wo 27 nov 2013 serie koren Grote Zaal / 20.15 uur
rotterdam symphony chorus + lucas en arthur jussen Ein deutsches Requiem voor twee piano's
PROGRAMMA
wo 27 nov 2013 serie koren Grote Zaal / 20.15-21.30 uur DUUR: ca. 75 minuten zonder pauze
Rotterdam Symphony Chorus + Lucas en Arthur Jussen
Ein deutsches Requiem voor twee piano’s Wiecher Mandemaker dirigent Lucas Jussen, Arthur Jussen piano Sunhae Im sopraan Thomas Bauer bariton Johannes Brahms (1833-1897) Ein deutsches Requiem op.45 (1868), bewerking August Grßters (1841-1911) 1 Selig sind, die da Leid tragen 2 Denn alles Fleisch ist wie Gras 3 Herr, lehre doch mich 4 Wie lieblich sind deine Wohnungen 5 Ihr habt nun Traurigkeit 6 Denn wir haben hie keine bleibende Statt 7 Selig sind die Toten
Tekst toelichting: Clemens Romijn
TOELICHTING ‘Een werk van ongelooflijk belang en groot meesterschap.’ Zelfs de negentiende-eeuwse zure criticus Eduard Hanslick ging overstag na het horen van Ein deutsches Requiem van Johannes Brahms. ‘Sinds de tijd van Mozart en Beethoven is er niet meer zo’n vérstrekkende bijdrage geleverd aan de religieuze muziek.’ Sinds de eerste uitvoering is Brahms’ Requiem niet meer van het podium weg te denken geweest en is het een van de belangrijkste stukken op het repertoire van elk zichzelf respecterend koor. Wie was Johannes Brahms? Was hij die oude gezette man die zijn ware gelaat verbergt achter een grote grijze baard? Is zijn muziek inderdaad vol herfstachtige weemoed? Vol troostende schoonheid die de pijn lijkt te verraden van gemiste kansen? Van de filosoof Nietzsche kreeg Brahms er flink van langs: die dichtte hem de ‘melancholie van de onmacht’ toe. Maar is Brahms’ muziek werkelijk zo machteloos? Was hij nou echt hopeloos ouderwets, zoals de aanhangers van Richard Wagner beweerden? Of was hij de ‘Progressieve’, zoals Arnold Schönberg later schreef? Waarschijnlijk is het allemaal waar en niet waar. Brahms had een complexe persoonlijkheid vol tegenstrijdigheden. Hij zal wel altijd een raadsel blijven. Gelukkig maar.
wat platonische relaties met vrouwen. Maar zelfs Clara Schumann, zijn meest toegewijde vriendin, verklaarde na vijfentwintig jaar vriendschap dat Brahms nog steeds een raadsel voor haar was. Is het waar dat hij met geen van zijn vriendinnen intiem was? En had hij inderdaad een vrees voor vrouwen opgelopen in een Hamburgs huis van plezier, waar hij als jongetje van dertien bijverdiende achter de piano? In ieder geval hield hij aan zijn rosse optredens een grote liefde voor volks- en amusementsmuziek over. De Lichte Muze heeft overal in zijn werken sporen achtergelaten, met echo’s van zigeunermuziek en knipogen naar de Weense wals. Maar de meeste tijdgenoten waardeerden Brahms vooral vanwege zijn doorwrochte kamermuziek en symfonieën. In deze eerbiedwaardige genres gold hij als de ware erfgenaam van Beethoven. Misschien dat Brahms in zijn talloze liederen en koorwerken nog wel meer dan elders een glimp van zijn ware ik heeft getoond, want de teksten die hij
Wie over Brahms’ leven leest, leert dat hij bot en afstandelijk kon zijn, maar ook betrokken en ruimhartig. Voor minderbedeelden was hij zeer behulpzaam. Hij had een groot talent voor vriendschap, al was hij soms wel een beproeving voor zijn vrienden. Zijn biografie vermeldt nogal 3
TOELICHTING
koos gaan vaak over fundamentele vragen en worstelingen met het leven en de liefde. En hoe groot zijn kennis van de bijbel ook was, Brahms leek meer geïnteresseerd in stoïcijnse berusting dan in christelijke verlossing. En misschien bewaarde hij zijn meest intieme gevoelens wel voor zijn muziek.
