PressCode Issue 05 by Modern Diplomacy

ΤΕΥΧΟΣ 05

Add to Favorites (Ctrl+D) H ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΠΑΓΩΝΕΙ Η ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ή ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ;

ΤΙΜΗ: 5 ΕΥΡΩ

www.presscode.gr

διαµορφώνοντας την παγκόσµια ατζέντα αποκλειστική συνεργασία

Henry Kissinger

ΤΕΥΧΟΣ 04

Τ 03

OI EΠΟΜΕΝΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

Κάθε µήνα στα περίπτερα www.presscode.gr

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ

A BARACK OBAM την παγκόσμια «Θα ανανεώσω Αμερικανική ηγεμονία» ΤΕΥΧΥΟ ΧΕΣ

Α. ΜΠΕΖΑΣ

«Με πολύ δουλειά και επιμονή

ΕΠ ΕΡΕΥΝΑ - ΕΛΙΑΜ Εθνικής Η Ελληνική πολιτική αιώνα Ασφάλειας στον 21ο

ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΤΙΜΗ: 5 ΕΥΡΩ

«Ο ΤΟΠΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ»

konica.indd 1

9/5/07 10:20:30 AM

18-06-07 12:27:45

Ανώνυμο-3 1

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ στο τηλ. 210 36.33.515 ή με e-mail στο subscribe@presscode.gr

Editorial OΣΟΙ ΥΠΟΣΤHΡΙΖΑΝ πως οι μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν με την άνετη πλειοψηφία της προηγούμενης τετραετίας, θα ήταν πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθούν τώρα, με την οριακή αυτοδυναμία των 152, επιβεβαιώνονται. Ο αρχικός σχεδιασμός για άμεση προώθηση των αλλαγών σε ασφαλιστικό, παιδεία, εκλογικό νόμο, φορολογία, Ολυμπιακή, αλλά και την διευθέτηση του Σκοπιανού, αλλάζει. Η Κυβέρνηση δείχνει τώρα πως θέλει να επιβραδύνει το ρυθμό και να προχωρήσει σε οριακές αλλαγές, αποφεύγοντας όσο μπορεί τη φθορά και το πολιτικό κόστος. Οι εσωκομματικές αντιδράσεις και ο φόβος των «ανταρτών» θα δίνουν τον τόνο από δω και πέρα, σε κάθε σημαντική κυβερνητική επιλογή, περιορίζοντας με αυτό τον τρόπο τις κινήσεις του Πρωθυπουργού. Η πίεση που δέχεται η Κυβέρνηση από το ΛΑΟΣ προς συντηρητικότερες επιλογές (βλ. Βιβλίο της ιστορίας, Σκόπια) φαίνεται πως δυστυχώς, αποδίδει. Το ερώτημα που προκύπτει, είναι κατά πόσο θα μπορέσει να προχωρήσει αυτή η Κυβέρνηση υπό αυτές τις συνθήκες. Ο κ. Καραμανλής ζήτησε καθαρή εντολή για να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και ο ελληνικός λαός του την έδωσε. Ας μην ξεχνάμε πως στην περίοδο 1990-93 ο κ. Μητσοτάκης ως Πρωθυπουργός πέρασε σημαντικές αλλαγές και παρά τις εσωκομματικές διαφωνίες, κυβέρνησε για 3,5 χρόνια με μόλις 151 βουλευτές. Σήμερα, το πολιτικό τοπίο μπορεί να είναι διαφορετικό, όμως η αποφασιστικότητα και η προσήλωση στο στόχο, αποτελούν παράδειγμα χειρισμού παρόμοιων καταστάσεων. Οι βολές των «πικραμένων» βουλευτών που έμειναν εκτός, σε συνδυασμό με τις διαφωνίες υπουργών σε κεντρικές επιλογές της Κυβέρνησης, αποτελούν ουσιαστικά και το μόνο αντιπολιτευτικό λόγο σήμερα – στο ΠαΣοΚ έχουν σοβαρότερα θέματα να ασχοληθούν. Εκεί η κατάσταση είναι τραγική. Το καθημερινό θέαμα των στελεχών που αλληλοκατηγορούνται on camera και το επίπεδο που εξελίσσεται αυτή η πρωτόγνωρη προεκλογική κούρσα για την προεδρία του κόμματος, είναι αποκαρδιωτικό. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς, πως στο εσωτερικό αυτού του μεγάλου κόμματος εξελίσσεται ένας ιδιότυπος εμφύλιος πόλεμος. Οι επιπτώσεις αυτού του «πολέμου» θα φανούν την επόμενη μέρα της εκλογής, όταν θα κληθούν να συνεργαστούν(;) οι δυο πλευρές, με το σενάριο της διάσπασης να πλησιάζει ολοένα και περισσότερο, παρά τα ευχολόγια περί του αντιθέτου, όπως αυτά εκφράζονται και από τα δυο στρατόπεδα. Φυσικά για άσκηση αντιπολίτευσης, ούτε λόγος. Μέσα σε αυτό το σκηνικό της πολιτικής ρευστότητας, δεν είναι καθόλου παράδοξο να εμφανίζονται σενάρια πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, μόλις δυο μήνες από το βράδυ των εκλογών. Αυτή η λύση, ίσως δώσει διέξοδο στη σημερινή ιδιότυπη ακυβερνησία και λύσει τα χέρια του Πρωθυπουργού. Δημήτρης Γιαννακόπουλος, εκδότης dim@presscode.gr

> 02/03

> 14/15

presscode

ISSUE 05

> 20/21

διεθνής συνεργασία

ISSUE 05

Μια σοβαρH συζήτηση για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουμε στο Ιράκ, πρέπει να λαμβάνει υπόψη δυο πραγματικότητες: Ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει μόνο με στρατιωτικά μέσα, ούτε όμως είναι εφικτό να αφήσουμε το πεδίο ελεύθερο στους φανατικούς της τζιχάντ. Οι αποφάσεις της Αμερικής μέσα στους επόμενους μήνες, δεν μπορούν να δώσουν λύσεις στο Ιράκ και στη Μέση Ανατολή γενικότερα πριν τη νέα Αμερικανική κυβέρνηση, αντίθετα υπάρχει ο κίνδυνος να ξεφύγει η κατάσταση από κάθε έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση μια συμφωνία για μια διακομματική εξωτερική πολιτική είναι επιτακτική. Η εμπειρία του Βιετνάμ, αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα για την πιθανή καταστροφή που μας περιμένει στο Ιράκ. Ποτέ δεν θα μάθουμε από την Ιστορία, όσο συνεχίζουμε να δημιουργούμε μύθους. Οι επιβάτες των αμερικανικών ελικοπτέρων ήταν Βιετναμέζοι πολίτες και όχι Αμερικανοί στρατιώτες, οι οποίοι είχαν φύγει δυο χρόνια νωρίτερα. Η αιτία της κατάρρευσης στο Βιετνάμ ήταν η απόφαση του Κογκρέσου να μειώσει τις δυνάμεις κατά τα 2/3 και η μαζική επίθεση που δεχθήκαμε κατά παραβίαση των ειρηνευτικών συμφωνιών των Παρισίων. Μια απότομη απόσυρση από το

ΠΑΡΑΜΕΡiζΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚeΣ ΠΟΛΙΤΙΚeΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩθΕi ΤΟ ΙΡAΚ

Ο Henry A. Kissinger, ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ

Henry A. Kissinger

Ιράκ δεν θα τελειώσει τον πόλεμο, απλά θα τον επαναπροσανατολίσει. Μέσα στο Ιράκ, οι θρησκευτικές συγκρούσεις θα μπορούσαν να πάρουν μορφή γενοκτονίας, και οι βάσεις των τρομοκρατών θα μπορούσαν να επανεμφανιστούν. Ο αντίκτυπος μιας Αμερικανικής υποχώρησης θα ήταν μεγάλος: Ο σύμμαχος του Ιράν η χεζμπολά, θα μπορούσε να κυριαρχήσει στο Λίβανο, ένας πόλεμος μεταξύ Συρίας – Ισραήλ, ή μια Ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στην προσπάθεια να σπάσει τον ριζοσπαστικό εγκλωβισμό του. Η Τουρκία και το Ιράν θα συμπιέσουν την προοπτική της αυτονομίας των Κούρδων και οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν θα αποκτήσουν νέα δυναμική. Χώρες που η ριζοσπαστική απειλή είναι σε αρχικά στάδια, όπως η Ινδία, θα αντιμετωπίσουν μεγάλες προκλήσεις. Το Πακιστάν, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο ενός λεπτού πολιτικού μετασχηματισμού, θα αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες πιέσεις και ίσως μετατραπεί το ίδιο σε μια ριζοσπαστική απειλή. Αυτό ακριβώς θα σημάνει μια «εσπευσμένη» αποχώρηση στην οποία οι ΗΠΑ θα χάσουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν τα γεγονότα, είτε μέσα στο Ιράκ στη μάχη με τη τζιχάντ, είτε γενικότερα στον κόσμο. Ασφαλώς και δεν μπορεί να καθορίσει το κατάλληλο επίπεδο των στρατευμάτων, ένας πολιτικός συμβιβασμός στην πατρίδα. Αντίθετα, θα πρέπει να έχουμε τόσους, όσους ακριβώς χρειάζονται και αυτή η αξιολόγηση θα πρέπει να γίνει με στρατηγικά και πολιτικά κριτήρια. Μια κατάλληλη στρατηγική για το Ιράκ απαιτεί πολιτική κατεύθυνση. Αλλά η πολιτική διάσταση πρέπει να είναι παρούσα και σύμμαχος της στρατιωτικής στρατηγικής. Συμβολικές αποσύρσεις στρατευμάτων όπως αυτές προωθούνται από τον John Warner και τον

presscode

foreign affairs

ISSUE 05

ΤΟ ΚΡIΣΙΜΟ ΛAΘΟΣ ΤΗΣ ΟΥAΣΙΓΚΤΟΝ, HΤΑΝ ΣΤΗ ΜΕΤΑΧΕIΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑ-ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ ΡΩΣIΑΣ, ΩΣ ΝΙΚΗΜEΝΟ ΕΧΘΡO. ΟΙ ΗΝΩΜEΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕIΕΣ ΚΑΙ Η ∆YΣΗ ΚEΡ∆ΙΣΑΝ ΤΟΝ ΨΥΧΡO ΠOΛΕΜΟ, ΑΛΛA Η ΝIΚΗ ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΠΛΕΥΡAΣ ∆ΕΝ ΣΗΜΑIΝΕΙ ΑΠΑΡΑΙΤHΤΩΣ ΚΑΙ HΤΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ AΛΛΗ ΜΙΑ ΑΠOΤΟΜΗ ΑΠOΣΥΡΣΗ ΑΠO ΤΟ ΙΡAΚ δΕΝ θΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, ΑΠΛΑ θΑ ΤΟΝ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΕΙ. ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΙΡΑΚ, ΟΙ θΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ θΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΜΟΡφΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ, ΚΑΙ ΟΙ βΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΩΝ θΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΕΠΑΝΕΜφΑΝΙΣΤΟΥΝ

ΣΥΝΕΡΓΑΣIΑ Ή ΝEΑ ΑΝΤΙ ΠΑΡAΘΕΣΗ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟ-ΡΩΣΙΚEΣ σχέσεις παρουσιάζουν ραγδαία επιδείνωση. Η ασύνετη και αλαζονική Αμερικανική πολιτική, μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, έχει τροφοδοτήσει τη δυσαρέσκεια στη Ρωσία και η μόνιμη εναντίωση του Πούτιν, έχει ερεθίσει τη Δύση. Η Ουάσιγκτον και η Μόσχα δεν πρέπει να είναι αντίπαλοι. Και οι δύο πλευρές πρέπει να ενεργήσουν σύντομα προς την κατεύθυνση της αποτροπής μιας νέας αντιπαράθεσης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν τις απειλές της Al Qaeda, του Ιράν, την αυξανόμενη αστάθεια στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και δεν

χρειάζονται νέους εχθρούς. Οι Αμερικανο-Ρωσικές σχέσεις χειροτερεύουν, κάθε μέρα. Οι δηλώσεις και από τις δυο πλευρές ανεβάζουν συνεχώς το θερμόμετρο - Ουάσιγκτον και Μόσχα, αρχίζουν να αντιμετωπίζουν η μία την άλλη ολοένα και περισσότερο μέσα από το παλιό ψυχροπολεμικό πρίσμα. Αν και αυτή η νεοφανής, αδέξια δυναμική συμπεριφορά της Ρωσίας, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό είναι η σημαντικότερη αιτία της αμοιβαίας απογοήτευσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρουν εξίσου ευθύνη για την βαθμιαία αποικοδόμηση της σχέσης τους. Τα λάθη και τα παρα-

πτώματα της Μόσχας, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση άλλοθι για τους λανθασμένους Αμερικανικούς χειρισμούς, διαχειριζόμενοι τη μετάβαση της Ρωσίας από μια επεκτατική κομμουνιστική αυτοκρατορία σε μια πιο παραδοσιακή μεγάλη δύναμη. Αντίθετα με ότι πιστεύει η κυβέρνηση Reagan, πως κατά ένα μεγάλο μέρος κέρδισε μόνη της τον ψυχρό πόλεμο, δεν είναι ακριβώς έτσι – και σίγουρα δεν βλέπουν έτσι στη Μόσχα τη μετάβαση του σοβιετικού κράτους. Το κρίσιμο λάθος της Ουάσιγκτον, ήταν στη μεταχείριση της μετα-Σοβιετικής Ρωσίας,

11/6/07 12:13:29 PM

Παραμερίζοντας τις προσωπικές πολιτικές για να σωθεί το Ιράκ

ως νικημένο εχθρό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δύση κέρδισαν τον ψυχρό πόλεμο, αλλά η νίκη της μιας πλευράς δεν σημαίνει απαραιτήτως και ήττα για την άλλη. Ο Gorbachev, ο Yeltsin και οι σύμβουλοί τους θεώρησαν πως ανήκαν στην πλευρά των νικητών του ψυχρού πολέμου , μαζί με τις ΗΠΑ , καταλήγοντας βαθμιαία στο συμπέρασμα, πως ο κομμουνισμός ήταν κακός για τη Σοβιετική Ένωση, και ειδικά για τη Ρωσία. Πίστευαν πως δεν χρειάζονται εξωτερική πίεση για να ενεργήσουν προς το συμφέρον της χώρας τους. Παρά τις πολλές ευκαιρίες για

στρατηγική συνεργασία που παρουσιάστηκαν τα προηγούμενα 16 χρόνια, η διπλωματική συμπεριφορά της Ουάσιγκτον έδινε την εντύπωση πως αυτό δεν αποτελεί σημαντική προτεραιότητα. Οι κυβερνήσεις των Bill Clinton και George W. Bush, υπέθεταν πως όταν θα χρειαζόταν η συνεργασία της Ρωσίας, θα μπορούσαν να την εξασφαλίσουν χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Ειδικά η κυβέρνηση Clinton, έβλεπε τη Ρωσία όπως τη μεταπολεμική Γερμανία ή την Ιαπωνία – μια χώρα που θα αναγκαζόταν να ακολουθήσει την Αμερικανική πολιτική, και θα μάθαινε να της αρέσει. Ξέχασαν

ΕΙ∆ΙΚA Η ΚΥΒEΡΝΗΣΗ CLINTON, EΒΛΕΠΕ ΤΗ ΡΩΣIΑ OΠΩΣ ΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚH ΓΕΡΜΑΝIΑ Ή ΤΗΝ ΙΑΠΩΝIΑ – ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΑΓΚΑΖΟΤΑΝ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΚΑΙ ΘΑ ΜΑΘΑΙΝΕ ΝΑ ΤΗΣ ΑΡΕΣΕΙ

Ο ΘAΝΑΤΟΣ ΜΙΑΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΊΑΣ

Οι παρανοήσεις και οι διαστρεβλώσεις που συνόδευσαν το τέλος του ψυχρού πολέμου, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τη διαμόρφωση αυτών των ασύνετων πολιτικών προς τη Ρωσία. Αν και η Ουάσιγκτον διαδραμάτισε έναν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της πτώσης της σοβιετικής αυτοκρατο-

Ο DIMITRI K. SIMES ΕIΝΑΙ ΠΡOΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ NIXON CENTER ΚΑΙ ΕΚ∆OΤΗΣ ΤΟΥ NATIONAL INTEREST

DIMITRI K. SIMES

PressCode_05_14-18 kissig.indd 14-15

πως η Ρωσία δεν κατελήφθη από Αμερικανούς στρατιώτες, ούτε καταστράφηκε από την ατομική βόμβα. Η Ρωσία μετασχηματίστηκε, δεν νικήθηκε. Αυτό ήταν που διαμόρφωσε την απάντηση της Ρωσίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, η Ρωσία δεν ενήργησε ποτέ ως υποτελής, αξιόπιστος σύμμαχος ή αληθινός φίλος – ούτε όμως συμπεριφέρθηκε ως εχθρός με εχθρική ιδεολογία και παγκόσμιες βλέψεις. Ο κίνδυνος, η Ρωσία να ενωθεί με τους αντιπάλους των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι απόλυτα υπαρκτός. Για να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη η Ουάσιγκτον, πρέπει να κατανοήσει τι πήγε λάθος και να πάρει τα κατάλληλα μέτρα για να ανατρέψει τη σημερινή κατάσταση.

PressCode_05_19-28 Russia.indd 20-21

11/6/07 12:17:45 PM

Συνεργασiα ή νέα αντιπαράθεση; Dimitri K. Simes

henry a. kissinger

> 32/33

presscode

> 38/39

foreign affairs

ISSUE 05

presscode

foreign affairs

ISSUE 05

ανωτερΟι αξιωματΟυχΟι των αμερικανικων μυστικων υΠηρεσιων, ΠιστευΟυν Πωσ η «αγρια δυση» των φυλετικων ΠεριΟχων τΟυ Πακισταν ΠρΟσφερει καταφυγιΟ στΟυσ ηγετεσ των ταλιμΠαν και τησ al QaeDa

Οι γεiτΟνες της Βιρμανiας, αφ’ ετeρΟυ, υιΟθeτηςαν μια διαφΟρετικh ςτaςη, με την ελπiδα να πρΟκαλeςΟυν τις επιθυμητeς μεταρρυθμiςεις. τΟ απΟτeλεςμα hταν μια αςυντoνιςτη ςειρa, ςυχνa αντιφατικων πρΟςεγγιςεων ΚατA τη διAρΚεια της προηγούμενης δεκαετίας, η Βιρμανία έχει μετατραπεί από μια αντιδημοκρατική χώρα, σε μια σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των γειτόνων της. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αλλάξει την προσέγγισή της προς τη χούντα. Η Αμερικανική πολιτική έναντι της Βιρμανίας έχει βαλτώσει. Από τον Σεπτέμβριο του 1988 η χώρα διοικείται από μια διεφθαρμένη στρατιωτική χούντα, που μετονόμασε τη χώρα σε Myanmar. Μόλις ανέλαβε το Συμβούλιο αποκατάστασης της τάξης (SLORC), όπως η χούντα αυτοαποκαλείται, έθεσε την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Aung San Suu Kyi σε κατ’οίκον περιορισμό. Το 1990 επέτρεψε τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, αλλά αγνόησε την επικράτηση της αντιπολίτευσης, αργότερα και με το κύμα του μεταψυχροπολεμικού εκδημοκρατισμού σε συνδυασμό με τη διεθνή πίεση, απελευθέρωσε την Suu Kyi, δίνοντας την αίσθηση στο εσωτερικό και διεθνώς πως μια αλλαγή είναι εφικτή. Αυτές οι ελπίδες σύντομα διαψεύστηκαν και η διεθνής κοινότητα

η Ξεχαςμeνη κρiςη ςτην αςiα Michael Green και derek Mitchell

δεν μπόρεσε να καταλήξει σε μια κοινή απόφαση για το τι έπρεπε να γίνει. Πολλές δυτικές κυβερνήσεις και οργανώσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, υποστήριξαν την άσκηση πίεσης μέσω της διπλωματικής απομόνωσης και των οικονομικών κυρώσεων. Οι γείτονες της Βιρμανίας, αφ’ ετέρου, υιοθέτησαν μια διαφορετική στάση, με την ελπίδα να προκαλέσουν τις επιθυμητές μεταρρυθμίσεις. Το αποτέλεσμα ήταν μια ασυντόνιστη σειρά, συχνά αντιφατικών προσεγγίσεων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες περιόρισαν τις διπλωματικές σχέσεις της με το SLORC και τελικά επέβαλλαν οικονομικές κυρώσεις στο καθεστώς. Η Ευρώπη άσκησε πιέσεις για πολιτική μεταρρύθμιση. Αλλά τα περισσότερα ασιατικά κράτη κινήθηκαν για να επεκτείνουν τις εμπορικές και τις διπλωματικές σχέσεις με τη χούντα, ειδικότερα με τη χορήγηση στη Βιρμανία της ιδιότητας πλήρους μέλους στην Ένωση των Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) το 1997. Μια δεκαετία αργότερα, ούτε οι κυρώσεις αλλά ούτε και οι εποικοδομητικές σχέσεις λειτούργησαν.

Ο Michael Green εiναι καθηγητhς διεθνων ςχεςεων ςτΟ edMund a. Walsh school of foreiGn service, GeorGetoWn university και ςυμΒΟυλΟς ςτΟ κεντρΟ ςτρατηγικων και διεθνων μελετων. Ο derek Mitchell ειναι διευθυντης για τη ςτρατηγικη ςτην αςια ςτΟ csis.

Αν μη τι άλλο η Βιρμανία εξελίχθηκε από μια αντιδημοκρατική χώρα σε μια σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των γειτονικών της κρατών. Όμως παρά τον κίνδυνο, πολλοί στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη διεθνή κοινότητα, είναι ακόμα προσκολλημένοι σε παλαιούς τρόπους αντιμετώπισης. Στα Ηνωμένα Έθνη, ο Γενικός Γραμματέας Ban Ki-moon έχει αναθέσει στον πρώην νιγηριανό διπλωμάτη Ibrahim Gambari τον, μέχρι σήμερα, άκαρπο διάλογο με τη χούντα για τη μεταρρύθμιση. Στην Αμερική το State Department και το Κογκρέσο αντιμάχονται για το ποιου η άποψη θα υπερισχύσει για τη Βιρμανία, οδηγώντας σε μια επικίνδυνη πόλωση. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε αναφέρεται πλέον ανοιχτά για τη Βιρμανία ως απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, ενώ η Κίνα και η Ρωσία έχουν εμποδίσει τις προσπάθειες να επιβληθούν κυρώσεις. Και ενώ τα βασικά μέλη της διεθνούς κοινότητας συνεχίζουν να υπονομεύουν το ένα το άλλο, η χούντα, η οποία μετονομάστηκε το 1997 σε SPDC , συνεχίζει τη βάναυση και επικίνδυνη τακτική της. Τα καθεστώτα όπως το SPDC δεν βελτιώνονται με τα χρόνια , το πρόβλημα της Βιρμανίας πρέπει να εξεταστεί επειγόντως. Όλες οι πλευρές πρέπει να επανακαθορίσουν τις θέσεις τους και να προσεγγίσουν καλύτερα το πρόβλημα. Μπορεί να φαίνεται απίθανο, αλλά σήμερα έχει περισσότερες δυνατότητες επιτυχίας. Συνειδητοποιώντας πως οι κυρώσεις από μόνες τους και η διπλωματική απομόνωση δεν λύνουν το πρόβλημα, θα πρέπει να

ςτην αμερικh τΟ state departMent και τΟ κΟγκρeςΟ αντιμaχΟνται για τΟ πΟιΟυ η aπΟψη θα υπεριςχyςει για τη Βιρμανiα, Οδηγωντας ςε μια επικiνδυνη πoλωςη

presscode

11/6/07 12:22:39 PM

Η ξεχασμένη κρίση στην Ασία Michael Green και Derek Mitchell

Τα περιβαλλονΤικA προβλήματα της Κίνας πολλαπλασιάζονται και καθώς η ρύπανση αυξάνεται, αυξάνονται παράλληλα και οι κίνδυνοι για την οικονομία, τη δημόσια υγεία, την κοινωνική σταθερότητα, και τη διεθνή της υπόληψη. Ο άνθρακας, για παράδειγμα, που τροφοδότησε την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, τώρα πνίγει τους κατοίκους της. Ο άνθρακας καλύπτει περίπου το 70 % των ενεργειακών αναγκών της Κίνας: η χώρα κατανάλωσε περίπου 2,4 δισεκατομμύρια τόνους το 2006 - περισσότερο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία, και το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2000, η Κίνα υπολόγιζε

πως η κατανάλωση άνθρακα θα διπλασιαζόταν μέχρι το 2020, αυτό αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος αυτής της χρονιάς. Τα μεγάλης κλίμακας σχέδια αστικοποίησης περιοχών, αναμένεται να επιδεινώσουν την κατάσταση. Οι ηγέτες της Κίνας προγραμματίζουν να μετακινήσουν περί τα 400 εκατομμύρια ανθρώπους (όσος είναι ο πληθυσμός των ΗΠΑ) στα αναπτυσσόμενα αστικά κέντρα έως το 2030. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, τα κτίρια που θα οικοδομηθούν, θα είναι τα μισά από όσα θα οικοδομηθούν σε ολόκληρο τον κόσμο εκείνη την περίοδο. Υπάρχει το πρόβλημα της πρόσβασης σε πόσιμο νερό. Η Κίνα εί-

ναι η 4η χώρα στον κόσμο σε αποθέματα νερού (μετά τη Βραζιλία , τη Ρωσία και τον Καναδά), εντούτοις, η υψηλή ζήτηση, η κατασπατάληση, η ρύπανση και κακό δίκτυο έχουν επιφέρει μια κατάσταση στην οποία τα 2/3 των πόλεων της Κίνας έχει λιγότερο νερό από όσο χρειάζεται και 110 από αυτές αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις. Τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα της Κίνας έχουν επιπτώσεις και στον υπόλοιπο κόσμο. Η Κίνα έχει γίνει η πρώτη χώρα στον κόσμο (ξεπερνώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες) στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αν δεν αναθεωρήσει την

το μεγαλο αλμα προσ τα πισΩ ElizabEtH C. EConomy

φολογική ρύπανση 2,5 δις.$ Ασφαλώς κάτι πρέπει να γίνει. Το κόστος από την απραξία και οι επιπτώσεις στην οικονομία της Κίνας, τη δημόσια υγεία, και την εικόνα της διαρκώς αυξάνονται. Το σημαντικότερο είναι πως μαζί με αυτά αυξάνεται και η κοινωνική δυσαρέσκεια. Οι πολίτες δείχνουν να έχουν χάσει την υπομονή τους με την απροθυμία ή την κυβερνητική ανικανότητα στο χειρισμό της κατάστασης. Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά πως η αυξανόμενη ανησυχία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε μια ευρύτερη κοινωνική έκρηξη. Λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008, η Κινεζική ηγεσία, έχει ανεβάσει τη ρητορική της θέτοντας υψηλούς στόχους για το περιβάλλον, υποσχόμενη περισσότερα χρήματα και επενδύσεις για την προστασία του, προτρέποντας ταυτόχρονα τους τοπικούς ηγέτες και τους επιχειρηματίες να καθαρίσουν «την αυλή τους». Δυστυχώς όμως αυτός ο ενθουσιασμός πηγάζει από την διαδεδομένη αλλά λανθασμένη εντύπωση που έχει ο κόσμος, για την αποφασιστικότητα και την αμεσότητα των εξαγγελιών του Πεκίνου. Η κεντρική κυβέρνηση ορίζει μεν την ατζέντα, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει όλες τις

H ElizabEtH C. EConomy εiναι διευθyντρια στο τμHμα ασιατικΩν μελετΩν στο CounCil on ForEign rElations και συγγραφεασ του βιβλιου: “tHE rivEr runs blaCk: tHE EnvironmEntal CHallEngEs to CHina’s FuturE”.

PressCode_05_32-45 FA.indd 42-43

πτυχές της εφαρμογής της. Στην πραγματικότητα, οι τοπικοί αξιωματούχοι ενδιαφέρονται για την διατήρηση και την αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης και σπάνια προσέχουν τις εντολές του Πεκίνου για την περιβαλλοντική μέριμνα. Η Κινεζική ηγεσία, για να διευκολύνει το έργο της και για να ενθαρρύνει τους τοπικούς άρχοντες και τους επιχειρηματίες να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, πρέπει να τους δώσει τα σωστά κίνητρα. Συγχρόνως, πρέπει να χαλαρώσουν τους πολιτικούς περιορισμούς που έχουν θέσει στα δικαστήρια, τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, και τα ΜΜΕ προκειμένου να επιτρέψουν σε αυτές οι ομάδες να γίνουν οι ανεξάρτητοι τοποτηρητές της προστασίας του περιβάλλοντος. Εν συντομία, η βελτίωση του περιβάλλοντος στην Κίνα, δεν είναι θέμα χρημάτων ή τεχνολογιών ελέγχου της ρύπανσης, είναι κυρίως θέμα που αφορά τον πολιτικό πολιτισμό της χώρας. Η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί διαφάνεια στην πληροφόρηση, κρατική υπευθυνότητα, και ένα ανεξάρτητο νομικό σύστημα. Αλλά αυτά τα χαρακτηριστικά, είναι οι δομικές μονάδες ενός πολιτικού συστήματος εντελώς διαφορετικού από αυτό που ισχύει στην Κίνα σήμερα. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν οι ενδείξεις πως η ηγέτες της Κίνας είναι έτοιμοι να αλλάξουν πορεία, συνεπώς, αυτά τα προβλήματα μάλλον θα αυξάνονται με το χρόνο αντί να μειώνονται.

presscode

Daniel Markey

foreign affairs

ISSUE 05

ΑρχικA ήταν τα μη δεσμευτικά ψηφίσματα, ακολούθησαν ακροάσεις και έρευνες και τώρα η συζήτηση για την κατανομή των κονδυλίων και οι υποδείξεις, για ένα χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των Αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ. Οι προσπάθειες του Κογκρέσου για τον περιορισμό των δυνάμεων που διαθέτει ο Πρόεδρος για τον πόλεμο, απλά πολλαπλασιάζονται. Αν και ο Πρόεδρος George Bush εμφανίζεται επιθετικός, η αλήθεια είναι πως χάνει έδαφος στην κούρσα ελέγχου της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Οι πρόσφατες κινήσεις του Κογκρέσου με σκοπό να ελέγξουν την Κυβέρνηση Μπούς και να αλλάξουν την πορεία στο Ιράκ, δεν είναι ασυνήθιστες. Ασφαλώς, δεν ήταν ασυνήθιστος και ο υπερβολικός σεβασμός και η νωθρότητα που έδειχνε το Κογκρέσο μέχρι το 2006. Είναι σύνηθες, το Κογκρέσο να υποστηρίζει τον Πρόεδρο όταν αυτός προέρχεται από το ίδιο κόμμα και σε αντίθετη περίπτωση, να προσπαθεί να του βάλει εμπόδια. Αυτός είναι και ο κανόνας τα τελευταία πενήντα χρόνια. Αυτό δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει. Τελικά, η Αμερικανική εξωτερική πολιτική εκφράζεται με βάση τον καθορισμό και τον τρόπο με τον οποίο υπηρετούνται τα εθνικά συμφέροντα – μια καθαρά πολιτική διαδικασία. Τα μέλη του Κογκρέσου που ανήκουν στο ίδιο κόμμα με τον Πρόεδρο, τις περισσότερες φορές εμπιστεύονται την κρίση και τις αποφάσεις του, ενώ στα μέλη που

σyμφΩνα με μελEτεσ που Eχουν γiνει τoσο στην κiνα, oσο και διεθνΩσ, η περιβαλλοντικη υποβαθμιση και η ρυπανση στοιχιζουν στην κινεζικη οικονομια, απο 8-12% του αεπ το χρονο

William G. HoWell και Jon C. PeveHouse

11/6/07 12:25:58 PM

Tο μεγάλο άλμα προς τα πίσω ELIZABETH C. ECONOMY

11/6/07 12:23:34 PM

Αποπροσωποποιώντας τις σχέσεις μας με το Πακιστάν

oταν τΟ κΟγκρeςΟ ςτα ματa τΟυς πΟλeμΟυς

σyμφΩνα με εκτιμHσεισ του 2000, η κiνα υπολoγιζε πΩσ η κατανaλΩση aνθρακα θα διπλασιαζoταν μEχρι το 2020, αυτo αναμEνεται να γiνει μEχρι το τEλοσ αυτHσ τησ χρονιaσ πολιτική της στον τομέα της ενέργειας και δεν υιοθετήσει φιλικότερες μορφές προς το περιβάλλον, όπως προτείνει η Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας, σε 25 χρόνια η Κίνα θα εκπέμπει διπλάσια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, από όσο όλες οι χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, μαζί. Δυστυχώς, οι ηγέτες της Κίνας, θεωρούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα δευτερευούσης σημασίας. Η μεγαλύτερη ανησυχία τους φαίνεται να είναι το κατά πόσο μπορεί να επηρεαστεί το κινεζικό οικονομικό θαύμα, η δημόσια υγεία, η κοινωνική σταθερότητα και η διεθνής εικόνα της χώρας. Όλα αυτά μαζί, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν το κύρος του κομμουνιστικού κόμματος. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει τόσο στην Κίνα, όσο και διεθνώς, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η ρύπανση στοιχίζουν στην κινεζική οικονομία, από 8-12% του ΑΕΠ το χρόνο. Τα κινεζικά ΜΜΕ δημοσιεύουν συχνά αποτελέσματα μελετών, για τις επιπτώσεις της ρύπανσης στη γεωργία, τη βιομηχανική παραγωγή, ή τη δημόσια υγεία: η ρύπανση των υδάτων 35,8 δις.$, ατμοσφαιρική ρύπανση 27,5 δις.$, ζημιές από την όξινη βροχή 13,3 δις.$, ερήμωση 6 δις.$ και καταστροφές στις καλλιέργειες και εδα-

Ο Daniel Markey εiναι σyμβΟυλΟσ στΟ CounCil on Foreign relations για τα θeματα ινδiασ, Πακιστaν και νoτιασ ασiασ και υΠηρeτησε στΟ αμερικανικo υΠΟυργεiΟ εξωτερικων αΠΟ τΟ 2003 eωσ τΟ 2007

PressCode_05_32-45 FA.indd 38-39

> 44/45

foreign affairs

ISSUE 05

τική ενίσχυση των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Πακιστάν από την 11/9, ανέρχεται στα 10 δις.$ Η Condoleezza Rice ήδη ζήτησε ακόμα 785 εκ.$ για το 2008. Οι διαδηλώσεις στο Lahore και το Κarachi, πυροδοτήθηκαν από τις αδέξιες κινήσεις του Musharraf σχετικά με τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Πακιστάν και τις αστήρικτες εις βάρος του κατηγορίες. Η επιλογή του αντιπαρατεθεί με το Δικαστικό Σώμα και τις Ενώσεις, κατέβασε τη δημοτικότητά του, ακόμα χαμηλότερα. Οι Σκεπτικιστές μέχρι ενός βαθμού, έχουν δίκιο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται μια νέα σχέση με το Πακιστάν, διευρύνοντας τους δεσμούς μας. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να τους πείσουμε πως μοιραζόμαστε κοινούς στόχους και ταυτόχρονα να μας θεωρούν μακροπρόθεσμα, ως αξιόπιστους συνεργάτες. Αυτή τη στιγμή, πάρα πολλοί Πακιστανοί θεωρούν την Ουάσιγκτον έναν ευκαιριακό φίλο που θα ξεχάσει το Ισλαμαμπάντ, μόλις εξαρθρώσουμε την Al Qaeda και τους Ταλιμπάν. Αυτή η αποπροσωποποίηση της σχέσης μας, δεν αποτελεί φυσικά πανάκεια. Δεν πρέπει να στηριχθούμε στον Musharraf, αλλά ούτε και να πιστεύουμε πως η αποχώρησή του από την προεδρία θα εξυπηρετήσει τους σκοπούς μας. Μόνο οικοδομώντας την εμπιστοσύνη με το στρατό, την ίδια στιγμή που θα υποστηρίζουμε τα πολιτικά κόμματα της χώρας, μπορεί να επιτύχουμε μια μακρόχρονη και εποικοδομητική σχέση με το Πακιστάν.

αΠΟΠρΟσωΠΟΠΟιωντασ τισ σχεσεισ μασ με τΟ Πακισταν Daniel Markey

PressCode_05_32-45 FA.indd 32-33

> 42/43

Τον ΤελευΤαiο καιρo, ολοένα και αυξάνονται οι φωνές που εκφράζουν αμφιβολίες για τη συνεργασία της Ουάσιγκτον με τον Πακιστανό πρόεδρο Pervez Musharraf, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία το 1999 εκδιώκοντας την εκλεγμένη κυβέρνηση και, υποστήριξε διστακτικά τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία, αφού πρώτα ζύγισε όλες τις άλλες επιλογές του. Όλοι αυτοί, θεωρούν πως ήρθε η ώρα για τον πρόεδρο Μπους να αποπροσωποποιήσει τη σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με το Πακιστάν. Η απογοήτευση που επικρατεί σχετικά με τους αργούς ρυθμούς προόδου στο Πακιστάν, είναι κατανοητή. Ανώτεροι αξιωματούχοι των Αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, πιστεύουν πως η «άγρια δύση» των φυλετικών περιοχών του Πακιστάν προσφέρει καταφύγιο στους ηγέτες των Ταλιμπάν και της Al Qaeda. Ο –πρώτης γραμμής- σύμμαχος πρόεδρος Musharraf, ακόμα να πιάσει το μεγάλο ψάρι, παρά τη γενναιόδωρη χρηματοδότηση και την ανάλογη υποστήριξη. Η χρημα-

αν και Ο πρoεδρΟς GeorGe busH εμφανiζεται επιθετικoς, η αλHθεια εiναι πως χaνει eδαφΟς ςτην κΟyρςα ελeγχΟυ της αμερικανικHς εξωτερικHς πΟλιτικHς πρόσκεινται στην αντιπολίτευση, υπάρχει η αρνητική προδιάθεση, με αποτέλεσμα να αμφιβάλλουν και να διατυπώνουν ενστάσεις σε κάθε Προεδρική απόφαση. Εν προκειμένω, οι πρόσφατες ακροάσεις υπηρετούν αυτόν ακριβώς το σκοπό, δηλαδή τον έλεγχο του πολεμικού μηχανισμού. Η σύνθεση του Κογκρέσου επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τον αριθμό των ακροάσεων. Μελέτες για την περίοδο από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου έως σήμερα, έχουν δείξει πως όταν το ίδιο κόμμα ελέγχει το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο, οι ακροάσεις είναι ελάχιστες, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, αυξάνονται. Οι προτάσεις των Δημοκρατικών με σκοπό τον περιορισμό των δυνατοτήτων του Προέδρου για τη διεξαγωγή του πολέμου, δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν κάνει ακριβώς το ίδιο, με τα ίδια επιχειρήματα και ρητορική κατά τη διάρκεια της θητείας του Bill Clinton, για τους πολέμους στη Σομαλία, τη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο, όπως έκανε και η προηγούμενη γενιά των Δημοκρατικών, κατά τη διάρκεια της θητεία του Ronald Reagan και του Gerald Ford. Θυμηθείτε το Κουβέιτ, τα όπλα στους Κόντρας στη Νικαράγουα, την απαγόρευση του Κογκρέσου για Αμερι-

κανική ανάμειξη στον εμφύλιο της Αγκόλας. Σήμερα, η κατάσταση μοιάζει πολύ με τις αρχές του 80 και την κατάσταση στο Λίβανο, όταν οι Δημοκρατικοί και ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι, πίεζαν με την υποβολή εκθέσεων, ψηφισμάτων και τελικά με τη θέσπιση νόμων, τον Reagan να αποσυρθεί, παρά τη βούλησή του για το αντίθετο. Εν τούτοις, δεν έχει μεγάλη σημασία η δυνατότητα του Κογκρέσου να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων, πέρα από τις νομοθετικές και δημοσιονομικές του αρμοδιότητες, και την προσπάθεια να επηρεαστεί ο τύπος και η κοινή γνώμη, ενάντια στην απόφαση ενός Προέδρου για τον πόλεμο. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα ΜΜΕ συνήθως ακολουθούν την επίσημη θέση της Ουάσιγκτον, όταν πρόκειται για πόλεμο, συντονίζοντας την πολιτική τους με εκείνη της πολιτικής ελίτ της χώρας. Ανάμεσα στην πολιτική ελίτ, το Κογκρέσο ξεχωρίζει ως η πιο ισχυρή φωνή διαμαρτυρίας ενάντια στον Πρόεδρο. Το Κογκρέσο θα συνεχίσει να αμφισβητεί την ερμηνεία που δίνει ο Πρόεδρος για το εθνικό συμφέρον. Μελλοντικές επεμβάσεις θα απαιτήσουν μεγαλύτερη διερεύνηση και περισσότερα στοιχεία. Ζητήματα στρατηγικής και καταλληλότερης εφαρμογής της, θα προχωρούν

Οι William G. HoWell και Jon C. PeveHouse εiναι καθηγητeς ςτΟ Harris sCHool of PubliC PoliCy ςτΟ πανεπιςτHμιΟ τΟυ ςικaγΟυ και ςυγγραφεiς τΟυ βιβλiΟυ: “WHile DanGers GatHer: ConGressional CHeCks on PresiDential War PoWers”.

