Biraheh haye enghelab siamak sotudeh www azadieiran2 wordpress com

www.azadieiran2.wordpress.com

www.azadieiran2.wordpress.com

www.azadieiran2.wordpress.com

‫ﺑﯿﺮاﻫﻪ ﻫﺎي اﻧﻘﻼب‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﺎﺋﯽ در ﻣﻮرد ﺑﻬﺎر ﻋﺮﺑﯽ و اﻧﻘﻼب اﯾﺮان‬

‫ﺳﯿﺎﻣﮏ ﺳﺘﻮده‬

‫ ﺗﺤﻠﯿﻞ ھﺎﺋﯽ در ﻣﻮرد ﺑﮭﺎر ﻋﺮﺑﯽ و اﻧﻘﻼب اﯾﺮان‬،‫ﺑﯿﺮاھﮫ ھﺎی اﻧﻘﻼب‬ ‫ﺳﯿﺎﻣﮏ ﺳﺘﻮده‬ ‫ﻃﺮح روی ﺟﻠﺪ ﺷﮑﻮﻓﮫ راد‬ (٢٠١١ ،‫ﭼﺎپ اول )آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫ﮐﻠﯿﮫ ﺣﻘﻮق ﺑﺮای ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‬

Deviations in Revolution, Comments on Arab Spring & Iranian Revolution Siamac Sotudeh Cover design: Shokoofe Raad First print : USA, 2011 All the rights are reserved.

‫ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﺳﻔﺎرش ﮐﺘﺎب‬ www.siamacsotudeh.com 905-237-6661 ٥٠ Weybright crt. Suit # ٤٦ Toronto On. M١S-٥A٨ Canada

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﭘﯿﺶ ﮔﻔﺘﺎر‬

‫ﻓﺼﻞ اول‪ -‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪1‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‪ -‬ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪19‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ -‬ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪25‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ -‬اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪45‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ -‬ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪61‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ -‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬

‫‪83‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ -‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪105‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ -‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪123‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ -‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(3‬‬

‫‪139‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‪ -‬آﯾﻨﺪه را درﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪157‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‪ -‬ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪179‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‪ -‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ و ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎن آن دو‬

‫‪193‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪ -‬ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‪ ،‬دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن اﻧﻘﻼب ﮐﯿﺎﻧﻨﺪ‬

‫‪211‬‬

www.azadieiran2.wordpress.com

‫ﭘﯿﺶ ﮔﻔﺘﺎر‬

‫اﻏﻠﺐ‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻬﻤﺎن اﻧﺪازه ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎ و‬ ‫آرزوﻫﺎي ﺧﺎم و ﻗﻠﺒﯽ ﺧﻮد روﺷﻦ و ﺧﻮﺷﺒﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﻮرد اﺷﮑﺎل‬ ‫و ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺤﻘﻖ ﮐﻨﻨﺪه ي‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎ و آرزوﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎآﮔﺎه و ﺑﺪ ﺑﯿﻦ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري از اﻧﻘﻼﺑﺎت در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪه اﻧﺪ‪ .‬واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫در ﺑﺴﯿﺎري از اﻧﻘﻼﺑﺎت‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﺎي ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﻨﻨﺪه ي ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﻓﺎﺳﺪ‬ ‫ﺿﺪ ﻣﺮدﻣﯽ‪ ،‬از روي ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ‪ ،‬ﻋﺎﺟﺰ از درك و ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﺑﺎ آﻧﮑﻪ اﻏﻠﺐ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده‪،‬‬ ‫ﯾﺎ در ﺻﻮرت ﭘﯿﺮوزي از ﻣﺴﯿﺮ واﻗﻌﯽ ﺧﻮد ﻣﻨﺤﺮف و ﮔﺎﻫﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﭼﯿﺰي ﺧﻼف ﺧﻮاﺳﺖ اوﻟﯿﻪ ﺧﻮد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪد ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺟﻨﺒﯽ ﺧﻮد‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫آﻧﮑﻪ ﺑﺮﭘﺎﺋﯽ ﻣﺠﺪد ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﺪه ي ﻗﺒﻠﯽ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻬﻤﺎن ﺷﮑﻞ‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ اش‪ ،‬ﻧﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮي را‬ ‫ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺮده‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺮده ي آﻏﺎز ﻋﺼﺮ ﺗﻤﺪن را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﺎرﮔﺮ ﻧﯿﻤﻪ آزاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ارﺗﻘﺎء دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﺎﺗﯽ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎدر و اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺑﻮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ دﻗﯿﻘﺎ در ﺟﻬﺖ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎي واﻗﻌﯽ ﺗﻮده ﻫﺎ ﻣﺮدم ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده و ﮔﺎم ﻫﺎي ﭘﯿﺮوزﻣﻨﺪاﻧﻪ اي ﺑﻪ‬

‫ﺟﻠﻮ ﺑﺮدارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت اﻧﻘﻼﺑﺎﺗﯽ ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺎز ﺑﻮده‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ ﻧﯿﺰ‪،‬‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ اﻣﺮي ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺪد اﯾﻦ ﻣﻤﮑﻦ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ و ﯾﺎ در ﺣﯿﻦ‬ ‫اﻧﻘﻼب‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎ و آرزوﻫﺎي ﺧﺎم و اوﻟﯿﻪ‬ ‫ﺗﻮده ي اﻧﻘﻼب ﮐﻨﻨﺪه و ﻧﻈﺎﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ اﯾﻦ ارزوﻫﺎ را‬ ‫ﻣﺤﻘﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪد ﮐﺎر آﮔﺎﻫﮕﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ رﻓﻊ‪ ،‬و راﺑﻄﻪ ي ﺑﯿﻦ‬ ‫اﯾﻦ دو ﺑﻪ ﺗﻮده ي ﻣﺮدم‪ ،‬ﯾﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﺸﺮ ﭘﯿﺸﺮوان و رﻫﺒﺮان ﻋﻤﻠﯽ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﺧﺰﻧﺪه ﺑﻬﺎر ﻋﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺪ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺑﻮده و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ي ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﺟﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﺎي در ﮔﯿﺮ در اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺎ از ﻣﺪﺗﯽ ﭘﯿﺶ از آن‪ ،‬ﯾﮑﺒﺎر دﯾﮕﺮ در ﻣﻌﺮض ﭼﻨﯿﻦ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﮑﺘﻪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺳﻄﺤﯽ‬ ‫ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺳﻄﺢ روﺷﻨﮕﺮي در ﻣﻮرد ﮔﺎم ﻫﺎي ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪي‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺟﺮﯾﺎن اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺰﺑﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﺳﺎده و ﻋﺎﻣﻪ ﻓﻬﻢ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻻزم ﺑﻪ ﯾﺎدآوري اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺣﺎﺿﺮ از‬ ‫روﻧﻮﯾﺴﯽ ﻣﺘﻦ ﮔﻔﺘﺎرﻫﺎي ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ ﻣﻦ در ﮐﺎﻧﺎل ﻣﺎﻫﻮاره اي ﭘﯿﺎم‬ ‫اﻓﻐﺎن در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺎه ﻫﺎي ژاﻧﻮﯾﻪ و آورﯾﻞ ‪ ،2010‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﺑﻬﺎر ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞ و در اﺧﺘﯿﺎر ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬ ‫اﯾﻨﺠﺎ ﻻزم اﺳﺖ از ﺧﺎﻧﻢ ﻫﻤﺎ ﻓﺮﯾﺪ ﮐﻪ زﺣﻤﺖ اﯾﻨﮑﺎر را ﻣﺘﻘﺒﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‬ ‫ﻧﯿﺰ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺗﺸﮑﺮ را ﺑﻌﻤﻞ آورم‪ ..‬ﺳﯿﺎﻣﮏ ﺳﺘﻮده‬

‫ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪2011‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫ﺷﻤﺎ اﻃﻼع دارﯾﺪ ﮐﻪ ﻃﯽ ﯾﮏ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫دار و ﭼﭙﺎوﻟﮕﺮ ﺗﻮﻧﺲ ﮐﻪ ﺳﺮﺗﺎﭘﺎ ﻓﺎﺳﺪ و دزد ﺑﻮد‪ ،‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري ﺑﯿﺪاد ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﻌﺮض و اﻋﺘﺮاض ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻗﺮار ﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺮد و در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ اﻋﺘﺮاض ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ‬ ‫زﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺑﻘﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺻﺪ ﺗﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ اوﺿﺎع وﺧﯿﻢ ﺗﺮ ﻧﺸﻮد‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﯽ زﻧﺪ و وﻋﺪه ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖ‬ ‫ﻫﺎ را ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬ﺗﻌﺮض ﻣﺮدم ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﯾﮏ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽ زﻧﺪ و اﯾﻨﺒﺎر ﻗﻮل ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ از ارﺗﺶ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﯿﺮاﻧﺪازي ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺮدم ﻋﻘﺐ ﻧﻤﯽ ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺮك ﮐﺸﻮر و ﻓﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫وزﯾﺮ‪ ،‬در ﻣﻘﺎم رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬اﻣﻮر را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز ﻫﻢ ﺧﺒﺮدار ﺷﺪﯾﻢ ﮐﻪ رﺋﯿﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﯿﺲ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻮﻗﺖ ﻋﻬﺪه دار اﻣﻮر ﺷﺪه و ﻗﺮار اﺳﺖ اﻋﻼم ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ‬ ‫ﻧﻤﻮده‪ ،‬ارﺗﺶ و ﭘﻠﯿﺲ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ را ﻗﺮق ﮐﺮده‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٢‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﯿﺰ ﺟﺰ ﮔﺰارﺷﺎﺗﯽ از ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﮐﺖ‬ ‫ﻫﺎ و ﻣﺼﺎدره ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ‪ ،‬اﺧﺒﺎر ﺟﺪﯾﺪي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ اﯾﻦ ﺟﺎي ﻗﻀﯿﻪ ﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ وﻗﺘﯽ ﻣﺮدم ﺗﻌﺮض‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻣﺎت ﻓﺎﺳﺪ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺷﺮوع‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﺮض ﺧﻮد اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﮔﺮﻧﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺮض ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﻮرد اﯾﺮان‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ آن را ﺑﺎ ﺗﻮﻧﺲ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻫﻨﻮز اﺗﻔﺎق ﻧﯿﺎﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮف‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺳﺮﺳﺨﺘﯽ اش‪ ،‬و از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻮده ﻫﺎي وﺳﯿﻊ ﺑﺨﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ و اﻗﺸﺎر‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻧﭙﯿﻮﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ در ﺗﻮﻧﺲ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﯽ رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬آﯾﺎ ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ اﻧﺪازه از ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ رﺿﺎﯾﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫داد و ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺣﻮل ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻗﻮل آن داده ﺷﺪه‪،‬‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﺿﺎت ﺧﻮﯾﺶ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد‪.‬‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﻮﻧﺲ ﺑﺮاي آﻧﭽﻪ‬ ‫ﮐﻪ ﺧﻮد در ﭘﯿﺶ دارﯾﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ و ذﻫﻦ ﺧﻮدﻣﺎن را در ﻣﻮرد ﮔﺎم‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺮدارﯾﻢ روﺷﻦ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ‪ :‬اﯾﻦ ﮐﻪ روﺷﻦ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻪ در اﯾﺮان‪ ،‬ﭼﻪ در ﺗﻮﻧﺲ ﯾﺎ اﻟﺠﺰاﯾﺮ‪ ،‬اردن‬ ‫و ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ رﺳﯿﺪ و ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭼﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٣‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻣﺴﯿﺮي را ﻃﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﻧﻈﺎﻣﺎﺗﯽ ﻣﺜﻞ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺗﻮﻧﺲ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻤﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﮔﺮه ﮐﻮر ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺎ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺮدم ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﭘﺲ از ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدن اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي را‬ ‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻧﯿﺮوي ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ را دارﻧﺪ و اﯾﻦ را ﺑﺎرﻫﺎ در‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﺎﻧﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺮﺳﺨﺘﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و اﯾﻦ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ ﺑﯿﻔﺘﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف دﯾﺮ و ﯾﺎ زود دارد وﻟﯽ ﺳﻮﺧﺖ و‬ ‫ﺳﻮز ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻮاره در اﻧﻘﻼﺑﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﺣﻞ آن وا‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه اﯾﻢ اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ اﯾﻢ ﮐﻪ ﭘﺲ ازﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﻓﺎﺳﺪ ﭼﻪ ﻧﻈﺎم و ﻣﻨﺎﺳﺒﺎﺗﯽ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن ﻫﺎ ﺑﮑﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬داﺋﻢ از ﭼﺎﻟﻪ در آﻣﺪه درﭼﺎه اﻓﺘﺎده اﯾﻢ ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺮدم ﺗﻮﻧﺲ ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ آن ﭼﻪ ﮐﻪ‬ ‫ذﻫﻦ ﻣﺎ را دردرﺟﻪ اول ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻌﻄﻮف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ وﺳﯿﻌﯽ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ ﺷﺮوع ﺷﺪه‪ ،‬در اﻟﺠﺰاﯾﺮ و‬ ‫اردن در ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻮﭼﮑﺘﺮي ﺟﺮﯾﺎن دارد ‪ ،‬و درﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮي ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﻮﻟﯿﻮي ﺟﺮﯾﺎن دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﺧﺘﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪. .‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﻣﺴﯿﺮ آﺗﯽ‬ ‫ﻣﺎن ﮐﺪام اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪ ﮔﺎم ﻫﺎﯾﯽ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮدارﯾﻢ‪ ،‬و ا ﺻﻮﻻ ﻫﺪف ﻣﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٤‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﭼﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺑﺮاي ﺧﻮدﻣﺎن روﺷﻦ ﻧﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬در ﭘﯿﭻ و ﺧﻢ‬ ‫ﺗﺤﻮﻻت اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻗﺎدر ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد ﮔﺎم ﻫﺎي درﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﺮدارﯾﻢ و‬ ‫ﺑﺎز اﺳﯿﺮ دﺳﺖ ﻣﺸﺘﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ آش‬ ‫ﻫﻤﺎن آش و ﮐﺎﺳﻪ ﻫﻤﺎن‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﺗﻔﺎق‬ ‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ و ﺣﺎﻻ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دوﺑﺎره ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﺟﺎزه دﻫﯿﺪ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺧﻮدﻣﺎن را ازﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎ ﺷﺮوع ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺎ روﺷﻦ و ﻣﺒﺮﻫﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﯽ و آزاد و درﺧﻮر زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺸﺮي را ﺑﺴﺎزﯾﻢ ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ دارﯾﻢ ﮐﻪ در آن ﻫﻤﻪ اﺣﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﮔﺮوه‬ ‫ﻫﺎ و اﺣﺰاب ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻃﺮح ﻫﺎ و ﻧﻈﺮات ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻄﺮح ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﻣﻮرد آن ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم را آﮔﺎه ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫آزاد‪ ،‬ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﻃﺮح ﻫﺎ و ﻧﻈﺮات‬ ‫اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻪ ﻃﺮﺣﯽ را ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻃﺮﯾﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻠﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدش را ﺑﻪ دﺳﺖ ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﯾﺎ ﯾﮏ اﻗﻠﯿﺖ ﺳﻠﻄﻪ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮد آن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﻗﺮار دارد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫راه ﻫﻤﻔﮑﺮي و ﻫﻤﺪﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫آزاد و دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪.‬‬ ‫در ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ رخ دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺎ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﯾﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٥‬‬

‫______________________________________________‬

‫ردﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه‪ ،‬رﻓﻊ ﮔﺮدﻧﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﺮح اﯾﺪه آل و‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ اي ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ او را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﻨﺪ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﮐﺜﺮ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﯾﺎ‬ ‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺟﺰو ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻣﺮدم ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا وﻗﺘﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اي دﻣﮑﺮاﺳﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﯾﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺘﺮل و ﺗﺴﻠﻂ و اﺑﺰار ﻗﺪرت در دﺳﺖ ﯾﮏ‬ ‫اﻗﻠﯿﺖ‪ ،‬ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار و ﭘﻮﻟﺪارﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﭙﺎول ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﭘﺮ ﮐﺮدن ﺟﯿﺐ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ را ﺑﻪ ﺟﺎي اﻧﻔﺠﺎز آﻣﯿﺰي ي ﻣﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬در‬ ‫اﯾﻨﺤﺎ و آﻧﺠﺎ‪ ،‬در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﺷﺎﻫﺪ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬در ﻗﺪم‬ ‫اول‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ازﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي‬ ‫ﻓﺮدي ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺌﻮال ﺧﻮدﻣﺎن را ﭘﯿﺪا‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻓﺮدي در ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻋﺒﺎرت از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻗﻠﯿﺖ ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﻪ اﺑﺰار‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب‪ ،‬ﻗﺪرت ﺧﻮدش را ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٦‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ اﻗﻠﯿﺖ اﺟﺎزه ﺣﻔﻆ ﺳﻠﻄﻪ و اﻋﻤﺎل دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري اش را ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﺷﺨﺼﯽ ﻫﺎ‪ ،‬ارﺗﺶ‪ ،‬و‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ از آن ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ارﺗﺶ و ﭘﻠﯿﺲ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻤﻪ‬ ‫در دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎﻧﮏ و ﺗﻮپ و ﺑﯽ ﺳﯿﻢ و ﭘﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ آن اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻠﻊ ﺳﻼح ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺻﺤﺒﺘﯽ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در ﻗﺪم اول ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻧﺤﻼل و‬ ‫در ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﻗﻮاي ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‪ ،‬و ﭘﺎﯾﺎن دادن ﺑﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻠﺢ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮔﺮوه‬ ‫ﻣﺴﻠﺤﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ارﺗﺶ و ﭘﻠﯿﺲ و ﻏﯿﺮه وﺟﻮد دارد ﮐﻪ‬ ‫ﮐﻨﺘﺮﻟﺶ ﻧﻪ در دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﻠﮑﻪ در دﺳﺖ دوﻟﺖ ﯾﺎ ﯾﮏ اﻗﻠﯿﺘﯽ از‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺄ ﺻﺤﺒﺘﯽ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﮐﺮد‪.‬‬ ‫اﻵن ﺷﻤﺎ در ﺗﻮﻧﺲ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻓﺮار رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ارﺗﺶ‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ را ﻗﺮق ﮐﺮد ‪.‬اﻵن ﺗﺎﻧﮏ ﻫﺎ و ﺳﺮﺑﺎزﻫﺎ ﻫﻤﻪ در‬ ‫ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ اي ﮐﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮده ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎاﻻ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ آورده و ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺳﺖ ﺑﺒﯿﻨﺪ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ را ﻧﺪاﺷﺖ ﻃﺒﯿﻌﺘﺄ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﺲ از ﻓﺮار ﺑﻮﻋﻠﯽ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮدش را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ‬ ‫ﮔﯿﺮم ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺎز ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و اﯾﻦ رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻮﻗﺖ را‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٧‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻢ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮده‪ ،‬دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪي را‬ ‫ﻫﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺑﺰار ﺳﺮﮐﻮب را‬ ‫در دﺳﺖ دارد ﻣﺠﺪدا ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ ي دﺳﺖ آوردﻫﺎي ﻣﺮدم را ﭘﺲ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮد و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري اﻗﻠﯿﺖ را دوﺑﺎره ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ اﻧﻘﻼب ‪ 57‬را در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮدﻣﺎن دارﯾﻢ‪ .‬ﺗﻮده ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺮدم‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ رﻫﺒﺮي ارﺗﺠﺎﻋﯽ‪ ،‬رژﯾﻢ ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺳﺮﻧﮕﻮن‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﺣﺘﯽ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺤﺶ را در ﻫﻢ درﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ اﯾﻦ ﻗﻮا ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﮐﺎﻣﻞ ﻫﻢ ﻣﻨﺤﻞ ﻣﯽ ﺷﺪ‬ ‫و ﻣﺮدم ﯾﮏ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﺟﺎزه ﻣﯽ دادﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻦ دوﻟﺖ دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺧﻮدش ارﺗﺶ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﺪ‪ ،‬اﯾﻦ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﮔﯿﺮم ﮐﻪ دوﻟﺖ اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬ﮔﯿﺮم ﮐﻪ‬ ‫دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮﮔﺮدد و ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ اش‬ ‫ﺗﻤﺎم اﯾﻦ دﺳﺖ آوردﻫﺎ را از ﻣﺮدم ﭘﺲ ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺮدم وﻗﺘﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن و ﺣﺘﯽ ﺑﺨﺸﯽ از آﻧﻬﺎ ﻣﯽ رﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺮض ﻣﺠﺪد از ﻃﺮف آن اﻗﻠﯿﺖ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎز‬ ‫آش ﻫﻤﺎن و ﮐﺎﺳﻪ ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ اﮔﺮ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت‬ ‫ﺑﻌﺪي ﺧﻮدﺷﺎن آﮔﺎه ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬و ﻧﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺎم ﺑﻌﺪي ﺷﺎن ﭼﯿﺴﺖ‪،‬‬ ‫اﺗﻔﺎق ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ در اﻧﻘﻼب و ﺗﺤﻮل ﺑﻌﺪي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎن ﺑﺎ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٨‬‬

‫______________________________________________‬

‫اﻧﻘﻼﺑﺎت را داﺋﻤﺄ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ و از آﻧﻬﺎ درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬وﻗﺘﯽ‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﻨﺎي اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺑﻔﻬﻤﯿﻢ‪،‬‬ ‫ﺑﻔﻬﻤﯿﻢ ﮐﻪ ﺷﺮط اول ﻫﺮ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﺷﺮط اول ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﮐﻪ در آن‬ ‫ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آزاداﻧﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻫﻨﺪ و آزاداﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ و ﺗﺼﻤﯿﻢ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﻗﻮاي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ آن ﻣﻨﺤﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﯿﺸﺮوي ﻫﺎي ﺧﻮدش اداﻣﻪ ﻣﯽ داد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ رأي‬ ‫ﻣﻦ ﮐﺠﺎﺳﺖ و ﻣﺮگ ﺑﺮ ﺧﺎﻣﻨﻪ اي‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ در‬ ‫ﺻﺪر ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ اﻧﺤﻼل ﻫﻤﻪ ﻗﻮاي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺪون اﻧﺤﻼل ﻗﻮاي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺻﺤﺒﺘﯽ از‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮐﺮد‪ .‬ﺷﺮط اول ﺑﺮﻗﺮاري آن ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ در آن ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﻮﻧﺪ و از ﻣﯿﺎن ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺧﺐ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﭼﯿﺰي ﺑﻪ راﺣﺘﯽ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﯽ اﻓﺘﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ در اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﻣﺮدم‬ ‫ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﻣﺜﻞ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ دﯾﺪﯾﻢ ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ را وادار‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﺎي‬ ‫ﺟﺪﯾﺪي را ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺎم و ﺣﺪ اﻗﻞ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ دﯾﮕﺮان ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺳﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ‬ ‫آورد‪ ،‬ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ را‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ در ﺟﺮﯾﺎن اﻧﻘﻼب ﻟﻄﻤﻪ ﻫﻢ دﯾﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺗﻮﺳﻂ آن‪ ،‬وﻗﺘﯽ اوﺿﺎع آرام ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪدا‬ ‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻌﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺗﻤﺎم دﺳﺘﺂوردﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﭘﺲ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪٩‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻣﺎ اﯾﻦ را در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬دﯾﺪﯾﻢ‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﮔﺮﻣﺎﮔﺮم ﻗﯿﺎم‪ ،‬ﺑﻌﺪ از‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻋﻤﻼ اﯾﻦ ﻗﻮا را ﻣﻨﺤﻞ‬ ‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻤﯿﻨﯽ از ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﻫﺎﺋﯽ را ﮐﻪ از ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ‬ ‫ﻣﺼﺎدره ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺲ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬اول ﻧﻔﺮاﺗﺶ را ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ اﺣﺘﯿﺎج‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬ﻣﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪأ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﻼح‬ ‫ﻫﺎي زﯾﺎدي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم اﻓﺘﺎد از ﻫﻤﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻼح ﻫﺎ را‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم را ﺧﻠﻊ ﺳﻼح ﮐﺮد‪ ،‬و ﺑﻌﺪ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم از‬ ‫روي ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﺪل اﻟﻬﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه و ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺘﮕﯿﺮي و ﺳﺮﮐﻮب ﻫﺮ ﺻﺪاي‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﯽ‪ ،‬از زﻧﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺎ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮي و ﺷﻮراﻫﺎ ﮐﺮد‪ ،‬و ﻗﺪم‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺪم ﻣﺮدم را ﺑﻪ آن ﺟﺎﯾﯽ ﻋﻘﺐ راﻧﺪ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺷﺎﻫﺪ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ اﺻﻞ اول ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬اﻧﺤﻼل ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺧﺐ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬دوﻟﺖ ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﭼﯿﺰي ﺗﻦ در ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﭼﺎره ﮐﺎر ﭼﯿﺴﺖ؟ ﭼﺎره ﮐﺎر اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم وﻗﺘﯽ رژﯾﻢ ﻫﺎ را وادار ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﯿﻤﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ آﻧﭽﻪ‬ ‫ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ در ﺗﻮﻧﺲ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻣﺎ‬ ‫در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻮد را ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺘﺸﮑﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺧﻮد را از ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺮاﮐﻨﺪه در ﺑﯿﺎورد‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮان‪،‬‬ ‫اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻨﺪﯾﮑﺎﻫﺎ و ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻫﺎي ﺧﻮد و ﮐﺎرﻣﻨﺪان‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٠‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺷﻮراﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬زﻧﺎن ﺗﺸﮑﻞ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﯾﮏ ﮔﺎم ﻋﻘﺐ ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدش‬ ‫را ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﻨﺪ ﺗﺎ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﻌﺮض ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻫﻢ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺗﻮده ﻣﺮدم از ﻗﺒﻞ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ‬ ‫دﺷﻤﻦ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻣﯽ ﻧﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ‪ ،‬زﻧﺠﯿﺮﻫﺎي‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﺳﺮﮐﻮب ﮐﻤﯽ ﺳﺴﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﻧﺴﺒﺘﺄ آزاد‬ ‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﻣﺤﯿﻂ ﻧﺴﺒﺘﺄ آزاد ﮐﻪ آﻏﺎز‬ ‫ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﮐﻨﻨﺪ و آن ﻫﺎ ﻫﻢ‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺒﺎرزه ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎزﻧﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻌﺮﺿﺎت دﺷﻤﻦ ﺷﺮوع‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﺶ را ﺑﮑﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮدش رﺳﯿﺪ‪ ،‬رژﯾﻢ ﺷﺮوع ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻌﺮض ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ دﺳﺘﮕﯿﺮي ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ اﻋﺪام ﻫﺎ‪ ،‬و ﺣﺎﻻ ﺣﺘﯽ رﻫﺒﺮان‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ را ﻫﻢ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬اﮔﺮ‬ ‫ﻣﺮدم در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﮑﻨﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮض ﺧﻮدﺷﺎن اداﻣﻪ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﮐﻤﭙﯿﻦ ﺑﯿﻦ‬ ‫اﻟﻤﻠﻠﯽ و وﺳﯿﻌﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻋﺪام ﻫﺎ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ‬ ‫ﺟﻠﻮي ﺑﻌﻀﯽ از اﻋﺪام ﻫﺎ را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل راه را ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮوي‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١١‬‬

‫______________________________________________‬

‫دﺷﻤﻦ ﺳﺨﺖ و دﺷﻮار و ﻧﺎﻫﻤﻮار ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﺗﻌﺮﺿﺎت ﺧﻮدش را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺎ در آﯾﻨﺪه ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ دوﺑﺎره از ﺟﺎﯾﯽ ﺳﺮ در ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫آورد‪ ،‬در اوﻟﯿﻦ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﮐﻪ رژﯾﻢ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ راﻧﺪﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ از آن‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﺗﺸﮑﻞ ﯾﺎﺑﯽ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﭼﻮن‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺗﺸﮑﻼت ﺗﻮده اي ﺧﻮد را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﺳﻨﺪﯾﮑﺎي ﺷﺮﮐﺖ واﺣﺪ و ﻫﻔﺖ ﺗﭙﻪ و ﻫﺮ ﺗﺸﮑﻞ دﯾﮕﺮي ﺑﺎ ﭼﻪ‬ ‫ﺳﺨﺘﯽ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺎﻧﺪن دﺷﻤﻦ و اﯾﺠﺎد‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن‬ ‫ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ زﻧﺎن‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬و دﻫﻘﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫را ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻫﺮ ﻧﺒﺮدي ﮐﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﺎ‬ ‫دادن ﯾﮏ اﻣﺘﯿﺎز ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ آﺗﺶ ﺑﺴﺖ و ﺗﻮاﻓﻖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬ ‫ﺧﺘﻢ ﻣﺒﺎرزه ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺘﺨﺎﺻﻢ از اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ و آﺗﺶ ﺑﺴﺖ ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﺗﻌﺮض ﺑﻌﺪي‬ ‫ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎرﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺑﻮرژوازي و ﻃﺒﻘﺎت‬ ‫ﺣﺎﮐﻢ و ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و اﮔﺮ ﻣﺎ ﻧﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻧﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺗﻮﻧﺲ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎزﻧﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺟﻨﮕﯽ ﮐﻪ در آن ﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖ را ﺑﺮاي آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮاي ﺟﻨﮓ‬ ‫ﺑﻌﺪي از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﯿﻢ و ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﭼﯿﺰي ﺟﺰ ﺷﮑﺴﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٢‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻧﺼﯿﺐ ﻣﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻗﺎدر ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ رژﯾﻢ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬در ﺳﺎﯾﻪ ﺿﻌﻒ ﺳﻠﻄﻪ ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ و‬ ‫آزادي ﻫﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ اﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬و ﻣﻬﻤﺘﺮ از ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺷﻮراﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ‬ ‫ﯾﮏ اﻗﻠﯿﺖ ﭼﭙﺎوﻟﮕﺮ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد را در‬ ‫دﺳﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ راﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺷﻮراﻫﺎ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺠﻤﻌﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم از زن و ﻣﺮد‪ ،‬از‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ و ﻏﯿﺮ ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬در آن ﺣﻖ ﺷﺮﮐﺖ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ رژﯾﻢ ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب ﮔﺮ در‬ ‫اﺛﺮ ﺟﻨﺒﺶ و ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﺜﻞ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ رخ داد‪ ،‬ﯾﮏ ﮔﺎم‬ ‫ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮاي ﺗﻌﺮض ﺑﻌﺪي ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ‬ ‫ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻢ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ از اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﮑﻨﻨﺪ و از اﯾﻦ ﻧﺴﯿﻢ آزادي ﮐﻪ وزﯾﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن را در ﺷﻮراﻫﺎ و در اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ و در ﺗﺸﮑﻼت ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬رﻫﺒﺮان اﯾﻦ ﺗﺸﮑﻼت اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮔﺮد ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم واﺣﺪي را در ﺑﺮاﺑﺮ رژﯾﻢ‬ ‫ﺷﮑﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوﻣﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺮﮐﺰﯾﺘﯽ دارد‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﻮراﻫﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‪،‬‬ ‫و ﻫﺮ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ را ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮان ﺧﻮد اﺑﻼغ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٣‬‬

‫______________________________________________‬

‫وﻟﯽ ﺑﺎز اﯾﻨﺠﺎ ﮐﻤﺒﻮدي وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻓﺮض ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﺗﻮده ﻣﺮدم‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺘﺸﮑﻞ ﮐﺮده اﻧﺪ و ﺷﻮراﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ داده اﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻓﺮض ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﺗﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﯾﻮرش‬ ‫آورده اﻧﺪ و اﯾﻦ ﺗﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ و ﺳﺮﺑﺎزﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ و‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎﻣﻼ آزاد ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﯿﻠﯽ ﺧﺐ‪ ،‬وﻟﯽ ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ارﺗﺶ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از‬ ‫ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﺑﯿﺮون ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و دوﺑﺎره ﺗﻌﺮض ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻮده ي‬ ‫ﺧﻠﻊ ﺳﻼح ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻣﺴﻠﺢ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮏ‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫وﻟﯽ ﺑﺎز ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﺰاﺣﻤﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬دوﺑﺎره ﻣﯿﺎﯾﺪ و‬ ‫آن را ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا اﯾﻦ دﻧﺪان ﻟﻖ را ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺑﯿﺦ ﮐﻨﺪ و از‬ ‫ﺑﯿﻦ ﺑﺮد و ﺑﺠﺎي آن ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺤﯽ را ﮐﻪ در ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺗﺤﺖ‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل آﻧﺴﺖ ﻗﺮار داد؟‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ درﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ از اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ و‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮﻻت ﻧﺎﺷﯽ از آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ را در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺮان و ﺟﻮاﻣﻊ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ ،‬ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎﯾﻪ آن‪ ،‬اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ و ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻃﺮح ﻫﺎ و ﻧﻈﺮات ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻄﺮح و ﺑﺤﺚ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬و در‬ ‫ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد در ﻣﻮرد آن ﻫﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻗﻮاي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ را ﻣﻨﺤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺘﺸﮑﻞ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮد را ﻧﯿﺰ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٤‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺗﺸﮑﻼت ﻣﺴﻠﺢ ﺧﻮد را در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮده‪ ،‬وﻟﯽ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻣﺴﻠﺢ اﺳﺖ و دارد ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﻌﺮض ﺑﻌﺪي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺪرت دوﻟﺘﯽ ﻗﺪرت دﯾﮕﺮي‪ ،‬ﻗﺪرت‬ ‫دوﮔﺎﻧﻪ اي را ﺑﻮﺟﻮد آورد‪.‬‬ ‫در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬وﻗﺘﯽ رژﯾﻢ ﺷﺎه ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﺪ‪ ،‬دار و دﺳﺘﻪ ﺧﻤﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﺴﻠﺢ ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﯾﮏ ﻃﺮف‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ارﺗﺶ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻤﯿﻨﯽ در آﻣﺪ‪ .‬ﺣﻘﻠﻪ ﻫﺎي ﮔﻞ را‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺳﺮان ارﺗﺶ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ ﻋﻘﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﺒﺎرك ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي‬ ‫وﻓﺎدارﺗﺮي ﺑﺤﺴﺎب ﻣﯽ آﻣﺪ‪ ،‬دﺳﺖ آورد ﻫﺎي ﻣﺮدم را ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ از‬ ‫دﺳﺖ آﻧﻬﺎ در آوردﻧﺪ‪ .‬واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون ارﺗﺶ و ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﯾﻦ‬ ‫ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﺮدم را ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ و از ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬در آن ﻣﻮﻗﻊ ﻣﺮدم ﺧﻮدﺷﺎن را در ﺷﻮراﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺪودي‬ ‫ﻣﺘﺸﮑﻞ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ اي ﺷﻮرا وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬در ﻫﺮ اداره‬ ‫اي ﺷﻮرا ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﺤﻼت ﻫﻢ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺷﻮراﻫﺎﺋﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص در ﮐﺮدﺳﺘﺎن و ﺗﺮﮐﻤﻦ ﺻﺤﺮا ﺷﻮراﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺑﺰرﮔﺘﺮي‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﮐﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬زﻧﺎن و ﺣﺘﯽ در‬ ‫ﻣﻮاردي دﻫﻘﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن را ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ در اﯾﻨﮑﺎر‬ ‫دو ﻧﻘﺾ اﺳﺎﺳﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﺷﻮراﯾﯽ ﺳﺮش در‬ ‫ﻻك ﺧﻮدش ﺑﻮد و ﮐﺎر ﺧﻮدش را ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﺰ در ﻣﻮارد‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٥‬‬

‫______________________________________________‬

‫اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﯽ ﺗﻤﺎس ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﯾﮏ ﻗﺪرت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‬ ‫و ﻣﺘﻤﺮﮐﺰي را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﺎر ﻧﺸﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﻧﻔﺖ اﻋﺘﺼﺎب ﮐﺮد و در واﻗﻊ ﮐﻤﺮ رژﯾﻢ ﺷﺎه را‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺎرﮔﺮان و اﯾﻦ رﻫﺒﺮان‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﻮراي‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮي‪ ،‬ﺑﺎ آن ﻗﺪرت و ﻋﻈﻤﺘﯽ ﮐﻪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﮐﻪ‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮد‪ ،‬ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪ و دوﺑﺎره ﺷﯿﺮﻫﺎي ﻧﻔﺖ را ﺑﺎز‬ ‫ﮐﺮد و ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺎ ﺷﻮراﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﯾﮏ ﻗﺪرت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ،‬ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي دوﮔﺎﻧﻪ اي را در ﺑﺮاﺑﺮ رژﯾﻢ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪،‬‬ ‫دﺳﺖ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺧﺐ‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و‬ ‫ﻧﯿﺮوي واﺣﺪي را در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺑﻌﺪ دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺼﺐ ﺧﻤﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ آن ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻤﯿﻨﯽ آﻣﺪ اﺳﻠﺤﻪ ﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﮐﺮد آﻧﻬﺎ را ﺣﻔﻆ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬آن وﻗﺖ‬ ‫ﭘﺎﺳﺪار و ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و اﯾﻦ اﺗﺤﺎدﯾﻪ‬ ‫ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ را ﻇﺮف ﯾﮑﯽ دو روز ﻣﻨﺤﻞ ﺑﮑﻨﻨﺪ و از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﮔﺎم ﺳﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﺣﺮﮐﺖ آﯾﻨﺪه ﺑﻌﺪ از ﻋﻘﺐ راﻧﺪن‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮدارﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺸﮑﻼت ﺧﻮدﻣﺎن را در‬ ‫ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﺷﻮراي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﻮﺟﻮدي‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﯾﺎ ﺑﻌﺪ از ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻃﺒﻘﺎت ﺣﺎﮐﻢ و اﻗﻠﯿﺖ‬ ‫ﭼﭙﺎوﻟﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻌﺮض ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه‪ ،‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﯾﮏ دوﻟﺖ‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ را ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ دوﻟﺘﯽ ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اﯾﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻗﺪرت دوﮔﺎﻧﻪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻤﺎ دﺷﻤﻦ را ﺑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺗﻮده اي‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٦‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻋﻘﺐ ﻣﯽ راﻧﯿﺪ‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺷﻤﺎ را ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺗﻌﺮﺿﺘﺎن را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ او ﺗﺒﻮاﻧﺪ ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﺗﻌﺮض‬ ‫ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﮔﺮ ﻫﻮﺷﯿﺎر ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﻮد را ﻣﺘﺸﮑﻞ و ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﻓﺮدا ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫آن ﺣﮑﻮﻣﺖ ﭼﭙﺎوﻟﮕﺮ و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮِ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد‪ ،‬ﺧﻮد را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺴﻠﺢ ﺷﻤﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﯿﺪ اﮔﺮ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﺸﺪ‪ ،‬در آﯾﻨﺪه ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺤﺮان در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﺪت‬ ‫ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻗﺪام‬ ‫ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻠﮏ آﻧﺮا ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﮑﻨﯿﺪ و‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ را ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ در آﯾﻨﺪه ﺑﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي ﮐﻪ راه ﻣﯽ‬ ‫اﻓﺘﺪ‪ ،‬رژﯾﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ‬ ‫ﻣﻨﺤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﻮرژازي دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺟﺪﯾﺪي ﻣﯽ زﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﻤﺶ را ﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﯾﺎ ﺳﮑﻮﻻر‪ ،‬و از ﻣﺮدم ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺐ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﮐﻪ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ و ﺳﺮان‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ آرام اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻫﻮﺷﯿﺎر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره اﯾﻦ دوﻟﺖ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫اش را ﻫﻢ ﻣﻨﺤﻞ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره آﻧﻬﺎ را ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و‬ ‫ﺳﺮ ﻓﺮﺻﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺮض ﻣﯽ زﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٧‬‬

‫______________________________________________‬

‫وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻫﻮﺷﯿﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬از اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﮐﻪ در آن ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬و دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﯾﺪ در ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫دﺳﺘﮕﯿﺮﺷﺎن ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮراﻫﺎ و ﻣﺘﺸﮑﻞ ﮐﺮدن‬ ‫و ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺮدن ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﯾﮏ ﻗﺪرت ﻣﺮدﻣﯽ‪ ،‬دوﻟﺖ ﻏﯿﺮ‬ ‫رﺳﻤﯽ وﻟﯽ ﺗﻮده اي را در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ "اﻧﻘﻼﺑﯽ"ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻗﺪرت ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي از دﻣﮑﺮاﺳﯽ و آزادي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬ ‫واﻗﻌﯽ آن ﭘﺎﺳﺪاري ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ دوﻟﺖ‬ ‫ﺟﺪﯾﺪ آﻣﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺴﯽ را دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺧﺎﻧﻪ اي را ﺑﺒﻨﺪد‪،‬‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪ اي را ﺗﻮﻗﯿﻒ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮي ﺗﻈﺎﻫﺮات و ﺗﺸﮑﻞ زﻧﺎن را ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ آن ﻣﯽ اﯾﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ‪ ،‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اوﺿﺎع ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ و ﺑﻘﻮل ﺳﻌﺪي‪ ،‬دو ﻣ‪‬ﻠ‪‬ﮏ در ﯾﮏ ﻣ‪‬ﻠﮏ ﻧﻤﯽ ﮔﻨﺠﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ دو‬ ‫دوﻟﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ دﯾﮕﺮي از ﺑﯿﻦ ﺑﺮود‪ .‬ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ در ﯾﮏ‬ ‫ﺗﻌﺮض ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬آن دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ زﯾﺮ ﺑﺎر دﻣﮑﺮاﺳﯽ و‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺮود‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ دﯾﮕﺮي ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﯾﮏ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﭘﺲ از ﻫﺮ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻗﺮار اﺳﺖ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ ،‬و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮﮔﺬارﺷﻮد‪ ،‬ﯾﮑﯽ از‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺮدم ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ دوﻟﺘﯽ ﻣﻨﺤﻞ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺟﺪا از ﻣﺮدﻣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ را دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺤﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ‪،‬‬ ‫آزادي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻤﻌﻨﺎي واﻗﻌﯽ آن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي‬

‫‪١٨‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و ﭼﭙﺎوﻟﮕﺮ ﮐﻪ ﻗﺪرﺗﺸﺎن ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻓﺘﺎده‬ ‫در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬آزادي را از ﺑﻌﻀﯽ ﮔﺮوه ﻫﺎ ﺳﻠﺐ ﻣﯽ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و در ﻣﻮرد ﺑﻘﯿﻪ ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﺻﻮﻷ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ آزاد و ﺑﻄﻮر آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه‬ ‫ﺧﻮد ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬ﻣﺎ اﯾﻦ را ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ در ﺗﺎرﯾﺨﻤﺎن ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮده‬ ‫اﯾﻢ‪.‬‬ ‫در اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﻫﻢ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب در ﻗﺪم اول ﭘﯿﺮوز ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد و ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯿﺸﺎه را ﮐﻨﺎر ﻣﯽ زﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﯿﺮوي‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺮدﻣﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺤﯽ ﮐﻪ در ﺗﺒﺮﯾﺰ ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮي ﺳﺘﺎرﺧﺎن و‬ ‫ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺘﻬﺎ وﺟﻮد داﺷﺖ را ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﮐﺸﯿﺪه‪ ،‬و در آن ﺟﺎ ﻣﺤﺎﺻﺮه و‬ ‫ﺧﻠﻊ ﺳﻼح ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺘﺎرﺧﺎن را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺪون از ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺑﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﻮده اي ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ دم و دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺠﺪدأ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﮔﺮ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اوﻟﯿﻦ ﻧﯿﺎز ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺪم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي‪ ،‬و ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ‬ ‫و ﯾﮏ ﻧﻈﺎم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮط اﺳﺎﺳﯽ آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺴﻠﺤﯽ ﮐﻪ در ﮐﻨﺘﺮل اﻗﻠﯿﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار و ﻧﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﻮد‪،‬‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻮده ﻣﺮدم در ﯾﮏ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎﻣﻸ اﻣﻦ و آزاد ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻄﺮح ﮐﺮده و در ﻣﻮرد اﯾﻨﺪه ﺧﻮد ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﯽ واﻗﻌﯽ آن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫در ﺑﺤﺚ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ واﻗﻌﺄ در ﭘﯽ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎﻣﻸ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺪون در ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ و‬ ‫اﻧﺤﻼل ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ؛ و اﯾﻦ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ اﯾﻦ ﻗﻮا ﻣﻨﺤﻞ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ از‬ ‫ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪن دوﺑﺎره ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﻫﯿﭻ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﻋﻮض ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬رژﯾﻢ ﻫﻤﺎن رژﯾﻢ اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﻓﺮاد‬ ‫اﺟﺮاﯾﯽ آن ﻋﻮض ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ در ﺗﻮﻧﺲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﮐﺎرﮔﺮي ﮐﻪ‬ ‫در اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻗﺮار دارد اﻋﻼم ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر دوﻟﺖ ﻧﺠﺎت‬ ‫ﻣﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﯿﺮم ﮐﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻧﺠﺎت ﻣﻠﯽ ﻫﻢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﯿﺮم ﮐﻪ‬ ‫اﺻﻸ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ و ﻣﺮدم در آزادي ﮐﺎﻣﻞ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪي را‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻓﺮض ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ارﺗﺶ و ﭘﻠﯿﺲ ﻫﻢ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺠﺪدأ ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻋﻀﻮ‬ ‫ﮔﯿﺮي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ارﺗﺶ ﻣﻠﯽ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ ﻫﯿﭻ ﮐﺎري‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم از‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪٢٠‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﺟﻮش و ﺧﺮوش اﻧﻘﻼﺑﯽ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﻪ‬ ‫اﯾﻦ ارﺗﺶ دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮﺑﯽ آزادي ﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و آن ﭼﻪ را ﮐﻪ‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎن اﻧﻘﻼب ﺑﺮاي آرام ﮐﺮدن ﻣﺮدم ﺑﻪ آن ﻫﺎ داده‪ ،‬از آﻧﻬﺎ ﭘﺲ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺮد‪ .‬اﻣﺮوز زﻧﺪاﻧﯽ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺣﺰاب را آزاد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﮐﻪ ﺟﻮش و ﺧﺮوش اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺮدم ﻓﺮو ﻧﺸﺴﺖ و ﺣﻀﻮرﺷﺎن در ﺧﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﻫﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ارﺗﺶ ﺟﺪﯾﺪ ‪،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻣﺴﺘﻤﺴﮏ ﻫﺎﯾﯽ‪،‬‬ ‫دوﺑﺎره اﺣﺰاب را ﻣﻨﺤﻞ و دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺘﮕﯿﺮي ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻦ و ﺑﻪ‬ ‫زﻧﺪان اﻧﺪاﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ در ﺑﺤﺚ ﻫﺎﯾﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫واﻗﻌﯽ و ﭘﺎﯾﺪار را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﺸﻮد؛ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ارﺗﺶ ﻣﺴﻠﺢ ﺣﺮﻓﻪ اي ي ﺟﺪا‬ ‫از ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻮده ﻣﺴﻠﺢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬ﺧﺐ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺌﻮاﻟﯽ ﮐﻪ دوﺳﺖ ﻋﺰﯾﺰي ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺣﻤﻠﻪ و ﺗﺠﺎوز ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻮده ي ﻣﺴﻠﺢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺟﻠﻮي آن را‬ ‫ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ارﺗﺶ ﺣﺮﻓﻪ اي دارﯾﻢ‪.‬‬ ‫اوﻷ اﮔﺮ اﻧﻘﻼب ﻣﺎ ﺗﺎ آﻧﺠﺎﯾﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﺮود ﮐﻪ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ را ﻫﻢ در‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺸﮑﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم را ﻣﺴﻠﺢ ﺑﮑﻨﺪ و ﺣﺘﯽ ﮔﺎم ﻫﺎي ﺟﻠﻮﺗﺮي‬ ‫ﺑﺮدارد و ﺑﺨﻮاﻫﺪ از اﻗﻠﯿﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻫﻤﻪ ﺛﺮوت ﻫﺎي‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻠﻊ ﯾﺪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺄ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﯿﮑﺎر و ﺳﺎﮐﺖ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬و دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب اﯾﻦ اﻧﻘﻼب ﺧﻮاﻫﺪ زد‪ .‬و اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪٢١‬‬

‫____________________________________________________‬

‫اﻧﻘﻼب ﭼﺎره اي ﻧﺪارد ﺟﺰ آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ آن ﮐﻪ آن ﭼﻪ ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 1917‬در ﺧﺎرج از روﺳﯿﻪ اﺗﻔﺎق‬ ‫اﻓﺘﺎد‪.‬‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب روﺳﯿﻪ رخ داد ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ از‬ ‫اﻃﺮاف‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪﻧﺪ و آن را ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ در‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﮐﺎرﮔﺮان و ﻣﺮدم ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺘﺠﺎوز ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺗﺠﺎوزات ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻮراﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ‬ ‫دادﻧﺪ و در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ آﻟﻤﺎن ﻧﯿﺰ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ و ﻣﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻫﻢ ﻃﺒﻘﺎت‬ ‫زﺣﻤﺘﮑﺶ و ﺗﻮده ﻣﺮدم‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﻨﻨﺪ و ﻗﺪرت را ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و در واﻗﻊ ﯾﮏ اﻧﻘﻼب ﺟﻬﺎﻧﯽ رخ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ اﻧﻘﻼب اﯾﺮان ﯾﺎ ﻫﺮ اﻧﻘﻼب دﯾﮕﺮ ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در زﯾﺮ ﻫﺠﻮم‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺑﺴﻂ ﭘﯿﺪا ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ‬ ‫ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺧﻮدش ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدش را ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﻪ ﺗﻮان‬ ‫ﺧﻮدش ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﻧﮑﻨﺪ و ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﻘﻼب ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ آن‬ ‫ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ دارﯾﻢ از آن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ آن ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﺪه‬ ‫آل ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺷﻮراﯾﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي ارﺗﺶ‬ ‫ﻣﺎ ﺗﻮدة ﻣﺴﻠﺢ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬و دﯾﮕﺮ ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﻣﺘﺠﺎوزي وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ارﺗﺶ ﻣﻨﻈﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪٢٢‬‬

‫____________________________________________________‬

‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ و ﺧﺎﻟﺼﯽ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﻤﺎ اﯾﻦ ﺳﺌﻮال را ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ اﻧﻘﻼب‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ روزه و دو روزه اﺗﻔﺎق ﻧﻤﯽ اﻓﺘﺪ؟ ﻃﯽ ﯾﮏ ﭘﺮوﺳﻪ اﺗﻔﺎق‬ ‫ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﭘﺮوﺳﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻣﺎن ﭼﯿﺴﺖ؟‬ ‫اوﻻ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﯾﮏ ﺗﺠﺎوز ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﻣﺎ ﻟﺰوﻣﺎ اﺣﺘﯿﺎج ﺑﻪ‬ ‫ﯾﮏ ارﺗﺶ ﻣﻨﻈﻢ از ﻧﻮع راﯾﺞ آن ﻧﺪارﯾﻢ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺗﺠﺎوز آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻫﺎ در‬ ‫وﯾﺘﻨﺎم را ﯾﮏ ارﺗﺶ ﻣﻨﻈﻢ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺎﻧﺪ؟ در وﯾﺘﻨﺎم ﺗﻮده ﻣﺴﻠﺢ و‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺗﻮده اي ﺑﻮد ﮐﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻫﺎ را ﺷﮑﺴﺖ داد‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻼوه‪ ،‬ﻣﮕﺮ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ از ﺗﻮده ﻣﺴﻠﺢ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﻣﻌﻨﯽ‬ ‫اش اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻢ ﻧﯿﺴﺖ و ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻗﺪم ﻣﯽ زﻧﺪ‬ ‫ﯾﮏ ﺗﻔﻨﮓ روي دوﺷﺶ اﺳﺖ و ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر ﺧﻮدش ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻮده ﻣﺴﻠﺢ آﻣﻮزش دﯾﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺎﯾﺶ در‬ ‫ﮔﺮوﻫﺎن‪ ،‬ﮔﺮدان و دﺳﺘﻪ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﮐﻪ از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﻗﺮار دارد‪،‬‬ ‫ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺎ ﯾﮏ زﻧﮓ ﺧﻄﺮ‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﯾﻦ اﻓﺮاد در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و اﯾﻦ ﺗﻮده ﻣﺴﻠﺢ ﻇﺎﻫﺮا ﺑﯽ ﺷﮑﻞ در ﯾﮏ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ارﺗﺶ ﻣﻨﻈﻢ و ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﻪ دﻓﺎع‬ ‫از ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫ﺛﺎﻧﯿﺎ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﻣﺎ اﺻﻼ ﺑﺮ ﺳﺮ ارﺗﺶ ﻣﻨﻈﻢ و ﻏﯿﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﺤﺚ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪٢٣‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﻮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺷﻮراﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل اش ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ از ﻃﺮﯾﻖ ﺷﻮراﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎزان ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ آن‬ ‫و ﺣﺘﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪،‬‬ ‫ﺟﻨﺎب ﺳﺮﻫﻨﮓ و ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺑﺎﻻ و ﺳﺮ ﺧﻮد ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‬ ‫ﮐﻪ ﻫﻨﮓ و ﻟﺸﮕﺮ ﺧﻮدش را رواﻧﻪ ي ﺳﺮﮐﻮب ﻣﺮدم ﮐﻨﺪ‪ ،‬در ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﺧﻮد وي را ﻫﻢ ﺷﻮراي ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺮﺟﺎي ﺧﻮدش ﺑﺎﻗﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﯽ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﯾﮏ اﺻﻞ‬ ‫را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬و آن اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫را ﻣﻨﺤﻞ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮐﻪ اﺧﺘﯿﺎر آن‬ ‫در دﺳﺖ ﺧﻮد ﺳﺮﺑﺎزان و ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ اﺳﺖ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎ از‬ ‫ﻧﻈﺎم ﺷﻮراﯾﯽ در ارﺗﺶ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ راﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺪرت را در دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪاوم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻤﮏ‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ اﻣﺮوزه در ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻦ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺗﻮﻧﺲ و ﻧﯿﺮوﻫﺎ و اﺣﺰاب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ آن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﺮح‬ ‫ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ دوﻟﺖ ﻧﺠﺎت ﻣﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺷﻮراﺋﯽ و دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه‬ ‫ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬و ﺑﺎزﻧﻮﯾﺴﯽ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ و‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬

‫ﺷﻮراﺋﯽ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪٢٤‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﻣﻮرد آن در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎﻣﻼ آزاد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﻫﺮ دوﻟﺘﯽ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﮐﻪ ﻣﺒﻨﺎي ﻋﻤﻞ دوﻟﺖ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ وﺟﻮد دارد‪،‬‬ ‫ﻫﺮ دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺎﻟﺖ را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و ﭼﯿﺰي ﻋﻮض ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي در ﺗﻮﻧﺲ واﻣﻮاج آن ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻫﻤﺴﺎﯾﮥ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ و ﻃﯽ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺄ ﺗﻤﺎم ﺳﺮزﻣﯿﻦ‬ ‫ﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﺑﻪ اﻟﺠﺰﯾﺮه‪ ،‬ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﯾﻤﻦ ‪ ،‬اردن‪ ،‬و‬ ‫ﻟﯿﺒﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺰودي ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻧﯿﺰ ﺳﺮاﯾﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ در ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ دو ﻣﻮرد از ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻨﯽ‬ ‫ي ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي از ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺳﺮاغ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺎر در ‪ 1848‬در اروﭘﺎ ﮐﻪ زﻟﺰﻟﮥ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺄ ﺗﻤﺎم اروﭘﺎ را‬ ‫در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻤﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻣﻮاج آن ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻮرد‬ ‫دوم‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﮐﺘﺒﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪ آﻟﻤﺎن‪،‬‬ ‫اﻧﮕﻠﯿﺲ‪ ،‬وﯾﻦ و ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬و ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺳﺮاﯾﺖ ﮐﺮد و اﯾﻦ در‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي و اﻧﻘﻼﺑﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺮﯾﻊ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﮔﯿﺮ از ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺗﻮﻧﺲ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺼﺮ ﻣﯿﺪان ﻧﺒﺮد ﻣﯿﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ‬ ‫ﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرو ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار و ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ‪ ،‬دور اول اﯾﻦ ﻧﺒﺮد دﯾﺮوز ﺑﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﭘﻠﯿﺲ و ﻋﻘﺐ‬ ‫ﻧﺸﯿﻨﯽ آن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯿﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ رژﯾﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٢٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺎي ﺣﺎﮐﻤﻪ‪ ،‬رژﯾﻢ ﻫﺎي ﺣﺎﮐﻤﮥ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب دارﻧﺪ و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻮج ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب را ﯾﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﯽ آورﻧﺪ و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ‬ ‫از اﯾﻦ ﻫﺎ از ﻋﻬﺪه ﺳﺮﮐﻮب ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ﻋﻤﺪه ﺗﺮ را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﯿﺪان ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد اﯾﺮان ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﺷﺨﺼﯽ ﻫﺎ و ﺑﺴﯿﺠﯽ ﻫﺎ‬ ‫ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ از ﻋﻬﺪه ﮐﺎر ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎه‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاران را وارد ﮐﺮدﻧﺪ و در ﻣﻮاردي ﻫﻢ ﺑﺨﺸﺎ از ارﺗﺶ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎري ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب ﺧﻮدش‬ ‫ﺑﻪ وﺟﻮد آورده‪ ،‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ارﺗﺶ ﯾﻌﻨﯽ ارﮔﺎن اﺻﻠﯽ ﺳﺮﮐﻮب را در‬ ‫ﺿﻤﻦ ﻣﺄﻣﻮر دﻓﺎع از ﻣﺮزﻫﺎ ﮐﺮده‪ ،‬ﻋﻤﻸ آن را در ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ و ﺷﻮرش‬ ‫ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‪ ،‬در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ آن ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻠﯿﺲ‬ ‫و ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﺮﮐﻮب ﭘﻠﯿﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺑﺘﺪا و ﺗﻘﺮﯾﺒﺄ ﺑﻪ ﻃﻮر روزﻣﺮه ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺮدم ﺳﺮ و ﮐﺎر دارد و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﯿﺶ از ﻫﻤﻪ ﻣﻮرد ﺗﻨﻔﺮ ﻣﺮدم‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در اﻧﻘﻼب و ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺼﺮ ﻫﻢ ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ‬ ‫درﮔﯿﺮي ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم و دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻠﯿﺲ رخ داد و ﺑﻌﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ از ﻋﻬﺪه اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ وﺳﯿﻊ ﺗﻮده اي ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪ و از وﺣﺸﺖ اﯾﻦ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺒﺎدا ﺗﻤﺎم ﯾﺎ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدش را ﻋﻘﺐ ﮐﺸﯿﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﭘﯿﺮوزي ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﺑﺎ در‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٢٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ و ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻧﯿﺮوي ﭘﻠﯿﺲ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﻗﻮاي ﻣﺎﺷﯿﻦ‬ ‫دوﻟﺘﯽ‪ ،‬رﻗﻢ ﺧﻮرد و ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻫﺎي ﭘﻠﯿﺲ آن ﻫﺎ را در‬ ‫ﻫﻢ ﮐﻮﻓﺘﻨﺪ و آﺧﺮﯾﻦ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺗﺤﺖ ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ اﻃﻼع دارم‪ ،‬وزارت‬ ‫ﮐﺸﻮر ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻧﯿﺮوي ﭘﻠﯿﺲ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﻧﯿﺮوي‬ ‫ﭘﻠﯿﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﺷﮑﻨﺠﻪ ﻣﯽ داد و در واﻗﻊ ﺑﯿﺶ از‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺮدم ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رﻓﺖ‪.‬‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﭘﻠﯿﺲ و ﺷﮑﺴﺖ ﭘﻠﯿﺲ رخ داد اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ واﻗﻌﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ زﯾﺎدي ﺑﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم داد‪ ،‬ﭼﻮن در‬ ‫اوﻟﯿﻦ ﻧﺒﺮد ﺑﺎ ﭘﻠﯿﺲ ﭘﯿﺮوز ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬رژﯾﻢ‪ ،‬ﻗﻮاي ارﺗﺶ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻧﯿﺮوي اﺻﻠﯽ ﺳﺮﮐﻮب ﺧﻮد را وارد ﻣﯿﺪان ﮐﺮد‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻃﺮح ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر دﻗﯿﻖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻧﻄﻖ‬ ‫ﺧﻮدش را ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ارﺗﺶ ﺧﻮد را در‬ ‫ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎي ﻗﺎﻫﺮه و ﺷﻬﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫درواﻗﻊ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ارﺗﺶ ﻣﺸﺖ آﻫﻨﯿﻦ رژِﯾﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽ‬ ‫ﺷﺪ و ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺗﺮس در دل ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ آﻣﺪ‪ .‬وﻟﯽ در‬ ‫ﻋﯿﻦ ﺣﺎل دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ارﺗﺶ ﺑﺎ ﯾﮏ ﭼﻬﺮة دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎﻧﻪ وارد ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺖ آﻫﻨﯿﻦ رژﯾﻢ وارد ﺷﻬﺮﻫﺎ‬ ‫ﺷﺪ‪ ،‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﺷﻠﯿﮏ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎم آور اﯾﻦ ﭘﯿﺎم ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٢٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ و ﯾﮏ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ زده و ﺣﺎﻻ‬ ‫ارﺗﺶ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺸﺖ آﻫﻨﯿﻦ ﺧﻮدش‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ آﻣﺪه ﺗﺎ ﻧﻈﻢ را ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻣﺮوز رخ داد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ارﺗﺶ‪ ،‬از آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫در درﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﻣﺮدم دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اوﻟﯿﻪ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب دﯾﮕﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻨﻔﺮ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬درﺿﻤﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ‬ ‫ﮐﻪ رژﯾﻢ ﻫﺎ در ﻣﻮرد ارﺗﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ آن را ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﺮزﻫﺎ و ﻣﺤﺒﻮب‬ ‫اﻟﻘﻠﻮب ﻣﺮدم ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ارﺗﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻ وﺟﻬﻪ اي ﻣﻠﯽ و ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺨﻮد ﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در وﻗﺖ ﻻزم در ﻣﯿﺎن دﻋﻮا و درﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم و‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد و ﺧﻮد را ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻊ ارﺗﺶ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان دوﺳﺖ و رﻓﯿﻖ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻌﺪ از ﯾﮏ‬ ‫ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رژﯾﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫رژﯾﻢ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد از ﯾﮏ ﻃﺮف ﺑﺎ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن ارﺗﺶ ﻗﺪرت و ﻣﺸﺖ آﻫﻨﯿﻦ ﺧﻮدش را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺐ ﻣﻦ ﯾﮏ ﻗﺪم ﻋﻘﺐ رﻓﺘﻢ‬ ‫و ﺣﺎﻻ اﮔﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺳﺎزش و ﺳﮑﻮت ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ اﯾﻦ ﮔﻮي و اﯾﻦ ﻣﯿﺪان‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺮدم دﺳﺖ در دﺳﺖ ارﺗﺶ ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ رژﯾﻢ‬ ‫ﻗﺎﻧﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺐ‪ ،‬رژﯾﻢ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻧﻈﻢ را دوﺑﺎره‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزش ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬دور ﺑﻌﺪي‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم و ارﺗﺶ ﺷﺮوع ﻣﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٢٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻣﺼﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ درﻣﺼﺮ ﯾﮏ اﺗﻔﺎق ﺟﺎﻟﺐ دﯾﮕﺮ ﻫﻢ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﻋﻘﺐ‬ ‫ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﻣﺮدم اﯾﻦ ژﺳﺖ دوﺳﺘﺎﻧﻪ را ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮا آﺗﺶ‬ ‫ﺑﺴﯽ ﺑﻮد ﺑﯿﻦ رژﯾﻢ و آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ ارﺗﺶ وارد ﺧﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﻫﺎ ﺷﺪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻃﺮف ارﺗﺶ رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎزﻫﺎ دﺳﺖ دادﻧﺪ‪ ،‬و آن ﻫﺎ را‬ ‫ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ و ﺷﻠﯿﮏ ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ از‬ ‫اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ و ﻋﻈﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺴﯿﺞ ﺗﻮده اي را ﻣﻤﮑﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﻫﺮ اﻧﻘﻼﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ دارد‪.‬‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﯿﺎم‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺸﻮد دوران ﻗﯿﺎم و ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ رژﯾﻢ ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬دوران ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ اﻧﻘﻼب دوراﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫رژﯾﻢ ﺟﺮات ﺳﺮﮐﻮب ﻧﺪارد ﯾﺎ ﺑﻬﺮ دﻟﯿﻠﯽ در ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮد ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺨﺮج دﻫﺪ و ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﺮدم را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﯽ از ﺗﻮده ﻫﺎ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺟﺮأت آﻣﺪن ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن را‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻣﺮوز رخ‬ ‫داد‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﻠﯿﺲ ﻣﯿﺪان را ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮد و ارﺗﺶ ﺑﺎ ﯾﮏ ژﺳﺖ‬ ‫دوﺳﺘﺎﻧﻪ وارد ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺷﺪ‪ ،‬وﻫﯿﭻ درﮔﯿﺮي و ﺷﻠﯿﮑﯽ رخ ﻧﺪاد‪ ،‬دﯾﺪﯾﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات و ﻋﻈﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﺠﻤﻌﺎت ﺗﻮده اي در ﻣﺼﺮ ﻃﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫دو ﻫﻔﺘﻪ اﺧﯿﺮ ﺑﺮاه اﻓﺘﺎد و اﯾﻦ ﺑﺴﯿﺎر اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ در‬ ‫اﻧﻘﻼب ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮده ﻫﺎي وﺳﯿﻊ ﺗﺮي از ﻣﺮدم وارد ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه و‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮات آﺗﯽ و دراز ﻣﺪت آن‪ ،‬ﭼﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و‬ ‫ﭼﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻮﻗﻒ و ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻧﯿﺰ ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ اﻣﺮوز اﮔﺮ ﺗﺼﺎوﯾﺮ را دﯾﺪه ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﯾﺪ ﮐﻪ درواﻗﻊ‬ ‫ﺗﺎﻧﮏ ﻫﺎي ارﺗﺶ در ﻣﯿﺎن ﺗﻮدة ﻋﻈﯿﻢ ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺻﺮه و ﻣﺤﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺮدم در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرد دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎ‬ ‫ارﺗﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ارﺗﺶ اﯾﻦ ﭘﯿﺎم را دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫ﻧﺰﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺎ ﻫﻢ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬و از اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ و‬ ‫آﺗﺶ ﺑﺴﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮاي ﺑﻤﯿﺪان آوردن وﺳﯿﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻮده ﻫﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬درﻋﯿﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻌﺎر و ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﮐﻨﺎري ﻣﺒﺎرك ﺑﻮد اﯾﺴﺘﺎدﻧﺪ و در ﮐﻨﺎر ﺗﺎﻧﮏ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺪرت و ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ‬ ‫ﺗﻤﺎم‪ ،‬ﺷﻌﺎر ﻣﺮگ ﺑﺮ ﻣﺒﺎرك را ﺳﺮ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از آن اﯾﻦ ﮐﻪ وزارت ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻗﻮاي ﭘﻠﯿﺲ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎي ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه‬ ‫از دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﭘﻠﯿﺲ را ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺧﻮد در آوردﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺗﻤﺎم‬ ‫ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻫﺎي ﭘﻠﯿﺲ را ﻗﺒﻸ ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار داده و درب و داﻏﺎن ﮐﺮده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ آﺗﺶ ﺑﺴﺖ ﺑﯿﻦ ارﺗﺶ و ﻣﺮدم ﺗﺎ‬ ‫ﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻃﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺸﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻨﻢ ﺗﺎ اﺑﺪ ﻃﻮل ﺑﮑﺸﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﺣﺎل ﺟﺎﯾﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻ درﮔﯿﺮي ﻫﺎ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺮدم‬ ‫ﺗﻌﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺎ وارد دور دوم اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺮ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺧﻮﻧﯿﻦ ﺗﺮ‬ ‫و ﭘﺮ ﮐﺶ ﻣﮑﺶ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ را ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺸﻮﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬اوﻟﯿﻦ درﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ از اﯾﻦ وﻗﺎﯾﻊ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﺧﻮدﻣﺎن‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره اﯾﻦ‬ ‫رژﯾﻢ ﻫﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده ﻫﺎ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ارﺗﺶ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺖ آﻫﻨﯿﻦ ﺧﻮد وارد ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ آﯾﺎ ﻣﺮدم اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ را ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ و ﺧﺎﻣﻮش ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﯾﺎ ﻧﻪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﻢ ﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد و اﻧﻘﻼب در ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﮔﺮدد و اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﭘﯿﺶ روي ﺧﻮدﺷﺎن اداﻣﻪ‬ ‫ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﺗﻌﺮض ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ارﮔﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮ‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب‪ ،‬ﮐﻪ ارﺗﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺰ زﯾﺮ ﺿﺮﺑﺎت ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي ﻗﺮار ﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻤﯿﻦ را در ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ دﯾﺪﯾﻢ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﻫﻢ ﺑﻌﺪ از آﻧﮑﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل‬ ‫ﻓﺮار ﺑﻦ ﻋﻠﯽ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ارﺗﺶ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﭘﻠﯿﺲ‬ ‫و ﻣﺮدم ﻗﺮار داد و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮدم ﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺗﺎ واداﺷﺘﻦ رژﯾﻢ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ دﯾﮕﺮ و ﺑﯿﺮون‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺮدن ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ رژﯾﻢ ﻗﺒﻠﯽ در دوﻟﺖ‬ ‫ﺟﺪﯾﺪ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻣﺜﻞ ﯾﮏ‬ ‫ﻗﻄﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻧﺸﯿﻨﺎن آن ﻣﺮدم‪ ،‬و ﺗﻮﺳﻂ ﻟﮑﻮﻣﻮﺗﯿﻮ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ دﺳﺘﻪ از ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ وﺿﻌﯿﺖ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ‪ ،‬آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮد ﻣﻘﺼﺪ ﺧﺎﺻﯽ را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻫﺮ‬ ‫ﮔﺮوه ﻗﺼﺪ ﭘﯿﺎده ﺷﺪن در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻣﻌﯿﻨﯽ را دارد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﻄﺎر ﺑﻪ‬ ‫اﯾﺴﺘﮕﺎه اول ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮﯾﻦ اﯾﺴﺘﮕﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽ رﺳﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﭘﯿﺎده‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ اﻧﻘﻼب در ﻫﻤﺎن ﮔﺎم اول ﺳﻘﻂ ﺟﻨﯿﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮي‬ ‫ﮐﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﺳﺎزش رﺳﯿﺪه‪ ،‬ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻞ آن ﭼﻪ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﻗﺮﻗﯿﺰﺳﺘﺎن اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﯾﮏ ﺷﻮرﺷﯽ ﺷﺪ و ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ‬ ‫ﻋﻮض ﺷﺪ و ﺑﺎز ﺧﻮدش را ﺑﺎزﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد و دوﺑﺎره ﻧﻈﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ و ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﺮدم آﮔﺎه و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ‬ ‫در ﭘﺮﺗﻮ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﭘﯽ ﮔﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪ و دﻧﺒﺎل رﻓﺮم‬ ‫ﻫﺎ و ﺗﻐﯿﯿﺮات رﯾﺸﻪ اي ﺗﺮي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در اﯾﺴﺘﮕﺎه اول ﭘﯿﺎده ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ و‬ ‫ﺑﺎ رژﯾﻢ ﺳﺎزش ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ راﻧﻨﺪه ﻗﻄﺎر داد ﺑﺰﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪﺗﺎن رﺳﺎﻧﺪه ام‪ ،‬دوﻟﺖ ﻋﻮض ﺷﺪه و آزادي‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار‪ ،‬ﮐﺴﯽ اﯾﻦ را ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ و ﭘﯿﺎده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ واﻗﻌﻪ در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﻌﺪي و ﺑﻌﺪي رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي اداﻣﻪ دارد و ﻣﺮدم ﻓﺸﺎر ﻣﯽ‬ ‫آورﻧﺪ‪ ،‬رژﯾﻢ ﻣﺮﺗﺒﺎ و در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ‬ ‫آﯾﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻌﺎدل ﻗﻮاي ﺟﺪﯾﺪي رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺮدم را ﮐﺴﺐ‬ ‫ﮐﻨﺪ؟ آﻧﻬﺎ را آرام ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ و دوﺑﺎره‬ ‫ﻧﻈﻢ را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ؟ اﯾﻦ ﺟﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﻘﺪر ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ ﻫﺎ ﺑﺒﺮﻧﺪ و‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ اﯾﺠﺎد ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺼﺪ ﻧﻬﺎﺋﯽ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼب را‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﮔﺎه ﮔﺮي ﻫﺎ ﺋﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب و در ﺷﺮاﯾﻂ‬ ‫ﺻﻠﺢ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﺴﯿﺎر اﻫﻤﯿﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﻫﺎ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دور ﺑﻌﺪي ﻣﺒﺎرزه و اﻧﻘﻼب ﺷﺮوع ﺑﺸﻮد‪ -‬ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﻓﺮﯾﺐ ﻣﺮدم ﺗﻮﺳﻂ رژﯾﻢ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻣﺘﯿﺎزات‬ ‫و ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﻘﻼب‬ ‫ﺗﻌﻤﯿﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬رﻓﺮم ﻫﺎ و ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮي را در‬ ‫دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ آن ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ رژﯾﻢ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ رﯾﺸﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫و ﻧﻈﺎم ﻧﺎ ﻋﺎدﻻﻧﻪ اي ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺴﻠﻂ وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ و ﻗﺎﺻﺪ ﯾﮏ‬ ‫اﻗﻠﯿﺖ ﻣﻔﺖ ﺧﻮر ﺑﺮ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻋﻈﯿﻢ ﻣﺮدم ﺷﺪه اﺳﺖ را از ﺟﺎ ﺑﮑﻨﺪ و‬ ‫ﻣﻌﻈﻼت ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر اﺳﺎﺳﯽ ﺣﻞ ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ اﯾﻦ آﻧﭽﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ آن در ﻣﺼﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد و ﻣﺎ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﺎ ﮐﯽ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﮐﻨﻮن اﺟﺎزه دﻫﯿﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ ﺑﺮﮔﺮدﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﯿﺸﺮو ﺟﻨﺒﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺗﻮده اي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫زﺑﺎن در ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ و ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ آن ﭼﻪ ﮐﻪ‬ ‫در ﺗﻮﻧﺲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮار دادن رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ واداﺷﺘﻦ رژﯾﻢ ﺑﻪ اﺧﺮاج ﻫﻤﻪ وزرا و ﻋﻮاﻣﻞ رژﯾﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﻫﻨﻮز در ﻣﺼﺮ و ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﺑﻮﻗﻮع ﻧﭙﯿﻮﺳﺘﻪ‪ .‬درﻣﺼﺮ ﻫﻨﻮز ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك ﺑﺮﺳﺮ ﻗﺪرت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﯿﺶ آﻫﻨﮕﯽ ﺗﻮﻧﺲ در ﺟﻨﺒﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺗﻮده اي ﻣﺮدم‬ ‫ﻋﺮب از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ آن ﭼﻪ ﮐﻪ اﻵن در ﺗﻮﻧﺲ در ﺣﺎل رخ‬ ‫دادن اﺳﺖ‪ ،‬در ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻫﻨﻮز رخ ﻧﺪاده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي در ﺗﻮﻧﺲ در ﺣﺎل رخ دادن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز در‬ ‫ﻣﺼﺮ‪ ،‬اﻟﺠﺰﯾﺮه و ﯾﻤﻦ رخ ﻧﺪاده اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬در ﺟﺮﯾﺎن ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﺗﻮده اي‪ ،‬و در ﺧﻼء ﻗﺪرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم‪ ،‬ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫را در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺟﻮان ﻫﺎ و ﻣﺮدم ﮐﻤﯿﺘﻪ‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ دادﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق‪ ،‬وﻇﯿﻔﮥ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﻗﺪرت‬ ‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ رژﯾﻢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده‪ ،‬وادار ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻼء‬ ‫ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ آن را ﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ در ﺗﻤﺎم اﻧﻘﻼﺑﺎت دﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﻫﻤﯿﺸﻪ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺗﻮده اي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ را‪ ،‬ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ارﮔﺎن ﻫﺎي‬ ‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ رژﯾﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻫﻤﯿﻨﺠﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب از ﺻﺤﻨﻪ‬ ‫ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﯿﺪان ﺑﺮاي دﺧﺎﻟﺘﮕﺮي ﺗﻮده ﻣﺮدم‪ ،‬و اﯾﺠﺎد ارﮔﺎن‬ ‫ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه دوﻟﺘﯽ ﻣﺮدﻣﯽ و ﺗﻮده اي‬ ‫ﺑﻌﺪي ﺗﺒﺪﯾﻞ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﻗﺒﻠﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎ در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ‬ ‫رژﯾﻢ ﺣﺎﮐﻢ و ﻓﺮار ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .‬اﻣﺮوز در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ از ﻃﺮﯾﻖ رادﯾﻮ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن اﻋﻼم ﺷﺪه ﮐﻪ در‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﯿﻤﻪ ﻣﺮﻓﻪ ﯾﮏ ﻋﺪه اﻓﺮاد ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد دوﻟﺖ از‬ ‫ﻣﯿﺎن زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر دﺳﺘﭽﯿﻦ و ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻧﺎاﻣﻨﯽ آزاد ﺷﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﺤﻼت ﺷﺮوع ﺑﻪ دزدي اﻣﻮال ﻣﺮدم و اﯾﺠﺎد ﻧﺎ اﻣﻨﯽ ﮐﺮده‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺤﻠﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق و اﺳﻠﺤﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺪاري از ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻮزه ﻣﺼﺮ ﮐﻪ در ﻣﺤﺎﺻﺮه ارﺗﺶ ﺑﻮده ﻣﻮرد‬ ‫دﺳﺘﺒﺮد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد رژﯾﻢ ﺑﺎ آزاد ﮐﺮدن زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر ﯾﺎ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﯾﮏ دﺳﺘﻪ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮدش‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر و دزد‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫دارد وﺿﻌﯿﺘﯽ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﯾﺠﺎد اﻣﻨﯿﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫ارﺗﺶ را ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻇﺎﻫﺮا ﻧﻘﺶ ﺑﯽ ﻃﺮﻓﯽ داﺷﺘﻪ‪ ،‬وارد ﻣﯿﺪان ﻧﻤﻮده‪،‬‬ ‫ﻫﺮ ﺣﺮﮐﺘﯽ را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان دزد و اﺧﻼﻟﮕﺮ ﺳﺮﮐﻮب ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻼت در واﻗﻊ و در اﺑﺘﺪا‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺎرد رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﮐﻪ وﻓﺎدارﺗﺮﯾﻦ ارﮔﺎن ﺑﻪ رﯾﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻮد‬ ‫و ﭘﺲ از ﻓﺮار ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﮑﺎري و اﯾﺠﺎد ﻧﺎاﻣﻨﯽ ﺑﺮاي ﺑﻬﺎﻧﻪ‬ ‫دادن ﺑﻪ ارﺗﺶ ﺑﺮاي دﺧﺎﻟﺖ ﮐﺮده ﺑﻮد ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻦ ﮐﻪ رژﯾﻢ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬در ﺧﻼء ﻗﺪرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫دادن ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 57‬را ﻧﯿﺰ دارﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﺮدم‬ ‫ﻣﻨﻈﻢ و ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻦ ﯾﺎدم ﻫﺴﺖ ﮐﻪ در ﻫﻤﺎن‬ ‫ﯾﮑﯽ دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ رژﯾﻢ ﺷﺎه‪ ،‬درواﻗﻊ آﻣﺎر ﺟﻨﺎﯾﺎت و‬ ‫ﺑﺰﻫﮑﺎري ﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﯿﺪه ﺑﻮد و ﻣﺮدم در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ و ﺳﺮ ﭼﻬﺎر راه‬ ‫ﻫﺎ‪ ،‬ﮐﺎر راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ و ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺑﺪﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ ﮐﻪ ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺟﻨﺒﺶ آن ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ‬ ‫از ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن‪ ،‬ﺷﻮراﻫﺎ و ﻣﺠﺎﻣﻊ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻫﺎ ﺷﻬﺮ ﺳﯿﺪي ﺑﻮﻋﻠﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺮﯾﺐ ﺑﻪ ده ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﯿﺖ و در اﯾﺎﻟﺖ ﺷﻮﺳﻪ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻓﺮار‬ ‫ﺑﻦ ﻋﻠﯽ و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻏﻨﻮﺷﯽ‪ ،‬ﻣﺮدم در ﻣﯿﺪان ﺷﻬﺮ ﺟﻤﻊ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﺪﻧﺪ و ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ اي را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﻣﻮاد اﯾﻦ ﻗﻄﻊ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﭼﯿﺴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮدم ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻗﻄﻊ ﻧﺎﻣﻪ اوﻻ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ‬ ‫ﻏﻨﻮﺷﯽ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫اﺳﺎﺳﯽ ارﺗﺠﺎﻋﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در واﻗﻊ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دوم اﯾﻨﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﺎ وﻗﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺣﺰب ﺣﺎﮐﻢ ﺳﻠﻄﻪ دارد‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﺪام ﻧﻔﺮاﺗﺶ در ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻗﺒﻮل ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ و دوﻟﺖ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ اﻋﻼم ﮐﺮده اﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ زودي ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬و ﮐﺸﻮر‬ ‫را ﺑﺮاي اداره اﻣﻮر ﺗﺎ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮاه ﺑﯿﺎﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻪ اوﻻ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪي ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬ﺛﺎﻧﯿﺎا ﻣﺎ ﺗﺎ آن ﻣﻮﻗﻊ اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ارﺗﺶ و‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ و اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬و در ﺳﻄﺢ‬ ‫ﮐﺸﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻮراﻫﺎﯾﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮﻧﺪ و اﻣﻮر ﻣﺮدم را در دﺳﺖ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ در اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﭼﯿﺴﺖ؟ در اﯾﻦ ﻗﻄﻊ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﯾﮑﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ‬ ‫را ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺤﻠﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ‪ ،‬ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻞ را ﺗﺸﮑﯿﻞ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪﮔﯽ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺮدم را ﺗﺠﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﯿﺎزﻫﺎي‬ ‫روزﻣﺮه ﻣﺮدم را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ‪ ،‬و ﻫﻤﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي از اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺎر ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺷﺎن را از ﺳﺮ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﻣﺨﺘﻞ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎ از اﻣﻮال ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺧﺮاب ﮐﺎري ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﯾﮏ وﻇﯿﻔﻪ دﯾﮕﺮي‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ارﺗﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻤﺎس ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ ﻗﻄﻊ ﻧﺎﻣﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي زﯾﺮ را ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم‬ ‫اﻫﺪاﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺷﻤﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺗﺠﺪﯾﺪ زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺗﺠﺪﯾﺪ ﮐﺎر‪ ،‬ﺣﻤﺎﯾﺖ از‬ ‫اﻣﻮال ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬و ﻏﯿﺮه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﮐﻤﯿﺘﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ وﺳﺎﺋﻞ‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﯽ‪ ،‬ﮐﻤﯿﺘﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ارﺗﺶ‪ ،‬ﮐﻤﯿﺘﻪ دﻓﺎع از ﻣﺤﻼت‪ ،‬ﮐﻤﯿﺘﻪ‬ ‫ﺗﻬﯿﻪ ﻣﺎﯾﺤﺘﺎج و ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺿﺮوري ﻣﺮدم‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮاي روﺷﻨﮕﺮي و رﻫﺒﺮي اﻣﻮر ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‪.‬‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﭼﻘﺪر ﺟﺎﻟﺐ و زﯾﺒﺎﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻤﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﯽ‬ ‫ﺳﻮاد‬ ‫و ﻋﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻮرژوازي آﻧﻘﺪر دﯾﮕﺮان را از آﻧﺎرﺷﯽ ﮔﺮي آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫و آن ﻫﺎ را ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن را اداره ﺑﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﭼﻘﺪرﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ در ﻣﯿﺪان ﺷﻬﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻊ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ارﮔﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اداره اﻣﻮر ﺧﻮد را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ و ارﮔﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ و ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻗﺪرت دوﮔﺎﻧﻪ اي را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ اش را ﮐﺮدم‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٣٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﺮدم ﻫﻢ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻧﻮﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮاي ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺆﺳﺴﺎن را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ دوﻟﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ ﺣﺮف آﻧﻬﺎ ﮔﻮش ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﯾﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﯾﻨﮑﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ‬ ‫دﻟﺨﻮاه ﺧﻮدش‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‬ ‫ﻣﺮدم ﻫﻢ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﻤﯽ ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﻮري دوﻟﺖ و ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻫﻮﺷﯿﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ را‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺿﻌﻒ اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﻫﻢ در ﻫﻤﯿﻦ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺑﻨﺪﯾﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ارﺗﺶ و در ﺗﻮﻫﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ آن دارد‪.‬‬ ‫درواﻗﻊ اﮔﺮ ارﺗﺶ وﻇﯿﻔﻪ اي دارد‪ ،‬اﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ در ﻫﻢ‬ ‫ﮐﻮﺑﯿﺪن‬ ‫اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ و اﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﻢ در دﻓﺎع از ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ‬ ‫اﻣﻨﯿﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم‪ ..‬اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻢ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ارﺗﺶ‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ اش دﻓﺎع از ﺟﺎﻣﻌﻪ و اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺮدم و ﻟﺬا وﺟﻮدش ﻻزم اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮﻫﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك در ﻟﺤﻈﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻤﺎت را از ﻗﺒﻞ از ذﻫﻦ ﻣﺮدم ﭘﺎك ﻧﮑﻨﯿﻢ و آن ﻫﺎ را‬ ‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ آﮔﺎه ﻧﻨﻤﺎﺋﯿﻢ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﺎم ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ دراﻧﻘﻼب آﺗﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﺮدارﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻟﮑﻮﻣﻮﺗﯿﻮ اﻧﻘﻼب را ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺮده‪ ،‬در‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﻪ راه دﭼﺎر ﻓﺮﯾﺐ و ﺳﺎزش ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﯽ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺮدم اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫دوﻟﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮي ﮐﻪ اﻣﺮوز در ﺗﻮﻧﺲ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٤٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﻨﻨﺪ دوﺑﺎره ﻣﺮدم را آرام ﮐﺮده‪ ،‬دم و دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺑﺮﭼﯿﺪه ﺷﺪه‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را دوﺑﺎره ﺑﺮﭘﺎ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﺑﺠﺎي دﻧﺒﺎﻟﻪ روي از آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺷﻮرا ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻧﺲ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﭘﯿﺮوزي‬ ‫اﻧﻘﻼب وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬و ﮔﺮ ﻧﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺪ‬ ‫اﻧﻘﻼب ﻫﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺳﺎﺳﯽ در اوﺿﺎع ﺑﻮﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﻧﺎم ارﺗﺶ ﯾﺎ ﭘﻠﯿﺲ وﺟﻮد‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﮔﺮوه‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺣﻘﻮﻗﺸﺎن دﻓﺎع ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫ﻗﺪرت ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻔﻨﮓ در ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ درﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ را دﻧﺒﺎل‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺑﺎﻟﻌﯿﻨﻪ در آن ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ دﯾﺪ و از آن ﻫﺎ درس‬ ‫ﻫﺎي ﻻزم را ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﺮدﻣﯽ در ﺗﻮﻧﺲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ و ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه‪ .‬ﻃﺒﻖ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ‬ ‫رﺳﯿﺪه در ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﻫﺎ‪ ،‬رادﯾﻮﻫﺎ و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ ﻫﻢ ﮐﺎرﮐﻨﺎن‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ در "ﻻ ﭘﺮﺳﺎ" )‪ (La Presa‬و‬ ‫ﯾﮏ روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮ ﮐﺎرﮐﻨﺎن دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﻫﯿﺌﺖ ﺗﺤﺮﯾﺮﯾﻪ‬ ‫ﺟﺪﯾﺪ زده و آن را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺗﺤﺮﯾﺮﯾﻪ ﻣﺰدور و ﺳﺮ ﺳﭙﺮده ﻗﺒﻠﯽ ﮐﺮده‬ ‫اﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻻﭘﺮﺳﺎ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ روزﻧﺎﻣﻪ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﻤﺎﻧﯽ و اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ و دﺧﻞ و ﺧﺮج آن را ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٤١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻋﻬﺪه ﺑﮕﯿﺮي‪.‬‬ ‫در ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ رژﯾﻢ ﻫﻢ ﺷﻮراﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮي‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺘﺎر‪ ،‬ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﺎورزي‪ ،‬و ﺗﻠﻪ ﮐﺎم‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ‪ .‬در ﻣﻨﻄﻘﮥ "دﺟﺎء" ﻫﻢ دﻫﻘﺎﻧﺎن زﻣﯿﻦ ﻫﺎ را اﺷﻐﺎل ﮐﺮده اﻧﺪ و از‬ ‫ﺗﺼﺮف ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ در آورده اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﻄﻔﻪ ﻫﺎي ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﻗﺪرت‬ ‫دوﮔﺎﻧﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﮐﺮدم‪.‬‬ ‫اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﯿﺪ ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﯾﮑﯽ از اﺣﺰاب ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺗﻮﻧﺲ را ﻫﻢ در‬ ‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ .‬در ﺗﻮﻧﺲ ﯾﮏ ﺣﺰب ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ وﺟﻮد‬ ‫دارد ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺣﺰب ﺗﻮده ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮏ ﺣﺰب ﺳﺎزﺷﮑﺎر و‬ ‫رﻓﺮﻣﯿﺴﺖ‪ .‬ﺣﺰب رادﯾﮑﺎﻟﺘﺮي ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﺑﻪ اﺳﻢ ﺣﺰب ﮐﺎرﮔﺮان‬ ‫ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ ﺗﻮﻧﺲ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺰب ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ‪ 9‬ﻣﺎده اي داده ﮐﻪ درﺑﻨﺪ‬ ‫ﭘﻨﺠﻢ آن ﺑﺪرﺳﺘﯽ اﻋﻼم ﮐﺮده ﺑﺎﯾﺪ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺘﯽ از ﻫﻤﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و‬ ‫ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺗﻮده اي و ﻣﺮدﻣﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫اﺳﺎﺳﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را راه ﺑﯿﺎﻧﺪازد‪ .‬ﺧﺐ ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم و‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﺗﻮده اي ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ‪ ،‬در ﺑﻨﺪ‬ ‫ﻫﻔﺘﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﻧﯿﺮوﻫﺎي دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و ﺗﻮده اي‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺗﻮده اي و اﺣﺰاب ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺮدﻣﯽ‪ ،‬ﻫﻤﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻤﻊ ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻧﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ ﻗﺪرت ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﮐﻨﻮﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ ﻏﻨﻮﺷﯽ ﻣﺬاﮐﺮه‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٤٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ رﻫﻨﻤﻮد ﮐﺎﻣﻼ ﻋﻠﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺰب داده‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ ﻗﺪرت ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻣﺮدم‪،‬‬ ‫دوﻟﺖ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ وﻟﯽ ارﺗﺶ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده در ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎﯾﺶ‬ ‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺧﺐ اﯾﻦ ارﺗﺶ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن رﻓﺘﻨﺪ ﺑﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﺷﻤﺎ ﯾﮏ ارﺗﺶ ﺗﺎ‬ ‫دﻧﺪان ﻣﺴﻠﺢ را در آﻧﺠﺎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ اﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﺗﻮده اي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ ﻣﺘﺸﮑﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﺶ‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺎري از دﺳﺘﺸﺎن ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ‬ ‫ﺑﺮﯾﺰﻧﺪ و ﺑﺎ ارﺗﺶ درﮔﯿﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دوﺑﺎره از ﻧﻮ اﻧﻘﻼب را آﻏﺎز ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮑﺒﺎر اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﺸﻪ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺗﺎ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‪ ،‬ﻓﺎﺳﺪ وﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫در ﻫﻢ ﻧﺸﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﺷﺮاﯾﻂ ﺷﺶ ﻣﺎﻫﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻫﻢ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﮐﻪ در آن ﻫﻤﻪ آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻈﺮات‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬و اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد ﭼﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫و اﻗﺘﺼﺎدي را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﮑﻨﺪ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در اﻧﻘﻼب ﺑﺎز‬ ‫ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻨﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻠﺢ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﺪﺗﺮ از ﻫﻤﻪ اﯾﻨﮑﻪ در اﯾﻦ ﺑﻨﺪ ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺣﺰب ﻣﺰﺑﻮر از ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺮدم را ﺣﻔﻆ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﯾﮕﺮ ﻏﯿﺮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٤٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺣﺰب ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ از‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻔﻘﺎن و ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫آزادي ﻫﺎ ﺑﻮده اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺮدم را ﺣﻔﻆ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﻋﺒﺎرت ﭘﺮدازي ﻫﺎي ﻇﺎﻫﺮ ﻓﺮﯾﺒﺎﻧﻪ و‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ اش ﭼﻪ ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﺳﺎزﺷﮑﺎراﻧﻪ و ﻓﺮﯾﺒﻨﺪه اﯾﺴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺠﺎي‬ ‫راﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﻣﺮدم در ﺑﺤﺒﻮﺑﻪ اﻧﻘﻼب آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ دام ارﺗﺶ و ﺑﻪ ﮔﻤﺮاﻫﯽ‬ ‫ﻣﯽ اﻧﺪازد‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎﺋﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب آﺗﯽ ﺧﻮدﻣﺎن از آﻧﻬﺎ‬ ‫درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ و ﮔﺮﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﻼش ﻫﺎي ﻣﺎن در اﻧﻘﻼب آﺗﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫دﯾﮕﺮان‪ ،‬ﺑﯽ ﺛﻤﺮ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺗﺪاوم اﻧﻘﻼب‬

‫‪٤٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ در‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ را‬ ‫دارد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻷ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺷﺮوع‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﻫﻢ ﺑﺎ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮي و ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ‬ ‫اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺟﺎﯾﯽ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‬ ‫اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮي ﻫﻢ ﺷﺮوع ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي‬ ‫ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ وﺳﯿﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ و‬ ‫ﻋﻘﺐ راﻧﺪن رژﯾﻢ ﻫﺎي ﺣﺎﮐﻢ ﺟﻤﻊ آوري ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻮل ﺷﻌﺎرﻫﺎي‬ ‫ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در‬ ‫آن ﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮك اﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺣﻮل ﺑﺮﮐﻨﺎري ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﮐﻪ ﻣﻮرد‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﺨﺸﯽ از ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺪه دار ﻣﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٤٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻌﺪ ﺣﺘﯽ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺒﻼ ﺷﺮﯾﮏ و ﻫﻤﮑﺎر وي ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪﻧﺶ را در ﻗﺪرت ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻧﻈﺎم ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺣﻮل ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﯿﺮوي وﺳﯿﻌﯽ را ﺑﺴﯿﺞ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ اﻧﻘﻼﺑﯽ و اوﻟﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮاري اﺳﺖ ﺿﺮوري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﺎن ﺑﺮ آورده ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﺪﯾﺪي ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺒﺎرت از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺷﮑﺎف اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫و اﯾﻦ اﻣﺮ ﻫﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺣﺘﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ اﮔﺮ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك از ارﯾﮑﻪ‬ ‫ﻗﺪرت ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺸﻮد و ﯾﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد؟‬ ‫اوﻻ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ از ﻣﻌﺘﺮﺿﯿﻦ از ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺟﺪا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮي در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻈﺎم ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫ﺟﺰﺋﯽ و ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﺎ‬ ‫در ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪه و دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺣﺘﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﯿﺸﺘﺮ آن ﻣﯽ اﯾﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬در ﻓﺮداي روزي ﮐﻪ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﺑﯽ اﻓﺘﺪ ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﺑﺨﺸﯽ از‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٤٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﺮدم ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺘﺒﺎه ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب اﮔﺮ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ اﯾﻦ ﺟﻨﺎﯾﺎت و ﺧﻔﻘﺎن و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺑﻮده‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ او ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺪف ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﻧﺪ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ در‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ از ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻓﺮاﺗﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه و ﻣﻘﺎوﻣﺖ اداﻣﻪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﯾﮏ ﺷﻖ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك از ﻗﺪرت ﮐﻨﺎر‬ ‫رﻓﺖ‪ ،‬دوﻟﺘﯽ را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ و اﯾﻦ دوﻟﺖ ارﺗﺶ را ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ‬ ‫ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯿﺪ ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك ﺑﺮود‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن و ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ارﺗﺶ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب او ﻣﯽ زﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺑﮕﯿﺮ و‬ ‫ﺑﺒﻨﺪد ﺷﺮوع و ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﺤﺘﻤﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ‬ ‫ﺑﻌﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﮐﻤﺎ ﺑﯿﺶ‪ ،‬ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ﻫﻢ‬ ‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬در زﻣﺎن ﺣﺒﯿﺐ ﺑﻮرﻗﯿﺒﻪ‪ ،‬ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ‪،‬‬ ‫ﺷﻮرﺷﯽ و ﻗﯿﺎﻣﯽ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻨﺎم اﻧﺘﻔﺎﺿﯿﻪ ي ﻧﺎن ﮐﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮاﻧﯽ‪ ،‬و در ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ راﯾﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻗﻄﻊ‬ ‫ﺷﺪه و ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﻮرش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ ﺣﺒﯿﺐ ﺑﻮرﻗﯿﺒﻪ‪.‬‬ ‫ﺳﻔﯿﺮ ﺧﻮدش را ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻮد‪ ،‬از ورﺷﻮ ﻓﺮا ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و او را‬ ‫ﻣﺄﻣﻮر ﺑﺮﻗﺮاري اﻣﻨﯿﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬او ﻫﻢ در ﻣﻘﺎم وزﯾﺮ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺸﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٤٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫آﻫﻨﯿﻦ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﯿﻦ و ﺟﻨﺒﺶ ﻣﯽ زﻧﺪ و‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺮﮐﻮﺑﯽ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺪرﺗﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺣﺒﯿﺐ ﺑﻮرﻗﯿﺒﻪ‪ .‬ﮐﻮدﺗﺎ و ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن ﺟﻨﺒﺶ دﺳﺖ ﺑﻪ اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ ﻫﻢ ﻣﯽ زﻧﺪ‪،‬‬ ‫زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ را آزاد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺷﮑﻨﺠﻪ را ﻣﻤﻨﻮع ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺑﻪ زورِ ﺳﺮﮐﻮب و اﺻﻼﺣﺎت‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و‬ ‫ﻣﺮدم ﺣﺎﻻ ﺑﻪ زور ﯾﺎ ﺑﺎ اﺧﺘﯿﺎر ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬ ‫اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اوﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺜﻼ در ﺗﻮﻧﺲ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﮐﻨﺎر ﻣﯽ رود و ﯾﺎ در‬ ‫ﻣﺼﺮ ﭼﻨﺪ روز دﯾﮕﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﮐﻨﺎر ﺑﺮود‪ ،‬ﺷﮑﺎﻓﯽ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ از ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﮐﻨﺎر ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ و آﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻼ‪ ،‬در ﻣﺼﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﺮان ارﺗﺶ و ﺗﻤﺎم ﻫﻤﮑﺎران ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك دﺳﺘﮕﯿﺮ و ﯾﮏ‬ ‫ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺻﻼﺣﺎت اﻧﺠﺎم ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ و‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺪرت در ﻣﺼﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ‬ ‫ﻃﻠﺐ ﺟﻨﺒﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺨﺶ دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻮﻗﻒ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﺖ ﻗﺮار‬ ‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺷﮑﺎف در ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﭘﺲ از ﺑﺮآورده ﺷﺪن‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٤٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ اش رخ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺷﮑﺎﻓﯽ ﺿﺮوري و ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻗﻮاﻋﺪ و ﻣﺴﺎﺋﻞ را در ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺻﺤﺒﺖ از اﯾﻦ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ آﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﺤﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﯾﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﯾﮑﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ درك درﺳﺘﯽ از ﻗﻮاﻋﺪ اﻧﻘﻼب ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬واﻗﻒ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺻﻞ‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭘﺪﯾﺪه اي ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻀﺎدﻫﺎي دروﻧﯽ ﺧﻮدش ﺣﺮﮐﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﻫﻢ ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﺑﺼﻮرت ﻋﻨﺎﺻﺮ ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻢ و ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﺎﮐﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آن ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ‬ ‫ﻓﺮض ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ اﮔﺮ در اﯾﺮان ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﻣﻮﻓﻖ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ‬ ‫را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺠﺪد ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ رژﯾﻢ را ﻣﺠﺒﻮر‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﻮﺳﻮي را ﺑﺮﻧﺪه اﻋﻼم ﮐﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد ﮐﻨﺎر ﻣﯽ‬ ‫رﻓﺖ و ﻣﻮﺳﻮي ﺳﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ آﻣﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ‪،‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ و ﻫﻮاداراﻧﺸﺎن از ﺟﻨﺒﺶ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ و در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ آن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺨﺶ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﻃﻠﺐ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه‬ ‫اش اداﻣﻪ ﻣﯽ داد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭘﯿﺶ‬ ‫روي ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﻫﺎ و ﺗﻀﺎدﻫﺎ ﺟﺰو‬ ‫ﺿﺮوري ﻫﺮ ﭘﺪﯾﺪه اي و ﻻزﻣﻪ ﺗﺤﻮل و ﭘﯿﺸﺮوي آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ را در ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد و ﺻﺤﺒﺖ از اﯾﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮑﯽ ﺑﺸﻮد‪ ،‬دﺳﺖ از اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﺶ ﺑﺮدارد و وﺣﺪت ﭘﯿﺪا‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در ﺗﺨﯿﻼت ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺧﻮدش زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺑﺮآورده ﺷﺪن ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ‪ ،‬درﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﺷﮑﺎف ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﻣﺪ‪ .‬ﺗﻀﺎد ﺟﺰو داﺗﯽ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ آن‬ ‫ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻮد و ﻧﺎدﯾﺪه اش ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻀﺎد اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ از‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آن را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫آن را ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﺮاﻧﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻀﺎد اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺑﺨﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﻣﺘﻀﺎد ﺟﻨﺒﺶ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺮدن اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ اداﻣﻪ آن اﺳﺖ ﯾﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد اﯾﻦ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم و درﺟﻪ ﻧﻔﻮذ ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺣﺰاب ﭘﯿﺸﺮو در‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ دارد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻧﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺎم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي در‬ ‫اﻧﻘﻼب ﭼﯿﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮده ﻣﺮدم در ﻣﺼﺮ در اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻀﻞ اﺻﻠﯽ ﻓﻘﻂ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك اﺳﺖ و ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﺴﯿﺮ درﺳﺘﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺧﺐ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﭘﺲ از ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬و اﮔﺮ‬ ‫ﯾﮑﯽ دو ﻧﻔﺮ ﻫﻢ ﻣﻄﺮح ﺑﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻘﻂ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻮض ﺑﺸﻮد اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺮار‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻣﺮدم دﻧﺒﺎل ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ و ارﺗﺶ ﻫﻢ ﻣﯽ‬ ‫آﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ و ﻧﻈﻢ را ﺑﺮﻗﺮار و ﻫﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ را ﺧﻨﺜﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﺨﺸﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﺜﺎل ﻣﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ‬ ‫دﻫﯿﻢ‪ ،‬در ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي ﻗﺒﻞ از آن‬ ‫ﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ درﺟﻪ اي ﮐﻪ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ از وﻗﻮع اﻧﻘﻼﺑﺎت و‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺣﻮادث ﭘﯽ در ﭘﯽ و ﺳﺮﮔﯿﺠﻪ آور اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﯿﻢ و ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﺴﯿﺮ ﮔﺎم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي را روﺷﻦ‬ ‫ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻟﺤﻈﺎت ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺑﺮاي ﭘﯿﺶ روي‬ ‫اﻧﻘﻼب ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ اﻵن در ﺗﻮﻧﺲ دﻗﺖ ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﮐﺎرﮔﺮي ﻣﻌﺮوف ﺗﻮﻧﺲ ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫اﺗﺤﺎدﯾﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ داراي ﺳﻪ ﺟﻨﺎح اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﺎح راﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻨﺎح‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﻪ‪ ،‬و ﺟﻨﺎح ﭼﭗ‪ .‬اﯾﻦ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در اﺳﺘﻘﻼل ﺗﻮﻧﺲ‬ ‫داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل در ﻃﯽ دوران ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﯾﮏ ﻋﺪه از ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ ﻫﺎ و‬ ‫اﻓﺮاد رادﯾﮑﺎل ﻫﻢ ﺑﻄﻮر ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ در ﭘﯿﺮاﻣﻮن آن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺟﻨﺎح ﭼﭗ آﻧﺮا ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اﺗﺤﺎدﯾﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬دﭼﺎر ﻫﻤﺎن ﺷﮑﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﭘﺲ از ﺗﺤﻘﻖ ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي اوﻟﯿﻪ اش دﭼﺎر آن ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﺎح راﺳﺖ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﮐﻪ رﻫﺒﺮان اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻗﺒﻼ ﻫﻢ‬ ‫ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺪ و دﺳﺖ در دﺳﺖ او داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫ﭘﺲ از ﺗﺸﮑﯿﻞ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬وزراي ﺧﻮدﺷﺎن را ﮐﻪ ﺳﻪ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وارد آن ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺪﻧﻪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ ﻫﻤﻪ ﻫﻤﮑﺎران ﺑﻦ ﻋﻠﯽ از دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻮد و ﺑﺎ اﺋﺘﻼﻓﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺎح ﻣﯿﺎﻧﻪ و ﭼﭗ رخ داد‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻧﺪ وزراي ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﺑﯿﺮون ﺑﮑﺸﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺟﻨﺎح راﺳﺖ رﻫﺒﺮان اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻷ از‬ ‫ﻣﺘﺤﺪﯾﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر وزﯾﺮ را وارد ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ‬ ‫ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨﺎح ﻣﯿﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻨﺪﯾﮑﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﻋﻼﻗﻪ‬ ‫اي ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ وارد ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺸﻮد و ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺰد‬

‫ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﭙﺮدازد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﯿﺮوي‬

