zo 23 mrt 2014 special
THE ART OF THE TRIO
3
the art of the trio Een dag vol betoverende Drievuldigheid
PROGRAMMA
zo 23 mrt 2014 special 14.00-22.00 uur
THE ART OF THE TRIO
Grote Zaal / 14.00 uur Cappella Pratensis + Goeyvaerts Strijktrio Hommage
3
Grote Zaal / 16.30 uur Rembrandt Frerichs Trio Jazz op fortepiano Grote Zaal / 19.15 uur Arthur Japin Het getal 3 in het leven van Arthur Japin / lezing Grote Zaal / 20.15 uur Osiris Trio Kunst van het trio Bimhuis / 20.30 uur The Necks
Tekst toelichting: Paul Janssen
inleiding Het trio is de meest basale bezetting voor de westerse muziek sinds de vroege barok. De complexe meerstemmigheid, die in de late middeleeuwen en de renaissance ontstond, is de vruchtbare grond van waaruit het trio kon ontstaan. De overdaad aan stemmen en de ondoordringbaarheid van de harmonische en melodische texturen werden aan het einde van de zestiende eeuw een doorn in het oor van menig componist. Vereenvoudigen was het toverwoord. het trio direct een plaats te verwerven. Al kwam er in de jazz wel een belangrijke zelfstandige stem bij die voorheen slechts meeging in de samenspraak tussen de verschillende instrumenten: het ritme. Zo kreeg het standaard jazztrio de bezetting drums, bas en een melodieannex akkoordinstrument. Het is deze bezetting die op een wonderlijke wijze terugkeert in het Rembrandt Frerichs Trio dat met de fortepiano als centraal instrument de dialoog met het verleden aangaat. Het is ook de kern van de Australische formatie The Necks die deze dag afsluit en hun minimal jazz spelen op een standaard piano vergezeld van drums en bas.
Een bas, een middenstem en een pakkende melodielijn, meer had een mens toch niet nodig om een tekst, een emotie over te brengen met muziek. Zo werden de grondleggers van de zogenaamde monodie – de groep componisten, dichters, wetenschappers en humanisten die zich aan het einde van de zestiende eeuw verenigde in de Florentijnse Camerata in Italië – zonder erop uit te zijn de architecten van het trio. Zij zochten slechts naar eenvoud en directe communicatie met de luisteraar; dat daaruit klassieke bezettingen als het strijktrio en het pianotrio ontstonden, hadden ze niet durven dromen. En dat deze bezettingen componisten tot op de dag van vandaag bezig zouden houden, was helemaal niet voorzien.
Net als het Rembrandt Frerichs Trio gaan ook de klassieke trio’s, het Osiris Trio en het Goeyvaerts Strijktrio, in gesprek met het verleden. Het vijfentwintig jaar bestaande Osiris Trio brengt het klassieke pianotrio voor het voetlicht met een van de beroemdste trio’s van Beethoven, het Geistertrio. Daarbij laat het trio horen wat componisten uit de twintigste en eenentwintigste eeuw met de bezetting wisten te doen.
Tot op de dag van vandaag houdt het trio de componisten bezig En niet alleen in de kunstmuziek. Ook in de andere muziekvormen die aan het begin van de twintigste eeuw opdoken, zoals de jazz, wist 3
inleiding
De dag begint met een fascinerende dialoog tussen de vruchtbare grond voor het trio: de meerstemmige klanken uit de late middeleeuwen en vroege renaissance tegenover het hedendaagse strijktrio. En dan blijkt het trio uiteindelijk niet zover van de complexiteit van die vroege renaissance af te hoeven staan. De hedendaagse componist Nikolaj Korndorf slaagde er immers in met een viool, een altviool en een cello een complexe en hermetische structuur te scheppen waarin elke stem telt, waarin elke stem zelfstandig is, waarin bas, melodie en harmonie inwisselbaar lijken, of zelfs nauwelijks als zelfstandige entiteiten bestaan. Alsof een gelaagd meerstemmig koorwerk uit de renaissance en een bij wijze van hommage geschreven trio na vijf eeuwen uiteindelijk twee kanten van dezelfde medaille vormen.
4
inleiding
Pianotrio opus 70 nr. 1 'Geister' van Ludwig van Beethoven. Eerste bladzijde van het derde deel in het handschrift van de componist. Collectie The Morgan Library & Museum, New York
5
PROGRAMMA 14.00 uur Cappella Pratensis + Goeyvaerts Strijktrio
zo 23 mrt 2014 the art of the trio Grote Zaal / 14.00-15.10 uur DUUR: ca. 70 minuten zonder pauze
Hommage
voorafgaand
Nikolaj Korndorf (1947-2001) In Memoriam A.Schnittke (AGSCH) (2002) deel 1, Koraal door Goeyvaerts Strijktrio
Het concert wordt geopend om 13.50 uur met een processie door Cappella Praetensis vanuit de Entreehal met het responsorium uit de liturgie voor de Brugse patroonheilige Sint Donaas.
Johannes Ockeghem (1410-1497) Missa pro defunctis Introitus Kyrie Graduale door Cappella Pratensis
Goeyvaerts Strijktrio
Nikolaj Korndorf In Memoriam A.Schnittke (AGSCH) deel 2, Toccata deel 3, Aria door Goeyvaerts Strijktrio
Kristien Roels viool Kris Matthynssens altviool Pieter Stas cello
Johannes Ockeghem Missa pro defunctis Tractus Offertorium door Cappella Pratensis
Stratton Bull superius (artistiek leider) Andrew Hallock superius Christopher Kale altus Lior Leibovici altus Peter de Laurentiis tenor Olivier Berten tenor Lionel Meunier bassus Pieter Stas bassus
Cappella Pratensis
Anoniem Proch dolor door Cappella Pratensis + Goeyvaerts Strijktrio 6
toelichting Een strijktrio in dialoog met een vocaal ensemble, met als rode draad het requiem en de renaissance tegenover de twintigste eeuw. Het is een gedurfde combinatie, en het werkt. Cappella Pratensis en het Goeyvaerts Strijktrio combineren de eerste meerstemmige requiemmis uit de historie met een gevoelig strijktrio dat Nikolaj Korndorf schreef voor de door hem bewonderde Alfred Schnittke. Hoewel er vijfhonderd jaar tussen het werk van Johannes Ockeghem en het trio van Korndorf zit, lijken de werelden als vanzelfsprekend naast elkaar te kunnen bestaan. Terwijl Ockeghem in hemelse meerstemmigheid algemene troost biedt en de grootsheid van het geloof verklankt, duikt Korndorf in de innerlijke wereld van de mens en laat hij horen hoe zielenpijn en persoonlijk verdriet uit een viool, een altviool en een cello kan klinken.
toegeschreven aan Josquin Desprez, maar daar is geen enkele zekerheid over. Drie stemmen laten in canon de cantus firmus horen, de zangpartij met de hoofdmelodie in lange noten. Als melodie is het Pie Jesu gebruikt, het laatste vers uit de sequens over het laatste oordeel Dies Irae.
