot zijn kerncompetentie horen. Maar net als in de industrie en de distributie kunnen externe dienstverleners heel wat toegevoegde waarde creëren. Dat verlate inzicht biedt nu volop kansen aan bedrijven die zich hierin specialiseren met opslag en transport in gecontroleerde omgeving, maar ook met gesofisticeerde productbehandeling, gevorderde technische knowhow en een levering tot diep in de organisatie van de ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen.

18 Beurskens All-round Cargo : Transport met toegevoegde waarde 20 ITT Keutmann: Spezialtransport ist Vertrauenssache 22 Meers Transport: unieke samenwerking over de grenzen heen 24 Transport Raymackers: les spécialistes de l’acier

26 n SHIPPERS

26 UPS Healthcare : goed of geld terug 28 Malysse-Sterima: leveren tot bij de operatiezaal

28 n HR

28 Naar een verbeterde arbeidsmarkt 30 Logistikunternehmen laden Schüler ein

34 n INFRA 34 36 38 40

News Knelpunten in de Euregio AGIT-Bericht 2013: Logistik erwirbt größte Flächen Maastricht Aachen Airport: een nieuwe start

42 n DOSSIER

DE Healthcare bietet Chancen

46 n CARTE BLANCHE

Pioniersrol Benelux actueler dan ooit

In unserem Healthcare-Dossier lesen Sie, wie einige Unternehmen schnelles Wachstum erreichen, indem sie die Logistikdienste für die Branchen Pharma, Biowissenschaften und Gesundheitswesen immer weiter verbessern. Es ist ein Sektor, der sehr spät mit der Auslagerung von Aufgaben begonnen hat, die nicht zu seiner Kernkompetenz gehören. Aber genauso wie in Industrie und Handel können externe Dienstleister hier einen erheblichen Mehrwert schaffen. Diese späte Einsicht bietet nun viele Chancen für Unternehmen, die sich mit Lagerung und Transport in kontrollierter Umgebung darauf spezialisieren, aber die auch einen verantwortungsvollen Umgang mit Produkten, moderne Fachkompetenz und eine Lieferung bis weit in die Organisationen von Krankenhäusern und Pflegeeinrichtungen hinein anbieten..

La supply chain des sciences du vivant, Franck Toussaint

> www.logon-euregio.com - Via de QR-codes naast elk artikel komt u bij de vertaling van uw keuze op www.logon-euregio.com - Über die QR-Codes bei jedem Artikel gelangen Sie zur Übersetzung Ihrer Wahl auf www.logon-euregio.com - Via les QR-codes qui accompagnent chaque article, vous trouverez la traduction de votre choix sur www.logon-euregio.com

EDITORIAL TEAM Editorial Director: Claude Yvens (cyvens@mmm.be) Team: Peter Ooms (Final Editor), Relindis Becker, Astrid Huyghe, Jean-Louis Vandevoorde, Philippe Van Dooren, Luc Weyens Comité de rédaction: Pascal Swinkels (ELC Limburg), Johan Grutman (POM Limburg), Kristel Cielen (POM Limburg), Benjamin Haag (IHK Aachen), Bernard Piette (LIW), Jean-Marie Becker (MMM), Hervé Lilien (MMM), Claude Yvens (Truck & Business, Peter Ooms (Log.On)

SALES & MARKETING TEAM Sales Director: Marleen Neukermans (mneukermans@mmm.be) Key Account Manager: William Fabry (wfabry@logon-euregio.com) Sales Assistant: Patricia Lavergne (plavergne@mmm.be) Marketing Coordinator: Sophie Demeny (sdemeny@mmm.be) PRODUCTION Production Manager: Sonia Counet EDITOR CEO: Jean-Marie Becker Managing Director: Hervé Lilien PRICE : 49 EUR - 1 year – 79 EUR - 2 years

MMM BUSINESS MEDIA & co sa/nv Complexe Arrobas - Parc Artisanal 11-13 - 4671 BLEGNY-Barchon (Belgium) Phone: +32 (0)4 387 87 87 - Fax: +32 (0)4 387 90 87 info@mmm.be www.mmm-businessmedia.com

Les soins de santé : un monde d’opportunités Dans notre dossier consacré à la logistique des soins de santé, nous verrons comment certaines entreprises parviennent à générer une croissance rapide en perfectionnant sans cesse la logistique des secteurs pharmaceutique, biologique et des soins de santé. Ce secteur a commencé très tard à sous-traiter les activités qui ne font pas partie de ses compétences de base ; pourtant, les prestataires de services externes peuvent créer énormément de valeur ajoutée, comme c’est le cas dans l’industrie et la distribution. Cette prise de conscience tardive donne leur chance à des entreprises spécialisées dans le stockage et le transport dans un environnement contrôlé, ainsi que dans le traitement de produits sophistiqués. Celles-ci possèdent un savoir-faire technique avancé et peuvent assurer des livraisons au cœur de l’organisation des hôpitaux et des institutions de soin.

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page4

NEWS

Immofinanz erwirbt das Projekt „Cluster Produktionstechnik“ in Aachen Die IMMOFINANZ Group übernimmt das Entwicklungsprojekt „Cluster Produktionstechnik“ auf dem RWTH Aachen Campus von der deutschen capricorn-Gruppe und wird es bis Herbst 2016 fertigstellen. Mit 28.000 m² Mietfläche handelt es sich dabei um das aktuell größte Clustergebäude auf der Erweiterungsfläche „Campus Melaten“ der RWTH Aachen (Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule). Die IMMOFINANZ erwirbt die Projektgesellschaft capricorn CAMPUS GmbH & Co. KG sowie alle für die Projektrealisierung relevanten Planer-Verträge. Über den Kaufpreis wurde Stillschweigen vereinbart. Die gesamten Investitionskosten werden sich voraussichtlich auf rund 63. Mio. EUR belaufen. Mit dem Bau wird im Frühjahr 2015 begonnen, die Fertigstellung ist für Herbst 2016 geplant. „Das Campus-Projekt weist einen hohen Vorvermietungsanteil und lange Vertragslaufzeiten auf. Für mehr als 50% der Mit 28.000 m² Mietfläche handelt es sich um das aktuell größte Mietflächen besteht eine Clustergebäude auf der Erweiterungsfläche Campus Melaten. Vorvermietung, mit dem angemeldeten Bedarf erreichen wir bereits jetzt eine Auslastung von rund 80%“, sagt Eduard Zehetner, CEO der IMMOFINANZ Group. „Die IMMOFINANZ Group baut damit wie angekündigt ihr Entwicklungsgeschäft in Deutschland aus.“ >

DynaGroup breidt uit in Sittard-Geleen DynaGroup, het in Nuth gevestigde service, logistiek, en IT bedrijf, gaat wederom fors uitbreiden. In de vestiging in Nuth wordt meer plaats gemaakt voor uitbreiding van de repair en logistieke diensten. De directie, shared services en het IT-bedrijf (Dynalean) verhuizen naar Sittard-Geleen Zij vinden een plek in het voormalige Stamicarbon-gebouw, naast het markante Rabobankgebouw op het Kantorenpark Sittard. Dynagroup heeft verder nog grote vestigingen in Woerden en Brussel en telt in totaal méér dan 1.000 medewerkers. In Sittard-Geleen zijn nu 120 werkplekken ingericht. Dat worden er 150 tot 200 de komende jaren.” >

Nos partenaires - Onze partners - Unsere Partner

Agenda 2015 30/01/2015

10:00 - 12:30 Uhr

Veranstaltungsort: Industrie- und Handelskammer Aachen, David-Hansemann-Saal, Theaterstraße 6 – 10, 52062 Aachen

UMSATZSTEUER BEI GRENZÜBERSCHREITENDEN GESCHÄFTEN, INFORMATIONSVERANSTALTUNG Organisator: IHK

09/02/2015 Plaats: wordt later bepaald

SYMPOSIUM INNVALL. INNVALL IS HET LOGISTIEKE INNOVATIE PROJECT IN LIMBURG, EEN SAMENWERKING TUSSEN OVERHEID, ONDERWIJS EN ONDERNEMINGEN OM LIMBURG OP WEG TE BRENGEN NAAR EEN INTERNATIONALE TOPPOSITIE IN DE AFWIKKELING EN REGIE VAN GOEDERENSTROMEN EN LOGISTIEKE ACTIVITEITEN. Organisatie: ELC, Kamer van Koophandel, TLN, Fontys, ILEC, KennisDCLogistiek

4 - Log.ON 008

10/2/2015 Plaats: Fontys Campus Venlo, Tegelseweg 255, Venlo

SYMPOSIUM EN STARTSCHOT MINOR CUSTOMS MANAGEMENT Organisatie: Fontys Hogeschool

05-07/03/2015 Veranstaltungsort: FIR e.V. an der RWTH Aachen in Aachen

RWTH-ZERTIFIKATKURS CHIEF LOGISTICS MANAGER KURS 2015 (MODUL 1 VON 2) Organisator: RWTH

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page5

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page6

NEWS

SKF in Tongeren investeert in nieuwe hoogbouwmagazijn De SKF groep keurde onlangs een investeringsprogramma goed, onder andere voor de bouw van een hoogbouwmagazijn met picking functionaliteit. Daarnaast zal de vestiging in Tongeren zijn infrastructuur optimaliseren om tegemoet te komen aan de logistieke noden van morgen, alles samen goed voor een investering van 10 miljoen euro. Door de jaren heen is het assortiment van de SKF groep echter uitgebreid met heel wat andere industriële producten zoals aandrijfriemen, dichtingen, smeermiddelen en mechatronica. “Om voor al deze SKF platformen een efficiëntere oplossing op maat van de klant te bieden, investeren we in nieuwe technologieën en logistieke concepten, waaronder een bijkomend

De investeringen bieden een antwoord op de veranderende noden van de markt. E-commerce krijgt daarin een steeds belangrijker aandeel.

hoogbouw pickingmagazijn (mini-load)”, aldus General Manager Hans Vander Perre. De investeringen bieden een antwoord op de veranderende noden van de markt. E-commerce krijgt daarin een steeds belangrijker aandeel. De oplevering van het project is gepland voor maart 2016. >

Steunzone voor Ford Genk De Vlaamse Regering beslist om bij de federale overheid een voorstel van steunzone voor Ford Genk en een voorstel van steunzone rond Turnhout in te dienen op basis van de wet over het Pact voor competitiviteit, werkgelegenheid en relance en

www.logon-euregio.com

het samenwerkingsakkoord met de federale overheid. Bedoeling is voor Genk een maximale steunzone te voorzien en de mogelijkheid voor ondersteuning van investeringen voor alle bedrijven binnen een straal van 40 km rondom Ford Genk.

Voor Turnhout gaat het om een straal van 40 km rond de Philips-site, met uitzondering van de gemeenten en bedrijventerreinen die al opgenomen zijn in de steunzone rond Ford Genk. >

Découvrez le Truck & Business Club Truck & Business, un des principaux magazines édités par MMM Business Media, entre dans sa 34e année avec un site internet entièrement renouvelé et une formule inédite : le Truck & Business Club. Ce club offre à ses membres, outre un abonnement d’un an à Truck & Business, l’accès complet aux informations du site HYPERLINK "http://www.truckbusiness.com"www.truck-business.com. Plusieurs rubriques Une partie du site sont donc réservées aux membres Club : les analyses conjoncest désormais om s.c nes usi k-b www.truc turelles, le classement des plus grands transporteurs et les réservée aux membres b. du Truck & Business Clu dossiers Truckpedia. Ces dossiers constituent la deuxième grande nouveauté du site : ils vous apprennent tout sur un sujet donné, comme les camions à gaz qui ont fait l’objet du premier Truckpedia. >

ISL Group vestigt zich in Sittard >

www.logon-euregio.com

6 - Log.ON 008

Kort na de officiële opening van een vestiging in Spanje opent de Duitse onderneming ISL Group Management een vestiging in het Limburgse Sittard. ISL is logistiek dienstverlener voor autoleveranciers en -fabrikanten en in deze rol verantwoordelijk voor de logistiek binnen hun supply chain. Met meer dan vierhonderd medewerkers en een jaaromzet van ruim dertig miljoen euro behoort ISL binnen Europa tot de toonaangevende dienstverleners op het gebied van contractlogistiek. In de nieuwe vestiging in Sittard zal ISL in opdracht van Eberspächer, een wereldwijd toonaangevende systeemontwikkelaar en leverancier voor uitlaattechnologie, voertuigverwarming en aircosystemen in bussen, ondersteuning bieden bij de productie en sequencing voor een just-in-sequence levering van uitlaatsystemen. Eberspächer ontving de opdracht voor de levering van de betreffende uitlaattechnologie van VDL Nedcar in Born. >

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page7

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page8

TREND

Transport & Logistics Liège n La logistique wallonne et liégeoise a suscité ces derniers temps de nombreux échos positifs dans la presse

n Le salon s'adresse aux visiteurs néerlandais,

allemands, luxembourgeois et même français.

n Une visite à Trilogiport sera

Transport & Logistics Liège

organisée pour l'occasion Trilogiport va encore renforcer le port intérieur de Liège.

l y a deux ans, easyFairs a lancé à Liège le salon professionnel Transport & Logistics. La prochaine édition s'inscrit dans le sillage de cette réussite. L'organisateur voit dans Transport & Logistics Liège un élément essentiel de sa plate-forme destinée au secteur logistique du Benelux, parallèlement aux éditions de Rotterdam, Anvers et Bruxelles. « Chaque salon possède ses spécificités géographiques. Celui de Liège ambitionne d'attirer les visiteurs venus du sud des Pays-Bas, de l'ouest de l'Allemagne, du Luxembourg et même du nord de la France. Ces derniers temps, la région liégeoise a suscité de nombreux échos positifs. D'après l'étude sur l'implantation idéale des magasins d'e-commerce, la Wallonie se classe au troisième rang des meilleurs sites en Europe, et même à la première place pour le Benelux. L'aéroport de Liège a récemment été élu meilleur aéroport de fret d'Europe. Quant à la Belgique, elle fait partie du top 3 des pays logistiques. Ce sont des atouts qu'il s'agit à présent d'exploiter. Nous ne voulons pas seulement toucher la communauté locale, mais aussi les acteurs d'autres régions qui cherchent des contacts chez nous pour développer leurs activités ici. C'est la raison pour laquelle nous investissons dans l'enrichissement de nos bases de données de visiteurs, avec l'aide de nos collègues allemands et néerlandais », explique Patrick Jacobs, Exhibition Manager d'easyFairs. En liaison avec son partenaire stratégique Logistics in Wallonia, easyFairs travaille activement à mettre au point le contenu du salon. On sait déjà que le mercredi après-midi, Logistics in Wallonia organisera un séminaire avec un débat. « Ce sera l'occasion de mettre en avant les atouts uniques de cette région logistique exceptionnelle. Les possibilités d'interconnexion entre les quatre modes – route, rail, navigation intérieure et avion – y sont particulièrement développées. Quant à

8 - Log.ON 008

Trilogiport, sa construction va certainement renforcer le port intérieur de Liège. Le chantier avance bien. D'importants acteurs du site, comme DP World et WDP, ont déjà réservé des emplacements au salon. Nous prévoyons aussi une visite à Trilogiport pour les représentants de la logistique, avec une large place pour le réseautage », ajoute Patrick Jacobs. > Peter Ooms

• Halles des Foires de Liège, hall 1 • 29 et 30 avril 2015 www.easyfairs.com

Patrick Jacobs, Exhibition Manager : « Ces derniers temps, la Wallonie et la région liégeoise ont suscité de nombreux échos positifs. »

DE n Die Logistik in der Wallonie und Lüttich hat in letzter Zeit positive Schlagzeilen gemacht n Die Messe wendet sich an niederländische, deutsche, luxemburgische und sogar französische Besucher n Zum Messeprogramm gehört u. a. ein Besuch von Trilogiport

www.logon-euregio.com

n De logistiek in Wallonië en Luik is de laatste tijd positief in het nieuws gekomen n De beurs mikt ook op Nederlandse, Duits, Luxemburgse en zelfs Franse bezoekers n Tijdens de beurs wordt o.a. een bezoek aan Trilogiport georganiseerd

all 1

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page9

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page10

TREND

Lyreco multiplie les initiatives durables n Lyreco, distributeur de fournitures de bureau, veut réduire ses émissions de 20%

n Récemment, il a installé 1.000 panneaux solaires sur son centre de distribution

n Depuis septembre 2014, toutes ses livraisons au Benelux sont neutres en CO2 yreco, un des principaux distributeurs mondiaux de fournitures de bureau, multiplie les initiatives durables. Dernière en date ? L'installation de 1.000 panneaux solaires sur 5.000 m² de son centre de distribution Benelux installé à Vottem. Les panneaux produiront chaque année 225 000 kWh, ce qui correspond à environ 10 % de la consommation annuelle du centre de distribution. Lyreco pourra ainsi réaliser annuellement une réduction de ses émissions de CO2 d’environ 56 tonnes et une économie sur sa facture d’électricité de 30.000 EUR par an.