teksten uit de Duitse vertaling van de bijbel door Martin Luther. Brahms was nog maar 33 toen hij zijn milde dodenmis grotendeels voltooid had. Maar er spreekt persoonlijke ervaring met het rouwen uit. Het Requiem begon in hem al te gisten omstreeks de dood van zijn goede vriend en geestelijke vader Robert Schumann. Die overleed na een mislukte zelfmoordpoging in een psychiatrische inrichting in Endenich bij Bonn in 1856, slechts 46 jaar oud. En de dood van Brahms’ moeder in 1865 gaf hem de laatste impuls tot voltooiing. Toch is Brahms’ Requiem geen ‘in memoriam’ voor mentor of moeder geworden, maar een boodschap van hoop voor iedereen. Brahms die nogal ambivalent stond tegenover ‘het christendom’ en het traditionele christelijke geloof, noemt nergens de naam van Jezus Christus en lijkt met zijn Requiem boven de religies uit te willen stijgen om zo ‘de mensheid’ te bereiken.
Requiem voor de mensheid Brahms heeft altijd veel cryptisch, ironisch en zelfs cynisch commentaar op zijn eigen werk gegeven en zichzelf overladen met zelfspot. Zo stelde hij als ‘practical joke’ voor dat zijn zonnige Tweede Symfonie gespeeld zou worden door een orkest waarvan alle spelers zwarte armbanden zouden dragen als bij een begrafenis. Uitzonderlijk is daarom zijn serieuze uitspraak over Ein deutsches Requiem: ‘Wat de titel betreft zou ik graag het woord Duits weglaten en vervangen door ‘mensheid’. Vrij vertaald zou het werk dan heten: ‘Een requiem voor de mensheid’.
Symboliek Kan een toonbouwsel met meer symboliek geconstrueerd zijn dan dit Requiem? Zeven delen telt het. Dacht Brahms aan de zeven dagen van de schepping? Of aan het boek met zeven zegelen in de Openbaring van Johannes? Alles bij elkaar telt het Requiem zeventig minuten speelduur (tien maal zeven). En de zachtste troost klinkt in het hart van het werk. Het eerste en laatste deel spreken zegeningen uit voor de rouwenden en de doden. Delen twee en zes zijn het donkerst en langst. In de delen drie en vijf treden solisten op die mediteren, de bariton zoekt hoop en de sopraan geeft die ruimhartig: ‘Ik wil jullie troosten, zoals een moeder troost.’ En exact in het midden van het werk staat het kortste deel, een prachtige bijdrage van het
Brahms’ Requiem is troostend en humaan En inderdaad is dit imposante koorwerk van Brahms de meest troostende en humane dodenmis ooit gecomponeerd. Geen schrikbeelden van het Laatste Oordeel zoals die eeuwenlang uit het gregoriaanse Dies Irae over de rouwenden werden uitgestort. Of nog erger en angstaanjagender zelfs bij Berlioz en Verdi. Nee, Brahms troost de levenden en helpt ze de dood te aanvaarden. Daarvoor gebruikte hij een met de grootste precisie samengestelde bloemlezing van 4
TOELICHTING
koor en een wonder van rust: ‘Hoe lieflijk is uw woning’. Even symbolisch is Brahms’ gebruik van orkestrale kleuren. Deel één kleurt donker door de afwezigheid van de violen. Als ze in deel twee invallen zijn ze gedempt en klinken ze zonder ‘body’, nota bene op de meest droeve tekst van het Requiem: ‘De mens is als gras.’ Voor diverse slotakkoorden, en voor momenten waarbij het koor in alle rust het woord ‘selig’ zingt, reserveerde Brahms bijzonder mooie symbolen: hemelse arpeggio’s van de harp. Versie met twee piano’s Vanavond hoort u Ein deutsches Requiem van Brahms niet in de gebruikelijke versie met orkest, maar in een versie met twee piano’s. Brahms zelf had het werk voor huiselijk gebruik door muziekliefhebbers de orkestpartij al bewerkt voor piano vierhandig, dus met twee spelers aan één instrument. Daarin zijn ook alle vocale partijen verweven, zodat de muziekliefhebber deze populaire compositie thuis kon doorspelen, zonder orkest én zonder koor. Brahms had zijn ‘onsterfelijke werk’ voor ‘vierhandige zielen’ genietbaar gemaakt, zo heet het in zijn typische ironische stijl in een brief. Maar er bestaat een bewerking voor twee piano’s door een jongere tijdgenoot, August Grüters. Hij was componist, organist en dirigent en hij maakte ook een vergelijkbare bewerking van de Dodenmis van Berlioz. Grüters was onder meer dirigent van het Offenbacher Oratorium Chor en begeleidde met zijn orkest Brahms in zijn Tweede pianoconcert in 1883. Maar zijn bekendheid dankt Grüters toch vooral aan de bewerking van Brahms’ Requiem die vanavond te horen is. 5
liedteksten Selig sind, die da Leid tragen Selig sind, die da Leid tragen, denn sie sollen getröstet werden.
