REVIEW:
MAART 2016
SONY
XPERIA
NIEUWS, TECHNOLOGIE, ACHTERGROND.
INTERNET
Z5
4K OP JE SMARTPHONE
DOSSIER INTERNET OF THINGS
OF THINGS NIEUWE MOGELIJKHEDEN KIES HET JUISTE DOMOTICA-PROTOCOL MASTERCLASS RASPBERRY PI ZO AUTOMATISEER JIJ JE HUISHOUDEN KLAAR MET WIFI? PROBEER HALOW!
50% KORT
ING OP IOT TECH DAY
2016
EXCLUS IEF VO OR
PCM-LEZERS
SUPERTOOLS VOOR WINDOWS 10
ALLE PRIVACY-OPTIES IN EEN KEER UIT
W W W. P C M W E B . N L
COMPACT, SNEL EN STIL!
NR 03 | MAART 2016 • € 6,25
ZO BOUW JE HET BESTE BEELD JE EIGEN MINI- DVD’S EN BLU-RAY’S UPSCALEN NAAR 4K COMPUTER REVIEWS, HARDWARE-TIPS, ALTERNATIEVEN VOOR TOR
001 Cover_v3.indd 1
9-2-2016 20:43:06
BESCHERM JE KINDEREN als ze de online wereld verkennen
Geef toegang tot websites en apps die jij geschikt vindt Bepaal hoe lang, welk apparaat gebruikt mag worden Monitor berichten via Facebook en Android-toestellen Houd met GPS de locatie van je kinderen in de gaten Ontvang direct meldingen van onveilige activiteiten
kaspersky.nl
SafeKidsPrintAdvertisement_V2-PCM_230x300.indd 1 Naamloos-1 1
Geschikt voor PC, Mac, iPhone, Ipad en Android toestellen
26-11-15 13:26 9-2-2016 10:03:50
VOORWOORD Nummer 03 2016
VOORWOORD NUMMER 03 2016
IOT LASTIG?
J
e huis en bijbehorende apparaten weten precies wanneer je thuis komt en zorgen er automatisch voor dat het binnen altijd aangenaam is. Met dit scenario worden we al een tijdje verwend.
Internet of Things en domotica als afgeleide zijn de grote techbeloftes van komende jaren, maar ondanks de vele mogelijkheden blijkt domotica nog een lastig verhaal om aan het groot publiek
WOUTER DIEMER
duidelijk te maken. Er zijn vele open en gesloten protocollen,
Hoofdredacteur
sommige apparaten lijken slim maar zijn in de praktijk ‘dom’ of blijken heel ingewikkeld. Domotica lijkt nog ver weg. Toch zou dat
Facebook: www.facebook.com/pcmweb Twitter: @PCMnieuws E-mail: mail@pcmweb.nl
zomaar heel snel kunnen veranderen. Bij iedere beurs of conferentie die we met PCM bezoeken, zijn we achteraf onder de indruk van de mogelijkheden en de toepasbaarheid. Iedere keer komt het een stapje dichterbij. Genoeg reden om je daarom deze editie van PCM helemaal onder te dompelen in de wereld van Internet of Things. Daarnaast willen we onze ervaring ook met je delen en kun je met een spectaculaire korting van 50% naar de IoT Tech Day op 14 april in de Jaarbeurs Utrecht. Georganiseerd door een aantal enthousiaste collega’s binnen het moederbedrijf van PCM, Reshift. Blader dus rustig verder, lees je in. Wil je meer weten? Dan ontmoeten we elkaar straks in april in de jaarbeurs. Tot dan!
WOUTER DIEMER wdiemer@pcmweb.nl
WWW.PCMWEB.NL
002 - Voorwoord JW.indd 3
/ NR. 03 - MAART 2016
3
10-2-2016 17:53:42
INHOUD NUMMER 03 2016
DOSSIER
INTERNET OF THINGS
Steeds meer apparaten maken verbinding met internet. Niet alleen je computers, maar ook huishoudelijke apparaten als koelkasten, stofzuigers en koffiezetapparaten hebben een netwerkaansluiting. Alles over Internet of Things, domotica-protocollen en de toepassingen lees je vanaf pagina 22.
IEDERE MAAND 8
Newsfeed
22
Dossier
74
Hardwarehoek
122 Colofon en contact
4
003 - Inhoud_MG.indd 4
/ NR. 03 2 - M F EABARRUTA 2R 0I 1260 1 6
WWW.PCMWEB.NL
10-2-2016 15:58:54
REVIEWS
INHOUD
Nummer 03 2016
46 The Battle: Blu-ray versus 4K-streaming 49 Sony Xperia Z5 Compact 50 Soundiiz 52 Logitech Circle 53 Ricoh Theta S 54 Hands-on: Acer Predator 8 56 McAfee LiveSafe 2016 58 Seagate Personal Cloud
Software
ALLES OVER LINUX Vanaf pagina 102
Linux is ongekend populair en biedt meer mogelijkheden dan menigeen denkt. Want met Linux kun je ook wat je met Windows kunt. Wat
DOSSIER 22
Internet of Things: apparaten Welke zijn zinvol en welke niet?
28 Domotica-protocollen Maak de juiste keuze
32
The Battle
STREAMING VS BLU-RAY
Raspberry Pi 2 als domotica-controller 38 Nieuwe draadloze standaarden voor IoT-apparaten
HARDWARE
Streamingdiensten als Netflix zijn razend popu-
Domotica
PROTOCOLLEN
Wat heb je daar allemaal voor nodig?
74
Hardwarehoek: virtual reality
apparaten worden gebruikt. Maar welke proto-
Steeds meer apparaten hebben een netwerkaansluiting, en dat is niet meer alleen Want ook koelkasten, stofzuigers en koffiezetapparaten zijn 'connected'. Alles over het nut van IoT lees je vanaf pagina 22.
Hardware
UPSCALEN NAAR 4K Pagina 60
Als je een 4K-televisie hebt of er binnenkort
ACHTERGROND
Als je je huis wil gaan automatiseren heb je de er ook een scala aan protocollen die door deze
Vanaf pagina 22
Hoe werkt dat in de praktijk?
64 Blu-ray-spelers met upscale-functie 70 Bouw je eigen snelle mini-pc
Pagina 28
keuze uit veel soorten producten. Daarnaast is
INTERNET OF THINGS
60 DVD's upscalen naar 4K
films. Maar blu-ray is ook nog lang niet dood en biedt zo zijn eigen voordelen. Een lastige keuze.
Dossier
beperkt tot computers, smart-tv's en laptops.
Pagina 46
lair en hebben een goed aanbod van tv-series en
er allemaal mogelijk is, lees je vanaf pagina 102.
16 Darknet: alternatieven voor Tor 42 Leven zonder Facebook: kan dat? 116 Augmented en Virtual reality
eentje wilt gaan aanschaffen, dan wil je het liefst ook al je dvd's en blu-rays in de mooiste kwaliteit op die tv kunnen afspelen. Veel blu-ray-spelers kunnen de bestaande beelden upscalen naar de uhd-resolutie. Hoe dat allemaal werkt, lees je vanaf pagina 60.
collen zijn nu geschikt voor jouw toepassing? Je leest er alles over vanaf pagina 28.
Hardware
HARDWAREHOEK Pagina 74
PRAKTIJK 78 Ommisbare tools voor pc en mobiel 84 Zo sync je Google en Outlook 90 Windows 10-optimalisatie Zo werkt het OS weer zoals het hoort
94 Privacy in Windows 10
Masterclass
BOUW EEN MINI-PC Pagina 70
Snelle computers hoeven niet groot te zijn. Met de juiste onderdelen kun je namelijk ook een zo
Met een druk op de knop alles uit!
klein mogelijke maar krachtige minicomputer
98 Schijfversleuteling met BitLocker
bouwen. Welke onderdelen je daarvoor nodig hebt en waar je allemaal nog meer op moet let-
In deze nieuwe rubriek lees je iedere maand over de beste manieren om alles uit je hard-
MINIWORKSHOPS
ware te halen. In dit nummer alles wat je nodig
ten, lees je vanaf pagina 70.
hebt voor virtual reality op je pc.
101 ยน19 120 121 WWW.PCMWEB.NL
003 - Inhoud_MG.indd 5
Symbolische links in Windows 10 Van Evernote naar OneNote PC opschonen met BleachBit Airplay op Windows / NR. 03 - MAART 2016
5
10-2-2016 15:59:49
EEN ABONNEMENT DAT PRECIES BIJ JOUW WENSEN PAST!
PCM_Marketing Werf_spread.indd 6
10-2-2016 16:51:09
Bij PCM kun je nu zélf bepalen hoe jij je abonnement wilt hebben. Betaal je liever in één keer voor het hele jaar, per halfjaar of doe je dit liever maandelijks? We hebben 3 abonnementsvormen. Kies zelf de voor jou ideale variant.
1
EEN JAAR LANG inclusief 12 edities van PCM gratis spec ial (€ 5,96 per editie) Voor maar t .w .v . € 9,95 50
€71,
2
EEN HALFJAAR LANG 6 edities van PCM Voor maar
€ 36,75
3
IEDERE MAAND een editie van PCM Voor maar
€ 6,25
(€ 6,13 per editie)
Meest f lex i b e le keuze (maandelijks opzegbaar)
GA NAAR WWW.PCMWEB.NL/ABONNEREN PCM_Marketing Werf_spread.indd 7
10-2-2016 16:51:11
NEWSFEED NIEUWS & GADGETS
Sony-ssd’s in Europa Sony gaat ook in Europa ssd's
eigen SSD Toolbox-software voor
verkopen. Het bedrijf heeft een
het beheren van data en het maken
aantal schijven in zijn webshop
van back-ups en komen naar alle
gezet, waarbij het aangeeft dat
waarschijnlijkheid ook met een
de ssd's ook buiten Japan in de
volledige versie van Acronis True
verkoop gaan. Tot nu toe verkocht
Image. Prijzen en release-datums
Sony alleen nog ssd's in zijn eigen
zijn echter nog niet bekend. Het is
land. Het is nog niet bekend welke
voor het eerst dat Sony ssd's gaat
modellen precies worden verkocht,
verkopen buiten Japan om, zijn
volgens de webshop lijkt het te
thuisland.
AMD doet aan Zen AMD komt met twee eigen,
vanaf eind dit jaar naar de eer-
gaan om e SLW-M-modellen van
stille processorkoelers die het
ste desktop-pc's. Dat laat de
256 GB en 500 GB. Dit zijn de eerste
standaard meelevert bij enkele
chipfabrikant weten tijdens de
consumentenmodellen van Sony.
van zijn processors, zonder dat
presentatie van zijn kwartaalcij-
Deze schijven hebben een
je daarvoor meer hoeft te beta-
fers. Begin 2017 komen de chips
sata 3.0-aansluiting en
len. Dure extra koelers moeten
ook beschikbaar voor servers,
bieden snelheden van
overbodig worden. AMD heeft
maar er is nog niets bekend over
560 Mb/s (lezen) en 530
zijn plannen uiteengezet voor
laptops. De Zen-cpu's moeten
Mb/s (schrijven). De ssd's
desktopprocessors, die ondanks
de concurrentie aangaan met
worden ook geleverd met Sony's
de groei van mobiel computer-
Intel’s Skylake-processors, al
gebruik nog zeker bestaansrecht
vragen analisten zich af of de
hebben. De chipmaker onthult
competitie niet te laat komt.
naast drie nieuwe processors
Intel zet zijn Skylakes al in in
voor desktop-pc’s ook een reeks
pc's en laptops. AMD's Zen-serie
bijbehorende nieuwe moeder-
valt onder de FX-reeks, die spe-
borden. Partners Asus, Gigabyte,
ciaal voor gamers bedoeld is. De
MSI en Asrock staan klaar met
eerste Zen-cpu's, met de voor-
nieuwe moederborden (in ATX-
lopige werktitel 'Summit Ridge',
CONCURRENT VOOR RASPBERRY PI Het Chinese Shenzhen Xunlong Soft-
kunt koppelen aan een Raspberry Pi
en microATX-formaat) die de
vallen onder de FX-vlag.De cpu's
ware heeft een concurrent op de Rasp-
via de 40-pins-connector. De Orange
nieuwste technologie ondersteu-
komen met minimaal acht cores
berry Pi Zero gelanceerd. De Orange Pi
Pi One kost zo’n 10 dollar (twee keer
nen voor AMD’s processorsockets
beschikbaar, en ondersteunen
One heeft een 1,2 GHz quadcore ARM
zo veel als de Raspberry Pi Zero).
AM3+ en FM2+. Verder brengt
DDR4-geheugen.
Cortex-A7 processor, die wat rapper is
www.orangepi.org
AMD zijn nieuwe Zen-cpu's
www.amd.com
dan de 1 GHz CPU in de Zero. Ook heeft de microcomputer meer aansluitingen dan de Zero, waardoor er onder meer ruimte is voor een ethernetkabel. Het computertje is ook iets groter dan de Zero, maar weer kleiner dan een gewone Raspberry Pi: de afmetingen betreffen 69 x 48 millimeter en hij weegt 36 gram. Saillant detail is dat je de One
8
005 - Newsfeed JW.indd 8
/ NR. 03 - MAART 2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:26
NEWSFEED
Nieuws en gadgets
Nieuwe HTC Vive Pre VR-bril als pre-order te bestellen HTC legt Oculus het vuur aan de
gaming-pc, maar er moeten ook
schenen door aan te kondigen dat
camera's in je kamer hangen die je
de Vive Pre vanaf 29 februari te
bewegingen kunnen registeren. De
bestellen is. Wie vanaf die datum
Vive Pre is overigens de nieuwe naam
een pre-order plaatst, is verzekert
van de Vive. Tijdens CES maakte HTC
van de virtual reality-bril wanneer
bekend dat de bril een nieuw design
deze in april van dit jaar lanceert.
had gekregen. Niet alleen zit deze nu
Een prijs is nog niet bekend. Het
comfortabeler, er zit ook een extra
prijskaartje van de Oculus Rift werd
camera in waardoor je de echte
ook pas bekend vanaf het moment
wereld kunt blijven zien.
dat de consumentenversie te bestel-
De bril werd ontwikkeld
len was, en werd toentertijd vastge-
in samenwerking met
steld op 699 euro.
game-uitgever Valve.
De verwachting is dat de Vive Pre
De Vive Pre is dan ook
niet veel goedkoper wordt, mis-
te gebruiken in games
schien zelfs duurder. Niet alleen heb
van deze uitgever.
je de bril nodig met een krachtige
www.htcvive.com
PC-verkoop in 2015 weer gedaald GAMINGLAPTOP VAN ASUS
2015 blijkt net als de recente
terug. Desktops van Lenovo worden
jaren ervoor een tegenvallend
het meeste verkocht. Daarna zijn
jaar voor de pc-markt. Mensen
respectievelijk HP, Dell en Asus het
kiezen vaker voor een (hybride)
populairst. Opvallend genoeg heeft
tablet en kopen geen nieuwe
Windows 10 niet zo'n grote impact
Asus komt met een nieuwe versie
Qua opslag wordt een 512
computers. Zelfs de komst van
gehad op de pc-verkoop als eerder
van zijn ROG G501-gaminglaptop.
GB ssd en een conventionele
Windows 10 heeft daar geen
verwacht. IDC noemt als reden dat
Het apparaat heeft een Core
harde schijf van 1 TB meegele-
verandering in kunnen brengen.
veel mensen wel naar Windows 10
i7-6700 HQ-processor van Intel,
verd. Met zijn ruim 2 kilo is het
Marktonderzoeker IDC spreekt
upgraden, maar daarvoor niet een
een snelle Nvidia GeForce GTX
zeker geen lichte laptop, maar
over 71,9 miljoen verkochte pc's
hele nieuwe computer kopen. Voor
960 grafische chip die 4K-beelden
hij is dan ook voornamelijk
in het vierde kwartaal van 2015
2016 verwacht de marktanalist dat
ondersteunt en een vernieuwd
bedoeld als vervanger voor een
(wereldwijd) en dat is circa 11
het iets beter gaat, met zelfs een
koelingssysteem. De Republic of
desktop-pc. De Asus G501VW
procent minder dan het jaar
voorspelde groei. Consumenten
Gamers-serie laptop heeft verder
is binnenkort in Nederland
ervoor. Van alle fabrikanten
kunnen nu eenmaal niet altijd op
standaard 8 GB ddr4-geheugen
verkrijgbaar en heeft een prijs-
lukte het alleen Apple om méér
hun telkens tragere systeem blijven
aan boord (uit te breiden tot 16
kaartje van € 1899,-.
computers te verkopen dan in
werken, aldus IDC.
GB) en een 15.6 inch 4K-scherm.
www.asus.com
dezelfde periode van een jaar
www.idc.com
WWW.PCMWEB.NL
005 - Newsfeed JW.indd 9
/ NR. 03 - MAART 2016
9
10-02-16 15:26
NEWSFEED Nieuws en gadgets
TESLA OP TE ROEPEN VIA SMARTWATCH
Google wil auto’s draadloos opladen
De app 'Remote S for Tesla' is van
wegingen binnen 12 meter van
Google werkt aan een manier om
van de grote Google-campus in
een update voorzien, waardoor de
de auto bevinden; je kunt de auto
zijn zelfrijdende auto's draadloos
Californië. Volgens de ingediende
zelfrijdende auto nu opgeroepen
dus niet van een grotere afstand
op te laden. Het bedrijf test daar-
specificaties zou het gaan om
kan worden met een Apple Watch.
naar je toe laten rijden. Vreemd
voor een systeem op zijn campus
een manier om via magnetische
Als een waar geheim agent tik je op
genoeg kent de third-party app
in Mountain View. Dat blijkt uit
inductie een auto op te laden
het schermpje om je pols, waarna
van Rego Apps deze beperking
documenten die zijn ingediend
terwijl deze over een speciaal stuk
de wagen komt aangereden. Deze
niet, wanneer wordt gekozen
bij het Amerikaanse patentbu-
weg rijdt, maar daarvoor moet
zogenoemde Summon-functie was
voor de functie 'Keyless Start'.
reau. Het gaat om twee bedrijven
uiteraard wel het juiste wegdek
eerder al naar de Tesla-auto zelf
De vraag is dan ook hoe lang het
die een experimenteel systeem
worden aangelegd.
uitgerold via een nieuwe firmware-
duurt voor Tesla deze exploit uit
hebben aangelegd op het terrein
www.google.com/selfdrivingcar
update, en voor smartphones was
zijn firmware haalt. Overigens
het al langer mogelijk om de Tesla
slaagde de maker achter Rego
naar de bestuurder te laten rijden of
Apps er eerder ook al in om de
op afstand te laten inparkeren. Nu
Tesla-wagen met spraakcom-
kan het ook met de Apple Watch.
mando's aan te sturen via de Ap-
Om van de functie gebruik te maken,
ple Watch, in combinatie met Siri.
moet je je vanwege veiligheidsover-
w ww.teslamotors.com
Netflix gaat vpn’s en proxy’s blokkeren Netflix gaat regioblokkades actief
op dat gebruikers zelf geblok-
uitvoeren. Het wordt onmogelijk
keerd gaan worden, dat zou
om het buitenlandse aanbod te
uiteraard ook averechts werken
kijken via een vpn of proxy. Het is
voor de dienst. De beslissing is
nog niet duidelijk hoe Netflix die
waarschijnlijk een concessie die
blokkade gaat uitvoeren. Zo is het
Netflix heeft moeten doen aan
bijvoorbeeld nog niet duidelijk
filmstudio's. Veel Nederlandse
of het gaat om het tegenhouden
Netflix-kijkers maken gebruik
van alle vpn's en hoe het die gaat
van proxy's en omwegen om-
detecteren. Ook het gebruik van
dat het Nederlandse aanbod
proxy’s zou door Netflix worden
nogal mager is.Uiteindelijk wil
tegengehouden. Het lijkt er niet
Netflix naar één internationaal aanbod, dat overal ter wereld te zien is. Dat ligt volgens het bedrijf aan de grondslag om nu nog regioblokkades in te voeren. Wanneer dat uniforme aanbod er komt, is echter nog niet duidelijk. Mogelijk duurt dat nog jaren, afhankelijk van hoe de filmstudio's daaraan mee willen werken. www.netflix.com
10
005 - Newsfeed JW.indd 10
/ NR. 03 - MAART 2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:26
NEWSFEED
Nieuws en gadgets
HUAWEI HONOR 7 PREMIUM EDITION NAAR EUROPA Huawei maakt bekend dat we van
9V/2A-oplader in de doos voor
de Honor 7 een Premium Edition
de snellaad-functie. Het toestel
mogen verwachten. Daarbij is het
komt in de kleuren goud en grijs.
enige verschil met de reguliere
De verdere specificaties – 5,2 inch
Honor 7 waarschijnlijk dat er al-
scherm, 3 GB geheugen, 8-core
leen eeen versie verschijnt met 32
Hisilicon Kirin 935-processor –
GB geheugen. Normaal gesproken
blijven gelijk. De Honor 7 scoorde
is de Honor 7 verkrijgbaar als
hoog in onze review, waarbij onder
16 GB- of 64 GB-variant. Huawei
andere het display en de camera
laat verder nog weinig details los
positief opvielen.
over het toestel. Wel zit er een
www.huawei.com
Tablet op Ubuntu Canonical en BQ onthullen de BQ Aquaris M10 Ubuntu Edition,
Ubuntu als besturingssysteem.
Smartphone-back-up tijdens laden
Het paradepaardje van deze
Back-ups maken van de data
keer wanneer je je smartphone aan
tablet is dat je hem gemak-
op je smartphone, dat schiet er
de lader hangt, wordt er een back-
kelijk als volwaardige Linux-pc
nog wel eens bij in. Zeker als je
up opgeslagen op de kabel zelf. Het
kunt gebruiken. Dat kan op
het niet automatisch naar de
dikke, middelste deel van de kabel
twee manieren. Door de tablet
cloud laat doen, bijvoorbeeld.
heeft ruimte voor 32 GB data voor
via hdmi aan te sluiten op een
MEEM – een crowdfundingpro-
iOS en 16 GB data voor Android. De
monitor, of door een toetsenbord
ject – hoopt dat gemakkelijker
data die wordt overgezet, betreft
en muis via Bluetooth aan te
te maken. Deze oplaadkabel
contacten, kalenders, berichten,
de eerste tablet die op Ubuntu draait. Eerder bracht BQ ook al twee smartphones uit met
sluiten op de tablet. Deze neemt
die uit te breiden is tot 64 GB
maakt tijdens het opladen zelf
muziek, foto's en video's. 1 GB
dan automatisch de vertrouwde
via micro-sd. De camera kan in
een back-up van de gegevens
data overzetten duurt in theorie
desktop-interface aan. Apps kun-
full-HD opnemen en foto's met
op je smartphone. MEEM is
zo'n 6 minuten. Er wordt daarbij
nen ook in splitscreen draaien,
een 12 mp-resolutie maken.
vorig jaar door middel van een
nog gebruikgemaakt van USB 2.0,
voor multitasking. De M10 heeft
De afmetingen zijn 246 x 171 x
crowdfundingcampagne tot
dus niet de opkomende, snellere
een 10,1 inch-scherm en draait
8,2 mm en hij weegt 470 gram.
stand gebracht. Na het instal-
3.0-standaard.De MEEM-kabel is
op de 1,5 GHz quadcore Me-
De tablet wordt in het tweede
leren van de MEEM-app hoef
vanaf 25 maart te bestellen voor
diaTek MT8163A-processor, in
kwartaal van 2016 gelanceerd,
je alleen de kabel maar aan te
omgerekend 65 euro (Android) en
combinatie met 2 GB RAM. Er is
een prijs is nog niet bekend.
sluiten. De ene kant in je toestel,
90 euro (iOS).
16 GB opslagruimte aanwezig,
www.ubuntu.com/tablet
de andere in een stekker. Iedere
www.meemmemory.com
WWW.PCMWEB.NL
005 - Newsfeed JW.indd 11
/ NR. 03 - MAART 2016
11
10-02-16 15:26
TEXPEDITIE HUD’s
HUD KAN OOK ANDERS Augmented reality helpt je op weg Iedereen heeft van Google Glass gehoord, maar roep de term HUD en we zijn weer in nevelen gehuld. HUD staat voor Head-Up Display, ofwel een scherm – eigenlijk een projectie – middenin of vlak naast je blikveld. Wat kun je er allemaal mee? PCM zoekt het voor je uit. MARK GAMBLE
H
ead-up displays (HUD’s) zijn van oorsprong afkomstig uit de militaire luchtvaart. In essentie is een HUD een
werd gevraagd hun Glass af te zetten. Vormt Google Glass in principe geen gevaar voor de drager,
projectie van allerlei data in het blikveld; een virtueel
dan wel door de voortdurende aandacht die het ding vraagt
beeldscherm waar je doorheen kunt kijken. De oorspronkelijke
als hij in de openbare ruimte wordt gebruikt. Natuurlijk kan
reden van de ontwikkeling van HUD’s: de piloot voorzien van vitale
de drager ervoor kiezen om bijvoorbeeld berichtnotificaties te
informatie, zonder dat hij zijn blik hoeft af te wenden van zijn
negeren – want hoe belangrijk kan een WhatsApp- of Facebook-
vliegrichting.
bericht daadwerkelijk zijn? – maar waarom dan überhaupt een Glass dragen? Je mag veronderstellen dat een smartphone hoe
Google Glass
dan ook eenvoudiger aan te sturen is dan een bril met slechts
Met de nogal vage ‘semi-introductie’ van Google Glass in 2012, het
spraakherkenning en een touchpad aan het montuur. Daarnaast
sluiten van de Glass-winkels in Amerika nog geen twee jaar later
zendt een smartphone in de hand en voor het gezicht een dui-
en de voorgenomen presentatie van een tweede versie in 2015
delijk signaal uit: ik ben even bezig met mijn smartphone! Terwijl
loopt het nog niet bepaald op rolletjes met de slimme bril van
dwangmatig omhoogkijken, aan je rechterslaap krabben en in
de zoekmachine-exploitant. Er is veel verzet tegen Google Glass
jezelf praten een heel andere boodschap overbrengt: ik ben niet
en vermeende concurrerende varianten zoals Galaxy Glass van
helemaal goed…
Samsung. Dit verzet behelst vooral privacykwesties, want Google Glass maakt niet alleen allerlei smartphone-achtige informatie
Virtueel scherm door menselijke weeffout
– berichten, het weer, je agenda, navigatie, internet – zichtbaar,
Hoe kan het beeld van een HUD een me-
zo samengesteld dat het oog er niet op
maar kan ook foto’s en video vastleggen. En dat is iets waar
ter of meer voor je ogen zweven en veel
kán scherpstellen. Het oog zal vervolgens
argeloze omstanders maar zelden enthousiast van worden. In
groter lijken dan het in werkelijkheid is?
altijd kiezen voor datgene wat wel dui-
dit tijdperk van de sociale media is het al moeilijk genoeg om je
Eigenlijk nogal eenvoudig. Het menselijk
delijk zichtbaar is: de omgeving. Eenmaal
privéomstandigheden of -bewegingen privé te houden en dan
oog kan niet tegelijkertijd focussen op
ingesteld op die omgeving, wordt de
helpt het niet als er een figuur met een slimme bril voor je zit of
objecten die zich op verschillende afstan-
beeldinformatie van de HUD door het
staat en ogenschijnlijk zijn camera naar jouw persoon richt. Want
den van elkaar bevinden. En een gezond
brein volkomen verkeerd geïnterpreteerd,
al beweert deze figuur dat hij niet aan het filmen of fotograferen
oog kan niet focussen op een voorwerp
namelijk verder weg dan in werkelijkheid
is, zeker weten doe je dat nooit. Zo luiden de ervaringen van
dat te dicht bij het oog is (slimme brillen,
het geval is. En dan is het ineens wel
mensen die zo gelukkig waren om Google Glass te mogen testen,
motor-HUD’s). Het beeld van een HUD is
zichtbaar…
met daarbij de aantekening dat allen een of meerdere keren
12
007 - Texspeditie JW.indd 12
/ NR. 03 - MAART
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 12:56
TEXPEDITIE HUD’s
Augmented reality
Sportbril
Augmented reality is de benaming voor de technologie waarbij elemen-
Het Amerikaanse Recon Instruments
melden, navigatie doorgeven et cetera.
ten worden toegevoegd aan een bestaand beeld, bijvoorbeeld een foto
levert sportbrillen, eigenlijk draagbare
Het aansluiten van externe sensoren
of (live)video. Een bekend voorbeeld is de reclames op het voetbalveld
computers, met HUD’s voor elk denkbaar
(bijvoorbeeld hartslag) en camera’s
tijdens een livewedstrijd die er in werkelijkheid niet zijn, maar via vaste
gebruik. De Recon Jet en Snow2 hebben
levert geen problemen op. De batterij
punten op het scherm virtueel worden getoond. Augmented reality
een dualcore-processor, wifi-, blue-
houdt het zes uur vol.
wordt ook wel eens toegepast in games en smartphone-apps waarbij
tooth- en ANT+-connectiviteit (Jet),
bepaalde elementen in beeld verschijnen alsof ze daadwerkelijk voor de
gps, hd-camera, microfoon en speakers
Informatie:
camera van de smartphone verschijnen.
(Jet) en diverse sensors als een versnel-
www.reconinstruments.com
lingsmeter, gyroscoop, hoogtemeter,
Distributeur Nederland:
magnetometer en thermometer. Niet
www.shimano-benelux.nl
alleen houden Recon-sportbrillen alle
Prijs Snow 2: $ 399,-
prestaties bij (desnoods op internet
Prijs Jet: $ 599,-
via Recon Engage), ook kunnen ze inkomende berichten en gesprekken van de smartphone (Android en iOS)
De Recon Jet is eigenlijk een volwaardige computer.
Een eenvoudige vorm van augmented reality is de AR-Effect-app van Sony.
Interactie Waar het met head-up displays nog altijd om draait: de piloot
zijn loop-/rij-/glijrichting hoeft te halen. En daarmee is de veilig-
of bestuurder voorzien van vitale informatie. En dan kom je bij
heid bijzonder gediend, want zoals bekend: het menselijk lichaam
Google Glass al snel tot de conclusie dat iets dergelijks voor
beweegt zich altijd in de kijkrichting. Dan zou je kunnen beargu-
dagelijks gebruik in de openbare ruimte nooit aan de orde is.
menteren dat de sporter ook zonder die informatie kan, maar
Maar dat betekent niet dat de HUD als vondst op zich afge-
daar denken moderne sporters heel anders over, en beter dat ze
schreven moet worden. Zo kunnen sportbrillen met HUD (zie
naar voren kijken dan bijvoorbeeld naar hun pols (smartwatch) of
kader ‘Sportbril’) wel degelijk een zinvolle bijdrage leveren voor
stuur (fietscomputer). Sporters hebben bovendien als voordeel
de gebruiker, door bijvoorbeeld allerlei relevante data – trainings-
dat ze niet raar worden aangekeken als ze in het niets starend
duur, snelheid, hoogte, afgelegde afstand, hartslag – onder de
door de wereld razen.
aandacht van de sporter te brengen zonder dat deze zijn blik van
Hoe vaak zien we tegenwoordig motorrijders niet met navigatie op hun stuur rondrijden? Dat is niet omdat ze voortdurend de weg kwijt zijn, maar om te zien wat de volgende bocht in petto heeft qua scherpte of knijpen. Nadeel van de TomTom Rider of Garmin Zumo’s (alle waterdicht), net als bij een fiets: ze zitten meestal op het stuur. Een voordeel van een helm-HUD, indien gekoppeld aan de smartphone: liveweer- en verkeersinformatie kan gevoed worden aan het navigatiesysteem. En kom je dan toch in een enorme stortbui terecht of verdwaal je tot in de nacht, dan weet de HUD in elk geval wat de volgende bocht brengt voordat je daar door schade en schande achter komt.
In de auto Hoeft het allemaal niet zo klein, dan kan er nog veel meer. HUD’s De O-Synce ScreenEye X Visor zonneklep met ingebouwd HUD voor het weergeven van allerlei lichaamsfuncties.
WWW.PCMWEB.NL
007 - Texspeditie JW.indd 13
hebben hun intrede gedaan in de auto-industrie en zijn een degelijke fusie aangegaan met andere zegeningen van de digitale we-
/ NR. 03
- MAART 2016
13
10-02-16 12:56
TEXPEDITIE HUD’s
Draagbaar voor in de auto
De Navdy toont informatie aan de
meeste consumenten. En zeker voor de wetgevers, want wie moet
binnenkant van de voorruit.
je aansprakelijk stellen als er toch iets misgaat?
phones (Android, iOS). Een kleine projec-
Informatie:
zijn systeem gebruik van een laser die het beeld op een speciale
tor geeft informatie van de smartphone
www.navdy.com
laag op de voorruit projecteert, het kan aanmerkelijk eenvoudi-
weer op een geïntegreerde doorzichtige
Prijs: $ 299,-
ger en goedkoper. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van de
Navdy is een verplaatsbare HUD die
Tot die tijd genieten we gewoon van de HUD. Maakt BMW voor
draadloos verbinding maakt met smart-
spiegelende werking van diezelfde voorruit. Op het internet zijn
display die zich als een virtueel scherm
voor met name voor Android- en iOS-smartphones volop apps
twee meter verderop manifesteert. Navdy kan gebruikt worden voor navigatie,
– swipe in de lucht – en kent stembestu-
verkrijgbaar die snelheid en navigatie gespiegeld op het scherm
maar inkomende belletjes en berichten
ring om diverse functies van de telefoon
toveren. Wie zo’n app activeert en zijn smartphone onder de ruit
van alle soorten worden ook getoond
te bedienen. Inclusief het opzetten van
legt, op een anti-slipmatje, heeft zijn eigen primitieve HUD. Deze
en kunnen direct worden beantwoord.
een muziekje en het doorgeven van de
zal alleen in het donker goed afleesbaar zijn, maar dat is nu net
Navdy registreert daartoe handgebaren
geografische positie.
de omstandigheid waarin je op onbekend terrein best wat hulp kunt gebruiken…
14
007 - Texspeditie JW.indd 14
reld. De HUD die bijvoorbeeld BMW optioneel monteert in diverse
Contactlens
modellen (vanaf 1.483 euro) projecteert de snelheid en naar wens
Het laat zich raden dat de ontwikkeling van de HUD vrolijk door-
het motortoerental, navigatieaanwijzingen en hulp in de vorm
raast. Amerikaanse wetenschappers vervaardigden onlangs een
van een kruisingszoomfunctie en rijbaanassistentie, informatie
prototype van een contactlens die video’s moet kunnen verto-
over de maximumsnelheid en de status van de cruise control. Ook
nen. De lens, gemaakt met behulp van een 3D-printer, bestaat
waarschuwingen worden weergegeven: bij het naast de rijbaan
uit vijf lagen waarvan er één licht kan uitstralen naar het oog
rijden, voor voorsorteren, bij het zien van een persoon in het
(door quantum dot leds). Een beeldscherm in een contactlens
donker en bij botsingsgevaar. Alle systemen bij elkaar opgeteld
dus. De techniek wijkt totaal af van de momenteel gangbare
zouden de HUD volkomen overbodig maken omdat de bestuurder
HUD’s, maar de uiteindelijke werking zal niet anders zijn (zie ka-
overbodig is geworden, maar de autonome auto – grappig genoeg
der ‘Virtueel scherm door menselijke weeffout‘). Filmen en foto’s
ook een ontwikkeling van Google – is nog een stapje te ver voor de
maken kan deze lens nog niet.
/ NR. 03 - MAART
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 12:56
TEXPEDITIE HUD’s
De voorruit als HUD
Het slimme vizier
De simpelste HUD is een smartphone of tablet. Door (gps-)informatie
De meningen over bellen en muziek
het beeld als achteruitkijkspiegel op het
gespiegeld op het scherm te toveren en dit onder de (schuine) voorruit van
luisteren op de motor zijn zeer verdeeld,
scherm te projecteren.
de auto te leggen, wordt in die ruit alles zichtbaar. Er zijn wat mitsen en
want velen zijn van mening dat je je kop
maren, want overdag is het beeld niet altijd even helder. Maar de diverse
maar beter bij het verkeer kunt houden
Informatie:
apps in de Google Play en App Store bewijzen vooral bij slecht weer en
en daarbij geen afleiding kunt gebrui-
www.ridenuviz.com
’s nachts – als de ogen echt op de weg gericht moeten zijn – goede dien-
ken. In de auto misschien nog niet zo’n
Prijs Nuviz RideHUD: $ 649,-
sten, bijvoorbeeld door van tevoren te tonen of er een bocht of kruispunt
probleem, maar op twee wielen staat er
Informatie:
aankomt. Kan best van pas komen op bijvoorbeeld wintersportvakantie.
meer op het spel: je leven. Het is dan ook
www.skullysystems.com
om die reden dat oudgedienden geen
Prijs Skully AR1: vanaf $ 1.399,-
voorstander zijn van helmen met allerlei elektronica. In het geval van de Skully
De Skully AR1.
AR1 motorhelm en de Nuviz RideHUD voor montage achteraf op de helm worden uitzonderingen gemaakt. Beide systemen leveren muziek en bieden de gelegenheid de telefoon op te nemen, maar het HUD maakt inzichtelijk wie er belt en – belangrijker – waarheen de weg leidt (gps) en wat de weersverwachting onderweg en ter plekke is. Beide zó prettig om te weten dat je het liever altijd ziet, en niet alleen in je dashboard… Beide producten filmen Met de Hudway-app emuleer je een HUD op je smartphone.
ook, de Skully bovendien naar achter om
BMW’s eigen HUD-systeem.
WWW.PCMWEB.NL
007 - Texspeditie JW.indd 15
/ NR. 03
- MAART 2016
15
10-02-16 12:56
ACHTERGROND Darknet
ALTERNATIEVE DARKNETS Wat is er naast Tor nog meer?
Tor is veruit het bekendste anonimiteitsnetwerk ter wereld als je zonder pottenkijkers wil surfen en downloaden. Toch doen opsporingsinstanties uit diverse landen er alles aan om kwetsbaarheden van Tor aan het licht te brengen. Genoeg reden om ook eens naar andere anonimiteitsnetwerken te kijken die wat minder in de schijnwerpers staan. PCM duikt in de wereld van Freenet, I2P, RetroShare en Tribler. MAIKEL DIJKHUIZEN
M
ensen gebruiken Tor op grote schaal om onder de radar te blijven. Hiervoor zijn verschillende redenen denkbaar, bijvoorbeeld
om ontraceerbaar voor adverteerders, overheden en werkgevers te zijn. Dan is dit anonimiteitsnetwerk een handig hulpmiddel, want in principe ziet niemand welke websites je bezoekt en wat voor bestanden je downloadt. Dit is nog relatief onschuldig, maar Tor wordt ook gebruikt door mensen die grote risico’s lopen. Journalisten en spionnen die in landen werken waar een zwaar regime heerst, gebruiken het ook om websites en communicatiediensten te bezoeken die door de overheid zijn geblokkeerd. Helaas vindt er ook veel misbruik plaats van Tor, want terroristen en cybercriminelen hebben eveneens hun weg naar dit platform gevonden. Vanwege de populariteit en het omstreden karakter van Tor ligt dit anonimiteitsnetwerk bij allerlei opsporingsinstanties en overheden onder een vergrootglas. De vraag is in hoeverre dat effect heeft op de veiligheid
16
Freenet
Je geeft zelf
Freenet (www.freenetproject.org) bestaat al sinds
aan of je de pc
nu machtige instanties actief op gebruikers van dit
2000 en verkeert nog steeds in een experimentele
met alle Free-
platform jagen, zoals de NSA en FBI. Als alternatief voor
fase. Het is een op zichzelf staand netwerk. In tegen-
net-deelnemers
Tor bestaan er ook andere ‘darknets’ die minder in de
stelling tot Tor geeft dit platform je dus geen toegang
of uitsluitend
schijnwerpers staan en je dus een anoniemer bestaan
tot internet, waardoor je het niet kunt gebruiken om
met vrienden
kunnen geven. Hoe werken ze en voor welke doelein-
anoniem Google, Facebook, YouTube en download-
wilt verbinden.
den zijn ze geschikt?
sites te bezoeken. Wat is het dan wel?
/ NR. 03 - MAART 2016
508 - Achtergrond - Darknet-alternatieven JW.indd 16
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:34
ACHTERGROND Darknet
Je kunt Freenet het beste zien als anoniem alternatief
het niet nodig om je pc hiervoor dacht en nacht aan te
voor internet in de vorm van een p2p-netwerk. Er
laten staan. Dat werkt dus beter dan het beheren van
zijn specifieke websites en fora die je kunt bezoeken.
een verborgen Tor-server, waarbij dat wel noodzake-
freesites die uit-
Verder deel je bestanden, verstuur je chatberichten en
lijk is. De Freenet-software verdeelt de gegevens over
sluitend op het
ontvang je e-mails. Kortom, alles wat met het reguliere
meerdere computers van andere deelnemers, zodat
anonimiteitsnet-
internet dus ook mogelijk is. Een verschil is dat alle
de informatie op ieder moment beschikbaar is voor je
werk Freenet te
informatie wordt gehost op de computers van Freenet-
bezoekers.
vinden zijn.
Bezoek
deelnemers. Er vindt geen censuur plaats en de populairste data blijft voorgoed bestaan. Wanneer je de bijbehorende freeware installeert, fungeert jouw pc als schakel binnen het anonieme netwerk. Fijn is dat je optioneel de mogelijkheid hebt om uitsluitend met bevriende pc’s te communiceren in de Darknet-modus. In feite gebruik je dat een afgesloten stukje van Freenet dat volledig gedecentraliseerd werkt. Wens je toegang Zodra je
tot alle informatie, dan activeer je de OpenNet-modus.
de OpenNet-
Met deze optie maak je ook verbinding met enkele
modus activeert,
centrale servers, dus de verbinding is in dat geval een-
communiceert
voudiger te blokkeren voor derde partijen. De Darknet-
je computer
modus is de veiligste methode. Alle communicatie
met onbekende
tussen Freenet-schakels is versleuteld en verloopt via
gebruikers van
meerdere computers, zodat de uiteindelijke opdracht-
Freenet.
gever voor de informatie lastig is te achterhalen.
Freenet installeren De Freenet-software is beschikbaar voor Windows, OS X en Linux. Freenet maakt gebruik van een webinterface om de inhoud van dit netwerk toegankelijk te maken. Je gebruikt hiervoor een reguliere browser. Uit veiligheidsoverwegingen raden de makers aan om niet dezelfde browser te gebruiken voor het surfen op internet en Freenet. Verder is het raadzaam om privénavigatie te activeren. Na de installatie maak je verbinding met de OpenNet- of Darknet-modus. In de volgende stap bepaal je hoeveel schijfruimte je beschikbaar wilt stellen aan dit anonimiteitsnetwerk. Hoe meer je bijdraagt, hoe sneller je zelf downloads kunt binnenhalen. Verder wil het programma graag de
Bestanden opslaan Om verbinding met Freenet te maken, heb je een
snelheid van je internetverbinding weten om de instellingen voor de bandbreedte te bepalen.
speciaal programma nodig. Besef wel dat je hiermee
Freenet gebruiken
een stukje van je harde schijf en bandbreedte beschik-
Na de installatie van het programma kom je meteen
baar stelt aan andere gebruikers. Overige deelnemers
in het hoofdvenster van Freenet terecht. De gebruiks-
van het netwerk kunnen hierop versleutelde data
interface oogt behoorlijk complex, dus neem even
opslaan. De inhoud kan van alles zijn, want je hebt
de tijd om hieraan te wennen. Er is onder meer een
daar zelf geen invloed op. Zodra je zelf een bestand
zoekfunctie en diverse index-pagina’s voor het vinden
naar Freenet uploadt, splitst het programma de data
van zogeheten freesites. Wil je rechtstreeks naar een
en selecteert voor de opslag diverse computers van
adres surfen of een bestand downloaden, dan heb je
andere deelnemers. Dit bestand is naar niemand her-
hiervoor een sleutel nodig. Verder staat het je vrij om
leidbaar, zodat je dus anoniem data kunt delen. Wil je
zelf een anonieme freesite te hosten, vrienden toe te
een eigen freesite hosten (website op Freenet), dan is
voegen en te discussiëren op het forum. Zolang men-
WWW.PCMWEB.NL
508 - Achtergrond - Darknet-alternatieven JW.indd 17
/ NR. 03 - MAART 2016
17
10-02-16 15:34
ACHTERGROND Darknet
bestanden uitwisselen en chatten. Dit platform laat zich het beste omschrijven als een netwerk over een netwerk. Het overkoepelende p2p-netwerk dient hierbij als beveiligingslaag waarin iedere deelnemer anoniem blijft. Alle communicatie is gecodeerd. Bij het versturen van een bericht over het eigen netwerk hanteert I2P maar liefst vier versleutelde lagen. De werking is in zekere zin vergelijkbaar met het Tor-netwerk. Opgevraagde data wordt versleuteld en via meerdere schakels (nodes) verstuurd naar de opdrachtgever. Elke node heeft een publieke sleutel om gegevens te coderen en een privésleutel om de data weer te ontsleutelen. Een belangrijke eigenschap is dat de zender een datapakketje tweemaal versleutelt en het vervolgens via een De begin-
sen regelmatig je freesite bezoeken, blijft de content
willekeurige node naar de ontvanger verstuurt. De
pagina geeft je
‘online’ staan. Wanneer je geen toegang tot Freenet
tussenliggende node ontsleutelt de data eenmaal en de
toegang tot alle
krijgt, blokkeert de firewall in je router mogelijk de
uiteindelijke ontvanger doet dat voor de tweede keer
onderdelen van
verbinding. Via http://127.0.0.1:8888/connectivity zie
en kan vervolgens de inhoud inzien. De zender van het
Freenet.
je welke poorten het anonimiteitsnetwerk gebruikt en
datapakketje blijft dankzij de tussenliggende node vol-
voeg je zo nodig handmatig uitzonderingen toe via het
ledig anoniem. Een verschil met Tor is dat bij I2P iedere
beheerpaneel van je router. Houd er rekening mee
deelnemer als node opereert en dus ook data van
met populaire
dat Freenet aan het begin nogal traag reageert bij het
onbekende opdrachtgevers doorsluist. Personen die
mediabestan-
ophalen van een webpagina. Naarmate je het netwerk
graag een anonieme website willen optuigen, kunnen
den is op Free-
langer gebruikt, verlopen de downloads sneller. Opval-
die op het I2P-netwerk publiceren. Zo’n anonieme web-
net verrassend
lend is dat deelnemers op grote schaal auteursrech-
site draagt de naam eepsite. Vergeleken met Freenet is
groot, zoals in
telijk beschermd materiaal met elkaar uitwisselen. Mu-
er geen sprake van gedistribueerde opslag, dus je hoeft
dit voorbeeld
ziek, films en series zijn er namelijk volop te vinden.
geen schijfruimte beschikbaar te stellen.
high-res muziek-
Wees voorzichtig waarop je klikt, want er is ook veel
downloads.
aanstootgevend materiaal aanwezig.
Het aanbod
Verbinding maken
Het pro-
Je gebruikt I2P op diverse platformen, namelijk
gramma I2P
Windows, OS X, Linux en Android. Na de installatie
Router Console
in Windows heb je toegang tot het programma I2P
is een prima be-
Router Console. De bediening hiervan werkt vanuit een
ginpunt om met
browser. Je controleert in het beheerpaneel de status
dit veelzijdige
van dit anonimiteitsnetwerk en je wijzigt desgewenst
anonimiteitsnet-
de instellingen. Je geeft hierbij zelf aan hoeveel procent
werk aan de slag
je van de bandbreedte wilt delen om data naar andere
te gaan.
I2P
Een minpunt van Freenet is dat je geen reguliere websites op internet kunt bezoeken. Met I2P (www. geti2p.net) is deze mogelijkheid er wel, al is er ook een grootschalig eigen netwerk. I2P is namelijk een op zichzelf staand netwerk waarop je kunt surfen, e-mailen,
18
/ NR. 03 - MAART 2016
508 - Achtergrond - Darknet-alternatieven JW.indd 18
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:34
ACHTERGROND Darknet
wordt op die manier via het I2P-netwerk omgeleid. Overigens zijn websites op het reguliere web ook gewoon beschikbaar. De verbinding is vanwege de omweg wel wat langzamer. Wanneer je naar een website
Je kunt de
eepsites zijn
daadwerkelijk via het I2P-netwerk wordt omgeleid.
alleen via
Veel mensen gebruiken eepsites om auteursrechtelijk
I2P-netwerk
beschermde mediabestanden te verspreiden. HĂŠt
beschikbaar.
nodes door te sturen. Je kunt ook nul procent instellen,
bandbreedte
maar dan draag je niet bij aan het voorbestaan van dit
die je deelt
anonimiteitsnetwerk.
met andere
Anonieme
als www.watismijnip.nl surft, zie je dat de verbinding
gebruikers van
Eepsites bezoeken
het I2P-netwerk
Het gebruik van I2P-toepassingen is niet zo eenvoudig.
beperken.
Je moet namelijk verschillende tooltjes installeren die met dit anonimiteitsnetwerk overweg kunnen. Voorbeelden hiervan zijn het blogprogramma Syndie en de bestanden-uitwisselaar iMule. Verder is het ook moge-
ZeroNet
lijk om chatclients die het IRC-protocol ondersteunen
Als je graag een anonieme website wilt opzetten, kun je hiervoor terecht bij
met I2P te verbinden, zoals mIRC of Pidgin. Leuk om te
ZeroNet (www.zeronet.io). Dit is een p2p-netwerk op basis van het bittorrent-
weten is dat het downloadprogramma Vuze ook een
protocol waarbij het platform schijfruimte van bezoekers gebruikt om je
plugin voor I2P bevat. Wanneer je zogeheten eepsites
website te hosten. Dat betekent dus dat je zelf ook bezochte websites deelt
binnen het I2P-netwerk wilt bezoeken, hoef je geen
met andere gebruikers. Zodra je een eigen website publiceert, krijg je zowel
aanvullende software te downloaden. Dat kan namelijk
een privĂŠ als publieke sleutel. De publieke sleutel is in feite het webadres
met je bestaande browser, mits je de proxy-instellin-
waarop bezoekers jouw website kunnen bereiken. Leuk om te weten is dat
gen hiervan aanpast. Het webverkeer van je browser
ZeroNet een soortgelijke encryptie hanteert als Bitcoin-accounts. Verder is het mogelijk om ZeroNet aan het Tor-netwerk te koppelen. Hiermee verberg je het ip-adres tijdens surfsessies voor mogelijke pottenkijkers.
Wijzig de proxy-instellingen van je browser en vraag anoniem websites en
Websites die je via ZeroNet publiceert, maken voor hosting geen gebruik van een centrale server.
eepsites op.
WWW.PCMWEB.NL
508 - Achtergrond - Darknet-alternatieven JW.indd 19
/ NR. 03 - MAART 2016
19
10-02-16 15:34
ACHTERGROND Darknet
Nodig vrienden uit door een publieke sleutel in te voeren.
zichtbaar voor jou en je vrienden. Daarnaast is het ook mogelijk om te chatten, berichten op fora achter te laten en e-mails te verzenden. Is de gewenste contactpersoon niet online, dan brengt RetroShare de inhoud van het bericht tijdelijk onder bij een bevriende node. Via een voorgeĂŻnstalleerde plugin zijn er verder VoIPgesprekken mogelijk.