‫ﺳﯿﺎﺳﯽ وارد ﺻﺤﻨﻪ ﻧﺸﻮد و ﺟﻨﺎح ﭼﭗ اﯾﻦ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ ﻫﺎ و ا ﻓﺮاد اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻘﯿﺪه دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ‪،‬‬ ‫اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وزن ﺧﻮدش ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﺳﯿﺎﺳﯽ وارد‬ ‫ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺷﺪه‪ ،‬از ﺟﻨﺒﺶ زﻧﺎن و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ و ﻧﻘﺶ‬ ‫رﻫﺒﺮي ﺳﯿﺎﺳﯽ را اﯾﻔﺎ ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺳﻪ ﺟﻨﺎح داراي ﺳﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ از ﻫﻢ‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰﻧﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت اﺧﯿﺮ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺟﻨﺎح‬ ‫ﭼﭗ و ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن از‬ ‫ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ ﭘﯿﺪا ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺟﻨﺎح راﺳﺖ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﺑﯿﺮون آﻣﺪن وزراي اﺗﺤﺎدﯾﻪ از ﮐﺎﺑﯿﻨﻪ و ﺑﻌﺪ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺮدم‪،‬‬ ‫ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻫﻤﻪ ﻫﻤﮑﺎران ﺑﻦ ﻋﻠﯽ از ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺒﻨﯿﺪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬و‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﻫﺎ ﻧﯿﺮوﻫﺎ و ﮔﺮاﯾﺸﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮاي ﮔﺎم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﻧﻘﻼب ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﭘﯿﺮوزي ﺟﻨﺎح ﻫﺎي رادﯾﮑﺎل ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﭘﯿﺸﺒﺮد اﻧﻘﻼب و‬ ‫اﺻﻼﺣﺎت رادﯾﮑﺎل ﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدم دارد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﺗﻮده ﮐﺎرﮔﺮان ﺗﻮﻧﺴﯽ در اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ رﻓﺘﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ اﻋﺘﻼف ﺟﻨﺎح ﻣﯿﺎﻧﻪ و ﭼﭗ ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎري از ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮد‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ﮐﺎرﮔﺮان اﮐﺜﺮا ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺟﻨﺎح راﺳﺖ ﻣﯽ روﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ اﮔﺮ ﯾﮏ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬در اﺛﺮ اﻓﺸﺎﮔﺮي و آﮔﺎه ﮔﺮي ﻗﺒﻠﯽ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺗﺸﺨﯿﺺ‬ ‫ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬و درك درﺳﺘﯽ از ﮔﺎم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﻧﻘﻼب و اوﺿﺎع و اﺣﻮال‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺟﻨﺎح رادﯾﮑﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ‬ ‫آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ و دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮاﻧﺪ و ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮي در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎورد‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺤﺜﯽ را ﮐﻪ ﻣﺎ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺟﻠﺴﻪ ﻗﺒﻞ آﻧﻘﺪر ﺑﺮ آن‬ ‫ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺮدﯾﻢ و ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب دو دوﺗﺎ ﭼﻬﺎرﺗﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪.‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﺧﺎرج از ﮐﻨﺘﺮل ﺟﺎﻣﻌﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﯿﺰي ﺑﻪ ﻧﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﺪارد را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ‬ ‫ﺷﻤﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻫﻤﻪ آزادي ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﻫﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺗﺮﯾﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ارﺗﺶ در‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﻟﻢ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ از ﺟﻨﺒﺶ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﻢ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺸﯿﺰي ارزش ﻧﺪارد‪ .‬ﭼﻮن ﻫﺮ آﯾﻨﻪ در آﯾﻨﺪه‪ ،‬اﯾﻦ ارﺗﺶ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ و ﺗﻤﺎم دﺳﺖ آورد ﻫﺎي دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ را ﭘﺲ ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ آﻧﻘﺪر روي آن ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺑﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ رﺑﻂ ﻣﯽ دﻫﯿﻢ و در اﯾﻦ ﻣﻮرد‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺗﺎرﯾﺦ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﻣﯽ ﮐﺸﯿﻢ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ در ﻧﻈﺎم‬ ‫ﻗﺒﯿﻠﻪ اي‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﭼﯿﺰي ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﺳﺮﮐﻮب ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﯾﻢ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﻧﯿﺮو و ﻗﻮاي‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﺟﺪا از ﻣﺮدم ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻋﻀﺎي ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﯿﺮ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ و اﻧﺒﺎﺷﺖ‬ ‫ﺛﺮوت ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و اﻓﺮادي اﯾﻦ ﺗﻮان اﻗﺘﺼﺎدي را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن ارﺗﺶ ﻣﺰدور اﺟﯿﺮ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﯾﻦ ارﺗﺶ‬ ‫ﻣﺰدور را ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺒﺮﻧﺪ و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬از اﯾﻦ دوران ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬از دوراﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ‬ ‫ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ آزادي ﻫﺎي ﻣﺮدم از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ رود و ﻣﺮدم‬ ‫ﺑﺮاي ﮐﺴﺐ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫ﭘﺎﺳﺪار‪ ،‬ﺑﺴﯿﺞ‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﺷﺨﺼﯽ و ارﺗﺶ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺎ اﯾﻦ ﻧﯿﺮو‬ ‫را در ﻫﻢ ﻧﺸﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ رژﯾﻢ را ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ ﭼﻮن اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي دﻓﺎﻋﯽ ﻃﺒﻘﺎت دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و ﺗﺎزه وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎ را در ﻫﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﯽ ﺷﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ؟ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎ‬ ‫ﻣﻨﺤﻞ ﻫﻢ ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﺑﻌﺪش دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪي ﻫﻢ ﺳﺮ ﮐﺎر ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ‬ ‫دوﻟﺖ دوﺑﺎره ﺑﺨﻮاﻫﺪ ارﺗﺶ را ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪﻫﺪ و آن را آﻣﺎده ﺳﺮﮐﻮب ﻧﮕﻪ‬ ‫دارد‪ ،‬ﺧﺐ‪ ،‬وﻗﺘﯽ اﻧﻘﻼب ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن رﺳﯿﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫ﻣﯽ آﯾﺪ و دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺘﮕﯿﺮي و ﺳﺮﮐﻮب ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪..‬‬ ‫اول ﻓﻌﺎﻟﯿﻦ را ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ و ﺷﻮراﻫﺎ را ﻣﻨﺤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺗﺸﮑﻞ زﻧﺎن را و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺷﻤﺎ را‪ ،‬ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﮐﻪ از ﺷﻤﺎ‬ ‫دﻓﺎع ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﻔﻘﺎن اوﻟﯿﻪ دوﺑﺎره ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ دﻗﯿﻘﺎ در ﺗﻮﻧﺲ ﺑﯿﺴﺖ‬ ‫و ﺳﻪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ رخ داد و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻢ در ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دوﺑﺎره اﺗﻔﺎق ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﺗﻼش ﻫﺎي ﺟﻨﺎح‬ ‫ﻫﺎي ﭼﭗ و اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺮاي اداﻣﻪ اﻧﻘﻼب و ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﯿﺸﺘﺮ آن اﮔﺮ ﺑﺎ‬ ‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻣﻮاﺟﻪ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و دوﺑﺎره‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺑﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻨﺎح ﭼﭗ در اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ‬ ‫اﺗﺤﺎدﯾﻪ در ‪ 15‬ژاﻧﻮﯾﻪ در اﺳﺘﺎن ﻗﻔﺼﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻨﺎﺻﺮ رژﯾﻢ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﺧﺮاﺑﮑﺎري ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﯿﺴﺖ و ﺷﺶ ژاﻧﻮﯾﻪ در اﺳﺘﺎن اﻟﮑﺎف‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﭼﻬﺎر روز اﻋﻼم اﻋﺘﺼﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ از ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻣﻄﻠﻊ‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‪ .‬وﻟﯽ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ اﯾﻦ ﺗﻼش ﻫﺎي ﺟﻨﺎح ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭼﭗ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺮدم ﻗﺮار ﻧﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻋﻘﺐ راﻧﺪن ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن اداﻣﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ وزراي‬ ‫ﻧﺎﺷﻨﺎس و ﺑﺎﺻﻄﻼح ﺧﻮﺷﻨﺎم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ و‬ ‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ اﻋﺘﺼﺎب رخ ﺑﺪﻫﺪ و اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد‬ ‫از ﮐﺎرﮔﺮان از اﯾﻦ ﻓﺮاﺧﻮان دﻓﺎع ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه از اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻄﻠﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻄﻠﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ رﻓﺘﻦ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﮐﺎر از ﭘﯿﺶ ﻧﻤﯽ رود‪ ،‬و رﻓﺘﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫ﮐﻞ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ را ﻣﻨﺤﻞ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺤﯽ را ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺮدم اﺳﺖ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ و ﻗﺺ‬ ‫ﻋﻠﯽ ﻫﺬا‪.‬‬ ‫آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺗﻮﻧﺲ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﺷﺪﯾﺪي ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺎح ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ و ﺟﻠﻮ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‪ .‬در زﻧﺪان ﻫﺎي‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﺧﺒﺮ ﻟﯿﺒﺮاﺳﯿﻮن‪ ،‬ﯾﮏ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺻﺪ ﻧﻔﺮه اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬از‬ ‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻫﺰار زﻧﺪاﻧﯽ در ﺗﻮﻧﺲ ﻓﻘﻂ ‪ 1800‬ﻧﻔﺮ آن ﻫﺎ آزاد ﺷﺪه اﻧﺪ و‬ ‫ﺳﻪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ از آﻧﺎن ﻫﻨﻮز ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺗﺮورﯾﺴﺖ ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ‬ ‫اﯾﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي آزادي ﻫﻤﻪ زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻨﻮز ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﭘﺲ از ﺗﺤﻘﻖ ﺷﻌﺎرﻫﺎي اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺷﮑﺎف ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺎح ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ و آن را‬ ‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ و ﺟﻨﺎح ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آن را ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺎح ﻫﺎ آﯾﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺸﻮﻧﺪ ﯾﺎ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰان آﮔﺎﻫﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺮدم دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺎز اﺟﺎزه دﻫﯿﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻣﺼﺮ ﺑﺮوﯾﻢ‪ .‬ﻣﺎ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﯾﮏ ﺣﺰﺑﯽ دارﯾﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺰب ‪ 83‬ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﺎ اﯾﺪه ﻫﺎي اﻓﺮاﻃﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ در اﯾﺮان ﺑﺎ آن آﺷﻨﺎ‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺰب در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 50‬و ‪ 60‬ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﻮﺳﻂ ﺣﮑﻮﻣﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺗﺮور اﻧﻮرﺳﺎدات ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ در ﻫﻤﺎن ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 50‬و ‪ 60‬اﯾﻦ‬ ‫ﺣﺰب ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در اﺛﺮ اﯾﻦ ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در اﺛﺮ اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت داﺧﻠﯽ‬ ‫ﻧﯿﺰ ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ ﺣﺰب‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ در اﺧﺒﺎر ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬در‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻫﺎ و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي و ﺗﺠﻤﻌﺎت ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﺧﻮدش را ﺑﺮوز‬ ‫ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ دو دﻟﯿﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ دوﺑﺎره ﻗﻠﻊ‬ ‫و ﻗﻤﻊ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را آﺷﮑﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻣﺴﻠﻤﺄ ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك و ﮔﺴﺴﺘﻦ ﻗﯿﺪ و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻧﻈﺎم ﺣﺎﮐﻢ آن‬ ‫ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺮوﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫دوﻣﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﺿﺮﺑﺎت و‬ ‫اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﯿﺎﺳﯿﺖ داده‪ ،‬دﯾﮕﺮ آن ﺣﺰب ﻗﺒﻠﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و اﺻﻮﻷ ﺑﺎ‬ ‫ﻋﺪم ﺣﻀﻮر و ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺧﻮدش در اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺎ و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ راه را ﺑﺮاي ﺳﺎزش ﺑﺎ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎي رژﯾﻢ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﺎز‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اي ﮐﻪ اﺧﯿﺮأ ﺳﯽ ان ان‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺨﻨﮕﻮي اﯾﻦ ﺣﺰب‬ ‫اﻧﺠﺎم داد‪ ،‬ﮐﺎﻣﻸ روﺷﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺰب از ﻧﻈﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺎ از ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت اﺳﻼﻣﯽ در ﮐﺸﻮر ﺧﻮدﻣﺎن و ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﯿﻢ و آﺷﻨﺎﯾﯽ دارﯾﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺨﻨﮕﻮي اﯾﻦ ﺣﺰب اﻋﻼم ﮐﺮد‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺟﺰ ﺑﻨﺪ ﻫﺎﯾﯽ از آن‪ ،‬ﺑﺮ‬ ‫اﺳﺎس ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻈﺎم ﺑﻪ ﻗﺪرت را اﻧﺠﺎم‬ ‫داد‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﯿﻪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﮐﻨﺎر ﺑﺮود وﻟﯽ اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﺧﻠﻊ ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬اﯾﻦ دادﮔﺎه ﻋﺎﻟﯽ ﻣﺼﺮ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ دارد ﺑﺠﺎي رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻫﯿﺌﺖ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪي را‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﯿﺌﺖ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺨﺐ‬ ‫ﻣﺮدم را ﺑﺮ ﺳﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ آورد و ﺑﻪ ﺑﺤﺮان ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺘﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﺄﯾﯿﺪ اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﺳﯿﺎﺳﺘﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ دﻧﺒﺎل آن ﻫﺴﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ ﻗﺪرت‪ .‬اﺟﺎزه‬ ‫ﺑﺪﻫﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺪﻫﻢ اﯾﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ ﻗﺪرت ﭼﯿﺴﺖ؟‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٥٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﯾﮏ ﻧﻈﻤﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﻢ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﮑﯿﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﻗﻮه ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﮐﻪ‬ ‫ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ را در دﻓﺎع ا ز ﻧﻈﺎم ﻣﻮﺟﻮد و ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫وﺿﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﯿﻪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺨﻠﻒ ﮐﻨﺪ او‬ ‫را ﻣﺤﮑﻮم و ﻣﺠﺎزات ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﻗﻮه ﻣﺠﺮﯾﻪ ﮐﻪ ﻣﺠﺎزات را اﺟﺮا ﻣﯽ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻈﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻗﻮه‬ ‫ﻗﻀﺎﺋﯿﻪ ‪ ،‬ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ و ﻗﻮه اﺟﺮاﺋﯿﻪ‪ .‬ﻣﺠﺮي اﯾﻦ ﻧﻈﻢ ﻧﯿﺮوي ارﺗﺶ و‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪون آن ﻫﻤﻪ ﻧﻈﻢ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‪ .‬درﺳﺖ؟ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺻﺤﺒﺖ از اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ ﻗﺪرت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ از اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ارﺗﺶ ﮐﻪ ﺳﺘﻮن‬ ‫ﻓﻘﺮات و ﻣﺠﺮي ﻧﻈﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﻢ و‬ ‫اﺳﺘﺮاﮐﭽﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺨﻮرد‪ ،‬ﯾﮏ دوﻟﺘﯽ ﺑﺮود و دوﻟﺖ دﯾﮕﺮي ﺳﺮ ﮐﺎر‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در واﻗﻊ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﺘﯽ را اﺗﺨﺎذ ﺑﮑﻨﺪ؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ اش رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬ ‫ﻗﺪرت اﺳﺖ و اﺗﻔﺎﻗﺎ دوﻟﺖ ﻣﺼﺮ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ و ﻓﺘﻮاي آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﻢ دﻋﻮت ﮐﺮده اﺳﺖ از اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﺮاي اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺬاﮐﺮه ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺷﺮط اول ﺷﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﮐﻨﺎر ﺑﺮود‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ اﯾﻦ اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ‪ ،‬آن‬ ‫اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ اوﻟﯿﻪ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي آن ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ و در واﻗﻊ اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﺣﺎﮐﻤﻪ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٦٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺎﯾﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ‬ ‫ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از دﻻﺋﻞ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺧﻤﯿﻨﯽ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ ﺿﺪﯾﺖ ﻫﺎي‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﻟﯽ ﺗﻨﺪ و ﺿﺪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ اش ﺧﻮد را ﺑﺎ رادﯾﮑﺎﻟﯿﺰم‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﺪ و در رأس آن ﻗﺮار ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺑﺎ آن ﺷﺮﮐﺖ و دﺧﺎﻟﺖ ﻋﻈﯿﻢ ﺗﻮده اي‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﺪ و اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ رﺳﻮاﯾﯽ اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﺸﻮد‪.‬‬ ‫وﻟﯽ ﺧﺐ در ﻣﺼﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت رادﯾﮑﺎل اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺜﻞ ﺣﺰب اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ‬ ‫ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ دﻧﺒﺎل ﻫﻤﺎن ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﺗﻨﺪ و ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم دﻧﯿﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم ﺧﻼﻓﺖ ﻋﻤﻞ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﻫﻔﺘﻪ ﭘﯿﺶ ﻫﻢ در اﺳﮑﻨﺪرﯾﻪ اﻋﻼﻣﯿﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﭘﺨﺶ ﮐﺮدﻧﺪ و‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻫﻢ ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺮﺣﺎل‪ ،‬ﻏﺮﺿﻢ از ﻃﺮح اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎزه ﺷﮑﺎف ﻫﺎ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ ،‬اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﯿﺮون ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﺑﺮاي‬ ‫ﮔﺎم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻧﻈﺮ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬ﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﺎم ﺑﻌﺪي‬ ‫ﮐﻪ ﻋﻤﻼ ﺗﻮده ﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﯿﺪارﻧﺪ ﮐﺪام اﺳﺖ‪ ،‬دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻮده ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺗﻮده ﮐﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﭼﻘﺪر آﮔﺎﻫﯽ دارﻧﺪ و از ﮐﺪام ﯾﮏ از اﯾﻦ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ در ﺟﻠﺴﺎت ﻗﺒﻞ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬در ﺗﻮﻧﺲ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٦١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭘﻠﯿﺲ ﯾﻌﻨﯽ ﺳﭙﺮ دﻓﺎﻋﯽ ﻣﻘﺪم ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻤﻪ در ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺖ و ﻋﻘﺐ‬ ‫ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﺧﻼء ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ﮐﻪ در ﺳﺎﯾﻪ آن‪ ،‬ﺷﻮراﻫﺎي‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮي و ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ و ﺷﻬﺮ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ در ﺣﺎل ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن در‬ ‫ﻣﺼﺮ ﻫﻢ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ ﭘﻠﯿﺲ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ راﻧﺪه‪ ،‬و در‬ ‫ﺧﻼء ﻗﺪرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﺸﮑﻼت‬ ‫ﺗﻮده اي اﺑﺘﺪاﯾﯽ و ﻧﻄﻔﻪ اي ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﻪ ﮐﻪ اداره‬ ‫ﻣﺤﻼت را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ آن ﻧﻈﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺻﺤﺒﺘﺶ‬ ‫را ﮐﺮدم ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﺪﺷﻪ دار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﺣﺎﮐﻤﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ در اداره ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮاﻧﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻘﺶ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻼء ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم اﯾﻦ ﺧﻼء را ﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ‬ ‫اﺑﺘﮑﺎرات وﯾﮋه ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ‪،‬‬ ‫ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ اداره و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ‬ ‫در اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت وارد ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه ﯾﮏ اﻣﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﯾﮏ اﻣﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﮑﺎف ﺿﺮورت ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ‬ ‫آزاد ﺧﻮدش ﯾﮏ ﮔﺎم ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﮕﺬارد و راه درﺳﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺷﻮراﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮي در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﻫﻢ ﻣﺎ اﯾﻦ را ﺑﭽﺸﻢ ﺧﻮد‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ‪ .‬دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺣﺰب اﻟﻬﯽ ﻫﺎ ﯾﮏ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﯾﮏ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫‪٦٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮔﺮاﯾﺶ دﯾﮕﺮ‪ .‬اﯾﻦ ﮔﺮاﯾﺶ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اﺗﻔﺎق در اﯾﻨﺠﺎ‪ ،‬در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻫﻢ اﺗﻔﺎق ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﺘﺎد‪ .‬در ﺣﺎل اﺗﻔﺎق‬ ‫اﻓﺘﺎدن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﮔﺮ در ﻣﺼﺮ ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺳﭙﺲ ﺷﮑﻞ‬ ‫ﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ ﯾﮑﯽ از ﺟﻨﺎح ﻫﺎي اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﺣﺰب اﻟﺘﺤﺮﯾﺮﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻪ اﺧﻮان‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‪ ،‬درﺟﻪ روي آوري ﻣﺮدم ﺑﻪ اﯾﻦ اﺣﺰاب ارﺗﺠﺎﻋﯽ و‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﻌﺪي را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺜﻞ آن ﭼﻪ ﮐﻪ در ﺳﺎل‬ ‫‪ 57‬اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﮐﻪ در ﺷﻮراي ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﻧﻔﺖ ﺑﺰور ﺣﺰب اﷲ‬ ‫ﻫﺎ ﺷﯿﺮ ﻧﻔﺖ را ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﺎز ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن در اﯾﻦ ﺷﻮرا اوﻻ ﯾﮏ ﺟﻨﺎح ﺣﺰب اﻟﻬﯽ ﺑﻮد و ﯾﮏ‬ ‫ﺟﻨﺎح ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﮐﻤﻮﻧﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻫﻮاداران ﭼﺮﯾﮏ ﻫﺎي‬ ‫ﻓﺪاﯾﯽ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻣﺘﻮﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ اﯾﻦ‬ ‫ﭘﺎ و اون ﭘﺎ ﮐﺮدن ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬

‫ﺧﻮاﺳﺖ او را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺷﯿﺮ ﻫﺎي ﻧﻔﺖ‬

‫را ﺑﺎز ﮐﺮدﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬آن ﭼﻪ را ﮐﻪ دﯾﺪﯾﻢ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪.‬‬ ‫آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك و‬ ‫اﯾﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬در ﺗﺸﮑﻼت ﺗﻮده اي‪ ،‬در ﭘﺎرﻟﻤﺎن‪ ،‬و در‬ ‫ﺷﻮراﻫﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ و اﯾﻦ‬ ‫درﺟﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﺪام ﮔﺮاﯾﺶ ﻗﺎدر ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺑﻮد ﺟﻨﺒﺶ را ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﻣﻮرد دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد ﺑﺒﺮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮدﯾﺪ‪ ،‬اﻣﺮوز ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ ﻫﺎ و‬ ‫ﺟﺸﻦ و ﺳﺮوري ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﯿﺮوزي ﺑﺰرﮔﺸﺎن ﺑﺮﭘﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺳﻨﮕﺮﻫﺎي ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮﭼﯿﺪﻧﺪ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﭘﺎك‬ ‫ﮐﺮدن ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ از ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﻫﺎي ﺗﺠﻤﻊ و ﺟﻨﺒﺶ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻏﺎﻓﻞ از اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت اﺻﻠﯽ و واﻗﻌﯽ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ از ﻣﯿﺎن ﺑﺮدن ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﭼﺎرﻧﺪ دوﺑﺎره اﯾﻦ ﺳﻨﮕﺮﻫﺎ را ﺑﺮﭘﺎ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪،‬‬ ‫زﯾﺮا ﮐﻪ ﻓﻘﺮ و ﺑﯿﮑﺎري ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ در اﺻﻞ ﺑﺨﺎﻃﺮ آن ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮده و از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻓﺮﻋﯽ و اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺪﯾﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻫﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻗﯿﺴﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري‪ .‬ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري ﻫﻢ ﮔﺮﯾﺒﺎن ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ را رﻫﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد ‪.‬‬ ‫اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﯿﺪ ﯾﮏ ﻣﺮوري ﺑﮑﻨﯿﻢ ﺑﺮ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ ﻃﯽ اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٢‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﯾﮑﯽ دو ﺳﺎل اﺧﯿﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﻧﻔﻄﻪ آﻏﺎز وﻗﺎﯾﻌﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻋﻈﯿﻢ اﻋﺘﺮاﺿﯽ و ﺑﺮﮐﻨﺎري ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك از ﻣﺼﺪر ﻗﺪرت ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 2008‬ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺳﺎل در ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺼﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮي رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮي ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ ﻣﺤﻠﻪ و داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﯾﮏ اﻋﺘﺼﺎب ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺸﺪت ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻠﯿﺲ ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﮔﺮدد و در ﺟﺮﯾﺎن اﯾﻦ ﺳﺮﮐﻮب ﯾﮑﯽ‬ ‫از اﻋﺘﺼﺎﺑﯿﻮن ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺎﻟﺪ ﺳﻌﯿﺪ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪.‬‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﯿﻦ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺮوه ﺷﺶ آﭘﺮﯾﻞ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﻣﻬﻤﯽ در ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ و ﺗﺎﺣﺪودي ﻫﺪاﯾﺖ آن داﺷﺘﻪ‪،‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻮﺳﺲ اﯾﻦ ﮔﺮوه ‪ ،‬ﺷﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺣﻤﺪ ﻣﺎﻫﺮ‬ ‫ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﯿﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ را‬ ‫ﺑﺎ ﻓﯿﺲ ﺑﻮﮐﯽ ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎن اﻧﻘﻼب ﺣﺪود ﻫﺸﺘﺎد ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﻋﻀﻮ‬ ‫داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺮاه ﻣﯽ اﻧﺪازد ‪.‬‬ ‫ﻏﺮض از اﯾﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 2008‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ رخ داد درواﻗﻊ‬ ‫ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺑﻮد ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و ﻓﻘﺮ‪ .‬رﺟﻮع ﻣﻦ ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ ﻫﻢ درواﻗﻊ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ در اﺳﺎس‬ ‫ﺣﻮل ﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ و ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮوه "ﺷﺸﻢ آﭘﺮﯾﻞ" ﮐﻪ‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﯿﻦ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻬﺮﺗﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٣‬‬

‫______________________________________________‬

‫اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﺑﺪﺳﺖ آورد ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺟﻨﺒﺶ اﺧﯿﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﻘﺶ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫و ﺗﺠﻤﻌﺎت ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ و ﺗﻈﺎﻫﺮات را ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺮوه دﯾﮕﺮي ﮐﻪ در ﻫﻤﯿﻦ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﮐﻪ ﭘﺲ از ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن ﺧﺎﻟﺪ ﺳﻌﯿﺪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ و ﻧﺎم آن"ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﺎﻟﺪ‬ ‫ﺳﻌﯿﺪ ﻫﺴﺘﯿﻢ" ﺑﻮد ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎ را ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬وﮐﻼ و اﺻﻮﻻ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دادﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ دﺳﺖ اﻧﺪر ﮐﺎر رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ و در ﺿﻤﻦ ﺣﺎﻣﯽ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﮐﺎرﮔﺮي ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ از ﮐﺎرﮔﺮاﻧﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﺷﺮﮐﺖ‬ ‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮوه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﮑﻮﻻر و در ﭘﯽ ﺑﺮﻗﺮاري‬ ‫ﯾﮏ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در ﻣﺼﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪأ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺷﺶ آﭘﺮﯾﻞ ﺳﻌﯽ ﮐﺮد ﺧﻮد را ﮔﺴﺘﺮش ﺑﺪﻫﺪ و‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت اﺧﯿﺮ ﻣﺼﺮ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﮐﻤﯿﺘﻪ ده ﻧﻔﺮي ﮐﻪ در آن اﺧﻮان‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ‪ ،‬ﻫﻮاداران اﻟﺒﺮادﻋﯽ و ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻣﺪﻧﯽ و وﮐﻼ و ﺑﻌﻀﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻫﻤﮕﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ داﺷﺘﻨﺪ ﺗﻼش ﮐﺮد اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫را ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮي ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﺪ و در آن ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﻮﺛﺮي ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ اي ﮐﻪ ﻣﻦ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ دارم ﻫﻤﺎن ﻧﮑﺘﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ در‬ ‫اﺑﺘﺪاي ﺑﺤﺚ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدم و آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻣﺼﺮ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ در اﺳﺎس ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ‬ ‫و ﮔﺮاﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ ﯾﮑﯽ از ﺗﺒﻌﺎت‬ ‫اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺟﻨﺒﺶ‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٤‬‬

‫______________________________________________‬

‫اﯾﻦ ﺑﯿﮑﺎري ﻫﺎ در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﻣﺼﺮ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ رﻗﻢ ﺑﺎﻻﯾﯽ داﺷﺖ و‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺪت ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺘﯽ در ﯾﮏ ﭼﻬﺎرﭼﻮب وﺳﯿﻌﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻋﺘﺮاﺿﺎت‬ ‫ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻌﻀﻼﺗﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ و ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺤﺮان ﺳﺮﻣﺎﯾﺪاري در آﻣﺮﯾﮑﺎ و اروﭘﺎ ارﺗﺒﺎط داﺷﺖ و درواﻗﻊ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر‬ ‫ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ‪ ،‬در ﺧﻮد ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و ﺑﺨﺼﻮص ﯾﻮﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﻣﻨﺠﺮ‬ ‫ﺑﻪ درﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﻣﺒﺎرزات و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﻗﻮي و ﺗﻮده‬ ‫اي ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﻮاي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﭘﻠﯿﺲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬و ﺑﻌﺪ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ و ﺑﻌﺪ ﻣﺼﺮ ﭼﻪ رخ داد‪.‬‬ ‫وﻟﯽ در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﮐﻪ‬ ‫اﻣﺮوز ﺳﻨﮕﺮﻫﺎ را ﺑﺮﭼﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ را ﺗﻤﯿﺰ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﻗﻮل‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﺪه "ﺳﯽ‪ .‬ان‪ .‬ان " ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎرﻫﺎي ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در آورﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر واﻗﻒ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫دﻧﺒﺎل ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻓﻘﺮ و ﺑﯿﮑﺎري را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﺪاري را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﭘﺮ ﮐﺮدن ﺟﯿﺐ ﺳﺮﻣﺎﯾﺪاران داﺋﻤﺎ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺼﺎﺋﺐ را ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺑﺎزﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ ،‬از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٥‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻣﻦ ﻫﻤﻮاره ﮔﻔﺘﻪ ام در ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﯿﻦ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم‬ ‫در ﻋﻤﻖ ﻗﻠﺐ و روح ﺧﻮد ﺧﻮاﺳﺘﺎر آﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﯽ‬ ‫آورﻧﺪ ﯾﮏ ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ‬

‫ﺷﻌﺎر‬

‫ﺑﺮﮐﻨﺎري ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك را ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬در ذﻫﻦ ﺧﻮدﺷﺎن ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﺮﮐﻨﺎري ﻫﻤﻪ ﻓﻘﺮ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﺑﺮﻃﺮف ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در‬ ‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك در ﻣﺼﺮ‬ ‫ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻋﻮض ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮروﮐﺮاﺳﯽ و ﺳﺮﮐﻮب‪ ،‬ﺳﺮ ﺟﺎي‬ ‫ﺧﻮدش اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻗﺪرت در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﻫﯿﭻ ﺗﻐﯿﯿﺮي در اوﺿﺎع ﺑﻮﺟﻮد ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ رژﯾﻢ‬ ‫ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﻣﺼﺮ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي و ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ‪ ،‬ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك را ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ و ﺑﺮﮐﻨﺎر ﮐﺮده اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯿﺪاﻧﯿﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ارﺗﺶ ﮐﻨﺘﺮل اوﺿﺎع را در‬ ‫دﺳﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﺣﺘﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮔﺮوه اوﺑﺎﺷﺎن و ﺟﺎﻧﯿﺎن را ﮐﻪ از زﻧﺪان‬ ‫آزاد ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و ﺑﺎ ﮐﻮﮐﺘﻞ ﻣﻮﻟﻮﺗﻒ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎن ﻣﺮدم اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آﻧﻬﺎ را وﺣﺸﺖ زده و از ﻣﯿﺪان ﺑﻪ‬ ‫درﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺪون اﻃﻼع دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺼﺮ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ارﺗﺸﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دوﺳﺖ‬ ‫و ﺣﺎﻣﯽ ﻣﺮدم ﮐﻨﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﻮﻃﺌﻪ آﻣﯿﺰي اﯾﻦ‬ ‫ﮔﺮوه ﻫﺎ را ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ داد ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ درﮔﯿﺮي ﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ دﺧﺎﻟﺖ‬ ‫ﮐﻨﺪ و ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم را ﺳﺮﮐﻮب ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٦‬‬

‫______________________________________________‬

‫اﻣﺮوز ﻫﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن دوﻟﺖ و ﻫﻤﺎن ارﺗﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل اوﺿﺎع‬ ‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻣﺮدم‬ ‫ﻣﺼﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎزﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬دارد ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ‪ ،‬ﻗﺎﻫﺮه و‬ ‫ﺷﻬﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮ را از ﻋﻼﺋﻢ اﻧﻘﻼب ﭘﺎﮐﺴﺎزي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﯽ در ﻣﺼﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ ﻣﺼﺮ ﺑﺎﯾﺪ از‬ ‫ﺳﻤﺒﻞ ﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻼﺋﻢ اﻧﻘﻼب‪ ،‬و ﺳﻨﮕﺮﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎك ﺑﺸﻮد ﯾﺎ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺿﺪ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﺶ‪ ،‬دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﮐﻪ ﻫﻨﻮز در ﻣﺼﺮوﺟﻮد‬ ‫دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻣﺼﺮ ﻻﯾﻨﺤﻞ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ در اﻧﻘﻼب اﯾﺮان ﻫﻢ اﯾﻦ را دﯾﺪﯾﻢ‪ .‬اﻧﻘﻼب ‪ 57‬در واﻗﻊ از‬ ‫ﺷﻮرش ﺣﻠﺒﯽ آﺑﺎدﻫﺎ ﮐﻪ ﺷﻮرش ﻣﺮدم ﮔﺮﺳﻨﻪ و ﮐﺎرﮔﺮان ﻓﻘﯿﺮ و ﺑﺪون‬ ‫ﺷﻐﻞ ﺑﻮد ﺷﺮوع و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﺧﺘﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ آﻧﺠﺎﯾﯽ‬ ‫ﺧﺘﻢ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺷﺎه از ﻣﯿﺪان‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ‪ .‬اﻧﻘﻼب‬ ‫از ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎز اﯾﺴﺘﺎد و ﺿﺪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم ﺷﺮوع ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب اﻧﻘﻼب ﮐﺮد‪ .‬ﺗﺎزه اﮔﺮ ﻣﺎ اﻧﻘﻼب ‪ 57‬را ﺑﺎ اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ در ‪ ، 57‬اﻧﻘﻼب اﯾﺮان‪ ،‬ﻗﺪم ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺼﺮ ﺗﺎ ﻟﺤﻈﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻓﻘﻂ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك را‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻨﻬﺎ اﻣﺘﯿﺎزي ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻪ ﻣﺮدم داده اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻦ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ و ﺑﺮﮐﻨﺎري او داده اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬ ‫اﻧﻘﻼب در اﯾﺮان ﺗﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﯿﺎم و ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎي ارﺗﺶ ﺟﻠﻮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٧‬‬

‫______________________________________________‬

‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺮ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﮕﺎه ﻫﺎي ﭘﻠﯿﺲ ﻫﻢ‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺷﺪه‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻨﻮز ﺑﻬﯿﭽﻮﺟﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﯿﺎم و ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎي‬ ‫ارﺗﺶ ﺟﻠﻮ ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫دارد ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم و ﺑﺨﺼﻮص ﻃﺒﻘﺎت ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮد‬ ‫را دﻧﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ و ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ‬ ‫ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻨﺒﺶ ﺷﺎن ﮐﻪ ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ و‬ ‫ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻞ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺼﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺟﻠﺴﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﺮآورده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ وارد‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﮑﺎف ﻣﯿﺎن ﺟﻨﺒﺶ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺄ در ﻣﺼﺮ‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺎ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ رژﯾﻢ و ﺳﺴﺖ ﺷﺪن ﺑﻨﺪﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب‪ ،‬ﯾﮏ ﻓﻀﺎي‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺴﺎﻋﺪي ﭘﯿﺶ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ و ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﭘﯿﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫در اﯾﻦ ﻓﻀﺎ ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻃﺒﻘﺎت و ﮔﺮوﻫﻬﺎي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﻪ در ﻃﯽ دوران دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ و ﻗﺪرت اﺑﺮاز وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬وارد ﻣﯿﺪان ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﻮد را ﻣﺘﺸﮑﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد زﻧﺪﮔﯿﺸﺎن‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه و اﻋﺘﺼﺎب ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺷﻮراﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮي ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬زﻧﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺂورﻧﺪ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٨‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ و اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻌﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺪد آزادي ﻫﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻣﺘﺸﮑﻞ ﮐﻨﻨﺪ و از ﺣﻘﻮق ﺧﻮدﺷﺎن دﻓﺎع‬ ‫ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ آﻧﭽﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ از اﯾﻦ ﭘﺲ در ﻣﺼﺮ ﺧﻮاﻫﯿﻢ دﯾﺪ ﭼﺮا؟‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك درواﻗﻊ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت‬ ‫اﺻﻠﯽ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﺑﺮآورده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯿﮑﺎري از ﺑﯿﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻧﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺮاﻧﯽ از ﺑﯿﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻢ‬ ‫ﺗﻮده ﻫﺎي ﻧﺎ آﮔﺎه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ ﻓﻘﺮ و ﮔﺮاﻧﯽ و‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري و ﻣﺴﺎﺋﻞ دﯾﮕﺮ ﮐﻪ دارﻧﺪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري اﺳﺖ‪ .‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﯾﮏ ﺷﮑﻞ از ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﺪاري اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺳﻌﯽ‬ ‫ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﺰد ارزان‪ ،‬و ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل و ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪﯾﺪ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺜﻤﺎر ﺷﺪﯾﺪ آن‪ ،‬ﺟﯿﺐ ﺧﻮد را ﭘﺮ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﻢ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮود و ﯾﮏ ﻧﻈﺎم‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎز اﯾﻦ ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ ﻫﻤﭽﻨﺎن‬ ‫اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﮐﻪ اﻧﺒﺎﺷﺖ و ﺗﺠﻤﻊ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﻓﻘﺮ را در‬ ‫ﮐﻨﺎر ﺧﻮدش ﻣﯽ آﻓﺮﯾﻨﺪ و ﺑﯿﮑﺎري ﯾﮑﯽ از ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫اﻵن اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﺑﮑﻨﯿﻢ‪،‬‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي و‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ در ﭘﯿﺶ رو ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺳﻤﺒﻞ آن ﺑﻮده و‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٦٩‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺣﺎﻻ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ و ﺑﺎز ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺮوﻧﺪ و دﺳﺖ از ﻣﺒﺎرزه ﺑﮑﺸﻨﺪ دوﺑﺎرده ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺒﻼ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ راه اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻪ‬ ‫ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ﻫﻢ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ ﺑﺮاه اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻨﺠﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺪرت ﮔﯿﺮي ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﯾﮏ ﺳﺮي اﺻﻼﺣﺎت اﻧﺠﺎم داد و‬ ‫ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺸﺖ آﻫﻨﯿﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮدش را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد ‪.‬‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﮐﺎرآﯾﯽ ﺧﻮ را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﻣﻮﻗﺘﺄ‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯿﺰﻧﻨﺪ و ﺑﻌﺪ آرام آرام وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ از‬ ‫ﺷﻮر و ﺷﻮق اﻓﺘﺎد و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺮﮐﻮب ﻣﺮدم‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن را ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و دوﺑﺎره ﺑﺴﺎط‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺎن را ﭘﻬﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ اﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﺳﻨﺎرﯾﻮﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺗﻔﺎق‬ ‫ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ارﺗﺶ دارد ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﺧﻮب‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻤﺎ رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﻨﺎر رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺮوﯾﺪ ﺳﺮ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮدﺗﺎن و ﺑﻌﺪ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﭘﻠﯿﺲ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‬ ‫ﺷﮑﻞ ﺳﺎﺑﻖ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﺮدن و ﺑﻪ راه‬ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ و ﮐﻢ ﮐﻢ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﻦ را دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدن و ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﭘﻨﺞ ﯾﺎ ﺷﺶ ﺳﺎل ﺧﻮاﻫﯿﺪ دﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﺎط دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري دوﺑﺎره ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﯽ آﻧﮑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮدم ﺣﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٠‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﮑﻠﯽ از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﺮان ﻫﻢ‪ ،‬اﯾﻦ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ ﺑﺼﻮرت‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري وﻟﯽ ﻓﻘﯿﻪ و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 57‬در ﻫﻢ‬ ‫ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﯽ ﮐﺮده و ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ادﻋﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري وﻟﯽ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬ﻣﺜﻞ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮب‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬آزادي ﺑﯿﺎن‪ ،‬و ﺣﻖ‬ ‫ﺗﺸﮑﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼﺗﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﻓﻘﺮ و‬ ‫ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ روﻧﺪ‪ .‬ﺧﺐ ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ‬ ‫ﻣﺜﻞ آﻣﺮﯾﮑﺎ و اروﭘﺎ ﮐﻪ آزادي ﺑﯿﺎن وﺟﻮد دارد‪ ،‬و ﻣﺮدم آزاداﻧﻪ ﻣﯽ روﻧﺪ‬ ‫رأي ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و دوﻟﺖ ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮد را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻧﺪان ﺳﯿﺎﺳﯽ در زﻧﺪان ﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد و‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ آﻧﻄﻮري ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﯿﮑﺎري و ﺑﺤﺮان وﺟﻮد دارد‪ .‬اﺻﻼ ﺑﺤﺮان‬ ‫ﮐﻨﻮﻧﯽ از ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﺳﺮاﯾﺖ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ‪ ،‬در ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﻗﺒﻞ از ﺑﺤﺮان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري در‬ ‫اروﭘﺎ ﻫﻢ‪ ،‬رﻗﻢ ﺑﯿﮑﺎري ﺑﺎﻻ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﯽ از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬﻢ‬ ‫درآﻣﺪ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺻﺪور ﻣﻨﺴﻮﺟﺎت ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و ﺟﻠﺐ‬ ‫ﺗﻮرﯾﺴﺖ از اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻨﺴﻮﺟﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎي‬ ‫اروﭘﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻪ و اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ‪ ،‬در ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﺪد‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧١‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﮐﺎر ارزان در آﻧﺠﺎ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺑﺤﺮان‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري در اروﭘﺎ ﺑﺎزار ﻣﻨﺴﻮﺟﺎت در آﻧﺠﺎ ﻣﺤﺪود ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮات‬ ‫وﯾﺮان ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮدش را در ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ ﺑﺠﺎ ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺤﺮان ﺑﯿﮑﺎري‬ ‫در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﮐﺮد و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮار ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ را ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد دوﻟﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺼﺮ آﻧﻄﻮر ﮐﻪ ادﻋﺎ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و ﺑﺎ آزاد ﮐﺮدن زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﺎﻣﻼ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اﺻﻠﯽ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اي ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺼﺮ ﺣﻮل آن راه اﻓﺘﺎد‪ ،‬را ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺐ ﭘﺲ ﭼﺮا اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻌﻀﻼت در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﻫﻨﻮز ﺣﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ روﺷﻦ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﻪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ‪ ،‬در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري وﺟﻮد دارد‪ .‬از اﯾﻨﺮوﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯿﮑﺎري را ﺣﻞ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دﭼﺎر ﺑﺤﺮان ﺑﯿﮑﺎري و اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﯿﻤﺖ‬ ‫ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و درواﻗﻊ ﺑﺤﺮان اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺤﺮان در ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻋﺮﺑﯽ را ﺗﺸﺪﯾﺪ ﮐﺮده و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر را ﺑﺒﺎر آورده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﮔﺮ ﺧﻮب دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺼﺮ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ را ﺣﻞ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﯾﻦ‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ ﺧﻮدش در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دﭼﺎر ﺑﺤﺮان ﺑﯿﮑﺎري و اﻗﺘﺼﺎدي‬ ‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٢‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺧﺐ‪ ،‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ‪ ،‬وﻟﯽ آﯾﺎ ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﻫﻢ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را دارﻧﺪ؟ ﯾﺎ دﭼﺎر اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻢ اﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ در‬ ‫ﻣﺼﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻋﻮض ﺑﺸﻮد و ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﮐﺎﻣﻼ آزادي ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮدد‪ ،‬زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ آزاد ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺮات ﺧﻮد‬ ‫را ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪ و اﺣﺰاب ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ و در زﻧﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺷﺮﮐﺖ‬ ‫ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ آﻧﻬﺎ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد؟ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ درﺟﻪ اي ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ دﭼﺎر اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻤﺎت ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن درﺟﻪ اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻠﻮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ و ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ در اﻧﻘﻼب ‪ ، 57‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﺷﺎن ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﺳﺎواك و ﭘﻠﯿﺲ و ارﺗﺶ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ رژﯾﻢ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﭼﻮن‬ ‫دﭼﺎر اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت و ﻓﻘﺮ ﻓﺎﻗﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ رژﯾﻢ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺷﺎه ﻋﻨﺎن ﺧﻮﯾﺶ را‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻢ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﺎ ارﺗﺶ ﺳﺎزش‬ ‫ﮐﺮد‪ ،‬و در ﮐﻨﺎر آن دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﺟﺪﯾﺪي را ﻫﻢ ﺑﻨﺎم ﺳﭙﺎه‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاران و ﺑﺴﯿﺞ و ﻟﺒﺎس ﺷﺨﺼﯽ ﺷﮑﻞ داد و ﺧﺎﻟﺼﻪ ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﺳﯿﺎه ﺗﺮ از ﻗﺒﻞ را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ام‪ ،‬ﭘﯿﺮوزي ﯾﮏ‬ ‫اﻧﻘﻼب در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﺠﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺣﻞ ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٣‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﭘﯿﺶ ﺑﺮود‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﭼﻘﺪر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت و ﺑﺨﺼﻮص راه ﺣﻞ ﻫﺎي آن آﮔﺎه و واﻗﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﻘﺶ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﺨﺶ و ﻣﻬﻢ ﺧﻮد را‬ ‫اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﯾﮏ اﻧﻘﻼب را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﯿﻠﯽ روﺷﻦ و ﺳﺎده ﺟﻠﻮ ﺧﻮدﻣﺎن‬ ‫ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺟﻨﺒﺸﯽ‬ ‫ﺑﺮاه اﻓﺘﺎد ﮐﻪ در آن ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﭘﻠﯿﺲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺲ‪ ،‬در ﺗﺠﺮﯾﻪ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﻣﻘﺪﻣﺘﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و رژﯾﻤﯽ را‬ ‫ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮﺣﺮﮐﺖ آﻧﻬﺎ اﯾﺴﺘﺎده اﺳﺖ ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﻨﺪ و اﯾﻦ ﮐﺎر را در ﺣﺪ‬ ‫اﺳﺘﻌﻔﺎي ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﺎ ﻗﺪرت ﭘﯿﺶ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬از اﯾﻦ ﭘﺲ ﭘﯿﺸﺮوي‬ ‫ﻓﺮاﺗﺮ از اﯾﻦ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ واﻗﻒ‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻘﺮ و ﺑﯿﮑﺎري از ﺑﯿﻦ ﻧﻤﯽ‬ ‫رود ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬در ﻣﺼﺮ ﺑﻌﺪ از ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ‪ ،‬ﻣﺼﺮي ﮐﻪ در آن‬ ‫ﻗﺪرت ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ اﺗﻮرﯾﺘﻪ ﺧﻮد را ﻇﺎﻫﺮا از دﺳﺖ داده اﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﯿﺪ‬ ‫دﯾﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و ﻓﻘﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪،‬‬ ‫ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ‪ ،‬در ﻣﺼﺮ آﯾﻨﺪه ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت و اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﺑﺎﻻ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺐ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﯽ زﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاي رﺷﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺪاري‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٤‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﺮده وار ﮐﺎر ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮده وار اﺳﺘﺜﻤﺎر‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﯿﭻ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﭼﺮخ ﺗﻮﻟﯿﺪ را ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺳﺮازﯾﺮ ﺷﺪن‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺛﺮوت ﺑﻪ ﺟﯿﺐ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ و ﺑﺪون وﻗﻔﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﯿﺎﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ روﻧﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ اﻋﺘﺼﺎب ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺑﺸﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و اﻗﺘﺼﺎد ﺿﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﺧﻮرد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ ﺧﻮدﺗﺎن ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬آﯾﺎ‬ ‫در ﻣﺼﺮ ﺑﺎ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت و اﻏﺘﺸﺎﺷﺎت ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ‬ ‫ﺗﻮرﯾﺴﻢ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬﻢ درآﻣﺪ آن را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد؟‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺳﻨﺎرﯾﻮي ﺑﻌﺪي ﻣﺼﺮ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در آن ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﺪد‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺼﺮ ﺑﻪ راه ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮاﻧﯽ‬ ‫ﺣﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ..‬اﯾﻦ وﻋﺪه دروﻏﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﺮاي ﻓﺮﯾﺐ‬ ‫و ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن و ﺗﻮﻗﻒ اﻧﻘﻼب ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻦ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﭘﺲ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺸﺪﯾﺪ‬ ‫وﺧﺎﻣﺖ اوﺿﺎع‪ ،‬ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﯿﮑﺎري و اﻓﺰاﯾﺶ ﮔﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ درواﻗﻊ‬ ‫ﺑﺤﺮان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻣﺼﺮﮐﻪ در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دﭼﺎر اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻢ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاري دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﺑﯿﮑﺎري و‬ ‫ﮔﺮاﻧﯽ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ رود و واﻗﻒ ﺑﺎﯾﻦ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺄ ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮاﻧﯽ‬ ‫ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﺤﺮان و ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﯿﮑﺎري ﮐﻢ ﮐﻢ‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ‬ ‫در آن ﺗﻮﺟﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﯽ ﺟﻠﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٥‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﯿﻤﺎري دارﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎر‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎري‬ ‫اﺻﻠﯽ اش ﺳﺮﻃﺎن اﺳﺖ و ﺷﻤﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ واﻗﻒ ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ و ﻓﮑﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﺎ‬ ‫دوﺗﺎ ﻗﺮصِ ﺳﺮدرد ﻋﻮارﺿﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎر دﭼﺎر آن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ‬ ‫رود‪ .‬وﻟﯽ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ او ﻗﺮص ﻣﯽ دﻫﯿﺪ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺮور‬ ‫زﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎري ﺑﯿﻤﺎر‪ ،‬ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺧﻮد ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﯿﻤﺎري ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻀﻞ اﺻﻠﯽ ﭘﯽ ﺑﺒﺮﯾﺪ‪ .‬ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻫﻢ در ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ اوﺿﺎع اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﻫﻤﺎت ﺷﺎن را ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ از دﺳﺖ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و راﺣﺖ‪ ،‬ﺑﺎ دادن‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﺗﻼش‬ ‫اﺣﺰاب و ﮔﺮوه ﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ در آﮔﺎه ﮐﺮدن ﻣﺮدم دارد‪ .‬وﻟﯽ‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم در ﺟﺮﯾﺎن ﻋﻤﻠﯽ اﻧﻘﻼب در ﻋﺮض ﯾﮏ روز ﻣﯽ‬ ‫آﻣﻮزﻧﺪ آﻧﻘﺪر وﺳﯿﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻃﯽ ده ﺗﺎ ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل‬ ‫ﮐﺎر ﮔﺮوه ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﯽ آﻣﻮزﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و‬ ‫ﺗﻀﻌﯿﻒ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‪ ،‬ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺤﺮان‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻓﻼﮐﺖ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎي زﯾﺎدي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ‬ ‫آورد‪ ،‬وﻟﯽ ﻋﻤﻼ وﺳﯿﻠﻪ اي ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﻫﻤﺎت اوﻟﯿﻪ آﻧﻬﺎ ﻓﺮو ﺑﺮﯾﺰد و‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﻌﻀﻼت ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﻪ ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﯽ ﺑﺒﺮﻧﺪ و اﯾﻦ ﺧﻮد از ﯾﮏ ﻃﺮف ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﯽ را در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﺧﻮدش ﻗﺮار ﺑﺪﻫﺪ و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٦‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم را ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻞ اﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﯿﻦ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫اﻓﺘﺎد‪ .‬در اﻧﻘﻼب اﯾﺮان اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﻧﯿﺎﻓﺘﺎد‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮﻫﻤﺎت‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ آﻧﻘﺪر زﯾﺎد ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻋﻨﺎن اﺧﺘﯿﺎر را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ‬ ‫رژﯾﻢ اﺳﻼﻣﯽ دادﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ رژﯾﻢ اﺳﻼﻣﯽ از اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ و اﻋﺘﻤﺎد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ را دوﺑﺎره ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺄ ﯾﮏ دوره‬ ‫درﮔﯿﺮي ﻫﺎ و ﻣﺒﺎرزات ﺷﺪﯾﺪ در ﭘﯿﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ﺗﺸﮑﻼت ﺗﻮده اي ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﮑﻞ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد و ﺳﻌﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت اوﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﺶ را ﭘﯽ ﮔﯿﺮي ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﭼﻘﺪر ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﭘﯿﺮوز ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﭼﻘﺪر ﭘﯿﺶ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم و درﺟﻪ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ دارد ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم از آﻧﻬﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎي ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ارﺗﺶ آﻧﻬﺎ را ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻣﯽ راﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‬ ‫در اﯾﺮان اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﺎي‬ ‫وﺳﯿﻊ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺗﺠﻤﻌﺎت ﻋﻈﯿﻢ ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﺗﺠﺪﯾﺪ‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره ﺳﻨﮕﺮ ﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﻮﻧﺪ و ﺟﻨﮓ ﻣﯿﺎن ارﺗﺶ و ﺗﻮده ﻣﺮدم‬ ‫دوﺑﺎره ﺻﺤﻨﻪ آراي ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺸﻮد‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﯿﺸﺘﺮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٧‬‬

‫______________________________________________‬

‫اﻧﻘﻼب دل ﺑﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام ﻣﺎ در اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري دارﯾﻢ ﮐﻪ در راس آن ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ و در رده‬ ‫ﻫﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻋﻈﯿﻤﯽ ﮐﻪ زﯾﺮ ﻓﻘﺮ و ﻓﺎﺋﻘﻪ ﺑﺴﺮ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم را ﺳﺮ ﭘﺎ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارد‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ آﻧﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻫﺮ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﺑﺎ ﺳﺪ ﺳﺮﮐﻮب ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻫﺮ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﺑﺴﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ اﻋﺘﺮاض ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮده ﻣﺮدم اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬ ‫ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺴﺎﺋﻠﺸﺎن ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺎﻧﺪن ارﺗﺶ و‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ و دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب ﺗﻌﺮﺿﺎت ﺑﻌﺪي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﻧﻈﺎم ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺧﻠﻊ ﯾﺪ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ و دوﻟﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم دﭼﺎر‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻮﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﺪه‪ ،‬روي ﮐﺎر ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﻣﻌﻀﻼت‬ ‫آﻧﻬﺎ را ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﺣﻞ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺤﺖ ﻫﺮ‬ ‫ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺣﺴﺎب ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﺷﻮد‪ ،‬دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑﺮاي‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران و ﻧﻪ ﮐﺎرﮔﺮان و ﻣﺮدم ﮐﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد ‪.‬‬ ‫ﻋﻠﺖ ﻫﻢ روﺷﻦ اﺳﺖ‪ .‬اوﻟﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﯾﮏ دوﻟﺖ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﺎي‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٨‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻓﻘﯿﺮ ﻣﺮدم ‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ زﯾﺮ ﺿﺮب ﺳﺮﮐﻮب و اﺳﺘﺜﻤﺎر و ﻓﻘﺮ‬ ‫ﺑﻮده اﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻻزم را ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن را ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و از آن اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دوﻟﺘﯽ ﺑﯿﺮون ﺑﯿﺎﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺘﺶ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮان و ﺗﻮده زﺣﻤﺘﮑﺶ و ﻓﻘﯿﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي اﺗﻔﺎق ﻧﻤﯽ اﻓﺘﺪ‪ .‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻫﺰاران ﮐﺎدر‬ ‫ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﺪه‪ ،‬وﮐﯿﻞ و وزﯾﺮ و ﻣﺪﯾﺮ دارد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﺴﺮﻋﺖ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﺷﺎن را ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪ و دوﻟﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮده ﻣﺮدم‬ ‫اﺻﻼ ﺟﺴﺎرت ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎدرﻫﺎﯾﯽ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﺻﻼ ﻗﺪرت ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﻧﺪارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﺮدم در ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻔﺴﯽ ﮐﻪ در ﻃﯽ ﻣﺒﺎرزه ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺴﯿﺎر اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ اﮔﺮ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺸﻮد‪ ،‬اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ‬ ‫دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد دوﻟﺖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫دﻟﯿﻞ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم آﻣﺎدﮔﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺎري را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬ ‫اﻣﮑﺎﻧﺎت اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺛﺮوت ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﮐﻪ دارﻧﺪ در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت وﺳﯿﻊ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﺑﺎﯾﺪ ﺻﺒﺢ ﺑﺮوﻧﺪ ﺳﺮ ﮐﺎر و ﺷﺐ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ و وﻗﺖ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﺪارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﺘﺎ ﺣﺘﯽ در ﺑﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺗﺮﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻋﺪه ﺻﺎﺣﺐ ﺛﺮوت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت آﻣﻮزﺷﯽ را دارﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه رﻓﺘﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٧٩‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻄﻮر دوﻟﺖ ﻫﺎ را اداره ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﭼﻄﻮر ﭘﺴﺖ‬ ‫ﻫﺎ را ﭘﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﺮدﻣﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻮرد ﻫﯿﭻ ﺗﺠﺮﺑﻪ اي ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻗﺪم ﺑﺠﻠﻮ ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬و اﺻﻼ اﯾﻦ‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﻫﻢ ﮐﻪ آزاد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﯿﺮوزي دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎﯾﻦ ﺳﺎدﮔﯽ ﺑﺮﭘﺎﺋﯽ‬ ‫ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ را ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻧﻤﯽ آورد ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮﯾﺴﺖ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ‬ ‫ﻗﺪرت ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﭘﻠﯿﺲ و ارﺗﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺮدم ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻘﺐ ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ و ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ارﮔﺎن ﻫﺎي‬ ‫ﺗﻮده اي ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻮراﻫﺎ و اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ و‬ ‫ﺗﺸﮑﻼت زﻧﺎن و ﻏﯿﺮه ﺷﮑﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ارﮔﺎن ﻫﺎ ارﮔﺎن ﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم راﺣﺖ در آن ﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن در‬ ‫ﺷﻮراي ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬راﺣﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد و ﺣﺮف ﺧﻮدش را‬ ‫ﺑﺰﻧﺪ و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺑﺸﻮد‪ .‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﭘﺮورش ﭘﯿﺪا‬ ‫ﮐﺮده و ﺧﻢ و ﭼﻤﺶ را ﻣﯽ داﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻫﻤﺎن ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎرﮔﺮ‬ ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺑﺪﻫﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب در ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺑﺸﻮد‪،‬‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ وﺣﺸﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭘﺎ ﺟﻠﻮ ﻧﻤﯽ ﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ در‬ ‫ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻧﺒﻮده و ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺖ اداره ﯾﮏ دوﻟﺖ را‪ .‬وﻟﯽ ﺷﻮرا ﺷﮑﻞ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﺑﺮاز وﺟﻮد ﺗﻮده ﻣﺮدم اﻣﮑﺎن ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﺷﻮراﻫﺎ درواﻗﻊ ﻫﻤﺎن دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم در ﺟﺮﯾﺎن اﻧﻘﻼﺑﺎت‪ ،‬ﺑﺮاي‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٨٠‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﺑﻄﻮر اﺑﺘﮑﺎري‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﭼﯿﺰﯾﺴﺖ ﮐﻪ در اﻧﻘﻼب اﮐﺘﺒﺮ رخ داد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ‬ ‫از اﻧﻘﻼب ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ و ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺗﺰار‪ ،‬ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد و‬ ‫ﻓﻘﺮ و ﻓﻼﮐﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ و ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺗﻮده اي‬ ‫اﻧﺪ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ رﺳﻤﯽ ﮐﻪ ﻋﺎﺟﺰ و ﻧﺎﺗﻮان از ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺮدم‬ ‫اﺳﺖ ﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻣﺜﻞ ﯾﮏ دوﻟﺖ‪ ،‬اﻣﻮر‬ ‫را ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﺧﻼء ﻣﻮﺟﻮد را ﭘﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻫﻤﯿﻦ اﻧﻘﻼب ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ دﯾﺪﯾﻢ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ را در ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ در ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪ و ﺑﺮاي اداره ﻣﺤﻼت ﯾﮏ ﺧﻼء ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮدم‬ ‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﻼت را ﺑﺎ ﭼﻮب و ﭼﻤﺎق و اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻣﻨﯿﺖ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ دادﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ ﺣﺴﺎب ﺑﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﺤﺮان‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و ﻗﺤﻄﯽ‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ .‬وﻗﺘﯽ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻗﺤﻄﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻈﺎم ﺣﺎﮐﻢ و ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺮدم را ﮐﻪ ﻏﺬاﺳﺖ ﺑﺮاي‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﺘﺄ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد؟ ﺧﻮد ﻣﺮدم ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻮﻟﯿﺪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ در اﮐﺘﺒﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل اﻧﻘﻼب و ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺗﺰار‪ ،‬دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻮرژواﺋﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٨١‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﺷﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺷﻮراﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ‬ ‫ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ دﭼﺎر ﻗﺤﻄﯽ و ﺑﺤﺮان ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮده ﻣﺮدم‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﻗﺤﻄﯽ و ﺑﺤﺮان ﻣﻨﻔﻌﻞ ﻧﻨﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﺎرﮔﺮان ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺤﻼت را ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﮐﻢ ﮐﻢ ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ اﮐﺜﺮﯾﺖ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎاﻻﺧﺮه ﻓﻬﻤﯿﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري رﯾﺸﻪ ﮐﻦ ﻧﺸﻮد اﯾﻦ‬ ‫ﻗﺤﻄﯽ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ و ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ از ﺑﯿﻦ ﻧﻤﯽ رود‪ ،‬ﺑﺎ ﯾﮏ ﺗﻌﺮض اﻧﻘﻼﺑﯽ‬ ‫دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدﻧﺪ و دوﻟﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮ ﻗﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺑﻦ‬ ‫ﭘﺮوﺳﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻧﯿﺰ رخ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ اﯾﻦ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﭼﻘﺪر ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫اﻣﺮ واﻗﻒ ﺑﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻓﻘﻂ ارزش اش ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫در ﺳﺎﯾﻪ آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ارﮔﺎن ﻫﺎ ﺗﻮده اي ﺧﻮدﺷﺎن را ﺷﮑﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﻧﻄﻔﻪ‬ ‫ﻫﺎي دوﻟﺖ آﺗﯽ را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎو وﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ دوﻟﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺴﺎﺋﻞ آﻧﻬﺎ را ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎﻃﻠﯽ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ درﺟﻪ اﯾﮑﻪ از اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﺑﯿﺮون ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﻘﻼب ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﮐﺪام راه ﺣﻞ؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ؟‬