Réduire les émissions de 20% sur 5 ans Mais cet investissement est loin d’être le seul de l’entreprise. Lyreco a lancé en 2010 un projet baptisé Eco Future. Un de ses objectifs : réduire sur 5 ans les émissions de CO2 de l’entreprise de 20%. Fin 2013, l’entreprise avait déjà enregistré une réduction de 14,4%. Et ce, grâce à diverses initiatives parmi lesquelles : - des renouvellements réguliers de la flotte du Benelux qui dénombre actuellement 150 véhicules dont une majorité de camionnettes et environ 35 poids lourds

DE n Der Lieferant von Bürobedarf, Lyreco, möchte Emissionen um 20% reduzieren n Kürzlich wurden 1.000 Sonnenpaneele auf dem Verteilzentrum installiert n Seit September 2014 sind alle Lieferungen in den Benelux-Ländern CO2-neutral

www.logon-euregio.com

n Lyreco, verdeler van kantoorbenodigdheden, wil zijn uitstoot met 20% verminderen n Onlangs werden op het distributiecentrum 1.000 zonnepanelen geïnstalleerd n Sinds september 2014 gebeuren alle leveringen van het bedrijf in de Benelux CO2-neutraal

10 - Log.ON 008

Lyreco a installé 1.000 panneaux solaires sur son centre de distribution de Vottem. Paul Vieijra, Managing director chez Lyreco Benelux.

dotés d’un moteur Euro V ou Euro VI. L’entreprise compte aussi deux utilitaires légers 100% électriques pour la livraison urbaine (notamment à Bruxelles) - des formations à l’ecodriving pour les chauffeurs - une optimisation des tournées: mise en place d’une meilleure planification qui réduit au maximum le nombre de km parcourus - une réduction du volume de l’emballage - l’entreprise encourage ses clients à acheter des produits « verts » accompagnés du Green Tree Certificate

Livraisons neutres en CO2 De plus, depuis septembre 2014, toutes les livraisons de Lyreco au Benelux sont neutres en CO2. En d’autres mots, l’impact de chaque livraison sur le climat est entièrement compensé. Comment est-ce possible ? « Lyreco collabore avec CO2Logic, une société spécialisée dans le calcul, la réduction et la compensation des émissions de CO2 », explique Paul Vieijra, Managing director chez Lyreco Benelux. « Lyreco investit dans un projet en Ouganda où 95 % de la population prépare ses repas quotidiens selon de vieilles méthodes nécessitant beaucoup de bois et de charbon de bois. Nous veillons à ce que ces personnes aient accès à des fours à bois améliorés […]. Ces fours entraînent une diminution de la consommation de bois et de charbon de bois de 40 % par rapport à d’autres méthodes de cuisson, faisant économiser aux ménages jusqu’à 75 dollars par an. Chaque four à bois contribue, lui, à une réduction de 1,4 tonne de CO2 par an. » Ce qui compense les émissions émises par les livraisons de Lyreco au Benelux. > Astrid Huyghe

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page11

TLV_185x125_fr_Mise en page 1 11/12/14 14:16 Page1

TLV votre spécialiste en transport de denrées périssables sous température dirigée • Tr a ç a g e p a r s a t e l l i t e d e s e n v o i s p er m e t t a n t l a l e c t u r e i n s t a n t a n é e d e l a te m p é r a t u r e d e s f r i g o s a i n s i q ue l a g é o- l o c a l i s a t io n d e s v é h i c ul e s • Tr a n s p o r t e t c r o s s d o c k d e v i a n d e s p e n d u es , d e p r o d u i t s c on d it i on n é s s u r p a l e t t e , en r o l l - c o n t e n e u r s , e n c u v e … . • G e s t i o n e t l a v a g e d es b a c s , d e s p a l e t te s , e t c … . • S pé ci ali st e du B e ne lu x, d u No rd & E s t d e l a F ra n c e a i n s i q u e d e l a r é g i on P a r i s i e n n e en c h a r g e c o m p l è t e , en l o t p a r t i e l o u e n g r o up a g e • S y s t èm e I T i n t é g r é : N a v i t r a n s

TLV S.A. • rue Principale 44 - L-9980 WILWERDANGE Tel: +352 39 91 05 • Fax: +352 39 91 36 • Email: info@tlv.lu

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page12

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page13

TREND

E-Commerce distributiecentra: Duitsland boven

n Rijnland-Pfalz en Saarland scoren het beste als locatie voor e-commerce distributie

n Wallonië en Zuid- en West-Nederland maken de TOP 5 vol

n Vlaanderen heeft een achterstand op de regio’s in de buurt maar staat wel op nummer 6 E-commerce is in Europa aan een snelle opgang bezig met een jaarlijkse groei van 20%. Nu is die internethandel goed voor 300 miljard euro.

et Vlaams Instituut voor de Logistiek (VIL) heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de aantrekkelijk van de Vlaamse regio als vestigingsplaats voor e-commerce distributiecentra. Aanleiding was de vaststelling dat de nieuwe grote magazijnen van internationale spelers als Amazon en Zalando, maar ook van lokale aanbieders als Coolblue of Wehkamp haast nooit gebouwd werden in Vlaanderen, maar wel in Nederland en Duitsland. In het kader van zijn project VIL 4 e-boost heeft het daarom een studie laten uitvoeren door PricewaterhouseCoopers (PwC). Tijdens een evenement in LITC in Meerhout heeft Kristof De Coster, senior manager van PwC, de resultaten voorgesteld aan een breed publiek. Het onderzoek bevatte niet minder dan 44 verschillende regio’s in België, Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Die werden allemaal beoordeeld op een hele resem van criteria die werden samengebracht

in een zevental verschillende categorieën: marktnabijheid, distributie-infrastructuur, arbeidsmarkt, operationele kosten, beschikbaarheid van magazijnen en land, competenties, en investeringsklimaat. De scores per categorie kregen onderling een andere wegingsfactor toegekend, waarbij de onderzoekers de nabijheid tot de markt het zwaarste gewicht toekenden en meteen lieten meetellen voor 50% van het geheel. Kristof De Coster: “De regio’s uit de top 3 scoren allemaal uitzonderlijk goed op dat vlak. Rijnland-Pfalz en Saarland kunnen de rijke Duitse consumenten op minder dan een dag bedienen. Wallonië scoort dan weer goed omdat binnen een gunstige afstand van Parijs gelegen is.” Andere belangrijke categorieën waren distributie-infrastructuur en operationele kosten die beiden een weging van 15% meekregen. Het investeringsklimaat kreeg slechts een weging van 4%. Kristof De Coster: “Het onderzoek richtte zich in de eerste plaats op Vlaanderen want dat is ook het werkgebied van onze opdrachtgever, het VIL. Uit onze onderzoek blijkt nu dat Vlaanderen vooral heel slecht scoort op het gebied van wegencongestie, arbeidskost en de beschikbaarheid van magazijnen en bouwgrond. De relatie werkgever-werknemer is ook een minpunt dat Vlaanderen deelt met de andere Belgische regio’s. We hebben onszelf ook de vraag gesteld of met een andere weging van de parameters er een andere score zou uitkomen. Dat bleek echter niet het geval te zijn. Vlaanderen blijft in alle scenario’s op dezelfde positie hangen.” In deze discussie blijft ook het feit dat de Belgische conLog.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page14

TREND

TOP 10 locaties 88 7,74 7,61 7,54 7,36 7,10 7,04 6,95 7,00 7 6,95 6,98 76 65 56 44 3 32 21 10 0 Rheinland- Saarland Wallonië ZuidWest-Vlaanderen Vlaanderen East of LuxemburgBrussel Brussel OostRheinland-Pfalz Saarland Wallonië Zuid-Nederland West-Nederland East ofEngland England Luxemburg Oost-Frankrijk Pfalz Nederland Nederland Frankrijk De Top 10 van de meest interessante locaties voor e-commerce.

Johan Milliau, Bleckmann: “Intussen maakt e-commerce al een derde uit van onze activiteiten.”

“

sument veel minder koopt op het internet dan zijn Europese buren een belangrijk gegeven. E-commerce is in Europa aan een snelle opgang bezig met een jaarlijkse groei van 20%. Nu is die internethandel goed voor 300 miljard euro. “Maar het gemiddelde in de Europese markt voor e-commerce bedraagt 3,1%. België haalt nu amper 1,3%. Gemiddeld spendeert de Europeaan 1243 euro per jaar aan e-commerce. De Belg nog niet de

Gemiddeld spendeert de Europeaan 1243 euro per jaar aan e-commerce. De Belg nog niet de helft daarvan: 545 euro.”

Kristof De Coster, senior manager PwC helft daarvan: 545 euro,” zegt Kristof De Coster. Die achterstand wijst op een minder mature markt en dat laat zich ook zien in het aanbod aan gespecialiseerde diensten voor e-commercebedrijven. Die zijn haast niet te vinden in België en wel in Nederland en Duitsland.

DE n Rheinland-Pfalz und das Saarland gelten als beste Standorte für die E-CommerceDistribution n Die Wallonie, Südholland und der Westen der Niederlande ergänzen die TOP 5 n Flandern hat einen Rückstand auf die Nachbarregionen, steht aber dennoch auf Platz 6

www.logon-euregio.com

n Rhénanie-Palatinat et la Sarre sont les deux meilleurs emplacements pour la distribution du commerce électronique. n La Wallonie, le sud des Pays-Bas et l'ouest des Pays-Bas complètent le top 5. n À la traîne par rapport aux régions voisines, la Flandre occupe néanmoins la 6e place.

14 - Log.ON 008

Dat bevestigde ook Johan Milliau, de CEO van Bleckmann (vroeger bekend als Belspeed), die nadien aan het woord kwam als een vertegenwoordiger van een snel groeiende Belgische e-commercespeler. Hij profileert zich nu als een omnichannel specialist voor de modesector. “Intussen maakt e-commerce al een derde uit van onze activiteiten. Maar we bieden voor onze klanten dus het hele plaatje aan: lucht- en zeevracht, opslag, distributie, douane, fiscale vertegenwoordiging enzovoort.” Beckmann profileert zich als omnichannel speler en specialist van e-commerce. Dat heeft het bedrijf geen windeieren gelegd. Het heeft intussen 20 magazijnen, 825 werknemers en dankzij de overname van TNT Fashion Express is het nu meer actief in Nederland dan in de thuismarkt België. De distributie gebeurt hoe dan ook in heel Europa. “Klanten willen dat we het geheel van hen overnemen en eisen ook een zelfde leveringssnelheid in de grootsteden als Londen of Amsterdam als in de rurale gebieden in Calabria (de hak van Italië),” zegt Johan Milliau.

Nike Een gelijkaardig verhaal kregen de deelnemers te horen van Kurt Van Donink, de general manager van het Europees distributiecenter van Nike in Laakdal. “Digital is the new normal, is onze interne slogan. Het nieuwe magazijn dat we in Ham voorzien, zal voor 30% digitale orders gaan verwerken. In onze omzet zijn die momenteel nog maar goed voor 3 à 4%. Maar het betekent wel dat we onze processen helemaal anders zullen inrichten. Flexibiliteit is daarbij het sleutelwoord. Alles moet kunnen worden aangepast en verhuisd. We richten ons daarbij in de eerste plaats op het Verenigd Koninkrijk. Binnen Europa is dat de meest gesofisticeerde e-commercemarkt waar de tendensen het eerst te zien zijn. Het gaat dan niet alleen om snel leveren, maar bijvoorbeeld ook op zaterdag en zondag. Dat zijn we in Vlaanderen nog niet gewend, maar onze werknemers zijn daar al helemaal op ingesteld. Onze transporteur voorziet nu nog geen ophaling op zondag, maar dat moet heel snel veranderen.” > Peter Ooms

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page15

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page16

3PL

Beurskens: transport met t n De nieuwe afdeling HumanCareLogistics BV is actief in een snelgroeiende niche

n Kerncompetentie blijft de groepage in de

Beurskens specialiseert zich in zijn groepage-activiteit op moeilijke bestemmingen zoals de binnensteden met smalle straatjes.