Client installeren Wanneer je van plan bent om een gedecentraliseerd netwerk met vrienden op te tuigen, heb je hiervoor een client nodig. Je gebruikt de benodigde software kenmerk van deze adressen is dat ze altijd de extensie
onder meer op systemen met Windows, OS X, Linux
fiel en publieke
.i2p bevatten. Via http://eepsites.i2p gebruik je een
en Raspberry Pi. In tegenstelling tot de meeste andere
sleutel krijg je
anonieme zoekmachine.
darknets, is het bij RetroShare een voorwaarde dat je
Zonder pro-
geen toegang
een profiel aanmaakt en een publieke sleutel gene-
tot het netwerk
RetroShare
reert. Deze sleutel gebruik je om uitnodigingen naar
Freenet en I2P zijn de bekendste alternatieven voor
weg van aan klassieke chatmessenger in combinatie
Tor. Daarnaast bestaan er ook nog andere darknets
met een e-mailclient. Als eerste nodig je vrienden uit.
die bij het grote publiek onbekend zijn. Een voorbeeld
Dat kan door de publieke sleutel van je vriend toe te
hiervan is RetroShare (www.retroshare.sourceforge.
voegen. Verder stuur je desgewenst een e-mail met
net). Een belangrijk verschil met eerder genoemde
instructies om RetroShare te installeren. Eenmaal
darknets is dat je via dit gedecentraliseerde anonimi-
verbonden met vrienden, deel je zorgeloos bestanden
teitsnetwerk alleen contact legt met vrienden die je
zonder dat derden de data kunnen inzien.
van RetroShare.
vrienden te versturen. Het hoofdvenster heeft veel
vertrouwt. Het is dus een zogeheten friend-to-friend netwerk. De voornaamste eigenschap van RetroShare is het anoniem delen van bestanden. Het platform maakt hiervoor gebruik van versleutelde verbindingen
20
Tribler
Wie geĂŻnteresseerd is om volledig anoniem bestanden
met bevriende computers. Er is geen sprake van cen-
van het bittorrent-netwerk te plukken, is bij Tribler
trale servers, dus de informatie die je deelt is alleen
(www.tribler.org) aan het juiste adres. Dit down-
/ NR. 03 - MAART 2016
508 - Achtergrond - Darknet-alternatieven JW.indd 20
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:34
ACHTERGROND Darknet
loadprogramma is ontwikkeld door onderzoekers van de TU Delft en fungeert in feite als darknet voor bittorrent-gebruikers. Via populaire clients als Vuze en ÂľTorrent ben je onbeschermd en zien internetproviders precies welke bestanden je binnenhaalt. Voor meer veiligheid gebruik je om die reden Tribler. Zodra je een torrent-bestand van bijvoorbeeld een film, serie of muziekalbum aan dit programma toevoegt, geef je aan hoeveel veiligheidslagen je wilt toepassen. Het maximum is drie. Hoe meer veiligheidslagen je instelt, hoe langer de downloads duren. Tribler leidt het bittorrent-verkeer vervolgens langs meerdere proxyservers, zodat niet duidelijk is wie de uiteindelijke ontvanger is van de bestanden. Er is dus niet rechtstreeks contact met het bittorrent-netwerk. Iedere proxyserver voorziet de data van een encryptielaag, waarbij alleen jouw computer in staat is om de gegevens te ontsleutelen. Bij het gebruik van bittor-
loadlocatie hebt geselecteerd, klik je op OK om het
je anoniem wilt
rent deel je de gedownloade bestanden automatisch
downloadproces te starten. Handig is dat Tribler
ingebouwde
downloaden en
met andere gebruikers van het netwerk. Goed om te
een test bevat waarmee je kunt controleren of het
zoekfunctie van
kies het aantal
weten is dat Tribler ook uitgaande data versleutelt en
anoniem downloaden en uploaden vlekkeloos functi-
Tribler heb je
veiligheidslagen.
langs verschillende proxyservers leidt.
oneert. Houd er rekening mee dat je telkens hand-
geen torrent-
matig aangeeft dat je anoniem wilt downloaden. Er
sites meer
is helaas geen optie om deze instelling automatisch
nodig.
Geef aan dat
Dankzij de
te activeren. Een groot voordeel is dat Tribler ten opzichte van andere bittorrent-clients geen reclame bevat. Qua functionaliteit is de freeware bovendien erg compleet. Zo kun je tijdens het downloadproces het eerste deel van een videobestand alvast bekijken
Het schema
en is er een ingebouwde zoekfunctie om interessante
onderaan geeft
torrents te vinden. Wanneer je niet op zoek bent
aan dat het bit-
naar een specifieke titel, snuffel je vrijblijvend rond
torrent-verkeer
tussen de vele kanalen die het programma rijk is. Zo
via verschillende
open je bijvoorbeeld kanalen waarbij alleen series,
proxy-servers
flac-muziekbestanden en films in een hoge resolutie
binnenkomt op
te vinden zijn.
jouw pc.
Downloaden Tribler is beschikbaar voor Windows, OS X en Linux. Na de installatie kom je terecht in een overzichtelijke interface. Je gebruikt rechtsboven het plusteken om een torrent-bestand toe te voegen of een magnetlink in te voeren. Vervolgens geef je aan dat je de data anoniem wilt binnenhalen en stel je het aantal gewenste veiligheidslagen in. Nadat je de down-
WWW.PCMWEB.NL
508 - Achtergrond - Darknet-alternatieven JW.indd 21
/ NR. 03 - MAART 2016
21
10-02-16 15:34
ACHTERGROND Internet of Things
JE KOELKAST ONLINE
Huishoudelijke apparaten op internet Onder de noemer Internet of Things voorzien fabrikanten steeds meer huishoudelijke apparaten van een netwerkaansluiting. Of het nou gaat om een koffiezetapparaat, koelkast, stofzuiger of wasmachine, je kunt het zo gek niet bedenken of het apparaat is ‘connected’. De vraag is natuurlijk of het daadwerkelijk nut heeft dat we tegenwoordig met bijna ieder elektrisch apparaat online gaan. We zoeken het voor je uit aan de hand van een zevental bestaande producten. MAIKEL DIJKHUIZEN
N
aast een computer,
Voor bijna ieder huishoudelijk ap-
welke toegevoegde waarde een
laptop, smartphone,
paraat bestaat er wel een slimme
duurbetaalde netwerkaansluiting
tablet en smart-tv
uitvoering die communiceert met
en bijbehorende mobiele app
sluit je vandaag de dag veel meer
je smartphone of tablet. Kortom,
heeft. We voelen zeven Internet of
apparaten op internet aan. Zo
je kunt je hele huis ‘smart’ maken,
Things-producten aan de tand en
zijn er al slimme koelkasten, op
al is daar natuurlijk wel een flink
geven daarbij aan of ze geschikt
afstand bedienbare stofzuigers en
kostenplaatje aan verbonden. Om
of ongeschikt zijn voor je slimme
intelligente koffiezetapparaten.
die reden is het goed om te weten
huishouding!
IoT Tech Day 2016 Dat het onderwerp Internet of Things hot is,
Utrecht voor de IoT Tech Day 2016!
van de toekomst, zelfrijdende auto’s en nog veel meer. Hierbij
dat weten we natuurlijk al een tijdje bij PCM.
De IoT Tech Day 2016 brengt ontwikke-
Twee jaar geleden zijn onze collega’s van de
laars, bedrijven en IoT-enthousiastelingen
zal de focus vooral liggen op
evenementenafdeling een conferentie rondom
van over de hele wereld samen voor een dag
hands-on en het zelf ervaren van
het thema Internet of Things gestart, ge-
van toonaangevende presentaties, verhelde-
en spelen met de allernieuwste
naamd de IoT Developers Day. Naar aanleiding
rende workshops en topsprekers uit binnen-
technologie. Met zo’n 1000
van de enthousiaste reacties en overweldigen-
en buitenland. De topics van de IoT Tech Day
bezoekers is de IoT Tech Day 2016
de bezoekersaantallen van afgelopen editie,
2016 zijn onder andere: Developing for the
het grootste IoT-evenement van het jaar.
hebben zij besloten om het event dit jaar qua
IoT, Smart Cities, Connected Living, Health,
PCM biedt jou als lezer 50 procent korting
grootte, workshops en bezoekersaantallen te
Wearables en Data & Security. Verwacht dus
op de aanschaf van een ticket. Zie voor meer
verdubbelen. Graag willen we onze lezers op
allerlei workshops, demonstraties en sessies
informatie het kader aan het eind van dit
14 april van harte uitnodigen in de Jaarbeurs
over het automatiseren van je huis, de stad
artikel.
22
/ NR. 03 - MAART
101 - Hardware - IoT JW.indd 22
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:28
ACHTERGROND
Internet of Things
Mr. Coffee Smart Optimal Brew Het Amerikaanse bedrijf Jarden
gen treft. Zo dien je een koffiekan
ontwikkelt onder de naam
vooraf klaar te zetten en het water-
Mr. Coffee slimme koffiezetap-
reservoir moet uiteraard gevuld
paraten. De Smart Optimal Brew is
zijn. Om nog maar over de filters en
daar een mooi voorbeeld van. Via
gemalen koffiebonen te zwijgen. Het
een ingebouwde wifi-adapter laat
product is ook in staat om iedere
dit apparaat zich met het draadloze
dag op een vast tijdstip automatisch
netwerk verbinden, waarna je via de
een verse koffiekan te maken. Je
WeMo-app op afstand koffie kunt
creëert hiervoor een weekschema.
Na het aanzetten van de wa-
zetten. Handig, want je hoeft alleen
Verder werkt dit koffiezetapparaat
terkoker duurt het altijd even
nog maar je stoel te verlaten om de
eventueel samen met het program-
voordat het water kookt. De
koffie op te halen. Een voorwaarde
ma IFTTT (If This Then That) om in
tijd hiervoor is net te kort om
is wel dat je de juiste voorbereidin-
specifieke situaties automatisch kof-
uitgebreid op de bank te zit-
fie te zetten. Vergeet je de automa-
ten, maar daarentegen weer
tisch gemaakte koffie op te drinken?
te lang om erop te wachten
Geen probleem, want de WeMo-app
in de keuken. De Smarter
stuurt je een herinnering. Als je iets
iKettle 2.0 is de oplossing.
langer wacht, loop je overigens geen
Dit apparaat laat zich
risico op koude koffie. De koffie
aansturen door de Smarter
blijft nog zo nodig uren achtereen
2.0-app. De mogelijkheden
warm. Verder ontvang je notificaties
zijn erg verrassend. Uiter-
wanneer er onderhoud nodig is en
aard activeer je op afstand
zodra het waterreservoir moet wor-
de waterkoker, maar het is
den bijgevuld. Het apparaat is overi-
ook mogelijk om deze taak
gens ook gewoon zonder een app te
bij bepaalde gebeurtenissen auto-
installeren. Mr. Coffee beweert dat
matisch uit te voeren. Huilt de baby
de Smart Optimal Brew meer smaak
’s nachts, dan springt de waterkoker
app ontwikkeld om de iKettle 2.0 te
aan de koffie toevoegt door het
vanzelf aan. Op die manier hoef je
bedienen.
water te verhitten naar 205 graden.
niet je bed uit en een paar minuten
Het merk levert een koffiekan mee
te wachten totdat het water gereed
Smarter iKettle 2.0
waaruit je ongeveer tien kopjes kunt
is voor flessenvoeding. Hierbij geef
www.smarter.am
halen. Een nadeel is dat je altijd een
je zelf de gewenste temperatuur
Prijs: € 139,-
volledige kan moet zetten en dus
aan. Je kiest hierbij een waarde tus-
geen losse kopjes kunt vullen. Zoals
sen de twintig en honderd graden
gezegd werkt het koffiezetapparaat
Celsius. De Smarter iKettle 2.0
bijvult. Deze waterkoker verbind
naadloos samen met de WeMo-app
houdt de ingestelde temperatuur
je via het netwerk middels de
van Belkin. Goed om te weten is dat
maximaal een halfuur vast. De app
ingebouwde wifi-module. Het merk
nog meer huishoudelijke appara-
beschikt verder over een wekker.
heeft ook nog een slim koffiezet-
ten hiervan gebruikmaken, zoals
Zodra het alarm afgaat, springt
apparaat ontwikkeld dat zich laat
geschikte lampen en airco’s.
automatisch de waterkoker aan.
bedienen met dezelfde Smarter
Na het opstaan serveer je jezelf
2.0-app. Vergeleken met een klas-
dus direct een verse kop thee! Als
sieke waterkoker is de iKettle 2.0
Mr. Coffee Smart Optimal Brew
je na een zware werkdag de deur
wel wat aan de dure kant, al vinden
binnenloopt, vraagt de app of je
we de slimme functies wel degelijk
www.mrcoffee.com
behoefte hebt aan heet water. Fijn
van toegevoegde waarde voor
Prijs: $ 149,99
is dat je een notificatie ontvangt als
theeliefhebbers en mensen met
het water de juiste temperatuur
een baby. Een minpuntje is dat de
GESCHIKT
101 - Hardware - IoT JW.indd 23
GESCHIKT
Smarter heeft een doodeenvoudige
heeft. Een nuttige optie is dat je op
app geen IFTTT ondersteunt, zodat
halen, stuurt de WeMo-app je een
afstand het waterpeil controleert,
je geen eigen gebeurtenissen aan
herinnering.
waarna je het reservoir zo nodig
de waterkoker kunt koppelen.
Als je je koffie bent vergeten te
WWW.PCMWEB.NL
Smarter iKettle 2.0
/ NR. 03
- MAART 2016
23
10-02-16 15:29
ACHTERGROND Internet of Things
Siemens SN578S06TE Hoewel het Internet of Things-
vaatwasser inschakelen. Aangezien
principe al enkele jaren speelt,
je de vuile vaat toch moet inruimen,
hebben veel grote merken eigenlijk
ben je meestal al in de buurt van
nog maar weinig huishoudelijke ap-
de machine om op de aan-knop te
paraten met een internetaansluiting
drukken. Vanaf de bank kun je de
ontwikkeld. Siemens heeft dat als
status van het reinigingsprogram-
één van de weinige fabrikanten wel
ma volgen, zodat je precies weet
goed voor elkaar met een aantal
hoe lang de machine nog bezig is.
recente producten. Genoeg reden
De app helpt je eventueel om het
om de SN578S06TE uit de iQ700-
gewenste reinigingsprogramma te
serie van dit Duitse bedrijf onder
selecteren. Hiervoor beantwoord
de loep te nemen. Deze vaatwasser
je enkele vragen over je reinigings-
sluit je via wifi aan op het Home
voorkeur en type vaat. Je ontvangt
Connect-systeem. Over de slimme
vervolgens een advies over welk
mogelijkheden van dit apparaat zijn
programma je het beste kunt
we niet erg enthousiast. Zodra het
kiezen. Zodra je nieuwe vaatwasta-
reinigingsprogramma is afgerond,
bletten aanschaft, geef je in de app
ontvang je in de Home Connect-app
de juiste hoeveelheid aan. Drei-
De CM676G0S6 van Siemens maakt
handmatig een temperatuurstand
een notificatie. Dat is niet echt een
gen de tabletten op te raken, dan
gebruik van de Home Connect-app
en tijd in te voeren. Tijdens het be-
welkome aanvulling, aangezien de
ontvang je hiervan een melding.
(zie kader) om allerlei huishoude-
reidingsproces vraag je desgewenst
machine normaliter een deuntje
Hoewel Siemens originele ideeën
lijke apparaten met je thuisnetwerk
de status op, zodat je precies weet
afspeelt. Je weet dus al dat de vaat
heeft bedacht om zoveel mogelijk
te verbinden. Deze duurbetaalde
wanneer het gerecht gereed is.
weer schoon is. Weliswaar kun je nu
slimme opties toe te voegen, zijn
inbouwoven koppel je via wifi aan
Verder kun je de oven ook alvast op
ook op andere plekken de actuele
veel functies naar onze mening wat
het thuisnetwerk. De mogelijkhe-
afstand voorverwarmen, wanneer
status zien, maar veel nut heeft
ver gezocht. Een internetaanslui-
den van de Home Connect-app zijn
je bijvoorbeeld warme broodjes
dat niet. Wel kun je op afstand de
ting op deze vaatwasser heeft naar
erg goed uitgewerkt. Nuttig is dat
haalt in een supermarkt. In de app
onze mening te weinig toegevoegde
je onderweg in de bus of trein deze
is er tevens een handleiding van
waarde om de forse meerprijs te
combi-oven op afstand inschakelt
het apparaat beschikbaar. Een nut-
verantwoorden.
met het gewenste instellingen. Het
tige mogelijkheid is dat monteurs
werkt dus ook buiten je thuisnet-
van Siemens via Home Connect
werk! Op die manier is het eten
een diagnose op afstand kunnen
Siemens SN578S06TE
na thuiskomst direct klaar en kun
uitvoeren. Wellicht is het probleem
www.siemens-home.nl
je dus aan tafel. Je geeft in de app
op afstand op te lossen door online
Prijs: € 1.599,-
simpel aan welke maaltijd je wilt
systeeminformatie door te sturen.
bereiden en de smartphone of ta-
En wanneer er iets kapot is, weet
blet geeft de juiste instellingen aan
de servicemonteur precies om welk
deze oven door. Je hoeft dus niet
onderdeel het gaat. Deze service-
Geef in de app je reinigingsvoorkeur aan zet de vaatwasser aan het werk.
GESCHIKT
Siemens CM676G0S6
ONGESCHIKT
24
/ NR. 03 - MAART
101 - Hardware - IoT JW.indd 24
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:29
ACHTERGROND
Internet of Things
Siemens KG36NHI32 Net als de eerder besproken
wat er allemaal in je koelkast ligt.
inbouwoven van Siemens,
Dat is vooral handig wanneer je
maakt ook deze KG36NHI32
in de supermarkt bent, terwijl je
koelkast deel uit van het
niet precies weet welke goederen
Home Connect-systeem.
je nog op voorraad hebt. Ideaal
Hiermee heb je altijd en
voor het geval je na het werk direct
overal toegang tot de instel-
boodschappen gaat doen. Wanneer
lingen van deze fraaie
andere gezinsleden tijdens je af-
koelkast. Aan de binnen-
wezigheid flessen drinken en eten
zijde van de koelkast zijn
opmaken, speel je daar op in door
er twee camera’s met een
een recente foto van de voorraad
resolutie van vijf mega-
op te vragen. Je voorkomt daarmee
pixel gehuisvest, namelijk
wellicht dat je voor de tweede keer
achterin de kast en in de
naar de winkel moet. In de app is
deur. Iedere keer dat je
er ook een bewaargids voorhan-
de deur van de koelkast
den, waarmee je kunt zien wat de
sluit, maken deze camera’s De Home Connect-app bevat speciaal voor Siemens-apparatuur een
je boodschappen zijn. Iedereen
behulp van de app op je smart-
vergeet weleens de deur van de
phone weet je hierdoor precies
koelkast helemaal dicht te doen. Met deze KG36NHI32 is dat voort-
kookboek.
Siemens CM676G0S6
beste bewaaromstandigheden voor
twee foto’s van de binnenkant. Met
GESCHIKT
aan verleden tijd, want je ontvangt
Siemens KG36NHI32
hiervan zonodig een waarschuwing
www.siemens-home.nl
www.siemens-home.nl
op je mobiele toestel. De app geeft
Prijs: € 1.699,-
Prijs: € 1.299,-
verder voedingsadvies door aan te geven welke gerechten je met
functie geldt voor alle apparaten die
Home Connect is druk bezig om
de aanwezige producten kunt
zijn aangesloten op het Home Con-
naast Siemens en Bosch nog meer
bereiden. Ten slotte wijzig je desge-
nect-systeem. Jammer genoeg is
fabrikanten van huishoudelijke appara-
wenst op afstand de temperatuur
er geen ondersteuning voor IFTTT.
tuur aan zich te binden.
van de koelkast.
Buiten de slimme functies van de app is dit exemplaar zeer geschikt voor mensen die graag kostbare tijd
Home Connect
besparen. De pyrolysefunctie is in
Home Connect is een merkonafhanke-
zullen volgen. Fijn is dat je ook buiten
staat om de oven tot maar liefst 480
lijke app om tegelijkertijd verschillende
je huis met een mobiele internetverbin-
graden Celsius te verwarmen en al
huishoudelijke apparaten te bedienen.
ding de apparaten benadert. Hiervoor
het aanwezige vuil te verbranden.
Op die manier is het vanuit één gebrui-
voldoet Home Connect aan allerlei
Veeg de as uit de oven en het appa-
kersomgeving mogelijk om met bijvoor-
veiligheidsnormen, zodat de kans op
raat is weer helemaal schoon. Is je
beeld een vaatwasser, wasmachine,
privacyproblemen gering is. Het Home
smartphone niet binnen handbe-
koelkast en oven te communiceren. Het
Connect-systeem is nog volop in ontwik-
reik, dan gebruik je het degelijke 3,7
platform probeert zoveel mogelijk fabri-
keling en er komen steeds meer moge-
inch tft-scherm aan de bovenkant
kanten aan zich te binden. Momenteel is
lijkheden bij. Zo is Siemens bezig om
van dit apparaat. De CM676G0S6
het vooral Siemens dat al kant-en-klare
een zeer slimme oven te ontwikkelen.
kan gerechten bereiden met een
producten heeft ontwikkeld die naad-
Wil je bijvoorbeeld een diepvriespizza
maximale temperatuur van 300 gra-
loos met Home Connect samenwerken.
bereiden? Scan met je smartphone
den Celsius. De inhoud bedraagt 45
Een ander merk dat op korte termijn
de barcode van de verpakking en de
liter, dus voor heel grote gerechten
met geschikte producten op de proppen
combi-oven stelt automatisch de juiste
is deze oven niet zo geschikt.
komt, is Bosch. De initiatiefnemers van
bereidingswijze in. De makers van Home
deze universele standaard verwachten
Connect hebben apps ontwikkeld voor
dat er in de toekomst meer merken
iOS en Android.
WWW.PCMWEB.NL
101 - Hardware - IoT JW.indd 25
/ NR. 03
- MAART 2016
25
10-02-16 15:29
ACHTERGROND Internet of Things
Samsung WW10H9600EW Een wasmachine met een internet-
zodat er bij eenvoudige problemen
aansluiting, wat kunnen we daarvan
geen servicemonteur hoeft langs te
verwachten? Samsung houdt het
komen. Vervolgens krijg je instruc-
met de WW10H9600EW behoorlijk
ties op de smartphone om het
simpel. Middels de Smart Washer-
probleem te verhelpen. Je selecteert
app bedien je het apparaat op af-
daarnaast op afstand het gewenste
stand. Hierbij ontvang je berichten
wasprogramma, de tijdsduur en
over de status, bijvoorbeeld zodra
temperatuur. Een minpunt is dat
het wasprogramma is afgerond.
Samsung de app al een tijdje niet
Ook eventuele foutmeldingen
heeft bijgewerkt, waardoor de inter-
ontvang je op het mobiele toestel,
face een gedateerde indruk maakt.
zodat je het meteen weet als er iets
Verder heeft de internetaansluiting
mis is. Mogelijk voer je de oplos-
op een Samsung-wasmachine
sing zelfs uit vanaf de smartphone.
naar ons idee amper toegevoegde
Dat scheelt je weer zoeken in de
waarde. Foutmeldingen en
handleiding. De wasmachine maakt
problemen komen in de praktijk
via wifi verbinding met het netwerk,
relatief weinig voor en de machine
waarna je de app overal kunt bedie-
speelt een deuntje af wanneer het
nen. De smartphone of tablet hoeft
wasprogramma is voltooid. Een
dus niet per se met hetzelfde net-
app-notificatie is dus niet per se no-
Samsung Family Hub
werk verbonden te zijn. De Smart
dig. Het op afstand selecteren van
Ondanks kondigde Samsung een
zet je in de keuken een lekker muziekje
Check-functie voert bij problemen
het wasprogramma is ook weinig
nieuwe slimme koelkast aan. De
op. Dankzij de ingebouwde speakers is
op eigen houtje een diagnose uit,
zinvol. Je moet immers toch al naar
Family Hub is vanaf de lente verkrijg-
het zelfs mogelijk om muziek vanaf je
de machine lopen om de vuile was
baar en bevat allerlei interessante
smartphone te streamen.
in de trommel te doen en wasmid-
mogelijkheden. Net als de in dit arti-
del toe te voegen. Huishoudens
kel besproken Siemens KG36NHI32
die een abonnement met daluren
hangen er aan de binnenkant
bij hun energieleverancier hebben,
camera’s, waarmee je de actuele
kunnen de smartphone wel ge-
voorraad controleert. Samsung gaat
bruiken om de wasmachine op een
echter nog een stapje verder door
goedkoper tijdstip op afstand te
aan te geven of deze producten bij
starten. Wie niet gebruikmaakt van
een winkel in de aanbieding zijn.
de app, doet hiervoor een beroep
Sterker nog, je kunt de producten
op het fraaie aanraakpaneel van de
rechtstreeks bestellen! Verder houd
WW10H9600EW.
je de houdbaarheidsdatum van ieder
ONGESCHIKT
product bij door virtuele etiketten aan eten en drinken te koppelen. Aan de hand van een groot aan-
Samsung WW10H9600EW
raakscherm laat je verder berichten
www.samsung.com
achter voor andere gezinsleden en
Prijs: â‚Ź 1.479,De Samsung Family Hub heeft een De Samsung Smart Washer-app kan wel een opfrisbeurt gebruiken.
26
/ NR. 03 - MAART
101 - Hardware - IoT JW.indd 26
2016
enorm aanraakscherm van 21,5 inch waarop je rechtstreeks bestellingen doet.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:29
ACHTERGROND
Internet of Things
Neato Botvac Connected De Botvac Connected van het
vies, dan geef je zelfs aan dat de
Amerikaanse Neato is een robot-
Botvac Connected overal tweemaal
stofzuiger die zich laat bedienen via
moet langsgaan. Een alternatieve
wifi. Een prijskaartje van 749 euro
optie is om het hele huis te doen.
is nogal fors, dus we zijn benieuwd
Is het apparaat daarmee klaar,
naar de slimme mogelijkheden
dan ontvang je hiervan netjes een
van dit veelbelovende apparaat.
berichtje. Verder is ook handmatige
De Botvac Connected is aan één
besturing mogelijk, zodat je deze
zijde rond en aan de andere zijde
stofzuiger met bedieningstoetsen
recht, zodat het apparaat dankzij
de juiste weg wijst. Handig wanneer
Conclusie
deze D-vorm ook de hoekjes in een
er op een specifieke plek plotse-
Hoewel veel grote merken al jaren
uitgewerkt. Goed nieuws is dat
kamer meepakt. Je smartphone
ling kruimels liggen en je dat even
hoog van de toren blazen, valt het
Bosch ook momenteel bezig is om
gebruik je om opdrachten aan de
snel wilt opzuigen. Aangezien je
Internet of Things-aanbod voor
producten van deze standaard
robot te geven. Stel een schema
een stofzuiger op iedere plek van je
huishoudelijke apparatuur in de
te voorzien. Hopelijk volgen op
in en zet dit schoonmaakapparaat
huis gebruikt, is het belangrijk dat
praktijk ietwat tegen. Zo heeft
termijn ook bekende merken
op gezette tijden aan het werk. Je
er overal voldoende wifi-dekking
Samsung nog geen fatsoenlijke
als Miele en Samsung dit goede
hebt keuze uit twee modi. Zo kies
is. De Botvac Connected maakt ge-
app ontwikkeld die alle huishou-
voorbeeld, zodat er een universele
je voor de ecomodus voor een
bruik van sensors om obstakels te
delijke apparatuur aan elkaar
standaard ontstaat. Overigens
rustige schoonmaakbeurt met een
herkennen. Zelfs een trapgat vormt
koppelt en komen verder vooral
heeft laatstgenoemde onder de
lage geluidsproductie op zo’n 65
geen enkel probleem, want dit ap-
kleine merken met innovatieve
naam SmartThings ook een eigen
decibel, terwijl je met de turbomo-
paraat keert dan netjes om. Voor
oplossingen. Gelukkig is er wel
standaard ontwikkeld, maar
dus het huis sneller aan kant maakt.
het berekenen van de ideale lijn is
een kentering gaande zodat je
dat werkt vooralsnog niet voor
De Neato Robotics-app geeft de
het apparaat uitgerust met speciale
in de toekomst wellicht wel alle
huishoudelijke apparaten.
resterende acculading weer, zodat
lasers. Kortom, een prima product
apparaten in één app op je toestel
je precies weet wanneer de stof-
voor diegenen die een hekel heb-
kunt verenigen. Het universele
zuiger weer aan de lader moet. Op
ben aan stofzuigen en deze taak
platform Home Connect en Sie-
Your moment of fame
een volle accu houdt deze slimme
liever uitbesteden.
mens hebben namelijk de handen
Heb jij zelf thuis of op je werk een
stofzuiger het ongeveer anderhalf
ineengeslagen. Momenteel zijn er
gaaf (hobby)project, die je graag
uur vol. Handig is dat je zogehe-
al een heleboel producten van dit
zou willen delen met andere tech-
ten ‘Clean Spots’ kunt instellen.
Neato Botvac Connected
merk ‘smart’ en bedienbaar vanuit
nologische ontdekkers? Dat kan!
Hiermee bepaal je welke ruimte je
www.neatorobotics.com
een gebruiksvriendelijke app. Dit
De IoT Tech Day wordt namelijk
wilt schoonmaken. Is de ruimte erg
Prijs: € 749,-
werkt prima, want de functies
georganiseerd vóór en dóór de
zijn slim bedacht en uitstekend
IoT-community. Je kunt zelf een voorstel voor een workshop, presentatie of hands-on lab insturen
Na één druk op de knop maakt deze
GESCHIKT
in de Call for Papers-applicatie. De
robotstofzuiger je volledige huis schoon,
beste inzendingen bemachtigen
mits alles gelijkvloers is.
hun eigen plekje in de spotlight tijdens de IoT Tech Day. Inleverdeadline is 1 maart 2016. Ga voor meer informatie, het insturen van een paper en het kopen van tickets naar www.iottechday. nl. PCM-lezers krijgen 50 procent korting op de toegangsprijs.
WWW.PCMWEB.NL
101 - Hardware - IoT JW.indd 27
/ NR. 03
- MAART 2016
27
10-02-16 15:29
ACHTERGROND Domotica-protocollen
DOMOTICA COMMUNICATIE PROTOCOLLEN Een praktische gids om de juiste standaard te kiezen Als je hebt besloten om te gaan investeren in het slim maken van je woning, loop je al snel tegen een aantal technische vragen op. Voor welke standaard moet je kiezen en kan je deze ook laten meegroeien met mijn toekomstige aanvullingen en wensen? PCM laat je zien welke protocollen er allemaal zijn en waar je op moet letten om voor jouw specifieke situatie de juiste keuze te maken.
tocollen voor domotica-oplossingen. Zonder deze individueel allemaal verder uit de doeken te doen, is het wel interessant om een aantal van deze technieken onder de loep te nemen. Immers, ze zijn bedacht met een specifiek doel voor ogen en zijn later aangepast of zelfs vervangen door andere protocollen om beter te
E R N S T VA N D E N B O S C H
V
In de onderstaande tabel vind je een overzicht van een aantal veelgebruikte communicatiepro-
voorzien in nieuwe behoeften en gebruik te marijwel ieder huishouden heeft al ‘slimme
Domotica-protocollen
zaken’ in huis. De thermostaat van de
Het is goed om te realiseren dat communicatie-
centrale verwarming helpt de juiste
protocollen allemaal een doel hebben. Ze zijn
temperatuur in huis te handhaven, we kunnen
destijds ontwikkeld met een specifieke toepas-
vanuit onze luie stoel de televisie van kanaal
sing voor ogen en daarop ingericht. Het is dan
laten wisselen en op het moment dat we in de
ook niet gek om te zien dat de eerste standaar-
buurt van onze woning komen, schakelt onze
den uitgingen van bestaande infrastructuur en
smartphone automatisch over van mobiel inter-
ken van technologische ontwikkelingen. Daaruit leren we wellicht hoe het – voor onze situatie – ideale protocol eruit gaat zien.
Bedraad
Draadloos
Homeplug
WiFi (IEEE 802.11)
technologie; het elektriciteitsnetwerk in huis.
X10
EnOcean
net naar ons wifi-thuisnetwerk. Met dit simpele
Dat is immers overal ruimschoots voorhanden
Insteon
Insteon
voorbeeld is direct al duidelijk dat er in ons eigen
en wordt in ieder huis standaard toegepast.
MoCa
Zigbee
huis al verschillende automatiseringsprotocollen
Nieuwe communicatieprotocollen combineerden
aanwezig én actief zijn. De thermostaat com-
bestaande bedrade oplossingen met nieuwe
M-Bus
Bluetooth (IEEE 802.151)
municeert bedraad met de cv-ketel volgens het
technologische ontwikkelingen in draadloze
KNX
Z-Wave
Opentherm-protocol, onze afstandsbediening
communicatie, of gingen geheel over op deze
LonWorks
SimplicTI
werkt met een infrarood signaal om de televisie
draadloze varianten. Al deze protocollen hebben
1080p Wavenis
aan te sturen en onze smartphone communi-
hun specifieke toepasbaarheid en hun voor-
One-NET
ceert middels een wifi-protocol met de router.
en nadelen.
28
/ NR. 03 - MAART
103 - Achtergrond - Domotica-protocollen JW.indd 28
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 12:58
ACHTERGROND Domotica-protocollen
de communicatie zowel via het elektriciteitsnet-
huizen met gedateerde elektravoorzieningen en
werk als via RF (Radio Frequency) verloopt, is de
installaties) zijn interessante kandidaten voor een
betrouwbaarheid erg goed. Insteon ondersteunt
MoCa-systeem; coax-verbindingen zijn vaak later
meer dan 60.000 verschillende commando’s en
aangelegd en daarmee betrouwbaarder dan het
is een fraaie oplossing om een bestaande X10-
verouderde/bestaande elektriciteitsnetwerk.
installatie te upgraden. Een ander pluspunt van dit protocol is dat het een zogenoemd meshnetwerk creëert; elk aangesloten onderdeel (bijvoorbeeld een schakelaar of bewakingscamera)
X10
kan via het netwerk verstuurde commando’s doorzetten naar andere onderdelen van de
In de jaren 70 ontstond in Amerika het eerste
installatie. Dit, gecombineerd met het dubbele
bedraade domotica-protocol, genaamd X10.
communicatieprotocol, is een garantie voor
Draadloze protocollen
Het maakte gebruik van de bestaande elektra-
foutloze communicatie in het gehele netwerk van
Het aantal draadloze domotica-communica-
infrastructuur en vond – mede door deze eigen-
aangesloten apparatuur.
tieprotocollen is veel groter en kent een snelle
schap – ook zijn weg naar de Europese markt.
ontwikkeling. Dat is natuurlijk begrijpelijk als je
Voordeel was dat de benodigde communicatie-
ziet welke voordelen ermee te behalen zijn. Er is
infrastructuur in vrijwel elk huis al aanwezig was.
geen investering benodigd voor het aanleggen of
Installatie was daarmee werkelijk een fluitje van
KNX
een cent. Een nadeel was dat interferentie kon
Voegde Insteon het draadloze protocol toe aan
mee is een ander voordeel ook meteen duidelijk;
optreden; apparatuur in huis of zelfs elders op het
X10, zo voegt de KNX-standaard hier weer een
je kunt het domotica-systeem laten communice-
elektranet kon storingen veroorzaken, waardoor
andere communicatiemethode aan toe: signaal-
ren met apparatuur op plekken waar nog geen
communicatie over de lijn onderbroken werd.
overdracht draadloos via infrarood en bedraad
bestaande infrastructuur is. Denk hierbij aan het
Zeker in de jaren ‘70 en ‘80 had het afschermen
via ethernetkabels. Feitelijk zijn hiermee vier
plaatsen van een batterijgevoede bewegings-
van kabels en indammen van interferentie weinig
communicatiewegen te bewandelen; bedraad
melder in de schuur of buiten onder een voor-
aandacht bij fabrikanten van huishoudelijke ap-
via het elektriciteitsnetwerk en/of de ethernet-
deurluifel. Tussen de draadloze protocollen zijn
paratuur. Een ander nadeel – zeker kijkend naar
kabel en draadloos via RF en infrarood. Naast
echter wel verschillen aan te merken.
de mogelijkheden om een installatie uit te breiden
de vele voordelen van deze standaard – het is
– is de beperkte bandbreedte; er kunnen slechts
betrouwbaar, combineert bedraad en draadloos,
Zigbee (RF)
16 commando’s tegelijk verstuurd worden.
is eenvoudig opschaalbaar – zijn er ook nadelen.
Een belangrijk kenmerk van dit protocol is de
Het is een relatief duur systeem en de aanleg is
zogenoemde meshing-eigenschap. In een mesh-
vanwege de complexiteit werk voor een vakkun-
netwerk werkt ieder onderdeel als een doorgeef-
dige installateur.
station; een commando verstuurd door de ge-
Home Plug / Universal Powerline Bus (UPB)
aanpassen van een bestaande installatie. Hier-
Universal Powerline Bus maakt ook gebruik
bruiker of gegenereerd door het systeem wordt
van het bestaande elektriciteitsnetwerk in huis.
doorgezet door alle tussenliggende Zigbee-on-
Belangrijkste verbetering ten opzichte van het
derdelen tot het zijn bestemming bereikt. Enorm
X10-protocol is het sterkere signaal dat ver-
voordeel is dat een groeiende installatie er
stuurd kan worden. Hoewel de communicatie
tegelijkertijd voor zorgt dat de betrouwbaarheid
inderdaad hierdoor sterk verbeterd is, bleef
van signaaloverdracht vergroot wordt. Immers,
een ander nadeel wel aanwezig; het zit niet
er komen steeds meer actieve doorgeefstations
standaard ingebakken in onze randapparatuur
bij! Hiermee komen we echter bij een nadeel van
en vereist dus een forse investering. Bovendien
dit systeem; het onderling afstemmen van com-
is het alleen toepasbaar op plekken waar een
MoCa
elektriciteitsaansluiting voorhanden is.
Dit protocol van de Multimedia over Coax Al-
die fabrikanten gebruiken om het systeem geslo-
liance (MoCa) is interessant voor één specifieke
ten te houden. Het Philips Hue-systeem is hier
toepassing: multimediacomponenten opnemen
een voorbeeld van; een Zigbee-variant dat als
Een opvolger van X10 is het Insteon-protocol.
in het domotica-plan. In tegenstelling tot het elek-
mesh perfect werkt voor alle Hue-onderdelen,
Deze standaard slaat een brug tussen het
triciteitsnetwerk, zet een Moca-module zijn com-
maar Zigbee-apparatuur van andere fabrikanten
enerzijds bestaande bedraade elektricteitsnet-
municatiesignaal op de coaxkabel; de aansluiting
niet laat koppelen. Ook de Apple Nest-producten
werk en anderzijds de wens om juist apparatuur
tussen je kabelbedrijf en je televisie-setup. Het
communiceren via het Zigbee-protocol, maar zijn
draadloos te kunnen laten communiceren; beide
protocol bestaat al sinds 2004 en kenmerkt zich
door de fabrikant ontwikkeld als vrijwel gesloten
methoden worden gecombineerd en de compa-
door een prima doorvoersnelheid en stabiele
systemen. Zie ook het kader ‘Gesloten systeem
tibiliteit met X10 blijft (redelijk) intact. Doordat
verbinding. Met name oudere huizen (lees:
kan voordeel bieden’.
Insteon
WWW.PCMWEB.NL
103 - Achtergrond - Domotica-protocollen JW.indd 29
ponenten vereist een hardwarematige koppeling
/ NR. 03
- MAART 2016
29
10-02-16 12:58
ACHTERGROND Domotica-protocollen
Z-Wave (RF)
Overige protocollen
naliteit, compatibiliteit en configureerbaarheid.
Het Z-Wave-protocol ondersteunt ook mesh-
Er zijn ook protocollen die niet specifiek
Bovendien is het van belang of we starten vanuit
technologie, maar heeft ten opzichte van Zigbee
ontwikkeld zijn voor het aansturen van do-
een bestaand systeem en deze wensen uit te
een bijkomend voordeel; Z-Wave-componenten
motica-onderdelen of het inrichten van een
breiden, of bijvoorbeeld een nieuwbouwtraject
zijn wél onderling compatibel en uitwisselbaar.
domotica-systeem. Hiermee komen we gelijk
ingaan. In dit laatste geval zou gestart kunnen
Net als Zigbee werkt het op een frequentie van
aan bij een zwakte van dergelijke protocollen;
worden met een bedraad systeem. Immers, een
868 MHz en gaat daardoor prima door obstakels
ze zijn ontwikkeld voor andere doeleinden en
bedraad systeem zal te allen tijde een hogere
en muren heen. Hoewel het een vrij nieuwe
ondersteunen domotica ‘erbij’. Wifi, bluetooth
mate van betrouwbaarheid kennen dan welk
standaard is, wordt het inmiddels al ondersteund
en Near Field Communication (NFC) hebben
draadloos protocol dan ook.
door meer dan 1000 verschillende domotica-
als grootste voordeel dat ze vaak al ingebakken
apparaten en ruim 300 fabrikanten. Een
zitten in apparatuur die we bij ons dragen; onze
Meerdere protocollen samen
andere eigenschap van dit protocol is het geringe
smartphone. Dat maakt dat het toepassen van
Idealer is het als je de voordelen van de diverse
stroomverbruik. Dat maakt dat het toegepast
deze technologie laagdrempelig is. We kunnen
protocollen zou kunnen combineren. In dat geval
kan worden in batterijgevoede onderdelen, zoals
systemen schakelen en monitoren met hardware
heb je het dan over een centrale controller in
bewegingsmelders. Mocht je Z-Wave-apparatuur
die standaard voorhanden hebben. Een groot
onze domotica-setup die de verschillende pro-
in het buitenland bestellen of aanschaffen, wees
nadeel is echter dat met name wifi en bluetooth
tocollen ondersteunt en daarmee de voordelen
er dan op bedacht dat de Z-Wave-frequentie die
veel energie vereisen om te functioneren.
en specifieke eigenschappen van alle systemen
in Europa wordt toegepast 868 MHz is. Z-Wave
Hierdoor is het toepassen van batterij-gevoede
combineert. En laten die systemen er ook zijn.
werkt in bijvoorbeeld Amerika op 900 of 908 MHz
domotica-onderdelen in feite onmogelijk. Het
Fabrikanten van hardware hebben namelijk
gebruiken van een smartphone om opdrachten
ingezien dat er een markt is voor een domotica-
aan je domotica-controller te versturen of de sta-
controller die meerdere protocollen ondersteunt
tus van het systeem te belijken blijft echter een
en zowel draadloos als bedraad apparaten kan
ideale mogelijkheid. Wifi heeft dan de voorkeur
aansturen. Er zijn meerdere producten op de
boven bluetooth vanwege het grotere bereik.
markt waarmee je diverse protocollen kunt ge-
NFC is fraai toe te passen binnen een domoti-
bruiken. Denk aan Homeseer, Control4, Creston,
ca-systeem, mits er slechts een beperkte afstand
Vera, Wink, Logitech Home Control en Samsung’s
overbrugd dient te worden. Denk hierbij aan het
Smart Things. Het is handig om vóóraf te
openen van een deurslot of het activeren van
inventariseren welke toepassingen je in jouw
een alarmsysteem door bijvoorbeeld je telefoon
domotica-omgeving wil gaan opnemen en de
Veel domotica-gebruikers zijn gestart met
of een badge tegen een NFC-tag te houden. Voor
keuze van een hardware-platform daarop af te
een eenvoudige set van Klik-Aan-Klik-Uit (vaak
andere domotica-toepassingen is NFC nagenoeg
stemmen. Want, hoewel ze allemaal in staat zijn
afgekort tot Kaku, in het Engels Coco) en dat niet
ongeschikt.
om verschillende communicatieprotocollen aan
Kaku
zonder reden. Het is eenvoudig te implemen-
te kunnen, onderling zijn er natuurlijk verschillen.
teren, de onderdelen zijn laag geprijsd en het
Het ideale protocol
protocol werkt in de meeste gevallen prima in
Stel dat we het zelf voor het zeggen zouden
ondersteunen van multimedia, richt een ander
eenvoudige settings. Toch zijn ook hier enkele
hebben. Waaraan zou ons ideale protocol dan
zich meer op het ondersteunen van ‘klassieke
nadelen te noemen. Het systeem communiceert
moeten voldoen en hoe zou dat eruit gaan zien?
domotica’, zoals sensoren, actuatoren en meters.
op de 433,92 MHz-frequentie; deze is inmiddels
Het eisenpakket zal waarschijnlijk luiden dat het
aardig drukbezet aan het worden. Storing ligt
protocol veilig moet zijn, de signaaloverdracht
derlandse startup Homey (www.athom.com).
dus op de loer. Belangrijker nog is dat – in tegen-
betrouwbaar en het systeem uitbreidbaar; het
Zij ontwikkelden een domotica-controller die zich
stelling tot bijvoorbeeld Zigbee en Z-Wave – er
moet ons ondersteunen in onze huidige en
geen terugkoppeling plaatsvindt na het verstu-
toekomstige domotica-behoeften. Daarnaast zou
ren van een commando. Als een commando niet
het weinig energie moeten gebruiken (daarmee
Infrarood
is aangekomen, is dat dus niet bekend in het
batterijgebruik toestaand) en het signaal moet –
Wellicht nog het meest toegepast in huishou-
domotica-systeem. Het systeem is bovendien
indien we draadloos wensen te communiceren
dens, het communicatieprotocol gebaseerd op
‘gesloten’; als gebruiker ben je beperkt tot de
– door muren en vloeren kunnen, zonder andere
infrarood. Voor domoticatoepassingen feitelijk
apparatuur die de fabrikant in zijn assortiment
signalen te verstoren. Alle signalen zouden een
ongeschikt omdat voor communicatie het zoge-
heeft. Aanvullingen met apparatuur van derden
encryptie moeten hebben en alle componenten
noemde ‘line of sight’ benodigd is. Als onderdelen
wordt doorgaans niet ondersteund.
in het domotica-netwerk zouden eenvoudig met
elkaar niet ‘zien’, kan er niet gecommuniceerd
elkaar moeten kunnen communiceren.
worden. Toch is het zinnig met deze oplossingen
Feitelijk geven we hiermee aan, dat we niet
30
/ NR. 03 - MAART
103 - Achtergrond - Domotica-protocollen JW.indd 30
2016
Waar de een zich meer richt op bijvoorbeeld het
Een bijzondere vermelding is er voor de Ne-
rekening te houden, al was het alleen maar
vanuit een communicatieprotocol zouden
omdat bijvoorbeeld onze televisie en dvd-speler
moeten starten, maar eisen stellen aan functio-
ermee kan worden bediend.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 12:58
ACHTERGROND Domotica-protocollen
Gesloten systeem kan voordeel bieden
voor apparaten zelf ontwikkelen en toevoegen
Conclusies en aanbevelingen
Het lijkt de wereld op z’n kop; een fabrikant die
aan de functionaliteit via Homey’s appstore. Het
Elke standaard heeft zijn specifieke voor- en na-
een standaard communicatieprotocol overneemt
idee is dat hierdoor ontwikkelingen van nieuwe
delen en daarmee bestaansrecht. Voor interne,
en daar dan vervolgens een eigen draai aan geeft,
functionaliteit sneller gaat én dat de gebruiker
betrouwbare propriatary-oplossingen is Zigbee
waardoor het geen standaard meer is. Toch
uiteindelijk minder afhankelijk is van de produ-
erg goed. Qua compatibiliteit is er vervolgens
gebeurt dit vaker en ook binnen het domein van
cent van de hardware.
weer een voorkeur voor Z-Wave; apparatuur met
domotica-communicatieprotocollen kennen we
Z-Wave-ondersteuning werkt immers altijd met
daar voorbeelden van. Zo hebben zowel Google als
Domotica-protocol van de toekomst?
Philips voor respectievelijk hun Nest-producten en
Hoewel Google met zijn Nest-producten een zo-
eerdere Z-Wave-standaarden. Z-Wave lijkt het
Hue-verlichtingssystemen het standaard Zigbee-
genoemd proprietary protocol in de wereld heeft
in de high-end-markt te winnen bij de klassieke
protocol omarmt en vervolgens aangepast, waar-
gezet (zie kader Gesloten systeem kan voordeel
domotica (sensoren, actuatoren), waar Zigbee
door compatibiliteit met andere Zigbee-producten
hebben), hebben ze tevens een interessant ini-
juist de specialistische netwerken invult (zoals
onmogelijk of lastig blijkt. Toch zijn er verklaarbare
tiatief tot het creëren van een heuse domotica-
verlichting van Osram en Philips Hue). Met een
redenen waarom fabrikanten dit doen; men hoopt
communicatiestandaard genomen. Naast Google
sympathieke prijs/kwaliteit-verhouding doet ook
hiermee de werking van eigen systemen verder te
zijn o.a. Samsung, Qualcomm en ARM (chip-
de oude vertrouwde 433 MHz-apparatuur – de
optimaliseren en verbeteren, zodat de consument
fabrikanten) en de (slimme-)slotenfabrikant Yale
standaard van Kaku – nog mee. Wifi, bluetooth,
een nog betere ervaring gegarandeerd wordt. Daar-
hierbij betrokken. Dit initiatief – met de naam
NFC en zelfs infrarood hebben weer andere
naast hoopt men natuurlijk dat de consument zich
Thread (http://thread-group.org) – is een IPv6-
voordelen en nadelen, dus is daar ook bestaans-
(onbewust) verder vastlegt bij de producten die al-
gebaseerd protocol, kent mesh-ondersteuning
recht voor in domotica-omgevingen. Ten slotte
leen deze leverancier biedt. Vergelijk het met Ama-
en kan worden gezien als een doorontwikkeling
is het toepassen van een bedrade oplossing een
zon en de Kindle e-reader die zij in de markt hebben
van Zigbee.
uitstekende keuze als men in een nieuwbouw-
elkaar samen en is backward compatibel met
situatie start met een domotica-implementatie.
gezet; een uitstekend product gecombineerd met
Zeker bijzonder aan dit initiatief is dat het – in
een enorm aanbod e-books in de catalogus… van
tegenstelling tot bijvoorbeeld Z-Wave en Zigbee –
Kortom; het bepalen van ‘het beste domotica-
Amazon. Vooralsnog is daar niets mis mee; het
ip-gebaseerd is. Hierdoor zou communicatie met
communicatieprotocol’ blijft situatie- en per-
aanbod is goed, de hardware is goed en de functi-
wifi, ethernet en 4G LTE-apparaten (in theorie)
soonsgebonden. Het selecteren van een centrale
onaliteit voor de gebruiker is optimaal. Het is dan
eenvoudiger te implementeren moeten zijn.
controller die zoveel mogelijk de genoemde
ook te begrijpen dat deze vorm van afscherming
Mede vanwege het feit dat al deze partijen zich
én aangekondigde protocollen ondersteunt, is
consumenten aanspreekt. De beperking blijft dan
achter het protocol hebben geschaard én door-
eigenlijk de belangrijkste basisvoorwaarde.
natuurlijk wel dat je voor content bent aangewezen
dat het een open standaard is (lees: royalty free),
op hetgeen in dit geval Amazon biedt.
zou het weleens breder opgepakt kunnen gaan
markt van Internet Of Things (IoT) ook inzien dat
worden. Paradoxaal is natuurlijk dat doordat
het komen tot één standaard communicatiepro-
die koppeling met andere Zigbee-lampen blok-
het grote Google achter de plannen zit, andere
tocol, voordelen zal bieden. Dat deze voortbor-
keerde, na protesten vanuit de markt, terugge-
partijen juist huiverig kunnen zijn om dit initiatief
duren op draadloos én in de hoek van Z-Wave en
draaid. Werkte in eerste instantie lamp van derden
te omarmen.
Zigbee zitten, maakt dat we voorzichtig mogen
Philips heeft overigens een firmware-aanpassing
wél met Philips Hue samen, na de firmware-update
Kortom, deze ontwikkeling is zeker interessant
die december 2015 werd uitgerold was dat niet
en het is nu afwachten wat de markt gaat doen.
meer mogelijk. Philips gaf aan dat dit was gedaan
Homey, de controller van Athom, heeft in ieder
vanwege compatibiliteits- en installatieproblemen.
geval aangegeven dat de ingebouwde Zigbee-
De firmware behield gelukkig de koppeling met de
chipset het Thread-protocol ondersteunt, net als
reeds gekoppelde andere lampen wel, nieuwe non-
de nieuwste generatie smart hubs van Samsung
Hue lampen konden echter niet meer toegevoegd
belooft compatibel te zijn. Een andere organisa-
worden. Zoals gesteld; Philips heeft toegezegd deze
tie die een speciaal op ‘The Internet of Things’-
blokkering weer ongedaan te maken in een nieuwe
protocol heeft aangekondigd, is de Wifi Alliance.
firmware-update.
Dit nieuwe protocol met de naam HaLow moet in
Het is goed om te zien dat grote partijen in de
concluderen dat deze twee protocollen beide wel dominant zullen blijven.