Gelukkig de treurenden Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden. (Matth 5:4)
Zij die in tranen zaaien, zullen oogsten met gejuich. Wie in tranen op weg gaat, dragend de buidel met zaad, zal thuiskomen met gejuich, dragend de volle schoven.
Die mit Tränen säen, werden mit Freuden ernten. Sie gehen hin und weinen und tragen edlen Samen, und kommen mit Freuden und bringen ihre Garben.
(Psalm 126:5-6)
De mens is als gras De mens is als gras en zijn schoonheid als een bloem in het veld: het gras verdort en de bloem valt af.
Denn alles Fleisch ist wie Gras Denn alles Fleisch ist wie Gras und alle Herrlichkeit des Menschen wie des Grases Blumen. Das Gras ist verdorret und die Blume abgefallen.
(1 Petrus 1:24)
Heb geduld, broeders en zusters, tot de Heer komt. Denk eens aan de boer, die geduldig blijft wachten op de kostbare opbrengst van zijn land, tot de regens van najaar en voorjaar zijn gevallen.
So seid nun geduldig, lieben Brüder, bis auf die Zukunft des Herrn. Siehe, ein Ackermann wartet auf die köstliche Frucht der Erde und ist geduldig darüber, bis er empfahe den Morgenregen und Abendregen.
(Jacobus 5:7)
6
liedteksten
Denn alles Fleisch es ist wie Gras und alle Herrlichkeit des Menschen wie des Grases Blumen. Das Gras ist verdorret und die Blume Abgefallen. Aber des Herrn Wort bleibet in Ewigkeit.
De mens is als gras en zijn schoonheid als een bloem in het veld: het gras verdort en de bloem valt af, maar het woord van de Heer blijft eeuwig bestaan. (1 Petrus 1:25)
Wie door de Heer bevrijd zijn, keren terug. Jubelend komen zij naar Sion, gekroond met eeuwige vreugde. Gejuich en vreugde trekken de stad binnen, gejammer en verdriet vluchten eruit weg.
Die Erlöseten des Herrn werden wieder kommen, und gen Zion kommen mit Jauchzen; ewige Freude wird über ihrem Haupte sein; Freude und Wonne werden sie ergreifen und Schmerz und Seufzen wird weg müssen.
(Jesaja 35:10)
Herr, lehre doch mich Herr, lehre doch mich, daß ein Ende mit mir haben muß, und mein Leben ein Ziel hat, und ich davon muß.
Geef mij weet van mijn einde Geef mij weet van mijn einde, Heer, van de maat van mijn levensdagen, laat mij weten hoe vergankelijk ik ben.
Siehe, meine Tage sind einer Hand breit vor dir, und mein Leben ist wie nichts vor dir. Ach wie gar nichts sind alle Menschen, die doch so sicher leben.