Benelux, Duitsland, Zwitserland en Italië

n Gerichte inspanningen leveren 4% brandstofbesparing op

eurskens All-Round Cargo heeft sinds vorig jaar een nieuwe afdeling die specifiek gericht is op de logistieke dienstverlening rondom de zorg. HumanCareLogistics BV is ontstaan na de overname van Kersten Logistiek. Dat was de logistieke afdeling van Kersten Revalidatietechniek gespecialiseerd in het adviseren, leveren en onderhouden van hulpmiddelen zoals verpleegbedden, rolstoelen, beeldschermloepen, sta-op stoelen enzovoort. “Ik had Kersten aanvankelijk geholpen om de logistiek te analyseren en verbeteringen voor te stellen. Uiteindelijk hebben ze besloten om de logistieke BV volledig af te stoten. We hebben intussen een lange termijn afspraak dat wij voor Kersten de logistiek zullen verzorgen.” Specifiek voor deze tak van de logistiek is de grote aandacht voor service. “Een verpleegbed leveren bij een persoon die net uit het ziekenhuis is ontslagen, daar heb je twee mensen voor nodig. De chauffeurs die de hulpmiddelen komen brengen, moeten ook tactvol kunnen omgaan met deze mensen die altijd een zekere beperking hebben en daar erg gevoelig voor zijn. Het zijn dan ook vooral onze oudere chauffeurs die we hiervoor inzetten. Die beschikken over de sociale vaardigheden om dat correct aan te pakken. Bij technische producten – zoals een scootmobiel – moet de chauffeur een correcte uitleg

FR n La nouvelle division HumanCareLogistics BV est active dans une niche à croissance rapide n La compétence de base reste le groupage dans le Benelux, l’Allemagne, la Suisse et l’Italie n Des efforts ciblés entraînent un gain de 4 % sur le carburant

www.logon-euregio.com

n Die neue Abteilung HumanCareLogistics BV ist aktiv in einer schnellwachsenden Nische n Kernkompetenz bleiben Sammeltransporte in den Benelux-Ländern, Deutschland, der Schweiz und Italien n Dank gezielter Bemühungen 4% weniger Kraftstoffverbrauch

16 - Log.ON 008

kunnen geven over de scootmobiel en de stoel, stuur en spiegels juist afstellen. Daar hoort ook een testritje bij van de nieuwe gebruiker,” zegt Jack Beurskens. Het mag dan een nichemarkt zijn, de directeur is ervan overtuigd dat deze snel zal groeien. Nu al heeft HumanCareLogistics een 15-tal voertuigen, met 25 chauffeurs en/of bijrijders, 2 planners en 2 dames op kantoor om de afspraken over de thuislevering te maken. Jack Beurskens: “Maar we zien een groeiend interesse voor onze dienstverlening. In de eerste plaats van andere bedrijven die hulpmiddelen en aanverwante goederen voor de zorg leveren en hun logistiek willen verbeteren. Daarvoor kunnen we een dienst aanbieden waarbij wij hulpmiddelen afleveren tot op kamerniveau in een zorginstelling met bijbehorende instructie. Aan de andere kant merk ik dat onze aanpak met twee personen in de vrachtauto ook aantrekkelijk is voor bedrijven uit heel andere sectoren die zwaardere goederen aan huis leveren of die complexere dienstverlening eisen.”

Groepage De klassieke dienstverlening van Beurskens is het transport van deelladingen tussen de Benelux en Duitsland, Zwitserland en Noord-Italië. Ook hier zet het bedrijf een diversiteit van voertuigen van verschillende grootte in om niet met te grote wagens voor de lading te moet rijden. Jack Beurskens: “We zetten ook specifiek in op het transport naar moeilijke bestemmingen zoals de binnensteden met smalle straatjes. Die laten de grote bedrijven

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page17

et toegevoegde waarde HumanCareLogistics mikt op een verscheidenheid van voertuigen om flexibel te kunnen inspelen op de wisselende vrachten.

“

Jack Beurskens: “We zijn 33 jaar geleden gestart als koerierdienst met vijf wagens.”

Onze aanpak met twee personen in de vrachtauto ook aantrekkelijk is voor bedrijven uit heel andere sectoren.”

Jack Beurskens, directeur

vaak links liggen en ze besteden dat transport dan aan ons uit. We zetten hier dan kleinere auto’s voor in, vaak ook kleinere trucks en bestelwagens met een laadklep.” Beurskens beschikt in Tegelen over een loods van 8000 m² die ter beschikking wordt gesteld aan klanten met speciale wensen. Zo is er een Italiaanse meubelvervoerder die vanuit dat magazijn de distributie voor de Benelux en Duitsland laat verrichten door Beurskens. Maar in de loods staan ook koelmachines voor een nieuw rekencentrum van Microsoft in het noorden van Nederland, die naarmate de bouw vordert moeten geleverd worden. Intussen heeft Beurskens het terrein van de buurman kunnen kopen en kan men dus op termijn ook een nieuw magazijn gaan bouwen. Het bedrijf is 33 jaar geleden opgestart als een koeriersdienst met 5 wagens. Die service was toen heel succesvol, maar intussen is die bijna volledig in de handen van mondiale specialisten. Beurskens houdt wel nog een klein aantal wagens ter beschikking van een heel specifieke sector: de vliegtuigindustrie.

den. De manier waarop de chauffeurs dat bereiken is door beter vooruit te kijken om zo te kunnen anticiperen. Wanneer ze dat goed doen, zullen ze ook beter incidenten en ongevallen voorkomen en dat heeft dan weer meteen een gunstige invloed op de veiligheid en op de schadegevallen,” zegt Jack Beurskens. Na een half jaar opvolging en opleiding is het brandstofverbruik bij Beurskens All-Round Cargo met 4% verminderd. De belangrijkste ingrepen waren de acties rond het laten uitrollen van de voertuigen, het gebruik van cruise control en het vermijden van stationair draaien van de motor. “Elk jaar verbruiken we zo’n 2,5 miljoen euro aan brandstof, dus dat betekent echt een grote besparing voor ons. Die komt er echter niet zo maar. Na een snelle daling, is er toch nog wat werk aan de winkel om het resultaat blijvend vast te houden,” zegt Jack Beurskens. > Peter Ooms

Beurskens All-Round Cargo in het kort Groene kilometers Jack Beurskens laat zijn chauffeurs begeleiden door de gespecialiseerde onderneming Drivolution. “Op basis van een analyse van de cijfers uit de boordcomputers kennen zij precies het rijgedrag van elke individuele chauffeur. Ze letten speciaal op het abrupt vertragen en versnellen van de voertuigen. Door dat te vermijden kan niet alleen brandstof bespaard en de CO2-uitstoot gereduceerd wor-

• 110 werknemers • 80 voertuigen • 8000 m² loods •15 miljoen euro omzet www.allroundcargo.nl www.humancarelogistics.com

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:40 Page18

3PL

ITT Keutmann: Spezialtransp n Spezialist für Schmierstoffe, Säure/Laugen, gefährliche Abfälle

n Schwerpunkt Euregio, mit europaweiten Lizenzen

n Nischenmarkt mit hoher Kundenbindung und langjährigen Geschäftsbeziehungen erkehrstechnisch günstig gelegen, findet man die Spedition ITT Keutmann (Internationale Tanktransporte Keutmann GmbH) direkt an der A4 zwischen Köln und Aachen. Das Unternehmen mit Sitz im Dürener Gewerbegebiet „Im Großen Tal“ ist auf den Transport von Schmierstoffen und Spezialölen spezialisiert. Die Firma versteht sich dabei als ein entscheidendes Bindeglied in der Lieferkette zwischen Ölmühlen und Raffinerien einerseits und der Industrie, vor allem dem Großhandel mit seinen Lagern, andererseits. Auch die Beförderung von Laugen und Säuren gehört zum Portfolio. ITT Keutmann liefert dabei nicht nur an, sondern entsorgt ebenfalls alte Produkte, die in den meisten Fällen als gefährliche Abfälle deklariert sind. Dafür hat das Unternehmen europaweite Lizenzen.

Die Fahrer der Spezialtransporte sind bestens qualifiziert: In ihren Händen liegt nicht nur der sichere Transport, sondern auch das Befüllen und Entladen der sensiblen Ware.

Über die Grenzen aktiv „Wir sind die ‚Stecknadel im Weltgeschehen’ und behaupten uns nicht durch Größe, sondern durch unser großes Know-how in diesen Spezialmärkten“, meint Geschäftsführer Hans Keutmann, der bereits in dritter Generation in der Branche Transport/Logistik tätig ist. Seine Firma ist seit 2004 eine Schwester des niederländischen Logistikers Gehlen Schols (mit Sitz in Kerkrade) und ergänzt dessen Portfolio perfekt: „Wir profitieren

Maßgeschneiderte Transporte

n Specialist in het transport van oliën, zuren, logen en gevaarlijk afval n Het zwaartepunt van de activiteit ligt in de Euregio, met licenties voor heel Europa n Nichemarkt met een sterke klantenbinding en jarenlange zakenrelaties

www.logon-euregio.com

n Spécialiste du transport de produits dangereux n Keutmann se concentre sur l’Euregio, mais possède des licences pour toute l’Europe n Un marché de niche caractérisé par une grande fidélité des clients et des relations commerciales de plusieurs années

18 - Log.ON 008

einerseits von der umfassenden Infrastruktur der ‚großen Schwester’, der größte Teil der Administration läuft über Kerkrade“, beschreibt Keutmann die Synergien. „Andererseits kann Gehlen Schols über uns nun auch die genannten Spezialtransporte anbieten.“ Aus wirtschaftlicher Sicht ist ITT Keutmann jedoch nach wie vor ein wirtschaftlich eigenständiges Unternehmen.

ITT konzentriert sich auf Kunden in Deutschland, den Niederlanden und in Belgien. „Wir sind traditionell mit der Euregio verbunden. Bereits mein Großvater belieferte exklusiv die belgischen Soldatenhaushalte der früheren belgischen Garnisonsstadt Düren mit Kohle“, wirft Keutmann einen Blick zurück. „Unsere Strategie ist nicht auf Osteuropa ausgerichtet. Hier ist der Konkurrenzdruck enorm hoch und der Markt ist für ein so hoch spezialisiertes Unternehmen wie das unsere eigentlich zu klein.“ Der Fuhrpark aus zehn Fahrzeugen ist auf die Kunden maßgeschneidert – mit bis zu Neun-KammerZügen, die es ermöglichen, unterschiedlichste Produkte gleichzeitig zu transportieren. Spezielle Pumpen und geeichte Messanlagen gehören natürlich auch zur Ausrüstung. Das gibt es nicht so oft im Markt.

Vertrauen und Zuverlässigkeit „Natürlich gibt es x-fach größere Wettbewerber, aber wir haben sehr gefestigte vertrauensvolle Kundenbeziehun-

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:47 Page19

nsport ist Vertrauenssache Die Spedition ITT Keutmann liegt strategisch günstig in einem Dürener Gewerbepark nahe der Autobahn. Auf dem Gelände befindet sich ebenfalls ein gut frequentierter Autohof.

“

Bereits in dritter Generation in der Branche „Logistik und Verkehr“ aktiv: Geschäftsführer Hans Keutmann verbindet im Unternehmen Tradition und Moderne.

Wir transportieren hochsensible Güter zuverlässig und pünktlich. Unsere Kunden vertrauen uns voll und ganz – über die Grenzen hinaus.“

Hans Keutmann, Geschäftsführer ITT Keutmann GmbH

gen, die sich über viele Jahre entwickelt haben. Bei uns läuft das Geschäft noch über sehr persönliche Kontakte, das können Konzerne so gar nicht leisten“, schildert Hans Keutmann die besondere Atmosphäre, die in seinem Unternehmen herrscht. Dazu kommt die hohe Expertise in der Firma – angefangen beim Geschäftsführer, der zwischen den Öltankwagen seines Vaters aufgewachsen ist, über die kaufmännischen Mitarbeiter bis hin zu den Fahrern, die für diese besondere Art von Transporten extrem gut qualifiziert sein müssen: „Wir bekommen keine Fahrer ‚von der Stange’, unsere Männer erhalten spezielle Schulungen, die auch regelmäßig aufgefrischt werden.“ Denn schließlich sind die Fahrer ein entscheidender Dreh- und Angelpunkt: Ihnen ist nicht nur der sichere und pünktliche Transport anvertraut, sondern sie tragen auch die Verantwortung für das Befüllen und Entladen der sensiblen Stoffe aus den Tanks.

Präzision ist wichtig Bei den Transportwegen setzt ITT Keutmann vornehmlich auf die Straße. Schiene und Binnenschifffahrt sind für das Unternehmen meist keine echte Alternative: „In der Zusammenarbeit etwa mit Ölraffinerien geht es darum, auf die Stunde genau vor Ort zu sein“, erklärt Keutmann. „Die Raffinerien haben heute keine großen Eigenvorräte oder Lagerkapazitäten mehr, sondern sind auf sehr präzises Zeitmanagement seitens des

Logistikers angewiesen. Wir müssen pünktlich „auf dem Hof“ stehen, wenn die Tanks zur Zwischenlagerung voll sind. Sonst bekommen die ein riesiges Problem.“ Auch die Abholung von Altwaren wie Säuren ist sehr zeitsensibel und per Gesetz auch genau geregelt – mit der Bahn sei das leider oft nicht zuverlässig und punktgenau zu machen, meint Keutmann.

Echter Mehrwert! Ganz nebenbei betreibt Hans Keutmann auf dem Gelände noch einen Autohof mit Restaurantbetrieb - für den Fernverkehr, aber auch für Gäste aus Düren und der Region, die die gutbürgerliche Küche des „Truck Stop“ schätzen. Denn auch hier ist ein langjähriger Experte am Werk: Keutmanns Koch steht seit 20 Jahren an den Pfannen und Töpfen. Keutmann schmunzelt: „Langfristige Beziehungen zahlen sich für uns eben in jeder Hinsicht aus.“ > Relindis Becker

ITT Keutmann auf einen Blick • 10 Fahrzeuge, 14 Tankauflieger bzw. -container • drei kaufmännische Mitarbeiter (inkl. Geschäftsführer), elf Fahrer • ca. 2,5 Mio. EURO in 2013 www.itt-keutmann.com

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page20

3PL

Meers: unieke samenwerk in n Meers / M.I.T.L. opereert als de specialist voor het wegvervoer van los gestorte bulk

n Wessem opereert als de specialist voor havenoverslag, opslag en bewerking

n Door recente investeringen in Lanaken is er meer opslagruimte beschikbaar

“

anneer we nieuwe trucks moeten kopen, stuur ik een offerteaanvraag uit, met daarin de benodigde vrachtwagens voor zowel Meers, WPS Wegtransport als MITL. Op die manier streven we naar een standaardisering van het wagenpark binnen de drie organisaties, met slechts twee merken trucks, gelijkaardige opleggers met dezelfde assen, chassis, remsystemen, vering, verlichting en andere uitrusting. Bovendien kunnen we door die gebundelde aankoop goede prijzen bedingen. Ook op andere vlakken werken wij zoveel mogelijk als één bedrijf,” zegt Xavier Meers, zaakvoerder van Meers Transport International uit Lanaken. Tijdens het interview benadrukt ook Peter van Gemert, commercieel directeur van Wessem Port Services uit Stein, de innige samenwerking. “Binnen de groep Wessem hebben we verschillende bedrijven die vooral actief zijn op het vlak van uitbating van binnenhaventerminals en de daarbij behorende logistiek. Van oudsher hebben we ook ons eigen transportbedrijf Wessem Port Services (WPS) Wegtransport BV. In 2004 heeft Meers daarin een belangrijke participatie genomen. Op die manier is een duidelijke structuur ontstaan en kunnen de drie bedrijven als één geheel opereren in het belang van alle betrokken aandeelhouders.”