2018 verschijnen en kenmerkt zich door een laag energieverbruik; het grote nadeel van huidige onderscheidt doordat – naast de gebruikelijke
wifi-apparatuur is het hoge energieverbruik.
protocollen als Zigbee, Z-Wave, wifi en bluetooth
Bovendien moet het bereik sterk verbeterd zijn,
– ook minder voor de hand liggende protocollen
wat dan wel weer ten koste gaat van de data-
ondersteund bleven; infrarood en zelfs het klik-
doorvoersnelheid.
aan-klik-uit-platform. Daarnaast is het uniek dat men heel bewust de deuren open heeft gezet voor ontwikkelaars; zij kunnen ondersteuning
WWW.PCMWEB.NL
103 - Achtergrond - Domotica-protocollen JW.indd 31
Een domotica-controller dat geschikt is voor een scala aan communicatieprotocollen is Homey.
/ NR. 03
- MAART 2016
31
10-02-16 12:58
MASTERCLASS Domotica met de Raspberry Pi
BESTUUR JE HUIS MET DE RASPBERRY PI Verlichting, beveiliging en slimme scenario’s De Raspberry Pi is een klein en veelzijdig computertje dat je kunt inzetten voor tal van taken. De minicomputer heeft een laag energieverbruik en is daardoor het ideale startpunt voor een eigen domotica-systeem dat de klok rond je huis bestuurt. Wij laten je stap voor stap zien hoe je via je pc, smartphone of tablet je verlichting aanstuurt, je huis op contact- en bewegingssensoren laat reageren en slimme scenario’s voor je huis ontwikkelt. KO E N V E R V LO E S E M
1
Welke Raspberry Pi? De meeste domotica-controllers die in de
2
Domoticz Als je in de winkel een domotica-controller
handel verkrijgbaar zijn, kosten honderden euro’s. En
koopt, dan is deze natuurlijk al voorzien van software
uiteindelijk is zo’n controller niet meer dan een mini-
om het apparaat direct te kunnen gebruiken. Voor de
computer. Dat kan toch goedkoper? Zeker, een Rasp-
Raspberry Pi is dat niet het geval, dat apparaatje wordt
aansturen van
berry Pi is voldoende uitgerust om dezelfde taken uit te
– als je ‘m los koopt – niet met software geleverd. Je
veel apparaten
voeren. In veel gevallen volstaat Model B of B+ met 512
moet dus op zoek naar het juiste pakket. Het fijne van
is de krachtigere
MB geheugen. Alleen als je heel veel apparaten in huis
de Raspberry Pi is dat er heel veel opensourcesoft-
Raspberry Pi 2
wilt aansturen, is de krachtigere Raspberry Pi 2 Model
ware beschikbaar voor is. Voor domotica is Domoticz
Model B een
B met 1 GB RAM, een quadcore-processor en vier usb
bijvoorbeeld een zeer gebruiksvriendelijk pakket. De
betere keuze.
2.0-poorten een veel betere keuze.
image voor de Raspberry Pi kun je downloaden vanaf
Voor het
http://sourceforge.net/projects/domoticz/files/. De software van Domoticz is van Nederlandse bodem en bovendien erg gebruiksvriendelijk. De installatie is overigens ook vrij eenvoudig, maar je hebt wel een aantal zaken nodig om de installatie op je Raspberry Pi succesvol te laten verlopen. Allereerst heb je een micro-sd-kaartlezer nodig voor de computer waarop je de image downloadt: de sd-kaart moet namelijk beschreven worden via een speciale tool, de zogenoemde Windows Disc Imager. Wanneer je de image voor je Raspberry Pi hebt gedownload,
32
/ NR. 03 - MAART 2016
104 - Masterclass - Domotica Raspberry Pi JW.indd 32
WWW.PCMWEB.NL
11-2-2016 11:47:07
MASTERCLASS
Domotica met de Raspberry Pi
moet je het gehele zip-bestand eerst uitpakken naar
apparaten krijg je een compactere weergave.
je harde schijf. Vervolgens start je het programma Win32DiskImager.exe, selecteer je het Raspberry Pi image-bestand (eindigend op .img) en geef je aan naar welk station de image moet worden geschreven.
4
Instellingen Klik rechtsboven op Setup en dan op Settings.
Hier stel je in verschillende tabbladen het gedrag van Domoticz in. Verander je de taal naar Dutch, dan krijg
Schaf een externe cardreader aan
je de interface in het Nederlands te zien. Geef je je
Hier stel je
locatie in, dan berekent Domoticz de tijdstippen van
Domoticz in,
Als je van plan bent om regelmatig met de Raspberry Pi te experimente-
zonsopgang en -ondergang. Handig om het gedrag van
zoals de tijds-
ren, doe je er goed aan om een externe multicardreader aan te schaffen,
je schakelaars te configureren; denk aan een licht dat
instellingen en
waarmee je gemakkelijk een sd-kaartje kunt koppelen aan je computer.
alleen ‘s nachts op een bewegingssensor reageert. Klik
de taal van de
Zo’n reader kost meestal nog geen tien euro, maar biedt de mogelijkheid
daarna rechtsboven op Apply Settings.
interface.
om diverse geheugenkaartjes te formatteren, waaronder het door de Raspberry Pi gebruikte micro-sd-formaat. Als je bijvoorbeeld een update van de software op de Raspberry Pi wilt uitvoeren, omdat er een nieuwe image beschikbaar is, is het handig als je dan beschikt over zo’n cardreader.
5
Toegang van buitenaf Toegang tot Domoticz van buiten je thuisnet-
werk is ook mogelijk. Dat kan handig zijn als je bijvoorMet Win32 Disk Imager schrijf je een Raspberry Pi-image naar de sd-kaart.
beeld onderweg of op je werkplek wilt kunnen zien wat er zich thuis allemaal afspeelt. Belangrijk is echter dat je eerst de beveiliging aanpakt. Dat doe je als volgt.
Nadat de image succesvol naar het sd-kaartje is
Ga naar de webinterface van Domoticz en vul in de
geschreven, kun je de Pi opstarten. Domoticz zal ver-
instellingen onder Websitebeveiliging een gebruikers-
volgens worden opgestart.
naam en wachtwoord in. Als je apparaten op je lokale
3
Webinterface Nadat je Raspberry Pi is opgestart, moet je
netwerk vertrouwt en daarvan geen authenticatie vereist, vul dan onder Lokale netwerken het ipadresbereik in, zoals 127.0.0.*;192.168.0.*. Bewaar de
controleren welk ip-adres het apparaat in je netwerk
instellingen en stel dan in je router port forwarding in:
heeft gekregen. Het best doe je dat via de dhcp-instel-
laat een poort op je publieke ip-adres naar poort 8080
lingen van je router. Ben je erachter welk ip-adres het
op het ip-adres van je Raspberry Pi doorverwijzen.
is, dan surf je vanaf een laptop naar https://[ip-adres], waarbij je bij [ip-adres] het adres van je Raspberry Pi invoert, zonder de vierkante haken natuurlijk. Negeer
6
Notificaties Je kunt ook waarschuwingen krijgen, bijvoor-
de waarschuwing over het beveiligingscertificaat en je
beeld als je een raam laat openstaan wanneer je het
komt vervolgens op de webinterface waarmee je Do-
huis verlaat. Daarvoor kun je een handige app instal-
moticz aanstuurt. In Dashboard komen alle apparaten
leren, bijvoorbeeld Pushover (Android/iOS), Prowl (iOS),
waarbij je op het sterretje klikt op de andere pagina’s.
Notify My Android (Android) of Pushalot (Windows/
In Switches komen alle schakelaars, bij Temperature
Windows Phone). Dat zijn allemaal gratis apps, met wat
alle temperatuur- en luchtvochtigheidssensoren, in
beperkingen. Met een in-app-aankoop krijg je onbe-
Weather neerslag-, luchtdruk- en andere weersenso-
perkt push-notificaties. Registreer je bij de app, vraag
ren en in Utility energiemeters. De webinterface past
een API-sleutel aan en vul die in de instellingen van
zich automatisch aan je scherm aan; op mobiele
Domoticz in. Klik op Testen om te testen of je apparaat
WWW.PCMWEB.NL
104 - Masterclass - Domotica Raspberry Pi JW.indd 33
/ NR. 03 - MAART 2016
33
11-2-2016 11:47:27
MASTERCLASS Domotica met de Raspberry Pi
een notificatie krijgt. Als je liever notificaties via e-mail krijgt, vul dan in het tabblad E-mail je e-mailaccountgegevens in en vink Stuur e-mail notificaties aan.
8
Z-Wave-schakelaar opnemen Voordat je een Z-Wave-apparaat kunt
gebruiken, moet je het in je Z-Wave-netwerk opnemen (include). Klik in Domoticz op Instellingen en dan Hardware en klik naast je Z-Wave-controller op Instellingen. Kies bovenaan in het uitklapmenu Node beheer voor Sensor opnemen. Je hebt nu 20 seconden de tijd om je schakelaar in het Z-Wavenetwerk op te nemen. De instructies daarvoor staan in de handleiding van het apparaat. Doorgaans heeft het toestel een klein knopje dat je moet indrukken. Is
Kies het juiste protocol De Raspberry Pi kun je met de juiste hulpmiddelen gebruiken voor verschillende domotica-protocollen. Maar welke je nu moet hebben, hangt af van wat je ervan verwacht en wat je wensen zijn. Maar ook je budget is belangrijk. We zetten de protocollen en de voor- en nadelen even voor je op een rijtje.
X10 Het X10-protocol is een van de oudste communicatieprotocollen voor Via de API van Domoticz
7
Z-Wave Om met domotica-apparaten te communice-
apparaten in en om het huis en werd ontwikkeld in 1975. De communicatie is niet draadloos maar verloopt via de stopcontacten en stroomkabels in huis. Via het X10-protocol kan zowel eenweg- als tweewegcommunicatie
kan er ook
ren heb je een transceiver nodig. Het voordeel van de
plaatsvinden, maar dat geldt alleen voor bepaalde apparaten. Hoewel
gecommuni-
Raspberry Pi met Domoticz is dat daarop diverse trans-
X10-producten nog steeds worden gemaakt, is dit protocol sterk verou-
ceerd worden
ceivers via usb zijn aan te sluiten om verschillende do-
derd en zijn er nauwelijks nieuwe ontwikkelingen meer op dit gebied.
met apps op je
moticaprotocollen te ondersteunen. Het meest gebruik-
smartphone of
te Z-Wave ondersteun je op de Raspberry Pi met het
RF
tablet.
RaZberry-dochterbordje (http://razberry.z-wave.me)
Het RF-protocol is in feite een draadloze variant van het X10-protocol en
op de gpio-pinnen of met een usb-stick als de Aeotec
wordt daardoor ook wel eens aangeduid als X10 RF. Het werkt op dezelfde
Z-Stick Series 2 (http://aeotec.com/z-wave-usb-stick).
manier als X10, maar ze zijn echter niet compatibel met elkaar. Je kunt
Sluit de RaZberry aan of steek de stick in een usb-poort
dus geen X10- en RF-apparaten met elkaar combineren. Bovendien on-
en klik op Instellingen en dan Hardware. Kies bij type
dersteunt het RF-protocol geen tweewegcommunicatie. Het RF-protocol
OpenZWave USB en geef de hardware een naam. Klik
werkt op de 433 MHz-band, maar biedt geen grote reikwijdte. Voor het
onderaan op Toevoegen. Klik op Instellingen en dan
eenvoudig in- of uitschakelen van apparaten is het RF-protocol prima
Log om eventuele foutmeldingen te bekijken.
geschikt.
Met de Aeotec Labs Z-Stick voeg je Z-Waveondersteuning
Z-Wave
toe aan je
Het Z-Wave-protocol is een compleet draadloos systeem, dat werkt
Raspberry Pi.
op de 900 MHz-band. Het grootste voordeel van Z-Wave is dat het – in tegenstelling tot X10 RF – volledige tweewegcommunicatie ondersteunt en op verreweg de meeste ondersteuning van apparaten en fabrikanten
De Razberry is een zogenoemd
kan rekenen. Ook is er een opensourcevariant van – Open zwave – dat
dochterbordje,
het mogelijk maakt om Z-Wave-producten te ontwikkelen zonder dure
die je op de
softwarelicenties. Niet zo lang geleden is de nieuwste zogenoemde Gen
gpio-pinnen van
5-versie van Z-Wave uitgebracht (Z-Wave Plus), waarmee het stroom-
je Raspberry
verbruik is verminderd, maar het bereik is toegenomen. Het updaten van
Pi prikt. Ook
apparaten kan plaatsvinden via hetzelfde protocol.
hiermee krijg je
Een compleet overzicht van domotica-protocollen vind je op pagina 28.
Z-Wave-ondersteuning.
34
/ NR. 03 - MAART 2016
104 - Masterclass - Domotica Raspberry Pi JW.indd 34
WWW.PCMWEB.NL
11-2-2016 11:47:42
MASTERCLASS
Domotica met de Raspberry Pi
Een Z-Wave-
het opnemen gelukt, dan verschijnt het apparaat in de
apparaat voeg
lijst met nodes. Indien dit niet het geval is, moet je op
Welke lichtschakelaar?
je hier toe aan
de logpagina (onder Instellingen) kijken waar de fout
Om je verlichting aan of uit te schakelen bestaan er zowel voor Z-Wave
Domoticz.
precies zit.
als KlikAanKlikUit diverse oplossingen. Een lamp met stekker, zoals een staande lamp, sluit je aan op een stekkermodule die je in het stopcontact steekt. Voor je plafondverlichting gebruik je een inbouwmodule die je achter je wandschakelaar installeert of een module die je volledige wandschakelaar vervangt. Er bestaan ook schakelaars in de vorm van een fitting. Je draait die in een standaard E27-fitting, draait de lamp erin en kunt de lamp daarna besturen. Al deze oplossingen bestaan in een eenvoudige aan/uitversie of als een dimmer. In het laatste geval moet je lamp wel dimbaar zijn.
9
Z-Wave-schakelaar configureren Is de schakelaar eenmaal in je Z-Wave-netwerk
opgenomen, klik dan op Instellingen en vervolgens Apparaten. Klik op het groene pijltje naast je nieuwe apparaat. Geef het een naam en klik op Add Device. Ga naar het tabblad Schakelaars en klik bij de schakeIn Domoticz
Een stekkermodule die in het stopcontact past, is de eenvoudigste oplossing om lampen slim te maken.
laar op Aanpassen. Wijzig het type schakelaar als je
configureer je
schakelaar als On/Off is toegevoegd, maar een dimmer
hier je aangeslo-
is. Klik op Opslaan om je wijzigingen door te voeren. Ga
om de schakelaar in of uit te schakelen of pas het
ten apparaten.
daarna terug naar Schakelaars en klik op de gloeilamp
dimniveau aan met de schuifbalk.
10
Timer Wil je een schakelaar op basis van een tijd-
schema aansturen, klik dan in het tabblad Schakelaars bij de betreffende schakelaar op Timers. Vul daar in hoeveel minuten/uren voor of na zonsopgang of op welk tijdstip de schakelaar moet worden in- of uitgeschakeld. Je kunt ook de weekdagen selecteren of zelfs een vaste datum. Ook kan Domoticz toeval aan het tijdstip toevoegen, wat handig is voor een realistische aanwezigheidssituatie als je inbrekers op afstand wilt houden. Klik tot slot op Toevoegen. Een tijdschema tijdelijk inactiveren doe je door het te selecteren, Actief uit te vinken en op Aanpassen te klikken.
11
KlikAanKlikUit Z-Wave is een tweewegsysteem: schakelaars
geven feedback aan de controller over hun toestand (bijvoorbeeld aan of uit). Heb je dat niet nodig, dan
WWW.PCMWEB.NL
104 - Masterclass - Domotica Raspberry Pi JW.indd 35
/ NR. 03 - MAART 2016
35
11-2-2016 11:47:55
MASTERCLASS Domotica met de Raspberry Pi
is een systeem zoals KlikAanKlikUit (KAKU, in België
Z-Wave-apparaten
COCO) een goedkopere oplossing. Dit stuur je op je
Omdat Z-Wave een zogenoemd tweewegprotocol is, is dit systeem
Raspberry Pi aan met de RFXtrx433E USB 433,92 MHz
ideaal voor apparaten waarbij het belangrijk is dat je kunt zien of een
Transceiver (www.rfxcom.com). Dat is een prijzig
apparaat ook daadwerkelijk een opdracht heeft uitgevoerd of wat de
apparaatje, maar ondersteunt naast KAKU allerlei
status ervan is. Dit in tegenstelling tot het RF- of X10-protocol, waarop de
protocollen die op 433,92 MHz werken, waaronder
KlikAanKlikUit-producten zijn gebaseerd, waarbij alleen een signaal naar
HomeEasy, X10 en ook allerlei sensoren van draadloze
een aangesloten apparaat wordt gestuurd, maar geen statussignaal terug
weerstations. De meerprijs voor de RFXCOM-transcei-
naar de hoofdcontroller.
ver ten opzichte van Z-Wave verdien je snel terug, door-
Omdat Z-Wave-producten tweewegcommunicatie ondersteunen, zijn
dat KAKU-modules goedkoper zijn dan vergelijkbare
Z-Wave-apparaten vaak ook duurder dan KAKU-producten. De terugkop-
Z-Wave-modules. Omdat KAKU een eenwegsysteem is –
peling van de status vereist immers wat intelligentie in de vorm van een
met andere woorden, de Raspberry Pi stuurt alleen een
extra (slimme) chip aan boord. Kijken we naar bijvoorbeeld een Z-Wave-set
verzoek naar het aangesloten apparaat toe – is het niet
met daarin drie schakelaars, dan betaal je zo’n € 89,-. Koop je zo’n set van
mogelijk om te controleren of die actie ook succesvol
KAKU, dan kost je dat slechts € 25,- en krijg je er ook nog een afstandsbe-
is uitgevoerd. Het apparaat geeft immers geen status
diening bij, zodat je de apparaten ook op die manier kunt bedienen.
retour naar Domoticz, iets dat wel mogelijk is met de duurdere Z-Wave-apparaten.
12
KlikAanKlikUit-sensor toevoegen Sluit de RFXtrx433E aan op een usb-poort van
Ook slimme thermostaten maken gebruik van het Z-Wave-protocol. De ingestelde en daadwerkelijke temperatuur zijn namelijk gegevens die je graag wilt kunnen terugzien in de beheeromgeving van je domoticasetje. Die gegevens worden door zo’n slimme thermostaat dan ook netjes teruggestuurd naar de controller. Op die manier kun je er ook acties aan
je Raspberry Pi. Klik op Instellingen en Hardware en
koppelen; heeft de temperatuur een bepaalde waarde bereikt, laat die
kies als type RFXCOM - RFXtrx433 USB 433,92 MHz
temperatuur dan constant zijn tot 23:00, waarna de verwarming weer op
Transceiver. Geef het apparaat een naam en klik op
een lager pitje wordt gezet.
Toevoegen. Klik daarna naast het nieuwe apparaat op Set Mode. Vink de protocollen aan die je nodig hebt (voor KAKU is dat doorgaans AC of ARC) en klik op Set
loze temperatuursensor in je koelkast staan en wil je
Domoticz kun je
Mode. Op het tabblad Instellingen / Apparaten ver-
een waarschuwing krijgen als de temperatuur te veel
eenvoudig een
schijnen de apparaten nu zodra je ze gebruikt (bijvoor-
oploopt (je hebt bijvoorbeeld de koelkastdeur laten
KlikAanKlikUit-
beeld door binnen het bereik van een bewegingssensor
openstaan), klik dan bij die sensor op Notificaties.
sensor toevoe-
te komen). Klik op het groene pijltje naast het apparaat
Kies bij Type Temperatuur, bij Wanneer Groter, vul
gen.
en voeg het toe.
bij Waarde de drempelwaarde in en kies een Prioriteit,
Binnenin
zoals Noodgeval. Klik tot slot op Toevoegen.
14
Gebeurtenissen Als je nu een aantal sensoren en schakelaars
hebt geconfigureerd, toont Domoticz allerlei gegevens over je huis en ben je in staat om apparaten in je huis te besturen. Maar een echt domotica-systeem kan allerlei zaken automatisch besturen. Daarvoor moet je binnen Domoticz wel een aantal zogenoemde gebeurtenissen configureren. Om dat te doen ga je in het menu Instellingen naar Meer opties en klik je op Gebeurtenissen. Hier maak je in een interface met blokjes grafische koppelingen tussen sensoren en schakelaars, om apparaten automatisch in of uit te schakelen of je notificaties te sturen. Door gebruik te maken van de bekende als-dan-methode, kun je diverse acties
13
36
Notificaties ontvangen Als je in de instellingen van Domoticz een
koppelen aan apparaten. Bijvoorbeeld 'als de deurbel gaat, schakel dan het licht aan op de gang'. Met het gebeurtenissensysteem van Domoticz confi-
systeem voor notificaties op je smartphone of je e-
gureer je eenvoudig allerlei complexe scenario’s zonder
mailaccountgegevens hebt geconfigureerd, kun je bij
dat je één letter programmeercode hoeft in te tikken.
elke sensor notificaties instellen. Heb je een draad-
Stel dat we een lamp in de gang automatisch willen
/ NR. 03 - MAART 2016
104 - Masterclass - Domotica Raspberry Pi JW.indd 36
WWW.PCMWEB.NL
11-2-2016 11:48:07
MASTERCLASS
Domotica met de Raspberry Pi
naam, kies als type Groep en klik op Groep toevoegen. Klik daarna op Aanpassen en voeg onderaan apparaten toe. Met een groep bedien je dus diverse schakelaars tegelijk als één schakelaar.
16
Scènes Wil je met één druk op de knop bepaalde ap-
paraten inschakelen en andere uitschakelen, dan heb je een ander type groep nodig, namelijk een scène. Voeg een groep toe, maar kies dan als type Scène. Klik je daarna op Aanpassen, dan kun je niet alleen apparaten toevoegen, maar ook het commando (aan, uit en het niveau van een dimmer) kiezen. Een verschil met
Via de
Met Scènes
een groep is wel dat een scène niet kan worden in- of
kun je nog veel
uitgeschakeld, je kunt ze alleen activeren.
meer doen.
laten aangaan als de voordeur opengaat, maar alleen
program-
als het donker is. Sleep dan links onder Control een if-
meeromgeving
blokje naar het midden en onder Logic een and-blokje
Logic kun je
en een =-blokje. Onder Devices vind je je apparaten.
heel eenvoudig
Voeg alle benodigde blokjes toe en klik de blokjes aan
gebeurtenissen
elkaar. Geef de gebeurtenis rechtsboven een naam en
aanmaken.
sla die op.
15
Groepen Wil je diverse apparaten tegelijk in- of uitscha-
kelen met een timer, gebeurtenis of handmatig in de webinterface van Domoticz, dan kun je gebruikmaken van groepen. Met groepen kun je dus een enkele actie Met een
toekennen aan meerdere apparaten. Bijvoorbeeld al-
groep kun je di-
les tegelijk uitschakelen als je eventjes buiten de deur
verse apparaten
bent. Om groepen aan te maken ga je naar het tabblad
tegelijk in- of
Groepen, het vierde tabblad van links. Klik vervolgens
uitschakelen.
rechtsboven op Groep toevoegen, geef de groep een
Korting voor PCM-lezers In de webshop van PCM – Hubbit – kun je nu voordelig de Raspberry Pi 2 Domoticaset Deluxe aanschaffen. Deze set bestaat uit: De Raspberry Pi 2 Model B (met 4 usb-poorten, 40-pins gpio, quadcore-processor, 1 GB ram) inclusief 5V-voeding Raspberry Pi-behuizing RFXCOM USV 433 MHz transceiver type E 8 GB sd-kaartje met Domoticz voorgeïnstalleerd KlikAanKlikUit-set, bestaande uit drie stekkerdoosontvangers en afstandsbediening Normaal kost deze set € 159,-, maar PCM-lezers kunnen deze set met € 10,- extra korting aanschaffen. Gebruik daarvoor de volgende vouchercode, die je bij het afrekenen op de website invult: PCM03_DOM Ga snel naar www.hubbit.nl en profiteer van deze aanbieding.
WWW.PCMWEB.NL
104 - Masterclass - Domotica Raspberry Pi JW.indd 37
/ NR. 03 - MAART 2016
37
11-2-2016 11:48:21
ACHTERGROND Wifi-standaarden
DRAADLOOS OP DE SCHOP Nieuwe wifi-standaarden op komst
De hype rondom het Internet of Things is op consumentenbeurs CES opnieuw aangewakkerd, net zoals voorgaande jaren. Security blijft een aandachtspunt en nieuw is de komst van een speciale wifi-soort. Tijd voor een update. JASPER BAKKER
D
e non-profitorganisatie die wifi-gebruik en -interoperabiliteit bevordert (Wi-Fi Alliance, www.wi-fi.org), promoot een
briefjes op de koelkastdeur. Erger nog, net zoals computers en smart-
soft van gebruiksscenario’s waarbij Microsofts spraakassistent Cortana antwoord kan geven op
phones blijken slimme koelkasten ook te hacken.
vragen als wanneer de was klaar is of hoe vol de
nieuwe technologie voor draadloze netwerkver-
De verbinding van Samsungs smart fridge met
koelkast is.
bindingen. Dit wifi HaLow (technische benaming:
Google-diensten (zoals dus Google Agenda) blijkt
802.11ah) moet het zogeheten Internet of
niet goed beveiligd. Dit is afgelopen zomer al
nog vrij rudimentair en zal lang niet iedereen
Things (IoT) vooruit helpen. Voor velen is het IoT
gedemonstreerd op hackersconferentie DefCon.
aanspreken. De achterliggende gedachte van het
een theoretisch en vooral marketinggedreven
Een kwaadwillende kan onder bepaalde omstan-
IoT is echter dat veel meer apparaten niet zozeer
fenomeen. Fabrikanten spiegelen consumenten
digheden de inloggegevens onderscheppen en
met hun gebruikers zullen communiceren, maar
al jaren de voordelen voor van een connected of
daarmee hele Google-accounts kapen.
vooral met elkaar. Dit levert naar verwachting
De aard van dit soort gebruiksscenario’s is
smart-koelkast, die je kan waarschuwen als de
Hiermee lopen niet alleen gezinsagenda’s
een nog onvoorziene hoeveelheid dataverkeer
melk bijna op is. Of, nog commerciëler, die de
gevaar, maar ook e-mail, app-aankopen in de
op die in sommige gevallen ‘gewoon’ netwerk-
verse melk automatisch voor je bestelt online.
Play-store, aanmelding voor andere diensten
verkeer (van de gebruiker) niet in de weg moet
en wat er allemaal nog meer kan met een valide
zitten (en vice versa).
Falende en lekkende koelkast
Google-account. Minder impactvol is de onveilig-
In de praktijk blijken koelkastfabrikanten niet
heid van een internet-enabled ding als de BB-8
Drukte vermijdend en zuiniger
altijd goed thuis te zijn in computertechnologie.
speelgoedrobot. Weer veel gevaarlijker is de hack
Belangrijker nog is dat niet alle IoT-apparaten
Ook niet als de bewuste fabrikant een elektroni-
afgelopen zomer van bepaalde Chrysler-auto’s.
het formaat, de vaste plek en de stroomverbin-
caconcern zoals Samsung is. Die Zuid-Koreaanse
ding van bijvoorbeeld een koelkast zullen
firma heeft enkele jaren terug al een smart
Rudimentaire gebruiksscenario’s
fridge uitgebracht die toch niet zo slim blijkt te
De diverse fabrikanten laten zich niet ontmoedi-
nig is het adagio voor het IoT dat echt nuttige
zijn. Net zoals Android-toestellen nogal eens
gen door dit soort tegenslagen. Updates en fixes
scenario’s moet realiseren. Hier komen nieuwe
achterblijven wat updates betreft, geldt dit ook
worden gemaakt en nieuwe producten worden
protocollen om de hoek kijken. Zoals dus het
voor koelkasten. Consumenten kunnen daar-
aangeprezen. Zo heeft Samsung op de Consu-
vers aangekondigde HaLow. Deze wireless
door bijvoorbeeld niet meer een ingebouwde
mer Electronics Show van dit jaar - net zoals vele
technologie werkt met verbindingen onder
functie voor Google-agenda’s gebruiken, die
andere leveranciers - nieuwe IoT-zaken laten
de één gigahertz (rond de 900 MHz) en heeft
dienst moet doen als online vervanging voor
zien. Zoals de demonstratie samen met Micro-
daarmee meerdere voordelen.
38
/ NR. 03 - MAART
102 - Achtergrond - Wifi-standaarden JW.indd 38
2016
hebben. Klein, draadloos en dus energiezui-
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 12:57
ACHTERGROND Wifi-standaarden
pulsen af voor draadloos netwerkverkeer met snelheden tot wel 224 gigabit per seconde (Gbps). Lichtsignalen die weerkaatst worden via een oppervlak zouden nog altijd zo’n 70 Mbps kunnen halen. Het bereik van LiFi is vanzelfsprekend beperkt; muren houden al het verkeer tegen. Daarnaast moet het licht wel aan zijn om het draadloze netwerk ‘in de lucht’ te hebben.
Niet één protocol om alles te overheersen De prognose is dat de draadloze toekomst, zeker voor het IoT, niet een of-of keuze wordt. Er zal niet één protocol zijn om alle apparaten te verbinden en overheersen. Diverse draadloze technieken zullen elkaar afwisselen en zelfs bijstaan om mobiele apparaten en ook slimme dingen verbindingen te geven. Net zoals Apple voor zijn koppeling tussen tussen iPhones en Macs al een combinatie van bluetooth en wifi gebruikt. Een draadloze verbinding met kort bereik of een geverifieerde combinatie van twee soorten connectie kan juist helpen om het beveiligingsniveau te verhogen. Afhankelijk van de Ten eerste zit het niet in de al drukbezette band rond de 2,4 GHz. Verder vermijdt het ook
lagere snelheid kan afdoende zijn.
vereisten voor security, snelheid, bereik en batterijduur wordt dan de beste verbinding gelegd.
de voor computers en smartphones al vaker
Sneller maar korter bereik
gebruikte 5 GHz. Ten tweede vereist de relatief
Naast HaLow duikt er nog een ander draadloos
wifi dat nu al in gebruik is. De Wi-Fi Alliance
lage frequentie veel minder vermogen om te
protocol op dat veelbelovend is voor het IoT. Dit
verwacht dat HaLow ook dienst gaat doen in ap-
zenden. Dit kan ‘dingen’ die werken op batterij-
alternatief gaat juist wel voor snelheid en niet
paraten die naast de 900 MHz band ook de 2,4
en een veel langere connectiviteit geven. Exacte
voor de afstand. LiFi is de naam en het werkt
GHz en 5 GHz gebruiken. De eerste producten
cijfers voor het energieverbruik zijn nog niet
niet met radiogolven zoals wifi, maar met licht-
die de nieuwe standaard ondersteunen moeten
duidelijk en daar is dus nog zorg over.
signalen. Deze draadloze technologie gebruikt
dit jaar op de markt komen. Certificering van
led-lampen die voor het menselijk oog constant
deze producten door de Wi-Fi Alliance zal echter
schijnen en dus als gewone verlichting zijn te
pas in 2018 plaatsvinden, maar dat betekent
gebruiken.
niet dat je de producten die dit jaar op de markt
Verder bereik, maar langzamer Ten derde heeft HaLow een veel groter bereik. Een bekend nadeel van het minder drukbezette
Ondertussen geven de LiFi-zenders licht-
Daarbij blijft er ook een rol voor ‘ouderwets’
verschijnen, niet kunt gebruiken.
5 GHz is dat het niet zo ver reikt in gebouwen als de ‘volle’ 2,4 GHz. HaLow gaat hier dus nog onder zitten en haalt daarmee tot wel twee keer de maximale afstand van gewone wifi. Muren, elektronica en andere storende factoren worden hiermee overwonnen. Deze voordelen komen wel met een nadeel: snelheid. HaLow geeft IoT-apparaten verbindingssnelheden tussen de 150 kilobit per seconde (Kbps) en 18 megabit per seconde (Mbps). Dat steekt nogal kaal af tegen reguliere wifi die tegenwoordig Gigabit-snelheden kan halen. De data-uitwisseling van IoT-apparaten hoeft echter geen gigabytes te kosten, dus de
WWW.PCMWEB.NL
102 - Achtergrond - Wifi-standaarden JW.indd 39
/ NR. 03
- MAART 2016
39
10-02-16 12:57
MINIWORKSHOP
Accenten typen met HoldKey
EENVOUDIG ACCENTEN TYPEN Het typen van accenten is altijd lastig op Windows. Elke keer weer even zoeken naar waar de apostrof zit en dan de letter. En dan zul je zien dat de toetsenbordindeling net verkeerd staat en het niet werkt. Holdkey maakt hier voor eens en altijd een einde aan. JOCHEM DE GOEDE
HÂ
annuleren, druk je op een andere toets dan een van de cijfers. Er zijn nog meer handige instellingen, daarvoor ga je naar het tabblad Settings. Zo kun je bij Holdkey speed instellen hoe snel de letters met accenten verschijnen. Hoe hoger het getal, hoe langer het duurt. De Repeat delay stelt in hoe lang je een letter vast moet houden voordat deze herhaald wordt. Je kunt de kleur van de balk en de vorm ervan instellen bij Holdkey info bar color and size setting. Met Use
oldkey introduceert een andere manier
caps lock as shift key zorg je ervoor dat Caps Lock
om accenten te typen. In plaats van eerst
alleen de eerste letter als hoofdletter schrijft. Ten
de apostrof te typen en dan de letter, stelt
slotte schakel je nog de optie Enable multiple
Holdkey je in staat om een accent te typen door de
monitor support in als je gebruikmaakt van meer-
letter ingedrukt te houden. Vervolgens verschijnen de
dere beeldschermen, zodat de balk ook correct op het
balk met de
accenten die mogelijk zijn boven de letter, waarbij elk
secundaire beeldscherm verschijnt.
vreemde tekens
accent is gemarkeerd met een getal. Je drukt nu op het
De complete lijst van alle vreemde tekens
De blauwe
waaruit je heel
respectievelijke getal op je toetsenbord om het accent
die Holdkey ondersteunt, vind je op holdkey.eu/
eenvoudig ac-
te typen. Deze werkwijze is vergelijkbaar met hoe het
quickref.php. De Pro-versie bevat daarnaast nog
centen en ook
werkt op iOS en OS X.
tekens in combinatie met de Windows-toets, maar die
vreemde tekens
versie kost vijf dollar.
kunt kiezen.
Je downloadt Holdkey vanaf holdkey.eu door op Download te klikken en te kiezen voor Download bij de Basic-versie. Op het moment van schrijven is versie 3 de nieuwste versie. In onze test blokkeerde Chrome de download: klik dan op het pijltje en kies voor Behouden. Het programma is niet schadelijk, zoals Chrome wel beweert. Voer het uitgevoerde bestand uit en volg de installatiestappen door een aantal keer op Next te klikken en de licentieovereenkomst te accepteren. Klik ten slotte op Finish om het programma te starten. Na korte tijd verschijnt het hoofdscherm en kun je aan de slag. In de Test box kun je oefenen met het programma. Om een accent te typen houd je de betreffende toets ongeveer een halve seconde vast, waarna je het accent kunt kiezen vanuit de blauwe balk die erboven verschijnt. Holdkey bevat niet alleen accenten, maar ook vreemde tekens en symbolen. Zo zit onder de e bijvoorbeeld ook het euroteken. Om een letter vaker te typen, houd je deze simpelweg iets langer ingedrukt. Na korte tijd verdwijnt het menu van Holdkey en wordt de letter herhaald. Om de actie te
40
/ NR. 03 - MAART 2 0 16
512 - Miniworkshop - Accenten typen met HoldKey JW.indd 121
WWW.PCMWEB.NL
12-01-16 11:59
INTEL® COMPUTE STICK
MINIMUM FOOTPRINT. MAXIMUM COMPUTER. D I R EC TO RY
•
WiFi 802.11bgn and Bluetooth* 4.0 for internet access and wireless peripherals
• Cloud access made simple – making it easy to stream data and files • Low power for high energy computing
Connect. Compute. Its that Simple. © Copyright 2015 Intel Corporation. All rights reserved. Intel, the Intel logo, Intel Inside, the Intel Inside logo, Intel. Experience What’s Inside are trademarks of Intel Corporation in the U.S. and/or other countries. *Other names and brands may be claimed as the property of others.
Naamloos-1 1
Naamloos-1 1
6-1-2016 14:22:07
17-12-2015 13:02:22
ACHTERGROND Leven zonder Facebook
LEVEN ZONDER FACEBOOK Echt, het kán!
Hoewel Facebook nog altijd groeit, nemen ook steeds meer mensen afscheid van het sociale netwerk. Voor veel mensen is dat ondenkbaar. Want hoe houd je nou toch contact met vrienden en blijf je op de hoogte van alles? Toch is het niet zo erg als het lijkt en heeft een Facebook-loos leven ook voordelen. MARTIN GIJZEMIJTER
W
om Facebook vaarwel te zeggen? Daar
te tellen is, is het vaak niet meer mogelijk om alle status-
Het is tegen-
zijn natuurlijk verschillende redenen voor,
updates bij te houden, met alle gevolgen van dien. Want
woordig zó druk
maar meestal stoppen mensen omdat ze het zat zijn
hoe je het ook wendt of keert: foto’s die je op Facebook
op Facebook,
om voortdurend online te zijn, altijd maar in contact te
plaatst, stuur je vaak niet ook nog via WhatsApp naar je
dat ja lang niet
staan met anderen, en vooral: omdat ze het zat zijn er
vrienden en familie. Kortom, er wordt tegenwoordig van
alles meer kunt
continu van ze verwacht wordt dat ze online zijn. Je hebt
je verwacht dat je Facebook hebt en je er ook actief mee
volgen.
vast ook wel eens een opmerking als: “Hoezo wist je
bezig bent. Maar wat als je echter besluit om dat spel-
niet dat we een feestje hadden? Dat stond op Facebook
letje niet meer mee te spelen? Raak je dan in een sociaal
hoor!” gekregen. Maar omdat het gemiddelde aantal
isolement? Of valt dat wel mee?
aarom zou iemand ervoor willen kiezen
vrienden allang niet meer op één, twee of tien handen
Verslaafd aan internet
Tijd Het eerste dat de beslissing om met Facebook te stoppen je zal opleveren, is tijd. Heel erg veel tijd. Dat klinkt
Internetverslaving lijkt een steeds groter probleem te worden. In 2009
misschien overdreven, omdat vrijwel iedereen denkt
werd in Nederland gestart met een pilotprogramma voor het behandelen
niet zoveel tijd aan het sociale netwerk te besteden.
van internetverslaving. Zo’n behandeling richt zich voornamelijk op het
Maar onderzoek wijst uit dat we gemiddeld meer dan
controleren en verminderen van het internetgebruik. Het is lastig aan te
16 minuten ‘Facebooken’ iedere keer wanneer we het
geven wanneer iemand verslaafd is aan internet. Volgens de website www.
sociale netwerk bezoeken, en dat dit in totaal resulteert
gezondheidsnet.nl is er sprake van internetverslaving als langer dan 16
in meer dan 8,5 uur per week. In die tijd kun je bijvoor-
uur per week online wordt doorgebracht, bijvoorbeeld met chatten, online
beeld een compleet boek uitlezen, minstens vier keer
gamen of het bezoeken van pornosites.
uit eten met goede vrienden (al is dat wel wat duurder dan Facebook), of van hier naar New York vliegen.
42
/ NR. 03 - MAART 2016
503 - Achtergrond - Leven zonder Facebook JW.indd 42
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:33
ACHTERGROND Leven zonder Facebook
Wanneer je besluit om met Facebook te stoppen, zal het sociale contact in het dagelijks leven uiteindelijk toenemen.
tijdelijk) te stoppen met Facebook of niet: uit angst om in een isolement te raken hoef je het niet te laten. De mensen die het daadwerkelijk gedaan hebben, zijn er behoorlijk positief over.
Kondig het aan Los van wellicht je echte vrienden en familieleden ben je natuurlijk niemand verantwoording verschuldigd, maar als je dan besluit om – al dan niet tijdelijk – afscheid te nemen van Facebook, meld dat dan wel aan degenen op wie het betrekking heeft. Je kunt natuurlijk in één keer zomaar verdwijnen, maar dan zal het even duren voordat men dat in de gaten heeft, en dan krijg je een vertekend beeld van wat er gebeurt als je ‘offline’ gaat. Immers: als iemand niet weet dat je niet De gemid-
Contact
meer op Facebook bent, zal hij of zij geen moeite doen om je op andere manieren te bereiken. Als je gewoon
delde gebruiker
En dat sociale isolement? Dat komt er dus helemaal
even laat weten dat je hebt besloten om te stoppen
zit ruim acht
niet. Wanneer mensen weten dat je niet meer op
met Facebook, weet iedereen waar hij aan toe is, en
uur per week
Facebook zit, gaan ze je op den duur echt wel missen.
zul je zien dat het contact heel snel op een andere
op Facebook.
Althans, de mensen die écht een connectie met je
manier vorm krijgt. Tip: kondig dat vertrek niet aan
Dat is een hele
hebben in het echte leven en niet alleen een digitale.
via Facebook. Ten eerste is dat een beetje dramatisch
werkdag!
Je zult zien dat je bijvoorbeeld vaker via WhatsApp
en ten tweede: als je het via WhatsApp, e-mail of sms
foto’s toegestuurd krijgt en dat mensen je specifiek uitnodigingen zullen sturen voor leuke gebeurtenissen (zoals verjaardagsfeestjes), omdat ze weten dat
Hoe neem je afscheid van Facebook?
je deze anders niet krijgt. En, geloof het of niet, je zult
Om je Facebook-account te beëindigen, klik je in Facebook op het picto-
merken dat de telefoon ineens weer ouderwets rinkelt.
gram met het pijltje naar beneden rechtsboven en vervolgens op Instel-
Niet omdat tweehonderd mensen je willen spreken,
lingen. Klik vervolgens op Beveiliging en daarna onderin op Bewerken bij
maar omdat je echte vrienden en familie graag contact
Je account deactiveren. Let op, dit is niet permanent, je kunt je account
houden (en je kunt zelf natuurlijk ook bellen). Maar het
weer activeren. Wil je echt voor eens en voor altijd stoppen, dan ga je
mooiste van alles? Je hebt elkaar ook daadwerkelijk
naar www.facebook.com/help/delete_account en vraag je Facebook om
iets te vertellen, omdat je niet alles al van elkaar op
je account te verwijderen.
Facebook gezien hebt. Of je besluit om (al dan niet
WWW.PCMWEB.NL
503 - Achtergrond - Leven zonder Facebook JW.indd 43
/ NR. 03 - MAART 2016
43
10-02-16 15:33
ACHTERGROND Leven zonder Facebook
doet, wordt meteen duidelijk hoeveel mensen jou ĂŠcht belangrijk vinden in je leven. Immers, je stuurt je berichtjes alleen aan de mensen die je aan het hart liggen en je krijgt dan ook reacties terug van mensen die echt om je geven.
Geniet, maar netwerk met mate Raden we aan om te stoppen met Facebook omdat het een vervelend platform is dat ons allemaal
Helemaal stoppen met digitaal contact Helemaal geen zin meer in digitaal contact? Stoppen met WhatsApp is nog eenvoudiger dan stoppen met Facebook. Je kunt namelijk gewoon de app verwijderen en dan valt niemand je meer lastig. Er zweeft dan natuurlijk nog wel een profiel van je rond en als je dat niet wilt, open je WhatsApp, ga je naar het menu en druk je op Instellingen. In het menu ga je vervolgens naar Account en druk je op Mijn account verwijderen. Geef je telefoonnummer op, waarna je WhatsApp-account compleet wordt verwijderd. Daarna hoef je alleen de app zelf nog van je telefoon te deĂŻnstalleren. Nog een tip: om te voorkomen dat je vrienden en familie zich zorgen gaan maken, doe je er goed aan om mensen ook van het stoppen met WhatsApp op de hoogte te brengen .
minder sociaal maakt? Nee, niet echt. Verdwijnen
Kondig je ver-
van Facebook heeft wel degelijk een aantal voorde-
trek van Face-
len, maar eerlijk gezegd hebben die niet zoveel met
book aan, maar
Facebook te maken, maar meer met je eigen gedrag.
doe het niet via
Facebook is verslavend door alle kleine contactmo-
Facebook zelf.
mentjes, en hoewel er rigoureus mee stoppen een oplossing is, kun je er natuurlijk ook voor kiezen om
Als je Face-
er met mate actief op te zijn, bijvoorbeeld een half
book-notificaties
uurtje per dag of misschien zelfs eens per week.
uitschakelt, word
Daarbij kun je nog steeds je vrienden en familie
je al minder
inlichten dat je minder actief bent op Facebook en
lastiggevallen en
graag ook op andere manieren contact onderhoudt.
is de drang om
Het is net als met smartphones op een verjaardag
op Facebook te
of bij een etentje: dat ligt niet aan de smartphones,
gaan al een stuk
maar aan de gebruikers en als je daar afspraken
minder.
over maakt, komt die ouderwetse gezelligheid net zo hard weer terug, zonder dat de smartphone meteen verbannen hoeft te worden. Je WhatsAppaccount verwijderen doe je vanuit de app op je smartphone.
44
/ NR. 03 - MAART 2016
503 - Achtergrond - Leven zonder Facebook JW.indd 44
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:34
Geef jij graag je mening over producten en diensten? Wij zoeken testers en jouw mening is wat waard. Wil jij als een van de eersten in Nederland aan de slag met de nieuwste producten? Geef je op voor het Reshift Testpanel! Jij kiest de productgroepen zoals beeld, geluid, computer of netwerk en als je wordt geselecteerd, leveren wij de producten.
Met behulp van de panelleden willen wij weten wat de meningen en ervaringen van onze lezers en bezoekers zijn met betrekking tot de producten en diensten die wij onderzoeken. De resultaten kunnen worden gepubliceerd op onze websites en in onze bladen (Computer Idee, PCM en Media Totaal). Daarnaast help je dankzij jouw bijdrage in het testpanel andere mensen bij het maken van slimmere keuzes.
GA NAAR RESHIFT.NL/TESTPANEL EN MELD JE AAN.
Naamloos-1 1
7-7-2015 10:36:28
THE BAT TLE Blu-ray versus streaming
BLU-RAY VERSUS STREAMING Nu de mediawereld overduidelijk naar streaming overschakelt, lijkt het wel alsof fysieke media een stille dood sterven. Maar is dat wel zo? Feit is dat films nog gewoon op blu-ray uitkomen. Bovendien hebben veel liefhebbers nog een blu-ray-speler in het tv-meubel staan. Maar waar moet je nou voor kiezen: streaming video of een schijfje? JAAP VEENSTRA
Streaming Het stokpaardje van alle streamingdiensten
site blijkt dat het Nederlandse aanbod aanzienlijk
op smart-tv’s. Het is ook mogelijk om via een
is de hoeveelheid series en films die worden
kleiner is dan het aanbod in Amerika. Nu zijn er
andere manier Netflix te bekijken of te streamen,
aangeboden. En bij muziekdiensten het aantal
trucjes om het Amerikaanse aanbod te krijgen
bijvoorbeeld gewoon kijken op je laptop waarbij
tracks of albums dat ze in de bibliotheek hebben.
– via een vpn-dienst – maar dat kost weer extra
je het scherm deelt op de televisie , of gebruik-
En hoewel het klopt dat het aanbod gigantisch
geld en uiteraard is dat ook niet helemaal de
maken van een Chromecast. In tegenstelling tot
is – bij Netflix zo’n 2000 titels – is het verre van
bedoeling. Bovendien is Netflix van plan om het
blu-ray is de bitrate – het aantal bits per seconde
compleet. Veel Netflix-abonnees melden ook
gebruik van proxy’s en vpn’s te blokkeren. Alle
dat wordt verstuurd – van Netflix een stuk lager:
dat series zomaar verdwijnen. Mede om die
films verschijnen op blu-ray. Bovendien komen
zo’n 16 Mbit/s. Dat is meer dan de helft van blu-
reden biedt Netflix Nederland een overzicht van
films op blu-ray in de kast te staan en kunnen dus
ray, maar vergis je niet: Netflix maakt gebruik van
het actuele aanbod (www.netflix-nederland.nl/
niet zomaar verdwijnen. Net als voor het afspelen
de H.265-codec, die hogere compressie toelaat
aanbod-netflix-nederland/). Deze site is overigens
van blu-ray’s heb je voor het bekijken van strea-
zonder extreem zichtbare kwaliteitsverlies. Een
niet van Netflix zelf, zij geven zelf helaas weinig
ming video’s natuurlijk ook gewoon hardware
blu-ray zit vast aan de oudere H.264-codec. Bo-
informatie prijs over welke films en tv-series er
nodig. De meeste moderne smart-tv’s beschikken
vendien biedt Netflix 4K-videokwaliteit aan. Voor
worden aangeboden. Geen abonnement? Dan
over een directe app om je favoriete streaming-
Netflix betaal je natuurlijk abonnementskosten,
kun je dus niet via de site van Netflix zelf zien wat
dienst op te starten, en Netflix is toch wel een
10 euro per maand. Voor dat geld kun je dus
er wordt aangeboden. Uit de bovengenoemde
van de meest gebruikte en meegeleverde app’s
onbeperkt films en tv-series kijken en bovendien
46
300 - The Battle 2 JW.indd 46
/ NR. 01 - JANUARI 2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 17:23
THE BAT TLE
Blu-ray versus streaming
De vernieuwde interface van Netflix werkt intuïtief.
Blu-ray Blu-ray is bij het grote publiek bekend als de opvolger van de dvd en biedt tegenwoordig al een opslagcapaciteit van 128 GB (vier lagen). Een blu-ray-speler koop je al voor zo’n 100 euro, mag je dat doen op meerdere apparaten. Dat is
Bij streaming ben je afhankelijk van de bitrate. Hoe
maar stel je hogere eisen aan de kwaliteit dan
ook gelijk een voordeel ten opzichte van blu-ray,
hoger de bitrate, des te beter de kwaliteit van de video is.
is de sky the limit. Er zijn ook spelers die meer kunnen dan een schijfje lezen en weergeven.
want een goede disc is al net zo duur als twee zo niet drie maanden Netflix. Aan de andere kant,
zodat je het later kunt kijken. Is de serie of film
Ze beschikken bijvoorbeeld over apps die het
een aangeschafte blu-ray is van jou, je kunt de
niet meer beschikbaar op Netflix, dan heb je ge-
mogelijk maken om vanaf internet of het lokale
film zo vaak opnieuw kijken als je wilt en je raakt
woon pech. Gebruiksgemak van een streaming-
netwerk films af te spelen. Zo sla je dus twee
‘m niet zo snel kwijt. Bij Netflix ben je afhankelijk
dienst is ook belangrijk. Hoe werkt de navigatie,
vliegen in één klap en is een blu-ray-speler
van het aanbod – en soms worden series of films
hoe snel kun je aan de slag met het kijken van
allang niet meer een statische kast waarmee je
ineens weer offline gehaald – en ben je geen
een film of tv-serie en wat kun je allemaal doen
alleen maar dat ene schijfje dat zich in het ap-
eigenaar van het materiaal dat je kijkt. Daarnaast
tijdens het afspelen? Pauzeren, terugspoelen, on-
paraat bevindt, kunt afspelen.
geeft een Netflix-abonnement je geen recht om
dertitels of audiospoor wijzigen? Bij Netflix gaat
Kwalitatief gezien biedt blu-ray voldoende
een tv-serie of film te downloaden en op te slaan,
dat allemaal vrij eenvoudig.
mogelijkheden om video’s in een hoge resolutie
WWW.PCMWEB.NL
300 - The Battle 2 JW.indd 47
/ NR. 01 - JANUARI 2016
47
10-02-16 17:23
THE BAT TLE
Blue-ray versus streaming
(1080p) af te spelen. Blu-ray gebruikt daarvoor
Met een PlayStation
de H.264-codec om video op te slaan, de bitrate
kun je ook gewoon blu-
– het aantal bits per seconde dat wordt verwerkt
ray’s afspelen.
