www.presscode.gr
MODERN DIPLOMACY
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ; ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ AJMAL SOHAIL ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟ
04
Με την κυβέρνηση Καρζάϊ να ελέγχει ουσιαστικά μόνο την Καμπούλ, τις τρομοκρατικές επιθέσεις να πολλαπλασιάζονται και τους Ταλιμπάν να ενισχύονται, η κατάσταση στο Αφγανιστάν μοιάζει τραγική. Ποιο θα είναι το μέλλον της χώρας μετά την αποχώρηση των Νατοϊκών στρατευμάτων; Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος μίλησε με τον ηγέτη του Αφγανικού Φιλελεύθερου κόμματος και ακτιβιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Ajmal Sohail
Πως θα περιγράφατε την κατάσταση στο Αφγανιστάν σήμερα; Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει καθημερινά η χώρα με τη διαφθορά και την ανομία έχουν φτάσει σε κρίσιμο σημείο, οι πολέμαρχοι διατηρούν ακόμα τη δύναμή τους και το πιο σημαντικό είναι η ενδυνάμωση των ανταρτών. Η κυβέρνηση δεν ελέγχει τις περισσότερες από τις περιοχές που συνορεύουν με το Πακιστάν και το Ιράν. Εγκληματίες πολέμου και το οργανωμένο έγκλημα καταδυναστεύουν τους απλούς πολίτες. Οι αλλαγές στην πολιτική και την οικονομία είναι ελάχιστες ενώ η αποτυχία στον τομέα της δικαιοσύνης είναι πλήρης. Στην απουσία δημοκρατικών αξιών όπως η δικαιοσύνη και οι πολιτικές ελευθερίες, προστίθενται και οι αντισυνταγματικές αποφάσεις του προέδρου. Στους περισσότερους τομείς της καθημερινότητας κυριαρχούν οι πολέμαρχοι, οι εγκληματίες και η μαφία των ναρκωτικών.
Ajmal Sohail
Οι περισσότεροι Αφγανοί έχουν χάσει κάθε ελπίδα για το παρών ή το μέλλον τους σε ένα αποτυχημένο κράτος και οι αιτίες είναι πολλές: Η αναβίωση του ριζοσπαστισμού και ο εξισλαμισμός της κοινωνίας, η οικονομική στασιμότητα και η ανεργία και ο πανικός της ήττας στο μέτωπο της τρομοκρατίας. Καθώς τίποτα δεν φαίνεται να αλλάζει στη μουντή ατμόσφαιρα του Αφγανιστάν, οι περισσότεροι φαντάζονται το χειρότερο και προσπαθούν να βρουν καταφύγιο στο δυτικό κόσμο. Στο διεθνές περιβάλλον, η αντιπαλότητα των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κίνα και τη Ρωσία και η αντιπαλότητα του Ιράν με τη Σαουδική Αραβία, καθώς και αυτή του Πακιστάν με την Ινδία, δημιουργούν επιπλέον προβλήματα. Πολλοί εκτιμούν πως μετά την απόσυρση των Νατοϊκών στρατευμάτων, είναι πολύ πιθανό να ξεσπάσει ένας νέος εμφύλιος πόλεμος, εσείς τι πιστεύετε; Οι πολλές μάχες που αναγκάστηκε να δώσει κατά το παρελθόν το Αφγανιστάν, συνέτειναν στη δημιουργία των ιδιαιτεροτήτων του σημερινού επιπέδου ασφαλείας. Ένα ανοιχτό πεδίο για εμπόρους ναρκωτικών, πολέμαρχους, την οικονομική μαφία και το οργανωμένο έγκλημα. Η αποτυχία εθνικών υπηρεσιών ασφάλειας ( στρατός, αστυνομία, υπηρεσίες πληροφοριών) δεν οφείλεται μόνο στη διαφθορά και το νεποτισμό, αλλά και στην ανεπάρκεια του προσωπικού, παρά την εκπαίδευση. Η αποχώρηση του ΝΑΤΟ θα επαναφέρει τις διαμάχες μεταξύ φυλών και φύλαρχων, πολέμαρχων, θρησκευτικών, πολιτικών και κοινωνικών ομάδων και θα γυρίσει τη χώρα στο εκρηκτικό περιβάλλον της δεκαετίας του ΄90. Αν το ΝΑΤΟ εγκαταλείψει το Αφγανιστάν, είναι πολύ πιθανή μια πραγματική σύγκρουση μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών που μπορεί να επιφέρει τη διάλυση της χώρας.
MODERN DIPLOMACY
Τρεις χώρες, η Τουρκία, η Αίγυπτος και το Ιράν, προβάλλουν για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία, ως πρότυπα για τον ισλαμικό κόσμο. Υπάρχει μια χώρα που αποτελεί μοντέλο για εσάς και το κόμμα σας; Πολλοί πιστεύουν πως το αμερικανικό, ευρωπαϊκό και γενικά το δυτικό μοντέλο διακυβέρνησης και δημοκρατίας, δεν είναι ένα αξιόπιστο μοντέλο για το Αφγανιστάν. Πως μπορεί η Τουρκία, η Αίγυπτος ή το Ιράν να αποτελούν πρότυπο για μένα ή οποιονδήποτε άλλο στη χώρα; Η Τουρκία προσπαθεί να εμφανιστεί ως ένα κράτος – μοντέλο για τον Ισλαμικό κόσμο, αλλά η αλήθεια είναι πως αντιμετωπίζει τεράστιες δυσκολίες. Οι συγκρούσεις των Τούρκων εθνικιστών με τους Κούρδους, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η έλλειψη ελευθερίας του λόγου, τα δικαιώματα των γυναικών, είναι ζητήματα που η σημερινή ηγεσία έχει κάνει ελάχιστα βήματα προόδου. Επιπλέον, ο ισλαμικός κόσμος και περισσότερο το Αφγανιστάν, δεν βλέπουν με καλό μάτι την εμμονή των Τούρκων εθνικιστών αλλά και του AKP για την αναβίωση της αυτοκρατορίας. Πώς μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για άλλες χώρες;
“
Αν το ΝΑΤΟ εγκαταλείψει το Αφγανιστάν, είναι πολύ πιθανή μια πραγματική σύγκρουση μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών που μπορεί να επιφέρει τη διάλυση της χώρας.
Πως αντιλαμβάνεστε τον ρόλο του Πακιστάν;
Το Πακιστάν πιέζει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση, για να σταματήσουν την προσπάθεια εκδημοκρατισμού του Αφγανιστάν και με τη στάση του αυτή, έχει συμβάλλει στην εκτίμηση πως η δημοκρατία στη χώρα δεν είναι βιώσιμη. Στην περίοδο του ψυχρού πολέμου, το Πακιστάν είχε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο και η στρατηγική του είναι να παραμείνει η ίδια κατάσταση, κάνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες να Η Αίγυπτος είναι ήδη διχασμένη ανάμεσα στους υποστηρικτές του πα- βλέπουν το Αφγανιστάν μέσα από την οπτική γωνία του Πακιστάν. Πρέλαιού και του νέου καθεστώτος, μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων, πει να καταλάβουν πως ο ψυχρός πόλεμος είναι παρελθόν και υπάρχει κυρίως όμως μεταξύ των υποστηρικτών του κοσμικού κράτους και των πλέον μια νέα παγκόσμια τάξη. ισλαμιστών φονταμενταλιστών. Επιπλέον, η εξωτερική πολιτική της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που προσπαθώντας να δημιουργήσει Η ταινία «Η αθωότητα των μουσουλμάνων» πυροδότησε βίαιες συγνέες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, επιχειρεί άνοιγμα στην Κίνα και το κρούσεις και αιματηρές διαδηλώσεις σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Πιστεύετε πως πλησιάζουμε στη λεγόμενη «σύγκρουση Ιράν, μπορεί να αποβεί καταστροφική για την Αίγυπτο. των πολιτισμών;» Το Ιράν είναι επίσης διχασμένο μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών, σκληροπυρηνικών και μετριοπαθών, καθώς και μεταξύ Συντηρητικών και Μεταρ- Ως φιλελεύθερος, πιστεύω πως τα δικαιώματά μου σταματούν εκεί όπου ρυθμιστών. Μια χώρα με μεγάλα προβλήματα στον τομέα των αρχίζουν τα δικαιώματα των άλλων και αντίστροφα. Οι συγκρούσεις για ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών. Το όραμά τη συγκεκριμένη ταινία αφορούν δικαιώματα και ελευθερίες. Όμως κοιτους για την κυριαρχία των Σιιτών σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο, τάξτε, οι ακραίες αντιδράσεις υποκινήθηκαν από ένα μικρό αριθμό φαείναι απογοητευτικό και σίγουρα δεν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο, νατικών ισλαμιστών και δεν αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των μουσουλμάνων σε ολόκληρο τον κόσμο. Για παράδειγμα στο Αφγανιειδικά για το Αφγανιστάν που η πλειοψηφία είναι Σουνίτες. στάν με πληθυσμό 35 εκατομμυρίων, αυτοί που προκάλεσαν ήταν μια Ένα κράτος που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για μένα είναι η χούφτα –ούτε δυο χιλιάδες. Οι μουσουλμάνοι διαδήλωσαν ειρηνικά καΕλβετία και σε κάποιο βαθμό η Ινδονησία –ένα κράτος χωρίς μεγάλες ταγγέλλοντας την ταινία με πολιτισμένο τρόπο. διαμάχες σε πολιτικό, κοινωνικοοικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο. Όσον αφορά το γνωστό ζήτημα της σύγκρουσης των πολιτισμών, Μπορεί να γίνει βιώσιμη και λειτουργική η δημοκρατία στο Αφγανι- θεωρώ πως δεν υφίσταται στην πραγματικότητα, γιατί το πεδίο αντιπαράθεσης ή ανταγωνισμού δεν είναι πολιτισμικό. Η παγκοσμιοποίηση στάν; ενίσχυσε ένα πολύ-πολιτισμικό πρότυπο εναρμονισμένο με το διεθνές Η αλήθεια είναι πως οι δημοκρατικές αρχές όπως η ανοχή, η συμμετοχή, δίκαιο και τις διαχρονικές παγκόσμιες αξίες, το οποίο και θα επικρατήο διάλογος, η συνεργασία, υπήρχαν στο παρελθόν και οι Αφγανοί είναι σει. Όσοι επιμένουν στη θεωρία της μη αρμονικής συνύπαρξης -και έτοιμοι να τις υιοθετήσουν και να τις σεβαστούν ξανά. Η δημοκρατία υπάρχουν αρκετοί και από τις δυο πλευρές- έχουν μια ολοκληρωτική βασίζεται στην αρχή της πλειοψηφίας και το κράτος δικαίου. Μπορεί προσέγγιση. μια κοινωνία όπως του Αφγανιστάν, να είναι συντηρητική και η αλλαγή νοοτροπίας να μην είναι τόσο εύκολη, όμως είναι ο μόνος δρόμος.
Measurement. Solutions. Performance. / WEATHER MEASUREMENT SYSTEMS FOR DEFENSE APPLICATIONS
VAISALA
MODERN DIPLOMACY
08
Η ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΑΛΑΝΤΖΗ
Είναι ευδιάκριτα πλέον κάποια θετικά στοιχεία σχετικά με την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, όπως επίσης και με την αλλαγή πλεύσης προς την επίλυση της δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ευρώπη συνολικά.
“
Αν και η Ελλάδα δεν έχει εκμεταλλευτεί επαρκώς την προνομιακή της θέση στον παγκόσμιο χάρτη, έχει προοπτικές που την κάνουν χρήσιμο σύμμαχο στην γεωπολιτική αρένα
Ένα από αυτά είναι η αλλάγη στάσης των Ευρωπαίων εταίρων απέναντι στην Ελλάδα. Είναι οφθαλμοφανές ότι υπάρχει μεταστροφή στη στάση των ιθυνόντων της ΕΚΤ και της γερμανικής κυβέρνησης. Επίσης, σημαντικό στοιχείο αποτελεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Καρσλρούης (Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας) να δώσει το πράσινο φως να προχωρήσουν οι διαδικασίες για την διάσωση της Ευρωζώνης. Πιο συγκεκριμένα το Δικαστήριο έδωσε την άδεια να επικυρωθούν οι (ήδη ψηφισθέντες από το Γερμανικό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο) νόμοι για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και οριοθέτησε το ύψος της γερμανικής συμμετοχής στο Μηχανισμό στα 190 δις ευρώ. Χρηματοοικονομικοί εμπειρογνώμονες ναι μεν καλωσόρισαν την απόφαση της Καρσλρούης, αλλά είπαν ότι τα πακέτα διάσωσης δεν πρέπει να υπονομέυουν τις προσπάθειες για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Τα αποτελέσματα των ολλανδικών εκλογών είναι κατά κάποιον τρόπο μια επιπρόσθετη θετική εξέλιξη για την ενότητα της Ευρώπης και την κοινή πορεία πλεύσης προς την επίλυση των προβλημάτων, ιδιαιτέρως του πολύπαθου Νότου. Η νίκη του «φιλοευρωπαϊκού» κόμματος των Φιλελεύθερων με τον Μάρκ Ρούτε καταδεικνύει εν μέρει την επιθυμία των Ολλανδών ψηφοφόρων για περαιτέρω ολοκλήρωση στην ΕΕ, χωρίς αυτό να σημαίνει βεβαίως ότι υφίσταται κάποια διάθεση επιείκιας προς τις απείθαρχες χώρες. Παρ΄όλ’αυτά η ήττα κατά κράτος του ακροδεξιού αντιευρωπαϊστή Χερτ Βίλντερ, σημαιοφόρου του φθηνού λαϊκισμού, δίνει ανακούφιση στην Ευρώπη. Θετική κρίνεται και η απόφαση της ΕΚΤ να αγοράσει απεριόριστο αριθμό ομολόγων του ευρωπαϊκού Νότου στις δευτερογενείς αγορές. Είναι σαφής η πρόθεση της ΕΚΤ να καθησυχάσει τους επενδυτές σχετικά με την πορεία του Ευρώ. Ήταν μία απόφαση που οι αγορές καλοδέχτηκαν. Η απεριόριστη αγορά ομολόγων με το δικαίωμα τύπωσης νέου χρήματος που ΕΚΤ διαθέτει αποτρέπει τυχόν κερδοσκοπικές «επιθέσεις». Αυτό βεβαίως δε διασφαλίζει ένα μακροπρόθεσμα θετικό κλίμα, μεταστρέψιμο από τη μια μέρα στην άλλη, λαμβανομένων υπόψην προηγούμενων ανάλογων περιπτώσεων.
Η Φωτεινή Καλαντζή είναι Οικονομολόγος/Διεθνολόγος και υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Παρ’όλ’ αυτά πολλές Αμερικανικές εταιρείες βρίσκονται σε ετοιμότητα σε περίπτωση εξόδου από το Ευρώ όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ισπανίας. Η εταιρεία επενδύσεων χαρτοφυλακίου της Iberia Airlines και της British Airways παραδέχτηκε ότι προετοιμάζεται για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Όπως είπε ο διευθυντής των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Ευρώπη της JPMorgan Chase, John Gibbons, «προετοιμαζόμαστε για το ακραίο...δε χάνουμε τίποτα με το να το κάνουμε».