Algemene troost en persoonlijk verdriet
De Missa pro defunctis van Johannes Ockeghem is de eerste volledig overgeleverde requiemmis. Hoewel niet precies bekend is waarvoor Ockeghem het werk schreef, gaat men er doorgaans van uit dat dit requiem voor het eerst klonk in 1461 bij de uitvaart van Ockeghems werkgever Karel VII van Frankrijk. Maar ook de dood van Lodewijk XI in 1483 wordt genoemd.
Johannes Ockeghem Missa pro defunctis
De twee werken worden ingeleid door een traditionele gregoriaanse processie, een responsorium uit de liturgie voor de Brugse patroonheilige Sint Donaas en van een uitroepteken voorzien door het gezamenlijk gespeelde Proch dolor, een anonieme treurzang uit de vijftiende eeuw op de dood van waarschijnlijk Keizer Maximiliaan I van Oostenrijk. Dit zevenstemmige werk is wel eens
Dat dit requiem van Ockeghem niet alle bekende delen van de katholieke requiemmis heeft – het Sanctus, Communio en Agnus Dei mist 7
TOELICHTING 14.00 uur
– kan betekenen dat deze delen verloren zijn gegaan of dat deze in de sobere gregoriaanse versie werden gezongen. Hier klinken alleen de overgeleverde noten van Ockeghem. Deze vormen in zoverre een eenheid, dat de componist in alle delen de dramatische mogelijkheden van de stemmen onderzoekt. Alleen het eerste deel, de Introïtus, is wat soberder en eigenlijk niet meer dan een versierde versie van de gregoriaanse melodie met ondersteuning van de andere stemmen. In de andere delen maakt Ockeghem gebruik van twee- drieen vierstemmige texturen en vooral in het Offertorium bereikt hij een hoge mate van meerstemmige en ritmische complexiteit.
door die vele Russische en Oost-Europese componisten doormaakten: zijn eerste werken zijn atonaal en avant-gardistisch en vanaf de late jaren zeventig keerde hij naar de tonaliteit en naar een vorm van Nieuwe Eenvoud terug. Al zijn de muziekvormen van Korndorf vaak voller en complexer dan de partituren van onder anderen Arvo Pärt en Giya Kancheli. Dat blijkt ook duidelijk uit In Memoriam Alfred Schnittke (AGSCH) voor strijktrio. Korndorf schreef het werk in 1986 nadat de in 1998 overleden Russische componist Schnittke zijn eerste hartaanval had gehad. Later werd het werk beschouwd als een in memoriam, een instrumentaal requiem voor deze componist. Met de noten A-G-Es-C-B verwijst Korndorf naar de naam Alfred Garrievitsj Schnittke. Deze noten vormen in alle drie de delen het motivisch materiaal voor een doorgaans complexe zesstemmige opbouw. Deze ontvouwt zich in het eerste deel in lange notenwaarden die maar langzaam veranderen. Het tweede deel wordt na een altvioolrecitatief een razendsnel soort folkloristisch perpetuum mobile, en het laatste deel kent een meerstemmige constructie à la Bach. Pas aan het slot keren de eenvoud en de sereniteit weer terug.
Nikolaj Korndorf
In Memoriam Alfred Schnittke ‘Mijn muziek is gewoonlijk gerelateerd aan serieuze onderwerpen’, schreef de RussischCanadese componist Nikolaj Korndorf al eens. ‘Filosofie, religie, moraal, de problemen van een persoonlijk spiritueel leven, de relatie met de omringende wereld... Dit alles betekent dat de meeste van mijn werken niet voor het plezier zijn geschreven en zeker niet geclassificeerd kunnen worden als entertainment.’ Korndorf vervolgt: ‘Ik probeer zoveel mogelijk te verzekeren dat mijn muziek een boodschap heeft voor elke luisteraar en dat mijn muziek niemand onaangeroerd laat maar een emotionele respons oproept. Ik accepteer zelfs dat mijn muziek negatieve emoties oproept, zolang het maar geen onverschilligheid is.’ Hij maakte daarbij in zijn muziek een ontwikkeling 8
liedteksten Processie O sanctissime presul Christi, Donatiane, angelorum choris asscripte, et electorum Dei gaudiis addicte.
O allerheiligste voorganger van Christus, Donaas, gevoegd bij het koor van de engelen, en geroepen tot de vreugden van de uitverkorenen van de Heer.
Defende nos continua intercessione et ab hostili animarum et corporum impugnacione. Exaudi preces coram te fusas
Verdedig ons met uw voortdurende tussenkomst tegen de vijandige aanval op onze zielen en lichamen. Aanhoor onze gebeden in uw tegenwoordigheid uitgestort en aanhoor de verlangens van hen die om u smachten
et suscipe vota ad te suspirantium.
Johannes Ockeghem Missa pro defunctis
Introitus Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis. Psalm: Te decet hymnus, Deus, in Sion, et tibi reddetur votum in Ierusalem: Exaudi orationem meam, ad te omnis caro veniet. Requiem aeternam dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis.
Heer, geef hun de eeuwige rust en het eeuwige licht verlichte hen. Psalm: Voor U moet men zingen, God, op de Sion, en U dank brengen in Jeruzalem. Verhoor mijn gebed, tot U komt alle vlees. Heer, geef hun de eeuwige rust en het eeuwige licht verlichte hen.
9
liedteksten 14.00 uur
Kyrie Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Kyrie Heer, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons.
Graduale Si ambulem in medio umbrae mortis non timebo mala, quoniam mecum es, Domine. Virga tuaet baculus tuus ipsa me consolata sunt.
Graduale Al moet ik door dalen van duisternis en dood, ik ben voor geen onheil bang, want U bent bij mij, Heer. Uw knots en uw staf geven mij nieuwe moed.