FR n Meers / M.I.T.L. est un spécialiste du transport routier de vracs n Wessem est spécialisé dans la manutention portuaire, le stockage et le traitement n Suite à des investissements récents à Lanaken, l’espace de stockage disponible est plus important

www.logon-euregio.com

n Meers / M.I.T.L. ist ein Spezialist für den Transport von Schüttgut n Wessem ist ein Spezialist für Hafenumschlag, Lagerung und Handling n Durch kürzlich getätigte Investitionen ist mehr Lagerfläche in Lanaken verfügbar

20 - Log.ON 008

De samenwerking is gebaseerd op een grote complementariteit tussen de twee familiale bedrijven. Wessem focust zich daarbij meer op de ketenregie voor de complete logistiek van bulkgoederen en de commerciële contacten die daaruit voortvloeien. De transportopdrachten binnen die samenwerkingsverbanden worden dan weer operationeel en technisch in goede banen geleid door het team van Meers Transport. In ieder geval is er altijd slechts één contactpersoon voor de klant en achteraf ontvangt de klant ook maar één factuur.

Transport De samenwerking is gebaseerd op het klantenbestand. Het zijn zonder uitzondering bedrijven die gespecialiseerd zijn in bulkgoederen: ertsen, mineralen, granen, kunstmest, zand, grind, wegenzout, biomassa, plastics, afvalstoffen enzovoort. Xavier Meers: “We focussen daarbij op het transport van los gestorte bulkgoederen binnen de Benelux en Frankrijk. Zo doen wij heel wat ritten naar de grote landbouwcoöperatieven en grote boerderijen in Frankrijk waar we onder andere meststoffen leveren. Vaste klanten van Meers komen o.a. uit de sectoren chemie, agro, keramiek, recycling en wegenbouw. Voor het transport zet het bedrijf een 60-tal eigen vrachtwagens in, waarvan er heel wat zijn uitgerust met walking floors, een bewegende vloer waardoor bulkgoederen, maar ook big bags, automatisch kunnen worden geladen en gelost. Dat laat ons toe om heel flexibel in te

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page21

rk ing over de grenzen heen Op de terreinen in Lanaken is recent ruimte vrij gekomen waar Meers snel een nieuwe klant wil verwelkomen.

Het wagenpark van Meers is gestandaardiseerd op twee merken.

“

Xavier Meers en Peter van Gemert: een innige samenwerking tussen twee familiebedrijven.

Sinds 2004 heeft Meers een belangrijke participatie genomen in WPS Wegtransport.”

Xavier Meers, zaakvoerder van Meers Transport International

spelen op lokale transportbehoeften in die agroindustriële sector. Het gebeurt nu heel vaak dat we ergens pallets lossen en meteen een nieuwe vracht los gestort graan kunnen meenemen. Dat heeft een zeer grote impact op het aantal lege kilometers. Die kunnen wij nu beperken tot een absoluut minimum en dragen zo bij aan een vermindering van de CO2-uitstoot.”

Logistiek Naast het transport organiseert Meers samen met Wessem ook een hele resem bijkomende activiteiten zoals het zeven, breken en ompakken van bulkgoederen. Ook het afvullen in big bags behoort tot het dienstenpakket. In Lanaken heeft Meers de laatste jaren flink geïnvesteerd in nieuwe terreinen op het Europark. "We beschikken in Lanaken nu over een grondstuk van 4 hectare. Het hele terrein is bovendien vloeistofdicht gemaakt en we hebben een uitgebreide lijst van vergunningen voor de opslag van verschillende afvalstoffen of secundaire grondstoffen”, vertelt Xavier Meers met enige trots. Door deze uitbreiding is er nu extra opslagruimte beschikbaar gekomen op de terreinen van Meers waar het natuurlijk zo snel mogelijk weer nieuwe klanten of projecten wil verwelkomen. Het bedrijf is ook gecertificeerd voor de kwaliteitssystemen ISO 9001 en voor GMP+ (Good Manufacturing Practice) wat erg belangrijk is voor de dierenvoedingsindustrie.

Daarnaast beschikt Meers over een grote loods van 5000 m² met 10 meter hoge drukbestendige wanden waar de bulkgoederen onder dak kunnen worden opgeslagen. Vanuit een losput kunnen de producten via een bovenloopband automatisch op de juiste plaats worden gebracht. Voor de opvolging van de voorraden heeft Meers een eigen weegbrug met aslastweging. Het bedrijf registreert alle laad- en losbewegingen en waarschuwt de klant per e-mail van elke verandering in zijn voorraad, inclusief het nummerbord van de betrokken vrachtwagen. Vanzelfsprekend heeft men de beschikking over voldoende materieel zoals verreikers, wielladers en heftrucks. De veiligheid van het terrein wordt gegarandeerd door een omheining van betonnen blokken, camerabewaking en straks automatische slagbomen en schuifpoorten. > Peter Ooms

Meers Transport bvba in het kort • Samenwerkingsverband tussen Transport Meers, WPS Wegtransport en MITL • 60 Trekkers (Euro 5 en 6), 75 opleggers • 75 werknemers • 4 ha opslagterrein met een loods van 5000 m² • 19 miljoen geconsolideerde omzet www.meers-transport.be

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page22

3PL

Transports Raymackers : le n Transports Raymackers est le spécialiste du transport d’acier et de sucre

n Forte d’une flotte de 16 tracteurs, la société

Voici plus de 45 ans que les véhicules Raymackers sillonnent les routes belges.

engage 5 sous-traitants

n Surtout active en Belgique, elle transporte aussi vers l’Allemagne et la France

oici 45 ans que la famille Raymackers est spécialisée dans le transport de produits destinés aux usines sidérurgiques tels que l’acier. Implantée à Crisnée, en plein cœur du bassin liégeois, elle jouit d’une position idéale qui a favorisé son développement. « Actuellement, 90% de notre chiffre d’affaires est réalisé en Belgique. Les 10% restants, ce sont les missions que nous effectuons dans le nord de l’Allemagne et de la France », précise David Raymackers, patron de l’entreprise avec son frère Eddy. « Le transport d’acier représente toujours plus de 50% de notre activité mais nous nous sommes diversifiés il y a 4 ans. Nous avons repris une société spécialisée dans le transport de sucre et de produits dérivés qui représente désormais près de la moitié de nos activités. Nous transportons aussi, mais dans de moins grandes proportions, des matériaux destinés à la construction et des denrées alimentaires dont de l’alimentation pour bétail. » La flotte de Raymackers reflète ses deux activités principales. L’entreprise dispose de 16 tracteurs, 14 Volvo FH et 2 Scania R520 et R420, et de nombreuses remorques et équipements (voir encadré).

NL n Raymackers Transports is gespecialiseerd in het vervoer van staal en suiker n Het bedrijf heeft een vloot van 16 trekkers en doet een beroep op 5 onderaannemers n Het is vooral werkzaam in België, maar vervoert ook naar Duitsland en Frankrijk

www.logon-euregio.com

n Transports Raymackers ist Spezialist für Stahl- und Zuckertransport n Das Unternehmen arbeitet mit 16 Zugmaschinen und 5 Subunternehmern n Der Transportspezialist ist insbesondere in Belgien, aber auch in Deutschland und Frankreich aktiv

22 - Log.ON 008

Le nombre de chauffeurs a doublé depuis l’an 2000 L’entreprise a connu une belle croissance depuis sa création en 1969 par André Raymackers, le père de David et Eddy, et particulièrement après l’an 2000. « Nous comptions 8 – 9 chauffeurs jusqu’en 2000 puis nous avons augmenté le nombre de véhicules et sommes passés à 14 chauffeurs. Mais, comme de nombreuses entreprises, nous avons subi la crise et avons dû réduire nos effectifs à 12 chauffeurs. Aujourd’hui, c’est dernière nous. Depuis notre reprise de la société spécialisée dans le transport de sucre, notre équipe compte 19 personnes dont 16 chauffeurs. »

Ouverts aux nouveaux défis Si les Transports Raymackers se portent bien, c’est parce qu’ils ont toujours laissé la porte ouverte aux opportunités. Leurs spécialités sont aujourd’hui bien définies, toutefois le groupe tient « à garder une certaine polyvalence de manière à pouvoir étudier tout nouveau type de transport qui se présenterait ». C’est là la clé du succès de Raymackers. Oser se diversifier, oser les nouveaux défis et s’y adapter. Un dynamisme et une compétence dont bénéficient également ses activités actuelles.

Des normes strictes « Le transport de l’acier exige une grande rigueur », commente David Raymackers. « Les normes à respecter

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page23

: les spécialistes de l’acier

“

Le transport d’acier représente toujours plus de 50% de l’activité des Transports Raymackers mais l’entreprise s’est diversifiée il y a 4 ans.

La famille Raymackers avec (de gauche à droite) David, André, Jennifer et Eddy Raymackers.

Nos différents clients et nos multiples destinations nous permettent de réaliser de bonnes combinaisons et de réduire au maximum les kilomètres à vide.”

David Raymackers, patron de l’entreprise avec son frère Eddy

sont très strictes. Cela implique des formations spécifiques pour les chauffeurs, la participation régulière à des réunions de sécurité, un audit sécurité deux fois par an, etc. » Les normes évoluent mais le transport d’acier a toujours été complexe. Une complexité dont la famille Raymackers a fait sa force. Aujourd’hui, voici plus de 45 ans que leurs véhicules sillonnent les routes belges avec ces précieux chargements. Sa bonne connaissance des acteurs du secteur est également un atout, « nous disposons par exemple de tous les contacts au port d’Anvers, un gain de temps énorme pour notre commanditaire », de même que sa planification qui parvient à combiner parfaitement les différents types de transport. « Nous chargeons et déchargeons des marchandises essentiellement à Liège, Oreye, Tirlemont, Genk et Anvers. Nos différents clients et nos multiples destinations nous permettent de réaliser de bonnes combinaisons et de réduire au maximum les kilomètres à vide. »

5 sous-traitants fixes Mais impossible de parler des Transports Raymackers sans évoquer leurs sous-traitants et leur remarquable travail. « Nous faisons appel à 5 sous-traitants fixes qui disposent chacun de leur propre véhicule et nous travaillons, de manière occasionnelle, avec d’autres transporteurs. L’ensemble de ces sous-traitants, avec qui nous collaborons depuis des années et en qui nous

avons une totale confiance, réalisent aussi bien du transport d’acier que de sucre et produits dérivés. Tout dépend de notre planning. » Un dispatching géré par David Raymackers. « Mon frère Eddy est sur la route, tandis que sa fille Jennifer assure le volet administratif. Nous gérons l’entreprise en famille », sourit David Raymackers. « Et c’est une spécificité que nous tenons à garder. » > Astrid Huyghe

Transports Raymackers en bref • 16 tracteurs, 17 semi-remorques bâchées avec bac à bobines (transport d’acier, de palettes et de matériaux de construction), 9 semi-remorques citernes (transport de sucre, produits dérivés), 4 bennes (sucre et matériaux de construction) et 2 porte-conteneurs • 5 sous-traitants fixes • Transport en Belgique, en Allemagne, en France • 19 personnes • Crisnée • Truck Service Sébastian et Scania Scantec (Liège) www.transport-raymackers.be/

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page24

SHIPPER

UPS Healthcare: Goed of geld terug n UPS heeft 40.000 m² magazijnruimte voor de healthcare-sector in Venlo en Roermond

n De Nederlandse regeling rond btw-verlegging is een pluspunt voor internationale bedrijven

n Tijdens het transport worden de belangrijke parameters gemeten

“

PS garandeert zijn klanten een voortdurende bewaking van de omstandigheden waarin de farmaceutische producten worden opgeslagen en getransporteerd. Wanneer er dan toch iets fout gaat, zal het klanten daarvoor nog vergoeden ook. Die service heet proactive response secure en is gebaseerd op een voortdurende monitoring van de goederen doorheen de

Wanneer er dan toch iets fout gaat, zal UPS de klanten daarvoor vergoeden.” keten. UPS wil kunnen aantonen dat elke lading en elk pakje de hele tijd op de juiste temperatuur is geweest. Het heeft ook getraind personeel om correct te reageren op de signalen uit de keten. Om dat te kunnen waarborgen heeft UPS geïnvesteerd in oplossingen voor opslag en transport. In de eerste plaats

DE n UPS hat in Venlo und Roermond 40.000 m² Lagerfläche für den Healthcare-Sektor n Das niederländische MwSt.Verlagerungsverfahren ist ein Plus für internationale Unternehmen n Beim Transport werden wichtige Parameter überwacht

www.logon-euregio.com

n UPS dispose de 40.000 m² d’entrepôts pour le secteur de la santé à Venlo et Roermond n La réglementation néerlandaise sur l’autoliquidation de la TVA est un ‘plus’ pour les entreprises internationales n Les paramètres principaux sont mesurés pendant tout le transport

24 - Log.ON 008

PharmaPort 360, een container met een actieve koeling, geschikt voor één palletlading.

heeft UPS geïnvesteerd in bijkomende opslagcapaciteit specifiek voor de farmaceutische sector. “We hebben nu 40.000 m² magazijnen in Venlo en Roermond specifiek voor de sector healthcare. Hier ligt een speciale focus op het controleren van de omgevingstemperatuur (+15 - +25°C; +2 - +8°C; -20°C; -70ºC) en vochtigheidsgraad. De activiteiten zijn er gecertificeerd volgens GMP en GDP, de standaarden die gelden in de farmasector. De technische installaties zijn volledig redundant opgezet zodat de goederen ook bij een defect op temperatuur blijven,” zegt Rob de Roock, UPS Operations Director Health Europe De locatie in Roermond, vlakbij Duitsland, maar toch gesitueerd in Nederland zodat gebruik kan worden gemaakt van de BTW-verlegging die het mogelijk maakt om de BTW pas te betalen wanneer de goederen weer verscheept zijn. Belangrijk is ook de integratie van de gebouwen in het UPS-netwerk met bijvoorbeeld de hub op de luchthaven van Keulen-Bonn.