‫‪٨٢‬‬

‫______________________________________________‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬ ‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ ﻣﻮج ﺧﯿﺰش ﻫﺎي ﺗﻮده اي ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺳﺮاﺳﺮ‬ ‫ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺧﺎور ﻣﯿﺎﻧﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﺲ از ﺳﻘﻮط و‬ ‫ﺑﺮﮐﻨﺎري دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﻟﯿﺒﯽ‪ ،‬ﺑﺤﺮﯾﻦ‪،‬‬ ‫و در ﯾﻤﻦ ﺑﻪ اوج ﺧﻮدش رﺳﯿﺪه و در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﮐﻮﯾﺖ در‬ ‫ﺣﺎل ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻌﯿﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺘﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن و ﻗﻄﺮ ﻫﻢ ﺳﺮاﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﻟﺠﺰاﯾﺮ ﻫﻢ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ‬ ‫ﻣﺪت ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ درﮔﯿﺮي ﻫﺎ اداﻣﻪ دارد‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص در آﺧﺮﯾﻦ ﺧﺒﺮ‬ ‫ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﺷﻬﺮ ﻫﺎ از دﺳﺖ ارﺗﺶ ﺧﺎرج‬ ‫ﺷﺪه و ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻟﯿﺒﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﻤﺎﺟﺘﯽ ﮐﻪ ارﺗﺠﺎع در آﻧﺠﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮده ﻣﺮدم و‬ ‫ﺧﯿﺰش آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺪﻟﯽ را ﺑﻪ ﻣﺎ اراﺋﻪ ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ در‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ در آﯾﻨﺪه ﻧﺰدﯾﮏ رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺮﺳﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻟﯿﺒﯽ ﮐﺸﻮري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در آن ﭘﯿﺸﺮوي ﻫﺎي اﻧﻘﻼب در درﻫﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٨٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﮑﺴﺘﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و ﻣﻮاﻧﻊ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ ،‬ﺧﺐ اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در آﻓﺮﯾﻘﺎ و‬ ‫ﺧﺎور ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺷﺎﻫﺪ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم و ﺧﯿﺰش ﻫﺎي ﻋﻈﯿﻢ ﺗﻮده‬ ‫اي ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ را در ﯾﮏ ﭼﻬﺎر ﭼﻮب وﺳﯿﻌﺘﺮ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ در واﻗﻊ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ و آﻓﺮﯾﻘﺎ و‬ ‫ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و درواﻗﻊ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ ﺗﻌﺮﺿﺎت‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺸﺖ ﻣﺮدم ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي در اروﭘﺎ و آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ و ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎﯾﯽ را در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺖ ‪.‬‬ ‫دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﻤﺎن ﻣﺤﺮز ﻣﯽ ﺳﺎزد ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ ﺟﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﺗﻮده ﻫﺎي زﺣﻤﺘﮑﺶ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﺗﻌﺮﺿﺎت آن ﻣﻮاﺟﻪ‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻌﺪد اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﻣﺼﺮ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺷﺮوع‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ ،‬در ﯾﻮﻧﺎن و ﺣﺘﯽ ﻗﺒﻞ از آن در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪ و ﭼﻨﺪ روزي‬ ‫ﻫﺴﺖ ﮐﻪ در وﯾﺴﮑﺎﻧﺴﻦ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﻢ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻌﺮض ﺟﻨﺎح راﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺑﻪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ و ﺣﻘﻮق و ﻣﻌﯿﺸﺖ ﮐﺎرﮔﺮان‪50000 ،‬‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ رﯾﺨﺘﻪ اﻧﺪ و اﻣﺮوز روز‬ ‫ﭼﻬﺎرم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺷﺎن اداﻣﻪ دارد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ‪ 32‬اﯾﺎﻟﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻞ وﯾﺴﮑﺎﻧﺴﻦ دﭼﺎر ﮐﺴﺮي ﺑﻮدﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺻﺪد ﻗﻄﻊ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٨٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺣﻘﻮق و درآﻣﺪﻫﺎي ﻣﺮدم ﮐﺎرﮐﻦ و زﺣﻤﺘﮑﺶ‪ ،‬از‬ ‫اﯾﻨﺮو‪ ،‬زﻣﯿﻨﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﻢ وﺳﯿﻊ اﺳﺖ‬ ‫و ﺑﻌﯿﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﺎﻻت و ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﺳﺮاﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﮐﻤﺎ اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫در ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﮐﺎرﮔﺮان و ﻣﻌﻠﻤﯿﻦ در وﯾﺴﮑﺎﻧﺴﻦ‪ ،‬در ﻧﯿﻮﯾﻮرك و‬ ‫واﺷﮕﻨﺘﻦ ﻫﻢ ﺗﻈﺎﻫﺮات و ﺗﺤﺮﮐﺎﺗﯽ رخ داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺟﻬﺎﻧﯽ از ﻃﺮف ﺗﻮده ﻣﺮدم و ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﺮ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ ﺗﻌﺮض ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻌﺮض‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ واﻗﻒ ﻫﺴﺘﯿﺪ‪ ،‬ﮐﻪ از ﭼﻨﺪﯾﻦ دﻫﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﺎ‬ ‫ﺳﻘﻮط ﺷﻮروي ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ ،‬و در ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﺟﻨﺒﺶ ﮐﺎرﮔﺮي و‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﭼﭗ ‪ ،‬ﮐﻪ در آن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻣﯿﺪان را ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﺧﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﯽ دﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺸﺪﯾﺪ‪ ،‬و در ﭘﯽ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي در آﻣﺮﯾﮑﺎ و اروﭘﺎ ﺑﻪ اوج‬ ‫ﺧﻮد رﺳﯿﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮري ﮐﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري ﺧﻮاﻫﺎن ﺻﺮﯾﺤﺎ در ﭘﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮي را از ﺻﺤﻨﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺤﻮ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ ﺑﺤﺮان‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﺮ ﺑﺤﺮان دﯾﮕﺮي‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺤﺮان را ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺮاﺑﯽ و ﻓﻼﮐﺖ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺰد و‬ ‫از دﺳﺖ دادن ﻣﺸﺎﻏﻞ ﻃﺒﻘﺎت ﮐﺎرﮐﻦ ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺪﻻل ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ رﮐﻮد ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ را‬ ‫ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد و ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﻨﻬﺎ راﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي او وﺟﻮد دارد اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﻮد‪ ،‬اﻧﮕﯿﺰه ﺑﺮاي‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٨٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري و رﺷﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﯾﻦ‬ ‫اﻣﺮ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺰد و ﻣﺰاﯾﺎي ﮐﺎرﮔﺮان و ﺗﺨﻔﯿﻒ ﻫﺎ و ﺗﺴﻬﯿﻼت ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻫﻤﻮاره در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺮان‬ ‫ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮد را در ﺗﻌﺮض ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺸﺖ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﺤﻖ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ اﺳﺘﺪﻻل وارد ﻣﯿﺪان ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺎرﮔﺮان ﺗﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺰد و ﺗﻌﺮﺿﺎت ﻧﺪﻫﻨﺪ و اﯾﻦ ﻓﺪاﮐﺎري‬ ‫را ﻧﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬رﮐﻮد ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻌﻄﯿﻞ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﯿﮑﺎري ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮان وارد ﻣﯽ‬ ‫آﯾﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ راه ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﭼﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﭼﻪ در اروﭘﺎ‬ ‫و ﭼﻪ در ﺗﻮﻧﺲ و ﭼﻪ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻧﻘﺎﻃﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺻﺮﯾﺤﺎ و ﻋﻠﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ رﻓﻊ ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ و ﮔﺮاﻧﯽ ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﭼﯿﺰ‬ ‫دﯾﮕﺮي اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫راه ﺣﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺎده‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺎ درﺻﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻي‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري دارﯾﻢ‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﮑﺎري ﻫﺎ را ﻣﯿﺸﻮد ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫ﺗﻮﻟﯿﺪ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮد‪ .‬وﻟﯽ در ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮﻟﺪه در ﻓﻀﺎي‬ ‫ﺗﻨﮓ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻣﺤﺒﻮس اﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺖ‪ ‬ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮ وﺳﺎﺋﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮﻟﺪه اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ آزاداﻧﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﯿﮑﺎري را رﯾﺸﻪ ﮐﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ و اﯾﻦ ﻣﺤﺪودﯾﺖ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺛﺮوت ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٨٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫وﺳﺎﺋﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ را از ﺗﻤﻠﮏ ﺧﺼﻮص ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران در ﺑﯿﺎورد و در اﺧﺘﯿﺎر‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از آﻧﻬﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ‬ ‫را‪ ،‬ﺑﺪون ﻣﺎﻧﻊ و ﺗﺎ ﺣﺪ اﮐﺜﺮ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫دﻫﺪ و ﺑﯿﮑﺎري را رﯾﺸﻪ ﮐﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫وﺟﻮد دارد‪ ،‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع رﺷﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮﻟﺪه ﺑﺎﯾﺪ از ﮐﺎﻧﺎل‬ ‫ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺑﮕﺬرد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﯾﻦ‬ ‫آزادي ﻋﻤﻞ را ﻧﺪارد ﮐﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮﻟﺪه را آزاداﻧﻪ رﺷﺪ دﻫﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻌﺎرﺿﺎت‪ ،‬ﺗﻌﺎرﺿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري و ﻓﻘﺮ وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮدش را ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﻃﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎن‬ ‫ﺣﻔﻆ ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻦ دادن ﺑﻪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﺗﻦ دادن ﺑﻪ‬ ‫ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺗﻦ دادن ﺑﻪ ﻓﻘﺮ‪ ،‬ﺗﻦ دادن ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب‪ ،‬و ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﺧﺎرج ﮐﺮدن ﺳﻠﻄﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران و ﻣﺤﺪودﯾﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮ وﺳﺎﺋﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﯾﮑﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﭼﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﭼﻪ‬ ‫در ﯾﻮﻧﺎن‪ ،‬ﭼﻪ در اروﭘﺎ و ﭼﻪ در ﻣﺼﺮ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪ ،‬ﻧﺒﺮد و ﮐﺎرزار ﺑﺰرﮔﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﯿﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري در ﻫﻤﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ اﯾﺮان‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ زﯾﺮ ﺑﺎر اﯾﻦ ﺗﻌﺮﺿﺎت ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻗﺒﻼ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‬ ‫ﺣﻮل ﻣﺸﮑﻞ ﺑﯿﮑﺎري و ﮔﺮاﻧﯽ و ﻓﻘﺮ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻮل‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٨٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﺿﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‪ ،‬وﻟﯽ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ در ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻗﺪﻣﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﺿﺪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺗﺒﺪﯾﻞ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ اﯾﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬در‬ ‫ﺟﻮاﻣﻊ اروﭘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺟﻮاﻣﻊ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬در ﺟﻮاﻣﻌﯽ‬ ‫ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ ﯾﮏ ﺣﺪاﻗﻞ ﺣﻘﻮﻗﯽ را ﺑﺮاي‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺸﻮد ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺸﮑﻼت ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ‪ ،‬و ﺑﺪون‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻗﻬﺮ آﻣﯿﺰ‪ -‬آﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ -‬ﺳﺮﮐﻮب ﺷﻮد‪ ،‬اﺑﺮاز ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺮﺿﺎت و ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت اﯾﻦ‬ ‫ﭼﻨﯿﻨﯽ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﺼﻮرت ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺧﺎﻟﺺ دو ﻃﺒﻘﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬ ‫اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه در وﯾﺴﮑﺎﻧﺴﻦ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﮐﺎرﮔﺮي و ﮐﺎرﮔﺮان در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﭼﮏ و ﭼﺎﻧﻪ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ از‬ ‫ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ اﻣﺘﯿﺎز ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﺑﺮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬در‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻋﺮﯾﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ را اﮔﺮ در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ راه ﺑﯿﺎﻓﺘﻨﺪ و در اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﺑﯿﮑﺎري و ﻏﯿﺮه‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوﻫﺎي دوﻟﯿﺖ ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻧﻔﺲِ وﺟﻮد دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ي ﻓﺮدي‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻘﺪان‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٨٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺒﺮد ﺣﺘﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدﯾﺸﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ و اﯾﻦ اﺑﺰار‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب را از ﺳﺮ راه ﺧﻮد ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﻣﺎ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ را ﺑﺎ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي اداره‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اوﻟﯽ ﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﻘﻼﺑﯽ در ﻣﻌﺮض و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﻧﻘﻼب ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و‬ ‫ﺿﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻗﺮار دارﻧﺪ در دوﻣﯽ ﻫﺎ ﻫﻨﻮز اﻧﻘﻼب ﻣﯿﺒﺎﯾﺴﺖ ﯾﮏ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ را از ﺳﺮ ﺑﮕﺬراﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ وﺳﺎﺋﻞ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻻزم ﺑﺮاي‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻋﺮﯾﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪،‬‬ ‫را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﺪ و اﯾﻦ ﻣﻮاﻧﻊ ﺿﺪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ را از ﺳﺮ راه ﺧﻮدش ﺑﺮدارد ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮ‬ ‫ﻋﻠﯿﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﻧﺪ و ﺣﻮل ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪،‬‬ ‫وﻟﯽ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و ﺿﺪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻮاﻧﻊ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺑﻪ ﻃﻮر‬ ‫ﮐﺎﻣﻞ از ﺳﺮ راه ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮدارﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺴﻂ ﻣﺒﺎرزه ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﻓﺮاﻫﻢ‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ در آن روﯾﺎروﯾﯽ و ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺻﺮﯾﺢ و ﻋﺮﯾﺎن ﮐﺎر و‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯿﮑﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﺑﺘﺪا وﻇﺎﯾﻒ اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ را ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺎﻧﺠﺎم‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﮐﺮده ام ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺎ در‬ ‫ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ واﻗﻌﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﺮوﻧﺪ و اﯾﻨﮑﺎر ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﯾﮏ رﻫﺒﺮي اﻧﻘﻼﺑﯽ‬ ‫و ﻧﻪ اﺣﺰاب ﻟﯿﺒﺮال و اﺻﻼح ﻃﻠﺐ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺰاب ﺑﻮرژاﯾﯽ ﻫﺮ ﮔﺰ‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪن وﻇﺎﯾﻒ اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ، ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﺒﯿﺮ‬ ‫اﯾﻦ ﯾﺎ آن ﺑﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﺣﺘﯽ ﺧﻮد ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻫﺰاران ﺑﻨﺪ راﺟﻊ ﺑﻪ آزادي‬ ‫ﺑﯿﺎن‪ ،‬آزادي ﺗﺠﻤﻌﺎت و آزادي ﺗﻈﺎﻫﺮات داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻨﮑﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ از اﯾﻦ ﺑﻨﺪﻫﺎ و ﺣﻘﻮق اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ و ارﺗﺶ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ را ﻧﺎدﯾﺪه ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻄﺮ اﻓﺘﺎدن اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ و اﻗﺘﺼﺎد وﻏﯿﺮه و ﻏﯿﺮه وارد ﻣﯿﺪان ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫و ﺷﻤﺎ را ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﺪ ‪.‬‬ ‫درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬وﻗﺘﯽ در ﻧﻘﺎﻃﯽ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺣﻀﻮر ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي ﻣﻮﻓﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮاﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻮرا ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﺑﻪ‬ ‫ﻣﯿﺪان ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﺗﺎ روﻧﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺮدم را ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﺟﺎم‬ ‫رﺳﺎﻧﺪن اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اداﻣﻪ ﺑﯿﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺳﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﻣﺬاﮐﺮه و ﺳﺎزش‬ ‫ﺑﺎ دﺷﻤﻦ آﻧﺮا ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮوز در ﺑﺤﺮﯾﻦ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از اﺣﺰاب ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن و اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﻓﻮرأ درﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺮﻃﯽ ﺗﻦ ﺑﻪ ﻣﺬاﮐﺮه ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ارﺗﺶ از ﺻﺤﻨﻪ ﺧﺎرج ﺑﺸﻮد و آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدﻧﺪ و ﭘﺎي ﻣﺬاﮐﺮه ﻧﺸﺴﺘﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺄ در اﯾﻦ ﻣﺬاﮐﺮات ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮاﻓﻘﺎﺗﯽ ﻣﯽ رﺳﻨﺪ و ﺑﻌﺪ اﯾﻦ اﺣﺰاب از ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫ارﺗﺶ و ﭘﻠﯿﺲ در ﺟﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﻦ ﺻﻮرت اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ در ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ روي اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﮑﯿﻪ ﮐﺮده ام‬ ‫ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺗﻮده ﻣﺮدم از ﭘﯽ ﮐﺎرزارﻫﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ آن‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را ﻋﻘﺐ ﻣﯽ راﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ در‬ ‫ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﺑﻮرژوازي ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﻂ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﺳﻌﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺳﺎزش ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﻫﺪﻓﺸﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب را ﻧﺎ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺑﺎ وﻋﺪه و وﻋﯿﺪ ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﯾﻌﻨﯽ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ‬ ‫در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﯾﮑﯽ دو ﺑﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺘﯽ‬ ‫را ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم را راﺿﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺻﻠﯽ‬ ‫اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎرﻫﺎ در اﯾﻦ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ دﯾﺪه اﯾﻢ‪ ،‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﯿﯿﺮ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬ ‫ﺑﯿﮑﺎري ﺣﻞ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺣﻞ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻮده ﻣﺮدم ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﺗﻮﻫﻤﺎت اوﻟﯿﻪ ﺷﺎن‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻈﺎﻫﺮات اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ارﺗﺸﯽ ﮐﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪه و ﻗﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره‪ ،‬ﻫﻤﺎن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و دوﺑﺎره روز از ﻧﻮ‪ ،‬روزي از ﻧﻮ ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﯿﻦ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬ ‫روي ﮐﺎر آﻣﺪن ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﺷﺪ‪ .‬او ﻫﻢ ﭘﺲ از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻗﺪرت و اﻧﺠﺎم‬ ‫اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ از ﻧﻮع ﺑﺎﻻ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺑﺴﺎط دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺑﺮاي اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ زودي ﺑﺎ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ؛ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوزه در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺗﺼﺎوﯾﺮي از ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در اﻧﻘﻼب ﻣﺎ رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد را در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮد و ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ درس ﻣﯿﺪﻫﺪ ‪.‬‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻪ ﻫﻢ درس ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و از ﻫﻢ درس ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﺳﺒﺰ در اﯾﺮان ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮدش ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮد و ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺳﺮخ و ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻃﻠﺐ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ و‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻠﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺎ اﯾﺮان داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻋﻼﻗﻪ‬ ‫ﺗﺤﻮﻻت آن را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬درس ﻫﺎي زﯾﺎدي داﺷﺖ‪ .‬اﺟﺎزه دﻫﯿﺪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻦ درس ﻫﺎ را ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪.‬‬ ‫اوﻟﯿﻦ درﺳﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ و ﺧﯿﺰش ﺗﻮده اي ﻣﺮدم اﯾﺮان ﻃﯽ‬ ‫ﯾﮑﯽ دو ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﮐﺸﻮرﻫﺎ و ﻣﺮدم دﯾﮕﺮ داﺷﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ در‬ ‫درﺟﻪ اول ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‬ ‫و ﺑﺮاي ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر را ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﺳﯿﺎﺳﺘﻤﺪاران ﺑﺴﭙﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن وارد ﻣﯿﺪان ﺑﺸﻮﻧﺪ و در ﻣﺒﺎرزه‬ ‫ﺑﺎ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﺑﺠﻨﮕﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ و‬ ‫ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﻫﺎ دﯾﺪﻧﺪ ﮐﻪ در اﯾﺮان دﺧﺘﺮي ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻠﻪ روزﻣﺮه اش رﻧﮓ‬ ‫ﮐﺮدن ﻣﻮ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺪﻫﺎ و ﺑﺮش ﻫﺎي ﺧﻮب ﺑﺮاي ﻟﺒﺎﺳﺶ ﺑﻮد و ﺑﻪ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﻢ ﮐﺎري ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ي ﯾﮏ ﻓﺮد ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﻖ در ﭘﯽ ﻟﺬت ﺟﻮﺋﯽ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﺴﺎرت و ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺳﻨﮓ‬ ‫در دﺳﺖ اش ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﻗﺪرت ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬و در ﻣﻮاردي ﻫﻢ دﯾﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻋﺎدي ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻓﺮاري ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ، ،‬ﮔﯿﺮ ﺑﯽ‬ ‫اﻧﺪازﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺎن ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﮐﺘﮏ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ را دﯾﺪﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﭘﯽ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﭘﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﺶ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اوﻟﯿﻦ درﺳﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در اﯾﺮان اﺗﻔﺎق‬ ‫اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ داد‪ .‬ﺗﻮده ﻣﺮدم‪ ،‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬در‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭼﻬﺮه زﻧﺎن‪ ،‬دﺧﺘﺮان‪ ،‬ﭘﯿﺮزﻧﺎن‪ ،‬ﭘﯿﺮﻣﺮدان و ﭘﺴﺮان ﺟﻮان اﯾﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫رژﯾﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺧﻮدﺷﺎن را دﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬و‬ ‫اﯾﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻗﺪرت داد‪ ،‬و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﯾﺎد داد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻗﺪرت‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮد و آن را ﻋﻘﺐ راﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اوﻟﯿﻦ درس ﺑﻮد‪.‬‬ ‫دوﻣﯿﻦ درس‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ و‬ ‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ درس ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﯿﺶ ﺑﺮدن ﯾﮏ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﻟﺰوﻣﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺣﺰاب ﺳﻨﺘﯽ و رﻫﺒﺮي ﺳﻨﺘﯽ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و ﻣﺮدم ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺧﻮدﺷﺎن را ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫درس دوﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺗﻮده ﺧﺎور ﻣﯿﺎﻧﻪ‪ ،‬از ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻣﺮدم اﯾﺮان ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﺰوﻣﺎ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺮاﺧﻮان اﺣﺰاب ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﺎر را‬ ‫اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ‪.‬‬ ‫و درس ﺳﻮم ﮐﻪ از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ ﺑﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﯾﺮان‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ و اﺳﻼﻣﯽ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻤﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﯽ اﻋﺘﺒﺎر ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﻣﺮدم در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﯾﻦ ﺟﻨﺎﯾﺎت و ﺳﺮﮐﻮب ﮔﺮي‬ ‫ﻫﺎ را دﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﭘﯽ ﺑﻪ ﻓﺠﺎﯾﻌﯽ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺎر‬ ‫ﺑﯿﺎورد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻪ ﻣﺜﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ و ﻧﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم‬ ‫از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ آﻧﭽﻪ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﺮان اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺧﻮد ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻀﻼت ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را‬ ‫ﺑﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺪرت دوﻟﺖ ﺣﻞ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﺳﺮدﻣﺪاران ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ و ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه‬ ‫آن ﻫﻤﺎن ﻫﻮاداران ﺧﻂ اﻣﺎم ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫را ﺑﻨﯿﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺧﻮد ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺟﻨﺒﺶ اﺻﻼح ﮔﺮي و ﻣﻠﯽ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ اﺳﻼم در ﻗﺪرت ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن وﻓﺎدار ﺑﻪ ﺧﻤﯿﻨﯽ را در اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ دوام ﺑﯿﺎورد‪ ،‬ﻣﺮدد ﮐﺮد ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را ﻧﯿﺰ در‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ دﯾﮕﺮ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﯿﺶ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدم‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ زﻧﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ از آن ﺟﺪا‬ ‫ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻼت ﺷﺶ آﭘﺮﯾﻞ ﮐﻪ درواﻗﻊ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در رﻫﺒﺮي‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﺼﺮ داﺷﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در اﯾﺮان اﺳﻼم ﻗﺪرت دوﻟﺘﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻦ ﺑﺴﺖ و ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ اش در اﯾﻦ ﻣﻮرد داراي دو ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮ‬ ‫اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﯾﮑﯽ ﺑﺮ روي ﺗﻮده ﻣﺮدم در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫دﯾﺪن ﺟﻨﺎﯾﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ و ﺟﻨﺎﯾﺎت ﻣﺬﻫﺒﯽ از آن روﯾﮕﺮدان‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ و دوم ﺗﺮدﯾﺪ و اﺑﻬﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﺧﻮد ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و ﺟﻨﺶ ﻫﺎي‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ دﯾﮕﺮ ﺑﺎ آن‬ ‫ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ و ﺟﺴﺎرت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮدﺷﺎن دﭼﺎر‬ ‫اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت اﻧﺪ و ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ از آﻧﻬﺎ ﻣﺜﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﺧﻮاﺳﺘﺎرﻣﺒﺎرزه‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ و ﺳﺎزش ﺑﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮاي ﺧﺰﯾﺪن آرام ﺑﻪ ﻗﺪرت‬ ‫اﻧﺪ و ﻗﺪرت دوﻟﺘﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺷﺎن‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ آن ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﯾﺮاﻧﯽ آن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ درس دوﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي در اﯾﺮان ﺑﻪ ﻣﺮدم‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ داد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﯽ اﻋﺘﺒﺎري ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﺑﯽ‬ ‫اﻋﺘﺒﺎري ﺧﻮد ﻣﺬﻫﺐ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ در ﺧﻮد اﯾﺮان ﻫﻢ ﻫﻨﻮز ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻪ ﻣﺬاﻫﺐ ﯾﮑﺘﺎﭘﺮﺳﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﭘﻮﺳﯿﺪه ﺗﺮﯾﻦ‪ ،‬زﺷﺖ ﺗﺮﯾﻦ و ﺗﻬﻮع آور ﺗﺮﯾﻦ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژي‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه‪ ،‬ﭘﯽ ﻧﺒﺮده اﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻨﻮز ﻓﮑﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﻼم واﻗﻌﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ از ﻣﺮدم ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﯽ ﺑﺮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ وﻗﺘﯽ در اﯾﺮان ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮات‬ ‫ﺧﻮدش را در ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺮﻧﮕﻮن‬ ‫ﺑﺸﻮد و ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم در اﯾﻦ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﻓﺮﯾﺐ‬ ‫اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر را ﻧﺨﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎز ﻧﮕﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ‬ ‫اﻓﺸﺎﮔﺮي ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﭼﻨﺎن رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ را ﻧﯿﺰ در ﺑﺮ ﺑﮕﯿﺮد ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬درﺳﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﯾﺮان ﺑﻪ دﯾﮕﺮان داد‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﯽ‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر ﺷﺪن دوﻟﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ در‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺼﺮ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭼﻨﺪاﻧﯽ از ﻃﺮف اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ ‪ ،‬ﮔﺮاﯾﺶ ﭼﻨﺪاﻧﯽ از ﺟﺎﻧﺐ‬ ‫ﻣﺮدم در ﻣﻮرد اﯾﻦ اﺣﺰاب اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ‬ ‫در ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ‪ ،‬در ﺟﺸﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺮﮐﻨﺎري ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ وﺳﯿﻊ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻮﻫﻢ ﺑﻪ اﺳﻼم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﻫﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬اﯾﻦ درس ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرﮔﯽ‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺎ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان داد و ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺧﻮدش ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري را ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارد‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ را داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ درس‬ ‫ﻫﺎ را ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﺪﻫﺪ ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ اﯾﻦ درس ﻫﺎ را ﺑﻪ دﯾﮕﺮان داده اﯾﻢ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻫﻢ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﺋﯿﻢ و از ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ درس‬ ‫ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﭼﻮن آﻧﻬﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﯾﮏ ﻗﺪم از ﻣﺎ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬در ﺗﻮﻧﺲ و‬ ‫ﻣﺼﺮ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﯿﻢ‪ ،‬آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ‪.‬‬ ‫اوﻟﯿﻦ درﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﻣﺮوز ﺗﻈﺎﻫﺮات ﮐﻨﯿﻢ و ﺑﻌﺪ ﺑﺮوﯾﻢ ده روز‬ ‫دﯾﮕﺮ دوﺑﺎره ﺗﻈﺎﻫﺮات ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬آن ﻓﺮﻣﯽ ﮐﻪ ﮐﻬﺮوﺑﯽ و ﻣﻮﺳﻮي ﺗﻈﺎﻫﺮات‬ ‫دو ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ را رﻫﺒﺮي ﮐﺮدﻧﺪ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات را داﺋﻢ‬ ‫ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬روﺣﯿﻪ ﻣﺮدم را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬و اﻧﺮژي و ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﭘﺸﺖ آن‬ ‫را اﻓﺮاﯾﺶ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ در ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﺎ اﻋﻼم اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮدا ﺑﯿﺮون ﻧﯿﺎﯾﯿﺪ و ﯾﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺲ ﻓﺮدا در ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺳﮑﻮت ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬روي ﺟﻨﺒﺶ رو ﺑﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺮدم ﺗﺮﻣﺰ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ ﻋﻠﺖ ﭘﯿﺮوزي آﻧﻬﺎ در ﺑﺮﮐﻨﺎري دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻄﻮر‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﻢ ﺑﺨﺎﻃﺮ آﻧﮑﻪ رﻫﺒﺮي اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر و‬ ‫ﺳﻨﺘﯽ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺧﻮدﺷﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﭘﯿﮕﯿﺮ‪ ،‬ﻫﻔﺖ روز‪ ،‬ﻫﺸﺖ روز‪ ،‬ده روز‪ ،‬ﻫﺠﺪه روز ﺑﻪ‬ ‫ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﮑﺮدﯾﻢ و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ رﻫﺒﺮان ﺳﺒﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎ اﻓﺘﺎده اﻧﺪ ﮐﻪ اﻋﻼم ﺗﻈﺎﻫﺮات‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ ﻫﻢ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺧﻮد ﻣﺮدم در اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ درس ﭘﯽ ﮔﯿﺮي در ﺗﻈﺎﻫﺮات و ﻣﺒﺎرزه را ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ از آﻧﻬﺎ ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ‪.‬‬ ‫درس دوﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﭘﯽ ﮔﯿﺮي در اﻧﻘﻼب اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ‬ ‫در اﯾﺮان ﻣﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ را وادار ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ را وادار ﺑﻪ ﻓﺮار ﺑﮑﻨﯿﻢ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪه‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ و ﺑﻪ وﺳﺎﻃﺖ اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬درﺳﺖ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﮔﺎرﮔﺮي در اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ در ﮔﯿﺮ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت‬ ‫اﻧﺪ و ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ اﻧﻘﻼب را اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻧﻬﺎ در‬ ‫ﺻﻮرﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و دوﺑﺎره ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﭙﯿﻮﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﯾﺎ اﯾﻦ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺨﻮد‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪٩٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﮕﯿﺮد و دوﺑﺎره ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آن ﻟﺤﻈﻪ و اوج ﺧﻮدش ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﺎر‬ ‫ﺳﺎده اي ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﯿﺪ‪30 ،‬‬ ‫ﺳﺎل ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ دوﺑﺎره ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ آن ﺗﻮده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ او اﻋﺘﻤﺎد‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺮدم در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﯾﺮاﻧﯿﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ از آن درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﻣﺜﻞ اﺧﻮان‬ ‫اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﺣﺰاب ﺑﻮرژوازي‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫وﻇﺎﯾﻒ اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﻪ را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫ﺟﻠﻮ آن را ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ ﮐﻪ وﻇﺎﯾﻒ اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ را ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ؟ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻨﮑﻪ وﻗﺘﯽ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك را ﮐﻨﺎر زدﯾﻢ ﺑﺎ دوﻟﺖ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ‬ ‫ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ دوﻟﺘﯽ را ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮش ﻫﻤﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ دوﻟﺖ ﻗﺒﻠﯽ اﻧﺪ‪،‬‬ ‫دوﺑﺎره ﺳﺮﮐﺎر ﺑﯽ آﯾﻨﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﺒﺎرزه ﻧﮑﺮدﻧﺪ؟ ﻣﮕﺮ‬ ‫اﺷﮑﺎﻟﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺳﻌﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ارﺗﺶ را‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺑﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم رده ﻫﺎي‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ در ﺳﻄﺢ ﮔﺮوﻫﺎن و ﮔﺮدان‬

‫اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن اﯾﻦ‬

‫ﺧﻮدش ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮراي ﺳﺮﺑﺎزان در ارﺗﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد و اوﻟﯿﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺮﮐﻮب را ﻓﻠﺞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﮐﻨﺘﺮﻟﺶ را در دﺳﺖ ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺮدم و ﺳﺮﺑﺎزان ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫در داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ‪ ،‬در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‪ ،‬رؤﺳﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮان در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪١٠٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺎ و در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﻣﻨﺤﻞ‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﺘﺎر ﻣﺮدم ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻨﺪ دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺮان ارﺗﺶ دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺑﺰار دﺳﺖ ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك ﺑﻮدﻧﺪ ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ اﯾﻦ ﺷﻌﺎرﻫﺎ را ﭘﯿﺶ ﻣﯽ ﮐﺸﯿﺪﻧﺪ و از ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ و ﻣﯿﺪان‬ ‫اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﺧﺎرج ﻧﻤﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﻮدش ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ و‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ي آن ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ ﺑﻮدﮐﻪ ﺑﻌﺪ در آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯿﮑﺎري را ﺣﻞ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫آزاد ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺑﯿﮑﺎري ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺄ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺗﻀﺎد ﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯿﺸﺪ و‬ ‫ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺤﺮوم ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ راه ﺣﻞ ﻧﻬﺎﯾﯽ رﻓﻊ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻧﮑﺘﻪ اﺳﺎﺳﯽ و ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫درﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ از اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﻏﻮل دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ زﻧﯽ‪ ،‬وﻟﺶ ﻧﮑﻨﯽ‪،‬‬ ‫ﭼﻮن دوﺑﺎره ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﯿﺮو ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬روزي ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدﯾﻢ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ راﻧﺪﯾﻢ ﻧﺒﺎﯾﺪ دﺳﺖ از ﺳﺮش‬ ‫ﺑﺮ دارﯾﻢ‪ .‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺮف ﻫﺎي اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر و ﯾﺎ اﻣﺜﺎل دﮐﺘﺮ ﻣﺤﯿﻂ‬ ‫ﻫﺎ ﮔﻮش ﺑﺪﻫﯿﻢ و ﺑﻪ ﭘﺎي ﻣﺬاﮐﺮه ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺮوﯾﻢ‪ ،‬ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻏﻮﻟﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ زده اﯾﻢ‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪١٠١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺮﭼﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ آن ﺿﺮﺑﻪ وارد ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺷﺎﺧﻬﺎﯾﺶ را ﺑﺸﮑﻨﯿﻢ‪،‬‬ ‫ﺑﺪﻧﺶ را ﻗﻄﻌﻪ ﻗﻄﯿﻌﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻧﺎﺑﻮدش ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ درﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ روي آن ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼم ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن را‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ زودي ﮐﻨﺎر ﻣﯿﺮود‪ .‬ﻣﻦ ﺷﮑﯽ ﻧﺪارم ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺮژي ﮐﻪ اﻵن در‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺰودي‪ ،‬اﯾﺮان ﻫﻢ در ﮔﺮداب ﺧﯿﺰش اﻧﻘﻼﺑﯽ‬ ‫ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺷﺮوع ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮو ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد و ﺑﺎ آن‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ و ﯾﺎ وادار ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ و درس اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻏﻮﻟﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ زﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﺎﺑﻮدش ﻧﮑﻨﯿﺪ و ﺗﺎ ﻓﻠﺞ ﮐﺎﻣﻠﺶ‬ ‫ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺤﻮش ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺮ ﻧﮕﺮدﯾﺪ و ﺣﺮف‬ ‫ﺣﺰب و دﺳﺘﻪ اي را ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اﻧﻘﻼب ﺷﻤﺎ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺘﺎن ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺬاﮐﺮه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﯾﮏ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺧﻮب ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﯿﻢ‪ ،‬ﮔﻮش ﻧﺪﻫﯿﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﻏﻮل‬ ‫ﺷﺎﺧﺶ ﻧﺸﮑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آﻧﺠﺎ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ او را رﻫﺎ‬ ‫ﮐﻨﯿﺪ و ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺸﻮﯾﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫اﺳﺎﺳﯽ را ﻫﻢ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ ﭘﺸﯿﺰي ارزش ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﮔﺎو ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻫﺴﺘﯿﺪ‪ ،‬ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻗﻮا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬دوﺑﺎره‬ ‫ﺑﺮ ﻣﯽ ﺧﯿﺰد و ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺎرﻫﺎ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺎ رخ داده‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﻼﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻢ اﮐﻨﻮن دارد ﺑﺮ ﺳﺮ اﻧﻘﻼﺑﺎت در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﯽ‬ ‫آﯾﺪ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪١٠٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻈﺎﻫﺮات ﭘﯽ ﮔﯿﺮ ﺑﺮاي‬ ‫ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬

‫ﺑﺎﺷﯿﻢ‪،‬‬

‫ﺑﺎﯾﺪ در ﭘﯽ ﯾﮏ اﻧﻘﻼب‬

‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﭘﯽ ﮔﯿﺮ و ﻣﺪاوم ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻧﺎﺑﻮدي ﮐﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب‪ ،‬اﯾﻦ اﻧﻘﻼب را اداﻣﻪ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻮﺳﺴﺎن و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ در زﻣﺎﻧﯽ ارزش دارد ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﯾﺎ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﮐﻨﺘﺮﻟﺸﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم و ﺳﺮﺑﺎزان و‬ ‫ﺷﻮراﻫﺎي آﻧﺎن اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﺗﺸﮑﻼت ﺗﻮده اي ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ‬ ‫ﺷﮑﻞ ﻣﺴﻠﺢ در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻌﺮﺿﺎت ﺑﻌﺪي آﻧﻬﺎ را‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ در ﻫﻢ ﺑﺸﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﺪوﯾﻦ ﯾﮏ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ آزاد و ﻓﺎرغ از ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ ‪.‬‬ ‫ﻓﺮدا اﮔﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ‬ ‫ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ اﻣﺮوز در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ ﻣﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﻮراﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﻗﺎرچ از اﯾﻦ ﺳﻮي و آن ﺳﻮ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﯽ‬ ‫آورﻧﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺳﺮ ﺑﺮ آورﻧﺪ‪ .‬از آﻧﻄﺮف‪ ،‬ﻓﻮرا ﻫﻢ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﻗﺖ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﺠﺎت و اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺣﻔﻆ‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺮﮐﻮب ﮔﺮ‪ ،‬از ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺎر‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮوﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﯿﮑﺎري از ﻣﯿﺎن ﺑﺮود‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮي ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻫﻤﻮاره اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪١٠٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ ﮐﺎرﮔﺮان را دﻋﻮت ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺎر ﺑﺮوﻧﺪ و ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺑﺮه ﮐﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻋﮑﺲ از آﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎر و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ را‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﻔﻆ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮوي آزاد و دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺿﻤﺎﻧﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﺿﺮوري‬ ‫ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺴﻮي ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ ﻧﻈﺎم اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‪..‬‬

‫‪١٠٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫ﻣﺒﺎرزه ﻣﯿﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﯽ رود ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي در ﺣﺎل ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﯽ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺘﺨﺎﺻﻢ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺪام ﭘﺸﺖ‬ ‫ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺳﻌﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ را ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮﻧﺪ و آن را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا در ﺑﯿﺎورﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ در‬ ‫ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻗﺒﻞ‪ ،‬اﺑﺘﺪا در ﺗﻮﻧﺲ و ﺑﻌﺪ در ﺑﻘﯿﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬آﻏﺎز ﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺎﮐﻨﻮﻧﯽ و آﺗﯽ آن را ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﮕﺬرﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ در اﯾﻦ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ اﺳﺖ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ ﺗﺎ ﺣﺪود زﯾﺎدي‬ ‫ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻦ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٠٦‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﻓﺮدي ﺑﻮده اﺳﺖ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ .‬ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك و‬ ‫ﺑﻦ ﻋﻠﯽ در واﻗﻊ ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ اﯾﻦ اﻓﺮاد ﯾﺎ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﻪ در آن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه ي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﭘﯿﺮوز‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻫﻨﻮز در ﺟﻨﺒﺶ اﯾﺮان ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺮان ﻫﻢ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ ﭘﺲ از ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪،‬‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﮐﺶ ﻣﮑﺶ ﺑﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ .‬در اﯾﻦ ﮐﺸﻤﮑﺶ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ را‬ ‫اﺣﺰاب ﺑﻮرژوازي‪ ،‬اﺣﺰاﺑﯽ ﮐﻪ ﺗﻼش دارﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزش ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه از ﻧﻈﺎم ﻗﺒﻠﯽ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎن ارﺗﺶ در ﻣﺼﺮ ﯾﺎ وزراي‬ ‫ﺳﺎﺑﻖ در ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬ﯾﺎ از ﻫﺮ ﻃﺮﯾﻖ دﯾﮕﺮي‪ ،‬ﺟﻠﻮي ﭘﯿﺸﺮوي ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫آزادﯾﺨﻮاﻫﺎﻧﻪ و دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺸﻮر را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻫﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري داﺧﻠﯽ ﺑﻬﻤﺮاه ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ و اروﭘﺎ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻮﻗﻒ ﺟﻨﺒﺶ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد‬ ‫و ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ را در ﻧﻬﺎﯾﺖ در ﻫﻤﺎن دﺳﺖ‬ ‫آوردﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺧﻮدش ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻨﺎر زدن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي‬ ‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻊ ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﯿﺸﺘﺮش ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﯾﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ و ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٠٧‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﻣﺮدم ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻨﺪ ارﺗﺶ ﻫﺎي اﯾﻦ دو ﮐﺸﻮر و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي‬ ‫ﮐﻪ در واﻗﻊ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻫﻤﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺪ از ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺣﺎﻻ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ و اﻧﻘﻼب ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮوﻧﺪ و ﮐﺎر و ﺑﺎرﺷﺎن را ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺑﻖ از ﺳﺮ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﯾﮏ ﺗﻮﻗﻒ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺎ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﻪ در ﻣﺼﺮ و ﭼﻪ در ﺗﻮﻧﺲ ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم‬ ‫اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎز ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان آﻣﺪﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬ ‫ﺑﺮﮐﻨﺎري وزراي ﺳﺎﺑﻖ‪ ،‬وزراﯾﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎه دوﻟﺘﯽ ﻫﻤﺎن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي را ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه ﮐﻪ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮي و ﺟﻨﺒﺶ ﮐﺎرﮔﺮي ﯾﮑﯽ‬ ‫ازاﺟﺰاي ﻣﻬﻢ آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ اداﻣﻪ دارد‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎ در واﻗﻊ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ از ﻧﻮع ﮐﻢ‬ ‫و ﺑﯿﺶ ﻏﺮﺑﯽ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول اﻧﻘﻼب را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮدش ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮوز ﻫﻢ اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ اداﻣﻪ اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزات ﮐﻪ ﺑﻨﻮﻋﯽ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺑﯿﺸﺘﺮﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬در ﺗﻮﻧﺲ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﮐﻨﺎرﮔﺬاردن دوﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ ﻫﻢ دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر ارﺗﺶ ﺳﺮ ﮐﺎر آﻣﺪه ﺑﻮد و در‬ ‫واﻗﻊ ﻫﻤﺎن وزراي ﺳﺎﺑﻖ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪ ﮐﻨﺎر ﺑﺮود و‬ ‫ﯾﮑﯽ از اﻓﺮاد ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺖ وزﯾﺮي ﻣﺼﺮ ﻣﻨﺼﻮب‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٠٨‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ و‬ ‫ﻧﻈﺎم ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪ اﮔﺮ در ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ارﺗﺶ ﻣﺼﺮ از ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮوﻧﺪ اﮔﺮ ﻣﺮدم اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻋﺘﺮاض ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬‬ ‫در ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﺒﻠﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻗﺒﻠﯽ ﺑﺮ ﺳﺮﻗﺪرت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﯿﺮم ﺑﺪون ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك و ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‪ .‬در اﯾﻨﺼﻮرت اﯾﻨﻬﺎ دوﺑﺎره ﻫﻤﺎن ﺑﺴﺎط ﻗﺒﻞ را ﺑﺮ ﻗﺮار‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮐﻤﺎ اﯾﻨﮑﻪ ارﺗﺶ ﻣﺼﺮ ﻫﻢ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﻃﻼع دارﯾﺪ ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و اداره‬ ‫اﻣﻮر را ﻋﻬﺪه دار ﺷﺪ ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺘﮕﯿﺮي ﻓﻌﺎﻟﯿﻦ و ﺷﮑﻨﺠﻪ آﻧﻬﺎ ﮐﺮد‬ ‫و اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺴﯿﺎر روﺷﻨﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ از اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ اﯾﻢ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ارﺗﺶ ﯾﮏ ارﮔﺎن ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ اﺳﺖ و اﮔﺮ در ﻣﻮاردي‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺮدم ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ از ﻫﯿﭻ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﺑﺮﻗﺮاري ﻣﺠﺪد ﻧﻈﺎم ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻧﻤﯽ ورزد‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﺎ ﺑﺎرﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮده اﯾﻢ‪ .‬ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ‪ ،‬دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ژﻧﺮال ﻫﺎ و ﺑﻘﺎﯾﺎي ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺗﺰار ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻓﻮرﯾﻪ در روﺳﯿﻪ‬ ‫ﺳﻌﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎزش ﺑﺎ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺟﺪﯾﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﭘﺘﺮزﺑﻮرگ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ و اﻧﻘﻼب را ﺳﺮﮐﻮب و اوﺿﺎع ﻗﺒﻞ را دوﺑﺎره ﺗﺠﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﭼﯿﺰي را ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ اﻧﻘﻼب‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٠٩‬‬

‫____________________________________________________‬

‫در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮدش ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻌﯿﻨﯽ را ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪي‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ :‬ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﺑﻪ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬارﯾﺪ‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﭼﻪ ﻧﻮع ﻧﻈﺎﻣﯽ اﺳﺖ و ﺗﻔﺎوﺗﺶ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﭼﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫در ﻣﻮرد اﻧﻘﻼﺑﺎت اروﭘﺎ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدم‪ ،‬اﺷﺎره داﺷﺘﻢ ﺑﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت‪ ،‬ﭼﻪ در اﻧﻘﻼب ﮐﺒﯿﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و ﭼﻪ در اﻧﻘﻼﺑﺎت‬ ‫‪ ،1848‬اﯾﻦ ﻫﺎ اﻧﻘﻼﺑﺎﺗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻮرژوا و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‬ ‫ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ ﻧﻈﺎم ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﮐﻪ ﻧﻈﺎم ﻓﺌﻮداﻟﯿﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﻘﺎﯾﺎي آن را ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻣﯿﮑﺮد رﻫﺒﺮي ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت رخ داد اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژاوزي ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺷﺎه و ﮐﻠﯿﺴﺎ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﭼﻪ ﺑﻮد؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ‬ ‫ﻣﺮدم را ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻧﻤﯽ آورد ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺟﺪﯾﺪي ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺳﺪ و ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﺮ ﻗﺮار ﺑﺸﻮد ﮐﻪ در آن ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﯾﮏ ﺷﺎه ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﯾﮏ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ ﯾﺎ ﺧﺎﻣﻨﻪ اي‬ ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﮐﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار و ﺣﺎﮐﻢ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٠‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﯾﺎدﺗﺎن ﻫﺴﺖ ﮐﻪ در اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻓﻘﻂ دو و ﻧﯿﻢ‬ ‫در ﺻﺪ از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺣﻖ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﺷﺪن داﺷﺘﻨﺪ و اﯾﻦ دو و ﻧﯿﻢ‬ ‫در ﺻﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺪ اﻗﻠﯽ از ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ زﻣﯿﻦ و داراﺋﯽ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ‬ ‫را دارا ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﯾﮏ ﺣﺪ ﻧﺴﺎﺑﯽ از ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ را ﻧﺪاﺷﺘﯿﺪ‪ ،‬و‬ ‫ﯾﺎ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻫﻢ اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺛﺮوت ﻧﺪاﺷﺘﯿﺪ‪ ،‬اﺻﻼ ﺣﻖ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ‬ ‫ﺷﺪن در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﯽ آوردﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ در ﭘﯽ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﺮ ﻗﺮار‬ ‫ﺷﺪ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮد ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ دارا و اﻋﯿﺎن‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻘﻂ آﻧﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و رﻗﺎﺑﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ‪،‬‬ ‫و اﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن دوﻟﺘﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪاﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ اي ﺟﺰ ﻃﺒﻘﻪ دارا ﻧﺒﻮد‪ .‬اﺳﻢ اﯾﻦ را ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺳﺮ زﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪ و آﻗﺎي ﺑﻮش و آﻗﺎي اوﺑﺎﻣﺎ و ﺗﻤﺎم ﺳﺮان ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫داﺋﻢ از ﺿﺮورت اﺳﺘﻘﺮار آن دم ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و ﺗﺒﻠﯿﻎ آﻧﺮا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺑﺨﺎﻃﺮ آن ﺑﺮاي ﺧﻮد ﮐﺴﺐ اﻋﺘﺒﺎر ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮدم‬ ‫ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ آن دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ ﮐﻪ در آن‪،‬‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدش‬ ‫را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده ﺳﺮ ﮐﺎر ﺑﮕﺬارد‪.‬‬ ‫ﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﯽ روﯾﻢ اﯾﻦ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺠﺴﻢ ﺧﻮدش‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١١‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﮐﻮرﭘﺮﯾﺸﻦ ﻫﺎ و ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ ﺧﺎرج از اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻧﻪ‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﯿﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻧﻔﻮذ اﻗﺘﺼﺎدي ﻗﺪرت ﻫﺎي‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮاي آدم ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺧﻮدي ﻧﻤﯽ ﮔﺬارد ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ از‬ ‫ﻣﯿﺎن ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﯾﮑﯽ و ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺗﺎﯾﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﺑﮑﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻼﺻﻪ اي از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ وزراي ﻧﻈﺎم‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﺮوﻧﺪ و ﺣﺘﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫آزادي ﻫﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺒﻞ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫ﻋﺪم آﻣﺎدﮔﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬ﻋﺪم اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﮐﺎدرﻫﺎ و‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻓﺮاد وارد ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮرژوازي‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﭘﯿﺮوز ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر‪ ،‬ﺑﺎ اوﻟﯿﻦ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را ﺧﻮاﻫﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ ﻫﻤﺎن ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﺎ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺜﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﻨﺎن ﺧﻮدش را ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٢‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬اﯾﻨﺒﺎر ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در ﻣﻮرد‬ ‫ﺧﻮدش ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﺋﯽ‪ ،‬آﯾﺎ در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺤﻘﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ روﻧﺪ و ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺮﮐﻨﺎري‬ ‫اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﻗﺪﯾﻤﯽ و وزراي ﻗﺒﻠﯽ آن ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺟﺪﯾﺪي ﻣﯽ اﯾﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم ﻫﺎي‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب در ﺣﺎل‬ ‫ﭘﯿﺸﺮوي اﺳﺖ و دارد دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺮوﺳﻪ ﺗﺎ ﮐﺠﺎ ﺟﻠﻮ ﻣﯽ رود؟ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﺒﺮ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ و ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻘﺪر ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮدﺷﺎن را ﺟﻠﻮ ﺑﺒﺮﻧﺪ و در ﺗﺤﻘﻖ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ‬ ‫ﯾﮏ روزي در ﻣﺼﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﺑﮕﯿﺮد ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ و‬ ‫ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻫﻤﻮاره ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ ﺳﺮ ﮐﺎر و دوﻟﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺪون ﺗﻘﻠﺒﯽ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺪون ﺗﺒﻌﯿﺾ و ﺗﻘﻠﺐ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن رﻗﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ﺗﺎ ﺣﺪودي آزادي ﺑﯿﺎن و آزادي ﺗﺸﮑﻞ اﺣﺰاب‬ ‫و ﺣﺘﯽ آزادي ﺳﻨﺪﯾﮑﺎﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺸﻮد‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ اﻣﺮﯾﮑﺎ ﺣﺘﯽ ﻗﺒﻞ از اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت‪ ،‬ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻫﺎ را ﺑﺮاي‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ زﯾﺮ ﻓﺸﺎرﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺮاي ﺷﻞ ﮐﺮدن ﺑﻨﺪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٣‬‬

‫____________________________________________________‬

‫و ﺑﺮﻗﺮاري دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ ﺑﻮد‪ .‬در واﻗﻊ اﯾﻦ ﻓﺸﺎر را ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي‬ ‫ﮐﻨﺪ از اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و ﮐﻤﺮ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري را‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن وﻗﺘﯽ ﺧﻮد ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و از‬ ‫ﺳﻄﺢ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺮوﻧﺪ و ﺧﻄﺮات ﺟﺪي ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ي‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ و اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‬ ‫ﮐﺎر و ﺑﺎر اﻗﺘﺼﺎدي دارﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ازﯾﮏ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ واﻗﻌﻪ اي وﺣﺸﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ را ﮔﻬﮕﺎه زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ زﻧﺠﯿﺮﻫﺎ را ﮐﻤﯽ ﺷﻞ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﺎر ﺑﻪ ﺟﺎي‬ ‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﮐﺸﯿﺪه ﻧﺸﻮد‪.‬‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻢ اﮔﺮ اوﺑﺎﻣﺎ داﺋﻤﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺑﺮﻗﺮاري آزادي و‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ‪ ،‬درواﻗﻊ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاري دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژاﯾﯽ‬ ‫ﺳﺪي اﯾﺠﺎد ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻮل ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻧﺸﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﺎ اﯾﻦ ﺟﺎي ﺑﺤﺚ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ ﻣﺮاﺣﻞ اول و دوم را ﺑﻘﺪر ﮐﺎﻓﯽ‬ ‫روﺷﻦ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم ﯾﻌﻨﯽ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﭼﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت اﮔﺮ ﺑﻄﻮر‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﯽ ﭘﯿﺸﺮوي ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﮔﺎم ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﮐﺪام اﺳﺖ؟ ﻣﻦ ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺟﻨﺒﺶ آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮدش داﺋﻢ ﭘﯿﺸﺮوي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮدش و ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻧﻈﺎﻣﺎت‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٤‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﺟﺪﯾﺪي ﻣﺘﺤﻮل ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي را ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ و اﮔﺮ ﺑﺎز ﻫﻢ ﭘﯿﺸﺮوي ﮐﻨﻨﺪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ را ﺑﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺘﺤﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ در اﺳﺎس در ﻣﺴﯿﺮ اﯾﻦ ﺗﺤﻮل ﯾﺎ‬ ‫ﺗﺤﻮﻻت رخ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺸﺮوي دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺘﺪا از دوﻟﺖ و اﻧﺘﺨﺎب آن ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﯽ در‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎ ب ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺷﺪه و‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬و‬ ‫ﺑﻬﺮﺣﺎل‪ ،‬اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن آن‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﯾﮏ ﮔﺎم ﻫﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﺷﺪه دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك وزراي آن اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﻣﯽ ﺷﺪن و وزراي آن ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫و ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﺧﻮد ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻘﻂ دوﻟﺖ را آﻧﻬﻢ‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬و ﺑﺨﻮدي‬ ‫ﺧﻮد ﯾﮏ ﮔﺎم ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﺮود ﮐﻪ در آن ﮐﺎرﮔﺮان آزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺳﻨﺪﯾﮑﺎ و ﺣﺘﯽ ﺷﻮراﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺷﮑﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬آزادي ﺑﯿﺎن ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ از ﻣﺬﻫﺐ ﺟﺪا‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٥‬‬