PressCode_05_32-45 FA.indd 44-45

παράλληλα με τις απειλές του Κογκρέσου για νέες έρευνες. Οι ακροάσεις θα συνεχιστούν με ξέφρενο ρυθμό. Όσον αφορά το Ιράκ, οι Δημοκρατικοί θα πιέσουν την κυβέρνηση για ένα σαφές χρονοδιάγραμμα απόσυρσης, εκμεταλλευόμενοι τη δυνατότητα να διαμορφώνουν την ατζέντα, πιέζοντας μαζί με τα ΜΜΕ στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν τις ψήφους που απαιτούνται για να κλείσουν το θέμα. Τι θα πρέπει να περιμένουμε τους επόμενους μήνες; Να ενταθούν οι πιέσεις των Δημοκρατικών για τον τερματισμό του πολέμου στο Ιράκ, περιορίζοντας περαιτέρω τις επιλογές του Προέδρου. Αυτή, δεν θα είναι η πρώτη περίπτωση έντονης ανάμειξης του Κογκρέσου, στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και τη διεξαγωγή ενός πολέμου, ούτε φυσικά και η τελευταία. Αντίθετα, το νέο Κογκρέσο, που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς, εναρμονίζεται σε ένα δοκιμασμένο σχέδιο ανταγωνισμού ανάμεσα στο νομοθετικό και τον εκτελεστικό τομέα, που άλλωστε χαρακτηρίζει την πολιτική στην Ουάσιγκτον τα τελευταία πενήντα χρόνια, χωρίς να υπάρχει κανένα σημάδι αλλαγής. Στην εσωτερική πολιτική, ο Πρόεδρος εξακολουθεί να έχει το πάνω χέρι, αλλά οι εκθέσεις για το θάνατο του Κογκρέσου είναι υπερβολικές.

εiναι ςyνηθες, τΟ κΟγκρeςΟ να υπΟςτηρiζει τΟν πρoεδρΟ oταν αυτoς πρΟeρχεται απo τΟ iδιΟ κoμμα και ςε αντiθετη περiπτωςη, να πρΟςπαθεi να τΟυ βaλει εμπoδια

11/6/07 12:27:58 PM

Όταν το Κογκρέσο σταματά τους πολέμους WILLIAM G. HOWELL KAI JON C. PEVEHOUSE

περιεχόμενα

> 46/47

presscode

αναλύσεις

ISSUE 05

οι προοπΤικeσ ειρhνευσησ σΤη

Το πρoσφαΤο κyμα βiασ σΤη Γaζα δεν hΤαν απρoβλεπΤο, οyΤε και ενΤελωσ απροκληΤο. συμφωνα με Το λορδο Patten, αυΤη Τη σΤιΓμη, δεν υπαρχει καμια προοδοσ σΤην ειρηνευΤικη διαδικασια. η ευρωπαϊκη πολιΤικη σΤη μεση αναΤολη δειχνει να εξανΤλειΤαι σε συνανΤησεισ Του κουαρΤεΤου

μeση αναΤολh και ο ρoλοσ Τησ ευρωπησ o Chris Patten ειναι πρυΤανησ Του πανεπισΤημιου Τησ οξφορδησ, πρωην ευρωπαιοσ επιΤροποσ

Chris Patten (rt hon. Lord Patten of Barnes)

Στην ΕτHΣια Διάλεξη που διοργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής ο επίσημος ομιλητής ήταν ο κ. Chris Patten, Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος. Ανοίγοντας την ομιλία του, ο Λόρδος Patten αναφέρθηκε στον Καβάφη και τις ενδιαφέρουσα οπτική του για την πολιτική. Ξεκινώντας την ανάλυσή του, αναφέρθηκε στον οδικό χάρτη για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, ο οποίος παρουσιάστηκε από την προεδρία της Δανίας και που ήταν, όπως τόνισε, ένα καλό πρώτο βήμα για μια βαθμιαία προσέγγιση, με στόχο την αποκατάσταση της ειρήνης. Ο οδικός χάρτης ήταν ακριβής και υπήρχε χρονοδιάγραμμα για την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης - το σημαντικότερο, ήταν πως τα μέτρα που θα έπρεπε να πάρει η μία πλευρά δεν αποτελούσαν προϋπόθεση για τα μέτρα της άλλης. Ήταν περισσότερο μια παράλληλη διαδικασία και όχι μια αλληλουχία. Εντούτοις, δεν δόθηκε πραγματικά μια ευκαιρία στον οδικό χάρτη. Αυτό που ακολούθησε την τοποθέτηση του κ. Abrahams στα Ηνωμένα Έθνη, από τον George Bush, ήταν μια σειρά νέων εβραϊκών οικισμών στη Δυτική όχθη και το Ισραηλινό τείχος ασφαλείας. Το πρόσφατο κύμα βίας στη Γάζα δεν ήταν απρόβλεπτο, ούτε και εντελώς απρόκλητο. Σύμφωνα με το Λόρδο Patten, αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει καμία πρόοδος στην ειρηνευτική διαδικασία. Η ευρωπαϊκή πολιτική στη Μέση Ανατολή δείχνει να εξαντλείται σε συναντήσεις του κουαρτέτου.

ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ενΤοyΤοισ, η ευρωπη πρεπει να προσπαθησει να αποκΤησει κοινη εξωΤερικη πολιΤικη, ειδικα μεΤα από Την Ταπεινωση που υπεσΤη σΤη ΓιουΓκοσλαβια και υπο Το φωσ Των εξελιξεων απο Την πΤωση Του Τειχουσ Του βερολινου και Την ανοδο νεων οικονομικων ΓιΓανΤων σΤην αναΤολη

11/6/07 12:30:22 PM

οικονομία

eρευνα:

η εκτελεστικh ηγεσiα στην κiνα

η eκθεση πραγματοποιhθηκε απo τουσ heidrick & StruggleS, σε συνεργασiα με την economiSt intelligence unit

η ζήτηση για πεπειραμενουσ ανωτερουσ υπαλληλουσ και στελεχη στην κινα, ξεπερνα κατα πολυ τισ θεσεισ που μπορουν να καλυφθουν, ανεξαρτητα από το ειδοσ τησ βιομηχανικησ μοναδασ

www.heidrick.com, www.eiu.com

Η eκθεσΗ ερευνά το ζήτημα της εκτελεστικής διαχείρισης στην Κίνα. Πρόκειται για μια έκθεση βασισμένη σε μια σφαιρική έρευνα 148 ανώτερων υπαλλήλων, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Economist Intelligence Unit την περίοδο από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο του 2006. Στην έρευνα αξιολογήθηκαν μόνο οι επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν στην Κίνα. Το πρώτο αξιοσημείωτο συμπέρασμα είναι ότι ανεξάρτητα από το είδος της βιομηχανικής μονάδας, η ζήτηση για πεπειραμένους ανώτερους υπαλλήλους και στελέχη στην Κίνα, ξεπερνά κατά πολύ τις θέσεις που μπορούν να καλυφθούν. Τα τελευταία τρία χρόνια τα ποσοστά της οικονομικής ανάπτυξης στην χώρα της Ασίας είναι κοντά στο 10%, με αποτέλεσμα οι διεθνείς εταιρείες να προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην τεράστια εγχώρια αγορά της χώρας, επεκτείνοντας εκεί τις δραστηριότητές τους. Αυτό, κατά συνέπεια, έχει οδηγήσει στην ανάγκη για δημιουργία μιας ευρύτερης βάσης στελεχών διοικητικής εμπειρίας. Έτσι, η έλλειψη ταλέντων έχει δημιουργήσει μια αγορά, όπου οι εταιρείες είναι πρόθυμες να προσελκύσουν, αλλά και να διατηρήσουν τα καλύτερα ταλέντα πληρώνοντας μάλιστα, ολοένα και περισσότερα χρήματα. Βάσει της έκθεσης, συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι ο διοικητικός κύκλος εργασιών στην Κίνα είναι εξαιρετικά υψηλός και η διατήρηση των ταλέντων είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Στην έρευνα, το 7% των επιχει-

PressCode_05_52-55 Ceo.indd 52-53

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

FOREIGN AFFAIRS HENRY A. KISSINGER ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 05 ΓΡΑΦΟΥΝ:

Oι προοπτικές ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή και ο ρόλος της Ευρώπης

ISSUE 05

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

chris Patten

presscode

ΕΚΔΟΤΗΣ – ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΦΑΡΑΣ

PressCode_05_46-48 Eliamep.indd 46-47

> 52/53

Αποκλειστική συνεργασία µε το

η eλλειψη ταλeντων eχει δημιουργhσει μια αγορa, oπου οι εταιρεiεσ εiναι πρoθυμεσ να προσελκyσουν, αλλa και να διατηρhσουν τα καλyτερα ταλeντα πληρωνοντασ μαλιστα, ολοενα και περισσοτερα χρηματα

Henry A. Kissinger Dimitri K. Simes Michael Green Derek Mitchell Omer Taspinar Daniel Markey Elizabeth C. Economy William G. Howell Jon C. Pevehouse Chris Patten Στέφανος Σωτ. Γκίκας Δημήτρης Γιαννακόπουλος Συμώνη Τσαλίδη Γεώργιος Κωνσταντινίδης Ανθή Νικολάου TMHMA ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & MARKETING

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΑΛΑΚΑ 11/6/07 12:32:33 PM

H εκτελεστική ηγεσία στην Κίνα heiDrick & strUggles - ecOnOmist intelligence Unit

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Apeiron, Corbis, European Community, Presidential Press Russia ART DIRECTOR

ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΓΚΟΓΙΑΝΝΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗ

04 Eυρωπαϊκή Ένωση 09 ∆ιπλωματία 29 Το μεγάλο στοίχημα της Τουρκίας 49 Η Ελλάδα κατακτά τον γεωπολιτικό ρόλο που της αναλογεί 56 Σε στάση αναμονής η αγορά ακινήτων 60 Ελληνοτουρκικές οικονομικές σχέσεις 66 Νέα κλαδική μελέτη του ΙΟΒΕ για τον κλάδο της οινοποιΐας 68 Εταιρική κοινωνική ευθύνη 74 Πολιτισμός 76 Tουρισμός και Ανάπτυξη: 6ο Συνέδριο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων

ΒΙΒΛΙΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΕΠΕΕ Περιοδικό presscode Τεύχος 05 - Νοέμβριος 2007 Ομήρου 32, Κολωνάκι, Αθήνα 106 72 Τηλ. 210 3633515 www.presscode.gr info@presscode.gr ISSN 1790-3483 © Copyright presscode 2007

Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση όλων ανεξαιρέτως των κειμένων και φωτογραφιών χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια του εκδότη Μπορείτε να στέλνετε τις επιστολές σας στο post@ presscode.gr. Ο εκδότης διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει τις επιστολές εκείνες που θα συνάδουν με το επίπεδο του περιοδικού.

> 04/05

presscode

ISSUE 05

Μια δευτερη ευκαιρια στους επιχειρηματιες

Στην ανακοινωση της Επιτροπής «Αντιμετώπιση του στιγματισμού της επιχειρηματικής αποτυχίας - για μια πολιτική δεύτερης ευκαιρίας» η Επιτροπή προτείνει να δίδεται δεύτερη ευκαιρία στους επιχειρηματίες οι οποίοι απέτυχαν επιχειρηματικά στο παρελθόν. Στην ανακοίνωση εκτιμάται το κόστος του στιγματισμού που συνδέεται με μια χρεοκοπία και προτείνονται τρόποι άρσης των εμποδίων στο νέο ξεκίνημα μετά από μια χρεοκοπία. – Το κλείσιμο μιας επιχείρησης και η χρεοκοπία είναι κάτι το φυσιολογικό και όχι συνώνυμο με την απάτη. – Γενικά, οι αποτυχόντες επιχειρηματίες μαθαίνουν από τα λάθη τους και είναι καλύτεροι. – Ο στιγματισμός αποτρέπει τους αποτυχόντες να αναπτύξουν τις αυξημένες τους δυνατότητες. – Μια πολιτική δεύτερης ευκαιρίας θα ήταν επωφελής για την οικονομία της ΕΕ. Ο στιγματισμός αντιμετωπίζεται με: 1. την αλλαγή νοοτροπίας: να βελτιωθεί η δημόσια εικόνα μέσω

της εκπαίδευσης και των μέσων ενημέρωσης. Να τονισθούν τα οφέλη ενός νέου ξεκινήματος μέσω ενημερωτικών εκστρατειών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να παίξουν ρόλο ώστε να αποσυνδεθούν οι έννοιες της πτώχευσης και της απάτης. Η περαιτέρω η συζήτηση του θέματος με τους εμπλεκόμενους φορείς μπορεί να βοηθήσει στο να αποκαλυφθούν κρυφές πτυχές του στιγματισμού για επιχειρηματική αποτυχία. 2. ρόλος της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας Οι νομοθεσίες των κρατών μελών να μην αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο όλους τους επιχειρηματίες ανεξάρτητα από το αν χρεοκόπησαν δολίως ή όχι. Πρέπει λοιπόν αυτές να προστατεύουν καταλλήλως τα συμφέροντα όλων των μερών και συγχρόνως να αποδέχονται τη δυνατότητα για ένα νέο ξεκίνημα. Η νομοθεσία περί πτωχεύσεων πρέπει να κάνει σαφή διάκριση μεταξύ δόλιας και μη δόλιας χρεοκοπίας. Όσες επιχειρήσεις δεν χρεοκοπούν δολίως πρέπει να

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στην ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/sme2chance

λαμβάνουν επίσημη απόφαση δικαστηρίου που τις κηρύσσει μη δόλιες και συγγνωστές, να προβλέπεται από τη νομοθεσία περί αφερεγγυότητας έγκαιρη απαλλαγή από τα υπολειπόμενα χρέη βάσει ορισμένων κριτηρίων, να περιορισθούν οι νομικοί περιορισμοί ή η αφαίρεση δικαιωμάτων κ.ά. 3. ενεργή υποστήριξη στις επιχειρήσεις που κινδυνεύουν. Να προσφέρεται έγκαιρη και οικονομικά προσιτή υποστήριξη στις βιώσιμες επιχειρήσεις για να περιορισθούν στο ελάχιστο οι περιπτώσεις αφερεγγυότητας. Να αξιοποιηθούν πλήρως οι ευκαιρίες δικτύωσης που προσφέρει η ΕΕ[1] και οι ευρωπαϊκές οργανώσεις επιχειρήσεων. Οι περί αφερεγγυότητας νομοθεσίες πρέπει να προβλέπουν τη δυνατότητα για αναδιάρθρωση και διάσωση αντί να εστιάζουν μόνο στην εκκαθάριση. 4. ενεργή υποστήριξη σε όσους ξεκινούν για δεύτερη φορά: οι αρμόδιες αρχές να διαθέτουν επαρκή οικονομικά μέσα σε όσους ξεκινούν και πάλι καταργώντας τους φραγμούς για την πρόσβασή τους σε προγράμματα δημόσιας χρηματοδότησης των νέων επιχειρήσεων. Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να αναθεωρήσουν την ιδιαίτερα επιφυλακτική τους στάση απέναντι σε όσους ξεκινούν για δεύτερη φορά και η Επιτροπή θα θέσει το θέμα αυτό στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης των τραπεζιτών και των ΜΜΕ. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι επιχειρήσεις που δεν πτώχευσαν δόλια δεν αναφέρονται στους καταλόγους αυτών που έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια. Να προσφέρεται σε όσους ξεκινούν για δεύτερη φορά επαρκής ψυχολογική και τεχνική υποστήριξη καθώς και ειδική κατάρτιση και προπαίδευση.

ευρωπαϊκή ένωση νEο κεφaΛαιο στισ εναEριεσ ΜεταφορEσ Μεταξy ε.ε. και ηπα

νEεσ ευκαιρIεσ για τισ αεροπορικEσ εταιρεIεσ και τουσ καταναΛωτEσ Μετa από τέσσερα χρόνια διαπραγματεύσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε το πράσινο φως για την επικύρωση της συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ, γνωστή και ως «συμφωνία ανοικτών ουρανών», αναφέρει η κ. Ρόδη Κράτσα, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού. Η συμφωνία αυτή αναμένεται να ισχύσει από την 30η Μαρτίου 2008. Αντικειμενικός στόχος αυτής της συμφωνίας είναι η δημιουργία θέσπισης ενός Ανοικτού Αεροπορικού Χώρου (ΑΑΧ) που θα δημιουργεί μια ενιαία αγορά για τις εναέριες μεταφορές μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, εντός του οποίου η ροή των επεν-

δύσεων θα είναι ελεύθερη και οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες θα είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες χωρίς τον οποιονδήποτε περιορισμό, περιλαμβανομένων των εγχώριων αγορών αμφοτέρων των μερών. Η κα Κράτσα υπογραμμίζει ότι η συμφωνία αυτή αποτελεί ορόσημο για τις εναέριες ευρωπαϊκές μεταφορές μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ αφού πλέον επιτρέπει στις ευρωπαϊκές εταιρείες, κρατικές και ιδιωτικές, να εκτελούν δρομολόγια από οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ σε οποιοδήποτε σημείο των ΗΠΑ, αυξάνοντας έτσι τους πιθανούς προορισμούς των ευρωπαϊκών αερομεταφορέων. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα αποκτήσουν δικαίωμα να

επενδύουν στην αμερικανική αγορά. Το Κοινοβούλιο σημείωσε επίσης στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας ότι η συνεργασία μεταξύ των αρχών της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, αρμοδίων για την ασφάλεια στον αέρα, θα πρέπει να βασίζονται σε μια πραγματική εκτίμηση του κινδύνου και σε μέτρα ασφαλείας που να μην είναι υπερβολικά, ανομοιόμορφα ή ασυντόνιστα . Τέλος, η Ελληνίδα ευρωβουλευτής αναφέρει ότι τις νέες αυτές ευκαιρίες που ανοίγονται, οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες πρέπει να τις αξιοποιήσουν σωστά και έγκαιρα ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία τους και να προχωρήσουμε στη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων της συμφωνίας αυτής.

συΜφωνια των ηγετων τησ ευρωπησ για τη ΜεταρρυθΜιστικη συνθηκη

Με τη «Συνθήκη της Λισαβόνας», που θα υπογραφεί στις 13 Δεκεμβρίου από τους ευρωπαίους ηγέτες, η Ευρωπαϊκή Ένωση πέτυχε μία σημαντική νίκη. Με τη δήλωση αυτή ο προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες υποδέχθηκε την επίτευξη συμφωνίας των 27 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε. επί του κειμένου της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης, που, όπως συμπλήρωσε ο ίδιος, «θα επιτρέψει στην Ευρώπη να ξεφύγει από το αδιέξοδο και να ξεπεράσει τη θεσμική της κρίση». Οι ευρωπαίοι ηγέτες κατέληξαν σε

συμφωνία κατά τη διάρκεια της άτυπης συνόδου κορυφής που συγκάλεσε στη Λισαβόνα (18-19 Οκτωβρίου) η πορτογαλική προεδρία με αποκλειστικό θέμα τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη. Στη σύνοδο την χώρα μας εκπροσώπησε ο Πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής, τον οποίο συνόδευσαν η ΥΠΕΞ κυρία Ντόρα Μπακογιάννη και ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Γιάννης Βαληνάκης. «Με αυτή τη συμφωνία και με τη νέα Συνθήκη, η Ευρώπη αποδεικνύει ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο προχωράει», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας για να προσθέσει ότι «από σήμερα η Ευρώπη μπορεί να κοιτάει μπροστά και προς το μέλλον με εμπιστοσύνη». Τη χαρά του για το αποτέλεσμα της συνόδου κορυφής εξέφρασε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, οποίος τόνισε ότι με τη νέα συνθήκη η Ευρώπη θα είναι ισχυρότερη για να αναλάβει το ρόλο που της αναλογεί στον κόσμο και να λύσει τα οικονομικά προβλήματα των πολιτών της.

> 06/07

presscode

ISSUE 05

ΚομισιΟν:

ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΝ ΠΛΑΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ME ΤΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ Την αποφασιστικoτητα της Επιτροπής να αγωνιστεί κατά των δυνητικών αρνητικών περιβαλλοντικών συνεπειών από τη χρήση βιοκαυσίμων διατυπώνει σε απάντηση του ο Επίτροπος κ. Πίλμπαγκς, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας, προς τον Ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Καθηγητή κ. Γιώργο Παπαστάμκο. Ο κ. Πίλμπαγκς αναφέρει επί λέξει ότι «η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να γνωρίζει για ποιους λόγους πολλοί, εσφαλμένα, πιστεύουν ότι τα βιοκαύσιμα συνεπάγονται αποψίλωση των δασών, ούτε γιατί έχουν πρόσφατα επικρατήσει άλλες πλάνες σχετικά με τα βιοκαύσιμα». Στην ΕΕ το 2006 χρησιμοποιή-

θηκαν 3,1 εκατομμύρια εκτάρια για την παραγωγή βιοκαυσίμων, δηλαδή ποσοστό 3% της αρόσιμης γης. Σε ό,τι αφορά το ποσοστό του εισαγομένου φοινικέλαιου (του οποίου η αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης θεωρείται ότι συμβάλλει στη σοβαρή αποψίλωση των δασών στην Ινδονησία και στην απελευθέρωση αποθηκευμένου άνθρακα στην ατμόσφαιρα) στην ΕΕ, ποσοστό μόλις 3,3% χρησιμοποιήθηκε για ενεργειακούς σκοπούς. Από την ποσότητα αυτή μόλις το 0,7% είχε χρησιμοποιήθηκε για παραγωγή βιοκαυσίμου. Το πλείστο της ποσότητας του φοινικέλαιου, ποσοστό 75,2%, χρησιμοποιείται στην ΕΕ ως πρόσθετο τροφίμων,

ενώ το υπόλοιπο 21,4% χρησιμοποιείται για σκοπούς άλλους από τους επισιτιστικούς και τους ενεργειακούς. Ο Επίτροπος Πίλμπαγκς δηλώνει επίσης την απόφασή του να εισαγάγει μηχανισμό αειφορίας σχεδιασμένο έτσι ώστε να ευνοεί τη χρήση βιοκαυσίμων παραγομένων με αειφόρες μεθόδους, ενώ παράλληλα αποθαρρύνεται η χρήση βιοκαυσίμων που παρουσιάζουν μέτριες επιδόσεις. Ο μηχανισμός αυτός πρόκειται να ενσωματωθεί στην επικείμενη κοινοτική νομοθεσία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και θα αφορά τόσο στα εγχωρίως παραγόμενα, όσο και τα εισαγόμενα βιοκαύσιμα.

Υδρογoνο:

το καyσιμο του μeλλοντος; ΠΩς θα εΙναι η καθημερινότητα στην Ευρώπη του αύριο; Η Επιτροπή την φαντάζεται και την θέλει πιο καθαρή, πιο ευχάριστη και πιο

ασφαλή. Και για να το επιτύχει, προσβλέπει στο υδρογόνο. Χθες, είχαμε το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Μήπως ήρθε η ώρα για τις κυψέλες καυσίμου και το υδρογόνο; Αυτό είναι σήμερα το στοίχημα που θέλουν να κερδίσουν η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και οι βιομηχανίες με μια κοινή πρωτοβουλία τους στον τομέα της τεχνολογίας. H εταιρική αυτή συμφωνία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η οποία προβλέπεται για έξι χρόνια, θα χρηματοδοτηθεί με 1 δις περίπου ευρώ, εκ των οποίων τα 470 εκατομμύρια θα προέλθουν από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Στόχος είναι η ανάπτυξη και εμπορία των τεχνολογιών υδρογόνου με χρονικό ορίζοντα το 2020 για τον τομέα του αυτοκινήτου και των μεταφορών, αλλά και για άλλους τομείς της καθημερινής ζωής.

Το υδρογόνο και οι κυψέλες καυσίμου αποτελούν δυνητικές πηγές ενέργειας για πολυάριθμα προϊόντα. Διόλου απίθανο δε να επεκταθούν ακόμα και στα κινητά τηλέφωνα, στους υπολογιστές και στους θερμοσίφωνες! Παρόλο που η Ευρώπη του υδρογόνου ανήκει ακόμη στη σφαίρα του φανταστικού, τα αυτοκίνητα υδρογόνου αποτελούν ήδη πραγματικότητα, ορισμένα μάλιστα είναι έτοιμα να κυκλοφορήσουν στην αγορά. Ωστόσο, η εμπορία τους εξακολουθεί να είναι αρκετά περίπλοκη και δαπανηρή, επειδή τα αυτοκίνητα αυτά δεν περιλαμβάνονται στο κοινοτικό σύστημα έγκρισης τύπου οχημάτων. Συνεπώς, η Επιτροπή θα επιδιώξει την απλούστευση των σχετικών διαδικασιών. Η ανάπτυξη νέων πηγών ενέρ-

ευρωπαϊκή ένωση η εΛΛaδα Eχει απo τα υψηΛoτερα επIπεδα περιοριστικων κανονιστικων ρυθΜισεων στην εε πιEσεισ τησ κοΜισιoν για την απεΛευθEρωση Eξι επαγγεΛΜaτων: δικηγoροι, συΜΒοΛαιογρaφοι, φαρΜακοποιοI, ΜηχανικοI, αρχιτEκτονεσ και ΛογιστEσ την επιθυΜIα της Κομισιόν να προχωρήσει η Ελλάδα στην τροποποίηση των εθνικών περιοριστικών κανονιστικών ρυθμίσεων στον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών εκφράζει σε απάντηση της η αρμόδια Επίτροπος κ. Κρόες, σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΝ Δημήτρη Παπαδημούλη. Πιο συγκεκριμένα η Επίτροπος στην απάντηση της αναφέρει ότι «τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να προβαίνουν σε εμπεριστατωμένο

γειας, αν και πολύ σημαντική, δεν αρκεί από μόνη της για να λύσει όλα τα σχετικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και η προστασία του περιβάλλοντος, για παράδειγμα, εξαρτώνται και από την προώθηση βιώσιμων μετακινήσεων στην πόλη. Απώτερος σκοπός είναι λοιπόν να μπορούν οι Ευρωπαίοι να παίρνουν το ποδήλατό τους ή να πηγαίνουν με τα πόδια με την ίδια ασφάλεια που έχουν όταν χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους. Κάθε χρόνο, 8.000 πεζοί και ποδηλάτες χάνουν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ. Για να μειωθεί ο αριθμός αυτός, η Επιτροπή προτείνει, μεταξύ άλλων, να εφοδιαστούν υποχρεωτικά από το 2009 όλα τα ιδιωτικά αυτοκίνητα με συστήματα υποβοηθούμενης πέδησης.

έλεγχο των εθνικών επαγγελματικών κανόνων - που θεσπίζονται, τόσο εκ μέρους της Πολιτείας, όσο και από τους ίδιους τους επαγγελματικούς φορείς - με βάση ένα κριτήριο αναλογικότητας προκειμένου να καταργηθούν οι υπερβολικά περιοριστικές και παρωχημένες ρυθμίσεις, οι οποίες περιορίζουν χωρίς λόγο τον ανταγωνισμό». Στην απάντηση της η Κομισιόν αναφέρεται σε συγκεκριμένη έρευνα που «επικεντρώθηκε σε έξι επαγγέλματα (δικηγόρους, συμβολαιογράφους, φαρμακοποιούς, μηχανικούς, αρχιτέκτονες και λογιστές) και εξετάσθηκε συγκριτικά το επίπεδο των περιοριστικών κανονιστικών ρυθμίσεων που υπάρχουν στα κράτη μέλη, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας». Για τον λόγο αυτό, η Κομισιόν «συνεργάζεται στενά με τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού, οι οποίες είναι οι πλέον κατάλληλες για να προωθήσουν την τροποποίηση των ρυθμίσεων όσον αφορά τις επαγγελματικές υπηρεσίες σε εθνικό επίπεδο» με απώτερο στόχο «να μπορούν οι καταναλωτές να απολαμβάνουν την παροχή καλύτερης ποιότητας υπηρεσιών, περισσότερων δυνατοτήτων επιλογής, παράλληλα με την εξασφάλιση μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας» . Αναφερόμενη στην Ελλάδα, η Επίτροπος κ. Κρόες επισημαίνει ότι «από την έρευνα της Επιτροπής προκύπτει ότι η Ελλάδα έχει από τα υψηλότερα επίπεδα περιοριστικών κανονιστικών ρυθμίσεων στην ΕΕ (π.χ. εκτεταμένες ρυθμίσεις καθορισμού των τιμών, περιορισμούς διαφήμισης, όρια στη διεπαγγελματική

συνεργασία και τη διάρθρωση των επιχειρήσεων). Τα επαγγέλματα των δικηγόρων, των συμβολαιογράφων και των φαρμακοποιών χαρακτηρίζονται όλα από πολύ υψηλά επίπεδα περιοριστικών κανονιστικών ρυθμίσεων». Για την προώθηση της απελευθέρωσης των ανωτέρω επαγγελμάτων, εκπρόσωποι της Κομισιόν επισκέφθηκαν την Ελλάδα τον Ιούνιο του 2006 όπου είχαν συναντήσεις με αντιπροσώπους της ελληνικής εθνικής αρχής ανταγωνισμού, των υπουργείων και των σχετικών επαγγελματικών φορέων. Τέλος, η αρμόδια Επίτροπος παροτρύνει την ελληνική κυβέρνηση να «θεσπίσει ένα πρόγραμμα εμπεριστατωμένου ελέγχου σε συνεργασία με την εθνική αρχή ανταγωνισμού, προκειμένου να εξετασθούν οι κανονιστικές ρυθμίσεις (τόσο σε κρατικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο αυτορρύθμισης) κάθε επαγγέλματος κατά τρόπο συστηματικό» και δηλώνει ότι «είναι έτοιμη να παράσχει, εάν χρειασθεί, σχετική συνδρομή».

> 08/09

presscode

ISSUE 05

προγραμμα δρασησ τησ ε.ε. για τη μειωση του διοικητικου φορτου νομικών παραγόντων και, προκειμένου να υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα, υποβλήθηκαν δέκα «δράσεις ταχείας υλοποίησης» και ήδη έχουν εγκριθεί οι μισές εξ αυτών (IP/07/294).

Υπολογισμoς του διοικητικοy κoστους

Μποροyμε να εκφράσουμε την άποψή μας στον Αντιπρόεδρο Verheugen, μέσω νέου δικτυακού τόπου, για το αν η γραφειοκρατία μας δυσκολεύει τη ζωή. Η Επιτροπή εγκαινίασε νέο δικτυακό τόπο, για να δώσει την ευκαιρία στους επιχειρηματίες να προτείνουν τρόπους με τους οποίους μπορεί να περιορισθεί ο διοικητικός φόρτος που αντιμετωπίζουν. Συγχρόνως με την online διαβούλευση, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Günter Verheugen ανήγγειλε ότι ανατέθηκε ο υπολογισμός του διοικητικού κόστους που προκύπτει από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και την εκτέλεσή της σε εθνικό επίπεδο. Μια ομάδα υψηλού επιπέδου αποτελούμενη από ενδιαφερόμενους και υπό την προεδρία του Edmund Stoiber – μετά το πέρας της πρωθυπουργίας του – θα δώσει συμβουλές για το υπό εξέλιξη έργο δυνάμει του Προγράμματος δράσης για τον περιορισμό του αδικαιολόγητου διοικητικού φόρτου (IP/07/1339). Κατά τον Αντιπρόεδρο Verheu-

gen, αρμόδιο για τις επιχειρήσεις και την βιομηχανική πολιτική, ο φιλόδοξος στόχος να περιοριστεί μέχρι το 2012 κατά 25% το διοικητικό κόστος, μπορεί να επιτευχθεί μόνο εφόσον βασιστούμε στη βοήθεια και στις συμβουλές που θα μας δώσουν οι επιχειρήσεις, οι ενδιαφερόμενοι και τα κράτη μέλη. Ο νέος δικτυακός τόπος θα είναι διαθέσιμος σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ ενώ στην ίδια ιστοσελίδα θα δημοσιεύονται τακτικά απόψεις και ιδέες που αποστέλλονται. Η πρόσφατα συσταθείσα Ομάδα υψηλού επιπέδου ανεξάρτητων ενδιαφερομένων για τον διοικητικό φόρτο (η οποία θα έχει μέχρι 15 μέλη και τριετή εντολή) θα αναζητήσει τη συμβολή ειδικών από μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, οργανώσεις καταναλωτών, μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), υπό την καθοδήγηση του κυρίου Edmund Stoiber. Το Πρόγραμμα δράσης για τη μείωση του διοικητικού φόρτου που ανακοίνωσε η Επιτροπή τον Ιανουάριο 2007 εξακολουθεί να κάνει ευκολότερη τη ζωή των οικο-

Η Επιτροπή ανέθεσε το έργο στον όμιλο επιχειρήσεων που αποτελείται από τις Cap Gemini, Deloitte και Ramboll Management. Οι εργολήπτες εξετάζουν σε πρώτο στάδιο τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις επιχειρήσεις να παρέχουν πληροφορίες. Επίσης θα εξετάσουν πώς αυτές οι απαιτήσεις της ΕΕ μεταφέρθηκαν στην εθνική νομοθεσία για να εντοπιστεί η «επιχρύσωση» (δηλ. Την περίπτωση που ένα κράτος μέλος έχει περισσότερες απαιτήσεις από αυτές που απορρέουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία). Τα αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα τέλη 2007. Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης αυτής, οι σύμβουλοι θα ερωτήσουν τις επιχειρήσεις της ΕΕ να υπολογίσουν το χρόνο και το χρήμα που δαπανούν για τις απαιτήσεις αυτές, τα δε αποτελέσματα αναμένονται για το τέλος 2008. Έτσι θα κοστολογηθούν οι περισσότερο δαπανηρές υποχρεώσεις πληροφόρησης και θα συγκεντρωθούν ιδέες για το πώς θα περιορισθεί ο φόρτους. Η Επιτροπή θα αναλύει σε συνεχή βάση τις υποδείξεις και θα υιοθετήσει μέτρα εφαρμογής ή νομοθετικές προτάσεις , εφόσον χρειάζεται. Βελτίωση της νομοθεσίας – Περιορισμός του διοικητικού φόρτου – διαβούλευση online: http://ec.europa.eu/enterprise/ admin-burdens-reduction

διπλωματία Στο θEμα της κλιματικής αλλαγής, έχει υπάρξει μεγάλη αναβλητικότητα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκφράζαμε απλώς αμφιβολίες και αναβάλαμε μια αποτελεσματική απάντηση σ’ αυτή την μοναδική παγκόσμια πρόκληση. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η κλιματική αλλαγή αντιμετωπίσθηκε ως «αφηρημένο φαινόμενο» - κατανοητό από επιστήμονες, περιφρονημένο από τους δύσπιστους, υποβαθμισμένο από κατεστημένα συμφέροντα και αγνοημένο από τα «μυωπικά» πολιτικά συστήματα. Σήμερα, ο χρόνος λιγοστεύει. Εάν οι πρόσφατες προβλέψεις είναι ακριβείς, η καταστροφή του περιβάλλοντος που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή είναι μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, οι περισσότερες από τις συνέπειές της θα εμφανιστούν, ανεξάρτητα με το τι θα αποφασίσουμε να κάνουμε σήμερα για να περιορίσουμε το πρόβλημα της εκπομπής ρύπων. Κι αυτό οφείλεται σε δύο πηγές χρονοτριβής. Η μία αφορά την καθυστέρηση μεταξύ πολιτικών αποφάσεων και εφαρμογής τους. Η δεύτερη αποτελεί προϊόν του ίδιου του φαινομένου, δεδομένου ότι οι επιστήμονες προβλέπουν ότι οι ωκεανοί που έχουν αποθηκεύσει το μεγαλύτερο μέρος της υψηλής θερμοκρασίας που εμφανίστηκε τα τελευταία 40 χρόνια, σταδιακά, θα το απελευθερώσουν μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Επομένως, ευθύνη μας είναι όχι μόνο να βρούμε την πολιτική βούληση για μια αποτελεσματική παγκόσμια πολιτική σταθεροποίησης της εκπομπής αερίων, αλλά και να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που η δραστηριότητά μας στο παρελθόν, συνεχίζει να προκαλεί. Και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η αλλαγή του κλίματος δεν μπορεί πλέον να ειδωθεί ως ένα απομονω-

«TO ΜΕΛΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ»

ΑντιμετωπIζοντας την πρOκληση της ηγεσIας στο ζHτημα των κλιματικΩν αλλαγΩν

Ομιλία της Ντόρας Μπακογιάννη στον ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή μένο περιβαλλοντικό θέμα. Δεν είναι μόνο θέμα περιβαλλοντικής συνείδησης. Δεν είναι καν μια περιβαλλοντική ανάγκη. Είναι μια απειλή που αγγίζει τα πάντα. Και πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ως τέτοια. Είναι ζήτημα ηθικής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ζήτημα ανθρώπινης ασφάλειας και πιθανό αίτιο μελλοντικών συγκρούσεων. Είναι ζήτημα βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Είναι ακόμη ζήτημα απειλής για την παγκόσμια υγεία. Συνεπώς, πρέπει να αντιμετωπισθεί σε ευρύτερο πλαίσιο, ώστε να περιλάβει τις κοινωνικο-πολιτικές δυναμικές που ενέχει, αν πραγματικά πρόκειται να υιοθετήσουμε μια συνολική προσέγγιση. Βρίσκομαι σήμερα εδώ, στον απόηχο μιας πραγματικής ανθρώπινης, περιβαλλοντικής και οικονομικής τραγωδίας, την οποία βίωσε η χώρα μου μόλις πριν ένα μήνα. Η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, πέρασε από σκληρή δοκιμασία φέτος το καλοκαίρι. Όπως προέβλεπε η τέταρτη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC) καθώς και η έκθεση Stern, καταστροφικές πυρκαγιές απείλησαν την περιοχή και στοίχισαν τη ζωή σε 65 συνανθρώπους μας. Οι

φλόγες έκαψαν τα σπίτια και τις περιουσίες χιλιάδων ανθρώπων. Κατέστρεψαν την άγρια πανίδα και χιλιάδες στρεμμάτων δάσους. Οι Έλληνες, αλλά και ολόκληρη η υφήλιος, παρακολουθούσαν τις πυρκαγιές που μαίνονταν χωρίς να το πιστεύουν, αποσβολωμένοι. Διότι όπως όλοι πλέον μάθαμε, η περιβαλλοντική καταστροφή σε μια περιοχή – είτε αυτή είναι στην Αμερική, την Ασία, την Ωκεανία, την Αφρική ή την Ευρώπη – έχει επιπτώσεις σε κάθε γωνιά της γης. H κυβέρνησή μας αντέδρασε όσο καλύτερα μπορούσε, προκειμένου να αντιμετωπίσει την τραγωδία και να περιορίσει τις επιπτώσεις της. Λάβαμε επίσης βοήθεια από το εξωτερικό από τους φίλους και εταίρους μας. Και γι’ αυτό τους είμαστε ευγνώμονες. Το περιβάλλον είναι για μας ύψιστη προτεραιότητα και δράττομαι της ευκαιρίας αυτής για να σας διαβεβαιώσω ότι η Ελληνική κυβέρνηση θα κάνει ότι μπορεί για να αποκαταστήσει τις ζημίες. Η απρόσμενη έκταση της κινητοποίησης των πυροσβεστικών δυνάμεων των Ευρωπαίων εταίρων και των άλλων φίλων μας κομίζει, ωστόσο, ένα θετικό μήνυμα για το μέλλον. Το μέλλον μπορεί να επιφυ-

> 10/11

presscode

ISSUE 05

λάσσει ολοένα και περισσότερες καταστροφές ως απόρροια των κλιματικών αλλαγών τα επόμενα χρόνια, σε έκταση, για την οποία καμία χώρα - ακόμη και η πιο ισχυρή – δεν θα μπορεί να προετοιμαστεί επαρκώς. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση αυτή σήμερα, τώρα που η πολιτική βούληση και οι πόροι υπάρχουν για τη συγκέντρωση δυνάμεων από πολλές χώρες. Και είναι ζωτικής σημασίας να συζητήσουμε πως η διεθνής προσπάθεια μπορεί να επιτευχθεί πιο αποτελεσματικά, χρησιμοποιώντας, με ένα συμπληρωματικό και συνεκτικό τρόπο, όλα τα εργαλεία που μπορεί να προσφέρει το διεθνές σύστημα. Έχοντας μια πρόσφατη, οδυνηρή εμπειρία των καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η Ελλάδα πιστεύει ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες που συγκεντρώθηκαν σήμερα εδώ πρέπει να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα στους διαπραγματευτές στο Μπαλί, ότι είναι απόλυτα επιτακτική ανάγκη να επιτευχθεί διεθνής συμφωνία για ένα σύστημα περιορισμού. Υιοθετώντας μονομερώς νέους περιορι-

σμούς για τις εκπομπές ρύπων, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανοίγει το δρόμο, ώστε να δοθεί μια γενναία απάντηση εκ μέρους ολόκληρου του αναπτυγμένου κόσμου στις διαπραγματεύσεις αυτές. Αυτό μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος για ακόμη περισσότερες δίκαιες και αναγκαίες συνεισφορές εκ μέρους των αναδυόμενων οικονομιών. Η προσπάθεια περιορισμού όμως, δεν είναι από μόνη της αρκετή. Ενώ η προσαρμογή δεν είναι μόνο τοπική ή εθνική αναγκαιότητα. Περιλαμβάνει, επίσης, την κρίσιμη ευθύνη της διεθνούς κοινότητας προς τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και τα μικρά νησιωτικά κράτη που έχουν τη μικρότερη συμμετοχή στο πρόβλημα αλλά θα αντιμετωπίσουν τον πιο άμεσο και βαρύ αντίκτυπο. Οι κάτοικοί τους ζουν σε ευάλωτες περιοχές, υπό ευαίσθητες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, χωρίς να έχουν την προσαρμοστική δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που επιφέρουν οι κλιματικές αλλαγές. Για τον λόγο αυτό, η Ελλάδα, η οποία φέτος ασκεί την Προεδρία

Εκλογh του Πρeσβη κ. Γ. Ν. Αναστασoπουλου, ως Προeδρου στην 34η Γενικh Διaσκεψη της Ουνeσκο Ο Μoνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στην Ουνέσκο Πρέσβης κ. Γ. Ν. Αναστασόπουλος εξελέγη Πρόεδρος της 34ης Γενικής Διάσκεψης της Ουνέσκο, κατόπιν ομόφωνης πρότασης του 58μελούς Εκτελεστικού Συμβουλίου, για τη διετία 2007 – 2009. Είναι η πρώτη φορά, στην 62χρονη ιστορία της Ουνέσκο, που Έλληνας εκπρόσωπος εκλέγεται στο σημαντικό -αυτό- αξίωμα.

