02 04. Τρομοκρατία: Νέοι κίνδυνοι και προκλήσεις Δημήτρης Γιαννακόπουλος 05. Το δεκαπενθήμερο της ελληνικής διπλωματίας 08. Ημερολόγιο 09. 11 χρόνια μετά την 11/9 13. Το Κίνημα των Αδεσμεύτων είναι ένα άταφο πτώμα Elias Bejjani 15. Συρία: Η τραγωδία και οι φόβοι για την επόμενη μέρα Richard Javad Heydarian 17. Το «αίνιγμα» Ρόμνεϊ στην εξωτερική πολιτική Ρένα Δούρου 19. Συριακή κρίση, δεδομένα και «παράπλευρες απώλειες» Ζήνων Τζιάρρας 21. Το σύνδρομο της Κίνας Ανδρέας Ανδριανόπουλος 23. Το κλίμα στην Ευρώπη αλλάζει Βένη Μουζακιάρη 25. Επαναπροσδιορίζοντας την επιτυχία Αλίκη Γεωργιάδη 27. Ισχυρά κίνητρα ανάπτυξης, τώρα Γιώργος Κωνσταντινίδης 29. Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας Στέλλα Παπαδοπούλου 32. Βραζιλία: Παράδειγμα εξόδου από την κρίση Το MODERN DIPLOMACY είναι online δεκαπενθήμερο περιοδικό, κυκλοφορεί δωρεάν. www.presscode.gr 15.08.2012 ΕΚΔΟΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
www.presscode.gr
MODERN DIPLOMACY
.04 Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 11/9
ΝΕΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11/9 στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου και το Πεντάγωνο, στοίχισαν τη ζωή σε 3.000 αθώους πολίτες και σηματοδότησαν την έναρξη του πολέμου εναντία στην τρομοκρατία. Σήμερα, μετά από δυο πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ, δεκάδες μυστικές επιχειρήσεις, στοχευμένα χτυπήματα από μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον τρομοκρατικών πυρήνων σε Υεμένη, Πακιστάν, Σομαλία, αυστηρούς –έως ταπεινωτικούς ελέγχους στα αεροδρόμια και πολλαπλασιασμό των υπηρεσιών πληροφοριών, ο ιδιότυπος πόλεμος συνεχίζεται και τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα.
Υπάρχουν «καλοί και κακοί» δικτάτορες; Θεωρητικά όχι, στον πραγματικό κόσμο όμως και ειδικότερα στο εύφλεκτο περιβάλλον της Μέσης Ανατολής, υπάρχουν αναγκαίοι δικτάτορες. Η Δύση θα έπρεπε να πιέσει προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων και της σταδιακής εκπαίδευσης των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες και όχι να ενθαρρύνει την απότομη μετάβαση. Ο κίνδυνος της επικράτησης των εξτρεμιστών, αλλά κυρίως η απειλή της πολυδιάσπασης μέσα από ανεξέλεγκτες ενδοθρησκευτικές συγκρούσεις, θα έπρεπε να μας ανησυχεί. Ιράκ, Λιβύη, Συρία είναι στα πρόθυρα της διάλυσης και της δημιουργίας πολλών νέων μικρών αποτυχημένων κρατών που θα προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο σε τρομοκρατικές ομάδες. Μια ελεύθερη και ανοιχτή κοινωνία, ανεκτική με δημοκρατικούς θεσμούς, θα μπορούσε να είναι το αποτελεσματικότερο όπλο στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας όμως θα πρέπει να γίνει με προσοχή.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο προϋπολογισμός των υπηρεσιών πληροφοριών διπλασιάστηκε και η συνεργασία του δαιδαλώδους δικτύου βελτιώθηκε. Οι έλεγχοι σε αεροδρόμια, κτίρια και υποδομές εντάθηκαν, με αποτέλεσμα τη ματαίωση πολλών επιθέσεων και την εξάρθρωση τοπικών πυρήνων. Η Αμερική στο εσωτερικό και με τίμημα μέρος των ατομικών δικαιωμάτων, νοιώθει ασφαλέστερη. Οι τρομοκρατικές οργανώσεις αναγκάστηκαν να αναζητήσουν νέο πεδίο δράσης, κυρίως στη Μέση Ανατολή αλλά και στην Ευρώπη. Σήμερα, 11 χρόνια μετά, ο κόσμος μας δεν έχει γίνει ασφαλέστερος. Είχαμε Η παγκόσμια τρομοκρατία δεν είναι πλέον μια αφηρημένη έννοια, αλλά έχει κάποιες πραγματικές νίκες, έστω και με μεγάλο κόστος. Η απειλή δεν έχει εκλείψει, απλά η άμυνά μας έγινε αποτελεσματικότερη. Δυστυχώς, πολεμάμε συγκεκριμενοποιηθεί: πρόκειται για τον βίαιο Ισλαμικό εξτρεμισμό. εναντίον ενός «αόρατου» εχθρού που μπορεί με ευκολία να αλλάζει όνομα, Στο Αφγανιστάν, οι επιχειρήσεις έχουν τελματώσει και όλοι φοβούνται πως περιβάλλον και δυναμική. Το μέλλον αναμένεται να διαμορφωθεί κυρίως από την επομένη της απόσυρσης των Αμερικανικών δυνάμεων, οι Ταλιμπάν θα τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, επανέλθουν στην εξουσία. Το Αφγανιστάν ήταν και απ’ ότι φαίνεται, θα πα- μέσα σε ένα παράξενο και διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. ραμείνει η σοβαρότερη απειλή και το καταφύγιο των εξτρεμιστών, που προσωρινά διασκορπίστηκαν σε Πακιστάν και Σομαλία. Η Αλ Κάιντα παρουσιάζεται επιχειρησιακά αποδυναμωμένη, όμως τα παρακλάδια της σε * Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος είναι δημοσιογράφος, εκδότης του Modern Diplomacy Βόρεια Αφρική, Ιράκ και Καύκασο δυναμώνουν και εξοπλίζονται.
Η βιαστική εγκατάλειψη του Μουμπάρακ – του ακρογωνιαίου λίθου της στρατηγικής των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και η «νομιμοποίηση» των Αδελφών Μουσουλμάνων, έστειλε αντιφατικά μηνύματα και προκάλεσε απορίες. Η επικράτηση του ριζοσπαστικού Ισλάμ στην Αίγυπτο, της ιδεολογίας που σύμφωνα με την αμερικανική επιτροπή για την διερεύνηση της 11/9 ενέπνευσε τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, δεν ανησύχησε τη Δύση. Αντίθετα, η επιλογή της υποστήριξης και ενίσχυσης των ένοπλων ομάδων στη Συρία (του λεγόμενου Ελεύθερου Συριακού Στρατού), στις τάξεις του οποίου πολεμούν μουτζαχεντίν από το Ιράκ, τη Λιβύη, το Λίβανο και το Αφγανιστάν, επέτεινε τη σύγχυση για τις πραγματικές προθέσεις των συμμάχων.
“
Υπάρχουν «καλοί και κακοί» δικτάτορες; Θεωρητικά όχι, στον πραγματικό κόσμο όμως και ειδικότερα στο εύφλεκτο περιβάλλον της Μέσης Ανατολής, υπάρχουν αναγκαίοι δικτάτορες
“
Η Αραβική Άνοιξη αρχικά αιφνιδίασε το Ισλαμιστικό κίνημα, που όμως πολύ σύντομα κατάφερε να την ελέγξει και να την κατευθύνει. Μια νέα Μέση Ανατολή γεννιέται, μέσα από αιματηρές εξεγέρσεις που αλλάζουν τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς, δείχνοντας με τον πιο σαφή τρόπο την αποδυνάμωση της επιρροής των Ηνωμένων Πολιτειών. Η μοναδική υπερδύναμη δεν μπόρεσε να προβλέψει το «τσουνάμι» που ερχόταν και απέτυχε να προστατεύσει τα φιλικά –προς τις ΗΠΑ- καθεστώτα, ακόμα δε χειρότερα, δεν διέθετε εναλλακτικό πλάνο διαχείρισης των συμφερόντων της στην περιοχή, δείχνοντας πως απλά «σύρεται» από τις εξελίξεις.
MODERN DIPLOMACY
ΤΟ ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟ
Βεστερβέλε: Θέλουμε να μείνουμε όλοι ενωμένοι στην Ευρω- Βαρθολομαίος: Δεν αδικήσαμε κανέναν, αδικηθήκαμε κατάζώνη φορα «Η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί να μείνουμε όλοι ενωμένοι στην Ευρωζώνη. Εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση της παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γκίντο Βεστερβέλε μετά την συνάντηση που είχε με τον υπουργό Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλο. Ο κ. Βεστερβέλε επανέλαβε ότι «το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στην Αθήνα», σημείωσε ότι η υλοποίηση των συμφωνηθέντων και των μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη, αλλά διευκρίνισε ότι οποιαδήποτε απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί πριν από την ολοκλήρωση της έκθεσης της τρόικας και ανέφερε την πάγια θέση της γερμανικής κυβέρνησης ότι δεν είναι δυνατές αλλαγές στην ουσία των μεταρρυθμίσεων.
Μήνυμα ελπίδας από τη γενέτειρά του, τους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου, έστειλε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κ.κ. Βαρθολομαίος. Μιλώντας στην Πατριαρχική χοροστασία, στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερώνυμου, ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας εμφανώς συγκινημένος τόνισε-μεταξύ άλλων-ότι «η Ίμβρος έχει μέλλον και δεν έσβησε οριστικώς από τον χάρτη της Ρωμιοσύνης. Έτσι πιστεύουμε όλοι, έτσι θέλουμε να πιστεύουμε και το μέλλον και η ιστορία δεν θα μας διαψεύσει». Εξέφρασε, δε, την ευχή «οι Ευρωπαίοι και όλοι οι άνθρωποι οι οποίοι είναι υπέρ του δικαίου, υπέρ της κατισχύσεως της νομιμότητας εναντίον της αδικίας», να θυμούνται πάντοτε και να βοηθούν το πολύπαθο, μαρτυρικό και ταπεινό νησί. «Δεν αδικήσαμε κανέναν, αδικηθήκαμε κατάφορα…» Απευθυνόμενος προς τους δεκάδες Ιμβρίους, αλλά και στους «φίλους της Ίμβρου», που κατέκλυσαν τον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό, ο Οικουμενικός Πατριάρχης είπε χαρακτηριστικά ότι «ήρθαμε για να συγκρίνουμε το χθες με το σήμερα του νησιού μας» και αναφέρθηκε στις προσπάθειες των Ιμβριακών Σωματείων, των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης για την υπεράσπιση των δικαίων των Ιμβρίων.
Εξέφρασε δε με έμφαση την συμπαράσταση της κυβέρνησής του προς τον ελληνικό λαό για τα βάρη που επωμίζεται και κάλεσε όλους, τόσο στην Γερμανία, όσο και στην Ελλάδα και αλλού, να μιλούν με αίσθημα ευθύνης και να αποφεύγουν τις εκδηλώσεις λαϊκισμού. «Γνωρίζουμε τι επωμίζεστε στην παρούσα φάση. Γνωρίζουμε τι τραβάει ο απλός άνθρωπος στην Ελλάδα. Τι σημαίνει για νέους ανθρώπους που αναζητούν εργασία, τι σημαίνει για μεγαλύτερους να περικόπτονται οι μισθοί τους και για συνταξιούχους να φοβούνται για το μέλλον τους», δήλωσε χαρακτηριστικά. Από την πλευρά του, ο κ. Αβραμόπουλος διαβεβαίωσε τον ομόλογό του ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή και προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων και πρόσθεσε ότι ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς πρόκειται σύντομα να ανακοινώσει νέο πακέτο δημοσιονομικών μέτρων 11,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο «θα επιβεβαιώσει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να πετύχει τους στόχους, με ειδική ωστόσο φροντίδα στις ασθενέστερες κοινωνικές τάξεις, οι οποίες βρίσκονται στην δίνη μιας κοινωνικής κρίσης, εξαιτίας της δημοσιονομικής κρίσης». Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε ακόμη στην ανάγκη να επιδεικνύεται αλληλεγγύη ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, «ακόμη και σε επίπεδο δηλώσεων και εντυπώσεων» και προειδοποίησε για τον κίνδυνο κοινωνικής αστάθειας και εξάπλωσής της. «Η κοινωνική αστάθεια, εφόσον προκύψει, δεν γνωρίζει σύνορα», δήλωσε χαρακτηριστικά και κάλεσε όλους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, ενώ χαρακτήρισε τον λαϊκισμό ως την μεγάλη απειλή για την συνοχή της Ευρώπης.