U maakte mijn dagen een handbreed lang, mijn levensduur is niets in uw ogen, niet meer dan lucht is het bestaan van een mens,
Sie gehen daher wie ein Schemen, und machen ihnen viel vergebliche Unruhe; sie sammeln und wissen nicht wer es kriegen wird. Nun Herr, wess soll ich mich trösten? Ich hoffe auf dich.
niet meer dan een schaduw zijn levenspad, niet meer dan lucht wat hij rusteloos najaagt, hij vergaart en weet niet wie het toevalt. Wat heb ik dan te verwachten, Heer? Mijn hoop is alleen op u gevestigd. (Psalm 39:5-8)
De zielen van de rechtvaardigen zijn in Gods hand, geen marteling kan hun deren.
Der Gerechten Seelen sind in Gottes Hand und keine Qual rühret sie an.
(Boek der Wijsheid 3:1)
7
liedteksten
Wie lieblich sind deine Wohnungen Wie lieblich sind deine Wohnungen, Herr Zebaoth! Meine Seele verlanget und sehnet sich nach den Vorhöfen des Herrn; mein Leib und Seele freuen sich in dem lebendigen Gott.
Hoe lieflijk is uw woning Hoe lieflijk is uw woning, Heer van de hemelse machten. Van verlangen smacht mijn ziel naar de voorhoven van de Heer. Mijn hart en mijn lijf roepen om de levende God.
Wohl denen, die in deinem Hause wohnen, die loben dich immerdar.
Gelukkig wie wonen in uw huis, gedurig mogen zij u loven. (Psalm 84:2,3 en 5)
Jullie hebben nu verdriet Jullie hebben nu verdriet, maar ik zal jullie terugzien, en dan zul je blij zijn, en niemand zal je je vreugde afnemen.
Ihr habt nun Traurigkeit Ihr habt nun Traurigkeit; aber ich will euch wieder sehen und euer Herz soll sich freuen und eure Freude soll niemand von euch nehmen.
(Johannes 16:22)
Zie met eigen ogen dat ik mij maar weinig hoefde in te spannen en voor mijzelf veel rust gevonden heb.
Sehet mich an: Ich habe eine kleine Zeit Mühe und Arbeit gehabt und habe großen Trost funden.
(Sirach 51:27)
Zoals een moeder haar zoon troost, zo zal ik jullie troosten;
Ich will euch trösten, wie Einen seine Mutter tröstet.
(Jesaja 66:13)
Denn wir haben hie keine bleibende Statt Denn wir haben hie keine bleibende Statt, sondern die zukünftige suchen wir.
Onze stad is immers niet blijvend Onze stad is immers niet blijvend, wij kijken juist verlangend uit naar de stad die komt. (Hebr. 13:14)
Siehe, ich sage euch ein Geheimnis: Wir werden nicht alle entschlafen,
Ik zal u een geheim onthullen: wij zullen niet allemaal eerst sterven 8
liedteksten
wir werden aber alle verwandelt werden; und dasselbige plötzlich, in einem Augenblick, zu der Zeit der letzten Posaune.
toch zullen wij allemaal veranderd worden, in een ondeelbaar ogenblik, in een oogwenk, wanneer de bazuin het einde inluidt.
Denn es wird die Posaune schallen, und die Toten werden auferstehen unverweslich,
Wanneer de bazuin weerklinkt, zullen de doden worden opgewekt met een onvergankelijk lichaam en zullen ook wij veranderen. En wanneer dit vergankelijke lichaam is bekleed met het onvergankelijke, dit sterfelijke met het onsterfelijke, zal wat geschreven staat in vervulling gaan: ‘De dood is opgeslokt en overwonnen. Dood, waar is je overwinning? Dood, waar is je angel?’
und wir werden verwandelt werden. Dann wird erfüllet werden das Wort, das geschrieben steht:
Der Tod ist verschlungen in den Sieg. Tod, wo ist dein Stachel? Hölle, wo ist dein Sieg?
(1 Cor. 15:51,52,54 en 55)
U komt alle lof, eer en macht toe, Heer, onze God, want u hebt alles geschapen: uw wil is de oorsprong van alles wat er is.
Herr, du bist würdig zu nehmen Preis und Ehre und Kraft, denn du hast alle Dinge geschaffen, und durch deinen Willen haben sie das Wesen und sind geschaffen.
