2ی ڕێبهندانی ساڵی 6491
ئاماده کردنی :رهحمان نهقشی
رێورهسمی ئااڵ ههڵکردن 6
61ی دێسامبری 6491
21ی سهرماوهزی 6229
2
64ی دێسامبری 6491
22ی سهرماوهزی 6229
2
22ی دێسامبری 6491
1ی بهفرانباری 6229
9
29ی دێسامبری 6491
2ی بهفرانباری 6229
5
2ی ژانوییهی 6491
62ی بهفرانباری 6229
بهبهشداری پێشهوا قازی محهممهد و ههیئهتی حیزبی دێموکراتی کوردستان و دهیاان هاهزار کهس له کۆمهاڵنی خهڵکی کوردستان لهسهر بانی ههیئهتی رهئیسهی میللی کوردساتان ئاا ی پیرۆزی کوردستان له شاری مههاباد ههڵکرا. کات ژمێر 4ی بهیانی به خوێندنهوی سرودی قوتابیانی کورد و ئهرمهنی و ئاسۆری و چهپله لێدان و شادی باهبهشاداری باهرچاوی خهڵکادا ئاااڵی پیارۆزی کوردساتان لاه شااری نهغاهده ههڵکرا. کات ژمێر 2ی بهیانی رێورهسمی ههڵکردنی ئااڵ بهبهشداری حاجی بابه شیخ و کۆمهاڵنی بی وێنهی خهڵک به خوێندنهوی سرود و موسیقا لهسهربانی قهاڵی شاری بۆکان ههڵکرا. کراناهوهی قوتابخاناه باۆ فێرکردنای وتناهوهی وانااه باه زماانی زکمااکی کاوردی و لاه زمااانی بیگانه کاندا تهنیا زمانی رووسی دهوترایهوه. کۆبووناهوهی ههیئاهتی فهرهاهنگی کوردساتان و پهساند کردنای چهناد بریااری نرناۆ باۆ باه کوردی کردنی خوێندن له قۆتابخانهکانی کوردستان.
بهشیک له رووداو و کار و تێکۆشانی سهردهمی کۆماری کوردستان 6
22ی ژانوییهی 6491
2ی ڕێبهندانی 6229
2
22ی ژانوییهی6491
2ی ڕێبهندانی 6229
2
22ی ژانوییهی 6491
2ی ڕێبهندانی 6229
9 1
22ی ژانوییهی 6491 29ی ژانوییهی 6491
2ی رێبهندانی 6229 9ی ڕێبهندانی 6229
1
21ی ژانوییهی 6491
1ی ڕێبهندانی 6229
1
21ی ژانوییهی 6491
1ی رێبهندانی 6229
له کۆبوونهوهیهکی پان و بهرین دا که نوێنهرانی زۆر له ناوچهکانی کوردستان تێدا بهشدار بوون له چوارجرای شاری مههاباد بهرهسمی کۆماری کوردستان رانهیاندرا. کارێکی سهمبولێک که بۆ یهکهم جار له رۆژی 21ی سهرماوهز (61ی دێسامبری )6491رویدا ههل کردنی ئااڵبوو کهله 2ی ڕێبهندان له مههاباد رهسمیهتی پێ درا و له پاشان له شارو نوندهکانی کوردستان دووپات کرایهوه. بۆ نێشاندان و وهفاداری (بهیعهت) هێزی پێشمهرنهی کوردستان باه ساهرؤک کۆماار پێشاهوا قازی رێورهسمێکی بهشکوو له شهقامی وهفایی له مههاباد بهرێوه چوو. کۆبوونهوهی وهزارهتی هێزی پێشمهرکهی کوردستان بۆ رێکخستنی پێشمهرنه. ئاههنگێک بۆ جیژنی سهربهخویی و ناسااندنی ساهرۆک کۆماار پێشاهواقازی باۆ ئهفساهران و پێشمهرنهکانی هێزی ناوهندی دێموکراتی کوردستان لاه پێشامهرنهخانهی هیازی دێماوکراتی کوردستان . ئاهااهنگی بهرپرسااانی رانهیاناادن بااه بۆنااهی 2ی ڕێبهناادان و ناساااندنی پێشااهوا قااازی بااه بهشدارانی ئهم رێورهسمه. بهرێوهچوونی رێورهسمێک بهبهشداری پێشهوا قازی له یهن ئهنادامانی شایرکهتی تاهرهقی کوردستان،و بهززازانی مههاباد.