(Psalm 23, 4)
Tractus Sicut cervus desiderat ad fontes aquarum: ita desiderat anima mea ad te, Deus. Sitivit anima mea ad Deum vivum, quando veniam et apparebo ante faciem Dei mei? Fuerunt mihi lacrimae meae panes die ac nocte, dum dicitur mihi per singulos dies: Ubi est Deus tuus?
Tractus Zoals een hinde smacht naar stromend water: zo smacht mijn ziel naar U, o God. Mijn ziel dorst naar God, wanneer mag ik nader komen en Gods gelaat aanschouwen? Tranen zijn mijn brood, bij dag en bij nacht, want heel de dag hoor ik zeggen: ‘Waar is dan je God?’
(Psalm 41 (42), 2.3.4)
Offertorium Domine Jesu Christe, Rex gloriae, Libera animas omnium fidelium defunctorum de poenis inferni, et de profundo lacu: Libera eas de ore leonis, ne absorbeat eas tartarus, ne cadant in obscorum.
Offertorium Heer, Jezus Christus, Koning der heerlijkheid, verlos de zielen van alle overleden gelovigen van de straffen der hel en van de ondergang. Ontruk hen aan de muil van de leeuw, opdat de afgrond hen niet verslindt en zij niet vallen in de duisternis.
Sed signifier sanctus Maichael repraesentet eas in lucem sanctam; Quam olim Abrahae promisti, et semini eius.
Maar moge de aanvoerder, de heilige Michaël, hen binnenleiden in het heilig licht; dat Gij eertijds beloofd hebt aan Abraham en zijn zaad. 10
liedteksten 14.00 uur
Offers en gebeden van lof dragen wij U op, Heer; neem ze aan voor de zielen welke wij heden gedenken; doe hen overgaan, Heer, van de dood tot het leven; dat Gij eertijds beloofd hebt aan Abraham en zijn zaad.
Hostias et preces tibi Domine laudis offerimus: Tu suscipe pro animabus illis, quarum hodie memoriam facimus: Fac eas, Domine, de morte transire ad vitam; Quam olim Abrahae promisti, et semini eius.
Proch dolor Oh smart! Laat de massa van de Duitsers wenen voor de koning met de grote geest die voor hun landen verloren is! Hij ligt dood en de schitterende ster van Caesar is plotseling gevallen: Er kan nu geen grotere pijn zijn dan deze wond. Moge de heldere lichten van de sterrenhemels open gaan en de hemelse gastheer de grote held verwelkomen!
Proch dolor! Amissum terris Germanica turba magnanimum regem defleat! Ille jacet, atque ruit subito praeclarum Caesaris astrum: Vulnere non major nunc dolor esse potest. Fortia stelliferi pandantur lumina celi Excipitat magnumcelica turma virum!
[Cantus firmus:] Pie Jhesu Domine, dona ei requiem. Amen.
Liefhebbende heer Jezus, vergun hem rust. Amen.
11
BIOGRAFIEﾃ起 Componisten Johannes Ockeghem
De componist Johannes Ockeghem (ca 1410-1497) begon zijn muzikale leven als zanger bij de Onze-LieveVrouwekerk in Antwerpen. Daarna kwam hij in dienst van Karel, de hertog van Bourbon in Moulins.
onder Karel VII, Lodewijk XI en Karel VIII. Ockeghem ontpopte zich tot grootmeester van de nog jonge meerstemmigheid in de renaissance. Hij was een van de eersten die ook in de religieuze muziek experimenteerde met een vrijere vorm van meerstemmigheid. Hij schreef, in tegenstelling tot Guillaume Dufay, alle stemmen tegelijkertijd waardoor er een hechtere polyfone textuur ontstond. Om die reden wordt Ockeghem wel de vader van het moderne contrapunt genoemd. Hij schreef geschiedenis met verschillende missen, motetten en chansons.
Aan dit Franse koningshuis kreeg hij in 1452 een betrekking als zanger en componist. Hier diende hij 12
biografie 14.00 uur
Nikolai Korndorf
De Russisch-Canadese componist Nikolai Korndorf (1947-2001) studeerde aan het Conservatorium van Moskou en schreef al tijdens zijn studie de opera A tale on‌. Naast zijn compositiestudie volgde hij ook directielessen bij Leo Ginsburg.
stijl, al werd zijn werk al snel milder en toegankelijker. Met Confessiones voor contrabas en twaalf blazers liet hij in de late jaren zeventig repetitieve en tonale elementen toe en vereenvoudigde zijn stijl meer en meer. In 1991 vertrok Korndorf naar Canada waar hij tot zijn dood compositie doceerde aan de University of British Columbia. Het werk van Korndorf heeft een advocaat in de Russische dirigent Alexander Lazarev, die bijna al zijn werk opnam.
Vanaf 1972 doceerde Korndorf zelf compositie en orkestratie aan het Conservatorium van Moskou. Als componist schreef hij in eerste instantie in de naoorlogse avant-gardistische 13
biografie 14.00 uur
Uitvoerenden Cappella Pratensis
Het ensemble combineert historische uitvoeringspraktijk met eigenzinnige programma’s en originele interpretaties gebaseerd op wetenschappelijk bronnenonderzoek en artistieke uitgangspunten. Zoals in de tijd van Josquin gebruikelijk was, staan de zangers van Cappella Pratensis rond een centrale muziekstandaard. Er wordt gezongen uit facsimileuitgaven van originele koorboeken, waarin de muziek is opgetekend in mensurale
foto: Hans Morren
Het uit Nederland afkomstige vocale ensemble Cappella Pratensis – vertaald ‘Cappella des prés’ – is een voorvechter van en gespecialiseerd in de muziek van Josquin Desprez en andere polyfonisten uit de 15de en 16de eeuw.
notatie. Deze aanpak, samen met aandacht voor de linguïstische oorsprong van de composities en voor het modale systeem waarop ze gebaseerd zijn, biedt een uniek perspectief op het repertoire. In 1987 werd het ensemble opgericht en het staat nu onder de artistieke leiding van zanger en dirigent Stratton Bull.