MODERN DIPLOMACY
Την απαισιοδοξία του σχετικά με την παραμονή της Ελλάδας στο Ευρώ έχει εκφράσει πολλάκις και ο καταξιωμένος οικονομολόγος, Πωλ Κρούγκμαν. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη του στην παριζιάνικη L’Express, είπε ότι το Ευρώ ήταν «μια ρομαντική ιδέα και σύμβολο πολιτικής ενότητας. Αλλά όταν εγκαταλείπεις το εθνικό σου νόμισμα, χάνεις ευελιξία...». Οι απειλές για τον εξοστρακισμό της Ελλάδας από την Ζώνη του Ευρώ προς στιγμήν έχουν σταματήσει να επαναλαμβάνονται από τους Γερμανούς εταίρους, την ΕΚΤ και ακολούθως από τα ΜΜΕ. Μετά από ένα μακρύ διάστημα ασύστολου λεκτικού και ουσιαστικού πολέμου προς την Ελλάδα, τώρα διακρίνεται ένα ψείγμα ελπίδας λαμβάνοντας υπόψην τα ευρωπαϊκά θετικά μήνυματα. Η απόφαση της ΕΚΤ σχετικά με την αγορά ομολόγων ίσως θα μπορούσε να εξηγηθεί από το γεγονός άσκησης πολεμικής σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ για την αναποτελεσματική σκληρή στάση της γερμανικής κυβέρνησης. Όσον αφορά στην αλλαγή στάσης προς την Ελλάδα, ο εμφανής λόγος είναι εν μέρει η «πρόοδος» της Ελλάδας στο δημοσιονομικό πρόγραμμα. Από την άλλη πλευρά, έχει αρχίσει να πλανάται η επιχειρηματολογία περί της ξεχασμένης παραμέτρου του ρόλου της Ελλάδας στα Βαλκάνια ως σταθεροποιητικού παράγοντα. Όπως είπε ο Γερμανός εκπρόσωπος του Χρηστιανοδημοκρατικού κόμματος, «η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην Ευρωζώνη, ιδιαιτέρως για λόγους ασφαλείας...Λόγω της εκτεθειμένης θέσης της στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας. Είναι επίσης κύριος παίκτης σε σχέση με τα Βαλκάνια και την Τουρκία, αν μη τι άλλο λόγω της διαμάχης στην Κύπρο». Αν και η Ελλάδα δεν έχει εκμεταλλευτεί επαρκώς την προνομιακή της θέση στον παγκόσμιο χάρτη, έχει προοπτικές που την κάνουν χρήσιμο σύμμαχο στην γεωπολιτική αρένα. Αποτελεί την μόνη χώρα στα Βαλκάνια με εμπειρία στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, άρα και βοηθητικό παράγοντα στην ένταξη των νέων χωρών των δυτικών Βαλκανίων. Φυσικά η Ελλάδα συνιστά έναν ουσιαστικό σύμμαχο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για την άσκηση πολιτικής τους στην ευρύτερη περιοχή. Ο κλονισμός μιας δημοκρατικής χώρας δεν είναι ιδεατό σενάριο για κανέναν, ιδιαιτέρως λαμβάνοντας υπόψην τον αραβικό κόσμο, που είναι ένα καζάνι που βράζει, αλλά και τις «καλές» σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία και την Κίνα. Ας μην λησμονείται επίσης ο ρόλος της Ελλάδος στη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων προς την Ευρώπη. Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των ευρωπαϊκών χωρών και κυριαρχούν στην πολιτική ατζέντα της ΕΕ, ιδιαιτέρως σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση. Εκτός από τις αναποτελεσματικές πολιτικές που ακολούθησε η ΕΕ με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Μέρκελ και το ξαφνικό ενδιαφέρον για την γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας, θα πρέπει να προσθέσουμε δύο ακόμα λόγους γι’ αυτή την προσωρινή (ή μη) αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων εταίρων και των διεθνών μέσων, που στόλιζαν με κοσμητικά επίθετα τον ελληνικό λαό κατ’ εξακολούθηση, μη λαμβάνοντας υπόψην την σαρωτική και αδέκαστη κρίση των χρηματαγορών. Επιπλέον λοιπόν σημαντικοί λόγοι είναι η εξαρχής βαθιά ανησυχία για την εξάπλωση της δημοσιονομικής κρίσης, η οποία δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για την Ελλάδα και τον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά όλη την Ευρώπη και την Αμερική.
Δυστυχώς έχει ξεχαστεί μια θεμελιώσης αρχή - ότι χωρίς πολιτικό όραμα στην Ευρώπη, η νομισματική αυστηρότητα δεν μπορεί να προσφέρει μακροβιότητα στο όνειρο της ευρωπαϊκής σταθερότητας και ενότητας. Η ικανοποιητική έκβαση των τελευταίων εξελίξεων στην Ευρώπη προς την επίλυση της κρίσης και η παραμονή (προς το παρόν τουλάχιστον) της Ελλάδας στην Ευρωζώνη ρίχνει φως στο τούνελ. Οι απεργιακές κινητοποιήσεις όμως, η εξαθλίωση του ελληνικού λαού και οι αλλεπάλληλες νέες εξαγγελίες φορολογικών μέτρων είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος. Η αφαίρεση κεκτημένων εργασιακών δικαιωμάτων και μόνο η συζήτηση για εξαήμερο εργασίας έρχονται να ρίξουν λάδι στη φωτιά στους γονατισμένους από τα χρέη Έλληνες. Γι’αυτούς το μικρό χτύπημα στην πλάτη από το Βερολίνο, την ΕΚΤ και τα διεθνή μέσα είναι σταγόνα στον ωκεανό.
Romantic Getaways
Kivo
ART HOTEL & SUITES Vasilias Beach, Skiathos Island
www.kivohotel.com
MODERN DIPLOMACY
ΚΥΒΕΡΝΟΠΟΛΕΜΟΣ:ΜΟΝΙΜΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΙ ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑΣ
Ο Μανώλης Γεωργαντάς είναι ερευνητής στους τομείς του Information & Cyber security
12
ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ GAUSS - Εντοπίσθηκε τον Ιούνιο 2012 και στόχος του ήταν η συγκέντρωση στοιχείων και πληροφοριών από Τραπεζικά Συστήματα και η αφαίρεση ψηφιακών πιστοποιητικών σχετικά με τραπεζικούς λογαριασμούς και συναλλαγές. Υπολογίζεται ότι ο ιός “έδρασε” σε περίπου 1660 Τράπεζες στο Λίβανο, 483 στο Ισραήλ, και 261 στην Παλαιστινιακή Αρχή. Τα τελευταία νέα από τα μέτωπα του Κυβερνοπολέμου έρχονται από τον Καναδά. Θύμα επίθεσης αυτή τη φορά η εταιρεία Telvent Canada Ltd. που κατασκευάζει εξειδικευμένο λογισμικό και παρέχει υπηρεσίες για την τηλεπαρακολούθηση και έλεγχο λειτουργίας εκτεταμένων τομέων των Μονάδων Παραγωγής Ενέργειας στον Καναδά, στην Ισπανία και στις Η.Π.Α. Με επιστολές που έστειλε σε πελάτες της ενημερώνει ότι στις 10 Σεπτεμβρίου 2012 διαπιστώθηκε παραβίαση των συστημάτων προστασίας και εσωτερικής ασφάλειας της Telvent και ότι οι εισβολείς εγκατέστησαν κακόβουλο λογισμικό και υπέκλεψαν σημαντικές πληροφορίες που έχουν σχέση με ένα βασικό προϊόν της εταιρείας, το πακέτο OASyS SCADA, που είναι ένα κομβικό εργαλείο σύνδεσης ανάμεσα στα παλαιότερα προγράμματα υπολογιστών και στα σύγχρονα “έξυπνα” συστήματα διαχείρισης των δικτύων διανομής (smart grids). Ειδικοί αναλυτές υποψιάζονται ότι για την επίθεση αυτή ευθύνονται Κινέζοι χάκερ που έχουν εμφανισθεί με τα ονόματα Byzantine Candor και Comment Group. Πολλοί αναλυτές επίσης πιστεύουν ότι πίσω από αυτά τα ονόματα κρύβονται οι ειδικές Κινεζικές στρατιωτικές υπηρεσίες που ίσως ευθύνονται και για προηγούμενες διάσπαρτες επιθέσεις εναντίον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Halliburton Company, και αξιωματούχων του Καναδικού Δικαστηρίου.
FLAME - Θεωρείται ότι ήταν ο πρόδρομος του Gauss και αποκαλύφθηκε το Μάιο 2012 από τα εργαστήρια Kaspersky και άλλα κέντρα. Είχε την ικανότητα να μεταδίδεται μέσω των USB Sticks και υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκε σε περίπου 1000 υπολογιστές από τους οποίους το 65% στη Μέση Ανατολή.
“
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι πίσω από αυτά τα ονόματα κρύβονται οι ειδικές Κινεζικές στρατιωτικές υπηρεσίες που ίσως ευθύνονται και για προηγούμενες διάσπαρτες επιθέσεις εναντίον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Halliburton Company, και αξιωματούχων του Καναδικού Δικαστηρίου
MAHDI - Είναι ιός της κατηγορίας Trojan και εντοπίσθηκε το ΦεβρουάΈνα άλλο πεδίο δράσης Κυβερνοπολέμου είναι η Μέση Ανατολή. Η γει- ριο 2012. Δεν φαίνεται να συνδέεται απευθείας με τον Flame και στοτονική περιοχή τον τελευταίο καιρό, εκτός από κέντρο της κλιμακούμε- χεύει στην υποκλοπή πληροφοριών. νης έντασης που στο βάθος δείχνει μια νέα πολεμική σύρραξη, είναι και θέατρο ηλεκτρονικού πολέμου με την εμφάνιση δράσεων από ιούς WIPER – Φαίνεται ότι δραστηριοποιήθηκε από 21 Απριλίου έως 30 (malware) με πολυποίκιλα εξωτικά ονόματα και κύριους στόχους πυ- Απριλίου 2012 με στόχους το Ιρανικό Υπουργείο Πετρελαίου και την Εθνική Ιρανική Εταιρεία Πετρελαίου. Έχει πολλές ομοιότητες με τον ρηνικά εργοστάσια και εταιρείες πετρελαίων. DuQu, αλλά σχεδιάσθηκε για να σβήνει τους σκληρούς δίσκους στα συΜια σύντομη καταγραφή αυτών, χωρίς πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, στήματα που εισβάλλει και στο τέλος αυτοκαταστρέφεται σβήνοντας ίσως είναι χρήσιμη για την παρακολούθηση των εξελίξεων στην πε- και τον ίδιο τον κώδικα του. Υπάρχουν ενδείξεις ότι σχεδιάσθηκε από Ισραήλ-ΗΠΑ. ριοχή. STUXNET - Αποκαλύφθηκε τον Ιούνιο 2010 και πιστεύεται ότι είναι το πρώτο εργαλείο της κατηγορίας αυτής (malware) που είχε ως στόχους Κρίσιμα Συστήματα Υποδομών και σχεδιάσθηκε για να θέσει εκτός λειτουργίας το πυρηνικό εργοστάσιο Natanz του Ιράν. Η εφημερίδα N.Y. Times σε ειδικό ρεπορτάζ έχει αποκαλύψει ότι ο Stuxnet ήταν δημιούργημα της επιχείρησης “Operation Olympic Games” που σχεδιάσθηκε από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Ο Ιός απέβλεπε στην υποκλοπή Ψηφιακών Πιστοποιητικών και στόχευε τα συστήματα SCADA της Siemens.
SHAMOON – Έκανε την εμφάνιση του τις 16 Αυγούστου 2012. Πιθανόν να σχετίζεται με τον Wiper. Μπορεί να σβήνει σκληρούς δίσκους, να συγκεντρώνει στοιχεία και να τα αποστέλλει σε άγνωστο προορισμό, και στο τέλος καταστρέφει το MBR (Master Boot Record) των σκληρών δίσκων και τους θέτει εκτός λειτουργίας. Είχε στόχο τις Εταιρείες Πετρελαίου.
Ο κατάλογος σίγουρα θα μακραίνει και όσο η ενδεχόμενη πυρηνική απειλή από το Ιράν μεγαλώνει, άλλο τόσο οι συνδυασμένες δράσεις κυDuQu - Εμφανίσθηκε το Σεπτέμβριο 2011 και είχε πολλά κοινά χαρα- βερνοάμυνας και κυβερνοεπίθεσης όλων των πλευρών θα είναι στην κτηριστικά με τον Stuxnet, αλλά σχεδιάσθηκε κυρίως για την υποκλοπή πρώτη γραμμή. πληροφοριών και παρακολούθηση των συστημάτων που μπόρεσε να εγκατασταθεί.
MODERN DIPLOMACY
ΜΙΑ ΝΕΑ ΔΙΟΓΚΟΥΜΕΝΗ ΑΠΕΙΛΗ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΤΖΙΚΟΣ
14
Τι έχουν από κοινού η Lockheed Martin και η Intel, το υπουργείο Άμυνας της Ινδίας, το ΔΝΤ, οι Λος Ζέτας στο Μεξικό; Πριν από μερικά χρόνια κάποιος θα μπορούσε εύκολα να απαντήσει: "τίποτα". Η ψηφιακή επανάσταση δεν έχει μόνο θετικά για την παγκόσμια κοινότητα, πολιτισμό και εμπόριο, αλλά έχει επίσης μια άσχημη εκδοχή-δρόμο για την καταστροφή - τις επιθέσεις σε δίκτυα υπολογιστών και των κρίσιμων υποδομών που βρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης κοινωνίας. Και πάλι, πριν από 20 χρόνια, εάν κάποιος είχε στόχο την κατασκοπεία κρατική ή εταιρική θα έπρεπε να είναι είτε μια άλλη κυβέρνηση, μια μεγάλη (κρατική) εταιρεία ή ένα James Bond / Jason Bourne τύπου του στρατιώτης-κατάσκοπος. Επιπλέον, οι έμποροι όπλων και μεσίτες όπως Βίκτορ Μπουτ ο οποίος έχει εμπλακεί σε εμπόριο όπλων και λαθρεμπόριο για πάνω από 25 χρόνια και η επιρροή του σε εμφύλιους πολέμους της Αφρικής έχει τεκμηριωθεί σε βάθος, όπως για παράδειγμα, στο βιβλίο του Douglas Farah, Έμπορος του Θανάτου, και την ταινία Lord of War. Στην εποχή του Μπουτ, κάποιος χρειαζόταν μόνο δύο πράγματα για να ξεκινήσει μια επιχείρηση που ασχολείτο με όπλα: διασυνδέσεις και χρήματα. Τότε έβρισκε εύκολα έμπειρους πιλότους και κατεστραμμένα αεροδρόμια πολιτικής αεροπορίας σε περιβάλλοντα όπως η Σουαζιλάνδη, η Κένυα και η Σομαλία του Siad Barre. Οι πιλότοι πετούσαν, με τηλεοράσεις, κλιματιστικά, και ακριβά έπιπλα, από το Ντουμπάι προς αφρικανικές πρωτεύουσες.