2
21ی ژانوییهی 1491
1ی رێبهندانی 6229
4
24ی ژانوییهی 6491
4ی رێبهندانی 6229
61
66ی فیورییهی 6491
22ی رێبهندانی 6229
66
62ی فێورییهی 6491
29ی ڕێبهندانی 6229
62
61ی فێورییهی 6491
21ی رێبهندانی 6229
62 69
22ی فێورییهی6491 6ی مارسی 6491
4ی رهشهمی 6229 61ی رهشهمی 6229
15 16
61ی مارسی 6491 21ی مارسی 6491
29ی رهشهمی 6229 24ی رهشهمی 6229
17
مارسی 6491
خاکهلێوهی 6221
18
9ی ئاوریلی 6491
61ی خاکهلێوهی 6221
19
26ی ئاوریلی 6491
6ی بانهمهری 6221
20
22ی ئاوریلی 6491
2ی بانهمهڕی 6221
26
29ی ئاوریلی 6491
9ی بانهمهڕی 6221
22
21ی ئاوریلی 6491
1ی بانهمهری 6221
22
21ی ئاوریلی6491
1ی بانهمهڕی 6221
29
22ی ئاوریلی 6491
2ی بانهمهڕی 6221
21
24ئاوریلی 6491 24ئاوریلی 6491
4ی بانهمهری 6221 4ی بانهمهری 6221
21
30ی ئاوریلی 6491
61ی بانهمهڕی 6221
21
2ی مای 6491
62ی بانهمهڕی 6221
بااهرێوه بردناای جێژنێکاای نااهوره لااه یااهن کااهلیمی یااهکانی شاااری مااههاباد بااه بۆنااهی رانهیاندنی کۆماری کوردستان. کات ژمێر 2ی پاش نیوهرودا له یهن حاجی سهید عهبدوڵاڵ ئهفتهدی جیژنیکای زور جاوان باه شاانازی پیشااوای کوردساتان نیاارا پااش ووتاااریکی زور لاه یاهن ساهیاد عاهبدولعاهزیااز پیرۆزبایی بنهماڵهی نههری خوێندهوه. پێک هێنانی حکوومهتی کوردستان وههیئهتی رهئیسهی میللی (کابینهی سهرۆک وهزیران) ئهو ههیئهته له 69وهزیر پێک هاتبوو. باڵو کردنهوهی دوو بریاری کۆمهاڵیهتی رهئیسی ههئیهتی میللی کوردستان -6 :رهدو کهوتنی کچان و ژنان قهدهغهیه -2پرسهی مردو به ئهمری شهرعی ئیسالم بێ. بهرێوهچوونی رێورهسمیک به بۆنهی جیژنی سهربهخویی و ناساندنی پێشهوای کوردستان له نوندی با نیش بهبهشداری نهلیک له ئاغا و جوتیارو فه ح دهوروبهری با ن و ورمی. بانگهشتنی مه مستهفا بارزانی و پیشوازی فهرمی له یهن پێشهوا قازی بۆ شاری مههاباد له یهن مامۆستایانی قۆتابخانهی کچان کاتژمێر 2پاش نیوهرو له سالونی ئیدارهی فهرههنۆ جێژنیکی زورجوان به بۆنهی پێک هاتنی ئاواتی چهندین ساڵهی نهتهوهی کورد و ناساندنی پێشهوا و سهربهخویی کوردستان بهبهشداری ئهندامانی حیزبی دێموکراتی کوردستان و خهڵکی شاری مهاباد بهرێوه چوو. دامهزرانی رێکخراوی یهکیهتیی ژنانی دێموکراتی کوردستان. نامهی پێشهوا قازی معهممهد سهرۆک کۆماری کوردستان بۆ سکرتێری نشتیی پارتیی کۆمۆنیستی ئازهربایجان میر جهعفهر باغرۆف.لهسهر ههل و مهرجی هێزهکانی دهوڵهتی ناوهندی ئیران. باڵوکردنهوهی نوڤاری کوردستان ژماره 2که نۆڤارێکی ئهدهبی ،مێژوویی و کۆمهاڵیهتی بوو( ژمارهکانی 6و2ی ئهم نوڤاره له سهرماوهزی ساڵی – 6229دێسامبری 6491باڵو کرابوونهوه). رێککهوتننامهیهک لهسهر چوونهدهر لهشکری سوور به ئیمزای قهوام و سادچیکۆف باڵو کرایهوه. دامهزرانی دیوانی شهری هیزی دێموکرات ,وپهسهند کردنی یاسای سهزادانی کهله 4خاڵ پێک هاتبوو. پهیمانی دۆستایهتی و هاوکاری له نێوان دوو حکوومهتی کوردستان و ئازهربایجان له یهن دوو ههیئهتی رهسمی به سهرۆکایهتی پێشهوا قازی و جهعفهری پیشهوهری له شاری تهورێز ئیمزا کرا . وهرێ کهوتنی ستوونێکی ئهرتهشی ئێران بۆ نهیاندنی چهک و تهقهمهنی و خواردن بۆ دوو پادنانی بانهو سهردهشت که له نوندی قاراوا له نهڵ هیزهکانی بارزانی تووشی شهر بوون. پێشهوای قازی سهرۆک کۆماری کوردستان دهنهڵ سهرۆک وهزیر و باقی وهزیرانی ئازهربایجان و سهرانی فیرقهی دێمۆکرات چوونه شاه نۆلی و هێزی ئازهربایجانیان بهسهر کردهوه. پهسند کردنی یاسای سهزادان بهرامبهر به ئهمرییهی ژماره 21 .6.2 – 6111ی کۆمیتهی مهرکهزی(حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان) دیوانی شهری هێزی دێمۆکڕاتی پێک هات. سهفهری دهستهی نوێنهرایهتی تێکهاڵوی ئازهربایجان و کوردستان به سهرۆکایهتی پێشهوهری و قازی محهممهد بۆ تاران. کورتهی نوتقی پیشهوهری و پێشهوا لهکاتی سهفهر بۆ تاران له فڕۆکهخانهی تهورێز. هێرشی هێزی زهمینی و ههوای هێزهکانی ئێرانی بۆ سهر بنکهکانی هێزی پێشمهرنهی دێموکرات له شاخی بیژنۆ بهسهر،کهلی سهرا،وکیوی بالومان.ئاکامی ئهوشهره بۆ به هۆی تێک شکانی هیزهکانی دهوڵهتی. بۆ یهکهم جار دهزنای رادیۆ که پێیان دهنوت ئیستاسیۆنی رادیۆ له رێ و رهسمی تایبهت دا به وتاری پێشهوا قازی محهممهد له شاری مههاباد کرایهوه. دوو نامهی ژنرال محهممهد رهشید خان ،فهرماندهی هێزی بۆکان و ناوچه وبهرپرسی جهبههی سهقز ،لهسهر چونیهتی شهر وپیشنیارهکانی خۆی بۆ بهرپرچدانهوهی هێزی دۆژمن بۆ پێشهوا قازی .