– ligt tussen de 25 en 40 Mbit/s, afhankelijk van de complexiteit van het beeld en het gekozen geluidsspoor. En dat is hoog. Hoger dan Netflix, want die gaat tot ongeveer tot de helft. Boven-
Ultra HD Blu-ray
dien ben je bij Netflix compleet afhankelijk van
Door de komst van 4K-televisies en –content
de snelheid van je internetverbinding en de be-
staat er natuurlijk van alles op het punt om te
trouwbaarheid daarvan. Hapert je internetver-
gaan veranderen. Het is dan ook niet zo gek dat
binding of probeer je via een mobiel apparaat
4K ook op andere vlakken beschikbaar komt. In
met een slechte wifi-verbinding een serie of film
2015 werd op de Consumer Electronics Show in
op Netflix te kijken, dan is de kans groot dat er
Las Vegas door Samsung de eerste Ultra HD Blu-
wordt teruggeschakeld naar een lagere bitrate,
een blu-ray-speler voorkomen te allen tijde dat
ray-speler aangekondigd. Later kondigde ook
met als gevolg kwaliteitsverlies. De hardware-
de beeldkwaliteit tijdens het spelen minder
Panasonic aan met een dergelijke speler op de
codering en alle rondom liggende technieken in
wordt. Moderne blu-ray-spelers bieden ook de
markt te komen. Het is even stil geweest rondom
mogelijkheid om de bestaande videoresolutie te
Ultra HD Blu-ray, maar dit jaar lijken er dan toch
upscalen naar 4K als je daar een geschikte televi-
modellen op de markt te komen die 4K-video
sie voor hebt. Vanaf pagina 60 in deze PCM lees
kunnen afspelen. De specificaties voor Ultra
je daar alles over. Dan het gebruiksgemak: het
HD Blu-ray zijn hoog: een resolutie van 3840 bij
afspelen van een blu-ray-schijfje vereist natuur-
2160, ondersteuning voor HDR (High Dynamic
lijk wat handelingen. Eerst in je kast kijken welke
Range), hogere framerates tot 60 fps en Dolby
film of tv-serie je wilt kijken, het schijfje uit de
Athmos en DTS:X audio. Met Ultra HD Blu-ray
doos halen, in de speler plaatsen, wachten tot
wordt ook extra functionaliteit aangeboden,
de disc is ingelezen en vervolgens via het menu
zoals het opslaan van een film op een externe
de film starten. Dat zijn toch behoorlijk wat din-
harde schijf of een smartphone, zodat je ook op
gen die je moet doen om te kunnen kijken naar
andere plekken kunt kijken. Voor Ultra HD Blu-
je favoriete film of serie. Eenmaal een schijfje in
ray geldt ook een hogere datadoorvoer, vanaf 82
je speler en je hebt alle functies van de disc tot
Mbit/s voor 50 GB-schijfjes tot 128 Mbit/s voor
je beschikking. En de meeste blu-ray’s bieden
100 GB-discs. Met Ultra HD Blu-ray wil het blu-
ook koppelingen aan met online content, zoals
ray-consortium de directe concurrentie aangaan
trailers en extra filminformatie. Op de schijf zelf
met streamingdiensten als Netflix. Daarnaast
zie je ook vaak dingen terug als bloopers, andere
zullen de nieuwe generatie blu-ray-spelers ook
Blu-ray is aan verandering onderhevig, want ook 4K-
trailers en soms – in het geval van een concert-
backward compatibel zijn met ‘gewone’ blu-ray-
content komt erop beschikbaar. Nadeel: je hebt er wel
registratie – meerdere camerapunten. Allemaal
schijfjes en natuurlijk dvd’s.
een blu-ray-speler nieuwe speler voor nodig.
zaken die je op Netflix niet tegen zult komen.
Conclusie Streamen versus blu-ray: het mag duidelijk zijn
je toch per se die ene film wilt zien, dan kun je
dat beide media zijn voor- en nadelen hebben.
altijd nog de blu-ray kopen, waarbij je de ga-
Vrijwel alle films die beschikbaar zijn kun je
rantie hebt dat die film ook daadwerkelijk van
kopen op blu-ray. Bij online diensten kan het
jou is. Streaming kan nu 4K-content leveren en
aanbod sterk wisselen en bestaat de kans dat
dat is iets wat een huidige blu-ray niet kan. De
een serie waarmee je net begonnen bent met
toekomst gaat daar echter ook verandering in
kijken, na vier afleveringen ‘van de buis’ wordt
brengen, zie ook het kader ‘Ultra HD Blu-ray’.
gehaald. En ook al lijkt het aanbod van Netflix
Kortom: er valt voor beide media heel veel te
behoorlijk groot, niet alles staat ertussen. Als
zeggen. Succes met kiezen!
48
300 - The Battle 2 JW.indd 48
/ NR. 01 - JANUARI 2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 17:23
REVIEW
Sony Xperia Z5 Premium
4K UHD ANDROIDSMARTPHONE Sony Xperia Z5 Premium Sony Mobile’s nieuwe topmodel is de eerste Android-smartphone met een 4K uhd-scherm. Maar is die hoge schermresolutie bij een relatief klein smartphone-scherm echt nuttig? PCM zoekt het voor je uit.
D
J OZ E F S C H I L D E R M A N S
e Sony Xperia Z5 Premium
de update zal het 4K-scherm pas
Integendeel, zo blijkt uit de zeer
Sony Xperia Z5 Premium
(E6853) kost evenveel
echt volledig tot zijn recht komen.
belastende PCMark-batterijtest,
www.sonymobile.com
als de topmodellen van
Nu is het eerder een gimmick,
waarin deze smartphone de
Prijs: € 799,-
marktleiders Apple en Samsung.
vooral door het grote gebrek aan
hoogste score haalt van alle eerder
Voor dat geld koop je wel een 5,5
mobiele 4K-inhoud, tenzij je in die
door ons geteste smartphones. Bij
inch ips-scherm dat als eerste
resolutie fotografeert of filmt. In de
normaal gebruik gaat de batterij
in de smartphone-wereld een
praktijk zie je op dit scherm sowieso
zoals Sony claimt inderdaad twee
resolutie heeft van 3840 x 2160
geen individuele pixels.
etmalen mee. Of deze goede
pixels, oftewel 4K uhd. Dat scherm
Score
Pluspunten
prestaties behouden blijven
• Superieur scherm
heeft daarnaast een revolutionair
Prestaties
wanneer de Z5 Premium de
• Uitstekende autonomie
hoge pixeldichtheid van 806 ppi.
Al die pixels vergen veel van de
Android 6.0-update krijgt met
• Goede camera
Dat is 2,6 keer scherper dan de
processor. Maar de 64-bits octa-
volledige 4K-ondersteuning, valt
gedrukte tijdschriftpagina die je nu
core Qualcomm Snapdragon 810
op dit moment niet te voorspel-
in je handen houdt. Android 5.1.1
SoC met Adreno 430 gpu, dezelfde
len. Voor het overige heeft deze
• Duur
waarop deze smartphone draait,
als in de HTC One M9 Gold, heeft er
smartphone dezelfde positieve
• Geen infrarode afstandsbediening
ondersteunt echter geen 4K, maar
geen enkele moeite mee. Grafisch
eigenschappen als andere
• Nog weinig mobiele 4K-inhoud
via opschaling lukt het toch om
is dit één van de snelste smart-
Xperia-modellen: een erg goede
alles in de hogere resolutie weer
phones die we hebben getest.
23-megapixel camera; een stevig,
te geven. En plaatjes of video’s die
Ook in de algemene Futuremark
uit één stuk aluminium vervaardigd
Edge komt wat ons betreft ietwat
al in 4K-resolutie zijn opgenomen,
PCMark for Android benchmark
stof- en waterdicht chassis (afspoe-
in de buurt van dit smartphone-
worden uiteraard in de originele
scoort de Xperia Z5 Premium
len mag, onderdompelen niet) en
monster. De 4K-resolutie is op dit
hoge resolutie weergegeven. Vol-
uitstekend. Wat betreft de snelheid
een vingerafdruksensor.
moment vooral nog een gimmick,
ledige 4K-ondersteuning komt in
moet deze smartphone alleen zeer
Android 6.0 Marshmallow. De Z5
nipt de Samsung Galaxy S6 Edge
Conclusie
Premium staat op de lijst om die
laten voorgaan. Oké, maar al die
De Sony Xperia Z5 Premium is een
niet. Of je echt net zoveel wilt
update te krijgen, maar het is nog
kracht vreet toch energie, dus de
van de snelste en best uitgeruste
besteden aan een smartphone als
niet bekend wanneer deze precies
autonomie zal dan wel de zwakte
Android-smartphones van het
aan een vrij krachtige pc of laptop
wordt uitgerold. Met de komst van
van dit Sony premiummodel zijn?
moment. Alleen de Samsung S6
moet je zelf beslissen.
WWW.PCMWEB.NL
312 - Review - Sony Xperia Z5 Premium JW.indd 49
Minpunten
want de huidige versie van Android ondersteunt die hogere resolutie
/ NR. 03 - MAART 2016
49
10-02-16 13:07
REVIEW Soundiiz
UITWISSELINGSDIENST VOOR AFSPEELLIJSTEN Soundiiz
www.soundiiz.com Prijs: gratis
Soundiiz
Score
Er zijn tegenwoordig veel aanbieders van streaming muziek, zoals Spotify, Tidal en Deezer. Misschien stap je over naar een andere dienst, bijvoorbeeld als je van de lossless audiokwaliteit van Tidal of Qobuz wilt profiteren. Dankzij Soundiiz kun je afspeellijsten van de ene naar de andere dienst overhevelen, zodat het niet nodig is om playlists opnieuw aan te maken. MAIKEL DIJKHUIZEN
• Eenvoudig afspeellijsten uitwisselen
Minpunten • Matige navigatiestructuur • Enkele compatibiliteitsproblemen
S
• Overbodige community
oundiiz werkt volledig vanuit
De opvallendste afwezige in dit rijtje
de cloud, dus het is niet no-
is Apple Music. Vermoedelijk komt
dig om software te installe-
dat door het gesloten ontwerp van
ren. Zodra je bent ingelogd, kom je in een online muziekspeler terecht.
deze muziekdienst.
Vanzelfsprekend is die nog leeg en
Inloggen en overzetten
instructies om je op weg te helpen
Allereerst is het de bedoeling dat
ontbreken. Kortom, het kost even
je bij de gewenste muziekdiensten
tijd om aan de gebruikersinterface
inlogt. Soundiiz biedt hiervoor een
te wennen. Na een tijdje rondsnuf-
handige overzichtspagina aan waar-
felen vinden we een handige optie
bij je bij iedere dienst afzonderlijk
om afspeellijsten tussen verschil-
kunt inloggen. Dat gaat overigens
lende online muziekdiensten uit
verrassend soepel. Vervolgens ver-
te wisselen. Er is ondersteuning
schijnen de aanwezige afspeellijsten
voor een tiental diensten, name-
in beeld. Het delen van afspeellijs-
lijk Spotify, Tidal, YouTube, Rdio,
ten is kinderlijk eenvoudig. Klik op
Qobuz, SoundCloud, Dailymotion,
de naam van een playlist en sleep
Deezer, Napster en Groove Music.
die naar de beoogde streaming-
50
Pluspunten • Fraaie vormgeving
/ NR. 03 - MAART
405 - Software - Soundiiz JW.indd 50
2016
Maak verbinding met de meerdere online muziekdiensten en wissel afspeellijsten uit.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 16:35
REVIEW Soundiiz
nummer One van Metallica starten,
je profiel wat meer glans te geven,
horen we ineens The Unforgiven uit
al is het wel mogelijk om een eigen
de speakers knallen. Je creëert even-
avatar toe te voegen.
tueel een tijdelijke of permanente afspeellijst, waarbij je de mogelijk-
Conclusie
heid hebt om playlists naar andere
Aan het begin is het even zoeken
muziekdiensten te converteren.
naar de juiste werking van Soun-
De bediening van de muziekspeler
diiz, want de navigatiestructuur is
binnen de webinterface werkt
niet altijd even logisch. Verder zijn
overigens erg prettig.
bepaalde onderdelen Franstalig
Community
Ook eigen afspeellijstbestanden zet je eenvoudig over naar Spotify en consorten.
en dat is voor veel mensen toch iets lastiger te begrijpen dan de
Soundiiz bevat ook een eigen com-
Engelse taal. Soundiiz verkeert
munity, al is het gebruik ervan niet
overigens nog in een bètastadium,
bepaald van de grond gekomen.
dus hopelijk voegen de ontwik-
De bedoeling is dat je fans met
kelaars nog verbeteringen toe. De
een soortgelijke muzieksmaak
kerntaak werkt over het algemeen
dienst. Na bevestiging met Convert
door, want verwijderde nummers
kunt treffen. Dat is in de praktijk
naar behoren, namelijk het uitwis-
is het de bedoeling dat Soundiiz
zijn op een later moment tóch nog
echter knap lastig, aangezien er
selen van afspeellijsten tussen een
de afspeellijst overzet. Hoe lang dit
aanwezig binnen de playlist. Daar-
nog nauwelijks leden fan van een
tiental muziekdiensten. Het lukt in
proces precies duurt, is afhankelijk
naast is het ook mogelijk om de
bepaalde band of artiest zijn. De
de praktijk om moeiteloos playlists
van het aantal nummers binnen de
volledige afspeellijst weg te gooien.
‘fanfunctie’ is dan ook goed verstopt
tussen onder andere Spotify, Tidal,
afspeellijst. Over het algemeen gaat
Soundiiz biedt verder een optie om
binnen de muziekspeler en het is
YouTube en Qobuz te kopiëren. De
het gelukkig vrij snel. Tijdens deze
handmatig playlist-bestanden toe te
dan ook logisch dat haast niemand
ontwikkelaars doen er goed aan
taak laat Soundiiz overigens wel re-
voegen. Handig voor het geval je in
daar gebruik van maakt. Verder is
om zich louter op deze functie te
clame zien. Na afloop verschijnt er
een programma als Windows Media
er een functie om andere personen
richten en de webdienst daarnaast
een lijstje in beeld voor welke num-
Player of VLC een muziekcollectie
en hun afspeellijsten te volgen,
wat slanker te maken. Dit kan bij-
mers de overzetactie is geslaagd.
bijhoudt. Je sleept een m3u-, pls- of
waarbij je de nummers desgewenst
voorbeeld door de geïmproviseerde
Uiteraard is het een voorwaarde
xspf-bestand naar de juiste plek
overhevelt naar je favoriete mu-
YouTube-catalogus en community-
dat de juiste liedjes in de catalogus
en deelt deze afspeellijst daarna
ziekdienst. In het overzicht bekijk je
functie te laten varen. De concur-
van de betreffende muziekdienst
met alle verbonden diensten. In de
welke afspeellijsten er onlangs zijn
rentie winnen van Spotify zal name-
aanwezig zijn. Soms zegt Soun-
praktijk lukt het helaas niet in alle
aangemaakt en welke accounts er
lijk niet lukken met een catalogus
diiz overigens dat het proces is
gevallen om via deze functie muziek
momenteel populair zijn. Soundiiz
van zo’n 3,4 miljoen nummers van
geslaagd, terwijl in werkelijkheid
over te zetten
geeft je weinig gereedschappen om
wisselende kwaliteit.
niet alle nummers zijn overgezet. Door op de titel van een afspeellijst
Eigen catalogus
te klikken, opent de webversie van
Soundiiz heeft ook een ‘eigen catalo-
de betreffende streamingdienst. Er
gus’ met zo’n 3,4 miljoen liedjes. Het
is ook ondersteuning van YouTube
aanbod is voor het grootste gedeelte
ingebouwd, waarbij de afspeellijst
gekopieerd vanaf YouTube. Soun-
bestaat uit videoclips.
diiz heeft dus zelf geen afspraken
Afspeellijsten bewerken
gemaakt met platenmaatschappijen en het is niet mogelijk om eigen
Voordat je een afspeellijst naar een
muziek naar de servers van deze
andere dienst exporteert, pas je de
webdienst te uploaden. Leuk is dat
inhoud hiervan eventueel aan. Door
je de bijbehorende YouTube-video’s
achter de titel van de lijst op het
kunt opvragen door op het televisie-
tandwieltje te klikken, verschijnen
pictogram binnen de muziekspeler
alle nummers in beeld. Je gebruikt
te klikken. Een nadeel is dat Soundiiz
vervolgens de afvalemmer om on-
soms veel tijd nodig heeft om zoek-
gewenste liedjes weg te gooien. Op-
opdrachten te verwerken. Verder
vallend genoeg voert Soundiiz lang
klopt de catalogus op bepaalde pun-
niet altijd de gevraagde wijzigingen
ten niet. Zodra we bijvoorbeeld het
WWW.PCMWEB.NL
405 - Software - Soundiiz JW.indd 51
Je kunt een avatar aan je profiel toevoegen, maar dat is het zo'n beetje.
/ NR. 03 - MAART 2016
51
10-02-16 16:35
REVIEW Logi Circle
DRAAGBAAR BOLLETJE FILMT OVERAL
Logi Circle WiFi Camera De Logi Circle is een bolvormige draagbare draadloze wifi-camera voor gebruik binnenshuis die je bedient met apps voor Google Android en Apple iOS. Hoe alziend is dit draadloze oog? J OZ E F S C H I L D E R M A N S
D
e Logi Circle hoort thuis
verbonden via bluetooth kun je de
in het rijtje van compacte,
wifi-verbinding voor de camera con-
gebruiksvriendelijke,
figureren en heb je bluetooth ver-
app-bestuurde, draagbare web- en
der niet nodig om de camera via de
bewakingscamera’s die hun opna-
app te bedienen. Je moet ook nog
mes in de cloud bewaren. Denk aan
een account aanmaken bij de Logi-
worden 24 uur lang gratis opgesla-
Logi Circle
de erg vergelijkbare Google Nest en
cloud, maar daarvoor is alleen je
gen in de cloud en beveiligd met
www.logitech.com
Netgear Arlo of de bij ons minder
e-mailadres vereist. De Circle filmt
sterke aes-encryptie. Momenteel
Prijs: € 199,-
bekende eenvoudige ip-camera’s
in 720p-resolutie met 30 frames
is er geen mogelijkheid om langer
zoals Butterfleye, Flir FX, Homeboy
per seconde, hoewel de hardware
dan 24 uur opnames te bewaren,
en Blink. Op de turkooiskleurige
in staat is om in full-hd te filmen
ook niet tegen betaling, zoals dat
vierkante verpakking van de Circle
(1080p en 30fps). De app onder-
bijvoorbeeld bij de Nest Cam wel
staat overigens Logi prominent als
steunt deze resolutie echter (nog)
kan. Je kunt opnames wel lokaal op
merknaam, met in het klein erbij
niet. De lens heeft een gezichtsveld
je smartphone of tablet downloa-
• Heel gebruiksvriendelijk
‘by Logitech’. De nieuwe merknaam
van 130 graden. De Circle kan ook
den in mp4-formaat, maar je moet
• Eenvoudig verplaatsbaar
klinkt hipper en vooral korter. De
infrarood nachtopnames maken en
dit tijdig doen, want na 24 uur zijn
• Automatische dagsamenvatting
Circle ziet eruit als een witte ten-
beschikt over tweewegaudio.
ze verdwenen. Elk videobestand is 4
nisbal met een grote lens, omgeven door een cirkelvormig raster met
Praktijk
een luidspreker en microfoon erachter. Die bal leg je op een
MB groot. Via een druk op de knop
Score
Pluspunten
Minpunten
creëert de app een zogenoemde
• Duur
De Circle filmt niet permanent. Bij
Day Brief; een automatische video-
• Beperkte batterijlevensduur
beweging wordt een opname van
samenvatting in 35 seconden van
• Nog geen full-hd
magnetisch dock dat de interne
35 seconden gemaakt. In de app
de afgelopen 24 uur.
batterij oplaadt. Een witte usb-lader
kun je via eenvoudige veegbewe-
en een lange flexibele platte witte
gingen oudere opnames bekijken.
Conclusie
liezen de beelden ietwat scherpte,
laadkabel worden meegeleverd. De
Daarnaast kun je ook live kijken. De
De Logi Circle is vooral interessant
maar de videokwaliteit is verge-
procedure om de camera in gebruik
video blijft dan streamen zolang je
voor gebruikers die een eenvoudige
lijkbaar met die van de Nest Cam.
te nemen is eenvoudig: camera
de app openhoudt. De app waar-
bewakings- en thuiscamera willen
Omdat de Circle veel eenvoudiger
aanzetten, Circle app downloaden,
schuwt je verder via push-berichten
waarnaar ze nauwelijks omkijken
werkt, 24 uur gratis zijn video in de
op setup klikken en de camera via
bij een ‘alarm’, dus als de camera
hebben omdat het apparaat vrijwel
cloud bewaart en een ingebouwde
bluetooth automatisch een verbin-
beweging detecteert. Dit kun je des-
alles zelf regelt. De beeldkwaliteit is
batterij heeft, krijgt hij van ons een
ding laten maken met de app. Eens
gewenst uitschakelen. Alle opnames
zeker overdag goed. ’s Nachts ver-
sterretje méér dan de Nest Cam.
52
/ NR. 03 - MAART 2016
313 - Review - Logi Circle JW.indd 52
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:08
REVIEW
Ricoh Theta S
GRAPPIGE GADGET IS KIJKJE IN TOEKOMST Ricoh Theta S www.ricoh.com Prijs: € 399,-
Ricoh Theta S
Score
Een 360 graden videocamera. Tot voor kort was dit een schrikbarend dure gadget. Maar Ricoh, onderdeel van Pentax, levert met de Theta S een eerste betaalbare camera die deze relatief nieuwe technologie ondersteunt. Heb je hier wat aan? GER DE GRAM
O
prima beelden waar je best grappig mee kunt experimenteren. In de avonduren heeft de Theta S echter
Pluspunten
zichtbaar moeite. Kleuren kloppen
• Eenvoudig in gebruik
niet altijd meer en er is duidelijk
• Compact formaat
een gebrek aan detaillering. Maar is dat erg? 360 graden video staat nog
Minpunten
in de kinderschoenen en dit is een
• Nog niet erg nuttig
eerste echte test. Dat de beeldkwa-
• Beeldkwaliteit in avonduren
liteit dan nog niet fantastisch is,
m maar gelijk met de
360 graden video’s op bijvoorbeeld
moet je als early adopter maar op
deur in huis te vallen:
Facebook of Youtube.
de koop toe nemen.
Eerste wapenfeit
Tegelijkertijd roept dat laatste
moedelijk is de Theta S vooral voor
antwoord op deze vraag hoogst-
ook een andere discussie op, want
de zakelijke markt een interessante
waarschijnlijk ‘nee’ geweest, maar
Stiekem is de Theta S is niet het
wat moet je hier precies mee?
optie. 360 graden foto’s zijn er al
door de komst van goedkope
eerste wapenfeit van Ricoh op het
Hoe vaak schiet je een 360 graden
een tijdje, maar een video in 360
VR-headsets en implementatie
gebied van 360 graden fotografie.
video? Toegegeven: in combinatie
graden van jouw restaurant of an-
in software bij grote partijen als
Vorig jaar presenteerde het de
met een VR-bril (Samsung Gear VR)
dere uitspanning? Hoe gaaf wordt
Google en Facebook is die situatie –
m15, een model dat voor het eerst
levert het een geweldige ervaring
een inkijkje in zo’n bedrijf dan? Of
jawel – 360 graden gedraaid.
gemakkelijk 360 graden foto’s en
op, maar het dagelijkse nut – even
denk eens aan de makelaardij: nog
korte filmpjes schoot, maar geen
snel een kiekje of filmpje – is
nooit was een virtuele tour van
graden video’s met behulp van
lange video-opnamen kon maken.
erg beperkt. Ben jij geen actieve
een woning zo realistisch. Alsof je
twee fisheye F2.0-lenzen die samen
De Theta S kan dat laatste wel en
Facebooker, of ben je überhaupt
daadwerkelijk zelf de keuken of
één volledig beeld vormen. Deze
dan in een maximale resolutie van
niet zo’n deler van content, dan is
badkamer aan het checken bent,
beelden deel je vervolgens via de
1920 x 1080 pixels.
het hebben van veel 360 graden
in plaats van dat je naar een suf
opnames een beetje gek (immers:
videootje kijkt. De Ricoh Theta S
een jaar geleden was het
De Ricoh Theta S schiet zijn 360
speciale THETA S-app met de cloud
Het resultaat van die opnamen is
via je smartphone of tablet. En was
heel aardig. Je moet qua beeldkwali-
dat valt lastig te kijken op je eigen
krijgt het voor elkaar. Het is oprecht
die cloud vroeger nog beperkt tot
teit niet al te veel verwachten, maar
televisie).
een kijkje in de toekomst, maar of
(doorgaans) de server van een fa-
overdag (of: bij voldoende licht)
brikant zelf, nu plaats je eenvoudig
schiet deze dunne en kleine staaf
WWW.PCMWEB.NL
308 - Review - Ricoh Theta JW.indd 53
Het is een beetje een gevalletje: tof dat het kan, maar verder? Ver-
jij dat moet hebben, dat is maar sterk de vraag.
/ NR. 03 - MAART 2016
53
10-02-16 13:02
HANDS-ON Acer Predator 8
KRACHTIGE GAMINGTABLET MET UNIEK DESIGN Acer Predator 8 Als je de term ‘gamingtablet’ hoort, dan is de kans groot dat je onmiddellijk aan de Nvidia Shield Tablet denkt. Maar er is concurrentie: de Acer Predator 8. Kan deze tablet zich meten aan de Shield Tablet?
kan niet met een klepje worden afgesloten, waardoor je altijd met een kleine inkeping zit. Het design van
Acer Predator 8
de Acer Predator 8 is onovertroffen.
Adviesprijs: € 349,-
Dat verhult echter niet dat ik toch
www.acer.nl
wat op- en aanmerkingen heb. De vele stickers aan de achterzijde (CE-markering, Intel inside
A N TO N M O U S
D
Pluspunten
en serienummer) en de plastic
• Unieke vormgeving
e Acer Predator 8 valt
in het juiste licht. Daaronder en
behuizing zijn niet fraai. En hoe
• Scherp en kleurrijk scherm
direct op vanwege zijn
-boven zien we twee diep donker-
gaaf de vormgeving er ook uitziet,
• Krachtig en vol geluid
unieke design. Te beginnen
rode lijnen die de achterzijde een
de tablet ligt niet lekker in de hand.
• Uitbreidbaar geheugen
bij de voorkant. In alle vier de
sierlijke look geven. Aan beide
Dat is voornamelijk te wijten aan de
hoeken vind je krachtige speakers
zijkanten vinden we twee zachte
scherpe randen van de speakers
die met een roodgekleurd rooster
pads op de plek waar je de tablet
die na verloop van tijd in je
• Scherpe randen bij speakers
zijn afgewerkt. Dit noemt Acer
vastpakt. De vormgeving van de
handpalmen schuren.
• Geen eigen game-store met goede titels
zelf Predator Quadio. Alle spea-
speakers aan de voorzijde vind je
kers steken enigszins naar buiten
ook aan de achterkant terug. In het
uit waardoor de Predator 8 niet
midden van één van de soft pads
Haarscherp, verzadigd scherm
de conventionele regels van een
heeft Acer een 5-megapixel camera
Zoals je van een gamingtablet mag
rechthoekig gevormde tablet volgt.
geplaatst.
verwachten heeft de Acer Predator
Aan de zijkant zijn twee fysieke
Verder zit er aan de voorzijde nog
Minpunten
• Accu snel leeg • Geen hdmi-uitgang
8 een scherm met een full-hd-
knoppen: de aan/uitknop en
resolutie van 1920 bij 1200 pixels.
instellingen, verzadigingsniveau en
volumeknop. Boven de front-facing
Kleuren zijn mooi verzadigd en alles
kleurtemperatuur of witbalans aan
achterkant, die van Acer een soort
camera heeft Acer de micro-usb-
oogt haarscherp. Een ambient light
te passen. Je hebt de keuze uit vier
buitenaards en futuristisch design
poort, audioaansluiting en micro-
sensor die de schermhelderheid
profielen (‘standaard’, ‘album’, ‘film’
heeft gekregen. Allereerst is in het
foon verwerkt. Tot slot heeft de
automatisch aanpast ontbreekt.
of ‘game’). Acer stelt je per profiel in
midden levensgroot het logo van de
Acer Predator 8 ook een slot waar
Met Predator MediaMaster heb
staat om je eigen aanpassingen te
Predator-lijn dat fraai weerspiegelt
een micro-sd-kaartje in past. Deze
je de mogelijkheid om de audio-
maken aan het beeld en geluid.
een 2-megapixel camera. De echte eyecatcher is echter de
54
/ NR. 03 - MAART
309 - Hands-on - Acer Predator 8 JW.indd 54
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:40
HANDS-ON Acer Predator 8
optie. Dit doet overigens niets af
van de TacSense-motoren maakt
aan de fantastische game-ervaring,
de game-ervaring compleet. Ik heb
zij het dat deze van korte duur is.
diverse games gespeeld: van Lara
Fotograferen
motoren voor haptische feedback
Commute tot Dead Effect 2. Zowel
De camera-app is wat wennen in
lichte als grafisch veeleisende games
het begin, maar biedt wel volop
kosten de Predator 8 geen enkele
opties om foto’s te schieten. De
moeite om soepel weer te geven.
belangrijkste instellingsmogelijk-
Onder het scherm zitten twee
Croft GO tot Asphalt 8, van Does Not
Toch laat Acer enkele kansen on-
heden zijn aanwezig: iso-waarden,
benut. Zo ontbreekt een hdmi-aan-
De eerste app bevat enkel links naar
belichtingscorrectie, witbalans,
sluiting, waardoor je de tablet niet
een aantal populaire games in de
timer, lichtmeting, resolutie en
op een tv of monitor kunt aanslui-
Google Play Store, de tweede een
filters. Zoals bij de meeste tablets
ten. En ook streamingmogelijkheden
database met arcadegames als
ontbreekt ook hier een flitser.
met een pc en een eigen gamestore
Solitaire, Mahjong en Casino. Een
Ondanks de vele opties laat de
ontbreken. Maar met een gewicht
eigen gamestore zoals Nvidia Hub
kwaliteit van de foto’s van de 5 MP
van slechts 350 gram kun je uren
op de Shield Tablet met toptitels
camera te wensen over. In het dag-
gamen zonder last te krijgen van je
kent de Acer Predator 8 niet.
licht zijn de foto’s te omschrijven als
handen. Dat geldt helaas niet voor
aardig, maar meer ook niet. Foto’s
de scherpe randen van de speakers
die je binnenshuis neemt kenmer-
die vroeg of laat in je handpalmen drukken.
die Acer heeft omgedoopt tot Pre-
Volle game-ervaring
dator TacSense. Als je een racegame
Gamen op de Acer Predator 8 is
ken zich door ruis, korreligheid en
speelt, voel je de motoren trillen
werkelijk een genot. Ik vind het dan
onscherpte. En dat was eigenlijk
zodra je over een hobbel rijdt of
ook jammer dat je na drie tot vier
wel te verwachten. Ook de 2 MP
Predator 8 een warme aanbeveling
door de bochten scheurt. Bij een
uur de tablet al aan de lader moet
front-facing camera is bepaald geen
en maakt het zijn reputatie meer
shooter voel je de terugslag zodra je
hangen omdat de 4.420 mAh-bat-
uitblinker.
dan waar. De prijs is ten opzichte
schiet en bij explosies de kracht van
terij bijna leeg is. Dit is een heikel
de ontploffing. In mijn ogen levert
punt, dat echter ook voorkomt
Conclusie
TacSense een toegevoegde waarde
bij de Nvidia Shield Tablet. Bij die
Gamen op de Acer Predator 8 is
maar vergelijken is lastig omdat
aan de game-ervaring. Met de
laatste kun je meer gametijd uit de
genieten. De tablet produceert
beide tablets sterk van elkaar ver-
haptische motoren weet Acer zich te
tablet halen door de prestaties van
prachtige graphics en heeft een
schillen. Wat wel als een paal boven
onderscheiden van de concurrentie.
de gpu naar beneden te schroeven,
indrukwekkend, krachtig en meesle-
water staat, is dat je veel gameple-
maar bij de Acer ontbreekt deze
pend geluid. De haptische feedback
zier zult beleven aan de Predator 8.
Teveel bloatware
Als gamingtablet verdient de Acer
van de Nvidia Shield Tablet behoorlijk hoog (die kost slechts € 199,-),
De Acer Predator 8 draait op Android 5.1 (Lollipop). Door de verschillende menu’s bladeren en tussen apps schakelen verloopt soepel dankzij de Intel Atom x7 quadcore-processor en 2 GB RAM. Zo nu en dan constateer ik een lichte hapering in het besturingssysteem, maar heel erg storend is dat overigens niet. Waar gamingliefhebbers waarschijnlijk een broertje dood aan hebben, is de hoeveelheid bloatware die Acer meelevert op de Predator 8. Acer Caring, Acer BYOC, Iconia Suite, Booking.com Hotels, OfficeSuite: de kans is klein dat je hier als gamer naar omkijkt. En dan heb je ook nog twee gamingshops: één van Gameloft en één van WildTangent Games.
WWW.PCMWEB.NL
309 - Hands-on - Acer Predator 8 JW.indd 55
/ NR. 03 - MAART 2016
55
10-02-16 13:40
REVIEW
McAfee LiveSafe 2016
ALLE APPARATEN BEVEILIGD McAfee LiveSafe 2016 Met een jaartarief van zo’n negentig euro vraagt McAfee behoorlijk wat geld voor zijn uitgebreidste antivirusoplossing. Voordeel is wel dat je iedere pc, laptop, smartphone en tablet kunt beschermen en het bedrijf garandeert een legio aan extra mogelijkheden, zoals een slimme wachtwoordmanager. MAIKEL DIJKHUIZEN
N
Een snelle scan is bij McAfee LiveSafe ook daadwerkelijk erg snel!
a aanschaf van dit
voor de eerste keer installeert op
Snelle scanmodule
instellen. Het is voor deze functie
beveiligingsproduct
een pc, zul je merken dat dit proces
De beveiligingsfuncties van
wel noodzakelijk om aparte soft-
heb je toegang tot een
behoorlijk wat tijd vergt. De reden
LiveSafe zijn erg uitgebreid. Naast
ware of een app te downloaden.
online beheerpaneel. Vanuit deze
hiervoor is dat het pakket eerst
een virusscanner bevat het pakket
Vervolgens creëer je een profiel en
webomgeving download je het
een scan uitvoert om eventuele
ook een spamfilter, firewall, web-
bepaal je op welke manier je deze
programma voor Windows of OS X.
bedreigingen meteen onschadelijk
filter en spywarebeveiliging. Voor
online wachtwoordkluis wilt bevei-
Bezitters van een iOS- of Android-
te maken. Zodra dat is geregeld,
het controleren van de pc voer je
ligen. Een hoofdwachtwoord ligt
toestel kunnen hiervoor terecht in
verschijnt er een hoofdvenster
een volledige, aangepaste of snelle
op een desktop voor de hand. Op
de appstore van het betreffende
waarin je de actuele beveiligings-
scan uit. In dat laatste geval checkt
mobiele apparaten kun je ook voor
apparaat. Zodra je McAfee LiveSafe
status controleert.
het programma alleen de gevoelig-
gezichtsherkenning of een vinger-
ste delen van het systeem, al is niet
afdruk kiezen. Fijn is dat True Key
precies duidelijk welke locaties dat
tijdens surfsessies automatisch
zijn. Deze taak voert McAfee nogal
wachtwoorden verzamelt en deze
rap uit, want op onze testmachine
eventueel kan importeren uit ande-
duurde deze scan amper een
re programma’s. True Key fungeert
minuut. Voor meer zekerheid trek
als een soort starthub van waaruit
je desgewenst meer tijd uit voor
je razendsnel bij allerlei websites
een volledige systeemscan.
kunt inloggen. Naast wachtwoor-
True Key
56
/ NR. 03 - MAART 2016
403 - Review - McAfee LiveSafe 2016 JW.indd 56
en belangrijke documenten in deze
McAfee heeft onder de naam True
virtuele kluis te bewaren, zoals
Key een gebruiksvriendelijke me-
paspoort- en creditcardgegevens.
thode ontwikkeld om zijn gebrui-
In het hoofdvenster van McAfee LiveSafe zie je in hoeverre de beveiliging op orde is.
den staat het je ook vrij om notities
kers snel toegang tot webdiensten
Cloudopslag
te geven. Het is hierbij niet nodig
Vanuit het online beheerpaneel
om wachtwoorden te onthouden.
download je desgewenst een
Je gebruikt je gezicht of vingeraf-
app waarmee je data in de cloud
druk om in te loggen. Uiteraard
bewaart. Net als bij True Key heb
kun je ook een hoofdwachtwoord
je ook voor deze functie dus een
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:44
REVIEW
McAfee LiveSafe 2016
Vanuit True Key log je automatisch in bij je favoriete webdiensten. Gebruik Personal locker als je bestanden in de cloud wilt opslaan met een hoog beveiligingsniveau.
het tegenhouden van malware. In plaats daarvan kun je verloren toestellen terugvinden, bestanden bewaren in een (online) privékluis en wachtwoorden opslaan met True Key. Nadeel is wel dat je voor deze functies drie verschillende apps dient te installeren. Voor meer over-
McAfee LiveSafe 2016
zicht zou McAfee er beter aan doen
www.mcafee.com
om alle functies binnen één app te
Prijs: € 89,95
integreren. De Android-app richt zich meer op het bestrijden van
Score
malware. Voor veel overige functies dien je net als bij iOS meerdere apps te installeren.
Pluspunten • Veelzijdig pakket
afzonderlijk programma nodig,
ouderlijk toezicht. Na het instellen
Conclusie
namelijk McAfee Central. Hiermee
van het beheerderswachtwoord be-
Waar McAfee-producten een aantal
heb je toegang tot de clouddienst
paal je welke websites er voor wie
jaar geleden nog bekend ston-
Personal Locker. Naar onze mening
toegankelijk zijn. Hiervoor zijn er
den als zwaargewichten voor het
maakt McAfee het met al die
leeftijdsfilters ingebouwd, waarna
systeem, blijft het geheugen- en
losse tooltjes wel erg onoverzich-
bepaalde websites en pc-hande-
processorgebruik van LiveSafe re-
telijk. Na installatie blijken we via
lingen geblokkeerd zijn. Je geeft
delijk beperkt. Tijdens het uitvoeren
onze testmachine geen account
bijvoorbeeld aan dat een gezinslid
van een volledige systeemscan voer
vriendelijk zijn uitgewerkt. Wel is
aan te kunnen maken, omdat er
geen bestanden mag delen of
je op een snelle pc probleemloos
het een groot nadeel dat je zoveel
een webcam ontbreekt. Via een
programma’s mag gebruiken. Daar-
andere taken uit. Het pakket bevalt
losse tools en apps nodig hebt wan-
laptop, smartphone en tablet lukt
naast stel je optioneel een inter-
in de praktijk uitstekend, waarbij
neer je alle mogelijkheden van dit
het gelukkig wel. Na aanmelding
netschema in met tijden waarop je
de functies stuk voor stuk gebruiks-
pakket wilt benutten.
bewaar je eigen bestanden in de
kind toegang heeft tot het web. Het
cloud. Hierbij stel je zelf het bevei-
softwarepakket bevat verder een
ligingsniveau in. Wanneer je voor
bestandsvernietiger waarmee het
Hoog kiest, heb je alleen met jouw
onmogelijk is om de data terug te
gezicht toegang tot de bestanden.
halen. Deze functie is op Windows-
In totaal mag je 1 GB data online
pc’s geïntegreerd in hwet context-
opslaan. Verder is er een deelfunc-
menu onder de rechtermuisknop.
tie toegevoegd. Verwarrend is dat
Tot slot ruim je met het onderdeel
het met het hulpprogramma True
QuickClean bestanden op en zoek
Key ook mogelijk is om bepaalde
je met de Kwetbaarheidsscanner
gegevens online op te bergen. Wel-
naar nieuwe Windows-updates en
licht kan het softwarebedrijf beide
stuurprogramma’s.
functies beter met elkaar combineren in een enkel programma.
Handige extra’s
Minpunten • Meerdere apps/programma’s
Vanwege het gesloten karakter van iOS heeft een antivirus-app op een iPhone en iPad maar weinig
McAfee zijn diverse nuttige functies
nut. McAfee richt zich dan ook
aanwezig. Zo is er een module voor
voor Apple-apparaten niet op
403 - Review - McAfee LiveSafe 2016 JW.indd 57
• Versleutelde cloudopslag
Mobiele apps
In het desktopprogramma van
WWW.PCMWEB.NL
• Slimme wachtwoordmanager
Met de functie Ouderlijk Toezicht beperk je het gebruik van de pc voor je kinderen.
/ NR. 03 - MAART 2016
57
10-02-16 13:44
REVIEW
Seagate Personal Cloud
MAKKELIJK TE GEBRUIKEN THUISSERVER Seagate Personal Cloud Het beheren van digitale informatie vindt steeds vaker plaats in de cloud. Diverse clouddiensten bieden weliswaar gratis opslagruimte, maar deze is veelal beperkt tot enkele gigabytes. De Seagate Personal Cloud is je persoonlijke cloud waar je al je documenten en andere media uploadt, opent en streamt. Is deze cloud zijn geld waard, of volstaan de gratis alternatieven? Seagate Personal Cloud
A N TO N M O U S
D
www.seagate.com
e Seagate Personal Cloud
den die iedereen mag raadplegen
de lokale bestanden waarvan je
is een opslagmedium
die toegang heeft tot de Seagate
een back-up wilt maken en drukt
waarmee je al je foto’s,
Personal Cloud. Als je eenmaal
op de uploadknop. Als je video’s
video’s, muziek, teksten en andere
alles hebt opgezet, heb je overal ter
of andere media naar je televisie
bestanden centraal opslaat. Hij is
wereld toegang tot je bestanden,
wilt streamen, gebruik je eveneens
compatibel met pc en Mac, tablets
mits je over een internetverbinding
Seagate Media. Deze werkt met de
en smartphones. Je koppelt het
beschikt en je computer bij je hebt.
Chromecast, sommige smart-tv’s
• Goede bediening
van Samsung en LG en apparaten
• Makkelijk gebruikers aanmaken
die dlna ondersteunen, zoals de
• Betaalbaar
apparaat aan je wifi-router met
Prijs: € 169,-
Score
Pluspunten
de bijgeleverde ethernetkabel.
Software
Eenmaal aangesloten vind je na
Seagate biedt een scala aan apps
game-consoles. Met de Seagate
enkele minuten bij de netwerkin-
om de toegang tot je data te be-
Personal Cloud Manager voeg je
stellingen van je computer de NAS
heren. Voor de pc en Mac is er het
gebruikers toe, geef je ze bepaalde
• Sommige functies ontbreken in app
terug. Voordat je aan de slag kunt
Seagate Dashboard. Hiermee stel je
rechten (of ze alleen via jouw
• Back-ups maken gaat langzaam
met het maken van back-ups van je
je eigen back-upschema’s in voor de
thuisnetwerk toegang hebben tot
bestanden, moet je eerst online een
data op je computer. Zo is het mo-
de cloud of ook als zij van huis zijn),
account aanmaken, je aanmelden
gelijk om een vast back-upmoment
wijzig je je wachtwoord en andere
Verder blinkt hij uit in zijn mooie
en enkele instellingen doen. Dit pro-
vast te leggen of aan te geven dat
persoonlijke gegevens en beschik je
design en aantrekkelijke prijskaart-
ces kost je hooguit een kwartier.
de Seagate Personal Cloud doorlo-
over synchronisatiemogelijkheden
je. Maar minpunten zijn er ook.
pend back-ups moet maken.
met Google Drive en Dropbox.
Zo is je persoonlijke map niet via
Heb je dat eenmaal gedaan dan
App
Conclusie
zie je dat Seagate twee mappen
De Seagate Media app helpt je met
Back-ups maken en data downloa-
wereldwijde toegang tot je data is
voor je heeft aangemaakt: een
het beheren van je data op je tablet
den werkt prima met de Seagate
dus beperkt tot de content in de
persoonlijke en een publieke map.
en smartphone. Met deze app ko-
Personal Cloud. Grootste pluspunt
publieke map. Back-ups maken of
Vanzelfsprekend heb alleen jij
pieer je deze data naar de Seagate
is dat deze NAS makkelijk in gebruik
grote bestanden naar je Seagate
toegang tot je persoonlijke map. In
Personal Cloud. Je opent de app op
is voor huis-tuin-en-keukengebrui-
Personal Cloud kopiëren gaat traag
de publieke map plaats je bestan-
je tablet of smartphone, selecteert
kers en veel opslagcapaciteit heeft.
als je geen glasvezel hebt.
Publieke mappen
58
/ NR. 03 - MAART 2016
303 - Review - Seagete Personal Cloud JW.indd 58
Minpunten
de Seagate Media-app te bekijken, maar alleen via de computer. De
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:00
NIEUW!
Voor je dagelijkse dosis Apple!
Iedere dag biedt MacWorld.nl het laatste nieuws over de iPhone, iPad en Mac, reviews over nieuwe Apple-producten, handige how to’s en leuke video’s. En verder: » Maak een account aan en discussieer mee » Koop en verkoop je Apple-producten via MacWorld-mResell » Meld je aan voor de wekelijkse GRATIS nieuwsbrief
Ga snel naar MacWorld.nl »
Naamloos-1 Naamloos-1 1 1
27-10-2015 15:51:54 10:21:54 1-10-2015
ACHTERGROND Upscaling
DVD’S EN BLU-RAY’S OPWAARDEREN NAAR ULTRA-HD Zinloos of nuttig? Vrijwel alle blu-rayspelers kunnen oude dvd’s upscalen naar full-hd-video. Sommige modellen en ook tv’s gaan zelfs nog verder en kunnen blu-ray’s en dvd’s opwaarderen naar 4K. Maar hoe werkt dat eigenlijk? Wat heb je er allemaal voor nodig en loont het ook de moeite? J OZ E F S C H I L D E R M A N S
V
ideo van lagere resoluties digitaal opwaarderen (Engelse termen: upscaling, upconverting of upconversion)
naar hogere resoluties is eigenlijk niets nieuws.
Zelfs oudere video-aansluitingen zoals vga of composiet kun
Het bestond al in het dvd-tijdperk. Dvd’s hebben
je upscalen naar 720p/1080pm hdmi, bijvoorbeeld met dit Syvio
(in Europa) een resolutie van 720 x 576 pixels.
HCT336 hdmi converterkastje, dat ook het analoge geluid van je oude
Die 480p-videoresolutie van een dvd is perfect
pc, dvd of spelletjesconsole digitaal via hdmi kan uitsturen. Verwacht echter
geschikt voor oude beeldbuis-tv’s. Maar op een
niet al te veel van het resultaat.
moderne lcd- of plasma-tv met 1080p full-hdresolutie oogt een dvd maar magertjes. Dat is
cessoren die allerlei trucjes gebruiken om uit
beeld, al kun je van een dvd nooit blu-ray-
logisch, want een full-hd-tv toont in fotografieter-
de bestaande pixels de ontbrekende pixels te
kwaliteit maken. Het resultaat hangt overigens
men twee megapixels. Dat is bijna vijf keer méér
extrapoleren. Je begrijpt dat je van niets niet
niet alleen af van de kracht en kwaliteit van de
pixels dan er in een dvd-beeld zitten.
iets kunt maken zonder een prijs te betalen
videoprocessor die de opwaardering uitvoert,
en die komt in de vorm van kwaliteitsverlies.
maar ook van de kwaliteit van het bronma-
Het opblazen van het dvd-beeld naar full-hd-
teriaal en de manier waarop dit in digitale
Duurdere dvd-spelers en full-hd-tv’s konden
resolutie is daarom verre van perfect. Als het
informatie is omgezet of met andere woor-
het dvd-beeld altijd al digitaal opwaarderen.
goed gebeurt, ziet het resultaat er doorgaans
den hoe goed de originele film digitaal werd
Dat gebeurt door gespecialiseerde videopro-
beter uit dan het originele lage-resolutie dvd-
geremasterd.
Opwaarderen
60
/ NR. 03 - MAART
306 - Achtergrond - Upscaling JW.indd 60
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:01
ACHTERGROND Upscaling
kan tonen (of in fotografietermen uitgedrukt: 0,41 megapixels tegenover 8,3 megapixels). Die moet de videoprocessor allemaal erbij verzinnen. Bij een blu-ray moet de upscaler-processor ‘maar’ vier keer méér pixels erbij verzinnen, wat al iets redelijker klinkt en doorgaans tot aanvaardbaardere resultaten leidt.
To upscale or not? Vrijwel alle blu-rayspelers die vandaag te koop zijn, verbeteren dvd’s sowieso naar 1080p full-hd-resolutie. Je hebt een dergelijke speler
Dvd’s Blu-ray heeft dezelfde resolutie als een moder-
al voor een paar tientjes. De nieuwere bluHier zie je het resultaat van verschillende algoritmes
rayspelers met 4K ultra-hd-upscaling zijn ietsjes,
ne platte tv, dus 1080p full-hd. Als je exact de-
om ruis uit een vergroot videobeeld te wissen. BM3D
maar niet veel duurder. Ook die kun je nog
zelfde film via dvd en daarna blu-ray bekijkt op
geeft veruit het beste resultaat (bron: Universiteit van
gebruiken met een 1080p full-hd-televisie. Dus
een full-hd-tv, oogt de blu-rayversie doorgaans
Illinois).
als jouw blu-rayspeler toch aan vervanging toe is, dan kan het geen kwaad een nieuwe met 4K-
veel beter dan de opgewaardeerde dvd-versie. Dat komt omdat het uiteindelijke resultaat ook
Foto van de Yosemite North Dome met uitvergroot
upscaling te kopen, zelfs al ben je niet van plan om direct je tv te vernieuwen.
afhangt van de kwaliteit van de videomastering,
stukje van de bomenrij op de top. De foto heeft een
het proces waarbij een film wordt geconver-
resolutie van 0,78 megapixels. Het uitvergrote stukje
teerd in een digitaal bestand. Als men het met
toont overduidelijk de individuele pixels in de foto. Een
tv’s per definitie zelf ook hun eigen ingebouwde
die mastering minder nauw neemt, dan kan het
videoprocessor kan deze opwaarderen voor een beter
upscaler, waarmee ze video’s die in lagere re-
gebeuren dat de blu-rayversie er toch niet veel
resultaat, maar de kwaliteit zal altijd minder zijn dan
solutie opgenomen zijn naar ultra hd-resolutie
beter uitziet dan de dvd-versie van dezelfde
dezelfde foto in een hogere resolutie.
kunnen upscaling. Is jouw blu-ray- of zelfs dvd-
Omgekeerd hebben vrijwel alle recente 4K-
speler nog niet versleten dan ben je daarom
film. Maar doorgaans is het verschil groot.
Blu-ray’s Nu 4K ultra-hd-tv’s steeds populairder worden,
Is 4K echt nodig?
ziet de industrie zich opnieuw geconfronteerd
Waargenomen beeldkwaliteit (PQ in het Engels)
met hetzelfde probleem als indertijd bij de 2K
is minstens zo belangrijk als gebruikte resolutie.
full-hd-tv’s. De populairste videodrager van het
Is 4K echt zo vernieuwend ten opzichte van 2K? Het bronmateriaal en de kwaliteit van de gebruikte videocompressie (die uitgedrukt wordt in bitrate) spelen zeker een rol bij de waargenomen videokwaliteit. Een programma zoals House of Cards dat met veel zorg in 4K is opgenomen, ziet er ook in 2K beter uit. En een video oogt beter op moment, namelijk blu-ray, heeft immers een te
een goede plasma- of oled-tv dan op de meeste
lage videoresolutie om volledig tot zijn recht te
lcd-tv’s. Maar omdat er bijna geen plasma’s meer
komen op zo’n 4K-tv. Net zoals de dvd indertijd
worden gemaakt en oled’s nog erg duur zijn, houd
een te lage resolutie had toen full-hd-tv’s popu-
je het best rekening met de beeldkwaliteit van
lair werden. De oplossing is dezelfde: duurdere
de lcd-tv die je wilt kopen. Die is veel belangrij-
blu-rayspelers en 4K-tv’s worden verkocht met
ker dan de resolutie die de tv toont. Met andere
een ingebouwde digitale upscaler die de ‘oude’
woorden: een erg goede full-hd-tv verslaat een
videobeelden opblaast tot 4K 2160p ultra-hd.
goedkoper ultra-hd-model mogelijk op beeldkwa-
om het eindresultaat te verbeteren. Hier zie je één van
Het probleem blijft uiteraard ook hetzelfde:
liteit, zelfs al toont laatsgenoemd toestel meer
de vele manieren om een opgeblazen lage-resolutiebeeld
ontbrekende pixels moeten via allerlei digitale
pixels. En het allerbelangrijkste: aan de productie-
te verbeteren (afkomstig van de Image Formation and
trucjes erbij worden verzonnen en dan verlies je
kant wordt tegenwoordig bijna alles in 4K (en
Processing Group van de Universiteit van Illinois). Ruis
altijd kwaliteit. De hiervoor gebruikte videochips
soms zelfs 8K) opgenomen. Dus zelfs al zijn de
wordt hier uit het vergrootte beeld gefilterd met een
worden steeds krachtiger en slimmer, maar dat
verschillen subtiel: 4K is de toekomst en zal niet
zogenoemde ‘block-matching and 3-D filtering’-algoritme,
is ook nodig. Reken even mee. Een dvd heeft
meer verdwijnen. Iets om rekening mee te houden
afgekort tot BM3D.
ruim twintig keer minder pixels dan een 4K-tv
als je een nieuwe tv of speler gaat kopen.