‫____________________________________________________‬

‫و ﺳﮑﻮﻻر ﺑﺸﻮد‪ ،‬و در آن ﻫﻤﻪ ي آزادي ﻫﺎ ي ﻣﻤﮑﻦ در ﯾﮏ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﭘﯿﺶ ﺑﺮود‪ ،‬ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺣﺘﯽ‬ ‫آزادي ﻣﺬﻫﺐ و ﺑﯽ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻫﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻨﻬﺎ ﻫﯿﭽﮑﺪام ﺑﺎ ﺑﻨﯿﺎن‬ ‫ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺗﻨﺎﻗﺾ اﺳﺎﺳﯽ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در‬ ‫ﭼﻬﺎر ﭼﻮب آن ﻣﺤﻘﻖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﮐﻤﺎ‬ ‫ﺑﯿﺶ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬درﺳﺖ؟ ﭘﺲ ﺑﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ اﺟﺮا ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﯾﺎدﯾﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﺑﺨﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻘﺪر‬ ‫ﻫﻢ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﯿﭽﻮﺟﻪ زﯾﺮ ﺑﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﻧﻤﯽ رود و‬ ‫آن ارﺗﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻮرژوازي زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﻨﺒﺶ ﺗﻮده اي اﮔﺮ اﺟﺎزه دﻫﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﭼﯿﺰ را ﻫﺮﮔﺮ اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ‬ ‫دﻫﺪ و آن اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺷﺪن ارﺗﺶ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻈﺮﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ در ﻣﺼﺮ‬ ‫و ﺗﻮﻧﺲ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ارﺗﺶ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ارﺗﺶ ﺑﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺷﮑﻞ اﺳﺖ؟ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن در‬ ‫ﯾﮏ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﮐﻪ در آن آﻗﺎي ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك و ﺧﺎﻣﻨﻪ اي در‬ ‫ﺑﺎره ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻫﻤﻮاره از ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻓﺮد‪ .‬در ارﺗﺶ ﻫﻢ اﯾﻦ‬

‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٦‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ‪" :‬ارﺗﺶ ﭼﺮا ﻧﺪارد"‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در‬ ‫آن اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻮرﮐﻮراﻧﻪ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در واﻗﻊ‪ ،‬در ارﺗﺶ‪ ،‬اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻮرﮐﻮراﻧﻪ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﺑﺨﺸﯽ ازﻧﻈﺎم‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي اﺳﺖ ﮐﻪ اﺟﺰا ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ ي آن ﻧﻈﺎم ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ ﯾﺎ وﻻﯾﺖ‬ ‫ﻓﻘﯿﻪ و ﻣﺬﻫﺐ ﯾﮑﺘﺎ ﭘﺮﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺬاﻫﺐ ﯾﮑﺘﺎﭘﺮﺳﺖ ﻫﻢ اﻃﺎﻋﺖ‬ ‫ﮐﻮرﮐﻮراﻧﻪ از ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ و ﺧﺪا ﻓﺮض ﻣﺴﻠﻢ ﻫﺮ ﻣﻮﻣﻨﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﻫﺎ‬ ‫اﺟﺰاء ﯾﮏ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺮد و در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻫﻤﻪ آن را ﮔﻮش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻗﯿﺎم ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ آﻧﻬﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر زدن ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك راه را ﺑﺮاي‬ ‫ﭘﯿﺸﺮوي دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺎز ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬آزادي اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ‪ ،‬آزادي ﺑﯿﺎن‪ ،‬آزادي ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺑﻠﻪ‬ ‫ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ را ﻣﺤﻘﻖ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺌﻮال اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺒﺎﯾﺪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ارﺗﺶ ﻫﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ دوﻟﺖ‪ ،‬و اﺑﺰار اﺻﻠﯽ‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﺸﻮد؟‬ ‫وﻗﺘﯽ ارﺗﺶ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪ‪ ،‬از ﺻﻮرت اﺑﺰار دﺳﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺮﮐﻮب ﻣﺮدم در آﻣﺪه‪ ،‬ﺑﺼﻮرت وﺳﯿﻠﻪ اي در دﺳﺖ ﻣﺮدم‪ ،‬و ﭼﻪ‬ ‫ﺑﺴﺎ ﺑﺮاي ﺳﺮﮐﻮب ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‪ ،‬در ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري ﻫﯿﭽﮕﺎه زﯾﺮ ﺑﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ارﺗﺶ ﻧﻤﯽ رود‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫آن را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﮐﻨﺘﺮل آن از دﺳﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺧﺪﻣﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٧‬‬

‫____________________________________________________‬

‫دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﻧﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ رﺷﻮه و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺧﺮﯾﺪه‬ ‫ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺒﻌﯿﺖ آﻧﻬﺎ در ﻣﯽ اﯾﻨﺪ‪ ،‬در آﻣﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﺳﺮﺑﺎزان ﮐﻪ از‬ ‫ﻣﺮدم اﻧﺪ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪..‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺳﺆال اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﭼﺮا اﯾﻦ ارﮔﺎن ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن ﻣﻬﻢ آﻧﺴﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﺸﻮد؟ درﺳﺖ ﻫﻤﯿﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﭘﯿﺪا‬ ‫ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﺎﯾﻒ اﻧﻘﻼب‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در آن ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن اداﻣﻪ ﻣﯿﺎﺑﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در آن روﻧﺪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه‬ ‫ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﺮاﺗﺮ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﯽ رود‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﮐﺎﻣﻠﺶ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﺮا ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﮐﺎﻣﻞ؟ ﺑﺮاي‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ وﻗﺘﯽ ارﺗﺶ در دﺳﺖ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﮔﺮوﻫﺎن و ﮔﺮدان ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺟﺎ اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎزان ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎن را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬دﯾﮕﺮ‬ ‫ارﺗﺶ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺮﺧﻮد راه ﺑﯿﻔﺘﺪ و ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﺮدم را ﺳﺮﮐﻮب ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ آزادي ﺗﺸﮑﻞ ‪ ،‬آزادي اﺣﺰاب‪ ،‬آزادي ﺑﯿﺎن‪ ،‬آزادي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪،‬‬ ‫ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮوي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ را از ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺑﺒﺮد‪.‬‬ ‫ﯾﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن ﻧﮕﺎه ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ از زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ و ﻃﺒﻘﺎت‬ ‫دارا و ﻧﺪار ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻘﺎت دارا ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺛﺮوت ﺧﻮدﺷﺎن در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻧﺎ دار‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ و ارﺗﺶ و ﭘﻠﯿﺲ اﯾﺠﺎد ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٨‬‬

‫____________________________________________________‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن‪ ،‬ﭼﯿﺰي ﺟﺰ ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺮﮐﻮب اﮐﺜﺮﯾﺖ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻃﺒﻘﺎت دارا ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و اﯾﻦ‬ ‫ﺧﻮد دﻟﯿﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﻧﺒﻮدن دﻣﮑﺮاﺳﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ي اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﻃﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺪت ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب ﺷﺪه‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ اﻧﻘﻼب ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ واﻗﻌﺎ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﮐﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪه‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ارﺗﺶ را ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻣﯽ ﮐﺮده‪.‬‬ ‫ﻫﯿﭻ دﻟﯿﻠﯽ ﻧﺪارد ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﻨﯿﺪ وﻟﯽ ارﺗﺶ را ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺷﮑﻞ و ﺷﻤﺎﯾﻞ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻮرژوازي ﻫﯿﭻ وﻗﺖ زﯾﺮ ﺑﺎر اﯾﻦ ﮐﺎر‬ ‫ﻧﻤﯽ رود‪ .‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﺪ اﮔﺮ اﺑﺰار ﺳﺮﮐﻮب را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬اﮔﺮ‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ارﺗﺶ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻫﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﯿﻔﺘﺪ‪ ،‬دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ‬ ‫ﺳﭙﺮ دﻓﺎﻋﯽ ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﺧﻮدش در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ ارﺗﺶ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮده اﻧﺪ‪ ،‬در ﻗﺪم ﺑﻌﺪي‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ از ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﻢ ﺧﻠﻊ ﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪،‬‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺮود ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ارﺗﺶ ﻣﻮاﺟﻪ‬ ‫ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻦ ﻧﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ را ﻣﯿﺘﻮاﻧﻢ ﺑﮕﺬارم‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﯽ ﮔﯿﺮ‪ .‬ﻓﺮق دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ را ﻫﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١١٩‬‬

‫____________________________________________________‬

‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺗﻮده ﻫﺎ را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺸﺪ و ﺻﺎﺣﺐ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ارﺗﺶ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه‬ ‫ﺑﺸﻮد درواﻗﻊ ﮐﻨﺘﺮل آن در دﺳﺖ ﺷﻮراﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎزان ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن را در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎزﯾﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﯿﻢ ﺻﺎﺣﺐ ﯾﺎ ﻣﺪﯾﺮ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺜﻞ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﻣﻮرد‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﮐﺎرﮔﺮان ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد و ﻣﺜﻼ ﻫﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺖ آﻧﻬﺎ را‬ ‫اﺧﺮاج ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺘﮏ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬زﻧﮓ ﺑﺰﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران و ﻫﺮ ﮐﺎري ﮐﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬و اﺧﺘﯿﺎرات او را‪ ،‬ﭼﻪ در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب اﺗﺤﺎدﯾﻪ و ﭼﻪ‬ ‫در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﺷﻮرا‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬و ﺑﺮاي ﺗﻮده ﮐﺎرﮔﺮ ﻫﻢ ﺣﻘﯽ در‬ ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺸﻮﯾﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ و اداره و ﻣﺪرﺳﻪ و‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه را ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ واﻗﻌﺎ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪،‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ رﺳﯿﺪه اﯾﻢ‪ .‬ﻣﮕﺮ در داﻧﺸﮕﺎه ﯾﮑﯽ از‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در اﻣﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دﺧﺎﻟﺖ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ اﺻﻼ ﭼﺮا رﺋﯿﺲ داﻧﺸﮕﺎه را ﺧﻮد داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻧﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ‪ ،‬دوﻟﺖ‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ اﺳﻤﺶ‪،‬ﯾﮏ دوﻟﺖ‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ و دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﭼﻮن اﮔﺮ ﺑﻮد ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﻠﺢ را ﮐﻨﺎر‬ ‫دﺳﺘﺶ ﻗﺮار ﻧﻤﯽ داد‪ .‬ﻣﺜﻞ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮐﺎرت را ﭘﺸﺖ ﺧﻮدش ﻗﺎﯾﻢ‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﯿﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎ در ﻣﻮرد دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻠﺒﻞ زﺑﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ‬ ‫اوﻟﯿﻦ ﮐﺎري ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ دﺳﺘﺶ را ﻣﯽ ﮐﺸﯿﻢ و ﮐﺎرد‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٢٠‬‬

‫____________________________________________________‬

‫را ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ و ﻣﯿﮕﻮﯾﯿﻢ ﻣﺮد ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺗﻮ اﮔﺮ در آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﯿﮕﻮﯾﯽ‬ ‫واﻗﻌﺎ ﺻﺎدﻗﯽ ﭼﺮا ﮐﺎرد ﻫﻤﺮاه ﺧﻮدت آورده اي؟ درواﻗﻊ‪ ،‬ﺑﻮرژوازِي ﻫﻢ‬ ‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ازدﻣﮑﺮاﺳﯽ و آزادي ﺑﯿﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ارﺗﺶ را ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺪه ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﺎرد ﮐﻨﺎر دﺳﺘﺶ ﻧﮕﻪ ﻣﯿﺪارد ﮐﻪ ﻫﺮ‬ ‫زﻣﺎن ﮐﻪ اوﺿﺎع آرام ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﻣﺘﻔﺮق ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬آن ﮐﺎرد را ﺑﮑﺸﺪ و‬ ‫آزادي ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه را از ﮐﻒ آﻧﻬﺎ در آورد‪ ،‬ﯾﺎ اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻨﯿﺎﻧﻬﺎي ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دﺳﺖ اﻧﺪازي ﮐﻨﺪ‪ ،‬از آﻧﻬﺎ دﻓﺎع ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻮرژوازي ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ ارﺗﺶ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه‬ ‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎ اﯾﻨﮑﺎر ﻫﺴﺘﯽ اش ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ و دراﯾﻨﺠﺎ ﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ارﺗﺶ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﻗﯿﺎم و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻨﻘﺪر‬ ‫اوﺑﺎﻣﺎ و اﺣﺰاب ﺑﻮرژوازي ﻫﺸﺪار ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺰﻧﯿﺪ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻤﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫را ﺷﺮوع ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺤﺪوده ﻫﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻮرژوازي و‬ ‫ﻃﺒﻘﺎت ﺣﺎﮐﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﭼﺎرﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ‬ ‫وارد ﻣﺮزي ﺷﺪﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯽ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﯽ اﻧﺪازد‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﯽ اﯾﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻠﻮي ﺷﻤﺎ را ﺑﺰور ﻫﻢ ﮐﻪ ﺷﺪه ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و دﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﻣﺎ ﻧﯿﺰ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫را ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮﯾﻢ ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺰﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺧﺸﻮﻧﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﺮدم را ﺑﻪ آن دﻋﻮت ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﯾﮏ ﺧﺸﻮﻧﺖ اﺟﺒﺎري‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٢١‬‬

‫____________________________________________________‬

‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺸﻮﻧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺗﻦ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ اﯾﻦ ﺧﻮد ارﺗﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺷﺮوع ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪،‬اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﻣﯿﮕﻮﯾﯿﻢ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮرژوازي ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ و از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺑﺮ‬ ‫ﭘﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ واﻗﻌﺎ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﻧﺪ و ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ‬ ‫ﻻزﻣﻪ اش دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ارﺗﺶ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﮐﺎر ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﻣﯿﮑﺸﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﻮاره ﮔﻔﺘﻪ ام ﮐﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻋﻠﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺷﻤﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ اش را‬ ‫ﯾﺎد ﻧﮕﯿﺮﯾﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ در آن ﻧﻘﺶ درﺳﺘﯽ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﻃﯽ ﺻﺪ ﺳﺎل‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮان ﻣﺮدم داﺋﻤﺎ ﻗﯿﺎم ﮐﺮده اﻧﺪ وﻟﯽ ﺳﺮﺷﺎن ﮐﻼه رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن از اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ اﻃﻼع درﺳﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﭼﻮن آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت درﺳﺘﯽ را ﺟﻠﻮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮدا اﮔﺮ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﻧﻈﺎم وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺴﺖ و‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﻣﻠﯽ ﯾﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻮد را ﺗﺸﮑﯿﻞ دادﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ و ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺎم وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺨﺼﯿﺘﻬﺎي‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﺎﻣﻨﻪ اي‪ ،‬ﺗﻦ در ﻧﺪﻫﯿﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪ .‬اﮔﺮ از اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﯽ اﻃﻼع ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﺗﺴﻠﯿﻢ‬ ‫ﺑﺸﻮﯾﻢ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮﮔﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزاﺗﯽ ﮐﻪ ﻃﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(1‬‬

‫‪١٢٢‬‬

‫____________________________________________________‬

‫اﯾﻦ دو ﺳﺎل اﺧﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﮐﺮده اﯾﻢ‪ ،‬و ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‪،‬‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﭼﯿﺰي ﮐﻪ در ‪ 57‬اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﺗﯽ اﯾﺮان‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ و‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﺧﻮد در اﯾﺮان ﻣﺪﺗﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻤﻼ درﮔﯿﺮآن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﮐﻨﻮن ﻣﺮدم در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻄﻮر‬ ‫ﻋﻤﻠﯽ و در ﻣﻘﯿﺎﺳﯽ وﺳﯿﻊ ﺗﺮ درﮔﯿﺮ آن ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﻠﺤﺎظ ﻧﻈﺮي و ﺟﺪا از ﺷﺮاﯾﻄﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺘﺎزﮔﯽ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻘﻼ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫آﻣﻮزﻧﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﮐﻨﻮن از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻫﻢ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺳﺮي‬ ‫از ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﮐﻪ درﮔﯿﺮ ﻃﻮﻓﺎن اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺪاق ﻋﻤﻠﯽ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬ ‫از اﻫﻤﯿﺖ دو ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﮐﻪ ﻣﺪت ﻫﺎﺳﺖ ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و‬ ‫دﻧﺪان ﺑﺮاي آزادي ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﯾﮏ اﻧﻘﻼب ﺑﺰرگ ﻗﺮار‬ ‫دارد‪ ،‬از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮﺧﻮدار اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﻫﻤﻮاره‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﻣﻌﻀﻞ اﺻﻠﯽ ﻋﺼﺮ ﻣﺎ و ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮي ﻧﺒﻮد اﻧﻘﻼب‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪124‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﻧﻘﻼﺑﺎت‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﯿﺴﺖ ﯾﺎ ﺳﯽ ﺳﺎل ﯾﮏ ﺑﺎر‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ‬ ‫ﭼﻪ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ‪ ،‬زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺳﺘﻢ و زور ﻗﺪرت ﻫﺎي ﺣﺎﮐﻢ و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ‬ ‫رخ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و رژﯾﻢ ﻫﺎ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫دﯾﮕﺮ اﻣﺮوز اﯾﻦ اﻇﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺸﻤﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮوﯾﯽ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ارﺗﺸﯽ‪،‬‬ ‫ﻫﯿﭻ ﻗﺪرﺗﯽ‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺪرت اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺰم آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﻧﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎي اروﭘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻧﻪ‬ ‫ﻗﺪرﺗﻬﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻧﻮع ﻗﺪرﺗﯽ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﺤﺪ ﻣﺮدم ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﻗﺒﻼ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﺤﺪ‬ ‫ﻣﺮدم ﻫﯿﭻ ارﺗﺶ و ﻗﺪرﺗﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﯾﮑﯽ دو ﻣﺜﺎل‬ ‫داﺷﺘﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﻫﺎ ﯾﮑﯽ ﻣﻮرد وﯾﺘﻨﺎم ﺑﻮد و دﯾﮕﺮي اﻧﻘﻼب ‪ 57‬اﯾﺮان‬ ‫ﮐﻪ در آن ارﺗﺶ ﺷﺎه ﺑﺎ آن ﻫﻤﻪ دﺑﺪﺑﻪ و ﮐﺒﮑﺒﻪ اش ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﻣﺮدم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﻣﺮوز ﻣﺎ اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﮐﺮات دارﯾﻢ و‬ ‫ﺧﻮد اﯾﻦ ﻫﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﯾﮑﯽ ﺑﻌﺪ از دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ‬ ‫ﺳﺮاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬دﻟﯿﻞ دﯾﮕﺮي ﺑﺮ ﺻﺤﺖ اﯾﻦ ﻣﺪﻋﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺧﻮد‬ ‫اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻪ ﻣﺮدم ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﯿﺪان ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻗﺪرت ﻫﺎ را واژﮔﻮن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺮس و ﻧﺎ اﻣﯿﺪي را در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮﻃﺮف ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دل و ﺟﺮأت ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮد ﻋﺎﻣﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ از‬ ‫ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪125‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺧﺐ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﯿﺪان ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ در اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﺟﺎري در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﯿﻘﺄ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻓﻘﯿﺮﺗﺮﯾﻦ و‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ اﻗﺸﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮدم ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﺪ ﺷﺮوع ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻌﺎرﻫﺎﺋﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﻓﻘﺮ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﺎت‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ و زﺣﻤﺘﮑﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺒﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺣﺲ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻋﻈﯿﻤﯽ را ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﯿﺎورﻧﺪ‬ ‫و ﺗﮑﻠﯿﻒ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ را ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﯾﮑﺴﺮه ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ در اﯾﺮان ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬در اﯾﺮان‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﺎزي‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ‪ ،‬ﯾﮏ ﺷﻌﺒﺪه اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ در ﺑﺎﻻ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻧﻪ ﺑﻪ آن ﻋﻘﯿﺪه‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﺗﻤﺎﯾﻠﯽ درﺷﺮﮐﺖ در آن از ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دادﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬آن ﻋﺪه اي ﻫﻢ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺨﺶ ﮐﻮﭼﮑﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺸﮕﻪ ﺑﺎروت آﻣﺎده اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺎزي‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر ﺧﻮد رژﯾﻢ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺎزي ﺳﺒﺰ‪ ،‬از ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫ﺑﺮﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اش ﺧﺎرج و ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺰرگ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﺎ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﭼﻮن رﻫﺒﺮﯾﺶ در دﺳﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﺑﻮد‪ ،‬اﻓﺮادي ﮐﻪ از ﺧﻮد رژﯾﻢ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺧﻮد‬ ‫ﺟﻨﺎح ﺣﺎﮐﻢ از دﺧﺎﻟﺖ ﺗﻮده ﻫﺎي زﺣﻤﺘﮑﺶ ﻫﺮاس داﺷﺘﻨﺪ‪ -‬ﭼﺮا ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد اﯾﻦ دﺧﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺟﻨﺎح ﻫﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ آن‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪126‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺎ را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ زﯾﺮ ﺳﺌﻮال ﺑﺮﻧﺪ‪ -‬ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺗﻦ ﺑﻪ ﺗﺮوﯾﺞ ﺷﻌﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﺎراﺿﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺑﮑﺸﺪ‬ ‫ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ و اﺳﻼﻣﯽ اﯾﻦ رﻫﺒﺮان‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن‪ ،‬از آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﺳﻼم و ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺘﯽ در اﻣﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬ ‫زﻧﺎن ﻫﻢ ﮐﻪ ﺷﺪه ﯾﮑﯽ دو ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺟﺪي را ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ‬ ‫ﮐﻠﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﻫﺎﯾﯽ در ﻣﻮرد دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺣﻘﻮق زﻧﺎن ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را‬ ‫ﻫﻮادار دﻣﮑﺮاﺳﯽ و زﻧﺎن ﺟﻠﻮه دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ اي ﺟﺪي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ رﻫﺒﺮي ﺗﺮﻣﺰﮐﻨﻨﺪه اي ﮐﻪ‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ و ﺟﺴﺎرت ﮐﺸﺎﻧﺪن ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده ﻫﺎي وﺳﯿﻊ ﺗﺮ از ﺧﻮد‬ ‫را ﻧﺪارد‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺮك ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﻠﯿﻮﻧﯽ ﺑﻮده‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﮑﺸﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺿﻌﻔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن در‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺳﺒﺰ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺧﯿﺮا ﮐﻢ ﮐﻢ‬ ‫ﺻﺪاﻫﺎ و ﻧﺪاﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ﺗﺎ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت ﮐﺎرﮔﺮي وارد ﻣﯿﺪان ﻧﺸﻮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺎ از ﻣﺤﺪوده ﺧﻮدش ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﮕﺬارد و رژﯾﻢ را‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺶ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ اﯾﻦ ﺗﺄﺧﯿﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ زﺣﻤﺘﮑﺶ و‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻣﺘﺸﮑﻞ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه‬ ‫ﺑﮕﺬارد‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﯿﺮوزي ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮاي ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪127‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ در آن ﻧﯿﺮوي زﺣﻤﺘﮑﺶ و ﮐﺎرﮔﺮﺑﺘﻮاﻧﺪ در آن دﺧﺎﻟﺖ‬ ‫ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﻧﻘﺶ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﺪ‪ ،‬از ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﺮﺧﻮردار‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪن آن ﺑﻪ ﻋﻘﺐ و ﺑﻪ ﺟﺎي اوﻟﯿﻪ اش دﺷﻮارﺗﺮ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺟﺮﯾﺎن دﺧﺎﻟﺖ ﮔﺮي ﻫﺎﯾﺶ ﺷﮑﻞ‬ ‫ﻣﺘﺸﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﯿﺮوي واﺣﺪ و ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ وارد‬ ‫ﻣﯿﺪان ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻗﺪرت ﮐﻮﺑﻨﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﺷﺎﻧﺲ‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮي در اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﻣﺴﻠﺢ دوﮔﺎﻧﻪ در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺘﯽ ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺘﺸﮑﻞ ﮐﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﭘﯿﺮوزي ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﻧﻘﻼب اﯾﺮان دﯾﺮ و ﯾﺎ زود دارد وﻟﯽ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫و ﺳﻮز ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ آﻧﭽﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯽ ﮔﺬرد‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺒﻞ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﺣﺴﻦ را‬ ‫دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻫﺎي ﺑﺎزﺗﺮي ﻗﺪم ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‬ ‫ﺑﺮدارﯾﻢ‪ .‬ﻻزﻣﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻋﺮﺑﯽ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ درس آﻣﻮزي ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺣﺎدث ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻠﺘﯽ راﮐﻪ ﺳﺮﮔﺮم ﺣﻞ و‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻣﺸﮕﻼت روزﻣﺮه ﺧﻮد اﺳﺖ و ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮاي ﺗﻔﮑﺮ و آﻣﻮزش‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬و اﺻﻮﻻ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﺻﺘﯽ را ﺑﻪ آن ﻧﻤﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﻃﻮﻓﺎﻧﯽ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺎره ﺑﺮ ﺳﺮ آن‬ ‫ﻓﺮو ﻣﯽ رﯾﺰد و اﻣﻮاج آن‪ ،‬او را‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن و ﺑﯽ آن ﮐﻪ آﻣﺎدﮔﯽ آﻧﺮا‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪128‬‬

‫_______________________________________________‬

‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ وارد ﻋﺮﺻﻪ ﻧﺒﺮد ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﯽ ﺑﺮد‪.‬‬ ‫در اﺑﺘﺪاي ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر روﺷﻦ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮود‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻫﯿﭻ ﺗﻮﻫﻤﯽ‬ ‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ در آﻏﺎز ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر روﺷﻦ و ﻣﺼﻤﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ را ﺳﺎل ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﯽ ﺳﺎل‪ ،‬ﭼﻬﻞ ﺳﺎل‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ‬ ‫ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬ﺣﯿﻠﻪ ﮔﺮي ﻫﺎ‪ ،‬دروغ ﭘﺮدازي ﻫﺎ و‬ ‫رﯾﺎﮐﺎري ﻫﺎي آﻧﻬﺎ را‪ .‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ دﯾﺪﯾﻢ‪ .‬ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از ﺣﯿﻠﻪ ﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻫﺎ و ﺷﮕﺮدﻫﺎي اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ در اﯾﻦ ﺧﻮاﺳﺖ آﻧﻬﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮي ﻧﮑﺮد‪ .‬ﻫﯿﭽﯿﮏ از اﯾﻦ ﻫﺎ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم را ﻓﺮﯾﺐ داده‪ ،‬آﻧﻬﺎ را آرام و ﻣﻨﻔﻌﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ درس ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮدﺷﺎن آﮔﺎﻫﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ آن ﻫﺎ‬ ‫را ﻓﺮﯾﺐ و ﺷﮑﺴﺖ دﻫﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﮐﻨﺎر ﻣﯽ‬ ‫روﻧﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي ﺳﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ از ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻗﻤﺎش ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ وﻋﺪه و وﻋﯿﺪ ﺧﻮد را آراﯾﺶ ﮐﺮده‪ ،‬ﺧﺪﻣﺖ ﮔﺰار‬ ‫ﻣﺮدم و ﻃﺮﻓﺪار دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و درﺳﺖ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﭼﻮن اﯾﻦ ﻧﻮع دوﻟﺖ ﻫﺎ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﮑﺮده اﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﯾﺐ آﻧﻬﺎ را ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ‬ ‫و ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر وﻋﺪه و وﻋﯿﺪﻫﺎي ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ آﻧﻬﺎ دﺳﺖ از ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪129‬‬

‫_______________________________________________‬

‫در واﻗﻊ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻣﺜﻞ ﺷﻄﺮﻧﺞ ﺑﺎزاﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ اول را‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي را ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻗﺒﻞ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻮﻻت ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﭘﺲ از رﻓﺘﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺸﺖ اﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﭼﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﺧﻮاﺑﯿﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي‬ ‫ﻻزم را ﺑﺮاي ﻣﺤﮏ زدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت و ﺗﺼﻤﯿﻢ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﮐﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردي ﺑﺎ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﭘﺲ از دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اوﻟﯿﻪ‬ ‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روﻧﺪ ﻃﺒﯿﻌﯽ‪ ،‬دﭼﺎر اﻧﺸﻌﺎب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻫﺎي ﺳﺎزﺷﮑﺎر و ﺑﻮرژواﯾﯽ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻒ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ و ﻓﺮﯾﺎد‬ ‫ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ي ﺧﻮد‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ را ﺳﺮ ﻣﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ و ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﭼﻮن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﯾﺐ ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ‬ ‫و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﯽ روﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮده ي‬ ‫ﻣﺮدم اﻧﻘﻼﺑﺸﺎن ﺧﯿﻠﯽ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ در‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎﯾﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﭘﺮدازم ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان اﻧﻘﻼب را ﻫﻤﭽﻨﺎن داﻣﻪ داد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي‬ ‫ﻧﻈﺎم وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﭼﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ را ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪ .‬و اﯾﻨﮑﻪ در‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ دارﯾﻢ و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﺶ از ﻫﻤﻪ در ﺑﺎره آن‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺟﻠﺴﻪ ﻗﺒﻞ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ اﻧﻘﻼﺑﺎت‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪130‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﻨﻮﻧﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﻧﺎﺋﻞ آﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ در‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﻪ راه ﺗﻮﻗﻒ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮرد‪ .‬ﭼﻮن دوﺑﺎره ﭘﺲ راﻧﺪه ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﯿﻪ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻧﻘﻼب ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ داﺋﻤﺎ‬ ‫ﯾﺎ ﺑﻪ ﭘﯿﺶ رود ﯾﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﻧﺮود ﺑﻪ ﭘﺲ راﻧﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺒﺎرزه‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻮاره ﺟﺮﯾﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ‪ ،‬ﺧﺐ‪ ،‬ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدم‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻋﻮض ﮐﺮدم‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺑﺮﮔﺮدم ﺧﺎﻧﻪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻠﺘﯽ‬ ‫ﺑﺎزﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ي ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺮض ﺧﻮدﺷﺎن را ﺷﺮوع ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ اﻧﻮاع دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺗﻮﺿﯿﺢ دادﯾﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻧﻈﺎم‬ ‫ﻫﺎي ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ را از ﻟﺤﺎظ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﻧﻈﺎم‬ ‫ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‪ .‬ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ و‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ ﯾﺎ ﺷﻮراﺋﯽ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺧﻮرﯾﻢ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﮔﻬﮕﺎه در ﻟﺤﻈﺎت ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد آﻣﺪه و از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ و‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺗﺎ دﻟﺘﺎن ﺑﺨﻮاﻫﺪ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﺎت داراي ﯾﮏ ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﮐﺜﺮي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺜﻼ ﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻧﮕﺎه ﺑﮑﻨﯿﻢ و اﯾﻦ ﻫﺎ را ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﻣﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪131‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﯿﻨﯿﻢ درﺟﺎت ﺳﺮﮐﻮب در اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮع اﯾﺮاﻧﯽ و وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ آن ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮع اش اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻈﺎم‬ ‫وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﺣﺘﯽ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت در ﺟﻨﮕﻞ دارﻧﺪ را‬ ‫ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﺟﻨﮕﻞ ﮐﺴﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎت را ﻣﺠﺒﻮرﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﻘﻨﻌﻪ‬ ‫ﺳﺮﺷﺎن ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﯿﻤﻮن ﻫﺎ‪ ،‬اﮔﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﻣﻘﻨﻌﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ در دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻧﻮع اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﻧﯿﻤﯽ از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺣﺘﯽ از‬ ‫آزادي ﻟﺒﺎس ﻫﻢ ﻣﺤﺮوم اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﻫﻢ از آزادي ﺑﯿﺸﺘﺮي‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ آزادي ﺟﻨﺴﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﮔﺮ‬ ‫ﯾﮏ ﮔﺮﺑﻪ اي دﺳﺖ ﺳﮕﯽ را ﺑﮕﯿﺮد و در ﺟﻨﮕﻞ ﻗﺪم ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽ آﯾﻨﺪ‬ ‫دﺳﺘﮕﯿﺮش ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﺎ ﻣﺤﺮم اﺳﺖ ﭼﺮا دﺳﺖ اش را‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اي‪ .‬وﻟﯽ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎي ﺗﻬﺮان ﻃﺮف را ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺷﻼق ﻣﯽ‬ ‫زﻧﻨﺪ‪ .‬ﯾﺎ اﮔﺮ ﺧﺮي در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻋﺮﻋﺮ ﮐﻨﺪ و ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺧﺪا ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬او را‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻨﺪ ﻧﻤﯽ زﻧﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ در اﯾﺮان ﺣﮑﻢ ﻣﺮگ ﺑﺮاﯾﺶ ﺻﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﺻﺪاي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻟﺬا او ﻫﻢ ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﻣﻄﻠﻘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬ﻣﺮدم ﺗﻮﻧﺲ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﺮاﻧﯿﺎن از ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ اﯾﻦ را ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺎ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻏﺮﺑﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﻣﺤﮏ ﺗﻤﺎﯾﺰش‬ ‫ﻫﻢ ﻣﯿﺰان آزادي ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﺮوه‪،‬‬ ‫داﻣﻨﻪ و ﺣﺪ و ﺣﺪود دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و آزادي وﯾﮋه ﺧﻮد را دارد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪132‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﻦ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﻌﯽ ﮐﺮدم اﯾﻦ ﻧﻈﺎﻣﺎت و ﺗﻤﺎﯾﺰات ﻣﯿﺎن‬ ‫آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﯿﺰان و داﻣﻨﻪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﻢ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﻢ در ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﻫﻢ از‬ ‫آزادي ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ و آﯾﻨﺪه ﺧﻮد ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺗﺼﻤﯿﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎه ﯾﺎ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ‬ ‫ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻓﺮدي ﻣﻮاﺟﻪ اﯾﻢ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺧﻮد ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﺣﺎﮐﻢ ﻫﻢ ﺗﺤﺖ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﮐﻨﺘﺮل ﯾﮏ ﻓﺮد ﻗﺮار دارد‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺳﻠﻄﻪ ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‪،‬‬ ‫ﺟﺎﯾﮕﺰﻧﯽ آن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژاﺋﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ‬ ‫ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﻗﺪرت و آزادي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي از ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﻪ ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬وﻟﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از آن ﻧﻤﯽ رود‪.‬‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﻗﺮون ﻫﺠﺪه و ﻧﻮزده‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺷﺎه و ﮐﻠﯿﺴﺎ ﮐﺮد‪ .‬در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻃﺒﻘﻪ اﻋﯿﺎن ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪن و‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬ ‫ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬آن ﻫﻢ در ﺣﺪ ﻣﻌﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺣﻖ ﺷﺮﮐﺖ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ اﻋﯿﺎن ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدﺷﺎن را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و‬ ‫از ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ رأي ﻣﯽ آوردﻧﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ و ﭘﺎرﻟﻤﺎن را‬ ‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دادﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﺎه ﺑﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﺮد ﻧﺨﺴﺖ وزﯾﺮ و وزﯾﺮ ﮐﯽ اﺳﺖ و ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﻣﺸﻮرﺗﯽ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪133‬‬

‫_______________________________________________‬

‫در ﻣﺜﻼ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ از ‪ 1816‬ﺗﺎ ‪ 1789‬ﺣﺘﯽ ﯾﮑﺒﺎر ﻫﻢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻧﺸﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺸﻮرﺗﯽ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ اراده ﺷﺎه دﻋﻮت ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﻠﺴﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮي ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﻫﺠﺪه و ﻧﻮزده در ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮﺟﻮد آوردﻧﺪ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪاي اﻣﺮ‪ ،‬در اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ‪،‬‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺣﻖ رأي ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﺻﻼ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﯽ‬ ‫آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻃﯽ ﺻﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪،‬‬ ‫اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در‬ ‫آن ﻫﺎ ﻣﺮدم ﺣﻖ رأي ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﻧﺪ‪ ،‬زﻧﺎن ﺣﻘﻮﻗﺸﺎن ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و آزادي ﺑﯿﺎن و آزادي ﺗﺸﮑﻞ و اﯾﻦ ﻧﻮع آزادي ﻫﺎ ﺑﻮﺟﻮد‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم‬ ‫ﻫﺪﯾﻪ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺎ در اﺛﺮ ﻣﺒﺎرزات ﻣﺮدم‪ ،‬و ﺑﺨﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﻮرژوازي در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺗﺎ اﯾﻦ ﺣﺪ ﻇﺮﻓﯿﺖ و اﻧﻌﻄﺎف داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺮدم‪ ،‬اﯾﻦ درﺟﻪ از آزادي ﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﭼﺎره اي ﻫﻢ‬ ‫ﺟﺰ اﯾﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﯿﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ درﺟﻪ ﺣﻘﻮق و آزادي‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﺋﯿﻦ و ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪134‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ در ﺑﻌﻀﯽ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ درﺟﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬ ‫در ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ .‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻓﺮاﺗﺮ از آن‬ ‫ﺑﺮود‪ ،‬اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎ ﺗﺤﻤﻞ آن را ﻧﺪاﺷﺘﻪ و آن را ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ ﮔﻬﮕﺎه ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﺳﺮﮐﻮب ﻫﺎ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪.‬‬ ‫‪،‬ﻣﺜﻼ در ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺎﻧﺎدا دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﮑﻮﻧﻪ در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﮔﺰاري‬ ‫ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ‪ G20‬ﺑﻮرژوازي ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻈﺎﻫﺮات وﺳﯿﻊ ﻣﺮدم را ﺗﺤﻤﻞ‬ ‫ﮐﻨﺪ و ﭘﻠﯿﺲ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪﯾﺪ اﯾﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات زد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎ‪ ،‬از ﻟﺤﺎظ درﺟﻪ و داﻣﻨﻪ‬ ‫آزادي ﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺧﻮد ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬اﺑﺪا ﻓﮑﺮﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ را ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻫﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎرﯾﺦ اﺻﻼ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي را ﺷﻬﺎدت‬ ‫ﻧﻤﯽ دﻫﺪ و ﻣﻦ اﯾﻦ را در ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﺮات و ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ام ﮐﻪ ﺣﻖ رأي ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻋﻈﯿﻢ ﮐﺎرﮔﺮي ﭼﺎرﺗﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﻃﯽ ﺳﯽ ﺳﺎل‪،‬‬ ‫ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﻣﺒﺎرزه ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﺧﻮﻧﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه اي ﮐﻪ در آن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫ﺑﻬﯿﭻ وﺟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ اﯾﻦ ﺣﻖ را ﻗﺒﻮل ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ اول ﻣﺠﺒﻮر‬ ‫ﺷﺪ اﻧﺮا ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺪﻫﺪ و ﺑﻌﺪ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر دور ﺟﺪﯾﺪي از ﻣﺒﺎرزه‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‪ .‬آن ﻫﻢ از ﺗﺮس ﺳﺮاﯾﺖ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺧﻮﻧﯿﻦ اروﭘﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ اﻧﮕﻠﯿﺲ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر‪ ،‬ﺣﻖ رأي زﻧﺎن را ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﻬﯿﭻ وﺟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮد‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪135‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﺮﺳﻤﯿﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﻖ ﻧﯿﺰ ﻃﯽ ﻣﺒﺎرزات ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ‪ ،‬و‬ ‫ﺗﺎزه اوﻟﯿﻦ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﻖ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻏﯿﺮ از ﻓﻨﻼﻧﺪ و ﻧﯿﻮزﯾﻠﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻄﻮر ﻣﺤﺪود و ﻧﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در روﺳﯿﻪ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‬ ‫اﮐﺘﺒﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﻖ از ﺟﺎﻧﺐ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮﺳﻤﯿﺖ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻼ ﻫﻢ اﺑﺘﺪا در اﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎل اول و ﺑﻌﺪ در ﮐﻤﻮن ﭘﺎرﯾﺲ‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﯿﺪ و ﺗﺎزه ﺳﯽ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب اﮐﺘﺒﺮ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا در آﻣﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ اﯾﺪه ﮐﺎﻣﻼ ﻏﻠﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن‬ ‫ﻣﺮدم ﺟﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ آزادي ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﻏﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ ﺧﻮد ﺑﻮرژوازي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﺻﻼ ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﭼﯿﺰي ﻧﺒﻮده‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﻧﻘﻼﺑﺎت وﻗﺘﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ داﺋﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬از ﻗﺪﯾﻢ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺣﻖ ﮔﺮﻓﺘﻨﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ دادﻧﯽ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﯾﺪ داﺋﻢ در ﺣﺎل ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻪ ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬از زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي در ﭘﻨﭻ‪،‬‬ ‫ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ‪ ،‬و ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﻃﺒﻘﺎت‬ ‫دارا ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﺎت ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ‬ ‫ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺮدم ﻣﺘﻀﺎد و ﺗﺤﻤﻞ دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم ﺑﺮاي آن ﻫﺎ‬ ‫دﺷﻮار ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ داﺋﻤﺎ در ﺻﺪد ﺑﻮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم را از‬ ‫ﺻﺤﻨﻪ ﺧﺎرج‪،‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي آن ﻫﺎ را ﻣﺤﺪود‪ ،‬و ﻗﺪرت و ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪136‬‬

‫_______________________________________________‬

‫را ﮔﺴﺘﺮش ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﺟﻮد ﭼﻨﯿﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ داﺋﻢ در ﺣﺎل ﻣﺒﺎرزه ﺿﺪ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺴﻂ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ را ﻣﺠﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻮش‪ ،‬و در ﻣﯿﺪان ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻨﮑﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﺷﻮﯾﺪ‪ ،‬آن ﻫﺎ‬ ‫ﺗﻌﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻔﻬﻤﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف ﺗﻮي ﻣﺨﺶ ﺑﺮود‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻪ و ﻧﺎ آﮔﺎه ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﺎزﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪ ،‬در اﻧﻘﻼب ‪ ،57‬ﻣﺮدم رژﯾﻢ ﺷﺎه را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬‬ ‫وﻟﯽ در ﻣﯿﺪان ﻧﯿﺎﯾﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن رﻓﺘﻨﺪ‬ ‫و ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﭼﻪ ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﺷﺎن آﻣﺪ‪ .‬ﭼﻮن آن ﻫﺎ ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ از ﭘﺎ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻤﻮاره ﺗﻀﺎدي ﺑﯿﻦ ﺻﺎﺣﺐ و ﻓﺎﻗﺪ ﺛﺮوت وﺟﻮد‬ ‫دارد ﮐﻪ داﺋﻤﺎ اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه را ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻻزﻣﻪ ﺗﺠﻤﻊ ﺛﺮوت‪،‬‬ ‫اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎرﮔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎرﮔﺮ ﻫﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ زورﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻣﺰد ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬آزادي ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬ ‫ﺗﻘﻮﯾﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺎﻧﻮاده اش و اﯾﻦ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎن را ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ دو‬ ‫ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎن ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﭽﻪ اش از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﺑﮑﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻦ ان دو را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد‪ .‬اﻣﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﭘﻮل دارد‪ ،‬ﻧﻔﺮ‬ ‫دارد‪ ،‬ﺑﺴﯿﺠﯽ دارد و داﺋﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮرﯾﻦ و‬ ‫ﺧﺪﻣﻪ و ﺣﺸﻤﻪ اش‪ ،‬ﻋﻤﻠﻪ و اﮐﺮه اش و ﺑﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫و ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﻏﻠﺐ ﻫﻢ ﻣﻮﻓﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪137‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﻣﺮدم ﻫﻢ ﺣﺪي دارد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎﺋﯽ ﻣﯿﺮﺳﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻧﺎﭼﺎرﺑﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫درﺑﺮاﺑﺮ آن اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﯿﻤﺘﯽ‪ .‬اﯾﻦ آن ﻟﺤﻈﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم دﺷﻤﻦ‬ ‫را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻣﯽ راﻧﻨﺪ‪ ،‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ داراي‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﻧﯿﻮي ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺑﻪ ﺑﻨﻔﻊ‬ ‫ﺧﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(2‬‬

‫‪138‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ )‪(3‬‬

‫در ﺟﻠﺴﻪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺮاﺣﻠﯽ ﮐﻪ اﻧﻘﻼﺑﺎت و ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﮐﻨﻮﻧﯽ در‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻃﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﮐﺮدم‪ .‬از ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدم‪،‬‬ ‫و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﭼﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ را ﺑﯿﺸﺘﺮﻃﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻌﻤﯿﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫واﻗﻌﯽ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻣﺼﺮ و ﻟﯿﺒﯽ‪ ،‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺮﮐﻨﺎر ﮐﺮدن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز در‬ ‫ﮐﺸﺎﮐﺶ ر‪‬ﻓﺖ و روب ﺑﻘﺎﯾﺎي اﯾﻦ ﻧﻈﺎﻣﺎت دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮﮔﺰار ﺑﺸﻮد و ﯾﮏ دوﻟﺖ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﻮﺟﻮد‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ‬