22
1ی مای 6491
61ی بانهمهڕی 6221
24 21
61ی مای 6491 62ی مای 6491
21ی بانهمهڕی 6221 22ی بانهمهڕی 6221
22
62ی مای 6491 69ی مای 6491
22ی بانهمهڕی 6221 29ی بانهمهڕی 6221
22 29
61ی مای 6491 26ی مای 6491
21ی بانهمهڕی 6221 26ی بانهمهڕی 6221
21
26ی مای 6491
26ی بانهمهڕی 6221
21
1ی مای 6491
61ی بانهمهری 6221
21
21ی مای 6491
1ی جۆزهردانی 6221
22
26ی مای 6491
61ی جۆزهردانی 6221
24
61ی ژوئهنی6491
21ی جۆزهردانی 6221
91
61ی ژوئهنی 6491
21ی جۆزهردانی 6221
96
21ی ژوئهنی 6491 22ی ژوئهنی 6491
21ی جۆزهردانی 6221 6ی پووشپهری 6221
92
24ی ژوئهنی 6491 1ی ژوییهی 6491
2ی پووشپهری 6221 69ی پووشپهری 6221
91
1ی ژوییهی 6491
69ی پووشپهری 6221
91
4ی ژووییهی 6491
62ی پووشپهری 6221
91
4ی ژوییهی 6491
62ی پووشپهری 6221
92
61ی ژوییهی 6491 62ی ژوییهی 6491
21ی پووشپهری 6221 22ی پووشپهری 6221
11 16
61ی ژوییهی 6491 62ی ژووییهی 6491
21ی پووشپهری 6221 22ی پووشپهری 6221
12
62ی ژوییهی 6491
22ی پووشپهری 6221
26
92
99
94
کۆبووناهوه پێشاهاو قاازی لاه ناهڵ هێنادێک لاه ساهرانی عهشاائیری مهنگۆر،مامااهش،زهرزا، نهورک ،دیبوکری،قهرهپاپاغ و ئهفسهرانی بییانی هێزی دێموکرات. لهشکری سوور هێزهکانی سۆڤیهت ئێرانی بهجێ هێشت. قااهوام سااهرۆک وهزیراناای ئێااران ههیئااهتی ئازهربایجااانی تاوانبااار کاارد کااه ئاماااده نیااین پێشنیارهکانی دهوڵهتی ناوهندی قبووڵ بکا. وهڤدی هاوبهشی کوردستان و ئازهربایجان به سهرنهکهوتوویی له تاران نهرانهوه. پیشهوهری نهرایهوه تهورێز رایگهیاند که دهوڵهتی ناوهندی داوای تهسلیم بوونی بێ شهرت و مهرج دهکا (قهیدو شهرت) له ئازهربایجان دهکا. ئەبولقاسمی سەدری قازی نوێنهری حکومهتی کوردستان له تاران نهرایهوه مههاباد. ئەبولقاسمی ساەدری قاازی لاه میتینگێاک دا لاه ماههاباد راپاۆرتێکی دهرباارهی نفتونۆکاانی خۆیان له تاران بۆ کۆمهاڵنی خهڵک باس کرد. وتاااری پێشااهاو قااازی محهممااهد لااهمیتینگی ئااهو رۆژه دا بااۆ سااهران و سااهرکرده و ژناارال و مهزنانی کوردستان وبهشدارنی چهند ههزارکهسی کۆمهاڵنی خهڵک. بەشداری دەستەی نوێنەرایەتی کۆماری کوردساتان و هێازی پێشامەرنە لە ڕێاو ڕەسامی بەڕێ کردنی لەشکری سوور له شاری تەورێزێ. دانیشتن و وتوێژی کاربهدهستانی ئێران له نهڵ نوێنهرانی کۆمااری کوردساتان باۆ پیشاگیری لهتیکهااهڵچوون لااه نێااوان هێزهکااان دا پێشاانیاری ناوچهیااهکی باای یااهنی 9کیلااومیتری لااه سهقزهوه .بهرهو بانه و لهسهقزهوه بهرهو بۆکان. دهستنیشان كرانی مه مستهفا باارزان وهكاو ژهنارال لهساوپا كۆماار کوردساتان له یاهن پێشهواقاز محهممهد سهرۆک کۆماری کوردستان. پادهنانی سهقز بهسهرکردهیی سهرلهشکر حاجی عهلی رهزم ئارا دهستی کرد به ئانرباارانی هێزهکانی پێشمهرنهی دهورو بهری شاری سهقز. چاوپێکهوتنی نێوان رهزم ئارا و پێشهوا قازی له سهر ریکاهوتنی 1ی جاوزهردان لاه نونادی سهرای بۆکان و سهقز. هاشمۆف کونسۆلی سۆڤیهتی له ورمێ چوو بۆ ی پێشهوا قازی له نوندی سهرا. وتوێژی پهیامنیری ئاژانسی فرانس پریس له نهڵ پێشهوا قاازی محهمماهد ساهرۆک کۆمااری کوردستان. قهوام سهرۆک وهزیرانی ئێران حیزبی دێموکراتی ئێران حیزبی دهوڵهتی خۆی دامهزراند. کۆبوونهوهی کۆمیتهی ناوهندی و تهواوی سهرکردهو و کاربهدهستانی ئیدارات بۆ ئامادهکاری و پهروهرده و فیرکردنی(تهعلیمات)ی پێشمهرنه. کات ژمێر 2ی بهیانی محهممهد حوسێن خانی سهیفی قازی وهزیری بهرنری و ژنڕاڵ مایۆر مستهفا بارزانی دهنهڵ ژمارهیهک پێشمهرنه بۆ سهردانی جهبهه وهرێ کهوتن. لهسهربانگهێشتنی فهرمی قازی محهممهد بۆ تاران مهابادی بهرهو تهورێز به جێهێشت .پاش نۆفتگو له نهڵ کاربهدهستانی حکووماهتی ئازهربایجاان و شاوورهوییهکان ،باه فڕۆکهیهیاهکی شیرکهتی ههوایی سۆڤیهت بهرهو تاران وهرێکهوتن. بۆ جێ بهجێ کردنای رێکهوتنهکاهی نوێناهرانی حکووماهتی کوردساتان لاه شاارهکانی ساهقز، بانه و سهردهشت وهزێری هیزی میللی کوردستان ژنارال ساهیفای قاازی لاه نامهیاهکی رهسامی محهممهد نانهوازاده جێگری سیاسی وهزارهتی هیزی کوردستان بۆ ئهو کاره دانا. جهولهی سهحرایی پێشمهرنهکانی هێزی ناوهندی کوردستان له دهروهی شاری مههاباد. حکوومااهتی قااهوام پێشااهوا قااازی محهممااهدی بانااک کاارد بااۆ تاااران بااۆ نفتونااۆ لهسااهر رێکخستنهوهی جوری پهێوهندی دهوڵهتی ناوهندی و حکومهتی کوردستان. نهرانهوهی پێشهوا قازی له سهفهری تاران و پێشوازی نهرمی کۆمهاڵنی خهڵک له مههاباد. نهرانهوهی پێشهوا قازی له نێو به پیلهوه هاتن و پێشوازی ئهندامان و کۆمیتاهی ناوهنادی حیزباای دێمااۆکڕاتی کوردسااتان و کاربهدهسااتانی حکوومااهتی کااه تااا میاناادواو بااه پیاا بهڕێزیاناهوه هااتبوون و هاهروهها لاه یاهن خاهڵک و ژمارهیاهکی زۆر لاه عهشایرهتهکان و نوندنشینهکان که ههستی خۆیان دهردهبڕی و نوڵبارانیان دهکرد نهیشتهوه مهاباد. وتوێژی رۆژنامهی رههبهر ئورنانی حیزبی تووده له نهڵ پێشهوا قازی دهربارهی نفتونۆکانی له نهڵ کاربهدهستانی تاران.