(Openbaringen 4:11)
Selig sind die Toten Selig sind die Toten, die in dem Herrn sterben, von nun an.
Gelukkig zijn zij die sterven Gelukkig zijn zij die vanaf nu in verbondenheid met de Heer sterven.
Ja der Geist spricht, daß sie ruhen von ihrer Arbeit; denn ihre Werke folgen ihnen nach.
En de Geest beaamt: ‘Zij mogen uitrusten van hun inspanningen, want hun daden vergezellen hen.’ (Openbaringen 14:13)
9
BIOGRAFIEËN COMPONIST Johannes Brahms Johannes Brahms werd op 7 mei 1833 geboren en stamde uit een eenvoudige Hamburgse familie. Zijn vader, die contrabassist was, stimuleerde zijn muzikale ambities en zorgde ervoor dat hij op zevenjarige leeftijd pianoles kreeg. Om zijn ouders financieel te kunnen ondersteunen, speelde Brahms ‘s nachts in kroegen en bordelen. Zijn eerste composities schreef hij op jonge leeftijd, waaronder zijn eerste werk, het Scherzo in es in 1851. In 1853 werd hij begeleider van de Hongaarse violist Eduard Reményi. Samen reisden ze door Duitsland voor een grote tournee. Tijdens die tournee ontmoette hij Franz Liszt en ook Robert Schumann, met wie hij bevriend werd. Schumann was erg onder de indruk van Brahms’ talent en zorgde ervoor dat zijn werken gedrukt werden. Niet
lang daarna werd Schumann voor de rest van zijn leven opgenomen in een kliniek. Met zijn vrouw, Clara Schumann, bleef Brahms bijzonder goed bevriend. In 1862 vestigde Brahms zich definitief in Wenen. Tijdens de eerste jaren in Wenen gaf Brahms vele concerten, daarna maakte hij concertreizen naar onder andere Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en 10
Nederland. Vanaf 1881 hield Brahms zich steeds intensiever met componeren bezig. Brahms overleed in 1897 in zijn woning in Wenen, waar hij bijna dertig jaar had gewoond.
biografie
UITVOERENDEN Wiecher Mandemaker Dirigent
Wiecher Mandemaker (1969) studeerde orgel aan het Rotterdams Conservatorium bij Arie J. Keyzer en Ben van Oosten. Gelijktijdig studeerde hij koordirectie bij Barend Schuurman aan hetzelfde conservatorium. Mandemaker volgde masterclasses koordirectie bij Uwe Gronostay, Daniel Reuss en Jos van Veldhoven. In 2001 nam hij deel aan de Eric Ericson Masterclass waar hij nog les kreeg van de oude meester zelf. Daarna werkte hij een jaar als assistentdirigent voor het Groot Omroepkoor. Per september 2005 nam Wiecher Mandemaker het artistiek leiderschap van de Stichting Laurenscantorij over van Barend Schuurman en werd daarmee dirigent van de Laurenscantorij, het Laurens Collegium Rotterdam en het Laurensorkest. Met ingang van dit seizoen is daaraan het Rotterdam Symphony Chorus toegevoegd. Wiecher Mandemaker werkte voor koorprojecten samen met
dirigenten als Frans Br端ggen, Jaap van Zweden, Roberto Benzi, Ed Spanjaard en Arie van Beek. Hij is als hoofdvakdocent koordirectie verbonden aan het Rotterdams Conservatorium, waar hij tevens dirigent is van het Codarts Kamerkoor.