“
Σήμερα, οι ομάδες των κατασκόπων και εμπόρων κυβερνο-όπλων στον κυβερνοχώρο δρουν μέσω μεσαζόντων για λογαριασμό κυβερνήσεων, εταιριών και τρομοκρατικών οργανώσεων
Σήμερα, οι ομάδες των κατασκόπων και εμπόρων κυβερνο-όπλων στον κυβερνοχώρο δρουν μέσω μεσαζόντων για λογαριασμό κυβερνήσεων, εταιριών και τρομοκρατικών οργανώσεων. Όλη αυτή η διαδικασία έχει συνέπειες για την εθνική και την εταιρική ασφάλεια, καθώς και για την ιδιωτική ζωή. Ο μεσάζων ή ο έμπορος προσφέρει επιλογές γνωστές ως “cyber mercenaries” (διαδικτυακοί μισθοφόροι) από μια άλλη χώρα για να πραγματοποιούν επιθέσεις, αντίποινα και ενεργητική άμυνα. Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα ανήκουν σε ένα εθνικό στρατό ή δεν είναι από τους κρατικούς φορείς και δεν έχουν καν διαβατήριο από το κράτος που ενδιαφέρεται να τους προσλάβει - Θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα καλά εξοπλισμένο εργαστήριο με πρόσβαση στον κυβερνοχώρο που είναι στελεχωμένο με τα φωτεινότερα μυαλά Φιλιππίνέζων hacker σε αναμονή για την κλήση από εργολάβο τους. Αλλά όσο τα κράτη ή εταιρικοί παράγοντες ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο για cyber mercenaries τόσο αυξάνονται οι λεγόμενοι μη κρατικοί δρώντες που ασχολούνται με το θέμα.Μεξικανικές οργανώσεις διακίνησης ναρκωτικών επιδεικνύουν όλο και περισσότερο την επιθυμία να κερδίσουν χρήματα από το έγκλημα στον κυβερνοχώρο. Προσελκύονται από τα υψηλά κέρδη και τους ελάχιστους κινδύνους, που προσφέρονται από δραστηριότητες όπως η απάτη, κλοπή, και την πειρατεία. Αυτές οι συμμορίες δεν έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία στους κόλπους τους, πράγμα που σημαίνει ότι επιθυμούν να προσλάβουν τέτοιες ομάδες με την πείρα για να μπουν στον κόσμο του κυβερνο-εγκλήματος. Πολλές φορές προγραμματιστές υπολογιστών στρατολογήθηκαν με τη βία από τις μεξικανικές συμμορίες που διακινούν ναρκωτικά, καθότι μπορούν να μπουν στα συστήματα των τραπεζών και στα προγράμματα απάτης απάτες πιστωτικών καρτών, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων, προκειμένου να τροφοδοτήσουν με επιπλέον πόρους τα καρτέλ. Ως εκ τούτου ομάδες που κυμαίνονται από τη λεγόμενη ομάδα «Iranian Cyber Army” που μπορεί να υπερηφανεύεται για επιθέσεις κατά των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης και άλλες περίπλοκες δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο καθώς και τα λεγόμενα Yahoo Boys στη Νιγηρία, Νιγηριανοί με ικανότητα στους υπολογιστές που θέλουν να αποκτήσουν τα λεγόμενα αγαθά της μέσης τάξης: ένα αυτοκίνητο πχ γίνονται μέλη τέτοιων οργανώσεων. Όμως εδώ ισχύει το λεγόμενο ρητό: ότι πληρώσεις παίρνεις!
Ο Ιωάννης Μαντζίκος είναι υποψήφιος διδάκτορας στο King’s College του Λονδίνου
MODERN DIPLOMACY
ΠΟΣΟ ΑΣΦΑΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ ΤΟΥ ΠΑΚΙΣΤΑΝ; ABUBAKAR SIDDIQUE
16
Η πρόσφατη επίθεση ισλαμιστών μαχητών στην αεροπορική βάση του Πακιστάν, όπου σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκονται ορισμένες πυρηνικές κεφαλές, προκάλεσαν ανησυχία και ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια του πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας. Η βάση της πολεμικής αεροπορίας στο Minhas θεωρείται στρατηγικής σημασίας, στεγάζοντας πολεμικά αεροσκάφη και μερικά από τα πιο προηγμένα οπλικά συστήματα του Πακιστάν - ενδεχομένως και πυρηνικές κεφαλές. Η επίθεση που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο εννέα ισλαμιστών μαχητών και ενός στρατιώτη, έκανε πολλούς να αναρωτηθούν αν οι ισχυρισμοί του Πακιστάν περί της απόλυτης ασφάλειας των πυρηνικών του εγκαταστάσεων, είναι αμφισβητήσιμοι. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ανησυχία έχει λογική βάση αλλά είναι σε λάθος κατεύθυνση.Η τοποθεσία που φυλάσσονται τα πυρηνικά όπλα του Πακιστάν είναι ένα καλά φυλαγμένο μυστικό και παρά τις εκτιμήσεις και τα ρεπορτάζ των δημοσιογράφων, οι περισσότεροι αναλυτές δεν πιστεύουν πως οι πυρηνικές κεφαλές είναι αποθηκευμένες στη βάση Minhas. Σύμφωνα με τον Talat Masood, στρατηγό εν αποστρατεία, αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί είναι η αύξηση των επιθέσεων από καλά εκπαιδευμένους κομάντο με σύγχρονο εξοπλισμό, σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. «Όταν οι βάσεις μας γίνονται τόσο εύκολα προσβάσιμος στόχος –και έχουμε δει μια σειρά από ανάλογες επιθέσεις, αρχής γενομένης από το Αρχηγείο του Στρατού, τη ναυτική βάση στο Mehran και τώρα η βάση της πολεμικής αεροπορίας, αυτό δείχνει τις αδυναμίες και τα κενά ασφάλειας. Το Πακιστάν θα πρέπει να προσπαθήσει πολύ περισσότερο σε αυτούς τους τομείς». Ο στρατός της χώρας, ο οποίος ελέγχει το πυρηνικό οπλοστάσιο, τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί σειρά «ντροπιαστικών» επιθέσεων σε σημαντικές εγκαταστάσεις του. Τον Μάιο του 2011, δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν και δύο πολεμικά αεροσκάφη καταστράφηκαν, κατά τη διάρκεια επίθεσης ενόπλων στη ναυτική βάση του Mehran. Τον Οκτώβριο του 2009, μαχητές εισέβαλαν στο αρχηγείο του πακιστανικού στρατού στο Rawalipini κοντά στο Islamabad παίρνοντας δεκάδες ομήρους. Στη μάχη που ακολούθησε και διήρκησε σχεδόν 20 ώρες, οι όμηροι απελευθερώθηκαν μετά την εξόντωση 9 μαχητών. Ο Ταξίαρχος εν αποστρατεία Asad Munir, ο οποίος υπηρέτησε στα υψηλά κλιμάκια των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών, διαβεβαιώνει πως οι πυρηνικές εγκαταστάσεις –στρατιωτικές και πολιτικές, φυλάσσονται με πολύπλοκες ρυθμίσεις ασφαλείας. «Οι ανησυχία της Δύσης ήταν πάντα η πιθανότητα τα πυρηνικά όπλα να πέσουν σε λάθος χέρια, αυτή η ανησυχία πλέον δεν υφίσταται. Έχουν ελέγξει το σύστημα και γνωρίζουν πως είναι σχεδόν αδύνατο να παραβιαστεί η ασφάλεια των πυρηνικών, σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν αναλάβει δράση». Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας θεωρεί τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Πακιστάν ασφαλείς. Η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει ένα περίτεχνο πλέγμα ασφαλείας που ονομάζεται Strategic Plans Division διατηρώντας τις πυρηνικές κεφαλές σε διαφορετικό μέρος. Παράλληλα φέρεται να έχει αναπτύξει δικές της τεχνολογίες για την πρόληψη ατυχημάτων μέσα από ένα πολύπλοκο σύστημα ελέγχων. Μετά τις επιθέσεις της 11/9 οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια στο Πακιστάν για να βελτιώσει την ασφάλεια των πυρηνικών του εγκαταστάσεων Σύμφωνα με τον Asad Munir, τα μέτρα ασφαλείας υποστηρίζονται από ένα ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα: τον στρατό του Πακιστάν. «Δεν υπάρχει καμία απειλή για τα πυρηνικά όπλα όσο βρίσκεται ο πακιστανικός στρατός –ούτε μία στις εκατό.»
“
Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί είναι η αύξηση των επιθέσεων από καλά εκπαιδευμένους κομάντο με σύγχρονο εξοπλισμό
Διεθνής συνεργασία Modern Diplomacy RFE/RL Copyright (c) 2012
MODERN DIPLOMACY
18
Ο ΑΧΜΑΝΤΙΝΕΤΖΑΝΤ ΔΕΝ ΣΚΟΠΕΥΕΙ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ GOLNAZ ESFANDIARI
Ένα σχόλιο του Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ κατά τη διάρκεια συνέντευξης στην ιρανική κρατική τηλεόραση, προκάλεσε απορίες και άνοιξε ένα νέο κύκλο εικασιών σχετικά με το πολιτικό μέλλον του, υπονοώντας πως μπορεί να παραμείνει στην εξουσία και μετά τη λήξη της θητείας του. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο δημοσιογράφος ρώτησε τον πρόεδρο αν σκόπευε να κατονομάσει δημόσια τους κρατικούς λειτουργούς που εμπλέκονται σε υποθέσεις διαφθοράς, όπως είχε υποσχεθεί πως θα κάνει. Σε μια ερώτηση, ο δημοσιογράφος ξεκίνησε λέγοντας πως έχει μείνει μόνο ένας χρόνος για αυτή την κυβέρνηση, για να τον διακόψει ο Αχμαντινετζάντ λέγοντας χαμογελαστά: «Πώς ξέρετε ότι θα είναι η τελευταία χρονιά; Η κυβέρνηση είναι τμήμα του Ιρανικού έθνους, και το έθνος είναι παντοτινό». Η δεύτερη θητεία του Αχμαντινετζάντ ως προέδρου του Ιράν λήγει το 2013 και στο σύνταγμα του Ιράν, δεν προβλέπεται τρίτη συνεχόμενη θητεία. Η αινιγματική απάντηση έγινε πρωτοσέλιδο σε πολλές ιρανικές εφημερίδες και στον ηλεκτρονικό τύπο, σχολιάστηκε το χαμόγελο «με νόημα» του Ιρανού προέδρου. Αυτή η απάντηση δείχνει ακατανόητη, ειδικά μετά την αποδυνάμωσή του –σε σχέση με τους αντιπάλους του, συμμάχους του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και τις δηλώσεις του στη γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung, μόλις πριν λίγους μήνες, πως σκοπεύει να αποχωρήσει από την πολιτική μετά τη λήξη της δεύτερης θητείας του, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «οκτώ χρόνια είναι αρκετά»
«Δεν είσαι ο Πούτιν» Ο Mohammad Dehghan, όπως και πολλοί Ιρανοί συνταγματολόγοι κατηγόρησαν τον Αχμαντινετζάντ πως επιχειρεί να μιμηθεί τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, ο οποίος μετά το τέλος της δεύτερης θητείας του ως πρόεδρος έγινε πρωθυπουργός, για να επιστρέψει στην επόμενη θητεία και πάλι ως πρόεδρος. Ο Dehghan τον κατηγόρησε πως χρησιμοποίησε την κρατική τηλεόραση για να προωθήσει το σχέδιό του, ενώ τόνισε πως «ο πρόεδρος θα πρέπει να γνωρίζει πως το Ιράν δεν είναι Ρωσία και αυτός δεν είναι ο Πούτιν και πως ο Ιρανός «Μεντβέντεφ» που έχει στο μυαλό του δεν μπορεί να σταθεί στην Ιρανική κοινή γνώμη.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ Ιρανικών μέσων ενημέρωσης, ο Mashaei φέρεται να δηλώνει έτοιμος για το νέο του ρόλο, εκφράζοντας τη βεβαιότητα πως η μελλοντική κυβέρνηση θα είναι στα χέρια του Αχμαντινετζάντ και του στενού του κύκλου. Οι αντιδράσεις από μέλη του κοινοβουλίου συνεχίστηκαν, αποδοκιμάζοντας αυτές τις φημολογούμενες προθέσεις, κάνοντας λόγο για παραβίαση του πνεύματος των εκλογών, αμφιβάλλοντας για την επιτυχία τους.
“
Πώς ξέρετε ότι θα είναι η τελευταία χρονιά; Η κυβέρνηση είναι τμήμα του Ιρανικού έθνους, και το έθνος είναι παντοτινό
Σύμφωνα με τον Ali Mazrouei και υπό τις παρούσες συνθήκες, η τελική απόφαση ανήκει στον Αγιατολάχ Χαμενεΐ. Αν τα πράγματα αλλάξουν, ούτε ο Χαμενεΐ ούτε ο Αχμαντινετζάντ μπορούν να κάνουν τίποτα. Τα Ιρανικά μέσα ενημέρωσης εικάζουν πως ο Αχμαντινετζάντ θα προσπαθήσει να παραμείνει στην ενεργό πολιτική συμμετέχοντας στις κοινοβουλευτικές εκλογές, ή ακόμα δημιουργώντας δικό του κόμμα.
Ποιος θα είναι ο «Μεντβέντεφ»; Ο Dehghan δεν ανέφερε ποιον πιστεύει πως ο Αχμαντινετζάντ θα χρησιμοποιήσει για να επεκτείνει τη θητεία του. Ο Ιρανός πρόεδρος έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν πως προσπαθεί να επιβάλλει τον στενό συνεργάτη και σύμβουλό του Esfandiar Rahim Mashaei ως διάδοχό του. Ο Mashaei, μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που κάποιοι χαρακτηρίζουν ως τον «πραγματικό πρόεδρο», έχει κατηγορηθεί πως με την αποκλίνουσα συμπεριφορά του απειλεί το θρησκευτικό κατεστημένο.
Διεθνής συνεργασία Modern Diplomacy RFE/RL Copyright (c) 2012
MODERN DIPLOMACY
ΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ BENH MOYZAKIAΡH
“
20
Η διαφθορά δεν αφορά τα ανώτατα στελέχη στην αλυσίδα της παρανομίας. Η διαφθορά βαραίνει κάθε έναν που θα αναμιχθεί στην παράνομη διαδικασία κάθε φορά
Η κοινή γνώμη, επομένως, μπορεί να βρεθεί εκτεθειμένη σε ειδήσεις, γεγονότα και καταστάσεις, που ναι μεν σε πολλές περιπτώσεις ενέχουν στοιχεία παρανομίας, από την άλλη όμως αποτελούν ένα κομμάτι ενός παζλ εξουσίας. Αυτή η κατάσταση είναι δεδομένη και αναπόφευκτα δικαιολογεί τη δύναμη που μπορεί τα ΜΜΕ να ασκήσουν. Από την άλλη, όμως, και σε περίπτωση που τα ΜΜΕ παρασύρονται στο παιχνίδι εξουσίας και οι αρχές της αντικειμενικότητας και ουδετερότητας λείπουν, η επίδρασή τους στην κοινωνία είναι αρνητική. Ο ρόλος των ΜΜΕ δεν συμπίπτει με εκείνον της αστυνομίας, ούτε με εκείνον του δικαστή.