12
21ی ژوییهی 6491
9ی نه وێژی 6221
19
2ی ئووتی 6491
66ی نه وێژی 6221
11
2ی ئووتی 6491
66ی نه وێژی 6221
11
61ی سێپتامبری 6491
24ی نه وێژی 6221
11
26ی سێپتامبری 6491
62ی خهرمانانی 6221
12
22ی نوامبری 6491
2ی سهرماوهزی 6221
14 11
2ی دێسامبری 6491 1ی دێسامبری 6491
62ی سهرماوهز 6221 69ی سهرماوهزی 6221
16
1ی دێسامبری 6491
61ی سهرماوهزی 6221
12
61ی دیسامبری 6491
64ی سهرماوهزی 6221
12
66ی دیسامبری 6491
21ی سهرماوهزی 6221
19
62ی دیسامبری 6491
26ی سهرماوهزی 6221
11
62ی دێسامبری 6491
26ی سهرماوهز 6221
11
69ی دێسامبری 6491
22ی سهرماوهزی 6221
11
69ی دێسامبری 6491
22ی سهرماوهزی 6221
12
61ی دێسامبری6491
29ی سهرماوهزی 6221
14
61ی دێسامبری1946
29ی سهرماوهز6221
11
61ی دێسامبری6291
21ی سهرماوهزی 6221
وتاری پێشهوای قازی محهمهد له کاتێک دا خۆی ئاماده کردبوو بۆ سهفهری ورمێ و دیداری لااه نااهڵ قهواموسااهلتهنه و باااس لهسااهر هااهڵ و مااهرجی کوردسااتان بااۆ ژمارهیااهکی زۆر لااه ئاغایاانی ماماهش و زهرزا و ئهنادامانی حیزبای دێماۆکڕاتی کوردساتان و ژمارهیاهکی زۆر لاه خهڵکی شار. سێ کهس له بهرێوهبهرانی حیزبی توودهی ئێران بوون باه وهزێاری کابیناهی قاهوام( ئیارهج ئهسکهندهری ،د.فیرووز کهشاوهرز ،مورتهزا یهزدی) تهلگرافی پێشهواقازی بۆ رێبهرانی حیزبی دێموکراتی ئێران ،حیزبی توودهی ئێران ،حیزبی ئێران و فیرقهی دێماوکراتی ئازهربایجاان ئاماادهی حیزبای دێماوکراتی کوردساتانی باۆ باهره دهنهڵ هێزه ئازادیخوازهکان رانهیاند. دیااداری پێشااهوا قااازی محهمم اهد سااهرۆک کۆماااری کوردسااتان لهنااهڵ ئارچیباڵااد ڕوزڤێ اات بهرپرسی ههواڵگری سهفاڕهتی ئهمریکا له تاران .له شاری مههاباد. سهردانی قهدری جهمی پاشا وهکوو نوێنهری پاارتی دێماۆکڕاتی کاوردی ساوورییه لاه شااری مههاباد و دیدار و چاو پێکهوتنی له نهڵ پێشاهوا قاازی محهمماهد و کاربهدساتانی کۆمااری کوردستان ،و نزیک حهوتوویهک له مهاباد بووه. زهنجاااان باااه تاااهواوی کهوتاااه دهساااتی دهوڵاااهتی ناوهنااادی و هێزهکاااانی حکووماااهتی میللااای ئازهربایجان که له زهنجان بوون چووکترین بهربهرهکانی یان له خویان نێشان نهدا. رێکخراوی حیزبی تووده له"زیراب" مازهندهران بزووتنهوهیهکی چهکدارانهی دهست پێ کرد. لهسهر پێشنیاری پێشهوا قازی شوورای شهر باه بهشاداری 61کاهس و ساهرۆکایهتیی خاودی پێشهوا بریاری بهربهرهکانی بهرامبهر به ئهرتهشی دهوڵهتی ناوهندی درا. بانگهشتنی سهرۆکهکانی عهشایر و ئهندامانی کۆمیتهی ناوهندی و نهوره پیاوان بۆ راوێاژ و بریاردان و دوا ههڵوێسات باه رامباهر هاتناهوهی ئهرتاهش و دهساهاڵتی ئێاران لاه مزناهوتی ههباس ئاغای مههاباد. لاااه شاااارهدێی خۆجاااامیر لاااه نزیاااک مهراغاااه کۆبوونهوهیاااهک باااه ئاماااادهبوونی ساااهرۆکی حکوومهتهکانی ئازهربایجان و کوردستان پێک هات .دواجاار و بڕیاار درا باۆ پێشاگرتن لاه پێشڕهوی هێزهکانی ئهڕتهشی ئێران هێزهکانی ئازهربایجان و کوردستان ئامادهی بهرنری و خۆڕانری بن. له تهورێز شورای شهر پێک هات بوو،بهاڵم توشی رارایی و سهرلێشوان و له سهر بریارێکی روون ساخ نهبوو بونهوه. لهشااکری دهوڵااهتی ناوهناادی نهیشااته شاااری تااهورێز واتااه ڕاساات ساااڵێک پاااش پێکهاااتنی حکوومهتی میللی ئازهربایجان. فهرمان درا به هێزهکانی پێشمهرنه له جهبههکانی سهقز ،بانه و سهردهشت بکشێنهوه و رێ بۆ ئهرتهش چؤڵ بکهن. هێندیک کهس له پیاوه ناسراوهکانی مههاباد به تایبهتی ئهواناهی دژی کۆمااری کوردساتان بوون له نهڵ چهند سهرۆک عهشایرهتیک چاوون باۆ پێشاوازی لهشاکرو وهفااداری خۆیاان لاه یهن شاری مههابادهوه باه ساهرتیپ هوماایوونی ڕانهتاناد(لاهنێو ئهواناهدا میازا رهحماهتی شافعی،شێخ حهسهن شهمسی بورهانی و عهلی ئاغای ئیلخانی زاده). زۆر له بهرێوهبهرانی حیزبی دێموکرات چوون باۆ مااڵی پێشاهواقازی باۆ ئاهوهی پێکاهوه دوا بریاری خۆیان بۆ مانهوه یاان دهربااز باوون لاه بهرامباهر لهشاکری دهوڵاهتی ناوهنادی سااخ ببنهوه. بهشاێک لاهکاربهدهساتانی فیرقاهی دێماوکرات ئاشابهتالیان کارد و بهرهسامی تهسالیم باوونی خۆیان ڕانهیاند .بهشێک دیکه له ڕێبهرانی ئازهربایجاان بڕیااری دهساتنهکردنهنهوهیاان دا، پیشهوهری له سهر کار درا وبه پێچهوانهی ویستی خۆی برا بۆ سۆڤییهت. ئهساائوف نوێنااهری بازرنااانی سااوڤیهت مااههابادی بااهجێ هێشاات و نهرایااهوه بااۆ کۆنسااولگهی سۆڤیهت له ورمێ. پێشهوا قازی به تهلیفون قسهی له نهڵ سهرتیپ هومایونی کرد خۆی و حاجی بابا شاێخ و سیفی قازی چوون بۆ پێشوازی سهرتێپ هومایونی.