«Βλέπουμε τους αγώνες τους στα Ευρωπαϊκά όργανα, βλέπουμε την κατανόηση που αυτά επιδεικνύουν για τα απαράγραπτα δίκαια της Ίμβρου όπως πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διότι τα δικαιώματα τα οποία διεκδικούμε κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Με αυτά τα εφόδια και τα εχέγγυα δεν θα πάψουμε να αγωνιζόμεθα έως ότου επανακτήσουμε όλα αυτά τα οποία μας ανήκουν», τόνισε ο κ.κ. Βαρθολομαίος. Και συνέχισε: «Δεν αδικήσαμε κανέναν, αδικηθήκαμε κατάφορα. Υπέστημεν διωγμούς γι' αυτό και άδειασε το νησί μας από τους Ρωμιούς χριστιανούς, αυτόχθονες γηγενείς κατοίκους, οι οποίοι επί αιώνες ζούσαν εδώ νομοταγείς, ταπεινοί άνθρωποι του μόχθου», σημείωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
.06
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ
Ο κ.κ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε και στη σημαντική και ευχάριστη, όπως την χαρακτήρισε, εξέλιξη της χορήγησης άδειας από τις Τουρκικές Αρχές για την επαναλειτουργία ενός Ρωμαίικου μειονοτικού σχολείου, ύστερα από σχεδόν μισό αιώνα. «Άλλη μεγάλη αδικία η κατάργηση της Ελληνικής παιδείας στο νησί μας. Το σχολείο κτηριακώς είναι έτοιμο. Πέρασα σήμερα και το καμάρωσα. Είναι το σχολείο, στο οποίο πέρασα και εγώ τα πέντε πρώτα, από τα είκοσι συνολικά, χρόνια της μαθητικής μου ζωής. Συγκινήθηκα και εδόξασα τον Θεόν που μας έδωσε αυτή την επιπλέον ελπίδα για το αύριο και για το μέλλον της Ίμβρου. Τώρα, επαφίεται σε όλους μας, ο καθένας από την έπαλξή του και ο καθένας με τις δυνατότητες και με τα μέσα που διαθέτει, να στηρίξουμε αυτό το σχολείο», τόνισε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Η αναγνώριση του ψευδοκράτους στόχος των Τουρκοκυπρίων Ο ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αλεξάντερ Ντάουνερ, δήλωσε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει στόχο να αναγνωριστεί σε «ανεξάρτητο κράτος», σε περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις επίλυσης του προβλήματος. Σε συνέντευξη του σε τούρκικο δίκτυο ο κ. Ντάουνερ είπε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά επιθυμεί τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης κάτι που απορρίπτει η ελληνοκυπριακή πλευρά και αντιπροτείνει την επίτευξη, σε πρώτη φάση, συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών.
Workshop για τον συντονισμό των οικονομικών δράσεων στο εξωτερικό Στα τέλη Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα workshop, ως πρώτο βήμα για την ανάπτυξη πιλοτικού προγράμματος αποτελεσματικότερης και αποδοτικότερης αξιοποίησης των ελληνικών Αρχών Εξωτερικού, με αιχμή του δόρατος τα Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ), για την υλοποίηση προωθητικών δράσεων φορέων του Δημοσίου εκτός συνόρων. Η δράση αυτή θα αφορά τις ελληνικές Πρεσβείες και τα Γραφεία ΟΕΥ που λειτουργούν στις ΗΠΑ, την Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ αναμένεται να αναδείξει τρόπους καλύτερου συντονισμού των οικονομικών δράσεων της χώρας μας στα συγκεκριμένα κράτη, με προοπτική αξιοποίησης του ίδιου προτύπου και σε άλλες αγορές-στόχους.
Για να οργανωθεί αυτή η δράση πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών στην οποία μετείχαν - υπό τον υφυπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Νότη Μηταράκη και τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών κ. Π. Μίχαλο - ο γενικός γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Α. Κατσανιώτης, o πρόεδρος του Δ.Σ., ο διευθύνων σύμβουλος και ο εντεταλμένος σύμβουλος του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) κ.κ. Τ. Αθανασόπουλος, Ι. Εμίρης και Α. Ταπραντζής, ο πρόεδρος του Δ.Σ. και διευθύνων σύμΣύμφωνα με την τουρκοκυπριακή εφημερίδα «Γενί Ντουζέν», που δημοσιβουλος του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (Ο.Π.Ε.) κ. Α. εύει τις δηλώσεις Ντάουνερ, η θέση των Ηνωμένων Εθνών είναι η σύγκλιση Καλαμπόκης, ο πρόεδρος του Invest in Greece Agency κ. Α. Συγγρός, ο διτων απόψεων των δύο πλευρών και στη συνέχεια σύγκληση διεθνούς διάπλωματικός σύμβουλος του υπουργείου Τουρισμού (το οποίο έχει την εποσκεψης. πτεία του ΕΟΤ) κ. Ν. Σιγάλας και στελέχη των υπουργείων Ανάπτυξης και του ΥΠΕΞ. Σε ερώτηση κατά πόσο διαφέρουν ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και ο Ντερβίς Έρογλου απάντησε καταφατικά και είπε ότι οι προτεραιότητες των δύο ανδρών ήταν διαφορετικές, αλλά απόφυγε να απαντήσει στο ποιος από τους δύο ήταν πιο θετικός στις διαπραγματεύσεις. Αναφερόμενος στα κοιτάσματα φυσικού αερίου ο κ. Ντάουνερ είπε ότι σε περίπτωση συμφωνίας τα κοιτάσματα αυτά θα αποτελέσουν πηγή πλούτου, σε αντίθετη όμως περίπτωση θα είναι αιτία έντασης μεταξύ των δύο πλευρών, καθώς και μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Ο κ. Ντάουνερ εξέφρασε την ελπίδα να δουλέψουν οι δύο πλευρές πιο εντατικά και με πιο συχνές συναντήσεις για τη λύση, αλλά,πρόσθεσε, αυτό δεν μπορεί να γίνει, λόγω της στάσης της τουρκικής πλευράς.
MODERN DIPLOMACY
Για πώληση των χωρικών υδάτων στην Ελλάδα κάνουν λόγο οι Σοσιαλιστές στην Αλβανία «Δεν θα αναγνωρίσουμε συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων με την Ελλάδα που δεν θα σεβαστεί την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου» δήλωσε ο πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αλβανίας, Εντι Ράμα. Ο 'Εντι Ράμα τόνισε ακόμη ότι «οι Σοσιαλιστές, μόλις έρθουν στην εξουσία, θα δημιουργήσουν σχέσεις καλής γειτονίας με την Ελλάδα, με βάση την αμοιβαιότητα». Το θέμα της συμφωνίας επανήλθε στην επικαιρότητα, μετά τις κατηγορίες ορισμένων εθνικιστικών κομμάτων ότι η κυβέρνηση άρχισε μυστική επαναδιαπραγμάτευση με την Αθήνα.
Χριστόφιας: Ελλάδα και Κύπρος καίγονται στο ίδιο καζάνι Την ευγνωμοσύνη του κυπριακού λαού προς την Ελλάδα για τη στήριξη που παρέχει στον αγώνα της Κύπρου, εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, σε συνάντηση που είχε στο Προεδρικό Μέγαρο με το νέο διοικητή της ΕΛΔΥΚ, συνταγματάρχη Γεώργιο Κουρή, αλλά και τον τέως διοικητή, συνταγματάρχη Συμεών Κεβεντζίδη. «Ελλάδα και Κύπρος καίγονται στο ίδιο καζάνι», είπε ο κ. Χριστόφιας και προσέθεσε ότι η παρουσία των Ελλήνων στρατιωτών είναι ανάσα και σημαντική βοήθεια προς τον κυπριακό λαό, πρώτα από όλα ψυχολογική. Ανέφερε, εξάλλου, ότι παρότι στο εσωτερικό μέτωπο δέχεται επιθέσεις, η στήριξη από την Ελλάδα προς την όποια κυβέρνηση της Κύπρου και ιδιαίτερα όταν διατελούσε ο ίδιος πρόεδρος της Βουλής, αλλά και τώρα που είναι πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι πολύτιμη.
Οι εφημερίδες τον Τιράνων δημοσίευαν, χθες, την είδηση της συνάντησης μεταξύ του πρέσβη της Αλβανίας στην Αθήνα Ντασνόρ Ντερβίσι και του υπουργού Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλου για το θέμα αυτό. Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Σαλί Μπερίσα, χαρακτήρισε ψευδή τα δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης για την έναρξη της επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ της Αλβανίας και της Ελλάδας. «Δεν υπάρχει καμία επαναδιαπραγμάτευση. Αυτές είναι ειδήσεις του Αυγούστου, για να καλύψετε τα κενά πληροφόρησης λόγω της έλλειψης ειδήσεων» δήλωσε ο κ. Μπερίσα. Περίπου έναν χρόνο πριν, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας απέρριψε τη συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα που υπεγράφη μεταξύ Τιράνων και Αθήνας, θεωρώντας την αντισυνταγματική. Της απόφασης αυτής προηγήθηκε θύελλα αντιδράσεων από εθνικιστικούς κύκλους, αλλά και από τη Σοσιαλιστική αντιπολίτευση, που κατηγόρησε την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπερίσα για πώληση των χωρικών υδάτων στην Ελλάδα.
.08
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
01.09 Σλοβακία. Ημέρα του νέου Συντάγματος
09.09 Τατζικιστάν. Ημέρα ανεξαρτησίας Ανεξαρτητοποιείται από την ΕΣΣΔ η Δημοκρατία του Τατζικιστάν
Ουζμπεκιστάν. Ημέρα Ανεξαρτησίας Το Ουζμπεκιστάν γίνεται ανεξάρτητο Βόρεια Κορέα. Εθνική επέτειος από τη Σοβιετική Ένωση. Βελιγράδι . Διεξάγεται η πρώτη διάσκεψη των αδεσμεύτων κρατών. Ιδρύεται το Κίνημα των Αδεσμεύτων.
02.09 Βιετνάμ. Εθνική επέτειος Το Βιετνάμ γίνεται ανεξάρτητο από τη Γαλλία
11.09 11 χρόνια από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παγκόσμιο κέντρο εμπορίου και το Πεντάγωνο Δύο επιβατικά αεροσκάφη υπό τον έλεγχο τρομοκρατών προσκρούουν στους δίδυμους πύργους του Παγκοσμίου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη, που καταρρέουν ύστερα από 63 και 100 λεπτά αντίστοιχα. Ένα ακόμα αεροπλάνο προσκρούει στο Πεντάγωνο και ένα συντρίβεται στην ύπαιθρο της Πενσυλβανίας. Ο απολογισμός: περίπου 3000 νεκροί και 3000 τραυματίες.
03.09 Σαν Μαρίνο. Εθνική επέτειος Ιδρύεται το κράτος του Αγίου Μαρίνου
12.09
Κατάρ. Ημέρα ανεξαρτησίας Το Κατάρ γίνεται ανεξάρτητο κράτος από το Ηνωμένο Βασίλειο
Γερμανία. Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας θα ανακοινώσει την απόφασή του για τη νομιμότητα της επικύρωσης του δημοσιονομικού συμφώνου και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM),
Ολλανδία. Διεξαγωγή εκλογών
Βιετνάμ. Global Conference on Agriculture and Food Security
13.09 07.09 Βραζιλία. Ημέρα ανεξαρτησίας Η Βραζιλία γίνεται ανεξάρτητη από την Πορτογαλία.
08.09 Ανδόρρα. Εθνική επέτειος
Μεξικό. Συνάντηση των υπουργών οικονομικών και Διοικητών των Κεν τρικών Τραπεζών των χωρών που μετέχουν στη G20 (13&14/9)
15.09 Υπογράφεται στο Ελ Σαλβαδόρ η Acta de Indepedencia, με την οποία η ισπανοκρατούμενη Κεντρική Αμερική αποκτά δικαίωμα αυτοδιάθεσης
Κόστα Ρίκα. Ημέρα ανεξαρτησίας πΓΔΜ. Ημέρα ανεξαρτησίας Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας γίνεται ανεξάρτητο κρά- Ελ Σαλβαδόρ. Ημέρα ανεξαρτησίας Γουατεμάλα. Ημέρα ανεξαρτησίας τος από τη Γιουγκοσλαβία, όπως αποφασίζεται σε δημοψήφισμα. Ονδούρα. Ημέρα ανεξαρτησίας Σύνοδος Κορυφής του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ει- Νικαράγουα. Ημέρα ανεξαρτησίας ρηνικού (APEC) 8&9
MODERN DIPLOMACY
.12
MODERN DIPLOMACY
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΑΔΕΣΜΕΥΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΑΤΑΦΟ ΠΤΩΜΑ ELIAS BEJJANI
.14
Χωρίς αμφιβολία, ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την πολιτική υποκρισία. Μια διεφθαρμένη περίοδος όπου οι εγκληματίες ηθικολογούν και οι τρομοκράτες κηρύσσουν την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα. Όταν το κριτήριο για το σωστό και το λάθος έχει αλλοιωθεί και επικρατεί η σύγχυση, μπορούν -γιατί όχι; Δυστυχώς οι παγκόσμιοι ηγέτες, στην πλειοψηφία τους, δεν σέβονται την νοημοσύνη, ή την αξιοπρέπεια των πολιτών, ούτε δείχνουν να τους υπολογίζουν πριν πάρουν οποιαδήποτε απόφαση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της πολιτικής αυθάδειας και ασυδοσίας, πραγματοποιείται στην Ιρανική πρωτεύουσα η 16η Σύνοδος Κορυφής του λεγόμενου «Κινήματος των Αδεσμεύτων» (ΝΑΜ). Το ερώτημα που προκύπτει για κάθε λογικά σκεπτόμενο άνθρωπο, είναι πως μπορεί να χαρακτηριστεί αδέσμευτο το καθεστώς των Ιρανών μουλάδων.