14
biografie 14.00 uur
Goeyvaerts Strijktrio
foto: Hans Morren - Š 2012 Challenge Records International
Het Goeyvaerts Strijktrio is in 1997 opgericht door violiste Kristien Roels, altviolist Kris Matthynssens en cellist Pieter Stas. Het trio heeft als doel uitsluitend twintigste- en eenentwintigste-eeuwse repertoire uit te voeren. Het trio ontleent zijn naam aan de Belgische componist Karel Goeyvaerts die een belangrijke rol speelde in de ontwikkelingen binnen de Europese nieuwe muziek. Het ensemble speelt niet alleen bestaand werk, maar is ook actief met opdrachten voor nieuwe strijktrio’s.
15
PROGRAMMA 16.30 uur
zo 23 mrt 2014 the art of the trio Grote Zaal / 16.30-17.30 uur DUUR: ca. 60 minuten zonder pauze
Rembrandt Frerichs Trio Jazz op fortepiano
Jazzimprovisaties gebaseerd op de volgende composities: Rembrandt Frerichs (1977) A long story short / Once upon a time, Melodie antique Johann Sebastian Bach (1685-1750) Cellosuite 1 en 2 / Prelude in C / Inventie in d / Prelude BWV 934 Fughetta in c BWV 961 / Prelude en fughetta BWV 899 / Chaconne / koralen ‘Jesu Leiden, Pein und Tod’ en ‘Ich steh an deiner Krippen hier’
Rembrandt Frerichs Trio Rembrandt Frerichs fortepiano Tony Overwater violone, contrabas Vinsent Planjer drums 16
toelichting Piano, contrabas en drums; melodie (harmonie), bas en ritme. Het is de heilige drie-eenheid van het jazztrio. Maar wat nu als die piano opeens vervangen wordt door een fortepiano, het toetsinstrument uit de late achttiende en negentiende eeuw, het soort instrument waar Beethoven zijn monumentale sonates op schreef? En wat als de oude muziek het referentiekader wordt voor hedendaagse improvisatie? ‘Soms ervaar je dat verschillende zaken op een moment samenkomen’, zegt jazzpianist Rembrandt Frerichs. ‘Ontwikkelingen die al jaren onder het water borrelen, komen dan opeens aan de oppervlakte.’ Frerichs was op zoek naar andere mogelijkheden, nieuwe uitdagingen, een ander geluid. ‘Mede door mijn liefde voor de Arabische muziek ben ik al een tijd op zoek naar een ander, lichter en poëtischer pianogeluid dat dichter bij de menselijke fysiek ligt.’ Via adviezen van collega-musici kwam hij terecht bij de fortepiano.
en de barokmuziek in het algemeen, vormen nu de bouwstenen voor een improvisatieset waarin het geluid van de fortepiano centraal staat. ‘Wat gebeurt er als je je niet hoeft te houden aan de conventies en regels van de historische uitvoeringspraktijk? Wat gebeurt er als we het instrument met een frisse blik beschouwen, alsof het gisteren gebouwd is?’ Het Rembrandt Frerichs Trio speelt op basis van deze vragen hedendaags werk van Frerichs, vertaalt Arabische en Perzische muziek voor qanûn en santoor (vormen van citers) naar de fortepiano en improviseert op thema’s uit onder andere de cellosuite en cantates van Bach.
Op zoek naar een lichter en poëtischer pianogeluid Ook op een andere manier kwam de historie het muzikale universum van Frerichs binnen. Het Bach Festival Dordrecht gaf Frerichs in 2012 carte blanche om te onderzoeken welke betekenis de muziek van Johann Sebastian Bach kan hebben voor een hedendaags improviserend musicus. De muziek van Bach in het bijzonder, 17
BIOGRAFIEËN UITVOERENDEN Rembrandt Frerichs Fortepiano
‘Een van de hoogtepunten van het North Sea Jazz Festival’ schreef Jazzmagazine over pianist en componist Rembrandt Frerichs. Een betere aanbeveling is nauwelijks denkbaar.
Hij kent het Amerikaanse jazz repertoire, maar past ervoor om de gebaande paden te bewandelen. Hij put uit Europese klassieke muziek en zijn passie voor Arabische muziek, die werd aangewakkerd door zijn tweejarig verblijf in Egypte. De nu 36 jarige pianist debuteerde al op 22 jarige leeftijd op het North Sea Jazz Festival. In 2007 werd zijn debuut album genomineerd voor de Edison publieksprijs en presenteerde hij zijn muziek in de legendarische Jazzclub Birdland in New York. Geselecteerd als Music X Port Artist, tourt hij op dit moment over de hele wereld.
Rembrandt is een jonge pianist met een brede blik die actief is in de voorhoede van de nieuwe generatie Europese musici.
Tony Overwater Violone, contrabas
De Nederlandse jazzbassist Tony Overwater (1965) studeerde aan het koninklijk Conservatorium van Den Haag. Kort na zijn opleiding startte hij zijn eerste groep, Scapes, en kreeg hij van de Stichting Jazz in Nederland de prijs voor de meest veelbelovende muzikant. Sindsdien speelt hij in verschillende samenstellingen en maakt hij vast deel uit van het trio van Yuri Honig
18
biografie 16.30 uur
en het Rembrandt Frerichs Trio. Overwater componeert ook en schrijft in die hoedanigheid onder andere werk voor zwijgende films. In zijn huidige werk klinkt zijn grote belangstelling voor de Arabische muziek door. Overwater kreeg in 2002 de prestigieuze Boy Edgar Prijs.
Vinsent Planjer Drums
De Nederlandse drummer en percussionist Vinsent Planjer (1972) groeide op in Zwolle en studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Daar maakte hij deel uit van de Big Band van het conservatorium. Met deze bigband trad hij op tijdens het North Sea Jazz Festival. Sinds zijn afstuderen is hij uitgegroeid tot een ‘household name’ in de Nederlandse jazzscene. 19
Planjer is ook actief in het theater en is met zijn lespraktijk verbonden aan de Britsh School in Den Haag.
PROGRAMMA 19.15 uur Arthur Japin
Het getal 3 in het leven van Arthur Japin / lezing
20
zo 23 mrt 2014 the art of the trio Grote Zaal / 19.15-19.45 uur DUUR: ca. 30 minuten zonder pauze
toelichting Voor schrijver Arthur Japin (1956) heeft de drie vooral persoonlijke betekenis. Al lange tijd leeft hij samen met twee partners, uitgever Lex Jansen en de Amerikaanse auteur Benjamin Moser. Hij spreekt openhartig over deze relatie in interviews en het is tevens een van de onderwerpen in zijn boek Zoals dat gaat met wonderen – Dagboeken 2000-2007. Japin brak door met de roman Een schitterend gebrek uit 2003. Het leverde hem een jaar later de Libris Literatuurprijs op. Zoals de meeste van zijn romans heeft ook Een schitterend gebrek een historische kern. Japin wilde in eerste instantie acteur worden en volgde in Londen een opleiding aan The School of Dramatic Arts.