16
61ی دێسامبری 6491
21ی سهرماوهزی 6221
12
61ی دێسامبری 6491
21ی سهرماوهزی 6221
12
21ی دێسامبری 6491
4ی بهفرانباری 6221
19
4ی ژانوییهی 6491
64ی بهفرانباری 6221
11
22ی ژانوییهی 6491
2ی ڕێبهندانی 6221
مه مستهفا بارزانی بۆ داو جار چاوی به پێشهوا قازی کاهوت و داوای لاێ کارد لهناهڵیان بروا ئهوانیش ئامادهن له ژێر ئهمری پێشهوا دابن بهاڵم پێشهوا مانهوهی له نێو خاهڵک دا ههڵبژارد. لهشکری دهوڵهتی ناوهندی ئێران بههاوکاری بهشێک له عهشایر شاری ماهابادیان دانیر کرد واته راسات پااش سااڵێک کاه باه چاهک کردنای شاارهوانی ماههاباد خاهڵک خاۆی دهساهاڵتی سیاسی به دهستهوه نرتبوو. دادنای رهوالهتی و ناعاد نهی ههر سێ قازی پێکهوه دهستی پێی کرد ئاهو دادنایاه نهێنای بوو ،نهیان دههێشت کهس بزانی چێ له دادنا روودهدا. پێشهواقازی بۆ خۆی داکۆکی یهکی رێک وپێک و ئازایانهی کرد که 69کات ژمێری خایاند و ههموو تاوانهکانی دادنای فهرمایشیی لهشکری شای رهد کردهوه. واته ساڵێک و رۆژیک پاش ئهوهی باه ساهرۆک کۆمااری کوردساتان هاهڵبژیرا پێشاهوا قاازی محهممهد یهکهم سهرۆک کۆماری کوردستان و محهمماهد حوساێن ساهیفی قاازی و ئهبولقاسامی سهدری قازی مهحکووم به ئیعدام کران.
ناساندنی کابینهی کۆماری کوردستان 1
پێشهوا قازی محهممهد
سهرۆک کۆماری کوردستان،
2
حاجی بابه شێخ سیادهت
سهدری ههیئهت ڕهئیسه ( سهرۆک وهزیر)
3
محهمهد حوسێنی سهیفی قازی
وهزیری بهرنری ،جێگری سهرؤک کۆماری
4
مهنافی کهریمی
وهزیری فهرههنۆ
5
محهممهد ئهمین موعینی
وهزیری ناخۆی
6
سهید محهممهدی ئهیووبیانی مهرکهزی ( تهها زاده) عهبدولرهحمانی ئێلخانیزاده (موهتهدی)
وهزیری تهندروستی
8
سمای ئاغای ئێلخانیزاده
وهزیری ڕێگاوبان
9
ئهحمهدی ئیالهی
وهزیری بازرنانی
10
خهلیلی خوسرهوی
وهزیری کار
11
کهریمی ئهحمهدهین
وهزیری پۆست و تێلێگراف
7
وهزیری کاروباری دهرهوه
قازی محهممهد كوڕی قازی عهلی ,كوڕی میرزا قاسم قازییه .راباردووی ئاهو بنهماڵاهیاه لاه شااری ساااباڵغ ب اۆ چااوار سااهده پێشااتر دهنااهڕێتااهوه .ئااهوان نااه تااهنیا لااه ی خااهڵ اك بااهڵكااوو له ی اهن دهسهاڵتداران و بهرپرسانی حكوومهتییش جێگهی رێزو تهقدیر بوون. خااهڵکی شاااری بۆکااان بااوو ،لااه کاااتی ڕانهیاناادنی کۆماااری کوردسااتان دا تهمااهنی 12ساااڵ بااوو. بهڕێزیان له بنهماڵهی سهیدهکانی زهمبی بوو و له کارو باری شهرعی دا زۆر زانا و کارامه باوو . له ههستان و دانیشتنی نشتی دا له ناهڵ خاهڵک بااش دهجاوواڵوه.ئهنادامی ژ.ک ناهبوو ،لاه سااڵی 6229له نهڵ بزووتنهوهی نهتهوهیی حیزبی دێمۆکرات کهوت. ئهناادامی کۆمیتااهی ناوهناادی حیاازب ئااامۆزای خودالێخۆشاابوو قااازی محهممااهد .دڵخوازانااه ببااوو بااه ئهندامی ژ.ک .فهرماندهیی ئهرتهشی نهتهوهیی کوردستانی به ئهستۆوه بوو.بهڕێزیان کهساێکی زۆر نهرم بوو و بوێری و ئازایی له باوکی سهیفولقوزات شاعیری شۆڕشگێڕی کورد بۆ به میارات باه جاێ مابوو. ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی حیزب 21سااڵه لاه ئهنادامانی ژ.ک ،یاریادهدانی قاازی محهمماهدی لاه کاروبارهکانی له مهڕ کۆمیتهکانی حیزبی له ئهستۆوه بوو. ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی حیزب نزیکییهکی زۆری لهنهڵ بازرنانانی شوورهوی له تهورێز ههبوو و جێی باوهڕی و دڵنیایی ئهوان بوو. ئهناادامی کۆمیتااهی ناوهناادی حیاازب وێکاای ساای ساااڵه بااوو و بااۆ خااۆی خااۆی پێگهیاناادبوو و لااه ئهندامانی له مێژینهی کۆمهڵهی ژ.ک بوو. له خاوهن موڵکاانی باه دهساتهاڵتی شااری بۆکاان ،خوێنادنی ئاایینی زۆر باشای هاهبوو یاهکێک لاه ئهناااادامانی ههڵکااااهوتووی ژ.ک بااااوو ،تهمااااهنی نزیااااک 21ساااااڵ دهبااااوو و لااااهپێناو ژ.ک دا چهرمهسهرییهکی زۆری کێشابوو. تهمهنی 21ساڵ بوو کوڕی مهحموود ئاغای ئێلخانیزاده ،له بنهماڵه بهدهسهاڵتهکانی شاری بۆکان بوو.له ساڵی 6499دا بوو به ئهندامی ژ.ک. ئهندامی کۆمیتهی ناوهنادی حیازب تهماهنی 91سااڵ باوو ،لاه ساهرهتای داماهزرانی ژ.ک دا باوو باه ئهندام .شارهزایهکی باشی ههبوو له سهر پرسی ئابووری. 22سااڵن ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی حیزب له ئهندامانی ژ.ک بوو ،لاه ساهرهتاوه کاه تهشاکیالتی حیزب به تهواوی نهێنی بوو زۆربهی دانیشتنهکان له ماڵی بهڕێزیان دهکران. ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی حیزب 91سااڵن بوو ،له ساڵی 6491دا بوو به ئهندامی ژ.ک