του Δικτύου Ανθρώπινης Ασφάλειας, αποφάσισε να επικεντρωθεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη ασφάλεια σε ευάλωτες περιοχές και για ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, ιδίως, στις γυναίκες, τα παιδιά και τους εκτοπισμένους λόγω των κλιματικών αλλαγών. Για το λόγο αυτό, πιστεύουμε ότι η αναπτυξιακή βοήθεια από τον ανεπτυγμένο κόσμο θα πρέπει να αναθεωρηθεί, προκειμένου να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών στις ελάχιστα ανεπτυγμένες χώρες. Για το λόγο αυτό, ενώνουμε τη φωνή μας με αυτούς που διακηρύσσουν ότι οι απειλές των κλιματικών αλλαγών καθιστούν δυσκολότερη την υλοποίηση των στόχων της χιλιετίας. Η επίτευξή τους απαιτεί άμεση ενεργοποίηση όλων των δυνάμεών μας. Η κοινωνία της αφθονίας έφερε μαζί της και μια σειρά υποπροϊόντων που απειλούν τον πλανήτη και τις κοινωνίες μας. Έχει έρθει η ώρα να ενθαρρύνουμε τους κατοίκους του ανεπτυγμένου κόσμου να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Αυτός δεν είναι ένας εύκολος στόχος. Οι δυσκολίες που σχετίζονται με την αλλαγή τρόπου ζωής είναι πολλές, ακριβώς διότι απαιτούν αλλαγή της καθημερινής νοοτροπίας μας. Και όπως γνωρίζουμε, η αλλαγή νοοτροπίας απαιτεί χρόνο, προσπάθεια, ζήλο και αφοσίωση. Υπάρχει ωστόσο κάποιο περιθώριο αισιοδοξίας. Ο κόσμος σήμερα έχει πεισθεί περισσότερο για την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών. Η κοινή γνώμη έχει αντιληφθεί την αμεσότητα του κινδύνου και σταδιακά ευαισθητοποιείται ως προς την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Η ανησυχία είναι αληθινή. Η επιθυμία αυθεντική. Τώρα, πιο συντονισμένη προσπάθεια είναι απαραίτητη. Ελπίζω ότι σύντομα θα την επιτύχουμε.

διπλωματία ΟΗΕ

Υπογραφh Μνημονiου Συνεργασiας Ελλaδας Διεθνοyς Οργανισμοy Τροφiμων και Γεωργiας Σημαντικo ρoλο στην υλοποίηση των προγραμμάτων του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ όσον αφορά την Επισιτιστική Ασφάλεια και την παροχή υπηρεσιών και τεχνογνωσίας από ελληνικές εταιρίες για την αγροτική ανάπτυξη και την αλιεία, αναλαμβάνει η Ελλάδα μετά και την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας στον τομέα της Επισιτιστικής Ασφάλειας από τον Υφυπουργό Εξωτερικών κ. Πέτρο Δούκα και τον Γενικό Διευθυντή του FAO κ. Jacques Diouf. «Με τη συμφωνία πλαίσιο που υπογράψαμε με τον Διεθνή Οργανισμό του ΟΗΕ για τα τρόφιμα και τη Γεωργία ανοίγει ο δρόμος για στενή συνεργασία της Ελλάδας και των ελληνικών εταιριών με το FAO σε θέματα εξασφάλισης τροφίμων σε πολλές χώρες που έχουν ανάγκη και σε εκατομμύρια συνανθρώπους μας αλλά και στο πώς π.χ. οι μεγάλες ελληνικές εταιρίες ιχθυοκαλλιέργειας μπορούν να βοηθήσουν και να συμβάλλουν στην καταπολέμηση αυτής της διεθνούς ανέχειας» υπογράμμισε σε δηλώσεις του ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Πέτρος Δούκας. «Στην ενεργό συμμετοχή της Ελλάδας στα προγράμματα του ΟΗΕ που βοηθούν στην καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας και στην τεχνογνωσία που διαθέτει και με την οποία θα βοηθήσει περαιτέρω τους σκοπούς του FAO» αναφέρθηκε στις δηλώσεις του ο Γενικός Διευθυντής FAO κ. Jacques Diouf. Με τη συμφωνία αυτή τίθενται και σε θεσμικό επίπεδο οι βάσεις για μια αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και του FAO για την επίτευξη του Πρώ-

του Στόχου της Χιλιετίας (Millennium Development Goal), την καταπολέμηση της πείνας, της έλλειψης τροφίμων και του υποσιτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες και κατ επέκταση, την εξασφάλιση Επισιτι-

στικής Ασφάλειας. Στην συμφωνία καθορίζονται για την Ελλάδα και οι χώρες προτεραιότητας επιλογής των προς χρηματοδότηση έργων μεταξύ των οποίων είναι η Αλβανία, η Αρμενία, η Λαϊκή Δημοκρατία

του Κονγκό, η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, η Γεωργία, η Μολδαβία και η Ουκρανία. Ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας FAO αποτελεί τον πιο εξειδικευμένο Διεθνή Οργανισμό του συστήματος Η.Ε. Έχει αρμοδιότητα σε θέματα αγροτικής ανάπτυξης, με κυριότερο στόχο του την καταπολέμηση της φτώχειας και την επίλυση του προβλήματος της πείνας, δηλαδή την εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας παγκοσμίως. Αποτελεί βασικό φορέα υλοποίησης της πρώτης προτεραιότητας των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας (MDGs), δηλαδή τη μείωση κατά το ήμισυ της πείνας παγκοσμίως έως το 2015, μέσω παροχής βοήθειας για την βελτίωση των συνθηκών παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων του αγροτικού τομέα.

> 12/13

presscode

ISSUE 05

ΣυνAντηση συναρμοδiων Υπουργεiων, σε επiπεδο Υπουργων, με θεμα τη λαθρομεταναστευση Στη συνΑντηση συμμετείχαν πέραν της Υπουργού Εξωτερικών κας Ντόρας Μπακογιάννη, ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Προκόπης Παυλόπουλος, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Ευάγγελος Μεϊμαράκης, ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γεώργιος Βουλγαράκης, ο Υφυπουργός Δημοσίας Τάξεως κ. Παναγιώτης Χηνοφώτης και ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Γιάννης Βαληνάκης. Μετά το γεύμα εργασίας ο Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Γ. Κουμουτσάκος δήλωσε: «Στην διϋπουργική αυτή συνάντηση έγινε σε βάθος εκτίμηση και αξιολόγηση του φαινομένου της λαθρομετανάστευσης, όπως αυτό παρουσιάζεται στην χώρα μας, και εξετάστηκαν τρόποι για την αποτε-

λεσματικότερη διαχείριση και αντιμετώπισή του, στη βάση των εξής παραδοχών και διαπιστώσεων: l Το εντεινόμενο φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης είναι ιδιαίτερα σύνθετο και πολύπλοκο, τόσο όσον αφορά στα αίτια όσο και στον τρόπο αντιμετώπισής του. l Αποτελεί διεθνούς αλλά και ευρωπαϊκού χαρακτήρα πρόκληση που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνον με συντονισμένη, σφαιρική διεθνή και διακρατική συνεργασία, πάντοτε στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών, με ιδιαίτερη έμφαση στο ανθρωπιστικό δίκαιο αλλά και σε άλλα διεθνή νομικά κείμενα, όπως τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. l Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης απασχολεί ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση και βεβαίως την Ελλάδα, της οποίας το σύνολο των συνόρων είναι ταυτόχρονα σύνορο του χώρου Schengen, ενώ το μεγαλύτερο

μέρος τους είναι και εξωτερικό σύνορο της Ε.Ε. l Η Ελλάδα συμμετέχει και συμβάλλει ενεργά σε όλες τις σχετικές με την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης πολιτικές, πρωτοβουλίες και δράσεις της Ε.Ε. Πέραν του χώρου Schengen, συμμετέχουμε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για τη Διαχείριση και την Επιχειρησιακή Συνεργασία στα Εξωτερικά Σύνορα των Κρατών-Μελών, γνωστό ως FRONTEX. Επίσης συμμετέχουμε δραστήρια στη διαμόρφωση Ευρωπαϊκού Συστήματος Επιτήρησης Εξωτερικών Συνόρων (EUROSUR), στην οικοδόμηση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Περιπολιών, και βέβαια στην προώθηση της δημιουργίας Κοινής Ευρωπαϊκής Δύναμης Ακτοφυλακής που ήταν μια ελληνική πρωτοβουλία.

ΜυανμAρ:

Διακhρυξη συμπαρaστασης Ελληνiδων βουλευτων στην Αουνγκ Σαν Σαου Κιι Τη συμπαρaστασh τους στην βιρμανή κάτοχο του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης πολιτικό Αούνγκ Σαν Σούου Κίι εκφράζουν οι γυναίκες βουλευτές του Ελληνικού και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με πρωτοβουλία της ΥΠΕΞ κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη. Υπό το φως των πρόσφατων γεγονότων στη Βιρμανία/Μυανμάρ, οι Ελληνίδες βουλευτές υπέγραψαν σήμερα στο Υπουργείο Εξωτερικών κοινή Διακήρυξη Συμπαράστασης προς την

ηγέτιδα της αντιπολίτευσης που βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό από τις αρχές της χώρας. Η εξέλιξη αυτή σημειώνεται στον απόηχο της πρωτοβουλίας των γυναικών που μετέχουν στην Ομάδα Εργασίας των Γυναικών-Ηγετών (Women Leaders Working Group ). Είκοσι επτά γυναίκες πολιτικοί – ανάμεσά τους η Πρόεδρος των Φιλιππίνων, η Πρόεδρος της Βουλής της Γεωργίας και Υπουργοί από περισσότερες από 20 κράτη

συνυπέγραψαν δήλωση υποστήριξης προς την Αούνγκ Σαν Σούου Κίί, με την οποία ζητούν την άμεση απελευθέρωσή της από το στρατιωτικό καθεστώς. Ζητούν επίσης να σταματήσει η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στη Βιρμανία/Μυανμάρ και να αποκατασταθεί ο διάλογος με το λαό της χώρας και η δημοκρατία. Από την πλευρά της Ελλάδος το κείμενο υπέγραψε η ΥΠΕΞ κυρία Ντόρα Μπακογιάννη.

διπλωματία l Για την ευόδωση όλων αυτών των προσπαθειών της Ελλάδας, α) είναι απαραίτητος, ο σε εθνικό επίπεδο μεγαλύτερος δυνατός συντονισμός των συναρμόδιων Υπουργείων και φορέων και β) είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και σημαντική η περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας με και της στήριξης από την Ε.Ε. l Σε διακρατικό επίπεδο η Ελλάδα δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενίσχυση της συνεργασίας με όλες τις γειτονικές και όμορες χώρες. l Η απαραίτητη διεθνής και διακρατική συνεργασία, για να είναι ουσιαστική, θα πρέπει να στηρίζεται και σε καλά επεξεργασμένες και αποτελεσματικές εθνικές πολιτικές διαχείρισης και αντιμετώπισης του φαινομένου της λαθρομετανάστευσης. l Ανεπαρκείς ή πλημμελείς εθνικές πολιτικές αντιμετώπισης του ζητήματος όχι μόνον δεν καταπολεμούν, αλλά και ενθαρρύνουν τελικά τη λαθρομετανάστευση, ιδίως προς γειτονικά κράτη. l Στο πλαίσιο αυτό, διαπιστώθηκε ότι τον τελευταίο καιρό εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένη ροή λαθρομεταναστών προς τα ανατολικά σύνορα, χερσαία και θαλάσσια, της χώρας μας. l Ειδικά ως προς αυτό, πέραν της περαιτέρω ενίσχυσης της δικής της πολιτικής με τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων, η Ελλάδα αναμένει την ουσιαστική ανταπόκριση και συνεργασία της Τουρκίας στο πλαίσιο της υφιστάμενης διμερούς συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών καθώς και την ταχεία σύναψη της Συμφωνίας επανεισδοχής Ε.Ε.–Τουρκίας, καθώς μας προβληματίζει ιδιαίτερα ότι δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για τη σύναψή της».

> 14/15

presscode

ISSUE 05

ΠαραμερIζοντας τις προσωπικEς πολιτικEς για να σωθεI το ΙρAκ Henry A. Kissinger

διεθνής συνεργασία Μια σοβαρH συζήτηση για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουμε στο Ιράκ, πρέπει να λαμβάνει υπόψη δυο πραγματικότητες: Ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει μόνο με στρατιωτικά μέσα, ούτε όμως είναι εφικτό να αφήσουμε το πεδίο ελεύθερο στους φανατικούς της τζιχάντ. Οι αποφάσεις της Αμερικής μέσα στους επόμενους μήνες, δεν μπορούν να δώσουν λύσεις στο Ιράκ και στη Μέση Ανατολή γενικότερα πριν τη νέα Αμερικανική κυβέρνηση, αντίθετα υπάρχει ο κίνδυνος να ξεφύγει η κατάσταση από κάθε έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση μια συμφωνία για μια διακομματική εξωτερική πολιτική είναι επιτακτική. Η εμπειρία του Βιετνάμ, αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα για την πιθανή καταστροφή που μας περιμένει στο Ιράκ. Ποτέ δεν θα μάθουμε από την Ιστορία, όσο συνεχίζουμε να δημιουργούμε μύθους. Οι επιβάτες των αμερικανικών ελικοπτέρων ήταν Βιετναμέζοι πολίτες και όχι Αμερικανοί στρατιώτες, οι οποίοι είχαν φύγει δυο χρόνια νωρίτερα. Η αιτία της κατάρρευσης στο Βιετνάμ ήταν η απόφαση του Κογκρέσου να μειώσει τις δυνάμεις κατά τα 2/3 και η μαζική επίθεση που δεχθήκαμε κατά παραβίαση των ειρηνευτικών συμφωνιών των Παρισίων. Μια απότομη απόσυρση από το

Ο Henry A. Kissinger, ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ

Μια απOτομη απOσυρση απO το ΙρAκ δεν θα τελειΩσει τον πΟλεμο, απλΑ θα τον επαναπροσανατολΙσει. ΜΕσα στο ΙρΑκ, οι θρησκευτικΕς συγκροΥσεις θα μποροΥσαν να πΑρουν μορφΗ γενοκτονΙας, και οι βΑσεις των τρομοκρατΩν θα μποροΥσαν να επανεμφανιστοΥν

> 16/17

presscode

ISSUE 05

Το ζΗτημα δεν εΙναι το πΟτε και αν θα εκδημοκρατιστοΥν οι Αραβικές ή μουσουλμανικΕς κοινωνΙες, αλλΑ το εΑν αυτΟ μπορεΙ να γΙνει κΑτω απΟ την ΑμερικανικΗ στρατιωτικΗ καθοδΗγηση, σε Ενα χρονικΟ πλαΙσιο που η ΑμερικανικΗ πολιτικΗ μπορεΙ να αντΕξει Richard Lugar, μπορεί πράγματι να αμβλύνουν την ανησυχία των πολιτών, αλλά θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως ισορροπούν, καθησυχάζοντας τους πολίτες από τη μια και ενθαρρύνοντας τους αντιπάλους της Αμερικής από την άλλη, δίνοντας την εντύπωση πως είναι ο πρόδρομος μιας πλήρους υποχώρησης. Υπάρχει το επιχείρημα πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να περιοριστούν στη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας, την προστασία των συνόρων και την παρεμπόδιση εμφάνισης καθεστώτων τύπου Ταλιμπάν, μένοντας έξω από οποιαδήποτε εσωτερική ή εμφύλια διαμάχη. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς τις πτυχές μιας σύγκρουσης και αυτά τα όρια, με ακρίβεια. Κάποιοι ισχυρίζονται πως μια ολική απόσυρση θα φέρει και το καλύτερο πολιτικό αποτέλεσμα. Οι πολιτικοί ηγέτες είναι που έχουν τελικά την ευθύνη απέναντι στους πολίτες και φυσικά απέναντι στην Ιστορία, όχι μόνο για την καλύτερη δυνατή έκβαση , αλλά και για την πιο πιθανή, όχι μόνο ως προς αυτά που ήλπιζαν, αλλά και ως προς αυτά που θα έπρεπε να έχουν φοβηθεί να κάνουν. Τίποτα στην ιστορία της Μέσης Ανατολής δεν μας δείχνει πως μια παραίτηση θα μπορούσε να σημάνει την αποκατάσταση της επιρροής μας στην περιοχή. Εκείνοι που προωθούν τέτοια σχέδια θα πρέπει να μελετήσουν τις τρομερές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται, κάτι στο οποίο συμφωνεί η πλειοψηφία

των εμπειρογνωμόνων και διπλωματών. Το συστατικό που λείπει, δεν είναι ένα χρονοδιάγραμμα απόσυρσης, αλλά ένα πολιτικό και διπλωματικό σχέδιο συνδεδεμένο με μια στρατιωτική στρατηγική. Έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος στην προσπάθεια να επαναληφθεί το μοντέλο κατοχής της Γερμανίας και της Ιαπωνίας, κάτι όμως που σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να γίνει. Το ζήτημα δεν είναι το πότε και αν θα εκδημοκρατιστούν οι Αραβικές ή μουσουλμανικές κοινωνίες, αλλά το εάν αυτό μπορεί να γίνει κάτω από την Αμερικανική στρατιωτική καθοδήγηση, σε ένα χρονικό πλαίσιο που η Αμερικανική πολιτική μπορεί να αντέξει. Οι Δυτικές Δημοκρατίες και εκείνη της Ιαπωνίας, αναπτύχθηκαν σε κοινωνίες που ήταν σε μεγάλο ποσοστό ομοιογενείς. Αντίθετα, στο Ιράκ υπάρχουν διαφορετικές φυλές και θρησκευτικές ομάδες. Το Σουνιτικό τμήμα εξουσιάζει την Σιιτική πλειοψηφία, υποτάσσοντας ταυτόχρονα την Κουρδική μειονότητα σχεδόν εκατό χρόνια τώρα, δηλαδή σε ολόκληρη την Ιστορία του Ιράκ. Στις ομοιογενείς κοινωνίες, μια μειονότητα μπορεί να επιδιώξει να γίνει πλειοψηφία μόνο μέσω των εκλογών. Αυτό είναι απίθανο να συμβεί σε κοινωνίες που έχουν βιώσει ιστορικές αδικίες, οι οποίες διατηρούνται μέσα από εθνικές ή θρησκευτικές δομές και εκφράζονται μέσα από πολιτικές δομές σε πρώιμες εκλογικές διαδικασίες. Οι αμερικανικές παραινέσεις για εθνική συμφιλίωση βασίζονται στις

συνταγματικές αρχές προερχόμενες από τη δυτική εμπειρία. Αλλά αυτό είναι αδύνατο να επιτευχθεί μέσα σε ένα εξάμηνο υπό των αμερικανικών στρατευμάτων, σε ένα τεχνητά δημιουργημένο κράτος που κουβαλάει μια κληρονομιά χιλίων ετών εθνικών και αιρετικών συγκρούσεων. Η εμπειρία θα πρέπει να μας διδάξει ότι προσπαθώντας να χειριστούμε μια εύθραυστη πολιτική δομή –ιδιαίτερα μια που είναι το αποτέλεσμα εκλογών υπό την αμερικανική υποστήριξη– είναι πιθανό η κατάσταση να οδηγηθεί σε ριζοσπαστικά χέρια. Η απογοητευτική απόδοση της κυβέρνησης του Ιράκ δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για να υποστούμε μια μεγάλη στρατηγική καταστροφή. Πολλοί Αμερικανοί μπορεί να διαφωνούν για την απόφαση της επέμβασης ή για την πολιτική που ακολούθησε, αλλά το γεγονός είναι πως οι ΗΠΑ είναι τώρα στο Ιράκ, κατά ένα μεγάλο μέρος λόγω του χρέους τους προς την παγκόσμια τάξη και όχι ως εύνοια προς την Ιρακινή κυβέρνηση. Είναι πιθανό η παρούσα πολιτική δομή στη Βαγδάτη να μην μπορεί να επιτύχει την εθνική συμφιλίωση, επειδή τα εκλεγμένα συστατικά της εκλέχτηκαν με αιρετικά κριτήρια. Μια σοφότερη διαδικασία θα ήταν να επικεντρωθεί στις τρεις κύριες περιοχές και να προωθηθεί μια τεχνοκρατική, αποδοτική και ανθρωπιστική διοίκηση σε κάθε μια από αυτές. Η παροχή των υπηρεσιών και ασφάλειας που να συνδέονται με την οικονομική και επιστημονική ανάπτυξη μπορεί να δώσει

διεθνής συνεργασία ΠολλοΙ ΑμερικανοΙ μπορεΙ να διαφωνοΥν για την απΟφαση της επΕμβασης ή για την πολιτικΗ που ακολοΥθησε, αλλΑ το γεγονΟς εΙναι πως οι ΗΠΑ εΙναι τΩρα στο ΙρΑκ, κατΑ Ενα μεγΑλο μΕρος λΟγω του χρΕους τους προς την παγκΟσμια τΑξη και Οχι ως εΥνοια προς την ΙρακινΗ κυβΕρνηση

την ελπίδα για την ενθάρρυνση μιας αίσθησης κοινότητας. Μια αποδοτικότερη περιφερειακή κυβέρνηση που θα οδηγήσει στην ουσιαστική μείωση της βίας, στην πρόοδο προς το κράτος δικαίου και σε λειτουργικές αγορές θα μπορούσε έπειτα, μέσα σε δεδομένη χρονική περίοδο, να δώσει στους ιρακινούς μια ευκαιρία για την εθνική συμφιλίωση - ειδικά εάν καμία περιοχή δεν είναι αρκετά ισχυρή για να επιβάλει τη θέλησή της στους άλλους με τη βία. Αν δεν γίνει αυτό, η χώρα μπορεί να οδηγηθεί σε de facto διαμελισμό υπό τη μορφή της αυτονομίας, όπως ήδη συμβαίνει στην κουρδική περι-

οχή. Αυτή η προοπτική πρέπει να ενθαρρύνει τις πολιτικές δυνάμεις στη Βαγδάτης σε μια κίνηση προς τη συμφιλίωση. Πολλά θα εξαρτηθούν από τη δυνατότητα να δημιουργηθεί ένας γνήσιος εθνικός στρατός αντί μιας συσσώρευσης αντιμαχόμενων πολιτοφυλάκων. Η δεύτερη και αποφασιστική διαδικασία για την υπερνίκηση της ιρακινής κρίσης είναι μέσω της διεθνούς διπλωματίας. Σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος για την περιφερειακή ασφάλεια στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά ενώ οι χώρες που επίσης θα υποστούν τις συνέπειες, παραμένουν παθητικές. Ακό-

μα πολλές άλλες χώρες γνωρίζουν ότι η εσωτερική ασφάλειά τους και, σε μερικές περιπτώσεις, η επιβίωσή τους θα εξαρτηθεί από την έκβαση στο Ιράκ και την πιθανότητα να αντιμετωπίσουν απρόβλεπτους κινδύνους εάν η κατάσταση τεθεί εκτός ελέγχου. Αυτή η παθητικότητα δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανησυχίες αυτές τις χώρες, είναι να συμμετέχουν στη δημιουργία μιας κοινωνίας πολιτών. Ο καλύτερος τρόπος για μας είναι να ενθαρρύνουμε αυτή τη διαδικασία, μετατρέποντας την αναδημιουργία βαθμιαία, σε μια διεθνή προσπάθεια συνεργασίας κάτω

> 18/19

presscode

ISSUE 05

Μια απoτομη μεiωση των αμερικανικων δυναμεων θα εμποδισει τη διπλωματια και θα βαλει τις βασεις για μεγαλυτερες στρατιωτικες κρισεις στην πορεια

από μια πολυμερή διαχείριση. Δεν είναι δυνατό να επιτευχθούν όλοι αυτοί οι στόχοι με μια κίνηση. Η στρατιωτική έκβαση στο Ιράκ θα πρέπει τελικά να αντανακλά μια διεθνή αναγνώριση. Η Διεθνής Διάσκεψη των γειτόνων του Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, έχει καθιερώσει ένα φόρουμ για αυτό. Ο ρόλος των Η.Ε στην ενθάρρυνση μιας τέτοιας πολιτικής έκβασης, θα μπορούσε να είναι χρήσιμος. Μια τέτοια στρατηγική είναι ο καλύτερος δρόμος για να μειωθεί η στρατιωτική παρουσία της Αμερι-

κής μακροπρόθεσμα. Μια απότομη μείωση των αμερικανικών δυνάμεων θα εμποδίσει τη διπλωματία και θα βάλει τις βάσεις για μεγαλύτερες στρατιωτικές κρίσεις στην πορεία. Η συνέχιση της διπλωματίας θέτει αναπόφευκτα το ερώτημα για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το Ιράν. Η συνεργασία είναι δυνατή και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί με ένα Ιράν που ακολουθεί τη σταθερότητα και τη συνεργασία. Ένα τέτοιο Ιράν έχει τις νόμιμες φιλοδοξίες και θα πρέπει να γίνουν σεβαστές. Αλλά σε ένα Ιράν που επιδιώκει την ηγεμονία στην περιοχή – κάτι που όπως φαίνεται συμβαίνει σήμερα- πρέπει τεθούν «κόκκινες γραμμές» που δεν θα επιτραπεί να διασχίσει. Τα βιομηχανικά έθνη δεν μπορούν να δεχτούν, οι περιοχές από τις οποίες εξαρτώνται οι οικονομίες τους, να εξουσιάζονται από ριζοσπαστικές δυνάμεις, η απόκτηση πυρηνικών όπλων από το Ιράν είναι ασυμβίβαστη με τη διεθνή ασφάλεια. Οι αυτονόητες αυτές αλήθειες, πρέπει να μεταφραστούν σε αποτελεσματικές πολιτικές, κατά

προτίμηση κοινές πολιτικές με τους συμμάχους και τους φίλους. Κανένας από αυτούς τους στόχους δεν μπορεί όμως να πραγματοποιηθεί, χωρίς δυο απαιτούμενες συνθήκες: Οι Ηνωμένες Πολιτείες να διατηρήσουν μια παρουσία στην περιοχή στην οποία οι σύμμαχοι τους μπορούν να βασιστούν και που οι αντίπαλοί θα πρέπει να υπολογίζουν. Προ πάντων, η χώρα θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η διακομματική συνεννόηση έχει γίνει μια αναγκαιότητα και όχι μια τακτική. (C) 2007 TRIBUNE MEDIA SERVICES, INC.

. μία Σ ΤΟ ΤΟ Α θα όμεν ας ο ς ν E τε κρου άλει . ΡΕ χ ΕΙ γΙΑ ΘΑ έ Ω γ ι ς Ρ η φ η ντ ΘΕ έποντ Α 8 Ψ Ι τες τις α ής ασ υθύν χυΣ 0 ν Σ Τ Α έ ε Βλ Κο λεγ ποι με εθνικ ικής ύν ισ όκ ΣΤΙ ΡΙγΡ γΙΚΗ ΤΟ 20 ε ρ ο ς μ της κ ις π εο έτω ς τη ονο α ο ν Η α Ε μ τρα τιμ ήσει οσι ά θα ρά τ δαπ Π ΡΑΤ ΡΟΣ ν α α α ή μ ρ ν τικ ν οι σ ν ιτ δη λευ τι π ε α α δ π α π ν ς ε ς α ό ΣΤ ΟΕδ είχ ην φορέ - α αι τη μία π ατα χώρ ν αμυ ό την μ κ τη ιρήμ εις, η στη . Απ ουν εστ να λές ανου ί ό ε ε ΠΡ Ι π σ α λ σ ρ ι ά ιχ υ ή Α ν

ο ο χο επ αυξή ρκετ φάλε νομ ίμμα μπ λά π ες. Tο Ιανο εά ς ο ε α ρ α ν τ ι λ ό ατε όμη ική ασ κληρ ά ελλ ό χρέ ορ αι, α οιότη και το ίς πρ οφ τ σ κ ικ ικ ε ρ τ α β σ με μ ς ι ά α σωτε ρά θ ιονομ ο εθν οπού ιΗ ι βάνε ζει ο , όπω εκλεγ ακρ νη ν ε ο ά α υ ν αι ε πλε ημοσ ούμε ου σκ ά τέτ ια λαμ ουσι 2009 ο νεο σει μί εγόμ ύμκ , δ τ η γ τ κ παρ ο του 1953 νομή αμφιλ οία σ μεάλλ άστια διογ μιση τα κα ηθεί ι ο π Α υ www.ForeignAffairs.org α ρ μ σ άρ ο το ληρ και , η ο των θεί τερ αι έν υγρά μάλι ιατη ες δεν κ ι η κ η ι δ ρ α α δ ί χ ά ςθ τα Η ευθ α κα ε να καετί του ένη ιαμά οψηφ α κερ ει αρ ο σ μ ρ τ . δµηνιαία δ > ωµια μέ ώσ για δε ρχές Αϊ ει εί ναποκλειστική έχ πριν ος συνεργασία ρ ή λ α α η κ π ι τ ο ν πλ τερ την πορ οτέ υτεί ιτα τρόπ ν όχι Στις α ουάιτ κ λ ο μ ω ε ε ά εξ να μ δεν επε π ληθ νες Π ση ον νια ε ολη. , ο Ντ ει το έ α έ ρ ν συνεργασiα ή ω μ ό π μ φ ανώ α έπ ε ε νω η ς και χρ ι εύκ έμου ιγράψ εθνι τ χ ί σ Η θ κ λ α ι ρ δεν ως ε α, οι ρα αθώ ρόείν ύ Πο ε περ μίας τερ νEα αντιπαρAθεση; ι ι ώ κ χ π κα . Ό ρόν ιτ ρο σε υ» χρο ρ είχ άραξη «απώ ε ε Dimitri k. simEsχίσει ντα χ κοντα ολέμο ός μακ άντια τό ου ως χ ια το ί πρό ή ρίσ ύ π σ ν ν ι ν ε ε σελ. 20 γ ε π ί γε α π ς β μο δια ς ου ε θερ στά αγών ογικά σήμε - τ γική εκλε ίσει μ ί ε τ ς« α τη οιος τωπ . υ αι ολ α η ε νό πρώτ σμιο αι ιδε έτσι κ ν κατ ς ε Όπ αντιμ κλησ ο ό οκ ω υ το Μεγαλο στοιχηΜα ε κ ρ α ο τ γ τ χ ή ό α δ ς σ θα α πρό λία π υ π σπον ς και τ δεν έ υν πλ ωρε ο ι ι ν ι ν τησ ατουρκιασ μο Τα βιβ ουν ν ά Όπω άνο πίσο τόγ α την φ ν ι κ ω έ ρό. ερι ρά ry ετω ι πρ ός γ ιβώς γ omEr tAsPinAr ι μ θ μ ι ρ εχ οι Α σελ. ντ29 ς κα εχθρ ι ακρ θα πε Ο Ga δ α έ α ο : ρα ει ν κτικ τει ο είνα γάλ τεμα nelly α ε έ ρ ε ν n φέ τρομ ου θ . Ούτ σο μ θού ευDo ά του η ς π λ ό ς λ ε υ ι H ξεχασΜενη κριση τ πειλές ειά το το π υ θα κ ζωές, κατα- ματ ς δα α λ ια ο κέ φά ροι γ μα π υν σε α τον σ στην ασια ι α ου ν η ο 3, ο ίγ το τίμ ηρώσ ια για 5 σ 9 micHAEl GrEEn kAi DErEk mitcHEll 1 ρ λ αι το είν να π ι δολά ι σελ. 32 α ά ςκ λικ ία κα . ω π θερ σουν 09, ό αποπροσΩποποιΩντασνική Το 20

τισ σχεσεισ Μασ Με το πακισταν

DAniEl mArkEY

Σ Η ΙΚ

σελ. 38

το Μεγαλο αλΜα προσ τα πισΩ

Ρ Ε Μ Α Σ

EliZAbEtH c. EconomY

Ι Σ Α Υ Ο Ο Κ Μ Τ Η λΕ Η Σ Ι Σ Π Ω ΤΗ Η Τ Ι

σελ. 42

οταν το κογκρεσο σταΜατα τουσ πολεΜουσ

WilliAm G. HoWEll kAi Jon c. PEvEHousE

σελ. 44

rg bE d riE Ν ΣΤ F . Ω n L χΕΣΕ OnA O ti Ar Ν Σ O A ΘΝΩ ErnA ΠΟ Τ δΙΕ d int On. Α Σ Β An ncEt ΡΩΤΗ Τ i Pr ΑΠλΗ φΕΙΟ ΑΝ γΡΑ ΣΤΟ

> 20/21

presscode

ISSUE 05

συνεργασiα ή νEα αντι η ουAσιγκτον και η Μoσχα δεν πρEπει να εiναι αντiπαλοι. και οι δYο πλευρEσ πρEπει να ενεργHσουν σYντοΜα προσ την κατεYθυνση τησ αποτροπHσ Μιασ νEασ αντιπαρAθεσησ

ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟ-ΡΩΣΙΚEΣ σχέσεις παρουσιάζουν ραγδαία επιδείνωση. Η ασύνετη και αλαζονική Αμερικανική πολιτική, μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, έχει τροφοδοτήσει τη δυσαρέσκεια στη Ρωσία και η μόνιμη εναντίωση του Πούτιν, έχει ερεθίσει τη Δύση. Η Ουάσιγκτον και η Μόσχα δεν πρέπει να είναι αντίπαλοι. Και οι δύο πλευρές πρέπει να ενεργήσουν σύντομα προς την κατεύθυνση της αποτροπής μιας νέας αντιπαράθεσης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν τις απειλές της Al Qaeda, του Ιράν, την αυξανόμενη αστάθεια στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και δεν

Dimitri k. simEs

foreign affairs το κρiσιΜο λAθοσ τησ ουAσιγκτον, Hταν στη Μεταχεiριση τησ Μετα-σοβιετικHσ ρΩσiασ, Ωσ νικηΜEνο εχθρo. οι ηνΩΜEνεσ πολιτεiεσ και η δYση κEρδισαν τον ψυχρo πoλεΜο, αλλA η νiκη τησ Μιασ πλευρAσ δεν σηΜαiνει απαραιτHτΩσ και Hττα για την Aλλη

παρAθεση ως νικημένο εχθρό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Δύση κέρδισαν τον ψυχρό πόλεμο, αλλά η νίκη της μιας πλευράς δεν σημαίνει απαραιτήτως και ήττα για την άλλη. Ο Gorbachev, ο Yeltsin και οι σύμβουλοί τους θεώρησαν πως ανήκαν στην πλευρά των νικητών του ψυχρού πολέμου , μαζί με τις ΗΠΑ , καταλήγοντας βαθμιαία στο συμπέρασμα, πως ο κομμουνισμός ήταν κακός για τη Σοβιετική Ένωση, και ειδικά για τη Ρωσία. Πίστευαν πως δεν χρειάζονται εξωτερική πίεση για να ενεργήσουν προς το συμφέρον της χώρας τους. Παρά τις πολλές ευκαιρίες για

ο Dimitri k. simEs εiναι πρoεδροσ του niXon cEntEr και εκδoτησ του nAtionAl intErEst

ο θAνατοσ Μιασ αυτοκρατορiασ

ειδικA η κυβEρνηση clinton, Eβλεπε τη ρΩσiα oπΩσ τη ΜεταπολεΜικH γερΜανiα ή την ιαπΩνiα – Μια χΩρα που θα αναγκαζοταν να ακολουθησει την αΜερικανικη πολιτικη, και θα Μαθαινε να τησ αρεσει

> 22/23

ΜετA την εισβολH του ΙρAκ στο ΚουβEΪτ, ο Gorbachev εναντιΩθηκε στο ενδεχΟμενο επΙθεσης ενΑντια στο ΣαντΑμ Χουσεϊν, ο Λευκός ΟΙκος απορρΙπτοντας αυτΕς τις ενστΑσεις, φρΟντισε να γΙνει κατανοητΟ πως δεν πρΕπει «να χΩνει τη μΥτη του» , Οπως το Εθεσε ο James Baker

presscode

ISSUE 05

ρίας, οι μεταρρυθμιστές στη Μόσχα, έπαιξαν σπουδαιότερο ρόλο από ότι συνήθως λέγεται. Πράγματι, στα τέλη της δεκαετίας του 80 ήταν ορατή η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Gorbachev ανέλαβε το 1985 με στόχο να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που η κυβέρνηση Brezhnev είχε ήδη αναγνωρίσει, το στρατιωτικό αδιέξοδο σε Αφγανιστάν και Αφρική και οι υπερβολικές αμυντικές δαπάνες που ακρωτηρίαζαν τη σοβιετική οικονομία, και με την επιθυμία να ενισχύσει τη δύναμη και το γόητρο της Σοβιετικής Ένωσης. Η δραματική μείωση των Σοβιετικών ενισχύσεων προς τα κράτη του σύμφωνου της Βαρσοβίας και η απόσυρση της στήριξης προς τα καθεστώτα τους και η περεστρόικα, δημιούργησαν μια εντελώς νέα δυναμική στην Ανατολική Ευρώπη, και οδήγησε στην κατά ένα μεγάλο μέρος ειρηνική κατάρρευση των διάφορων κομμουνιστικών καθεστώτων και την αποδυνάμωση της επιρροής της Μόσχας στην περιοχή. Ο Ronald Reagan συνέβαλε σε αυτήν την διαδικασία με

την αύξηση της πίεσης στο Κρεμλίνο, αλλά ήταν ο Gorbachev και όχι ο Λευκός Οίκος, που τελείωσε τη Σοβιετική αυτοκρατορία. Ο ρόλος των ΗΠΑ ήταν ακόμα μικρότερος στην αποσύνθεση της Σοβιετικής Ένωσης. Η κυβέρνηση George H. W. Bush υποστήριξε την ανεξαρτησία των Βαλτικών δημοκρατιών, αλλά ο Gorbachev άφησε τις σχετικά ελεύθερες εκλογές και τα κόμματα που υποστήριζαν την ανεξαρτησία, χωρίς να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις ασφαλείας, επιτρέποντάς τους ουσιαστικά να αποχωρήσουν. Η ίδια η Ρωσία έδωσε το τελικό χτύπημα, απαιτώντας θεσμικό καθεστώς, ίδιο με τις άλλες δημοκρατίες τη Ένωσης. Μετά την τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια αντίδρασης τον Αύγουστο του 1991, ο Gorbachev δεν θα μπορούσε να σταματήσει τον Yeltsin και τους ηγέτες της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, από την αποσυναρμολόγηση της Σοβιετικής Ένωσης. Η κυβέρνηση Reagan και η πρώτη κυβέρνηση Bush, κατάλαβαν τους πιθανούς κινδύνους από μια

θρυμματισμένη υπερδύναμη και διαχειρίστηκαν την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης με έναν εντυπωσιακό συνδυασμό κατανόησης και αντοχής. Σεβάστηκαν τον Gorbachev, αλλά απέρριψαν τα απελπισμένα αιτήματά του για οικονομική βοήθεια, επειδή δεν έβλεπαν το λόγο να τον βοηθήσουν να σώσει τη Σοβιετική αυτοκρατορία. Μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, ο Gorbachev εναντιώθηκε στο ενδεχόμενο επίθεσης ενάντια στο Σαντάμ Χουσεϊ’ν, ο Λευκός Οίκος απορρίπτοντας αυτές τις ενστάσεις, φρόντισε να γίνει κατανοητό πως δεν πρέπει «να χώνει τη μύτη του» , όπως το έθεσε ο James Baker. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να νικήσουν τον Σαντάμ και ταυτόχρονα να διατηρήσουν στενή συνεργασία με τη Σοβιετική Ένωση, κατά ένα μεγάλο μέρος με τους όρους της Ουάσιγκτον. Αν θα πρέπει να επικρίνουμε για κάτι την κυβέρνηση Bush, είναι η μη παροχή οικονομικής βοήθειας προς την Ρωσία το 1992. Όπως είχε επισημάνει ο Richard Nixon, αυτό θα σταμα-

foreign affairs Ο κiνδυνος, η Ρωσiα να ενωθεi με τους αντιπaλους των Ηνωμeνων Πολιτειων, ειναι απολυτα υπαρκτος. Για να αποφυγει μια τετοια εξελιξη η Ουασιγκτον, πρεπει να κατανοησει τι πηγε λαθος και να παρει τα καταλληλα μετρα για να ανατρeψει τη σημερινh κατaσταση τούσε την ελεύθερη πτώση της Ρωσικής οικονομίας και θα διατηρούσε τη Ρωσία άρμα της Δύσης για τα επόμενα χρόνια. Ο Bush ήταν σε αδύναμη θέση και δεν το τόλμησε, οι επιθέσεις που δεχόταν από τον υποψήφιο για την προεδρία Bill Clinton, εστίαζαν στο γεγονός πως η ενασχόλησή του με την εξωτερική πολιτική ήταν εις βάρος της αμερικανικής οικονομίας. Ο Bill Clinton ανέλαβε με την πρόθεση να βοηθήσει τη Ρωσία, κανονίζοντας μια σημαντική ενίσχυση μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το 1996 ο Clinton ήταν τόσο πρόθυμος να εγκωμιάσει τον Yeltsin, που σύγκρινε την απόφαση του να χρησιμοποιήσει το στρατό ενάντια στους αυτονομιστές της Τσετσενίας, με την ηγεσία του Abraham Lincoln στον Αμερικανικό εμφύλιο. Η μεγαλύτερη αποτυχία της κυβέρνησης Clinton, ήταν πως προσπάθησε να εκμεταλλευτεί όσο μπορούσε περισσότερο, οικονομικά και πολιτικά, την αδυναμία της Ρωσίας. Ο Strobe Talbott αποκάλυψε πως εκμεταλλεύτηκαν και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ του Yeltsin, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Το πρόβλημα ήταν ότι τελικά η Ρωσία συνήρθε, «ξεμέθυσε», και περίμενε θυμωμένη τη σειρά της.