‫ﻃﺒﻘﻪ‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‪ ،‬زﯾﺮ ﻧﮕﯿﻦ ﻗﺪرت ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺣﺴﻨﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﺒﺎرك و ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﺟﺎي ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدم ﮐﻪ در ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬ﮐﻞ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدش را‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺑﮑﻨﺪ و دوﻟﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮد را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ‬ ‫اﮔﺮ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺮدم ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪ و آزادي ﻫﺎي‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﻣﯽ‬ ‫رﺳﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻣﺮﯾﮑﺎ و اروﭘﺎ ﺑﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ‪ ،‬و در‬ ‫آﻧﻬﺎ آزادي ﺑﯿﺎن‪ ،‬آزادي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬آزادي ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر‬ ‫ﮐﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا؟‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ در اﺑﺘﺪا ﻗﺮار‬ ‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺻﺎﺣﺐ آزادي ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺣﻖ رأي در‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺣﻘﻮﻗﯽ ﮐﻪ در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم و‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺗﺤﻤﯿﻞ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺎس ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺗﻨﺎﻗﻀﯽ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺮاي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻫﺮ ﭼﻨﺪ از روي ﺑﯽ ﻣﯿﻠﯽ‪ ،‬وﻟﯽ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﻣﺮدم ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم در ﭘﯽ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮب و ﻣﺴﻠﺢ را‪ ،‬ارﺗﺶ را‪ ،‬ﻫﻢ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻮرژوازي ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬و از ﻫﻤﯿﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺬار از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪ و ﮐﻨﺘﺮل ارﺗﺶ از دﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﮐﻪ ﺣﮑﻢ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ را در ارﺗﺶ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎرج ﺷﺪ‬ ‫و در دﺳﺖ ﺷﻮراﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎزان ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬آن ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮوي ﺳﺮﮐﻮب ﮐﻨﻨﺪه اي در ﺟﺎﻣﻌﻪ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﯾﯽ‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺧﺎرج از اراده ﻣﺮدم ﺑﺨﻮاﻫﺪ آﻧﻬﺎ را ﺳﺮﮐﻮب ﮐﻨﺪ و‬ ‫آزادي ﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر را از آﻧﻬﺎ ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ دادم‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﭘﺎﯾﻪ اي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪ آﻣﻮزﺷﯽ دارد ﻧﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ وﻗﺎﯾﻊ در ﺣﺎل ﮔﺬر‬ ‫روزﻣﺮه‪ .‬ﭼﺮا ﺟﻨﺒﻪ آﻣﻮزش دارﻧﺪ؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺤﮏ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺎ اﺑﺰار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻫﺎﯾﯽ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ از ﺣﺮﮐﺎت و وﻗﺎﯾﻊ ﺳﯿﺎﺳﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ درﺳﺘﯽ‬ ‫ﺑﻌﻤﻞ آورﯾﻢ‪ .‬ﮔﻮل اﺣﺰاب ﻓﺮﯾﺐ ﮐﺎر را ﻧﺨﻮرﯾﻢ‪ .‬زﺑﺎن آﻧﻬﺎ را ﺗﺸﺨﯿﺺ‬ ‫ﺑﺪﻫﯿﻢ و دﺳﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﺨﻮاﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻼ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و ﺑﺨﺼﻮص دوﻟﺖ آﻣﺮﯾﮑﺎ دم از‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و در ﺟﺮﯾﺎن ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ و اﻧﻘﻼﺑﺎت ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫ﺧﻮد را ﻣﺪﻋﯽ و ﻣﺪاﻓﻊ دﻣﮑﺮاﺳﯽ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﻨﻈﻮرﺷﺎن ﻧﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ اﺳﺖ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ‬ ‫ﻣﮑﺮرا ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺸﻮﻧﺖ اﺳﻢ رﻣﺰ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﻘﻼب و در ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮدم ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮرﺷﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﯿﺪ ﮐﻪ ارﺗﺶ‬ ‫را ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﮑﻨﯿﺪ و ارﺗﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮد و ﺷﻤﺎ را‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب ﮐﺮد‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻣﺒﺎرزه ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﺰﻧﯿﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ دﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﻧﺰﻧﯿﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﻃﻠﺐ ﻧﺒﺎﺷﯿﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﯿﺪ ارﺗﺶ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬دارﯾﺪ از ﭼﻬﺎر ﭼﻮب دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽ روﯾﺪ و وارد ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﯾﺪ‪ .‬دارﯾﺪ ﺳﭙﺮ دﻓﺎﻋﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را از او ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﺪ و ﺑﺮاﯾﺶ‬ ‫اﯾﺠﺎد ﺧﻄﺮ ﺟﺪي ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آن ﺳﭙﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺪم ﺑﻌﺪي ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻠﻊ ﯾﺪ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬در‬ ‫اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻠﻮي ﺷﻤﺎ ﻣﯽ اﯾﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﺸﺪار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫از اﯾﻦ ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ ﻋﺒﻮر ﻧﮑﻨﯿﺪ و در ﻫﻤﺎن ﭼﻬﺎرﭼﻮب دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژوازي ﺑﻤﺎﻧﯿﺪ ‪.‬‬ ‫ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ اﻣﺮوز اﺿﺎﻓﻪ ﺑﮑﻨﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ و اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ‪ ،‬و اﺻﻮﻻ اﺣﺰاب‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ و ﻃﺒﻘﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‪ ،‬ﺑﺎﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ واﻓﻌﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ آزادي ﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺟﻮاﻣﻊ ﺧﻮدﺷﺎن در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ و ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺨﯿﺮ اﯾﻨﻄﻮر ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ آﻗﺎي ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺑﺸﻮد زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺷﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك را ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و ﺑﺎز‬ ‫ﮐﺮدن ﻓﻀﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺷﻞ ﮐﺮدن زﻧﺠﯿﺮﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻠﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﮐﺮد‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ دﯾﺪ ﭼﺮا اﯾﻦ ﮐﺎر را ﮐﺮد؟ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮس از اﻧﻘﻼب‪ .‬ﺗﺮس از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﮐﻨﻮن اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﺣﺎﻟﺖ اﻧﻔﺠﺎر آﻣﯿﺰي ﻣﯽ ﺑﺮد‬ ‫ﮐﻪ وﻗﺘﯽ اﯾﻦ اﻧﻔﺠﺎر رخ ﻣﯽ داد و ﻣﺮدم ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬دﯾﮕﺮ ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﻮد و ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد از ﻣﺮز دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻫﻢ ﻓﺮاﺗﺮ‬ ‫ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﺮاي ﺧﻮد‪ ‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻫﻢ اﯾﺠﺎد ﺧﻄﺮ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺨﺼﻮص زﻣﺎن ﺑﻮش ﯾﺎدﻣﺎن ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﭘﺮﭼﻢ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﺎر‬ ‫اﻣﺮﯾﮑﺎ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب و ﻧﻪ از روي آزادي ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اﮔﺮ در‬ ‫اﯾﻨﺠﺎ و آﻧﺠﺎ ﻫﻢ ﺳﺮدﻣﺪاران دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻏﺮﺑﯽ‪ ،‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ‬ ‫را در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ از ﻋﻼﻗﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺣﺘﯽ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﺎرج ﺷﺪن ﮐﻨﺘﺮل از دﺳﺘﺸﺎن و ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﺧﻮد‪ ‬آﻣﺮﯾﮑﺎ‪،‬‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪه اﻧﺪ دوﺑﺎره دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮد را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫روﻧﺪ ﺑﺎﺻﻄﻼح دﻣﮑﺮاﺳﯽ را در ﻧﯿﻤﻪ راه ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻦ ﭼﯿﺰﯾﺴﺖ ﮐﻪ در ﻣﺼﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﻫﺎ‬ ‫ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك را واداﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﭘﯿﺮوزي ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬ ‫وﺳﻂ ﮐﺎر اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﺮدﻧﺪ و دوﺑﺎره دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻗﺒﻞ ﺑﺮ ﻗﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ آﻣﺮﯾﮑﺎ‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب‪ ،‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ را در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و اﺳﺎﺳﺎٌ ﺷﻞ ﺷﺪن ﺑﻨﺪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‪،‬‬ ‫ﺛﺒﺎت را در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ دﭼﺎر ﻣﺨﺎﻃﺮه ﮐﺮده‪ ،‬ﺑﯿﻦ ﺛﺒﺎت و آزادي ﻧﺎﭼﺎر‬ ‫ﺷﺪه اﻧﺪ از ﺛﺒﺎت ﯾﻌﻨﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎرﻫﺎ‬ ‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ‪.‬‬ ‫در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ در ﺳﺎل ﻫﺎي ﺷﺼﺖ ﻫﻤﯿﻦ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺷﺎه در ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﻓﺸﺎر آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺷﻞ ﮐﺮدن ﺑﻨﺪﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‪ ،‬از ﺗﺮس اﯾﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺒﺎدا ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺮان ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﻔﺠﺎري ﺑﺮﺳﺪ و ﻣﻮرد ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬ ‫ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺗﻦ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻘﺪار آزادي ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ داد‪.‬‬ ‫وﻟﯽ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻗﯿﺎم ‪ 15‬ﺧﺮداد ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫ﺧﻮﻧﯿﻦ اﯾﻦ ﻗﯿﺎم دوﺑﺎره دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه ﺣﺘﯽ ﺳﯿﺎه ﺗﺮ از ﻗﺒﻞ ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﺷﺪ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﻢ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﻗﺒﻮل آن ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﮔﻔﺘﻪ ام دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻏﺮﺑﯽ در اﯾﺮان اﻣﮑﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اوﻻ ﻫﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ دم از آزادي و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﺰﻧﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮرﺷﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ را ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داران دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ آﻧﻬﺎ آزادي ﻣﺮدم ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺧﻮاه ﻧﺎﺧﻮاه ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ از‬ ‫آزادي ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻗﻀﯿﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ و ﺑﺎز ﻋﻤﻼ آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫را در ﮐﻨﺎر دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ در ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﻫﻢ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺣﺴﻨﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرك ﮐﻨﺎر رﻓﺖ و دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑﺎ در‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ در اﺑﺘﺪا داﺋﻤﺎ ﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﻌﻞ و ﯾﮑﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﯿﺦ ﻣﯽ زد‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻤﻮاره ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺣﺮﮐﺖ و اﻧﻘﻼب ﺑﻮد و‬ ‫ﻣﮑﺮرا از ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫دوﻟﺖ ﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﭘﯿﺸﺮوي ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ از ﺣﺘﯽ ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ آن ﻫﻢ ﻧﺒﻮده و‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ اﮔﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ دم از دﻣﮑﺮاﺳﯽ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪،‬‬ ‫اول اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪ ،‬ﺛﺎﻧﯿﺎ ﻣﻨﻈﻮرﺷﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژوازي اﺳﺖ و ﺛﺎﻟﺜﺄ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﯾﻨﮑﻪ ﻫﻤﻪ‬ ‫آزادي ﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺟﻮاﻣﻊ ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬در آﻧﺠﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪ .‬آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﺸﻮد داﺳﺘﺎن را ﺗﻤﺎم ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاري‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺛﺒﺎت ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺸﺮوي اﻧﻘﻼب را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻣﻦ در ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﺧﻮدم‪ ،‬و در ﮐﺘﺎب راه‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎي ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﻢ ﯾﮏ ﻓﺼﻞ را ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺧﺘﺼﺎص داده ام ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاب دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ را در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫اﯾﺮان و ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﯾﮏ ﺧﻮاب ﺧﺮﮔﻮﺷﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ در اﯾﻨﺠﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ در‬ ‫ﺧﻮد اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺸﺪه و ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﮐﻪ ﮐﻤﯽ آزادي داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺳﺮﮐﻮب ﺷﺪﮔﯽ ﻫﺎ و ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ‬ ‫ﻫﺎي وﺳﯿﻊ و ﺑﯽ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‪ ،‬زﻧﺎن و دﯾﮕﺮان‪ ،‬ﺳﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ‬ ‫ﻣﺮدم در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬و در ادارات ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت‬ ‫ﻓﺮو ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺷﺎن ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ را از ﻟﺤﺎظ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري ﺑﻪ ﻟﺒﻪ ﭘﺮﺗﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﻣﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ دوﺑﺎره‬ ‫ﻧﺎﭼﺎر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ را ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل اوﺿﺎع ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫آن دﻣﮑﺮاﺳﯽِ ﻓﻀﺎي ﺑﺎز را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺎرﻫﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬در ‪ 15‬ﺧﺮداد اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد و در زﻣﺎن‬ ‫ﻣﺼﺪق ﻫﻢ رخ داد و ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﮐﻪ در اﯾﺮان ﺳﻌﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻏﺮﺑﯽ و ﻣﻼﯾﻢ آن ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﯾﮑﯽ دو ﺳﺎل ﮐﺶ ﻣﮑﺶ‪ ،‬دوﺑﺎره ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﺳﺮ از آﺳﺘﯿﻦ‬ ‫دوﻟﺖ ﺑﯿﺮون آﻣﺪ‪ ،‬و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮدش را ﺣﺘﯽ ﺑﺪﺗﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺴﺘﻘﺮ‬ ‫ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ‪ ،‬در ﺳﯿﺮ ﺗﺤﻮﻻت اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮف دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻢ از آزادي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ دﻓﺎع ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اوﻻ اﯾﻦ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب اﺳﺖ و دوﻣﺎ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﺪﻋﯿﺎت‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن وﻓﺎدار ﻧﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﯽ ﺛﺒﺎﺗﯽ و ﺧﺎرج ﺷﺪن‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل از دﺳﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬وادارﺷﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺮف ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﭘﺸﺖ ﭘﺎ ﺑﺰﻧﻨﺪ و ﻣﺜﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺣﺎﻣﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ و اﯾﻦ ﻧﻮع‬ ‫ﻧﻈﺎم ﻫﺎ در اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ دوﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ در ﺑﺤﺚ اﻣﺮوز اﺿﺎﻓﻪ ﮐﻨﻢ ‪ ،‬ﻧﮑﺘﻪ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎﻟﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬و آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ اي ﮐﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ در ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﺟﺎري و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﻧﻘﻼب آﺗﯽ‬ ‫اﯾﺮان ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻃﯽ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻪ ﻫﺪف اوﻟﯿﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ واﻗﻌﯽ اﺳﺖ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻠﯽ ﮐﻪ از‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژوازي ﻣﯽ رﺳﺪ و‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬ﻗﺒﻼ ﻫﻤﮕﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮي ﻃﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ آن ﭼﯿﺰي ﮐﻪ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮي ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل و ﺣﺘﯽ‬ ‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻃﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮏ و در ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻃﯽ ﺷﺶ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﻃﯽ ﮔﺮدد‪ .‬و‬ ‫اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎﻟﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن در ﻗﺎﻧﻮن ﺗﮑﺎﻣﻞ‪ ،‬ﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﺎﻣﻞ را از ﺗﮑﺎﻣﻞ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﮏ ﺳﻠﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺎن و ﺑﻌﺪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﻣﯿﻤﻮن و از‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﯿﻤﻮن ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺳﺎل‬ ‫ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﮑﺎﻣﻞ رخ دﻫﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ وﻗﺘﯽ ﺷﮑﻞ‬ ‫ﮔﯿﺮي ﺟﻨﯿﻦ را در رﺣﻢ ﻣﺎدر ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ‬ ‫در ﺑﻄﻦ ﻣﺎدر‪ ،‬در ﻃﯽ ﻧﻪ ﻣﺎﻫﯽ ﮐﻪ از ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺟﻨﯿﻦ ﺗﺎ ﺗﻮﻟﺪ‬ ‫ﮐﻮدك ﻣﯽ ﮔﺬرد‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻃﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﯾﮑﯽ از اﺻﻮل ﺗﮑﺎﻣﻞ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻠﯽ را ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﯿﻦ را در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﺑﺤﺚ ﮐﻨﻮﻧﯽ‬ ‫در ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ در ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ در‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺮدم ﮐﻪ ﺣﺎﻻ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ را ﮐﻨﺎر‬ ‫زده اﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ و‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻ در آﯾﻨﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﻢ رد ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪن ﭘﯿﺶ ﺷﺮط ﻫﺎي‬ ‫ذﻫﻨﯽ و ﻋﯿﻨﯽ ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺴﻮي ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺟﺪﯾﺪ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ از‬ ‫اﯾﻦ ﻫﻢ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺮوﻧﺪ ‪.‬‬ ‫در ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﻢ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ آﻧﺮا ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ اﯾﻦ‬ ‫ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬اﻣﺮوز‪ ،‬ﻃﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺎه‬ ‫رخ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻼ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻃﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﺪه رخ داده اﻧﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ رخ‬ ‫داده اﻧﺪ؟ ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺑﺎ آﻏﺎز ﻧﻈﺎم ﺗﻤﺪن و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ‬ ‫و ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻃﺒﻘﺎت دارا و ﻧﺎدار‪ ،‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٤٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﺮاي دﻓﺎع از ﻃﺒﻘﺎت دارا ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﻫﺎي ﻣﺎد و‬ ‫ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ در اﯾﺮان‪ ،‬ﻓﺮاﻋﻨﻪ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺧﺎﻗﺎن ﻫﺎ در ﭼﯿﻦ‪ ،‬و اﻣﭙﺮاﺗﻮران‬ ‫رم‪ .‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﻧﻈﺎﻣﺎت ﻋﺼﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻫﺰار ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﻗﺮن ﻫﻔﺪه و ﻫﺠﺪه ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﮐﺒﯿﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ 1830 ،‬و ‪ 1848‬رخ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻧﻘﻼﺑﺎﺗﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي را وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ وﻗﺘﯽ ﺟﻨﺒﺶ روﺷﻨﮕﺮي را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻓﻼﺳﻔﻪ روﺷﻨﮕﺮي ﮐﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎي ﻓﮑﺮي اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺗﻼش اراﺋﻪ اﯾﺪه ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺟﻬﺖ ﻧﻈﺎم ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻣﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ ي‬ ‫ﺷﺎه و ﮐﻠﯿﺴﺎ ﮐﻨﺪ‪ .‬از ﻣﻨﺘﺴﮑﯿﻮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ روﺳﻮ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﻓﺮض ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺪرت دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ودﯾﻌﻪ اي ﺑﻮده از ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪا‪ .‬ﺷﺎه ﻗﺪرت ﺧﻮدش را از ﺧﺪا ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻪ از ﻣﺮدم‪ ،‬و اﺻﻼ ﻣﺮدم اﺟﺎزه ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ در اﯾﻦ اﻣﻮر دﺧﺎﻟﺖ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻗﺮاردادي ﺑﻮده ﺑﯿﻦ ﺧﺪا و ﺷﺎه‪ .‬ﻣﺜﻞ آن‬ ‫ﭼﯿﺰي ﮐﻪ اﻣﺮوزه در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺧﻮدش را از ﺧﺪا ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‬ ‫ﺣﻘﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮدم در اﻣﺮ اﻧﺘﺨﺎب وﻟﯽ ﻓﻘﯿﻪ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﺮارداد و‬ ‫راﺑﻄﻪ اي اﺳﺖ ﺑﯿﻦ وﻟﯽ ﻓﻘﯿﻪ ﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺧﺪا و ﺧﻮد ﺧﺪا‪ ،‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰي‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﺖ ﮐﻪ در اروﭘﺎ ﺗﺎ ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ و در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﻮرش ﻫﻢ ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺧﻮد را در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻞ از ﻣﺮدوك ﺧﺪاي‬ ‫ﺑﺎﺑﻠﯿﺎن ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫ﺟﺎن ﻻك ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪ روﺷﻨﮕﺮي ﺑﻮده اﻣﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﯾﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺪرﺗﺶ را از ﻣﺮدم ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺪرت‬ ‫ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻗﺮاردادي ﺑﯿﻦ وي و ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﮐﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺮدم اﻣﻨﯿﺖ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ از ﺑﺨﺸﯽ از آزادي ﻫﺎي ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﮕﺬرﻧﺪ و اﯾﻦ ﻗﺪرت را ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ در ازاء دﺳﺖ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪن از آن آزادي ﻫﺎ اﯾﻦ اﻣﻨﯿﺖ را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ از ﻣﺮدم ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺻﺮﯾﺤﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮرش از ﻣﺮدم ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران اﺳﺖ و ﻣﻨﻈﻮرش از اﻣﻨﯿﺖ‬ ‫ﻧﯿﺰ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ‬ ‫ﻫﻢ از ﺟﺎﻧﺐ اﯾﻦ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‬ ‫ﻫﻢ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎ و ﻫﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻣﯿﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران و زﻣﯿﻦ‬ ‫داران اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺑﻮده ﮐﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺗﻨﻬﺎ ‪%2.5‬‬ ‫ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺣﻖ راي ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻨﻬﺎ آﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺪ ﻧﺼﺎب‬ ‫ﻣﻌﯿﻨﯽ از ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ را دارا ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و دوﻟﺖ را‬ ‫از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﺑﺮاي ﺧﻮدش اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﯿﺰي ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻋﻤﻼ در آﻣﺮﯾﮑﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﻫﺎي دو ﺣﺰب‬ ‫دﻣﮑﺮات و ﺟﻤﻬﻮري ﺧﻮاه ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن و رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬ ‫و ﻏﯿﺮه اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﮕﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﺷﺮﮐﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻤﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻗﺮار ﻧﯿﺴﺖ و ﻧﺒﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺣﻖ رأي‬ ‫ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺎن ﺣﻖ رأي ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮان ﺣﻖ ﺗﺸﮑﻞ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﯾﻦ‬ ‫ﺣﻘﻮق در اﺛﺮ ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم‪ ،‬ﮐﺎرﮔﺮان و زﻧﺎن ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‬ ‫و ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ ﺣﻘﻮﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪه‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﺣﻖ رأي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮدان را‬ ‫ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺟﻨﺒﺶ ﮐﺎرﮔﺮي ﻋﻈﯿﻢ ﭼﺎرﺗﯿﺴﺘﯽ در اﻧﮕﻠﯿﺲ درﻗﺮن‬ ‫ﻧﻮزده ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﻧﮕﻠﯿﺲ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﺣﻖ رأي زﻧﺎن ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ‬ ‫ﺑﺎر در ‪ 1871‬در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻗﯿﺎم ﮐﺎرﮔﺮان ﮐﻤﻮن ﭘﺎرﯾﺲ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آﻣﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ در اﻧﻘﻼب ‪ 1917‬ﺣﻖ رأي زﻧﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻠﺸﻮﯾﮏ ﻫﺎ‬ ‫ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎزه در ‪ 1918‬ﯾﻌﻨﯽ ﯾﮑﺴﺎل ﺑﻌﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در اﻧﮕﻠﯿﺲ ﺑﻪ‬ ‫زﻧﺎن‪ ،‬آﻧﻬﻢ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ زﻧﺎﻧﯽ ﺑﺎﻻي ‪ 30‬ﺳﺎل ﺣﻖ رأي‬ ‫دادﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ‪ 10‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ در ‪ 1928‬ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻦ ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺣﻖ رأي‬ ‫زﻧﺎن در اﻧﮕﻠﯿﺲ از‪ 32‬ﺑﻪ ‪ 20‬و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺮدان رﺳﯿﺪ‪.‬‬ ‫در ﻓﺮاﻧﺴﻪ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﺣﻘﻮق در اﺛﺮ ﻣﺒﺎرزه زﻧﺎن و‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺻﺤﺒﺖ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ ﻫﻢ در ﻗﺒﺎﻟﻪ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺎ آن ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻟﯿﺒﺮال و اﺻﻼح‬ ‫ﻃﻠﺐ از روي ﻓﺮﯾﺐ و ﻧﯿﺮﻧﮓ و ﺑﺮاي ﺑﺰك ﮐﺮدن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﺋﯽ‬ ‫داﺋﻢ در ﺑﻮغ و ﮐﺮﻧﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ اﺻﻼ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺣﻔﻆ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺧﻮدش‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻋﻮض ﻣﯽ ﺷﻮد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻦ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و دﺳﺘﻮرات را ازﺷﺎه‬ ‫ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺧﻮدش در ﻣﻮرد ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدش از ﻃﺮﯾﻖ ارﮔﺎن ﭘﺎرﻟﻤﺎن و‬ ‫ﻏﯿﺮه ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﻣﺼﺮ و‬ ‫ﺗﻮﻧﺲ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻏﺮب از ﺗﻪ ﻗﻠﺐ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﮐﻨﺎري اﻣﺜﺎل ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد ﻣﻨﺘﻬﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺗﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯽ دﻫﺪ از ﺗﺮس اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻓﺮاﺗﺮ از اﯾﻦ ﻧﺮود‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دوﻟﺖ ﻫﺎي ﺑﻪ اﺻﻄﻼح دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آﻣﺪه اﻧﺪ‪ ،‬داﺋﻢ در ﻣﻌﺮض ﺗﻌﺮض ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﯿﺮي اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را‬ ‫ﭘﺮﭼﻢ دار دﻣﮑﺮاﺳﯽ در ﻋﺎﻟﻢ ﻣﯽ داﻧﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان دارد‬ ‫از ﮐﺎرﮔﺮان ﺣﻖ ﻗﺮارداد دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻖ اﻋﺘﺼﺎب و ﻣﺒﺎرزه و‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺗﺸﮑﻞ را ﺑﺎز ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺮاي اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎ ﺑﻪ زور‬ ‫از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ و‬ ‫ﻗﺪرت ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ آﻧﻬﺎ را ﭘﺲ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺗﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫آزادي ﻫﺎ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﻐﺎﯾﺮﺗﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮخ آن را ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ آن را زﯾﺮ ﺳﺌﻮال ﻧﻤﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﮐﺎرﮔﺮان ﻣﯽ اﯾﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ آن ﺗﻦ ﻧﻤﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ارﺗﺶ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻦ ﻫﻤﻮاره ﮔﻔﺘﻪ ام ﮐﻪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻋﻤﯿﻘﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺗﺮﺑﯿﺖ و روﺷﻦ ﺑﺸﻮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺎﻣﻨﻪ اي را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدﯾﻢ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﺎﻧﺪﯾﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن آن اداﻣﻪ دﻫﯿﻢ و ﯾﮑﯽ از ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺎن ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺤﻼل ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ارﺗﺶ‬ ‫وﻫﻤﻪ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺪﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ را از ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻗﻼﺑﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دﺳﺖ آوردﻫﺎي آن ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﺳﺮﮐﻮب‬ ‫و ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ واﻗﻌﺎ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي‬ ‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ در آن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﺗﺎ در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و آزاد‪ ،‬اﺣﺰاب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻄﺮح و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ ﻧﻈﺎم ﺑﻌﺪي ﺧﻮد را‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل رخ‬ ‫داده اﺳﺖ‪ ،‬در اﯾﻨﺠﺎ‪ ،‬در زﻟﺰﻟﻪ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه رخ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫در اروﭘﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در اﻧﻘﻼب ﮐﺒﯿﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﺮ ﻗﺮار ﺷﺪ‪ ،‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ وارد‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ ژاﮐﻮﺑﻦ ﻫﺎ ﺷﺪ‪ .‬ژاﮐﻮﺑﻦ ﻫﺎ ﺗﺎ دو ﺳﺎل‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﻨﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ را از‬ ‫ﺗﻤﺎم آت و آﺷﻐﺎل ﻫﺎي ﻓﺌﻮداﻟﯽ ﭘﺎك و رﻓﺖ و روب ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻗﺪرت را از دﺳﺖ دادﻧﺪ و آﻧﻮﻗﺖ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﯿﺎم ﮐﺎرﮔﺮان در ‪ 1771‬ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر وارد ﻓﺎز دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬ ‫و ﮐﺎرﮔﺮي ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ‪ ،‬اﮔﺮ ‪ 1789‬را ﻣﺒﺪأ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻮرژوازي در ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ‪ 1871‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﯾﮏ ﻗﺮن ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ‪ ،‬در ﺟﺮﯾﺎن ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﮐﻨﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در‬ ‫ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻃﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻫﺎ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﮐﺎرﮔﺮي ﺗﺤﻮل ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺎرﮐﺲ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺷﻼق ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﭘﯿﺶ راﻧﺪن اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﮐﻤﺎ اﯾﻨﮑﻪ در ﻟﯿﺒﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻗﺬاﻓﯽ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﻗﯿﺎم و ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻮراي ﻣﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ ﺷﻮراﯾﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ارﺗﺠﺎﻋﯽ اﺳﺖ و ﻫﻨﻮز ﻋﻨﺎﺻﺮ رژﯾﻢ ﻗﺒﻞ در آن ﺷﺮﮐﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ وﺟﻮد‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﻫﻨﻮز اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ در دﺳﺖ ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﯾﮏ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﻗﺬاﻓﯽ و در ﻫﻢ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺮدم‪،‬‬ ‫ﺗﺤﻮل اوﺿﺎع ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ را ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﺸﻪ از‬ ‫دﺳﺖ ﯾﮏ ﮔﺮوه اﻧﺤﺼﺎري در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﺎرج ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﺪ‬ ‫و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ وارد ﻣﺮﺣﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺸﻮد ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮔﺬار از اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮدش ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﯽ آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺿﺮورﺗﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ‬ ‫ﺑﮕﺬرﻧﺪ و ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از روي ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺮاﺣﻞ ﺟﻬﺶ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ اﻣﺮوز ﺻﺤﺒﺘﺶ را ﮐﺮدم اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮي ﻃﯽ ﺻﺪ ﺳﺎل ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از آن رخ داده اﺳﺖ‪ ،‬در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻇﺮف ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻃﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﻋﻠﺖ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫درواﻗﻊ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ در‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪه اﻧﺪ‪ ،‬اﮐﻨﻮن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻇﺮف ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎه ﺗﺤﻘﻖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن از ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫درس ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎدﮔﯽ و ﺑﺮوز ﮐﺮدن ﺧﻮدش‪،‬‬ ‫ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اش‪ ،‬ﺧﻮدش را‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‬

‫‪١٥٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﻌﻄﻞ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﯾﮏ ﺟﻮاﻧﯽ ﻫﺴﺘﯿﺪ ﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﺷﺨﺼﯽ‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﺪ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﻣﯽ روﯾﺪ ﯾﮏ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﺮﯾﺪ‪ .‬ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اول ﺳﻮار اﻻغ ﺑﺸﻮﯾﺪ آن را ﺗﻤﺮﯾﻦ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺳﻮار دوﭼﺮﺧﻪ و ﺑﻌﺪ ﺳﻮار ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺸﻮﯾﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺨﺮﯾﺪ‪ .‬ﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﯿﺪ از ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺟﻬﺶ ﮐﻨﯿﺪ و ﯾﮏ ﺑﺎره ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ .‬ﺑﺸﺮ‬ ‫اﮔﺮ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را ﻃﯽ ﻗﺮن ﻫﺎ ﻃﯽ ﮐﺮده ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺑﻮده ﮐﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫داﻧﺴﺘﻪ‪ ،‬و ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻫﺎ را ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ اﺧﺘﺮاع ﻣﯽ ﮐﺮده‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ آﮔﺎه ﺑﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري را ﻫﻢ ﻟﻐﻮ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮد و ﯾﮏ ﻧﻈﺎم اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺟﻤﻌﯽ و اداره و‬ ‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻮد ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯿﻢ ﺿﺮورﺗﺄ ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺰم ﻋﺒﻮر ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻮد ﺷﺮاﯾﻂ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﺮاي دادن اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ‬ ‫در آن ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ و ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره ﻣﺤﺮوم از ﺗﺮﺑﯿﺖ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﺴﺐ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻮده اﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺴﺐ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺴﯿﺞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺪرت را ﭘﯿﺪا ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺗﺎ از ﻧﻈﺮ‬ ‫ذﻫﻨﯽ و ﻋﯿﻨﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﺮض ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ آﻣﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬درﺳﻬﺎي ﺗﺎرﯾﺨﯽ را‬ ‫ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﺧﻮد را ﻣﻌﻄﻞ ﺑﺮاي ﻃﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را درﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫ﻫﺪف از ﺑﺤﺜﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﺟﻠﺴﻪ ﻗﺒﻞ داﺷﺘﯿﻢ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ دﯾﺪ دﻗﯿﻖ و روﺷﻨﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻃﯽ ﯾﮑﯽ‬ ‫دو ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺷﻤﺎل آﻓﺮﯾﻘﺎ و ﺧﺎور ﻣﯿﺎﻧﻪ و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪه‪ ،‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﻗﺒﻞ از‬ ‫آﻧﮑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ از ﻣﺴﺎﺋﻞ روز ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪ آﻣﻮرﺷﯽ آن و‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺪف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﯾﮏ ﻣﺤﮏ ﮐﻠﯽ و ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫ﺗﺮي را ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﻘﻼب آﺗﯽ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﻗﺼﺪ ﻣﺎ از اﯾﻦ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ‪ ،‬درس ﮔﯿﺮي از آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺒﺮد درﺳﺖ ﺟﻨﺒﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺧﻮد ﮐﺸﻮر ﻣﺎ دو ﺳﺎﻟﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﺷﺮوع ﺷﺪه و ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ وﻗﺘﯽ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارﯾﻢ ﯾﮏ ﮔﺎم ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻠﻮﺗﺮ را ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬ﯾﺎ ﻋﺎدت دارﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﺒﯿﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ روﻧﺪ ﺗﺤﻮﻻت ﻧﺪارﯾﻢ ﻧﯿﺎزي ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي را از ﻗﺒﻞ ﺑﺪاﻧﯿﻢ و ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﻢ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻘﻮط و‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٥٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎ اﯾﻦ‬ ‫ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ و درﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺴﯿﺎر در ﻣﻮرد‬ ‫آن ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮاﺣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬ ‫در ﻣﻮرد آن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺪارﯾﻢ ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ‬ ‫ﻓﺮدي ﯾﺪ ﻃﻮﻻﯾﯽ دارﯾﻢ‪ .‬ﺳﺎل ﻫﺎ زﯾﺮ ﺗﯿﻎ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫ﮐﺮده اﯾﻢ و آﻧﻬﺎ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﯿﻢ و ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﻫﻤﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﻧﺪارﯾﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫اﻋﺘﺮاض ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻗﺪر ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ روﻧﺪ و ﺗﺰﻟﺰﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﺮج ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺮف آن ﻫﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﺳﺎزش ﻧﻤﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ و ﻋﻠﯽ رﻏﻢ اﯾﻦ ﮐﻪ آن ﻫﺎ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺻﺪاي‬ ‫ﺷﻤﺎ را ﺷﻨﯿﺪﯾﻢ‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮﯾﻢ دﺳﺖ ﺑﻪ رﻓﺮم و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺰﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺷﺶ ﻣﺎه‬ ‫دﯾﮕﺮ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﻌﻼ دﺳﺖ ﻧﮕﻪ دارﯾﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖ‬ ‫ﺑﺪﻫﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ ‫درﺳﺖ و ﺧﻮﺑﯽ از اﯾﻦ ﻫﺎ دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ در اﺛﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭼﻬﻞ‪،‬‬ ‫ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ .‬وﻟﯽ درﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﮐﻪ در‬ ‫ﻣﻮرد اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﻮرد ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﻧﺎ ﮔﺎه‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٥٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﻧﺪ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ ﻃﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﺪ‬ ‫روز ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﯾﻢ و از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺎ در داﺧﻞ اﯾﺮان از ﻟﺤﺎظ‬ ‫ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﺜﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻃﯽ‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ ﻫﻨﻮز ﻋﻘﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻨﻮز در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ آن ﺑﺴﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ را دارد ﮐﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ را ﺗﺎ ﺣﺪودي‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﯾﺎ در ﻓﺎز ﻧﻬﺎﯾﯽ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬درس ﺑﮕﯿﺮد ﺗﺎ‬ ‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آﻧﻬﺎ را ﻣﺮﺗﮑﺐ ﻧﺸﻮد ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺗﻌﻮﯾﻖ ﺟﻨﺒﺶِ ﻣﺎ‪ ،‬ﯾﮏ ﭼﯿﺰ ﺗﺄﺳﻒ آوري اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻇﻠﻢ و زور و ﺳﺮﮐﻮب را ﺗﻤﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه را ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﻢ ﭘﯿﺶ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ ،‬از ﻗﺒﻞ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺧﻄﺎﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﯿﻢ و از ﺗﮑﺮار‬ ‫آﻧﻬﺎ اﺣﺘﺮاز ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﯿﻨﻨﺪه ي ﻋﺰﯾﺰي ﮐﻪ دﯾﺮوز آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‬ ‫ﮐﻪ آﻗﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻧﺲ و اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ رﺑﻄﯽ دارد‪،‬‬ ‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺴﯽ در اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺜﺎل زدم ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ارﺗﺒﺎط دارد‪ .‬ﻣﺎ اﻣﺮوز در ﯾﮏ دﻫﮑﺪه ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﺴﺮ ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺮﯾﻢ و از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪي اﯾﻦ ﺗﺤﻮﻻت و ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﻫﻤﻪ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﯾﮑﯽ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺸﻮري ﺑﺮاي ﺧﻮدش ﯾﮏ‬ ‫راﻫﯽ را ﻃﯽ ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﺮود‪ ،‬ﻣﻄﻠﻊ ﺑﻮدن و داﻧﺴﺘﻦ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﮔﺬرد‪ ،‬از ﺗﺎرﯾﺦ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ازوﻗﺎﯾﻊ روزﻣﺮه اي ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺎ از اﯾﻨﻬﺎ درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﺑﺎز ﻫﻢ ﮐﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻪ اﯾﻦ درس ﻫﺎ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﺎ از آﻧﻬﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ‬ ‫اﺳﺖ در ﻧﺴﻞ ﻫﺎي ﻗﺪﯾﻤﯽ ﻣﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را ﮐﻤﺎ ﺑﯿﺶ دﯾﺪه اﻧﺪ‪،‬‬ ‫اﯾﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻧﺴﻞ ﺟﻮان ﻣﺎ ﺑﮑﻠﯽ از ﺗﺠﺮﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﯽ اﻃﻼع اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را‬ ‫ﺑﺸﮑﺎﻓﯿﻢ و در واﻗﻊ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺷﮑﺎﻓﺘﻦ آﻧﻬﺎ‪ ،‬دﻗﯿﻘﺎ‬ ‫ﻣﻌﺎدل ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ داﺧﻞ اﯾﺮان اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اﯾﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﯿﺦ ﺧﻮد را در‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﮑﻮﺑﺪ ﮐﻪ آﻗﺎ راه ﺣﻞ ﻫﺎي ﻫﺮ ﮐﺸﻮري ﺑﺎ ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ ﻓﺮق دارد‪،‬‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺴﯿﺮ ﻣﺎن ﺧﺎص ﺧﻮدﻣﺎن اﺳﺖ و ﻏﯿﺮه و ﻏﯿﺮه‪ ،‬اﺑﺪا ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي‬ ‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ در ﻋﺮﺻﻪ ﻏﯿﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﺗﻤﺎم وﺳﺎﺋﻞ ﻣﺎدي ﮐﻪ ﺑﻄﻮر روزﻣﺮه اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬از ﻣﺎﺷﯿﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ‪ ،‬ﺗﺎ ﯾﺨﭽﺎل‪ ،‬ﺗﺎ رادﯾﻮ و ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن‪،‬‬ ‫ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻣﻠﻞ دﯾﮕﺮ ﮐﻪ از ﻣﺎ ﺟﻠﻮﺗﺮ اﻧﺪ‪ ،‬اﺻﻼ ﻣﻤﮑﻦ‬ ‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﯿﭻ ﺑﺨﺶ زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﻣﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي و‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎدي ﻣﻠﻞ دﯾﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﻪ اﻧﺘﮕﺮاﺳﯿﻮن‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﯽ و اﯾﻦ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﺛﻤﺮات ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﻠﻞ دﯾﮕﺮ‬ ‫ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي و ﺗﻘﻮﯾﺖ آن ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫آن ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﮐﺎري ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻣﻠﻞ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ و ﺳﺮ در ﻻك ﺧﻮدﻣﺎن ﻓﺮو ﺑﺒﺮﯾﻢ و ﭼﺎره اﻧﺪﯾﺸﯽ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻧﺎ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬در واﻗﻊ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﮔﺴﺘﺮش‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎ و ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﺎ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ اﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﻘﻼب ﮐﺒﯿﺮ‬ ‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﺑﻠﺸﻮﯾﮑﯽ روﺳﯿﻪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﺗﻮﻧﺲ ﯾﺎ ﻣﺼﺮ ﯾﺎ ﻫﺮ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻓﮑﺮ ﺑﮑﻨﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ‪ ،‬از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎده ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ در‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ زﯾﺮ ﯾﻮغ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮده و ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺑﻤﺎ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻧﺪاده اﻧﺪ ﺗﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‪ ،‬از ﻟﺤﺎظ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬از ﻟﺤﺎظ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬آﮔﺎﻫﯽ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻻزم را ﭘﯿﺪا‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ آﮔﺎﻫﯽ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺎن‬ ‫ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ‪ ،‬در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﮐﻪ ﻗﯿﺎم ﮐﺮده اﯾﻢ‬ ‫ﮐﻪ رژﯾﻢ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﯿﻢ و ﺟﺎﻣﻌﻪ اي اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﺮاي‬ ‫ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮﭘﺎ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬از ﭼﺎﻟﻪ در آﻣﺪه اﯾﻢ و ﺑﻪ ﭼﺎه اﻓﺘﺎده اﯾﻢ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ را ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻨﺪواﻧﻪ زﯾﺮ ﺑﻐﻞ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﺑﺮاي ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﯿﻢ و ﺑﯽ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ دﯾﮕﺮ اﻣﺘﯿﺎز ﻣﯽ دﻫﯿﻢ را ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬارﯾﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام‪ ،‬ﻃﯽ ﺻﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬از آﻏﺎز اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻣﺸﺮوﻃﯿﺖ‪ ،‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻧﻈﺎﻣﺎت دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﺑﺮ‬ ‫ﭘﺎﺋﯽ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎن ﮐﻮﺷﺎ ﺑﻮده اﯾﻢ‪ ،‬و‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺮ ﺑﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺳﯽ ﺳﺎل‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺎر اﻧﻘﻼب ﮐﺮده اﯾﻢ و ﻫﻤﻮار زﻧﺪان ﻫﺎ ي ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﺒﺎرزﯾﻦ و اﻧﻘﻼﺑﯿﻮن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮب ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺻﺪ ﺳﺎل ﻧﮕﺎه ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻧﻈﺎﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ازاﯾﻦ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﭙﺎ داﺷﺘﻪ اﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻋﻘﺐ رﻓﺘﻪ اﯾﻢ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در ﻃﯽ ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫اﺻﻼ ﺟﻠﻮ ﻧﺮﻓﺘﻪ اﯾﻢ ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ اوﻟﯿﻦ ﺗﻼش ﻣﺎ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ اﻧﻘﻼب ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺮﺳﯿﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم آن ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‬ ‫رﺿﺎﺧﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺷﺪت دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري و ﻗﺪرت ﻋﻤﻞ ﻓﺮدي از‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻢ ﺑﺪﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﺑﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري آرﯾﺎ ﻣﻬﺮي ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺣﺘﯽ از ﻟﺤﺎظ ﺷﺪت و وﺧﺎﻣﺖ ﺑﺪﺗﺮ از دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري رﺿﺎ ﺷﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ‬ ‫دوﺑﺎره ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري در ﺳﺎل ‪ 57‬اﻧﻘﻼب ﮐﺮدﯾﻢ و اﯾﻨﺒﺎر اﺳﯿﺮ‬ ‫ﯾﮑﯽ از ﺳﯿﺎه ﺗﺮﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﺗﺎرﯾﺦ ﺧﻮدﻣﺎن ﺷﺪﯾﻢ ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﺧﻮدﻣﺎن ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺎ داﺋﻤﺎ‬ ‫در ﺣﺎل ﻋﻘﺐ ﮔﺮد ﺑﻮده اﯾﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﻋﻘﺐ رﻓﺘﻪ اﯾﻢ؟ آﯾﺎ ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﻧﮑﺮده اﯾﻢ؟ آﯾﺎ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﻗﯿﺎم ﻧﮑﺮده اﯾﻢ؟ ﭼﺮا‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﮐﺮده اﯾﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﺎن اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫داﻧﺴﺘﻪ اﯾﻢ ﭼﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺠﺎي اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ و ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻓﺎﺳﺪ و ﺧﻮدﮐﺎﻣﻪ ﺑﮕﺬارﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﯾﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ؟‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ در ﺣﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﻣﺒﺎرزه و اﻧﻘﻼب ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺧﻮدﮐﺎﻣﮕﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻮده اﯾﻢ‪ ،‬داﺋﻤﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺎن از ﻃﺮف ﺑﺨﺸﯽ از‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن‪ ،‬از ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ اﯾﻦ رژﯾﻢ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﮐﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ داده اﯾﻢ‪ ،‬ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬داﺋﻤﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺎري ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ را‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﮐﺎري ﻫﻢ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬اﻵن ﻫﻤﻪ ي ﻧﯿﺮوي‬ ‫ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﮐﻨﯿﺪ و ﻓﻘﻂ در اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻮرد ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﺧﺐ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ‬ ‫آﯾﻨﺪه ﻫﻢ ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﮐﻮري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ دارد ﺳﺮش را ﺑﻪ‬ ‫دﯾﻮار ﻣﯽ ﮐﻮﺑﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﻮار را ﺧﺮاب ﮐﻨﺪ وﻟﯽ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫دﯾﻮار را ﺧﺮاب ﮐﺮد ﭼﮑﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻪ ﮐﺮات در رادﯾﻮ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻨﻮﯾﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺮدم اﻵن اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﯾﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ آن ﺑﯿﻨﻨﺪه‬ ‫اي ﮐﻪ روي ﺧﻂ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﮐﻪ آﻗﺎ ﮐﺎري ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ ﺑﻪ ﺗﻮرﻧﺘﻮ ﺑﭙﺮدازﯾﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﻪ اﯾﺮان ﻫﻢ‬ ‫ﮐﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬ﺧﺐ اﯾﻨﻬﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ در ﮔﻮش ﻣﺎ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﺴﺒﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪﻫﺎ و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﮐﻮر و‬ ‫ﮐﺮ ﺑﺎر ﻣﯽ ﻣﺎﻧﯿﻢ و ﺑﯽ ﺗﺠﺮ ﺑﻪ و ﻧﺎ آﮔﺎه ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﻣﻠﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺗﺎرﯾﺦ ﺧﻮدش را دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﯽ را ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ زﯾﺮ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﮕﯿﺮد و‬ ‫ﺳﻌﯽ ﮐﻨﺪ ﺿﻌﻒ ﻫﺎي ﺧﻮدش را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻗﺪم ﻫﺎي ﺑﻌﺪي‬ ‫ﻣﺮﺗﮑﺐ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺸﻮد و ﺗﺎزه‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺮرﺳﯽ و ﻧﻘﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ راﺟﻊ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﻧﯿﺰ دﯾﺪ روﺷﻨﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ را ﺧﺮاب ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ اﮔﺮ ﻧﻘﺸﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن ﺑﮑﻨﯿﺪ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﺳﺮ ﭘﻨﺎه ﺟﺪﯾﺪي‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺮﭘﻨﺎه ﺷﮑﺴﺘﻪ اي را ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﺮﺗﺎن‬ ‫داﺷﺘﻪ اﯾﺪ از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﯿﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺗﻔﺎق در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﺑﺮ ﺳﺮ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﯿﺎﻣﺪ؟ اﯾﻦ داﺳﺘﺎن ﻫﻤﻪ ﻣﻠﺖ ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ در‬ ‫ﭘﯽ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻮرﮐﻮراﻧﻪ و از روي ﺧﺸﻢ و ﻧﻔﺮت ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﭼﻮن ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﮔﺎم ﺑﻌﺪي‬ ‫ﭼﯿﺴﺖ‪ ،‬دﭼﺎر وﺿﻌﯿﺘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در آن آرزوي ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﭼﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ از روي ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ داﺧﻞ آن اﻓﺘﺎدﯾﻢ در‬ ‫ﮐﻨﺎر ﻫﻤﻪ ي ﻣﺼﯿﺒﺖ ﻫﺎﯾﺶ اﯾﻦ ﺣﺴﻦ را ﻫﻢ دارد ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ را ﺑﺮاي‬ ‫ورود ﺟﺪي و ﻧﻪ دﺳﺖ و ﭘﺎ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ ﺗﺠﺪد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻫﻤﻮاره ﻋﮑﺲ ﺧﻮدش را در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫ﻣﯽ آورد‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺳﺮﮐﻮب ﻣﺬﻫﺒﯽ ﯾﮏ ﻓﺮﺻﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺎ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺬﻫﺐ را ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﭘﺎي ﻣﻨﺎﺑﺮ و ﺗﻮﺳﻂ آﺧﻮﻧﺪ ﻫﺎ و‬ ‫روﺣﺎﻧﯿﻮن‪ ،‬ﺑﺎ دروغ و ﻓﺮﯾﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﭼﯿﺰ زﯾﺒﺎ و ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻪ ﺧﻮرد‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻣﯽ رﺳﺪ‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ آن را در واﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮدش ﻟﻤﺲ‬ ‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ آن ﺑﺸﻮرﻧﺪ‪ .‬رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬و ﺟﻨﺒﺶ آﮔﺎﻫﮕﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ‪ ،‬در اﺑﻌﺎد ﺗﻮده اي و‬ ‫وﺳﯿﻊ اش‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﭘﺲ از ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﯿﺪن ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﮑﻞ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮي ﻫﺎي ﺑﯽ ﭘﺎﯾﺎﻧﺶ‬ ‫ﻣﺼﺎﺋﺐ و رﻧﺞ ﻫﺎي زﯾﺎدي را ﺑﺒﺎر ﻣﯽ آورد‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﺣﺴﻦ را ﻫﻢ دارد‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﯾﮏ رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﭼﯿﺰي ﮐﻪ در اﯾﺮان در ﺣﺎل ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي اﺳﺖ و ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﯿﺪاري ﻣﺬﻫﺒﯽ در‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ آﻧﭽﻨﺎن ﺑﯿﺪاري ﮐﻪ ﺗﺎ ﻗﺮن ﻫﺎ و ﻫﺰاره ﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬ ‫ﺧﻮدش را ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎ در اروﭘﺎ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﯿﺪاري را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺴﺒﯽ ﺷﺎﻫﺪﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﺪاري در ﭘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﯽ در اروﭘﺎ‬ ‫در ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ و آﺛﺎر ﺧﻮدش را ﻫﻨﻮز دارد‪.‬‬ ‫در اﯾﺮان ﻫﻢ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻓﺮﺻﺖ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻨﺒﺸﯽ را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺎ داده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻋﻤﯿﻖ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﻪ‬ ‫ﺣﺪ در زواﯾﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ رﺳﻮخ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ را از آﺛﺎر و ﻧﻔﻮذ ﻣﺬﻫﺐ ﭘﺎك ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ درﺟﻪ آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ دارد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺘﻔﮑﺮان ﻣﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭼﻘﺪر ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر ﻣﺮدم را آﮔﺎه ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر ﺑﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﮐﻤﮏ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮد ﻣﺬﻫﺐ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ و آﮔﺎﻫﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﮕﺮي ﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و ﺗﺠﺴﺴﺎت اﻧﺠﺎم ﻧﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺧﺐ‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ و ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ رﻧﺴﺎﻧﺲ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻫﻢ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﻦ در ﯾﮑﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از‬ ‫دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ در ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﮐﻨﻮﻧﯽ در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫ﺑﺮآﻣﺪ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ و اﺳﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺜﻞ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﻗﺒﻞ رخ‬ ‫ﻣﯽ داد ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ دو ﺳﺎل‬ ‫ﻗﺒﻞ در اﯾﺮان ﺷﺮوع ﺷﺪ و دوﻟﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ را در اﯾﺮان ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬ ‫ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﯾﯽ از وﺣﺸﯽ ﮔﺮي‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪﻟﯽ و ﺑﯽ ﺣﺮﻣﺘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ‬ ‫و ﻣﺬﻫﺐ را ﺑﻪ ﻣﺮدم دﻧﯿﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داد ﺗﺎ ﻃﻌﻢ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ را ﺑﭽﺸﻨﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻧﺮوﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎ اﯾﻦ ﻫﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺜﺒﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﺧﻮدﻣﺎن در ﺣﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﻣﺴﻠﻤﺄ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺧﻮدش را درآﯾﻨﺪه‬ ‫ﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ .‬ﻓﯽ اﻟﻤﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ آﮔﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﻘﺪر ﮐﺎﻓﯽ‬ ‫ﻋﻤﯿﻖ ﺑﺸﻮد‪ ،‬دﯾﮕﺮ رژﯾﻢ ﻫﺎي آﺗﯽ در اﯾﺮان اﻣﮑﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‬ ‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ آﻏﺸﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ و دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺬﻫﺐ در دوﻟﺖ را داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ اي ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﺎ از دوﻟﺖ ﻣﺬﻫﺒﯽ در ﺣﺎل از‬ ‫ﺳﺮ ﮔﺬراﻧﺪن آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﻮاﯾﺪ ﺑﯿﺸﻤﺎري را ﺑﺮاي ﺧﻮد و آﯾﻨﺪه‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﺎن ﺑﻬﻤﺮاه دارد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻋﻈﯿﻤﯽ را ﻧﯿﺰ در ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﺮﺟﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ رژﯾﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﺷﺮوع‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‬ ‫و ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ رژﯾﻤﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﯽ از اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫را ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖ آزادي ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬و زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬در اﯾﻦ ﻃﯿﻒ‬ ‫وﺳﯿﻊ آﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن‪ ،‬اﺣﺰاب و دﺳﺘﺠﺎﺗﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬ ‫اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻗﺪرت داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎرج از‬ ‫داﯾﺮه ﻗﺪرت ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪه اﻧﺪ و در ﮐﺴﻮت اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن در آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درواﻗﻊ ﻣﺨﺎﻟﻒ آزادي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺰ و ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻃﻠﺐ ﯾﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪﺗﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺪﻓﺸﺎن از ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دوﻟﺖ و رژﯾﻢ ﻣﻮﺟﻮد‪،‬‬ ‫ﮐﺴﺐ ﻗﺪرت و ﺑﺮﻗﺮاري ﺑﺴﺎط دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫در ﻫﻤﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻫﺎ اﺣﺰاﺑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﺻﺪ‬ ‫واﻗﻌﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن را آزادﯾﺨﻮاه و دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﻣﺮدم و ﺟﻨﺒﺶ را ﻓﺮﯾﺐ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﯾﻨﻬﺎ اﮔﺮ در رأس ﺟﻨﺒﺶ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺳﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﺑﺴﺎط ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ زﯾﺎدي از ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﻮاردي دارﯾﻢ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ اﻧﻘﻼب ‪ ،57‬ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺷﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ اي ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎ در اﻧﻘﻼﺑﯽ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﺮاي آزادي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﯾﮏ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ ‪ ،‬دار و دﺳﺘﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت و اوﺑﺎش‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ را ﻫﻢ داﺷﺘﯿﻢ‪ .‬دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن را‬ ‫در اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن رژﯾﻢ ﺷﺎه ﻗﺮار دادﻧﺪ و ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ رژﯾﻢ ﺷﺎه ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ ﻣﻘﺎﺻﺪ واﻗﻌﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮ ﻣﻼ ﻧﻨﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺮدم ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺧﺎﮐﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻠﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺳﯽ ﺳﺎل اﺳﺖ دارﯾﻢ ﺗﺎوان‬ ‫آﻧﺮا ﭘﺲ ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬ﻣﺎ ﺧﻄﺎي ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻪ ﮐﺮدﯾﻢ ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوز‬ ‫دارﯾﻢ ﺻﺤﺒﺖ آن را ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪ .‬در ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺸﯽ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ ﺗﻮده‬ ‫ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﺷﻤﻦ رو در رو ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ دﺷﻤﻨﺎن اﻧﻘﻼب و دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﻧﯿﺰ ﮐﻪ در ﻟﺒﺎس دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫وارد ﺟﻨﺒﺶ ﺷﺪه و ﺧﻮد را در اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻗﺮار داده اﻧﺪ وﻟﯽ اﻫﺪاﻓﺸﺎن‬ ‫ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﺮدم ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬داﺋﻤﺎ اﻓﺸﺎ ﮐﻨﯿﻢ و داﺋﻤﺎ اﯾﻦ ﻧﻈﺮ‬ ‫را ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺸﻮﯾﻢ را رد ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را ﮐﻪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﺣﺰاب و دار و دﺳﺘﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺸﻮﯾﻢ را‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ دﺷﻤﻨﺎن آزادي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺒﺎس آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ در آﻣﺪه‬ ‫اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ اﻋﺘﻤﺎد دﯾﮕﺮان را ﺟﻠﺐ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﯾﮑﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫در رآس ﺟﻨﺒﺶ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ را ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٦٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﻧﺤﺮاف ﺑﮑﺸﺎﻧﻨﺪ و ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم را وﺳﯿﻠﻪ ﻗﺪرت ﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮد ﻗﺮار ﺑﺪﻫﻨﺪ‪،‬‬ ‫داﺋﻤﺎ و داﺋﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را اﻓﺸﺎ و داﺋﻤﺎ از ﺻﻒ ﺟﻨﺒﺶ ﺧﺎرج ﺑﮑﻨﯿﻢ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﯽ و ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ و اﺻﺎﻟﺖ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺟﻨﺒﺶ را‬ ‫ﺣﻔﻆ ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﮑﻨﯿﻢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺧﻮرد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﮑﺮرا ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده اﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺗﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ دﺷﻤﻦ را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺰﻧﻨﺪ ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﻬﻤﺘﺮ از آن ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻮل ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و واﻗﻌﯽ ﻣﺘﺤﺪ ﺷﻮﻧﺪ و‬ ‫اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﻨﺪ اﺣﺰاب ﺳﺎزﺷﮑﺎر و اﺣﺰاب ﻏﯿﺮ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ در ﺻﻔﻮف آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﻔﻮذ ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻔﺼﻼ ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﮐﺮده ام و اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺮاي اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي روﺷﻦ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﻃﺮﻓﺪار ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺪ ﺑﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺿﺪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺪ ﺑﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ اﻓﺮاد در ﺑﯿﺎن ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺧﻮد آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط آن ﮐﻪ ﻣﻐﺎﯾﺮ‬ ‫ﺑﺎ اﺳﻼم ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﯾﺠﺎد ﺗﺸﮑﻼت ﺻﻨﻔﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ آزادﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط‬ ‫آن ﮐﻪ ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﺎ اﺳﻼم ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺑﺮﮔﺰاري ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ آﻣﯿﺰ‬ ‫آزادﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺮط آن ﺷﺮط‪ ،‬ﺿﺪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ارزﺷﯽ‬ ‫ﺑﺮاي آزادي ﻣﺮدم در ﺑﯿﺎن ﻋﻘﺎﯾﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺷﺎن ﻗﺎﺋﻞ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺮ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﺎس آن ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﺮده و ﻫﻤﻪ ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻫﺎ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻠﺖ اﯾﺮان در اﯾﻦ ﺳﯽ و ﭼﻨﺪ ﺳﺎل داﺷﺘﻪ‪ ،‬از آن ﻧﺎﺷﯽ ﻣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺣﻤﺎﻗﺖ و ﻧﺎداﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻣﺜﻞ‬ ‫ﮐﺮوﺑﯽ و ﻣﻮﺳﻮي‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺮﺗﺠﻊ و ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮي ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ در ﻗﺪرت ﻫﻢ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ دﺳﺘﺸﺎن ﺑﻪ ﺧﻮن ﻫﺰاران اﻧﻘﻼﺑﯽ آﻏﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﮐﻨﯿﻢ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺸﻮﯾﻢ؟ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﺸﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﭼﯿﺰي را ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﯾﻢ؟ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫اﺳﺎﺳﯽ اﺳﻼﻣﯽ را؟ ﺧﺐ اﮔﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﻤﻞ ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻪ‬ ‫دارد دﻗﯿﻘﺎ و ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ و ﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﮕﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را‬ ‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺪﻫﯿﻢ‪ .‬ﺗﺎزه ﻣﺴﺌﻠﻪ ي ﻣﺎ ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﻧﯿﺴﺖ!‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ! اﯾﻨﻬﺎ آﻧﻘﺪر‬ ‫ﻣﺮﺗﺠﻊ و دوﻟﺘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻓﺸﺎي ﺷﺎن ﺑﺴﯿﺎر راﺣﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ اﺣﺰاب‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر دﯾﮕﺮي را در راه دارﯾﻢ ﮐﻪ آﻟﻮدﮔﯽ اﯾﻦ آﻗﺎﯾﺎن را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﮏ آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ ﺑﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺰﻧﻨﺪ و ﻣﺮدم را ﻓﺮﯾﺐ دﻫﻨﺪ و‬ ‫از اﯾﻨﺮو‪ ،‬ﮐﺎر اﻓﺸﺎﮔﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺴﯽ دﺷﻮارﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎر ﻣﺎ ﺗﺎزه آﻧﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻟﯽ اﯾﺤﺎل‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره و‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﻤﻮاره و ﻫﻤﻮاره‪ ،‬در ﻫﺮ ﻣﺒﺎرزه واﻗﻌﯽ دو ﺟﺒﻬﻪ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﯾﮑﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﺷﻤﻦ روﺑﺮو و دﯾﮕﺮي‪ ،‬و در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن‬ ‫دوﺳﺖ ﻧﻤﺎ‪ ،‬دﺷﻤﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر ﻣﺎ و ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﺸﺘﺮك ﺿﺎﻫﺮا در‬ ‫ﺣﺎل ﺟﻨﮓ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎ در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه ﻣﺒﺎرزه‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻫﻢ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﻧﻤﻮدﯾﻢ‪ ،‬اﻓﺸﺎﮔﺮي ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دادﯾﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﯿﺮوزي اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﻼﻣﯽ و ﺷﯿﻌﯽ ﭼﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺳﯿﺎﻫﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ دﭼﺎر ﭼﻨﯿﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎري ﻧﻤﯽ ﺷﺪﯾﻢ‪ .‬اﻣﺮوز ﻫﻢ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را دارﯾﻢ‪.‬‬ ‫آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﻦ ﺳﻌﯽ در ﺗﻔﻬﯿﻢ آن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دارم ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺧﻠﻞ‬ ‫ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﺒﺎرزه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﮐﺸﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ؟ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ از ﭘﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﻠﻞ دﯾﮕﺮ و ﻣﺮدم‬ ‫ﺧﻮدﻣﺎن در اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬از ﭘﯽ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﻣﺮدم‬ ‫اﯾﻦ ﯾﺎ آن ﺣﺮﮐﺖ اﺷﺘﺒﺎه را ﮐﺮده اﻧﺪ و ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﻣﺎ ﻣﯽ ﻧﺸﺴﯿﻨﯿﻢ و اﯾﻦ ﻫﺎ را ﯾﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﺧﻄﺎﻫﺎ اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در اﻧﻘﻼب‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺟﺎزه دادﯾﻢ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺷﺎه ﺷﻌﺎر ﻣﯽ داد‪ ،‬و ﯾﺎ ﻫﺮ‬ ‫ﮐﺲ ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻌﺎر ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺧﻮد را‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﻫﻮادار ﻣﺮدم و آزادي ﺟﻠﻮه دﻫﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫‪١٧٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻃﯽ اﯾﻦ ﭼﻬﺎر ﭘﻨﺞ ﺟﻠﺴﻪ داﺷﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﺎﺣﺼﻠﺶ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اي ﻣﺮدم اﮔﺮ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺮﻗﺮاري ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ ﻫﺴﺘﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻪ از آن دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺑﻬﺎر آزادي دو ﻣﺎه و ﯾﺎ ﯾﮑﺴﺎﻟﻪ ﻣﯽ آﯾﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب و ﮐﺸﺘﺎر ﺧﻮﻧﯿﻦ از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ رود‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺎن ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اداﻣﻪ دار ﻫﺴﺘﯿﺪ‪،‬‬

‫ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺻﻒ دﻣﮑﺮاﺗﻬﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ را از‬

‫دﻣﮑﺮاﺗﻬﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ و ﻗﻼﺑﯽ ﺟﺪا ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ارﺗﺶ ﻣﺴﻠﺢ ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺲ‬ ‫ﮐﻪ ﻋﻘﯿﺪه ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻣﺎ ﺑﺎ او ﻣﺘﺤﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ و ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه ﻧﺪارد‪ ،‬دﻧﺒﺎل دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ از‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ارﺗﺶ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﯿﺎﯾﺪ آﻧﻬﺎ را ﻗﺼﺎﺑﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ اﻓﺮادي ﻣﺘﺤﺪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﯽ وﻗﻔﻪ ﺑﺮاي رو ﮐﺮدن دﺳﺖ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده و ﻣﺎ اﺣﻤﻖ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎز آﻧﺮا ﺗﮑﺮار ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻗﺼﺎﺑﯽ ﻫﺎي ﺧﻤﯿﻨﯽ ﯾﮑﯽ دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺑﻬﺎر‬ ‫آزادي ﺷﺮوع ﻧﺸﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﻫﻤﯿﻦ را در اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﻧﺪﯾﺪﯾﻢ؟ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻣﺎ در زﻣﺎن ﻣﺼﺪق ﻧﺪﯾﺪﯾﻢ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻮدﺗﺎي ‪ 28‬ﻣﺮداد ﻋﻨﺎن ارﺗﺶ‬ ‫رﻫﺎ ﺷﺪ‪ ،‬اﻋﺪام ﻫﺎ و ﮐﺸﺘﺎرﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺐ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‬ ‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻨﯿﻢ؟‬ ‫وﻗﺘﯽ ﻣﻠﺘﯽ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﯿﺎم و ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮد‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﯽ زﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اش ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻌﺪي ﭼﯿﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﯽ‬ ‫ﻣﻠﺘﯽ ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﺟﻮد را ﺧﺮاب ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﮑﻮﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻧﻘﺸﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻌﺪي را در دﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﭼﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺗﻌﺎرﯾﻒ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دارد‪ .‬ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت و اﺣﺰاب ﺧﻮاﻫﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬از‬ ‫ﺑﻮش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه دﯾﮕﺮي ﻫﻤﮕﯽ ﺧﻮاﻫﺎن‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻨﻬﺎ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﺎﺻﯽ را ﺑﺮاي‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮش اﺳﺖ‪ ،‬اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ آﻗﺎي‬ ‫ﺑﻮش ﻣﻌﻨﺎي ﺧﺎص ﺧﻮدش را دارد ﮐﻪ ﺑﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ ﺧﯿﻠﯽ‬ ‫ﻓﺮق دارد‪ .‬ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آن ﻫﻢ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮش‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺰﻋﻢ وي‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺮ ﻗﺮارﯾﺶ وارد ﻋﺮاق‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮاب آﻧﺮا ﺑﺮاي اﯾﺮان ﻣﯽ دﯾﺪ‪ ،‬ﯾﺎ اﻻن ﮐﻪ اوﺑﺎﻣﺎ‬ ‫آﻧﺮا ﺑﺮاي ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ارﺗﺶ ﺟﺮار‬ ‫را در ﮐﻨﺎر ﺻﺤﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي روز ﻣﺒﺎدا‪ ،‬آﻣﺎده ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮوﻧﺪ ﺷﺐ و روز ﮐﺎر ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ را ﻫﻢ ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در آن‪،‬‬ ‫ﯾﮏ ﻣﺸﺖ ﮐﻼش و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﭘﻮﻟﺪارﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﯾﮏ‬ ‫ﺳﺮي ﻗﻮاﻧﯿﻨﯽ را وﺿﻊ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ ﺛﺮوت ودﺳﺘﺮﻧﺞ ﺟﺎﻣﻌﻪ را در‬ ‫اﺧﺘﯿﺎر ﯾﮏ اﻗﻠﯿﺖ ﻣﺮﻓﻪ و ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﮕﺬارد و‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﺻﺪاﯾﺶ در ﻧﯿﺎﯾﺪ و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺧﻮاﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‬ ‫را ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ا و را ﺳﺮﮐﻮب ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺮدم ﻫﻢ دﻟﺸﺎن ﻓﻔﻂ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎن و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ دﻣﮑﺮاس آﻗﺎي ﺑﻮش و آﻗﺎي اوﺑﺎﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ‬ ‫ﭼﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺘﯽ دارد؟ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ‪ ،‬درﺳﺖ از آﻧﺠﺎﯾﯽ از اﻧﻮاع‬ ‫دﯾﮕﺮ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎ ﺟﺪا ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دوﻟﺖ و‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻪ ارﮔﺎن ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ارﺗﺶ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن وﻗﺘﯽ ارﺗﺶ ﺷﻮراﺋﯽ و اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﯾﮏ‬ ‫ژﻧﺮال ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﺮدم را ﺳﺮﮐﻮب ﮐﻨﺪ ﻓﻮري ﺳﺮﺑﺎزﻫﺎ ﺟﻠﻮش را‬ ‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﺑﺮاي ﭼﻪ؟ اﮔﺮ ﻣﺎﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮﮐﻮب ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬ﭘﺲ‬ ‫ﻣﺎ ﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎراﻧﺠﺎم ﺑﮕﯿﺮد ﯾﺎ ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ دﻣﮑﺮاس ﺑﻮرژواﯾﯽ دارﯾﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ و ﻃﺒﻘﺎت ﭘﻮﻟﺪار ﻣﺪاﻓﻊ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻋﺒﺎرت از‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮدﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ در آن ﺗﻤﺎم اﺑﺰار‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﻫﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ واﻗﻌﯽ دارﯾﻢ ﮐﻪ در آن ﻫﻤﻪ ارﮔﺎن‬ ‫ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ارﺗﺶ ﻫﻢ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎ اﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﺰ را ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﯿﻢ و ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﻧﺪه‪ ،‬ﻫﺮ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﻬﺎر آزادي ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﺧﺎك و ﺧﻮن ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ ﻣﻌﻨﺎ و اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﺻﺮف ﮔﻔﺘﻦ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻃﺮﻓﺪار دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺴﺘﻢ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﺣﻞ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺮف ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ا ﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را‬ ‫درﮐﺪام ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﻣﺘﺤﻘﻖ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﺎرﯾﺦ ﻫﻢ ﮐﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺤﺚ ﺳﻪ‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺑﯿﺶ از ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ‪ ،‬ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ اراﺋﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎي دﯾﮕﺮي در آﯾﻨﺪه ﺑﻮﺟﻮد‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺗﺎ ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﯿﺶ از ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺳﯿﻢ‪:‬‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﮐﻪ ﺣﺪود ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر ﻫﺰار ﺳﺎل در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﺸﺮي ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻮده‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ در اﮐﺜﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻫﻢ وﺟﻮد دارد و ﻧﻤﻮﻧﻪ آن ﻫﻤﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻏﺮﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﻧﯿﺎ را دارد‬ ‫ﻣﯽ ﭼﺎﭘﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺻﺪﻫﺎ ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬داﻧﻢ در ﺣﺎل ﺗﻮﻃﺌﻪ‬ ‫و ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﯿﺰﯾﺴﺖ‪ ،‬از دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ دﯾﮕﺮ ﻣﻨﻔﻌﺘﯽ ﺑﺮاﯾﺶ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺮﺣﻤﺎﻧﻪ آﻧﻬﺎ را ﮐﻨﺎر ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارد و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺧﻮاه ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ از آن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﺮزﻫﺎ و زواﯾﺎي اﻧﺮا در ﺑﺮ‬ ‫ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺣﻖ ﺗﺸﮑﻞ‪ ،‬ﺣﻖ اﻋﺘﺼﺎب ‪ ،‬ﺣﻖ ﺑﯿﺎن‪ ،‬ارﺗﺶ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪،‬‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﮐﺪام ﻧﻮع‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺧﻮاﺳﺘﺎرش اﺳﺖ و دﻧﺒﺎل ﭼﻪ ﻣﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ را روﺷﻦ ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﯿﭽﻮﺟﻪ ﻗﺎدر ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ﭘﯿﺶ‬ ‫ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﺎم ﺑﻌﺪي اش ﭼﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﺜﻞ آدم ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺻﺎف ﻣﯽ رود‬ ‫ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﺗﻮي ﭼﺎﻟﻪ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﻣﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورﻧﺪ‪ .‬در‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻠﯽ و ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﻃﺒﻘﻪ و ﮔﺮوﻫﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺧﺎﺻﯽ از ان دارد و ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ آﻧﺮا‬ ‫در ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﻣﺤﻘﻖ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﻧﯿﺮوي ﺿﺪ آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻠﯽ ﺑﻪ درون اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن‬ ‫ﭘﺮﺗﺎب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﯿﺮوي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬ ‫ﻗﺪرت‪ ،‬ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ آزادي ﺧﻮاﻫﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ دﯾﮕﺮان ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺧﻮب دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎم‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻪ اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﻣﺪرن ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﺮاي ﺳﺮﮐﻮب دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﻧﻤﯿﮕﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آزادي زﻧﺎن ﻫﺴﺘﯿﻢ؟ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﺑﻮد‪ ،‬دم از آزادي‬ ‫ﻧﻤﯽ زد؟ ﻣﮕﺮ ﺧﻄﺎي ﻣﻠﺖ ﻣﺎ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ ﮐﻠﯽ را ﻗﺒﻮل ﮐﺮد‪ .‬ﻧﯿﺎﻣﺪ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﮐﻪ آزادي ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﻧﻮع‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﮑﻨﯿﺪ ﭼﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﺪ زﻧﺎن در اﺳﻼم آزادﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮي و آزادي و اﺣﺘﺮام را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ آزادي ﭼﮕﻮﻧﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺣﻖ ﻃﻼق ﻧﺪارﻧﺪ؟ ﭼﺮا ارﺛﯿﻪ ﻧﺼﻒ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ؟ ﭼﺮا ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺑﻬﻨﮕﺎم زﻧﺎ ﺻﺪ ﺗﺎزﯾﺎﻧﻪ ﺷﻼق ﺑﺨﻮرﻧﺪ؟ اﮔﺮ اﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎ را ﺳﺌﻮال ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﯽ را دﻗﯿﻖ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮ ﺑﺎر آن ﻧﻤﯽ‬ ‫رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوز ﻫﻢ در اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر آزادي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ از آﻧﻬﺎ ﺳﺌﻮال ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﯾﮏ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻃﻠﺐ وﻗﺘﯽ ﻣﯽ آﯾﺪ و در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ آزادﯾﺨﻮاﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از او ﺳﺌﻮال ﮐﺮد‪ ،‬ﺗﻮ ﮐﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻮﺋﯽ ﺧﻮاﻫﺎن آزادي ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت آﻣﺪي و آزادﯾﻬﺎ را‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب ﮐﺮدي‪ .‬آﯾﺎ ﺣﺎﻻ ﻧﻈﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﻣﺤﮑﻮم ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﯾﺎ ﻧﻪ؟ ﯾﺎ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻫﻤﺎن ﻧﻈﺎم ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ را دوﺑﺎره ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﻨﯽ؟‬ ‫ﮐﺮوﺑﯽ و ﻣﻮﺳﻮي ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ از آزادي و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮاي آزادي ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از آﻧﻬﺎ ﺳﻮال ﮐﺮد‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ را ﻣﺒﻨﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ‬ ‫دﻫﯿﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻨﺪﻫﺎﺋﯽ دارد‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﺪ آزادي را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﯿﺪ؟‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‬

‫آﯾﻨﺪه را در ﯾﺎﺑﯿﺪ‬

‫‪١٧٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫ﻣﻦ در ﺟﻠﺴﺎت ﻗﺒﻞ ﺳﻌﯽ ﮐﺮدم ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎﯾﺰات ﺑﯿﻦ اﺷﮑﺎل‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺑﺮاز وﺟﻮد ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬روﺷﻦ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدم‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﯿﮕﯿﺮ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﯽ ﯾﺎ‬ ‫ﺗﻮده اي‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﯾﻨﻬﺎ اﺳﺎﻣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ روي اﯾﻦ ﻧﻮع‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‬ ‫ﻋﻨﻮان دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺳﻌﯽ ﮐﺮدم ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺷﺮح ﺑﺪﻫﻢ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﯾﺰات ﺑﯿﻦ اﺷﮑﺎل‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻣﮑﺮاﺳﯽ درواﻗﻊ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺗﺎرﯾﺦ ﻃﯽ ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل و‬ ‫ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﺒﺎرزه اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي آزادي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ از ﭘﻨﺞ‪ ،‬ﺷﺶ ﻫﺰار‬ ‫ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر آزادي ﻫﺎي ﺧﻮدش در ﻧﻈﺎم ﻗﺒﯿﻠﻪ‬ ‫اي را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﮔﺮﻓﺘﺎر دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ي ﺷﺎﻫﺎن و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و ﻣﺒﺎرزه اش ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آوردن و ﺗﺠﺪﯾﺪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎي از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻃﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪180‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭘﻨﺞ‪ ،‬ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزات اداﻣﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم‬ ‫ﺑﺮ داﻣﻨﻪ آزادي ﻫﺎي ﺧﻮدش ﻣﯽ اﻓﺰاﯾﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻌﯿﻨﯽ را در اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه‬ ‫اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي آزادي‪ ،‬و ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﮑﺎﻣﻞ آزادي ﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻣﺒﺎرزه‪ ،‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ‬ ‫ﺑﺎر‪ ،‬ﻃﯽ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﻗﺮون ﻫﺠﺪه و ﻧﻮزده در اروﭘﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﮔﺎم ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮف آزادي ﺑﺮ ﻣﯽ دارد و از دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي و ﻧﻈﺎم ﮐﻠﯿﺴﺎ‬ ‫و ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﮔﺎم ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ ،‬و ﺳﭙﺲ‪ ،‬در‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و ﮐﻤﯽ و ﮐﺎﺳﺘﯽ‬ ‫ﻫﺎي آن ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﻮع ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ و ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮي از دﻣﮑﺮاﺳﯽ را‬ ‫ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬ﺗﻮده اي ﯾﺎ ﺧﻠﻘﯽ ﻧﺎم دارد‪ ،‬را ﺑﻨﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﯾﻦ دو ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺗﻤﺎﯾﺰات آن را ﻧﯿﺰ‬ ‫ﻃﯽ ﺟﻠﺴﺎت ﻗﺒﻞ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﺮدم‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز ﻗﺼﺪم ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از زاوﯾﻪ دﯾﮕﺮي ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬ ‫ﺑﭙﺮدازم‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮي ﻧﮕﺎه‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ را‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺴﺎن اراﺋﻪ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ را‪ ،‬و ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺸﻤﮑﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﺟﻮاﻣﻊ ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ و آﻓﺮﯾﻘﺎ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در‬ ‫ﺟﻮاﻣﻌﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز از ﺷﺮ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اروﭘﺎ‪ ،‬ﺧﻼص ﻧﺸﺪه‬ ‫اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬ﭼﯿﺰي ﺟﺰ ﻋﺮﺻﻪ ي ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﺳﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪181‬‬

‫_______________________________________________‬

‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ ﻧﯿﺴﺖ‪ :‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻌﺎﯾﺐ و ﻣﺤﺎﺳﻨﺶ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﯾﺎ ﻧﻈﺎم ﺷﻮراﯾﯽ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺳﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﭘﺲ‬ ‫از ﻧﻈﺎم ﻗﺒﯿﻠﻪ اي و ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬در اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺸﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ‬ ‫ﺻﺮﻓﺎ ﺗﺮاوﺷﺎت ﻓﮑﺮي ﯾﮏ ﻋﺪه ﻣﺘﻔﮑﺮان در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮﻟﺪه و ﻣﺒﺎرزه اﻧﺴﺎن ﺑﻮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﯾﻦ‬ ‫اﯾﺪه ﻫﺎ و ﺗﺌﻮري ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ از ذﻫﻦ و ﻣﻐﺰ اﯾﻦ اﻓﺮاد‪ ،‬در ﻣﺮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﺗﺮاوش ﮐﺮده و ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫در واﻗﻊ‪ ،‬از ﺷﺶ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﻃﺒﻘﺎت دارا ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻃﺒﻘﺎت دارا‪ ،‬ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ‬ ‫ﺛﺮوت و ﻗﺪرت ﺧﻮدﺷﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮده ﻧﺎدار‪ ،‬ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ را‬ ‫ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﭙﺮاﻃﻮري روم‪ ،‬ﺷﺎﻫﺎن اﯾﺮان‪ ،‬ﺧﺎﻗﺎن ﻫﺎ و ﻓﺮﻋﻮن ﻫﺎي‬ ‫ﭼﯿﻦ و ﻣﺼﺮ‪ ،‬و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮاﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬اﯾﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﺠﺴﻢ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﺑﻮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﻮع ﺣﻖ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻗﺎﺋﻞ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﮐﻨﺎر اﯾﻦ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ و ﺑﺰﯾﺮ ﯾﻮغ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﻧﻮع ﺑﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺸﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺘﺠﻤﻞ ﺗﺮﯾﻦ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺮاي ﺧﻮد و‬ ‫اﻃﺮاﻓﯿﺎﻧﺸﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ آوردﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬زﻧﺎن ﻫﻢ در ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻘﻄﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﯿﺮ‬ ‫ﺳﻠﻄﻪ ﻣﺮدان ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻓﺠﯿﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﻮرد ﺳﺘﻢ و اﺳﺘﺜﻤﺎر‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪182‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺟﻨﺴﯽ و ﮐﺎري آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ اﻣﭙﺮاﻃﻮري ﻫﺎ و ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﻋﻬﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﻧﻈﺎﻣﺎت‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻇﻬﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﭼﻬﺎر‬ ‫ﭘﻨﺞ ﻫﺮاز ﺳﺎل‪ ،‬دوام ﻣﯽ آورﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ از ﭘﯽ اﻧﻘﻼﺑﺎت و ﺗﻐﯿﯿﺮ و‬ ‫ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮي رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ ﻧﻈﺎﻣﺎت‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﮐﻪ در آن ﺳﻠﻄﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬ ‫ﺳﻠﻄﻪ ﻓﺮدي ﺷﺎه‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه او ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ اﻧﻘﻼﺑﺎت‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮي ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﺳﻠﻄﻪ ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﯾﺎ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﻌﯿﻦ و‬ ‫اوﻟﯿﻪ اش‪ ،‬ﺳﻠﻄﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻘﺎت اﺳﺘﺜﻤﺎرﮔﺮ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﺑﺎز ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﺮ ﯾﮏ از‬ ‫اﯾﻦ ﻧﻈﺎﻣﺎت ﻃﺒﻘﻪ ﯾﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﺧﺎﺻﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻧﻈﺎﻣﺎت‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﺑﺮده داران‪ ،‬ﻓﺌﻮداﻟﻬﺎ و ﺣﺘﯽ در ﻋﺼﺮ ﻣﺪرن‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داران ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬در اﯾﺮان‪ ،‬وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ‪ ،‬در ﺗﻮﻧﺲ ﺑﻦ ﻋﻠﯽ‪ ،‬و در ﻣﺼﺮ‬ ‫ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‪ .‬اﯾﻦ ﻫﺎ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻔﻌﺸﺎن ﺑﯿﺶ از ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺟﯿﺐ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ از‬ ‫ﻗ‪‬ﺒ‪‬ﻞ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ و ﺳﺮﮐﻮب ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ و ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﺜﻤﺎر‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ﮐﺎر ارزان‪ ،‬ﺳﻮد ﺑﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﻃﺒﻘﺎت از اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﻣﻨﺘﻔﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و از اﯾﻨﺮو ﺣﺎﻣﯽ آن‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪183‬‬

‫_______________________________________________‬

‫وﻗﺘﯽ ﻣﺎ در ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ و ﻧﻮزده‪ ،‬در اروﭘﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﻃﺮح اﯾﺪه‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و ﻧﻈﺎم ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﭘﺸﺖ اﯾﻦ اﯾﺪه‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺟﺪﯾﺪي ﮐﻪ ﺑﺘﺎزﮔﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‪ ،‬ﻗﺮار دارد‪ .‬درواﻗﻊ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻓﺎع از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮدش اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي و ﮐﻠﯿﺴﺎ ﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻗﺪرت‬ ‫ﺧﻮدش را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻗﺪرت ﻃﺒﻘﺎت ﮐﻬﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ آن‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﻻزﻣﻪ اش از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ و‬ ‫رﺳﺎﻧﺪن آزادي ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻤﮑﻦ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺸﺖ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم و اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ‪ ،‬ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻌﺸﺎن ﺑﺎ ﻋﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ و ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ و آزادي ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﭼﻨﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﻫﯿﭻ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺘﺜﻤﺎرﮔﺮي ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬ ‫اﺳﺘﺜﻤﺎرﮔﺮ ﺑﻮدﻧﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ و ﻫﺴﺘﯽ اش ﻣﻨﻮط ﺑﻪ‬ ‫اﺳﺘﺜﻤﺎر اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﯽ ﮔﯿﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ ادﻋﺎي دﻣﮑﺮاﺳﯽ و آزادي ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬در ﭘﯽ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺤﺪود‬ ‫ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﺧﻮدش اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اﮔﺮ آﻣﺮﯾﮑﺎ و‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ اﻣﺮوز در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻟﯿﺒﯽ‪ ،‬ﻣﺼﺮ و ﺳﻮدان و ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻋﺮﺑﯽ ﺻﺤﺒﺖ از آزادي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ آزادي ﺑﺎ آن آزادي ﮐﻪ ﻣﻦ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪184‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﻤﺎ در ﭘﯽ اش ﻫﺴﺘﯿﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻟﯽ اﯾﺤﺎل‪ ،‬از اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬ ‫ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫اول اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ در ﻫﺮ ﮐﺸﻤﮑﺶ ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﻦ ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ را‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻓﺮد ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮدش را در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ روﺷﻦ ﮐﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ دوم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮأ ﻣﺎ راه ﻣﯽ اﻓﺘﯿﻢ و ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ ﻣﯽ زﻧﯿﻢ‪ ،‬و ﺧﻮدﻣﺎن را ﻫﻮادار دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫اﻃﻼع داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﯾﮏ ﺣﺮف ﮐﻠﯽ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬ ‫اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارد‪ .‬ﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﺷﻌﺎر ﻣﯽ دﻫﯿﻢ ‪ ،‬ﻣﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ‪ ،‬در واﻗﻊ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰي ﺟﺰ ﯾﮏ آرزوي ﮔﻨﮓ و ﻣﺒﻬﻢ را ﺑﯿﺎن‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﯿﻢ ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‬ ‫ﭼﯿﺴﺖ‪.‬‬ ‫واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺧﻮد را در ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻌﯿﻦ‬ ‫و ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺑﺮوز ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﺎر آزادي و‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﯿﻢ آﯾﺎ اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ‬ ‫در ﭘﯽ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ ،‬ﯾﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت آن ﭼﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﭼﻪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﻣﮑﺎن ﺗﺤﻘﻖ دارد‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ ﺧﻮد را در ﻣﻮرد آﻧﭽﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎرش ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪.‬‬ ‫اﺣﺰاب و ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم‬ ‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺎز در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮاي آزادي ﻗﺪم ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ‪ ،‬ﺑﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪185‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻦ ﮐﻠﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﻫﺎ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﻧﺎروﺷﻦ ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از آب ﮔﻞ آﻟﻮد ﻣﺎﻫﯽ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻼ ﺷﻤﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﺗﻤﺎم اﻋﻼﻣﯿﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ‪ ،‬آﻧﻬﺎ از‬ ‫آزادي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ اﻋﻼﻣﯿﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﻫﯿﭻ وﻗﺖ روﺷﻦ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭼﯿﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻓﺮد آﮔﺎه ﺧﯿﻠﯽ روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺷﺎن از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ‪،‬‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺘﯽ در ﺑﺨﺶ اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻫﻢ ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﮐﺜﺮا‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ را‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﻤﯽ زﻧﻨﺪ‪ ،‬و دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺎ ‪،‬‬ ‫ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ‪ ،‬آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﺿﯿﺢ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ام ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﻗﺪم اوﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺎ در ﯾﮏ راه دراز و ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺮاي رﻫﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮدارﯾﻢ‪ .‬وﻟﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﻗﺪم‪ ،‬ﺑﺨﺶ واﻗﻌﺎ دﺷﻮار آن ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﮐﺎر دﺷﻮاري ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬وﻟﯽ‬ ‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺿﻌﻒ دارﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ اﯾﻦ رژﯾﻢ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﭼﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﯿﻢ؟ آن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ در ﭘﯽ آن‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ ﭼﻪ ﺿﻮاﺑﻄﯽ دارد؟ ﭼﻪ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺎ را ﺑﻪ آن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺎﻧﺶ ﻫﺴﺘﯿﻢ رﻫﻨﻤﻮن ﻣﯽ ﺷﻮد؟ اﻏﻠﺐ ﭼﻮن اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت را‬ ‫ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ دام اﺷﮑﺎﻟﯽ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﻈﺎم ﻫﺎي‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪186‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﻧﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻃﺒﻘﺎت دﯾﮓ را ﺗﺄﻣﯿﻦ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ‪ ،‬ﯾﻌﺪ از اﻧﻘﻼب و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻋﻮض ﻧﺸﺪه و ﻟﺬا ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ دوﺑﺎره‬ ‫ﻫﻤﺎن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻬﻢ‪ ،‬در ﺧﻮاﺳﺖ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از‬ ‫آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﭼﻪ ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‪ .‬از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ اﯾﻦ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺤﻘﻖ‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ در اﻣﺮ‬ ‫آﮔﺎﻫﮕﺮي ﻣﺮدم ﺑﻪ اﯾﻦ اﺷﮑﺎل و ﺗﻤﺎﯾﺰات ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ را‬ ‫ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ درواﻗﻊ‪ ،‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﺎ درﺟﻪ وﻗﻮف ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻪ‬ ‫اﻫﺪاف و ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎﯾﺸﺎن‪ ،‬ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎ ﻗﺪم ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﮐﻪ در ﺗﻈﺎﻫﺮاﺗﺶ‪ ،‬در ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﻫﺎ‬ ‫و اﻋﻼﻣﯿﻪ ﻫﺎﯾﺶ‪ ،‬ﺻﺮﻓﺄ ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻣﮑﺮاﺳﯽ و آزادي اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ‬ ‫ﻗﻀﺎوت دﻗﯿﻘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي از‬ ‫ﻟﺤﺎظ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎده و اﺑﺘﺪاﺋﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اي‬ ‫ﮐﻪ در ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﻫﺎ و ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﺧﻮدش ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻣﮑﺮاﺳﯽ ي ﻣﺜﻼ‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ و ﯾﺎ ﺷﻮراﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﺰات و ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ را ﺗﺸﺨﯿﺺ‬ ‫داده ﺑﺎﺷﺪ و روي ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ازﻧﻈﺮ ﯾﮏ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﯽ ﻃﺮف‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﺸﺎن رﺷﺪ ﺳﯿﺎﺳﯽ آن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪187‬‬

‫_______________________________________________‬

‫در ﺟﻮاﻣﻊ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﭼﻮن اﻣﮑﺎن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﺗﺒﻠﯿﻎ آزاد اﺣﺰاب و‬ ‫آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎ در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﮐﻠﯽ و ﻧﺎ روﺷﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻪ ﮐﺞ راﻫﻪ ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮد را ﻣﺤﻘﻖ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎزﯾﭽﻪ دﺳﺖ ﻃﺒﻘﺎت ﻏﯿﺮ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫درس ﺳﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ از اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ‬ ‫وﺟﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ در اﺛﺮ آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺗﻤﺮﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫ﻣﺒﺎرزه و ﮐﺸﻤﮑﺶ ﻣﯿﺎن ﻃﺒﻘﺎت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﮐﻪ از ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫دﭼﺎر ﺑﺤﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد و ﮐﺸﻤﮑﺶ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻫﺮ‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ اي درﭘﯽ اﯾﻦ ﺑﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ آن ﻧﻮع دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ اش را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ را ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ زور ﻣﺤﻘﻖ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ وﺳﺎﺋﻞ ﻧﻈﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺑﻪ زور اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺑﻪ زور ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ زور ﺑﺴﯿﺞ ﻧﯿﺮو‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ ﮐﺸﻤﮑﺶ ﻃﺒﻘﻪ اي ﭘﯿﺮوز اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻮده ﻫﺎي‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮي را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮدش ﺑﺴﯿﺞ ﮐﻨﺪ و آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ ﺧﻮدش را ﻣﻘﺒﻮل‬ ‫ﻣﺮدم ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮔﻮﯾﯽ و ﭼﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﯾﺐ ﻣﺮدم‪ ،‬ﯾﺎ آﻧﺮا‬ ‫ﺑﻮﺳﺎﺋﻞ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮدﯾﺪ ﮐﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻫﺎ و ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻤﯿﻨﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪188‬‬

‫_______________________________________________‬

‫درﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮده ﻣﺮدم را از روي ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﻔﺮﯾﺒﻨﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﻼﻣﯽ ﯾﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﺪل اﻟﻬﯽ ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﻫﻢ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎ ﺑﻪ درﺟﻪ اي ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮده ﻣﺮدم را ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ و از اﯾﻦ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎد و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎورﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻃﺒﻘﺎت دﯾﮕﺮ و آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎي آﻧﺎن را ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‬ ‫درﺟﻪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آزادي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺒﺎرزه و زورآزﻣﺎﯾﯽ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام از اﯾﻦ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮﻫﺎ و ﻃﺒﻘﺎت ﭼﻪ ﻗﺪر ﺑﺮاي اﯾﻦ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎر و ﺗﻼش ﮐﺮده اﻧﺪ و در اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﻓﻖ اﻧﺪ‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ از اﯾﻦ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﻓﺎﻗﺪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ ﺗﻤﺮﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﯾﻢ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ را از ﻣﺤﺘﻮاي‬ ‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ اش ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ﭼﯿﺰ‬ ‫ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﭼﯿﺰي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺎ ﻣﺜﻼ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﺜﻞ ادب اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﮐﺴﯽ دﻣﮑﺮات ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻣﺜﻞ آدم ﺑﯽ ادﺑﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﯾﮏ ﮐﻤﯽ ﺑﺮاﯾﺶ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺪﻫﯿﺪ ﭼﻪ ﺟﻮر ﻏﺬا‬ ‫ﺑﺨﻮرد و ﭼﻪ ﺟﻮر ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺳﻼم ﻋﻠﯿﮏ و ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﺗﺎرﯾﺨﯽ‪ ،‬ﺳﻄﺤﯽ‪ ،‬و ﮐﻮدﮐﺎﻧﻪ از ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎﺋﯽ‪ ،‬ﺧﻮد اﯾﻦ اﻓﺮاد‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ را از ﺑﺴﺘﺮ اﺳﺎﺳﯽ آن ﺟﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﯽ ﮐﺸﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪189‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ از اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻧﺘﯿﺠﻪ دﯾﮕﺮي ﻫﻢ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻣﺴﺌﻠﻪ ي اﺻﻠﯽ ﮐﻪ در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮد آن ﺻﻒ آراﯾﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻦ‬ ‫ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺑﺤﺮﯾﻦ و ﯾﻤﻦ ﻫﻨﻮز ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮاي ﺑﺮﮐﻨﺎري دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﯾﻤﻦ ﻣﯽ داﻧﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺤﺮﯾﻦ ﻫﻢ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫و آن ﻓﺎﺟﻌﻪ اي ﮐﻪ درﯾﮑﯽ از ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎ رخ داده اﺳﺖ ﯾﺎد آور‬ ‫ﺟﻨﺎﯾﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﮐﺮده و ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻣﻘﺮراﺗﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﻌﻀﯽ‬ ‫ﺧﯿﺮات و ﻣﻨﮑﺮات‪ ،‬ازﺣﺮﮐﺖ آﻧﻬﺎ از ﭘﯿﺶ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺑﺸﻮد‪ .‬در ﺳﻮرﯾﻪ‬ ‫ﻫﻢ در ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻟﯿﺒﯽ و ﯾﻤﻦ ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﺣﺎد ﻣﺒﺎرزه ﺑﯿﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﺳﻮرﯾﻪ و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه در‬ ‫ﺣﺎل آﻏﺎز ﺷﺪن‪ ،‬ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي و ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻧﺲ و ﻣﺼﺮ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه در ﮔﺎم‬ ‫ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ اش ﺗﻮاﻧﺴﺖ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر را ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﺪ وﻟﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﮔﯿﺮ و‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ روﺑﯿﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺑﻘﺎﯾﺎي ﻧﻈﺎم ﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ در ﻗﺪم ﻫﺎي اول ﻗﺎدرﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎﯾﯽ را ﻫﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ دور و ﺑﺮ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺳﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪190‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﺪ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ دوﻟﺖ ﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﺎي‬ ‫ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ واﻗﻌﻪ ي ﺧﻨﺪه داري رخ داد‪ .‬زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺮدم‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ ﻣﺼﺮ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪ و دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻃﯽ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺗﺸﮑﯿﻞ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد اﻋﻼم ﮐﺮد ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ ﻓﺎﺳﺪ ﻗﺒﻠﯽ را ﻣﻨﺤﻞ ﮐﺮده و‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪي را ﺗﺸﮑﯿﻞ داده اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ درواﻗﻊ ﯾﮏ ﮐﻼه‬ ‫ﺑﺰرگ ﺳﺮ ﻣﺮدم ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ ﻏﯿﺮ ﻓﺎﺳﺪ ﻫﻢ‬ ‫وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻦ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﻣﺎ را روﺷﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻣﻨﺤﻞ ﺑﺸﻮﻧﺪ ﯾﺎ اﮔﺮ در‬ ‫ﺑﺨﺸﻬﺎﯾﯽ ﺿﺮورت دارﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻮراﯾﯽ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻨﺘﺮﻟﺸﺎن در‬ ‫دﺳﺖ ﻣﺮدم ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﺎ اﺻﻮﻻ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ‬ ‫ﻧﺪارﯾﻢ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ اﮔﺮ ﯾﮏ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﭙﺮدازد و ﻫﻤﺎن ﮐﺎري را اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ اﻧﺤﻼل ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن دادن ﻣﺠﺪد آن ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺎن اﻓﺮاد ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﮏ ﮐﻼه ﺑﺰرگ و ﺧﻨﺪه داري‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻣﺮدم ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺧﯿﻠﯽ راﺣﺖ ﺳﺮﺷﺎن ﮐﻼه ﻣﯽ رود‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻫﺎي راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ و ﻟﯿﺒﯽ و ﻏﯿﺮه را ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ واﻗﻌﺄ ﺑﺎ اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪191‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﻧﺘﻈﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺮدم اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‬ ‫ﺑﺮﺳﺪ و ﺗﺄﺛﯿﺮي ﺑﺮ ﻣﺒﺎرزه آﻧﻬﺎ ﺑﮕﺬارد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺑﺮاي اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﺧﻮدﻣﺎن درس اﻧﺪوزي ﮐﻨﯿﻢ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‬ ‫ﮐﻪ ﻓﺮدا اﮔﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮد‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﮐﻼه ﮔﺸﺎدي ﮐﻪ ﺳﺮ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ و ﺗﻮ ﻧﺲ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻧﺮود‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ در ﻣﺼﺮ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد رﻓﺘﻨﺪ و‬ ‫ارﺗﺶ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺜﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮﯾﺶ را در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﻔﻆ ﺑﮑﻨﺪ ﭼﻪ‬ ‫ﺑﻮد؟ ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻪ ﻣﻌﻀﻞ اﺻﻠﯽ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻀﻞ اﺻﻠﯽ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﺗﻔﺎﻗﺎت‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﻢ رخ ﺑﺪﻫﺪ و اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﻫﻤﻪ ﻓﺪاﮐﺎري ﻫﺎ و‬ ‫ﮐﺸﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ داده اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮدن اﯾﻦ‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎز در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ دﻗﺖ ﺑﮑﻨﯿﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ و رادﯾﮑﺎﻟﯽ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آﻧﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻵن در ﻣﺼﺮ و ﺗﻮﻧﺲ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ دﻫﯽ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﻫﺎ و‬ ‫ﺷﻮراﻫﺎي ﮐﺎرﮔﺮي ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺟﺮﯾﺎن دارد‪ .‬آن ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ را‬ ‫ﻣﺠﺒﻮر ﮐﺮد ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﻨﯿﺖ را ﻣﻨﺤﻞ ﮐﻨﺪ ﻫﻤﺎن ﻧﯿﺮوﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﭼﺮا ﺗﻼش ﻫﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺳﺎﺳﯽ‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ از آن آﻧﻄﻮري ﮐﻪ در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮ‬

‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‬

‫ﺳﻪ آﻟﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮ در ﺗﺎرﯾﺦ‬

‫‪192‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻋﻠﯿﻪ ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻧﺎ آﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن‬ ‫ﺑﻪ ﺿﺮورت اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺮد‪.‬‬ ‫ﺗﻮده ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺻﺒﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﻗﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻫﺎ و اﺣﺰاب ﺟﺪﯾﺪ در ﻋﻤﻞ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ‬ ‫را ﺑﺮ آورده ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻮﻗﺖ دوﺑﺎره ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ آﻧﻬﺎ را ﺷﺮوع ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻟﺤﻈﺎت ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻫﺎ اﻧﺴﺎن ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و دﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺂﺳﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺑﻮﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﯽ‬ ‫اوﻗﺎت ﺑﺮاي ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎﺋﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﯽ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﺻﺒﺮ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﻣﺎ از ﯾﮏ ﺟﻬﺖ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬ ‫در ﻣﻮرد ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﻌﺪ از ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ دارﯾﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﻮرد آن از ﻟﺤﺎظ آﮔﺎﻫﯽ ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ‬ ‫و اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﺷﻨﻪ آﺷﯿﻞ اش را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮد و ﻓﺮﯾﺐ ﺑﺨﻮرد و ﺗﻤﺎم دﺳﺖ‬ ‫آوردﻫﺎﯾﺶ را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬ ‫و ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎن آن دو‬

‫ﺑﺤﺚ اﻣﺮوز اداﻣﻪ ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﻫﻔﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﻣﻮرد‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬و درواﻗﻊ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي آزادي ﺧﻮاﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ و آﻓﺮﯾﻘﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺳﻌﯽ دارﯾﻢ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﺮاي اﻧﻘﻼﺑﯽ ﮐﻪ در داﺧﻞ اﯾﺮان در‬ ‫ﭘﯿﺶ دارﯾﻢ آﻣﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬از اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬از ﺧﻄﺎﻫﺎي‬ ‫آن ﭘﺮﻫﯿﺰ ﮐﻨﯿﻢ و ﺧﻮدﻣﺎن را ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ اﺑﺰار ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮔﺎم‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻠﻨﺪ و ﺻﺤﯿﺢ در ﻣﺴﯿﺮ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻨﻤﺎﺋﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ در ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻌﯽ ﮐﺮدﯾﻢ ﮔﻮﺷﻪ اي از ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﺎز ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬در‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻣﺮوز ﻣﻦ ﺿﻤﻦ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻤﯽ در ﻣﻮرد دﺧﺎﻟﺖ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ در ﻟﯿﺒﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺌﻮاﻟﯽ ﮐﻪ در روز ﺷﻨﺒﻪ ﯾﮑﯽ از ﺑﯿﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻄﺮح ﮐﺮد و ﻓﺮﺻﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪194‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ آن ﭘﯿﺪا ﻧﺸﺪ را ﻫﻢ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺌﻮال ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮي‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟ و ﭼﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻢ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﮕﺬارﯾﺪ ﺑﺤﺚ را از اﯾﻨﺠﺎ ﺷﺮوع ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻪ آزادي ﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي‬ ‫ﺑﻮرژواﯾﯽ‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ اش را در ﻏﺮب ﺷﺎﻫﺪﯾﻢ‪ ،‬آزادي‬ ‫ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻣﺒﺎرزه ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺮدم و ﺑﺨﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﺼﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ اﮔﺮ ﻏﺮﺑﯽ ﻫﺎ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و‬ ‫از ﻃﺮﯾﻖ ﺟﻨﮓ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﯾﻖ دﯾﮕﺮي ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ را‬ ‫ﺳﺎﻗﻂ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﻧﻈﺎم ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮﭘﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺷﺒﯿﻪ‬ ‫آﻧﭽﻪ ﻣﺎ در ﻏﺮب ﺷﺎﻫﺪ آﻧﯿﻢ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آزادي ﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در آن‪ ،‬در‬ ‫اﯾﺮان ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺧﯿﺎﻟﯽ ﺑﺎﻃﻞ و ﺗﻮﻫﻤﯽ ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﭼﻮن‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬در ﺧﻮد ﻏﺮب ﻫﻢ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ آزادي ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد‬ ‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﯿﻞ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﻧﻈﺎﻣﺎت ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬و‬ ‫ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر و ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻓﺎﮐﺖ ﻫﺎي ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آﻧﻬﺎ را رد ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻄﻮر‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم دﺳﺘﺎوردﻫﺎي دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮐﻪ‬ ‫در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﯽ اﻣﺮوز ﺷﺎﻫﺪ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪195‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻦ دﺳﺘﺂوردﻫﺎ ﺟﺰوي از ﺧﻮد ﻧﻈﺎم ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و از اﺑﺘﮑﺎرات‬ ‫ﺑﻮرژوازي اﺳﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرژوازي ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻫﺪا ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﮕﯽ‬ ‫در ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ‪ ،‬ﭼﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﯽ و ﭼﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮدﻣﺎن‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬ ‫دﺳﺖ آورد و ﺗﻼش ﺑﻮرژوازي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻓﺮدي ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ اﯾﻦ ﺑﻮرژوازي در ﭘﺲ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﻫﻢ‪ ،‬در‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ راﺿﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻣﺤﺪود و دم ﺑﺮﯾﺪه اي را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮاﺗﺮ از آن‪ ،‬ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ در اﺛﺮ ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم و ﺗﻼش آﻧﻬﺎ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻮرژوازي‬ ‫ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻏﺮب ﻫﻤﻮاره ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﺑﻮده و‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻢ از ﯾﮏ ﻃﺮف‪ ،‬و ﻣﺮدم و ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ از‬ ‫ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎ ﮐﺸﻤﮑﺶ ﺳﺨﺘﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺮدم در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ‪ ،‬در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬و در ﻫﺮ ﺟﺎي‬ ‫دﯾﮕﺮي از اﯾﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎ دﻓﺎع ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﻏﻔﻠﺖ ﺑﻮرزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎري از آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرژوازي ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه‪ ،‬ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺎرﮔﺮان اﯾﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺮاي‬ ‫ﺣﻔﻆ ﺣﻘﻮق اﺗﺤﺎدﯾﻪ اي ﺧﻮد ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ از آن اﻃﻼع دارﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آن را اﻧﮑﺎر ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻈﺎﻓﺄ ﺑﻪ اﯾﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪196‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻌﻀﯽ دﺳﺘﺎوردﻫﺎي دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺒﺎرزه ﮐﺎرﮔﺮان ﺑﻮده‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮرژوازي و ﻫﻤﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻢ‪ ،‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﻢ راﺿﯽ ﻧﺒﻮده و ﻫﻤﻮاره ﻣﺪاﻓﻊ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﮕﺎه ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺎ‪ ،‬ﻫﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﯾﻢ ﯾﮏ‬ ‫دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻬﻤﺎن ﻣﻌﻨﺎي ﺑﻮرژواﺋﯽ اش را ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﮐﺎر‬ ‫ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﮐﻮدﺗﺎﻫﺎ و ﺿﺪﯾﺖ ﻫﺎي دول اﺳﺘﻌﻤﺎري روس و‬ ‫اﻧﮕﻠﯿﺲ و آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه اﯾﻢ‪ .‬ﻣﺎ اﯾﻦ را در‬ ‫اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﻫﻢ دﯾﺪﯾﻢ‪.‬‬ ‫در ﺣﮑﻮﻣﺖ رﺿﺎﺧﺎن ﻫﻢ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ رﺿﺎﺧﺎن را ﮐﻪ ﺑﺘﻤﺎم‬ ‫ﻣﻌﻨﺎ ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮد اﻧﮕﻠﯿﺲ ﻫﺎ ﺳﺮ ﮐﺎر آوردﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮدﺷﺎن او را از ﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﮐﺮدﻧﺪ و ﭘﺴﺮش را ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺎر‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري وي ﻫﻢ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮب ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﻣﺮوزه ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺎ وﻻﯾﺖ ﻓﻘﯿﻪ‪ ،‬اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺎن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽ ورزﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎ ﻧﻔﺲ‬ ‫وﺟﻮدي ﭼﻨﯿﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺗﻨﺎﻗﺾ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻏﺮﺑﯽ و ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار در ﻏﺮب‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ‬ ‫ﮐﻪ در داﺧﻞ ﻫﻤﻪ آزادي ﻫﺎي دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻣﻨﺪرج در آن را ﺑﺎﻻﺟﺒﺎر و‬ ‫زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮐﺎرﮔﺮان ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﮐﺮاﻫﺖ ﻗﺒﻮل ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺧﺎرج‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪197‬‬

‫_______________________________________________‬

‫از ﻣﺮزﻫﺎي ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﻣﺪاﻓﻊ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﭼﺮا در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬در ﻃﯽ‬ ‫ﻣﺎه ﻫﺎي اﺧﯿﺮ‪ ،‬آﻗﺎي اوﺑﺎﻣﺎ و ﺳﺮان ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺻﺤﺒﺖ از آزادي ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟ اﺻﻼ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ اﯾﻦ اﯾﺪه را ﻣﻄﺮح ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا زﻣﺎن ﺑﻮش در‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﮐﻤﭙﯿﻨﯽ از ﻃﺮف دوﻟﺖ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد در ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﻏﺎز ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ در ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آزاد راه ﺑﯿﺎﻧﺪازد و ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻓﺮدي ﺧﻮدش را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺄ‪ ،‬ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺷﻌﺎر اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‬ ‫و دﻣﮑﺮاﺳﯽ را داده اﺳﺖ در واﻗﻊ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻌﻬﺪش ﺑﻪ آزادي در‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﺳﺘﺪﻻل اﯾﺎﻻت‬ ‫ﻣﺘﺤﺪه در درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮﮔﺰاري اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت در ﻣﺼﺮ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﺜﺎل‬ ‫آن اﯾﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﮑﻨﯿﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻃﻮﻓﺎن ﻫﺎي‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺧﺎﻧﻤﺎن ﺑﺮاﻧﺪاز ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﯾﺪ و ﮐﻨﺘﺮل اوﺿﺎع را ﺑﮑﻠﯽ از دﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﻫﯿﺪ‪ .‬ﮐﻤﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق در اﯾﻦ ﯾﮑﯽ دو ﻣﺎه اﺧﯿﺮ رخ داد‪.‬‬ ‫وﻟﯽ در ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ دﯾﺪﯾﻢ ﻫﻤﯿﻨﮑﻪ ﺑﻨﺪ ﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ را ﯾﮏ ﮐﻤﯽ ﺳﺴﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن در‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪198‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت اﺧﻮان اﻟﻤﺴﻠﻤﯿﻦ در ﺣﺎل ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫ﺑﺴﺎط اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻫﺪاﺋﯽ را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدﻧﺪ و آﻣﺮﯾﮑﺎ از ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﻮد‬ ‫دﺳﺖ ﺑﺮ داﺷﺖ و ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺧﻮد آﻣﺮﯾﮑﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت را در‬ ‫ﻧﯿﻤﻪ راه ﺑﻪ ﻫﻢ زد و دوﺑﺎره دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮدش را ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل‬ ‫ﻣﻔﺴﺮﯾﻦ ﻏﺮﺑﯽ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻫﻢ ﮐﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﯾﮏ ﻣﻘﺪار ﺑﻨﺪﻫﺎي‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ را ﺳﺴﺖ ﺑﮑﻨﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬اوﻻ در‬ ‫ﭘﯽ ﮐﻨﺎر زدن دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻧﺒﻮده‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﯿﺎﺳﺘﺶ اﯾﻦ ﺑﻮده ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ را ﮐﻤﯽ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺗﺮ و ﮐﻤﯽ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﮑﻨﺪ و دوم اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ وﻗﺖ ﮐﻪ در‬ ‫اﯾﻦ راه ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ دﯾﺪه ﺛﺒﺎت و ﮐﻨﺘﺮل را دارد از‬ ‫دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬دﺳﺖ از ﮐﺎر اوﻟﯿﻪ ﺧﻮدش ﺑﺮداﺷﺘﻪ و دوﺑﺎره‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ را ﻣﺴﺘﻘﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ آن را دﯾﺪﯾﻢ‪ .‬در اﯾﺮان ﻫﻢ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﮐﺮات اﺗﻔﺎق‬ ‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬در ‪ 15‬ﺧﺮداد ‪ ،42‬ﻗﺒﻞ از آن‪،‬‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ در ﭘﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺷﺎه دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ‬ ‫ﺧﻮدش را اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﮐﻤﯽ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه و ﻣﺪرن ﻧﮑﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﺪأ ﺑﺎ اﻧﻔﺠﺎر ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻃﻮﻓﺎن اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺸﻮﻧﺪ و‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص وﺟﻮد دوﻟﺖ ﺷﻮروي در ﻣﺮزﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻄﺮاﺗﯽ‬ ‫ﺟﺪي ﺑﺮاي ﻧﻔﻮذ آﻣﺮﯾﮑﺎ در اﯾﺮان و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺑﺎر ﺑﯿﺎورد‪ .‬از اﯾﻨﺮو‪ ،‬ﺷﺎه‬ ‫را‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﻣﯿﻞ وي‪ ،‬وادار ﮐﺮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﻤﯽ ﺑﻨﺪﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري را‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪199‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﺴﺖ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺳﺴﺖ ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل از دﺳﺖ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪ و ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻗﯿﺎم ﺧﺮداد ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺸﺪت‬ ‫ﺳﺮﮐﻮب و ﺧﻔﻪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ‪ ،‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺷﺎه‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺳﺨﺖ ﺗﺮ از‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺮ ﻗﺮار ﺷﺪ‪ .‬از اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﺮاوان اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻫﻢ ﮐﻪ دم از آزادي و‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي زﯾﺮ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮدﺷﺎن زدﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب و از دﺳﺖ دادن ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮ اوﺿﺎع ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و‬ ‫اﮔﺮ ﻫﻢ ﮔﺎﻫﯽ در اﯾﻦ راه ﻗﺪم ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﻧﺪ در ﻧﯿﻤﻪ راه ﻣﻨﺼﺮف ﺷﺪه‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺘﺮل و ﺛﺒﺎت‪ ،‬دوﺑﺎره ﺑﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﭘﻨﺎه ﺑﺮده‬ ‫اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ در ﺷﺮوع ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ در ﻣﺼﺮ ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺪت ﻫﺎ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﮑﻮم ﮐﺮدن ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك و ﺑﺮﮐﻨﺎري او‬ ‫ﻧﺒﻮد‪ .‬آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ داﺷﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ از او ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺗﻦ در ﺑﺪﻫﺪ و ﺑﻨﺪﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﺧﻮد را ﮐﻤﯽ ﺳﺴﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در واﻗﻊ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺣﻔﻆ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﺎ در ﯾﮏ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻌﺘﺪل ﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﮐﺮد و ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ اﻣﮑﺎن‬ ‫ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪن اﻣﺜﺎل ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﻫﺎ در ﻗﺪرت وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻬﺮه ﻫﺎ و اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻢ آﻣﺮﯾﮑﺎ و‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﻬﺮه ﻫﺎي ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را رﻫﺎ ﮐﺮد‪،‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪200‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻻزﻣﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ دوﻟﺖ ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﻘﻼب رواﺑﻂ ﻧﺰدﯾﮑﯽ‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻔﻮذش را در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺮ روﻧﺪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ را در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺘﻮﻗﻒ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ از روي اﺟﺒﺎر رواﺑﻂ اش را ﺑﺎ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﮐﺮد و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎري آﻧﻬﺎ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻫﻤﻮاره ﻣﻬﺮه‬ ‫ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻬﺮه ﻫﺎ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ و دﯾﮕﺮ ﺣﻔﻆ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺑﯽ رﺣﻤﯽ رﻫﺎ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن دﺳﺖ آن ﻫﺎ را رﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﻌﺮ‬ ‫دره ﺳﻘﻮط ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺣﺪاﻗﻞ‪ ،‬اﻋﺘﺒﺎرﺷﺎن را از دﺳﺖ ﻣﯽ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﯾﺎد دارﯾﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺎه ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ و دﺳﺘﻮر آﻣﺮﯾﮑﺎ از‬ ‫اﯾﺮان ﺧﺎرج ﺷﺪ‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑﺎ او را ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﺧﻮدش ﻫﻢ راه ﻧﺪاد‪ ،‬ﺑﺮاي‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺎه دﯾﮕﺮ ﯾﮏ ﻣﻬﺮه ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺤﺴﺎب ﻣﯽ آﻣﺪ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺮاي‬ ‫اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن رواﺑﻂ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻠﯽ رﻏﻢ‬ ‫ﻣﯿﻠﺶ‪ ،‬ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺷﺎه ﻧﺸﺪ و ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ او را ﺑﺎ‬ ‫ﺑﯿﺮﺣﻤﯽ ﺑﺤﺎل ﺧﻮد رﻫﺎ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻫﻤﻮاره در رواﺑﻂ ﺑﺎ دﯾﮑﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل اوﺿﺎع ﻫﺴﺘﻨﺪ از آﻧﻬﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻪ ﮔﺎه ﻧﯿﺰ از ﺗﺮس اﻧﻘﻼب و از دﺳﺖ دادن ﮐﻨﺘﺮل اوﺿﺎع‪ ،‬اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪201‬‬

‫_______________________________________________‬

‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺳﺴﺖ ﮐﺮدن ﺑﻨﺪﻫﺎي دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻫﻢ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﺮوع ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻫﺎي آزادي ﺧﻮاﻫﯽ و ﺧﻄﺮ از دﺳﺖ دادن ﺛﺒﺎت و ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬دوﺑﺎره ﺑﻪ‬ ‫وﺿﻊ اول ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﺰﯾﺴﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوز در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫ﻫﻢ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻮد اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺧﻮد ﻋﺎﻣﻞ و ﺑﻬﺎﻧﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ اﻣﮑﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﭘﺮﭼﻢ آزادي ﻃﻠﺒﯽ را‬ ‫ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﻣﺮوزه‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ وﺟﻮد ﺑﻦ ﻻدن و ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت‬ ‫ارﺗﺠﺎﻋﯽ ي اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ اﻣﮑﺎن اﯾﻦ را ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ژﺳﺖ‬ ‫آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻫﻢ اﮔﺮآﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻏﺮﺑﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را ﭘﺮﭼﻢ دار آزادي ﺧﻮاﻫﯽ ﺟﻠﻮه ﻣﯽ‬ ‫دﻫﺪ و ﻣﺮدم اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ را ﻣﯽ ﻓﺮﯾﺒﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻪ ﻣﺪد دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎي‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻏﺮﺑﯽ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫از اﯾﻨﺮوﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻮاره ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﻧﯿﺎت واﻗﻌﯽ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ و ﮔﻬﮕﺎﻫﯽ ﺑﺎ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ‬ ‫و ﻣﺪﻋﯿﺎت آزادي ﺧﻮاﻫﯽ آﻧﻬﺎ واﻗﻒ ﺑﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم اﯾﻦ‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ در آن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪202‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي را ﻋﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻮاﺳﻄﻪ آن‪،‬‬ ‫ﻣﺮدم را در وﺿﻌﯿﺘﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮار از دﺳﺖ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺑﻪ وﻋﺪه ﻫﺎي ﭘﻮچ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﺮدم‬ ‫ﺟﻠﻮه ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬دل ﺳﭙﺮده‪ ،‬ﻓﺮﯾﺐ آﻧﻬﺎ را ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﻧﺘﯿﺠﺘﺎ ﺑﺎ ﻗﺒﻮل‬ ‫دﺧﺎﻟﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬دﺳﺖ آوردﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺎن را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻗﺪرﺗﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه‬ ‫ﭘﯿﺶ‪ ،‬ﻣﺪاﻓﻊ اﺻﻠﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺮوزه‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ آن ﻫﺎ و ﻣﺪاﻓﻊ آزادي و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻃﻠﺐ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ‪ ،‬درﺿﻤﻦ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﯿﻠﻪ ﮔﺮي آﻧﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻬﺮه ﻫﺎي ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه‪ ،‬و دﯾﮕﺮ ﺑﻘﺎي آن ﻫﺎ‬ ‫اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻌﯽ دارﻧﺪ ﺑﺎ رﻫﺎ ﮐﺮدن اﯾﻦ ﻣﻬﺮه ﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻧﺠﺎت داده‪ ،‬دوﺳﺖ و ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﺮدم ﻗﺮار ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را در ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺮ روﻧﺪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﻧﻘﺶ ﻗﺪرت ﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯿﯽ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻨﻮﻧﯽ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ را ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺪﻫﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ادﻋﺎﻫﺎﯾﺸﺎن‪،‬‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﺳﻌﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ از ﭘﺮوﺳﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ درﺟﻪ اي ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮاﻣﻊ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪه و‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺧﻮد ﺑﺪﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن درﺟﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪203‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﻏﺮﺑﯽ و اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ دﺷﻮار ﺗﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻢ در ﻣﻮاﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﻫﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎراﺗﯽ ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه‬ ‫ﮐﺮدن ﻣﺤﺪود دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎي ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي زده اﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺗﺮس اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺗﺮس اﻧﻔﺠﺎر و ﺗﺮس از دﺳﺖ دادن ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﺑﺮ اوﺿﺎع‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﮕﺮدي ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﭘﺮوﺳﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ را ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ در ﺑﺤﺚ ﻗﺒﻠﯽ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬در ﺟﻨﺒﺶ آزادي ﺧﻮاﻫﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫اﺣﺰاب و دﺳﺘﻪ ﺟﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ در‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و از آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺪرت دور ﻣﯽ‬ ‫اﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻧﯿﺮو ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻣﺮدم‪ ،‬ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ آزادي‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬از اﯾﻨﺮو‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺟﻨﺒﺶ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را از‬ ‫ﻧﻔﻮذ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻣﺼﻮن ﺑﺪارﯾﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﺮدم را ﻣﺪام ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ واﻗﻌﯽ اﯾﻦ اﺣﺰاب و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ آزادي ﺧﻮاه آﮔﺎه‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻗﻮل ﺻﺤﺒﺖ در ﻣﻮرد آﻧﺮا دادم‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﭼﻪ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﭘﯿﮕﯿﺮ‪ ،‬ﯾﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﭼﻪ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫اوﻟﯿﻦ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺤﺚ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﺗﻤﺎﯾﺰ اﯾﻦ دو ﻧﻮع‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬و در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻔﺎوت روي‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪204‬‬