11
biografie
Lucas Jussen, Arthur Jussen Piano
Tijdens het Nationaal Concours van de Stichting Jong Muziektalent in 2004 werd Arthur (1996) gekozen tot ‘Jong muziektalent van het jaar’. In 2005 studeerden de broers op uitnodiging van de Portugese meester-pianiste Maria João Pires een aantal maanden bij haar in Portugal en Brazilië. In de jaren daarna hadden ze zowel les bij Pires, als bij de gerenommeerde Nederlandse pianopedagoog Jan Wijn. Bij Ton Hartsuiker verdiepten ze zich in 20ste-eeuwse muziek. Inmiddels hebben de broers opgetreden met vrijwel alle Nederlandse orkesten. In het buitenland gaven ze concerten met onder meer het London Chamber Orchestra en het Dallas Symphony Orchestra
foto: Stefanie Pistel
De Nederlandse broers Lucas en Arthur Jussen behoren tot de grootste pianotalenten van deze tijd. Ondanks hun jeugdige leeftijd draaien ze al jaren mee in het internationale concertcircuit. Ze debuteerden in 2012 bij het Koninklijk Concertgebouworkest.
en ze gaven recitals in de Herkulessaal in München, in Schloß Elmau, op het festival van Mecklenburg Vorpommern en op het vermaarde pianofestival van La Roque d’Anthéron. Ook maakten ze concertreizen naar Japan en China. Hun debuutalbum (2010) met Beethoven (Deutsche Grammophon) kreeg de platina status en werd bekroond met de Edison Klassiek Publieksprijs. Er volgde een 12
succesvolle Schubert-opname en dit jaar verscheen hun derde album, gewijd aan muziek van Fauré, Ravel en Poulenc. Na twee jaar studie bij Menahem Pressler in de Verenigde Staten, vervolgt Lucas sinds oktober 2013 zijn opleiding bij Dmitri Bashkirov aan de Escuela Superior de Música Reina Sofía in Madrid. Arthur zit in het eindexamenjaar van het gymnasium en studeert bij Jan Wijn.
biografie
Sunhae Im Sopraan
Ze zong bij de Berliner Staatsoper Unter den Linden (onder meer Euridice in Monteverdi’s l’Orfeo), Opera Frankfurt, de Hamburgische Staatsoper (Adèle in Die Fledermaus van Strauss), de Deutsche Oper Berlin (Yniold in Debussy’s Pelléas et Mélisande), de Opéra national de Paris en in het Theater an der Wien. Als gast was zij te horen op festivals in Edingburgh en Salzburg. Sunhae Im werkte met dirigenten als Philippe Herreweghe, Frans Brüggen, Iván Fischer, Kent Nagano, Riccardo Chailly, Ton Koopman en René Jacobs. Diverse opnamen waaraan zij meewerkte werden genomineerd, zo ontving zij voor Händels Agrippina de BBC Music Magazine Award
foto: Lilac
Sunhae Im (Zuid-Korea, 1976) studeerde van 1994 tot 1998 aan de Nationale Universiteit van Seoul bij Lokyung Pak en in Karlsruhe bij Roland Hermann. In mei 2000 is ze finalist bij de Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel en in dat jaar maakt zij ook haar Europese debuut.
2012 en voor het Requiem van Fauré de Echo Klassik 2012. Dit seizoen zingt zij Dorinda in Händels Orlando, het Requiem van Mozart en het Weihnachtsoratorium van Bach.
13
biografie
Thomas Bauer Bariton
In 1997 debuteerde hij als operazanger in het Prinzregententheater in München. Zijn repertoire strekt zich uit van oude tot nieuwe muziek. Hij werkte mee aan wereldpremières van werken van onder anderen Luigi Nono, Wolfgang Rihm en Salvatore Sciarrino. Hij trad op tijdens de Salzburger Festspiele, de Münchener Biennale, het Beethovenfest Bonn en de Berliner Festspiele en soleerde bij onder meer het Boston Symphony Orchestra onder Bernard Haitink, Concentus Musicus met Nikolaus Harnoncourt, het Gewandhausorchester Leipzig met Riccardo Chailly, de Akademie für Alte Musik Berlin met René Jacobs en het Residentie Orkest met Jan Willem de Vriend. Onder leiding van Philippe
foto: Marco Borggreve
Thomas Bauer begon met zingen als jongenssopraan in het koor van de kathedraal van Regensburg. Hij studeerde bij Janno Blaschke en Siegfried Masur aan de Hochschule für Musik und Theater in München.