Δυναμωνοντας

Με το πρόσχημα της φιλίας, ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Clinton, περίμεναν πως το Κρεμλίνο θα δεχόταν, να καθορίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες τα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας, θεωρώντας πως θα μπορούσαν

εύκολα να αγνοήσουν τη βούληση της Ρωσίας, αν αυτή δεν συμβάδιζε με τους στόχους της Ουάσιγκτον. Η Ρωσία είχε οικονομία και στρατό υπό κατάρρευση και λειτούργησε ως μια νικημένη χώρα, δεν κατέβαλε καμία προσπάθεια να διαπραγματευτεί για την προστασία των οικονομικών της συμφερόντων ή των θεμάτων που άγγιζαν την ασφάλειά της, με τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν στην Ανατολική Ευρώπη και τις Δημοκρατίες που αποσχίστηκαν. Στο εσωτερικό, οι μεταρρυθμιστές του Yeltsin, έδειχναν τις πιέσεις από τις ΗΠΑ και το ΔΝΤ για να δικαιολογήσουν την σκληρή οικονομική τους πολιτική. Σύντομα όμως, ακόμα και ο γνωστός στη Δύση ως yesman , υπουργός εξωτερικών Andrei Kozyrev, απογοητεύθηκε από την κυβέρνηση Clinton. Όπως έλεγε ο Talbott «είναι άσχημο να μας λετε τι να κάνουμε, ανεξαρτήτως αν μας αρέσει η όχι και να μας προσβάλλετε περισσότερο, λέγοντας πως είναι προς το συμφέρον μας να υπακούμε στις εντολές σας». Αυτές οι παρατηρήσεις δεν ελήφθησαν υπόψιν στην Ουάσιγκτον και η αλαζονική προσέγγιση συνεχίστηκε. Το μήνυμα ήταν πως η Ρωσία δεν μπορούσε να έχει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, ή ακόμα και εσωτερική πολιτική - η δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση Clinton, αυξανόταν. Η νεοαποικιακή προσέγγιση σε συνδυασμό με τις συστάσεις του ΔΝΤ – που οι περισσότεροι οικονομολόγοι σήμερα τις θεωρούν λανθασμένες και επίπονες για τον λαό- επιβλήθηκαν εύκολα από τους μεταρρυθμιστές του Yeltsin. Οι υπερβο-

λές του Yeltsin ενθαρρύνονταν από την Ουάσιγκτον, όπως η ρήξη με το κοινοβούλιο, παρά τις προειδοποιήσεις του Nixon και πολλών άλλων. Η συγκέντρωση εξουσιών στον πρόεδρο με το νέο σύνταγμα, έθεσε τα θεμέλια για την κλίση προς τον απολυταρχισμό. Η άνοδος του Putin ήταν μια φυσική εξέλιξη της απερίσκεπτης ενθάρρυνσης της Ουάσιγκτον προς τις αυταρχικές τάσεις του Yeltsin. Η δυσαρέσκεια της Ρωσίας αυξήθηκε περισσότερο μετά την πρώτη επέκταση του ΝΑΤΟ (Τσεχία, Ουγγαρία, και Πολωνία), αν και θεώρησαν πως δεν στρέφεται εναντίον τους, μέχρι την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο το 1999. Όταν το ΝΑΤΟ ξεκίνησε τον πόλεμο στη Σερβία, παρά τις ισχυρές ρωσικές αντιρρήσεις και χωρίς έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε, η ρωσική ελίτ, αλλά και ο λαός, συμπέραναν πως είχαν εξαπατηθεί και πως το ΝΑΤΟ παρέμενε εναντίον τους. Οι μεγάλες δυνάμεις – ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται σε πτώσηδεν εκτιμούν τέτοιες κινήσεις. Παρά το θυμό για το Κόσσοβο , ο Putin ως πρωθυπουργός, έκανε ένα σημαντικό άνοιγμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά την εισβολή στην Τσετσενία. Οι σχέσεις των Τσετσένων με την Αλ Κάιντα και το γεγονός πως το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν ήταν η μόνη χώρα που είχε αναγνωρίσει την Τσετσενία, προβλημάτισαν τον Putin. Η συνεργασία Μόσχας – Ουάσιγκτον ενάντια σε Αλ Κάιντα και Ταλιμπάν που πρότεινε, προέκυψε από λόγους ασφαλείας και όχι από μια ξαφνική αγάπη προς τις ΗΠΑ. Ο Clinton και

«εIναι Aσχημο να μας λEτε τι να κAνουμε, ανεξαρτHτως αν μας αρEσει η Oχι και να μας προσβAλλετε περισσOτερο, λEγοντας πως εIναι προς το συμφEρον μας να υπακοYμε στις εντολEς σας»

> 24/25

Η κυβeρνηση Clinton δεν εiδε την ιστορικh ευκαιρiα να καταστραφοyν οι βaσεις και η επιχειρησιακh ικανoτητα της Αλ ΚaΪντα, παρα μονο αφοτου σκοτωθηκαν 3.000 – αμερικανοι πολιτες

presscode

ISSUE 05

οι σύμβουλοί του, ειδικά μετά από τις Ρωσικές αντιδράσεις στα Βαλκάνια και την απομάκρυνση των μεταρρυθμιστών από τις κύριες θέσεις στη Μόσχα, αγνόησαν αυτό το άνοιγμα. Δεν θεωρούσαν τη Μόσχα ως πιθανό συνεργάτη, αλλά μια δυσλειτουργική, οικονομικά αδύνατη χώρα, που τα όποια κέρδη της θα επιβάρυναν την Ουάσιγκτον. Κατά συνέπεια επιδίωξαν να παγιώσουν τα αποτελέσματα της αποσύνθεσης της Σοβιετικής Ένωσης, με το να φέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα μετα-σοβιετικά κράτη, στην επιρροή των ΗΠΑ. Πίεσαν τη Γεωργία να συμμετέχει στην κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπακού – Τσειχάν , ο οποίος ξεκινά από την Κασπία και φτάνει στη Μεσόγειο, παρακάμπτοντας τη Ρωσία και ενθάρρυναν τον πρόεδρό της Eduard Shevardnadze, να ζητήσει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και κάλεσαν τις Αμερικανικές πρεσβείες στην κεντρική Ασία να εργαστούν ενάντια στη ρωσική επιρροή στην περιοχή. Τελικά απέρριψαν την πρόταση Putin για συνεργασία ενά-

ντια στην τρομοκρατία, ως προσπάθεια για την ανάκτηση της επιρροής της Ρωσίας στην κεντρική Ασία. Η κυβέρνηση Clinton δεν είδε την ιστορική ευκαιρία να καταστραφούν οι βάσεις και η επιχειρησιακή ικανότητα της Αλ Κάιντα, παρά μόνο αφότου σκοτώθηκαν 3.000 – αμερικανοί πολίτες.

Απο συντροφοι, ανταγωνιστες

Όταν George W. Bush ήρθε στην εξουσία τον Ιανουάριο του 2001, οκτώ μήνες αφότου ο Putin έγινε Πρόεδρος της Ρωσίας, αντιμετώπισε μια ομάδα άγνωστων Ρώσων αξιωματούχων. Δεν θεώρησε τη Ρωσία ως προτεραιότητα, αλλά ως μια διεφθαρμένη, αδύναμη και αντιδημοκρατική χώρα. Εντούτοις, η προσωπική σχέση που ανέπτυξαν ήταν καλή. Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, έφεραν μια εντυπωσιακή αλλαγή της στάσης της Ουάσιγκτον απέναντι στη Μόσχα. Ο Putin επανέλαβε την προσφορά υποστήριξής του ενάντια στην Al Qaeda και τους Ταλιμπάν,

έδωσε την άδεια πτήσης πάνω από το ρωσικό έδαφος, και ίσως το σημαντικότερο, διευκόλυνε την επαφή με μια έτοιμη στρατιωτική δύναμη στο Αφγανιστάν, εκπαιδευμένη και εξοπλισμένη από τους Ρώσους: τη βόρεια συμμαχία. Φυσικά, αυτή η συμμαχία, όπως και πολλές άλλες δημιουργήθηκε βάσει κοινών συμφερόντων και όχι πάνω σε μια κοινή ιδεολογία ή την αμοιβαία συμπάθεια. Όμως , παρά αυτή τη συνεργασία, οι σχέσεις παρέμειναν τεταμένες. Η ανακοίνωση του Bush πως αποχωρεί από την αντιβαλλιστική συνθήκη τον Δεκέμβριο του 2001, ένα από τα τελευταία σύμβολα της προηγούμενης θέσης της Ρωσίας ως υπερδύναμη, πλήγωσε την υπερηφάνεια του Κρεμλίνου. Η εχθρότητα προς το ΝΑΤΟ αυξήθηκε μόνο αφότου η συμμαχία ενσωμάτωσε τα τρία κράτη της Βαλτικής, δύο από τα οποία - Εσθονία και Λετονία -είχαν εκκρεμείς διαφωνίες με τη Ρωσία κυρίως όσον αφορά τη μεταχείριση των εθνικών Ρωσικών μειονοτήτων. Τον ίδιο χρόνο, η Ουκρανία έγι-

foreign affairs Το 1996 ο Clinton hταν τoσο πρoθυμος να εγκωμιaσει τον Yeltsin, που σyγκρινε την απoφαση του να χρησιμοποιhσει το στρατo ενaντια στους αυτονομιστeς της Τσετσενiας, με την ηγεσiα του Abraham Lincoln στον Αμερικανικo εμφyλιο νε ακόμα μια πηγή σημαντικής έντασης. Οι Ρώσοι έβλεπαν στην υποστήριξη των αμερικανών προς την πορτοκαλί επανάσταση και τον Viktor Yushchenko, όχι την προώθηση της δημοκρατίας, αλλά την υπονόμευση της επιρροής της Ρωσίας σε ένα γειτονικό κράτος που είχε ενωθεί με τη Ρωσική αυτοκρατορία εθελοντικά στο δέκατο έβδομο αιώνα , και που είχε σημαντικούς πολιτιστικούς δεσμούς με τη Ρωσία και έναν μεγάλο Ρωσικό πληθυσμό. Επιπλέον, τα σύνορα της σύγχρονης Ουκρανίας που χαράχθηκαν από τον Στάλιν, απλώθηκαν πέρα των ιστορικών τους ορίων και ενσωμάτωσαν εκατομμύρια Ρώσους, δημιουργώντας εθνικές, γλωσσικές, και πολιτικές εντάσεις. Η προσέγγιση της κυβέρνησης Μπους σε μια διαιρεμένη Ουκρανία να ζητήσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και η χρηματοδότηση ΜΚΟ που υποστήριζαν τον Yushchenko, μεγάλωσαν τις ανησυχίες της Μόσχας. Πολλά μέλη του Κογκρέσου, υποστήριξαν πως δεν πρέπει να προκαλούμε τη Ρωσία σε ένα τόσο ευαίσθητο για την ασφάλειά της χώρο, και φορτισμένο συναισθηματικά. Η Γεωργία έγινε σύντομα ακόμα ένα πεδίο αντιπαράθεσης. Ο Πρόεδρος Mikheil Saakashvili επεδίωξε να χρησιμοποιήσει την υποστήριξη της Δύσης, ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών, ως εργαλείο για να κατοχυρώσει την κυριαρχία της Γεωργίας στις περιοχές της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, περιοχές που με την υποστήριξη της Ρωσίας, ζητούσαν την απόσχισή τους από τις αρχές της δεκαετίας του 90. Ο Saakashvili προβάλλεται ως υπερ-

δημοκράτης, αλλά και πρόθυμος υποστηρικτής της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, προχωρώντας ως την αποστολή στρατευμάτων στο Ιράκ το 2004, συμμετέχοντας στον συνασπισμό. Το γεγονός της εκλογής του με 96% - ένα ύποπτα μεγάλο ποσοστό- σε συνδυασμό με τον έλεγχο του Κοινοβουλίου και της Γεωργιανής τηλεόρασης, δεν έχει ανησυχήσει κανέναν στο εξωτερικό. Ούτε και οι διώξεις πολιτικών και επιχειρηματικών αντιπάλων του. Όταν πέθανε – υπό μυστηριώδεις συνθήκες- ο δημοφιλής πρώην πρωθυπουργός Zurab Zhvania, ουσιαστικά η μόνη αντιπολιτευτική φωνή, η οικογένειά του δημοσίως κατηγόρησε για εμπλοκή την κυβέρνηση. Κανένας στην Ουάσιγκτον δεν έδειξε ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση Bush υποστηρίζει τον Saakashvili ενάντια στη Ρωσία, προσπαθώντας ταυτόχρονα να ελέγξουν την ιδιοσυγκρασία του και να αποφύγουν μια ανοικτή στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Η Γεωργία έχει γίνει το βασικό προτεκτοράτο στην περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέχουν την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό στο στρατό της Γεωργίας, επιτρέποντας στον Saakashvili να υιοθετήσει μια πιο σκληρή γραμμή προς τη Ρωσία. Φυσικά και η στάση της Ρωσίας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί υποδειγματική. Η Μόσχα έχει χορηγήσει τη ρωσική υπηκοότητα στους περισσότερους κατοίκους της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας και έχει επιβάλει τις οικονομικές κυρώσεις ενάντια στη Γεωργία, συχνά για αμφίβολους λόγους. Αυτή όμως η τυ-

φλή Αμερικανική υποστήριξη προς τον Saakashvili, συμβάλλει στην αίσθηση που έχει η Μόσχα, οτι οι Ηνωμένες Πολιτείες στοχεύουν στη μείωση της επιρροής της στην περιοχή. Η αίσθηση στο Κρεμλίνο, είναι πως οι αμερικανοί χρησιμοποιούν τη δημοκρατία ως όργανο απομόνωσης του Putin και στην ουσία δεν νοιάζονται καθόλου για την ίδια τη δημοκρατία.

Αντιμετωπιζοντας μια αναγεννημενη Ρωσια

Παρά τις αυξανόμενες εντάσεις, η Ρωσία δεν έχει γίνει ακόμα αντίπαλος της Αμερικής. Υπάρχει ακόμα μια πιθανότητα να σταματήσει η περαιτέρω επιδείνωση της σχέσης. Αυτό απαιτεί μια νέα αξιολόγηση των στόχων των ΗΠΑ στην περιοχή και την εξεύρεση κοινών συμφερόντων, όπως η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και της διασπορά των πυρηνικών όπλων. Θα χρειαστεί επίσης μια προσεκτική διαχείριση καταστάσεων όπως αυτή στο Ιράν, όπου ο στόχος των δυο χωρών είναι κοινός, αλλά οι τακτικές προσέγγισης αποκλίνουν. Το σημαντικότερο είναι να συνειδητοποιήσουν πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν πλέον την απεριόριστη επιρροή στη Μόσχα, όπως τη δεκαετία του 90, και δεν μπορούν πλέον να επιβάλλουν τη θέλησή τους στη Ρωσία. Η κυβέρνηση Bush και πολλοί από το Κογκρέσο, εύλογα προτείνουν τα βασικά ζητήματα των Αμερικανο-Ρωσικών σχέσεων πρέπει να είναι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η μη εξάπλωση των πυρηνικών. Η σταθερότητα στη Ρω-

Η αiσθηση στο Κρεμλiνο, εiναι πως οι αμερικανοi χρησιμοποιοyν τη δημοκρατiα ως oργανο απομoνωσης του Putin και στην ουσiα δεν νοιaζονται καθoλου για την iδια τη δημοκρατiα

> 26/27

Με τις υψηλeς τιμeς της ενeργειας, τη φορολογικh πολιτικh και μια υπaκουη ελiτ, ο Putin δεν eχει ανaγκη πλeον εξωτερικo δανεισμo ή οικονομικh βοhθεια

presscode

ISSUE 05

σία – έδρα χιλιάδων πυρηνικών όπλων- και στις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες είναι επίσης μια βασική προτεραιότητα. Η υποστήριξη της Μόσχας για την επιβολή κυρώσεων ή και όταν αυτό χρειαστεί στην στρατιωτική επέμβαση, ενάντια σε κράτη – παρίες θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη στην Ουάσιγκτον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται για την εξάπλωση της δημοκρατίας στην περιοχή, αλλά θα ήταν υπερβολικό να περιμένουν πως ο Putin θα στηρίξει τις Αμερικανικές προσπάθειες. Η Ουάσιγκτον πρέπει συνεχίσει να υποστηρίζει πως κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παρεμποδίζει τις χώρες να ασκούν ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, αλλά ταυτόχρονα να αναγνωρίσει πως δεν έχει αρκετή ισχύ για να πετύχει αυτό το στόχο. Με τις υψηλές τιμές της ενέργειας, τη φορολογική πολιτική και μια υπάκουη ελίτ, ο Putin δεν έχει ανάγκη πλέον εξωτερικό δανεισμό ή οικονομική βοήθεια. Μπορεί πολύ εύκολα και προσελκύει επενδύσεις, παρά τις εντάσεις με τις Δυτικές κυβερνήσεις. Μέσα στη

Ρωσία, η σχετική σταθερότητα, η ευημερία, και μια νέα αίσθηση της αξιοπρέπειας έχουν αμβλύνει τις εντυπώσεις από τον αυξανόμενο κρατικό έλεγχο και των προσπαθειών για έλεγχο της πολιτικής εξέλιξης. Η συντριπτικά αρνητική εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων, περιορίζει την όποια προσπάθεια ανάμειξης. Το κλίμα είναι σε τέτοιο βαθμό αρνητικό και οι υποψίες για τις Αμερικανικές προθέσεις τόσο έντονες, που ακόμα και αποφάσεις που δεν στρέφονται ενάντια στη Ρωσία, όπως η επέκταση των αντιπυραυλικών συστημάτων στην Τσεχία και την Πολωνία, σηματοδοτούν ακραία ανησυχία. Εν τω μεταξύ, και καθώς η Μόσχα κοιτάζει με καχυποψία προς τη Δύση, η χρήση της ενέργειας για πολιτικούς σκοπούς, έχει εξαγριώσει τις κυβερνήσεις, για να μην αναφέρουμε τους ενεργειακά εξαρτώμενους γείτονές της. Η Ρωσία προσφέρει σαφώς διαφορετικές τιμές προς τους φίλους της, ενώ κυβερνητικοί αξιωματούχοι και ανώτερα στελέχη της –ελεγχόμενης από το

κράτος- Gazprom, απείλησαν να τιμωρήσουν εκείνους που αντιστέκονται όπως τη Γεωργία και την Ουκρανία. Η Ρωσία απλά ανταμείβει εκείνους που συνάπτουν ειδικές οικονομικές και πολιτικές συμφωνίες, προσφέροντας σε χαμηλές τιμές Ρωσικούς ενεργειακούς πόρους. Η Ρωσία δέχεται απρόθυμα τις επιλογές των Ατλαντιστών γειτόνων της αλλά αρνείται να τις επιχορηγήσει. Επιπλέον, είναι κάπως υποκριτικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να μέμφονται την πολιτική χρήση της ενέργειας από τη Ρωσία με φαρισαϊκή αγανάκτηση, τη στιγμή που καμιά χώρα δεν επιβάλλει συχνότερα οικονομικές κυρώσεις, από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί επικρίνουν συχνά τη Ρωσία για αδιαλλαξία στο Κόσσοβο, αλλά η θέση της Μόσχας είναι ότι θα δεχτεί οποιαδήποτε συμφωνία που θα προκύψει ανάμεσα στη Σερβία και το Κόσσοβο. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη πως η Μόσχα αποθαρρύνει τη Σερβία να φτάσει σε μια συμφωνία, αντίθετα, υπάρχουν υπαινιγμοί ότι η Μόσχα

foreign affairs Αν και η Ρωσiα δεν θeλει eνα πυρηνικo Ιρaν, δεν συμμερiζεται την αiσθηση του επεiγοντος, θεωρωντας πως οι εντατικοι ελεγχοι των επιθεωρητων αρκουν για να αποτρεψουν βιομηχανικης κλιμακας εμπλουτισμο του ουρανιου μπορεί να απόσχει από την ψηφοφορία σε ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Η.Ε, αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία του Κοσσόβου, λόγω της μη διευθέτησης από το Βελιγράδι. Αν περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, ειδικά η Αμπχαζία και η Νότια Οσετία, θα μπορούσαν να γίνουν ανεξάρτητα χωρίς τη συγκατάθεση των κρατών από τα οποία επιδιώκουν να αποσπασθούν, η Μόσχα θα ωφελούταν. Πολλοί στη Ρωσία δεν θα ενοχλούνταν από ένα Κόσσοβο που θα λειτουργεί ως προηγούμενο για τα μετα-σοβιετικά εδάφη, τα περισσότερα από τα οποία είναι πρόθυμα για ανεξαρτησία που θα οδηγεί στην ολοκλήρωση με τη Ρωσία. Ποικίλες άλλες διαφωνίες στις διεθνείς σχέσεις έχουν αυξήσει την ένταση. Είναι αλήθεια ότι η Ρωσία δεν υποστήριξε την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών για εισβολή στο Ιράκ, αλλά το ίδιο έκαναν σημαντικοί σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Η Ρωσία έχει προμηθεύσει με συμβατικά όπλα χώρες που οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν εχθρικές, όπως το Ιράν, η Συρία, και η Βενεζουέλα, αλλά αυτό ήταν σε εμπορική βάση και μέσα στα όρια του διεθνούς δικαίου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν δικαιολογημένα αυτό να το θεωρούν προκλητικό, αλλά πολλοί Ρώσοι εκφράζουν παρόμοια συναισθήματα για την προμήθεια Αμερικανικών όπλων στη Γεωργία. Αν και η Ρωσία δεν έχει τόσο μακριά, όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θα ήθελαν για τα ζητήματα του Ιράν και της Βόρειας Κορέας, η Μόσχα βαθμιαία, υποστήριξε αυτές τις κυρώσεις.

Αυτές οι πολυάριθμες διαφωνίες δεν σημαίνουν ότι η Ρωσία είναι εχθρός. Η Ρωσία δεν έχει υποστηρίξει την Al Qaeda ή οποιαδήποτε άλλη τρομοκρατική ομάδα στον πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν προωθεί πλέον μια αντίπαλη ιδεολογία με στόχο την παγκόσμια κυριαρχία. Ούτε έχει εισβάλει ή έχει απειλήσει να εισβάλει στους γείτονές της. Τέλος, η Ρωσία έχει επιλέξει να μην ενθαρρύνει τις φωνές για αυτονομία στην Ουκρανία, παρά την ύπαρξη μεγάλου Ρωσόφωνου πληθυσμού. Ο Putin και οι σύμβουλοί του δέχονται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι το ισχυρότερο έθνος στον κόσμο και ότι προκαλώντας τους δεν έχει νόημα. Αλλά δεν είναι πλέον πρόθυμοι να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά τους , ώστε να ταιριάζει με τις Αμερικανικές επιδιώξεις, ιδιαίτερα εις βάρος των συμφερόντων τους.

Το σχεδιαγραμμα για μια συνεργασια

Συνεργαζόμενοι δημιουργικά με τη Ρωσία δεν σημαίνει και μια υποψηφιότητα Putin για το βραβείο Νόμπελ ειρήνης ή μια πρόσκληση για ομιλία του στο Κογκρέσο. Κανείς δεν ενθαρρύνει τη Ρωσία να προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ ή την δέχεται σαν ένα μεγάλο δημοκρατικό φίλο. Αυτό που πρέπει να κάνει η Ουάσιγκτον είναι να εργαστεί για να προωθήσει τα ουσιαστικά Αμερικανικά συμφέροντα με τον ίδιο τρόπο που το κάνει με άλλες μη δημοκρατικές χώρες, όπως η Κίνα, το Καζακστάν, και η Σαουδική Αραβία. Λίγοι αρνούνται πως αυτή η συνεργασία μπορεί να λειτουργή-

σει, αλλά μόνο οι αφελείς πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να εξασφαλίσουν τη συνεργασία της Ρωσίας σε ζητήματα σημαντικά για τις ίδιες, και ταυτόχρονα να αγνοήσουν τις Ρωσικές προτεραιότητες. Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι η Μόσχα πρέπει να υποστηρίξει χωρίς σκέψη την Ουάσιγκτον ενάντια στους ισλαμιστές τρομοκράτες και το Ιράν, με το σκεπτικό οτι τους θεωρεί και εκείνη ως απειλή. Εντούτοις, αυτό το επιχείρημα αγνοεί το γεγονός ότι η Ρωσία βλέπει την Ιρανική απειλή πολύ διαφορετικά. Αν και η Ρωσία δεν θέλει ένα πυρηνικό Ιράν, δεν συμμερίζεται την αίσθηση του επείγοντος, θεωρώντας πως οι εντατικοί έλεγχοι των επιθεωρητών αρκούν για να αποτρέψουν βιομηχανικής κλίμακας εμπλουτισμό του ουράνιου. Όσοι περιμένουν, η Ρωσία να συμφωνήσει για το Ιράν , αδιαφορώντας για την Αμερικανική πολιτική σε άλλα ζητήματα, είναι σαν να περιμένουν από τους Ιρακινούς να υποδεχθούν τα στρατεύματα των Αμερικανών και των συμμάχων τους ως απελευθερωτές, δηλαδή αγνοώντας πλήρως την οπτική της άλλης πλευράς πάνω στις Αμερικανικές ενέργειες. Έχοντας αυτό υπόψη, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να είναι σταθερές στη σχέση τους με τη Ρωσία και θα πρέπει να καταστήσουν σαφές ότι το Ιράν, η διασπορά των πυρηνικών, και η τρομοκρατία είναι καθοριστικά ζητήματα για τις διμερής σχέσεις. Ομοίως, η Ουάσιγκτον πρέπει να τονίσει στη Μόσχα ότι η επιθετικότητα ενάντια σε ένα κράτος - μέλος του ΝΑΤΟ ή η χρήση

Πολλοi στη Ρωσiα δεν θα ενοχλοyνταν απo eνα Κoσσοβο που θα λειτουργεi ως προηγοyμενο για τα μετασοβιετικa εδaφη, τα περισσoτερα απo τα οποiα εiναι πρoθυμα για ανεξαρτησiα που θα οδηγεi στην ολοκλhρωση με τη Ρωσiα

> 28/29

Οι Ρωσοι στρατηγοι πιεζουν για τη δημιουργια στρατιωτικου σκελους στη Συμφωνια της Σαγκαης και ορισμενοι κορυφαιοι αξιωματουχοι αρχιζουν να υπερασπιζονται την ιδεα μιας ευθυγραμμισμενης εξωτερικης πολιτικης, εναντια στη Δυση

presscode

ISSUE 05

στρατιωτικής ισχύος ενάντια σε οποιοδήποτε άλλο κράτος θα έβλαπτε σοβαρά αυτή τη σχέση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει επίσης να καταδείξουν με όλους τους τρόπους πως αντιτίθενται σε οποιαδήποτε προσπάθεια ανασύστασης της Σοβιετικής Ένωσης. Στις οικονομικές σχέσεις, η Ουάσιγκτον πρέπει να υπογραμμίσει ότι οι νομικές μεθοδεύσεις για την κατάσχεση περιουσιών που αποκτήθηκαν νόμιμα, από ξένες επιχειρήσεις ενέργειας θα έχει σοβαρές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων του περιορισμού πρόσβασης της Ρωσίας στις αγορές της Δύσης και των ΗΠΑ, βλάπτοντας την υπόληψη της Ρωσίας και περιορίζοντας τις επενδύσεις και τη μεταφορά τεχνογνωσίας από τις δυτικές επιχειρήσεις. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να αποθαρρυνθούν από τις Ρωσικές αντιρρήσεις για την αντιπυραυλική ομπρέλα σε Τσεχία και Πολωνία. Μάλλον, όπως το διατυπώνει ο Henry Kissinger, η Ουάσιγκτον πρέπει να διατηρήσει την ανάπτυξή τους στο δηλωμένο στόχο τους, δηλαδή τις απειλές από τα κράτη – παρίες, και να το συνδυάσει με μια συμφωνία με συγκεκριμένα βήματα με σκοπό να καθησυχάσει τη Μόσχα, ότι το πρόγραμμα δεν έχει καμία σχέση με έναν υποθετικό πόλεμο ενάντια στη Ρωσία. Τα καλά νέα, είναι ότι αν και η Ρωσία είναι απογοητευμένη με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, δεν είναι μέχρι τώρα πρόθυμη να συμμετέχει σε μια συμμαχία ενάντια στη Δύση. Οι Ρώσοι δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν τη νέα ευημερία τους - και η Ρωσική ελίτ είναι απρόθυμη να χάσει τους ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς της , τα μέγαρα του Λονδίνου, και τις διακοπές τους στη Με-

σόγειο. Αν και η Ρωσία επιδιώκει μεγαλύτερη στρατιωτική συνεργασία με την Κίνα, ούτε το Πεκίνο φαίνεται πρόθυμο να αρχίσει μια πάλη με την Ουάσιγκτον. Προς το παρόν, η οργάνωση της συνεργασίας της Σαγκάης που προωθεί τη συνεργασία μεταξύ της Κίνας, της Ρωσίας, και των κεντρικών ασιατικών κρατών, είναι περισσότερο μια λέσχη συζήτησης παρά μια γνήσια αμυντική συμμαχία. Αν όμως η τρέχουσα Αμερικανο-Ρωσική σχέση επιδεινωθεί περαιτέρω, θα προμήνυε δεινά για τις Ηνωμένες Πολιτείες και θα ήταν ακόμα χειρότερο για τη Ρωσία. Οι Ρώσοι στρατηγοί πιέζουν για τη δημιουργία στρατιωτικού σκέλους στη Συμφωνία της Σαγκάης και ορισμένοι κορυφαίοι αξιωματούχοι αρχίζουν να υπερασπίζονται την ιδέα μιας ευθυγραμμισμένης εξωτερικής πολιτικής, ενάντια στη Δύση. Υπάρχουν επίσης αρκετές χώρες, όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα, που πιέζουν τη Ρωσία για να συνεργαστεί με την Κίνα, με σκοπό να ισορροπήσουν με τις Ηνωμένες Πολιτείες οικονομικά, πολιτικά, και στρατιωτικά. Οι διεργασίες του Putin σε σχέση με τη διαδοχή του και την ανάγκη να διατηρήσει για τον εαυτό του ένα κυρίαρχο ρόλο, καθιστά σχεδόν απίθανη μια σημαντική αλλαγή στην Ρωσική εξωτερική πολιτική. Οι νέοι Ρώσοι ηγέτες μπορεί να έχουν τις δικές τους ιδέες, ή τις δικές τους φιλοδοξίες και η πολιτική αβεβαιότητα ή τα οικονομικά προβλήματα θα μπορούσε να τους βάλει στον πειρασμό να εκμεταλλευτούν τα εθνικιστικά συναισθήματα. Εάν οι σχέσεις επιδεινωθούν, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε θα είναι ανενεργό, λόγω ενός Ρωσικού βέτο, ακόμα και κατά περίπτωση, στην προσπάθεια παροχής νομιμότητας στις Αμερικανικές στρατιωτικές ενέργειες, ή στην επιβολή κυρώσεων σε κράτη - παρίες. Οι εχθροί των Ηνωμένων Πολιτειών

θα μπορούσαν να ενθαρρυνθούν από τις νέες πηγές στρατιωτικού υλικού από τη Ρωσία, και πολιτική κάλυψη και προστασία ασφάλειας από τη Μόσχα. Οι διεθνείς τρομοκράτες θα μπορούσαν να βρουν νέο καταφύγιο στη Ρωσία ή στα κράτη που θα προστατεύει. Και η κατάρρευση των Αμερικανο-Ρωσικών σχέσεων θα μπορούσε να δώσει στην Κίνα πολύ μεγαλύτερη ευελιξία κινήσεων όσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν θα ήταν ένας νέος ψυχρός πόλεμος, επειδή η Ρωσία δεν είναι παγκόσμιος ανταγωνιστής και είναι απίθανο να είναι ο βασικός αντίπαλος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά θα παρείχε τα κίνητρα και την κάλυψη σε άλλους για να αντιπαρατεθούν με την Ουάσιγκτον, με ενδεχομένως, καταστροφικά αποτελέσματα. Θα ήταν απερίσκεπτο και κοντόφθαλμο να ωθήσουμε τη Ρωσία προς αυτή την κατεύθυνση επαναλαμβάνοντας λάθη του παρελθόντος, αντί να εργαστούμε για να αποφύγουμε τις επικίνδυνες συνέπειες μιας νέας Αμερικανο-Ρωσικής σύγκρουσης. Αλλά τελικά, η Μόσχα θα πρέπει να πάρει τις δικές της αποφάσεις. Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία του Κρεμλίνου των φτωχών πολιτικών επιλογών, η σύγκρουση μπορεί να προκύψει, με ή χωρίς τη θέληση της Ουάσιγκτον. Και ότι συμβεί, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να το αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερο ρεαλισμό και αποφασιστικότητα από ότι επέδειξαν μέχρι σήμερα, στις απρόθυμες προσπάθειές τους για συνεργασία. COPYRIGHT 2007 COUNCIL ON FOREIGN RELATIONS, PUBLISHER OF FOREIGN AFFAIRS. ALL RIGHTS RESERVED. DISTRIBUTED BY TRIBUNE MEDIA SERVICES

foreign affairs

TO MEΓΑΛΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Ο θOρυβος που δημιουργήθηκε για την εκλογή ενός Ισλαμιστή συντηρητικού, στη θέση του Προέδρου, έδειξε τη στενοκέφαλη φύση του Κεμαλισμού, όπως και το ρεαλισμό των μεταρρυθμιστών ισλαμιστών της χώρας. Διατηρώντας τη δημοκρατία στην Τουρκία και ταυτόχρονα κρατώντας μακριά τους στρατιωτικούς από την πολιτική, θα είναι ένα υψηλό ρίσκο αλλά απαραίτητο γιατί το μέλλον του πιο ελπιδοφόρου δημοκρατικού πει-

ράματος του μουσουλμανικού κόσμου είναι σε κίνδυνο. Η σαρωτική νίκη του κόμματος της δικαιοσύνης και της ανάπτυξης (ΑΚΡ) στις εκλογές τον περασμένο Ιούλιο, δεν ήταν τόσο μια νίκη του Ισλάμ απέναντι στο κοσμικό κράτος, όσο μια νίκη για μια νέα, δημοκρατική, στραμμένη στην Ευρώπη και ενσωματωμένη στο παγκόσμιο σύστημα, Τουρκία, επί ενός παλαιού, καθεστωτικού, αυταρχικού και εσωστρεφούς μοντέλου. Η κορωνί-

Omer Taspinar

> 30/31

presscode

ISSUE 05

Το ΑΚΡ δεν eχει κρyψει ποτe την επιθυμiα του να καταργhσει την απαγoρευση της μαντiλας στα Πανεπιστhμια και τα μεροληπτικa κριτhρια που ισχyουν για τους απoφοιτους των Ισλαμικων γυμνασιων

Η κορωνiδα της νiκης του ΑΚΡ, hταν βeβαια η εκλογh του πρωην υπουργου εξωτερικων, Αμπντουλα Γκιουλ στην προεδρια τον περασμενο Αυγουστο

δα της νίκης του ΑΚΡ, ήταν βέβαια η εκλογή του πρώην υπουργού εξωτερικών, Αμπντουλά Γκιούλ στην προεδρία τον περασμένο Αύγουστο. Από την ημέρα της εκλογής του και μέχρι σήμερα, ο Γκιούλ με δηλώσεις του επιδιώκει να διαψεύσει τους επικριτές του, λέγοντας πως θα σεβαστεί το κοσμικό καθεστώς της δημοκρατίας και θα συνεχίσει το δρόμο της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η άρνηση του αρχηγού του στρατού να τον χαιρετίσει κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσημης εμφάνισής του ως Πρόεδρος και η στάση του στην τελετή ορκωμοσίας, έριξε μια σκιά στην Τουρκική Δημοκρατία.