Αξίζει να σημειωθεί πως το Κίνημα των Αδεσμεύτων, ιδρύθηκε το 1961 στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, από τους ηγέτες των χωρών που δεν επιθυμούσαν να επιλέξουν πλευρά και να ταχθούν με τη Σοβιετική Ένωση ή τη Δύση. Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής, στην οποία εκπροσωπήθηκαν 25 χώρες, συγκλήθηκε στο ΒεΑυτή η σύνοδος θα δώσει λιγράδι το Σεπτέμβριο του 1961, κυρίως λόγω της στους μουλάδες του Ιράν το μή- πρωτοβουλίας του Προέδρου της Γιουγκοσλαβίας, Τίτο. Στις Συνόδους που ακολούθησαν αυνυμα, πως ο κόσμος δεν πρόκει- ξήθηκε η συμμετοχή των αναπτυσσόμενων ται να κάνει απολύτως τίποτα χωρών. Στη Σύνοδο του Καΐρου το 1964, συμμετείχαν 47 χώρες και χαρακτηρίστηκε από την καγια να εμποδίσει τον επεκτατι- ταδίκη της δυτικής αποικιοκρατίας και την σμό, την τρομοκρατία ή τις πυ- εγκατάσταση στρατιωτικών βάσεων.
“
ρηνικές βλέψεις του καθεστώτος και ως εκ τούτου, μπορούν να συνεχίσουν ελεύθερα
Ανάμεσα στους συμμετέχοντες είναι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Ban Ki-Moon, που θα παρακολουθήσει τις εργασίες της Συνόδου, παρά τις διαμαρτυρίες των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι ίσως έχουν διπλή εκπροσώπηση αφού ο Mahmoud Abbas και ο ηγέτης της Χαμάς Ismail Haniyeh δήλωσαν πως έχουν λάβει πρόσκληση, ενώ τη Συρία είναι πιθανό να εκπροσωπήσει ο πρωθυπουργός Wael Nader.
Είναι ειρωνικό για το Κίνημα των Αδεσμεύτων που ξεκίνησε από ηγετικές προσωπικότητες όπως ο Jamal Abdel-Nasser να μετατραπεί σε κίνημα υποστήριξης τυραννικών καθεστώτων, όπως τα μέλη του ΝΑΜ που υποστηρίζουν το εγκληματικό καθεστώς της Συρίας, εναντίον των προσδοκιών του συριακού λαού για ελευθερία και δημοκρατία. Πραγματικά, δεν μπορώ να δω για ποιο λόγο συμμετέχουν οι Άραβες ηγέτες σε αυτή τη Σύνοδο, ειδικά όταν η διοργανώτρια χώρα αποτελεί την υπ 'αριθμόν ένα απειλή για τις χώρες τους.
“
Αυτή η αμφιλεγόμενη Σύνοδος, στην οποία συμμετέχουν 120 χώρες (ανάμεσα στις οποίες και το δικτατορικό καθεστώς του Άσαντ), θα κληθεί να παρουσιάσει ένα ειρηνευτικό σχέδιο για τη Συρία και πρόταση για το πυρηνικό ζήτημα του Ιράν. Ο στόχος έγινε σαφής από την εναρκτήρια ομιλία του υπουργού εξωτερικών του Ιράν Ali Akbar Salehi, όταν επέκρινε τα Ηνωμένα Έθνη για την υπέρμετρη εξουσία των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, που ουσιαστικά θέτει σε κίνδυνο την ουδετερότητα του Οργανισμού και υποστήριξε πως πρέπει να γίνουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Η δημιουργία ενός πιο δημοκρατικού Συμβουλίου Ασφαλείας, θα πρέπει να είναι μια από τις προτεραιότητες.
Σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA, ο Amirabdollahian τόνισε πως η φιλοξενία της Συνόδου Κορυφής θα βελτιώσει τη διεθνή θέση του Ιράν, τη στιγμή που ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζουν μια πολύ σοβαρή οικονομική κρίση. Η Ιρανική ηγεσία χρησιμοποιεί απροκάλυπτα τη Σύνοδο για να προωθήσει την προπαγάνδα της και ζητεί από τις συμμετέχουσες χώρες να αντιταχθούν στις επιβληθείσες στο Ιράν κυρώσεις. Παράλληλα, ασκείται ισχυρή πολιτική πίεση για την εξασφάλιση υποστήριξης προς το καθεστώς του Άσαντ.
Ανάμεσα στους υψηλόβαθμους συμμετέχοντες βλέπουμε τον πρόεδρο της Βολιβίας Evo Morales, τον πρόεδρο της Κούβας Raul Castro, τον πρόεδρο του Ισημερινού Rafael Correa τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Mohamed Morsi, τον Ινδό Στην πραγματικότητα, οι χώρες που δέχθηκαν να λάβουν μέρος σε αυτή τη πρωθυπουργός Manmohan Singh, τον Εμίρη του Κουβέιτ Sabah Al-Ahmad, θεατρική σύνοδο, «νομιμοποιούν» τον επεκτατισμό του Ιράν, την παγκόσμια τον Πρόεδρο του Λιβάνου Michel Suleiman, τον Σουλτάνο του Ομάν Qaboos τρομοκρατία, τις απειλές προς τις Αραβικές χώρες, τη συνεργασία με το δι- bin Said al Said, τον Πακιστανό Πρόεδρος Asif Ali Zardari, ο Παλαιστίνιος πρόκτατορικό καθεστώς της Συρίας, την εκφοβιστική ηγεμονία της στον Λίβανο εδρος Mahmoud Abbas, πρόεδρος της Σενεγάλης Macky Sall, ο Πρόεδρος μέσω της Χεζμπολάχ, την προσπάθεια απόκτησης πυρηνικού οπλοστασίου της Σρι Λάνκα Mahinda Rajapaksa, ο πρωθυπουργός του Βιετνάμ Nguyen –μια πραγματική και πολύ σοβαρή απειλή για ολόκληρο τον κόσμο. Tan Dung, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev και ο Πρόεδρος της Τουρκίας Abdullah Gul. Ενώ η Δύση προσπαθεί να υποβαθμίσει τη σπουδαιότητα της Συνόδου, Ιρανοί αξιωματούχοι δεν χάνουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν το γεγονός, λέ- Εν κατακλείδι, αυτή η σύνοδος κορυφής της ντροπής και της υποκρισίας θα γοντας πως αποδεικνύει την αποτυχία των Αμερικανικών κυρώσεων εναντίον επιτύχει ένα πολύ επικίνδυνο στόχο. Θα δώσει στους μουλάδες του Ιράν το μήνυμα, πως ο κόσμος δεν πρόκειται να κάνει απολύτως τίποτα για να εμπομιας πλούσιας πετρελαιοπαραγωγού χώρας. δίσει τον επεκτατισμό, την τρομοκρατία ή τις πυρηνικές βλέψεις του καθεΟ Ιρανός Υφυπουργός Εξωτερικών για αραβικές και αφρικανικές υποθέσεις στώτος και ως εκ τούτου, μπορούν να συνεχίσουν ελεύθερα. Hossein Amirabdollahian δήλωσε πως οι αμερικανικής έμπνευσης αντι-Ιρανικές πολιτικές της Δύσης είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, ενώ χαρακτή- * Elias Bejjani, Canadian-Lebanese Human Rights activist, journalist and ρισε την παρουσία των αρχηγών κρατών και υψηλόβαθμων αντιπροσωπειών political commentator των χωρών μελών του ΝΑΜ σημαντική «υπό το πρίσμα των κρίσιμων συνθηκών που προκύπτουν από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, που συμπίπτουν με το Ισλαμικό κίνημα αφύπνισης».
MODERN DIPLOMACY
ΣΥΡΙΑ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΒΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ RICHARD JAVAD HEYDARIAN
ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
.16 Στη Συρία εξελίσσεται μια από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις των τελευταίων ετών, ενώ τα στοιχεία δείχνουν μια ανησυχητικά κλιμακούμενη ανθρωπιστική καταστροφή: περισσότεροι από 20.000 νεκροί και 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι που χρειάζονται επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια. 140.000 έχουν ήδη εγκαταλείψει τη χώρα και ενώνονται στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Τουρκίας, του Ιράκ και της Ιορδανίας, με τους αδελφούς τους, που εγκατέλειψαν κυνηγημένοι τη Συρία τους προηγούμενους μήνες. Καθώς ο πολιτικός διάλογος και μια ενιαία και αποτελεσματική διεθνής αντίδραση απουσιάζουν, η χώρα βυθίζεται στον εμφύλιο, τις θρησκευτικές συγκρούσεις και η ανθρωπιστική τραγωδία παίρνει διαστάσεις. Εξετάζοντας τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές, το καθεστώς που στα ανώτερα κλιμάκιά του αποτελείται κυρίως από Αλεβίτες και που προτίθενται να πολεμήσουν μέχρι τέλους, και την ένοπλη αντιπολίτευση –στην πλειοψηφία τους Σουνίτες- που έχουν αποκλείσει κάθε διάλογο και συμβιβασμό με τους αντιπάλους τους, πρέπει να αναμένουμε μια παρατεταμένη περίοδο βίας και αβεβαιότητας. Το καθεστώς έχει ήδη χάσει την πολιτική ηγεμονία στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ενώ όλο και περισσότερες πόλεις και χωριά αποκόπτονται από την κεντρική διοίκηση. Οι Κούρδοι ελέγχουν τις πλούσιες σε φυσικούς πόρους βορειοανατολικές περιοχές. Αυτό εξηγεί την τακτική του καθεστώτος, που χρησιμοποιεί βαρέα τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα μάχης για να ανακαταλάβει πόλεις, κάθε φορά που αισθάνεται πως στριμώχνεται και πρέπει να διευρύνει τις περιοχές ελέγχου του. Ο Ελεύθερος Συριακός στρατός (ΕΣΑ) έχοντας την αυξανόμενη υλικοτεχνική υποστήριξη της Δύσης και περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Τουρκία, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία σε όπλα και κεφάλαια, σε συνδυασμό με την αυστηρή και πειθαρχημένη στρατιωτική εκπαίδευση, εξαπλώνεται στην επαρχία και πιέζει πλέον τα προπύργια του καθεστώτος, τη Δαμασκό και το Χαλέπι. Στην προσπάθειά του να αποκόψει τα κυβερνητικά στρατεύματα, ο ΕΣΑ επιχείρησε να ελέγξει τις κύριες οδικές αρτηρίες και ιδιαίτερα τον στρατηγικής σημασίας αυτοκινητόδρομο Λατάκια – Χαλέπι. Η πίεση προς το καθεστώς συνεχίστηκε με δολοφονίες, βομβιστικές επιθέσεις και αποσκιρτήσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων. Όμως παρά τις εσωτερικές και διεθνείς πιέσεις, το καθεστώς αντέχει και εξακολουθεί να διαθέτει σημαντική στρατιωτική και πολιτική ισχύ. Οι μειονοτικές ομάδες –από τους Αλεβίτες ως τους Χριστιανούς- φοβούνται τις θρησκευτικές διώξεις και πράξεις αντεκδίκησης που θα ακολουθήσουν στην μετά Άσαντ εποχή και εξακολουθούν να στηρίζουν το καθεστώς. Η πολεμική αεροπορία έχει παραμείνει πιστή δίνοντας στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των ανταρτών, όπως και η προεδρική φρουρά και τα ανώτερα στελέχη του καθεστώτος. Ωστόσο, η κρίση στη Συρία θα μπορούσε να γίνει πραγματικά μια περιφερειακή διεθνής κρίση για δύο λόγους: (1) Η διείσδυση εξτρεμιστικών στοιχείων έμπειρων και ετοιμοπόλεμων, με σημαντικό οπλισμό, στον ΕΣΑ και στην Συριακή επικράτεια και (2) η πιθανότητα τα όπλα μαζικής καταστροφής που διαθέτει το καθεστώς, να πέσουν στα χέρια ακραίων ομάδων που δεν θα διστάσουν να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον γειτονικών κρατών ή και μειονοτικών κοινοτήτων, ως αντίποινα σε περίπτωση διάλυσης της Συρίας. * Javad Heydarian is a foreign affairs analyst, specializing on Middle Eastern affairs and international political economy
MODERN DIPLOMACY
ΤΟ “ΑΙΝΙΓΜΑ” ΡΟΜΝΕΪ ΣΤΗΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΕΝΑ ΔΟΥΡΟΥ
.18
Και εξηγούμαι. Το πρόβλημα του Ρόμνεϊ έγκειται, όχι μόνο στη μεγάλη έλλειψη πείρας που τον χαρακτηρίζει στα διεθνή, αλλά στο επίπεδο και την ποιότητα, εν γένει, των τοποθετήσεών του στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Με την έννοια ότι αντί να προβάλλει μια συνεκτική αντίληψη για τις διεθνείς σχέσεις υπό αμερικανική σκοπιά, περιορίζεται στο να επικρίνει τις θέσεις του Ομπάμα, πιστεύοντας ότι αυτή η στάση μπορεί να καταστεί πρόταση εξωτερικής πολιτικής. Το πρόβλημα το έχουν παρατηρήσει ακόμη και συντηρητικοί αναλυτές, που διάκεινται φιλικά προς τον Ρόμνεϊ και οι οποίοι θεωρούν ότι λειτουργεί στη βάση της «αναζήτησης αντιπολίτευσης», «πυροβολώντας» τον Ομπάμα. Σκληρή μάχη αναμένεται να δώσει ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα με τον Ρεπουμπλικάνο αντίπαλό του, Μιτ Ρόμνεϊ, στις εκλογές του Νοεμβρίου, αν πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις που δίνονται στη δημοσιότητα την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές. Ωστόσο υπάρχει ένας τομέας στον οποίο ο Ομπάμα κερδίζει κατά κράτος τον πρώην κυβερνήτη της Μασαχουσέτης: η εξωτερική πολιτική – ο μόνος τομέας στον οποίο ο πρόεδρος στις ΗΠΑ έχει την σχεδόν απόλυτη εξουσία να ασκήσει την πολιτική του χωρίς μεγάλα εμπόδια και περιορισμούς από το Κογκρέσο. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του NBC και της Wall Street Journal, στις αρχές Αυγούστου, στα θέματα των διεθνών σχέσεων, ο σημερινός πρόεδρος επικρατεί κατά κράτος, προηγούμενος του Ρόμνεϊ με… 15 μονάδες διαφορά. Είναι μια από τις ελάχιστες φορές που υποψήφιος του Δημοκρατικού κόμματος, προηγείται σε θέματα που άπτονται της ασφάλειας των ΗΠΑ, εκείνου των Ρεπουμπλικάνων. Είναι επίσης μια από τις λίγες φορές που υποψήφιος έχει τόσο χαμηλά τον πήχη στα κρίσιμης σημασίας ζητήματα αυτά.