12
حاجی مستهفای داودی
وهزیری ئابوری
13
مه حوسێنی مهجدی
وهزیری دادپهروهری
14
مهحموودی وهلیزاده
وهزیری کشت و کاڵ
15
سهدیقی حهیدهری
وهزیری تهبلیغات
ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی حیزب 11سااڵن له بنهماڵه ناسراوهکانی مههاباد بوو ،له ساڵی 6491 دا ئهندامهتی ژ.ک ی پهژراند ،له تهجارهت و سهودا و مام ه دا زۆر زانا وئآنای له مهسهلهکانی ڕۆژانه بوو. 11سااڵن خوێندهوارترین و بهنێوبانگترین پیاوی ئایینی بوو و ئیعتبار و بایهخی دینی و قهزایی زۆر بهرزی ههبوو. 22سااڵن مهدرهسهی بهرزی کشتوکاڵی کهرهجی تهواو کردبوو ،له ساڵی 6492دا بوو به ئهندامی ژ.ک ،له کاروباری کشتوکاڵ دا خاوهن ڕا بوو. ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی حیزب له دامهزرێنهرانی ژ.ک ،له کاروباری حیزبی دا زۆر چا ک بوو و له پێناو ئازادی کوردستان دا زهحمهتی زۆری کێشا. شەهیدانی کۆماری کورستان
1
خۆشەوی خەلی مزوری
21ی جۆزهردانی 6221
61ی ژوئهنی 6491
2
محەمەدی نانەوازادە
21ی پووشپهری 6221
61ی ژوییهی 6491
لە پێشاامەرنەکانی هێاازی لکاای بااارزانی لە شااەڕێکی قارەمانااانە دا لە نەڵ ئەڕتەشاای ئێااران لە جەباااهەی ساااەقزلە نەڵ 61پێشااامەرنەی دیاااکە برینااادار دەباااێ وساااەرەڕای ئەوەی دەنەیێنااادرێتە نەخۆشخانە لە تەورێز دوای چوار ڕۆژ شەهید دهبێ. سەرپۆلی 2جێگاری سیاسای وهزارهتای هێازی کۆمااری کوردساتان لە کهوتناه خاوارهوهی فرۆکاه لاه نێزیک کهلیخان نێوان بانە وسەقز.
شههیدانی له سێداره دراوی کۆماری کوردستان له شاری سهقز 1
عەلی بەنی شێرزاد
21ی ڕێبەندانی 6221
61ی فێورییەی 6491
2
شێخ ئەمینی ئەسعەدی
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
3
شێخ سدیقی ئەسعەدی
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
4 5 6
عەلی ئاغای جەوانمەردی ڕەسووڵ ئاغای مەحموودی ئەحمەد خانی شەجیعی
21ی رهشهمی 6221 21ی رهشهمی 6221 21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491 69ی مارسی 6491 69ی مارسی 6491
7
عەلی خانی فاتیح
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
8
حەسەن خانی فەیزواڵ بەنی محهمهدخانی دانیشوهر
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
10
محەمەدخانی فەیزواڵبەنی
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
(حەمەخانی باباخان بەگ) خاون م کی نوندی "قارەوا چکۆڵە"ی ساەقز ساەر بە بەرەباابی ئاغاا شێربەنی عەشیرەتی فەیزواڵبەنی.
11
عەبدواڵ خانی مەتین
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
62
ئەحمەد خانی فاروقی
21ی رهشهمی 6221
69ی مارسی 6491
(عەبدواڵ خانی داشاڵووجە ) خاون م کی نوندی"داشاڵووجە"ی سەقز و یەكێکی دیاکە لە کاوڕانی خەلی ا خااانی فەیزواڵبەناای سااەر بە بەرەبااابی ئاغااا شااێربگە و باارای ئەحمەدخااانی فاااروقی و محەمەد خانی دانیشوەر و لە بنەماڵەی فەیزواڵبەنی بوو. (سا ر سەدر) ،موعاوینی هێزی بۆکان و ناوچه .شەهید ئەحمەدی فاروقی ،کە بە "ئەحمەدخانی خەلی خان" یان بە ناوی نونادەکەیەوە بە "ئەحامەد خاانی قیلەساوون" دەناسارا و لە بنەمااڵەی فەیزواڵبەنی بوو. ئەحمەد خانی فاروقی و دووبرای شەهیدی عەبدواڵخانی مەتاین( عەبادواڵ خاانی داشااڵووجە) و محەمەد خانی دانیشوەر ( محەمەدخانی ئاڵکەلوو) لە نەڵ پێشەوا قازی محەمەد ،سەدری قازی و سەیفی قازی خالۆزا و پوورزا بوون.