Ακόμα και οι πλέον φανατικοί υποστηρικτές του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, μέσα στο στρατό, γνωρίζουν πως δεν μπορούν να χτυπήσουν το ΑΚΡ, λόγω της αφοσίωσής του προς τη Δύση. Έτσι, το κεντρικό τους σύνθημα περιορίζεται στο ότι το ΑΚΡ έχει ένα σχέδιο μακράς πνοής, για τον εξισλαμισμό του Τουρκικού κράτους. Το ΑΚΡ δεν έχει κρύψει ποτέ την επιθυμία του να καταργήσει την απαγόρευση της μαντίλας στα Πανεπιστήμια και τα μεροληπτικά κριτήρια που ισχύουν για τους απόφοιτους των Ισλαμικών γυμνασίων. Το γεγονός πως περισσότερο από το 50% των γυναικών στην Τουρκία

φορούν την μαντίλα, το ΑΚΡ θα μπορούσε να γίνει πιο επιθετικό, χωρίς πολλές απώλειες στο εκλογικό σώμα. Η ηγεσία του όμως, προτίμησε να προωθήσει τη μεταρρύθμιση μέσω της οικοδόμησης εθνικής συναίνεσης γύρω από αυτά τα ζητήματα, παρά μια μετωπική σύγκρουση. Εντούτοις, οι επικριτές του παραμένουν επιφυλακτικοί. Υπενθυμίζουν τις προσπάθειες του Ερντογάν το 2004 να ποινικοποιήσει τη μοιχεία, το διορισμό συντηρητικών ισλαμιστών σε ανώτερες θέσεις, ή τις προσπάθειες του ΑΚΡ για να πειστούν ορισμένοι Δήμοι για να αποθαρρύνουν την πώληση αλκοόλ. Οι

foreign affairs Κεμαλιστές και οι στρατιωτικοί, έχουν βέβαια κάθε δικαίωμα να επαγρυπνούν για το φόβο του εξισλαμισμού, ειδικά τώρα που νοιώθουν πως το ΑΚΡ ελέγχει όχι μόνο την Προεδρία, αλλά και την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία. Αυτή η ανησυχία όμως είναι εν πολλοίς λανθασμένη, γιατί παραβλέπει τη στενοκέφαλη φύση των Κεμαλιστών και το ρεαλισμό των Ισλαμιστών μεταρρυθμιστών της Τουρκίας. Αγνοεί επίσης την ειρωνική αντιστροφή των ρόλων: το ΑΚΡ υποστηρίζει την παγκοσμιοποίηση στρεφόμενο προς τη Δύση, ενώ στρατιωτικοί και Κεμαλιστές έχουν γίνει περισσότερο εθνικιστές και εσωστρεφείς, χολωμένοι με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μεγάλο εσωτερικό πρόβλημα που απασχολεί την Τουρκία σήμερα, δεν είναι ο εξισλαμισμός όπως φοβούνται οι Κεμαλιστές και πολλοί άλλοι στη Δύση, αλλά η αυξανόμενη εθνική απογοήτευση για την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, οι στρατηγοί θα πρέπει να δείξουν ωριμότητα και αυτοσυγκράτηση. Μπορεί ορισμένοι σκληροπυρηνικοί μέσα στο στρατό, να πιστεύουν πως η Κεμαλική παράδοση για ένα αυστηρά κοσμικό καθεστώς, να συγκράτησε τον Τουρκικό εξισλαμισμό – και σε ένα βαθμό ίσως έχουν δίκιο. Αλλά θα πρέπει να θυμούνται ότι η δημοκρατία και ο καπιταλισμός έχουν κάνει περισσότερα για να εξημερώσουν το πολιτικό Ισλάμ. Θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους, πως ακραίες ενέργειες από την πλευρά τους, τροφοδοτούν ουσιαστικά το ριζοσπαστικό Ισλάμ.

Η εμπειρία του αραβικού κόσμου μας δείχνει σαφώς ότι ο απολυταρχισμός τροφοδοτεί τον εξτρεμισμό. Χωρίς τη δημοκρατία, τα μουσουλμανικά τεμένη γίνονται η μόνη διέξοδος για τη διαφωνία, και το Ισλάμ η μόνη φωνή της αντίστασης ενάντια στην τυραννία. Εάν οι τούρκοι στρατιωτικοί τραβήξουν στα άκρα την προσπάθεια να κατασταλεί το μετριοπαθές Ισλάμ, δια-

Ο Omer Taspinar εiναι καθηγητhς Εθνικhς στρατηγικhς ασφaλειας στο National War College και συνεργaτης στο iδρυμα Brookings. Σε αυτo το aρθρο εκφρaζει προσωπικeς του απoψεις

κινδυνεύουν μια ριζοσπαστικότερη εκδοχή. Η πραγματική πρόκληση για την Τουρκία θα είναι να διατηρήσει μια λειτουργική δημοκρατία κρατώντας τους στρατιωτικούς μακριά από την πολιτική. Αυτό μπορεί να εμπεριέχει υψηλό ρίσκο, αλλά το μέλλον του πιο ελπιδοφόρου δημοκρατικού πειράματος στο μουσουλμανικό κόσμο είναι σε κίνδυνο. Η Τουρκία έχει διανύσει ένα πολύ μεγάλο δρόμο στη Δημοκρατία, για να αφήσει να την επηρεάζουν προβλήματα που την γυρίζουν στα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της και τις ημέρες των στρατιωτικών επεμβάσεων.

> 32/33

presscode

ISSUE 05

Η Ξεχασμeνη κρiση στην Ασiα Michael Green και Derek Mitchell

foreign affairs Οι γεiτονες της Βιρμανiας, αφ’ ετeρου, υιοθeτησαν μια διαφορετικh στaση, με την ελπiδα να προκαλeσουν τις επιθυμητeς μεταρρυθμiσεις. Το αποτeλεσμα hταν μια ασυντoνιστη σειρa, συχνa αντιφατικων προσεγγισεων ΚατA τη διAρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, η Βιρμανία έχει μετατραπεί από μια αντιδημοκρατική χώρα, σε μια σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των γειτόνων της. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να αλλάξει την προσέγγισή της προς τη χούντα. Η Αμερικανική πολιτική έναντι της Βιρμανίας έχει βαλτώσει. Από τον Σεπτέμβριο του 1988 η χώρα διοικείται από μια διεφθαρμένη στρατιωτική χούντα, που μετονόμασε τη χώρα σε Myanmar. Μόλις ανέλαβε το Συμβούλιο αποκατάστασης της τάξης (SLORC), όπως η χούντα αυτοαποκαλείται, έθεσε την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Aung San Suu Kyi σε κατ’οίκον περιορισμό. Το 1990 επέτρεψε τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, αλλά αγνόησε την επικράτηση της αντιπολίτευσης, αργότερα και με το κύμα του μεταψυχροπολεμικού εκδημοκρατισμού σε συνδυασμό με τη διεθνή πίεση, απελευθέρωσε την Suu Kyi, δίνοντας την αίσθηση στο εσωτερικό και διεθνώς πως μια αλλαγή είναι εφικτή. Αυτές οι ελπίδες σύντομα διαψεύστηκαν και η διεθνής κοινότητα

Ο Michael Green εiναι καθηγητhς διεθνων σχεσεων στο Edmund A. Walsh School of Foreign Service, Georgetown University και συμβουλος στο κεντρο στρατηγικων και διεθνων μελετων. Ο Derek Mitchell ειναι διευθυντης για τη στρατηγικη στην Ασια στο CSIS.

Στην Αμερικh το State Department και το Κογκρeσο αντιμaχονται για το ποιου η aποψη θα υπερισχyσει για τη Βιρμανiα, οδηγωντας σε μια επικiνδυνη πoλωση

> 34/35

presscode

ISSUE 05

Απo το 1996 που τeθηκε σε εφαρμογh η νeα στρατηγικh του Βιρμανικοy στρατοy ενaντια στους οπλισμeνους επαναστaτες, 2.500 χωριa eχουν καταστραφεi και πaνω απo eνα εκατομμyριο aνθρωποι, συνhθως των μειονοτhτων Karen και Shan, eχουν μετατοπιστεi χτιστεί μια νέα διεθνής συναίνεση, δίνοντας κίνητρα στο SPDC να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις, αλλά και να κάνει σαφές και το τίμημα που θα πρέπει να πληρώσει σε περίπτωση αποτυχίας του.

Ο Βιρμανικoς τρoπος

Από το 1992 που ανέλαβε ο Than Shwe την ηγεσία αυξήθηκε η καταστολή. Χιλιάδες ενεργά πολιτικά στελέχη και απλοί πολίτες έχουν φυλακιστεί και η Suu Kyi έχει τεθεί πολλές φορές σε κατ’ οίκον περιορισμό, όπου παραμένει και σήμερα. Από το 1996 που τέθηκε σε εφαρμογή η νέα στρατηγική του Βιρμανικού στρατού ενάντια στους οπλιΗ ASEAN προσκaλεσε σμένους επαναστάτες, 2.500 χωριά τη Βιρμανiα το έχουν καταστραφεί και πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι, συνή1997, εν μeρει θεωρωντας oτι θως των μειονοτήτων Karen και η ολοκληρωση Shan, έχουν μετατοπιστεί. Εκατοντάδες χιλιάδες ζουν αυτοεξόριστοι θα ενισχυε την επιρροη στο Μπαγκλαντές, την Ινδία, την της ASEAN Κίνα, την Ταϊλάνδη, και τη Μαλαιστη χουντα σία. Το 2004, ο πρωθυπουργός περισσοτερο Khin Nyunt συνελήφθη. Δυο χρόαπο νια πριν ο Shwe, μετέφερε την έδρα οποιαδηποτε της κυβέρνησης από το Rangoon, απομονωση την παραδοσιακή πρωτεύουσα στην Pyinmana μια μικρή πόλη 250 χλμ βόρεια, κατόπιν συμβουλών ενός μάντη και υπό το φόβο των Αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών. Οι γείτονες της Βιρμανίας βιώνουν την εξάπλωση των ναρκωτικών- σύμφωνα με εκθέσεις το 80 % της ηρωίνης που παράγεται στη Νοτιοανατολική Ασία, προέρχεται από τη Βιρμανία, διακινώντας μολυσμένες με τον ιό βελόνες. Διεστραμμένα, το SPDC ποντάρισε

στις ανησυχίες των γειτόνων του σχετικά με τα ναρκωτικά, τις ασθένειες, και την αστάθεια που η Βιρμανία παράγει για να τις εκβιάσει , εισπράττοντας πολιτική, οικονομική, ακόμη και στρατιωτική βοήθεια. Ακόμα χειρότερα, το SPDC εμφανίζεται ολοένα και πιο απειλητικό, ακολουθώντας το πρότυπο της Β. Κορέας για την επίτευξη στρατιωτικής αυτάρκειας με την ανάπτυξη βαλλιστικών βλημάτων και πυρηνικών όπλων. Πέρυσι την άνοιξη, η χούντα ομαλοποίησε τις σχέσεις και άρχισε το συμβατικό εμπόριο όπλων με τη βόρεια Κορέα κατά παραβίαση των κυρώσεων των Η.Ε ενάντια στην Pyongyang. Συμπληρωματικά, και παρά τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, υπέγραψε με τη Ρωσία συμφωνία για την ανάπτυξη – όπως αναφέρουν - ειρηνικής πυρηνικής ικανότητας. Για όλους αυτούς τους λόγους και παρά τα επείγοντα προβλήματα σε άλλα σημεία του πλανήτη, τα μέλη της διεθνούς κοινότητας πρέπει να ανησυχήσουν σο-

βαρά για τις προθέσεις της Βιρμανίας.

Αποτυχημeνοι γεiτονες

Η ASEAN ίσως είναι το σημαντικότερο ατού της διεθνούς πολιτικής της Βιρμανίας. Η οργάνωση προσκάλεσε τη Βιρμανία το 1997, εν μέρει θεωρώντας ότι η ολοκλήρωση θα ενίσχυε την επιρροή της ASEAN στη χούντα περισσότερο από οποιαδήποτε απομόνωση (και εν μέρει από την ανησυχία σχετικά με την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στη χώρα). Πρόσφατα όμως, συνειδητοποίησε ότι η Βιρμανία είναι όχι μόνο ένα στίγμα στη διεθνή της φήμη αλλά και μια απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ασία. Το 2005, τα μέλη της ASEAN άρχισαν να πιέζουν το SPDC για να παραιτηθεί από την προγραμματισμένη ανάληψη της προεδρίας το 2007 και ανακουφίστηκαν όταν ο Shwe έδωσε τη σειρά της Βιρμανίας στις Φιλιππίνες. Η πολιτική φιλελευθεροποίηση στην

foreign affairs Ινδονησία και ο αυξανόμενος ακτιβισμός στη Μαλαισία και τις Φιλιππίνες έχουν οδηγήσει επίσης την ASEAN να επαναπροσδιορίσει τη στάση της και να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση για αλλαγές στη Βιρμανία. Όταν ιδρύθηκε η ASEAN, τα μέλη της δεσμεύθηκαν να μην παρεμβαίνουν ο ένας στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου, λόγω και του αποικιοκρατικού παρελθόντος τους. Από τον περασμένο Ιανουάριο, μέλη της ASEAN ετοίμασαν ένα νέο χάρτη για τον 21ο αιώνα που υπερασπίζεται την προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως καθολικές αξίες, και την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων παρά τις ισχυρές αντιρρήσεις του SPDC. Η Ιαπωνία θα είναι ακόμα μία σημαντική δύναμη για τη μεταρρύθμιση. Το Τόκιο και η Ουάσιγκτον είχαν διαφωνίες κατά τη δεκαετία του ‘80 και τη δεκαετία του ‘90 ως προς την πολιτική τους προς τη Βιρμανία, αλλά υπάρχει μια ελπιδοφόρα μετατόπιση της Ιαπωνίας πρόσφατα. Η επιβράδυνση της Ιαπωνικής οικονομίας σε συνδυασμό με την άνοδο της Κίνας, θέτει σε νέες βάσεις τους στόχους και την εξωτερική της πολιτική. Η εξασφάλιση της συνεργασίας της Ιαπωνίας θα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι Βιρμανοί έχουν γενικά μια θετική γνώμη για την Ιαπωνία, ενθυμούμενοι τη βοήθεια της χώρας για την απαλλαγή από το βρετανικό αποικιακό καθεστώς τη δεκαετία του ‘40. Τόσο η χούντα, όσο και η δημοκρατική αντιπολίτευση προσβλέπουν στην Ιαπωνία για την ανοικοδόμηση της χώρας, επιπλέον είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για την Ιαπωνία να δείξει την προσήλωσή της στην προώθηση της δημοκρατίας, την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, και την προώθηση της περιφερειακής ασφάλειας, ειδικά σε μια εποχή που η ρητορική και η πολιτικές της Κί-

νας, του άλλου Ασιατικού γίγαντα, εστιάζουν στις ξεπερασμένες αρχές του μερκαντιλισμού.

Ανθυγιεινoς ανταγωνισμoς

Αν η ASEAN και η Ιαπωνία είναι δυο βασικά συστατικά οποιασδήποτε διεθνούς προσέγγισης της Βιρμανία, η Κίνα και η Ινδία θα μπορούσαν να είναι τα μέγιστα εμπόδια. Εάν η ASEAN και η Ιαπωνία είναι κρίσιμα συστατικά οποιασδήποτε διεθνούς προσέγγισης στη Βιρμανία, η Κίνα και η Ινδία θα μπορούσαν να είναι τα μέγιστα εμπόδια στις προσπάθειες να προκληθεί η μεταρρύθμιση στη χώρα. Η Κίνα έχει πολλά συμφέροντα στη Βιρμανία. Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 15 ετών, έχει αναπτύξει βαθιές πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με τη Βιρμανία, μέσω των δισεκατομμυρίων δολαρίων από το εμπόριο και τις επενδύσεις και πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια από τις πωλήσεις όπλων. Απολαμβάνει σημαντικά στρατιωτικά οφέλη, συ-

μπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στα λιμάνια, ελέγχοντας με αυτό τον τρόπο ναυτικές και άλλες στρατιωτικές δραστηριότητες γύρω από τον Ινδικό Ωκεανό. Η κάλυψη της τεράστιας ζήτησης για ενέργεια στην Κίνα βρίσκει έδαφος στη Βιρμανία και στα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, μέσω προνομιακών διαπραγματεύσεων. Ο εναγκαλισμός του Πεκίνου με το SPDC είναι κρίσιμος για την επιβίωση του καθεστώτος. Η Κίνα έχει στηρίξει ηθικά και οικονομικά το καθεστώς και αυτή ακριβώς η τακτική, έχει περιπλέξει τους στρατηγικούς υπολογισμούς των γειτόνων της Βιρμανίας που ανησυχούν για την κατεύθυνση που η χώρα κινείται, επιτρέποντας κατά συνέπεια στη χούντα να ακολουθήσει την κλασσική προσέγγιση του “διαίρει και βασίλευε” . Στις αρχές του 2007, Κίνα και Ρωσία θέτουν το πρώτο τους κοινό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας εμποδίζοντας μια απόφαση για καταδίκη του SPDC. Η κίνηση ήταν σύμφωνη με τις ιστορι-

Αν η ASEAN και η Ιαπωνiα εiναι δυο βασικa συστατικa οποιασδhποτε διεθνοyς προσeγγισης της Βιρμανiα, η Κiνα και η Ινδiα θα μποροyσαν να εiναι τα μeγιστα εμπoδια

> 36/37

Η Κίνα eχει στηρiξει ηθικa και οικονομικa το καθεστως και αυτη ακριβως η τακτικη, εχει περιπλεξει τους στρατηγικους υπολογισμους των γειτονων της Βιρμανιας που ανησυχουν για την κατευθυνση που η χωρα κινειται

presscode

ISSUE 05

κές αντιρρήσεις και των δύο κρατών στο να καταδικαστεί ένα κράτος για παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ήταν επίσης ευθυγραμμισμένη με τους στρατηγικούς στόχου του Πεκίνου, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια: εξασφαλίζοντας τους πόρους, τις αγορές, και τους επενδυτικούς προορισμούς τροφοδοτώντας την τεράστια οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, και αποφεύγοντας επικίνδυνες διεθνείς κινήσεις που μπορεί να αποσταθεροποιήσουν τη γειτονιά της και να αποσπάσουν την Κινεζική ηγεσία από τις επιτακτικές εσωτερικές προκλήσεις, προωθώντας τη μη παρέμβαση ως εναλλακτικό πρότυπο για τη διεθνή διπλωματία. Όλα αυτά τα συμφέροντα θα καταστήσουν πολύ δύσκολο το να πειστεί η Κίνα για να συμβάλλει στην προσπάθεια αλλαγών στην πολιτική της Βιρμανίας. Αλλά η θέση της Κίνας θα μπορούσε να αλλάξει, δεδομένου ότι το Πεκίνο εξετάζει και τα πιο μακροπρόθεσμα συμφέροντά του. Η Κίνα, όπως πολλά άλλα κράτη στα σύνορα της Βιρμανίας, πρέπει να ανησυχεί για τα αποτελέσματα της περιορισμένης ανάπτυξης του γείτονά της, και τις επιπτώσεις στην ασφάλειά της. Είναι γεγονός πως Κινέζοι αξιωματούχοι όπως και ο κυβερνήτης της επαρχίας Yunnan, στα σύνορα με τη Βιρμανία, πιέζουν το SPDC για να αντιμετωπιστούν επειγόντως τα ζητήματα εμπορίας ναρκωτικών και υγιεινής. Αυτή η μικρή αλλαγή πλεύσης θα μπορούσε να γίνει όπως η πρόσφατη αλλαγή στην προσέγγιση του Πεκίνου και για έναν άλλο δύστροπο γείτονα, τη Βόρεια Κορέα. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί – και ευκολότερα, γιατί η Βιρμανία γεωστρατηγικά για την Κίνα, είναι μικρότερης σημασίας από ότι η Β. Κορέα. Η ανάμειξη της Ινδίας θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει. Τα τελευταία χρόνια , η Ινδία έχει αλλάξει στάση απέναντι στη Βιρμανία, όταν

συνειδητοποίησε πως η Κίνα αναπλήρωνε το κενό της διεθνούς απομόνωσης της χούντας, επηρεάζοντας πολιτικά και στρατιωτικά τη χώρα. Οι τεράστιες ανάγκες της Ινδίας για ενεργειακούς πόρους, όπως της Κίνας, την έκαναν να σκεφτεί τη Βιρμανία ως δίοδο για την εμπορική της συνεργασία με την ASEAN, έτσι, ακολουθώντας τα βήματα της Κίνας έγινε οικονομικός και στρατιωτικός συνεργάτης του SPDC, ο τέταρτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Βιρμανίας. Όμως αυτή η κοντόφθαλμη πολιτική δεν είναι προς το συμφέρον της Ινδίας. Η βίαιη καταστολή και οι αναταραχές στη Βιρμανία θα συνεχίσουν να απειλούν την ασφάλεια της, κατά μήκος των συνόρων της. Η εσωτερική πολιτική μεταρρύθμιση που θα οδηγεί σε μια πιο ανοιχτή και συμφιλιωμένη Βιρμανία, θα ήταν πολύ πιο συμφέρουσα για την Ινδία, από οποιαδήποτε άλλη κίνηση τακτικής. Φυσικά, η Ινδία είναι πρόθυμη να αντιμετωπίσει την κινεζική επιρροή και να ενισχύσει τους δεσμούς της με την ASEAN μέσω της Βιρμανίας. Αλλά οι προσπάθειές της να ενσωματωθεί περισσότερο στην ανατολική Ασία, θα μπορούσαν να υπηρετηθούν καλύτερα αν ακολουθούσε το παράδειγμα της Ινδονησίας, που ηγείται των προσπαθειών για εκδημοκρατισμό της ASEAN και περισσότερο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παρά παπαγαλίζοντας την ξεπερασμένη ρητορική που υποστηρίζει τη μη παρέμβαση, ή που ακολουθεί τον καθαρό μερκαντιλισμό.

Συντονισμeνη δeσμευση

Λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές οπτικές και τα συμφέροντα αυτών των χωρών, μια νέα πολύπλευρη πρωτοβουλία για τη Βιρμανία δεν μπορεί να βασιστεί σε μια ενιαία, ομοιόμορφη προσέγγιση. Οι πολιτικές κυρώσεων θα πρέπει να συνυπάρχουν με τις διάφορες μορ-

φές δέσμευσης, και θα είναι απαραίτητο να συντονιστούν όλα αυτά τα μέτρα προς το κοινό στόχο, της ενθάρρυνσης των μεταρρυθμίσεων, της συμφιλίωσης, και τελικά της επιστροφής της δημοκρατίας. Για να πετύχουν, οι σημαντικοί “παίκτες” της περιοχής θα πρέπει να εργαστούν από κοινού. Η Ουάσιγκτον πρέπει να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας, φέρνοντας τους πέντε βασικούς συνομιλητές - ASEAN, Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία, και Ηνωμένες Πολιτείες- για την ανάπτυξη μιας συντονισμένης διεθνούς πρωτοβουλίας που θα εκφράσει το όραμα για την ασφάλεια και σταθερότητα της Βιρμανίας. Οι πέντε συνομιλητές πρέπει να αναπτύξουν έναν οδικό χάρτη με συγκεκριμένους στόχους, που θα παρουσιάζει τα οφέλη που θα αποκτήσει το SPDC αν ακολουθήσει μια αληθινή πολιτική μεταρρυθμίσεων και εθνικής συμφιλίωσης, αλλά και τις κυρώσεις που θα υποστεί εάν συνεχίσει την αδιάλλακτη στάση του. Πρέπει να γίνει σαφές προς το SPDC πως η κατάσταση στη Βιρμανία επηρεάζει τη διεθνή σταθερότητα, καθησυχάζοντάς τους ταυτόχρονα πως θα έχουν τη δέσμευση των πέντε συμβαλλόμενων μερών για την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, όπως και την υποχρέωση να παρέχουν, υπό τους κατάλληλους όρους, την απαραίτητη βοήθεια που θα εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τη Βιρμανία. Αυτό θα ήταν μια σημαντική εγγύηση δεδομένης της παραδοσιακής παράνοιας των Βιρμανών στρατιωτικών. Φυσικά, η όποια διαδικασία μεταρρυθμίσεων και εθνικής συμφιλίωσης στη Βιρμανία θα πρέπει να αρχίσει με την άμεση απελευθέρωση της Suu Kyi και των άλλων πολιτικών κρατουμένων. Υπάρχει επίσης και η πιθανότητα ρωγμών και μέσα στο μέτωπο της χούντας. Η κυκλοθυμική συμπεριφορά του Shwe , η απόφασή του να φυλακίσει τον πρώην πρω-

foreign affairs θυπουργό Khin Nyunt και χιλιάδες στρατιωτικούς υποστηρικτές του, όπως και η προσπάθειά του να δημιουργήσει μια προσωπολατρία – στα πρότυπα του Kim Il Sung, έδειξαν εύθραυστες ισορροπίες και σημάδια διαίρεσης στο εσωτερικό του SPDC. Εάν βρεθούν αντιμέτωποι με το δίλημμα των νέων πολιτικών και οικονομικών ευκαιριών από τα κράτη της περιοχής, ή της μεγαλύτερης πίεσης και απομόνωσης αν αποτύχουν οι μεταρρυθμίσεις, τα μέλη της ιεραρχίας ίσως αναγκασθούν να ακολουθήσουν διαφορετική πορεία. Δεν θα πρέπει να περιμένουμε να υπάρξει μια πλήρης προσέγγιση , ή αποδοχή των προτάσεων από το SPDC, ο στόχος των συζητήσεων θα πρέπει να είναι ένας συμβιβασμός, για την επίτευξη ενός θετικού αποτελέσματος. Η ανταγωνιστική πολιτική που ακολουθεί κάθε χώρα στην προσέγγισή της με τη χούντα, σήμερα, έχει δώσει χρόνο και τους απαραίτητους πόρους στην κυβέρνηση, ισχυροποιώντας την και ταυτόχρονα έχει αποτρέψει μια διεθνή παρέμβαση. Η συμμετοχή της Κίνας και της Ινδίας, θα είναι κρίσιμη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αρχίσουν να επηρεάζουν την οπτική των δύο αυτών χωρών, ανεβάζοντας τη Βιρμανία υψηλότερα στην ατζέντα τους. Στις συζητήσεις με το Πεκίνο, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να μετατρέψει την πολιτική της Κίνας στη Βιρμανία, σε ακόμα ένα τεστ πολιτικής υπευθυνότητας, όπως έκανε ήδη όσον αφορά το Darfur. Με το Νέο Δελχί, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να κάνει την πολιτική της της Ινδίας στη Βιρμανία, ένα σημαντικό συστατικό της αυξανόμενης συνεργασίας των δύο κυβερνήσεων στον εξελισσόμενο στρατηγικό διάλογο και στα διεθνή ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της δημοκρατίας και της περιφερειακής σταθερότητας.

Ακόμα πιο σημαντικό για την Αμερικανική κυβέρνηση, είναι να αρχίσει μια νέα προσέγγιση με την ASEAN, την Ιαπωνία, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει εκφράσει από καιρό το ενδιαφέρον της για τις μεταρρυθμίσεις στη Βιρμανία. Η ASEAN από μόνη της , δεν έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει ή να διαμορφώσει την πολιτική της Κίνας ή της Ινδίας, αλλά με τη βοήθεια των ΗΠΑ και άλλων θα μπορούσε να αναλάβει ένα κύριο ρόλο κατευθύνοντας μια νέα συντονισμένη, πολύπλευρη προσέγγιση, που το Πεκίνο η το Νέο Δελχί δεν θα μπορούσε να αγνοήσει. Η Κίνα ήταν αρχικά απρόθυμη να φιλοξενήσει ένα διάλογο για τη Β. Κορέα, αλλά άλλαξε γνώμη γιατί δεν ήθελε να αφήσει τις εξελίξεις στα χέρια των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Ν. Κορέας. Μόλις η προσέγγιση στη Βιρμανία αρχίσει να γίνεται πολύπλευρη, η Κίνα δεν θα θελήσει να θεωρηθεί ως εμπόδιο για την πρόοδο, σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα για τους γείτονές της. Προκειμένου να συμμετέχει πλήρως και αποτελεσματικά, η Αμερικανική κυβέρνηση, από τη μεριά της, θα πρέπει να χαλαρώσει τη θέση της για τις συνομιλίες σε υψηλό επίπεδο με το SPDC. Αυτό θα απαιτήσει στενές διαβουλεύσεις μεταξύ του Λευκού οίκου, του υπουργείου εξωτερικών, και του Κογκρέσου. Στο μεταξύ, οι Αμερικανικές κυρώσεις σχετικά με το εμπόριο και τις επενδύσεις πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ, και να αποφύγουν μια πάρα πολύ ξαφνική αλλαγή στάσης, κρατώντας σε εφεδρεία πιθανά οφέλη που θα μπορούσαν να προσφερθούν αργότερα στο SPDC, προωθώντας τις μεταρρυθμίσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει επίσης να συνεχίσουν να πιέζουν το Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε για δράση στη Βιρμανία προκειμένου να διατηρηθεί το ζήτημα στην κορυφή της ατζέντας. Η Διεθνής κοινότητα πρέπει να

ενεργήσει άμεσα για να αρχίσει μια συντονισμένη προσπάθεια, προς όφελος των πολιτών της Βιρμανίας, αλλά και τη γενικότερης ασφάλειας και σταθερότητας στην Ασία. Αυτός ο διάλογος θα απαιτήσει και ορισμένους συμβιβασμούς από όλες τις πλευρές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επανεξετάσουν της περιορισμός τους ως προς το SPDC, Η ASEAN, η Κίνα, και η Ινδία θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τις ιστορικές τους δεσμεύσεις ως προς τη μη παρέμβαση Η Ιαπωνία θα πρέπει να εξετάσει εάν η βασισμένη στην οικονομία- προσέγγισή της στη Βιρμανία υπονομεύει τη νέα δέσμευσή της για μια διπλωματία που βασίζεται σε ένα σύστημα αξιών. Όλες οι πλευρές έχουν και ένα καλό λόγο για να δεχτούν αυτούς τους συμβιβασμούς. Κανένας τους δεν μπορεί να μείνει απαθής, αφήνοντας τη Βιρμανία σε μια ολοένα και μεγαλύτερη απομόνωση, περιμένοντας να πάρει πρωτοβουλίες όταν χαθεί ακόμα μια γενιά Βιρμανών. Δεν είναι μόνο οι ανθρωπιστικοί λόγοι, υπάρχουν επίσης γεωστρατηγικοί λόγοι για την ένταση των διπλωματικών προσπαθειών στη Βιρμανία: είναι η σοβαρότερη πρόκληση για την ασφάλεια και την ενότητα της Νοτιοανατολικής Ασίας. Φυσικά, στο τέλος, η αλλαγή θα έρθει στη Βιρμανία. Αλλά χωρίς τη συντονισμένη δέσμευση των σημαντικότερων ενδιαφερόμενων δυνάμεων σήμερα, αυτή η αλλαγή θα έρθει με μεγάλο κόστος, στη σταθερότητα της Νοτιοανατολικής Ασίας, στη συνείδηση της διεθνούς κοινότητας, και το πιο σημαντικό, στους Βιρμανούς που υποφέρουν τόσα χρόνια και αργοσβήνουν, καθώς ο υπόλοιπος κόσμος εστιάζει την προσοχή του αλλού. COPYRIGHT 2007 COUNCIL ON FOREIGN RELATIONS, PUBLISHER OF FOREIGN AFFAIRS. ALL RIGHTS RESERVED. DISTRIBUTED BY TRIBUNE MEDIA SERVICES.

Οι τερaστιες ανaγκες της Ινδiας για ενεργειακοyς πόρους, oπως της Κiνας, την eκαναν να σκεφτεi τη Βιρμανiα ως δiοδο για την εμπορικh της συνεργασiα με την ASEAN

> 38/39

presscode

ISSUE 05

Αποπροσωποποιωντας μας με το Πακισταν Daniel Markey

foreign affairs Ανωτεροι αξιωματουχοι των Αμερικανικων μυστικων υπηρεσιων, πιστευουν πως η «αγρια δυση» των φυλετικων περιοχων του Πακισταν προσφερει καταφυγιο στους ηγετες των Ταλιμπαν και της Al Qaeda Τον τελευταiο καιρo, ολοένα και αυξάνονται οι φωνές που εκφράζουν αμφιβολίες για τη συνεργασία της Ουάσιγκτον με τον Πακιστανό πρόεδρο Pervez Musharraf, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία το 1999 εκδιώκοντας την εκλεγμένη κυβέρνηση και, υποστήριξε διστακτικά τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία, αφού πρώτα ζύγισε όλες τις άλλες επιλογές του. Όλοι αυτοί, θεωρούν πως ήρθε η ώρα για τον πρόεδρο Μπους να αποπροσωποποιήσει τη σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με το Πακιστάν. Η απογοήτευση που επικρατεί σχετικά με τους αργούς ρυθμούς προόδου στο Πακιστάν, είναι κατανοητή. Ανώτεροι αξιωματούχοι των Αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, πιστεύουν πως η «άγρια δύση» των φυλετικών περιοχών του Πακιστάν προσφέρει καταφύγιο στους ηγέτες των Ταλιμπάν και της Al Qaeda. Ο –πρώτης γραμμής- σύμμαχος πρόεδρος Musharraf, ακόμα να πιάσει το μεγάλο ψάρι, παρά τη γενναιόδωρη χρηματοδότηση και την ανάλογη υποστήριξη. Η χρημα-

τις σχεσεις Ο Daniel Markey εiναι σyμβουλος στο Council on Foreign Relations για τα θeματα Ινδiας, Πακιστaν και Νoτιας Ασiας και υπηρeτησε στο Αμερικανικo υπουργεiο εξωτερικων απο το 2003 eως το 2007

> 40/41

presscode

ISSUE 05

Ο Musharraf δεν είναι το κύριο πρόβλημα, τουλάχιστον όχι στο βαθμό που οι φανατικοί επικριτές του, υποστηρίζουν. Αν αποκλείσουμε το εφιαλτικό σενάριο μιας ακραίας Ισλαμικής κυβέρνησης, η κατάσταση στο Πακιστάν χωρίς τον Musharraf, δεν θα είχε και πολλές διαφορές από ότι σήμερα. Ένας άλλος στρατιωτικός ηγέτης θα ήλεγχε έμμεσα ή άμεσα τα πολιτικά κόμματα και την εξουσία. Το πιο θετικό σενάριο, θα ήταν τα προοδευτικά πολιτικά κόμματα να αποκτήσουν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, ενώ το συμφέρον του στρατού θα ήταν να προσφέρει τη στήριξή του. Πολιτική και στρατιωτική ηγεσία θα πρέπει να εστιάσουν και να βρουν λύσεις στα τεράστια προβλήματα της χώρας, όπως ο εξτρεμισμός, η φτώχεια και οι συγκρούσεις ανάμε-

σα σε εθνικές και θρησκευτικές ομάδες. Το χειρότερο σενάριο, θα ήταν ένας νέος στρατιωτικός ηγέτης με ακόμα πιο οπισθοδρομικές αντιλήψεις – ένα τέτοιο καθεστώς θα ήταν ακόμα πιο απρόθυμο να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον στον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία και να οικοδομήσει ένα σύγχρονο κράτος και μια πιο μετριοπαθή κοινωνία. Σε όλα τα σενάρια, ο ρόλος του στρατού είναι κεντρικός. Η ισχυρότερη και βαθύτερα θεμελιωμένη εξουσία στο Πακιστάν, που όμως, σπανίως είχε μια υγιή σχέση συνεργασίας με την πολιτική ελίτ. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 90, ο στρατός ήταν που έπαιρνε τις σημαντικές αποφάσεις που αφορούσαν το εσωτερικό, ή που καθόριζαν την εξωτερική πολιτική.

Κοιτώντας την ιστορία, είναι σαφές πως ο Στρατηγός – Πρόεδρος Musharraf, δεν είναι παρά η προσωποποίηση αυτής της λανθάνουσας πολιτικο-στρατιωτικής σχέσης. Δεν κερδίζουμε τίποτα αγωνιώντας για τις αποφάσεις του, η απόσυρσή του από την προεδρία δεν θα ισοδυναμούσε απαραίτητα και με μια αποτελεσματικότερη πολιτική ηγεσία, ή ισχυρότερους θεσμούς, ούτε θα μπορούσε να απεγκλωβίσει έτσι απλά το στρατό από την πολιτική. Δεν πρόκειται να κερδίσουμε τίποτα και από την δυσφήμηση του στρατού του Πακιστάν. Φυσικά η πολιτική ασκείται από τους πολιτικούς και όχι από τις μυστικές υπηρεσίες ή το στρατό, αλλά προς το παρών, οι μυστικές υπηρεσίες και ο στρατός είναι οι μόνοι που μπορούν να πολεμήσουν τους τρομοκράτες και να διαφυλάξουν τα σύνορα με το Αφγανιστάν. Εάν θέλουμε να έχουν καλύτερα αποτελέσματα, θα πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας σε κάθε επίπεδο και να επιδιώξουμε την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης μαζί τους. Η δημόσια κριτική δεν ωφελεί, αντίθετα, πρέπει να αγκαλιάσουμε τις μυστικές υπηρεσίες και το στρατό, αναγκαστικά μεν, ζεστά δε. Συγχρόνως, οι πιέσεις, ο κατευνασμός και η τεχνική βοήθεια, θα πρέπει να συνοδεύονται από την διπλωματική ισχύ της Ουάσιγκτον υποστηρίζοντας τους συνταγματικούς μηχανισμούς του Πακιστάν: εκλογικούς, δικαστικούς και θεσμικούς. Οι ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, υπό τον έλεγχο διεθνών παρατηρητών, θα παρείχαν στο Κοινοβούλιο τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοχή και νομιμότητα, κάνοντας

Αυτh τη στιγμh, πaρα πολλοi Πακιστανοi θεωροyν την Ουaσιγκτον eναν ευκαιριακo φiλο που θα ξεχaσει το Ισλαμαμπaντ, μoλις εξαρθρωσουμε την Al Qaeda και τους Ταλιμπaν

foreign affairs

ένα σημαντικό βήμα προς τη Δημοκρατία, ακόμα και αν ο Musharraf παρέμενε στην προεδρία. Οι διαφανείς νομικές διαδικασίες, όπως στην υπόθεση με τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, χωρίς τον εκφοβισμό η την παρενόχληση μαρτύρων και ΜΜΕ, θα προωθούσαν περισσότερο την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από οποιαδήποτε πορεία στους δρόμους. Μια

μετεκλογική συμφωνία μεταξύ στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίες για το διαχωρισμό των εξουσιών, θα αποτελούσε το καλύτερο προοίμιο της μετάβασης σε μια σταθερή και βιώσιμη Δημοκρατία. Η αποπροσωποποίηση της σχέσης μας με το Πακιστάν θα έχει νόημα, μόνο αν αφιερώσουμε περισσότερο χρόνο εστιάζοντας στην οικοδόμηση μιας καλής και σταθε-

ρής σχέσης, ενδυναμώνοντας τους θεσμούς στο Πακιστάν, και λιγότερο ανησυχώντας για το τέλος της εποχής Musharraf.