Transport Om tijdens het transport de kwaliteit te kunnen garanderen heeft UPS een resem van hulpmiddelen. Temperatuurcontrole kan ten eerste met de trucks zelf. Maar UPS heeft ook verschillende verpakkingen voor pakketjes die met droogijs lange tijd gekoeld kunnen blijven. Nieuw is de PharmaPort 360, een container geschikt voor één palletlading (ongeveer 1 m³). Dankzij de actieve koeling met batterij kan die een lading vijf dagen lang op dezelfde temperatuur houden. Om deze strikte temperatuurtoleranties te behouden en om locatie- en andere verzendgegevens te controleren, is de PharmaPort 360 uitgerust met geïntegreerde omgevingssensoren en GPS/GSM-voorzieningen. De agenten van de UPS controletorens controleren actief elke container, waar ook ter wereld. > Peter Ooms

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page25

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page26

SHIPPERS

Malysse-Sterima : leveren to n Vlietra is een logistieke service provider voor de healthcare sector in de Benelux

n Chauffeurs krijgen twee weken opleiding vooraleer ze autonoom kunnen werken

n Ziekenhuizen zijn vragende partij om hun logistieke processen uit te besteden e groep Malysse-Sterima is gespecialiseerd in de processen en dienstverlening voor textielbeheer, reprocessing van medisch instrumentarium en logistiek voor de gezondheidssector. De groep bestaat uit drie business units die elk een waaier van diensten verstrekken aan ziekenhuizen, zorginstellingen en medische bedrijven. Van oudsher is Malysse Textile Services gespecialiseerd in ziekenhuislinnen, beroepskledij en bewonerswas (met een vestiging in Villers-le-Bouillet).

“

Ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen willen zich op hun kerntaak concentreren en dat is de verzorging.” Sterima Medical Services biedt een innovatieve dienstverlening op vlak van sterilisatie en reprocessing van medisch instrumenten. Concreet houdt dit in dat gebruikte medische instrumenten opgehaald worden in het ziekenhuis en voor hun behandeling naar de sterilisatie-platvormen in België of Nederland worden gebracht. Na de reprocessing vertrekken de instrumenten terug naar het ziekenhuis in gesloten rolcontainers. De chauffeurs leveren deze af tot aan de operatiekamer.

Kwaliteit borgen De logistieke dienstverlening die Vlietra aflevert, moet feilloos zijn. Het bedrijf heeft daarom een kwaliteitssysteem geïmplementeerd met een volledige track & trace-functie, maar ook met strikte procedures die door de chauffeurs en de andere medewerkers moeten worden nageleefd. “Een nieuwe medewerker krijgt bij ons twee weken opleiding vooraleer die autonoom aan de slag kan. Alleen al de weg terugvinden in de ziekenhuizen en van de ene naar de andere afdeling gaan, vraagt al heel wat training. Maar daarnaast hebben we een waterdicht systeem uitgewerkt waarbij we door het scannen van de barcodes op de verschillende karren én door een barcode op de afleverplaatsen altijd zeker zijn dat de juiste goederen ook op de juiste locatie zijn afgeleverd. Door een combinatie van barcodes, aangevuld met GPS en GPRS kunnen we een zeer hoge leverbetrouwbaarheid garanderen. Daarvoor hebben we ook de ISO9001-certificaten en voldoen we aan de Good Distribution Practice,” zegt Hjalmar Smit.

26 - Log.ON 008

Job racking wordt steeds belangrijker in de logistiek in de gezondheidszorg.

Voor de beide bedrijfsactiviteiten is de logistiek van primordiaal belang en werd die ondergebracht in de business unit Vlietra Logistic Services.

24 op 7 “Die logistieke diensten zijn zeer divers: ’s nachts leveren, overdag, grote volumes( linnen) maar ook kleine hoeveelheden, spoedleveringen, enzovoort. Onze dienstverlening houdt nooit op en het is dan ook een echte 24 op 7 operatie. Gesteriliseerde medische instrumenten bijvoorbeeld moeten ’s ochtends vroeg klaar staan bij de operatiekamer en dat houdt in dat we die in de loop van de nacht moeten transporteren vanuit de Centrale Sterilisatie afdeling naar het ziekenhuis,” zegt Hjalmar Smit, operations manager logistics van Vlietra. Het gaat vaak om erg dure instrumenten. Daarom mikt men op een voortdurende inzet van dezelfde instrumenten door meerdere chirurgen. De instrumenten moeten dus zeer snel na de operatie worden gerecupereerd om behandeld te worden en vervolgens terug naar de chirurg gebracht te worden. De rol van de logistiek neemt daarbij alleen maar aan belang toe. De routine om te leveren tot op de afdeling en soms zelf tot op kamerniveau, trekt dan weer andere klanten aan die op zoek zijn naar die capaciteiten. Dit heeft ook heel veel te maken met vertrouwen en partnerships. Het ziekenhuis of de verzorgingsinstelling moet bijvoorbeeld bereid zijn om een externe partij toegang te geven

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page27

n tot bij de operatiezaal Chauffeurs leveren gesteriliseerde chirurgische instrumenten in gesloten karren af aan de operatiekamer.

Hjalmar Smit, operations manager logistiek Vlietra: “Wij kunnen leveren tot op het niveau van de afdeling en soms zelfs van de kamer. Die capaciteit trekt weer andere klanten aan.”

tot diep in de eigen organisatie. Niet zelden beschikken de chauffeurs van Vlietra over sleutels, badges en toegangscodes om zendingen tot op de juiste plaats in het ziekenhuis te kunnen brengen. Niet enkel medische instrumentensets worden ter plaatse gebracht, ook het bedlinnen en de beroepskledij levert Vlietra af op de verschillende afdelingen. Daarbij wordt de verpakking verwijderd en het palet, samen met het afval, mee teruggenomen. “Die dienstverlening maakt ons wel heel bijzonder in de sector. We profileren ons steeds meer als de specialisten van de last mile,” zegt Hjalmar Smit. Bijkomend verzorgt Vlietra ook nog de distributie in de ziekenhuizen voor diverse medische bedrijven zoals voor 3M, Smith & Nephew, Medtronic, en andere. Voor Fresenius, de specialist van dialysevloeistoffen voor nierpatiënten, organiseert Vlietra niet enkel een uitgebreide logistieke dienstverlening met belevering op de afdeling, maar steeds meer ook met bezorging aan huis voor patiënten die daar over een dialysetoestel beschikken. Hij ziet ook een ontwikkeling op lange termijn, waarbij de ziekenhuizen hun logistieke processen steeds meer gaan uitbesteden aan logistieke specialisten. Hjalmar Smit: “Om organisatorische en budgettaire redenen, kunnen ziekenhuizen ook steeds minder plaats voorzien om voorraden aan te houden en verkiezen ze meer en meer dat de logistieke dienstverlener ook voor de opslag zorgt. Ziekenhuizen en verzorgingsinstellingen willen

zich op hun kerntaak concentreren. Het beheren van de logistieke stromen hoort niet tot deze kerncompetentie. De diensten die we dus nu al verlenen: afleveren in de rekken op de afdeling –job racking– zal daarom steeds belangrijker worden in de medische logistiek. Van die groei genieten we trouwens nu al.” > Peter Ooms

DE n Vlietra bedient als Logistikdienstleister für den Gesundheitssektor die BeneluxLänder n Die Fahrer erhalten vor ihrem Einsatz eine zweiwöchige Schulung n Krankenhäuser wollen ihre Logistikprozesse an Subunternehmer vergeben

www.logon-euregio.com

n Vlietra est un prestataire logistique pour le secteur des soins de santé dans le Benelux n Les chauffeurs reçoivent deux semaines de formation avant de pouvoir travailler de manière autonome n Les hôpitaux cherchent de plus en plus à sous-traiter leurs processus logistiques

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page28

Naar een verbeterde arbeidsmarkt n Etil onderzocht de logistieke arbeidsmarkt in de Euregio Maas-Rijn

n De omstandigheden in de landen zijn erg verschillend. Dat maakt bijkomende studie nodig.

n De vervanging van oude werknemers biedt de kans om de kwaliteit te verhogen

n zijn rapport formuleert het onderzoeksbureau Etil een aantal aanbevelingen om de logistieke arbeidsmarkt in de Euregio Maas-Rijn te versterken.

1. Er is een toenemende vraag naar een hogere kwaliteit. Dat kan worden bereikt door de focus niet meer op de traditionele logistieke processen te leggen, maar op een verschuiving naar de mogelijkheden om processen in de gehele keten te verbeteren. 2. Er bestaan grote verschillen in arbeidsproductiviteit in de EMR. Daardoor ontstaat de mogelijkheid om de kennis en ervaring bij de best presterende bedrijven te gebruiken om de kwaliteit van dienstverlening in supply chain management te verbeteren door het delen van best practices. 3.Dit vereist ook samenwerking. Een concreet voorbeeld van een dergelijke samenwerking zou het starten van een flexibele euregionale pool van medewerkers kunnen zijn, die inzetbaar zijn bij meerdere werkgevers in de verschillende landen, of gezamenlijke opleidingen ter vergroting van de kwaliteit die in alle drie de landen worden erkend.

DE n Studie von Etil zum logistischen Arbeitsmarkt in der Euregio Maas-Rhein n Große Unterschiede der länderspezifischen Gegebenheiten erfordern zusätzliche Studien n Das Ausscheiden alter Arbeitnehmer bietet die Möglichkeit zu einer Qualitätserhöhung

www.logon-euregio.com

n Etil a étudié le marché de l'emploi logistique dans l'Eurégio Meuse-Rhin. n Les conditions de travail diffèrent considérablement entre les différents pays. n Le remplacement des travailleurs âgés offre l'opportunité de relever le niveau de qualité.

28 - Log.ON 008

Bedrijven en onderwijsinstellingen moeten de krachten bundelen om het imago van de logistieke sector te verbeteren.

4. Met de grote verwachte uitstroom aan oudere werknemers, kan de claim voor hoger opgeleid personeel worden gerealiseerd door jongere, hoger opgeleide werknemers aan te trekken. De opleidingsinstituten zullen hierin moeten voorzien en dit na consultatie met het bedrijfsleven. In EMR-verband vormt ook de erkenning van de diploma’s over de grens hierin een essentieel onderdeel. 5. Omdat het imago van de logistieke sector nog enige verbetering behoeft, zullen bedrijven en onderwijsinstellingen de krachten moeten bundelen om dit te veranderen. 6. Ondanks de inspanningen van Etil is het niet gelukt om alle door de opdrachtgever gevraagde gegevens op EMR-niveau op een eenduidige en transparante wijze inzichtelijk te maken. Voornamelijk is gebleken dat vergelijkbare cijfers en informatie niet altijd op het gewenste detailniveau van de specifieke regio voorhanden zijn. Er is op een aantal punten aanvullend onderzoek nodig. 7. Bevorderen van grensoverschrijdende mobiliteit door het verminderen van barrières door juridische, sociale en culturele verschillen. Hiertoe zullen de nationale overheden moeten worden aangezet de effecten van hun verschillen in regelgeving te onderkennen en bereid moeten zijn om hier iets aan te doen. 8. Innovatie ontstaat vooral in regio's waar sprake is van een clustering van bedrijven. In de EMR doet zich de unieke mogelijkheid voor om te zoeken naar de innovatieve effecten van een internationale, grensoverschrijdende clustering van logistieke en supply chain bedrijven. > Peter Ooms

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page29

Chut Chut!! Ne lle e dites pas à tout le le monde…

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page30

Logistikunternehmen laden Schüler ein Die Schüler aus der kaufmännische Berufsschule des Atheneum von Overpelt haben pro Woche vier Unterrichtsstunden Logistik.

Sabine Indiesteln, HR-Managerin von Dachser: „Wir suchen grenzüberschreitend nach jungen Menschen, die hier eine duale Ausbildung machen wollen.”

n Schüler von Schulen aus Zonhoven und Overpelt zu Besuch bei Dachser

n Dachser sucht Jugendliche aus Belgien und den Niederlanden für eine betriebliche Ausbildung

n Der Besuch ist Teil des euregionalen Tags der Logistik achser in Alsdorf beteiligt sich mit großem Engagement an einem Euregio-Projekt, bei dem Schüler von Sekundarschulen in Kontakt mit der Logistikwelt kommen können. Am 25. September begrüßte das Unternehmen zwei belgische Schulen aus Zonhoven und Overpelt. Den Schülern wurde zunächst das Unternehmen präsentiert, anschließend konnten sie die Lager besuchen. Dort hatten die Mitarbeiter zwei Übungen vorbereitet: Die Schüler sollten eine Bestellung durch Abholung der einzelnen Produkte im Lager versandfertig machen, danach konnten sie zum ersten Mal selbst einen Lkw beladen. Sie mussten sich auch mit Hilfe der Standardhilfsmittel um die Sicherung der Ladung kümmern. Es fiel auf, dass diese Jugendlichen

30 - Log.ON 008

anfänglich keinerlei Idee hatten, wie sie die Aufgaben angehen sollten. Sie wussten kaum, was eine Palette ist und wie diese auf einen Hubwagen gestellt werden muss. Aber sie lernten sehr schnell all die Dinge kennen, die in einem Lager wichtig sind. Sabine Indiesteln, HR-Managerin bei Dachser: „Bei diesen Übungen erkennt man auch sofort die unterschiedlichen Persönlichkeiten der Schüler. Der heutige Besuch hat zum Ziel, unser Unternehmen auf dem belgischen und niederländischen Arbeitsmarkt bekannt zu machen. Wir könnten aber auch sehr schnell eine Auswahl treffen, wer sich für die Arbeit bei uns eignet. Es sind vor allem diejenigen, die die Initiative ergreifen und Lösungen suchen, die

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page31

Vous Vous avez avez une llongueur ongueur

d’ d’avance avance T ruck&Business lanc e un club pour ses abonnés privilégiés Truck&Business lance • 8 magazines et suppléments à domicil domicilee et en PDF • Articl es et int erviews eexclusifs xclusifs sur www .truck-business.com Articles interviews www.truck-business.com • Les dos out sav dossiers siers T Truckpédia ruckpédia (t (tout savoir oir sur un thème particulier) • Le ccontenu ontenu intégr intégral al du T Top400 op400 • Etudes de mar marché ché (Truck (Truck & Business Business Barometer, Barometer, analyses analyses financières, financières, T op des fl Top flottes…) ottes…) avantages exclusifs Des av antages ex clusifs Transport Logistics Awards • -10% sur ll’entrée ’entrée aux T ransport & Logis tics Awar ds es offres offres d’emploi d’emploi TL Hub • Remise sur lles Yvens es livres livres écrits par Claude Yv • -15% sur lles ens éductions chez nos partenaires partenaires • Des rréductions adeau de bienvenue bienvenue • Un ccadeau ez-vous via notre notre coupon coupon en pages ccentrales Inscriv Inscrivez-vous entrales ou sur www www.truck-business.com/club .truck-business.com/club Téléphone : +32(0)4 387 88 18 · club(mmm.be

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page32

362 Schüler 362 Schüler und 40 Lehrkräfte aus 14 Sekundarschulen und 2 Ausbildungsunternehmen besuchten am 25. September 2014 ein Logistikunternehmen in der Euregio Maas-Rhein. Dieser euregionale Tag der Logistik wurde von der Provinzialen Entwicklungsgesellschaft (POM) Limburg in Zusammenarbeit mit diversen Partnern aus der niederländischen Provinz Limburg, der Region Aachen, der Provinz Lüttich und der Deutschsprachigen Gemeinschaft organisiert. Nachfolgende Betriebe stellten im Rahmen des euregionalen Tags der Logistik ihre Aktivitäten vor: H.Essers, Nike, Dachser, Chaudfontaine, Liège Airport, Mitsubishi Motors Europe, Berner Produkten, Meulenberg Transport, Container Terminal Stein, Rail Terminal Chemelot und Rogister.