“
Το πρόβλημα του Ρόμνεϊ έγκειται, όχι μόνο στη μεγάλη έλλειψη πείρας που τον χαρακτηρίζει στα διεθνή, αλλά στο επίπεδο και την ποιότητα, εν γένει, των τοποθετήσεών του στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας
Αρκετοί αμερικανοί δημοσιογράφοι σχολιάζουν αυτή τη φανερή έλλειψη, με τα αρχικά «TK», δηλαδή «to come» - μια φράση που χρησιμοποιείται στη δημοσιογραφική αργκό όταν σε ένα υπό σύνταξη άρθρο λείπουν κάποια αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία ο συντάκτης ευελπιστεί ότι θα συμπληρώσει στην πορεία. Αποκαλυπτική των διαθέσεων του μορμόνου εκατομμυριούχου υποψήφιου έναντι της εξωτερικής πολιτικής, ήταν και η πρόσφατη αναφορά του στον πρόεδρο Ρέηγκαν, ο οποίος στο ξεκίνημα της πρώτης του θητείας, ζήτησε από τον σύμβουλό του Τζέιμς Μπέικερ να μην του κλείσει καμία συνάντηση εξωτερικής πολιτικής κατά τις 100 πρώτες ημέρες της προεδρίας του… Η διαρροή της συγκεκριμένης αναφοράς δεν ενθουσίασε ιδιαιτέρως τους συντηρητικούς σχολιαστές που αναμένουν κάτι περισσότερο από συνθηματολογία από τον ρεπουμπλικάνο υποψήφιο. Μέχρι στιγμής λοιπόν, συνθηματολογικά, ο Ρόμνεϊ υποστηρίζει την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών (στο 4% του ΑΕΠ), έχει ταχθεί άνευ όρων υπέρ του Ισραήλ, υποστηρίζοντας μάλιστα τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ (κάτι που δεν υποστήριξε ούτε ο Μπους ο νεώτερος), έχει βάλει στο στόχαστρό του την Κίνα, δηλώνοντας ότι θα την χαρακτηρίσει «χειραγωγό του νομίσματος», ενώ προσάπτει στον Ομπάμα ότι τάσσεται υπέρ της υποχώρησης της αμερικανικής ισχύος – ο ίδιος καλεί για έναν «αμερικανικό αιώνα» και θεωρεί ότι σε έναν κόσμο σπαρμένο με κινδύνους, μια ισχυρή Αμερική αποτελεί εγγύηση ασφάλειας για όλο τον πλανήτη. Κατά τα άλλα, μετά από 18 μήνες συνεχούς προεκλογικής εκστρατείας, ο Ρόμνεϊ δεν μπορεί να καταταγεί σε καμία από τις τρεις βασικές πτέρυγες των Ρεπουμπλικάνων για την εξωτερική πολιτική: τους πραγματιστές, τους εθνικιστές και τους νεοσυντηρητικούς, ενώ περιστοιχίζεται από εκπροσώπους και των τριών. Αρκετοί πάντως στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, που δεν πιστεύουν ότι εννοεί τα όσα λέει και θεωρούν ότι αν εκλεγεί, ο ρεπουμπλικάνος υποψήφιος θα τηρήσει εντελώς διαφορετική στάση, όπως συνέβη και άλλες φορές στο παρελθόν. Μέχρι τότε, οι Αμερικανοί θα αναρωτιούνται για το τι πράγματι πιστεύει για τη χώρα τους στο διεθνές περιβάλλον , ο άνθρωπος που διεκδικεί τα ηνία της… * H Ρένα Δούρου είναι επικεφαλής του Τομέα Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και βουλευτής Β΄ Αθήνας
“
MODERN DIPLOMACY
ΣΥΡΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ «ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ» ΖΗΝΩΝ ΤΖΙΑΡΡΑΣ
.20
Υπό αυτό το πρίσμα, η συριακή κρίση μπορεί να έχει «παράπλευρες απώλειες» για αρκετούς δρώντες, σίγουρα όμως οι πιθανότητες για αρνητικές συνέπειες βαρύνουν άλλους λιγότερο και άλλους περισσότερο – σημαντικός λόγος γι’ αυτό και η γεωγραφική εγγύτητα. Ξεκινώντας από το διεθνές επίΌσον αφορά την συριακή κρίση έχει ήδη ξεκαθαρίσει ένα αριθμός ζητημά- πεδο, οι πρώτες «παράπλευρες απώλειες» της ανατροπής του συριακού κατων τα οποία είτε θα συνεχίσουν να παίζουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις, θεστώτος – πάντα με την προϋπόθεση ότι αυτό θα αντικατασταθεί με ένα είτε διαφαίνονται σαν πιθανά αποτελέσματα της έκβασης της σύγκρουσης. πιο φιλοδυτικό καθεστώς – θα ήταν τα ρωσικά και κινεζικά συμφέροντα στην περιοχή ενώ κάτι τέτοιο θα αποτελούσε και (επικοινωνιακό) πλήγμα για την Τα ζητήματα αυτά μπορούν να χωριστούν σε εσωτερικά και εξωτερικά. πολιτική των δύο αυτών χωρών, παραχωρώντας άλλη μια νίκη στη στη Δύση Ξεκινώντας από τα τελευταία είναι πλέον εμφανές ότι το καθεστώς του αλ- και τα συμφέροντά της. Άσσαντ έχει στο πλευρό του τις αδιμφισβήτητες δυνάμεις της Ρωσίας και της Στη συνέχεια, σε περιφερειακό επίπεδο, σίγουρο πλήγμα θα δεχόταν το τρίΚίνας. Σημειωτέον πως οι δύο χώρες προσφάτως είχαν δηλώσει ότι δεν θα γωνο Ιράν-Χεζμπολάχ-Χαμάς, μιας και το συριακό καθεστώς έχει υπάρξει σηδεχτούν καμία επέμβαση της Δύσης στη Συρία, απαντώντας έτσι στις δηλώ- μαντικός σύμμαχος. Το Ιράν ιδιαίτερα θα βρισκότανε σε πολύ δύσκολη θεση σεις Ομπάμα που έλεγαν ότι η χρήση χημικών όπλων από το καθεστώς απο- εν μέσω της κρίσης για το πυρηνικό του πρόγραμμα εφόσον θα έμενε χωρίς τελούν «κόκκινη γραμμή» για τις ΗΠΑ. Πολέμιοι λοιπόν του καθεστώτος ισχυρούς περιφερειακούς συμμάχους, σε μια περίοδο όπου και οι σχέσεις παραμένουν τα κράτη της Δϋσης με μπροστάρη τις ΗΠΑ, ενώ κεντρικό ρόλο του με την Τουρκία έχουν χειροτερεύσει σημαντικά. στην περιφέρεια και όχι μόνο κατά του καθεστώτος Άσσαντ παίζει η Τουρκία – τόσο σαν κέντρο συνάντησης περιφερειακών και διεθνών παραγώντων για τη διαχείρηση της κρίσης και την οργάνωση της συριακής αντιπολίτευσης/αντίστασης, όσο και σαν κέντρο φιλοξενίας προσφύγων αλλά και (έμμεσης) στήριξης των Σύρων ανταρτών. Η πραγματικότητα και γεωπολιτική Σημαντικό ρόλο στην ένοπλη ή άλλη στήριξη των ανταρτών παίζουν βέβαια περιπλοκότητα της συριακής κρίσης και αραβικές χώρες όπως είναι π.χ. το Κατάρ, η Σουδική Αραβία, και η Ιορδανία, ενώ έχει αναφερθεί ότι το Β. Ιράκ εκπαιδεύει και ενισχύει Κούρδους της καθιστά τις όποιες εξελίξεις υψίστης Συρίας για την αντίσταση. Περαιτέρω, Τουρκία και ΗΠΑ φαίνεται να συζητούν σημασίας και την πιθανή ήττα του τον τελευταίο καιρό μαζί με άλλους δυτικούς συμμάχους τη δημιουργία ζώνης μερικής απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Συρία για την προστασία καθεστώτος κομβικό σημείο ανατροτων αμάχων. Στα πλαίσια των εξωτερικών δυναμικών της συριακής κρίσης πής της περιφερειακής γεωπολιτικής είναι ζωτικής σημασίας η αναφορά στο Ιράν το οποίο είναι ακόμα ένας από τους πολύ λίγους σύμμαχους του συριακού καθεστώτος και ένας από τους και ισορροπίας ισχύος λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ (και το Ισραήλ, μεταξύ άλλων) θέλουν την αντικατάσταση του Άσσαντ.
“
“
Εσωτερικά, στη Συρία έχει δημιουργηθεί μια πολύ δυναμική κατάσταση όχι μόνο λόγω της έμμεσης εμπλοκής εξωτερικών δυνάμεων αλλά και λόγω της περίπλοκης θρησκευτικής και εθνοτικής σύνθεσης της χώρας – υπάρχουν, για παράδειγμα, ομάδες Κούρδων, Σουνιτών, Αλαουιτών, και Δρούζων. Θα ήταν λοιπόν επόμενο και αναμενόμενο, με βάση αυτά τα δεδομένα, η εν λόγω σύγκρουση να καταλήξει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον διαμελισμό της Συρίας – είτε αυτό σημαίνει την ομοσπονδοιοποίησή της, είτε την πλήρη αυτονόμηση κάποιων εκ των περιφερειών της.
