Donata Ścisłowska, Grzegorz Gołębiewski Pankracy Więcławski (1902-1977) i jego rodzeństwo
R
na archiwalnych fotografiach
odzina Więcławskich nie należała do specjalnie eksponowanych w Płocku ze względu na zajmowane stanowiska lub rolę w organizacjach społecznych. Sądząc po zachowanych zdjęciach była to typowa średniozamożna mieszczańska rodzina o licznym potomstwie, które otrzymało jak na warunki płockie dobre wykształcenie. Ciekawą postacią był Pankracy Więcławski, absolwent Jagiellonki, ochotnik 1920 roku i nie do końca spełniony pilot. Natomiast pretekstem do pokazania losów rodzeństwa była duża ilość zachowanych fotografii i pamiątek rodzinnych, dotyczących właśnie zwłaszcza Pankracego. Już to niebanalne imię budzi pewne zaciekawienie i przenosi nas w przeszłość. W tradycji rodzinnej za seniora rodu Więcławskich uchodzi Jakub Więcławski (1840-1901) ożeniony z Julią Freustadt-Tomaszewską. Ojciec Julii Freustadt, pochodzący z Alzacji bądź Lotaryngii, pracował na budowie mostu Kierbedzia w Warszawie, jednak szybko osierocił córkę, którą przygarnęła rodzina Tomaszewskich, stąd jej podwójne nazwisko. Małżeństwo miało sześcioro dzieci, wśród nich najstarszym był syn Jan Paulin (1866-1936), a najmłodszą córka Joanna (1885-1966). Joanna Więcławska zakochała się w artyście złotniku, który miał już swoją sympatię – Felę, kuzynkę Joasi. W rywalizacji obu dziewcząt zwyciężyła Joasia i w roku 1905 wyszła za mąż za Józefa Zawidzkiego (1882-1915), właściciela pracowni złotniczej. Pierwszym ich synem był Stefan (1905-1920), kolejne dzieci umarły im w 1911 i 1914 roku. W maju 1915 roku w wyniku zatrucia rtęcią zmarł ojciec – Józef, a w sierpniu 1920 roku, w czasie obrony Płocka przed bolszewikami,
Współczesny nagrobek Jakuba i Julii Więcławskich i ich wnuka Stefana Zawidzkiego; fot. G. Gołębiewski.
Dzieci Julii i Jakuba Więcławskich.
zginął Stefan. Spoczywa w grobie rodziny Więcławskich, razem ze swoim dziadkiem i babką ze strony matki: Jakubem (1840-1901) i Julią (1838-1919) Więcławskimi. Joanna Więcławska dożyła sędziwego wieku 81 lat, zmarła w 1966 roku i spoczywa we wspólnym grobie z mężem.1 Brat Joanny – Jan Paulin Więcławski ożenił się z pochodzącą z zamożnej płockiej rodziny Bronisławą Marankiewicz (1876-1947). Rodzina żony miała spichlerz nad Wisłą. Małżonkowie mieszkali w domu przy ul. Tumskiej 5 i utrzymywali się z prowadzenia sklepu. Dochowali się sześciorga dzieci, dwóch synów i czterech córek. W kolejności byli to: Natalia (1897-1990), Ryszard (1900-1939), Pankracy (1902-1977), Helena (1905-1965), Zofia (1909-2005) i Leoncja (1911-1989).
1. Szerzej na temat Stefana Zawidzkiego zob.: G. Gołębiewski, Stefan Zawidzki (1906-1920) – bohaterski obrońca Płocka w 1920 r., „Notatki Płockie” 2018, nr 1/254, s. 34-39.