Die Schüler des ROC Leeuwenborgh Sittard-Geleen besuchten H.Essers in Genk.

“

uns interessieren. Und die gab es natürlich auch in dieser Gruppe.“

Von Alsdorf nach Belgien und in die Niederlande Dachser verfolgt mit der Zusammenarbeit mit belgischen Schulen ein konkretes Ziel. Das Logistikzentrum in Alsdorf hat zwei wichtige Aktionsfelder: Sammeltransport und Food Logistics. Bei beiden geht der Aktionsradius des Distributionszentrums in Alsdorf weit über die Grenzen nach Belgien und in die Niederlande

Vorteile, wenn ein kulturelles Verständnis vorhanden ist. Die einfachste Art, dies zu erreichen, ist die abwicklung über Dachser-Mitarbeiter mit belgischer Herkunft. Wir bemühen uns daher grenzüberschreitend um junge Menschen, die hier eine duale Ausbildung machen – im Unternehmen und in der Schule. So lernen sie während ihrer Ausbildung unser Unternehmen kennen und können anschließend sofort bei uns anfangen. In Alsdorf haben wir 250 Mitarbeiter mit 17 verschiedenen Nationalitäten. Davon sind 30 Azubis oder Lehrlinge in einer dualen Ausbildung“, sagt Sabine Indiesteln.

Kontakt zu Logistik

Die Schulen möchten die Schüler in direkten Kontakt zur Logistikwelt bringen.” hinaus. „In Belgien haben wir z. B. keine Food Logistics und deshalb beliefern wir das ganze Land, bis hin zur Küste von hier aus. Es kommt also häufig zu Kontakten zwischen unseren Mitarbeitern und den Mitarbeitern unserer Kunden. Dabei ist nicht nur wichtig, eine gemeinsame Sprache zu sprechen, sondern es hat

NL n Leerlingen van scholen uit Zonhoven en Overpelt op bezoek bij Dachser n Dachser zoekt jonge mensen uit België en Nederland voor een opleiding in het bedrijf n Het bezoek maakt deel uit van Euregionale Dag van de Logistiek

www.logon-euregio.com

n Des élèves de Zonhoven et Overpelt en visite chez Dachser n Dachser recherche des jeunes en Belgique et aux Pays-Bas pour participer à une formation en entreprise n La visite est organisée dans le cadre de la Journée Eurégionale de la Logistique

32 - Log.ON 008

Für die Schulen ist der Besuch Teil einer Reihe von Exkursionen, bei denen die Schüler in Kontakt mit der Logistikwelt kommen. „Diese Gruppe besteht aus 12 Schülern aus der kaufmännische Berufsschule des Atheneum von Overpelt. Wir organisieren mehrere Besuche pro Jahr. Meistens in der Nähe der Schule, etwa bei Scania oder im Hafen von Genk, aber manchmal auch weiter weg im Hafen von Antwerpen oder, wie jetzt, bei Dachser in Deutschland. In ihrer beruflichen Ausbildung haben sie außerdem pro Woche vier Unterrichtsstunden Logistik. Das ist also nicht viel und ihr Kontakt zu dieser Branche ist nicht intensiv", sagt die Fachbereichsverantwortliche Gülhan Kaya. Bei Dachser arbeiten eine Reihe von Mitarbeitern aus den Niederlanden und Belgien. Jill, die junge Frau, die die Führungen für die Schulen begleitete, kommt aus dem niederländischen Kerkrade und hat eine dreijährige Ausbildung zur Kauffrau für Spedition und Logistikdienstleistung bei Dachser absolviert. Seither arbeitet sie als Disponentin in Alsdorf. Ob es einen Ansturm von belgischen Schülern auf Ausbildungsplätze bei Dachser geben wird, bleibt allerdings fraglich. Gülhan Kaya: „Die meisten Schüler entscheiden sich eher für eine längere schulische Ausbildung und damit für das siebte Schuljahr. Dadurch erhalten Schüler aus dem berufsbezogenen Zweig ein vollwertiges Diplom und können, falls sie es möchten, anschließend studieren. Diese Option unterstützen wir als Lehrpersonal zu hundert Prozent.“ > Peter Ooms

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page33

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page34

NEWS

East Belgium Park : 72 hectares disponibles Comptant déjà 200 ha et plus de 200 entreprises, l'East Belgium Park vient de se voir renforcé par trois extensions sur les territoires de Baelen, Welkenraedt et Lontzen. Des extensions inaugurée début novembre, notamment en présence de Jean-Claude Marcourt, ministre de l'Economie et Maxime Prévot, ministre des Travaux publics. Les 72 ha disponibles (au total) permettront, à terme, la création de 1000 à 1500 emplois sur ces trois nouvelles zones. Ils viendront s' ajouter aux 3400 emplois déjà présents dans les 200 entreprises des parcs existants. Budget de l' extension : 24,6 millions d’euros, débloqués par la Wallonie. Une extension de 53 ha bruts est également prévue sur Eupen, mais vu qu’il restait encore quelques terrains disponibles sur le parc existant et que les extensions inaugurées aujourd’hui permettent d’avoir une réserve pour quelques années, la réalisation de ces travaux se fera dans une 2e phase. (AH) >

Les 72 hectares disponibles permettront, à terme, la création de 1000 à 1500 emplois sur ces trois nouvelles zones.

Limburgse vervoerders willen eigen trailerparking in haven Antwerpen

www.logon-euregio.com

Alvast een tiental Limburgse wegvervoerders en logistiekers willen de files op de E313 ontlopen door in de haven van Antwerpen een gemeenschappelijke trailerparking in te richten. Opleggers zullen daar buiten de spitsuren gestald kunnen worden in afwachting dat de terminals en bedrijven waarvoor ze bestemd zijn, de deuren openen. Op de as tussen Limburg en Antwerpen kijkt het wegvervoer aan tegen toenemende congestie. In Antwerpen zelf wordt het geconfronteerd met het feit dat bedrijven niet de klok rond laden en lossen. Een trailerparking kan op beide problemen een antwoord bieden. Door buiten de spits te rijden kunnen de betrokken bedrijven per trailer naar schatting bijna 290 verliesuren per jaar vermijden, een meer betrouwbare rittenplanning uitwerken en dus hun personeel en materieel efficiënter inzetten, zei Roel Smets, voorzitter van de Limburgse vervoerdersfederatie VVL-Febetra, bij de voorstelling van het project. Bijkomende voordelen zijn de verminderde uitstoot, de versterking van de concurrentiepositie tegenover buitenlandse vervoerders en de meer betrouwbare rittenplanning. Momenteel lopen gesprekken met een drietal niet-watergebonden bedrijven (waaronder transporteurs) die in het havengebied op rechteroever in Antwerpen gronden ter beschikking kunnen stellen. Bedoeling is een terrein van een vijftal hectare – met plaats voor een zeventigtal trailers – in te richten als beveiligde parking met toegangscontrole en camerabewaking. Van daaruit zou de last mile naar de eindbestemming verzorgd worden. Omgekeerd kan de trailerparking dienen om retourlading te laten wachten tot het transport naar Limburg filevrij kan gebeuren. De initiële kost voor de inrichting van die opleggerparking zou ongeveer 350.000 euro bedragen. (JLV) >

Cabooter ontwikkelt Railterminal Greenport Venlo

www.logon-euregio.com

34 - Log.ON 008

Cabooter Railcargo uit Venlo gaat de railterminal Greenport Venlo ontwikkelen. Dat is de uitkomst van de aanbestedingsprocedure, die met de publicatie van het gunningsbesluit is afgerond. In 2015 zal naar verwachting met de daadwerkelijke bouw en aanleg in het gebied Trade Port Noord Venlo aan de zuidzijde van de spoorlijn Eindhoven-Venlo worden begonnen. De sterk in ontwikkeling zijnde logistieke functie van Greenport Venlo verlangt continue verbetering en versterking van de multimodale bereikbaarheid. Groeicijfers van Greenport Venlo, de Rotterdamse haven en de haven van Antwerpen voorspellen dat de capaciteit van de bestaande Railterminals in Venlo nijpend zal worden. Dat vormt aanleiding voor Trade Port Noord Venlo om in nauwe samenwerking met de provincie Limburg en de gemeenten Horst aan de Maas en Venlo deze benodigde capaciteitsuitbreiding te realiseren. De railterminal, die op de bestaande spoorlijn wordt aangesloten, bestaat grotendeels uit sporen met laad- en losmogelijkheden in de open lucht. Voor de ontwikkeling ervan is een terrein van ongeveer vijftien hectare beschikbaar. Daarmee is de Railterminal Greenport Venlo de grootste binnenlandse railterminal van Nederland. De komst van de railterminal vormt bovendien een ontlasting van het wegtransport (zo rijden op de A67 3,5 keer meer vrachtwagens dan gemiddeld in Nederland). >

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page35

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page36

INFRA

Knelpunten in de Euregio n De lijst met 10 infrastructuurknelpunten moet het beleid helpen keuzes te maken

n Er is een algemeen tekort aan

grensoverschrijdende verbindingen

De topprioriteit is het verhogen van de capaciteit van de A67-autosnelweg tussen Eindhoven en de Duitse grens.

n Geen enkel knelpunt rond binnenvaart werd opgenomen in de lijst

“

ate4Logistics liet onderzoeken welke knelpunten er zijn in het transportnetwerk in de Euregio Maas-Rijn die dringend moeten worden opgelost. Het resultaat van die analyse is een lijst met 10 infrastructuurknelpunten op Nederlands, Duits en Belgisch grondgebied. “De initiatiefnemers van Gate4logistics (vertegenwoordigd door POM Limburg, ELC, AGIT, IHK Aachen en Logistics in Wallonia) hebben zelf een lijst

De beslissing over de verbreding van A67 is na een bijkomende studie door de politiek op de lange baan geschoven.” met knelpunten opgemaakt en die hebben ze dan via een elektronische enquête voorgelegd aan hun leden. Een zeventigtal van hen hebben geantwoord. Daarbij werd elk knelpunt niet alleen onderzocht op de grootte en de frequentie van de problemen. De deelnemers konden ook opgeven in welke mate dit knelpunt hun logistieke activiteit beïnvloedde. In onze multicriteria-analyse gaven we scores aan de verschillende knelpunten. Vervolgens

DE n Top 10 der Infrastruktur-Engpässe als Entscheidungshilfe für die Politik n Allgemeiner Mangel an grenzüberschreitenden Verbindungen n Hürden bei der Binnenschifffahrt fehlen in der Liste

www.logon-euregio.com

n Une liste des 10 problèmes d’infrastructure doit aider à faire les choix politiques n Il y a un manque structurel de liaisons transfrontalières n Aucun des goulets d’étranglement dans la batellerie n’a été repris dans la liste

36 - Log.ON 008

werd er in samenspraak met Gate4logistics een weging aan de verschillende criteria toegekend. Op die manier kregen de criteria over de economische impact op een bedrijf én op de sector het grootste gewicht,” zegt Mark Keppens, senior expert bij het studiebureau Arcadis en projectleider van het onderzoek. Het is opvallend dat in de uiteindelijke lijst geen enkel knelpunt rond binnenvaart werd opgenomen. Mark Keppens: “Dat komt omdat het beleid al de beslissingen heeft genomen en de werken al aan de gang zijn. Anders was het verhogen van de bruggen over het Albertkanaal zeker de topprioriteit geweest, maar we hebben – samen met de initiatiefnemers – beslist om dit niet op te nemen in de knelpuntenlijst. Het doel is namelijk om de beleidsbeslissingen voor de toekomst te helpen ondersteunen. Alle belangrijke beslissingen over het Albertkanaal zijn al genomen dus daar hoeven we ons niet meer om te bekommeren.”

Wegen met capaciteitsgebrek Een algemene analyse van de infrastructuurknelpunten wijst op een tekort aan grensoverschrijdende verbindingen of een gebrek aan capaciteit. Het wegennetwerk is wel al goed uitgebouwd maar heeft soms onvoldoende capaciteit om de groeiende goederenstromen op een vlotte manier te verwerken. De A67 tussen Eindhoven en de Duitse grens is daar het beste voorbeeld van, maar ook de N74 Lommel-Eindhoven heeft daar mee te kampen. De onderzoekers gaan ervan uit dat het verbeteren

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:41 Page37

TOP 10 Infrastructuurknelpunten De studie resulteerde in een prioritering van de actiepunten voor het wegwerken van infrastructuurknelpunten. Hieronder wordt de top 10 van de belangrijkste actiepunten weergegeven: 1. Het verbeteren van de verkeersafwikkeling van de A67 autosnelweg tussen Eindhoven en de Duitse grens. Dit zorgt voor een vlottere verbinding tussen Rotterdam en het Ruhrgebied. 2. Het aanleggen van een derde spoor op de spoorlijn tussen Aachen en Köln. Een bijkomende spoor zorgt voor meer capaciteit voor het goederenvervoer op deze drukke spoorverbinding voor het personenvervoer. 3. Het heractiveren van de IJzeren Rijn tussen Vlaanderen, Nederland en Duitsland. Dat spoor verbindt de haven van Antwerpen en het Ruhrgebied. 4. Het aanleggen van de ontbrekende schakel op de autosnelweg A1 tussen Blankenheim en Dreis-Bruck. 5. Het vervolledigen van de Grote Ring rond Luik. De aanleg van een oostelijke verbinding tussen de E40 en de E25 levert belangrijke tijdswinsten op voor het noord-zuid verkeer tussen Maastricht en Luxemburg. 6. Het bouwen van een TGV vrachtstation (Railport) op de site van Liège Airport. In het Euro Carex netwerk worden over gans Europa hoge snelheidstreinen gebruikt voor goederentransport via luchtvaart. 7. Het verbeteren van de capaciteit op het spoor Kaldenkirchen-Dülken. Het verdubbelen van het enkelspoor verhoogt de capaciteit op de verbinding tussen Eindhoven en Düsseldorf. 8. Verbeteren van de N74 Lommel – Eindhoven. De aanleg van de Noord-Zuidverbinding zorgt voor een verbeterde ontsluiting tussen Hasselt en Eindhoven. 9. Het aanleggen van een spoorwegterminal in de regio Aken. De mogelijke komst van een spoorwegterminal kan een modal shift veroorzaken en een impuls geven aan de logistieke regio Aken. 10. Het heractiveren van goederenspoorlijn 20 tussen Hasselt en Lanaken. Dit zorgt voor een verbinding van het multimodale goederenterminal “RailportLanaken” en Maastricht met de haven van Antwerpen.

