GARBİ TRAKYA TÜRK CUMHURİYETİ
Mimar Mucit Öztabak Babaeski / 15.Ocak 2020
GİRİŞ 28 Ocak 1920 tarihinde M. Kemal Paşa tarafından gönderilen metni, Misak-ı Milli olarak Meclis-i Mebusan kabul ve ilan etmişti.1Ankara BMM mebusları, 18 Temmuz'da yapılan gizli bir celsede "Misak-ı Milli hududu dâhilindeki milleti ve vatanı istihlas etmek" hususunda Misak-ı Milli'ye yemin ettiler. Türkiye'nin işgali üzerine direniş başlarken, millî istekler için de bir program hazırlanmaya başlanmıştı. Son Mebusan Meclisi'ne seçilen Kuvâyı Milliye taraftarı mebuslar, İstanbul'a geldikleri zaman Hüseyin Kâzım Kadri Bey'in bir metin hazırladığını gördüler. Bunun üzerine Ahd-i Millî isimli bir komisyon kuruldu ve millî istekler için bir metin hazırlanmaya başlandı. Mustafa Kemal Paşa da sekiz maddeden oluşan bir metni Rauf Bey'e (Orbay) gönderdi. Komisyonda Wilson prensipleri esas alınarak ateşkes yapıldığı zaman mütareke hattının içinde ve dışında kalan topraklar kaydıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarının bölünmezliği vurgulandı. Osmanlı topraklarında yaşayan milletler kendi geleceklerini kendi oylarıyla belirleyeceklerdi. Mütareke sırasında işgal edilen yerlere de sahip çıkılmaya çalışılıyordu. Sınır konusunda milliyet esas alınmıştı2 Çekileceğimiz son nokta Mebusan Meclisi, 28 Ocak 1920'de yaptığı toplantıda "Ahd-i Millî Beyannâmesi" adı verilen metni kabul etti. Meclis'te yapılan özel bir toplantıda kabul edilen metni 121 mebus imzalamıştı. Metin yayımlanmadan önce dışişleri memurları tarafından incelenmesi ve tercüme edilmesine karar verildi. 17 Şubat 1920'de yapılan toplantıda mesele gündeme geldi. Edirne Mebusu Şeref Bey, konuşmasında bunun bir "misâk-ı millî" olduğunu söyleyerek metni okudu. Misâk-ı Millî oybirliğiyle kabul edilip, Fransızca tercümesi yabancı hükümet ve meclislere gönderildi. Son Osmanlı Mebusan Meclisi "Misâk-ı Milli", Türk Milleti'nin çekilebileceği son noktayı gösteriyor ve 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında yapılan tüm işgalleri reddediyordu. İtilaf devletleri, bu durum üzerine 16 Mart 1920'de İstanbul'u resmen işgal ettiler. Meclis işgal kuvvetlerince kuşatıldı ve bazı milletvekilleri tutuklandı. Mebusan Meclisi, bu gelişmeler üzerine "mebusluk vazifesinin
- Atatürk; Nutuk, c. l, !Türk Devrim Tarihi Enstitüsü vavını ), İstanbul, 1973, s. 360 vd. Gott- hard Jaescke; Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, (Çev. Orhan Köprülü), II. Baskı, Ankara, 199 1, s . 209. 2 Mustafa Öztürk, Osmanlı Miri Rejiminin Misak-ı Milli ile Münasebetleri, Yeni Türkiye YT Yayıncılık Eğitim Ltd. Şti Yıl 23 Sayı 93 Ocak - Şubat 2017 s.1159-1162 1
1