Τέλος, ίσως μια από τις σημαντικότερες περιφερειακές γεωπολιτικές επιπτώσεις της συριακής κρίσης θα ήταν η πλέον πολύ πιθανή δημιουργία συριακού κουρδιστάν η οποία θα είχε αλυσιδωτές συνέπειες που θα έπλητταν κυρίως την Τουρκία και ίσως αργότερα το Ιράν. Ένα συριακό κουρδιστάν θα αποτελούσε καταρχήν ασφαλές καταφύγιο για τους κούρδους αντάρτες του PKK απ’ όπου θα πραγματοποιούσαν επιθέσεις εναντίων τουρκικών στόχων. ΕπίΠολλές είναι άλλωστε οι φωνές που στηρίζουν ότι η «νέα» Συρία μπορεί να σης σημαντικό βέβαια είναι το ότι σε ένα τέτοιο σενάριο το συριακό κουρδιαποτελείται όχι μόνο από δύο (ένα εκ των οποίων το κουρδικό) αλλά μέχρι στάν θα αποτελούσε το δεύτερο σε σειρά αυτόνομο κουρδιστάν, μετά το Β. και από πέντε ομόσπονδα κρατίδια σύμφωνα με την εθνικοθρησκευτική της Ιράκ. Το γεγονός αυτό σε συνάρτηση με την αυξημένη δράση του PKK θα σύνθεση. Παρόλα αυτά όμως, έχει γίνει επίσης ξεκάθαρο το γεγονός ότι το οδηγούσε σε αναταραχές στο εσωτερικό της Τουρκίας με την κουρδική μεικαθεστώς Άσσαντ δεν πρόκειται να πέσει (τουλάχιστον εύκολα και σύντομα) ονότητα να ζητά πλέον με περισσότερο ζήλο και αποφασιστηκότητα τα διχωρίς είτε τη μαζική στήριξη των Σύρων ανταρτών από τρίτους παράγοντες, καιώματά της. Μια τέτοια εξέλιξη θα εξαρτώταν και από την αντίδραση της είτε εξωτερική στρατιωτική επέμβαση – ή και τα δύο. Η πραγματικότητα και κυβέρνησης, ενώ λάθος χειρισμοί εύκολα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε γεωπολιτική περιπλοκότητα της συριακής κρίσης καθιστά τις όποιες εξελίξεις επιδείνωση της κατάστασης καθώς και σε επηρεασμό της κουρδικής μειονόυψίστης σημασίας και την πιθανή ήττα του καθεστώτος κομβικό σημείο ανα- τητας του Ιράν. τροπής της περιφερειακής γεωπολιτικής και ισορροπίας ισχύος. * Ζήνων Τζιάρρας, Υποψήφιος Διδάκτορας Διεθνούς Πολιτικής, University of Warwick, , Program on Peripheral and Global Governance & Relations with Turkey,Strategy International
MODERN DIPLOMACY
ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
* Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος είναι πρώην υπουργός, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων του Αμερικανικού Κολλεγίου της Ελλάδας www.andrianopoulos.gr
.22 Ολοι πασχίζουν να δαμάσουν την οικονομική κρίση. Κι’ αυτή αντιστέκεται, αγνοώντας τις αδιέξοδες συνταγές τους. Οι λεγόμενες καθεστωτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, κάτω από την ηγεσία της Γερμανίας, της Αυστρίας και άλλων φίλα προσκείμενων σε αυτές κρατών, επιλέγουν βαθειά παλαιοσυντηρητικές επιλογές με επίκεντρο στοιχειώδεις διαρθρωτικές αλλαγές, εύλογη δημοσιονομική πειθαρχία αλλά και εκτεταμένη επιβολή νέων και μεγάλων φόρων. Σε μια όμως κοινωνική πραγματικότητα μαθημένη στις άκοπες παροχές, στο μεγάλο δημόσιο και σε ένα κράτος – παραμάνα (nanny state) η δημοσιονομική πειθαρχία είναι υποκρισία και η βαριά φορολογία αποτελεί κλοπή του όποιου ατομικού πλούτου. Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι δυνάμεις του παραδοσιακού κρατικοπαρεμβατικού μπλοκ που κραδαίνουν την σημαία της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτοί επιμένουν στο λασκάρισμα κάθε έννοιας δημοσιονομικής πειθαρχίας. επιμένοντας σε Κευνσιανές συνταγές αύξησης της κρατικής χρηματοδότησης ώστε να τονωθεί η ζήτηση. Τέτοιες απόψεις όμως παραγνωρίζουν ένα θεμελιώδες πραγματικό γεγονός. Οπως απέδειξε ο καθηγητής του Σικάγο. Raghuram G. Rajan (“The True Lessons of the Recession: The West Can’t Borrow and Spend Its Way to Recovery”. Foreign Affairs, May-June 2012) η Δύση στήριξε διαχρονικά την ανάπτυξή της στον δανεισμό. Κι’ αυτός τελικά την οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα. Με νέα δανεικά, ακόμη κι αν είναι αγύριστα, οι οικονομίες δεν ανορθώνονται ούτε και τα προβλήματα λύνονται. Διότι τα αδιέξοδα θα επανέλθουν… Οι λύσεις στα πολύπλοκα σημερινά προβλήματα οφείλουν να αναζητηθούν, υποστηρίζει ο Rajan, στην πλευρά ενίσχυσης της προσφοράς και των μηχανισμών που την υποστηρίζουν. Μειώσεις φορολογικών συντελεστών, δραστικοί περιορισμοί στην γραφειοκρατία, περικοπές δημοσίων δαπανών είναι μερικά μόνο από τα μέτρα που συμβάλλουν στην απελευθέρωση πόρων που χρειάζεται η ιδιωτική οικονομία για να ζωντανέψει και να αυξήσει την παραγωγικότητά της. Κι’ αυτά ουσιαστικά δεν περιλαμβάνονται στα πακέτα που προωθεί η ΕΕ για να αντιμετωπίσει την κρίση. Πέρα όμως από τα ενδογενή και διαρθρωτικά Ευρωπαικά ζητήματα την κατάσταση περιπλέκουν καταστάσεις που δεν μπορούν να ελεγχθούν από την πολιτική των Βρυξελλών. H διεθνής οικονομική αναστάτωση έχει οδηγήσει πολλές αγορές στον κόσμο σε συρρίκνωση. Αυτό έχει σαν συνέπεια την μείωση της οικονομικής δραστηριότητας χωρών που δίνουν μεγάλο βάρος στις εξαγωγές. Κι αντίστοιχα αντιμετωπίζουν δυσκολίες όλοι εκείνοι που είναι εμπορικοί τους πελάτες. Η Κίνα παίζει κυρίαρχο ρόλο στις εξελίξεις αυτές. Με τους εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης που είχε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια να πετυχαίνει είχε προκαλέσει μεγάλες αλλαγές στις εμπορικές συναλλαγές στον υπόλοιπο κόσμο.
Με την αναχαίτιση της Κινεζικής αναπτυξιακής πορείας δεν περικόπτεται απλά και μόνο η ζήτηση στην Κίνα αλλά μειώνονται γενικά και οι τιμές των προιόντων που η Κίνα εισάγει. Αυτό σημαίνει δραματικές περιστολές στα εισοδήματα πολλών κρατών ανά την υφήλιο αλλά και δραματικές αναδιατάξεις των τιμών των πρώτων υλών στον κόσμο όλο. Χώρες όπως η Βραζιλία, της οποίας η εντυπωσιακή αναπτυξιακή πορεία στηρίζεται απλά και μόνο στις υψηλές τιμές των πρώτων υλών και των άλλων προιόντων που παράγει (βλ. σχετ. Ruchir Sharma, “Bearish on Brazil: The Commodity Slowdown and the End of the Magic Moment”, Foreign Affairs, May - June, 2012). Ο ίδιος όμως σε άλλη μελέτη του (Breakout Nations: In Pursuit of the Next Economic Miracles , Allen Lane, 2012) επισημαίνει τις καινούργιες οικονομικές δυνάμεις που αναδύονται – ανάμεσά τους και η Βραζιλία. Μόνο που προφανώς αυτή η τελευταία μελέτη του είχε γραφεί πριν την εμπλοκή της Κίνας στις νέες της οικονομικές δυσκολίες. Για την Ευρώπη η ανησυχία δεν είναι λιγότερο έντονη. Παρά τα λεγόμενα από γραφικούς έλληνες σχολιαστές η Γερμανία εξάγει ελάχιστα στον προβληματικό ευρωπαικό Νότο. Πελάτες της είναι κυρίως οι εύρωστες μέχρι τώρα τουλάχιστον οικονομίες του Βορρά, οι ΗΠΑ και η Κίνα. Η ευρωστία όμως πολλών από αυτές εξαρτάται από την δυνατότητα τα Κίνας να συνεχίζει να ξοδεύει και να αγοράζει Δίχως αγορές δεν υπάρχουν εισπράξεις. Και χωρίς εισπράξεις λείπουν οι πόροι για οικονομικές ενισχύσεις και προγράμματα στήριξης. Ο David Pilling υποστηρίζει στους Financial Times (“Forget Grexit, it’s time to fret about ‘Chindown””, 20 June 1012) πως κάποιες χώρες δεν θα υποφέρουν όσο άλλες. Ολες όμως αυτές δεν είναι ευρωπαικές (παραγωγοί φυτικού πετρελαίου σε Μαλαισία και Ινδονησία κλπ). Τα μαντάτα πάντως από την Κίνα δεν είναι καλά. Ολοι οι δείκτες δείχνουν αρνητικοί. Η HSBC τη Κίνας εκτιμά πως οι εξαγωγές θα συρρικνωθούν περαιτέρω με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της αγοράς εργασίας. Λιγότεροι άνθρωποι σε απασχόληση σημαίνει λιγότερα εισοδήματα και κατά συνέπεια μείωση της κατανάλωσης. Ολοι προσδοκούν σε νέα δάνεια για να ενισχυθεί η αγορά. Όπως σημείωσε όμως και παραπάνω ο Rajan, αυτό δεν αποτελεί στην πραγματικότητα λύση. Όλα αυτά μας οδηγούν σε σκέψεις για μιά ενδεχόμενα μακρόχρονη κρίση που εμπλέκει και τα νομισματικά μας συστήματα. Πόσες πιθανότητες έχει το ευρώ να ορθοποδήσει και να επιβιώσει; Σοβαροί αναλυτές από όλο τον κόσμο εκφράζουν επιφυλάξεις για κάτι τέτοιο. Ο John Butler (The Golden Revolution: How to Prepare for the Coming Global Standard, John Wiley & Sons, New York, 2012) επιμένει πως έχουν αρχίσει όλοι να αναζητούν μια διέξοδο από τις σημερινές αναστατώσεις και ανασφάλειες. Η επαναφορά του χρυσού κανόνα θα επιφέρει σημαντικές ανακατατάξεις κι’ εμπλοκές. Εν τούτοις, επιμένει ο Butler, πολλές χώρες θα απαλλαγούν από το δηλητήριο του χρέους από δανεικά δίχως αντίκρισμα ενώ και οι αντιθέσεις ανάμεσα σε δολάριο, ευρώ, γιέν και Κινέζικο γιουάν θα πάψουν να μας βασανίζουν.
Mε δεδομένη την οικονομική δραστηριότητα της Κίνας χιλιάδες αγορές σε όλη την γή είχαν προσαρμοσθεί πάνω στους ρυθμούς και τις ανάγκες που αυτή επέβαλε. Κάθε αλλαγή λοιπόν στην δική της συμπεριφορά και απόδοση έχει κατακλυσμικές επιπτώσεις για τον υπόλοιπο κόσμο. Κυρίως για χώρες και εταιρίες που εξάγουν πρώτες ύλες καθώς και άλλα προιόντα ευρείας κατανάλωσης. Όπως βέβαια και για τους φορείς εκείνους (λ.χ. ναυτιλία) που εμΣε παρόμοια πάνω λογική ο James Rickards (Currency Wars: The Making of πλέκονται στις μεταφορές τέτοιων αγαθών. the Next Global Crisis, Portfolio, 2011) επιμένει πως οι τρέχοντες νομισματικοί πόλεμοι που προέρχονται από τις επί μέρους κρίσεις και τις προσπάθειες των κυβερνήσεων να ξοδέψουν εναντίον τους η να χρησιμοποιήσουν την νομισματική ισοτιμία σαν ασπίδα προστασίας (λ.χ. η Κίνα) θα οδηγήσει τελικά σε ανατρεπτικά αδιέξοδα. Επιμένοντας σε μειώσεις δαπανών και σε περικοπές του δημόσιου τομέα ο Rickards βλέπει την λύση όχι σε νομισματικές αλχημείες αλλά στο θάρρος των κυβερνήσεων να δούν την πραγματικότητα, ενισχύοντας την παραγωγή τους κι’ ανακαλύπτοντας ισορροπίες μέσα από την οικονομική δυναμική κι όχι με την αύξηση των παροχών και των όποιων άλλων διευκολύνσεων.