Σε oλα τα σενaρια, ο ρoλος του στρατοy εiναι κεντρικoς. Η ισχυρoτερη και βαθyτερα θεμελιωμeνη εξουσiα στο Πακιστaν, που oμως, σπανiως εiχε μια υγιh σχeση συνεργασiας με την πολιτικh ελiτ

> 42/43

presscode

ISSUE 05

Τα περιβαλλοντικA προβλήματα της Κίνας πολλαπλασιάζονται και καθώς η ρύπανση αυξάνεται, αυξάνονται παράλληλα και οι κίνδυνοι για την οικονομία, τη δημόσια υγεία, την κοινωνική σταθερότητα, και τη διεθνή της υπόληψη. Ο άνθρακας, για παράδειγμα, που τροφοδότησε την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, τώρα πνίγει τους κατοίκους της. Ο άνθρακας καλύπτει περίπου το 70 % των ενεργειακών αναγκών της Κίνας: η χώρα κατανάλωσε περίπου 2,4 δισεκατομμύρια τόνους το 2006 - περισσότερο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία, και το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2000, η Κίνα υπολόγιζε

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΛΜΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΙΣΩ Elizabeth C. Economy

foreign affairs Σyμφωνα με εκτιμhσεις του 2000, η Κiνα υπολoγιζε πως η κατανaλωση aνθρακα θα διπλασιαζoταν μeχρι το 2020, αυτo αναμeνεται να γiνει μeχρι το τeλος αυτhς της χρονιaς πολιτική της στον τομέα της ενέργειας και δεν υιοθετήσει φιλικότερες μορφές προς το περιβάλλον, όπως προτείνει η Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας, σε 25 χρόνια η Κίνα θα εκπέμπει διπλάσια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, από όσο όλες οι χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, μαζί. Δυστυχώς, οι ηγέτες της Κίνας, θεωρούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα δευτερευούσης σημασίας. Η μεγαλύτερη ανησυχία τους φαίνεται να είναι το κατά πόσο μπορεί να επηρεαστεί το κινεζικό οικονομικό θαύμα, η δημόσια υγεία, η κοινωνική σταθερότητα και η διεθνής εικόνα της χώρας. Όλα αυτά μαζί, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν το κύρος του κομμουνιστικού κόμματος. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει τόσο στην Κίνα, όσο και διεθνώς, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η ρύπανση στοιχίζουν στην κινεζική οικονομία, από 8-12% του ΑΕΠ το χρόνο. Τα κινεζικά ΜΜΕ δημοσιεύουν συχνά αποτελέσματα μελετών, για τις επιπτώσεις της ρύπανσης στη γεωργία, τη βιομηχανική παραγωγή, ή τη δημόσια υγεία: η ρύπανση των υδάτων 35,8 δις.$, ατμοσφαιρική ρύπανση 27,5 δις.$, ζημιές από την όξινη βροχή 13,3 δις.$, ερήμωση 6 δις.$ και καταστροφές στις καλλιέργειες και εδα-

H Elizabeth C. Economy εIναι διευθYντρια στο τμHμα ΑσιατικΩν ΜελετΩν στο Council on Foreign Relations και συγγραφΕας του βιβλΙου: “The River Runs Black: The Environmental Challenges to China’s Future”.

Σyμφωνα με μελeτες που eχουν γiνει τoσο στην Κiνα, oσο και διεθνως, η περιβαλλοντικη υποβαθμιση και η ρυπανση στοιχιζουν στην κινεζικη οικονομια, απο 8-12% του ΑΕΠ το χρονο

> 44/45

presscode

ISSUE 05

oταν το Κογκρeσο στα ΑρχικA ήταν τα μη δεσμευτικά ψηφίσματα, ακολούθησαν ακροάσεις και έρευνες και τώρα η συζήτηση για την κατανομή των κονδυλίων και οι υποδείξεις, για ένα χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των Αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ. Οι προσπάθειες του Κογκρέσου για τον περιορισμό των δυνάμεων που διαθέτει ο Πρόεδρος για τον πόλεμο, απλά πολλαπλασιάζονται. Αν και ο Πρόεδρος George Bush εμφανίζεται επιθετικός, η αλήθεια είναι πως χάνει έδαφος στην κούρσα ελέγχου της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Οι πρόσφατες κινήσεις του Κογκρέσου με σκοπό να ελέγξουν την Κυβέρνηση Μπούς και να αλλάξουν την πορεία στο Ιράκ, δεν είναι ασυνήθιστες. Ασφαλώς, δεν ήταν ασυνήθιστος και ο υπερβολικός σεβασμός και η νωθρότητα που έδειχνε το Κογκρέσο μέχρι το 2006. Είναι σύνηθες, το Κογκρέσο να υποστηρίζει τον Πρόεδρο όταν αυτός προέρχεται από το ίδιο κόμμα και σε αντίθετη περίπτωση, να προσπαθεί να του βάλει εμπόδια. Αυτός είναι και ο κανόνας τα τελευταία πενήντα χρόνια. Αυτό δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει. Τελικά, η Αμερικανική εξωτερική πολιτική εκφράζεται με βάση τον καθορισμό και τον τρόπο με τον οποίο υπηρετούνται τα εθνικά συμφέροντα – μια καθαρά πολιτική διαδικασία. Τα μέλη του Κογκρέσου που ανήκουν στο ίδιο κόμμα με τον Πρόεδρο, τις περισσότερες φορές εμπιστεύονται την κρίση και τις αποφάσεις του, ενώ στα μέλη που

William G. Howell και Jon C. Pevehouse

foreign affairs

ματa τους πολeμους Αν και ο Πρoεδρος George Bush εμφανiζεται επιθετικoς, η αλhθεια εiναι πως χaνει eδαφος στην κοyρσα ελeγχου της Αμερικανικhς εξωτερικhς πολιτικhς πρόσκεινται στην αντιπολίτευση, υπάρχει η αρνητική προδιάθεση, με αποτέλεσμα να αμφιβάλλουν και να διατυπώνουν ενστάσεις σε κάθε Προεδρική απόφαση. Εν προκειμένω, οι πρόσφατες ακροάσεις υπηρετούν αυτόν ακριβώς το σκοπό, δηλαδή τον έλεγχο του πολεμικού μηχανισμού. Η σύνθεση του Κογκρέσου επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τον αριθμό των ακροάσεων. Μελέτες για την περίοδο από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου έως σήμερα, έχουν δείξει πως όταν το ίδιο κόμμα ελέγχει το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο, οι ακροάσεις είναι ελάχιστες, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, αυξάνονται. Οι προτάσεις των Δημοκρατικών με σκοπό τον περιορισμό των δυνατοτήτων του Προέδρου για τη διεξαγωγή του πολέμου, δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν κάνει ακριβώς το ίδιο, με τα ίδια επιχειρήματα και ρητορική κατά τη διάρκεια της θητείας του Bill Clinton, για τους πολέμους στη Σομαλία, τη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο, όπως έκανε και η προηγούμενη γενιά των Δημοκρατικών, κατά τη διάρκεια της θητεία του Ronald Reagan και του Gerald Ford. Θυμηθείτε το Κουβέιτ, τα όπλα στους Κόντρας στη Νικαράγουα, την απαγόρευση του Κογκρέσου για Αμερι-

Οι William G. Howell και Jon C. Pevehouse εiναι καθηγητeς στο Harris School of Public Policy στο πανεπιστhμιο του Σικaγου και συγγραφεiς του βιβλiου: “While Dangers Gather: Congressional Checks on Presidential War Powers”.

Εiναι σyνηθες, το Κογκρeσο να υποστηρiζει τον Πρoεδρο oταν αυτoς προeρχεται απo το iδιο κoμμα και σε αντiθετη περiπτωση, να προσπαθεi να του βaλει εμπoδια

> 46/47

presscode

ISSUE 05

Οι προοπτικEς ειρHνευσης στη

ΜEση ΑνατολH και ο ρOλος της ΕυρΩπης Chris Patten (Rt Hon. Lord Patten of Barnes)

αναλύσεις Το πρoσφατο κyμα βiας στη Γaζα δεν hταν απρoβλεπτο, οyτε και εντελως απροκλητο. Συμφωνα με το Λορδο Patten, αυτη τη στιγμη, δεν υπαρχει καμια προοδος στην ειρηνευτικη διαδικασια. Η ευρωπαϊκη πολιτικη στη Μεση Ανατολη δειχνει να εξαντλειται σε συναντησεις του κουαρτετου

O Chris Patten ΕΙΝΑΙ ΠρΥτανης του ΠανεπιστημΙου της ΟξφΟρδης, πρΩην ΕυρωπαΙος ΕπΙτροπος

Στην ΕτHσια Διάλεξη που διοργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής ο επίσημος ομιλητής ήταν ο κ. Chris Patten, Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος. Ανοίγοντας την ομιλία του, ο Λόρδος Patten αναφέρθηκε στον Καβάφη και τις ενδιαφέρουσα οπτική του για την πολιτική. Ξεκινώντας την ανάλυσή του, αναφέρθηκε στον οδικό χάρτη για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, ο οποίος παρουσιάστηκε από την προεδρία της Δανίας και που ήταν, όπως τόνισε, ένα καλό πρώτο βήμα για μια βαθμιαία προσέγγιση, με στόχο την αποκατάσταση της ειρήνης. Ο οδικός χάρτης ήταν ακριβής και υπήρχε χρονοδιάγραμμα για την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης - το σημαντικότερο, ήταν πως τα μέτρα που θα έπρεπε να πάρει η μία πλευρά δεν αποτελούσαν προϋπόθεση για τα μέτρα της άλλης. Ήταν περισσότερο μια παράλληλη διαδικασία και όχι μια αλληλουχία. Εντούτοις, δεν δόθηκε πραγματικά μια ευκαιρία στον οδικό χάρτη. Αυτό που ακολούθησε την τοποθέτηση του κ. Abrahams στα Ηνωμένα Έθνη, από τον George Bush, ήταν μια σειρά νέων εβραϊκών οικισμών στη Δυτική όχθη και το Ισραηλινό τείχος ασφαλείας. Το πρόσφατο κύμα βίας στη Γάζα δεν ήταν απρόβλεπτο, ούτε και εντελώς απρόκλητο. Σύμφωνα με το Λόρδο Patten, αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει καμία πρόοδος στην ειρηνευτική διαδικασία. Η ευρωπαϊκή πολιτική στη Μέση Ανατολή δείχνει να εξαντλείται σε συναντήσεις του κουαρτέτου.

Εντοyτοις, η Ευρωπη πρεπει να προσπαθησει να αποκτησει κοινη εξωτερικη πολιτικη, ειδικα μετα από την ταπεινωση που υπεστη στη Γιουγκοσλαβια και υπο το φως των εξελιξεων απο την πτωση του τειχους του Βερολινου και την ανοδο νεων οικονομικων γιγαντων στην ανατολη

> 48/49

presscode

ISSUE 05

Η Ευρωπη πρεπει να εχει μια εντιμη πολιτικη. Αυτο θα αποκαθιστουσε την αξιοπιστια της στον Αραβικο κοσμο και θα αποτελουσε μια σοφη κiνηση

Η Ευρώπη, σημείωσε, πρέπει να έχει κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (CFSP). Δυστυχώς, αυτό αγγίζει την καρδιά του προβλήματος, δηλαδή το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας, η οποία όμως δεν αμφισβητείται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κοινή θέση περιστασιακά, όπως στο θέμα της διεύρυνσης, την επιτυχέστερη προβολή της ως «ήρεμη δύναμη». Σε άλλους τομείς όμως των διεθνών σχέσεων, είναι δύσκολο για 27 εθνικές κυβερνήσεις να συζητήσουν και να καταλήξουν σε μια κοινή θέση. Μια πρόσθετη δυσκολία είναι το γεγονός ότι δύο από τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Η.Ε και πυρηνικές δυνάμεις. Εντούτοις, η Ευρώπη πρέπει να προσπαθήσει να αποκτήσει κοινή εξωτερική πολιτική, ειδικά μετά από την ταπείνωση που υπέστη στη Γι-

ουγκοσλαβία και υπό το φως των εξελίξεων από την πτώση του τείχους του Βερολίνου και την άνοδο νέων οικονομικών γιγάντων στην ανατολή. Η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει μια σαφή κοινή εξωτερική πολιτική για τη Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα στο ζήτημα του Ισραήλ με την Παλαιστίνη. Η Ευρωπαϊκή πολιτική δεν θα πρέπει να προσαρμοστεί στην πολιτική των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Πρέπει να είναι σαφής και ισχυρή και να προσπαθήσει να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στη ρητορική και τη δράση, στη Μέση Ανατολή. Ειδικότερα: l Η ευρωπαϊκή πολιτική στη Μέση Ανατολή και οποιοσδήποτε οδικός χάρτης για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (Ιράν, Συρία, Hamas, Hezbol-

lah, Σαουδική Αραβία) και όχι μόνο το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. l Πρέπει να υπάρξει διευθέτηση στο θέμα των υψωμάτων του Γκολάν μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας. l Η Hamas πρέπει να είναι παρούσα σε οποιαδήποτε διευθέτηση στη Γάζα ή τη Δυτική Όχθη. (Η Hamas δεν είναι η πρώτη ομάδα που χρησιμοποίησε βία για τους πολιτικούς της στόχους και αργότερα απέκτησε τη νομιμοποίηση και το σεβασμό) l Οι σχέσεις μεταξύ του Λιβάνου και του Ισραήλ πρέπει να αποκατασταθούν διαφορετικά δεν θα υπάρξει καμία λύση στην Παλαιστίνη. l Η πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας μπορεί να γίνει αποδεκτή ως αφετηρία. l Πρέπει να υπάρξει μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην Παλαιστίνη. l Η ΕΕ πρέπει να καταστήσει σαφές ότι είναι έτοιμη προς την κατεύθυνση της οικοδόμησης ενός Παλαιστινιακού κράτους. Μια τέτοια ευρωπαϊκή πολιτική στη Μέση Ανατολή θα δυσκόλευε τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ να συνεχίσουν αυτή την πολιτική της απραξίας και θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ειρηνευτική διαδικασία. Επιπλέον, θα περιόριζε τις απώλειες της αποτυχίας της αμερικανικής πολιτικής και της ολικής καταστροφής στο Ιράκ. Η Ευρώπη πρέπει να έχει μια έντιμη πολιτική. Αυτό θα αποκαθιστούσε την αξιοπιστία της στον Αραβικό κόσμο και θα αποτελούσε μια σοφή κίνηση. «Εντούτοις», αναρωτήθηκε ο Λόρδος Patten στο τελευταίο του σχόλιο, «είναι οι Ευρωπαίοι αρκετά σοφοί;».

αναλύσεις

Η ΕλλAδα ΚατακτA τον Γεωπολιτικo Ρoλο

που της Αναλογεi

Η ισχyς μιας χώρας καθορίζεται από πολλές παραμέτρους, μεταξύ των οποίων κυρίαρχη θέση κατέχουν οι δυνατότητες της οικονομίας της, η αναπτυξιακή της προοπτική, η γεωγραφική της θέση, η διεθνής παρουσία της χώρας και φυσικά η ισχύς των Ενόπλων της Δυνάμεων. Η Ελλάς, παρότι γεωγραφικά βρίσκεται σε μία περιοχή «υψηλού

ΣτeφανοΣ ΓκiκαΣ

βαθμού αστάθειας», είναι γεωπολιτικά πολύ ενδιαφέρουσα, και δεν είναι τυχαίο ότι, ιστορικά και διαχρονικά, αποτελούσε το «μήλον της έριδος» για τις Μεγάλες Δυνάμεις, σε μία προσπάθεια να την εντάξουν στην ζώνη επιρροής τους, γεγονός που τους έδινε «πόντους ισχύος» στην κούρσα για την παγκόσμια ή περιφερειακή ηγεμονία.

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, τα πράγματα άλλαξαν. Η Ελλάδα, δεν είναι η «Ελλαδίτσα» του χθες. Υπό την ηγεσία του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή, πέτυχε την ένταξη της στην ΕΕ και με την – σχεδόν ταυτόχρονη - επανένταξη της στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, απέκτησε προσβασιμότητα σε ισχυρά κέντρα αποφάσεων. Με μία αξιόλογη παρουσία στα διεθνή

> 50/51

presscode

ISSUE 05

Η χωρα μας πια, αποτελει ενα φερεγγυο συνομιλητη, συμμαχο και εταιρο, με σταθερες και ξεκαθαρες θεσεις, που αποσκοπουν στην εμπεδωση της ειρηνης και της σταθεροτητας οχι μονον στην ευρυτερη περιοχη μας, αλλα και σε παγκοσμια κλιμακα αποτροπh σημαiνει επeνδυση στην ειρhνη, στην ασφaλεια, στην σταθερoτητα και aρα στην ανaπτυξη και στην ευημερiα των πολιτων που εiναι και το ζητουμενο καθε κυβερνησης

fora, σε συνδυασμό με την βελτίωση των οικονομικών μεγεθών και με την ισχυροποίηση των ΕΔ, αργά αλλά σταθερά, κατάφερε από «πληβείος» να γίνει ο «προύχοντας» στην ευρύτερη γεωπολιτική μας περιοχή. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει αναβαθμίσει το κύρος της διεθνώς, τόσο με την εποικοδομητική της συνεισφορά σε επίπεδο παραγωγής πολιτικών και θέσεων στους Διεθνείς Οργανισμούς, όσο και με την άκρως επιτυχημένη συμμετοχή της σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, όπως για παράδειγμα στην επιχείρηση εκκένωσης των αμάχων από το Λίβανο, τον Ιούλιο του 2006. Η χώρα μας πια, αποτελεί ένα φερέγγυο συνομιλητή, σύμμαχο και εταίρο, με σταθερές και ξεκάθαρες

θέσεις, που αποσκοπούν στην εμπέδωση της ειρήνης και της σταθερότητας όχι μόνον στην ευρύτερη περιοχή μας, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. Η Ελλάδα επιτέλους έχει κατακτήσει τον σεβασμό των ισχυρών. Δεν είναι τυχαίο, ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία, έχουν χαρακτηρίσει πρόσφατα και επανειλημμένα την χώρα μας ως «στρατηγικό εταίρο». Η επιτυχία αυτή οφείλεται κυρίως σε τρεις λόγους. Πρώτον, υπάρχει ξεκάθαρη πολιτική κατεύθυνση, όπως περιγράφεται στα θεσμικά κείμενα και κυρίως στην Πολιτική Εθνικής Άμυνας, η οποία αποτελεί προιόν συστηματικής μελέτης έμπειρων στρατιωτικών και διπλωματών και εγκρίνεται από το ΚΥΣΕΑ. Δεύτερον, για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής, υπάρχει απόλυτη

συνεργασία και συνέργια μεταξύ των συναρμοδίων Υπουργείων, δηλαδή του Υπουργείου Εξωτερικών και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, όχι μόνον σε επίπεδο αρμοδίων Πρέσβεων – Στρατηγών ή Επιτελών, αλλά κυρίως σε επίπεδο Υπουργών, Τόσο το δίδυμο: Πέτρου Μολυβιάτη – Σπήλιου Σπηλιωτόπουλου όσο και η τωρινή ηγεσία των: Ντόρας Μπακογιάννη- Ευάγγελου Μειμαράκη, απέδειξαν ότι συνεργάζονται ουσιαστικά και αποτελεσματικά. Αρκεί να αναφέρουμε την άριστη συνεργασία των δύο πρώτων, στην mini κρίση των Ιμίων κατά την επίσκεψη Μολυβιάτη στην Τουρκία τον Απρίλιο του 2005, όπως αντίστοιχα των δύο δεύτερων, τον Μάιο του 2006 στην κρίση που ακολούθησε την σύγκρουση των F-16 και τον χαμό του ήρωα Ηλιάκη. Και τρίτον, με την ανάπτυξη της οικονομίας μας, που τρέχει με ρυθμούς από τους μεγαλύτερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα μας εδραιώνεται ως η ηγέτιδα οικονομική δύναμη της ευρύτερης περιοχής, με σημαντικές επενδύσεις σε όλες τις όμορες αλλά και τις πλησίον ευρισκόμενες χώρες, και εν κατακλείδι, σε συνδυασμό με την βελτίωση της ισχύος των Ενόπλων μας Δυνάμεων (ΕΔ), αποκτά status περιφερειακής δύναμης. Άρα εισακούεται… Μάλιστα, οι πρόσφατες συμφωνίες για την κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης, αλλά και του αγωγού φυσικού αερίου, ενισχύουν το διεθνές μας προφίλ και εισάγουν δυναμικά την χώρα μας στον τομέα της ενέργειας,

αναλύσεις αναδεικνύοντας την σε σημαντικό ενεργειακό κόμβο. Βεβαίως, οι γεωπολιτικές - γεωοικονομικές ιδιαιτερότητες της ευρύτερης περιοχής μας, με εν δυνάμει κρίσεις: στο Κόσοβο (μεγάλη Αλβανία?), στην Μέση Ανατολή (Παλαιστινιακό), στα σύνορα Τουρκίας-Ιράκ (κουρδικό ζήτημα), αλλά και αυτή καθ’αυτή η γειτνίαση μας με έναν δύστροπο γείτονα, όπως είναι η Τουρκία, επιβάλλει στην χώρα μας να διατηρεί σύγχρονες, ευέλικτες, αποτελεσματικές και σχετικά ευάριθμες ΕΔ, εξοπλισμένες με ποιοτικά – αποτρεπτικά όπλα που θα αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και την αποτρεπτική τους ισχύ. Γιατί αποτροπή σημαίνει επένδυση στην ειρήνη, στην ασφάλεια, στην σταθερότητα και άρα στην ανάπτυξη και στην ευημερία των πολιτών που είναι και το ζητούμενο κάθε κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, τα τελευταία χρόνια είδαμε κινήσεις ουσίας. Πρώτον, το Δόγμα της χώρας μετετράπη, από ουσιαστικά Αμυντικό, σε Αποτρεπτικό –Αμυντικό, με ιδιαίτερη έμφαση στην Αποτροπή. Δεύτερον, οργανώθηκαν οι Ειδικές Δυνάμεις σε σχηματισμούς Ταχείας Αντίδρασης και εντατικοποιήθηκε η εκπαίδευση τους (πχ. Η Δύναμη «ΔΕΛΤΑ»). Τρίτον, το νέο ΕΜΠΑΕ 2006-15 σχεδιάστηκε με βάση τις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες των ΕΔ, ενώ οι προτεραιότητες των εξοπλιστικών προγραμμάτων τοποθετήθηκαν από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ και τους Επιτελείς του, χωρίς εξωθεσμικές παρεμβάσεις. Και τέταρτον, με την έγκαιρη και ορθή

εντολή του Υπουργού Ευάγγελου Μειμαράκη, εκπονήθηκε σύνθετη μελέτη για την «Μετεξέλιξη» των ΕΔ, ώστε αυτές να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα και στο νέο επιχειρησιακό περιβάλλον που θα κληθούν να δράσουν. Η μελέτη καλύπτει ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως τη Θητεία και πως αυτή θα γίνει πιο παραγωγική, την αναδιοργάνωση των Μονάδων, την στελέχωση, τις μετατάξεις, το σύστημα των Επαγγελματιών Οπλιτών (ΕΠΟΠ) κα. Ήδη ανακοινώθηκε η πρόσληψη 15000 νέων Επαγγελματιών Οπλιτών ώστε ο συνολικός αριθμός τους να φθάσει τους 40000 την επόμενη τριετία. Οδεύουμε δηλαδή αργά αλλά σταθερά, προς τον επαγγελματικό στρατό. Αν αναλογισθεί κανείς τις τερά-

στιες γεωπολιτικές αλλαγές που συνέβησαν στον πλανήτη μας τα τελευταία 20 χρόνια, με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και των κομουνιστικών καθεστώτων, τις κρίσεις που ακολούθησαν, τους πολέμους στην γειτονιά μας, κλπ, θα αντιληφθεί ότι η χώρα μας καταφέρνει να στέκεται όρθια, να εξελίσσεται, να προσαρμόζεται και να κερδίζει «πόντους ισχύος», πιο εύκολα από άλλες χώρες. Οι βάσεις συνεπώς για μια ανοδική πορεία της χώρας μας στο παγκόσμιο γεωπολιτικό στερέωμα έχουν πια μπει. Εναπόκειται στην νέα γενιά των πολιτικών και των στρατιωτικών ηγετών να κεφαλαιοποιήσουν αυτό το πλεονέκτημα και να οδηγήσουν την Ελλάδα ακόμη ψηλότερα.

* Ο Αρχιπλοiαρχος (ε.α.) του Π.Ν. Στeφανος Σωτ. Γκiκας εiναι απoφοιτος της Σχολhς Εθνικhς aμυνας (ΣΕΘΑ), της Ανωτaτης Σχολhς Πολeμου, εiναι κaτοχος Master Ηλεκτρολoγου Μηχανολoγου απo το Πανεπιστhμιο του Monterey της California. eχει διατελeσει Εθνικoς Αντιπρoσωπος στην Ελληνικh Αντιπροσωπεiα στο Στρατηγεiο του ΝΑΤΟ στις Βρυξeλλες (2000 -2003), ενω την 3ετια 2004 – 2007 ηταν Εκπροσωπος Τυπου – Διευθυντης Ενημερωσης του Υπουργειου Εθνικης αμυνας. Στις προσφατες εκλογες του Σεπτεμβριου 2007 ηταν υποψηφιος Βουλευτης με την ΝΔ στην Κερκυρα (κατελαβε την 2η θεση, αλλα λογω του ισχυοντος εκλογικου νομου η βουλευτικη εδρα μετακινηθηκε στο ΚΚΕ).

> 52/53

presscode

ISSUE 05

Eρευνα:

Η Εκτελεστικh ηγεσiα στην Κiνα

Η eκθεση πραγματοποιhθηκε απo τους Heidrick & Struggles, σε συνεργασiα με την Economist Intelligence Unit

οικονομία

η ζήτηση για πεπειραμενους ανωτερους υπαλληλους και στελεχη στην Κινα, ξεπερνα κατα πολυ τις θεσεις που μπορουν να καλυφθουν, ανεξαρτητα από το ειδος της βιομηχανικης μοναδας

www.heidrick.com, www.eiu.com

Η eκθεση ερευνά το ζήτημα της εκτελεστικής διαχείρισης στην Κίνα. Πρόκειται για μια έκθεση βασισμένη σε μια σφαιρική έρευνα 148 ανώτερων υπαλλήλων, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Economist Intelligence Unit την περίοδο από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο του 2006. Στην έρευνα αξιολογήθηκαν μόνο οι επιχειρήσεις οι οποίες λειτουργούν στην Κίνα. Το πρώτο αξιοσημείωτο συμπέρασμα είναι ότι ανεξάρτητα από το είδος της βιομηχανικής μονάδας, η ζήτηση για πεπειραμένους ανώτερους υπαλλήλους και στελέχη στην Κίνα, ξεπερνά κατά πολύ τις θέσεις που μπορούν να καλυφθούν. Τα τελευταία τρία χρόνια τα ποσοστά της οικονομικής ανάπτυξης στην χώρα της Ασίας είναι κοντά στο 10%, με αποτέλεσμα οι διεθνείς εταιρείες να προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην τεράστια εγχώρια αγορά της χώρας, επεκτείνοντας εκεί τις δραστηριότητές τους. Αυτό, κατά συνέπεια, έχει οδηγήσει στην ανάγκη για δημιουργία μιας ευρύτερης βάσης στελεχών διοικητικής εμπειρίας. Έτσι, η έλλειψη ταλέντων έχει δημιουργήσει μια αγορά, όπου οι εταιρείες είναι πρόθυμες να προσελκύσουν, αλλά και να διατηρήσουν τα καλύτερα ταλέντα πληρώνοντας μάλιστα, ολοένα και περισσότερα χρήματα. Βάσει της έκθεσης, συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι ο διοικητικός κύκλος εργασιών στην Κίνα είναι εξαιρετικά υψηλός και η διατήρηση των ταλέντων είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Στην έρευνα, το 7% των επιχει-

η eλλειψη ταλeντων eχει δημιουργhσει μια αγορa, oπου οι εταιρεiες εiναι πρoθυμες να προσελκyσουν, αλλa και να διατηρhσουν τα καλyτερα ταλeντα πληρωνοντας μαλιστα, ολοενα και περισσοτερα χρηματα

> 54/55

presscode

ISSUE 05

ρήσεων λένε ότι έχασαν 15-20% της ανώτερης διαχείρισής τους στην διάρκεια του περασμένου χρόνου, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό πριν από δύο χρόνια ήταν λιγότερο από 2%. Δεδομένου ότι η προσέλκυση και η διατήρηση των υψηλών-αποδόσεων διευθυντών έχει γίνει όλο

οι επιχειρhσεις αγωνiζονται για να διαφοροποιηθοyν απo τον ανταγωνισμo κατa τέτοιο τρoπο που τους επιτρeπει να προσελκyουν τους καλyτερους

και περισσότερο δύσκολη, οι αμοιβές με τη σειρά τους έχουν οδηγηθεί βαθμιαία προς τα επάνω. Όπως επισημαίνουν τα στελέχη που ρωτήθηκαν για την διεξαγωγή της έρευνας οι παραπάνω λόγοι έχουν οδηγήσει τα ικανά στελέχη στο να αλλάζουν δουλειά κατά περίπου κάθε δεκαπέντε μήνες. Εν τω μεταξύ, οι επιχειρήσεις αγωνίζονται για να διαφοροποιηθούν από τον ανταγωνισμό κατά τέτοιο τρόπο που τους επιτρέπει να προσελκύουν τους καλύτερους. Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις που αναπτύσσουν δραστηριότητα στην Κίνα έχουν αυξήσει τον αριθμό των υπαλλήλων τους στη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων με 500-1000 υπαλλήλους διπλασιάστηκε από 6% σε 12%, ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων με περισσότερους από 5000 εργαζομένους τριπλασιάστηκε από 2% σε 6%. Στόχος όλων των επιχειρήσεων είναι να αποκτήσουν πρόσβαση στην τεράστια εγχώρια αγορά, γεγονός που οδηγεί προς τα επάνω τον ανταγωνισμό για τα κορυφαία στελέχη.

Στόχος των εταιρειών είναι να προσλάβουν περισσότερους Κινέζους για θέσεις ανώτερων υπαλλήλων. Ωστόσο, η κάλυψη θέσεων υψηλών αρμοδιοτήτων παραμένει περιορισμένη. Το 78% των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κίνα έχουν πλέον εγχώρια στελέχη στις ανώτερες ομάδες διαχείρισής τους, όταν πριν από δύο χρόνια, το ποσοστό αυτό ήταν στο 50%. Επιπλέον, έχει αυξηθεί και το ποσοστό των εταιρειών που πάνω από το μισό της διοικητικής τους ομάδας αποτελείται από Κινέζους ανώτερους υπαλλήλους. Έτσι από το 19% που ήταν το 2004, σήμερα έχει φτάσει στο σχεδόν ένα τρίτο. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι οι περισσότεροι ανώτεροι υπάλληλοι πήραν μέρος στην έκθεση δείχνουν την πρόθεσή τους να προσλάβουν όλο και περισσότερα εγχώρια στελέχη, τόσο λόγω χαμηλότερου κόστους, όσο και λόγω καλύτερης γνώσης τους της τοπικής αγοράς. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ξένοι υπάλληλοι, όπως αποδεικνύεται, είναι τα πολιτιστικά εμπόδια. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ένα συντριπτικό ποσοστό των ερωτηθέντων της τάξης του 72% πιστεύει ότι οι πολιτιστικές διαφορές είναι το σοβαρότερο πρόβλημα, παρά οποιαδήποτε άλλη ανεπάρκεια. Επιπλέον, το 37% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι δεξιότητες δυνατοτήτων και η ικανότητα λήψης αποφάσεων είναι οι σημαντικότερες προϋποθέσεις για τα ανώτερα στελέχη στην Κίνα, ενώ ακολουθεί ένα 35% που πιστεύει ότι σημαντικότερα στοιχεία είναι η επικοινωνία και η δυνατότητα οικοδόμησης καλών σχέσεων. Ενδεικτικό είναι επίσης το γεγονός ότι συνολικά το 51% των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην χώρα χρησιμοποιούν ήδη εσωτερική προγύμναση ως εργαλείο για την ανάπτυξή τους, ενώ το

οικονομία 33% των υπολοίπων σχεδιάζουν να προβούν στην εσωτερική προγύμναση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Έτσι, σχεδόν τα δύο τρίτα των επιχειρήσεων, όταν προσλαμβάνουν νέα διευθυντικά στελέχη τους προσφέρουν την ευκαιρία να καταρτιστούν στις διεθνείς εξελίξεις και στην ανάπτυξη, έτσι ώστε να υπάρξει και η αντίστοιχη ανάπτυξη της επιχείρησης. Με δεδομένο το γεγονός ότι οι εταιρείες θα επιδιώξουν να επεκτείνουν την παρουσία τους στην Κίνα, οι περιορισμοί που αντιμετωπίζουν ως προς την κάλυψη των θέσεών τους από πεπειραμένα ανώτερα στελέχη θα καταστήσουν την προσπάθειά τους για εξεύρεση ικανών και πεπειραμένων στελεχών ακόμη εντονότερη. Οι εταιρείες καταβάλλουν ήδη μεγάλη προσπάθεια για να υποστηρίξουν τις διοικητικές τους ομάδες από εγχώρια στελέχη, την ώρα που πολλά εξαρτώνται από την επιτυχία των στρατηγικών να αναπτύξουν τα στελέχη τους. Έτσι, θεωρείται ως δεδομένο ότι η περαιτέρω εύρεση, ανάπτυξη και διατήρηση των στελεχών θα συνεχίσει να είναι ένα από τα βασικά πεδία μάχης για τον επιχειρηματικό κόσμο της Κίνας. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι οι εταιρείες οι οποίες ερωτήθηκαν για την διεξαγωγή της έρευνας αναγνωρίζουν ότι η Κίνα αντιμετωπίζει έλλειψη από τοπικά διευθυντικά στελέχη. Εντούτοις, η έλλειψη καταρτισμένων ανώτερων στελεχών δεν έχει ακόμα πλήξει τις περισσότερες πολυεθνικές εταιρείες στην Κίνα, καθώς αυτές οργανώνονται ακόμα από ξένα στελέχη. Έχοντας ως δεδομένο, ότι η κινεζική αγορά αναπτύσσεται, οι ξένες επιχειρήσεις θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τις στρατηγικές και τους στόχους τους, ίσως και να τις επαναπροσδιορίσουν. Και αυτό γιατί ενώ οι πολυεθνικές στις αναδυόμενες αγορές τείνουν αρχικά να

αντιμετωπίζουν τον περιορισμό ως μέτρο εξοικονόμησης, συχνά διαπιστώνουν ότι, καθώς η αγορά ωριμάζει, γίνεται στρατηγική προσταγή η στήριξη της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης. Έτσι, οι επιχειρήσεις πρέπει να βρουν τη μέση λύση μεταξύ των υψηλών ποσοστών από τον κύκλο εργασιών των στελεχών και της ανάγκης αν επενδύσουν στην κατάρτιση και την ανάπτυξη του προσωπικού τους. Ένα ακόμη ζήτημα που προκαλεί ένταση είναι η ένταση μεταξύ του κινεζικού πολιτισμού και των ξένων εταιρειών. Ωστόσο, όπως πιστεύουν τα στελέχη που πήραν μέρος στην έρευνα, αν και αρχικά η οποιαδήποτε αλλαγή στις απόψεις των τοπικών στελεχών φαίνεται δύσκολη, εν τούτοις αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί εάν γίνει σαφές στους τοπικούς παράγοντες ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Ταυτόχρονα, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην Κίνα θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους την ανάγκη να προσαρμοστούν και να συμβιβαστούν με τη χώρα υποδοχής τους. Έτσι, θα πρέπει και οι ξένες εταιρεί-

ες που αναπτύσσουν δραστηριότητες στην Κίνα, αλλά και τα τοπικά διευθυντικά στελέχη που χρησιμοποιούνται, να γνωρίζουν η μια πλευρά τις ανάγκες της άλλης, και να έχουν, ταυτόχρονα, την προθυμία να προσαρμοστούν οι πρακτικές τους όσο το δυνατόν περισσότερο.

η κινεζικh αγορa αναπτyσσεται, οι ξeνες επιχειρhσεις θα πρeπει να επαναξιολογhσουν τις στρατηγικeς και τους στoχους τους, iσως και να τις επαναπροσδιορiσουν

> 56/57

presscode

ISSUE 05

Σε στaση αναμονhς η αγορa ακινhτων Ενaμιση μhνα σχεδόν μετά την προσφυγή στις κάλπες η αγορά ακινήτων στην χώρα μας βρίσκεται σε στάση αναμονής. Και αυτό γιατί, από το βήμα της ΔΕΘ στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είχε εξαγγείλει την μείωση των φόρων που επιβαρύνουν τα ακίνητα. Έτσι, οι καταναλωτές που, προσδοκούν σε μείωση των επιβαρύνσεων, τηρούν στάση αναμονής, περιμένοντας τις λεπτομέρειες των ρυθμίσεων. Ρυθμίσεις που και ο ίδιος ο υπουργός Οικονομίας και Οι-

Συμωνη Τσαλιδη

κονομικών εξήγγειλε μετεκλογικά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή την περίοδο οι αγοραπωλησίες ακινήτων παρουσιάζουν κατακόρυφη πτώση, που σε πολλές περιοχές ξεπερνά ακόμη και το 50%. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές μπορούμε να παρατηρήσουμε κάποια εντυπωσιακά στοιχεία για την αγορά ακινήτων στην Ελλάδα.

Στα αζhτητα τα ακiνητα της Αθhνας

Η ανυπόφορη κατάσταση που

ζουν καθημερινά οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του μεγαλύτερου δήμου της χώρας μας είναι και ο λόγος της κατακόρυφης πτώσης στις αγοραπωλησίες ακινήτων – και ιδιαίτερα κατοικιών – που παρατηρείται τον τελευταίο καιρό σε κεντρικές περιοχές της Αθήνας. Η μόλυνση της ατμόσφαιρας, το κυκλοφοριακό, η έλλειψη πράσινου και η έλλειψη χώρων στάθμευσης, είναι μερικοί μόνο από τους λόγους για τους οποίους οι μισοί τουλάχιστον κάτοικοι της Αθήνας

οικονομία θα ήθελαν να μετακομίσουν. Για τους υπόλοιπους, οι ίδιοι αυτοί λόγοι είναι που τους αποτρέπουν από το να αγοράσουν διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας. Ήδη, εκατοντάδες είναι τα σπίτια που μένουν στα αζήτητα, ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι περίπου 220.000 άνθρωποι, εν συνόλω 750.000 που διαμένουν στο κέντρο, θεωρούν πως η αγορά ακινήτου στην Αθήνα δεν προσφέρει πλέον καμία προοπτική. Όλοι πλέον έχουν καταλήξει στο ότι η αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου και των γειτονιών της πόλης είναι μόνο ένας μύθος. Οι συνθήκες διαβίωσης βαίνουν από το κακό στο χειρότερο για τους μόνιμους κατοίκους του κέντρου, με αποτέλεσμα η αγορά κατοικίας στο κέντρο της Αθήνας να έχει τελματώσει.

Κρυμμeνες ευκαιρiες στο κeντρο της Αθhνας

Με μοναδικό δεδομένο ότι οι

η αναβaθμιση του ιστορικοy κeντρου και των γειτονιων της πολης ειναι μονο ενας μυθος. Οι συνθηκες διαβιωσης βαινουν απο το κακο στο χειροτερο για τους μονιμους κατοικους του κεντρου, με αποτελεσμα η αγορα κατοικιας στο κεντρο της Αθηνας να εχει τελματωσει τιμές σήμερα έχουν υποχωρήσει αισθητά, το ζητούμενο είναι το τι θα συμβεί στο μέλλον. Ποιες, δηλαδή, θα είναι οι περιοχές εκείνες που θα ακολουθήσουν την πορεία που είχαν, τόσο η Πλάκα, όσο και του Ψυρρή, όπου η υποβάθμιση βοήθησε αρκετούς να γίνουν πλούσιους. Η περιοχή του Κεραμικού είναι αυτή που δείχνει τα εν λόγω σημάδια, την ώρα που οι άνθρωποι της αγοράς αναρωτιούνται ποια θα είναι η επόμενη περιοχή που ακο-

λουθήσει την ίδια πορεία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία οι αξίες των εμπορικών κατοικιών έχουν υποχωρήσει έως και 30%, ενώ τα ενοίκια έχουν υποχωρήσει κατά 50%. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι λίγοι οι οποίοι πιστεύουν ότι η σημερινή υποβάθμιση είναι το κατώφλι της αναβάθμισης. Μάλιστα, υποστηρίζουν την άποψή τους αυτή προβάλλοντας το μοντέλο του Λονδίνου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσε να αποτελέσει η περιο-

> 58/59

presscode

ISSUE 05

αyξηση παρουσιaζει το ποσοστo αυτων που θεωρουν οτι η πορεια της αγορας ακινητων για επαγγελματικη χρηση θα ειναι καλυτερη

χή του Ελαιώνα. Μετά από σειρά ετών απραξίας, έλλειψης πρωτοβουλιών και πλήρης απαξίωσης, η περιοχή εξελίσσεται σταδιακά, αποτελώντας πλέον μια σημαντική περιοχή για επένδυση σε ακίνητα στο λεκανοπέδιο Αττικής. Έτσι, παρατηρείται πλέον σημαντική άνοδος στις τιμές των ακινήτων που βρίσκονται στην περιοχή, ενώ παρουσιάζονται και σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής.