Bij upscaling worden allerlei digitale trucjes gebruikt
WWW.PCMWEB.NL
306 - Achtergrond - Upscaling JW.indd 61
/ NR. 03
- MAART 2016
61
10-02-16 13:01
ACHTERGROND Upscaling
Hetzelfde videobeeld in 4K en vanaf 2K naar 4K opgewaardeerd door een Sony BDP-S6200 blu-rayspeler (bron: Sony).
terwaartse compatibiliteit te garanderen van oudere afspeelapparatuur wanneer er een nieuwe tv-technologie uitkomt, zoals nu 4K. Maar het is altijd een tussenoplossing die verre van perfect werkt. Zowat alle recente 4K-tv’s hebben ingebouwde upscalers van goede kwaliteit. Zolang jouw bestaande blu-ray- of zelfs dvd-speler een hdmi-uitgang heeft, kun je die gewoon aansluiten op een nieuwe 4K-tv en op die manier jouw ‘oude’ dvd’s en blu-rays op je nieuwe tv in hogere resolutie bekijken. Moet je toch een nieuwe blu-rayspeler kopen, dan kan het zeker geen kwaad om er een te kiezen niet verplicht die te vervangen wanneer je een
‘gewone’ 2K blu-rays kunnen afspelen, naast
met een ingebouwde upscaler, maar alleen
4K-tv koopt. Dit op voorwaarde dat jouw oude
uiteraard de nieuwste schijfjes in ultra-hd-reso-
de allerduurste spelers hebben een upscaler
speler een hdmi-uitgang heeft. Daarmee kun je
lutie. Je kunt een toekomstige 4K-blu-rayspeler
die beter werkt dan die van een recente 4K-tv.
hem gewoon op een nieuwe 4K-tv aansluiten.
trouwens ook gewoon aansluiten op een ‘oude’
Geef er dus niet te veel geld aan uit, tenzij je
Die zorgt dan zelf voor het opwaarderen van
full-hd-tv. Als je dan een 4K-schijfje afspeelt, zal
altijd het allerbeste wil.
het beeld.
het apparaat het videobeeld automatisch aanpassen aan de lagere resolutie van de tv of met
Beeldkwaliteit
resultaat geeft: de video laten opwaarderen
andere woorden downscalen. Op die manier
In de tabel vind je de resoluties en bitrates
door de blu-rayspeler of door de tv. Uitprobe-
is de compatibiliteit in alle richtingen gegaran-
van enkele populaire videodragers, zowel
ren is hier de boodschap. Bij vrijwel alle spelers
deerd en kun je bijvoorbeeld ook de nieuwe
voor streaming als fysiek op schijf. Bij gelijke
schakel je de ingebouwde upscaler simpelweg
4K-blu-rayschijfjes op een oude full-hd-tv
uit door de standaard dvd- of blu-rayresolutie
bekijken, weliswaar in verminderde resolutie.
Het valt niet te voorspellen wat het beste
te kiezen. De 4K-tv zal het videosignaal dat
Verwacht maar dat die 4K-spelers en -schijfjes
Demo-video’s
via hdmi binnenkomt dan zelf opwaarderen.
in het begin nog erg duur zullen zijn, net zoals
Een beeld zegt in dit geval meer dan een woord.
Vergelijk het resultaat met de situatie waarbij je
4K-tv’s momenteel ook nog behoorlijk aan de
Op YouTube vind je tal van demovideo’s die het
de hdmi-uitgang van de blu-rayspeler wél instelt
prijs zijn. Als je een goed werkende full-hd-
verschil tonen tussen al dan niet opgewaar-
op 4K (2160p). Welke instelling oogt het mooist:
installatie hebt, is er echt geen haast geboden
deerde dvd’s, blu-ray’s en 4K-video’s. De twee
die waarbij de tv de opwaardering doet of die
om over te stappen op een ultra-hd-installatie,
onderstaande demo’s lonen echt de moeite. Je
waarbij de blu-rayspeler de upscaling voor zijn
vooral omdat de standaarden nog in volle
ziet het verschil ook goed op een gewone full-
rekening neemt? Kies de best ogende instelling
ontwikkeling zijn. Zo zullen dit jaar extra snufjes
hd-monitor. Zorg dat de hd-optie van YouTube
en houd het daarbij. Eventueel kun je één van
zoals hdr (high dynamic range) en een breder
ingeschakeld is: rechts onderaan verschijnt er dan
de vele verkrijgbare videotestschijven gebruiken
kleurengamma aan de 4K-standaard worden
een rood hd-pictogram bovenop het configura-
om de verschillen objectief te testen.
toegevoegd. Maar daarvoor is weer nieuwe
tiewieltje. Bekijk deze twee demovideo’s uiter-
hardware nodig, zowel aan de kijkkant (tv)
aard in full screen.
Om de ingebouwde upscaler van je blurayspeler uit te schakelen, stel je het uitgangs-
als aan de afspeelkant (blu-ray). Omdat deze
signaal overigens in op 1080p. Heb je een oude
nieuwe technieken volgens de eerste berichten
http://youtu.be/v2kjQzFzjM4
dvd-speler met hdmi-uitgang, dan stel je die
de kijkervaring echt wel verbeteren, stap je best
Deze demovideo toont je naast elkaar het verschil
in op 480p. Je 4K-tv zal het signaal dan via zijn
niet te vroeg in het 4K-verhaal tot alle stan-
tussen blu-ray- en dvd-resolutie; tussen blu-ray
interne upscaler zelf opwaarderen tot de ultra-
daarden volledig uitgeklaard zijn. Dat kan nog
en opgeschaalde dvd (vanaf 0:56); en tussen
hd-resolutie.
wel één à twee jaar duren. Bovendien werkt de
opgeschaalde dvd en gewone dvd (vanaf 1:44).
industrie al naarstig aan de volgende stap: 8K-
Downscaling In de loop van dit jaar verschijnen de eerste 4K ultra-hd blu-rayspelers op de markt samen
video. En dan begint het hele circus weer van
http://youtu.be/RodCjVf-5AE
voren af aan.
Deze demovideo toont het verschil tussen de-
met de bijbehorende 4K-videoschijfjes. Ook
Advies
daarmee zal je nog altijd je bestaande dvd’s en
Upscaling is vooral interessant om de ach-
62
/ NR. 03 - MAART
306 - Achtergrond - Upscaling JW.indd 62
2016
zelfde videobeelden op 4K uhd-tv’s en 2K hd-tv’s. De presentator geeft er ook wat Engelstalige uitleg bij.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:01
ACHTERGROND Upscaling
De beroemde Wave in Arizona op een Sony-tv in 2K 1080p en 4K 2160p resolutie (bron: Sony).
video-informatie in bijvoorbeeld natuurdocumentaires (denk aan een beeld met snel stromend water en heel veel in de wind bewegende boomkruinen op de achtergrond waarin de meeste videocompressors zich al snel dreigen te verslikken). Bij 4K 2160p ultra-hd bestaan er nóg grotere bitrate- en dus kwaliteitsverschillen tussen een gestreamde film en dezelfde film op het nieuwe 4K ultra-hd blu-rayformaat dat uiteindelijk extreem hoge bitrates tot 128 Mbit/s zal ondersteunen. Onze internetlijnen zijn daarvoor nog niet snel genoeg. Vandaag moet je een stabiele internetverbinding van 25 Mbit/s hebben om Netflix in 4K ultra-hd te kunnen bekijken. Voor Netflix in resolutie geeft een hogere bitrate doorgaans
schijfje heeft een véél hogere bitrate. Anders
een betere beeldkwaliteit (op voorwaarde dat
gezegd: het beeld is minder gecomprimeerd.
er aan de beeldconversie voldoende aandacht
Het verschil is vooral merkbaar bij
is gegeven). Dat is de belangrijkste reden
snel bewegende beelden
waarom een Netflix-film in 1080p full-hd-
in bijvoorbeeld
resolutie er meestal toch minder goed uitziet
actiefilms
dan dezelfde film op een blu-rayschijfje. Beide
of beelden
tonen dezelfde resolutie, maar het blu-ray-
met heel veel
2K full-hd is dit slechts 5 à 6 Mbit/s.
Zolang jouw bestaande blu-ray- of zelfs dvd-speler een hdmi-uitgang heeft, kun je die gewoon aansluiten op een nieuwe 4K-tv.
Video-bitrates Bron
Resolutie
Pixels H x V
Megapixels (MP)
Type compressie
Videobitrate (Mbit/s)
Youtube
240p
426 x 240
0,1
H.264 (MPEG-4) of VP9 (WebM)
0,4
Youtube
360p
640 x 360
0,23
H.264 (MPEG-4) of VP9 (WebM)
1 à 1,5
Netflix
480p
640 x 480 of 720 x 480
0,3 à 0,35
H.264 (MPEG-4)
1,05 à 1,75
Youtube
480p
854 x 480
0,4
H.264 (MPEG-4) of VP9 (WebM)
2,5 à 4
DVD PAL
480p
720 x 576
0,41
H.262 (MPEG-2)
6 à 9,8
Netflix
720p
1280 x 720
0,92
H.264 (MPEG-4)
1,75 à 2,35
Youtube
720p
1280 x 720
0,92
H.264 (MPEG-4) of VP9 (WebM)
2,35 à 3
Netflix
1080p
1920 x 1080
2
H.264 (MPEG-4)
3,85 en 4,3 (=”HD”) à 5,8 (=”Super HD”)
Youtube
1080p
1920 x 1080
2
H.264 (MPEG-4) of VP9 (WebM)
8 à 12
Netflix
2160p
3840 x 2160 (4K)
8,3
H.265 (HEVC) of VP9/VP10 (WebM)
15,6 à 17 (=”Ultra HD”)
Blu-ray
1080p
1920 x 1080
2
MPEG2, MPEG4 AVC of VC-1
20 à 48
Youtube
1440p
2560 x 1440 (2K)
3,7
VP9 (WebM)
16 à 24
Youtube
2160p
3840 x 2160 (4K)
8,3
VP9 (WebM)
35 à 68
4K ultra-hd blu-ray
2160p
3840 x 2160 (4K)
8,3
H.265 (HEVC)
82, 108 & 128
WWW.PCMWEB.NL
306 - Achtergrond - Upscaling JW.indd 63
/ NR. 03
- MAART 2016
63
10-02-16 13:01
OVERZICHT Blu-ray-spelers
TIEN 4K UPSCALING BLU-RAY-SPELERS Blu-ray-spelers met ultra-hd upscaling Veel blu-rayspelers bieden de mogelijkheid om dvd’s en blu-rays te upscalen naar 4K ulta-hd-video. PCM bekijkt tien van dit soort modellen, waarvan sommige zelfs nog wat extra’s te bieden hebben. J OZ E F S C H I L D E R M A N S
I
Cambridge Audio CXU
n dit overzicht bekijken we een aantal recente
Cambridge Audio CXU www.cambridgeaudio.com Gemiddelde prijs: € 1299,-
blu-rayspelers dat
Een blu-ray-speler die véél duurder
zoals 192 kHz/24 bit Flac en wav
beschikt over de mogelijk-
is dan duizend euro? Zoals de
of Dsd60 (dit laatste alleen vanaf
heid om de standaardbeelden
productnaam het al suggereert, is
een aangesloten usb-schijf, niet
• Superieure audio- en videokwaliteit
van dvd’s en full-hd-video op
dit echter veel meer dan een dvd-
via streaming). Maar de Audio CXU
• Ondersteunt alle denkbare formaten
blu-rays te upscalen naar het
of blu-ray-speler. Dit vijf kg zware
is veel meer dan een high-end
4K-formaat. We bespreken
aluminium apparaat is nog het
muziekspeler met vijf zeer goede
kort de mogelijkheden van de
best te omschrijven als een univer-
Wolfson-dac’s (digitaal-analoog
• Wifi uitsluitend via usb-dongle
spelers. De plus- en minpun-
sele video- en audiospeler die alle
converters) die audio ook kan
• Speelt geen hd-dvd
ten die je in dit artikel terug-
denkbare formaten afspeelt, ook
opwaarderen tot hogere resolu-
• Nauwelijks apps
vindt, komen van reviews op
degene die door de industrie min
ties. Het is tevens een superieure
• Geen Netflix
vergelijkingssites. De prijzen
of meer vergeten zijn zoals picture-
videospeler met high-end 4K-
• Duur
zijn de gevonden gemiddelde
cd, sacd en dvd-audio. Alleen het
upscaling en 2D naar 3D-conversie.
prijzen op internet.
écht vergeten hd-dvd-formaat
Een DarbeeVision Visual Presence-
bent uiteraard niet verplicht om
kan de Audio CXU niet afspelen,
chip kan video op allerlei manieren
de Darbee in te schakelen. De CXU
al de rest wel dankzij de recentste
digitaal ‘verbeteren’, hoewel het
heeft analoge 7.1 audio-uitgangen,
Mediatek-chipset, daarbij inbegre-
een kwestie van smaak blijft of
twee hdmi-ingangen en evenveel
pen hoge-resolutie-audioformaten
je dit als positief ervaart. Maar je
hdmi-uitgangen.
64
/ NR. 03 - MAART
307 - Overzicht - Blu-ray-spelers JW.indd 64
2016
Pluspunten
Minpunten
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:30
OVERZICHT Blu-ray-spelers
LG BP735
LG BP735 www.lg.com
Het gemengd zilver- en zwartkleu-
Gemiddelde prijs: € 148,96
Oppo BDP-105D
rige topmodel in het LG-gamma
Pluspunten
Hoewel de naar keuze in zilver of
XLR-audioconnectoren die vooral
luties opwaarderen naar 1080p of
• Gebruiksvriendelijke menu’s
zwart verkrijgbare Oppo BD-105D
voor professioneel gebruik van
2160p (met 24 frames per seconde,
• Uitgebreide mogelijkheden
van Chinese makelij is, merk
belang zijn. De Oppo onder-
de snelheid waarmee nog steeds
• Handige ‘magic remote’
je dat niet aan bouwkwaliteit,
steunt ook méér apps, waaron-
vrijwel alle films worden opgeno-
• Goede 3D-prestaties
mogelijkheden en zeker niet aan
der Netflix. Ook hier kun je bij
men), 2D converteren naar 3D en
• Blu-ray-beeldkwaliteit
de prijs, die zelfs nóg hoger is dan
het duurdere regiovrije model
de functioneel erg vergelijkbare
desgewenst de DarbeeVision
Cambridge Audio CXU. Maar als
Visual Presence-videoprocessing inschakelen.
kan het allemaal: lagere videoreso-
(Amerikaanse) ntsc-video’s omzetten naar (Europees) pal-formaat
Minpunten
en omgekeerd. De ingebouwde
• Upscale-kwaliteit 4K matig
je echt een alles-in-één apparaat
mediaspeler kan inhoud direct af-
• Plastic behuizing
zoekt dat alles kan afspelen
spelen van een via usb aangesloten
inzake audio en video en dit in zeer hoge kwaliteit, dan ben je bij
Oppo BDP-105D
over wifi of een vaste netwerkver-
eenvoudig aan de speler. Via LG
dit apparaat aan het goede adres.
www.oppodigital.com
binding. Daarbij ondersteunt de LG
Smart TV-apps kun je Netflix, You-
De Oppo BDP-105D kan alles wat
Gemiddelde prijs: € 1321,
BP735 een uitgebreide verzameling
tube, Picasa en Spotify gebruiken.
de Cambridge Audio CXU ook kan
codecs, waaronder ook DivX, m4v,
Let wel even op met de snellaad-
en dan nog wat méér, zoals het
mkv en Flac. Miracast is inge-
functie (Quick Booting): verschil-
opzoeken van informatie in de
• Uitstekende video- en audiokwaliteit
bouwd, zodat je het scherm van
lende gebruikers op het internet
Gracenote MusicID- en VideoID-
• Goede upscaler
je Android-mobieltje via de BP735
adviseren om die uit te schakelen,
internetdatabases, zodat je op
• Stevige bouwkwaliteit
op je tv kunt projecteren. Dankzij
want anders laden sommige schijf-
het display meer info te zien
• Zeer veel mogelijkheden
nfc koppel je je mobiele apparaat
jes mogelijk niet (goed).
krijgt over wat je op dat moment
stick of schijf of via dlna streamen
beluistert of bekijkt. In tegenstel-
WWW.PCMWEB.NL
307 - Overzicht - Blu-ray-spelers JW.indd 65
Pluspunten
Minpunten
ling tot de Cambridge Audio CXU
• Extreem duur
heeft de Oppo wel gebalanceerde
• Optimaal instellen vergt kennis
/ NR. 03
- MAART 2016
65
10-02-16 15:30
OVERZICHT Blu-ray-spelers
Panasonic DMP-BDT370 Panasonic DMP-BDT700
De platte, stijlvolle zwarte opvolger
de even dure LG BP735. DivX-vi-
van de scherp geprijsde DMP-
deo en Flac- en dsd-audio spelen
BDT360 heeft als belangrijkste
alleen vanaf een usb-schijf, niet
nieuwigheid 4K uhd-upscaling met
draadloos via dlna. Apps voor
24 fps. Deze speler kan ook 3D blu-
Netflix (ook 4K), Youtube, Face-
ray’s afspelen. Via wifi of ethernet
book en Twitter zijn eveneens
Dit is Panasonics topmodel en dat
stream je dlna-inhoud, maar de
van de partij, al heeft het apps-
merk je aan de behoorlijk goede
Panasonic DMP-BDT370 onder-
menu nog altijd het oude, wat
bouwkwaliteit en de vele mogelijk-
• Bouwkwaliteit
steunt via dlna minder codecs dan
saaie ontwerp dat Panasonic al
heden. Zo is dit een van de weinige
• Uitstekende blu-ray- en 3D-kwaliteit
Panasonic DMP-BDT700 www.panasonic.nl Gemiddelde prijs: € 527,35
Pluspunten
jarenlang gebruikt. Verder kun
blu-ray-spelers die 4K kan upscalen
• Zeer goede upscaling van dvd’s
Panasonic DMP-BDT370
je via deze speler een Android-
naar 60 fps in plaats van de gebrui-
• Zeer goede audioprestaties
www.panasonic.com
smartphone- of -tabletscherm
kelijke 24 à 30 fps. De DMP-BDT700
Gemiddelde prijs: € 149,99
draadloos op je tv projecteren
heeft daarom twee hdmi-uitgangen:
met behulp van Miracast.
één met ondersteuning voor hdmi
Pluspunten
Minpunten • Interface oogt antiek
1.4a (geschikt voor alle tv’s) en één
• Goede beeldkwaliteit met veel details
met hdmi 2.0 (alleen bruikbaar op
kun je de interne 7.1 decodering
• Behoorlijk goede 4K-upscaling
recente 4K-tv’s). Het audiocircuit is
omzeilen via de digitale audio-
thx-gecertificeerd en dus van hoge
uitgangen en het werk overlaten
kwaliteit. Deze speler kan zelf Dolby
aan je versterker. Dlna-streaming,
• Beperkte codec-ondersteuning via dlna
True HD of DTS HD Master Audio
Miracast en apps zoals Netflix en
• Goedkoop aanvoelende bouwkwaliteit
decoderen. Daarom zitten er op de
Youtube zijn allemaal aanwezig. De
• Antiek ogende interface
achterkant analoge 7.1-audiouitgan-
Panasonic DMP-BDT700 onder-
• Onhandige afstandsbediening
gen, nuttig voor oudere versterkers
steunt als extra verder nog kwali-
zonder hdmi-ingangen. Uiteraard
teitsvolle 192kHz/24-bit flac-muziek.
Minpunten
66
/ NR. 03 - MAART
307 - Overzicht - Blu-ray-spelers JW.indd 66
2016
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:30
OVERZICHT Blu-ray-spelers
Philips BDP7750
Samsung BD-J7500
Deze zwarte speler heeft een
24 fps 4K uhd opwaardering
De Samsung BD-J7500 valt op
bijvoorbeeld gebruiken om digitale
ietwat speelsere vormgeving,
van oudere videoformaten,
door zijn minimalistisch zwart- en
audio via hdmi naar je receiver
met schuin aflopende, vloeiende
ondersteuning voor de nieuwste
metaalkleurig chassis. Laat je echter
te sturen als die nog geen 3D of
randen. Hoewel het apparaat al
7.1 surround-geluidsformaten,
niet misleiden: het chassis bestaat
4K 'passthrough' ondersteunt. De
in 2013 op de markt kwam, heeft
analoge 7.1 geluidsuitgangen,
grotendeels uit plastic. Op de eerste
ingebouwde wifi is dual channel
het alles wat je van een moderne
conversie van 2D- naar 3D-films
plaats is dit een blu-ray-speler met
en ondersteunt dus ook de minder
blu-ray-speler mag verwachten:
als je tv daarvoor geschikt is ui-
alle moderne mogelijkheden, zoals
bezette 5 GHz-frequentieband.
teraard, Miracast-ondersteuning
ondersteuning voor 3D en de mo-
en bediening via de MyRemote
gelijkheid beelden op te waarderen
Philips BDP7750
mobiele app. De Philips BDP7750
naar 4K-uhd op 24 fps. Maar het is
Samsung BD-J7500
www.philips.com
kan draadloos of via ethernet de
ook een zeer capabele mediaspeler
www.samsung.com
Gemiddelde prijs: € 191,32
belangrijkste codecs streamen
met dlna-certificatie en ondersteu-
Gemiddelde prijs: € 197,34
en is daarbij dlna gecertificeerd.
ning voor alle populaire video- en
Pluspunten
Pluspunten
Smart tv-functies ontbreken
audioformaten, waaronder zelfs
• Goede beeldkwaliteit
evenwel. Omdat deze speler al
flac-audio in hoge resolutie.
• Scherpe beelden
• Eenvoudige bediening
wat langer op de markt is, wordt
Samsung’s smart-tv-mogelijkheden
• Mooi design
• Analoge 7.1-audiouitgangen
deze niet meer ondersteund qua
zijn eveneens aanwezig, dus als
• Veel mogelijkheden
updates. De laatste firmware
jouw bestaande tv nog niet 'smart'
• Goede 4K-upscaling
(versie 1.3) dateert van 2014,
is, is dit een relatief goedkope en
• Goede wifi-prestaties
• 4K-upscaling van matige kwaliteit
maar die update is wel noodza-
in elk geval eenvoudige manier om
• Afstandsbediening voelt goedkoop aan
kelijk om afspeelproblemen op
bijvoorbeeld de Netflix-app toe te
• Problemen met originele firmware
te lossen.
voegen. De BD-J7500 heeft analoge
• Langzame interface
7.1 audio- én twee hdmi-uitgangen.
• Duur
De tweede hdmi-uitgang kun je
• Plastic behuizing
Minpunten
Minpunten
Pioneer BDP-180 Deze platte, zwarte opvolger van
blu-rays. Bovendien kan hij ook
de BDP-170 heeft een 4K-upscaler
sacd-muziekschijfjes afspelen,
op 24 fps en speelt gewone en 3D
mocht je die nog hebben liggen. Het is uiteraard ook een draadloze of bekabelde netwerkspeler,
Samsung BD-J7500
met ondersteuning voor dsd-,
BDP-180 naar je tv 'casten'. Deze
schijven met media-inhoud kunt
www.pioneer.com
Flac- en wav-audio met hoge
speler kun je ook volledig vanaf je
aansluiten. Hij kan Youtube-video’s
Gemiddelde prijs: € 233,88
resolutie (192 kHz/24 bits). Het
mobieltje of tablet bedienen met
streamen, maar er zitten verder
scherm van je Android-mobieltje
de Pioneer iControlAV5-app. De
geen smart-tv-functies op. Apps
kun je dankzij de ondersteuning
BDP-180 heeft voor- én achteraan
zoals Netflix kun je op deze speler
voor Miracast via de Pioneer
usb-ingangen waarop je externe
niet gebruiken.
Pluspunten • Bouwkwaliteit • Goede blu-ray- en audiokwaliteit • Smartphone-bediening
Minpunten • Verouderde interface • Geen apps
WWW.PCMWEB.NL
307 - Overzicht - Blu-ray-spelers JW.indd 67
/ NR. 03
- MAART 2016
67
10-02-16 15:30
OVERZICHT Blu-ray-spelers
Sony BDP-S6500 De zwarte, ietwat saai vormgegeven BDP-S6500, opvolger van de BDP-
Sony BDP-S6500
6200, valt op door zijn compacte
www.sony.com
formaat. Het apparaat is maar 25,5
Gemiddelde prijs: € 144,99
Sony BDP-S7200 Hoewel ouder dan de BDP-S6500
wil laten uitvoeren, maar foto’s in
blijft dit voorlopig Sony’s top-
hogere resolutie wil bekijken, want
• Snel laden van schijven
model, te merken onder andere
niet alle tv’s kunnen jpg’s opwaar-
deze speler wel alles wat je mag
• Erg goede beeldkwaliteit
aan de wat betere bouwkwaliteit,
deren. Auto 2 verbetert lagere-
verlangen van een moderne blu-
• Goede upscaler
hoewel er zwaardere spelers
resolutievideo tot uhd 2160p24p
ray-speler, waaronder 4K-upscaling
• Veel mogelijkheden
bestaan. Voor het overige zijn
video en omzeilt dus de upscaler in
de mogelijkheden ongeveer
je 4K-tv.
cm breed en slechts 3,9 cm hoog. De plastic afwerking voelt helaas
Pluspunten
nogal goedkoop aan. Intern heeft
(op 24 fps), 3D-ondersteuning, sacd-
Minpunten
afspeelmogelijkheid, ingebouwde
dezelfde als die van het goed-
mediaspeler met dlna-certificatie,
• Bouwkwaliteit
kopere model, met bijvoorbeeld
Miracast en ondersteuning voor
• Saai design
dezelfde 'Super WiFi' met voor-
Sony BDP-S7200
hoge-resolutie Flac’s en smart-tv-
aan geplaatste antennes die
www.sony.com
functies met een brede selectie
voor een betere draadloze strea-
Gemiddelde prijs: € 238,75
van apps, waaronder Netflix. De
processor zorgt voor vlotte pres-
ming zorgen. Deze speler heeft
ingebouwde wifi gebruikt meerdere
taties wanneer je het apparaat als
twee verschillende 4K-upscaling-
antennes die vooraan in de kast
mediaspeler gebruikt. Werkt ook
modussen. Auto 1 laat 1080p
• Uitstekende beeld- en geluidskwaliteit
zijn ingebouwd voor een betere
als een PlayStationNow-spelconsole
video met rust, maar verbetert
• Betere 4K-upscaler dan sommige tv’s
streamingkwaliteit. De dual-core
voor PS3-games.
wel jpg-foto’s naar 4K-formaat
• Veel mogelijkheden
Pluspunten
(ofwel in fototermen naar 8 MPfoto’s). Die modus is interessant als je je 4K-tv de video-upscaling
68
/ NR. 03 - MAART
307 - Overzicht - Blu-ray-spelers JW.indd 68
2016
Minpunten • Geen
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:31
SPRINGEN BIJ JOU THUIS DE LAMPEN AL AAN VOORDAT JE DE STRAAT INRIJDT? KOOP NU SMART HOME, DE COMPLETE GIDS VOOR EEN SLIMMER HUIS!
NU 9 , 5
€9
BESTEL 'M OP
RESHIFTSTORE.NL/SPECIAL (VANAF 26 FEBRUARI VERKRIJGBAAR IN DE WINKEL) Smart Living ad 230x300.indd 24
10-2-2016 16:35:48
HARDWARE De snelste mini-pc
MAXIKRACHT IN MINIFORMAAT Bouw je eigen snelle mini-pc
Het spelen van games of het bekijken van films in hd- of 4k-kwaliteit vereist behoorlijk wat kracht van een computer. Maar niet iedereen heeft echter behoefte aan een grote tower in de woon- of studeerkamer. Hoe klein kan de snelste computer eigenlijk zijn? PCM gaat de uitdaging aan. MARK GAMBLE
D
e afgelopen jaren zijn processors, moeder-
Specificaties MSI Z170I GAMING PRO
borden, videokaarten en ssd’s in snelheid
Socket:
Intel LGA1151
toegenomen. Tegelijkertijd worden tal van
Chipset:
Intel Z170
computeronderdelen ook steeds kleiner. Mini-itx-
Aantal geheugensloten: 2x ddr4 (32 GB max)
moederborden zijn populair onder systeembouwers
PCI-Express-slots:
1x PCIe 3.0 x16
die zo klein mogelijke computers willen bouwen zonder
Videouitgangen:
1 x hdmi / 1 x DisplayPort
daarvoor in kracht te hoeven inboeten. De huidige
Opslag:
4x sata 3.0 6.0Gb/s / 1x M.2
mini-itx-moederborden bieden net zo veel, zo niet
Poorten:
6x usb 3.1 / 5x usb 2.0
meer functionaliteit als conventionele moederborden
Connectivity:
1x 1Gb lan / wifi
voor desktop-pc’s.
Onboard audio:
Realtek ACL1150
Formaat:
170mm x 170mm
Gemiddelde prijs:
€ 154,-
Kleine kast De allereerste stap bij het bouwen van een kleine supercomputer is uit te zoeken welke systeemkast je daarvoor nodig hebt. Een grote tower is natuurlijk geen
70
optie als je het systeem bijvoorbeeld netjes kwijt wilt
Het moederbord is dan van het
onder of vlakbij je smart-tv. Je komt dus al snel uit bij
mini-itx-formaat – het enige type
een zogenoemde mini-pc-kast, en dat is precies wat
moederbord dat in zo’n kast past –
je nodig hebt. In zo’n kleine kast passen vrijwel alle
maar beschikt over alle aansluitingen die je nodig hebt
onderdelen die je ook in een normale computerkast
om van dit systeem een krachtige computer te maken.
zou plaatsen, maar er is wel een aantal zaken waar
Je hebt de beschikking over twee PCI-Express-sloten (1
je rekening mee moet houden. Wij maken gebruik
van 16 speed en 1 van 4 speed), waardoor je de snelste
van een Shuttle XPC Cube SH170R6 met geïntegreerd
videokaart in dit systeem kunt plaatsen. Om te zien
moederbord. Deze kast is geschikt voor de nieuwste
welke grafische kaart je het best kunt gebruiken voor
Intel Skylake-processors van de zesde generatie en
zo’n systeem, hebben we gekozen voor een top-of-
biedt daarvoor een geschikte passieve koeler. Shuttle
the-range MSI GTX 980 Ti Gaming-videokaart met 6 GB
levert dit systeem als barebone-machine – dus voorzien
gddr5-geheugen en een Gainward GeForce GTX 960
van een moederbord met processor – waarbij je dan
met 4 GB gddr5-geheugen, die iets lagere specificaties
alleen nog geheugen en een ssd hoeft te plaatsen.
biedt, maar ook meer dan de helft goedkoper is.
/ NR. 03 - MAART 2016
502 - Praktijk - Bouw je eigen mini-pc JW.indd 70
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:32
HARDWARE De snelste mini-pc
Specificaties Shuttle SH170R6 barebone
De Intel Z170 chipset die op de MSI is toegepast
Socket:
Intel LGA1151
biedt meer mogelijkheden, zoals overklokken van de
Chipset:
Intel H170
processor en extra lanes voor de aansturing van PCI
Aantal geheugensloten: 4x ddr (64 GB max)
Express, sata, usb, m.2 en de netwerkaansluiting. Wat
PCI-Express-slots:
1x PCIe 3.0 16x / 1x PCIe 1.0 4x
dat betreft is de MSI dus wat beter voorbereid op de
Videouitgangen:
1x hdmi / 2x DisplayPort
toekomst. Dankzij de extra tooltjes die MSI meelevert,
Opslag:
4x sata 3.0 6.0Gb/s / 1x M.2
Poorten:
8x usb 3.0 / 2x usb 2.0
Connectivity:
1x 1GB lan
derbord dat standaard
Onboard audio:
Realtek ACL892
door Shuttle wordt
kun je je systeem helemaal optimaliseren voor games, terwijl het moe-
Formaat (moederbord): 170mm x 170mm
geleverd, niet van dit
Formaat (kast):
soort mogelijkheden
198mm x 216mm x 332mm
biedt. Overklokken Gemiddelde prijs:
Prijs: € 311,-
is niet mogelijk, ook al zou je een Intelprocessor plaatsen die dat wel ondersteunt.
Een barebone-kast is voor
Beide moederborden
het bouwen van een snelle mini-pc
zijn alleen geschikt voor
een goede keuze, maar lastiger als je
Intels Skylake-processors met een LGA1151-
liever een ander moederbord wilt gebruiken. In het geval van een Shuttle-kast ben je gebonden aan het
socket. Voor het bouwen van onze machine hebben we
moederbord dat in het systeem is geplaatst. Wil je zelf
een Intel Core i7 6700T 2,8 GHz-processor gebruikt en
kunnen kiezen wat voor moederbord je wilt gebruiken,
16 GB ddr4-geheugen van Crucial (2x 8 GB ddr4 2133
dan kun je uitkijken naar een losse mini-pc-kast. Het
UDIMM).
nadeel daarvan is dat je dan ook een voeding apart moet aanschaffen. Antec levert mooie systeemkasten voor mini-pc’s, en die kosten zo rond de 50 euro.
Past het of past het niet?
Voedingen zijn – afhankelijk van je keuze, zie ook het
Alhoewel onderdelen als een moederbord, dvd- of blu-ray-speler, ssd of m.2-
kader ‘Voeding is belangrijk’ – ook niet extreem duur:
kaartje zonder problemen in een systeemkast van een mini-pc zijn te plaatsen,
tussen de 50 en 80 euro heb je al een goede. Voor een
geldt dat niet altijd voor een videokaart. In het geval van de Shuttle XPC-kast lie-
mediacenter-computer is het belangrijk dat je kiest
pen we bijvoorbeeld tegen het probleem aan dat de MSI-videokaart zo lang was
voor een stille voeding; het laatste dat je wilt, is een
dat deze maar net met veel moeite in de kast was te plaatsen. Daarvoor moesten
blazende ventilator als je een film aan het kijken bent.
we een deel van de behuizing uit elkaar halen en het gedeelte waar normaliter de
Moederbord Voor ons testsysteem hebben we gebruikgemaakt van
dvd-drive en de harddisk in wordt geplaatst, uit de systeemkast laten om ruimte te bieden voor de videokaart. De door ons geteste MSI GTX 980 Ti heeft een lengte van 269 mm (bijna 27
het door Shuttle ingebouwde SH170R6-moederbord en
centimeter dus), terwijl de Shuttle-kast een diepte heeft van 33 centimeter. Je
de MSI Z170I Gaming Pro. Beide bordjes zijn geschikt
houdt dus maar zes centimeter speling over, en eigenlijk is dat nog veel minder
voor ddr4-geheugen en beschikken over vier respectie-
omdat het frontje van de kast ook nog een paar centimeter in beslag neemt.
velijk twee ddr4-slots. In de Shuttle kun je maximaal 64
De Gainward GeForce-kaart heeft een lengte van 247 mm en was daardoor wel
GB plaatsen, terwijl de MSI tot 32 GB gaat. Voor gaming
makkelijker te plaatsen.
en video is 32 GB echter ruim voldoende. De gebruikte chipsets verschillen wel.
Kortom, ga je voor een kleine kast en wil je daar ook een krachtige videokaart in plaatsen, controleer dan in de specificaties of de kaart niet al te lang is. Het zou zonde zijn als je zo’n groot bedrag investeert en achteraf blijkt dat je videokaart niet in je kast past. Qua breedte van de videokaart hoef je je niet al te veel zorgen te maken, dat gaat eigenlijk altijd goed, mits het moederbord twee PCI Express-sloten heeft, en je daarbij het tweede slot kunt gebruiken. Om die reden is vaak het eerste PCI Express-slot een eenvoudiger 1x of 4x speed-slot, waar een goedkoop videokaartje in past. Het tweede PCI Express-slot is voor de zwaardere kaarten die extra koeling vereisen. Die koelmodule valt in de breedte dan eigenlijk altijd over het eerste PCI Express-slot, en dat slot kun je dan dus niet meer gebruiken.
WWW.PCMWEB.NL
502 - Praktijk - Bouw je eigen mini-pc JW.indd 71
/ NR. 03 - MAART 2016
71
10-02-16 15:32
HARDWARE De snelste mini-pc
Voeding is belangrijk Bij het bouwen van de snelste minicomputer is er nog een factor waar je rekening mee moet houden, en dat is het type voeding dat je gebruikt. Als je een systeem bouwt zonder aparte grafische kaart en gebruikmaakt van de grafische controller die op het moederbord is geïntegreerd, zijn de eisen voor de voeding een stuk lager dan wanneer je een losse grafische kaart installeert. Een voeding van 450 of 500 Watt is dan prima. Wil je een krachtige videokaart installeren? Kies dan voor een voeding van minimaal 700 Watt. Een handige manier om uit te rekenen wat voor voeding voor jouw supercomputer nodig is, is om gebruik te maken van een PSU Calculator. Op de website van Outer Vision (http://outervision.com/power-supply-calculator) vind je zo’n handige calculator. Je vult in welke onderdelen je in je computer wilt en de rekenmachine komt met een voorbeeldverbruik en advies over de voeding
ook makkelijker in een mini-pc kunt inbouwen. Crucial
die je nodig hebt. Het resultaat moet je dan met een factor anderhalf
heeft bijvoorbeeld de Corsair Hydro Series H75 Liquid
vermenigvuldigen om tot een juist model te komen.
CPU Cooler, een compacte waterkoeler die dankzij zijn aanpasbaarheid in vrijwel elk systeem is in te bouwen. De slangen voor het water zijn stevig maar flexibel, waardoor je ze in vrijwel elke hoek kunt plaatsen. De H75 kost zo’n 75 euro.
Opslag Een conventionele harde schijf gebruiken in zo’n vlotte multimediamachine is eigenlijk uit den boze en zeker niet meer van deze tijd. Bovendien loop je de kans dat een harde schijf gaat zorgen voor extra lawaai en resonantie en dat wil je niet als je je minicomputer wilt gebruiken om films te kijken in de woonkamer. Om optimale snelheid en stilte te garanderen kies je dus voor een ssd of een m.2-kaartje. Qua prijs maakt het niet eens zo heel veel meer uit, beide type opslag zijn ongeveer even duur (of goedkoop). Wij gebruikten een 2,5 inch ssd van OCZ Storage Solutions, specifiek de Vector 180 480 GB. Deze ssd beschikt over de Indilinx Barefoot-controller en heeft betrouwbaar Toshiba A19-flashgeheugen. Deze OCZ behaalt goede prestaties met als grootste voordeel dat deze ssd – die ook verkrijgbaar is in 120, 240 en 980 GB – relatief goedkoop is ten opzichte van andere merken met vergelijkbare Met de PSU Calculator van Outer Vision kun je nagaan welk wattage voeding je
capaciteit, terwijl de prestaties niet onderdoen voor
nodig hebt.
Koeling Een mini-pc die in de woonkamer belandt, moet eigenlijk het liefst zo stil mogelijk zijn. Niet alleen kies je voor een stille voeding, maar zorg je er ook voor dat de processor zo stil mogelijk gekoeld wordt. Shuttle past een heatsink toe die vanaf de achterkant van de kast met een ventilator gekoeld wordt. De processor wordt dus eigenlijk passief gekoeld, waardoor er binnenin de kast minder geluid wordt geproduceerd. Tegenwoordig zijn waterkoelsystemen een stuk kleiner, waardoor je deze
72
/ NR. 03 - MAART 2016
502 - Praktijk - Bouw je eigen mini-pc JW.indd 72
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:33
HARDWARE De snelste mini-pc
de concurrentie. Speel je veel games of wil je je films
voor surround-sound zijn opgenomen. Een s/pdif-aan-
ook lokaal bewaren? Dan is opslagcapaciteit natuurlijk
sluiting ontbreekt. Op de MSI Z170I Gaming Pro wordt
belangrijk. Gelukkig kun je op een ssd tegenwoordig
een geavanceerdere Realtek ALC1150 toegepast en dit
ook al aardig wat data opslaan. Exemplaren met een
moederbord is wel voorzien van een s/pdif-aansluiting,
opslagcapaciteit van 2 TB zijn er wel, maar kosten ook
waardoor je deze makkelijker kunt aansluiten op een
een aardige duit; reken op zo'n 600 tot 800 euro. Met
receiver. Wil je liever toch een losse geluidskaart,
1 TB kun je echter voorlopig ook vooruit en over een
dan zou je nog kunnen kiezen voor een PCI-Express-
paar jaar als de prijzen zijn gezakt, kun je altijd nog
model, maar dat gaat dan wel weer ten koste van een
uitkijken naar een groter exemplaar. Ssd's van 1 TB zijn
krachtige videokaart. Een andere optie is een externe
betaalbaarder: tussen de 200 en 350 euro. Toch nog
usb-geluidskaart. Die plug je dan in op je usb-poort,
te veel geld? Dan kun je er ook voor kiezen om gebruik
en biedt vaak evenveel aansluitingen als een gewone
te maken van een externe harddisk. Die sluit je dan
geluidskaart. Een goede externe usb-geluidskaart kost
alleen aan als je een game wilt gaan spelen of een film
tussen de 50 en 60 euro.
gaat kijken. Exerne harddisks (met een conventionele roterende harde schijf) kosten echt bijna niets meer
Tot slot
ten opzichte van de capaciteit die je ervoor terugkrijgt.
Het bouwen van een zo krachtig mogelijke mini-
Een Western Digital Elements 4 TB externe harde schijf
computer is mogelijk, maar je moet wel met een aantal
bijvoorbeeld is er al voor zo'n 139 euro.
zaken rekening houden. Wij liepen bijvoorbeeld al aan
Audio
tegen de te lange videokaart van MSI die met heel veel moeite in de Shuttle-kast was te plaatsen. Daarvoor
Als je een game speelt of een film gaat kijken, wil je
moesten we de kast echter wel grotendeels uit elkaar
natuurlijk ook goede audiokwaliteit hebben. Een aparte
halen. Check dus voor aanschaf wat de afmetingen zijn
geluidskaart is tegenwoordig eigenlijk niet meer nodig,
van je systeemkast en de videokaart die je daarin wilt
want alle mini-itx-moederborden zijn voorzien van
plaatsen. Voor de andere onderdelen in je computer als
een onboard audiochip. De tijd dat die chips niet de
de opslag, het geheugen en in mindere mate de koeling
beste kwaliteit boden, zijn nagenoeg voorbij en ook
loop je minder snel tegen problemen aan. Sommige
alleen stereogeluid bieden ze allang niet meer aan. De
koelsystemen kun je dermate aanpassen dat je ze
Shuttle SH170R6 beschikt over 7.1 audio via de Realtek
gemakkelijk kunt plaatsen in je systeem. Wel geldt dat
ALC982-chip, en kan de audio via hdmi of via de 3.5
als je prestaties belangrijk vindt, je nog steeds flink in
mm-aansluitingen sturen, waar afzonderlijke kanalen
de buidel moet tasten.
Intel NUC Een Intel NUC-computer is een goed alternatief voor wie niet helemaal zelf een computer wil bouwen, maar toch wil beschikken over een klein, krachtig systeem. De nieuwste modellen van Intel beschikken over een Core i7-processor en een Intel HD Graphics 6100 grafische chip. Een NUC – of vergelijkbaar apparaat van andere fabrikanten zoals de Brixx van Gigabyte – kun je prima inzetten als krachtige mediacenter, maar voor het spelen van zwaardere games is zo’n NUC vaak minder geschikt. De geïntegreerde chipset is daar niet krachtig genoeg voor en een extra videokaart plaatsen behoort niet tot de mogelijkheden. Een NUC wordt geleverd met moederbord en processor; je moet alleen nog zorgen voor geheugen en opslag. Je kunt in een NUC zowel een 2.5 inch ssd als een m.2-kaartje kwijt.
WWW.PCMWEB.NL
502 - Praktijk - Bouw je eigen mini-pc JW.indd 73
/ NR. 03 - MAART 2016
73
10-02-16 15:33
HARDWAREHOEK De beste tips en trucs
HARDWAREHOEK HANDIGE TIPS EN NIEUWE M O G E L I J K H E D E N M E T J E H A R D WA R E
Maak je pc klaar voor virtual reality Het jaar van virtual reality is eindelijk aangebroken. De indrukwekkende VR-brillen waar bedrijven al jaren aan werken, zullen in 2016 dan toch echt in de winkels komen te liggen. Maar als je denkt dat je alleen maar zo’n bril nodig hebt om een andere wereld in te duiken, heb je het mis. Om volwaardig in virtual reality te duiken heb je namelijk ook een krachtige computer nodig die zo’n bril ondersteunt. Wat heb je allemaal nodig? O N D E R R E D A C T I E VA N B A S T I A A N V R O E G O P
AANGERADEN UPGRADES
74
/ NR. 03 -MAART 2016
008 - Hardwarehoek JW.indd 74
In maart komt Oculus als eerste
aangeraden. Er bestaat dus een
met een VR-bril, waarvoor de
kleine kans dat de upgrades die
voorverkoop nu alvast is gestart.
we hier noemen prima zijn voor
De makers hiervan weten echter al
de Oculus Rift, maar niet voor de
dat je nogal een krachtige pc nodig
latere consumentenversie van een
hebt en hebben daarom aardig
andere bril. Bizar groot is die kans
wat pc-upgrades aangeraden. We
overigens niet: de huidige aange-
baseren ons in de hardwarehoek
raden specificaties liggen zo hoog,
voor een deel op deze aanraders.
dat het gek zou zijn om daar nóg
Het lijkt ons dat je pc hierdoor
verder boven te zitten. Benieuwd
ook meteen sterk genoeg is om
of je misschien allang klaar bent
bijvoorbeeld de HTC-bril Vive te
voor VR? Op www.oculus.com
draaien, maar helemaal zeker is
staat een programmaatje dat
dat nog niet. Tot nu toe heeft Ocu-
checkt of je huidige hardware de
lus namelijk als enige hardware
Oculus Rift aankan.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:27
HARDWAREHOEK De beste tips en trucs
USB 3.0 Waarom is dit belangrijk? Een VR-bril verbindt niet alleen via hdmi met een computer, maar heeft ook veel usbpoorten nodig. Omdat er veel
Videokaart
Processor
Waarom is dit belangrijk?
Waarom is dit belangrijk?
Dit is het onderdeel dat misschien
Hoewel je bij games vaak al heel ver
GHz. Hierdoor leent hij zich perfect
Wat heb ik nodig?
wel het vaakst een upgrade nodig
komt door simpelweg een goede
voor games en dus ook voor virtual
Hoeveel usb-poorten de Vive
heeft om VR te ondersteunen. Een
videokaart te scoren, is het bij VR
reality. Dit is overigens niet het
nodig heeft is nog onduidelijk,
VR-bril heeft twee beeldschermen,
ook van belang om een krachtige
minimum. De iets goedkopere Intel
maar de Oculus Rift vereist
wat betekent dat een game of virtu-
processor in de computer te zetten.
i5-6400 doet namelijk ook prima
officieel drie usb 3.0-poorten
ele omgeving ook tweemaal moet
Deze zorgt er immers ook voor dat
zijn werk met VR.
en nog een usb 2.0-aansluiting.
worden gegenereerd. Een krachtige
de bril, game en computer snel met
videokaart is hierdoor een must.
elkaar kunnen communiceren.
data tussen de bril en computer worden uitgewisseld, heb je minstens het snellere 3.0 nodig .
Wat kost dat?
Heb je een vrij modern moederbord, dan zitten deze er als
Wil je de prijs zo laag mogelijk
het goed is al op. Zo niet, dan
houden, dan kun je voor zo’n 190
heb je twee opties: upgrade je
Welke heb ik nodig?
Welke heb ik nodig?
Op het moment worden er vooral
Voor virtual reality wordt min-
euro de Intel i5-6400 in huis halen.
moederbord, of koop een extra
twee videokaarten aangeraden: de
stens een Intel i5-4590-processor
De Intel i5-4590 kost een euro of
usb-aansluiting die je aan de
GTX 970 van Nvidia en de Sapphire
aangeraden – een processor die
20 extra. Bij zo’n klein prijsverschil
computer kunt koppelen. Wij
R9 290 van AMD. Beide kaarten
op intensieve momenten omhoog-
zouden wij investeren in de iets
zouden daarbij een moeder-
hebben de grafische rekenkracht
schiet naar een snelheid van 3,7
duurdere variant.
bord-upgrade aanraden: als je
om VR-games met de juiste
op dit moment nog geen usb
hoeveelheid frames te tonen, en
3.0 hebt, is er namelijk een kans
hebben ook nog eens de benodigde
dat je huidige systeem wellicht
HDMI 1.3-poort waar de bril op
moeite heeft met de aangera-
wordt aangesloten.
den videokaarten.
Wat kost dat?
Wat kost dat?
Reken er maar op dat je zo’n 400
Een goed moederbord zoals de
euro zult moeten neerleggen om
Gigabyte GA-Z170XP-SLI kost
een goede videokaart voor VR in
rond de 130 euro. Wil je bespa-
huis te halen. Als je slim weet te
ren, dan heb je aan de ASRock
shoppen haal je daar nog wel een
B85M Pro4 voor 60 euro moge-
paar tientjes van af.
lijk ook genoeg. Een kaart voor in de pc met extra usb 3.0-poorten kost ongeveer 20 euro.
WWW.PCMWEB.NL
008 - Hardwarehoek JW.indd 75
/ NR. 03 - MAART 2016
75
10-02-16 15:27
HARDWAREHOEK De beste tips en trucs
Besturingssysteem Waarom is dit belangrijk?
ondersteunde pc is immers krachtig
De drivers van je VR-bril zijn afhan-
genoeg voor deze recentere Win-
kelijk van allerlei achterliggende
dows-versie. Met Windows 10 ben
programma’s, die alleen in modernere besturingssystemen te vinden zijn. Zit je nog niet op een recente Windowsversie, dan is dit het ideale moment om eens te upgraden.
Wat heb ik nodig?
RAM-geheugen Waarom is dit belangrijk?
puter hebt zitten. Meer dan dat kan
Heb je een beetje een game-pc,
geen kwaad, maar let wel op: heel
dan is er al een kans dat je de
veel effect op de framesnelheid
vereiste hoeveelheid geheugen in je
heeft een upgrade van je ram-
computer hebt zitten. Dit is dan ook
geheugen niet, en juist dat is waar
een van de weinige vlakken waarop
je bij VR in moet investeren.
de eisen voor virtual reality niet heel hoog liggen. Je computer heeft
Wat kost dat?
genoeg geheugen nodig, omdat
Goed nieuws: RAM is eigenlijk best
software anders niet naar behoren
goedkoop. Een beetje slimme shop-
gedraaid kan worden.
per heeft voor een euro of 50 al de
Hoeveel heb ik nodig?
je ook alvast klaar voor Directx12, waardoor VR-games er dit jaar nog beter uit komen te zien.
Wat kost dat? Veel winkels verkopen Windows 7 nog steeds (mocht je er nog niet over beschikken), en je betaalt
Oculus raadt minstens Windows
tussen de 30 en 50 euro voor een
7 aan, en wij vermoeden dat an-
upgradeversie. Vanaf daar kun je
dere brillen dezelfde minimumeis
gratis updaten naar Windows 10.
krijgen. Maar als je op Windows 7
Zie je ergens Windows 8 voor min-
zit, kun je natuurlijk meteen gratis
der geld, dan kun je hetzelfde vanaf
upgraden naar Windows 10. Je VR-
die versie doen.
juiste hoeveelheid in huis.