De La Mar speelt. Zijn jongste roman, De man van je leven, verscheen vorig jaar. Ook in deze roman draait het om een driehoeksverhouding.
De persoonlijke betekenis van het cijfer drie Terug in Nederland studeerde hij enige tijd Nederlands om vervolgens naar de Kleinkunstacademie te gaan. Hij speelde wat kleine rollen, onder andere in Flodder en Onderweg naar Morgen. In 1987 stopte hij met acteren en in 1996 debuteerde hij als schrijver met De Magonische Verhalen. Sindsdien heeft hij een succesvol oeuvre uitgebracht met titels als De zwarte met het witte hart, De Overgave, Vaslav en Maar buiten is het feest. Van Vaslav maakte Japin een theaterbewerking die nu in 21
PROGRAMMA 20.15 uur
zo 23 mrt 2014 the art of the trio Grote Zaal / 20.15-22.00 uur DUUR: ca. 45 minuten voor de pauze ca. 30 minuten na de pauze
Osiris Trio
Kunst van het trio Ludwig van Beethoven (1770-1827) Pianotrio op. 70 nr. 1 ‘Geister’ (1808) I Allegro vivace e con brio II Largo assai ed espressivo III Presto Toru Takemitsu (1930-1996) Between Tides (1993) PAUZE Klaas de Vries (1944) ‘All that we love is bound for the past’ (wereldpremière) Dit concert wordt live uitgezonden op Radio 4 door Omroep MAX
Osiris Trio Ellen Corver piano Peter Brunt viool Larissa Groeneveld cello Gerrie de Vries mezzosopraan David Mitchell spreekstem 22
toelichting Het pianotrio is misschien wel de meest klassieke vorm van het trio. Sinds Joseph Haydn zijn eerste pianotrio’s schreef werd de bezetting net zo ‘heilig’ als het strijkkwartet. Elke zichzelf respecterende componist schreef wel een pianotrio, en dat gebeurt tot op de dag van vandaag.
Ludwig van Beethoven
Want sinds Beethoven de drie instrumenten elk een volledig zelfstandige rol gaf heeft de bezetting aanleiding gegeven tot een enorme rijkdom aan sonoriteiten. Vooral in de twintigste en eenentwintigste eeuw.
Pianotrio op. 70 nr. 1 ‘Geister’
Ludwig van Beethoven liet geen misverstand over zijn ambities bestaan toen hij in 1795 drie pianotrio’s als zijn Opus 1 publiceerde. Joseph Haydn had het pianotrio op de klassieke kaart gezet en Beethoven zou wel even laten horen hoezeer hij het voorbeeld van zijn kortstondige leermeester kon overtreffen.
Drie instrumenten zorgen voor een enorme klankrijkdom Zo schreef de Japanse componist Toru Takemitsu een welhaast impressionistisch klankgedicht met ‘water’ als hoofdonderwerp. En zo probeerde Klaas de Vries met All that we love is bound for the past juist de ballast van het traditionele pianotrio overboord te gooien door er een zangstem aan toe te voegen. Deze liedcyclus op teksten van David Mitchell beleeft vandaag zijn wereldpremière.
Beethoven creëerde direct meer evenwicht en gelijkheid tussen de drie instrumenten onderling en zou uiteindelijk elf pianotrio’s schrijven. Toch duurde het na Opus 1 ruim tien jaar voordat hij weer naar het pianotrio terugkeerde. Na het voltooien van zijn Zesde symfonie, de ‘Pastorale’, schreef de componist in 1808 twee pianotrio’s Opus 70. De eerste van deze set, het Geistertrio, groeide uit tot een van Beethovens bekendste bijdragen aan deze vorm. De opmerkelijke bijnaam dankt het werk aan het langzame middendeel, Largo assai ed espressivo. Het wordt omgeven door twee vrolijke en snelle hoekdelen, waarin de drie 23
toelichting 20.15 uur
Water dreaming is water het onderwerp. Ook in Between Tides, dat Takemitsu in 1993 op verzoek van de Berliner Festspiele voor Pamela Frank, Yo-Yo Ma en Peter Serkin schreef, speelt water een belangrijke rol.
instrumenten ondanks een aantal dominante uitbarstingen van de piano, inderdaad volkomen gelijkwaardig zijn. Dit largo wordt wel de langzaamste muziek genoemd die tot dan toe geschreven was. Het mysterieuze en spookachtige werk vol ijle tremolo’s en voor die tijd wonderlijke orkestrale texturen zou gebaseerd zijn op schetsen voor een heksenscène in een opera over MacBeth die Beethoven uiteindelijk nimmer schreef. Het deel is gefragmenteerd en lijkt zich dolend en zonder enige coherentie zoekend een weg te banen. Pas in het laatste deel herstelt Beethoven de onzekerheid weer met virtuoos spel en een duidelijk herkenbare sonatevorm.
Zo wordt de basis van het werk gevormd door wat Takemitsu de ‘Sea tone row’ noemt, een reeks van zes stijgende intervallen. Deze reeks wordt beheerst door de noten Es-E-A, het ‘Sea-thema’. Het kalm en grotendeels zacht voortschrijdende werk lijkt geïnspireerd op de beweging van de getijden, maar Takemitsu beschouwt die beweging graag breder. ‘Het kan ook het komen en gaan van de seizoenen verbeelden, of iets veelvormigs zoals de tuinen van het oude Japan, die in hun geheel gezien kunnen worden als een metafoor voor de zee’, schreef hij bij wijze van toelichting. ‘Dus de muzikale objecten die geplaatst zijn in (de muzikale tuin van) dit werk veranderen geleidelijk van vorm, zoals de verschijning van stenen, planten en water veranderen met het perspectief van de persoon die langzaam door de tuin loopt. Er is geen groot contrast. Toch vinden er vanaf het begin veranderingen plaats die zo langzaam gaan dat men ze nauwelijks kan herkennen. De meest belangrijke verandering daarbij is de verandering van kleur.’