Herreweghe werkte hij in het Amsterdamse Concertgebouw mee aan uitvoeringen van Bachs Johannes en Matthäus Passion. Liedrecitals geeft Thomas Bauer geregeld met Jos van Immerseel op hammerklavier. Vele opnamen van Thomas Bauer zijn met prijzen onderscheiden. Thomas Bauer is oprichter en intendant van de Kulturwald Festspiele Bayerischer Wald. 14
biografie
Rotterdam Symphony Chorus Het Rotterdam Symphony Chorus is een gloednieuw professioneel symfonisch koor, opgericht door de Stichting Laurenscantorij in samenspraak met de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Artistiek leider en dirigent van het Rotterdam Symphony Chorus is Wiecher Mandemaker. Het is een uitbreiding van het Laurens Collegium Rotterdam en valt net als dat koor onder beheer van de Stichting Laurenscantorij. Het Rotterdam Symphony Chorus is speciaal in leven geroepen om op hoog niveau composities uit te kunnen voeren die een symfonisch, professioneel koor vereisen.
Sopraan Anneke Bliek, Maria Goetze, Anna Majchrzak, Gerdine Tuinstra, Marije Wieringa, Emily Cheung, Marleen Regterschot, Luca Koszeghy, Nicole Fiselier, Frederique Klooster, Christina VĂśltl, Martha Bos en Lilli Jordan Alt Carla Veeningen, Annette Vermeulen, Marjolein Stots, Victorina Eeckeloo, Suzanne Verburg, Marjolein Verburg, Pieter van Breugel, Annemiek van der Ven, Natascha Morsink en Karen Langendonk Tenor Scott Wellstead, Adrian Fernandes, Daan Verlaan, Bas Volkers, Arco Mandemaker, Dolf Drabbels, Niek van Den Dool, Guido Groenland, Diederik Rooker en David van Lith Bas Jan Douwes, Peter Scheele, Andreas Goetze, Christian van Es, Johan Vermeer, Douwe Klinkenberg, DaniĂŤl Vecht, Robert Brouwer, Wouter Verhage en Agnus van Grevenbroek
15
VERWACHT
zo 26 JAN 2014 serie koren grote zaal / 20.15 uur
CAPPELLA AMSTERDAM
Carte blanche voor Gijs Leenaars
Al eerder werkte Leenaars met Cappella Amsterdam. ‘A cappella zingen is precisiewerk. Dat subtiele vind ik heel bijzonder’, aldus de dirigent. Hij is artistiek leider van Bachkoor Holland en het professionele Noord-Nederlandse koor Cappella Frisiae. Ook dirigeerde hij het Nederlands Kamerkoor en was hij assistent-dirigent bij de Radio Kamer Filharmonie en het Radio Filharmonisch Orkest.
16
Foto: Co Broerse
De jonge, excellente koordirigent Gijs Leenaars (1978) krijgt in dit concert carte blanche van Cappella Amsterdam. In korte tijd maakte hij indrukwekkend carrière met als recente mijlpaal zijn benoeming tot chef-dirigent van het Groot Omroepkoor. Voor dit programma koos Gijs Leenaars prachtige 20e-eeuwse werken voor kamerkoor, die hem na aan het hart liggen. Onder meer van de Nederlandse componist Rudolf Escher.
Gijs Leenaars
VERWACHT
do 28 nov 2013 donderdagavond serie serie nederlands blazersensemble grote zaal / 20.15 uur
NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE + HOTEL MODERN De Ring
Richard Wagners gigantische, megalomane zestien uur durende operacyclus Der Ring des Nibelungen in één muziektheateravond. Hotel Modern maakt indringend, hilarisch theater dat zich afspeelt in een vernuftig gecreëerde miniatuurwereld met live animaties en maquettes. ‘Hartverscheurende verhalen, met kille precisie uitgebeeld door kleifiguurtjes’, aldus de Volkskrant. Wagners heroïsche epos is de groep dus wel toevertrouwd. Het grootste en het kleinste: de epische strijd om het Rijngoud en om de macht door goden, godinnen, reuzen en dwergen, gereduceerd tot een avondvullende suite. En dat alles in een intens beeldverhaal met maquettes van Hotel Modern en de prachtige muziek door het Nederlands Blazers Ensemble. Met maquettes gemaakt van kristalsuiker en antiek koperwerk komen spectaculaire, dramatische Wagnerlandschappen tot leven. Wagners Ring in een ongehoorde combinatie, een Gesamtkunstwerk ter gelegenheid van zijn 200e geboortedag.