Zorg ervoor dat je op zijn minst 8
PRIJZIG
GB aan ram-geheugen in de com-
Kant-en-klare pc’s
Het zal je vast al zijn opgevallen:
de technologie te gebruiken, terwijl
virtual reality is niet goedkoop.
de rest op een later moment met VR
Zou je alle onderdelen die hier zijn
op pc’s aan de slag zal gaan.
besproken afzonderlijk aanschaf-
Voor wie minder wil betalen om
fen, dan ben je zo enkele honderden
alvast een voorproefje van VR te
euro’s kwijt. En dan heb je de Oculus
krijgen, zijn er gelukkig genoeg
Rift VR-bril daar nog niet bij opgeteld:
alternatieven. Voor een paar euro
Geen zin om zelf te sleutelen? Dan
Wat kost dat?
kun je ook aankloppen bij winkels
Op het moment van schrijven
die kost ook nog eens 700 euro in de
heb je al een Google Cardboard, waar
om een voor VR gebouwde pc te
worden kant-en-klare Oculus-pc’s
voorverkoop, waardoor dit nog echt
je een smartphone in steekt om in
kopen. Zo heeft Oculus op dit mo-
vooral in Amerika verkocht, waar
een premiumproduct is.
digitale omgevingen rond te kijken.
ment al ‘Oculus Ready’-machines
Asus, Dell en Alienware al het
De VR-industrie lijkt zich daar al te
Heb je een recente Galaxy-telefoon,
op zijn website staan, met daarin
nodige aanbod hebben. De prijzen
goed bewust van te zijn. Bedrijven zo-
dan koop je voor 100 euro extra een
alle onderdelen om deze bril te
beginnen doorgaans hoog: bij
als Oculus en HTC zetten hun brillen
Gear VR. Beide brillen zijn misschien
ondersteunen. Op termijn denken
minstens 949 dollar. En dan heb je
op de markt als early adopter-appa-
niet zo indrukwekkend als een HTC
we dat alle moderne game-pc’s au-
het meest minimale dat volgens de
raten, vergelijkbaar met bijvoorbeeld
Vive of Oculus Rift, maar het lijkt er
tomatisch al goed genoeg zijn voor
verkopers nodig is. Zelf je hui-
de 4K-televisies van een paar jaar
op dat deze mobiele alternatieven
VR, maar tot dan is het label van
dige pc eventjes van een upgrade
terug. Alleen de meest fanatieke
voor nu de beste optie voor ‘gewone’
Oculus een handige manier om ze
voorzien is dan toch een stukkie
voorlopers zullen nu al investeren om
consumenten blijven.
in de winkels te herkennen.
voordeliger.
76
/ NR. 03 -MAART 2016
008 - Hardwarehoek JW.indd 76
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:27
Seagate Personal Cloud
Seagate Personal Cloud
DE SLIMSTE SCHIJF TER WERELD
Seagate Personal Cloud
Vrijdagavond, je lief komt langs en je hebt een wel heel speciale avond gepland. Zodra Barry White zijn zwoele stemgeluid laat weerklinken door de kamer, komt de avond op gang: de verlichting kleurt rood, de thermostaat gaat enkele graden omhoog, de smart-tv springt aan en plots lijkt de kamer zich te vullen met een knisperend haardvuur. Alles is klaar voor een onvergetelijke avond, met slechts één druk op de knop. Toekomstmuziek? Nee hoor. Je kunt nu al je perfecte avond plannen, dankzij je Personal Cloud, beter bekend als ‘de slimste schijf ter wereld’.
H
et geheim achter al die
filmpjes en foto’s, foto’s, foto’s... Alle
jij bent getagd, worden automatisch
intelligentie? IFTTT.com.
plaatjes die je met je smartphone
opgeslagen. Ja, zelfs die foto’s met
IFTTT (IF This Then That)
hebt gemaakt, kunnen hierop
de twee blondines in de hot tub, die
is een site waarop je eenvoudig
worden opgeslagen, maar ook de
je liever niet had zien opduiken.
kunt instellen hoe verschillende
digitale foto’s van die professionele
aan het internet gekoppelde ap-
photoshoot die je van je dreumesen
Koppeling
paraten met elkaar in verbinding
hebt laten maken.
Je schijf kan ook zelf andere ap-
staan. Een sms naar je smartphone
Dankzij de samenwerking tussen
paraten in je huis activeren. De
“Android, iOS, Facebook, Instagram… nu ook op harde schijf” handomdraai geprogrammeerd. En nee, je hoeft geen nerd te zijn
als de weersite regen voorspelt,
IFTTT en Seagate is de Personal
Hue led-verlichting van Philips, de
om deze programma’s te maken:
een strenge vermaning als je je
Cloud de eerste schijf waarop al
programmeerbare thermostaat
eenvoudigweg invullen welke actie
dagelijkse Fitbit-target niet hebt
die bestanden nu ook automa-
van Nest, de op Android draaiende
moet gebeuren wanneer een be-
gehaald: het zijn maar enkele voor-
tisch kunnen worden opgeslagen.
internet-tv; allemaal kunnen ze
paalde waarde is bereikt of aan een
beelden van wat je met IFTTT kunt
Een selfie met je smartphone?
via een IFTTT-programma worden
voorwaarde is voldaan, en klaar is
programmeren. En die schijf dan?
Enkele tellen later staat deze op
ingeschakeld. Die hoeven trouwens
zowel nerdy Kees als digibeet Kees.
De Seagate Personal Cloud dient als
je Personal Cloud, want ook de
niet per se voor romantische dates
Waar wacht je eigenlijk nog op?
het opslagcentrum voor alles wat je
besturingssystemen Android en iOS
te dienen: ook een crazy party met
dierbaar is: films, muziek, tekst- en
zijn geïntegreerd met IFTTT. Maar
wisselende moods of aangepaste
andere bestanden, zelfgemaakte
ook alle foto’s op Facebook waarin
verlichting per genre film zijn in een
WWW.PCMWEB.NL
ADV - Seagate JW.indd 77
/ NR. 03 - MAART 2016
77
10-02-16 15:07
SOFTWARE Tools voor mobiel en pc
ONMISBARE TOOLS VOOR MOBIEL EN PC Deze software moet je hebben
Er zijn een heleboel tools die het leven makkelijker maken; zowel onderweg als thuis. Soms is het een combinatie van beide, maar ook op zichzelf staande handige programmaatjes komen aan bod. Voor Windows, OS X, iOS en Android natuurlijk! RONALD SMIT
Reflector 2 www.airsquirrels.com/reflector
E
r bestaat een zee aan apps
Reflector 2 is een Windows- of
iPhone of iPad afspeelt. Standaard
voor Android en iOS, om
Mac-tool die eenmaal op je
is Reflector zonder enige vorm van
het over software voor de
computer geïnstalleerd screen
beveiliging ingesteld, om te voor-
pc en Mac maar helemaal niet te
mirroring – inclusief geluid – via
komen dat tijdens een presentatie
hebben. Voor dagelijks gebruik
AirPlay mogelijk maakt. Het enige
iedereen zomaar een AirPlay-
heb je eigenlijk maar een handvol
waar je voor hoeft te zorgen is dat
sessie naar jouw laptop kan
echt handige tools en hulpmidde-
beide apparaten van hetzelfde
starten, is het verstandig om een
len nodig. We zetten een serie van
(thuis)netwerk gebruikmaken. Dan
code in te stellen. Klik daarvoor in
deze apps en programma’s op een
geldt: start de software op je pc
Windows met de rechtermuisknop
rij waarvan wij vinden dat ze goed
of Mac en veeg op je i-apparaat
op het Reflector 2-pictogram in de
van pas zullen komen. Per app of
van helemaal onderaan het
systeemwerkbalk rechtsonder in
programma zie je in de kop voor
beeldscherm naar boven. Tik op
beeld. Klik in het geopende ven-
welk (al dan niet mobiel) bestu-
AirPlay, dan op de (netwerk)naam
stertje op het tandwiel en dan op
Reflector 2 is niet alleen een
ringssysteem het bedoeld is. Zie je
van je Windows- of Mac-systeem
Preferences. Op de tab Connecti-
praktische tool voor het spiege-
in de omschrijving bijvoorbeeld iOS
en zet tot slot de schakelaar Syn-
on van het geopende venster kun
len van een i-scherm, maar het
<-> Windows staan, dan betekent
chroon aan. Je ziet vervolgens op
je achter AirPlay Security kiezen
kan ook video’s opnemen van
het dat de beschreven iOS-app be-
het beeldscherm van je computer
voor bijvoorbeeld een On-screen
alles wat je doet, desgewenst
doeld is voor gebruik in combinatie
een exacte kopie in real-time van
code of – nog veiliger – een zelf in
in full-hd- of 4K-resolutie. Dat
met je Windows-computer.
hetgeen zich op bijvoorbeeld je
te stellen Password.
78
/ NR. 03 - MAART 2016
406 - Software - Onmisbare tools JW.indd 78
Stream je mobiele apparaat naar je computer.
Google Cast www.google.com/cast
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:13
SOFTWARE Tools voor mobiel en pc
Splashtop Remote Desktop www.splashtop.com/personal Even snel je pc bedienen vanaf een
stalleerd worden, te downloaden
desktop-client is te downloaden
andere pc of – nog praktischer –
vanaf de Splashtop-website. Heb je
vanaf de genoemde site. Daarmee
vanaf je tablet kan altijd van pas
de zaak eenmaal geïnstalleerd en
kun je ook comfortabel pc-naar-
komen. Nu kun je dat regelen via
heb je een account aangemaakt,
pc verbindingen opzetten. Altijd
apps die bijvoorbeeld het Remote
dan is koppelen van je mobiele de-
handig om iemand online even een
Desktop Protocol ondersteunen,
vice aan een pc of Mac een kwestie
helpende hand te bieden of onder-
maar dat is toch altijd wat om-
van het ‘zendende’ systeem
weg op je eigen pc thuis even wat
slachtig. Bovendien wordt het erg
aantikken. Vervolgens bedien je die
te regelen. Voor de meeste gebrui-
gecompliceerd als je zo’n verbin-
computer comfortabel op afstand,
kers zal de Splashtop Personal &
ding buiten je (thuis)netwerk wilt
waarbij natuurlijk geldt dat het op
Home-versie ruimschoots volstaan,
gebruiken om je computer vanuit
het relatief kleine scherm van een
maar het is goed om te weten dat
bijvoorbeeld de cloud te benade-
smartphone soms wat behelpen
er ook nog een Professional &
ren. Voor het snel en simpel opzet-
is. Wil je een computer ook ‘van
Work alsmede een versie voor IT-
ten van een alternatieve afstands-
buitenaf’ – dus via internet – kun-
support en onderwijs verkrijgbaar
verbinding is er Splashtop Remote.
nen benaderen, dan dien je een
is met specifieke mogelijkheden
De app is gratis voor Android en
abonnement à € 16,99 per jaar af
voor die takken van sport.
voor iOS betaal je € 4,99. Na het
te sluiten.
installeren van de app moet er ook op de pc een – gratis – tool geïn-
Wat Splashtop extra veelzijdig maakt, is dat er een geheel gratis
Bedien je Windows- of Mac-computer vanaf – bijvoorbeeld – een iPad.
is erg handig voor bijvoorbeeld instructiefilmpjes en dergelijke. Tot slot geldt dat de software ook de meeste Android-apparaten – vanaf Android 4.4.2 – kan mirroren, via Google Cast. Voor zowel iOS als Android zijn verder geen mobiele apps nodig, maar de makers van Reflector 2 bieden wel apps voor gebruik in grote(re) groepen of onderwijs aan.
WWW.PCMWEB.NL
406 - Software - Onmisbare tools JW.indd 79
/ NR. 03 - MAART 2016
79
10-02-16 13:13
SOFTWARE Tools voor mobiel en pc
Wifi Analyzer http://a.farproc.com
De Windows-app Wifi Analyzer is minstens net zo mooi en handig als z’n Android-concurrent.
Met Wifi Analyzer zie je in één
kanaal ingesteld hebben. Voor
oogopslag welke wifi-netwerken
hulp bij trage wifi-verbindingen
bij jou in de buurt actief zijn, hoe
is deze app dus onmisbaar. Ex-
groot de signaalsterkte is en welk
tra voordeel is dat ook verbor-
kanaal ze bezetten. Met name dat
gen netwerken getoond worden
laatste is van belang om te weten,
én je de 5 GHz-band eveneens
want in een drukbevolkte buurt kan
kunt bekijken. Dat laatste trucje
Hoewel Android van huis uit veel
een draadloos netwerk erg traag
werkt natuurlijk alleen als jouw
opener is en software als iTunes
worden als bijvoorbeeld de buren
mobiel of tablet deze band ook
voor het overhevelen van bestan-
hun draadloze router op hetzelfde
hardwarematig ondersteunt.
den naar apps niet nodig is, blijft de
Naast de bekende grafiekmo-
koppeling tussen pc en apparaat
dus voor het snelle overzicht
noodzakelijk. Bijvoorbeeld om een
zijn via knoppen onderin beeld
verzameling documenten, films
ook meer gedetailleerde modi
of foto’s over te hevelen naar een
beschikbaar. De app is gratis
Android-smartphone of -tablet
en de advertenties zijn – tijde-
zonder je pc te hoeven starten. Ook
lijk – te onderdrukken via een
voor dit platform zijn verschillende
optie in de instellingen. Komt de
bestandsbeheerders beschikbaar,
reclame weer terug, dan moet
waarvan ES File Explorer – verkrijg-
je deze wederom uitschakelen.
baar in een gratis en betaalde ver-
Dat is ook eigenlijk het enige
sie – een bekende is. Met deze app
minpuntje aan deze app, we
blader je door alle bestanden op je
hadden graag een betaalversie
apparaat, maar ook het echte be-
zonder gezeur gezien. Gouden
standsbeheer (bladeren, kopiëren,
tip voor Windows-gebruikers
verplaatsen enzovoorts) is mogelijk.
(vanaf versie 8.1): er is een
Gedeelde mappen op een NAS zijn
soortgelijke app in de Windows
bereikbaar te maken rechtstreeks
Store te vinden met eveneens
vanaf je mobiel, maar ook cloudop-
de naam Wifi Analyzer. Deze kan
slag als Dropbox, Google Drive,
wel definitief advertentievrij ge-
Sugar Sync en meer zijn vanuit de
maakt worden door een in-app
app te gebruiken. ES File Explorer
aankoop van €1,99.
beschikt over ingebouwde viewers
80
/ NR. 03 - MAART 2016
406 - Software - Onmisbare tools JW.indd 80
ES File Explorer www.estrongs.com
voor diverse bestandsformaten, dus met een beetje geluk hoef je de app niet eens te verlaten om iets te lezen, beluisteren of bekijken. Heb je een geroot apparaat, dan is de ook ingebouwde root-browser een praktisch extraatje.
Een bestandsbeheerder is eigenlijk ook voor Android een onmisbare tool.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:13
SOFTWARE Tools voor mobiel en pc
Duet www.duetdisplay.com/nl
Op papier is het een briljant idee:
zijn eveneens mogelijk. Een en an-
gebruik je iPad als tweede beeld-
der is te configureren middels een
scherm voor onderweg. Met name
rechtermuisklik op het Duet-picto-
laptopgebruikers die veel op pad
gram rechtsonder op de systeem-
zijn, missen maar al te vaak dat
werkbalk. In de praktijk werkt het
beetje extra schermoppervlak.
prettig, mits je geen vensters met
Want wat is er handiger dan
3D-content naar het iPad-scherm
bijvoorbeeld je mailprogramma op
sleept. Op dat moment crasht Duet
het ene beeldscherm te zetten en te
en is het uit met de pret. Het betreft
werken aan een Word-document of
hier overigens geen dramatische
wat dan ook op het andere? Thuis-
crash, Duet sluit simpelweg af en
en kantoorwerkers denken niet
een herstart lost het probleem op.
eens meer na over deze ‘luxe’, maar
Kortom: het Duet-scherm is alleen
Als je een beetje in nieuws bent
zich eigenlijk redelijk vanzelf,
buiten de deur blijft het moeilijk.
geschikt voor ‘platte’ apps, denk aan
geïnteresseerd of zelfs een
zéker als je andere RSS-readers
Heb je een iPad of iPad Pro, dan
Word, een browser, e-mailsoftware
ware nieuwsjunk bent, dan is
gebruikt hebt in het verleden. Na
brengt Duet verandering in deze
enzovoorts. Het overgrote deel van
een goede rss-reader een ab-
toevoegen van een feed is onder
tekortkoming. Na installatie van
de standaard productiviteitsapps
soluut onmisbaar stuk gereed-
meer de updatefrequentie aan te
de app op je iPad en een tool voor
dus. Zonder meer de moeite waard
schap. Een mooi exemplaar
passen, zodat je per kanaal prio-
Windows of OSX fungeert je iPad
om achter de hand te hebben – al
voor de ‘grote drie’ besturings-
riteiten kunt stellen. Voor mobiel
als extra beeldscherm. Er wordt ge-
kent het z’n tekortkomingen op 3D-
systemen is RSSOwl. Groot
gebruik zijn rss-feeds minder van
bruikgemaakt van een kabelverbin-
gebied – als je veel op pad bent met
voordeel is dat je op geen en-
belang, want inmiddels heeft zo
ding (Lightning, bijvoorbeeld) wat
notebook en iPad, maar vergeet
kele manier van een achterlig-
ongeveer elke nieuwsvoorziening
voor een optimale snelheid zorgt;
niet je sync-kabel mee te nemen.
gende clouddienst afhankelijk
wel een eigen app klaarstaan. En
60 FPS is de standaardinstelling.
Bedenk tot slot dat je iPad ook
bent, dus je kunt ongebreideld
eenmaal geïnstalleerd zorgen dit
Qua resolutie kun je gaan tot Retina
energie uit je laptop betrekt, dus
RSS-feeds van sites met voor
soort apps automatisch voor mel-
wat haarscherpe beelden oplevert.
werk bij voorkeur met een aange-
jou interessant nieuws toevoe-
dingen in het notificatiecentrum
Wordt het dan allemaal wat te
sloten netadapter voor je notebook.
gen. Wel geldt dat RSSOwl Java
van je apparaat. Voor desktopsys-
(www.java.com) vereist, dus
temen werkt het goede, oude rss
dat onderdeel moet je instal-
echter nog altijd uitstekend.
priegelig voor je: lagere resoluties
Blijf altijd op de hoogte van de laatste
RSSOwl
ontwikkelingen.
www.rssowl.org
leren. Daarna wijst de software
Acrobat Reader www.adobe.com Acrobat Reader – inmiddels
onmisbare app. Gezien het feit dat
voorzien van de toevoeging
de viewer niks kost, staat niets je in
DC – is bedoeld voor het
de weg om hem op al je apparaten
bekijken en annoteren van
te installeren. De software is als
pdf-documenten. Omdat de app
volledige installatie beschikbaar
voor zo ongeveer elk bekend
voor Windows en Mac en als app te
platform beschikbaar is én pdf
downloaden voor Android en iOS
een van de meest gebruikte
uit de desbetreffende stores.
bestandsformaten is, is dit een Ideaal: een extra monitor voor onderweg.
WWW.PCMWEB.NL
406 - Software - Onmisbare tools JW.indd 81
/ NR. 03 - MAART 2016
81
10-02-16 13:13
SOFTWARE Tools voor mobiel en pc
Office 365
cloudopslag. Zakelijke gebruikers – denk bijvoorbeeld aan zzp’ers of freelancers – betalen € 8,80 per maand voor een soortgelijk
Langzamerhand verschijnen er
pakket en krijgen het recht om
steeds meer clouddiensten die
Office 2016 op vijf verschillende
verder gaan dan het aanbieden van
pc’s te installeren. Om je digitale
opslag. Een zeer bekend voorbeeld
en reële leven op orde te houden
is natuurlijk Office 365, voor een
is bijvoorbeeld OneNote onmis-
verrassend lage prijs vanaf € 69 (de
baar. Maak en deel notities voor-
personal-versie voor niet-commer-
zien van al dan niet handgeschre-
cieel gebruik) per jaar. Daarvoor
ven aantekeningen, afbeeldingen
krijg je niet alleen de beschikking
en meer. Daarbij geldt overigens
over de volledige pc/Mac-versie
dat de OneNote-versie uit Office
van Office 2016, maar ook kun je
2016 veel uitgebreider is dan de
overal onderweg verder werken
standaard met Windows 8 en 10
aan documenten via browser-apps
meegeleverde versies van One-
van Word, Excel en PowerPoint.
Note; in deze laatstgenoemde
Verder zijn Office-apps voor onder
versies ontbreekt bijvoorbeeld
meer iOS en Android beschikbaar
OCR, waardoor de zoekmogelijk-
én krijg je als kers op de taart 1 TB
heden in documenten beperkt is.
rollApp
Een luxe notitieboek op je NAS.
NAS als hulp voor thuis en onderweg De betere NAS beschikt over flink
zijn, dan is het prettig om te weten
wat extraatjes die het digitale leven
dat je Everenote-gegevens een-
Een van de meer opzienbarende
GIMP, Inkscape, Sketchup plus
flink kunnen vereenvoudigen. Op
voudig kunt importeren. Op de
initiatieven qua browser-apps is
een scala aan tools en spelletjes.
Synology NAS'en tref je bijvoor-
virtuele desktop van de NAS start je
ongetwijfeld rollApp (www.rollapp.
Zelfs voor programmeurs staat
beeld NoteStation aan, een app
daarvoor de app NoteStation; klik
com). Voor € 5,99 per maand (pro-
een arsenaal aan hulpmiddelen
die een beetje lijkt op een kruising
dan op Instellingen en op de tab
beren kan gratis overigens, alleen
klaar. Sowieso is rollApp handig
tussen Evernote en OneNote. Voor-
Importeren en exporteren vind
kun je dan niets bewaren) krijg je
om te onthouden, want zelfs als
deel van NoteStation is dat je de
je de benodigde knop. Langzamer-
toegang tot bekende (opensource-)
je geen abonnement neemt, zijn
database op je eigen NAS bewaart,
hand zien we – en niet alleen voor
software die zonder extra add-ons
veel van de apps wel mooi als
waardoor – mits deze is voorzien
Synology NAS’en – meer en meer
of plug-ins gewoon in je browser
viewer inzetbaar. Omdat de
van een stevig wachtwoord – je dus
bruikbare software verschijnen. In
draaien. Meest indrukwekkende
rollApp-apps ook op moderne
nooit bang hoeft te zijn voor zaken
combinatie met bijvoorbeeld een
voorbeeld is LibreOffice dat er in-
mobiele browsers prima werken,
rondom privacy. NoteStation is een
mobiele app zijn daarmee interes-
derdaad net zo uitziet als ware het
beschik je zo over een cloud-
zeer compleet digitaal notitieblok
sante dingen mogelijk. Via Docker
geïnstalleerd op de desktop. Voor-
kantoor dat je echt overal mee
met bijvoorbeeld de mogelijkheid
– een soort van virtualisatie-om-
deel van de door rollApp gebruikte
naartoe kunt nemen. Wie heeft er
tot het maken van takenlijsten.
geving – kun je allerhande externe
methode is dat je veel meer moge-
tegenwoordig nog een pc nodig?
Mocht je een Evernote-gebruiker
software installeren. QNAP gaat nog
lijkheden hebt dan bijvoorbeeld de
weer een stapje verder door op een
bekende apps uit Google Docs of de
deel van hun NAS’en de mogelijk-
online versies van Word, Excel en
heid te bieden om volledige virtuele
PowerPoint in Office 365. Ondanks
machines op te zetten. En zo’n vir-
dat het allemaal in de cloud draait
tueel Windows- of Linux-systeem is
heb je alle opties tot je beschikking
dan weer via je thuisnetwerk of de
die ook in de offline versie paraat
cloud te benaderen. Regel je eigen
staan. rollApp biedt nog veel meer
SAAS! Eigenlijk kunnen we dan ook
bekende pakketten aan, waaronder
stellen dat de NAS inmiddels ook
Audacity, Freemind, Notepad++,
wel aan het rijtje onmisbare tools mag worden toegevoegd, en lang
Bij rollApp merk je geen verschil meer tussen desktop- en browsersoftware.
82
/ NR. 03 - MAART 2016
406 - Software - Onmisbare tools JW.indd 82
niet meer alleen vanwege de centrale opslag die zo’n apparaat biedt.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:13
€39,95* Cirrus Logic Audio Card Hifi uit de Raspberry Pi Het geluid van een standaard Raspberry Pi houdt niet bepaald over. Gelukkig heeft Cirrus Logic een geluidskaart ontwikkeld, die wél zoetgevooisde klanken produceert! De Cirrus Logic Audio Card is een uitbreiding voor de Raspberry Pi die in de 40 pins-GPIO-uitbreidingspoort wordt geprikt. Het wordt dus letterlijk bovenop het gastheer-apparaat bevestigd. Met behulp van twee meegeleverde plastic zuiltjes worden de Raspberry Pi en de Cirrus Logic Audio Card bijkans onlosmakelijk met elkaar verbonden. De voorheen precies passende behuizing van de Pi is thans te klein
en heeft niet voldoende openingen en kan dus direct in de prullenbak, maar dat terzijde... En omdat de Cirrus Logic Audio Card óók moet worden gevoed, is een 2 ampère-micro-usbstroomadapter geen overbodige luxe. De Cirrus Logic Audio Card kan een flink volume produceren. Als uw Raspberry Pi is ingericht als spelcomputer of mediaspeler komt de nieuwe audio-uitbreiding nog eens extra goed tot z’n recht (mits dit is gecompileerd en ingeregeld, natuurlijk). Eigenlijk zijn het uw persoonlijke audio-behoeften die bepalen of u deze addon nodig heeft. Het antwoord op deze vraag kunt u
zelf eenvoudig geven. Al met al is de Cirrus Logic Audio Card een robuuste uitbreiding voor de Raspberry Pi die het beperkte standaardgeluid oppoetst tot volwaardige audio.
PLUSSEN EN MINNEN + Eenvoudig te monteren + Zeer robuust + Prima geluidskwaliteit - Andere behuizing voor de Raspberry Pi nodig - Software-installatie nodig
€59,—
€39,95* €39,95
€22,95* FixMeStick
Iolo System Mechanic 14
Wegenwacht voor uw computer
Voor een snelle(re) pc
Veel antivirusprogramma’s laten het afweten wanneer Windows door een infectie niet langer naar behoren functioneert. De FixMeStick is unieke antivirussoftware op een speciale usb-stick waarmee u zelfs de meest hardnekkige virussen, malware, spyware en rootkits kunt verwijderen – zelfs als Windows niet meer start. Het voorkomt niet dat er brokken worden gemaakt, maar zorgt er wel voor dat u in de meeste gevallen snel uw werk weer kunt vervolgen. De FixMeStick vindt meer hardnekkige virussen, malware, spyware én rootkits dan de meeste normale ‘stand alone’ virusscanners en is dankzij een eigen OS ook in staat om deze effectiever op te ruimen. Kortom, een innovatieve stick die we maar wat graag binnen handbereik willen hebben.
Is uw pc (veel trager) dan u lief is? System Mechanic is de oplossing! Versnel nu de computer met deze superaanbieding. System Mechanic verhelpt problemen, schoont de pc op, voorkomt crashes en onderhoudt de computer. Het blokkeert ook nog eens spyware. Met het onderdeel PC TotalCare kunt u met één muisklik de computer laten analyseren, krijgt u overzicht van aanwezige problemen én worden deze automatisch verholpen. In één moeite door worden hierbij ook belangrijke zaken als internetconfiguratie, harde schijf/ssd, register en opstartprogramma’s geoptimaliseerd. System Mechanic bevat meer dan vijftig specifieke tools, netjes gerubriceerd per categorie, waarmee u uw computer tot in detail kunt afstellen.
GA VOOR DEZE AANBIEDINGEN NAAR WWW.HUBBIT.NL * Voor deze aanbieding geldt: inclusief btw / exclusief verzendkosten / op = op. De hier genoemde aanbieding geldt zolang deze editie in de winkel ligt.
Naamloos-1 1
10-2-2016 16:59:49
WORKSHOP
Google synchroniseren met Windows
NAADLOOS
SYNCHRONISEREN Tussen Google en Windows
Apple-gebruikers zullen beamen dat de synchronisatie tussen Mac OS X (desktop) en iOS (mobiel) nagenoeg naadloos verloopt. De relatie tussen Android en Windows is wat weerbarstiger, maar met het juiste gereedschap kun je ook hier zorgen voor een vlekkeloze uitwisseling van je gegevens. TO O N VA N D A E L E
AÂ
ndroid is voornamelijk ontworpen om te zorgen voor een gestroomlijnde integratie met de (web)diensten van Google. Vooral
in het begin was het vrij lastig om je gegevens van Android te synchroniseren met bijvoorbeeld Outlook. Gelukkig is dat wel wat verbeterd, maar het houdt nog steeds niet helemaal over. Toch is het wel mogelijk om tal van Google-gegevens op je computer te krijgen, en omgekeerd. E-mail, contacten en agendaâ&#x20AC;&#x2122;s, met het juiste gereedschap kun je al deze onderdelen synchroniseren. We nemen alle opties met je door. De meeste synchronisatie-opties verlopen via Outlook.
E-mail Er is een beproefde methode waarbij je alle Gmail-berichten in een aparte map binnen je Outlook-omgeving kunt binnenhalen. Meld je eerst aan met je Google-
woord. Die laatste moet je twee keer invullen. Bevestig
account bij Gmail op www.gmail.com. Vervolgens klik je
je gegevens nu met de knop Volgende. Outlook gaat
vanuit Gmail te
op het tandwielpictogram rechtsboven in het venster. Ga
nu verbinding maken met de server van Google en als
synchroniseren
dan naar Instellingen, Doorsturen en POP/IMAP. Daar
alles goed is, configureert het mailprogramma nu zelf
met bijvoor-
schakel je de optie IMAP inschakelen aan bij IMAP-toe-
alles. Na afloop hoef je alleen op Voltooien en Sluiten
beeld Outlook,
gang. Onderin druk je op de knop Wijzigingen opslaan
te klikken, waarna alles is geconfigureerd.
moet je wel
om je instellingen te bewaren.
84
Als je weer terugkeert naar de hoofdinterface van
Nu open je Outlook (of een ander mailprogramma,
Outlook, zul je zien dat er nu een aparte map is aan-
maar we gebruiken Outlook 2013 als voorbeeld).
gemaakt met de naam van je Gmail-account en daarin
Open het menu Bestand en kies voor Accountinstel-
netjes alle mail die binnenkomt via dat account. Je kunt
lingen. Op het tabblad E-mail kies je voor Nieuw en
nu e-mail ontvangen en verzenden met Outlook en je
vervolgens E-mailaccount. Druk op Volgende en vul je
Outlook-mailbox zal gesynchroniseerd worden met je
e-mailadres in (eindigend op @gmail.com) en je wacht-
Gmail-account op je Android-toestel.
/ NR. 03 - MAART 2016
507 - Workshop - Google en Outlook-sync JW.indd 84
Om mail
eerst imap-toegang instellen.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:22
WORKSHOP
Google synchroniseren met Windows
Gescheiden mail
de Outlook-versie behouden, of omgekeerd: met een
Bij het importeren van je mail in Outlook of Gmail hoef je niet bang te zijn dat
vinkje bij Merge Google Wins krijgt de Google-variant
alle berichten door elkaar worden gezet. Voor alle synchronisatieopties geldt
de bovenhand.
namelijk dat voor al je berichten van de verschillende diensten een aparte map wordt aangemaakt. Dat maakt het wel zo overzichtelijk.
Plaats je ook een vinkje bij Sync Deletion, dan moet
Outlook kan
Contacten
zelf de richting
je verwijdert in Google, ook in Outlook zullen worden
en de frequentie
verwijderd. Dat geldt ook omgekeerd. Doe je dat in-
van de synchro-
derdaad, dan raden we je veiligheidshalve wel aan ook
nisatie.
een vinkje bij Prompt Deletion te plaatsen, zodat je in ieder geval een bevestiging krijgt en je daardoor in
zelf op zoek
Het importeren en synchroniseren van je Google-
de gaten kunt houden wat je verwijdert. Wil je de syn-
naar de juiste
contactpersonen is jammer genoeg een functie die
chronisatie slechts in één richting laten lopen, plaats
imap-server
ontbreekt. Daar bestaan echter wel betaalde oplos-
dan een vinkje bij of Outlook To Google Only of
voor Gmail-
singen voor (zie verderop), maar er is ook een gratis
Google To Outlook Only. Door een vinkje te plaatsen
integratie.
tooltje: Go Contact Sync Mod. Dat kun je downloaden
bij Run program at startup en bij Auto Sync in de ru-
van http://sourceforge.net/projects/googlesyn-
briek Automation ten slotte laat je de synchronisatie
cmod. Installeer het gedownloade programma: dat
geheel automatisch verlopen, iedere keer als Windows
vergt nauwelijks meer dan een drietal keren op Next
wordt gestart. Bij Sync Interval kun je opgeven om
drukken en een keer op Install en Finish. Als je GO
de hoeveel minuten de synchronisatie moet plaatsvin-
Contact Sync Mod de eerste keer start, dan vul je bij
den. Het handmatig starten van een synchronisatie is
User je Gmail-adres in. Op een bepaald moment zal
ook mogelijk: daarvoor klik je op de Sync-knop. In het
de tool verbinding willen maken met je Gmail-account,
rechterpaneel van de software kun je het verloop van
en dat kun je toestaan via de knop Toestaan. Bij Sync
dit proces in de gaten houden.
Profile plaats je vervolgens een vinkje bij de optie
Je bepaalt
je er wel rekening mee houden dat de contacten die
Sync Contacts, waarna je aangeeft welke Outlook
Agenda
folder met contacten je wilt synchroniseren. Blijkt
Als je twee verschillende mogelijkheden gebruikt om
eenzelfde contactpersoon bij Outlook en bij Google
je agenda bij te houden, dan kan dat op den duur
ook Google-
niet helemaal overeen te komen, dan zorg je er met de
voor problemen zorgen. Bijvoorbeeld als je de Google
agenda’s impor-
zogenoemde Merge Prompt voor dat je telkens wordt
Agenda gebruikt, maar ook die van Outlook. Eigenlijk
teren.
Outlook kan
gevraagd welke versie je wilt behouden. Plaats je een vinkje bij Merge Outlook Wins, dan blijft automatisch
Andere mailproviders Veel mailproviders bieden de mogelijkheid om berichten van andere diensten te importeren. Zo kun je – als je dat wenst – ook mail van Outlook of Gmail importeren in bijvoorbeeld je Ziggo-account. In Ziggo ga je naar het menu Instellingen via het tandwieltje rechts bovenaan. Vervolgens ga je in het hoofdmenu aan de rechterzijde naar E-mail en sociale accounts en druk je rechts weer op de knop Account toevoegen. Je kunt nu andere accounts opgeven om te importeren in je Ziggo-mail. Andere mailproviders werken op ongeveer dezelfde manier.
WWW.PCMWEB.NL
507 - Workshop - Google en Outlook-sync JW.indd 85
/ NR. 03 - MAART 2016
85
10-02-16 13:22
WORKSHOP
Google synchroniseren met Windows
nu voor kiezen om een compleet nieuwe agenda aan te maken in Outlook, waarin dan alle Google Agendaitems worden gezet, of je kiest ervoor om je Google Agenda te importeren in die van Outlook. Die laatste optie is beter, omdat je dan alle items bij elkaar hebt, maar het kan natuurlijk zijn dat je liever voor de eerste optie kiest, omdat je bijvoorbeeld eerst wilt kunnen controleren welke items waarvandaan komen. Andersom synchroniseren is natuurlijk ook mogelijk. Vanuit Outlook kun je namelijk je agenda ook eenvoudig exporteren. Daartoe klik je in Outlook weer op het menu Bestand, vervolgens op Openen en daarna op Importeren/Exporteren. Nu kies je echter voor de optie Naar een bestand exporteren. Kies voor Door komma’s gescheiden waarden als bestandsformaat. Er wordt dan een csv-bestand aangemaakt, in plaats van een pst-bestand; iets waar Google niets mee kan. Uit het lijstje met alle mappen uit Outlook kies je voor Pseudo-
is het veel beter om een enkele dienst te gebruiken
je agenda. Je moet die map dus eerst even selecteren
synchronisatie:
en die vervolgens te synchroniseren met de andere
voordat je op de knop Volgende klikt. Selecteer je niet
stuur jezelf een
diensten. In dat geval kun je de agenda van Google
de afzonderlijke agendamap, dan bestaat de kans dat
je alleen je
uitnodiging.
eerst exporteren naar Outlook, of omgekeerd. Om
je je complete Outlook-gegevens exporteert, inclusief
Outlook-agenda
je Google Agenda te exporteren, meld je je met je
al je mail. Los van het feit dat je hier niets mee kunt in
selecteert, dat
Google-account aan bij calendar.google.com. Daar
Google, duurt het exporteren ook nog eens erg lang.
maakt expor-
klik je weer op het tandwiel, rechtsboven. Kies voor Instellingen en open de rubriek Agenda’s, waar je
Om nu het uit Outlook geëxporteerde csv-bestand te importeren in Google Agenda, keer je in je browser
Zorg dat
teren een stuk sneller.
Agenda’s exporteren aanklikt. Er wordt nu een zipbestand aangemaakt en je krijgt een scherm met de vraag waar het bestand moet worden opgeslagen. Pak het gedownloade zip-bestand uit naar een map op je harddisk. In die map vind je twee bestanden terug, eindigend op de extensie .ics. Een bestand bevat de kalendergegevens en de ander je contacten. Het bestand waarin je de tekst ‘group.v.calendar’ in de bestandsnaam terugvindt moet je hebben; dat bevat Een extra
de daadwerkelijke kalender van Google. Open nu Out-
vinkje zorgt ook
look, ga vervolgens naar het menu Bestand en kies
voor synchro-
Openen en Importeren/Exporteren. Selecteer uit de
nisatie tussen
opties de bovenste: Een iCalender- (.ics) of vCa-
agenda’s.
lendar-bestand (.vcs) importeren, druk op Volgende en verwijs naar het uitgepakte ics-bestand. Je kunt er terug naar calendar.google.nl. Ga daar weer naar Instellingen en vervolgens Agenda. Klik nu op Agenda importeren, en verwijs naar het opgeslagen csv-bestand. Wil je toch twee agenda’s – dus die van Google en Outlook – gebruiken, dan heb je nog een paar uitwegen. Mobiele apparaten combineren namelijk de agenda’s van Google en Outlook.com – en van Outlook, indien deze met Outlook.com is gesynchroniseerd – in één agendaweergave. We laten je zien hoe je dat doet op je Android-apparaat. Zorg er in ieder geval vast voor dat je de Outlook.com e-mailapp uit de
86
/ NR. 03 - MAART 2016
507 - Workshop - Google en Outlook-sync JW.indd 86
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:22
WORKSHOP
Google synchroniseren met Windows
Terugkerende agenda-items
noemden we er al eentje: GO Contact Sync Mod, want
Alhoewel het exporteren van een Outlook-agenda naar Google zo zijn
je treft hier ook de optie Sync Appointments aan. Als
voordelen heeft, zijn er ook wat beperkingen. In Outlook kun je bijvoorbeeld
je in deze tool een vinkje op die plek plaatst, dan hoef
terugkerende agenda-afspraken maken, bijvoorbeeld voor vergaderingen
je alleen maar bij Outlook en bij Google de agenda
die eens per week plaatsvinden. Je kan dan een afspraak maken voor iedere
aan te duiden die je wilt synchroniseren.
maandag om 10:00 uur in de ochtend. Echter, wanneer je je Outlook-agenda
Er zijn overigens nog enkele andere tools die zich
exporteert, worden terugkerende taken of afspraken niet meegenomen.
toeleggen op de synchronisatie tussen enerzijds je
Bovendien moet je ook eerst een bereik opgeven van de periode in je agenda
Outlook-agenda’s – inclusief de contacten en taken
waar vanuit je de afspraken wilt exporteren.
– en anderzijds je Google-account. Die tools zijn niet gratis als je de volledige functionaliteit wilt gebruiken, maar we noemen ze toch even: gSyncit (www.fieldstonsoftware.com), Calendar Sync (www.pppindia. com/calendar-sync/index.html), AkrutoSync (www. akruto.com), OggSync (www.oggsync.com) en tot slot Sync2 (www.sync2.com).
Terugkerende afspraken worden niet ondersteund, en bovendien moet je ook een bereik opgeven van de periode in je Outlook-agenda die je wilt exporteren.
Play Store hebt geïnstalleerd. Deze app leest namelijk de Outlook.com-agenda en combineert die automatisch met de agenda op jouw apparaat. Aan welke agenda je ook een afspraak toevoegt, je krijgt ‘m in de standaard-app van je Android-apparaat te zien. Een keerzijde: de Android-app kan weliswaar de agenda inlezen, maar het is niet mogelijk om ernaartoe te schrijven, dus items aanmaken is niet mogelijk.
Uitnodiging Het is echter ook mogelijk de agenda’s van Google en Outlook synchroon te houden. Eén manier om dat te doen is eenvoudigweg door jezelf uit te nodigen door je e-mailadres in te vullen, iedere keer als je een nieuwe afspraak of gebeurtenis inplant. Outlook zal een agenda-uitnodiging van Google toevoegen als een onbevestigde gebeurtenis; als je dat wilt, kun je echter ook gewoon op de knop Accepteren klikken in de email. Ontvang je in je Google-agenda een uitnodiging van Outlook of Outlook.com, dan kun je die handmatig accepteren, maar dat kan ook automatisch: klik
Met de Out-
het tandwielpictogram aan en kies Instellingen. In
look-app kun je
de rubriek Algemeen vink je de optie Uitnodigingen
je Outlook-agen-
automatisch toevoegen aan mijn agenda aan.
da binnenhalen
Toch te ingewikkeld? Dan kun je ook een specifieke
op je Android-
synchronisatietool overwegen. Eerder in dit artikel
toestel.
WWW.PCMWEB.NL
507 - Workshop - Google en Outlook-sync JW.indd 87
/ NR. 03 - MAART 2016
87
10-02-16 16:32
MINIWORKSHOP Je online leven opruimen
JE ONLINE LEVEN OPRUIMEN Als je je online leven sterk wilt beperken, zul je aan de slag moeten om her en der accounts te verwijderen. Dat is echter lang niet zo eenvoudig als het eruitziet. PCM kan je hierbij helpen. JOCHEM DE GOEDE
S
Wil je bijvoorbeeld je Skype-account verwijderen, dan is het nodig om contact op te nemen met de klantenservice van Microsoft. Hetzelfde geldt voor het verwijderen van je Adobe ID. Het verwijderen van je account voor Parkmobile, dat ook in Nederland actief is, wordt door justdelete.me als lastig bestempeld. Het is hiervoor nodig een e-mail te sturen naar de klantenservice
tel dat je helemaal klaar bent met een online
met je naam, mobiele telefoonnummer en je kenteken
dienst of service en er graag weg wilt. Dan is
of de laatste vier cijfers van je bankrekeningnummer of
het nodig om je account te verwijderen. En
creditcard.
dat is niet altijd even makkelijk, omdat bedrijven vaak
Het verwijderen van bijvoorbeeld een Evernote-
gebruikmaken van zogenoemde ‘dark patterns’: een
account is helemaal niet mogelijk. Evernote-accounts
justdelete.me
speciale manier van het ontwerpen van de gebruikers-
kunnen alleen gedeactiveerd worden, maar dan blijven
staan instructies
interface om te voorkomen dat je weggaat.
alle data wel nog aanwezig. Wil je je gegevens bij de
Op http://
dienst weg hebben, dan dien je eerst handmatig alle
om je accounts
Een dienst die je erbij helpt om je online accounts
van allerlei web-
te verwijderen, is justdelete.me. De website bevat een
notities en persoonlijke informatie te verwijderen,
sites te verwij-
verzameling van websites met daarbij instructies hoe je
vervolgens al deze gegevens te synchroniseren met
deren. Hier zie
je account kunt verwijderen, indien dat mogelijk is. Bij
de Evernote-servers en dan pas je account te deacti-
je bijvoorbeeld
elke website is aangegeven hoe eenvoudig het verwij-
veren. Alleen zo is het mogelijk enigszins je data van
hoe je je Skype-
deren van je account is. Dat is gedaan in de vorm van
de servers te verwijderen. Andere websites waarvoor
account kunt
de kleurcodes groen, geel, rood en zwart, waarbij groen
instructies beschikbaar zijn via justdelete.me, zijn onder
verwijderen.
eenvoudig is en zwart letterlijk onmogelijk.
andere WhatsApp, Telegram, TeamViewer, Todoist, Zoho, Wunderlist, Vimeo en Snapchat. Van bijvoorbeeld Wikipedia, Steam, PlayStation Network, Netflix, League of Legends en Kik zul je overigens nooit je gegevens kunnen verwijderen. Deze kennis kan ook preventief werken. Als je je wilt registreren op een site waar het lastig, zo niet onmogelijk, is om je gegevens ooit weer te verwijderen, dan is het misschien nodig even twee keer na te denken voordat je je gegevens aan zo’n dienst of website afgeeft. Om tijdens het surfen direct in te zien hoe websites omgaan met hun verwijderbeleid, is er voor justdelete. me een Google Chrome-extensie beschikbaar. Bij het bezoeken van een website die in de database van justdelete.me staat, verschijnen de instructies om je account te verwijderen automatisch in beeld. Bovendien verschijnt er in de adresbalk direct hoe eenvoudig het is je account te verwijderen, aan de hand van een bolletje met de betreffende kleurcode van die website. Je vindt de extensie voor Google Chrome hier: https:// chrome.google.com/webstore/detail/where-to-deletean-account/.
88
/ NR. 03 - MAART 2016
509 - Miniworkshop - Online leven opruimen JW.indd 88
WWW.PCMWEB.NL
10-2-2016 17:01:05
Wil jij GRATIS de nieuwste tech-producten en -diensten testen, zoals digitale camera’s, tablets, routers en software? Maak een account aan op www.techpanel.nl en test mee! Met een GRATIS account op TechPanel.nl kun je onder andere: • zien welke product- of software-testen eraan komen; • je aanmelden voor deze TechPanels; • reviews over producten lezen van andere testers; • reageren op de TechPanels; • deelnemen aan onderzoeken; • je eigen profiel beheren; • deelnemen aan winacties.
AANMELDEN KAN VIA: WWW.TECHPANEL.NL/REGISTREREN TechPanel is een samenwerking van:
Naamloos-1 Naamloos-11 1 iPad 12_000-000_TechPanel.nl.indd 29
6-10-2015 9:33:44 1-10-2015 16:55:22 14-7-2015 15:23:32
SOF TWARE
Windows 10 optimaliseren
WINDOWS 10 SNEL, SCHOON EN STABIEL
In een paar stappen een optimaal systeem Je hebt Windows 10 geïnstalleerd als upgrade over Windows 7 of 8.1 en dat is allemaal gelukt. Dat is mooi, maar je systeem kan nog wel wat opschoon- en optimalisatiewerk gebruiken. PCM laat je zien wat je moet doen om je Windows 10-computer optimaal te laten draaien. TO O N VA N D A E L E E N M A R K G A M B L E
D
e upgrade-installatie van Windows 10 over Windows 7 of 8.1 verloopt over het algemeen zonder problemen. Toch kan het voorkomen
dat bepaalde hardware-onderdelen na de upgrade niet meer (optimaal) functioneren. Dat blijkt wel eens het geval te zijn met de (draadloze) netwerkadapter en de grafische kaart. Dat heeft nagenoeg altijd te maken met een driver die niet helemaal perfect werkt voor die hardwarecomponent en die door Windows 10 werd geïnstalleerd. Mocht je problemen ondervinden met drivers, dan is het mogelijk om die te herstellen. Daarvoor druk je op de toetscombinatie WindowsToets + R en voer je de opdracht devmgmt.
Check de website van de fabrikant Drivers die door Microsoft via Windows Update worden aangeboden, zijn
msc uit. Hiermee wordt Apparaatbeheer geopend
Wil je je
door het softwarebedrijf gecertificeerd en gecontroleerd. Dat controlepro-
en kun je voor het apparaat dat niet goed werkt op
Windows 7- of
ces duurt echter vrij lang, waardoor het soms enige tijd kan duren voordat
je computer, het stuurprogramma wijzigen. Klik met
8.1-driver
een speciale Windows 10-driver via de updatefunctie beschikbaar komt.
de rechtermuisknop op het apparaat waarvan je het
weer opnieuw
In veel gevallen loont het om op de website van de fabrikant te kijken en
stuurprogramma wilt aanpassen en kies voor Stuur-
installeren?
handmatig een stuurprogramma te downloaden. Deze stuurprogramma’s
programma’s bijwerken.
Ook dat kan; de
werken ook gewoon onder Windows 10 – tenzij expliciet is aangegeven dat dat niet zo is – en kun je dus zonder problemen downloaden.
90
/ NR. 03 - MAART 2016
408 - Software - Windows 10-optimalisatie JW.indd 90
Je kunt nu kiezen voor een nieuwere driver, die dan
oude stuurpro-
automatisch vanaf de servers van Microsoft wordt ge-
gramma’s blijven
download, of voor een locatie op je eigen harde schijf.
bewaard.
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:19
SOF TWARE
Windows 10 optimaliseren
Kies je voor de eerste optie, dan heb je de kans dat er
je een verkeerd of niet-compatibel stuurprogramma
een nieuwere driver wordt aangeboden, maar die is
installeert.
niet altijd voorhanden en soms krijg je de melding dat er al een correcte driver is geïnstalleerd. Heb je echt specifieke functionaliteit nodig, dan kun
Over het algemeen werken apparaten onder Windows 10 zonder problemen. Voor de meeste hardwareonderdelen van je computer hoef je in principe
je ook bladeren naar een locatie op je harddisk en zo
ook niet op zoek naar nieuwere stuurprogramma’s, om-
handmatig een stuurprogramma installeren. Drivers
dat er voor sommige onderdelen nauwelijks snelheids-
die goed werkten onder Windows 7 en Windows 8.1
winst of extra functionaliteit te behalen valt. Dat geldt
werken doorgaans ook zonder problemen onder Win-
bijvoorbeeld voor chipsets, harddiskcontrollers, dvd-
dows 10. Als je een upgrade hebt uitgevoerd van een
stations, usb-controllers en de processor; allemaal ap-
eerdere Windows-versie naar Windows 10, dan kun je
paraten die je terugvindt in Apparaatbeheer, maar geen
via de optie Ik wil kiezen uit een lijst met stuur-
handmatige updates behoeven. Anders is het voor de
programma’s op mijn computer vaak ook nog het
geluidskaart en de videokaart: veel fabrikanten voegen
stuurprogramma vinden die onder je vorige Windows-
daar soms nog extra functionaliteit aan toe, zoals een
versie was geïnstalleerd.
equalizer voor geluid of een game-optimalisatietool.
Windows 10 laat in veel gevallen dan een lijstje zien
Die onderdelen zitten vaak niet in de standaarddrivers
met eerdere stuurprogramma’s, met tussen haakjes
van Windows 10, dus in die gevallen loont het om op
de datum waarop dat stuurprogramma was geïnstal-
de site van de fabrikant van je audio- of videokaart te
leerd. Zolang het vinkje bij Compatibele hardware
zoeken naar een uitgebreider stuurprogramma.
weergeven is aangevinkt, hoef je niet bang te zijn dat
Geen automatische driver-updates
Snel controleren op verouderde drivers Als je zelf handmatig moet controleren of al je stuurprogramma’s wel up-to-date zijn, ben je wel een paar
Blijft Windows 10 na elke update koppig de verkeerde of niet-optimale
dagen bezig. Veel handiger zou het zijn als je een scan
driver installeren, dan kun je overwegen driver-updates niet langer auto-
van je systeem kunt doen en zo op die manier in een
matisch met Windows-updates te laten binnenkomen en installeren. Klik
oogopslag kunt achterhalen of al je drivers bij de tijd
de Windows-startknop met de rechtermuisknop aan en kies Configura-
zijn. Daarvoor zijn er speciale tools beschikbaar, zoals
tiescherm. Open achtereenvolgens Systeem en beveiliging, Systeem,
Drive Booster 3. Deze tool kun je downloaden van
Geavanceerde systeeminstellingen. Ga naar het tabblad Hardware en
www.iobit.com/en/drive-booster.php. Drive Booster
klik op Instellingen voor apparaatinstallatie. Vink de optie Nee, ik bepaal
voert een scan uit van je systeem en controleert aan
zelf wat er moet gebeuren aan en vervolgens Nooit stuurprogramma’s via
de hand van een database of al je stuurprogramma’s
Windows Update installeren. Bevestig de instellingen met Wijzigingen
up-to-date zijn. Aan het eind van de scan krijg je een
opslaan. Controleer af en toe deze instelling, want soms wordt deze weer
overzicht van alle stuurprogramma’s en welke up-to-
gewijzigd als Microsoft een grote ‘build’-update voor Windows 10 uitrolt.
date zijn en welke juist niet. Je krijgt informatie te zien
Booster kun
over wanneer de laatste update was van het stuurpro-
je de meest
gramma en hoe oud het stuurprogramma is dat nu op
recente drivers
je computer is geïnstalleerd. Via de knop Bijwerken
downloaden.