Επαγγελματικa ακiνητα: αντικρουoμενες οι απoψεις

Αντικρουόμενες είναι οι απόψεις των εμπλεκόμενων για την πορεία που θα ακολουθήσει η αγορά ακινήτων για επαγγελματική χρήση. Οι παράγοντες της κτηματαγοράς εκτιμούν ότι η εν λόγω αγορά θα παραμείνει στάσιμη. Όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το Τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστη-

μίου Αθηνών, το 58,5% των ερωτηθέντων απαντώντας στο ερώτημα, ποια θεωρείται ότι θα είναι η πορεία της αγοράς ακινήτων για επαγγελματική χρήση ως το τέλος του τρέχοντος έτους, εκτιμούν ότι θα είναι στάσιμη. Ωστόσο, αύξηση παρουσιάζει το ποσοστό αυτών που θεωρούν ότι η πορεία της αγοράς ακινήτων για επαγγελματική χρήση θα είναι καλύτερη, ενώ υπάρχουν και αυτοί που προβλέπουν ότι θα είναι χειρότερη για το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απαντήσεις στο ερώτημα πως χαρακτηρίζουν τη σχέση προσφοράς και ζήτησης στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων. Έτσι, οι ειδικοί εκτιμώντας να κάνουν μια αποτίμηση της κατάστασης των μη ενοικιασμένων επαγγελματικών χώρων, καταλήγουν στην διαπίστωση ότι το ποσοστό των μη ενοικιασμένων επαγγελματικών χώρων είναι υψηλότερο σήμερα σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2007, σε ποσοστό, μάλιστα, που φτάνει το 45%. Αξιοσημεί-

ωτο είναι, ωστόσο, και το γεγονός ότι οι ερωτηθείς σε ποσοστό μάλιστα που φτάνει το 35% συμφωνούν, σε κάποιο βαθμό, ότι οι τιμές των πωλήσεων των επαγγελματικών χώρων θα είναι η επόμενη «φούσκα». Μάλιστα, αυτό που είναι άξιο λόγου, είναι το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό παρουσιάζει σημαντική αύξηση της τάξης του 2,04%, σε σχέση με προηγούμενη μελέτη (κατά το πρώτο εξάμηνο του 2007).

Υπεραξiες, αποδoσεις και επoμενες «στaσεις» για επeνδυση

Η μεγάλη υποχώρηση του κόστους του δανεισμού ήταν το βασικό στοιχείο που τόνωσε τη ζήτηση από την πλευρά των καταναλωτών, καθιστώντας ευκολότερη υπόθεση την αγορά κατοικίας για χιλιάδες νοικοκυριά. Όλα αυτά έγιναν σε μια περίοδο που τα έργα υποδομής, αλλά και η βελτίωση του συγκοινωνιακού δικτύου, άλλαξαν τον χάρτη όσο αφορά στην αγορά ακινήτων

οικονομία Η κατασκευh και επeκταση του προαστιακοy σιδηροδρoμου αποτέλεσε eναν απo τους σημαντικoτερους λoγους για την σταδιακh αλλαγh της φυσιογνωμiας πολλων περιοχων, εως και την Κορινθο

και ανέδειξαν έτσι νέες οικιστικές περιοχές. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ενισχύθηκε η ζήτηση, άρα και οι τιμές πώλησης σε περιοχές που, μέχρι πρότινος, ήταν φθηνές, με αποτέλεσμα να μειωθεί η διαφορά των τιμών μεταξύ των λεγόμενων ακριβών και φθηνών περιοχών. Έτσι, οι λεγόμενες «ακριβές» περιοχές παρουσίασαν χαμηλότερα ποσοστά ανόδου – τα οποία κινήθηκαν μεταξύ 25% έως 27% - σε αντίθεση με τις λεγόμενες «φθηνές» περιοχές, στις οποίες τα ποσοστά ανόδου κινήθηκαν από 35% έως και 67%. Ένας από τους βασικότερους λόγους για τον οποίο οι φθηνές περιοχές παρουσίασαν τέτοια αύξηση ήταν τα μέτρα υποδομής, όπως το Μετρό, η Αττική Οδός και ο Προαστιακός. Η Αττική Οδός αποτέλεσε ένα σημαντικό έργο υποδομής, το οποίο άλλαξε τον χάρτη της κτηματαγοράς. Ωστόσο, τέτοια έργα δεν επαναλαμβάνονται συχνά, και μάλιστα σε τόσο μεγάλη έκταση. Έτσι, τώρα, τόσο οι γνώστες της κτημα-

ταγοράς, όσο και όσοι θέλουν να τοποθετήσουν κεφάλαια σε ακίνητα ψάχνουν να βρουν τις σωστές αυτές τοποθετήσεις που θα τους εξασφαλίσουν σημαντικά κέρδη αλλά και υπεραξίες.

Προαστιακoς σιδηρoδρομος: το νeο μεγaλο eργο

Η κατασκευή και επέκταση του προαστιακού σιδηροδρόμου αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους λόγους για την σταδιακή αλλαγή της φυσιογνωμίας πολλών περιοχών, έως και την Κόρινθο. Οι τιμές των ακινήτων στις περιοχές που έφτασε ο προαστιακός σιδηρόδρομος σημείωσαν αύξηση έως και 30%. Περιοχές όπως, οι Άγιοι Θεώδοροι, η Κινέτα, το Λουτράκι, αλλά και το Κιάτο, παρουσιάζουν ιδιαίτερη οικοδομική ανάπτυξη, χωρίς, ωστόσο, να παρατηρούνται τα φαινόμενα που «προβλεπόντουσαν» κατά την περίοδο κατασκευής των έργων. Καθώς οι περιοχές αυτές έχουν έρθει πιο «κοντά» στο

κέντρο της Αθήνας, η ζήτηση για αγορά ακινήτων στις εν λόγω περιοχές είναι ιδιαίτερα θερμή. Μάλιστα, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αγορά ακινήτων παρουσιάζεται από ανθρώπους που έως τώρα κατοικούσαν στο Λεκανοπέδιο Αττικής. Εκτός από το ότι είναι πλέον ευκολότερη και γρηγορότερη η πρόσβαση, καταλυτικό ρόλο για το ενδιαφέρον αυτό παίζει και η σχετικά χαμηλή αύξηση που παρουσιάζουν στις τιμές. Και αυτό γιατί αν και οι τιμές έχουν ακολουθήσει ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, όπου μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί και εξάρσεις, κατά κύριο λόγο οι τιμές παραμένουν χαμηλότερες από ένα μεγάλο μέρος των περιοχών της Αττικής. Έτσι, ως μοναδικό αναπάντητο ερώτημα παραμένει το πώς οι περιοχές αυτές θα υποδεχθούν το νέο ρεύμα των κατοίκων που εγκαθίστανται πλέον εκεί, καθώς ο σχεδιασμός των έργων υποδομής είναι, κατά κύριο λόγο, πρόχειρος.

> 60/61

presscode

ISSUE 05

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Οι μικρEς, μεσαίες, μικρομεσαίες και μεγάλες ελληνικές και τουρκικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται οικονομικά, επιχειρηματικά ή επενδυτικά εκατέρωθεν υπερβαίνουν πλέον συνολικά τις 2000, ορισμένες δε από τις οποίες είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών ή Κωνσταντινούπολης. Η συντριπτική όμως πλειοψηφία των εν λόγω επιχειρηματικών μονάδων είναι ελληνικές, οι οποίες επενδύουν ποικιλότροπα στη διαρκώς και ταχύτατα αναπτυσσόμενη αγορά της Τουρκίας. Η ελληνική οικονομική διείσδυση στην τουρκική οικονομία επιταχύνεται με γεωμετρική πρόοδο, διότι

Γεωργιος Κωνσταντινiδης

οικονομία Η ελληνικh οικονομικh διεiσδυση στην τουρκικh οικονομiα επιταχyνεται με γεωμετρικh πρoοδο, διoτι ολοeνα και περισσoτερες ελληνικων συμφεροντων εταιρειες αντιλαμβανονται οτι οι συνθηκες για αναληψη οικονομικων πρωτοβουλιων στην Τουρκια εχουν ωριμασει

O Γεωργιος Κωνσταντινiδης ειναι Διδακτωρ Παντειου Πανεπιστημιου Κοινωνικων και Πολιτικων Επιστημων

ολ οένα και περισσότερες ελληνικών συμφερόντων εταιρείες αντιλαμβάνονται ότι οι συνθήκες για ανάληψη οικονομικών πρωτοβουλιών στην Τουρκία έχουν ωριμάσει. Οι επιχειρηματικές επαφές και συμφωνίες (deals) των δύο κρατών βελτιώθηκαν αισθητά μετά τους σεισμούς του 1999 στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίοι οδήγησαν στην περίφημη «διπλωματία των σεισμών», που είχε εμφανή θετικά αποτελέσματα στις πολιτικές και οικονομικές τους σχέσεις. Στους κυριότερους κλάδους δραστηριοποίησης των ελληνικών επιχειρήσεων στην Τουρκία συγκαταλέγονται οι εξής: τράπεζες, χονδρικό εμπόριο, κατασκευαστικές επενδύσεις, πληροφορική, τρόφιμα, ιχθυοκαλλιέργειες, ορυκτά, μεταλλεία, πλαστικά, γεωργία, κ.ά. Σημαντικός παράγοντας στην προώθηση και απορρόφηση των ελληνικών προϊόντων στη γοργά εξελισσόμενη τουρκική αγορά καθίσταται η αξιόλογη αξιοπιστία και ποιότητα (βάσει διεθνών προτύπων ποιότητας, I.S.O.) καθώς και η συνακόλουθη αναγνωρισιμότητα (brand awareness - brand recognition) των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές, ταυτόχρονα όμως και η ισχυροποίηση του ευρώ στις διεθνείς χρηματαγορές που συνιστά βέβαια εχέγγυο για τις αυξημένες ελληνικές πωλήσεις. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω ορισμένες ιδιαίτερα επιτυχημένες ελληνικές εταιρείες που συμμετέχουν στο οικονομικό γίγνεσθαι της γειτονικής χώρας, όπως είναι π.χ. η Εθνική Τράπεζα, η EFG Eurobank, η Alpha Bank, η Intralot, η Σαράντης, ο Νηρέας, η

Σημαντικoς παρaγοντας στην προωθηση και απορροφηση των ελληνικων προϊοντων στη γοργα εξελισσομενη τουρκικη αγορα καθισταται η αξιολογη αξιοπιστια και ποιοτητα

> 62/63

presscode

ISSUE 05

Σελόντα, ο Αγροτικός Οίκος Σπύρου, η Cardico, η S&B, η Eurodrip, η Kleeman Hellas, η Moda Bagno, τα Πλαστικά Κρήτης, τα Πλαστικά Θράκης, η Καπνική Μιχαηλίδης κ.ά. Οι συμφωνίες μεταξύ Εθνικής Τράπεζας και Finansbank αλλά και μεταξύ EFG Eurobank και Tekfenbank αποτελούν δύο από τις μεγαλύτερες σε οικονομικούς όρους ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία από το 2004 έως σήμερα. Όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές επιχειρηματικές συνεργασίες, εκτός από τις δύο που προαναφέρθηκαν, χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι π.χ. η συνεργασία της ελληνικής Cardico με την τουρκική

Kardalco, της BSB με τη Lifestyle Agent Tekstil, της Eurodrip με τη θυγατρική της Eurodrip Damla, της Golden Agent με τη Golden Agent II, της Intrakom IT με τη Gantek, της Intralot με την Inteltek, της ΜΑΚΑΝ με τη Metropolitan, της Polychem Plastics με τη Mardav, της Ridenco με τη Ridenco Tekstil, της SATO με την TCC The Chair, της S&B με τη Pabalk Maden, της S&B με τη Saba Madencilik. Παρατηρούνται και επεκτάσεις ελληνοτουρκικών εταιρικών συνεργασιών που αρχίζουν από την Τουρκία και καταλήγουν στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, η συνεργασία της εταιρείας Πλαστικά Θράκης με την τουρκική Teknik

Plastik απέφερε τη συμμετοχή των βασικών μετόχων της δεύτερης στην Gapsnap Hellas (εργοστάσιο παραγωγής φιαλών για ψύκτες με έδρα τα Ιωάννινα). Διαφορετική περίπτωση αποτελεί η είσοδος της εταιρείας Σαράντης που έγινε μέσω θυγατρικής στην τουρκική αγορά και έχοντας μεταβιβάσει το 15% του μετοχικού της κεφαλαίου σε έναν από τους Τούρκους συνεταίρους της. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Προώθησης Εξαγωγών (Ο.Π.Ε.) παρατηρείται ολοένα και εντονότερο επιχειρηματικό ενδιαφέρον για ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία σε ποικίλους κλάδους της οικονομίας. Παραθέτω κάποια οικονομικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν τα προαναφερθέντα. Συγκεκριμένα οι ελληνοτουρκικές επιχειρηματικές σχέσεις την περίοδο 1999 έως 2007 αναπτύσσονται ραγδαία. Το 1999 το σύνολο του εμπορίου των δύο κρατών ήταν 200 εκατ. δολάρια, ενώ το 2005 άγγιξε τα 2.2 δισεκ. δολάρια περίπου. Αυτός ο δεκαπλασιασμός της εμπορικής αξίας των συναλλαγών συνιστά πρωτοφανή εξέλιξη στην ιστορία του ελληνικού εμπορίου με οποιαδήποτε αλλοδαπή χώρα. Το 2006 η ελληνική επιχειρηματική δράση στην Τουρκία υπερέβη τα 4 δισεκ. ευρώ. Το 2004 ήταν μόνο 50 εκατ. ευρώ. Το 2006 το διμερές εμπόριο με την Τουρκία άγγιξε τα 2.7 δισεκ. δολάρια, γεγονός που μεταφράζεται σε μια αύξηση της τάξης του 28% συγκριτικά με το 2005. Κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2006 το ελληνοτουρκικό εμπόριο παρουσίασε ανοδική πορεία με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 800 εκατ. δολάρια περίπου με μερίδιο 0.8% στο σύνολο των εισαγωγών της Τουρκίας έναντι 0.6% την αντίστοιχη περίοδο του 2005. Την ίδια χρονική περίοδο οι τουρκικές εξαγωγές στην Ελλάδα κυμαίνονταν σε 1160 εκατ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το 1.8% των συνο-

οικονομία ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Χώρες εξαγωγικού προορισμού

1. Γερμανία 2. Ιταλία 3. Βουλγαρία 4. Ηνωμένο Βασίλειο 5. Κύπρος 6. Τουρκία 7. Γαλλία 8. Η.Π.Α. 9. Ισπανία 10. Ρουμανία

Εξαγωγές (σε εκατ. ευρώ) 2006 2005

1.878,5 1.861,9 1.052,5 991,8 890,6 848,0 733,3 725,8 667,1 595,8

1.753,1 1.475,7 817,0 942,7 725,0 754,1 580,8 736,3 499,9 408,9

Μεταβολή (%) 2005 - 2006

7,1% 26,2% 28,8% 5,2% 22,8% 12,5% 26,3% -1,4% 33,5% 45,7%

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Προμηθεύτριες χώρες

1. Γερμανία 2. Ιταλία 3. Ρωσία 4. Γαλλία 5. Ολλανδία 6. Νότια Κορέα 7. Σαουδική Αραβία 8. Ηνωμένο Βασίλειο 9. Κίνα 10. Ιράν 11. Ισπανία 12. Βέλγιο 13. Τουρκία 14. Ιαπωνία 15. Η.Π.Α.

Εισαγωγές (σε εκατ. ευρώ) Μεταβολή (%) 2006 2005 2005 - 2006

6.339,5 5.899,5 3.577,1 3.006,5 2.614,9 2.124,2 1.939,2 1.896,6 1.818,7 1.814,7 1.796,4 1.771,2 1.326,0 1.287,3 891,2

λικών τουρκικών εξαγωγών, ενώ ήταν 1.5% το 2005. Συνεπώς το εμπορικό έλλειμμα (trade deficit) αυξήθηκε κατά 4% για την Ελλάδα, επιδεινώνοντας τη θέση της σε επίπεδο διμερούς εμπορίου με την Τουρκία. Η Ελλάδα εξάγει στην Τουρκία κυρίως προϊόντα πετρελαίου, ορυκτά, βαμβάκι, πλαστικά υλικά και τεχνουργήματα, λάδια και παράγωγά τους, χαρτικά είδη, δέρματα, ξυλεία, χημικά προϊόντα κ.ά. Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, για το 2006 στις κυριότερες κατηγορίες για τις ελληνικές εξαγωγές προς την Τουρκία συγκαταλέγονται, όπως και το 2005, τα πετρελαϊκά προϊόντα με συμμετοχή

5.862,5 5.396,5 3.389,5 2.527,8 2.428,0 1.178,8 1.805,8 1.634,9 1.702,7 1.488,6 1.728,0 1.572,9 956,7 927,2 1.496,8

8,1% 9,3% 5,5% 18,9% 7,7% 80,2% 7,4% 16,0% 6,8% 21,9% 4,0% 12,6% 38,6% 38,8% -40,5%

στη συνολική αξία των εξαγωγών στη γειτονική χώρα της τάξης του 39.05%, το βαμβάκι με συμμετοχή 19.15% και τα πλαστικά με 13.29%. Μείωση των μεριδίων (shares) τους εμφάνισαν οι ελληνικές εξαγωγές στις κατηγορίες προϊόντων σιδήρου και χάλυβα κατά 79% περίπου, ξύλου κατά 64.5% περίπου και καπνού κατά 6% περίπου. Τα επίσημα ελληνικά στοιχεία αναφέρουν ότι η Τουρκία αποτελεί τον έκτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό για τα ελληνικά προϊόντα, όπως γίνεται αντιληπτό από τον πίνακα 1. Επιπρόσθετα η Τουρκία συγκαταλέγεται και ανάμεσα στις μεγαλύτερες προμηθεύτριες χώρες της

Ελλάδας, όπως αυτές παρουσιάζονται στον πίνακα 2. Με την ενεργοποίηση του ελληνοτουρκικού λόμπυ δημιουργείται μια κοινότητα συμφερόντων που διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός διαφορετικού οικονομικοπολιτικού σκηνικού στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Σε όρους συγκριτικών και ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων η Τουρκία διαθέτει χαμηλό εργατικό κόστος, με συνέπεια την παραγωγή και προώθηση σχετικά φθηνότερων, ανταγωνιστικών και ποιοτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Η προστιθέμενη αξία (added value) που απολαμβάνουν οι αγοραστές των τουρκικών προϊόντων αυξάνεται και αρκετές τουρκικές εταιρείες αποσπούν Διεθνή Βραβεία Ποιότητας, τα οποία πιστοποιούν την αξιοπιστία τους. Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα διαθέτει πιστοποιημένη ποιότητα στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα παραγωγής της και επιπλέον δύναται να μεταλαμπαδεύσει στην Τουρκία την τεχνογνωσία (knowhow) που έχει αποκτήσει λόγω της πολυετούς συμμετοχής της στους θεσμούς και στις λειτουργίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). ως πλήρες μέλος της. Σε αυτά τα πλαίσια προβάλλει ως εφικτή η επίτευξη συμπληρωματικότητας των οικονομιών των δύο χωρών και η σφυρηλάτηση ισχυρών οικονομικών σχέσεων, εμπορικής, επενδυτικής ή χρηματοοικονομικής υφής. Στο σημείο όμως αυτό πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να επικεντρώσουμε την προσοχή μας. Υπάρχουν κάποιες κρίσιμες παράμετροι οι οποίες επιβάλλεται να ληφθούν υπόψη από την ελληνική επιχειρηματική πλευρά. Η επιχειρηματικότητα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για πραγματοποίηση επωφελών επενδύσεων και αποκόμιση εύκολων κερδών. Σε αυτήν την κατεύθυνση συνηγο-

Διαπιστωνεται οτι η δυναμικη που αναπτυσσεται στο εσωτερικο αυτης της αγορας κρινεται ιδιαιτερα θετικη για τα ελληνικα και οχι μονο οικονομικα συμφεροντα

> 64/65

presscode

ISSUE 05

ρούν τόσο το ευνοϊκό κλίμα που έχει διαμορφωθεί μεταξύ των δύο κρατών, όσο και η ενιαία τουρκική αγορά των 90 εκατ. καταναλωτών, της οποίας σε δημογραφικούς όρους περίπου το 35% αποτελείται από νέους ανθρώπους που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα έως τα 30 έτη. Διαπιστώνεται ότι η δυναμική που αναπτύσσεται στο εσωτερικό αυτής της αγοράς κρίνεται ιδιαίτερα θετική για τα ελληνικά και όχι μόνο οικονομικά συμφέροντα. Κάθε μορφής οικονομική σχέση ή συνεργασία με την Τουρκία μόνο ως καλοδεχούμενη εξέλιξη μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζεται από την ελληνική πλευρά. Ωστόσο αξί-

ζει να υπογραμμιστεί πως προκαλούν προβληματισμό και σκεπτικισμό δύο αποτυχημένα, με κριτήριο τις τρέχουσες εξελίξεις, εταιρικά «ειδύλλια» που αναπτύχθηκαν τους τελευταίους μήνες. Ειδικότερα αναφέρομαι στις υποθέσεις της εξαγοράς της τουρκικής τράπεζας Alternatifbank, συμφερόντων του ομίλου Anadolu από την Alpha Bank και της εξαγοράς της τουρκικής ναυτιλιακής εταιρείας UN Ro Ro από τη Marfin Investment Group (M.I.G.). Στην πρώτη, με αιφνίδια παρέμβαση της τουρκικής αρχής εποπτείας του τραπεζικού συστήματος (Συμβούλιο Επιθεώρησης και Ελέγ-

χου των Τραπεζών) και δίχως επίσημη και σαφή αιτιολογία απαγορεύτηκε η εξαγγελθείσα εξαγορά του 50% της Alternatifbank. Η τουρκική εφημερίδα «Sabah» ανέφερε ότι η αρμόδια τουρκική αρχή ζήτησε και τη γνώμη των τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών Ασφαλείας (ΜΙΤ), πριν αποφανθεί υπέρ ή κατά της συμφωνίας. Τραπεζικές πηγές δηλώνουν ότι το ποσοστό του 7% της τουρκικής τραπεζικής αγοράς που ελέγχουν σήμερα η Εθνική Τράπεζα και η Eurobank θεωρείται ήδη υψηλό από τους Τούρκους ιθύνοντες και εκλαμβάνεται ως «εθνικιστική απειλή» για την υπόσταση και τη φυσιογνωμία του τραπεζικού τους συστήματος, το οποίο με την είσοδο νέων ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων θα απεμπολήσει περαιτέρω τα εθνικά χαρακτηριστικά του. Φαίνεται ότι ήταν παρόμοιοι οι λόγοι για την ανάσχεση και της δεύτερης επικείμενης εξαγοράς που προαναφέρθηκε. Εντονότατες ήταν οι πιέσεις που ασκήθηκαν στη Μ.Ι.G. από τουρκικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Συγκεκριμένα, η πρώτη σε κυκλοφορία και φιλικά προσκείμενη στους ισλαμιστές του Ταγίπ Ερντογάν εφημερίδα «Hürriyet» έγραψε ότι «δεν πρέπει η Marfin ή άλλη ελληνική τράπεζα να εμπλακεί στη χρηματοδότηση της εξαγοράς», γεγονός που ικανοποίησε τους Τούρκους που εναντιόνονταν σε αυτήν τη συνεργασία. Τελικά το αμερικάνικο επενδυτικό σχήμα KKR συμμετείχε στην εξαγορά της UN Ro Ro και η Μ.Ι.G. αποσύρθηκε από τη διαδικασία. Η οικονομική προσέγγιση με τη γειτονική χώρα πρέπει να πραγματοποιηθεί με στρατηγικό σχεδιασμό και όχι ως απλή άσκηση επί χάρτου.

Η οικονομικh προσeγγιση με τη γειτονικh χωρα πρεπει να πραγματοποιηθει με στρατηγικο σχεδιασμο και οχι ως απλη ασκηση επι χαρτου

οικονομία απαιτεiται αυξημeνη σοβαρoτητα και προσεγμeνοι στρατηγικοi χειρισμοi απo την ελληνικh εξωτερικh πολιτικh και κυριoτατα απo την ελληνικh οικονομικh διπλωματiα, καθως και απο τους ποικιλους εμπλεκομενους φορεις, οργανισμους Στην προσπάθεια που καταβάλλεται και στις θετικές πολιτικές και οικονομικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται εκατέρωθεν για εξομάλυνση των όποιων διαφορών και προστριβών στις διμερείς σχέσεις γίνεται αντιληπτή η ωμή και εξωθεσμική παρέμβαση της ΜΙΤ αλλά και εκπροσώπων του Βαθέος Κράτους («Derin Devlet» στην τουρκική γλώσσα) της Τουρκίας, το οποίο συνίσταται σε ακραιφνείς ατατουρκιστές, ακροδεξιούς, μυστικές τρομοκρατικές οργανώσεις και ομάδες, στυγνούς γραφειοκράτες, λούμπεν στοιχεία, ηλικιακά νέους άνεργους πολίτες κτλ. Σε κρίσιμες καμπές της τουρκικής πραγματικότητας το Βαθύ Κράτος διαγράφει έναν σκιώδη ρόλο και με ραδιουργίες και δόλια μέσα επιδιώκει την ανάδειξή του και τη χαλιναγώγηση κάποιων καταστάσεων προς όφελός του. Επομένως απαιτείται αυξημένη σοβαρότητα και προσεγμένοι στρατηγικοί χειρισμοί από την ελληνική εξωτερική πολιτική και κυριότατα από την ελληνική οικονομική διπλωματία, καθώς και από τους ποικίλους εμπλεκόμενους φορείς, οργανισμούς (δημόσιους ή ιδωτικούς) και επιχειρήσεις που η έδρα τους βρίσκεται στην Ελλάδα και διαδραματίζουν σημαίνοντα, ενεργό ρόλο στην ελληνοτουρκική οικονομική συνεργασία. Χρειάζεται λοιπόν ενδελεχής μελέτη της τουρκικής νοοτροπίας και ιδιοσυγκρασίας πριν ληφθούν σημαντικές πολιτικές ή οικονομικές αποφάσεις, ώστε να μη θιγούν τα ελληνικά εθνικά ή οικονομικά συμφέροντα, αλλά να εξυπηρετηθούν με τον ιδανικότερο τρόπο. Για να επιτευχθεί αποτελε-

σματική (effective) και αποδοτική (efficient) προσέγγιση με την Τουρκία σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο, επιβάλλεται αυξημένη υπευθυνότητα από τους Έλληνες εμπλεκόμενους και λήψη πρωτοβουλιών χωρίς σπασμωδικές κινήσεις και τελεσίδικες ενέργειες που μπορεί να αποβούν αρνητικές για τα ελληνικά συμφέροντα και επιδιώξεις στη γειτονική Τουρκία. Διαπιστώνεται πως είναι επιτακτική η ανάγκη για τους Έλληνες επιχειρηματίες να βολιδοσκοπήσουν υπεύθυνα τη στοχοθεσία και

τις πραγματικές τους προοπτικές στη γειτονική Τουρκία, πραγματοποιώντας κατάλληλα δομημένες μελέτες βιωσιμότητας (feasibility studies) και διατηρώντας ορισμένες επιφυλάξεις και αμφιβολίες ως προς τις απώτερες σκέψεις, τις διαθέσεις και τους σκοπούς των πιθανών Τούρκων συνεργατών και συνεταίρων τους. Άρα, ας θέσουμε σε πρώτο στάδιο ορισμένους όρους και προϋποθέσεις πριν προβούμε σε οικονομικές αποφάσεις που σχετίζονται με επιχειρηματικές δράσεις στη γειτονική χώρα.

> 66/67

presscode

ISSUE 05

Νεα Κλαδικη Μελετη του ΙΟΒΕ: «Ο Κλαδος της ΟινοποιΪας»

αυξηση της εγχΩριας ζ Αyξηση της εγχώριας ζήτησης οίνου για την τριετία 2007 – 2009, προβλέπει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) σε μελέτη του για τον Κλάδο της Οινοποιίας. Σύμφωνα με την μελέτη η εγχώρια ζήτηση κρασιού εκτιμάται ότι θα βρεθεί σε υψηλότερα επίπε-

δα σημειώνοντας όμως ταχύτερους ρυθμούς όταν λογίζεται σε όγκο παρά σε αξία. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην στροφή του καταναλωτικού κοινού για οίνους χαμηλότερης μέσης τιμής, εισαγόμενους από τις Νέες Χώρες, αλλά και σε κρασιά ιδιωτικής ετικέτας. Η δυναμική είσοδος στην παγκόσμια

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (IOBE)

αγορά των αποκαλούμενων Νέων Χωρών, όπως η Αυστραλία, η Χιλή, η Αργεντινή, η Νότια Αφρική και η Νέα Ζηλανδία έχουν αλλάξει τα δεδομένα εντείνοντας τον ανταγωνισμό καθώς πρόκειται για χώρες που χαρακτηρίζονται από χαμηλό κόστος παραγωγής οίνου. Έτσι στη χώρα μας στην εξαετία

οικονομία στη χωρα μας στην εξαετια 1999 – 2006 καταγραφεται μεση ετησια αυξηση των εισαγωγων κατα 7% οι οποιες ανηλθαν στα 31,21 εκατ. ευρω απο 20,99 εκατ. ευρω που ηταν το 1999

Ητησης 1999 – 2006 καταγράφεται μέση ετήσια αύξηση των εισαγωγών κατά 7% οι οποίες ανήλθαν στα 31,21 εκατ. ευρώ από 20,99 εκατ. ευρώ που ήταν το 1999. Αντίθετα σημαντική μείωση παρουσιάζουν οι εξαγωγές σημειώνοντας μέση ετήσια μεταβολή κατά -1,9%. Στο τέλος του 2005 διαμορφώθηκαν στα

www.iobe.gr

59,67 εκατ. ευρώ έναντι 70,27 εκατ. ευρώ που ήταν στο τέλος του 1999. Από τα στοιχεία της μελέτης του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι η εγχώρια ζήτηση εμφιαλωμένου οίνου ενισχύθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό ίσο με 2,3%, την περίοδο 1999-2005 και προσδιορίζεται σε 156 εκατ. ευρώ το 2005. Η κατανάλωση εμφιαλωμένου κρασιού, σε όγκο, αυξήθηκε με ταχύτερο ρυθμό μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής (7,5%) την εξαετία 1999-2005, συγκριτικά με εκείνη που είναι λογισμένη σε αξία. Αντίθετα, η κατανάλωση χύμα κρασιού, σε όγκο, σημειώνει οριακή άνοδο που ισούται με 0,4% ετησίως, την ίδια περίοδο. Την εντονότερη μέση ετήσια αύξηση καταγράφει η ζήτηση ερυθρών και ερυθρωπών επιτραπέζιων εμφιαλωμένων οίνων και Ο.Π.Α.Π. που ισοδυναμεί με 18,1% και 13,6% αντίστοιχα, την περίοδο 1999-2005. Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο αγοράς των ερυθρών και ερυθρωπών επιτραπέζιων διευρύνθηκε στο 21,6% το 2005 από 10,5% το 1999 και των αντίστοιχων οίνων Ο.Π.Α.Π. σε 10,9% το 2004 από 6,4% το 1999. Από την άλλη πλευρά, τη σημαντικότερη υποχώρηση της ζήτησης καταγράφουν οι οίνοι λικέρ με μέσο ετήσιο ρυθμό ίσο με -7,9%. Σε ό,τι αφορά τη δομή της εγχώριας αγοράς, διαπιστώνεται πως ο δείκτης συγκέντρωσης των πέντε μεγαλύτερων επιχειρήσεων παρα-

γωγής οίνου δεν υπερβαίνει το 64,5% την εξαετία 2000-2005. Μάλιστα, η τάση του συγκεκριμένου δείκτη είναι φθίνουσα, την ίδια περίοδο, και το 2005 ισούται με 54,5%. Αντίστοιχη είναι η εξέλιξη του δείκτη συγκέντρωσης των δέκα μεγαλύτερων οινοποιείων της χώρας που το 2005 ισούται με 67,5% από 76,1% το 2000. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, τα σημαντικότερα προβλήματα του κλάδου της οινοποιίας συνοψίζονται στην έλλειψη αμπελουργικού μητρώου –κτηματολογίου, στην ιδιαίτερα υψηλή τιμή διάθεσης των εγχώριων εμφιαλωμένων οίνων στους χώρους συνεστίασης (εστιατόρια, ξενοδοχεία) και στους ανεπαρκείς ελέγχους των αρμόδιων κρατικών φορέων για τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης χρήσης σταφυλιών διπλής και τριπλής χρήσης στην παραγωγή κρασιού. Για τη βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης του κλάδου της οινοποιίας το ΙΟΒΕ προτείνει: – την εφαρμογή του αμπελουργικού κτηματολογίου, – την ηλεκτρονική διασύνδεση των τελωνείων με τις διευθύνσεις αγροτικής ανάπτυξης ώστε να υπάρχει ενημέρωση σε πραγματικό χρόνο για τις ακριβείς ποσότητες οίνου που εισάγονται στη χώρα, – τη δημιουργία κοινού σχεδίου προώθησης των εγχώριων οίνων με έμφαση στη χώρα προέλευσης και την ποιότητα, και – την υιοθέτηση κοινών χαρακτηριστικών στις συσκευασίες των εξαγόμενων οίνων.

Η κατανAλωση εμφιαλωμEνου κρασιοY, σε Oγκο, αυξHθηκε με ταχYτερο ρυθμO μEσο ετHσιο ρυθμO μεταβολHς (7,5%) την εξαετIα 1999-2005

> 68/69

presscode

ISSUE 05

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ATHENS GSM

Tα αποτελeσματα της ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας με θέμα «Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων», που διενεργήθηκε από την ερευνητική ομάδα του ATHENS GSM Research Team 2007- Nottingham Trent University στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο Κρήτης, ανακοινώθηκαν σε ειδική εκδήλωση που διοργανώθηκε την Τετάρτη 17 Οκτωβρίου στις εγκαταστάσεις του ATHENS GSM. Η παρουσίαση της έρευνας και η συζήτηση που ακολούθησε ανέδειξε το μεγάλο κενό που υπάρχει

στην εφαρμογή της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) στη ΜΜ επιχείρηση, αλλά και τις ήδη υπάρχουσες μορφές εμπλοκής των μικρομεσαίων επιχειρηματιών με διάφορες εφαρμογές της. Σήμερα ο ΜΜ επιχειρηματίας θεωρεί την έννοια της ΕΚΕ ξένη προς αυτόν («ξενόφερτη», «πρακτική των πολυεθνικών») και δεν έχει paradigm για την εφαρμογή της. Γι αυτόν η ΕΚΕ αποτελεί μέρος της προσωπικής του ηθικής και όχι μέρος της στρατηγικής ανάπτυξης της επιχείρησης του. «Η εφαρμογή της ΕΚΕ στην ΜΜ επιχείρηση εξαρτάται σε μεγά-

Η ημερiδα για την παρουσiαση των αποτελεσμAτων της ΕΚΕ διοργανωθηκε με την υποστηριξη της Ελληνικης Ακαδημιας Διοικησης Επιχειρησεων, στο πλαισιο εναρξης των νεων ακαδημαϊκων προγραμματων 2007 – 2008 του ATHENS GSM – NOTTINGHAM TRENT UNIVERSITY, DMS, MBA, MSc in Management, BA in Business, που ξεκινησαν στις 19 Οκτωβριου 2007.

λο βαθμό από τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο το Κράτος υποστηρίζει και ενισχύει την εφαρμογή της. Σε αυτό το πλαίσιο, εμφανής είναι και η έλλειψη σχετικής επιχειρηματικής παιδείας.», τόνισε στην ομιλία του ο επικοινωνιολόγος Γ. Καπελλαρής, θέτοντας το ζήτημα της Εκπαίδευσης στην ανάπτυξη της ιδέας της επιχειρηματικής ηθικής. Παράλληλα, ο Ακαδημαϊκός Αντιπρόεδρος του ATHENS GSM Δρ. Χρ. Αθανασούλης, έθεσε το ζήτημα του κατά πόσο η ΕΚΕ για την ΜΜ επιχείρηση είναι μια «μόδα» (fad) η οποία θα υιοθετηθεί συστηματικά, ενώ ο Πρόεδρος της ΕΑΔΕ κ. Στ. Ζαραφόπουλος εξέφρασε την πεποίθηση του ότι η ΕΚΕ θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σύγχρονο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για

εταιρική κοινωνική ευθύνη την ελληνική ΜΜ επιχείρηση. Η Ποιοτική Έρευνα ανέδειξε τους βασικούς άξονες κατανόησης του όρου της ΕΚΕ από τους ΜΜ επιχειρηματίες, η πλειονότητα των οποίων θεωρεί ότι πρόκειται για επέκταση της προσωπικής ηθικής του επιχειρηματία ή/και την ηθική που επικρατεί μέσα στην επιχείρηση, τονίζοντας ότι «αυτό κάνει καλό στην ψυχή και όχι στο μαγαζί». Η κατά τόπους νοοτροπία των επιχειρηματιών διαφέρει, όμως όλοι συγκλίνουν στο ότι θα έβλεπαν το ζήτημα εφαρμογής ΕΚΕ θετικά, εάν μπορούσαν να υπερνικήσουν τα σημερινά εμπόδια στη δραστηριότητά τους (ρευστότητα, ανθρώπινο δυναμικό, στρατηγικός σχεδιασμός). Από τα ποσοτικά αποτελέσματα της έρευνας, αναδείχτηκε η προσφορά της ΜΜ επιχείρησης σε επίπεδο κοινωνικής ανάπτυξης (75% απάντησαν ότι συμβάλει «πολύ» και «ικανοποιητικά»), οικονομικής ανάπτυξης (68% απάντησαν

ότι συμβάλει «πολύ» και «ικανοποιητικά») και προώθησης των προϊόντων. Πλέον η ελληνική κοινωνία τείνει να αντιμετωπίζει τους ΜΜ επιχειρηματίες με σεβασμό στην προσπάθεια που καταβάλουν. Και αυτό κυρίως ,διότι, η ανάπτυξή της ΜΜ επιχείρησης μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού ευπαθών ομάδων. Οι δράσεις που προτάθηκαν από τους αναλυτές κ.κ. Α. Σταθοπούλου και Γ. Καπελλαρή, μέλη της ερευνητικής ομάδας ATHENS GSM Research Team 2007, περιστρέφονται γύρω από ενέργειες κοινωνικής ευθύνης οι οποίες θα αλλάξουν τις δομές της ΜΜ επιχειρηματικότητας και δεν θα αφορούν μόνο στην οικονομική ανταπόδοση της εφαρμογής της. Κάποιες από αυτές είναι η ανάδειξη της βιωματικής ΕΚΕ του ΜΜ επιχειρηματία και η θεσμοθέτησή της, η ενίσχυση της ηθικής διάστασης στη λειτουργία

μιας επιχείρησης, η ενημέρωση του κοινού, τα φορολογικά κίνητρα και η δημιουργία παραδειγμάτων από αρμόδιους φορείς. Η έρευνα ανέδειξε το περιβάλλον, τη ρύπανση και την ανακύκλωση ως τους κύριους τομείς για δράσεις ΕΚΕ για ΜΜ επιχειρήσεις. Στην εκδήλωση παρέστησαν μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και στελέχη μεγάλων εταιρειών, πολλοί εκ των οποίων έχουν αποφοιτήσει από τα μεταπτυχιακά προγράμματα του ATHENS GSM, ακαδημαϊκοί, καθώς επίσης και εκπρόσωποι ελληνικών και διεθνών δικτύων που ασχολούνται με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Η επεξεργασία των δεδομένων και οι σχετικές αναλύσεις έγιναν από την Εταιρεία 4dm Σύμβουλοι Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων ΕΠΕ, η οποία εξειδικεύεται σε ζητήματα στρατηγικής ανάπτυξης, επίτευξης στόχων και επικοινωνίας στο χώρο των ελληνικών ΜΜ Επιχειρήσεων.