9
(عەلی بەنی یەکشەوە) یەکێک له خاوەن م کانی نوندی یەکشەوە وفەرماندەرانی هێزی چ ای 1ی ناوەندی هێزی کۆماری کوردستان سەر بە عەشیرەتی فەیزواڵبەنی لە ناوچەی بۆکان لە تەنیشت حەوزی بۆکان لە سێدارە دڕا. (شااێخ ئەمیناای کەساانەزان) خاااوەن م کاای نوناادی "کەس نەزان"ی سااەقز ،ئااامۆزای شااێخ ساادیقی ئەسعەدی. شااێخ ساادیقی یااازی بااواڵغی خاااوەن م کاای نوناادی "یااازی باڵغاای" سااەقز ،ئااامۆزای شاایخ ئەمیناای کەسنەزان. ( عەلی ئاغای تەمووتە) خاوەن م کی نوندی "تەمووتە" و لە هۆزی نەورکی سەقز. (ڕەسووڵ ئاغاتی میرەدێ) خاوەن م کی نوندی " میرەدێ" و لە هۆزی نەورکی سەقز. (ئەحمەد خانی کەڵتەنە) خاوەن م کای نونادی "کەڵاتەنە"ی ساەقز و لە بەرەباابی ڕەشاید خاانی شەجیعولسەلتەنەی عەشیرەتی فەیزواڵبەنی. (عەلی خاانی قەلەنادەر ) خااوەن م کای نونادی "قەلەنادەر"ی ساەقز لە بەرەباابی حااجی حەمە حەسەن بەنی عەشیرەتی فەیزواڵبەنی. (حەسەن خانی کانی نیاز) خاوەن م کی نوندی کانی نیاز"ی سەقز لە بەرەباابی ئاغاا شاێربەنی عەشیرەتی فەیزواڵبەنی. خاوەن م کی نوندی "ئاڵکەلوو"ی سەقز و و یەكێکی دیکە لە کاوڕانی خەلیا خاانی فەیزواڵبەنای سەر بە بەرەبابی ئاغا شێربگە و برای ئەحمەد خانی فاروقی ،لە بنەماڵەی فەیزواڵبەنی.
شههیدانی له سێداره دراوی کۆماری کوردستان له شاری مههاباد 1 2 3
پێشەوا قازی محهممهد محەمەد حسێن خانی سەیفی قازی ئەبولقاسمی سەدری قازی
61ی خاکهلێوهی 6221 61ی خاکهلێوهی 6221 61ی خاکهلێوهی 6221
21ی مارسی 6491 21ی مارسی 6491 21ی مارسی 6491
4
عەبدواڵی ڕەوشەنفکر
61ی خاکهلێوەی 6221
1ی ئاوریلی 6491
5 6 7
ڕەسووڵی نەغەدەیی محەممەدی نازمی حامیدی مازووچی
61ی خاکهلێوەی 6221 61ی خاکهلێوەی 6221 61ی خاکهلێوەی 6221
1ی ئاوریلی 6491 1ی ئاوریلی 6491 1ی ئاوریلی 6491
یهکهم سهرۆک کۆماری کوردستان له چوارچرای شاری مههاباد. جێگری سهرۆک کۆمار و وەزی هێزی بهرنری کۆماری کوردستان و ئامۆزای پێشەوا قازی، ناااوێنەری خەڵکااای مەهابااااد و دەوروبەری لە پارڵماااانی ئێاااران ،ناااوێنەری حکاااوومەتی کوردستان لە تاران و برای بچوکی پێشەوا قازی محهممهد. (عەباادواڵی خاادر حەیرانااێ) لە ئەفسااەری هێاازی پێشاامەرنەی کۆماااری کوردسااتان لە مەهاباد لە سێدارە درا لە مەهاباد لە سێدارە درا. لە ئەفسەرانی کۆماری کوردستان لە نەڵ سێ هاوڕێی دیکەی لە مەهاباد لە سێدارە درا لە ئەفسەرانی کۆماری کوردستان و فەرماندەی دیژبانیی ناوەندی مەهاباد لە ساباڵغ لە سێدارە دران.
ئهفسهرانی شههیدی له سێداره دراوی کۆماری کوردستان لە الیەن حکوومەتی عێڕاق 1
عێزەت عەبدولعەزیز
24ی جۆزهردانی 6221
64ی ژوئهنی 6491
2 3
مستەفا خۆشناو محەممەد قودسی
24ی جۆزهردانی 6221 24ی جۆزهردانی 6221
64ی ژوئهنی 6491 64ی ژوئهنی 6491
4
خەیرواڵ عەبدولکەریم
24ی جۆزهردانی 6221
64ی ژوئهنی 6491
6 2
ساڵی 6419 ساڵی 6412
حاجی سهید بابه شێخی سیادهت دڵشادی ڕهسووڵی
3
2ی ئاوریلی 6412
حوسێنی زێڕینگەران ( حوسێنی فڕووهەر)،
9
21ی فێورییهی 6414
سهید محهممهدی حهمیدی
1
6ی مارسی 6414
مه مستهفا بارزانی
1
62ی ئاوریلی 6421
مامۆستا هێمن
1
61ی ژووییهی 6421
محهممهدی یاهوو
8 4
62ی ژانوییهی 6422 26ی فێورییهی 6446
محهمهد ئهمین ئهحمهد میرزا مهنگوڕی مامۆستا ههژار ( عهبدولڕهحمانی شهرفكهندی)
61
4ی نوامبری 6422
میرحاج ئهحمهد تاهیرئاکرهیی
66
4ی مای 6446
رهحیم سهیفی قازی
62
21ی دیسامبری 6446
محهممهد ئهمین مۆعینی
سهرپۆلی 2عێزهت عهبدولعهزیز وچاوپێکهوتنی سهرلهشکر ڕهزم ئاڕا دوای سهرکهوتنی هێزی کوردستان له شهڕی قارهوا. سهرپۆلی 2فهرماندهی لکی 6ی هێزی بارزانیان لهسهردهمی کۆماری کوردستان. (کاپیتان) محهممهد مهحموود قودسی له سهردهمی کۆمااری کوردساتان دا لاه زۆر بۆناه و ڕێوڕهسمی فهرمیدا به نوێنهرایهتی ژهنهڕاڵ مایۆر مه مستهفای بارزانی وتهی پێشکهش کردووه و ههر وهها یهکێک له نووسهره چا که کانی ڕۆژنامهی کوردستان بووه. مایۆر ( سهرلک ) له ئهفسهرانی کۆماری کوردستان.