Mark Keppens: “Vlaanderen moet echt werk maken van meer spoorwegovergangen naar Nederland.”

van de bestaande capaciteit makkelijker haalbaar is dan het bouwen van nieuwe infrastructuur. Andere knelpunten in het wegennetwerk zoals het aanleggen van een ontbrekend stuk weg op de A1 tussen Blankenheim en Dreis-Bruck of het sluiten van de ring rond Luik zullen veel meer geld kosten. Dat neemt niet weg dat het belangrijkste knelpunt volgens de studie nog lang geen topprioriteit is voor de beleidsmakers. De beslissing over de verbreding van A67 is na een bijkomende studie door de politiek op de lange baan geschoven. Het valt verder op dat de studie de vinger legt op een aantal knelpunten in de spoorinfrastructuur in Duitsland, met voorstellen voor bijkomende capaciteit op een aantal trajecten én de bouw van een spoorterminal bij Aken. “Daarnaast moet men in Vlaanderen toch ook echt werk maken van meer spoorwegovergangen naar Nederland. Nu is er welgeteld één: die tussen Essen en Roosendaal. Een andere in Lanaken wordt in de praktijk haast niet gebruikt. Dat is toch wel erg weinig. De IJzeren Rijn zou hier een mooie oplossing bieden, daar zijn de initiatiefnemers in de drie landen het over eens,” zegt Mark Keppens. > Peter Ooms Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page38

INFRA

AGIT-Bericht 2013: Logist ik n Branche Logistik/Verkehr ist regionaler Spitzenreiter beim Erwerb von Gewerbeflächen

n Infosysteme gisTRA und „The Locator“ für

Logistik-Dienstleister Honold sorgte durch den Ankauf eines 8 ha großen Grundstücks auf AVANTIS dafür, dass die Branche Logistik und Verkehr Spitzenreiter im Jahr 2013 ist.

bessere Online-Suche

n Modernisierter gfm-Bericht: Leserfreundlicher und eng an der Zielgruppe orientiert

“

ussten Sie schon, dass die AGIT mbH (Aachener Gesellschaft für Innovation und Technologietransfer) bereits zum elften Mal in Folge ihren Jahresbericht zum GewerbeflächenMonitoring (gfm*) vorgelegt hat? Der gfm-Bericht 2013 gibt einen guten Überblick über Nutzungsstand, Flächenreserven sowie Verkäufe von Gewerbeflächen

Die Logistik- und Verkehrsbranche hat ihr Vorjahresergebnis um das Dreifache übertroffen. Sie zeigt weiterhin Wachstumstendenzen, was den Flächenbedarf angeht.”

Ralf P. Meyer, Projektleiter bei der AGIT

in der Region Aachen (46 Städte und Gemeinden). Auf den Punkt gebracht: Die Lage ist im Vergleich zum Vorjahr stabil, beim Flächenverkauf ist sogar ein leichtes Plus zu verzeichnen (2013: 37,5 ha, Vgl. 2012: 35,9 ha). Mit 77 Grundstücksverkäufen in 23 Gemeinden weichen auch diese Zahlen zum Vorjahr kaum ab (2012:

Diese Darstellung aus dem gfm-Bericht der AGIT (S. 20) zeigt sehr bildhaft, wie groß der Anteil der Branche Logistik/Verkehr an den gesamten Gewerbeflächenveräußerungen 2013 ist.

78 Grundstücke in 22 Gemeinden). 86 % der Investoren kommen aus der Region, die Neuansiedlungen haben sich von vier auf sieben erhöht.

Spitzenreiter Logistikbranche

FR n Le secteur transport-logistique, 1er acquéreur de terrains industriels dans la région n Les systèmes gisTRA et « The Locator » affinent la recherche en ligne n Toilettage du rapport gfm : plus lisible et axé au plus près sur le groupe cible

www.logon-euregio.com

n De sector logistiek en transport wordt koploper bij de aankoop van bedrijfsterreinen n De infosystemen gisTRA en ‘The Locator’ verbeteren de zoekprocedures online n Gemoderniseerd gfm-jaarverslag: lezersvriendelijk en sterk op de doelgroep gericht

38 - Log.ON 008

Mit 14,1 ha, darunter eine große Einzelveräußerung von über 8 ha im euregionalen Gewerbegebiet AVANTIS an den Logistikdienstleister Honold aus Neu-Ulm, ist die Branche Verkehr und Logistik im Jahr 2013 erstmals seit 2006 wieder Spitzenreiter. „Die Logistikbranche umfasst rund 38 % des gesamten Verkaufsvolumens“, betont Ralf P. Meyer, zuständiger Projektleiter bei der AGIT und federführend bei der Erstellung des Berichts. „Die Logistik-Branche hat ihr Vorjahresergebnis damit um das Dreifache übertroffen und zeigt weiterhin erkennbare Wachstumstendenzen, was den Flächenbedarf angeht.“ Auf Platz 2 landete das Verarbeitende Gewerbe/Industrie (8,6 ha), gefolgt vom Handwerk/Baugewerbe (4,9 ha) auf dem dritten Platz. Der genannte Einzelverkauf an die Fa. Honold bleibt allerdings über das gesamte Jahr ein „Ausreißer“ nach oben, denn: „Insgesamt setzt sich im Trend eher eine Nachfrage nach sehr kleinteiligen Flächen durch“, bewertet AGIT-Geschäftsführer Dr. Helmut Greif die generelle Entwicklung.

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page39

st ik erwirbt größte Flächen AGIT-Geschäftsführer Dr. Helmut Greif hält den Bericht für ein wichtiges Monitoring-Instrument, das durch regionale und überregionale Onlineportale sehr gut ergänzt wird.

Dipl.-Ing. Ralf P. Meyer betreut das Projekt federführend bei der AGIT und freut sich über die Modernisierung des aktuellen gfm-Reports.

Die Euregio im Blick Ergänzt wird der vorliegende gfm-Bericht durch das Online-Informationssystem gisTRA**, das derzeit von Grund auf überarbeitet wird: Schneller, nutzerfreundlicher und umfassender soll es werden, das heißt – analog zum neuen euregioweiten Online-Portal ‘The Locator’ – es wird auch neue Funktionen umfassen. „Es ist unser Ziel, ein Tool zu entwickeln, das ein breites Informationsspektrum abdeckt: Gewerbeimmobilien, Unternehmen, Ansiedlung“, erläutert Dr. Helmut Greif. „‘The Locator’ ist ja schon jetzt ein wichtiges Instrument für die gesamte Grenzregion, mit dem wir erstmals auch euregionale Wirtschaftsförderung und euregionales Standortmarketing betreiben können.“ Weitere Details finden Sie in der vorhergehenden Ausgabe von Log.ON, in der das neue Suchportal ausführlich vorgestellt wurde.

Leserfreundlich und informativ Abschließend ist zum vorliegenden gfm-Bericht zu sagen, dass der Report eine deutliche Modernisierung erfahren hat: Neu konzipiert, leserfreundlicher, einfacher in der Handhabung und mit einer direkten Zielgruppenansprache. „Wir zeigen neben den reinen Zahlen und Fakten auch aktuelle Trends und Entwicklungen auf“, so Ralf P. Meyer. „Von einem schnellen Blick auf die

Ergebnisse für den eiligen Leser bis hin zu Details ist für jeden Anspruch und jedes Interesse etwas dabei.“ Der Bericht ist bei der AGIT gegen eine geringe Schutzgebühr erhältlich, Kontakt: r.allekotte@agit.de oder Tel. +49 (0)241 963 1053. > Relindis Becker * und **: gfm® und gisTRA® sind eingetragene Marken beim Deutschen Patentamt.

Forschungscluster Logistik Seit etwa einem Jahr ist das Forschungscluster Logistik auf dem Campus der RWTH Aachen offiziell eröffnet. Das Gebäude bietet auf einer Bruttogrundfläche von rund 14.000 qm (davon rund 8.500 qm Büro-, Hallen- und Laborflächen) knapp 350 Mitarbeitern einen Arbeitsplatz. Dazu kommen ca. 2.500 qm weitere Flächen für Einzelhandel, Gastronomie, Dienstleistungen und ServiceEinrichtungen mit zusätzlichen neuen Arbeitsplätzen. Wie bei den anderen Clustern auch, wird hier ein interdisziplinärer Ansatz verfolgt: (Logistik)Unternehmen arbeiten in Kooperation mit Hochschulinstituten an definierten, zukunftsrelevanten Forschungsschwerpunkten. Im gfmBericht findet das Cluster unter dem Stichwort „Sondergebiet für forschungsintensive Nutzung“ Erwähnung. Übrigens ist der Bau des Clusters auch ein euregionales Gemeinschaftsprojekt: Die Investoren sind ein deutsch-niederländisches Konsortium, der Entwurf stammt von einem Architekturbüro aus Amsterdam.

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page40

INFRA

Maastricht Aachen Airpor t O n Volgend jaar start de zoektocht naar een exploitant van de luchthaven

n De jaarlijkse hoeveelheid luchtvracht kan nog stijgen dankzij nieuwe investeringen

n Maastricht profileert zich met de snelle afhandeling van luchtvracht

Bloemen en groenten uit exotische landen zijn de specialiteit van de vrachtluchthaven van Maastricht, de tweede grootste van Nederland na Schiphol.

p 15 juli heeft de Provincie Limburg de luchthaven Maastricht Aachen Airport overgenomen voor een symbolische euro van de vorige eigenaar Omniport. Voorlopig neemt de provincie de exploitatie voor zijn rekening, maar intussen is al beslist dat men een nieuwe exploitant voor de luchthaven zal zoeken via een aanbestedingsproces. Wiel Dohmen is intussen door de Provincie op interim basis aangesteld als Managing Director van de holding waar luchthaven en afhandelingsbedrijf onder vallen. “Het is de bedoeling dat de Provincie Limburg dan eigenaar blijft van de luchthaven en de infrastructuur, maar het geheel laat beheren door een externe exploitant. Dat is het model dat ook door de regionale luchthavens van AntwerpenDeurne en Oostende wordt gehanteerd,” zegt Sander Heijmans, chief executive officer van Maastricht Aachen Airport. Dat commercieel plan loopt parallel met een resem geplande investeringen. Ten eerste zal de provincie Limburg ongeveer 30 miljoen investeren in de komende tien jaar, voornamelijk dan in veiligheid en de brandweer. Daarnaast zullen de vier omliggende gemeenten – Beek, SittardGeleen, Heerlen en Maastricht – de luchthaven steunen. Ten slotte leveren de personeelsleden in op hun loon, vakantiedagen en andere arbeidsvoorwaarden, waardoor een besparing wordt gerealiseerd. Sander Heijmans: “Daarbovenop zal de provincie nog een aanvraag indienen bij de Europese Commissie voor een toelating om nog een aanzienlijk bedrag te investeren. In ieder geval is het schip nu in een veilige haven en kunnen we gaan bouwen aan een nieuwe toekomst.”

Luchtvracht is de belangrijkste activiteit van Maastricht Aachen Airport. De afhandeling kan binnen 45 minuten.

40 - Log.ON 008

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page41

or t : een nieuwe start

viteit port. uten.

Sander Heijmans: “In 2015 wordt een aanbesteding uitgeschreven om een exploitant te zoeken die de luchthaven zal uitbaten. De infrastructuur blijft eigendom van de Provincie Limburg.”

Groeien met luchtvracht Die toekomst zal wel steunen op de sterke punten uit het verleden: luchtvracht, passagiers en general aviation. Maastricht profileert zich als een specialist in verse producten – perishables – zoals bloemen en groenten. “Die worden vooral ingevlogen vanuit Afrika of Zuid-Amerika. We beschikken daarvoor ook over de nodige koelcellen om die goederen perfect te kunnen behandelen. We hebben ook allerhande licenties zodat we bijvoorbeeld levende dieren kunnen behandelen. Ten slotte blijft er nog general cargo. Dit jaar verwachten we ongeveer 75.000 ton goederen te zullen behandelen in de luchthaven, maar we zijn wel ambitieus. Over vijf jaar willen we het jaarlijkse volume aan luchtvracht laten groeien tot 105.000 ton. Daarvoor zullen we ook de infrastructuur aanpassen. We gaan binnenkort een nieuwe terminal in gebruik nemen voor de zogenaamde getruckte luchtvracht die voor een deel van het traject per vrachtwagen vervoerd wordt. Maar we hebben plannen voor nog een bijkomende terminal met een platform waar ook de grote vliegtuigen kunnen behandeld worden. Ook die zal dan nog eens 9.000 m² groot worden,” zegt Sander Heijmans. Op dit ogenblik zijn op de luchthaven van Maastricht vooral drie cargoluchtvaartmaatschappijen actief: Cargolux, Turkish Cargo en Royal Jordanian Cargo. “Die laatste twee hebben van Maastricht trouwens hun WestEuropese hub gemaakt. In onze commerciële activiteiten mikken we nu op bijkomende trafieken en dan voornamelijk op die van hightech producten uit China. Van uit het verleden hebben we trouwens al goede contacten met die sector vanwege een aantal vestigingen in de regio van internationale klanten zoals Cisco en Ericsson.” Maastricht mikt expliciet niet op de expressdiensten die op andere luchthavens in de buurt heel belangrijk zijn, met name dan Luik en Keulen-Bonn. “Maar de Maastricht Aachen Airport is ’s nachts gesloten tussen 12 en 6 uur ’s ochtends. Dan kun je die dienstverlening gewoon niet aanbieden. We mikken dan ook in de eerste plaats op een gespecialiseerde dienstverlening voor perishables en hightech. Daarbij profileren we ons als een luchthaven die een vracht zeer snel kan afhandelen en binnen de 45 minuten van het vliegtuig op de vrachtwagen zetten. Op die manier moeten we ons staande houden tegen de concurrentie hier in de buurt zoals Luik, Keulen, maar ook Düsseldorf. Maastricht heeft een aantal unieke troeven die onze trouwe klanten appreciëren. Het is wel nodig dat we blijven investeren om de groei te kunnen waarborgen,” zegt Sander Heijmans.

Luchtvaartscholen Maastricht heeft nog een unieke troef. De luchthaven huisvest naast een pilotenopleiding, ook de school voor luchtvaarttechniek waar jonge mensen hun opleiding kunnen genieten. Die kunnen dan meteen aan de slag in Maintenance Boulevard met bedrijven als Samco en Maas, waar de maatschappijen hun vliegtuigen laten

“

Over vijf jaar willen het jaarlijkse volume aan luchtvracht laten groeien tot 105.000 ton.”