Toru Takemitsu Between Tides
Toru Takemitsu was de eerste naoorlogse Japanse componist die niet alleen de westerse klassieke muziek omarmde en combineerde met de Japanse muziek, maar ook de eerste die daadwerkelijk doorbrak in het westen en zo ook de interesse voor de Japanse cultuur stimuleerde. De eerste invloeden van Takemitsu waren twee componisten die zelf ook veel belangstelling hadden voor oosterse muziek: Claude Debussy en Olivier Messiaen. Vanaf de vroege jaren zeventig kregen zowel de traditionele Japanse muziek als natuurelementen een steeds grotere plek in zijn werk. Vooral zijn fascinatie voor water is opmerkelijk. In werken als Towards the Sea, Riverrun en I heard the
Klaas de Vries
All that we love is bound for the past ‘Een gek verhaal’, noemt Klaas de Vries het ontstaan van All that we love is bound for the past voor mezzosopraan en pianotrio dat vandaag zijn wereldpremière beleeft. 24
toelichting 20.15 uur
Tijdens de repetities van de opera Wake (2010), waarvoor De Vries samenwerkte met David Mitchell, werd hij gebeld door de Nederlandse kunstenaar Willem Schnitker. Schnitker wilde hem een boek cadeau doen met achttien litho’s die hij gebaseerd had op evenzoveel haikuachtige teksten van Mitchell. Schnitker had Mitchell gevraagd diens roman De onverhoorde gebeden van Jacob de Zoet samen te vatten in achttien korte teksten die de basis zouden vormen voor de litho’s. ‘De teksten van David raakten mij direct’, zegt De Vries. ‘Ze bleven hangen. Dus toen het Osiris Trio kwam met het verzoek een pianotrio te schrijven voor hun 25-jarig bestaan besloot ik deze teksten te gebruiken. Het pianotrio is een complexe klassieke vorm en er zijn veel erg goede stukken. Door er een liedcyclus van te maken, omzeil ik de druk van de historie.’
Dat verhaal speelt zich af op het kunstmatige Japanse eiland Deshima voor de kust van Nagasaki waar vanaf 1641 tot 1859 een Hollandse kolonie waar VOCschepen aanlegden de enige poort tot het Japanse land vormde. Aan de hand van de wederwaardigheden van de klerk Jacob de Zoet diept Mitchell met alle bijkomende emoties de wonderlijke verhouding tussen de Japanners en de Nederlanders uit. Het zijn de daarmee gepaard gaande emoties die de grondtoon vormen voor elk van de achttien korte liederen die genoemd zijn naar de laatste regel van het laatste gedicht: ‘All that we love is bound for the past’.
De ‘kleine scènes’ van Mitchell vormen nu een liedcyclus met pianotrio, achttien ‘muzikale aquarellen’ die naar aanleiding van de gebeurtenissen in de tekst broeierig, woedend of melancholiek zijn. ‘Ik ben soms schaamteloos illustratief’, zegt De Vries, die op enkele plekken ook werk van anderen citeert of parafraseert. Zo komt als er in de tekst sprake is van een chirurgijn die klavecimbels verzamelt een fragment langs van Sweelincks Mein junge Leben hat ein End. De Vries had zichzelf verder de opdracht gegeven om in de achttien deeltjes, sommige niet langer dan een halve minuut, geen thematisch materiaal te herhalen. ‘Elk ‘liedje’ is een vondst op zich’ aldus de componist. Wat alles bij elkaar houdt is het verhaal dat nu in korte fragmenten langskomt. 25
liedteksten Decima and the court journey
Dejima
Text: David Michell
1 A child can climb the persimmon tree Hear the koto from the upstairs room?
1 Een kind kan in de persimoenboom klimmen. Hoort u de koto in de kamer boven?
2 The coolies sweat in the steaming morning. Damn these crates. Damn this heat.
2 De koelies zweten in de zwoele ochtend. Vervloekte kratten. Vervloekte hitte.
3 The pale day closes its red eyes. The blue wind abandons our Dutch flag.
3 De bleke dag sluit zijn rode ogen. De blauwe wind verlaat de Nederlandse vlag.
4 Footsteps hurry under the eaves of the brothel. Hush, hush, hour of the Rabbit.
4 Voetstappen snellen onder de dakrand van het bordeel. Sst, wees stil, het uur van het konijn.
5 Steps in the snow, gates in the moon. The blind beggar never leaves this spot.
5 Stappen in de sneeuw, poorten in de maan. De blinde bedelaar wijkt nooit van zijn plaats.
6 Young squid dry in the sunlight. Old fishwives gossip in the shade.
6 Jonge inktvis droog in het zonlicht. Oude visvrouwen roddelen in de schaduw.
7 The carp are the ponderings. The dragonflies, the desires.
7 De karpers zijn de overpeinzingen. De libellen de verlangens.
8 Smoke from the rice fields on Mount Inasa. For all we know, Europe is flames and ash.
8 Rook van de rijstvelden op Mount Inasa. Zover wij weten, is Europa niets dan vuur en as.
9 Rats in the warehouse live breed and die. Cicades in the courtyard shriek a mantra of summer.
9 Ratten in het pakhuis leven, jongen en sterven. Cicaden op de binnenhof snerpen een mantra van de zomer. 26
liedteksten 20.15 uur
10 The second informer spies on the first, oblivious to the third. Here is the execution ground.
10 De tweede informant bespioneert de eerste, onwetend van de derde. Hier is de executieplaats.
11 No sir. I never went to the headland, lying across the bay. My fields are where we stand.
11 Nee, meneer. Nooit was ik op de landtong aan de overzijde van de baai. Mijn velden liggen waar we staan.
12 The festival of laterns. She dances to drums. Leonies on her kimono bloom and entwine.
12 Het lampionnenfeest. Zij danst op het ritme van trommels. Op haar kimono bloeien en vervlechten zich pioenen.
13 Thunderheads rear up to the North-east. Tomorrow, we journey to the distant shogun.
13 Donderkoppen verheffen zich in het noordoosten. Morgen gaan we op weg naar de verre shogun.
14 Rise, smoke, eat, shit, carouse and curse our courteous, bloodsucking gaolers. Will our ship never appear?
14 Opstaan, roken, eten, poepen, slempen, vloeken op de hoffelijke bloedzuigers die ons gevangen houden. Zal ons schip dan nooit verschijnen?