Το πλέον πρόσφατο σκάνδαλο, τέλη Σεπτεμβρίου 2012, αναφέρεται σε πρώην υπουργούς της Νέας Δημοκρατίας και στην ακίνητη περιουσία που απέκτησαν μέσα από ξέπλυμα μαύρου χρήματος στο εξωτερικό. Πρώην υπουργός και εξέχον στέλεχος του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται ήδη στη φυλακή λόγω κατάχρησης εξουσίας και ληστρικής διάθεσης απέναντι στο δημόσιο. Επιπλέον μια λίστα με ονόματα παλαιότερων και νεότερων πολιτευτών εξετάζεται από το ΣΔΟΕ για να διερευνηθούν τυχόν οιΟ αυτοσκοπός της ανακάλυψης σκανδάλων ουσιαστικά υποβαθμίζει τη κονομικά ατοπήματα. σημασία της ενημέρωσης και εξωθεί αυτόματα και ένα μεγάλο μέρος Δεν προκαλεί εντύπωση το περιβάλλον σκανδάλων. Κυρίαρχη αιτία της της κοινής γνώμης να αναμένει συνεχώς νέα σκάνδαλα και υποσυνείκρίσης χρέους της Ελλάδος είναι η κακοδιαχείριση του δημοσίου όπως δητα να σχηματίζει ισοπεδωτικές απόψεις σχετικά με μια κοινωνία της εκείνη πιστοποιείται από το γεγονός πως ορισμένοι πολιτικοί εκμεταλ- διαφθοράς και του κακού. λευόμενοι τη θέση τους και τις γνωριμίες, που η ίδια η θέση τους προΗ ισορροπία μέσα στο κοινωνικό σύνολο δεν είναι στόχος μόνο μιας κυσέφερε, πλούτιζαν. βέρνησης ή των πολιτικών ή της αστυνομίας, όταν έρχεται η συζήτηση Η διαφθορά δεν αφορά τα ανώτατα στελέχη στην αλυσίδα της παρα- στην ασφάλεια. Η ισορροπία υπό την έννοια της αντιμετώπισης εκρήνομίας. Η διαφθορά βαραίνει κάθε έναν που θα αναμιχθεί στην παρά- ξεων και της σύγχρονης εθνικής μελαγχολίας οφείλει να αποτελεί απόνομη διαδικασία κάθε φορά. Το ζήτημα κάθε φορά είναι βαθύ και πάντα ληξη σε κάθε στρατηγική που θα εφαρμοστεί. Η εφηβική συμπεριφορά με κοινό παρονομαστή έναν κοινωνικό κορμό, σε μεγάλο βαθμό σχετι- δημοσιογράφων, πολιτικών και πολλών άλλων θεσμικών που κάτω από ζόμενο με παράνομη συμπεριφορά. Γι’ αυτό το λόγο η παρουσίαση του το πρόσχημα της κρίσης, της αδικίας ή της όποιας ανομίας, επαναστασκανδάλου στα ΜΜΕ πέρα από μια επικοινωνιακή, επιδερμική κάλυψη τούν, ξεσπούν και επιζητούν διακαώς να αποκαλύψουν τον κακό και να του γεγονότος και περαιτέρω σύγκρουση συμφερόντων, δεν προσφέρει βοηθήσουν στην αποκατάσταση της τάξης στην κοινωνία, αποτελεί ένα λύση. Η λύση έρχεται μέσω της δικαιοσύνης και του ελέγχου του κάθε από τα σημαντικότερα λάθη, ειδικότερα σήμερα που η δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση υποβαθμίζει το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων. βήματος, της κάθε στάσης των χρημάτων. Τα ΜΜΕ δεν προσφέρουν περισσότερη δικαιοσύνη από τους νόμους γι’ αυτό και αναπόφευκτα δεν αποτελούν μέρος της λύσης. Το πρόσφατο σκάνδαλο, καθώς και παλαιότερα σκάνδαλα που αναφέρονταν σε εκδοτικούς παράγοντες, απασχόλησαν την κοινή γνώμη για ένα δεδομένο διάστημα, στη συνέχεια όμως δεν παρατηρήθηκε η συνέχεια της κάλυψης του γεγονότος. Δικαιολογημένα, κάποιος θα απαντήσει πως το έργο των ΜΜΕ βασίζεται χρονικά στη στιγμή της εμφάνισης του γεγονότος, της αποκάλυψης δηλαδή, και μετέπειτα αναλαμβάνουν οι θεσμικοί κρατικοί παράγοντες. Η άποψη, όμως, αυτή χαρακτηρίζεται από προχειρότητα καθώς τα ΜΜΕ καθορίζουν την ατζέντα. Ο τρόπος με τον οποίο θα καθορίσουν την ατζέντα μια συγκεκριμένη στιγμή αφορά την επικαιρότητα, διεθνή και εγχώρια και σαφέστατα τη σχέση τους με το κυβερνητικό σχήμα και τέλος οικονομικά συμφέροντα και σχέσεις εξουσίας.
Μια κοινωνία που ως κύρια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει τη γενικότερη συγκρότηση και τη λογική, τέτοια στοιχεία οφείλει να τα αντιμετωπίζει με κριτική σκέψη και να αποφεύγει στο μέτρο του δυνατού να αποτελεί το κοινό εύκολης κατανάλωσης. Η τελική εξυγίανση της χώρας απαιτεί κατά βάση ωριμότητα σκέψης. Τα επόμενα χρόνια ο Έλληνας οφείλει να αποδείξει πως θυσιάζεται για μια αλλαγή, για μια νεωτερικότητα και στο τέλος να την απολαύσει.
Η Βένη Μουζακιάρη είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πολιτικών επιστημών του Πανεπιστημίου του Έσσεξ
MODERN DIPLOMACY ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ: ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΗΠΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΣΥΝΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΣΕ ΕΠΟΧΕΣ ΚΡΙΣΗΣ Τον 21ο αιώνα, καθώς τα σύνορα αποδυναμώνονται, οι εθνικές ευαισθησίες ενισχύονται. Τα εθνικά προϊόντα δεν αποτελούν πλέον μόνο εμπορικά ονόματα, καθώς γίνονται πολλές φορές οι «διπλωμάτες» των χωρών τους στο εξωτερικό, πυροδοτώντας παιχνίδια πολέμου στη διεθνή κοινότητα. Η «πολιτική ορθότητα» αποκτά πλέον νέα προοπτική στις διμερείς και διεθνείς εμπορικές σχέσεις και η επικοινωνία με το παγκόσμιο χωριό απαιτεί γνώση των κανόνων των μέσων επικοινωνίας, καθώς αυτά αποτελούν έναν επιπλέον παίκτη στο πεδίο των διμερών και διεθνών επιχειρηματικών και διπλωματικών σχέσεων. Με τους πολίτες να ζουν ολοένα και περισσότερο στον ψηφιακό κόσμο, η γεωγραφία και η γεωπολιτική χάνουν μέρος της σημασίας τους ως καθοριστικοί παράγοντες στην ιστορία, ενώ η ηλεκτρονική διπλωματία και το ηλεκτρονικό lobbying μετατρέπονται σε εργαλεία στρατηγικής στο πλαίσιο της Οικονομικής Διπλωματίας και των Διεθνών Σχέσεων και η ονομαζόμενη Πολιτιστική Διπλωματία αρχίζει ανεπίσημα να κερδίζει έδαφος. Την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, η Πολιτιστική Διπλωματία, υπό όρους κοινοτικών σχέσεων και ήπιας πολιτικής, αλλάζει κατεύθυνση. Ο επίσημος όρος « Πολιτιστικής Διπλωματίας», που περιγράφει «την ανταλλαγή ιδεών, πληροφορίας και άλλου πολιτιστικού προϊόντος μεταξύ εθνικών κοινωνιών και των πολιτών τους, με στόχο την προώθηση αμοιβαίας κατανόησης», αποτελεί πλέον μια μεγάλη πρόκληση, σε μια ολοένα και πιο διαφορετική, πολυ-πολιτισμική και παγκόσμια κοινότητα. Ο διακριτικός χειρισμός της διαφορετικότητας, και η ευαισθητοποίηση στις λεπτές αποχρώσεις της γλώσσας και του ύφους στο χώρο των Μ.Μ.Ε., θεωρούνται πλέον προεκτάσεις της πολιτιστικής διπλωματίας και μέρος των Στρατηγικών Κοινοτικών Σχέσεων. Οι επαγγελματίες της Επικοινωνίας και των Μ.Μ.Ε., οι διπλωμάτες καθώς και όσοι εκπροσωπούν τη χώρα ή τον οργανισμό τους σε παγκόσμιες αγορές είναι πια πιο ευαισθητοποιημένοι ως προς τις νέες παγκόσμιες πραγματικότητες, όπου οι αξίες της νέας εποχής, όπως η Περιβαλλοντική συνείδηση, οι κοινοτικές σχέσεις και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, παρουσιάζονται ως προωθητικά μέσα του μάρκετινγκ και της ‘Ηπιας πολιτικής (soft politics). To Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Παν/ιου του Στρασβούργου, σε συνεργασία με το City Unity College προσφέρει σεμινάρια 30 ωρών στην « Πολιτιστική Διπλωματία και Διαχείριση Εθνικής Ταυτότητας» καθώς την «Εμπορική Διπλωματία και Διεθνή Διαχείριση Μ.Μ.Ε.», βασισμένα στα New Age Πρωτόκολα Στρατηγικής και Ήπιας Πολιτικής στη Διεθνή σκηνή. Τα σεμινάρια είναι πιστοποιημένα από το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου.
Πληροφορίες και Δήλωση Συμμετοχής στο City Unity College. Κολοκοτρώνη 1 και Καρύτση, Σύνταγμα. Τηλ: 210 3243222, www.cityu.gr
MODERN DIPLOMACY
22
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Την διαμόρφωση από την ΕΕ ευρωπαϊκού δόγματος για τη στρατηγική στη θάλασσα, που να ανταποκρίνεται στις οικονομικές, πολιτικές, καθώς και στις προκλήσεις άμυνας και ασφάλειας, ζήτησε ο ευρωβουλευτής της ΝΔ, κ. Γιώργος Κουμουτσάκος, στη διάρκεια της συζήτησης σχετικά με τις "προκλήσεις και προοπτικές για τα ευρωπαϊκά στρατηγικά συμφέροντα στις θάλασσες". Συγκεκριμένα, ο κ. Κουμουτσάκος, ο οποίος και συντόνιζε την εν λόγω ενότητα στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου που διοργάνωσε το ευρωπαϊκό γραφείο του Γερμανικού Ινστιτούτου "Konrad Adenauer Stiftung" (KAS) σε συνεργασία με το European Security Round Table (ESRT), με θέμα "Νέες στρατηγικές προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση", παρέθεσε 7 παράγοντες που επιβεβαιώνουν την εξάρτηση της Ευρώπης από τη θάλασσα και ως εκ τούτου καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να διαμορφωθεί ένα ενιαίο ευρωπαϊκό δόγμα για τα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρώπης στη θάλασσα: - 70.000 χλμ. ευρωπαϊκών ακτογραμμών, που συνδέουν δύο ωκεανούς και τέσσερις θάλασσες, προικοδοτώντας την ΕΕ με την πιο εκτεταμένη Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στον κόσμο. - 40% του ενδο-ευρωπαϊκού και σχεδόν το 90% εξωτερικού εμπορίου της, διεξάγεται δια θαλάσσης. - 40% του διεθνούς εμπορικού στόλου είναι ευρωπαϊκής ιδιοκτησίας. - 40% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ προέρχεται από άμεσα ή έμμεσα σχετιζόμενες με τη θάλασσα οικονομικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες προσφέροντας ανάλογο αριθμό θέσεων εργασίας σε ευρωπαίους πολίτες. - Ο υψηλός κίνδυνος δραματικών επιπτώσεων στις ευρωπαϊκές ακτές και θάλασσες από ναυτικά ατυχήματα και γενικά τη μη συμμόρφωση με τους κανόνες ναυτικής ασφάλειας. - Οι μεγάλες δυνατότητες που δίνει το θαλάσσιο περιβάλλον για βιώσιμη ανάπτυξη με την αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας διαφόρων μορφών και τύπου όπως για παράδειγμα : ενέργεια των ωκεανών (από τις θερμοκρασιακές διαφορές) - κυματική ενέργεια - παλιρροϊκή ενέργεια - υδραυλική ενέργεια - αιολική ενέργεια - οσμωτική ενέργεια. - Οι συνδεδεμένες με τη θάλασσα γεωστρατηγικές προκλήσεις ασφάλειας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη όπως : (α) η δια θαλάσσης κίνηση μεγάλων μεταναστευτικών ροών από τη νότια και ανατολική πλευρά της Μεσογείου, (β) η παρεμπόδιση της ομαλής ροής της εμπορικής δραστηριότητας μέσω στρατηγικών θαλασσίων οδών, λόγω της πειρατείας και της θαλάσσιας τρομοκρατίας και (γ) η πολιτική αστάθεια, ρευστότητα και έντονες τριβές και συγκρούσεις στις περιοχές της νότιας και ανατολικής Μεσογείου. Στο πάνελ συμμετείχαν επίσης ο κ. R. Walter, Μέλος του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου, η κ. B. Gminder, επικεφαλής της Μονάδας Θαλάσσιας Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Υποναύαρχος κ. B. Williams, από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, ο κ. M. Quillé από την EUROPOL και ο κ. D. Göge, από το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής.
Advanced Technology Systems ENVIRONMENTAL Radiation Meteorological Seismological Geophysical Water Monitoring
INDUSTRIAL Calibration & Testing Quality Control
IFIPCO Group of Companies www.ifipco.gr
24
ΤΡΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπερψήφισε με μεγάλη πλειοψηφία το σχέδιο έκθεσης που αφορά στις κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές και αποβλέπει στον εκσυγχρονισμό και την καλύτερη διασυνοριακή διασύνδεση των ευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων. Η πρόταση καθορίζει τους κανόνες για την έγκαιρη ανάπτυξη και διαλειτουργικότητα των διευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων με στόχο την καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής ενεργειακής αγοράς, την εγγύηση ασφάλειας εφοδιασμού, την προώθηση ενεργειακής αποδοτικότητας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την περαιτέρω διασύνδεση των ενεργειακών δικτύων.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών, ο κ. Τσουκαλάς έκανε τις εξής δηλώσεις: «Η πρόταση που υπερψηφίσαμε αποτελεί μια θετική και σημαντική πρωτοβουλία στον τομέα της ενέργειας διότι αποβλέπει στην επίσπευση της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής της ΕΕ.
Η Έκθεση προσδιορίζει εννέα γεωγραφικούς διαδρόμους προτεραιότητας και τρεις θεματικές ζώνες προτεραιότητας, καθορίζει κανόνες προσδιορισμού των έργων κοινού συμφέροντος (ΕΚΣ) και ορίζει, σε κάθε κράτος μέλος, μία και μοναδική αρχή για την εποπτεία και την επίσπευση των διαδικασιών χορήγησης αδειών για τα ΕΚΣ. Προτείνει, επίσης, η αξιολόγηση των ΕΚΣ να γίνεται με βάση μια ανάλυση κόστους-οφέλους, παρέχει κίνητρα για έργα υψηλότερου επιχειρηματικού κινδύνου και καθορίζει κριτήρια επιλεξιμότητας για την οικονομική συνδρομή της Ένωσης. Από τους προτεινόμενους διαδρόμους προτεραιότητας η Ελλάδα συμμετέχει σε τρείς• σε έναν διάδρομο προτεραιότητας για την ηλεκτρική ενέργεια- τις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά– Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη («NSI East Electricity»)και σε δύο διαδρόμους προτεραιότητας για το φυσικό αέριο- το νότιο διάδρομο μεταφοράς φυσικού αερίου («SGC») και τις διασυνδέσεις αε- Σήμερα η ΕΕ βασίζεται σε ένα παρωχημένο και κακώς διασυνδεδεμένο ρίου Βορρά–Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη δίκτυο ενεργειακών υποδομών που όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την ενερ(«NSI East Gas»). γειακή μας ασφάλεια αλλά δυσχεραίνει και την επίτευξη του στόχου για μείωση των εκπομπών θερμοκηπίου κατά 80-95% έως το 2050. Ο Ευρωβουλευτής της ΝΔ, Καθηγητής Ιωάννης Α. Τσουκαλάς, μέλος της Οι επενδυτικές ανάγκες σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αεΕπιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρ. Κοινοβουλίου, ρίου εκτιμώνται στα 200 δισ. ευρώ μέχρι το 2020, αλλά οι εξαιρετικά συμμετείχε στη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου έκθεσης με σειρά μακροχρόνιες διαδικασίες αδειοδότησης ενεργειακών υποδομών που προτάσεών του που έγιναν αποδεκτές, με τις οποίες ζητά, μεταξύ άλλων: ισχύουν σήμερα -κατά μέσο όρο 12 χρόνια- καθώς και η έλλειψη επαρκών χρηματοδοτικών μέσων, μπλοκάρουν συχνά τα έργα και αποθαρ•διαφοροποίηση όχι μόνο των πηγών ενέργειας, αλλά και των διαδρο- ρύνουν τους επενδυτές. μών και των προμηθευτών Απαιτείται, λοιπόν, μια νέα πολιτική για την ανάπτυξη ενεργειακών υπο•άρση της ενεργειακής απομόνωσης των απομακρυσμένων και νησιω- δομών με ριζικές αλλαγές, καινοτόμες λύσεις και σημαντικές επενδύσεις τικών περιοχών που θα συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. •να μην υπάρχει στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ έργων που συμ- Πρέπει και στην Ελλάδα να συνειδητοποιήσουμε ότι ο ενεργειακός τοβάλλουν στην εκπλήρωση των ίδιων διαδρόμων προτεραιότητας ιδίως μέας μπορεί να γίνει ισχυρότατος μοχλός ανάπτυξης για τον τόπο και όσον αφορά την επιλεξιμότητα των έργων για ευρωπαϊκή χρηματοδό- να προχωρήσουμε στις απαραίτητες επενδύσεις που θα ενισχύσουν την τηση θέση της χώρας στον Ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη, ανακτώντας το χαμένο έδαφος των τελευταίων τριών ετών». •η ανάλυση κόστους-οφέλους και η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία να συμπεριλαμβάνονται στα κριτήρια επιλεξιμότητας των έργων •σε περίπτωση καθυστέρησης υλοποίησης των έργων να υπάρχει πληρέστερη και πιο διαφανής ενημέρωση για τα αίτια, ιδίως σε περίπτωση έλλειψης χρηματοδότησης
MODERN DIPLOMACY
SAKHAROV 2012 ΕΝΑ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΛΛΟΙ ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
Το βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης απονέμεται κάθε χρόνο από το 1988 σε άτομα και οργανώσεις που διακρίθηκαν στη μάχη για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Το 2011 απονεμήθηκε σε ακτιβιστές της Αραβικής Άνοιξης. φέρει το όνομα του διάσημου Σοβιετικού φυσικού και αντικαθεστωτικού, Αντρέι Ζαχάρωφ. Οι φετινοί υποψήφιοι του βραβείου είναι μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, ό άνθρωπος που συμβουλεύει όσους πέφτουν θύματα των νόμων περί βλασφημίας του Πακιστάν, τρία στελέχη της αντιπολίτευσης της Ρουάντα, δύο Ιρανοί, ο ένας δικηγόρος, ο άλλος σκηνοθέτης, και ένα γυναικείο συγκρότημα από τη Ρωσία
Θα πρόσφερε επίσης, πιστεύω, στον κ. Bialiatski ακόμα περισσότερη δύναμη για να συνεχίσει το έργο του για την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών.