MODERN DIPLOMACY
ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΒΕΝΗ ΜΟΥΖΑΚΙΑΡΗ
.24
Την αρχή έκανε η Ιταλία με τον τεχνοκράτη πρωθυπουργό Μόντι, η συνέχεια ήρθε από την Ισπανία η οποία αναμένει πριν δεχτεί το ΔΝΤ ως ρυθμιστή των οικονομικών της και τέλος την προηγούμενη βδομάδα το έγκυρο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αποτέλεσε πρόδρομο μιας πιθανής αλλαγής κλίματος στην Ευρώπη με λιγότερη λιτότητα και ύφεση. Την αυστηρή κριτική από μέρους της γερμανικής ηγεσίας απέναντι σε έναν απείθαρχο ελληνικό λαό, διαδέχονται δηλώσεις σχετικά με τις αξιέπαινες θυσίες των Ελλήνων συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων. Ο πρώην αυστηρός επίτροπος Όλι Ρεν επισημαίνει πως τα όσα εξαιρετικά γίνονται στην Ελλάδα δεν παραβλέπονται. Οι επίσημες επισκέψεις του Έλληνα πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, τον καθιστούν Ευρωπαίο σούπερ σταρ και όλοι στο τέλος αναμένουν την έκθεση της τρόικας για μας δώσουν την επιμήκυνση που ζητήσαμε, να κουρέψουν το υπόλοιπο χρέος και να μας επιτρέψουμε εκτός από την αποπληρωμή των τόκων να διαθέσουμε κονδύλια για μεταρρυθμίσεις και γενικότερη ανάπτυξη.
“
Οι απόλυτα κερδισμένοι της κατάστασης αυτής είναι οι πρόεδροι ή πρωθυπουργοί των χωρών της νότιας Ευρώπης. Καρπώνονται τα οφέλη μιας αλλαγής στρατηγικής που εάν και δεν είναι σίγουρο τι και σε ποιον θα το αποδώσει θεωρείται ως επιτακτική
Σε λογικό πλαίσιο όλα τα παραπάνω είναι δικαιολογημένα από την άποψη πως μόνο δυο οικονομίες της Ευρωζώνης, η γερμανική και η γαλλική, δεν έχουν ύφεση αλλά μόνο στασιμότητα. Όσο οι υπόλοιπες οικονομίες έχουν ύφεση και αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι εξαγωγές Γαλλίας και Γερμανίας δε θα μπορούν να ικανοποιούνται με τον ρυθμό που ικανοποιούνταν πριν δύο τουλάχιστον χρόνια. Η δημοσιονομική εξυγίανση της Ευρωζώνης δεν είναι ένας στόχος που εγκαταλείπεται, αντιθέτως πλέον τίθεται ένα πιο λογικό και ικανό πλαίσιο επίτευξής του. Άλλωστε όσο η ύφεση θα βαθαίνει τόσο δυσκολότερα οι στόχοι για είσπραξη εισφορών σε ασφαλιστικά ταμεία και για φορολογική ευθυγράμμιση θα εγκαταλείπονται. Η ανάγκη για ρευστότητα στις οικονομίες μπαίνει στο τραπέζι και ας ελπίσουμε πως η αγορά θα δυναμώσει. Η ενεργή αγορά εξάλλου σημαίνει δύο πράγματα, καλύτερη ψυχολογία για επενδύσεις και καλύτερη ψυχολογία γενικώς. Η τωρινή στιγμή επιλέχτηκε ως η στιγμή για ανάπτυξη καθώς η ύφεση στην Ευρωζώνη αποτελεί το κυρίαρχο εμπόδιο για οικονομική υγεία σε Ευρώπη αλλά και σε ανταγωνιστές, κατόχους ομολόγων και οικονομικούς εταίρους με διαφορετικό νόμισμα. Κανένας δεν είναι σε θέση να παρατηρεί την πλήρη κατάρρευση του ευρώ από τη στιγμή που έχει επενδύσει σε ευρώ, εξάγει σε ευρώ ή εισάγει σε ευρώ. Επομένως αποφασίζεται οι λαοί της Ευρώπης, νότιας και βόρειας, να ζήσουν καλύτερα ή μάλλον με καλύτερη ψυχολογία στο εξής. Οι απόλυτα κερδισμένοι της κατάστασης αυτής είναι οι πρόεδροι ή πρωθυπουργοί των χωρών της νότιας Ευρώπης. Καρπώνονται τα οφέλη μιας αλλαγής στρατηγικής που εάν και δεν είναι σίγουρο τι και σε ποιον θα το αποδώσει θεωρείται ως επιτακτική. Η Άγκελα Μέρκελ μάλλον δε θα είναι από τους κερδισμένους, εκτός εάν το κλίμα στην Ευρώπη θα είναι πλέον τόσο θετικό που το εσωτερικό της θα την επιδοκιμάσει ως μια ηγέτιδα που γνωρίζει πότε, πως και με ποιους να ελίσσεται. Στα ελληνικά πράγματα, η Ελλάδα θα συνεχίσει να ελέγχεται και να μεταρρυθμίζεται. Το δεύτερο είναι σαφέστατα θετικό και εκείνος που θα πραγματοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις σε μια κοινωνία, που πλέον το μεγαλύτερό της μέρος είναι δεκτικό αλλαγών, θα κεφαλαιοποιήσει μεγάλο πολιτικό κέρδος. Το ερώτημα όμως της επόμενης ημέρας είναι ένα και γενικότερο, πόσο έντονη ήταν η οικονομική κρίση πριν δύο χρόνια και η Ελλάδα μπήκε σε καθεστώς σκληρής επιτήρησης; Ίσως ήταν απλώς το απρόβλεπτο που τρόμαζε και τώρα πλέον λίγος περισσότερος χρόνος είναι αρκετός ώστε να σωθεί η κατάσταση.
* Η Βένη Μουζακιάρη είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στις Διεθνείς Σχέσεις από το πανεπιστήμιο Μακεδονίας
“
MODERN DIPLOMACY
ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΑΛΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ
.26
«Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την παγκόσμια αναταραχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών αγωνίζονται για την επιτυχία σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κλάδο», σύμφωνα με τον Chris Harvey, Global Leader, Global Financial Services Industry, DTTL. «Για να ευδοκιμήσουν σε αυτό το περιβάλλον, οι εταιρείες πρέπει να επιτύχουν σε πολλαπλά μέτωπα. Η έρευνά μας αποκαλύπτει πέντε βασικά στοιχεία τα οποία οι εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών θα πρέπει να αντιμετωπίσουν, προκειμένου να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη». Η έρευνα συντάχθηκε από τις Παγκόσμιες Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες της Deloitte μεταξύ 120 οικονομικών στελεχών από όλο τον κόσμο, με τίτλο: «Στοιχεία για την επιτυχία: Επαναπροσδιορίζοντας την επιτυχία για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε έναν μεταμορφωμένο κλάδο»
Χρηματοοικονομικές αναφορές Πολλά μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εξακολουθούν να λειτουργούν με τα κληροδοτημένα συστήματα που δεν συμπίπτουν με τα συστήματα που προστέθηκαν αργότερα, δημιουργώντας καθυστερήσεις στην προετοιμασία των δημοσιονομικών καταστάσεων και μειώνοντας τη δυνατότητα έγκαιρης υποβολής χρηματοοικονομικών αναφορών. Ως αποτέλεσμα, πολλοί οργανισμοί συναντούν δυσκολίες κατά την ανταλλαγή στοιχείων με τις ρυθμιστικές αρχές. Επομένως, όλοι οι τομείς του κλάδου αναμένουν κάποια αναβάθμιση στη διαχείριση των δεδομένων και την υποβολή χρηματοοικονομικών αναφορών για το καλύτερο φιλτράρισμα των δεδομένων στα Σύμφωνα με την έρευνα, το 46% των στελεχών των χρηματοπιστωτικών υπη- αρμόδια άτομα με τη μορφή που απαιτείται από τις ρυθμιστικές αρχές και ρεσιών που ερωτήθηκαν θεωρούν ότι το ρυθμιστικό περιβάλλον παραμένει καθιστώντας τα πιο χρήσιμα για όσους λαμβάνουν αποφάσεις στις επιχειρήτο κορυφαίο ζήτημα που αντιμετωπίζει ο κλάδος, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και σεις. μεταξύ των τραπεζών. Επιπλέον, τα περισσότερα στελέχη -37%- που απάντησαν στην έρευνα δήλωσαν ότι η ρυθμιστική αλλαγή έχει επηρεάσει αρνητικά τους θεσμούς, ενώ μόνο το 1/4 των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η αλλαγή Η αναδιάρθρωση, οι αποδόσεις των αυτή είχε θετικό αντίκτυπο.
Αναδιάρθρωση Μόνο το 29% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι τα ιδρύματά τους ήταν ικανοποιημένα από την διατήρηση της επιχειρηματικής τους στρατηγικής. Αυτή τη στιγμή, περίπου το 70% αναζητάει κάποιο είδος αναδιάρθρωσης. Η πλειοψηφία -58% όσων αναζητούν αναδιάρθρωση- επιλέγουν είτε το ενδεχόμενο αλλαγής των μοντέλων λειτουργίας τους ή τη μείωση του κόστους. Αποδόσεις Επενδύσεων Σύμφωνα με την έρευνα, οι αναιμικές προοπτικές ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια ωθούσαν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο να επικεντρώνονται περισσότερο στις εσωτερικές βελτιώσεις. Για την περαιτέρω βελτίωση της απόδοσης των ιδίων κεφαλαίων, ο κλάδος των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στηρίζει την ποιότητα των δεδομένων (49%), χρησιμοποιώντας στοιχεία – Analytics – (37%), και γενικά εκσυγχρονίζοντας την τεχνολογία για να είναι πιο ολοκληρωμένη, ευέλικτη και επεκτάσιμη.
επενδύσεων, οι σχέσεις με εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές, οι χρηματοοικονομικές αναφορές και η διαχείριση κινδύνου είναι τα πέντε στοιχεία που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των εταιριών προκειμένου να λάβουν ηγετικές θέσεις στην αγορά.
“
Η αναδιάρθρωση, οι αποδόσεις των επενδύσεων, οι σχέσεις με εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές, οι χρηματοοικονομικές αναφορές και η διαχείριση κινδύνου είναι τα πέντε στοιχεία που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των εταιριών προκειμένου να λάβουν ηγετικές θέσεις στην αγορά.
“
Διαχείριση Κινδύνου Από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο κλάδος είναι η αγορά (45%), η κανονιστική συμμόρφωση (39%), και η επιχειρησιακή λειτουργία (36%). Όλο και περισσότερο, τα διοικητικά συμβούλια και τα ανώτερα στελέχη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων επανεξετάζουν την προσέγγισή τους στη διαχείριση κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων των πλαισίων του κινδύνου, της διακυβέρνησης και των μεθόδων με τις οποίες θα αντιμετωπίσει αυτούς και άλλους κινδύνους. Κατά συνέπεια, τα ιδρύματα προσπαθούν να Επιπλέον, πολλές εταιρίες προσπαθούν να διεκδικήσουν μεγαλύτερο μερίδιο βελτιώσουν την ποιότητα των δεδομένων (46%) και τους ελέγχους (42%), στην αγορά μέσω της απόκτησης νέων πελατών (51%), κατέχοντας μεγαλύ- καθώς και την τεχνολογία και τα συστήματα (41%) για τη διαχείριση κινδύνου τερο οικονομικό μερίδιο από τους υπάρχοντες πελάτες (46%) και εστιάζοντας μέσα σε ένα πιο διαφανές πλαίσιο. σε βασικές δραστηριότητες (45%), νέα προϊόντα και προσφερόμενες υπηρεσίες (35%). «Οι εμπειρίες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης έχουν δημιουργήσει μια αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, όπου η επιτυχία οδηγείται από πολΣχέσεις με εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές λούς παράγοντες», πρόσθεσε ο Harvey. «Με την άνοδο των νέων επενδυτών Περίπου το 70% των ερωτηθέντων περιμένουν περισσότερες κανονιστικές και των μη παραδοσιακών ανταγωνιστών, ο ανταγωνισμός είναι πιο έντονος αλλαγές τα επόμενα χρόνια. Ως εκ τούτου, η πλειοψηφία (60%) των χρημα- από ποτέ. Η ανάπτυξη σε αυτό το περιβάλλον θα πραγματοποιηθεί εστιάτοπιστωτικών ιδρυμάτων αναζητά την ανάπτυξη στενότερης σχέσης με τις ζοντας σε βασικές προτεραιότητες, όπως η ενίσχυση των σχέσεων με τους τοπικές ρυθμιστικές αρχές, επιδιώκοντας τον διάλογο και την αλληλογραφία, πελάτες και τους ρυθμιστικούς φορείς, καθώς και με μια διορατική προσέγέτσι ώστε να μπορούν να επηρεάσουν τις ρυθμιστικές αρχές και να βελτιώ- γιση για τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που υπάρχουν στην αγορά». σουν την παραγωγικότητα. Περισσότερο από το ένα τρίτο (35%) των στελεχών, πιστεύει ότι οι καλύτερες σχέσεις με τις τοπικές ρυθμιστικές αρχές της * Η Αλίκη Γεωργιάδη είναι οικονομολόγος αγοράς μπορεί να οδηγήσουν σε βελτιωμένη δομή διακυβέρνησης.