15 Our half-Japanese son hides in the bamboo grove. Our half-European daughter seeks in the bamboo grove.
15 Onze half-Japanse zoon schuilt in het bamboebos. Onze half-Europese dochter zoekt in het bamboebos.
16 Wife, I fear one thing: What exile will do to the image of you painted on my heart.
16 Vrouw, ik vrees ĂŠĂŠn ding: wat de ballingschap zal doen met het beeld van jou dat op mijn hart geschilderd staat.
17 Down the corridor, surgeon. Though the door, tread bravely. An old companion is waiting.
17 De gang uit, chirurchijn. Treed moedig door de deur. U wacht een oude metgezel.
18 She lies at anchor. Take these persimmons. All that we love is bound for the past.
18 Het schip ligt voor anker. Neem deze persimoenen. Al wat ons lief is, is bestemd naar het verleden. 27
BIOGRAFIEĂ‹N Ludwig van Beethoven
zijn werk belichaamt hij de overgang van de klassieke naar de romantische tijd. Hij transformeerde onder andere de klassieke sonatevorm tot een tot een groots en veelzijdig vormconcept en ook de pianosonate, het strijkkwartet en de symfonie werden dankzij Beethoven vormen met een buitengewoon groot gewicht.
Toru Takemitsu
foto: Shott Japan
COMPONISTEN
Toru Takemitsu (1930-1996) is de eerste twintigste-eeuwse Japanse componist die een brede interesse voor de westerse muziek aan de dag legde.
Ludwig van Beethoven (1770‑1827) begon zijn leven in Bonn en bouwde na zijn vertrek naar Wenen in 1792 een reputatie op als briljant en eigenzinnig componist en pianist.
Takemitsu maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog gedurende een lang ziekbed kennis met de muziek van onder anderen Claude Debussy en Olivier Messiaen en ontwikkelde zich daarna voornamelijk autodidact tot gerespecteerd componist. Vooral na de jaren zestig, toen hij in zijn oeuvre ook invloeden
Hoewel Beethoven vooral dankzij de toelages van adellijke steunpilaren in zijn levensonderhoud kon voorzien werd hij de eerste icoon van het freelance componistenbestaan. In 28
biografie 20.15 uur
van de Japanse traditionele muziek toeliet, werd Takemitsu wereldwijd uitgevoerd en groeide hij uit tot het symbool van de synthese tussen de oosterse en westerse muziek. Takemitsu was ook docent aan de Yale University.
Klaas de Vries
Klaas de Vries (1944) studeerde compositie bij Otto Ketting in Den Haag en hij was van 1975 tot 2009 docent aan het Rotterdams Conservatorium. De Vries is zeer actief met het organiseren van concerten en profileert zich sterk als componist. In 1983 krijgt hij de Matthijs Vermeulenprijs voor Discantus. Ook in 1998 valt deze eer hem te beurt voor de opera A King, riding‌ De invloed van de traditie in de meest ruime zin des woords is groot in zijn werken. Invloeden 29
uit de barok en de jazz en van uiteenlopende componisten als Mozart en Stravinsky kunnen daarbij naast elkaar bestaan.
biografie 20.15 uur
UITVOERENDEN Gerrie de Vries
foto: Marco Borggreve
Mezzosopraan
De Nederlandse mezzosopraan Gerrie de Vries studeerde bij Cora Canne Meijer aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam. Aan hetzelfde instituut volgde zij tevens de muziekdramatische opleiding. Gerrie de Vries werkte in binnen- en buitenland mee aan vele concerten met twintigste-eeuws
repertoire en verleende haar medewerking aan diverse wereldpremières zoals Pancho Villa van Rob Zuidam, A King Riding van Klaas de Vries, Music for large Ensemble van Steve Reich en Aquarius van Karel Goeyvaerts. Ook ontwikkelde zij samen met regisseur Ad de Bont een aantal kleinschalige muziekproducties zoals Mädchenlieder en Die Aufgeregten. Tot 2004 werkte zij als zangeres en lid van de artistieke commissie van muziektheatercollectief Walpurgis in Antwerpen. Op dit moment is zij artistiek leider van De Helling.
David Mitchell Spreekstem
David Mitchell (1969) is een Britse schrijver. Hij publiceerde vijf romans, waarvan Cloud Atlas (2004) en The thousand autumns of Jacob de Zoet (2010) de bekendste zijn. 30
Hij woonde lange tijd in Japan en is getrouwd met een Japanse vrouw; veel van zijn boeken hebben al dan niet zijdelings iets met Japan te maken. Tegenwoordig woont hij in Ierland. Zijn werk kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan stijlen en vormen waarmee hij verschillende verhaallijnen in elkaar vlecht.
biografie 20.15 uur
Osiris Trio Het Osiris Trio ontstond in 1988 na een gezamenlijk optreden van violist Peter Brunt, celliste Larissa Groeneveld en pianiste Ellen Corver. Hoewel Peter Brunt in de jaren 20052010 vervangen werd door Vesko Eschkenazy is dit nog steeds de huidige bezetting.
foto: Marco Borggreve
Het trio kende een goede start en ontving vier jaar na de oprichting de Philip Morris Finest Selection. Een jaar later ontving het trio ter ondersteuning van een internationale carrière de Annie Bosboom Prijs. Sindsdien heeft het trio internationaal naam gemaakt en vele succesvolle cd’s opgenomen. Het Osiris Trio heeft een breed repertoire, van de eerste pianotrio’s van Haydn tot hedendaags opdrachtwerk, en speelt regelmatig samen met andere musici. 31
PROGRAMMA 20.30 uur
zo 23 mrt 2014 the art of the trio bimhuis / 20.30-22.00 uur DUUR: ca. 45 minuten voor de pauze ca. 45 minuten na de pauze
The Necks Improvisatie-set
foto: Camille Walsh
In samenwerking met
The Necks Chris Abrahams piano Lloyd Swanton bas Tony Buck drums
32
toelichting De New York Times noemde het trio al eens ‘een van de grootste bands ter wereld’ en in Australië wordt The Necks beschouwd als nationaal erfgoed. Het ruim vijfentwintig jaar geleden opgerichte experimentele jazztrio bestaat uit Chris Abrahams op piano en Hammond orgel, Tony Buck op drums, percussie en elektrische gitaar en Lloyd Swanton op basgitaar en contrabas. De drie jazzmusici zochten een alternatief voor de drukke notenreeksen en solo’s van hun tijdgenoten. De ritmesectie op het album In a Silent Way van Miles Davis vormde een belangrijke inspiratiebron.
hebben raakvlakken met allerlei minimalistische muziek, van Steve Reich tot Afrikaanse trance en van tot ambient tot hedendaagse elektronica. Toch is er sprake van een uniek genre, gebaseerd op de wisselwerking tussen piano, bas en slagwerk; bedrieglijk eenvoudig en eindeloos fascinerend. Het resultaat laat zich het beste omschrijven als een soort trance jazz.