Ο κ. Bialiatski είναι ένας αφοσιωμένος ακτιβιστής της κοινωνίας των πολιτών, ο οποίος μάχεται υπέρ της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης στη Λευκορωσία σε όλη του τη ζωή. Είναι ακαδημαϊκός (κάτοχος διδακτορικού διπλώματος της Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας) και μέλος της Ένωσης Λευκορώσων Συγγραφέων. Ο κ. Bialiatski ίδρυσε Οι υποψήφιοι για το βραβείο Ζαχάρωφ 2012 το Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Viasna», μια μη κυβερνητική Ο Ales Bialiatski (Λευκορωσία), ο οποίος αγωνίζεται υπέρ της ελευθε- οργάνωση η οποία παρέχει οικονομική και νομική αρωγή σε πολιτικούς ρίας και προασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, βρίσκεται επί του πα- κρατούμενους και στις οικογένειές τους. Η εξαιρετική του αφοσίωση ρόντος υπό κράτηση από το καθεστώς της Λευκορωσίας. Το τεράστιο στον αγώνα για την αλήθεια έχει αναγνωριστεί στο παρελθόν: έλαβε τα πολιτικό του θάρρος στον αγώνα υπέρ των θεμελιωδών και καθολι- βραβεία Homo Homini και Per Anger για τις προσπάθειες του για την κών δημοκρατικών αξιών αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς αν- προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. θρώπους σε ολόκληρη την υφήλιο. Η αγνή και ακλόνητη αφοσίωσή του στον αγώνα υπέρ της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης κατά Στις 24 Οκτωβρίου 2011, ο κ. Bialiatski καταδικάστηκε σε φυλάκιση 4,5 των αναίσχυντων διωγμών που εξαπολύουν οι αρχές της Λευκορωσίας ετών για εικαζόμενη φοροδιαφυγή. Η ποινή καταδικάστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη και πολλές χώρες έκαναν εκκλήσεις για την άμεση απεαντανακλά πραγματικά τη φιλοσοφία του Αντρέι Ζαχάρωφ. λευθέρωσή του. Η Διεθνής Αμνηστία κήρυξε τον κ. Bialiatski κρατούμενο συνείδησης και η Διεθνής Ομοσπονδία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, της οποίας διατελεί αντιπρόεδρος, οργάνωσε διεθνή εκστρατεία για την απελευθέρωσή του. Το 2012, ο κ. Bialiatski προτάθηκε για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 2012. Ο Joseph Francis (Πακιστάν) είναι ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Δικαστικής Αρωγής, Βοήθειας και Διακανονισμού (CLAAS). Ο κ. Francis είναι καθολικός και πατέρας τεσσάρων παιδιών, από τα οποία κανένα δεν ζει στο Πακιστάν. Τον Ιούνιο του 2011, η βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ του Ηνωμένου Βασιλείου του απένειμε το τιμητικό βραβείο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το CLAAS ιδρύθηκε το 1992 και ανταποκρίνεται στις ανάγκες των θυμάτων των πακιστανικών νόμων περί βλασφημίας με την παροχή νομικής αρωγής και με άλλα μέσα. Το CLAAS αναλαμβάνει 100 με 200 υποθέσεις ετησίως. Το προσωπικό της οργάνωσης είναι πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό και εργάζεται με θύματα του νόμου περί βλασφημίας ανεξαρτήτως της εθνικής ή θρησκευτικής τους προέλευσης: Μουσουλμάνους, Χριστιανούς, Ινδουιστές και άλλες ομάδες. Η συμβολή του κ. Bialiatski στην προαγωγή της ειρήνης και της δημοκρατίας έχει αναγνωριστεί ευρέως, όπως από τα Ηνωμένα Έθνη και με την υποψηφιότητά του για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο έχει ήδη εκφράσει τη στήριξή του για τον κ. Bialiatski στο ψήφισμά του της 15ης Σεπτεμβρίου 2011, θα αποδείξει, εάν του απονείμει το βραβείο Ζαχάρωφ, ότι ο διαρκής αγώνας του υπέρ της ελευθερίας στην τελευταία εναπομείνασα δικτατορία της ηπείρου μας αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και έχει καθολική σημασία.
Οι πακιστανικοί νόμοι περί βλασφημίας είναι μια σειρά νομικών διατάξεων του Ποινικού Κώδικα της χώρας (Άρθρα 295-Β και -Γ) που προβλέπουν ως τιμωρία για τη βεβήλωση του Κορανίου ή την προσβολή του προφήτη Μωάμεθ την ισόβια κάθειρξη ή ακόμα και τη θανατική ποινή. Γίνεται ευρεία κατάχρηση των νόμων αυτών, καθώς ορισμένοι αποπειρώνται να διευθετήσουν προσωπικές υποθέσεις με αυτούς ή τους χρησιμοποιούν ως μέσο θρησκευτικού μίσους.
26
Ετησίως πολλές δεκάδες άνθρωποι καταδικάζονται βάσει των νόμων περί βλασφημίας από κατώτερα δικαστήρια. Στο τέλος, αθωώνονται πάντοτε από τα ανώτερα δικαστήρια του Πακιστάν ωστόσο, συχνά, τα θύματα είναι υποχρεωμένα να διαφύγουν από διωγμούς στις κοινότητές τους. Αρκετά αθώα θύματα έχουν δολοφονηθεί στη φυλακή ή μετά την απελευθέρωσή τους. Ο κ. Francis και η οργάνωσή του δεν περιορίζονται στο να προσφέρουν απλώς δικαστική αρωγή. Προσπαθούν επίσης να βοηθήσουν τα θύματα να βρουν στέγη (ασφαλείς οικίες) ή και να μετεγκατασταθούν, εάν κριθεί αναγκαίο. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα τάσσεται ανοικτά κατά των νόμων περί βλασφημίας στα πακιστανικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης. Ο κ. Francis ταξιδεύει επίσης τακτικά στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική για να διαδώσει την ιστορία του CLAAS και να συγκεντρώσει πόρους. Γνωρίζει την πιθανότητα της υποψηφιότητάς του για το βραβείο Ζαχάρωφ και την έχει αποδεχθεί με χαρά.
Ο κ. Francis έχει παρευρεθεί δις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πρώτη φορά ήταν τον Νοέμβριο του 2011, κατά τη διάρκεια προσωπικής επίσκεψής του στον κ. Peter van Dalen. Η δεύτερη φορά ήταν τον Μάρτιο του 2012, όταν ο κ. van Dalen διοργάνωσε μια ανταλλαγή απόψεων με τον κ. Francis σχετικά με τους πακιστανικούς νόμους περί βλασφημίας. Κατά τη δεύτερη αυτή περίσταση πολλοί βουλευτές άκουσαν από τον ίδιο τον κ. Joseph Francis μια εντυπωσιακή ιστορία σχετικά με το έργο του για τα αθώα θύματα των νόμων περί βλασφημίας, το οποίο επιτελεί κάτω από ιδιαιτέρως δυσμενείς συνθήκες, οι οποίες περιλαμβάνουν και απειλές κατά της ζωής του. Η Victoire Ingabire Umuhoza (Ρουάντα) εξαναγκάστηκε σε εξορία στις Κάτω Χώρες, μετά τη γενοκτονία στη Ρουάντα. Πολύ γρήγορα άρχισε να συμμετέχει στη ζωή της κοινότητας. Η κ. Ingabire έγινε ιδρυτικό μέλος της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Contact (Επαφή) και στη συνέχεια των Δράσεων Dialogue και Charity (Διάλογος και Φιλανθρωπία) όπου υπήρξε συνδιευθύντρια έως το 2000. Διετέλεσε επίσης συνδιευθύντρια της URAHO, μιας οργάνωσης για τις γυναίκες από τη Ρουάντα που είναι εξόριστες στις Κάτω Χώρες και υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος της PRO JUSTITIA – Ρουάντα, έπειτα Διευθύνουσα Σύμβουλος της ένωσης ZWALU, μιας πλατφόρμας που συγκέντρωνε όλες τις γυναίκες που ήταν εξόριστες στις Κάτω Χώρες. Αργότερα, βοήθησε στη δημιουργία της HARAMBE, μιας ακόμα πλατφόρμας για τις αφρικανές γυναίκες στη χώρα αυτή.
Ταυτοχρόνως η κ. Ingabire υπήρξε ενεργή χορηγός του διαλόγου εντός Ρουάντας, μιας προσπάθειας να έρθουν σε επαφή οι κάτοικοι της Ρουάντας ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής προκειμένου να συζητήσουν το μέλλον της χώρας τους. Η κ. Ingabire επέστρεψε στη Ρουάντα στις 16 Ιανουαρίου 2010 προκειμένου να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές που θα διεξάγονταν τον Αύγουστο. Όχι μόνο της απαγορεύθηκε η συμμετοχή στις εκλογές αυτές αλλά και συνελήφθη τον Οκτώβριο του 2010 και κατηγορήθηκε για απόπειρες κατά της ασφάλειας του κράτους και ότι ασπάζεται την ιδεολογία της γενοκτονίας, ένα έγκλημα το οποίο έχει χαρακτηριστεί από την Επιτροπή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα – καθώς και από την πλειονότητα των οργανώσεων για την προστασία αυτών- ως παραβίαση της ελευθερίας. Επί του παρόντος κρατείται στη διαβόητη κεντρική φυλακή του Κιγκάλι. Πριν τη σύλληψή της η κ. Ingabire υπέστη ακόμα χειρότερους εξευτελισμούς από τις δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος.
“
Το προσωπικό της οργάνωσης του Francis είναι πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό και εργάζεται με θύματα του νόμου περί βλασφημίας ανεξαρτήτως της εθνικής ή θρησκευτικής τους προέλευσης: Μουσουλμάνους, Χριστιανούς, Ινδουιστές και άλλες ομάδες
Μετά την ανακοίνωση της πρόθεσής της να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές, η ηλικιωμένη μητέρα της, η οποία ζούσε στις Κάτω Χώρες, κατηγορήθηκε για γενοκτονία και καταδικάστηκε ερήμην σε πολυετή κάθειρξη.
MODERN DIPLOMACY
Βάσει αυτών επέλεξε να σπουδάσει νομικά. Μετά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση άρχισε την πολιτική του σταδιοδρομία. Ο κ. Ntaganda διορίστηκε βοηθός δημάρχου, υπεύθυνος για δικαστικά και πολιτικά θέματα στην πόλη που γεννήθηκε. Ήταν τότε 21 ετών. Με την άφιξη του πολυκομματικού συστήματος το 1991, έγινε μέλος του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος. Ο κ. Ntaganda επελέγη αρχηγός του κόμματός του στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ρουάντα (1993) και εν συνεχεία στη νομαρχία της Gitarama και έπειτα έγινε μέλος του πολιτικού γραφείου του PSD (2001-2008).
Η κ. Ingabire αποτελεί συμβολικό παράδειγμα της ειρηνικής μάχης για την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών. Η βαθιά πεποίθησή της επιβεβαιώνει ότι μόνο ένα έθνος που ζει συμφιλιωμένο έχει τη δυνατότητα να θέσει τέλος στην πολιτική νοοτροπία του αποκλεισμού και της βίας που καθορίζει την ιστορία της Ρουάντας για πάρα πολλά χρόνια. Αγωνιζόμενη για τη σταθερότητα στη Ρουάντα, εργάζεται ταυτόχρονα για το ίδιο αποτέλεσμα στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών.
Ο Déogratias Mushayidi (Ρουάντα) γεννήθηκε το 1961 στο Sake της νοτιοανατολικής Ρουάντα. Ο κ. Mushayidi είναι ένας Τούτσι που διέφυγε της γενοκτονίας, κατά τη διάρκεια της οποίας έχασε πολλά μέλη της οικογενείας του. Παρά το γεγονός ότι υπήρξε και ο ίδιος θύμα, δεν ενέκρινε τα θανάσιμα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από το Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα (RPF), το κίνημα των Τούτσι που κατέχει την εξουσία στη Ρουάντα από το1994. Καθώς υπήρξε πρώην εκπρόσωπος του στρατιωτικού-πολιτικού εκείνου κινήματος στην Ελβετία από το 1990 έως το 1994, και επειδή είχε εξαιρετικές προοπτικές εξέλιξης εντός του RPF, η παραίτησή του από τη θέση του βοηθού του Γενικού Γραμματέα του RPF αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη. Καταδίκασε τον στρατό του κινήματος εκείνου, ο οποίος υπερηφανευόταν ότι είχε θέσει ένα τέλος στις δολοφονίες των Τούτσι, κατηγορώντας τον ότι είχε μετατραπεί και εκείνος σε μια πολεμική μηχανή με στόχο τον σφαγιασμό κοινοτήτων Χούτου, οι οποίες δεν εμπλέκονταν καθόλου στην εξολόθρευση των Τούτσι. Στο Βέλγιο, όπου είναι πρόσφυγας, ο κ. Mushayidi έχει εργαστεί ενεργά υπέρ του διαλόγου μεταξύ των κατοίκων της Ρουάντα κάθε εθνικής καταγωγής. Ο κ. Mushayidi απήχθη στο Μπουρούντι τον Μάρτιο του 2010 και απελάθηκε στη Ρουάντα, κατά παράβαση όλων των διεθνών συμβάσεων. Κατά την ολοκλήρωση μιας δίκης δίχως μάρτυρες πολιτικής αγωγής, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για απόπειρες κατά της ασφάλειας του κράτους ως αποτέλεσμα των άρθρων και των πολιτικών του απόψεων. Κατά την επιστροφή του στην Αφρική προκειμένου να λάβει επίσημη αναγνώριση του πολιτικού του κόμματος στη Ρουάντα, PDP Imanzi (Συμφωνία για την Υπεράσπιση του Λαϊκού Συμφώνου), ο κ. Mushayidi γνώριζε τους κινδύνους που διέτρεχε. Ο Bernard Ntaganda (Ρουάντα) γεννήθηκε το 1960 στην πόλη Ntongwe (Gitarama). Από νεαρή ηλικία ο κ. Ntaganda εμποτίστηκε με την αγάπη προς τον πλησίον και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών αξιών.