MODERN DIPLOMACY
ΙΣΧΥΡΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ,ΤΩΡΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
.28
“
“
Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας "Hurriyet" η Τουρκία κατασκεύασε το πρώτο της εκπαιδευτικό αεροπλάνο (εξ' ολοκλήρου "made in Turkey"). Το αεροπλάνο προορίζεται για χρήση τόσο ως επιβατικό όσο και ως στρατιωτικό. Η μαζική παραγωγή του θα ξεκινήσει σε 8 εώς 9 μήνες. Οι αρμόδιοι Τούρκοι Υπουργοί δηλώνουν ότι θα ακολουθήσουν και άλλες παρόμοιες επιτυχίες, όπως κατασκευή ελικοπτέρων, δορυφόρων κτλ. Να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος της ηλικίας των μηχανικών και τεχνιτών που εργάστηκαν για την παραγωγή του τουρκικού αεροπλάνου ήταν γύρω στα 30 έτη!
Χρειάζεται πολιτική βούληση, έμπνευση και όραμα, για να θεμελιωθεί το νέο ξεκίνημα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας
Απαιτείται χρόνος μέχρις ότου η Ελλάδα θωρακίσει τη βιομηχανία της και προσπαθήσει να αναπτύξει βαριά βιομηχανία, όπως η γειτονική Τουρκία. Όμως μέχρι τότε προαπαιτείται η λήψη ισχυρών αναπτυξιακών μέτρων (ως αντιστάθμισμα στην ύφεση) που να στηρίζονται σε ένα στρατηγικό σχέδιο Η Ελλάδα των δύο μνημονίων βιώνει μια οικονομική κρίση που συρρικνώνει για την ελληνική οικονομία. Αυτό το σχέδιο θα αποτελεί τη στρατηγική της σταδιακά τη βιομηχανία και τη βιοτεχνία της. Ο παραγωγικός ιστός της χώρας Ελλάδας με κριτήριο τα συγκριτικά και ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα. Ο αποσυντίθεται, οι θέσεις εργασίας μειώνονται και η δημοσιονομική κατά- τουρισμός και ο πολιτισμός πρέπει να τοποθετηθούν στις πρώτες θέσεις σταση διαρκώς επιδεινώνεται. Οι νέοι, ακόμη και οι πτυχιούχοι αναγκάζονται αυτής της οικονομικής στρατηγικής σε συνδυασμό με τις ελληνικές εξαγωνα επιλέξουν το δρόμο της μετανάστευσης και να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, γικές επιχειρήσεις και τις μικρομεσαίες εταιρείες που συνιστούν τη ραχοκοπροσφέροντας τις γνώσεις και τις υπηρεσίες τους σε ξένους εργοδότες, δη- καλιά της ελληνικής επιχειρηματικότητας και παραγωγής. Η παροχή μιουργώντας προστιθέμενη αξία για άλλες χώρες, με συνέπεια να διαφεύγει επενδυτικών και φορολογικών κινήτρων και ο περιορισμός της γραφειοκραεθνικό προϊόν που θα παράγονταν δυνητικά στην Ελλάδα. Με βάση την έκ- τίας θα συνδράμουν στη διαμόρφωση ενός ευνοϊκού κλίματος για άμεσες θεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική κατάσταση στην Ευρω- ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα και την εισροή κονδυλίων για τη δημιουργία παϊκή Ένωση, το 64% των Ελλήνων ηλικίας 15 έως 35 ετών δηλώνουν έτοιμοι παραγωγικών μονάδων και θέσεων εργασίας. να εγκατασταθούν σε άλλη χώρα. Στη μέγγενη της κρίσης επιβιώνουν μόνο όσοι είχαν προβλέψει σε κάποιο βαθμό τις εξελίξεις και την οικονομική δυ- Η μείωση του Φ.Π.Α., τουλάχιστον για τους κλάδους που συνδέονται άμεσα σπραγία που έχει κυριαρχήσει σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Χαρα- με τον τουρισμό, όπως είναι αυτός των ξενοδοχείων και λοιπών καταλυμάκτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ελληνικές εξαγωγικές εταιρείες και των, της εστίασης, της διασκέδασης κτλ. από το 23% στο 13% και σε βάθος κυρίως οι πιο δυναμικές, οι οποίες επιδιδόμενες στην εξωστρέφεια, έχουν χρόνου στο 10% στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, θα βοηθήσει στην καταφέρει να ισοσκελίσουν τις ζημιές που υφίστανται στην εσωτερική αγορά επανεκκίνηση της αγοράς. Τέλος χρειάζεται άμεσα η ενεργοποίηση της αποραπό την καθίζηση της εσωτερικής ζήτησης, αποκομίζοντας σημαντικά κέρδη ρόφησης των κονδυλίων του Ε.Σ.Π.Α. σε δημόσια έργα που θα προσφέρουν από την εξαγωγή των προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές. Τα μνημόνια δεν θέσεις εργασίας και θα δώσουν νέα δυναμική σε κλάδους παραγωγής που αντιμετώπισαν τα συσσωρευμένα προβλήματα της οικονομίας και της κοι- έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα αρνητικά από την τρέχουσα οικονομική κρίση, όπως είναι ο κατασκευαστικός καθώς και άλλοι συναφείς και αλληλοσυμπληνωνίας της Ελλάδας. ρωματικοί με αυτόν κλάδοι. Αν δε δοθούν άμεσα αναπτυξιακά, επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος της πλήρους αποβιομηχάνισης της χώρας μας και της Είναι η ώρα των πράξεων. Διαφορετικά η Ελλάδα θα συνεχίσει να βυθίζεται οριστικής και μη αναστρέψιμης διάλυσης του παραγωγικού ιστού, που πα- στην ύφεση με δυσμενή αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμερέχει δουλειές και εισόδημα σε εκατομμύρια εργαζόμενους, οι οποίοι έχουν νους, τις ελληνικές οικογένειες και κυρίως τους νέους και με διεύρυνση των σχεδιάσει τους οικογενειακούς τους προϋπολογισμούς βασισμένοι στα εισο- οικονομικοκοινωνικών χασμάτων, που αποδομούν τον κοινωνικό ιστό και δήματα που είχαν κατά την προ μνημονίων περίοδο. Οι ανατροπές είναι αμέ- έχουν ήδη γίνει τεράστια τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην ελληνική τρητες σε όλους σχεδόν τους τομείς της καθημερινής μας ζωής. Χρειάζεται επαρχία... πολιτική βούληση, έμπνευση και όραμα, για να θεμελιωθεί το νέο ξεκίνημα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Η ενίσχυση των υπαρχουσών βιομηχανικών περιοχών (ΒΙ.ΠΕ.) και η δημιουργία καινούριων σε περιοχές που * Γιώργος Κωνσταντινίδης, οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπικρίνονται αναγκαίες, καθώς και η έναρξη λειτουργίας βιομηχανικών ζωνών στημίου, συγγραφέας του βιβλίου "Συσσώρευση Κεφαλαίου και Παγκο(industrial zones) σε στοχευμένες περιοχές της Ελλάδας, θεωρούνται επιβε- σμιοποίηση στην Τουρκία Διαχρονικά", εκδόσεις Παπαζήση βλημένες πολιτικές για την αναθέρμανση της οικονομίας, τη διασφάλιση των συμφερόντων και την επιβίωση των ελληνικών εταιρειών και των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων. Μια διαφημιστική εκστρατεία με κατάλληλες ενέργειες μάρκετινγκ για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό θα ήταν απαραίτητη αυτήν την αντίξοη περίοδο, με στόχο την αύξηση της εσωτερικής ζήτησης από τη μια πλευρά και την τόνωση της εξωστρέφειας από την άλλη.
MODERN DIPLOMACY
ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
.30
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Υπάρχουν δυο βεβαιότητες για το μέλλον της Ευρωζώνης. Πρώτον, οι χώρες της Ευρωζώνης πρέπει να ξεπληρώσουν τα χρέη τους (deleverage) και να βάλουν σε τάξη τις δημοσιονομικές τους υποθέσεις επειδή το δημόσιο χρέος έχει φθάσει σε μη βιώσιμα επίπεδα. Δεύτερον, η Ευρωζώνη χρειάζεται ανάπτυξη. Η μείωση των κρατικών δαπανών και, ως εκ τούτου, της συνολικής Η παγκόσμια οικονομία φαίνεται πως κάνει δυο βήματα μπροστά και ένα ή ζήτησης κατά την περίοδο υψηλής ανεργίας (Ισπανία 24% - Ελλάδα 21,7%) δυο βήματα πίσω, γεγονός που έχει σχέση κυρίως με την Ευρώπη. Το αποτέ- και πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας δεν βοηθάνε την ανάπτυξη. λεσμα είναι η πτωτική τάση της ευρωπαϊκής οικονομικής δραστηριότητας και η αυξημένη αβεβαιότητα. Και οι δυο αυτοί παράγοντες, με τη σειρά τους, Όσον αφορά στην ανάπτυξη, τρεις παράγοντες είναι ζωτικής σημασίας: έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, βλέπουμε επιβράδυνση της ανάπτυξης στις περισσότερες από τις μεγάλες οικονομίες του κό- •Πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα: Βραχυπρόθεσμα, το πολλαπλασιαστικό σμου. Παρατηρούμε νέες πολιτικές σε ορισμένες αγορές, αλλαγή αποτέλεσμα των κρατικών δαπανών είναι ένας σημαντικός τρόπος για τη διακατεύθυνσης επιτοκίων και νομισμάτων και μεγαλύτερο βαθμό αβεβαιότη- τήρηση της ανάπτυξης. Για παράδειγμα, τα χρήματα που ρέουν σε χαμηλού τας σε σχέση με το παρελθόν. Για ακόμη μια φορά, προσπαθούμε να βγά- εισοδήματος νοικοκυριά είναι πιθανό να έχουν υψηλό πολλαπλασιαστή λουμε νόημα από μια κατάσταση σύγχυσης. καθώς ένα μεγάλο ποσοστό από αυτά θα δαπανηθεί. Το υφιστάμενο αλλά και το μελλοντικό οικονομικό περιβάλλον στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία, την Ινδία, τη Ρωσία και τη Βραζιλία, εξετάζει η τελευταία έκδοση των Προοπτικών της Παγκόσμιας Οικονομίας της Deloitte Research.
•Σύνθεση της ενοποίησης: Η φύση των δημοσιονομικών προσαρμογών, είτε επικεντρωθούν στη μείωση των δημοσίων δαπανών είτε στην αύξηση των φόρων, κάνει τη διαφορά για την ανάπτυξη. Εμπειρικά, οι περικοπές δαπανών είναι λιγότερο επιζήμιες για την οικονομική ανάπτυξη σε σχέση με τις φορολογικές αυξήσεις.
Ευρωζώνη
•Προσανατολισμός επενδύσεων σε σχέση με την κατανάλωση: Όταν πρόκειται για δημόσιες δαπάνες, η δομή είναι εξίσου σημαντική με το μέγεθος. Οι δημόσιες δαπάνες υποστηρίζουν το αναπτυξιακό δυναμικό της οικονομίας πιο αποτελεσματικά με επενδύσεις στην εκπαίδευση, τις υποδομές και τη τεχνολογία. Επομένως, εστιάζοντας σε αυτούς τους κλάδους, σε αντίθεση με αμιγώς καταναλωτικές δαπάνες, αυξάνονται οι προοπτικές ανάπτυξης και παραγωγικότητας. Σήμερα, οι προτεραιότητες του προϋπολογισμού στις χώρες κρίσης προσανατολίζονται προς την κατανάλωση, για παράδειγμα, στην μορφή των συντάξεων, ενώ οι δαπάνες για επενδύσεις υστερούν σε σχέση με τις δαπάνες του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Η αχτίδα ελπίδας ότι η ευρωπαϊκή κρίση είχε φτάσει σ’ ένα θετικό σημείο καμπής στο πρώτο τρίμηνο του 2012, άρχισε να εξασθενεί καθώς τα οικονομικά προβλήματα της περιοχής επέστρεψαν δριμύτερα κατά το δεύτερο τρίμηνο. Στην πραγματικότητα, η κρίση φαίνεται να είναι πιο σοβαρή και πιο βαθειά από ποτέ, απειλώντας τη βιωσιμότητα της ευρωζώνης στη σημερινή της μορφή.