Met Driver
Desnoods met harde hand: geen automatische driver-updates!
WWW.PCMWEB.NL
408 - Software - Windows 10-optimalisatie JW.indd 91
/ NR. 03 - MAART 2016
91
10-02-16 13:19
SOF TWARE
Windows 10 optimaliseren
kun je een nieuwere versie van de driver downloaden.
ben ooit onderdeel uitgemaakt van de installatiepro-
Met de gratis versie ontbreekt wat functionaliteit en
cedure en omvatten tal van installatiebestanden. Deze
gaat ook het downloaden van de stuurprogramma’s
bestanden heb je echter niet meer nodig, omdat de
langzamer. De betaalde versie (€ 21,-) biedt de moge-
herstel- en installatieopties van Windows 10 – die je te
lijkheid om regelmatig automatisch te controleren op
allen tijde kunt uitvoeren – gewoon in het besturings-
nieuwere drivers en haalt ze sneller binnen. Bovendien
systeem zijn opgenomen. Op de Windows-partitie
krijg je met die betaalde versie geen reclame in beeld.
wordt tijdens de upgrade vanaf Windows 7 of 8.1 ook
Goed om te weten is dat Driver Booster net voor de
nog een back-up gemaakt van alle gebruikersprofielen,
installatie(s) een systeemherstelpunt creëert. Mocht er
Windows-instellingen en -programma’s. Die vind je
iets misgaan, dan hoef je dus niet direct bang te zijn dat
weer terug onder de map Windows.old. Met de tool
je je computer om zeep helpt. Je kunt de updatesituatie
Schijfopruiming in Windows 10 kun je deze en andere
dan nog terugdraaien. Hiervoor kun je gebruikmaken
mappen en bestanden die niet meer worden gebruikt,
van de herstelknop. Vervolgens kies je voor Systeem-
verwijderen. Zorg dat je in de tool de knop Systeem-
herstel en bevestig je met Restore.
bestanden opschonen aanklikt: je krijgt dan ook de
Rommel opruimen
mogelijkheid om ongebruikte systeembestanden te verwijderen. Vervolgens selecteer je alle type bestanden in
Als je een update hebt uitgevoerd vanaf Windows 7
de lijst met bestandstypen. Let wel: als je het onderdeel
of Windows 8.1 naar Windows 10, kan er aardig wat
Vorige Windows-installatie(s) verwijdert, kun je niet
doet wat het
rommel op je computer achterblijven. Dat komt omdat
meer terugkeren naar Windows 7 of Windows 8.1. Vink
zegt, maar check
de installatiebestanden van Windows 10 vaak niet hele-
die optie dus alleen aan als je compleet tevreden bent
wel even welke
maal compleet wordt opgeruimd. Controleer allereerst
met Windows 10.
bestanden en
even de partitie waarop Windows 10 is geïnstalleerd;
onderdelen je
daar kun je namelijk alvast beginnen met opruimen.
Services
echt wilt verwij-
Je vindt na de installatie bijvoorbeeld de mappen
Met elke nieuwe Windows-versie verschijnen ook
deren.
$Windows.~BT en $Windows.~WS. Die mappen heb-
nieuwe services en achtergrondtaken en dat is bij
Schijfruiming
Windows 10 niet veel anders. Via de toetscombinatie Ctrl+Shift+Esc open je Taakbeheer en via de knop Meer Details en het tabblad Services kun je precies zijn welke services er allemaal meedraaien. Als je wat kennis van zaken hebt, kun je hier overbodige services uitschakelen, maar natuurlijk alleen als je weet wat je doet. Het geeft in ieder geval wel een indruk van de processen die met het besturingssysteem worden gebruikt. Gelukkig zijn er ook websites die aangeven waarvoor al die services dienen, en of je ze zonder meer kunt uitschakelen zonder dat dit een negatief effect heeft op de werking van Windows 10. Op www.blackviper. com/service-configurations/black-vipers-windows10-service-configurations/ vind je bijvoorbeeld Black Viper’s Windows 10 Service Configurations, waarbij per editie wordt aangegeven welke services wat doen. Naast de kolom ‘Default’ krijg je (in de standaard situaties) ook de kolommen ‘Safe’ en ‘Tweaked’ te zien. Is dat niet het geval? Klik dan op Show, hide colums en verberg de kolommen waar je geen boodschap aan hebt. Klik op de naam van de services voor extra informatie. De kolom Safe toont je de status van de services, in hoeverre die (nog) veilig en stabiel wordt geacht. Ga je voor minimalistisch, probeer het dan eventueel met de instellingen van Tweaked. Die instellingen zijn vooral bedoeld voor als je het meest uit je computer wilt halen tijdens een bepaalde taak, bijvoorbeeld gamen of videobewerken.
92
/ NR. 03 - MAART 2016
408 - Software - Windows 10-optimalisatie JW.indd 92
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:19
SOF TWARE
Windows 10 optimaliseren
Hoe betrouwbaar is je systeem? Dat kan Betrouwbaarheidscontrole voor je weergeven.
Betrouwbaarheid Als Windows 10 ondanks al je pogingen toch voor je gevoel niet helemaal lekker draait, dan is er een handige functie ingebouwd: de Betrouwbaarheidsgeschiedenis. Deze functie zit er al in sinds Windows 7, maar is eigenlijk altijd een beetje een ondergeschoven kindje geweest. Maar Betrouwbaarheidsgeschiedenis biedt aardig wat interessante informatie over je computer. Je start deze functie op door de opdracht betrouwbaarheid in te typen in het zoekveld van het startmenu. Betrouwbaarheidsgeschiedenis geeft een indexscore van de betrouwbaarheid van je computer. In de grafiek kun je in een duidelijk overzicht zien wat er allemaal gebeurt op je computer, bijvoorbeeld wanneer een programma is vastgelopen, een driver is geĂŻnstalleerd
bijvoorbeeld door een nieuwe versie van de software
of dat er een crash heeft plaatsgevonden. Een goed
die telkens vastloopt, te installeren.
werkende computer heeft een score tussen de 8 en 10,
Welke services wil
De zogenoemde kritieke gebeurtenissen worden ook
je wel of niet
maar als er veel fouten op je systeem hebben plaats-
weergegeven, aangeduid met een rood kruis. Via de
inschakelen? Je
gevonden, dan zakt de score al snel onder de 3. Op
knop Technische details kun je extra informatie op-
vindt de infor-
zich zegt die score natuurlijk niets over het feit of je nu
vragen over de crash of vastloper, maar of je daar veel
matie op www.
een goede of slechte computer hebt, maar meer over
mee kunt, is natuurlijk de vraag. Je zou aan de hand van
blackviper.com.
de betrouwbaarheid. Klik je op een van de items in de
de getoonde foutmelding ook even kunnen googelen
grafiek, dan zie je onderaan precies welke applicatie
en kijken of er meer mensen zijn die deze problemen
is vastgelopen. Per dag kun je dan precies zien wat er
zijn tegengekomen en een oplossing hebben voor het
allemaal is misgegaan en eventueel actie ondernemen,
probleem.
WWW.PCMWEB.NL
408 - Software - Windows 10-optimalisatie JW.indd 93
/ NR. 03 - MAART 2016
93
10-02-16 13:19
PRIVACY Windows 10
MEER PRIVACY IN WINDOWS 10 Met (bijna) een druk op de knop
Windows 10 is erg hongerig naar informatie over zijn gebruikers. Zo zijn er tientallen privacygevoelige opties die bij een standaardinstallatie van het besturingssysteem allemaal zijn ingeschakeld. Het is veel werk om al die instellingen handmatig langs te lopen, maar de tool O&O ShutUp10 kan dat in een keer voor je regelen. TO O N VA N D A E L E
M
icrosoft verzamelt een ontstellende hoeveelheid informatie over jou en je computergebruik. Wat er allemaal precies
wordt verzameld, kun je terugvinden op de site van het bedrijf zelf (www.microsoft.com/nl-nl/privacystatement/default.aspx).
Microsoft-account Als je je in Windows 10 aanmeldt met een Microsoftaccount, dan wordt er standaard al een aantal gegevens opgeslagen. Als je dat niet wilt, heb je twee opties. Een mogelijkheid is dat je gewoon inlogt met een Microsoft-account, maar dat je het aantal gegevens dat je naar de servers van Microsoft stuurt, beperkt. Dat doe je via Instellingen, Accounts, Uw instellingen synchroniseren, waarna je ofwel met de bovenste schuifknop in één keer alle synchronisaties – met andere apparaten waar je jezelf aanmeldt
welke gegevens
andere schuifknoppen de synchronisatie van één of
wel en niet
meer onderdelen uitzet, zoals Thema, Wachtwoorden,
worden gesyn-
Taalvoorkeuren, enzovoort.
chroniseerd.
Een andere optie is om jezelf aan te melden met
94
Beslis zelf
met hetzelfde account – uitschakelt, ofwel met de
een zogenoemd lokaal gebruikersaccount. Hierbij
Verspreid
worden geen instellingen gesynchroniseerd, maar
Met het uitschakelen van het synchroniseren van je ac-
de koppeling met een Microsoft-account van bij-
countgegevens heb je pas een deel van het opslaan van
voorbeeld je e-mail of de Windows Store is dan ook
je data geregeld. Nog veel ingrijpender zijn namelijk alle
verdwenen.
opties die rechtstreeks met je privacy te maken hebben.
/ NR. 03 - MAART 2016
407 - Privacy - Windows 10 JW.indd 94
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:14
PRIVACY
Windows 10
Microsoft-diensten zonder account Wanneer je Windows 10 gebruikt met een lokaal gebruikersaccount in plaats van een Microsoft-account, is de koppeling met bijvoorbeeld je e-mail of de Windows Store verdwenen. Geen nood: want zelfs zonder die koppeling kun je je gewoon aanmelden bij deze diensten. In de app voor de Windows Store klik je rechts bovenin op het pictogram naast het zoekveld en kun je je daar aanmelden met je Microsoft-account. Hetzelfde geldt voor de Mail-app in Windows 10: als je deze de eerste keer start vanuit een lokaal Windows 10-account, dan kun je je aanmelden door op de knop Account toevoegen te klikken.
De afdeling ‘privacy’ in Windows 10 is behoorlijk uitgebreid, waardoor je al snel de bomen door het bos niet meer ziet.
je alsnog je updates sneller kunt binnenhalen. Via een p2p-verbinding worden die updates dan vanaf andere computers naar jouw systeem gedownload. Maar als je deze optie hebt ingeschakeld, betekent het ook dat jij jouw eigen computer beschikbaar stelt voor het verspreiden van de op jouw pc geïnstalleerde Windows 10-updates. Als je dat liever niet hebt, dan schakel je Ook zonder Microsoft-account kun je gewoon gebruikmaken van de Windows 10-apps, zoals Mail en Windows Store.
deze optie natuurlijk uit. Voor systeembeheerders binnen een grotere organisatie kan deze optie echter wel weer handig zijn, omdat de updates van honderden computers dan veel sneller kan gaan en de internet-
Om die handmatig uit te schakelen, ga je naar Instel-
verbinding er niet mee hoeft te worden belast.
lingen en dan Privacy. Alle opties zijn maar liefst verdeeld over een dertiental rubrieken als Algemeen, Locatie, Camera, Microfoon, Agenda, Berichten, enzovoort. Daarnaast zijn er – verspreid over verschillende plaatsen in het besturingssysteem – nog veel meer opties die deels met privacygevoeligheid te maken hebben.
Updates
Via peer-to-
De manier waarop Microsoft zijn updates voor
peer kunnen
Windows 10 uitrolt, is aangepast. Dat kun je zien via
updates van
Instellingen, Bijwerken en beveiliging, Windows
Windows
Update, Geavanceerde opties en Kiezen op welke
10-computers
manier updates worden geleverd. Hier kun je
binnen het
namelijk instellen dat de updates voor het besturings-
netwerk of
systeem ook van andere Windows 10-computers
het internet
– waar die betreffende update ook is geïnstalleerd
sneller worden
– mag worden binnengehaald. Dat kan handig zijn,
uitgerold.
omdat wanneer de servers van Microsoft zijn belast,
WWW.PCMWEB.NL
407 - Privacy - Windows 10 JW.indd 95
/ NR. 03 - MAART 2016
95
10-02-16 13:14
PRIVACY Windows 10
O&O ShutUp10: het is even schrikken hoeveel privacyopties er eigenlijk in Windows 10 aanwezig zijn.
Wifi-inzicht Er is ook veel te doen rond de functie Wi-Fi-Inzicht (zie Instellingen, Netwerk en internet, Wi-fi, Wi-fi instelling beheren). Met de eerste optie stel je namelijk in dat de computer automatisch verbinding maakt met een open hotspot wanneer je geen beschikking hebt over een wifi-verbinding met beveiligde verbinding. Deze functie is â&#x20AC;&#x201C; in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht â&#x20AC;&#x201C; alleen van toepassing op hotspots waarmee
invoeren). Het is overigens niet zo dat op deze manier
je eerder al eens verbinding hebt gemaakt. Het is
het wachtwoord van jouw wifi-verbinding zichtbaar is
draadloos ver-
dus niet zo dat Windows 10 zomaar elke willekeurige
voor anderen; de functie houdt het wachtwoord zelf
binden: handig,
hotspot gebruikt om verbinding te maken. Toch kan het
natuurlijk onzichtbaar.
maar ook veilig?
slim zijn om deze optie uit te schakelen, je weet immers
96
vaak niet meer om welke hotspot het precies ging en of
O&O ShutUp10
deze ook inderdaad veilig genoeg is.
Het was te verwachten dat het niet lang zou duren
De tweede optie zorgt ervoor dat je laptop automatisch
voordat een softwarebedrijf met een makkelijke
kan verbinden met draadloze netwerken waarvan je de
oplossing zou komen waarmee alle privacyinstellingen
connectiegegevens via je contacten (van Facebook, Out-
van Windows 10 in een keer uit te schakelen zijn. Een
look of Skype) hebt ontvangen. Activeer je deze optie,
van die tools is een programma met de toepasselijke
weet dan dat je computer ook de verbindingsgegevens
naam O&O ShutUp10. Deze tool is voor thuisgebruik
van je eigen draadloze netwerk aan je contacten door-
helemaal gratis en je kunt het downloaden van www.
geeft, althans wanneer je bij de eerste verbinding met
oo-software.com/en/shutup10. Het voordeel van
dat netwerk een vinkje plaatst bij de optie Netwerk
O&O ShutUp10 is dat het een portable versie is: je
delen met mijn contacten (die vind je terug onder
hoeft alleen het zip-bestand uit te pakken, en als je de
het invoerveld voor Beveiligingssleutel voor netwerk
bestanden op een usb-stick zet, kun je ook gemakkelijk
/ NR. 03 - MAART 2016
407 - Privacy - Windows 10 JW.indd 96
Automatisch
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:18
PRIVACY
Windows 10
bij andere computers in je eigen netwerk of bij vrienden
hoekje, dan kun je de optie wel uitschakelen, maar kan
en familie de privacyinstellingen aanpassen.
dat invloed hebben op de werking van Windows 10.
Interface
Bijvoorbeeld: met het automatisch binnenhalen van stuurprogramma’s geef je natuurlijk wat privacy op om-
O&O ShutUp10 bestaat uit slechts één venster dat alle
dat de systeemconfiguratie bekend wordt bij Microsoft,
opties en functies van Windows 10 samenbrengt die
maar tegelijkertijd mis je wel belangrijke updates voor je
ook maar iets met privacy (lees: het versturen van data)
systeem. Kijk dus goed welke van de oranje items je wel
te maken hebben. Je treft hier een paar dozijn items
of niet wilt uitschakelen. Items die zijn voorzien van een
aan dat in diverse (Engelstalige) rubrieken is opgedeeld:
rood uitroepteken kun je beter niet uitschakelen, omdat
Security, Windows Defender and Microsoft SpyNet,
hiermee een groot deel van de werking en beveiliging
Privacy, Synchronization of Windows Settings, Cortana
van je computer wordt uitgeschakeld, zoals Windows
(Personal Assistant), Location Services, User Behavior,
Defender en de firewall, ook wanneer je geen beveili-
Windows Update en Miscellaneous (gemengd). De
gingspakket hebt geïnstalleerd.
lijst kan wat overweldigend zijn, maar daardoor besef
Je doet er sowieso goed aan om de lijst met instel-
je eigenlijk pas hoeveel opties er in Windows 10 zijn
lingen in ShutUp10 handmatig door te lopen en te
ingebouwd die op de een of andere manier met privacy
beslissen – aan de hand van de extra informatie – of je
te maken hebben. En hoewel de lijst lang is, is het wel
de optie al dan niet uitschakelt. Handiger is echter dat
een voordeel dat je al die opties bij elkaar hebt en dat je
je in de software via het menu Actions direct de diverse
meteen ziet welke wel en welke niet zijn ingeschakeld.
opties in één keer kunt uitschakelen. Mocht je een
Als je niet precies weet welke optie waar voor staat
verkeerde beslissing hebben gemaakt, geen nood: via
– en dat is ook wel lastig na te gaan, omdat er bij som-
de optie Undo all changes vanuit hetzelfde menu kun
mige onderdelen wel twee of drie extra opties staan
je alles weer terugzetten naar de standaardinstellingen
– kun je meer informatie opvragen door met je muis
van Windows 10 zelf.
Met een druk
op een van de items te gaan staan en erop te klikken.
Het voordeel van O&O ShutUp10 is dat er altijd een
op de knop kun
Je krijgt dan meer informatie te zien over welke optie
back-up kan worden gemaakt van de instellingen. Heb
je de diverse in-
je precies in- of uitschakelt. Die informatie is echter wel
je een verkeerde beslissing gemaakt of merk je na het
stellingen direct
vrij summier en bij sommige opties zie je twee keer
instellen van een bepaalde optie dat Windows 10 toch
activeren.
dezelfde informatie.
niet helemaal naar behoren werkt, dan kun je de opties eenvoudigweg terugzetten als je Create a system restore point gebruikt voordat je een instelling doorvoert. Er wordt dan een systeemherstelpunt aangemaakt. Het terugkeren naar een herstelpunt gebeurt echter niet vanuit ShutUp10, maar vanuit Windows 10 zelf. Via het startmenu of de combinatie Windows-toets+R open je een commandprompt en typ je de opdracht rstrui.exe. Vervolgens kun je vanuit Systeemherstel het O&O ShutUp10-herstelpunt selecteren en bevestig je deze met Volgende en Voltooien. Windows wordt vervolgens opnieuw opgestart, en de instellingen worden hersteld.
Werking Via een gekleurd pictogram geven de makers aan hoe wenselijk het volgens hen is dat je de functie uitschakelt. Een groen vinkje na het item geeft aan dat je die gewoon kunt uitschakelen. Staat er een oranje drie-
WWW.PCMWEB.NL
407 - Privacy - Windows 10 JW.indd 97
/ NR. 03 - MAART 2016
97
10-02-16 13:15
WORKSHOP BitLocker
VERSLEUTEL JE DATA Met BitLocker in Windows
Iedereen heeft wel privacygevoelige data op zijn schijf staan en die wil je natuurlijk goed afgeschermd hebben. Zeker als je veel werkt op een laptop. De beste manier om dat te doen, is gebruikmaken van encryptie. In de wat duurdere Windows-versies kun je daar BitLocker voor gebruiken. TO O N VA N D A E L E
BÂ
itLocker is een degelijke encryptietool die door Microsoft is ontwikkeld. Deze functionaliteit vind je terug in de Ultimate- en Enterprise-ver-
sies van Windows 7, Windows 8 Pro en Enterprise en in Windows 10 Pro, Enterprise en Education. In Windows Vista was deze functionaliteit ook aanwezig, zij het wat beperkter; vanaf Windows 7 is het ook mogelijk om verwijderbare opslagmedia te versleutelen, bijvoorbeeld externe harde schijven of usb-sticks.
Via het Configuratiescherm kun je BitLocker
Voorbereiden
inschakelen.
Om je huidige schijven te versleutelen, moet je wat voorbereidingen treffen. Alhoewel de kans dat het
overzicht, maar worden de mobiele stations BitLocker
misgaat erg klein is, doe je er wel goed aan om eerst
To Go genoemd.
wat back-ups te maken van je belangrijke data. Tijdens
98
het converteren van de gegevens naar een versleutelde
Toegangsopties
partitie blijft alle data intact, maar neem toch altijd het
Wanneer je BitLocker voor een bepaald station acti-
zekere voor het onzekere. Als je computer tijdens de
veert, verschijnt een venster waarin je op Volgende
conversie vastloopt, bestaat een kans dat je niet meer
moet klikken; hiermee wordt de daadwerkelijke
bij je gegevens kunt.
conversie gestart. Eerst krijg je echter nog de vraag hoe
Als je een usb-stick of externe harde schijf hebt aan-
je het station wilt ontgrendelen: door middel van een
gesloten, dan laat BitLocker de stations ook zien in het
wachtwoord of door gebruik te maken van een extra
/ NR. 02 - FEBRUARI 2016
516 - Workshop - BitLocker JW.indd 98
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:36
WORKSHOP
BitLocker
BitLocker zonder TPM Een van de vereisten om gebruik te maken van BitLocker is een systeem dat is voorzien van een zogenoemde TPM-chip. TPM staat voor Trusted Platform Module en betreft een speciale chip op het moederbord die kan worden ingezet voor het opslaan van wachtwoorden, encryptiesleutels en -certificaten. Met zo’n chip wordt de versleutelde data op de harddisk en de chip met elkaar gekoppeld, waardoor het – wanneer de harde schijf uit de computer wordt gehaald – niet mogelijk is om data uit te lezen. De kopieën van de sleutels en wachtwoorden zitten immers in die TPM-chip.
Je kunt je schijf op Als je geen
verschillende
TPM-chip hebt
manieren ont-
in je systeem,
grendelen.
zie je deze melding.
Extra opties instellen In de volgende stap kun je kiezen uit twee encryptiemogelijkheden; ofwel de gehele schijf of partitie versleutelen, of alleen het deel met de gegevens. Als je kiest voor de gehele schijf of partitie, dan versleutelt BitLocker ook de clusters die niet in gebruik zijn. Versleutelen
Als je computer niet is voorzien van een TPM-chip, krijg je – wanneer je de
duurt dan wel langer, maar het voordeel is dat ook
BitLocker-functie probeert in te schakelen – een foutmelding. Niet getreurd, want
overblijfselen van dataclusters die zijn verwijderd,
met een trucje kun je ook zonder TPM-chip gebruikmaken van BitLocker. Daarvoor
worden versleuteld. Komt je versleutelde schijf onver-
moet je de Group Policy Editor gebruiken: die start je via een command-prompt en
hoopt in verkeerde handen, dan is het niet mogelijk om
de opdracht gpedit.msc.
ook je eerder verwijderde data terug te halen; iets dat
In het linkerpaneel van de editor klik je achtereenvolgens op Beleid voor lokale
wel mogelijk is op een niet-versleutelde harde schijf…
computer, Computerconfiguratie, Beheersjablonen, Windows-onderdelen
Kortom: uit veiligheidsoverwegingen kies je dus voor
en Bitlocker-stationsversleuteling. Klik vervolgens onder Systeemstations in
volledige encryptie.
het rechterpaneel op het item Extra authenticatie vereisen bij opstarten. Het bijhorende dialoogvenster verschijnt, waar je linksboven Ingeschakeld selecteert. Plaats nu een vinkje in het paneel Opties bij BitLocker zonder een compatibele TPM toestaan (vereist een wachtwoord of een opstartsleutel op een usb-flashstation), bevestig met OK en sluit het venster van de beleidseditor.
sleutel in de vorm van een usb-stick. In dat laatste geval moet je dus altijd een usb-stick plaatsen om toegang te krijgen tot de schijf of partitie (en zorgen dat je ‘m altijd
Denk aan
bij je hebt).
Murphy en
Kies je voor een wachtwoordbeveiliging, zorg dan
zorg voor een
voor een stevig exemplaar, bij voorkeur met hoofdlet-
herstelsleutel!
ters, kleine letters, cijfers, symbolen en spaties. Belangrijk om te weten: Windows 10 accepteert bij de eerste
Bevestig je keuze voor de encryptiemethode weer
invoer van het wachtwoord ook de meest simpele,
met Volgende, waarna je bij de volgende stap komt: of
je wordt niet gewaarschuwd om een geavanceerder
je een BitLocker-systeemcontrole wenst uit te voeren.
wachtwoord te kiezen. Wanneer je je wachtwoord hebt
Hierbij controleert BitLocker of het de opgeslagen
ingevoerd, krijg je – na een druk op Volgende – de
herstel- en encryptiesleutels wel correct kan inlezen
mogelijkheid om je aangemaakte wachtwoord op te
voordat wordt begonnen met de daadwerkelijke
slaan. Dat kan op een aantal manieren: in je Microsoft-
versleuteling. Ook dat proces kan even duren, maar we
account, op een usb-flashstation, als een bestand of
raden je wel aan om gebruik te maken van deze functie,
afdrukken. Veiligheidshalve kies je voor twee opties,
dat voorkomt later problemen.
zodat je op meerdere plekken een back-up hebt van je wachtwoord.
WWW.PCMWEB.NL
516 - Workshop - BitLocker JW.indd 99
Goed om weten: wanneer je na de versleuteling om een of andere reden toch niet meer vanaf je bootable
/ NR. 02 - FEBRUARI 2016
99
10-02-16 13:36
WORKSHOP BitLocker
BitLocker in Windows 10 Build 1511 Maak je gebruik van BitLocker in Windows 10? Dan even een waarschuwing: in de nieuwste 1511-versie van Windows 10 – waarvan de update eind november 2015 is
Het versleute-
uitgerold – is een vernieuwde versie van BitLocker toegepast, die niet backward
lingsproces kan
compatibel is met oudere versies van Windows, zelfs niet met de oorspronkelijke
onderbroken
release van Windows 10. Zeker als je gebruikmaakt van een verwisselbare schijf
worden.
moet je dus goed opletten: tijdens het versleutelen van een usb-schijf kun je kiezen voor de nieuwe methode of een compatibele versie. Gebruik je de usb-stick dus op een oudere versie van Windows, dan moet je kiezen voor Compatibele modus (aanbevolen voor verwisselbare stations). op BitLocker inschakelen bij het gewenste medium en laat dit aangekoppeld tijdens deze initialisatie. Je kunt het versleutelde station op twee manieren ontgrendelen: met een wachtwoord of met behulp van Kies voor de
een smartcard met pincode – als je over de benodigde
compatibili-
hardware beschikt, bijvoorbeeld een smartcardreader.
teitsmodus van
Druk weer op Volgende, kies een of meer back-
BitLocker als
upmethodes voor de herstelsleutel, kies de gewenste
je hem onder
schijfruimte en voer het proces uit met Versleutelen
Windows 10
starten. Wil je het versleutelen stoppen, doe dat dan
Build 1511
altijd met de knop Onderbreken; in geen enkel geval
versleutelt.
moet je de usb-stick zomaar uit je computer trekken, dat kan de disk namelijk beschadigen en zorgen dat je helemaal niet meer bij je gegevens kunt.
schijf kunt starten – Murphy komt immer ongelegen
Een
Een handige functie van BitLocker To Go is dat de
– druk dan tijdens het starten op de Esc-toets. Je krijgt
ontgrendeling van het verwijderbare medium automa-
dan alsnog de kans de afgedrukte of opgeslagen 48-cij-
tisch kan gebeuren, althans wanneer je met je eigen
ferige herstelsleutel handmatig in te typen.
Windows-account bent aangemeld. Houd er evenwel
BitLocker To Go gebruiken
rekening mee dat zo’n versleuteld medium standaard niet kan worden ingelezen door oudere Windows-
verwijderbaar
Je kunt vanaf Windows 7 BitLocker ook gebruiken om
versies (XP of Vista), tenzij je gebruikmaakt van de gratis
medium:
verwijderbare opslagmedia te versleutelen. Deze me-
BitLocker To Go-lezer, die door Microsoft wordt aan-
wachtwoord of
thode luistert naar de naam BitLocker To Go, maar het
geboden op www.microsoft.com/nl-nl/download/
smartcard?
principe en de werkwijze zijn identiek. Klik in dit geval
details.aspx?id=24303
Formatteren BitLocker beveiligt puur en alleen de toegang tot de data op een schijf; het is geen beveiliging tegen ongeoorloofd gebruik van het apparaat zelf. Stop jij of iemand anders de usb-stick in een andere computer, dan kan diegene de usb-stick gewoon formatteren, zonder dat er gevraagd wordt om een wachtwoord. Met het formatteren van de stick verdwijnen ook de BitLocker-gegevens en is de schijf of stick dus ook weer gewoon benaderbaar zonder wachtwoord. De data is natuurlijk wel verdwenen.
Beveiliging alleen op apparaat Wanneer je een usb-stick beveiligt met BitLocker, geldt die beveiliging alleen voor de toegang tot die stick zelf. Zodra je de bestanden vanaf de usb-stick kopieert naar je harddisk in je computer, dan verliezen die gegevens de BitLocker-beveiliging en zijn ze weer ‘normaal’ toegankelijk. Je moet BitLocker dus vooral zien als een versleutelmethode voor mobiele apparaten zelf.
100
/ NR. 02 - FEBRUARI 2016
516 - Workshop - BitLocker JW.indd 100
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:36
MINIWORKSHOP
Symbolische links
SYMBOLISCHE LINKS IN WINDOWS 10 Op OS X en Linux worden ze een stuk vaker gebruikt, maar in Windows is het sinds Windows Vista mogelijk om zogenoemde symbolische links te maken. Zulke links zijn virtuele links naar een bestand of map, die soms heel erg handig kunnen zijn. JOCHEM DE GOEDE
E
zelf bevindt, terwijl die in werkelijkheid op een andere locatie staat. Ook voor andere clouddiensten kan dat handig zijn. Om het aanmaken van symbolische links gebruiksvriendelijker te maken, kun je het beste gebruikmaken van de Link Shell Extension voor Windows Verkenner. Je downloadt deze tool vanaf http://schinagl.priv.at/nt/hardlinkshellext/hardlinkshellext. html#download. Klik op Link Shell Extension en
en symbolische link is een link naar een map of
voer het gedownloade bestand uit. Als je Windows 7
bestand die je op iedere plek op je harde schijf
of 8 gebruikt, moet je ook de Visual C++-bibliotheek
kunt plaatsen. Het verschilt van een snelkop-
binnenhalen en installeren. Op Windows 10 is dit al
peling, omdat een symbolische link niet te onder-
aanwezig. Klik na het openen op OK en klik op Install.
scheiden is van de map of het bestand zelf. Als je een
Kies voor Yes om de Windows Verkenner opnieuw
symbolische link maakt naar D:\Vakantiefoto’s in de
te openen. Je kunt nu met de rechtermuisknop op
map C:\Gebruiker\Afbeeldingen, dan lijkt het alsof er
een map of bestand klikken en kiezen voor Pick Link
Zodra je op
een map C:\Gebruiker\Afbeeldingen\Vakantiefoto’s
Source. Dat is de map waar je naartoe wilt linken. Bla-
Pick Link Source
bestaat, maar in werkelijkheid bevindt die map met
der vervolgens naar de map waar de link moet komen
heb geklikt,
de vakantiefoto’s zich dus op de D-schijf.
en klik op Drop As… en kies voor Symbolic Link. Je kunt de Symbolic Link gewoon verwijderen,
blader je naar
Een van de voordelen van een symbolische link is
de map waar
dat het daarmee bijvoorbeeld mogelijk wordt om elke
zonder dat het origineel zal verdwijnen. In het menu
je de link wilt
map met Dropbox te synchroniseren. Je maakt dan
van Drop As kun je overigens ook kiezen voor een
hebben en klik
simpelweg een symbolische link naar de map die je
Hard Link. Zo’n link kan alleen gemaakt worden op
je op Drop As,
wilt synchroniseren in je Dropbox-map. Voor Dropbox
dezelfde schijf en heeft als voordeel dat als je bijvoor-
Symbolic Link.
lijkt het dan alsof die map zich in de Dropbox-map
beeld D:\Vakantiefoto’s zou verwijderen, je de foto’s nog steeds kan benaderen via de harde link in C:\ Gebruikers\<gebruikersnaam>\Afbeeldingen\Vakantiefoto’s. Er is wel een aantal dingen dat je in de gaten moet houden. Maak geen symbolische links in symbolische links, maak geen symbolische links naar een andere symbolische link en maak geen symbolische link met dezelfde naam als de map die al in de doellocatie staat. De eerste twee veroorzaken problemen met bijvoorbeeld virusscanners, die daardoor vast zouden kunnen lopen. Maar als je je hieraan houdt, dan hoef je je verder nergens zorgen over te maken.
WWW.PCMWEB.NL
513 - Miniworkshop - Symbolische Links JW.indd 120
/ NR. 03 - MAART 2016
101
11-2-2016 12:04:37
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
VOOR ALLES EEN ALTERNATIEF
Linux-vervangers voor Windows-software Linux is in z’n diverse uitvoeringen natuurlijk alweer lange tijd beschikbaar als gedoodverfd alternatief voor Windows. Inmiddels zijn veel opensource-programma’s volwassen geworden, wat het interessant maakt om eens te kijken naar echte alternatieven voor reguliere Windows-software.
de vraag of dit ook nu nog de meest voor de hand lig-
RONALD SMIT
behoorlijk deel van de Ubuntu-gebruikers is dan ook
W
zo eigenwijs (of zelfs nog eigenwijzer) dan Microsoft. Sinds de introductie van de nieuwe gebruikersinterface Unity is het startmenu verdwenen en moet je het doen met een soort van onhandig werkende tegelbalk aan de linkerkant van het scherm. Om programma’s te starten die niet in de balk staan, kun je gebruikmaken van een zoekfunctie. Inderdaad: deze methodiek lijkt erg veel op hetgeen waardoor Windows 8 geflopt is en een niet heel blij met deze frivoliteiten. Je kunt een en ander
il je helemaal overstappen naar Linux of
aanpassen, alternatieve gebruikersinterfaces instal-
wil je een oude pc of laptop trakteren op
leren enzovoort, maar gebruiksvriendelijk is dat niet
dit alternatieve OS? In beide gevallen zul je
te noemen. Eigenlijk is Linux Mint inmiddels een veel
geconfronteerd worden met de vraag welke software je
praktischere Linux-variant. Onder de motorkap geba-
wilt installeren op het nieuwe Linux-systeem. Om alvast
seerd op Ubuntu, maar ogend als een klassiek en strak
met het goede nieuws te beginnen: veel opensource-
systeem inclusief startknop. Zeg maar de Windows 10
software die onder Windows werkt, draait ook prima
van de Linux-distributies dus. In dit artikel gebruiken
onder Linux. Logisch ook, want de meeste opensource-
we dan ook Linux Mint (zie kader) als basis, maar alle
software is sowieso afkomstig uit die hoek. In dit artikel
genoemde software is ook voor Ubuntu (en andere
zetten we een aantal software-‘werkpaarden’ voor je op
Linux-smaken) beschikbaar.
een rij. Voor doorgewinterde Linux-gebruikers deels een open deur, maar voor nieuwelingen wellicht
Softwarebeheer
net het duwtje in de rug dat ze nodig hebben. We
Linux Mint beschikt over een eigen ‘softwarewinkel’,
stellen je niet alleen een serie ‘onmisbare’ programma’s
maar daarbij geldt dat je je portemonnee niet hoeft te
voor, maar praten je onderweg ook bij over zaken als
trekken om je pc bomvol productieve software te laden.
Softwarebeheer (de appstore van Linux Mint) en het
Opensource (zie kader) betekent voor de gemiddelde
installeren van software door middel van rechtstreeks
eindgebruiker zeker in het begin niets meer dan: koste-
downloaden.
loos. Om de softwarewinkel van Linux Mint te starten,
Linux Mint als basis
102
gende keuze is. De makers van Ubuntu zijn namelijk net
klik je op de knop Menu helemaal linksonder in beeld. Klik vervolgens in het geopende menu in de kolom
Om te beginnen moet een Linux-distributie (oftewel
links op de tweede knop van boven (direct onder de
versie) gekozen worden. De eerste naam die bij veel
Firefox-knop). Hiermee start je Softwarebeheer, na het
Windows-gebruikers opkomt is Ubuntu, maar het is
invoeren van je gebruikerswachtwoord zie je een ven-
/ NR. 03 - MAART 2016
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 102
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:09
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
ster dat verdacht veel lijkt op wat we kennen van diverse
en meer, dan zit je hiermee goed. Heb je geen behoefte
mobiele appstores. Netjes onderverdeeld in categorieën
aan een grote Office-suite, maar ben je op zoek naar
vind je snel de benodigde zaken. Zoeken naar een app is
een programma om puur mee te ‘tekstverwerken’, dan
mogelijk via het zoekvenster rechtsboven.
is er AbiWord. Dat is niet standaard meegeleverd met Mint en daarom wordt dat ons eerste programma dat we via Softwarebeheer gaan toevoegen aan ons systeem. Je kunt AbiWord vinden in de categorie Kantoor, maar sneller is het om in het zoekveld ‘abiword’ in te tikken gevolgd door een druk op Enter. Dubbelklik op het eerste gevonden resultaat: abiword. Vervolgens krijg je een omschrijving te zien van het pakket en de installatiestatus. In ons geval is dat – natuurlijk – vooralsnog Niet geïnstalleerd. Klik op de knop Installeren om dat op te lossen.
Veelzijdig Wacht even af, de voortgang van het download- en installatieproces kun je volgen via de groene balk onderin het venster. Je hoeft verder geen lastige vragen te beantwoorden, net als op je smartphone of tablet verloopt het hele proces volautomatisch. Na installatie vind je AbiWord in het startmenu onder Kantoor. Na Een deel
AbiWord
het starten ervan blijk je over een tekstverwerker pur sang te beschikken, die qua uiterlijk een beetje lijkt
van het Linux
Softwarebeheer beschikt – zo blijkt uit de melding in de
op WordPad, de standaard armeluistekstverwerker
Mint Cinnamon-
gele balk – over meer dan 73.000 apps. In vergelijking
van Windows. Toch beschikt AbiWord over véél meer
bureaublad
met bijvoorbeeld de appstores van Android en iOS lijkt
mogelijkheden verdeeld over de diverse menu’s. Stan-
met appstore
dat wat magertjes, maar vergeet niet dat Softwarebe-
daard is voorzien in spellingscontrole, maar ook aan
Softwarebeheer
heer niet de enige weg is om aan Linux-programmatuur
bijvoorbeeld stijlen, tabellen en bladwijzers is gedacht.
in actie.
te komen. Voor een snelle start is het echter een prima
Bewaren in onder meer doc(x)-formaat is mogelijk, dus
uitgangspunt. Je vindt er een uitgebreide verzameling
je kunt gegevens uitwisselen met gebruikers van Micro-
aan suites, tools, viewers, browsers en ga zo maar door.
soft Word. Het lijkt allemaal een beetje op Word 2000,
er meer moge-
Heb je tijdens de installatie van Mint gekozen voor het
maar die versie bood eigenlijk al veel te veel mogelijk-
lijk dan je op het
mee-installeren van voorgestelde software, dan beschik
heden voor thuisgebruikers. Kortom: AbiWord is een
eerste gezicht
je al over LibreOffice. Dit kantoorpakket is gebaseerd
ideale tekstverwerker voor standaardbrieven, maar ook
zou zeggen.
In AbiWord is
op OpenOffice, maar dan een stukje meer gepolijst en actiever onderhouden. Wil je echt serieus aan de slag met verslagen, rapporten, spreadsheets, presentaties
De knop Installeren spreekt voor zich.
WWW.PCMWEB.NL
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 103
/ NR. 03 - MAART 2016
103
10-02-16 13:09
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
werkstukken voor school of studie en desnoods een compleet boek kun je er prima mee maken. Wil je meer geavanceerde (opmaak)mogelijkheden dan is er Writer, onderdeel van LibreOffice.
Gwenview In Windows is IrfanView hét Zwitserse zakmes als het gaat om bekijken van – in ieder geval – afbeeldingen. Omdat een Linux-versie van deze tool niet bestaat, gaan we op zoek naar een alternatief. In dit geval bevelen we Gwenview aan, wederom te vinden in Softwarebeheer. Groot voordeel van deze software is dat het ook overweg kan met RAW-bestanden. De standaard in Mint aanwezige viewer is wat dat betreft beperkt tot Koppel een
een lage-resolutie-preview, in Gwenview zie je de foto
fotoformaat
in z’n originele resolutie. Om gewenste bestandsforma-
definitief aan
ten standaard door Gwenview te laten starten, open je
Gwenview, in dit
eerst Bestanden: de equivalent van de Windows Ver-
voorbeeld gaan
kenner die te bereiken is via de groene mapknop rechts
Picasa
we voor .nef, het
van de startknop of via het startmenu. Blader naar een
We blijven nog even in de grafische hoek, want hoewel
bepaald be-
RAW-formaat
map met foto’s en klik met de rechtermuisknop op een
GIMP – een van de meegeleverde optionele pakketten
standsformaat
van Nikon.
te openen foto. In het contextmenu kies je dan voor
in Mint – erg veelzijdig is, schrikt het notoire Windows-
standaard aan
Openen met en dan Andere toepassing.
gebruikers vaak af. Fotobewerken kan ook een stuk
een programma.
Koppel een
eenvoudiger, bijvoorbeeld met het welbekende Picasa van Google. Het betreft onder Linux vooralsnog een betaversie, maar laat je daardoor vooral niet afschrikken. Je beelden bewerken is met deze software heel eenvoudig, tegelijkertijd zijn extraatjes als de mogelijkheid tot het maken van een diashow of collage voorhanden.
Picasa werkt
Mooi is dat Picasa ook overweg kan met RAW-formaten,
net als onder
dus je kunt er alle kanten mee op.
Windows.
Bestandsformaten koppelen Selecteer in het geopende venster onder het kopje Gerelateerde toepassing het programma Gwenview en klik vervolgens op de knop Instellen als standaard
104
gevolgd door een klik op Ok. De foto opent nu in
Fotoxx
Gwenview, en dit bestandsformaat is voortaan via een
Meer mogelijkheden biedt Fotoxx, met als mooi mee-
dubbele klik in Bestanden in Gwenview te bekijken. Op
genomen bonus dat het allemaal Nederlandstalig is.
dezelfde wijze zijn andere fotoformaten toe te wijzen
Feitelijk zou je deze fotobewerker ook als standaard-
aan deze viewer. Inderdaad: het werkt allemaal op zeer
viewer kunnen gebruiken, daarmee kom je namelijk
vergelijkbare wijze als in Windows!
nog dichter in de buurt van IrfanView. Nadeel is dat
/ NR. 03 - MAART 2016
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 104
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:09
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
Voor vectortekeningen is er onder Linux eigenlijk maar één optie: Inkscape.
Foto’s bewerken kan ook met Fotoxx.
tijdens onze test bij het openen van een RAW-bestand een foutmelding over een verlopen sleutel verscheen. Als dat euvel verholpen wordt, is het – zeker voor de gebruiker die wat meer wil – een veelzijdiger pakket dan Picasa. Ondanks dat er meer mogelijkheden
Thunderbird
zijn, blijft het nog altijd simpeler in gebruik dan GIMP.
Een fatsoenlijke e-mailclient is ook onder Linux na-
Inkscape
Thunderbird
tuurlijk onontbeerlijk. De kans dat je onder Windows al
in de agenda-
gebruikmaakt(e) van Thunderbird is groot en daarom is
modus dankzij
Als je in Windows gebruikmaakt van een vectorteken-
het goed om te weten dat dit mailprogramma stan-
de add-on
programma, dan is de kans groot dat dit ofwel Inkscape
daard aanwezig is in Linux Mint. Ben je een (al dan niet
Lightning.
ofwel CorelDraw is. CorelDraw is niet voor Linux verkrijgbaar, Inkscape wel. Dit programma is zonder meer de moeite van het proberen waard, want het tekenpakket biedt zo ongeveer alles wat je je kunt wensen op het vlak van vectortekenen. Praktisch is dat je allerlei bestandsformaten – waaronder pdf, wmf, svg, cdr, wpg en veel meer – kunt importeren, zodat je gebruik kunt maken van bijvoorbeeld bestaande clipart-bibliotheken. Mooi is verder de optie om bitmaps te converteren naar vectortekeningen, vooral handig bij gescande lijntekeningen. Om een bitmap naar vector om te zetten, selecteer je de ingevoegde bitmap. Klik er dan met de rechtermuisknop op en kies in het geopende contextmenu voor de optie Bitmap overtrekken. Via het daarop geopende dialoogvenster kun je een en ander naar wens instellen; na een klik op OK blijft een vectortekening over. Dit trucje werkt – zoals gezegd – het best bij oorspronkelijke (gescande) lijntekeningen, al dan niet in kleur.
WWW.PCMWEB.NL
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 105
/ NR. 03 - MAART 2016
105
10-02-16 13:09
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
De standaardbrowser in Linux Mint is Firefox,
Skype, maar
van daaruit kun
nu draaiend
je ook de echte
onder Linux
Google Chrome
Mint.
installeren, mocht je daar behoefte aan hebben.
fervent) Outlook-gebruiker, vergeet dan niet om via het
niet-commerciële eisen van de
menu Extra en Add-ons ook Lightning even te installe-
Linux Mint-samenstellers. Dat
ren. Hiermee voeg je agenda- en plannerfunctionaliteit
geldt natuurlijk voor veel meer
toe aan Thunderbird, zodat je over dezelfde mogelijk-
software en het is dan ook goed
heden als die van Outlook beschikt.
om te weten hoe je software ook
Browsers
kunt installeren. Na installatie
Net als in Windows heb je ook in Linux keuze uit zo on-
vind je Chrome in het startmenu
geveer alle bekende namen als het gaat om browsers.
onder Internet.
Standaard is voorzien in Firefox, maar ook bijvoorbeeld
106
buiten de ‘appstore’ van Mint om
Chrome (in de opensource-variant Chromium) of des-
Skype & co
noods Opera zijn beschikbaar. Welke variant je kiest,
Of je er nou fan van bent of niet:
laten we geheel aan jou over. Het enige dat ontbreekt
Skype is nog altijd de standaard
in Linux is Internet Explorer, maar of dat nou echt een
op het vlak van chatten en
gemis is? Als vanzelfsprekend zijn de bekende plug-ins
beeldbellen onder Windows.
ook in Linux gewoon beschikbaar bij de browsers die
Grote kans dus dat familie, vrien-
dit ondersteunen. Verder geldt dat ook de ‘echte’ Goog-
den en collega’s willen commu-
le Chrome eenvoudig te verkrijgen is via www.google.
niceren via dit programma. Geen
nl/chrome/browser/desktop. Je klikt hier gewoon de
nood: er is een prima functione-
downloadlink aan en selecteert dan de gewenste versie.
rende Linux-versie te vinden in
Voor Linux Mint is dat de 64-bits versie (of desnoods
Softwarebeheer. Na installatie en
32) voor Debian en Ubuntu. Klik dan op Accepteren en
starten werkt het allemaal exact
installeren gevolgd door een klik op OK met de optie
zoals je gewend bent in Windows,
Openen met GDebi pakketbeheerder geselecteerd.
dus verdere uitleg is overbodig.
Wacht even en klik in een nieuw geopend venster op
Naast Skype zijn voor Linux meer
Pakket installeren. Vul eventueel je wachtwoord in
populaire (en ook meer obscure)
en wacht tot Google Chrome is geïnstalleerd. De reden
chatprogramma’s beschikbaar,
dat je deze versie van Chrome niet in Softwarebeheer
waaronder Jitsi en de universele
vindt, is omdat het niet voldoet aan de opensource- en
chatsoftware Pidgin.
/ NR. 03 - MAART 2016
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 106
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:09
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
Met K3b brand je snel een cd of dvd.
zendmast (het lijkt verdacht veel op een wifi-icoon) en in het daarop geopende contextmenu onder Voorkeuren op Zenders bewerken. Klik dan op Toevoegen, tik de naam van de radiozender in en in het veld daarHet toevoe-
(Un)zippen en meer
onder het adres van de stream. Een actueel overzicht van beschikbare Nederlandse en Belgische (en meer)
gen van een
Linux Mint beschikt van huis uit over de tool Archief-
streams vind je op bijvoorbeeld www.hendrikjansen.
stream is snel
beheer; hiermee kun je zo ongeveer alle voorkomende
nl/henk/streaming.html. Wanneer er meerdere links
geregeld.
archiefformaten als zip, rar en 7z openen en uitpakken.
bij een station vermeld staan, is het een kwestie van
Tegelijkertijd kun je ook zelf archieven maken in onder
proberen welke werkt en (of) de beste geluidskwaliteit
meer zip- en 7z-formaat. Je hoeft dus geen extra hulp-
levert. De toegevoegde stream start je door weer met
programma voor deze functionaliteit te installeren.
de rechtermuisknop op het Radiotray-pictogram te
Muziek en film
klikken, gevolgd door een linkerklik op de net toegevoegde zender.
Voor het afspelen van muziek- en filmbestanden is Linux Mint gewapend met het welbekende VLC media player. Het is daarbij wel zaak om tijdens de installa-
Linux Mint
tie ook de commerciële codecpakketten mee te laten
Linux Mint zélf is in diverse uitvoeringen beschikbaar, waarbij de ver-
installeren voor een optimale gebruikservaring. Voor de
schillen vooral in het uiterlijk zitten. Ben je op zoek naar een interface
rest werkt VLC net als onder Windows en beschikt het
die zo veel mogelijk op die van Windows lijkt – inclusief startknop – kies
over dezelfde instellingsmogelijkheden. Ben je op zoek
dan voor Cinnamon. De strakke, zakelijke en moderne desktop werkt en
naar een pure muziekspeler die behalve met mp3’tjes
oogt prettig en je zult je weg er dan ook razendsnel in vinden, ook als
ook overweg kan met ‘audiofiele’ bestandsformaten als
doorgewinterde Windows-gebruiker. Extra voordeel is dat je tijdens de
flac en wave, dan zit je goed met Audacious.
installatie extra softwarepakketten mee kunt laten installeren; kies
Voor radioliefhebbers is Radiotray aan te beve-
je hiervoor dan beschik je al meteen over een productieomgeving met
len, dit is een speler die zich in de systeemwerkbalk
onder meer LibreOffice en GIMP voor fotobewerking. Uiteraard zit je niet
(system tray) rechtsonder in beeld nestelt. Om een
aan deze software vast, maar om snel van start te kunnen, is het alvast
zender aan de streamlijst toe te voegen, klik je met de
een handig uitgangspunt.
rechtermuisknop op het pictogram in de vorm van een
WWW.PCMWEB.NL
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 107
/ NR. 03 - MAART 2016
107
10-02-16 13:09
SOF TWARE
Linux als Windows-vervanger
Opensource
in het contextmenu onder Openen met voor Wine
Opensource biedt veel voordelen, maar ook een paar nadelen voor
Windows programmalader te kiezen. Met een beetje
thuisgebruikers. De filosofie achter het systeem is namelijk dat pro-
(of een flinke dosis) geluk installeert de Windows-
grammacode openbaar is en niet commercieel uitgebuit mag worden.
software zonder vervelende foutmeldingen en is het
Tegelijkertijd betekent dit dat veel ‘closed source’ commerciële software
daarna eveneens zonder problemen bruikbaar. Je zult
niet standaard wordt geïnstalleerd in Linux-systemen. Dat kan leiden tot
echter al snel ontdekken dat lang niet alle Windows-
videoclips die niet afspelen (mpeg4 is namelijk geen opensource) of zelfs
programma’s zich thuis voelen in de Wine-omgeving,
drivers die gelimiteerd zijn omdat een fabrikant geen opensource-versie
dus het is vooral een kwestie van experimenteren.
maakt. In geval van Mint kun je tijdens de installatie aangeven om een
Een veel zekerder oplossing voor Windows-compa-
paar optionele ‘closed source’-onderdelen (vooral codecs) mee te instal-
tibiliteit is het installeren van Windows, maar dan als
leren. Dit is met name voor thuisgebruikers zonder meer aan te bevelen.
virtuele machine onder bijvoorbeeld VirtualBox, te vinden in Softwarebeheer. Als zo’n virtuele Windows-
K3b
pc eenmaal draait, kun je deze net zo gebruiken als welk ander systeem dan ook. Over softwarecompati-
Hoewel dit klusje steeds minder vaak voorkomt, kan
biliteit hoef je je in 99,9% van de gevallen geen zorgen
het toch best praktisch zijn om cd’s en dvd’s te bran-
te maken, wat betekent dat je bijvoorbeeld Office
den. Al was het maar voor de wat oudere auto(radio)
zonder meer kunt gebruiken. Nadeel is dat je over een
zonder usb-connector. K3b is een prima brandpakket
Windows installatieschijf of -stick moet beschikken (een
waarmee je snel uit de voeten kunt. Installeer K3b
iso-bestand mag ook) én een activatiecode. Je kunt hier-
via Softwarebeheer; na installatie vind je het terug in
voor de activatiecode gebruiken van de oorspronkelijke
het startmenu onder het ietwat onlogische Geluid &
Windows-versie die op je inmiddels tot Linux-systeem
Video. Onlogisch omdat je behalve audio- en video-
omgebouwde pc stond, maar in geval van OEM-versies
schijven ook gewoon dataschijven kunt branden. De
zal dat lang niet altijd werken. Tweedehands een
werking van dit programma wijst zich vanzelf: sleep de
Windows 7- of 8-installatieschijf (met legitieme code)
beert Windows-
bestanden vanuit Bestanden of vanaf het bureaublad
aanschaffen is een optie; met deze code kun je sinds
software te
naar het rechterveld onder Current Projects of maak
de novemberupdate van Windows 10 ook Windows 10
laten werken
gebruik van de geïntegreerde bestandsverkenner. Klik
direct schoon installeren in je virtuele omgeving.
onder Linux.