17
VERWACHT
November do 28 nov / 20.15 uur
Nederlands Blazers Ensemble + Hotel Modern De Ring
za 7 dec / 20.15 uur
Di 17 dec / 12.30 uur
Diamantfabriek Conversations with my mother
CvA-Brass & CvA-Percussion Lunchconcert ism Conservatorium van Amsterdam
zo 8 dec / 11.00 uur Kleine Zaal
wo 18 dec / 19.30 uur
Amsterdamse Cello Biënnale Sneak Preview 2014
Ensemble SCALA Morning of the unexpected
Choir of the New College Oxford Noël Noël!
za 30 nov / 20.15 uur
do 12 dec / 20.15 uur
do 19 dec / 20.15 uur
Special: Osiris Trio jublieum
Slagwerk Den Haag Strange and Sacred Noise
Atlas Ensemble Premières
vr 13 dec / 20.15 uur
vr 20 dec / 20.30 uur
Amsterdam Sinfonietta Verklärte Nacht
Insomnio The Yellow Shark van Frank Zappa
vr 29 nov / 20.15 uur
Osiris Trio Jubileumconcert
December zo 1 dec / 20.15 uur
ISH + VOCAALLAB MonteverdISH – a hiphop breakdance opera
za 14 dec / 20.15 uur
wo 4 dec / 20.15 uur
zo 15 dec / 15.00 uur
Calefax Rietkwintet + Wouter van Reek Door de Bomen het Bos
Laureaten Prinses Christina Concours Wat is het geheim van muzikaal talent? 8+
Quatuor Ysaÿe Franse lyriek
za 21 dec / 15.00 uur
De IJ-Salon Mahlers mooiste za 21 dec / 20.15 uur
Tamara Stefanovich Spraakmakende sonate van Boulez
vr 6 dec / 20.30 uur
Tomoko Mukaiyama Super T-market
ma 16 dec / 19.30 uur
Combattimento Consort Amsterdam + Nederlands Kamerkoor Weihnachtsoratorium 18
Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Muziekgebouw aan ‘t IJ / foto: Erik van Gurp
MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ Piet Heinkade 1 / 1019 BR Postbus 1122 / 1000 BC Amsterdam Kaartverkoop T 020 788 2000 ma t/m za 12.00 -18.00 uur Kantoor T 020 788 2010 F 020 788 2020 E post@muziekgebouw.nl Zakelijke evenementen T 020 788 2023
Restaurant Zouthaven bevindt zich op de begane grond van het Muziekgebouw. Voor een heerlijke start van uw concertavond. Openingstijden en reserveren www.zouthaven.nl of T 020 788 2090 WORD VRIEND Steun het Muziekgebouw al vanaf € 50 per jaar. Lees meer op : muziekgebouw.nl/steunons
PARTNERS De activiteiten van het Muziekgebouw aan ’t IJ komen tot stand door steun van:
Gelieve uw mobiele telefoon tijdens het concert uit te schakelen. Camerabeeld- en geluidsopnamen alleen toegestaan met toestemming vooraf.
Mediapartner:
Pauzedrankje (indien inbegrepen) serveren wij op tafels bij de uitgang van de zaal.
Druk binnenwerk:
EARLY BIRD TICKETS Voor jongeren tot 30 jaar, bijna alle concerten € 10. Wees snel: hoe eerder, hoe meer kans. Lees meer op: www.muziekgebouw.nl/earlybirds
Reserveren en openingstijden restaurant Zouthaven: www.zouthaven.nl. Centraal Station (10-15 min lopen) is met tram 26 bereikbaar tot 00.00 uur. Taxicentrale Amsterdam: T 020 677 7777. De Piet Heinparkeergarage onder Muziekgebouw aan ’t IJ is 24 uur per dag open. Informatie + online kaarten bestellen www.muziekgebouw.nl. Ook voor onze nieuwsbrief.