“
Ο Mushayidi είναι ένας Τούτσι που διέφυγε της γενοκτονίας. Παρά το γεγονός ότι υπήρξε και ο ίδιος θύμα, δεν ενέκρινε τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από το RPF, το κίνημα των Τούτσι που κατέχει την εξουσία στη Ρουάντα
Στις 14 Δεκεμβρίου του 2008 ο κ. Ntaganda ανέλαβε την πρωτοβουλία να συγκαλέσει στο Κιγκάλι πολλούς συναδέλφους της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Όλοι μαζί διεξήγαγαν μια κριτική αξιολόγηση της πολιτικής κατάστασης στη Ρουάντα. Σημείωσαν την απουσία ανοίγματος στον πολιτικό στίβο, την έλλειψη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την απουσία ενός ανεξάρτητου δικαστικού συστήματος, απουσία της ελευθερίας της έκφρασης, δραστική ανισότητα σε οικονομικό επίπεδο και έλλειψη κοινωνικού σχεδίου για την αντιμετώπισή της και για την κάλυψη των βασικών αναγκών του λαού. Μετά από πολλαπλές απόπειρες εξουδετέρωσης του κόμματός του, στις 24 Ιουνίου 2010 το RPF φυλάκισε τον κ. Ntaganda.
28
“
Το έργο της Sotoudeh περιλαμβάνει την υπεράσπιση ανηλίκων, γυναικών και κρατουμένων συνείδησης έχει επίσης αφοσιωθεί στην προστασία κακοποιημένων παιδιών
Τούτο έλαβε χώρα την ίδια ημέρα που έπρεπε να καταχωρισθούν οι υποψηφιότητες για την προεδρία της Δημοκρατίας (δεδομένου ότι οι εκλογές είχαν προκηρυχθεί για τις 29 Αυγούστου 2010). Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, υφίστατο συχνά σωματική βία και ετίθετο σε πλήρη απομόνωση. Στις 14 Οκτωβρίου 2010, ο κ. Ntaganda διακομίστηκε στην εντατική εξαιτίας των βασανιστηρίων στα οποία είχε υποβληθεί. Παρά την κακή μεταχείριση που υπέστη ο ίδιος, καθώς και άλλοι υπεύθυνοι αξιωματούχοι του κόμματός του και της δημοκρατικής αντιπολίτευσης, η δημοκρατική νεολαία IMBERAKURI επιθυμεί να καταδείξει ότι οι σπόροι της δημοκρατίας που έσπειρε ο πρόεδρος τους ζουν και ανθίζουν. Στις 22 Απριλίου 2012, ο κ. Ntaganda καταδικάστηκε, χωρίς τη δυνατότητα άσκησης έφεσης, σε 4 έτη φυλάκισης απλώς και Η Nasrin Sotoudeh (Ιράν, Τεχεράνη, 1963) είναι ιρανή δικηγόρος και μόνο για το γεγονός ότι ίδρυσε ένα αντιπολιτευτικό πολιτικό κόμμα. υπερασπίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η κ. Sotoudeh έχει Το συγκρότημα Pussy Riot (Ρωσία) που εκπροσωπείται από τις εκπροσωπήσει φυλακισθέντες ιρανούς ακτιβιστές και πολιτικούς της Nadezhda Andreyevna Tolokonnikova, Yekaterina Samutsevich και αντιπολίτευσης, σε συνέχεια των αμφισβητούμενων προεδρικών Maria Alyokhina, μέσω μιας θαρραλέας, εντυπωσιακής και δημιουργι- εκλογών του Ιουνίου του 2009, καθώς και ανήλικους παραβάτες που κής παράστασης στον Καθεδρικό Ναό του Ιησού του Σωτήρος στη βρίσκονται αντιμέτωποι με τη θανατική ποινή. Μόσχα στις 21 Φεβρουαρίου του 2012 καΗ κ. Sotoudeh συνελήφθη τον Σεπτέμβριο τόρθωσαν να εκφράσουν την καταπιεσμένη του 2010 με την κατηγορία της διάδοσης πολιτική κριτική του αυταρχικού συστήμαπροπαγάνδας και της συνωμοσίας με σκοπό τος εξουσίας στη Ρωσία και της σύγχυσης την πρόκληση βλάβης κατά της ασφάλειας των ορίων μεταξύ του συστήματος αυτού του κράτους, και κρατείται σε απομόνωση και της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σε στη φυλακή Evin. Τον Ιανουάριο του 2011, το ένα πλαίσιο όπου ήταν αναμενόμενο να ιρανικό επαναστατικό δικαστήριο την καταπροκληθεί σάλος. δίκασε σε 11 έτη φυλάκισης και της απαγόρευσε να ασκεί τη δικηγορία και να εξέλθει Οι πράξεις διαμαρτυρίας και η σύλληψη των από τη χώρα για 20 έτη. Σύμφωνα με τον τριών αυτών νεαρών γυναικών καθώς και οι σύζυγο της κ. Sotoudeh, τον κ. Reza Khanσυνθήκες κράτησής τους –οι οποίες πλησιάdan, μετά από διεθνείς πιέσεις, η ποινή της ζουν τα βασανιστήρια– και η καταδίκη τους μειώθηκε σε έξι έτη και η απαγόρευση σε 10 σε δύο έτη κράτησης σε στρατόπεδο καταέτη. ναγκαστικής εργασίας, έχουν προσελκύσει Η κ. Sotoudeh έδωσε εξετάσεις για να γίνει πολύ περισσότερο την προσοχή του κόσμου μέλος του δικηγορικού συλλόγου (Kanoon στον περιορισμό των πολιτικών δικαιωμάVokala) το 1995 αλλά δεν της επιτρεπόταν να των και την απουσία του κράτους δικαίου ασκεί τη δικηγορία επί οκτώ έτη. Αφού έλαβε στη Ρωσία απ’ ό,τι οι παλαιότερες δολοφοτα διαπιστευτήρια της ως δικηγόρος το νίες δημοσιογράφων ή ο πλούτος των νέων 2003 έγινε ένα από τα πλέον ενεργά μέλη κατασταλτικών νόμων. του ιρανικού δικηγορικού συλλόγου. Το έργο της περιλαμβάνει την υπεράσπιση ανηλίκων, Οι γυναίκες κατηγορήθηκαν για «χουλιγκαγυναικών και κρατουμένων συνείδησης έχει νισμό υποκινούμενο από θρησκευτικό μίσος». Η παράστασή τους δεν είχε ως στόχο τη θρησκεία: αντιθέτως, επίσης αφοσιωθεί στην προστασία κακοποιημένων παιδιών εμποδίζονσυνεχίζει μια παράδοση της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σύμφωνα τας την επιστροφή τους στους πατέρες τους που ασκούν την κακοποίμε την οποία ένας πιστός κάνει μια γρήγορη προσευχή στην Παναγία ηση. με την ελπίδα ότι θα τον βοηθήσει να αποδιώξει το κακό. Στόχος της Η κ. Sotoudeh έχει υπερασπιστεί υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάδιαμαρτυρίας του συγκροτήματος ήταν ο Πρόεδρος Πούτιν, ο οποίος των και πολιτικούς ακτιβιστές, συμπεριλαμβανομένων της προταθείσας δοξάζεται από τους κληρικούς της Εκκλησίας σαν θεόσταλτος άγιος, και για το Βραβείο Νόμπελ Shirin Ebadi, του δημοσιογράφου Isa Saharkhiz ο πατριάρχης της ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο οποίος κάλεσε τους και του Heshmatollah Tabarzadi, ηγέτη του απαγορευμένου Δημοκραπιστούς να ψηφίσουν υπέρ του προέδρου αυτού και να απέχουν από τικού Μετώπου του Ιράν. Η κ. Sotoudeh είναι μητέρα δύο παιδιών. Θυτις διαδηλώσεις. Η ΕΕ εργάζεται επί έτη για την ανεύρεση μιας κοινής σιάζοντας την προσωπική της ελευθερία και εμμένοντας στην πίστη της δέσμης αξιών με τη Ρωσία και η Ρωσία έχει εισέλθει σε διεθνείς δεσμεύ- στις θεμελιώδεις αρχές της δικαιοσύνης και το απαράβατο δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, η κ. Sotoudeh έχει μετατραπεί σε σύμβολο εκείνων των ιρασεις προς αυτήν την κατεύθυνση. νών πολιτών, των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικηγόρων που έχουν υπάρξει θύματα της προσπάθειας των ιρανικών αρχών να αποτρέψουν τους πολίτες, και ιδίως εκείνους που επικρίνουν το καθεστώς, από το να έχουν πρόσβαση σε επαρκή και ικανή νομική εκπροσώπηση.
“
MODERN DIPLOMACY
σε έναν κόσμο όπου δαπανώνται εκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία ταινιών, εμείς δημιουργήσαμε μια ταινία για ένα μικρό κορίτσι που θέλει να αγοράσει ένα ψάρι με λιγότερο από ένα δολάριο
Βασικό δικαίωμα και απαραίτητο για τη διασφάλιση μιας δίκαιης δίκης. Εξαναγκάζοντας τους δικηγόρους να θυσιάζουν την προσωπική τους ελευθερία για την άσκηση του επαγγέλματός τους, οι ιρανικές αρχές υπονομεύουν ακόμα περισσότερο ένα ήδη βαθιά ανεπαρκές δικαστικό σύστημα. Εφόσον οι δικηγόροι φυλακίζονται και δέχονται απειλές, οι πελάτες τους –συχνά θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων– μένουν ανυπεράσπιστοι στο έλεος των αρχών. Απονέμοντας το βραβείο Ζαχάρωφ στην κ. Sotoudeh το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αποστείλει ένα ισχυρό μήνυμα στήριξης και ενθάρρυνσης προς τον ιρανικό λαό, ιδίως προς εκείνους που έχουν ανάγκη από νομική εκπροσώπηση, ότι δεν τους ξεχνούμε και ότι έχουν την πλήρη στήριξή μας στον αγώνα τους για ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και σεβασμό των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών αξιών. Ο Jafar Panahi (Ιράν, 1960) είναι ιρανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και μοντέρ κινηματογραφικών ταινιών, ο οποίος συνδέεται κυρίως με το ιρανικό κινηματογραφικό κίνημα «Νέο Κύμα». Μετά από αρκετά χρόνια δημιουργίας ταινιών μικρού μήκους και εργασίας ως βοηθός σκηνοθέτη για τον συνάδελφό του σκηνοθέτη Abbas Kiarostami, ο κ. Panahi αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά διεθνώς με την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους «Το άσπρο μπαλόνι» (The White Balloon) το 1995. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Caméra d'Or στο φεστιβάλ κινηματογράφου των Καννών το 1995, το οποίο υπήρξε το πρώτο σημαντικό βραβείο που απονεμήθηκε ποτέ σε ιρανική ταινία στις Κάννες.
Ο κ. Panahi αναγνωρίστηκε ταχέως ως ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες του Ιράν. Παρά το γεγονός ότι οι ταινίες του απαγορεύονταν συχνά στη χώρα του, εξακολούθησε να τυγχάνει διεθνούς αναγνώρισης από θεωρητικούς του κινηματογράφου και κριτικούς και έχει αποκομίσει πολλά βραβεία. Οι ταινίες του είναι γνωστές για την ανθρωπιστική ματιά τους όσον αφορά τη ζωή στο Ιράν και συχνά επικεντρώνονται στις δοκιμασίες που βιώνουν τα παιδιά, οι άποροι και οι γυναίκες. Μετά από αρκετά χρόνια διαμάχης με την ιρανική κυβέρνηση σχετικά με το περιεχόμενο των ταινιών του (συμπεριλαμβανομένων μερικών σύντομων συλλήψεων), ο κ. Panahi συνελήφθη τον Μάρτιο του 2010 μαζί με τη σύζυγό του, την κόρη του και 15 φίλους του, και κατηγορήθηκε μετέπειτα για προπαγάνδα κατά της ιρανικής κυβέρνησης. Παρά την υποστήριξη που έλαβε από δημιουργούς ταινιών, κινηματογραφικές οργανώσεις και οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα από ολόκληρο τον κόσμο, τον Δεκέμβριο του 2010 του επιβλήθηκε ποινή εξαετούς κάθειρξης και 20ετούς απαγόρευσης σκηνοθεσίας οποιασδήποτε ταινίας, συγγραφής σεναρίου, παραχώρησης συνέντευξης οποιασδήποτε μορφής σε ιρανικά ή ξένα μέσα ενημέρωσης και εξόδου από τη χώρα.
30
Εν τω μέσω αντιπαραθέσεων και δικαστικών προσφυγών, ο κ. Panahi παραβίασε την απαγόρευση που του είχε επιβληθεί σχετικά με τη δημιουργία ταινιών και σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ «Αυτό δεν είναι ταινία» (This Is Not a Film) το 2011 σε συνεργασία με τον ιρανό δημιουργό ταινιών, κ. Mojtaba Mirtahmasb. Η ταινία αυτή κόστισε 3 200 ευρώ και κινηματογραφήθηκε με μια υποτιθέμενη ψηφιακή κάμερα και ένα iPhone. Κινηματογραφήθηκε εντός τεσσάρων ημερών κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δέκα ημερών τον Μάρτιο του 2011 και ο τίτλος της είναι εμπνευσμένος από τον πίνακα του René Magritte «Η προδοσία των εικόνων». Στην ταινία, ο κ. Panahi βρίσκεται στο διαμέρισμά του και κάνει τηλεφωνήματα σχετικά με την υπόθεσή του, παρακολουθεί ειδήσεις στην τηλεόραση, συνομιλεί με τους γείτονές του, μιλάει για τις προηγούμενες ταινίες του και περιγράφει σκηνές από την ταινία που είχε ξεκινήσει να κινηματογραφεί όταν συνελήφθη. Δέκα ημέρες πριν την έναρξη του φεστιβάλ κινηματογράφου των Καννών του 2011, ανακοινώθηκε ότι η ταινία «Αυτό δεν είναι ταινία» θα αποτελούσε έκτακτη συμμετοχή στο φεστιβάλ. Εξήλθε λαθραία από το Ιράν σε συσκευή αποθήκευσης USB την οποία είχαν κρύψει μέσα σε ένα γλυκό. «Οι ταινίες του Panahi επαναπροσδιορίζουν τα ανθρωπιστικά θέματα του σύγχρονου ιρανικού κινηματογράφου, πρώτον, επειδή πραγματεύονται τα προβλήματα των γυναικών στο σύγχρονο Ιράν και δεύτερον, καθώς απεικονίζουν τους ανθρώπινους χαρακτήρες ως “μη συγκεκριμένα άτομα” –αλλά περισσότερο σαν μορφές οι οποίες παραμένουν ωστόσο κανονικοί χαρακτήρες, αιχμαλωτίζοντας την προσοχή του θεατή και κεντρίζοντας τις αισθήσεις. Όπως οι καλύτεροι ιρανοί σκηνοθέτες οι οποίοι έχουν κερδίσει αναγνώριση παγκοσμίως, έτσι και ο Panahi επικαλείται τον ανθρωπισμό με ένα μη συναισθηματικό, ρεαλιστικό τρόπο, χωρίς απαραιτήτως αυτός να υπερισχύει των πολιτικών και κοινωνικών μηνυμάτων. Στην ουσία του, αυτός ο τρόπος έχει καθορίσει την ιδιαίτερη αισθητική του ιρανικού κινηματογράφου. Η ευαισθησία αυτή είναι τόσο ισχυρή που φαίνεται ότι δεν διαθέτουμε άλλον τρόπο να προσεγγίσουμε τον ιρανικό κινηματογράφο παρά μόνο εξισώνοντάς τον με μια οικουμενική έννοια ανθρωπισμού», δήλωσε ο Stephen Teo. Ο κ. Panahi δηλώνει ότι το ύφος του μπορεί να περιγραφεί ως «ανθρωπιστικά γεγονότα που αποδίδονται με έναν ποιητικό και καλλιτεχνικό τρόπο». Αναφέρει ότι «σε έναν κόσμο όπου δαπανώνται εκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία ταινιών, εμείς δημιουργήσαμε μια ταινία για ένα μικρό κορίτσι που θέλει να αγοράσει ένα ψάρι με λιγότερο από ένα δολάριο (στην ταινία «Το άσπρο μπαλόνι») -αυτό προσπαθούμε να δείξουμε». Ο κ. Panahi έχει δηλώσει ότι «σε καμία ταινία μου δεν θα βρείτε έναν κακό χαρακτήρα, ανδρικό ή γυναικείο. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί».