H Emirates και ο οiκος Montblanc μαζi για την ενiσχυση της UNICEF ΑπO την 10η Οκτωβρίου 2007 έως την 31η Μαρτίου 2008, οι επιβάτες όλων των πτήσεων της Emirates μπορούν να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους για την αγορά του μοναδικού στο είδος του, αδαμάντινου περιδέραιου Ruban d’amour και των σκουλαρικιών, συνολικής αξίας 1.000.000$, που το συνοδεύουν. Τον Απρίλιο, το όνομα του νικητή θα προκυψει από κλήρωση που θα πραγματοποιηθεί στο σύνολο των ενδιαφερόμενων για την αγορά του σετ. Το ποσό των 150.000$ από τις εισπράξεις της πώλησης θα προσφερθούν στην UNICEF υπέρ των

εκπαιδευτικών προγραμμάτων της, για τα παιδιά στη Μέση Ανατολή. Ο νικητής/η νικήτρια, μαζί με έναν συνοδό, θα πετάξουν έως το εργαστήριο κοσμημάτων του οίκου Mont Blanc, στο Παρίσι, στην Πρώτη Θέση της Emirates. Εκεί, θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τους εξειδικευμένους τεχνίτες να βάζουν

τις τελευταίες πινελιές στο δικό τους σετ κοσμημάτων, καθώς το κύριο σχέδιο του περιδέραιου και των σκουλαρικιών μπορεί να προσωποποιηθεί, προκειμένου να εξασφαλι-

στεί και η αισθητική του ποιότητα. Η αεροπορική εταιρεία Emirates και ο οίκος Montblanc συνεργάστηκαν πρώτη φορά στην ιστορία, πέρυσι, με σκοπό τη διεξαγωγή μιας εν πτήση δημοπρασίας, του αποκλειστικού «Montblanc chronograph centennial watch», η τιμή του οποίου έφθασε στα 250.000$ για το Emirates Airline Foundation. Η διοργάνωση φιλανθρωπικών ενεργειών από την Emirates στοχεύει στη συγκέντρωση χρημάτων, με τα οποία υποστηρίζονται προγράμματα για παιδιά που ζουν σε μειονεκτικές περιοχές του κόσμου.

> 70/71

presscode

ISSUE 05

COSMOTE

Η κοινωνικh υπευθυνoτητα πρeπει να μεταφρaζεται σε πρaξεις

– Ποιο θα λέγατε είναι το κύριο μήνυμα που προσπαθεί να περάσει η COSMOTE μέσα από το πρόγραμμά της για την ΕΚΕ και σε ποιους αποδέκτες;

«Για την COSMOTE, η ευημερία της κοινωνίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αναπτυξιακή πορεία της ίδιας της εταιρίας. Ως εταιρία με υψηλό αίσθημα ευθύνης έχουμε ένα όραμα. Να συνεισφέρουμε με ευθύνη, πίστη, ευαισθησία και υπευθυνότητα στη βελτίωση της ζωής του ανθρώ-

ΣυνEντευξη της ΔιευθYντριας ΕταιρικΩν ΣχΕσεων COSMOTE, κ. ΜαριλΕνας ΦατσΕα*

ευρύτερο κοινό. Σε όσους αποζητούν μια καλύτερη κοινωνία, ένα καλύτερο αύριο». που και στην αειφόρο ανάπτυξη της κοινωνίας σε συγκεκριμένους τομείς δράσης, προσφέροντας ουσιαστικό έργο. Με το μήνυμα αυτό και μέσα από το πολυδιάστατο πρόγραμμά μας Κοινωνικής Ευθύνης, καλούμε σε συμμετοχή όλους τους Κοινωνικούς Συμμέτοχους. Μέσα από σταθερές αξίες και συντονισμένες ενέργειες και με στόχο το “ευ επιχειρείν”, τη βιώσιμή μας ανάπτυξη, απευθυνόμαστε σε όλους όσοι επηρεάζονται από τις δραστηριότητές μας: τους εργαζομένους, τους πελάτες, τους συνεργάτες, τους μετόχους, τους επενδυτές και το

– Υπάρχει κάποια προτεραιότητα στη φιλοσοφία της επιχείρησής σας, ανάμεσα στους τρεις άξονες: άνθρωπος – περιβάλλον – κοινωνία;

«Είναι όλα αλληλένδετα και εξίσου σημαντικά στοιχεία της εταιρικής μας φιλοσοφίας, που ενσωματώνονται από τα πρώτα επιχειρηματικά μας βήματα, στο πρόγραμμα Κοινωνικής Ευθύνης της COSMOTE. Με βάση το ανθρωποκεντρικό μας όραμα, και κεντρικούς άξονες δράσης: τους Εργαζόμενους, την Υπεύθυνη Λειτουργία, την Αγορά, την Κοινωνία και το Περιβάλλον, αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες που απαντούν στις πραγμα-

εταιρική κοινωνική ευθύνη τικές ανάγκες της κοινωνίας και επενδύουμε σε ένα καλύτερο αύριο για όλους». – Θα θέλατε να μας πείτε για τις δράσεις που έχει αναλάβει η COSMOTE ανά τομέα;

«Η δέσμευση της εταιρίας ως προς την εφαρμογή Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ξεκινά από την ίδια την οργανωτική της δομή: από το 2004 λειτουργεί ξεχωριστό τμήμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ενώ από τις αρχές του 2006 σχηματίστηκε ομάδα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της COSMOTE, με εκπροσώπους από όλες τις λειτουργικές μονάδες της εταιρίας. Βασικός μας στόχος, η διασφάλιση της εφαρμογής δράσεων και πρωτοβουλιών ΕΚΕ σε όλους τους επιχειρησιακούς τομείς. Ειδικότερα, στους τομείς της Κοινωνίας και του Περιβάλλοντος ενδεικτικά να αναφέρω: Από το 2005, η εταιρία εφαρμόζει Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης πιστοποιημένο κατά το πρότυπο ISO 14001. Με την εφαρμογή του συστήματος αυτού αξιολογείται, σε ετήσια βάση, η περιβαλλοντική της επίδραση, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δραστηριότητες, προϊόντα και υπηρεσίες της που άμεσα ή έμμεσα επιδρούν στο περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, πρόσφατα επεκτείναμε το πρόγραμμα ανακύκλωσης που υλοποιούμε με επιτυχία από το 2005, καθιστώντας εκτός από τα αποκλειστικά καταστήματά μας και τα 400 καταστήματά της ΓΕΡΜΑΝΟΣ σε όλη την Ελλάδα, σημεία συλλογής κινητών αξεσουάρ, μπαταριών και μελανοδοχείων. Παράλληλα, θέλοντας να διασφαλίσουμε και τη σύμπραξη του ανθρώπινου δυναμικού μας στο Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ευαισθητοποιούμε και κινητοποιούμε

τους εργαζόμενούς μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα με τίτλο “Εμείς και το Περιβάλλον”. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα, ενθαρρύνουμε το προσωπικό μας να συμμετέχει στα εσωτερικά προγράμματα ανακύκλωσης κινητών τηλεφώνων, χαρτιού και μελανιού, καθώς και στη συλλογική προσπάθεια για τον περιορισμό της άσκοπης χρήσης νερού και ρεύματος. Στον τομέα της Παιδείας με στοχευμένες ενέργειες στηρίζουμε τους νέους και ενισχύουμε την ελληνική περιφέρεια. Από τις πιο σημαντικές δράσεις μας που έχουν εξελιχθεί σε θεσμό, συμπληρώνοντας φέτος την έκτη χρονιά υλοποίησής τους, είναι οι Υποτροφίες COSMOTE. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό στηρίζουμε τους νέους της ευρύτερης Ελληνικής περιφέρειας με χαμηλότερα εισοδήματα ή με ιδιαίτερες οικογενειακές ανάγκες, προκειμένου να μπορέσουν να

πραγματοποιήσουν τους στόχους και τα όνειρα τους για ένα καλύτερο αύριο. Από το 2002, οπότε και ξεκίνησε το πρόγραμμα, οι Υποτροφίες COSMOTE έχουν ταξιδέψει σε 50 νομούς, καλύπτοντας το 100% περίπου της ελληνικής επικράτειας. Στην Υγεία, καταδεικνύουμε την ιδιαίτερη ευαισθησία και το έμπρακτο ενδιαφέρον μας με την πραγματοποίηση εκστρατειών προληπτικής Ιατρικής του σωματείου Ανοιχτή Αγκαλιά για παιδιά και ενηλίκους από την ακριτική Ελλάδα. Τέλος, στον τομέα Κοινωνικής Μέριμνας, με δύο εξειδικευμένες υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας για άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής αλλά και την υποστήριξη σημαντικών επιστημονικών ερευνητικών προγραμμάτων όπως το “SMART EYES” το οποίο εκπονείται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και απευθύνεται σε άτομα με προβλήμα-

Με το πρoγραμμα “Εμεiς και το Περιβaλλον”, ενθαρρυνουμε το προσωπικo μας να συμμετεχει στα εσωτερικα προγραμματα ανακyκλωσης κινητων τηλεφωνων, χαρτιου και μελανιου

> 72/73

presscode

ISSUE 05

Οι εταιρiες αξιολογοyνται ως προς την επiδρασh τους στην κοινωνiα και το περιβaλλον, βaσει ποσοτικων, αλλα και ποιοτικων κριτηριων και παραμετρων

τα όρασης, αξιοποιούμε τεχνολογίες αιχμής για να παρέχουμε λύσεις επικοινωνίας ειδικά προσαρμοσμένες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ΑμεΑ». – Υπάρχει κάποιο πρόγραμμα που σας κάνει ιδιαίτερα περήφανους;

«Μόνο συνολικά μπορεί κανείς να αξιολογήσει το έργο που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματός μας Κοινωνικής Ευθύνης. Η υιοθέτηση πρακτικών ΕΚΕ σε κάθε μας πρωτοβουλία και δράση είναι αποτέ-

λεσμα μακροχρόνιου σχεδιασμού, ώστε η συμβολή μας να είναι έμπρακτη, μετρήσιμη και αποτελεσματική και για το λόγο αυτό είναι δύσκολο να κάνουμε μια τέτοια διάκριση. Ωστόσο, μία από τις πιο πρόσφατες ενέργειές μας είναι η εξέλιξη του προγράμματος ανακύκλωσης. Επεκτείνουμε μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2005 με την ανακύκλωση συσκευών και αξεσουάρ κινητής τηλεφωνίας, αυτή τη φορά σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στόχος μας η

εξοικονόμηση ενέργειας, η καταπολέμηση της μόλυνσης του εδάφους και του υδάτινου ορίζοντα, καθώς και η μείωση του όγκου απορριμμάτων. Καθιστώντας σημεία συγκέντρωσης ανακυκλώσιμων υλικών, εκτός από τα κτίρια, τα αποκλειστικά καταστήματά μας και τα 400 καταστήματα της ΓΕΡΜΑΝΟΣ, κάνουμε ακόμη ένα βήμα και προσθέτουμε ακόμη δύο κατηγορίες υλικών, τις μπαταρίες και τα μελανοδοχεία. Με το μήνυμα “Έλα στην Ανακύκλωση” και έχοντας τοποθετήσει στα κτίρια και καταστήματά COSMOTE και ΓΕΡΜΑΝΟΣ σε ολόκληρη τη χώρα, ειδικούς κάδους συλλογής και των τριών υλικών, καλούμε το κοινό και τους εργαζόμενούς μας να συμμετάσχουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Παράλληλα, για την έγκυρη ενημέρωσή των συμπολιτών μας αναφορικά με τη σημασία της εναλλακτικής διαχείρισης αυτών των υλικών, έχουμε τοποθετήσει ειδικά ενημερωτικά φυλλάδια σε όλα τα σημεία συλλογής, ενώ τα έσοδα από την ανακύκλωση των μελανοδοχείων θα διατεθούν για την ανασυγκρότηση πυρόπληκτων περιοχών της Πελοποννήσου. Όπως αντιλαμβάνεστε, πρόκειται για ένα πρόγραμμα που ελπίζουμε ότι με τη συμβολή όλων μας θα μεγαλώσει κι άλλο και θα κάνει και άλλα πολ-

* Η κ. Μαριλένα Φατσέα είναι Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων της COSMOTE από τον Οκτώβριο του 2004. Από τον Ιούλιο του 2000 έως τον Ιούνιο του 2002, η κ. Φατσέα ήταν Διευθύντρια Marketing και Δημοσίων Σχέσεων της COSMOTE, ενώ αμέσως μετά ανέλαβε τη Διεύθυνση Χορηγίας Ολυμπιακών Αγώνων της εταιρίας. Προτού εργαστεί στην COSMOTE, η κ. Φατσέα, ήταν Διευθύντρια Marketing στην ΕΛΓΕΚΑ, Διευθύντρια Εταιρικής Επικοινωνίας στην PANAFON και Marketing Manager στην Kraft Jacobs SuchardPavlides. Από το 2002 έως το 2005 διετέλεσε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ελληνικού Ινστιτούτου Μάρκετινγκ (Ε.Ι.Μ.). Είναι μέλος και του Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο) και ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Υποδοχής Αστέγων του Δήμου Αθηναίων. Η κ. Φατσέα είναι απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Έχει σπουδάσει Επικοινωνία και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και Διαφήμιση στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Βιέννης με εξειδίκευση στην πολιτική επικοινωνία. Είναι παντρεμένη με δυο παιδιά.

εταιρική κοινωνική ευθύνη λά βήματα. Και αυτό που μας κάνει αν θέλετε, υπερήφανους, είναι ότι μέσω του ευρύτατου εμπορικού μας δικτύου, δίνουμε τη δυνατότητα στους συμπολίτες μας σε κάθε γωνιά της χώρας να κάνουν πράξη την επιθυμία, πλέον, όλων μας, να συμμετάσχουμε ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος». – Στην Ελλάδα τα προγράμματα κοινωνικής υπευθυνότητας των εταιριών, είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, πώς βλέπετε το μέλλον;

«Με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ως φιλοσοφία και πρακτική, να κερδίζει σταθερά “έδαφος” στη χώρα μας, ο επιχειρηματικός κόσμος καλείται ολοένα και πιο εντατικά να συμμετέχει σε ενέργειες κοινωνικού χαρακτήρα. Και για να είμαι ειλικρινής κάθε χρόνο όλο και περισσότερες εταιρίες δραστηριοποιούνται και απόδειξη αυτού είναι ότι όλο και περισσότεροι οργανισμοί συντάσσουν επίσημους απολογισμούς της κοινωνικής δράσης τους. Όμως, στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω ότι πρωταρχικό ζητούμενο αυτής της κοινωνικής δράσης, είναι και οφείλει να είναι η αποτελεσματική και μετρήσιμη προσφορά στην κοινωνία, τον άνθρωπο, το περιβάλλον. Η κοινωνική υπευθυνότητα πρέπει να μεταφράζεται σε πράξεις, σε ουσιαστικές παρεμβάσεις. Αυτή άλλωστε είναι η αξία και η σπουδαιότητά της. Αυτός είναι ο προορισμός της και, ταυτόχρονα, η ειδοποιός διαφορά για την αναγνώρισή της από την ίδια την κοινωνία. Γιατί πλέον ο κόσμος είναι σε θέση να αναγνωρίσει αν μια εταιρία ενεργοποιείται σπασμωδικά, προβαίνοντας σε ενέργειες περιορισμένης διάρκειας, χωρίς όραμα και μετρήσιμη αποτελεσματικότητα. Οι εταιρίες αξιολογούνται ως προς την επίδρασή τους στην κοινωνία και το περιβάλλον, βάσει ποσοτικών, αλλά και ποιοτικών κριτηρίων και παραμέτρων. Εκείνες που ξεχωρίζουν και θα καταγραφούν στη συνείδηση του κοινού, είναι εκείνες που μπορούν έγκυρα να μετρήσουν την αποτελεσματικότητα της δράσης τους».

EN ΣΥΝΤΟΜΙΑ… Μια νEα συνεργασία εγκαινίασαν η Eurobank EFG και η ΕΛΕΠΑΠ (Ελληνική Εταιρία Προστασίας και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παίδων), με αφορμή τη χορηγία ενός πιλοτικού προγράμματος της ΕΛΕΠΑΠ για την Αποκατάσταση και Επανένταξη Ατόμων μετά από Εγκεφαλικές Βλάβες, που ανέλαβε η εταιρία Eurobank Cards. Στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη της επανένταξης στους ατομικούς, οικογενειακούς, κοινωνικούς και εργασιακούς ρόλους, ατόμων μετά από εγκεφαλική βλάβη, ηλικίας 16 με 40 χρόνων, τα οποία χρήζουν εξειδικευμένης συμβουλευτικής και εκπαιδευτικής προσέγγισης. Το πρόγραμμα προσεγγίζει με σφαιρικό και συστηματικό τρόπο την επαναφορά γνωστικών δεξιοτήτων, την επανεκπαίδευση, την ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων, την ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησης και της αυτογνωσίας, και τη συμβουλευτική υποστήριξη του ατόμου και της οικογένειάς του για τη δημιουργία μιας νέας ταυτότητας. Η χορηγία γίνεται προς τιμήν του για πολλά χρόνια ανώτατου στελέχους του Ομίλου, κ. Γιώργου Αλβέρτη. Η χορηγία του προγράμματος αφορά περίοδο πέντε ετών και ανέρχεται σε 100.000 ευρώ ετησίως. Ειδικώς για την πρώτη χρονιά η Eurobank Cards θα χρηματοδοτήσει επίσης το σχεδιασμό και την υλικοτεχνική υποδομή του προγράμματος με επιπλέον 30.000 ευρώ. Την πορεία υλοποίησης του νέου προγράμματος, καθόλη τη διάρκεια της πενταετίας, θα παρακολουθεί ειδική επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν, ως εκπρόσωποι του χορηγού, η κα Αλεξία Έβερτ-Αλβέρτη και ο κ. Βύρων Μπαλλής, αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank EFG.

Την ΕυρωπαϊκH διAκριση «Αναγνώριση για την Επιχειρηματική Αριστεία» 4 αστέρων, σε ειδική τελετή το εργοστάσιο Αεροκατασκευών της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) από το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για την Ποιότητα (EFQM), στα πλαίσια του διαγωνισμού για την ανάδειξη των καλύτερων επιχειρήσεων που θα λάβουν το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ποιότητας για την Επιχειρηματική Αριστεία. Η ΕΑΒ έχοντας ήδη στην κατοχή της το βραβείο «Δέσμευση για την Επιχειρηματική Αριστεία» από το EFQM από το 2006, εκπλήρωσε με επιτυχία τα κριτήρια για την επίτευξη της διάκρισης - EFQM “Recognized for Excellence in Europe” η οποία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες διακρίσεις που καταδεικνύουν μία επιχείρηση για την επιχειρηματική της στρατηγική. Ο κ. Φιλιππάκος σε ανακοίνωση προς τους εργαζόμενους της εταιρίας λόγω της βράβευσης, συνεχάρη τους εργαζόμενους της ΕΑΒ που με την εμπειρία τους, τις εξειδικευμένες ικανότητες, τη σκληρή δουλειά και την αφοσίωση στο έργο τους, συνετέλεσαν καταλυτικά στην αναγνώριση αυτή και παράλληλα τόνισε: «Η σημερινή αναγνώριση για την Επιχειρηματική Αριστεία δεν είναι μόνο μία διάκριση που αφορά στη ποιότητα του έργου της ΕΑΒ αλλά αποδεικνύει εμπράκτως την επιχειρηματική φιλοσοφία της εταιρίας για βελτίωση και εξέλιξη, η οποία βασίζεται σε Διεθνή Επιχειρηματικά Πρότυπα. Η διάκριση αυτή, επιβραβεύει τις προσπάθειες της εταιρίας και των εργαζομένων, για την επίτευξη της επιχειρηματικής τελειότητας και την εντάσσει ανάμεσα στις κορυφαίες Ευρωπαϊκές Επιχειρήσεις. Η ΕΑΒ δεσμεύεται να συνεχίσει το «ταξίδι» προς την επιχειρηματική τελειότητα, παραμένοντας ένας αξιόπιστος και δυνατός εταίρος στη παγκόσμια αγορά». Ο κ. Λινάκης συνεχάρη και εκείνος με τη σειρά του τους εργαζόμενους της εταιρίας και υπογράμμισε: «η επιχειρηματική στρατηγική της ΕΑΒ δίνει νέα ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης, την καθιστά περισσότερο εύρωστη οικονομικά και παράλληλα βελτιώνει τις λειτουργικές δομές της και το εργασιακό της περιβάλλον. Η βράβευση αυτή αποδεικνύει ότι οι πρακτικές διοίκησης που ακολουθούνται, προσδίδουν στην εταιρία σημαντικά οφέλη τα οποία αποτιμούνται σε όλους τους τομείς».

> 74/75

presscode

ISSUE 05

LONDON COMMUNITY GOSPEL CHOIR

ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΒΡΑΔΙΕΣ GOSPEL

Δευτeρα 19 και την Τρiτη 20 Νοεμβρiου, στο Θeατρο ΠΑΛΛaΣ, σε δyο μοναδικeς εμφανiσεις και για πρωτη φορα στην Αθηνα,

Η eΛΒΑ και η SPECTACLES θα παρουσιάσουν τη Δευτέρα 19 και την Τρίτη 20 Νοεμβρίου, στο Θέατρο ΠΑΛΛΑΣ, σε δύο μοναδικές εμφανίσεις και για πρώτη φορά στην Αθήνα, τη LONDON COMMUNITY GOSPEL CHOIR, την κορυφαία χορωδία gospel παγκοσμίως. Ο Ιερέας Bazil Meade με τη βοήθεια των Lawrence Johnson, Delroy Powell και John Francis, έκαναν μια ιστορική τομή παρουσιάζοντας την πρώτη χορωδία gospel στο Ηνωμένο Βασίλειο με έδρα το Λονδίνο, την London Community Gospel Choir (L.C.G.C.), η οποία στα 25 χρόνια ζωής, που συμπληρώνει φέτος, αριθμεί πλέον των 200 μελών. Ο δυναμικός τους ήχος, οι πλούσιες αρμονίες, οι περίφημες ενορχηστρώσεις, αλλά και η χορογραφία

και οι φωνητικοί αυτοσχεδιασμοί ακροβατισμοί την έχουν κατατάξει στα κορυφαία χορωδιακά συγκροτήματα gospel παγκοσμίως. Έχει τιμηθεί με κορυφαία βραβεία όπως Best Gospel Choir, BBC Music Gospel Awards, International Music Gospel Awards, LGMΑ, DMI Awards, μεταξύ άλλων. Όλα αυτά ενισχύονται με το γεγονός ότι έχει συνεργασθεί με κορυφαίους καλλιτέχνες όπως: Madonna, Mariah Carey, Diana Ross, Celine Dion, Sting, Sir Elton John, Van Morrison, Stevie Wοnder, Tom Jones, Sir Andrew Lloyd Webber, για να αναφέρουμε μερικές μόνο από τις 70 και πλέον συνεργασίες της σε live εμφανίσεις, βίντεο και ηχογραφήσεις. Η L.C.G.C., συγκρότημα υψηλών διεθνών προδιαγραφών, έχει εμφανισθεί επανειλημμένα σε concert halls (Royal Albert Hall, Broadway,

Teatro Colosseuo), διεθνή Φεστιβάλ (Fruitstock Festival 2006 ενώπιον 100.000 θεατών, Live 8 – στο Hyde Park ενώπιον 200.000 θεατών και 3 δις ανά το κόσμο), έχει μετάσχει στις εορταστικές εκδηλώσεις που έγιναν κατά την επίσκεψη του Nelson Mandela στο Λονδίνο, έβαλε τα gospels για πρώτη φορά στο χάρτη του BBC, καθώς επίσης και σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα σε πολλές χώρες του κόσμου. Στις συναυλίες της L.C.G.C., οι θεατές παρασύρονται και απογειώνονται από το πρώτο κιόλας τραγούδι και όρθιοι χορεύουν, τραγουδούν και χειροκροτούν ρυθμικά, με αποτέλεσμα στο τέλος να διακατέχονται από μεγάλο αίσθημα χαράς, ικανοποίησης, συγκίνησης και απόλαυσης.

πολιτισμός Megaron Plus

Γιουνγκ Τσανγκ 30/11 Απo τις Εκδoσεις της Εστiας κυκλοφορεi το βιβλiο της «Αγριoκυκνοι: Τρεις κoρες της Κiνας» και προσεχως θα κυκλοφορησει και η βιογραφια του Μαο Η Γιουνγκ Τσανγκ, έχει κερδίσει τις καρδιές των βιβλιόφιλων στη χώρα μας όπως και σ’ ολόκληρο τον κόσμο με το πολυβραβευμένο βιβλίο της: «Αγριόκυκνοι: Τρεις κόρες της Κίνας». Καλεσμένοι του Megaron Plus, η κινέζα συγγραφέας και ο σύζυγός της, ιστορικός Τζον Χάλιντεϋ, αναμένεται να έχουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνάντηση με το ελληνικό κοινό, στη διάρκεια της οποίας θα ‘αποκαλύψουν’ το πραγματικό πρόσωπο του Μάο Τσε Τουνγκ. Θέμα της διάλεξης τους είναι ο ίδιος ο τίτλος του τελευταίου τους βιβλίου: «Μάο: Η άγνωστη ιστορία». H Γιουνγκ Tσανγκ γεννήθηκε στο Ίμπιν της επαρχίας Σέτσουαν, το 1952. Στα δεκατέσσερά της έγινε για σύντομο διάστημα ερυθροφρουρός και κατόπιν δούλεψε ως αγρότισσα, «ξυπόλυτη γιατρός», εργάτρια χαλυβουργίας και ηλεκτρολόγος, προτού γίνει φοιτήτρια της αγγλικής φιλολογίας και αργότερα βοηθός στο Πανεπιστήμιο του Σέτσουαν. Tο 1978, έφυγε με υποτροφία από την Kίνα για να συνεχίσει τις σπουδές της στην Αγγλία. Λίγο αργότερα το Πανεπιστήμιο του Γυόρκ της χορήγησε υποτροφία και το 1982 ανακηρύχθηκε από το ίδιο Πανεπιστήμιο διδάκτωρ Γλωσσολογίας – ο πρώτος άνθρωπος από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Kίνας που απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα αγγλικού πανεπιστημίου. H Γιούνγκ Tσανγκ ζει μόνιμα στο

η κινeζα συγγραφeας και ο σύζυγoς της, ιστορικoς Τζον Χaλιντεϋ, αναμeνεται να eχουν μια εξαιρετικa ενδιαφeρουσα συνaντηση με το ελληνικo κοινo

Λονδίνο. Από τις Εκδόσεις της Εστίας κυκλοφορεί το βιβλίο της «Αγριόκυκνοι: Τρεις κόρες της Κίνας» και προσεχώς θα κυκλοφορήσει και η βιογραφία του Μάο. «Η Άγνωστη

Ιστορία του Μάο» εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2005, ήδη κυκλοφορεί σε 14 γλώσσες κι έχει πουληθεί σε σχεδόν ένα εκατομμύριο αντίτυπα.

> 76/77

presscode

ISSUE 05

Τουρισμoς & Ανaπτυξη

6ο συνeδριο του Συνδeσμου Ελληνικων Τουριστικων Επιχειρhσεων Η ανaγκη για ανακατανομή ρόλων και υπευθυνοτήτων μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και κοινωνίας στο πλαίσιο μιας συνολικής προσέγγισης της πολιτικής για την τουριστική ανάπτυξη, ήταν το κυριότερο μήνυμα από την εναρκτήρια εκδήλωση του 6ου Συνέδριου του ΣΕΤΕ, «Τουρισμός & Ανάπτυξη». Ο επίσημος ομιλητής, κ. Carlos Vogeler, Πρόεδρος των Affiliate Members του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, αφού τόνισε την ανάγκη για ανάπτυξη συνεργιών μέσα σε ένα σταθερό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, πρότεινε τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του δημόσιου τομέα στην κατεύθυνση του συνδιαμορφωτή της στρατηγικής της τουριστικής ανάπτυξης. Ο κύριος Vogeler τόνισε: l Η συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ στην παγκόσμια οικονομία φτάνει το 10,3%. l Οι διεθνείς αφίξεις έφτασαν τα 850 εκατ. παγκοσμίως, δημιουργώντας έσοδα 735 δισ. USD. l Η καταγραφή των στατιστικών είναι υποχρέωση της πολιτείας, μιας και αποτελεί εργαλείο για τη διαμόρφωση της τουριστικής πολιτικής. l Σύμφωνα με στοιχεία των τελευταίων 25 χρόνων, ο τουρισμός μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, αλλά παρουσιάζει άμεση ανάκαμψη. l Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού προβλέπει ότι τα διεθνή ταξίδια θα διπλασιαστούν μέχρι το 2020 και θα φτάσουν τις 1,6 δισ.

διεθνείς αφίξεις, με τα έσοδα να αγγίζουν τα 2 τρισ. USD. l H Κίνα θα είναι γίνει ο 1ος προορισμός στον κόσμο, με τις αφίξεις να φτάνουν τα 130 εκατ., ενώ θα ακολουθούν η Γαλλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ισπανία. l Η Γερμανία θα είναι η 1η χώρα σε εξερχόμενο τουρισμό και μαζί με την Ιαπωνία, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, την Κίνα και το Ηνωμένο Βασίλειο θα αντιπροσωπεύουν το 40% του εξερχόμενου τουρισμού. l Υπάρχουν ακόμα τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, τόσο από τις σημερινές αγορές όσο και από τις αναδυόμενες, στις οποίες υπάρχει μια δυναμικά αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη (Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, Ινδία, Κορέα, Σιγκαπούρη, Μέση Ανατολή, Μεξικό και Βραζιλία).

l Το προφίλ και η συμπεριφορά των ταξιδιωτών παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές. Οι ταξιδιώτες γίνονται όλο και περισσότερο έμπειροι και ενδιαφέρονται για την ασφάλεια. Η γήρανση του πληθυσμού είναι πραγματικότητα, δημιουργώντας μια νέα ομάδα ταξιδιωτών (με καλή υγεία και οικονομική κατάσταση), η οποία αναζητά νέες εμπειρίες που θα ανταποκρίνονται στις δικές της ανάγκες.

ΣυμπερAσματα

Το 2007 ήταν μια καλή χρονιά για τον τουρισμό παγκόσμια με μέση αύξηση των διεθνών αφίξεων 5 – 6%. Οι προοπτικές για το 2008 διαγράφονται ευοίωνες και η αύξηση αναμένεται μεταξύ 4 – 5%. Στο επίπεδο των εσόδων (διεθνείς τουριστικές εισπράξεις), κατά το 2007 σημειώθηκε επίσης αύξηση μεταξύ 3 – 4% παγκόσμια, ενώ στην Ελλά-

Ανεξάρτητη Μηνιαία Επιθεώρηση Ανάλυσης και Γνώµης

Για α ν αγνώσ τε δεν κλ είνουν ς που στην α τ λήθεια α µάτια , α πό ό κι αν π που ροέρχ εται!

ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΗ Α∆ΕΣΜΕΥΤΗ ΕΓΚΥΡΗ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ στις 10 κάθε µήνα, στα βιβλιοπωλεία, τα Κέντρα Τύπου σε ολόκληρη την Ελλάδα και τα κεντρικά περίπτερα ΑΘΗΝΑΣ και ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ∆ΙΑΘΕΣΗ: ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Νικηταρά 2 & Εµµ. Μπενάκη, ΑΘΗΝΑ Συνδροµές: PRESSLINE, Μάγερ 11, τηλ.: 210-5225479, fax: 210-5243345, e-mail: neapolitiki@pressline.gr

> 78/79

presscode

ISSUE 05

το γεγονoς oτι η Ελλaδα ξεκiνησε με μεγaλη καθυστeρηση την προσπaθεια προσeλκυσης αερομεταφορeων χαμηλοy κoστους, της eχει στοιχiσει hδη eνα μερiδιο αγορaς κυρiως στον τουρισμo πoλεων και τον τουρισμo περιhγησης

δα εκτιμάται ότι θα περιοριστεί στο 2,5%. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι παρά τις τρείς συνεχείς χρονιές ανόδου, ο ελληνικός τουρισμός δεν έχει ακόμα σταθεροποιηθεί σε υψηλά επίπεδα απόδοσης. Αυτό ήταν ένα από τα βασικά μηνύματα

του συνεδρίου. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ερευνητικού Οργανισμού IPK, ανάμεσα στις αιτίες για την μειωμένη μέχρι σήμερα απόδοση του ελληνικού τουρισμού είναι η μη ευνοϊκή σχέση ποιότητας - τιμής των

ξενοδοχείων χαμηλών κατηγοριών. Διευκρινίστηκε όμως, ότι δεν χρειαζόμαστε περισσότερα ξενοδοχεία σε αυτές τις κατηγορίες, αλλά τα υπάρχοντα θα πρέπει να βελτιώσουν σημαντικά το επίπεδο του εξοπλισμού τους και της παροχής υπηρεσιών. Ακόμα, η χαμηλή διείσδυση της τεχνολογίας και της χρήσης του internet για την προσφορά ολοκληρωμένων υπηρεσιών και προϊόντων σε ολόκληρο το φάσμα της τουριστικής αλυσίδας, δεν κάνει αισθητή την παρουσία της Ελλάδας στα σύγχρονα κανάλια διανομής. Επίσης, το γεγονός ότι η Ελλάδα ξεκίνησε με μεγάλη καθυστέρηση την προσπάθεια προσέλκυσης αερομεταφορέων χαμηλού κόστους, της έχει στοιχίσει ήδη ένα μερίδιο αγοράς κυρίως στον τουρισμό πόλεων και τον τουρισμό περιήγησης. Ειδικότερα και σε ότι αφορά στις αερομεταφορές, ενώ τα τελευταία 5 χρόνια η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια παγκόσμια αυξήθηκε κατά 28%, στην Ελλάδα η αντίστοιχη αύξηση περιορίστηκε στο 18%. Παρά την αύξηση αυτή, το μερίδιο των ελληνικών αερομεταφορέων στο αντίστοιχο διάστημα μειώθηκε από 32% σε 25%. Η παγκόσμια αεροπορική κίνηση στα επόμενα 15 χρόνια αναμένεται να διπλασιαστεί, με την Ασία να καταλαμβάνει το 32%, την Ευρώπη το 27% και τη Βόρεια Αμερική το 25%. Για την Ελλάδα, μέχρι το 2025, εκτιμάται ότι για να καλυφθεί η ζήτηση θα χρειαστούν 62 νέα αεροσκάφη και 21 από αυτά που ήδη βρίσκονται σε λειτουργία με εκτιμώμενο ύψος επένδυσης περίπου 4,9 δισ. Δολάρια ΗΠΑ.

γίνετε συνδρομητές στο

ΤΕΥΧΟΣ 04 τΕυΧΟΣ 03

OI EΠΟΜΕΝΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Α ΚΙΝ ΙΕΣ ΕΙΝΑΙ

Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

ΠΟ ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ

A BARACK OBAM την παγκόσμια «Θα ανανεώσω Αμερικανική ηγεμονία» ΣυνΕντΕυξη

Α. ΜΠΕΖΑΣ

ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ή»

«Με πολύ δουλειά και επιμον

ΜΕΠ ΕΡΕΥΝΑ - ΕΛΙΑ ή Εθνικής Η Ελληνική πολιτικ αιώνα Ασφάλειας στον 21ο

ΤΙΜΗ: 5 ΕΥΡΩ

«Ο ΤΟΠΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ»

konica.indd 1

9/5/07 10:20:30 AM

18-06-07 12:27:45

Ανώνυμο-3 1

ΣυνδρομεΣ ΙΔΙΩΤΕΣ- ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ετήσια: 75 ευρώ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ, ΔΗΜΟΣΙΟ Ετήσια: 110 ευρώ

Διετής: 140 ευρώ Διετής: 200 ευρώ

Αν επιθυμείτε να εγγραφείτε συνδρομητής στο presscode συμπληρώστε την αίτηση και στείλτε τη με φαξ στο 210.3633515 ή με e-mail στο subscribe@presscode.gr

✃

ESSCODE PRESSCOD PREΟΝΟΜΑ: SSCODE PRESSCODE PRESSCODE PR ............................................................................................. τροποΣ πληρωμηΣ E S E S E S ESSCODE PRESSCOD ΕΠΩΝΥΜΟ: ........................................................................................ ταχυδρομική PR S CODE PR S CODE PR S CODE PRεπιταγή Δημήτριος Γιαννακόπουλος ΕΤΑΙΡΕΙΑ: .......................................................................................... ESSCODE PRESSCODE ES106 SCODE ΟμήρουPR 32, Αθήνα 72 PREΘΕΣΗ SSCODE PR PRESSCOD ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ: .............................................................. κατάθεση στην ALPhA BANK ..................................................................................... Αριθμός λογαριασμού 125-002101-232873 E S SCODE ESSCODE PRESSCODE ESSCODE PREΤΗΛΕΦΩΝΟ: S PR PR PR S COD Δημήτριος Γιαννακόπουλος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ...................................................................................... .......................................................Τ.Κ.: ................................ PREΠΟΛΗ: SSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCOD E-MAIL: ............................................................................................. ESSCOD Σε περίπτωση τραπεζικής παρακαλούμε γράψτε PREΥΠΟΓΡΑΦΗ: SSCODE PRESSCODE PRESSCODE PREκατάθεσης, SSCODE PR ...................................................................................... στο παραστατικό τον αποστολέα και στείλτε το με φαξ στο 210.3633515 E S ................................................................................ PREΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: SSCODE PRESSCODE PRESSCODE PR S CODE PRESSCOD PREPReSSCoDe SSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCOD Oμήρου 32, Αθήνα 106 72 • Τηλ.: 36.33.515 - 6944.862773 • www.presscode.gr • info@presscode.gr PRESSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCOD PRESSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCODE PRESSCOD Παρακαλούμε επιλέξτε: Ετήσια συνδρομή

Διετής

> 80

presscode

ISSUE 05

Η ωραιότερη θέα της Αθήνας

ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕIΟ ΑΜΑΛΙΑ είναι ένα από τα ιστορικά ξενοδοχεία στην καρδιά της Αθήνας και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής της εποχής του. Λειτούργησε για πρώτη φορά το 1961 και γρήγορα καθιερώθηκε ανάμεσα στα καλύτερα ξενοδοχεία της πόλης, χάρη στην τοποθεσία του και την ποιότητα των υπηρεσιών του. Το ξενοδοχείο άνοιξε ξανά τις πόρτες του το Μάιο του 2007, ύστερα από μια πλήρη ανακαίνιση, υποστηρίζοντας μια σύγχρονη και λιτή άποψη για τη φιλοξενία και με στόχο να προσφέρει υπηρεσίες υψηλών

προδιαγραφών. Το Lobby Lounge Chrysalis στο ισόγειο του ξενοδοχείου, το εστιατόριο στον ημιώροφο, οι αίθουσες δεξιώσεων και το roof garden με την ωραιότερη θέα της Αθήνας, είναι οι χώροι που υποδέχονται τους πελάτες του. Διαθέτει 97 δωμάτια διαφόρων τύπων και μια σουίτα. Το ξενοδοχείο κατέχει μια μοναδική θέση δίπλα στην πλατεία Συντάγματος, απέναντι από τον Εθνικό Κήπο και τη Βουλή των Ελλήνων, με εύκολη πρόσβαση στην Ακρόπολη και γενικότερα στο ιστορικό κέντρο και την περιοχή της Πλάκας.

διαµορφώνοντας την παγκόσµια ατζέντα αποκλειστική συνεργασία

Henry Kissinger

ΤΕΥΧΟΣ 04

ΧΟΣ 03

OI EΠΟΜΕΝΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

Κάθε µήνα στα περίπτερα www.presscode.gr

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ

A BARACK OBAM την παγκόσμια «Θα ανανεώσω Αμερικανική ηγεμονία» ΣυνΕντΕυξη

Α. ΜΠΕΖΑΣ

«Με πολύ δουλειά και επιμονή

ΕΠ ΕΡΕΥΝΑ - ΕΛΙΑΜ Εθνικής Η Ελληνική πολιτική αιώνα Ασφάλειας στον 21ο

ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΤΙΜΗ: 5 ΕΥΡΩ

«Ο ΤΟΠΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ»

konica.indd 1

9/5/07 10:20:30 AM

18-06-07 12:27:45

Ανώνυμο-3 1

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ στο τηλ. 210 36.33.515 ή με e-mail στο subscribe@presscode.gr

ΤΕΥΧΟΣ 05

Add to Favorites (Ctrl+D) H ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΠΑΓΩΝΕΙ Η ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ή ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ;

ΤΙΜΗ: 5 ΕΥΡΩ