ΗΠΑ Ενώ η κρίση στη Ευρωζώνη έχει αντίκτυπο στην οικονομία των ΗΠΑ, δεν αποτελεί το μοναδικό της πρόβλημα. Ένα ευρύ φάσμα διαρθρωτικών προβλημάτων αποτελεί συνεχή απειλή για την ανάπτυξη. Σε περίοδο ομαλών συνθηκών, τα προβλήματα αυτά θα περιόριζαν απλώς το ρυθμό της ανάπτυξης. Σε δύσκολους οικονομικούς καιρούς, κάνουν την οικονομία πιο ευάλωτη στην ύφεση. Αυτά τα διαρθρωτικά προβλήματα περιλαμβάνουν: •δευτερογενείς επιδράσεις από μια Ευρωπαϊκή κατάρρευση Οι λόγοι είναι πολιτικοί, καθώς και οικονομικοί. Η άνοδος της ριζοσπαστικής αριστεράς στην Ελλάδα ξύπνησε νέους φόβους για ελληνική έξοδο από την Ευρωζώνη. Η λεγόμενη «Grexit», που κάποτε θεωρούταν αδιανόητη, έχει γίνει ένα από τα ενδεχόμενα. Ωστόσο, ο δεύτερος γύρος των ελληνικών εκλογών τον Ιούνιο, είχε ως αποτέλεσμα έναν συνασπισμό υπέρ του ευρώ. Εντωμεταξύ, οι γαλλικές προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές οδήγησαν σε μια σοσιαλιστική νίκη που ασκεί πίεση στην γαλλο-γερμανική συναίνεση για την αντιμετώπιση της κρίσης του ευρώ. Η κατάσταση στις χρηματοπιστωτικές αγορές επιδεινώθηκε κατά το δεύτερο τρίμηνο, τα ασφάλιστρα κινδύνου για ιταλικά και ισπανικά ομόλογα αυξήθηκαν και η ανησυχία σχετικά με το μέλλον της Ευρωζώνης οδήγησε στο να στραγγίζει το κεφάλαιο από χώρες της περιφέρειας και σε μεγαλύτερη ανασφάλεια για το μέλλον της Ευρωζώνης.
•μια όλο και πιο βαθειά παγίδα ρευστότητας που καθιστά τη διαχείριση της νομισματικής πολιτικής πιο δύσκολη •διαρθρωτικά προβλήματα στην αγορά εργασίας που οφείλονται σε μια αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων εργασίας, της τοποθεσίας της ανεργίας, καθώς και τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας •απότομη μείωση του ρυθμού δημιουργίας νέων επιχειρήσεων •μείωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα που εξακολουθεί να έχει πολύ δρόμο να διανύσει
MODERN DIPLOMACY
Κίνα
Ιαπωνία
Η κινεζική κυβέρνηση προσπαθεί να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ της οικονομικής επιβράδυνσης και τους ταραγμένους ισολογισμούς των τραπεζών της. Οι αρχές ακολουθούν ένα στενό μονοπάτι που αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της ύφεσης, αποφεύγοντας και μια βαθύτερη οικονομική κρίση. Το δίλημμα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση είναι εν μέρει λόγω των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης στην Ευρώπη, καθώς η τελευταία αποτελεί τη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Κίνας.
Η ιαπωνική οικονομία συνεχίζει να ταλαντεύεται μεταξύ ύφεσης και ανάπτυξης. Η μείωση των εξαγωγών στην Ευρώπη και την Κίνα, η αναπροσαρμογή δαπανών, η αλλαγή της νομισματικής πολιτικής, καθώς και η πιθανότητα μεγάλης αύξησης των φόρων μπορεί να καθυστερήσουν την σταθεροποίηση του κινητήρα ανάπτυξης της χώρας.
Ινδία Η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ινδία υπήρξε μεγαλύτερη από ό, τι πολλοί αναλυτές περίμεναν. Ο υψηλός πληθωρισμός και η σταθερή υποτίμηση της ρούπια αναστέλλουν μια γρήγορη ανάκαμψη της ινδικής οικονομίας. Επιπλέον, οι εξωτερικές αντιξοότητες και η αποτυχία της κυβέρνησης να εφαρμόσει φιλικές προς την αγορά μεταρρυθμίσεις, επηρεάζουν αρνητικά την επενδυτική ψυχολογία στην Ινδία.
Ρωσία
Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας είναι με χρονική υστέρηση οι επιπτώσεις της αυστηρής νομισματικής πολιτικής του περασμένου έτους, η οποία είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της πίστωσης, συμπεριλαμβανομένης της πίστωσης που σχετίζεται με τους καταναλωτές και τη στέγαση.
Η ρωσική οικονομία σήμερα απολαμβάνει ισχυρή καταναλωτική ζήτηση, ιστορικά χαμηλό πληθωρισμό και αύξηση των κρατικών δαπανών για υποδομή. Δυστυχώς αυτοί οι παράγοντες είναι πιθανό να επηρεαστούν από την ύφεση στην Ευρώπη, την επιβράδυνση στην Κίνα και τη μείωση της τιμής του πετρελαίου. Επιπλέον, τόσο η εγχώρια όσο και η εξωτερική αβεβαιότητα υπονομεύουν τις επενδύσεις, με αποτέλεσμα να βλάπτονται μακροπρόθεσμα οι προοπτικές ανάπτυξης.
Ηνωμένο Βασίλειο Η βρετανική οικονομική απόδοση σημειώνει πτώση κατά 4,3% συγκριτικά με το 2007. Λαμβάνοντας υπόψη τις αντιξοότητες που προέρχονται από την Ευρώπη και τη συνεχιζόμενη δημοσιονομική πειθαρχία της βρετανικής κυβέρνησης, είναι απίθανο ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν πολύ στο άμεσο μέλλον παρά μια πιο επιθετική νομισματική πολιτική. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, η συμπίεση των δημοσίων δαπανών, η οποία επιδεινώθηκε από τις αυξήσεις των φόρων, βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με εκείνη που καταγράφηκε στην Ιρλανδία και την Ισπανία. Αλλά ίσως πιο σημαντικός παράγοντας είναι η μείωση των καταναλωτικών δαπανών. Οι δαπάνες των νοικοκυριών είναι κατά 5,2% χαμηλότερες σήμερα από ό, τι ήταν στα τέλη του 2007.
Βραζιλία Φέτος, η Βραζιλία βιώνει μια σημαντική επιβράδυνση καθώς περιορίζεται το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για τη χώρα. Η παγκόσμια κατάσταση έχει επίσης οδηγήσει στην αντιστροφή της κατεύθυνσης του νομίσματος της Βραζιλίας δημιουργώντας προβλήματα στη συσσώρευση του κεφαλαίου και τον πληθωρισμό. Η χώρα εξακολουθεί να βιώνει ισχυρή καταναλωτική ζήτηση, αλλά τα υψηλά επίπεδα χρέους και η αδυναμία πληρωμής τους απειλούν να την επιβραδύνουν. Όμως μια ευνοϊκή νομισματική πολιτική μπορεί να καθορίσει το πλαίσιο για την ανάκαμψη το 2013.
.32 ΒΡΑΖΙΛΙΑ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Η Βραζιλία αποτελεί μια από τις ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες, ενώ οι προοπτικές της θεωρούνται ευοίωνες, παρά τις ζοφερές οικονομικές συνθήκες παγκοσμίως. Είναι όμως και μια χώρα που χαρακτηρίζεται από μεγάλες οικονομικές ανισότητες και φτώχεια σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Βρίσκεται σε μια πολύπαθη περιοχή, όπου άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Αργεντινή και το Μεξικό, ενώ βρέθηκαν στο κέντρο μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης στα τέλη του εικοστού αιώνα, τελικά υπέκυψαν στις πιέσεις των αγορών. Η αναδυόμενη οικονομία της Βραζιλίας είναι η μεγαλύτερη εθνική οικονομία της Λατινικής Αμερικής και η έκτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως σύμφωνα με πηγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Alliott Group οι προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης της οικονομίας είναι ενθαρρυντικές, παρ΄ όλο που χαρακτηρίζεται από μεγάλη οικονομική ανισότητα στο κοινωνικό και οικονομικό της ιστό, γεγονός που μεταφράζεται σε μεγάλο ποσοστό φτώχιας στον πληθυσμό της. Η οικονομία της Βραζιλίας κατάφερε να ξεπεράσει την οικονομική κρίση που χαρακτήρισε τις μεγαλύτερες οικονομίες της λατινικής Αμερικής στα τέλη του εικοστού αιώνα, οι οποίες υπέκυψαν τότε στην πίεση των αγορών.
Άμεσες επενδύσεις εξωτερικού Οι άμεσες επενδύσεις εξωτερικού έφθασαν τα 3,716 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το Μάιο αυτής της χρονιάς, συνεχίζοντας μία καθοδική τάση που ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτιο. Το χρόνο που διανύουμε οι άμεσες επενδύσεις εξωτερικού ήταν στο σύνολό τους 23,323 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, ποσό που ισοδυναμεί στο 2,44% του ΑΕΠ. Χρηματιστήριο Τον Ιούνιο, το χρηματιστήριο κυμάνθηκε στο ίδιο επίπεδο όπως τον Μάιο, με τον δείκτη lhe Bovespa να κλείνει το πρώτο μισό του χρόνου στις 54.354 μονάδες. Η υποτίμηση ήταν της τάξης του 0,25%. Ισοτιμία Δολαρίου ΗΠΑ / Ρεάλ Το δολάριο ξεκίνησε τον Ιούνιο πραγματοποιώντας μία αναπροσαρμογή της τιμής του, φθάνοντας στα 2,09 Ρεάλ. Την τελευταία ημέρα του μήνα, όμως, η αγορά ανέτρεψε αυτή την τάση μετά την έγκριση των μέτρων ενάντια στην κρίση που υιοθέτησαν οι ηγέτες της Ευρωζώνης. Έπειτα από αυτή την εξέλιξη, η ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου επέστρεψε στα επίπεδα που είχε στις αρχές του μήνα, κλείνοντας στα 2,02 Ρεάλ.
Η Βραζιλία κατάφερε να ξεπεράσει τα εικοσαετή προβλήματα που ήταν κυρίως πληθωριστικά για να έρθει στη συνέχεια η ανάπτυξη, ενώ σήμερα αποτελεί ένα από τα οικονομικά παραδείγματα εξόδου από την κρίση. Σύμφωνα με την μελέτη του Alliott Group τα σημαντικότερα στοιχεία της βραζιλιάνικης οικονομίας είναι τα εξής: Μέσος όρος εισοδήματος με πραγματικούς όρους Ο μέσος όρος αμοιβής ενός εργάτη στη Βραζιλία είναι το ποσό των 1.725,60 Ρεάλ τον Μάιο, επιστρέφοντας σε μία ανοδική τάση, παρουσιάζοντας ανάπτυξη 4,9% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι. Ανεργία Ο δείκτης ανεργίας στη Βραζιλία έφθασε το 5,8%, σύμφωνα με το Ινστιτούτο IBGE, παρουσιάζοντας πτώση σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά και με τον αντίστοιχο μήνα Μάιο. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων εργατών δεν έχει αλλάξει σημαντικά. Διεθνή αποθεματικά Ισοτιμία Ευρώ / Δολάριο ΗΠΑ Τα διεθνή αποθεματικά της Βραζιλίας έφθασαν τα 372,409 δισεκατομμύρια Με το ξεκίνημα του Ιουνίου το Ευρώ βρισκόταν στα επίπεδα του 1,24 δολάΡεάλ το μήνα Μάιο. Η μείωση που παρουσιάστηκε οφείλεται κυρίως λόγω ρια ΗΠΑ και παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο. Την τελευταία ημέρα του μήνα, η της παύσης αγοράς δολαρίων από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας και της συμφωνία της Ευρωζώνης για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απέκατακόρυφης υποτίμησης των βασικών στοιχείων του ενεργητικού που απο- φερε στην ισοτιμία μία ανατίμηση του Ευρώ στα 1,26 δολάρια ΗΠΑ. τελούσαν το συγκεκριμένο portfolio. Εμπορικό Ισοζύγιο Το Ιούνιο του 2012, οι εξαγωγές της Βραζιλίας έφθασαν τα 19,354 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, ενώ οι εισαγωγές της έφθασαν τα 18,547 δισεκατομμύρια ΗΠΑ, έχοντας ως αποτέλεσμα το εμπορικό ισοζύγιο των 807 εκατομμυρίων ΗΠΑ.