Σε μια συνέντευξή του στον κ. Anthony Kaufman, ο κ. Panahi δήλωσε: «Πρόσεξα πολύ συνειδητά να μην αποπειραθώ να παίξω με τα συναισθήματα των ανθρώπων δεν επιδιώκαμε να δημιουργήσουμε δακρύβρεχτες σκηνές. Επιθυμούσαμε να αιχμαλωτίσουμε το πνεύμα των ανθρώπων. Αλλά αυτό συμβαίνει με τη βοήθεια της συναισθηματικής πτυχής και έναν συνδυασμό και των δύο». Ορισμένοι Ιρανοί έχουν κατακρίνει το έργο του, ισχυριζόμενοι ότι οι ταινίες του «δεν παρουσιάζουν μια πραγματική εικόνα του Ιράν ή ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στις ταινίες [του] ισχύουν για μια συγκεκριμένη τάξη γυναικών».
“
σε καμία ταινία μου δεν θα βρείτε έναν κακό χαρακτήρα, ανδρικό ή γυναικείο. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί
“
Η Λατινική Αμερική αναδύεται ως παγκόσμιος ηγέτης στη σκηνή της ενέργειας παρά τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις που ενδέχεται να παρεμποδίσουν την ανάπτυξη. Αντιπροσωπεύει το 20% των γνωστών αποθεμάτων πετρελαίου στον κόσμο και σύμφωνα με την έκθεση για τη συνέχιση της ανάπτυξής της απαιτούνται μεταρρυθμίσεις
Η Λατινική Αμερική αναδύεται ως μια από τις πιο ραγδαία αναπτυσσόμενες αγορές ενέργειας του κόσμου. Παρά τις απαράμιλλες δυνατότητες και την πρόοδο που αυτή η περιοχή προσφέρει, η Λατινική Αμερική αντιμετωπίζει διάφορες περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις που υπογραμμίζουν την ανάγκη για αναμόρφωση των επιχειρήσεων και για μεταρρυθμίσεις προκειμένου να συνεχίσει ο κλάδος της ενέργειας να αναπτύσσεται, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύτηκε από την Deloitte Touche Tohmatsu Limited (DTTL), «Προσεγγίζοντας τα standards της αγοράς: Αποφεύγοντας τις παγίδες άμμου στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο των χωρών της Λατινικής Αμερικής». «Η Λατινική Αμερική έχει τις δυνατότητες, τους πόρους και τη βιομηχανία να κάνει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο βασικές οικονομικές πρώτες ύλες. Αλλά για να γίνει αυτό, όλοι οι φορείς της περιοχής πρέπει να αγκαλιάσουν πραγματικά τη βιομηχανία και τα ξένα συμφέροντα θα πρέπει να συμμετέχουν για να επενδύσουν σε αυτή την εκρηκτική παγκόσμια δύναμη, αυτή θα είναι μια βασική πρόκληση για τη Λατινική Αμερική τα επόμενα χρόνια», δήλωσε ο Ricardo Ruiz, Latin America Energy & Resources Leader, Deloitte Argentina. Η έκθεση οριοθετεί έξι συγκεκριμένες περιοχές – που ονομάζει «παγίδες άμμου» – όπου οι εταιρίες πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και οι επιμέρους χώρες στη Λατινική Αμερική, θα πρέπει να επικεντρωθούν, προκειμένου να διατηρηθεί η δυναμική και να ενισχυθεί η επεκτεινόμενη παρουσία τους στην παγκόσμια σκηνή: Τροφοδοτώντας το δράκο των ξένων επενδύσεων
Η Αλίκη Γεωργιάδη είναι οικονομολόγος
Παρά τους οικονομικούς δεσμούς μεταξύ των χωρών και την εισροή των ξένων εταιριών στη Λατινική Αμερική, η Κίνα παραμένει η βασική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης στον κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου –κυρίως λόγω των αυξημένων απαιτήσεων βασικών προϊόντων και της εξασφάλισης σημαντικών ποσοτήτων πετρελαίου από μεγάλους παραγωγούς της περιοχής: Βραζιλία, Μεξικό και Βενεζουέλα.
32
Η ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΛΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ
Ανακουφίζοντας την κρίση στελεχών
Ενώ οι ξένες επενδύσεις έχουν ξεκινήσει να αποδίδουν βραχυπρόθεσμα οφέλη και εμπορικές σχέσεις, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ενσωματώνουν τις πολιτικές άμεσων ξένων επενδύσεων σε μια μακροπρόθεσμη, ολοκληρωμένη στρατηγική ανάπτυξης, προωθώντας μικρότερη εξάρτηση από πρώτες ύλες και φυσικούς πόρους και, αντ’ αυτού, καθιστώντας ικανές τις εγχώριες επιχειρήσεις να αναπτύξουν περαιτέρω την ανταγωνιστικότητά τους και να γίνουν αυτάρκεις εξαγωγείς.
Η έλλειψη έμπειρων στελεχών (talent) και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού είναι πιο έντονη στις εθνικές εταιρίες πετρελαίου (NOCs) σε σχέση με τις ιδιωτικές εταιρίες, αφού οι πρώτες είναι πιο αργές στην ανάπτυξη διαφοροποιημένης τεχνικής εξειδίκευσης και απασχολούν λιγότερο τεχνικό προσωπικό. Ως εκ τούτου, η εργασία έχει κλιμακωθεί ως πρωταρχικό μέλημα για το 45% των εργοδοτών της περιοχής το 2012, σε σύγκριση με το 28% το 2011. Με τις προσδοκίες της αυξημένης συνταξιοδότησης των επαγγελματιών της Λατινικής Αμερικής, η αξιοποίηση του ανθρωπίνου κεφαλαίου και οι τοπικές στοχευμένες προσλήψεις είναι θεμελιώδους σημασίας για την καλύτερη διαχείριση στελεχών και την ενίσχυση του πατριωτισμού στους νέους επαγγελματίες. Διαχείριση της πραγματικότητας των NOCs
Απλοποίηση ενεργειακής πολιτικής στη Λατινική Αμερική Τα αποκλίνοντα κανονιστικά, φορολογικά, και χρηματοοικονομικά καθεστώτα αναγνωρίζονται ως οι βασικοί αποτρεπτικοί παράγοντες για πολλούς ξένους επενδυτές. Εκτός από τις πολιτικές συγκρούσεις και την εσωτερική αντίθεση, οι προδιαγραφές των καυσίμων, τα όρια βιομηχανικών εκπομπών και τα καλύμματα για την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα θέτουν επίσης, προκλήσεις για τους δυνητικούς επενδυτές, περιορίζοντας την ξένη συμμετοχή στον κλάδο στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών.
Με περίπου 230 δις βαρέλια (bbl) γνωστών αποθεμάτων πετρελαίου στη Λατινική Αμερική, η προτίμηση των εθνικών πόρων βρίσκεται σε άνοδο, καθώς οι κυβερνήσεις θεωρούν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία μείζουσας σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια και τους κοινωνικοοικονομικούς στόχους.
Η έκθεση επισημαίνει ότι παρά τα εκκρεμή αυτά ζητήματα, το 2010 η Λατινική Αμερική βίωσε την ταχύτερη ανάπτυξη του κόσμου, τόσο στις εξωτερικές όσο και στις εσωτερικές άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ), με εισροές μέχρι και κατά 40% πιο υψηλές από το προηγούμενο έτος και τετραπλάσιες εκροές για να φτάσει επίπεδα ρεκόρ του ύψους των 43 Προσοχή στο χάσμα της παραγωγικότητας δις δολαρίων. Σύμφωνα με τον Dick Cooper, Americas Oil & Gas Leader, Οι επιχειρήσεις της Λατινικής Αμερικής δεν είναι ακόμα ανταγωνιστικές Deloitte Canada, «Το μέλλον αυτής της παγκόσμιας δύναμης είναι φωσε σχέση με τις ομόλογές τους και αυτό οφείλεται στις ανεπαρκείς ή και τεινό, με τους οικονομολόγους να προβλέπουν ότι οι ιδιωτικές εισροές απαρχαιωμένες ιδέες για τους μισθούς και την αποδοτικότητα. Τα κενά στη Λατινική Αμερική θα φτάνουν κατά μέσο όρο το 4% του ΑΕΠ για τα αυτά υπογραμμίζουν τη σημασία της διαφάνειας – ελεύθερα προσβά- επόμενα τρία χρόνια. Πράγματι, η Λατινική Αμερική είναι έτοιμη για μεσιμα έσοδα και πληροφορίες για συμβάσεις και εταιρική κοινωνική ευ- γάλες αποδόσεις, αλλά για να αξιοποιήσει την αυξανόμενη επιρροή της θύνη, διασφαλίζοντας ότι γίνονται με απόλυτη ειλικρίνεια αναφορές στην αγορά, η περιοχή θα πρέπει να μείνει μακριά από τις παγίδες της άμμου και να κρατήσει τους διαύλους». των πρακτικών που ακολουθούν οι επιχειρήσεις. Επίλυση των εμποδίων υποδομής Οι φυσικοί και κοινωνικοί περιορισμοί στην υποδομή θεωρούνται βασικοί περιορισμοί όσον αφορά στις δυνατότητες ανάπτυξης της Λατινικής Αμερικής. Χωρίς ασφαλή και προβλέψιμα δίκτυα για τη μεταφορά, χρηματοοικονομικά στοιχεία, καθώς και προμήθεια των υλικών, οι επιχειρήσεις αυτές αντιμετωπίζουν μεγάλη αβεβαιότητα στον τομέα εφοδιαστικής και του επιχειρηματικού κινδύνου.
Ο Άκης Γεωργόπουλος, Υπεύθυνος για θέματα Ενέργειας της Deloitte Χατζηπαύλου Σοφιανός & Καμπάνης Α.Ε., δήλωσε: «Από ό,τι φαίνεται η Λατινική Αμερική τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται ως ένας νέος δυνατός «παίκτης» στον τομέα της ενέργειας. Όμως, για να συνεχίσει ή και να ενισχύσει το ρόλο της στην παγκόσμια αγορά Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση α) στην εξασφάλιση ενός περιβάλλοντος υγιούς και ασφαλούς για τους ξένους επενδυτές, β) την ανάπτυξη υποδομών και γ) την μεταφορά σε βάθος χρόνου της τεχνογνωσίας από τους ξένους επενδυτές στο τοπικό ανθρώπινο δυναμικό, για περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου στην περιοχή».
MODERN DIPLOMACY
“
Η σημασία του τουρισμού για την Ελλάδα πρέπει να αναλυθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να συμπεριλάβει όχι μόνο συνήθη μεγέθη για την απεικόνιση της τουριστικής ζήτησης, αλλά και την ευρύτερη επίδρασή του στην ελληνική οικονομία.
Η Στέλλα Παπαδοπούλου είναι οικονομολόγος
Τη σημαντική συμβολή του τουριστικού τομέα στο εγχώριο προϊόν και στην απασχόληση της χώρας υπογραμμίζει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο: «Η Επίδραση του Τουρισμού στην ελληνική οικονομία». Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η συνολική επίδραση στην ελληνική οικονομία από την εσωτερική τουριστική δαπάνη (της δαπάνης δηλαδή από αλλοδαπούς επισκέπτες που επισκέπτονται την Ελλάδα, αλλά και ημεδαπούς επισκέπτες στο εσωτερικό της χώρας) και τις επενδύσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό εκτιμάται (στοιχεία 2010) στα 34,4 δισεκ. ευρώ ή 15,1% του ΑΕΠ, εκ των οποίων τα 15,2 δισεκ. ευρώ αντιπροσωπεύουν την άμεση επίδραση από την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος στην Ελλάδα. Μάλιστα είναι αρκετά πιθανό με τα στοιχεία του 2011, όπου το ΑΕΠ συρρικνώθηκε, ενώ οι ταξιδιωτικές αφίξεις, αλλά και εισπράξεις αυξήθηκαν, η τελική συμβολή να είναι ακόμα μεγαλύτερη. Εξάλλου εκτιμάται ότι για κάθε 1.000 ευρώ τουριστικής δαπάνης το ακαθάριστο προϊόν της ελληνικής οικονομίας αυξάνεται κατά 2.220 ευρώ περίπου. Ταυτόχρονα, η επίτευξη του στόχου των 20 εκατ. αφίξεων αλλοδαπών επισκεπτών στην Ελλάδα, θα είχε ως αποτέλεσμα οι τουριστικές εισπράξεις από το εξωτερικό να ανέλθουν τουλάχιστον στα 12,8 δισεκ. ευρώ, ενώ σε όρους συνολικής επίδρασης στο ΑΕΠ η επιπλέον επίδραση θα ξεπερνούσε τα 7 δισεκ. ευρώ σε σχέση με το 2010, δηλαδή 3% του ΑΕΠ. Σε όρους απασχόλησης, η άμεση και έμμεση τουριστική απασχόληση στην Ελλάδα εκτιμάται σε 446 χιλ. εργαζόμενους, ενώ συνολικά 741 χιλ. θέσεις απασχόλησης (ή 16% της συνολικής απασχόλησης της χώρας) υποστηρίζονται από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα. Σε αντίθεση όμως, με άλλους κλάδους της οικονομίας, όπως η Γεωργία, η Βιομηχανία, το Εμπόριο, οι Κατασκευές, κλπ., η οικονομική δραστηριότητα του τουρισμού δεν αποτυπώνεται σε ένα μεμονωμένο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Η ιδιαιτερότητά του εντοπίζεται στον προσδιορισμό εκείνων των δραστηριοτήτων, η ζήτηση των οποίων προέρχεται από μια συγκεκριμένη κατηγορία καταναλωτών, τους επισκέπτες μιας περιοχής.