‫_______________________________________________‬

‫آن دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ ﯾﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﺳﺮﮐﻮب ﻧﻤﺎﯾﺪ‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﺗﺎرﯾﺦ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ‬ ‫ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻓﻘﺪان دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‬ ‫در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬اﻧﺴﺎن آزادي ﻫﺎي ﺧﻮد را درﺳﺖ از ﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﯽ از‬ ‫دﺳﺖ داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﺟﺪا‬ ‫از ﺗﻮده ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل آن دﯾﮕﺮ در دﺳﺖ ﻣﺮدم‬ ‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮ ﺑﺮ آورده‪ ،‬و در ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻗﺪرت ﻫﺎي ﺣﺎﮐﻤﻪ آزادي را‬ ‫از ﺗﻮده ﻣﺮدم ﺳﻠﺐ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم در ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪،‬‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﮐﺮدن اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺮار دادن ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ در‬ ‫دﺳﺖ ﺧﻮد ﻣﺮدم و در دﺳﺖ ﺧﻮد ﺳﺮﺑﺎزان اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬ﻃﺒﯿﻌﺘﺄ در ﻫﺮ ﺟﻨﮕﯽ ﯾﮏ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻻزم اﺳﺖ‪،‬‬ ‫وﻟﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﻮراﻫﺎي ﺳﺮﺑﺎزان‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺐ اﯾﻦ ﯾﮏ ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ آن را دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﺷﻮراﯾﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﻢ ﺑﺎ اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‪ ،‬ﺷﻮراﻫﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻪ در‬ ‫ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﭼﻪ در اداره ‪ ،‬ﭼﻪ در ﻣﺤﻠﻪ و ﭼﻪ در ﺷﻬﺮ و ﭼﻪ در ﮐﺸﻮر‪.‬‬ ‫ﺷﻮراﻫﺎ ﻇﺮف ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي و اﻋﻤﺎل اراده ﺗﻮده ي ﻣﺮدم اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪205‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺷﻮراﻫﺎ ﺗﺠﻤﻊ ﻫﻤﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن‬ ‫ﮐﺎر‪ ،‬ﯾﺎ در ﯾﮏ ﻣﺤﻠﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮده ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ ﮔﺮد‬ ‫ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ‪ ،‬ﻧﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬راﺟﻊ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺷﻮراي ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫در ﻣﻮرد ﮐﻞ ﮐﺸﻮر ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬ﻣﮕﺮ از ﻃﺮﺑﻖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد در‬ ‫ﺷﻮراي ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ .‬ﺷﻮراي ﺳﺮﺑﺎزان در ﯾﮏ ﮔﺮوﻫﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻮرد ﮐﻞ‬ ‫ﺟﻨﮓ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد وﻟﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه را ﺑﺮﮐﻨﺎر‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﻮرد درﺳﺘﯽ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎزان ﻧﺪارد‪ ،‬ﯾﺎ ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫دﺳﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬وﻟﯽ در ﻣﯿﺪان ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ اﯾﻦ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و دﯾﮕﺮان از او اﻃﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اوﻟﯿﻦ ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﯽ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ واﻗﻌﺄ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﺎ ﯾﮏ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺑﻮرژواﯾﯽ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل‬ ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻪ اﺑﺰار ﺳﺮﮐﻮب آزادي و از ﺑﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﭘﺮوﺳﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫در ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻣﯽ رود و‬ ‫ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬ ‫ﺗﻔﺎوت دوﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو دﻣﮑﺮاﺳﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺷﻤﺎ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﮑﻞ ﻧﻈﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻃﺒﻘﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪206‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﯿﺰي ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻧﻘﺎط‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮدﺗﺎن را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن را ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻋﺰل ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻗﺪرت را ﺑﺮاي ﭼﻬﺎر ﯾﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آن ﻫﺎ ﻣﯽ دﻫﯿﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‪ ،‬آن ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ وﻋﺪه ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داده اﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ را زﯾﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺷﻤﺎ ﺣﻖ ﻋﺰل آﻧﻬﺎ‬ ‫را ﻧﺪارﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﻀﻞ اﺳﺎﺳﯽ در اﯾﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎ اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﺪاران ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﻗﻮل ﻫﺎي زﯾﺎدي ﺑﻪ راي دﻫﻨﺪه‬ ‫ﮔﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻣﯽ رﺳﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را زﯾﺮ ﭘﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ اش ﺧﻮد اوﺑﺎﻣﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﯽ اﻣﯿﺪ در دل ﻣﺮدم آﻣﺮﯾﮑﺎ‬ ‫آﻓﺮﯾﺪ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ و ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎي ﺑﺰرگ آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻓﯿﺖ ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺎﻟﯽ آﻧﻬﺎ را ﮐﻢ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و‪ ...‬وﻟﯽ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﯿﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﯿﭻ‬ ‫ﯾﮏ از اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻫﺎي‬ ‫ﺑﺰرگ را در ﮐﺎخ ﺳﻔﯿﺪ ﮔﺮد ﺧﻮد آورد و ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از وﻋﺪه ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﻣﺮدم داده ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﺰ ﻣﻮارد ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺴﺎﺧﺖ‪ .‬در‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن و‬ ‫رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮرﯾﯽ را ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده اﯾﺪ ﺧﻠﻊ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪207‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﻫﻢ اﺑﺰار ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮاي‬ ‫اﻋﻤﺎل اراده ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬اﺑﺰار ﺑﻬﺘﺮي اﺳﺖ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﮔﻬﮕﺎﻫﯽ ﻣﺮدم ﺑﺮ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن را ﮐﻪ ﻓﻘﻂ در اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت آن ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‬ ‫ﻣﺤﺪود ﻣﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻈﺎرت داﺋﻤﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬از اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ ﯾﮏ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ‬ ‫ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﺳﻮم در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻗﻮاي ﺳﻪ‬ ‫ﮔﺎﻧﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ اﯾﻦ ﻗﻮا ﯾﮑﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﺋﯿﻪ‪ ،‬ﻗﻮه‬ ‫ﻣﻘﻨﻨﻪ‪ ،‬و ﻗﻮه اﺟﺮاﺋﯿﻪ ﺳﻪ ﻗﻮه ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﯾﮏ دﯾﮕﺮﻧﺪ و در اﻣﻮر ﻫﻢ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﯾﯽ ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻗﺪرت ﻫﺎ در‬ ‫دﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن واﺣﺪي ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻣﺮدم اﻧﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻮرا ﻫﻢ‬ ‫ارﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ ارﮔﺎن اﺟﺮاﺋﯽ‪ ،‬و ﻫﻢ ارﮔﺎن ﻗﻀﺎوت ﮐﻨﻨﺪه‪.‬‬ ‫ﺧﺐ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺮ ﺗﺮي اش در ﭼﯿﺴﺖ؟‬ ‫در ﻧﻈﺎم ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻗﻮاي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﭼﯿﺰي ﮐﻪ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﺑﻪ آن ﺧﯿﻠﯽ ﻣﯽ ﻧﺎزد و آن را ﯾﮑﯽ از‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺧﻮدش ﻣﯽ داﻧﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﻫﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﺮدم از ﻃﺮﯾﻖ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﺮ ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺣﺎﮐﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﯿﺮوزي ﺑﻪ ﭘﯿﺮوزي ﺑﻼواﺳﻄﻪ ﺑﺮ‬ ‫ﻗﻮه ﻣﺠﺮﯾﻪ و ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻨﺠﺮ ﻧﺸﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ دﺳﺘﮕﺎه دوﻟﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪208‬‬

‫_______________________________________________‬

‫در ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ آن را از ﭼﻨﮓ ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺎﮐﻢ در آورﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﺳﭙﺮ دﻓﺎﻋﯽ اش را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ در ﻏﺮب‪ ،‬وﻗﺘﯽ‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺮدم و ﺟﻨﺒﺶ ﮐﺎرﮔﺮي ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ رأي را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻗﻮاي اﺟﺮاﯾﯽ و ﻗﻀﺎﯾﯽ را‬ ‫ﺑﻌﻨﻮان ﻗﻮاي ﺟﺪا از ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ در دﺳﺖ ﺧﻮد ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ و آﻧﻬﺎ را از ﻫﻢ‬ ‫ﻣﻨﻔﮏ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ از آن ﺷﻮد ﮐﻪ از دﺳﺖ دادن ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‬ ‫از دﺳﺖ دادن ﻫﻤﻪ ي ﻗﺪرت ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺎرﻟﻤﺎن آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﻮد و اﻣﮑﺎن‬ ‫داﺷﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ در ﯾﮏ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﺮدم ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن واﻗﻌﯽ ﺧﻮدﺷﺎن را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﻣﺤﺘﻤﻞ‬ ‫اﺳﺖ و ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﮔﺎﻫﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻢ اﯾﻦ ﺳﻨﮕﺮ از دﺳﺖ ﺑﻮرژوازي ﺧﺎرج ﺷﻮد‪،‬‬ ‫ﻓﻮرا رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﯾﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎن ارﺗﺶ ﭘﺎرﻟﻤﺎن را ﻣﻨﺤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬ ‫ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر داﺋﻤﺎ در ﺗﺮﮐﯿﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده و در ﻫﺮ‬ ‫ﮐﺸﻮر ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬ ‫اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ و ﺗﺤﺖ ﻫﺮ ﻋﻨﻮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮاﺷﯿﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﻮاي ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻮدﺗﺎ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﯾﮑﺸﺒﻪ ﺑﺴﺎط ﭘﺎرﻟﻤﺎن را ﺑﺮ ﻣﯽ ﭼﯿﻨﺪ ﺗﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺟﺪﯾﺪي‬ ‫راه ﺑﯿﺎﻧﺪازد‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻗﻮاي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ در ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫داري‪ ،‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺼﻮن داﺷﺘﻦ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ارﮔﺎن دوﻟﺘﯽ ﯾﻌﻨﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪209‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬از دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﺮدم ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻗﻮا ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري و ﺑﻮرژوازي‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﻮده‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒﺎدا دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻓﺮدي ﻣﺠﺪدا ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ در اﻧﻘﻼﺑﺎت ﻗﺮون ﻫﺠﺪه و ﻧﻮزده‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﮐﻠﯿﺴﺎ و ﺷﺎه ﻗﯿﺎم ﮐﺮد‪ ،‬آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ در دﺳﺘﻮر‬ ‫ﮐﺎر ﺧﻮد داﺷﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮدش را ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ‪،‬‬ ‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺳﻠﻄﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﮐﻪ ﺷﺎه ﺑﻮد ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬اﯾﻦ اﻧﻘﻼﺑﺎت‪،‬‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﺎت دﻣﮑﺮاﺗﯿﮑﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬ ‫ﻗﺪرت ﻣﻄﻠﻘﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﯾﮑﺒﺎر اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داري ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺒﻌﯿﻀﯽ در ﺣﻖ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺧﻮدﺷﺎن را ﮐﺎﻧﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داران و‬ ‫ﻣﺎﻟﮑﯿﻦ از ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﻫﺮ ﮐﻪ را ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﯾﺎدﺗﺎن‬ ‫ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ در آﻏﺎز ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ رأي ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬ ‫اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺎه راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ آن ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار‬ ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﺧﻮد ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‪،‬‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن رژﯾﻢ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻗﺪرت را ﺑﯿﻦ ارﮔﺎن ﻫﺎ و ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﺑﺎز دوﺑﺎره ﻗﺪرت ﺑﻪ دﺳﺖ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺑﯿﻔﺘﺪ و ﻫﻤﺎن‬ ‫آش و ﻫﻤﺎن ﮐﺎﺳﻪ ﺑﺮ ﻗﺮار ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺟﺪاﯾﯽ ﻗﻮاي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ در‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺮدم و آزادي ﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ‪ ،‬ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از‬

‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ‬

‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺷﻮراﺋﯽ‬

‫‪210‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﭘﯿﺸﺮوي آﻧﻬﺎ در اﻣﺮ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬و اﺑﺰاري ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ‬ ‫ﺳﻠﻄﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ دار ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬ ‫دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن اﻧﻘﻼب ﮐﯿﺎﻧﻨﺪ‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﻣﻦ در ﯾﮑﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﻧﻘﻼﺑﺎت از ﻫﻢ درس ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺳﻪ درس ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﺑﺨﺼﻮص ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ از ﺟﻨﺒﺶ دو ﺳﺎل ﻗﺒﻞ اﯾﺮان‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر در ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن‪ ،‬ﯾﻮﺗﻮپ و‬ ‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻫﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد دﯾﺪﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان در اﺑﻌﺎد وﺳﯿﻊ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺻﻔﺎك ﺗﺮﯾﻦ و‬ ‫ﺧﻮﻧﺨﻮارﺗﺮﯾﻦ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮد و ﻗﺪرﺗﺶ را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ اﯾﺮان ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻓﯿﺲ ﺑﻮك‪ ،‬ﯾﻮﺗﻮپ و اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ را در‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺒﺎرزه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺮار داد و درس دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻫﻢ ﻣﻬﻢ ﺑﻮد اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺘﯽ ﮐﻪ رژﯾﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص اﺣﻤﺪي ﻧﮋاد ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺎ ژﺳﺖ ﻫﺎي ﺿﺪ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺧﻮد‬ ‫در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺧﺎور ﻣﯿﺎﻧﻪ و ﻋﺮب‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭼﻬﺮه و ﺷﺨﺼﯿﺖ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻗﺪرت ﺿﺪ اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ‪ ،‬ﮐﺴﺐ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮاﻧﻪ ي دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﻓﺮو‬ ‫رﯾﺨﺖ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻼﻓﺼﻞ اش اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ در اﯾﻦ‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻧﻔﻮذ و ﻗﺪرت و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ‬ ‫داد ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ درس ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‪،‬‬ ‫ﮐﻪ اﻏﻠﺐ از ﻣﻠﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﻨﺒﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﯾﺮان ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﺐ‪،‬‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ‬ ‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﻨﺒﺶ اﯾﺮان اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﺟﺮأت ﺑﺮوز ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬ ‫در واﻗﻊ ﻫﻢ‪ ،‬در ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﯾﮑﯽ دو ﻣﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ دارﯾﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ‪ ،‬دارﯾﻢ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آن ﭼﻪ ﮐﻪ‬ ‫در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﻢ در آﯾﻨﺪه ﺗﮑﺮار‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻨﺘﺎﺟﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﺳﺎﯾﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ در آﯾﻨﺪه‬ ‫ﮔﺎم ﻫﺎي درﺳﺘﯽ ﺑﺮدارﯾﻢ و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت آﻧﻬﺎ را ﺗﮑﺮار ﻧﮑﻨﯿﻢ ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬ ‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ رخ داده اﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز اﺗﻔﺎق ﻋﺠﯿﺒﯽ ﻧﯿﻔﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ روي آن دﺳﺖ ﺑﮕﺬارﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻮﻧﺲ و‬ ‫ﻣﺼﺮ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﻫﺎ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ وﻟﯽ دﺳﺘﮕﺎه دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﻣﺼﺮ دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﻣﺮوزه‪ ،‬ﺑﻌﺪ از آن ﻫﻤﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات و‬ ‫ﺗﺠﻤﻌﺎت ﻋﻈﯿﻢ و اﻋﺠﺎب اﻧﮕﯿﺰ‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﻈﺎﻫﺮاﺗﯽ را ﻣﻤﻨﻮع ﮐﺮده‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﯿﻦ ﭼﻨﺪي ﭘﯿﺶ در ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﮐﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﭘﺮاﮐﻨﺪه و‬ ‫ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺳﻠﻄﻪ ارﺗﺶ از ﻃﺮف ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬ ‫آﮔﺎه و ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪﯾﻦ زن را دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ارﺗﺶ آﻧﻬﺎ را ﺷﮑﻨﺠﻪ دادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺷﻮك اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ وارد‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺖ درازي ﺟﻨﺴﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻤﻪ ي آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻗﺒﻸ‬ ‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﺰي واﻗﻌﺎ ﻋﻮض ﻧﺸﺪه‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﻪ‬ ‫دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﻮده ﻣﺮدم ﻣﺼﺮ دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن دﻣﮑﺮاﺳﯽ و آزادي و‬ ‫اﻧﻘﻼب را ﻫﻨﻮز ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺪاده اﻧﺪ ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ارﺗﺶ ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ ﻣﺮدم ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻠﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر رﻓﺖ و ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﺳﺖ ﺷﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎز ﮔﺸﺘﻨﺪ و ﻣﯿﺪان ﻣﺒﺎرزه را ﺗﺮك ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﺎ آﮔﺎه‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﮐﻼﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ارﺗﺠﺎﻋﯽ و‬ ‫ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﻟﯿﺒﯽ‪ ،‬در واﻗﻊ رﺋﯿﺲ آن ﺷﻮراﯾﯽ‬ ‫ﮐﻪ دررأس اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﻣﺮدم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﯾﮑﯽ از وزراي ﻣﺴﺘﻌﻔﯽ ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺬاﻓﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻒ او در آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﯿﻠﯽ روﺷﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮد ﯾﮏ ﻓﺮد ارﺗﺠﺎﻋﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﺪ در‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮد دﯾﻮاﻧﻪ و ﺧﻮن آﺷﺎﻣﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺬاﻓﯽ ﺗﺎ ﺣﺪ وزارت ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺑﺮوﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت را ﮔﺬراﻧﺪه ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم را زﯾﺮ‬ ‫ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺰاران ﺟﻨﺎﯾﺎﺗﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﺮده‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﮑﻮت ﮐﺮده ﯾﺎ در آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﻣﯽ داﺷﺘﻪ اﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮدي در رأس اﻧﻘﻼب و ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ از‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺼﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﺮدم‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻧﻈﺎم دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري‪ ،‬ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﻣﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻪ‪،‬‬ ‫اﻧﮕﻠﯿﺲ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫واﺿﺢ اﺳﺖ ﻣﺮدم ﻫﻢ در اﯾﻦ ﺟﻨﮓ و ﻣﺒﺎرزه ﺷﺮﮐﺖ دارﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﺷﻮراﻫﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻌﯿﺪ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن دوﺳﺖ و دﺷﻤﻦ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺪﻫﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار آﮔﺎﻫﯽ و ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ را در ﻣﻮرد دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ دﺷﻤﻨﺎن دﯾﺮوز دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﮐﻪ اﻣﺮوز در ﻟﺒﺎس آزادي‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ در آﻣﺪه اﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻔﻮف ﺧﻮدﺷﺎن راه ﻧﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮﺷﺎن ﻫﻤﺎن‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎ در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬اﯾﺮان آﻣﺪ‪ .‬ﭼﻮن در ﮐﻤﯿﺘﻪ‬ ‫ﻫﺎﺋﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 57‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در واﻗﻊ‪ ،‬در اﺑﺘﺪا اﯾﻦ ﺗﻮده‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺮدم ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي دﻓﺎع از اﻧﻘﻼب اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي ﻟﯿﺒﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﻘﺎﯾﺎي ﻧﻈﺎم ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﮐﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﮑﺎري ﻣﯽ زدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ رﻫﺒﺮﯾﺶ در دﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ اﻓﺘﺎد ﮐﻢ‬ ‫ﮐﻢ از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي ﺷﺮﯾﻒ ﺧﺎﻟﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ارﮔﺎﻧﻬﺎي‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺳﺮﮐﻮب ﺣﺰب اﷲ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﺣﺘﯽ ﺷﻮراي ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ را ﻫﻢ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ در اﺑﺘﺪا ﻧﯿﺮوي‬ ‫ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪي ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﻤﺮ رژﯾﻢ ﺷﺎه را ﺷﮑﺴﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﺪ‬ ‫روﺷﻨﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻤﯿﻨﯽ و ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺳﺮ اﻧﺠﺎم زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﺧﻤﯿﻨﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ آن ﺷﺪ و ﺷﯿﺮ ﻫﺎي ﻧﻔﺖ را ﺑﺎز ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺜﻞ ﻣﺮدم اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ‬ ‫ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮﮐﻨﺎري ﺣﺴﻨﯽ ﻣﺒﺎرك ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﭘﺲ از رﻓﺘﻦ ﺷﺎه دﺳﺖ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺸﯿﺪﻧﺪ و ﺗﻼش آن اﻗﻠﯿﺘﯽ‬ ‫ﻫﻢ ﮐﻪ در ﺷﻮراي ﻧﻔﺖ و ﺷﻮراﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪ ،‬در اﺛﺮ ﻋﺪم ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﺮدم ﮐﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺮﺳﯿﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺣﺘﯽ در ﯾﻤﻦ ﻫﻢ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﺗﻌﺪادي از ﺳﺮان ارﺗﺶ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻫﻤﺎن‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﺳﺮﮐﻮﺑﮕﺮي ﮐﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ را ﺳﯽ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل ﺑﺮ ﺳﺮ ﭘﺎ‬ ‫ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﻮﺳﺘﻦ ﺑﺎﺻﻄﻼح ﺑﻪ ﻣﺮدم‪ ،‬ﯾﮑﺸﺒﻪ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮان ﺟﻨﺒﺶ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﺬاﮐﺮه ﺑﺎ دوﻟﺖ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮاﻓﻘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪه و ﺣﺎﻻ ﺑﺮوﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺘﺎن ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ درس ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺑﺴﯿﺎري از‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺗﺎن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻘﻪ در اﯾﺮان را ﺗﮑﺎن دﻫﺪ و ﺑﻪ ﻋﻘﺐ‬ ‫ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻤﯽ دﻟﺴﺮد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻟﺴﺮدي‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﭼﯿﺰ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮد‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﯾﮏ‬ ‫ﻧﺎﺗﻮﻓﯿﻘﯽ ﻣﯿﻤﻮﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺟﻨﺒﺸﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ‬ ‫ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ دردﻧﺎك اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺮاي آن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ زﯾﺮ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ‬ ‫اﯾﻦ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺷﺐ و روز رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﻮﯾﻘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺣﺪاﻗﻞ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ و‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ و آن ﺧﻄﺎﻫﺎ را ﻣﺮﺗﮑﺐ ﻧﺸﻮﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ دردﻧﺎك ﺗﺮ از ﺗﻌﻮﯾﻖ ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ زﺣﻤﺎت‬ ‫ﺗﻮده ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان آﻣﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮده ا ﻧﺪ‬ ‫و ﮐﺸﺘﻪ داده اﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻓﺮﯾﺐ ﺧﻮرده و ﺗﻼش ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﺤﺮﯾﻦ ﻫﻢ اﺣﺘﻤﺎﻻ اﯾﻦ اﺗﻔﺎق ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره اﺣﺰاب و ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ وﻗﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﻨﺒﺶ را ﺑﻪ زور ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻮرا ﺑﻪ رﻧﮓ ﺟﻨﺒﺶ در‬ ‫آﻣﺪه‪ ،‬ﻣﺎﺳﮏ آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ زده‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﺳﻌﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ ﺟﻨﺒﺸﯽ را ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ از رو ﺑﻪ رو ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬از درون‬ ‫ﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬رﻓﺘﻦ ﻓﻘﻂ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر‪ ،‬ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪن ارﺗﺶ ﺑﻪ ﺟﺎي‬ ‫ﺧﻮدش‪ ،‬و ﺗﺸﮑﯿﻞ دوﻟﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ‪ .‬اﯾﻦ اﺑﺘﺪاﯾﯽ‬ ‫ﺗﺮﯾﻦ اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻟﮑﻮﻣﻮﺗﯿﻮ اﻧﻘﻼب در آن ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺟﺰ اﯾﻨﮑﻪ اﻧﻘﻼب ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺪارد ‪.‬‬ ‫اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺷﻦ ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺤﺮاف و ﻓﺮﯾﺒﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ در واﻗﻊ‬ ‫در ‪ 57‬ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ را ﮐﻨﺎر زدﯾﻢ و ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﺳﯿﺎه‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻣﺬﻫﺒﯽ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ آن ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬ﭼﺮا؟ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدش را در اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن‬ ‫ﺷﺎه ﻗﺮار داده ﺑﻮد ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ارﺗﺠﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن‬ ‫ﺷﺪﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ رژﯾﻢ ﺷﺎه ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ‪ ،‬ﺑﺎ آﻧﻬﻢ ﻫﻢ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺮدﯾﻢ و آن را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم اﻓﺸﺎ ﻣﯽ ﻧﻤﻮدﯾﻢ‪.‬‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ ﺻﻔﻮف ﺧﻮد را‬ ‫از ﻋﻨﺎﺻﺮ ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس اﻧﻘﻼﺑﯽ ﮔﺮي ﺑﻪ ﺗﻦ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻔﯿﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ اﺻﺎﻟﺖ و ﺷﺎداﺑﯽ و ﻗﺪرت ﺧﻮدش را ﺣﻔﻆ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ درﺟﻪ اي‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ اﺣﺰاب ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و در ﺟﻨﺒﺶ ﻧﻔﻮذ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﺎن درﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺮﻣﺰي در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺒﺎرزه ﺗﻮده ﻫﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﻌﺎر اوﻟﯿﻪ‬ ‫و ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ اﯾﻦ ﻫﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺐ اﻣﺘﯿﺎزات را ﮔﺮﻓﺘﯿﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ ‪.‬‬ ‫درﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺷﺎن اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ از آﻣﺪن ﺗﻮده ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺪان ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺑﮑﻨﻨﺪ و اﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻼش ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﺑﻼوﻗﻔﻪ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﻧﻮع ﻣﺎﻧﻌﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﺑﻪ ﻣﯿﺪان آﻣﺪن ﺗﻮده ﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺘﮑﺎرات آﻧﻬﺎ‪ ،‬و‬ ‫ﻗﺪرت ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺎن‪ ،‬ﮔﺬارده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﯿﻢ و ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ اﯾﻨﮑﺎر‬ ‫در ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺣﺰاب را اﻓﺸﺎ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮرﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﺪف از اﻧﻘﻼب دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﺮدن ﮐﺎﻣﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎ در ﻫﺮ ﻗﺪﻣﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ راه ﺑﺮ دارﯾﻢ‪،‬‬ ‫اﯾﻨﻬﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺟﻠﻮي اﯾﻨﮑﺎر را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬در آﻧﺠﺎ ﺳﺒﺰ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺐ‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺑﺮوﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻫﺎﯾﺘﺎن‪ .‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر را ﻓﺮاري ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر‬ ‫رﻓﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺑﺮوﯾﺪ ﭘﯽ ﮐﺎرﺗﺎن‪ .‬دوﻟﺖ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه از دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري را ﺑﺮﮐﻨﺎر‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺟﺎي ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و‬ ‫اﻟﻤﺜﻨﺎي ﻫﻤﺎن دوﻟﺖ را از درون ﺻﻨﺪوق اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺑﯿﺮون ﻣﯽ آورﻧﺪ و‬ ‫ﺗﺤﻮﯾﻠﻤﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻗﺪﻣﯽ ﮐﻪ در ﻣﺴﯿﺮ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮدارﯾﺪ‪ ،‬ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎ زور‪ ،‬و اﮔﺮ ﻧﺸﺪ ﯾﺎ ﻓﺮﯾﺐ و ﮐﻼه‬ ‫ﺑﺮداري‪ ،‬ﺷﻤﺎ را در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﮐﻼه ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ و ﻣﺮدم ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارﻧﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﻫﺎ درس ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫ﻧﺎﺗﻮﻓﯿﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺼﯿﺐ ﻣﺎ اﯾﺮاﻧﯽ ﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻧﻘﻼب ﮐﺎر ﯾﮏ ﺷﺐ‬ ‫و دو ﺷﺐ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬آن اﻧﻘﻼﺑﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ و ﯾﺎ دو ﻫﻔﻘﺘﻪ ﻃﻮل ﺑﮑﺸﺪ‬ ‫ﺣﺘﻤﺎ ﯾﮏ ﺟﺎﯾﯽ ﺳﺮش ﮐﻼه رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺎ اﯾﻨﺮا اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﺎز‬ ‫در ﻣﻮرد ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ ،‬و اﮔﺮ از آﻧﻬﺎ درس ﻧﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺑﺎز‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻣﻠﺖ ﻧﺎدان و ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ در ﺗﺎرﯾﺨﻤﺎن ﺑﺎرﻫﺎ‬ ‫اﻧﻘﻼب ﮐﺮده اﯾﻢ و ﺑﺎز ﺳﺮﻣﺎن ﮐﻼه ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬از ﭼﺎﻟﻪ در آﻣﺪه اﯾﻢ و‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺎه اﻓﺘﺎده اﯾﻢ ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺎﺳﯽ اﻧﻘﻼب ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺪرت و دادن آن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎي دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﻗﺪرت را ﺑﺎ زور ﺧﻮدﺗﺎن ﻫﻢ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢١٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ ،‬وﻟﯽ وﻗﺘﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ آﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﯿﺪ‪ ،‬اﯾﻦ اﺣﺰاب ﺣﻘﻪ‬ ‫ﺑﺎز را ﻧﺸﻨﺎﺳﯿﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ آﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪﻫﯿﺪ‪ ،‬آﻧﺮا دو دﺳﺘﯽ ﺑﻪ‬ ‫دﺷﻤﻨﺎن اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ اﺣﺰاب ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﻦ اﻣﺮوز ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﺮ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺑﺎ دو دﺳﺖ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﯾﮏ‬ ‫دﺳﺖ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ دﺷﻤﻦ اﺻﻠﯽ را ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬دﺷﻤﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ‬ ‫ﭘﯿﺸﺮوي‪ ،‬دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻗﺪرت ﯾﺎﺑﯽ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺎ دﺳﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻼوﻗﻔﻪ و ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ دﺷﻤﻨﺎنِ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮدم و اﻧﻘﻼب را اﻓﺸﺎ و از ﺻﻔﻮف آﻧﻬﺎ ﺧﺎزج ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‬ ‫ﻧﺪارد ژﻧﺮال ﻫﺎ و وزراﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ دﯾﺮوز در دﺳﺘﮕﺎه دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻫﺎ ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ ﯾﮏ ﺷﺒﻪ ﺑﯽ آﯾﻨﺪ و آزادي ﺧﻮاه ﺑﺸﻮﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎز اﮔﺮ در اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎﯾﯽ راه اﻓﺘﺎده اﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ در اﺑﺘﺪا ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎي ﻣﺮدﻣﯽ و ﺧﻮد اﻧﮕﯿﺨﺘﻪ اي ﺑﻮده اﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده اﺣﺰاب و ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺑﺎ رﻫﺒﺮي ﺷﺨﺼﯿﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﺑﺸﺪت ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮي از ﺧﻮد ﻗﺪرت ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﺰو‬ ‫ﺧﻮد اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﻗﺪرت‪ ،‬اﺧﺘﻼف اﻓﺘﺎد‪ ،‬اﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﯾﮏ ﺷﺒﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﻮت رﻫﺒﺮان ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫آزادﯾﺨﻮاﻫﯽ در آﻣﺪﻧﺪ و دﯾﮕﺮ ﺟﺎﺋﯽ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و ﻣﺮدم‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫را ﻓﺮﯾﺐ دﻫﻨﺪ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﮑﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ ﻣﻮاﻧﻊ اﺻﻠﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻘﺪري ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎده و ارﺗﺠﺎﻋﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﺷﺎﻧﺴﯽ‬ ‫دراﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در راس ﺟﻨﺒﺶ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎ‬ ‫درواﻗﻊ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻓﺮاﺧﻮان اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬ ‫و ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ اﮐﺜﺮا ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﻫﯿﭻ ارﻣﻐﺎﻧﯽ از‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪا اﺣﺰاب رﻧﮕﺎرﻧﮓ و ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺮي را ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺮدم را ﻓﺮﯾﺐ ﺑﺪﻫﻨﺪ و ﭘﯿﺸﺮوي‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺟﻬﺖ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن آﻧﺮا ﺳﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﻣﺮدم ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﻮﺷﯿﺎري را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ را ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و ﮐﻨﺎر ﺑﺰﻧﻨﺪ و‬ ‫ﻧﮕﺬارﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و آب را ﮔﻞ آﻟﻮد ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﺨﻞ آن ﺣﺮﮐﺘﯽ‬ ‫ﺑﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯽ وﻗﻔﻪ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﺮود ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ اﻧﻘﻼب ﻣﺎ ﭼﻨﺪﯾﻦ و ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ وﻟﯽ در‬ ‫ﻋﻮض ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﮔﺎم ﺟﻠﻮﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﺮﺑﯽ رخ ﻣﯽ‬ ‫دﻫﺪ ﺑﺮود‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﯿﺮوزي ﺑﺰرگ و درﺳﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻨﻮﺑﻪ ي ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﺎت ﺑﻪ ﻫﻢ درس ﻣﯽ‬ ‫دﻫﻨﺪ و از ﻫﻢ درس ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان درس‬ ‫ﺑﺪﻫﯿﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻼ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﺎز درس ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ در ﻣﻮرد‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺻﺎدق اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺟﻨﺒﺶ زﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﯾﮕﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ در ﻣﻮرد آن‬ ‫ﻫﻢ ﮐﻤﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ زﻧﺎن ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺳﺎﯾﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫ﯾﮏ دﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻧﯿﺰ در آن وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﻪ اﻣﺘﯿﺎزاﺗﯽ ﮐﻪ از ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ زﻧﺎن را ﺳﺎﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ در اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺎ اﻓﺸﺎي آﻧﻬﺎ داﺋﻤﺎ ﺑﻪ زﻧﺎن‬ ‫اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ را ﺑﺪﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ آزادي ﮐﺎﻣﻞ ﺟﻠﻮ ﺑﺮوﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻦ داﺳﺘﺎن را دارد‪ .‬اﻣﺮوزه ﺑﺨﺸﯽ از‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﯽ را‪ ،‬ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ از‬ ‫ﻣﻮﺿﻊ ﻣﻠﯽ ﺑﺎ اﺳﻼم ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ از ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻊ ارﺗﺠﺎﻋﯽ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻫﺎ در اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ارﺗﺠﺎﻋﯽ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ رژﯾﻢ ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﺷﺎه ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﭼﻮن ﻣﺎ دﻧﺒﺎل آن‬ ‫ﻣﺒﺎرزه راه اﻓﺘﺎدﯾﻢ‪ ،‬ﮐﻼه ﺑﺰرﮔﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺮﻣﺎن‬ ‫رﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻼه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﻓﺮﯾﺒﻨﺪه ﻣﻠﯽ ﺳﺮﻣﺎن‬ ‫ﺑﺮود‪ .‬از اﯾﻨﺮو‪ ،‬ﻣﺎ در ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻫﻢ ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ارﺗﺠﺎﻋﯽ ﻣﻠﯽ ‪ -‬ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺪ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﯽ را ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﻨﺒﺶ ﺿﺪ ﻋﺮب‪ ،‬ﻧﮋادي و ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﻓﺎﺷﯿﺴﯿﺘﯽ‬ ‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬و ﺗﻤﺎم دﺳﺖ آورد ﻫﺎي اﻧﻘﻼب آﺗﯽ ﻣﺎ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﯿﺎر ﻣﺎ در اﯾﻦ ﻣﺒﺎرزه ﭼﯿﺴﺖ؟ واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ و‬ ‫روﺷﻨﯽ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﺎن ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٢‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻻزﻣﻪ اﯾﻦ اﯾﻦ اﻣﺮ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم اﺣﺰاب ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ‬ ‫ارﺗﺶ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﺷﮑﻞ؟ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺷﻮراﯾﯽ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﯾﻦ‬ ‫ﮐﻪ ﻗﺪرت در دﺳﺖ ﺗﻮده ﻣﺮدم و ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪ .‬اﮔﺮ ارﺗﺶ ﻣﺼﺮ‬ ‫ﺷﻮراﯾﯽ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺳﺮﺑﺎزان ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪان و ﺑﺮادران ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دادﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺸﺖ ارازل و‬ ‫اوﺑﺎش را ﺑﯿﺎورﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮدم در ﻣﯿﺪان اﻟﺘﺤﺮﯾﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ زﻧﺎن‬ ‫دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﺪه را ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺑﺪﻫﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻣﻨﻪ اي زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺮدم ﮐﻨﺎر ﺑﺮود وﻟﯽ ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎر ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران و ﺑﺴﯿﺞ و ﻏﯿﺮه ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻣﺎ‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ آﻧﺎن ﻧﺰﻧﯿﻢ‪ .‬اﺻﻼ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰي ﺧﻨﺪه آور اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺴﺨﺮه اﺳﺖ‪ ،‬و اﻧﺴﺎن ﺣﯿﺮان ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﭼﻘﺪر ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺎآﮔﺎه‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻀﺤﮑﻪ ﻫﺎﺋﯽ ﺗﻦ در ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﺳﺮ از ﮐﺎر آن در‬ ‫ﻧﻤﯽ آورﻧﺪ‪.‬‬ ‫آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده وﻟﯽ ﺧﯿﻠﯽ روﺷﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻮﯾﻢ ﺑﻬﯿﭽﻮﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ رد ﮐﺮدن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺴﺎب دو دوﺗﺎ‬ ‫ﭼﻬﺎرﺗﺎ ﺳﺖ‪ .‬ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ را رد ﮐﻨﺪ و ﻣﻦ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮔﻔﺘﻦ اﯾﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺷﻖ اﻟﻘﻤﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻠﻪ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺎده اﺳﺖ‪ .‬دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﻨﯽ دارد‪ ،‬اﮔﺮﻣﺎ اﯾﻦ ﻫﺎ را‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﺑﻄﻮر ﺳﺎده ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﻢ ‪ ،‬ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ و اﯾﻦ‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﻋﻈﯿﻤﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺣﺮﮐﺎت ﺑﻌﺪي ﻫﺮ ﺟﺎ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٣‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﮐﻪ اﯾﻦ اﺣﺰاب ﻓﺮﯾﺒﮑﺎر و دو رﻧﮓ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮدم را ﻓﺮﯾﺐ دﻫﻨﺪ و‬ ‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﻘﻼﺑﺎﺗﺸﺎن را ﺑﺮ ﺑﺎد دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺟﻠﻮ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ اﯾﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﯽ آﯾﺎ از اﯾﻨﮑﻪ اﻣﺜﺎل ﻣﻦ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫را ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ ،‬آﯾﺎ اﻧﻘﻼب ﻣﺎ ﭘﯿﺮوزﯾﺶ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد؟ و از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻓﺮﯾﺐ‬ ‫ﮐﺎري ﻫﺎ و ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف رﻓﺘﻦ ﻫﺎ ﻣﺼﻮن ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ؟ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ از ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﻧﻔﺮي ﮐﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻧﺪ و اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ را ﮔﻮش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﻨﻮز ﺑﺎ‬ ‫اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎدي دارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﻨﺸﯿﻨﻢ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﮑﻨﻢ‪ ،‬ﺗﺎ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺷﻤﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﺼﺮي ﻓﻌﺎل در ﺗﺮوﯾﺞ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﺸﻮﯾﺪ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻮﺛﺮي ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺘﺤﺮك و‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯽ در ﺗﺮوﯾﺞ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﮕﺮي ﻫﺎ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ .‬اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﺮوﯾﻢ و ﺑﺎ رژﯾﻢ ﺑﺠﻨﮕﯿﻢ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺿﺮوري ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻗﺪرت ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺿﺨﯿﻢ ﺗﺮﯾﻦ‬ ‫ﺳﺪﻫﺎ را ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﺪاﻧﯿﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺑﻪ ﮐﺠﺎ‬ ‫ﺑﺮوﯾﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻗﺪرت ﺷﻤﺎ ﻫﯿﭻ ﺳﻮد و ﻧﺘﯿﺠﻪ ا ي ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬آﮔﺎﻫﯽ در ﻣﺮﮐﺰ ﻫﺮ اﻧﻘﻼب ﻗﺮار دارد و وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ اﻓﺘﺎده ﺗﺎ ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن اﻧﻘﻼب را ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﮔﺎﻣﻬﺎي درﺳﺘﯽ ﺑﺠﻠﻮ‬ ‫ﺑﺮدارد ‪.‬‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺎ دﻗﯿﻘﺎ ﻧﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﻗﺪم اول در راه‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٤‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺸﻮد‪،‬‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺗﻮاﻧﺴﺖ دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ‬ ‫ﯾﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻓﺮاد ﺑﺮوﯾﻢ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻣﺎ اﮔﺮ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺧﻮدﻣﺎن را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺰﻧﯿﻢ و ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ اﯾﻨﺴﺖ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺷﯿﻄﺎن ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﻓﺮد ﻣﺘﺮﻗﯽ و‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮاي ﺧﻮدﻣﺎن روﺷﻦ ﺑﺸﻮد و ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ اﻋﻼم ﺑﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ از دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن دوﻟﺖ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽ‬ ‫روﯾﻢ‪ ،‬از دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽ روﯾﻢ‪ ،‬از دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﮐﺮدن‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽ روﯾﻢ و ﺣﺘﯽ ارﺗﺶ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮج و ﺑﺎروي‬ ‫ﻣﺴﺘﺤﮑﻤﯽ ﮐﻪ در آن ﺣﺮﻓﺶ ﭼﺮا ﻧﺪارد‪ ،‬را ﻫﻢ دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و‬ ‫اﻋﻼم ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎي ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ورودﺷﺎن ﺑﻪ ﺻﻒ ﻣﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬آن وﻗﺖ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن و دﺷﻤﻨﺎن اﻧﻘﻼب ﺧﻮد ﺑﺨﻮد ﻣﻌﻠﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آﻧﻮﻗﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ آن ژﻧﺮال ارﺗﺶ ﮐﻪ ﺗﺎ دﯾﺮوز دﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﻮب ﻣﺮدم ﻣﯽ زد‪،‬‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﯽ ﭘﺎﺋﯽ از ﻗﺪرت ﺑﯿﺮوﻧﺶ ﻣﯽ اﻧﺪازﻧﺪ و از ﺳﺮ ﻧﺎﭼﺎري ﺑﻪ‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪد‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻫﯿﺞ ﻋﻨﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﺧﻮدش ﻫﻢ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﻗﺪم در ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺎ ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻦ ﺑﻪ ﺷﻮراﯾﯽ ﺷﺪن ارﺗﺶ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل اﮔﺮ ﺑﺪﻫﺪ ﻗﺪﻣﺶ ﻣﺒﺎرك‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻓﺮدي ﮐﻪ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻓﮑﺮ و‬ ‫ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﺳﺎﺑﻘﻪ اش‪ ،‬ﯾﮏ ﻓﺮد اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺟﺰو ﺻﻒ اﻧﻘﻼب‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٥‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻒ اﻧﻘﻼب ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ ؟‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺷﺮح دادم و ﮔﻔﺘﻢ ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺷﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺷﻮراﯾﯽ ﺷﺪن ارﺗﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺪرت از دﺳﺖ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺮود‪ ،‬ﻧﻪ از دﺳﺖ ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر ﺑﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ‬ ‫دوﻟﺖ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﯽ ﻓﻮﮐﻮل ﮐﺮاواﺗﯽ ﻟﯿﺒﺮال‪ ،‬ﺟﺰو ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ و‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺎم ﺷﻮراﯾﯽ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ‪ .‬ﻧﻈﺎم ﺷﻮراﯾﯽ ﻋﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺣﺪ‬ ‫دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ و ﻋﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ دﻣﮑﺮاﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ﺑﺸﺮ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﺑﻪ آن رﺳﯿﺪه‪ .‬ﺷﻤﺎ اﮔﺮ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮي دارﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را ﻗﺎﻧﻊ‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﯿﺮو آن ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﯾﻦ ﻧﻈﺎم را ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ در ﺟﻠﺴﺎت ﻗﺒﻞ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺗﻮﺿﯿﺢ دادم و ﺑﺎز ﻫﻢ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺧﻮاﻫﻢ داد‪ .‬ﻣﺮدم ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﺸﺎن ﺑﺮاي دﻣﮑﺮاﺳﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﭼﯿﺴﺖ‪ .‬آن ﻧﻮﻋﯽ از دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭼﯿﺴﺖ و ﺗﻔﺎوت و ﺗﻤﺎﯾﺰ آن ﺑﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻮرژواﯾﯽ‪،‬‬ ‫دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ آﻗﺎي اوﺑﺎﻣﺎ و ﺑﻮش دﻧﺒﺎل آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺪام اﺳﺖ و‬ ‫ﭼﻪ ﺗﻤﺎﯾﺰي ﺑﺎ آن دوﻟﺖ ﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﮐﻪ آﻗﺎي ﮐﺮوﺑﯽ‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ و آﻗﺎي‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي دﻧﺒﺎﻟﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ دارد‪ .‬و ﻓﻘﻂ داﻧﺴﺘﻦ آن ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﯾﮏ ﺗﻼش وﻗﻔﻪ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺮاي آﮔﺎه ﮐﺮدن ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﻌﺪي ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻒ ﺑﯿﻦ دﻣﮑﺮاﺳﯽ واﻗﻌﯽ واﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﺎ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٦‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم روﺷﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ را ﻫﻢ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﯿﺮوﻫﺎي آﮔﺎه و‬ ‫اﻧﻘﻼﺑﯽ‪ ،‬دارﯾﻢ داﺋﻤﺎ اﯾﻦ ﺻﻒ را ﺑﺮاي ﻣﺮدم روﺷﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﻣﻐﺮض ﯾﺎ ﻧﺎآﮔﺎﻫﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ ﺧﺎك ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺮدم و‬ ‫ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﯽ ﭘﺎﺷﻨﺪ و داﻧﻤﺎ راه را ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﺜﺎل ﮐﺮوﺑﯽ و‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي را وارد اﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬آب و ﺟﺎرو ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪،‬‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ اﻣﺮوز ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ دارم‪ ،‬ﻓﻘﻂ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ روﺷﻦ ﺷﺪه اي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﯿﺰ ﭘﯿﭽﯿﺪه اي‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻼش ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي روﺷﻦ ﮐﺮدن دﯾﮕﺮان اﺳﺖ‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ‬ ‫ﺗﮑﺜﯿﺮ ﻓﺎﯾﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ روي ﺳﺎﯾﺖ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﻣﻦ دو ﺳﺎﻟﯽ‬ ‫اﺳﺖ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪ ..‬اﯾﻦ ﻓﺎﯾﻞ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‬ ‫ﺳﯽ دي ﺗﮑﺜﯿﺮ ﺑﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬اﯾﻤﯿﻞ ﮐﻨﯿﺪ ﺑﺮاي دﯾﮕﺮان‪ ،‬ﺑﻔﺮﺳﺘﯿﺪ‪ ،‬ﺧﻮدﺗﺎن‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻧﻮﺷﺘﺎري در ﺑﯿﺎورﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﯿﭻ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺑﺪون ﺗﻼش ﻋﻈﯿﻢ و آﮔﺎه ﮔﺮاﻧﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺗﺎرﯾﺦ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﯾﻦ را ﺑﻄﻮر ﻗﻄﻊ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻮﻓﻘﯽ در ﭘﺸﺘﺶ ﯾﮏ دوران ﻋﻈﯿﻢ آﮔﺎه ﮔﺮي وﺟﻮد‬ ‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﻧﻘﻼب ﻓﺮاﻧﺴﻪ را ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪ .‬ﻓﻼﺳﻔﻪ روﺷﻨﮕﺮي دوﯾﺴﺖ‬ ‫ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از آن در ﺗﻌﺮﯾﻒ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺑﻮرژواﯾﯽ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻣﯽ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺤﺚ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﻧﻘﻼب ﺑﻠﺸﻮﯾﮑﯽ را ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎل از اﮐﺘﺎﺑﺮﯾﺴﺖ ﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ دﻣﮑﺮات ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﯽ و‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٧‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﻨﺎﻣﯽ ﻣﺜﻞ ﭼﺮﻧﯿﺸﻔﺴﮑﯽ‪ ،‬ﺑﻠﯿﻨﺴﮑﯽ و ﺗﻮﻟﺴﺘﻮي ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫و ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﮐﻪ در ﻧﺎ آﮔﺎﻫﯽ وﺟﻮد دارد ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻇﺮف‬ ‫ﭼﻬﺎر و ﯾﺎ ﭘﻨﺞ روز ﺑﺎ زدن ﯾﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮر‪ ،‬ﺧﻮدش را دﻣﮑﺮاﺗﯿﺰه ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻨﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺆال‪ :‬ﺷﻤﺎ راﺟﻊ ﺑﻪ آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﯾﺪ‪ .‬اﻻن‬ ‫دﺷﻤﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ از‬ ‫اﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﻧﻤﯽ ﺗﺮﺳﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺒﺰ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ در راس آن دارﻧﺪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺣﺮف ﮐﯽ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﻻن‪ ،‬دﺷﻤﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‬ ‫آﻗﺎي ﮐﺮوﺑﯽ و ﻣﻮﺳﻮي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﮐﻪ دﺷﻤﻦ آﻗﺎي ﮐﺮوﺑﯽ و ﻣﻮﺳﻮي‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ دﺷﻤﻦ ﻣﻦ‪ .‬دﺷﻤﻦ دﺷﻤﻦ دوﺳﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬اﯾﻦ ﻫﻤﺎن اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ داﻧﻤﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﻢ ﺧﻤﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺎه ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﮕﺮ داﺋﻢ ﻣﺮدم را دﻋﻮت ﻧﻤﯽ‬ ‫ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ؟ آﯾﺎ او دوﺳﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﻮد؟ ﻧﻪ او دﺷﻤﻦ‬ ‫اﻧﻘﻼب ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ از ﮐﺠﺎ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ ﮐﻪ او دﺷﻤﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﻮد؟ وﻗﺘﯽ ﺗﮑﯿﻪ‬ ‫ﻣﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اش ﭼﯿﺴﺖ‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي را ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺴﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ رژﯾﻢ ﺷﺎه ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ آﻗﺎي ﻣﻮﺳﻮي ﻣﯿﮕﻮﯾﺪ ﻣﺎ ﯾﮏ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺜﻞ زﻣﺎن ﺧﻤﯿﻨﯽ را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﻤﺘﺮ از آن‪،‬‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ دﻋﻮت ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن آﻣﺪن ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﯿﺮوزي ﻫﻢ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﭼﯿﺰي ﺟﺰ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺟﻤﻬﻮري‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٨‬‬

‫_______________________________________________‬

‫اﺳﻼﻣﯽ را ﮐﻪ ﻣﺎ در ﺣﺎل ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺴﺎب دو دو ﺗﺎ‬ ‫ﭼﻬﺎرﺗﺎﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﭼﺮا ﺷﻤﺎ اﯾﻨﺮا ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾﺮﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺆال‪ -‬ﻣﻦ ﺷﻤﺎ را ارﺟﺎع ﻣﯽ دﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎي آﻗﺎي ﻣﺸﯿﺮي‬ ‫و آﻗﺎي دﮐﺘﺮ ﻣﺤﯿﻂ ‪ .‬ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻫﺎي اﯾﻦ اﻗﺎﯾﺎن ﮔﻮش ﺑﺪﻫﯿﺪ ﺑﻬﺘﺮ از‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺮح ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺎ را ﮔﻮش دﻫﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﻮاب‪ :‬ﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺤﺚ ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﯾﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮدﺗﺎن را در ﻣﻮرد‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻣﻦ روﺷﻦ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﺳﺎده را ﮐﻪ آﻗﺎ ﺟﺎن‪ ،‬ﻣﻼك اﯾﻨﮑﻪ‬ ‫ﮐﺴﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻋﻀﺎي اﻟﻘﺎﻋﺪه ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟ آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﻤﺐ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن و ﺧﻮد را‬ ‫ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬آﯾﺎ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬ ‫آﻧﻬﺎ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻣﻼك اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭼﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ آﻗﺎي‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي ﺧﻮدش اﻋﻼم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺒﺎرزه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ راه ﺷﻬﯿﺪ ﻫﻢ ﺑﺸﻮد‬ ‫ﯾﮏ ﻓﺮد ارﺗﺠﺎﻋﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺆال‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬ﮔﻔﺘﯿﺪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ‪ .‬در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ دو ﺗﺎ ﺑﻨﺪ‬ ‫ﻫﺴﺖ‪ :‬ﯾﮑﯽ ازادي ﺗﻈﺎﻫﺮات‪ ،‬و دﯾﮕﺮي ازادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺪام از‬ ‫اﯾﻦ دو ﺗﺎ اﮔﺮ اﺟﺮا ﺑﺸﻮد ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺮ ﺿﺮب ﺳﺎﻗﻂ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٢٩‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﺟﻮاب‪ :‬ﻣﻦ ﺣﺮف ﺷﻤﺎ را ﻗﺒﻮل دارم‪ .‬وﻟﯽ ﻋﺰﯾﺰ ﻣﻦ‪ ،‬اﯾﻦ آﻗﺎﯾﺎن‬ ‫دارﻧﺪ ﺳﺮ ﻣﻦ و ﺷﻤﺎ را ﮐﻼه ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬اون دو ﺑﻨﺪي را ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﺪ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻗﺴﻤﺖ اﺧﺮش را ﺑﺮاي ﻣﺮدم ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ دﮐﺘﺮ ﻣﺤﯿﻂ و ﻧﻪ‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي و ﮐﺮوﺑﯽ‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ازاد ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﻧﺪﯾﺸﻪ‬ ‫اش اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﻋﻘﯿﺪه اش ﺑﺎ اﺳﻼم ﺗﻨﺎﻗﺾ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.1‬‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻫﻢ ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺷﺮط ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺸﺮط آﻧﮑﻪ ﺑﺎ اﺳﻼم‬ ‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .2‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ آﻗﺎﯾﺎن ﻫﻤﮕﯽ ﯾﮏ‬ ‫ﻣﺸﺖ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ اﯾﻨﻘﺪر ﺻﺪاﻗﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ اﯾﻦ دو ﺑﻨﺪ را‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ آﺧﺮش را ﻫﻢ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ . .‬اﯾﻨﻬﺎ از ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫اﻻن دارﻧﺪ ﺳﺮ ﺷﻤﺎ را ﮐﻼه ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﺳﺆال‪ -‬ﻣﻦ ﯾﮏ ﺳﺆال دﯾﮕﺮ از ﺷﻤﺎ دارم‪ .‬در ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﻮري ﻣﻄﻠﻖ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺗﻮي اﯾﻦ ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﻣﻄﻠﻖ دو ﺗﺎ‬ ‫ﺷﻤﻊ ﮐﻤﺮﻧﮓ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ آﻗﺎﯾﺎن روﺷﻦ ﺷﺪه‪ .‬وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺎ ﭼﯿﻪ؟‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ ﻣﺎ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﺷﻤﻊ زﻫﺮ آﻟﻮد را ﺗﻮي ﻇﺮف آﺷﻐﺎل‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازﯾﻢ و ﺧﻮدﻣﺎن آﺗﺶ روﺷﻦ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻗﺪرت ﻣﺮدم را دﺳﺖ ﮐﻢ ﻧﮕﯿﺮﯾﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬

‫ﭘﺎﯾﺎن‬

‫ اﺻﻞ ‪ - 24‬ﻧﺸﺮﯾﺎت و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت در ﺑﯿﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ آزادﻧﺪ ﻣﮕﺮ آن ﮐﻪ ﻣﺨﻞ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ اﺳﻼم ﯾﺎ‬‫ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻔﺼﯿﻞ آن را ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫ اﺻﻞ ‪ -٢٧‬ﺗﺸﻜﯿﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت و راه ﭘﯿﻤﺎﯾﻲ ھﺎ‪ ،‬ﺑﺪون ﺣﻤﻞ ﺳﻼح‪ ،‬ﺑﮫ ﺷﺮط آن ﻛﮫ ﻣﺨﻞ ﺑﮫ‬‫ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺳﻼم ﻧﺒﺎﺷﺪ آزاد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٣٠‬‬

‫_______________________________________________‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫‪٢٣١‬‬

‫_______________________________________________‬

‫آﺛﺎر دﯾﮕﺮ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‬ ‫زن و ﺳﮑﺲ در ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﺎرﺳﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭼﮭﺎرم‪.‬‬ ‫ﺗﺮورﯾﺴﻢ اﺳﻼﻣﯽ‪ ،‬اھﺪاف و اﻧﮕﯿﺰه ھﺎ‪ ،‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪.‬‬ ‫‪) Ben Laden, the only Real Muslim‬ﺗﺮﺣﻤﮥ ﺗﺮورﯾﺴﻢ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﮫ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ(‬

‫ﺗﺎرﯾﺦ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺸﺪة اﺳﻼم‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﭘﯿﺪاﯾﺶ و ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺧﺼﻮﺻﯽ‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده و دوﻟﺖ در ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬در دو ﺟﻠﺪ‪.‬‬ ‫راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ﻣﺎ ﮐﺠﺎ اﯾﺴﺘﺎده اﯾﻢ و ﺑﮫ ﮐﺪام ﺳﻮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮوﯾﻢ؟‬ ‫ﺑﺎزﯾﮕﺮان ﻋﺼﺮ ﺗﻤﺪن‪ ،‬ﮐﻮرش‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ﭼﻨﮕﯿﺰ‬

‫ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺘﺎب در ﻟﺲ آﻧﺠﻠﺲ )‪ (310-477-7477‬و در ﺗﻮرﻧﺘﻮ ﺑﻪ ﺳﺮاي‬ ‫ﺑﺎﻣﺪاد )‪( 905-780-5947‬‬

‫و ﺑﺮاي ﺳﻔﺎرش ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ آدرس ﻫﺎي زﯾﺮ در ﺗﻮرﻧﺘﻮ و ﻓﺮاﻧﮑﻔﻮرت ﺗﻤﺎس ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪) 905-237-6661‬ﺗﻮرﻧﺘﻮ(‬ ‫‪info@siamacsotudeh.com‬‬ ‫‪) 0049-178-7310-596‬ﻓﺮاﻧﮑﻔﻮرت(‬

٢٣٢

‫ﻣﻼك اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺑﻮدن‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﯿﺰدﻫﻢ‬

_______________________________________________

www.azadieiran2.wordpress.com