Wine pro-
op Burn om de cd of dvd te branden. Met het rijtje voorgestelde software én de standaard met Mint meegeleverde extraatjes, beschik je nu zonder meer over een bruikbaar systeem. Struin vooral door Softwarebeheer om nog meer programma’s van je gading te vinden en zet je systeem daarmee geheel naar eigen hand.
Echte Windows-software onder Linux Mocht je besloten hebben de sprong naar Linux te wagen, dan kom je na een tijdje wellicht tot de ontdekking dat je voor een of meer programma’s toch geen (goede) vervanger voor Linux kunt vinden. Gaat het om incidentele gevallen, dan is er eigenlijk geen nood aan de man. Linux biedt diverse mogelijkheden om toch echte Windows-software te draaien. Ten eerste is er Wine (te installeren via Softwarebeheer), waarmee Windows-programma’s rechtstreeks onder Linux uit te voeren zijn. Wine is geen echte emulator of virtualisatie-omgeving, maar een programma dat zorgt voor een bepaalde Windows-compatibiliteit door middel van (simpel gezegd) het aanbieden van dll’s die Windowssoftware nodig heeft. Na installatie van Wine kun je een Windows-programma installeren door er in Bestanden (of op je bureaublad) met de rechtermuisknop op te klikken en daarna
108
/ NR. 03 - MAART 2016
404 - Software - Linux als Windws-vervanger JW.indd 108
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:09
RPi Touchscreen Display Scherm-uitbreiding voor de Pi Veel mensen willen hun Raspberry Pi maar wat graag gebruiken voor domotica-toepassingen of als luxe mediastreamer. Met dit aanraakscherm wordt dat allemaal een stuk makkelijker. Het display wordt geleverd met een losse module, een aantal kabeltjes en de benodigde schroeven. Het touchscreen wordt al ondersteund door onder andere het populaire Raspbian. Wel moet er nog een update worden geïnstalleerd en een paar commando’s worden ingegeven. Hiermee wordt dit aanraakscherm het standaard display in plaats van de monitor die normaliter op de hdmi-uitgang zit.
€74,95* DIT KRIJGT U: TOETSENBORD NIET NODIG De kleuren van dit scherm zijn helder, tekst is scherp en de kijkhoeken zijn goed. De grafische interface X kan ermee bediend worden en met een on-screen keyboard zijn een fysiek toetsenbord en losse muis overbodig.
De hier aangeboden versie is een assemblage kit met de volgende onderdelen: - 7 inch touchscreen - Adapterboard voor aansturing - DSI ribbon-kabel - 4x Stand-offs en schroeven - 4x Jumperdraden om het scherm te koppelen aan de GPIO-poort
€34,95
€29,95* €99,95
€26,95*
€39,95
Marmitek IPTV PLC 620
Patriot Stellar-C (64 GB)
Snel internet overal in huis
Toekomstbestendige usb-stick
Hoe krijgt u internet dat snel genoeg is voor hd-tv op plekken in huis waar wifi tekortschiet of waar geen vaste netwerkaansluiting aanwezig is? De IPTV PLC 620 bestaat uit een set met twee plcadapters, speciaal ontwikkeld voor het streamen van video. Het in gebruik nemen van deze powerline-set is simpel. De eerste adapter gaat in de buurt van het router/modem in het stopcontact, waarna deze met een netwerkkabel wordt aangesloten. De tweede adapter prikt u in daar waar u snel internet wilt; met een netwerkkabel verbindt u hem met een smart-tv, mediaspeler, Android Box of computer. Een status-led geeft aan hoe goed de kwaliteit van de verbinding is. U kunt tot maximaal 64 powerlineadapters in huis plaatsen.
De eerste notebooks en mobiele apparaten met de nieuwe usb type c-poort zijn er al en het duurt niet lang meer voordat deze standaard op alle computers gemeengoed is. De Stellar-C usbstick slaat een brug tussen heden, verleden en toekomst. Deze zeer kleine 64 GB-stick heeft namelijk zowel een usb 3.0- als een nieuwe usb c-poort. Filmpjes en video’s overzetten van bijvoorbeeld een smartphone of Mac met de nieuwe usb-standaard naar een pc met ‘ouderwetse’ usb-poort is hierdoor zo gebeurd. De doorvoersnelheid bedraagt hierbij maximaal 110 MB/s (een zeer respectabele snelheid). De stick is op alle platformen te gebruiken en compatibel met oudere usb-standaarden. De behuizing is van metaal, zodat deze Stellar tegen een stootje kan.
GA VOOR DEZE AANBIEDINGEN NAAR WWW.HUBBIT.NL * Voor deze aanbieding geldt: inclusief btw / exclusief verzendkosten / op = op. De hier genoemde aanbieding geldt zolang deze editie in de winkel ligt.
Naamloos-1 1
10-2-2016 17:01:10
WORKSHOP
Fotobewerking in Linux Mint
PIMP JE FOTO’S IN LINUX MINT Prima tool Fotoxx
In Linux Mint is Gimp de standaard fotobewerker, maar die software is niet voor iedereen weggelegd. Als je geen zin hebt in ingewikkeld gedoe, dan is Fotoxx een prima tool om je foto’s in een handomdraai te verfraaien. MAIKEL DIJKHUIZEN
E
ven een horizon rechttrekken of het contrast bijwerken zijn alledaagse taken die horen bij digitale fotografie. Voor Linux Mint bestaan er
diverse programma’s die dit soort klusjes moeiteloos voor je klaren. Gimp is daar een bekend voorbeeld
Linux Mint meldt vervolgens dat er al een oudere versie
Fotoxx wil
van. Deze freeware werkt met allerlei losse vensters en
in Softwarebeheer aanwezig is, en dat deze wordt over-
graag weten
heeft een vrij hoge leercurve. Een ander nadeel is dat
schreven door deze nieuwe versie. Die melding kun je
waar je foto’s
Gimp geen functie bevat om je digitale foto’s te orde-
dus wegklikken. Na afloop van het installatieproces na-
staan opgesla-
nen. Een laagdrempeliger alternatief is het Nederlands-
vigeer je naar Menu en Grafisch om Fotoxx te openen.
gen.
talige Fotoxx. De gebruikersinterface hiervan is lekker
Er verschijnt een webpagina met diverse instructies, die
overzichtelijk, waarbij alle benodigde gereedschappen
je eventueel nog kunt doornemen.
altijd binnen handbereik zijn.
Installeren
110
Foto’s importeren Als je Fotoxx voor de eerst keer start, bestaat de kans
Via Softwarebeheer kun je Fotoxx dan wel direct instal-
dat het programma geen afbeeldingen vindt. De
leren, maar helaas betreft het hier een oudere versie.
software zoekt namelijk eerst alleen in de standaard
Je kunt de software dus beter handmatig downloaden
afbeeldingenmap van Linux Mint. Klik op OK en blader
en installeren. Ga naar de site van de maker van het
in de mappenstructuur naar de bestandslocatie met je
programma (www.kornelix.com/packages.html)
foto’s. Bevestig met Kies mappen. Herhaal deze stap
en download de laatste versie van Fotoxx. Let goed
om meerdere mappen toe te voegen en kies vervolgens
op dat je de juiste link aanklikt. Er is zowel een 32- als
voor Doorgaan. Fotoxx importeert één voor één alle
64-bits versie beschikbaar, maar voor Linux Mint heb
kiekjes. Klik na afloop op OK en kies aan de linkerkant
je de 32-bits versie nodig. Sla het deb-bestand op en
voor Galerie om een overzicht van alle foto’s weer te
open de map Downloads. Dubbelklik vervolgens op
geven. Gebruik de functies Zoom+ en Zoom- om een
het deb-bestand om de installatieprocedure te starten.
prettig formaat voor de miniaturen in te stellen.
/ NR. 03 - MAART 2016
501 - Workshop - Fotobewerking in Linux Mint JW.indd 110
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:20
WORKSHOP
Fotobewerking in Linux Mint
Foto’s met een slechte belichting herstel je in Fotoxx eenvoudig.
voorzichtig te verslepen, kun je de horizon weer recht maken. Je kunt hierbij eventueel nog hulplijnen activeren door middel van een raster, zodat je eenvoudiger kunt zien wanneer de horizon helemaal waterpas is. Als het programma aan de slag gaat met de door jouw doorgevoerde bewerking, zie je bovenaan in de balk de term BUSY staan. Wacht op dat moment eventjes met verder bewerken om het resultaat te bewonderen. Dat duurt meestal luttele seconden. Bevalt een bepaalde reparatie niet? Via de knop Herstel/Opnieuw keer je Alle kiekjes
Foto’s repareren
weer terug naar het moment van voor de bewerking.
verschijnen in
Als je een foto wilt repareren – er zijn verschillende
Uitsnede maken
chronologische
mogelijkheden – dan klik je in het overzicht op een af-
Heb je een mooie foto gemaakt, maar staan er voorwer-
volgorde in het
beelding waar je ontevreden over bent. Die foto opent
pen aan de zijkant op die je liever niet wilt? Je kunt de
overzicht.
vervolgens in een vergrote weergave. Bekijk welke
foto gemakkelijk uitsnijden, zodat alleen de belangrijk-
gereedschappen er bij Repareren beschikbaar zijn. Je
ste objecten zichtbaar zijn. Deze functie is trouwens ook
kunt bijvoorbeeld foto’s verscherpen, rode ogen corri-
erg handig wanneer je van een persoon op de foto een
geren en het kleurprofiel aanpassen. Als je de correc-
portret wilt maken. Ga achtereenvolgens naar Bewer-
ties liever zelf in de hand hebt, kun je naar eigen inzicht
ken en Bijsnijden/Draaien. Versleep de rode randen
de waardes aanpassen. Voor veel reparaties in Fotoxx
om het formaat van de uitsnede te bepalen. Via het
zijn er meerdere handelingen vereist. De software geeft
middelste rondje versleep je het selectievak naar de ge-
in het Nederlands exact aan wat je moet doen om deze
wenste plek. Wil je het beeld afdrukken, dan is het slim
correcties succesvol uit te voeren. Gebruik het scroll-
om standaardverhoudingen aan te houden voor het se-
wieltje van de muis om in en uit te zoomen op foto’s.
lectievak. Kies bijvoorbeeld voor 4:3 of 16:9. Je gebruikt
Probeer ook de automatische correctiefunctie eens. Klik
hetzelfde dialoogvenster overigens ook om de foto te
hiervoor op Bewerken en kies Voodoo 1 of Voodoo 2.
roteren. Als je tevreden bent, bevestig je met Klaar.
Onder Bewerken vind je verder opties om de kleuren aan te passen en het contrast te wijzigen. Is een hori-
Mooie foto-effecten
zon scheef? Navigeer naar Krommen en Kromtrekken
Fotoxx heeft diverse kant-en-klare filters aan boord
affine om daar iets aan te doen. Klik op een hoek van
om je foto een bijzonder effect te geven. Klik in het
de foto en houd de muisknop ingedrukt. Door de muis
menu maar eens op Effecten en probeer ze allemaal
WWW.PCMWEB.NL
501 - Workshop - Fotobewerking in Linux Mint JW.indd 111
/ NR. 03 - MAART 2016
111
10-02-16 13:20
WORKSHOP
Fotobewerking in Linux Mint
Met het selectievak geef je aan van welk object je de uitsnede wilt maken.
ijk dat je de wijzigingen opslaat. Dat kan op verschillende manieren. Klik aan de linkerkant op Opslaan. Je hebt keuze uit drie mogelijkheden. Via Nieuwe versie bewaart Fotoxx alle wijzigingen in een ander bestand, waarbij het formaat ongewijzigd blijft. Je kunt echter ook voor Nieuw bestand kiezen. Het voordeel hiervan is dat je op die manier ook een ander bestandsformaat kunt kiezen, zoals tif, png, bmp en jpg. Verder wijzig je naar vrijblijvend. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor Textuur,
eigen inzicht de bestandsnaam. Wil je de originele foto
foto met speels
Schilderij of Golven. Je gebruikt de schuifbalken om de
weggooien? In dat geval is de optie Bestand vervangen
gemak om naar
intensiteit van het filter in te stellen. Bedenk goed dat
de beste. Als er een printer is aangesloten op de Linux
een schilderij.
deze grafische hoogstandjes behoorlijk wat rekenkracht
Mint-pc, maak je vanuit Fotoxx gemakkelijk afdruk-
van het systeem vergen. Zeker op oudere machines is
ken. Ga hiervoor naar Bestand en kies Afdrukken
dat merkbaar. Geef de pc dan ook voldoende gele-
Afbeelding. Selecteer de printer (deze moet dan wel
nen van foto’s –
genheid om de bewerking af te ronden en open niet
zijn geconfigureerd onder Linux Mint) en het papierfor-
bijvoorbeeld om
voortijdig een andere functie. Houd er ook rekening
maat. Verder geef je aan of het kiekje staand of liggend
ze op te slaan
mee dat niet ieder filter een fraai resultaat geeft, want
moet worden afgedrukt, waarna je dat bevestigt met
op internet – is
de opgegeven waardes spelen hierin een cruciale rol.
Toepassen. In de volgende stap pas je eventueel nog de
in Fotoxx
Neem dus even de tijd om er mee te spelen. Als je de
schaalgrootte aan. Voer de printopdracht uit via Klaar
een fluitje van
wijziging wil bewaren, bevestig je met Klaar.
en Afdrukken.
een cent.
Je tovert je
Het verklei-
Foto’s verkleinen Foto’s verkleinen gaat ook erg eenvoudig. Je kunt de afmetingen verkleinen, waardoor automatisch ook de bestandsomvang krimpt. Ga naar het menu Bewerken en Herschalen. Controleer of de optie Lengte:breedte verhouding vasthouden is geactiveerd, zodat je geen last krijgt van vervorming. Gebruik het minteken om aan de hand van het aantal pixels of het percentage een kleinere foto te creëren. En met de standaardinstellingen kun je er ook voor kiezen om de foto met een kwart of vijftig procent te verkleinen. Sluit de functie via Klaar.
Opslaan na het bewerken Als je klaar bent met bewerken is het natuurlijk belang-
112
/ NR. 03 - MAART 2016
501 - Workshop - Fotobewerking in Linux Mint JW.indd 112
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:21
Bij PCM kun je nu zélf bepalen hoe jij je abonnement wilt hebben. Betaal je liever in één keer voor het hele jaar, per halfjaar of doe je dit liever maandelijks? We hebben 3 abonnementsvormen. Kies zelf de voor jou ideale variant.
1
EEN JAAR LANG inclusief 12 edities van PCM gratis spec ial (€ 5,96 per editie) Voor maar t .w .v . € 9,95 50
€71,
2
EEN HALFJAAR LANG 6 edities van PCM Voor maar
€ 36,75
3
IEDERE MAAND een editie van PCM Voor maar
€ 6,25
(€ 6,13 per editie)
Meest f lex i b e le keuze (maandelijks opzegbaar)
GA NAAR WWW.PCMWEB.NL/ABONNEREN PCM_Marketing Werf_spread.indd 7
10-2-2016 16:51:11
Itho Daalderop Spider
ITHO DAALDEROP SPIDER Alles in huis onder controle Zou het niet ideaal zijn als je ventilatie, verwarming, water én apparaten in huis op afstand kunt regelen? Drie deelnemers aan het TechPanel gingen aan de slag met het neusje van de zalm op dit gebied: Spider van Itho Daalderop. Erik Zwart, Robbert Westdijk en Roelof Schipper zitten wat betreft klimaattechnologie op de eerste rij. Zij
Stap één is het plaatsen van de
ventilatiesysteem ging eerst niet
kregen van ons ieder een exemplaar
gateway en wie al een volle meter-
soepel, maar na het zien van een
van het Spider-klimaatsysteem; een
kast heeft, moet passen en meten.
filmpje op de site werd het snel dui-
slimme thermostaat waarmee niet
Een sjabloon voor boorgaten
delijk.” Tot slot maakt iedereen een
ontbreekt , maar Erik heeft een tip:
account aan om gebruik te kunnen
“Maak een afdruk van de gaten op
maken van de persoonlijke website
een vel printpapier door de gaten
en dat gaat vrijwel probleemloos.
alleen de verwarming, maar ook de ventilatie in huis op afstand kan worden geregeld. Hij maakt het
ERIK ZWART
zelfs mogelijk om de luchtkwaliteit
Uitpakken en installeren
te meten. Daarnaast ontvingen
Alle deelnemers ontvangen twee
voorzichtig in te drukken. Zo krijg
Gebruik en instellingen
ze alle drie de Spider Gateway die
dozen. In de grote zit de Spider
je een papier met twee gaten die
De app werkt op zich prima maar
ervoor zorgt dat dit – met behulp
Klimaatthermostaat, de Spider
exact dezelfde afstand hebben als
heeft een paar beperkingen. Zo is
van de app of via het web – ook van
Gateway en de USB Communica-
de montagegaten van de gateway.”
deze alleen in portretstand te ge-
buitenaf is in te stellen.
tiemodule. In het kleine doosje een
Het monteren van de thermostaat
bruiken en is er ook geen specifieke
Spider Powerplug. Robbert: “Alle
en maken van een verbinding is
iPad-app. Roelof: “Bij het eerste ge-
onderdelen zijn goed verpakt en
een stuk eenvoudiger. Roelof: “In
bruik mag je eerst een foto maken.
Powerplug te bedienen – een han-
zien er netjes en strak uit. Ik kan niet
de handleiding wordt duidelijk
Die foto kan ik vervolgens gebrui-
dige stekker die tussen stopcontact
wachten tot ik kan gaan installeren.”
aangegeven wat je moet doen. De
ken als achtergrond van de app. De
en apparaat wordt geplaatst. De
Daarvoor zit er aan de binnenkant
aanmelding van de thermostaat bij
‘Snooze’-functie werkt handig. Ik
Powerplug meet bovendien het
van de grote doos een handig stap-
de communicatiemodule lukt na
kan hiermee via de app het tijdstip
energieverbruik van aangesloten
penplan. Daarnaast wordt ook een
een keer of drie proberen. Soms
uitstellen van overschakeling naar
apparaten. Tot slot kregen ze ieder
uitgebreide handleiding meegele-
moet ik net even wat korter of
het volgende punt. Dit gaat via een
een exemplaar van de Spider
verd. Roelof: “Ik kan aanraden om
langer op de betreffende symbolen
schuifje in het dagprogramma. Het
Powerplug, waarna hun drie weken
ook de instructiefilmpjes van de in-
drukken.” Erik: “Aanmelden van het
vervroegen van het tijdstip kan op
lange testperiode kon beginnen.
stallatie op de website te bekijken.”
bestaande Itho Daalderop Centrale
die manier helaas niet. Dat zou ik
Hij wordt ook gebruikt om de Spider
114
/ NR. 03 - MAART 2016
ADV - Itho Daalderop JW.indd 114
te zoeken en deze met een potlood
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:48
Itho Daalderop Spider
ROELOF SCHIPPER ook wel handig vinden.” Erik: “Bij de Powerplug is wel het kloksymbool aangegeven, maar hier kun je alleen kiezen om de klok uit te schakelen. Powerplug en ventilatie zijn wel schakelbaar tijdens een actief klokprogramma.” Binnen de webomgeving is er veel meer mogelijk. Programma’s die hier worden ingesteld maken gebruik van blokken in een bepaalde kleur. De temperatuurblokken zijn ook nog eens te wijzigen. Alle blokken met dezelfde kleur veranderen mee. Als je dit voor een bepaalde dag niet wilt, moet je een nieuw
ventilatie is geen grafiek opvraag-
blok toevoegen. Het gewenste
baar. Momenteel heb ik deze zo
blok moet naar de gewenste tijd
ingesteld dat ’s avonds wanneer er
gesleept worden. Indien je een
normaal gekookt wordt de afzui-
bepaald blok wilt verwijderen, sleep
ging op twee staat, hij daarna
je dit naar de prullenbak. Erik wijst
weer teruggaat naar één en hij
er wel op dat je moet opletten: “Wijzigingen zijn pas actief als er
ROBBERT WESTDIJK
op Opslaan wordt gedrukt. Je krijgt
’s morgens tijdens het douchen op drie staat. De bedieningsmodule die we zelf al hadden blijft gelukkig
geen waarschuwing als er iets is
ik de gegevens niet kan exporteren
ook werken. Douchen op andere
gewijzigd maar niet is opgeslagen.”
naar bijvoorbeeld Excel.”
tijden met extra ventilatie blijft dus
Over het inzicht in verbruik via de
ook mogelijk door de ventilator in
slimme meter is hij erg te spre-
Ventilatie
ken. “Je kunt gemakkelijk gas- en
Erik heeft de koppeling met het
stroomverbruik per dag, week,
ventilatiesysteem uitgebreid kun-
Verwarming
van een elektrische kachel is die in
maand of jaar zien. Wel jammer dat
nen testen: “Van de werking van de
Roelof vindt het regelen van de ver-
mijn bijkeuken staat en wat deze
warming eenvoudig. “Het door mij-
me aan energie kost. De tarieven
zelf ingestelde klokschema wordt
zijn namelijk allemaal in te vullen,
goed gevolgd door de thermostaat,
zodat niet alleen het verbruik, maar
De Spider is een slimme klimaatthermostaat voor een gezonde en com-
zonder dat er sprake is van door-
ook de kosten zichtbaar zijn. Daar
fortabele woning en inzicht in je energieverbruik. Als een spin in het web
verwarmen (zogenoemde over-
heb ik nu meer controle over.”
regel je met deze slimme thermostaat op afstand je ventilatie, verwar-
shoot). Het wordt dus niet warmer
Erik: “Het in- en uitschakelen van
ming, tapwater en elektrische apparaten. Waar en wanneer je maar wilt.
dan ingesteld. Dit kan ik trouwens
de Powerplug via het programma
Ook buiten de deur, met de speciale app op je smartphone of tablet. Je
mooi terugzien in de temperatuur-
werkt goed. Ik had hier drie dagen
hebt op elk gewenst moment inzicht in je energieverbruik, zodat je precies
grafiek in de webapplicatie.”
een halogeenlamp op aangesloten
Over Spider
weet hoeveel je verbruikt en hoeveel dat kost – en wat je aan energiekos-
de badkamer aan te zetten.”
die ’s avonds aanging. In de grafiek
ten kunt besparen. Zo verlies je nooit de controle, omdat je altijd nog zelf
Powerplug
bepaalt wat comfortabel is. De rest regelt Spider. Meer weten? Kijk dan
Roelof: “Dat er een Powerplug mee-
toe in de loop van de avond. Nu is
eens op ithodaalderop.nl.
geleverd was, komt mij goed uit. Ik
dit een lamphelderheidsregeling,
kan nu goed zien wat het verbruik
mogelijk verklaart dit de toename.”
WWW.PCMWEB.NL
ADV - Itho Daalderop JW.indd 115
neemt het afgenomen vermogen
/ NR. 03 - MAART 2016
115
10-02-16 15:48
ACHTERGROND Virtual en augmented reality
VIRTUAL
EN
AUGMENTED REALITY Beleef een andere werkelijkheid! De begrippen virtual reality en augmented reality zijn al langer modewoorden, maar het stadium van een hype zijn ze inmiddels ontgroeid. Met eenvoudige middelen zoals een smartphone, de nodige apps en een stukje karton kun je de werkelijkheid nu al een beetje anders ervaren. TO O N VA N D A E L E
D
e termen virtual reality (virtuele realiteit) en
Brillen & HDM’s
augmented reality (vrij letterlijk te vertalen als
De tot voor kort gehypete Google Glass is een ty-
toegevoegde of verbeterde realiteit) worden
pisch voorbeeld van een AR-apparaat: een bril met
ten onrechte wel vaker door elkaar gehaald. Er zijn
ingebouwde projector waarmee je bijvoorbeeld een
echter verschillen. Bij AR (augmented reality) wordt er
routebeschrijving over de werkelijkheid kon laten pro-
als het ware een extra laag (van virtuele objecten) over
jecteren. Naar verluidt is Google intussen naarstig aan
de echte werkelijkheid gelegd. Je neemt dus de werke-
een opvolger aan het werken. Intussen is ook Microsoft
lijkheid waar zoals je dat normaal gesproken ook doet,
volop bezig met de ontwikkeling van de HoloLens. Deze
maar er wordt extra informatie bovenop gelegd. Bij VR
bril is nog geavanceerder, aangezien de projectie een
(virtuele realiteit) daarentegen word je juist onderge-
heuse 3D-laag is – hologrammen dus. Je zou bijvoor-
dompeld in een compleet nagebootste wereld. Het zal
beeld een of ander 3D-model op je salontafel kunnen
cardboard:
je dan ook weinig verbazen dat AR en VR verschillende
projecteren waar je vervolgens omheen kunt lopen
spotgoedkoop
toepassingsgebieden hebben. AR lijkt vooral praktisch
en dat zich (met de juiste hardware) laat manipuleren,
en geschikt voor
nut te hebben en richt zich
zelfs samen met anderen.
(vooral Android)
meer op de zakelijke markt. VR
smartphones
heeft vooralsnog in de eerste
tot 6 inch.
plaats gamers in het vizier.
De nieuwe
In tegenstelling tot AR-brillen zijn VR-brillen – of vaak heuse HMD’s (head mounted displays – intussen wel makkelijker verkrijgbaar. We denken dan aan Samsung Gear VR (althans in combinatie met specifieke smartphones als Galaxy S6 en Note 4), Oculus Rift (weliswaar niet voor de gewone consument), Zeiss VR One, HTC Vive (in samenwerking met producent Valve) en de spotgoedkope, kartonnen doe-het-zelf-headset Cardboard (www.google.com/cardboard). En binnen niet al te lange tijd komt ook de Sony PlayStation VR op de markt, bruikbaar in combinatie met een PS4.
116
/ NR. 03 - MAART 2016
515 - Achtergrond - AR en VR_JW.indd 116
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:40
ACHTERGROND Virtual en augmented reality
De ‘augmentations’ binnen de online Wikitude Studio. Sulon cortex
afbeelding die je vindt op www.wikitude.com/try.
HDM: een fraaie
Zowel Layar als Wikitude bieden je ook de mogelijk-
synergie van AR en VR.
Overigens is er ook al een HMD die AR en VR com-
heid om zelf een (beperkte) demo op te zetten, met
bineert: Sulon Cortex. Die kan virtuele objecten aan
eigen beeldmateriaal. Nemen we deze laatste als voor-
een echte ruimte toevoegen, maar wel zo dat die zich
beeld. Ga naar studio.wikitude.com en klik op Start your
bewust zijn van de werkelijke dimensies (zodat bijvoor-
trial en vervolgens op Create account. Vul de gevraagde
beeld een virtuele giraf zich zal bukken wanneer die je
informatie in en meld je aan met je wachtwoord. In de
kamer binnenstapt). Allemaal leuke ervaringen voor wie
Wikitude Studio-omgeving klik je dan op Create new
de kans krijgt ze uit te proberen of voor wie er het geld
Project – let wel: in deze probeerversie kun je maar één
voor over heeft. In het vervolg van dit artikel gaan we
project creëren. Vervolgens druk je op de knop Add Tar-
ons echter focussen op wat je met AR en VR met weinig
get Image en voeg je een geschikte afbeelding toe. Via
of geen extra kosten nu al kunt doen.
het paneel Augmentations kun je vervolgens allerlei ob-
Augmented Reality
jecten en acties koppelen aan de afbeelding. Zo kun je tekst toevoegen, maar ook een andere afbeelding, een
Om AR ‘in den levende lijve’ te ondervinden heb je
knop, een html-widget of een videoclip. Aan die knop
eigenlijk niet meer nodig dan een smartphone en een
kun je dan een animatie koppelen en ervoor zorgen dat
geschikte app. Eén van de eerste populaire apps voor
de bezoeker naar een zelf te bepalen website wordt ge-
AR was Layar (www.layar.com), een combinatie dus
leid zodra hij die knop indrukt. Met de knop Preview kun
van ‘layer’ en ‘AR’. Het principe is eenvoudig: je kijkt
je het resultaat bekijken en met Export kun je je project
met de camera van je smartphone naar een specifiek
opslaan. Vervolgens start je de app Wikitude op, meld je
punt. Dankzij de ingebouwde gps en kompas weet
jezelf aan en kies je voor Developer. Hier vind je dan je
De online
Layar precies waar je naar kijkt en op basis daarvan
project en wanneer je met de camera naar de opgesla-
editor van Layar
stuurt de dienst dan allerlei (toeristische of commerci-
gen (of afgedrukte) afbeelding kijkt, wordt die met de
voor een inter-
ele) informatie naar je toestel, die vervolgens als een
toegevoegde, interactieve objecten verrijkt.
actief plaatje.
virtuele laag over je camerabeelden worden geprojecteerd. Min of meer vergelijkbaar is de app Wikitude (www.wikitude.com), die encyclopedische informatie doorstuurt over objecten die je met de smartphonecamera bekijkt. Intussen focussen beide diensten zich echter vooral op commerciële projecten waarbij je via de app naar een afbeelding op scherm of papier kijkt die vervolgens op een of andere manier ‘tot leven’ komt. Dat kun je zelf trouwens ook testen. Installeer de app Wikitude op je smartphone, open de app, kies Showcases, selecteer DemoWorld Heli en richt je camera op de helicopter-
WWW.PCMWEB.NL
515 - Achtergrond - AR en VR_JW.indd 117
/ NR. 03 - MAART 2016
117
10-02-16 15:40
ACHTERGROND Virtual en augmented reality
Loop rond in de virtuele omgeving van Google Street View.
Virtual Reality
de stip ook voor de tweede foto in de cirkel verschijnt,
Als je ook eens wilt experimenteren met VR, dan kan
enzovoort. Ben je helemaal rond gegaan, open dan de
dat niet helemaal zonder iets te hoeven uitgeven. Je
app Foto’s en deel de Photo Sphere via het pictogram
moet hiervoor namelijk beschikken over een apparaat
met Google Maps. Open vervolgens de Street View-app,
dat VR kan weergeven. Met een Cardboard-exemplaar
kies Profiel en bekijk je Photo Sphere in Cardboard!
zijn je experimenten echter wel betaalbaar, want meer
Weet dat er intussen ook heel wat 360 graden-video’s
dan zo’n 20 euro (afhankelijk van het gekozen model:
beschikbaar zijn in YouTube (www.youtube.com/360).
zie ook boven) hoef je niet uit te geven. Heb je eenmaal
Open de YouTube-app, ga naar het kanaal #360Video,
zo’n Cardboard, dan hoef je in feite nog maar een van
maak je keuze, tik ook hier het Cardboard-pictogram
de apps voor Cardboard te installeren. Een leuke collec-
aan en de rest wijst vanzelf.
tie apps vind je op tiny.cc/cardboard-apps. Tot onze favorieten horen VR (Cosmic) Roller Coaster, Titans of Space, The North Face: Climb en Proton Pulse. Maar er zijn nog heel wat andere apps waar je plezier aan kunt beleven, zoals Mercedes VR for Cardboard of InMind VR, die je eveneens in de appstore terugvindt. Google heeft intussen ook de populaire app Street View voor Cardboard geschikt gemaakt. Dat werkt als
YouTube bevat intussen al tal van 360 graden-video’s.
volgt: download en installeer de app. Blader door de galerij, zoek naar een geschikte locatie of tik het pictogram aan voor je eigen locatie. Vervolgens klik je op het cardboard-pictogram (rechtsboven) en je smartphone in de Cardboard te stoppen. Het lijkt nu alsof je zelf ter plaatse bent. Om te bewegen kijk je naar de witte pijl en druk je het actieknopje op je Cardboard in. Of wat dacht je ervan zelf een 360 graden-foto te maken, die met Google Maps te delen en die vervolgens met je Cardboard te (laten) bekijken? Dat kan met de cameraapp van je Android-smartphone. Veeg in de app naar rechts en kies Photo Sphere. Neem een eerste foto waarbij je ervoor zorgt dat de blauwe stip in de cirkel te zien is. Richt de camera wat meer naar rechts tot
118
/ NR. 03 - MAART 2016
515 - Achtergrond - AR en VR_JW.indd 118
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 15:40
MINIWORKSHOP
Overstappen van Evernote naar OneNote
OVERSTAPPEN VAN EVERNOTE NAAR ONENOTE Evernote heeft zijn tekortkomingen, maar het is lastig om de dienst te verlaten als al je notities er al staan. Wil je overstappen naar OneNote, dan biedt Evernote2Onenote gelukkig uitkomst. JOCHEM DE GOEDE
O
OneNote is een programma van Microsoft dat bedoeld is om notities mee te maken. Om je notities over te kunnen zetten van Evernote
je kunt downloaden via http://sourceforge.net/ projects/evimsync/files/evernote2onenote. Op het moment van schrijven is de nieuwste versie 1.1.9, dus download dat zip-bestand en pak de bestanden uit. Voer het bestand Evernote2Onenote.exe uit. Deze gaat op zoek naar de scripting engine van Evernote, waarna het hoofdscherm van het programma opent. Je kunt nu uit de lijst bij Evernote Notebook het te exporteren notitieboek selecteren. Daaronder is het
naar OneNote, is het vereist dat je OneNote 2013 of
mogelijk een datum te kiezen, waarbij alleen notities
OneNote 2016 hebt geïnstalleerd op je Windows-pc.
recenter dan die datum worden meegenomen. Indien
Hetzelfde geldt voor Evernote dat eveneens geïnstal-
je alle notities wilt overzetten, wijzig je dat invoerveld
leerd moet zijn. OneNote uit de Windows Store en ook
dus niet. Klik op Start Import om het exporteer- en
Evernote Touch, kunnen niet worden gebruikt om je
importeerproces te starten. Zorg ervoor dat OneNote
notities mee over te zetten. Zorg ervoor dat je echt over
gesloten is voordat je begint met het importeren.
de desktopversies beschikt. Evernote voor Windows
Na het importeren was het voor ons niet moge-
download je via: www.evernote.com/intl/nl/ever-
lijk om OneNote te starten, omdat het een melding
note/guide/windows. Onderaan bevindt zich de knop
gaf dat het notitieboek opgeruimd moest worden,
Download Evernote.
waarna de foutmelding verscheen dat OneNote niet
Je moet ook .NET Framework 4.6 hebben geïnstal-
Evernote2-
Voor het daadwerkelijk exporteren, maken we gebruik van het programma Evernote2Onenote, dat
geopend kon worden. Een herstart van de computer
leerd. De kans is aanzienlijk dat dat al het geval is. In
verhielp het probleem. Zodra je OneNote eenmaal
onze test op Windows 10 is deze in ieder geval al aan-
geopend hebt, klik je linksboven op de naam van het
wezig. Op eerdere Windows-versies kun je de installatie
notitieboek en zie je die van Evernote erbij staan.
ervan controleren door naar het Configuratiescherm
Afbeeldingen werden in onze test ook gewoon mee
te gaan, daarna naar Een programma verwijderen
geëxporteerd. Evernote2OneNote heeft nog een extra optie. Als je
OneNote is een
en te zoeken naar .NET Framework 4.6. Ontbreekt
erg eenvoudig
het, dan kun je het downloaden via www.microsoft.
een zogenoemd ENEX-bestand hebt liggen, dan kun je
programma dat
com/nl-NL/download/details.aspx?id=48130. Klik op
dit importeren in OneNote door te klikken op de knop
je niet hoeft te
Downloaden, voer het gedownloade bestand uit en
Import ENEX File en naar het bestand te bladeren.
installeren.
volg de installatiestappen.
Een ENEX-bestand is een back-up van Evernote, die je in Evernote kunt maken door te klikken op Bestand en Exporteren. Zorg dat de optie Als een bestand in ENEX formaat (.enex) exporteren geselecteerd is en klik op Exporteren. Dit is bijvoorbeeld handig als je op de pc waarop je wilt importeren geen Evernote kunt installeren of nog oude Evernote-back-ups hebt liggen.
WWW.PCMWEB.NL
510 - Miniworkshop - Evernote naar OneNote JW.indd 119
/ NR. 03 - MAART 2016
119
10-02-16 13:25
MINIWORKSHOP Houd je pc schoon
HOUD JE PC SCHOON MET BLEACHBIT BleachBit is een handig programma om schijfruimte mee vrij te maken. Het kan van veel programma’s de tijdelijke bestanden opruimen. Daarnaast kan het je privacy verbeteren door tracking cookies te verwijderen. JOCHEM DE GOEDE
B
Het hoofdscherm van BleachBit opent zich. Links bevinden zich verschillende programma’s waarvan de tijdelijke bestanden geleegd kunnen worden, zoals bijvoorbeeld Adobe Reader, de populairste browsers, Microsoft Office, VLC en Windows zelf. Je kunt zelf aanvinken wat jij zoal wilt verwijderen. Als je een programma selecteert, verschijnt er rechts uitleg over wat de verschillende opties allemaal doen. Zorg ervoor dat je niet zomaar alles verwijdert. Als je bijvoorbeeld
leachBit is opensourcesoftware beschikbaar
Wachtwoorden selecteert bij Firefox, Chrome of
voor Linux en Windows. Je downloadt het
Internet Explorer, zullen die dus verwijderd worden.
programma vanaf http://bleachbit.source-
Als je eenmaal de lijst hebt doorgewerkt van wat je
forge.net/download door te klikken op een van de
zou kunnen verwijderen, kun je bovenaan het proces
besturingssystemen. Voor Linux zijn er voor erg veel
starten door op Opschonen te klikken. Het is ook
distributies kant-en-klare installatiebestanden verkrijg-
mogelijk om te kiezen voor Voorbeeld. Dan krijg je te
lijst met dingen
baar die je met een paar klikken kunt installeren. Wij
zien welke bestanden BleachBit allemaal zou verwij-
die opgeruimd
kiezen bij Windows voor de BleachBit-installer, maar
deren wanneer je op Opschonen klikt. Zo kun je eerst
kunnen worden.
je kunt ook voor de portable versie kiezen die niet
nog controleren of er geen dingen verwijderd gaan
Na het klikken
geïnstalleerd hoeft te worden.
worden die je toch nog wilt behouden. Onderaan staat
Links zie je de
op Voorbeeld
Maak je geen zorgen: BleachBit levert geen ad- of
hoeveel schijfruimte je met deze wijzigingen vrijmaakt. Het is overigens mogelijk BleachBit nog meer
zie je wat er alle-
spyware mee. Voer na het downloaden het bestand uit
maal verwijderd
en klik op OK bij het kiezen van de taal die standaard
programma’s te laten legen, namelijk zo’n 2500,
zou worden en
al op Nederlands staat. Klik op Akkoord en daarna op
via gegevens vanuit de community. Deze lijst met
hoeveel ruimte
Volgende en Installeren. Klik na de installatie op Vol-
zogenaamde ‘cleaners’ kun je inschakelen door op
dat oplevert.
gende en Voltooien om het programma te openen.
Bewerken te klikken en te kiezen voor Voorkeuren. Vink hier op het eerste tabblad de derde optie aan: Opschoners downloaden en bijwerken vanaf gemeenschap (winapp2.ini). Klik op Sluiten en sluit BleachBit daarna helemaal af en open het opnieuw om de wijzigingen actief te maken. Na het openen laadt het programma heel even de nieuwe lijst in en zie je dat er links veel meer programma’s zijn verschenen. Onder bijvoorbeeld Programma’s staat geïnstalleerde software, waarbij van veel programma’s de tijdelijke bestanden verwijderd kunnen worden die anders blijven staan. BleachBit heeft nog één andere handige functie, namelijk het écht verwijderen van bestanden en mappen. Hiervoor klik je op Bestand en kies je voor de optie Bestanden shredden of Mappen shredden. Vervolgens kies je welk bestand of welke map je weg wilt hebben en klik je op Openen en daarna op Verwijderen.
120
/ NR. 03 - MAART 2016
511 - Miniworkshop - BleachIT JW.indd 120
WWW.PCMWEB.NL
10-02-16 13:25
MINIWORKSHOP
Muziek via AirPlay afspelen
MUZIEK VIA AIRPLAY AFSPELEN OP WINDOWS Apple heeft al lange tijd de standaard AirPlay, waarmee het mogelijk is om allerlei inhoud af te spelen op andere apparaten, zoals bijvoorbeeld op de Apple TV. Wist je al dat het ook mogelijk is om je Windows-pc te gebruiken om muziek op af te spelen vanaf je iOS-apparaat?
selecteren. Indien je een wachtwoord hebt ingesteld,
JOCHEM DE GOEDE
of iPad de muziek pauzeren. Vind je het handiger om
H
vraagt iOS daar automatisch om, dus vul dat even in en tik daarna op OK. De muziek wordt nu automatisch afgespeeld. In veel andere apps, waaronder Spotify en veel radio-apps, kun je eveneens gebruikmaken van AirPlay. Het AirPlay-icoon bevindt zich vaak naast de geluidsbalk, zo ook in iTunes op andere pc’s of Macs waarmee je ook verbinding kunt maken. Je kunt tijdens het afspelen gewoon vanaf je iPhone de muziek vanaf je computer te bedienen, dan kan dat
iervoor kun je gebruikmaken van het pro-
ook. Er zijn knoppen om het huidige nummer te pauze-
gramma Shairport4w, dat voluit staat voor
ren, door of terug te spoelen en het volgende of vorige
Shairport for Windows. Je kunt hiermee
nummer af te spelen. Overigens is het niet mogelijk om
muziek streamen van iOS-apparaten naar je Windowspc. Dat is handig, omdat je hiermee bijvoorbeeld geen
video’s af te spelen naar Shairport4w. Standaard geeft Shairport4w notificaties weer voor
bluetooth-speakers hoeft aan te schaffen, die veelal
elk nummer dat wordt afgespeeld. De AirPlay-stan-
duurder zijn dan normale speakers. Bovendien kun je
daard stuurt namelijk ook metadata mee van wat er nu
dan ook via iTunes op andere pc’s je muziek afspe-
afgespeeld wordt. Als je dat liever niet hebt, klik je met
len op die Windows-pc. AirPlay werkt op iPhone 4 of
de rechtermuisknop op het systeemvakpictogram van
nieuwer, alle iPads en de iPod touch vierde generatie of
Shairport4w en kies je voor Show Now Playing in Sys-
nieuwer.
tem Tray, zodat die optie niet langer is aangevinkt.
Je downloadt Shairport4w vanaf SourceForge op http://sourceforge.net/projects/shairport4w. Klik op de groene downloadknop en voer het gedownloade bestand uit om de installatie te starten. Klik op Volgende, weer op Volgende, vink eventueel de Recorder-Feature uit (tenzij je graag de muziekstream wilt opslaan op je pc) en klik op Install now. Klik na de installatie op Close waarna Shairport4w zich vanzelf opent. De AirPlay-server is nu actief. Je kunt de naam van het station veranderen door op Change te klikken. Hier kun je ook een wachtwoord instellen om te beperken dat zomaar iedereen van de speaker gebruik kan maken. Vul daarvoor eventueel bij Password en bij Verify password het gewenste wachtwoord in. Vink
Het hoofd-
Autostart aan om Shairport4w met het starten van
scherm van
Windows op te starten en kies eventueel ook voor Start
Shairport4w,
minimized, zodat het hoofdscherm van Shairport4w
waarop je
bij het starten geminimaliseerd blijft. Klik op OK om je
informatie ziet
wijzigingen op te slaan.
van het huidige
Om nu muziek af te spelen op je pc, open je op bij-
nummer en het
voorbeeld je iPhone de muziek-app. Je kunt vervolgens
afspelen kunt
op het AirPlay-icoon tikken en de Windows-pc uit de lijst
beheren.
WWW.PCMWEB.NL
512 - Miniworkshop - Airplay op Windows JW.indd 121
/ NR. 03 - MAART 2016
121
10-02-16 13:26
LEZERSSERVICE
ABONNEMENTEN PCM verschijnt 12 maal per jaar. Een jaarabonnement kost € 71,50 (inclusief gratis special t.w.v. € 9,95). Een los nummer kost € 6,25. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Je hebt de keuze uit verschillende abonnementen:
PCM WEBSITE ELKE DAG: nieuws, reviews, workshops, tips en koopwijzers. Bezoek ons op www.pcmweb.nl
PCM NIEUWSBRIEF ELKE DAG: de gratis PCM nieuwsbrief met nieuwe hard- en software, nieuws, workshops en discussies. Aanmelden via www.pcmweb.nl/nieuwsbrief
Abonnementsvormen
Prijs per jaar*
Prijs per periode* Aantal edities
Prijs per editie
Betaling per
Jaarabonnement
€ 71,50
€ 71,50
12
€ 5,96
Jaar
Halfjaarabonnement
€ 73,50
€ 36,75
6
€ 6,13
Half jaar
Maandabonnement
€ 75,-
€ 6,25
1
€ 6,25
Maand
* Deze prijzen gelden bij automatische incasso. Voor het toezenden van een acceptgirokaart wordt € 2,50 extra in rekening gebracht Equrion Services B.V. verzorgt de financiele afhandeling voor Reshift Digital B.V. Een nieuw abonnement wordt gestart met de eerst mogelijke editie voor een bepaalde duur. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaal je de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Abonneren? www.pcmweb.nl/abonneren
OPZEGGEN
PCM FACEBOOK ELKE DAG: de meest interessante nieuwtjes, foto's, prijsvragen en discussies over PCM op onze Facebook-pagina. Surf naar facebook.com/pcmweb
Na de omzetting voor onbepaalde duur, kan op ieder moment, per wettelijk voorgeschreven termijn van één maand, worden opgezegd. Je opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. Je kunt de klantenservice bereiken op werkdagen van 10:00 tot 14:00 uur via +31 (0)23 - 536 44 01.
VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital. Nadat je je hebt geregistreerd, kun je voortaan inloggen met je e-mailadres en wachtwoord. Schrijven kan naar Reshift Digital B.V. ter attentie van Klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling van abonnementen voor Reshift Digital B.V.
PERSOONSGEGEVENS Wij nemen je gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van je gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag door Reshift Digital B.V., de verantwoordelijke voor je gegevens. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van met jou gesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie. Daarnaast kunnen wij je gegevens gebruiken om je op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen. Jouw gegevens kunnen aan door ons zorgvuldig geselecteerde partijen ter beschikking worden gesteld. De gegevens kunnen, samen met hun informatie over jou, worden geanalyseerd om de aanbiedingen en/of informatie zoveel mogelijk op je interesses af te stemmen. Je kunt bij het opgeven van je gegevens bezwaar maken tegen beschikbaarheidstelling van je gegevens aan derden. Ook kun je je eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital t.a.v. Klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem.
COLOFON Personal Computer Magazine (PCM) is een uitgave van Reshift Digital B.V., Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem. Tel. +31 (0)23 - 543 00 00, e-mail: mail@pcmweb.nl (niet voor persberichten) Website: www.pcmweb.nl Persberichten naar: press@pcmweb.nl
REDACTIE
PCM TWITTER ELKE DAG: het laatste nieuws op IT-gebied. Hardware, software, internet, trends en ontwikkelingen hou je bij met de Twitterfeed op twitter.com/pcmnieuws
HOOFDREDACTEUR: Wouter Diemer EINDREDACTIE: Mark Gamble en Janin Wensink REDACTIE: Tijs Hofmans en Randolf Bouwma VORMGEVING: LEFT Graphic Design MEDEWERKERS: Jasper Bakker, Ernst van den Bosch, Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Martin Gijzemeiter, Ger de Gram, Jochem de Goede, Anton Mous, Jozef Schildermans, Ronald Smit, Koen Vervloesem en Bastiaan Vroegop UITGEVER EN EDITORIAL DIRECTOR: Remco de Graaf MARKETING MANAGER: Marjolein Sturk: marketing@reshift.nl
ADVERTENTIES ACCOUNTMANAGER: Tom Schoen: tschoen@reshift.nl ONLINE SALES: online@reshift.nl TRAFFIC: Marco Verhoog: mverhoog@reshift.nl
AUTEURSRECHTEN ©2016 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit deze uitgave is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
DRUK & DISTRIBUTIE DRUK: Senefelder, Doetinchem DISTRIBUTIE: Betapress (Nederland) / Imapress (België)
PARTNER Wanneer je boven een artikel het Partner-logo ziet staan, is dit artikel niet gemaakt door de redactie van PCM, maar door de Partner-redactie van Reshift Digital. Dit redactieteam opereert apart van de reguliere redactie. Zowel de onderwerpkeuze als de inhoud van artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift Digital vindt het belangrijk dat deze artikelen als zodanig herkenbaar voor je zijn.
DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan PCM, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van PCM.
122
004 - Colofon.indd 122
/ NR. 03 - MAART 2 0 16
WWW.PCMWEB.NL
6-1-2016 15:43:56
Slimme thermostaat
regelt ook uw ventilatie
spIDer, een slimme klimaat thermostaat voor een gezonde en comfortabele woning Als een spin in het web regelt u met dit slimme platform uw ventilatie, verwarming, warmwater en elektrische apparaten, zoals verlichting. Waar en wanneer u maar wilt. Ook buiten de deur, met de speciale app op uw smartphone of tablet. U heeft op elk gewenst moment inzicht in uw verbruik, zodat u precies weet hoeveel u verbruikt en hoeveel dat kost. Zo verliest u nooit de controle. Zodat u zelf bepaalt wat comfortabel is. De rest regelt spIDer. - EĂŠn slimme thermostaat voor ventilatie, verwarming, warmwater en elektrische apparaten - Bediening op afstand â&#x20AC;&#x201C; altijd en overal, ook buitenshuis met de spIDer-app op smartphone of tablet - Energieleverancier-onafhankelijk. Geen abonnement of vast contract nodig
Kijk op onze website voor meer informatie:
www.ithodaalderop.nl/spider
COR 098.026 Naamloos-1 1 SpIDer advertentie 230x300.indd 1
17-11-15 16:04 27-11-2015 10:53:24
EXTREME COMPUTING GIGABYTE PROFESSIONAL Motherboards
GIGABYTE C232/C236 MOTHERBOARDS INTEL XEON/CORE PROCESSORS NVIDIA QUADRO/NFORCE PROFESSIONAL GRAPHICS EXTREME SPEED PCIe/M.2/SATA3 SSD
www.gigabyte.co.nl
GA-X150-PLUS WS
GA-X170-EXTREME ECC
GA-X150M-PRO ECC
Models may vary based on local distribution. All other brands, logos and names are property of their respective owners.
Naamloos-1 1
9-2-2016 10:02:35