34
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Προκειμένου επομένως, να αναλυθεί η επίδραση του στην οικονομία είναι αναγκαίος ο προσδιορισμός των οικονομικών δραστηριοτήτων (κλάδων) που συμμετέχουν στην παραγωγή-διάθεση αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν την τουριστική κατανάλωση. Για το σκοπό αυτό η σημασία του τουρισμού για την Ελλάδα πρέπει να αναλυθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να συμπεριλάβει όχι μόνο συνήθη μεγέθη για την απεικόνιση της τουριστικής ζήτησης, αλλά και την ευρύτερη επίδρασή του στην ελληνική οικονομία. Η ανάδειξη των διακλαδικών σχέσεων του τουριστικού τομέα αποτελεί ένα εργαλείο κατανόησης της πολύπλευρης συνεισφοράς του τουρισμού, το οποίο μπορεί να ενταχθεί στο ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος της χώρας. Αναλυτικότερα: Μεθοδολογικά, η εκτίμηση της επίδρασης του τουρισμού στην ελληνική οικονομία έγινε με την χρήση των πινάκων εισροών-εκροών της ελληνικής οικονομίας, προσαρμοσμένων με πρωτογενή στοιχεία από έρευνα στις τουριστικές επιχειρήσεις για τον προσδιορισμό των συντελεστών παραγωγής στους τουριστικούς κλάδους. Θεωρώντας την τουριστική δαπάνη ως μια εξωγενή μεταβολή στην τελική ζήτηση (αντίστοιχα και τις επενδύσεις), υπολογίζονται η συνολική επίδραση στην ελληνική οικονομία με τη χρήση του υποδείγματος εισροών-εκροών του Leontief. Με τη μέθοδο αυτή στάθηκε δυνατό να εκτιμηθεί η άμεση, η έμμεση, αλλά και η προκαλούμενη επίδραση των δραστηριοτήτων που συνθέτουν τον τουρισμό. Η άμεση επίδραση αντανακλά τις μεταβολές του επιπέδου της παραγωγής λόγω της τουριστικής κατανάλωσης, σε συνδυασμό με την αύξηση των αρχικών εισροών που χρησιμοποιούν οι τουριστικές επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, η έμμεση επίδραση αντιπροσωπεύει τις πρόσθετες θετικές επιπτώσεις στην οικονομία από την πλευρά των παραγωγικών μονάδων που προμηθεύουν τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, ενώ η προκαλούμενη επίδραση περιγράφει τη μεταβολή στη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες στην οικονομία, ως αποτέλεσμα του εισοδήματος που λαμβάνουν τα νοικοκυριά κατά μήκος της αλυσίδας αξίας των τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Στις επιμέρους κατηγορίες που σχετίζονται με την τουριστική κατανάλωση, η συνεισφορά από τις αγορές αγαθών λιανικού εμπορίου εκτιμάται στο 5% της συνολικής άμεσης επίδρασης. Σχεδόν αντίστοιχη, είναι η αναλογία για τις Ψυχαγωγικές-Πολιτιστικές-Αθλητικές Δραστηριότητες και τα Ταξιδιωτικά γραφεία, ενώ στις Ενοικιάσεις αυτοκινήτων το ποσοστό ανέρχεται στο 2%. Η μικρότερη επίδραση καταγράφεται στη Διοργάνωση Εμπορικών Εκθέσεων-Συνεδρίων (1%) γεγονός όμως, που αντανακλά τις θετικές επιπτώσεις -σε όρους δημιουργίας προστιθέμενης αξίας- από την πραγματοποίηση συνεδρίων κυρίως για τα ξενοδοχεία και την εστίαση. Αντίστοιχα, η έμμεση επίδραση εκτιμάται στα 5,2 δισεκ. ευρώ. Οι κλάδοι που επωφελούνται σε μεγαλύτερο βαθμό από τον τουρισμό είναι το Εμπόριο, ο κλάδος της Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας και οι Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Θετικά επηρεάζεται επίσης, η επιχειρηματική δραστηριότητα στις Κατασκευές και τις Τηλεπικοινωνίες, ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά από την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος τόσο στον Πρωτογενή τομέα (Γεωργία, Κτηνοτροφία και Αλιεία) όσο και στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή. Από την άλλη πλευρά, η προκαλούμενη επίδραση από την αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών εκτιμάται στα 13,9 δισεκ. ευρώ. Εξίσου σημαντική είναι και η συμβολή στα έσοδα από την έμμεση φορολογία, τους φόρους δηλαδή (ΦΠΑ, φόροι και δασμοί επί των προϊόντων που εισάγονται και Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης) που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών ως εισροές για την παραγωγική τους διαδικασία. Η συνολική επίδραση εκτιμάται σε 1,4 περίπου δισεκ. ευρώ ή στο 5% των εσόδων του κράτους από την έμμεση φορολογία το 2010.
Οι εκτιμήσεις για τη συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία αναδεικνύουν τη δυναμική του στο πλαίσιο της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας τα επόμενα έτη. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε ανεκμετάλλευτους μέχρι σήμερα πόρους-δραστηριότητες που θα ενισχύσουν την τουριστική ζήτηση, όπως και στην ανάδειξη της σχέσης μεταξύ τιμής και ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών από την πλευρά των τουριστικών επιχειρήσεων. Είναι επομένως απαραίτητη, η αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού οι οποίες θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά του υφιστάμενου προτύπου γύρω από τον ήλιο και τη θάλασσα, που αποτελεί τον πυλώνα ανάπτυξης του εγχώριου τουριστικού προϊόντος. Σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπως διαμορφώνεται από τις χώρες της Μεσογείου, αλλά και από νέους αναδυόμενους προορισμούς, μορφές τουρισμού, όπως ο τουριΌσον αφορά στην άμεση επίδραση του τουρισμού στο ΑΕΠ της χώρας, σμός πόλεων (στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη), ο συνεδριακός τουτα 2/3 σχεδόν αυτής είναι αποτέλεσμα της ζήτησης για υπηρεσίες κα- ρισμός και ο τουρισμός υγείας, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της ταλύματος και εστίασης. Στον τομέα των μεταφορών η συνεισφορά ξε- κρουαζιέρας μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά προς την κατεύθυνση περνά τα 3,1 δισεκ. ευρώ, με σημαντικότερη εκείνη του κλάδου των αυτή. θαλάσσιων μεταφορών στον οποίο εντάσσεται ένα εκτεταμένο δίκτυο ακτοπλοϊκών δραστηριοτήτων, όπως επίσης και δραστηριοτήτων σχετικών με τον θαλάσσιο τουρισμό. Σημαντική είναι επίσης η επίδραση από τις οδικές μεταφορές η οποία εκτιμάται στο 7% περίπου της άμεσης επίδρασης, ενώ ελαφρώς μικρότερη είναι η συνεισφορά από τον κλάδο των αερομεταφορών επιβατών (5%).
MODERN DIPLOMACY
Τα αεροδρόμια, όπως γνωρίζουμε όλοι, είναι η σημαντικότερη πύλη της χώρας, άρα τόσο η ποιοτική λειτουργία, όσο και η τιμολογιακή πολιτική τους είναι κρίσιμα ζητήματα, για την ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας, αλλά και για την ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα των αερομεταφορέων που έχει πληγεί σοβαρά από την οικονομική κρίση. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό και ελπιδοφόρο για την ανάπτυξη του τουρισμού της χώρας ότι για πρώτη φορά γίνονται συγκροτημένες και συντονισμένες ενέργειες από διαφορετικά Υπουργεία (Υποδομών Μεταφορών, Τουρισμού) και φορείς (ΥΠΑ, ΤΑΙΠΕΔ), αλλά και διαβούλευση με τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να δημιουργηθούν -ελπίζουμε σύντομα- οι προϋποθέσεις για την ποιοτικότερη και ανταγωνιστικότερη λειτουργία των αεροδρομίων που θα αποφέρει σίγουρα περισσότερες πτήσεις από περισσότερους αερομεταφορείς -άρα και αύξηση του τουρισμού μας- ανάπτυξη και απασχόληση. Στο πλαίσιο της διαμόρφωσης της εθνικής πολιτικής για τα αεροδρόμια, ο συντονιστής αεροδρομίων, ο κ. Π. Παπαδημητρίου, παρουσίασε τις κατευθύνσεις ως τις βασικές αρχές της ρυθμιστικής πολιτικής: 1. Προτεραιότητα της Πολιτείας είναι η ανταγωνιστικότητα, τόσο των χρεώσεων, όσο και της ποιοτικής λειτουργίας των αεροδρομίων, διότι είναι αντιληπτό ότι και τα δύο είναι σημαντικά για την ανάπτυξη και την αύξηση των πτήσεων από τους αερομεταφορείς με τη δημιουργία ανταγωνιστικού μεταφορικού και τουριστικού προϊόντος. 2. Προκειμένου να οριστεί η ανταγωνιστικότητα στην τιμολογιακή πολιτική, θα υπάρχει σύγκριση με ανταγωνιστικά αεροδρόμια αντίστοιχης ποιότητας / μεγέθους σε χώρες της περιοχής μας.
Ο Ανδρέας Α. Ανδρεάδης είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ)
3. Η ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων, θα γίνει με παραχωρήσεις σε ιδιώτες των 20 περίπου μεγαλυτέρων αεροδρομίων της χώρας, ομαδοποιημένα σε groups που θα ορίσει το ΤΑΙΠΕΔ και το Υπουργείο Ανάπτυξης. 4. Κατά την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων θα θεσμοθετηθεί price cap (μέγιστη τιμολόγηση) που θα περιορίζει τους αναδόχους. 5. Αναδιοργάνωση της ΥΠΑ με τον διαχωρισμό της ελεγκτικής της λειτουργίας σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών.
36
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΑΝΔΡΕΑΣ Α. ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ
Σε αυτές τις βασικές κατευθύνσεις, ο ΣΕΤΕ είναι σύμφωνος και πιστεύει ότι τα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών θα είναι ιδιαίτερα θετικά για τη χώρα, εφόσον παράλληλα ισχύσουν τα κατωτέρω: Πρέπει να προχωρήσει άμεσα η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της τιμολογιακής πολιτικής του μεγαλύτερου αεροδρομίου της χώρας, της Αθήνας, που παρουσιάζει την σημαντικότερη κάμψη στην επιβατική του κίνηση. Ουσιαστικά, ζητούμε την άμεση εφαρμογή της αρχής του benchmarking με τους ανταγωνιστές (με κύριο και κοντινότερο την Κωνσταντινούπολη) που μας περιγράψατε. Εδώ πρέπει να καταγραφεί η ορθότερη κατά την άποψη του ΣΕΤΕ στρατηγική της Τουρκίας, που ακολουθεί ανταγωνιστική πολιτική χρεώσεων με στόχο την αναβάθμιση του αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης ως κόμβου της ευρύτερης περιοχής. Η Ελλάδα οφείλει να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Το θέμα είναι εξαιρετικής σημασίας, τόσο για τον τουρισμό της Αθήνας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, όσο και για τη βιωσιμότητα των εταιριών που λειτουργούν στο αεροδρόμιο. Είναι επίσης προφανές, ότι για να είναι εφικτή η μείωση των τελών, είναι απαραίτητη η επαρκής επέκταση της συμβατικής περιόδου παραχώρησης (πέραν του 2026) και οι όροι αυτής, όσο και ο γενικότερος σχεδιασμός του ΤΑΙΠΕΔ σε σχέση με τις μετοχές του δημοσίου στο ΔΑΑ. Μόνο τότε θα δημιουργηθεί η δυνατότητα / υποχρέωση μείωσης των τελών από την Κοινοπραξία. Κατά την πρώτη τριετία παραχώρησης των περιφερειακών αεροδρομίων, οπότε πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι βελτιωτικές επενδύσεις που θα αποτελούν υποχρέωση των αναδόχων, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση οι χρεώσεις να είναι μεγαλύτερες από τις σημερινές, σε αεροδρόμια μάλιστα με υψηλά περιθώρια ανάπτυξης θα ήταν καλό να υπάρξει πρόβλεψη ακόμη και χαμηλότερων χρεώσεων με στόχο το κύριο ζητούμενο, δηλαδή την ταχεία τουριστική ανάπτυξη. Οι χρεώσεις αυτές πρέπει να παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα τουλάχιστον για 2 ακόμη έτη μετά την ολοκλήρωση των βελτιωτικών επενδύσεων, συνολικά δηλαδή 5 έτη από την παραχώρηση. Μετά την πενταετία, η τιμολόγηση θα πρέπει να είναι στα ίδια επίπεδα με αντίστοιχου τύπου μεγέθους και ποιότητας αεροδρόμια σε γειτονικές χώρες με κύριο ανταγωνιστή την Τουρκία.
Τα μικρότερα αεροδρόμια (15 - 20) τα οποία θα παραμείνουν στην διαχείριση του Δημοσίου να μπουν σε ένα νομικό πρόσωπο, ιδιωτικού δικαίου, με ιδιωτικό management, ιδιοκτησίας του Δημοσίου. Με αυτό τον τρόπο η αυτοδιαχείρισή τους στα πλαίσια του Δημοσίου, θα βελτιωθεί σημαντικά, αλλά και παράλληλα θα ολοκληρωθεί η υποχρέωση, που είναι μέρος του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, για διαχωρισμό της ελεγκτικής λειτουργίας της ΥΠΑ σε σχέση με την παροχή υπηρεσιών. Η παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων δεν θα πρέπει να επηρεάσει την ισχύ των πρόσφατων συναφθέντων συμβάσεων των εταιρειών επίγειας εξυπηρέτησης στα περιφερειακά αεροδρόμια. Η λειτουργία του ανταγωνισμού στην επίγεια εξυπηρέτηση έχει συντελέσει στην σημαντική μείωση του κόστους και στην προσέλκυση περισσότερων πτήσεων και εταιριών. Παράλληλα, οι εταιρίες έχουν προβεί πρόσφατα σε σημαντικές επενδύσεις προκειμένου να αναλάβουν τις υποχρεώσεις που έχουν απέναντι στο Δημόσιο. Το βήματα αυτά, είναι απαραίτητα, για την περαιτέρω βελτίωση της σχέσης αξίας /τιμής του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, για την ελάφρυνση του κόστους εσωτερικής μεταφοράς και για την βιωσιμότητα των αερομεταφορέων. Θα είναι μέγα λάθος αν ο πολύ μικρός συγκριτικά σε οικονομική σημασία στόχος της μεγιστοποίησης του τιμήματος παραχώρησης αποτελέσει προτεραιότητα γιατί με βεβαιότητα θα κοστίσει στην ανάπτυξη, την απασχόληση και τα δημόσια έσοδα ενός κλάδου που αποτελεί σήμερα το 16% του ΑΕΠ με πρόβλεψη και δυνατότητα να φτάσει πολύ ψηλότερα. Άλλωστε, ήδη το σύστημα των αεροδρομίων είναι η μοναδική αυτοχρηματοδοτούμενη υποδομή μεταφορών της χώρας που όχι μόνο δεν επιβαρύνει τον προϋπολογισμό αλλά δημιουργεί και πλεονάσματα. Το ζητούμενο είναι να μετατραπεί σε μοχλό ανάπτυξης.
Τέλος, είναι απαραίτητο να τονίσουμε ότι δεν πρέπει η διαμόρφωση της μακροχρόνιας στρατηγικής να καθυστερήσει τις μικρές, αλλά πολύ σηΗ ομαδοποίηση των αεροδρομίων προς ιδιωτικοποίηση δεν πρέπει να μαντικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στα (5 - 6) βασικά περιφεδημιουργεί επικίνδυνες γεωγραφικές αποκλειστικότητες. Όπως για πα- ρειακά αεροδρόμιά μας -φέτος στοχευμένα- ώστε να αντιμετωπιστούν ράδειγμα δεν πρέπει τα δύο μεγαλύτερα αεροδρόμια της Κρήτης (Ηρά- κάποιες βασικές αδυναμίες ενόψει της τουριστικής περιόδου του 2013. κλειο & Χανιά) να είναι στην ίδια ομάδα. Πρέπει να εξασφαλιστεί επειγόντως η ανακατανομή κονδυλίων δεσμευμένα από τον προϋπολογισμό του κράτους για αεροδρόμια τα οποία δεν έχουν άμεση ανταποδοτικότητα για τον τουρισμό της χώρας, προς τα μεγάλα αεροδρόμια που είναι ήδη κορεσμένα και δυσλειτουργικά (Ηράκλειο, Κως, Ρόδος, Μύκονος, Σαντορίνη). Η ανακατανομή αυτή θα αυξήσει την αξία των αεροδρομίων και θα βοηθήσει και στην αποτελεσματικότερη προσέλκυση επενδυτών για τον επικείμενο διαγωνισμό.