Sander Heijmans, CEO van Maastricht Aachen Airport onderhouden. Deze activiteiten maken deel uit van wat men general aviation noemt, en waartoe ook alle activiteiten rond business jets behoren. Ten slotte kan de luchthaven van Maastricht ook een aantal vluchten aanbieden voor passagiers. Het gaat dan vooral om vakantievluchten aangeboden door lowcost maatschappijen zoals Ryanair en Wizz Air en daarbij een regelmatige verbinding naar Londen door Fly.be. > Peter Ooms

DE n Im kommenden Jahr geht die Suche nach einem Flughafenbetreiber los n Das jährliche Luftfrachtvolumen hat dank neuer Investitionen noch Potenzial n Maastricht profiliert sich durch schnelle Luftfrachtabfertigung

www.logon-euregio.com

n L’année prochaine débute la recherche d’un nouvel exploitant de l’aéroport n La quantité annuelle de fret aérien devrait encore croître grâce à de nouveaux investissements n Maastricht se profile en misant sur le traitement rapide du fret aérien

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page42

DOSSIER

Pioniersrol Benelux actuele n De rol van de Benelux-unie is helemaal niet uitgespeeld

n Dankzij artikel 350 van het Verdrag van Lissabon kan de unie een voortrekkersrol spelen in de EU

n De drie landen mogen experimenteren met regels die tegen de EU-wetten zijn et zag ernaar uit dat met de eenmaking van Europa, het verdrag van Schengen en de invoering van de Euro de rol van de Benelux helemaal was uitgespeeld. De organisatie was tien jaar geleden op sterven na dood. Vandaag is, dankzij het verdrag van Lissabon, de Benelux alive and kicking. Meer nog: haar rol als pionier van de EU inzake transport en logistiek is nu actueler dan ooit. De jongste weken kwam de Benelux tweemaal in het transporten logistieknieuws. Terwijl Europa het grensoverschrijdend verkeer van 45 voets-zeecontainers over de weg blijft verbieden, hebben België, Nederland en Luxemburg deze belemmering opgeheven. Ook hebben de drie landen beslist om samen de controles op het

42 - Log.ON 008

personen- en goederenvervoer over de weg te organiseren en de handhaving te harmoniseren. Hiervoor werd begin oktober het Verdrag van Luik ondertekend. (Zie kaders) Deze twee recente voorbeelden bevestigen de voortrekkersrol die de Benelux binnen de Europese Unie vervult. Niet allen op transporten logistiekvlak, maar ook in talrijke andere domeinen. En die rol is dus niet uitgespeeld, legt Luc Willems, de adjunctsecretaris generaal van de Benelux uit. “Van in het begin is de Benelux een soort proefterrein geweest van de Europese eenmaking. In de jaren 1950/1960 was er in de drie landen al een douane-unie en een eengemaakte markt. Dit succes heeft Jacques Delors, de toenmalige visionaire voorzitter van de Europese Commissie, in de jaren 1980 enorm geïnspireerd. Hij vond dat wat de Benelux had gerealiseerd, uitgebreid moest worden naar de hele Europese Unie. Rond 1990 werd de interne markt gecreëerd, werd het vrij verkeer van personen via het Verdrag van Schengen georganiseerd, werden de bevoegdheden van de Commissie en het Europees Parlement dankzij het Verdrag van Amsterdam uitgebreid, werd beslist om een gemeenschappelijke munt (de euro) in te voeren, en dergelijke meer. Tien jaar geleden was dat allemaal gerealiseerd en begon men zich af te vragen of de Benelux nog een bestaansreden had,” aldus Luc Willems.

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page43

Vrij verkeer van 45 voet-containers binnen Benelux

In 2008 werd een nieuw Benelux-verdrag getekend. Het gevreesde uitdoofscenario kwam er niet.

ueler dan ooit

Op 29 september jongstleden hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van de Benelux een besluit goedgekeurd om belemmeringen voor het grensoverschrijdend wegtransport van 45-voet containers weg te nemen. Een 45-voet container is een grote zeecontainer van 13,72 meter lang. Door de Europese regelgeving mag een oplegger echter niet langer zijn dan 13,6 m. Voor de shortsea 45 voet-containers (intra-Europees vervoer) werd een technische oplossing gevonden, maar voor de zogenaamde ‘deepsea’-containers van 45 voet, die onder andere tussen Amerika en Europa in de zeevracht gebruikt worden, was dat een probleem. Sinds 2007 mogen ze bij uitzondering over de weg vervoerd worden, maar enkel binnen de landsgrenzen. Om de grens te mogen overschrijden moet intermodaal vervoer ingeschakeld worden. Benelux-besluit Door de EU-regels mag een 45-voeter die in Zeebrugge wordt gelost, dus niet over de weg naar een distributiecentrum in Nederland vervoerd worden. Ook een transport tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen is daarbij niet mogelijk. Dankzij het artikel 350 van het Verdrag van Lissabon is dat verbod binnen de Benelux dus eind september opgeheven. Met een Beneluxbesluit is het grensoverschrijdend wegtransport van 45 voet-containers binnen de drie landen toegelaten, mits die voldoen aan technische voorwaarden, onder andere op het gebied van veiligheid. Ook geldt de regeling alleen voor vervoersondernemers die in één van de Beneluxlanden gevestigd zijn. De beroepsfederaties uit de transporten logistieke sector waren al langer vragende partij. “Met het voorbeeld van de Benelux-beschikking hopen we voldoende druk te kunnen uitoefenen om ook binnen de EU een soepelere regeling te kunnen afdwingen voor dit vervoer,” stelt Freija Fonteyn van Transport & Logistiek Vlaanderen (TLV)

Artikel 350 Toen werd er dan ook nagedacht over een uitdoofscenario. “Die kwam er echter niet. In tegendeel: in 2008 werd een nieuw Benelux-verdrag getekend, die de rol van de Benelux als proeftuin voor Europa opnieuw benadrukte en de grensoverschrijdende samenwerking uitbreidde,” legt Luc Willems uit. Waarom? Met de uitbreiding van de EU tot 28 lidstaten, bleek al snel dat het moeilijker zou worden om tot meer ‘Europa’ te komen. Het beslissingsproces werd bemoeilijkt. Er moest een locomotief komen, die de Europese trein op gang zou blijven trekken. Daarom is in 2007 in het Verdrag van Lissabon – dat een beter functioneren van de Europese Unie beoogt – een artikel opgenomen (het fameuze artikel 350) dat de Benelux op heel wat vlakken het voortouw laat nemen. De Benelux heeft op grond van dat artikel een juridische basis om in de onderlinge samenwerking verder te gaan dan de Europese instellingen, en zelfs maatregelen te treffen die ingaan tegen Europese regels. Dankzij deze ‘machtigingsclausule’ kan de Benelux een voortrekkersrol spelen voor een verdergaande Europese integratie.

Vrije cabotage Dit legt uit waarom de vrachtwagens van 44 ton binnen de Benelux vrij mogen rondrijden – ook grensoverschrij-

Trucks met 45 voet-containers mogen sinds enkele weken grensoverschrijdend binnen de Benelux ingezet worden.

dend – terwijl dat feitelijk in de EU niet mag. Grensoverschrijdend vrachtwagenverkeer in de EU blijft immers beperkt tot 40 ton. Een ander voorbeeld: binnen de Benelux mogen de Belgische, Nederlandse en Luxemburgse transporteurs volledig vrij aan cabotage doen, terwijl de Europese

“

Binnen de Benelux is cabotage volledig vrij, terwijl de Europese regels veel strikter zijn.”

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page44

DOSSIER

Vertegenwoordigers van de bevoegde ministers van Nederland, de federale Belgische regering, de Vlaamse regering, de Waalse regering, de Brusselse Hoofdstedelijke regering en het Groothertogdom Luxemburg sloten het Verdrag van Luik af.

“

regels stellen dat zulks enkel na een internationaal vervoer mag en beperkt blijft tot drie ritten binnen een periode van zeven dagen.

De Benelux mag verder gaan dan de EU, en zelfs maatregelen treffen die ingaan tegen Europese regels.” “Het is dus in dat kader dat dit jaar het grensoverschrijdend vervoer over de weg van deepsea-containers van 45 voet is toegestaan (in de rest van de EU kan het enkel in multimodaal transport) en dat beslist om de grensoverschrijdende controles op het wegvervoer gelijk te schakelen (zie kaders),” legt Luc Willems verder uit.

DE n Die Rolle der Gemeinschaft der Beneluxländer hat sich ganz und gar nicht erledigt n Artikel 350 des Vertrags von Lissabon ermöglicht der Union eine Vorreiterrolle in der EU n Die drei Länder dürfen mit Regeln arbeiten, die nicht konform zum EU-Recht sind

www.logon-euregio.com

n Le Benelux a encore un rôle à jouer n En vertu de l'article 350 du traité de Lisbonne, une union dans l'Union peut jouer un rôle de pionnier n Les trois pays peuvent mener des expériences suivant des règles contraires aux lois de l'UE

44 - Log.ON 008

Grensoverschrijdende ecocombi’s Ook volgend jaar wil de Benelux op basis van artikel 350 verder gaan dan de EU. Het ‘directiecomité’ van de Unie heeft een lijst opgesteld van onderwerpen die het voorwerp kunnen uitmaken van aparte procedures. Zo staat bijvoorbeeld de automatische erkenning van de diploma’s op het programma, of nog een betere bescherming van de intellectuele eigendom. Maar ook een ander item zit in de pijplijn voor volgend jaar: de mogelijkheid om LZV’s (lange en zware vrachtwagens, ook ecocombi’s genoemd) grensoverschrijdend in te zetten. Op Europees gebied wordt gekibbeld of dat wel toegelaten wordt door richtlijn 96/53 over de maten en gewichten en de kans is niet gering dat, naar aanleiding van de huidige herziening van deze richtlijn, het verbod op grensoverschrijdende inzet wordt uitgeklaard en gebetonneerd. Maar volgens artikel 350 mag de Benelux daarvan afwijken. “België is volgend jaar voorzitter van de Benelux-unie, en wij hebben vernomen dat dit punt inderdaad grote kans maakt om op de agenda van de ministers te staan,” zegt Luc Willems.

Best practices Deze samenwerking tussen de drie landen kan dus als een soort laboratorium dienen. “Afwijkende regels kunnen uitgetest worden en aan de Europese Commissie voorgesteld voor een uitbreiding naar de hele EU. Een soort ‘best practices’ als het ware,” zegt de adjunctsecretaris generaal. Elk jaar worden zo’n 70 projecten voorgesteld en door de ministers van de drie landen besproken. ”Sommige halen het wel, andere niet,” legt hij uit. > Philippe Van Dooren

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page45

Luc Willems: â&#x20AC;&#x153;Afwijkende regels kunnen uitgetest worden en aan de Europese Commissie voorgesteld voor een uitbreiding naar de hele EU.â&#x20AC;?

Samenwerking rond wegvervoerinspectie Op 3 oktober hebben de vertegenwoordigers van de drie landen het Verdrag van Luik ondertekend. Dat is een Benelux-verdrag om grensoverschrijdend samen te werken rond wegvervoerinspectie. Hiermee kunnen onder andere Nederlandse, Belgische en Luxemburgse inspecteurs in de drie landen samen controles uitvoeren op vrachtwagens en autobussen. Hoewel veel van de regelgeving over toezicht op het wegvervoer op Europees niveau is afgesproken, blijft de controle op onder andere de rij- en rusttijden, overbelading, vervoer van gevaarlijke stoffen, en dergelijke meer een nationale verantwoordelijkheid. Dit leidt tot verschillen tussen de landen, waardoor transportondernemingen schade kunnen lijden door de ongelijke toepassing en handhaving van de regels. Harmonisering Om daaraan te verhelpen hebben de drie Benelux-landen beslist om het voortouw te nemen en hun samenwerking ter zake te intensiveren. Hiervoor gaan ze de toepassing van EU-regels met elkaar afstemmen, om een verregaande harmonisering van controles te realiseren. Ook gaan ze materiaal samen uitwisselen en het opleiden van personeel samen doen om kosten te besparen. Ten derde wordt het mogelijk dat inspecteurs uit het ene land met volle bevoegdheid deelnemen aan inspecties in een ander Benelux-land. Hierdoor wordt het mogelijk om onder andere van elkaars specialisten gebruik te maken. Gelijk speelveld Door dit verdrag is een gelijk speelveld gecreĂŤerd, zodat ondernemers binnen en buiten Benelux aan een zelfde toepassing van controleregels onderworpen worden. Het verdrag valt niet onder de machtigingsclausule (artikel 350), zodat het nadrukkelijk open staat voor andere landen om zich erbij aan te sluiten.

Log.ON 008 -

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page46

CARTE BLANCHE

La supply chain des sciences du vivant n Le secteur des sciences du vivant connaît une forte croissance n Ce marché devrait globalement atteindre 1.260 milliards de Franck Toussaint, Managing Director, Biolog Europe.

dollars en 2018

n Cette évolution a un impact sur la gestion de la supply chain a supply chain est de plus en plus complexe avec une mondialisation des échanges,

le développement de marché émergents et de nouvelles routes y étant afférentes.

“

Elle s’intègre dans une réflexion globale de pression sur les marges où tant les grands

acheteurs ou les états en termes de remboursement, influent sur les marges. Tout cela dans un contexte où le nombre de SKU’s a été augmenté de 52% en 10 ans. Par ailleurs, on observe des développements importants dans l’optimisation des modes de production et de distribution. Automatisation, sérialisation, cloud computing, entrepôts automatisés, amélioration du tracking sont

Dans cette industrie et les métiers qui y sont liés, l’Euregio et la Région wallonne en particulier ont une place de choix.

autant d’innovations déjà existantes. Au-delà de ces points, c’est également la nature des produits qui vient influer sur les modes de gestion de la supply chain. La médecine personnalisée (et les produits sensibles qui y sont inhérents) est maintenant une

réalité. Ces nouveaux produits tels que prothèses imprimées par des imprimantes 3D, thérapie cellulaire, diagnostics moléculaires ou encore l’arrivée des biosimilaires engendrent une complexification accrue de la gestion de la supply chain. Dans cette industrie et les métiers qui y sont liés,

l’Euregio et la Région wallonne en particulier occupent

n Der Sektor der Biowissenschaften legt stark zu n Der Markt dürfte 2018 weltweit bei 1.260 Milliarden Dollar liegen n Diese Entwicklung wirkt sich auf das Supply Chain Management aus

une place de choix. Avec plus de 9.000 emplois supply chain dans le secteur des sciences du vivant, hôpitaux y compris, la Région wallonne a en effet déjà pris le pas de ces développements futurs. Ces développements devraient être accrus à l’avenir de par la capacité de celle-ci à offrir un cadre opérationnel favorable aux

www.logon-euregio.com

entreprises du secteur, du personnel adapté à ces

challenges spécifiques ou encore un cadre légal et fiscal

n De sector van de biowetenschappen kent een sterke groei n Globaal gezien zou deze markt in 2018 goed moeten zijn voor 1.260 miljard dollar n Die evolutie heeft gevolgen voor het beheer van de supply chain

attractif. C’est également sa capacité d’adaptation à des

46 - Log.ON 008

challenges en perpétuelle évolution qui devraient permettre de soutenir ce développement. >

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page47

LOG008_p01-52_redac_REFLASH_redac 12/12/14 12:42 Page48