چاالکوان و تێکۆشهرانی کۆچ کردووی سهردهمی کۆماری کوردستان رهئیسی ههیئهتی رهئیسهی میللیی(سهرۆک وهزیر)کۆماری کوردستان له دیی تورجان. جێگااری وهزیااری فهرهااهنۆ لااه کۆماااری کوردسااتان ،ئهناادامی کۆمیتااهی ناوهناادی حیزباای دێمااۆکڕاتی کوردستان ،کۆنگره یهکهم ،له باشووری کوردستان. ئەناادامی ژمااارە 6ی کااۆمەڵەی ژێکاااف ،و ئەفسااەر و چااا کێکی هێاازی دێمااۆکرات بااووە لە تاااران لە نۆڕستانی بەهەشتی زەهرا نێژراوە. نووساهر و ڕونااکبیرێکی ساهردهمی کۆمااری کوردساتان ،سهرنوساهری ڕۆژناماهی «کوردساتان» ئۆرناانی حیزبی دیموکراتی کوردستان ،سهرنوسهری نۆڤاری «کوردستان»له شاری سنه. یهکێک له ژنراله نهورهکان وچاا ک لاه ساهردهمی کۆمااری کوردساتان .و ساهرۆکی پاارتی دێماوکراتی کوردستان. چااا کوانی سااهردهمی کۆمااار وئهناادامی کۆمهڵااهی ژیااانی کااورد(ژ – ک) ئهناادامی ئیفتخاااری کۆمیتااهی ناوهندی کۆنگرهی چوارهمی حیزبی دێموکرات،تێکۆشهر و شاعیری ناوداری کورد له شاری ورمێ. ئهناادامی کۆمیتااهی ناوهناادی کااۆنگرهی یهکهم،نووسااهر و لااه کاربهدهسااتانی پایااه بااهرزی کۆماااری کوردستان،له شاری تاران. جێگری فهرماندهی هێزی بۆكان له سهردهمی کۆماری کوردستان ,شاعیر و نوسهری بهتوانا. ئهندامی کۆمهڵهی ژیانی کورد(ژ – ک) چا ک له سهردهمی کۆماری کوردستان شااعیر ،مێژووناووس و وهرنێری به توانا له شاری مههاباد. سااهرپۆلی 2فهرماناادهی لکاای 2ی هێاازی بارزانیااان و بازرهساای جهبهااهی سااهقز لااه سااهردهمی کۆماااری کوردستان،و یهکیک له ئهندامانی رێبهری پارتی ،له شاری بهغدا. فهرمانادهی چ ای ،2لاه پاۆلی 2ی هێازی پێشامهرنهی کوردساتان .و ئهنادامی چاا ک لاه ساهردهمی کۆماری کوردستان ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی کۆنگرهی چوارهمی حیزبی دێماوکرات لاه بااکۆ پێتاهختی ئازهربایجان. وزیری ناوخۆی کۆماری کوردستان ئهنادامی کۆمیتاهی ناوهنادی حیازب کاۆنگرهی یهکاهم ،و بااوکی ساێ شههید مۆعینی یهکان.
62
22ی مارسی 6442
مه قادری مودهرهسی
69
61ی فێورییهی 6442
مینا خانم قازی
61
1ی ئۆکتۆبری 2116
کهریم حیسامی
61
26ی مارسی 2112
مهناف کهریمی
61
1ی فێورییهی 2114
عهبدولقادری دهباغی(مامهقاله)
62
61ی سپتامبری 2114
حاجی مارف رهشیدی
64
22ی ئووتی 2161
سهید عوبهیدیالی ئهییووبیان
سهرچاوهکان :
ئهندامی دامهزرێنهری کۆمهڵهی ژیانی کورد و بهرپرسی "چاپخانهی کوردساتان" لاه ساهردهمی کۆمااری کوردستان له مههاباد رۆژههاڵتی کوردستان. ژنه تێکۆشهر و نیشتمانپهروهری کورد،خیزانی پێشهوا قازی محهمماهد ساهرۆک کۆمااری کوردساتان لاه شاری مههاباد. ساڵی 6499بۆته ئهندامی کۆمهڵهی ژیانی کورد .ئهندامی دهفتهری سیاسی کۆنگرهی ساێههمی حیزبای دێموکرات ،نوسهر و وهرنێر..به هوی نهخۆشی شێرپهنجهی میشک له ستۆکهۆلمی سوئید. وهزیری فهرههنگی کوردستان ،ئهندامی کۆمیتهی ناوهندی کۆنگرهی یهکهمی حیزبی دێمۆکڕات ،دهستهی نوێنهرایهتی کورد بۆ سهفهری باکۆ ،جیگری قازی محهممهد بۆ کاروباری کۆمیتهکانی حیزبی، ئهناادامی کۆمهڵااهی ژیااانی کااورد(ژ – ک) تێکۆشااهری دیریناای حیزباای دێمااوکرات نووسااهر،وهرنێرو نیشتمانپهروهر .له شاری لهندهنی بریتانیا. پێشمهرنهی سهردهمی كۆماری كوردستان ،بهشدار له شهڕی ئاواییهكانی "قاارهواو مامهشاا ،لاه شاهڕی نااهورهی نوناادی "قااارهوا" بریناادار بااووه .باااوکی شااههید سااهڵتهنه ڕهشاایدی" لااه ریزهکااانی حیزباای دێموکڕات. نووسهر،زمانناس وڵێکۆلهری ناوداری کورد و دوایین یادناری کۆمهڵهی ژی -کاف و کۆماری کوردستان له شاری مههاباد.
(چ ساڵ خهبات له پێناو ئازادی) شههید د .قاسملوو ( -حکومهتی کوردستان) له نووسینی نهوشیروان مستهفا ئهمین .سایتی وێنهی کۆماری کوردستان (بهرێز حهسهن قازی)