Lange improvisaties als handelsmerk Hun eerste cd, Sex (1989), bestaat uit een uur lang herhaling van een schema van twee maten en de variaties daarover. Die repeterende figuren keren sindsdien terug in al het werk van The Necks en het trio heeft van lange improvisaties hun handelsmerk gemaakt. Een normaal liveoptreden begint doorgaans vrij zacht met een van de musici die een simpel repeterend figuur in zet. De anderen vallen een voor een in met eigen materiaal dat zich ook weer herhaalt met minimale veranderingen. Deze lange, hypnotiserende improvisaties 33
VERWACHT
zo 27 apr 2014 special
November Music Dag
De beste muziek van nu door de makers van nu Volgend op de 22ste editie van November Music in Den Bosch – het belangrijkste internationale festival voor actuele muziek in Nederland – is het beste van het Bossche programma in het Muziekgebouw te horen. Met muziek van nu door de makers van nu en met ‘klanken die ertoe doen’, aldus de Volkskrant. 11.00 uur / Grote Zaal Nieuw Amsterdams Peil Narcissus, melodrama in klank en geur 12.30 + 15.30 uur / Kleine Zaal Godelieve Schrama + Wouter Snoei La harpe c’est moi
Godelieve Schrama
14.30 uur / Grote Zaal Dyane Donck + Ensemble Gending The Obscure Thoughts of Isabella Green 16.30 uur / Bimhuis Bram Stadhouders Trio + Nederlands Kamerkoor Henosis
34
VERWACHT Beethoven Weekend Kamermuziek op z’n best
Twee dagen Beethoven op unieke wijze. In het Muziekgebouw hoort u alle negen symfonieĂŤn van Beethoven in kamermuziekbezetting, op twee achtereenvolgende dagen. Op historische instrumenten gespeeld, klinken deze bewerkingen prachtig fris en levendig. Beethovens bekende negental, oorspronkelijk voor orkest, komt zo in een heel nieuw daglicht te staan. De Van Swieten Society, toonaangevend op het gebied van de authentieke uitvoeringspraktijk, speelt ze vol verve. vrijdag 2 mei 20.15 uur / Grote Zaaal Van Swieten Society Beethoven 1, 4 en 5 zaterdag 3 mei 13.30 uur / Grote Zaal Van Swieten Society Beethoven 6 en 8 16.00 uur / Grote Zaal Van Swieten Society + Asko Kamerkoor Beethoven 2 en 9 20.15 uur / Grote Zaal Van Swieten Society + Nederlands Blazers Ensemble Beethoven 3 en 7 35
vr 2 + za 3 mei 2014 special
VERWACHT
do 8 + vr 9 mei 2014 special
Louis Andriessen 75
Een van Nederlands beroemdste componisten geëerd Louis Andriessen 75 jaar springlevend – dat vraagt om feest! Asko|Schönberg eert samen met Nieuw Amsterdams Peil een van Nederlands beroemdste componisten met twee concerten. Do 8 mei
Vr 9 mei
vanaf 16.00 uur / Kleine Zaal Doorlopend films en documentaires van en over Louis Andriessen
vanaf 16.00 uur / Kleine Zaal Doorlopend films en documentaires van en over Louis Andriessen
18.30 uur / Foyerdeck 1 Thea Derks in gesprek met Agnes van der Horst, auteur van De Andriessens
18.45 uur / Grote Zaal Film Imperfect Harmony (75’)
19.15uur / Foyerdeck 1 Gespreksleider Paul Witteman spreekt met Louis Andriessen
20.30 uur / Grote Zaal Nieuw Amsterdams Peil m.m.v. Asko|Schönberg Louis Andriessen 75
19.45 uur / Voorgebouw Verjaardagscomposities door tien (oud) studenten van Louis Andriessen
22.45 uur / Grote Zaal Gesprek o.l.v. Jaqueline Oskamp en optreden Gerard Bouwhuis
20.30 uur / Grote Zaal Asko|Schönberg + Nieuw Amsterdams Peil Louis Andriessen 75 36
TO VRO T 40% EG KOR BOEK TING
SEIZOEN 14/15 KLINKT GOED Stel nú online uw eigen concertseizoen samen MUZIEKGEBOUW.NL / 020 788372000
VERWACHT
Maart
April
ma 24 mrt / 20.15 uur
wo 2 apr / 20.15 uur
Jack DeJohnette + Joe Lovano + Esperanza Spalding + Leo Genovese The Spring Quartet
Alexander Melnikov + Andreas Staier Schubert vierhandig
za 12 apr / 20.15 uur
Quatuor Danel Van Beethoven naar Dusapin en Rihm zo 13 apr / 13.30 uur
Kindermiddagen do 3 apr / 20.15 uur
Calefax Rietkwintet + Nederlands Kamerkoor Far from Home
zo 13 apr / 20.15 uur
vr 4 apr / 20.15 uur
do 17 apr / 20.15 uur
Cappella Amsterdam Lamentaties van K rห enek
Asko|Schรถnberg + Slagwerk Den Haag + Wishful Singing Music for 18 Musicians
Nieuw Ensemble + Cappella Amsterdam Water Passion after St Matthew
vr 28 mrt / 20.30 uur
za 5 apr / 20.15 uur
Oslo Sinfonietta The Black Box
Maud Nelissen De Mantel / The Immigrant
zo 30 mrt / 20.15 uur
zo 6 apr / 15.00 uur
Gesualdo Consort Amsterdam Modern verleden
Carel Kraayenhof Wat is het geheim van de bandoneon? 8+
za 19 apr / 21.00 uur
ma 31 mrt / 20.15 uur
do 10 apr / 20.15 uur
di 22 apr / 12.30 uur
Avishai Cohen (bas) Muziekgebouw en Bimhuis presenteren
Insomnio Happy birthday Harry
Lunchconcert Ism Nationaal Muziekinstrumenten Fonds
di 25 mrt / 12.30 uur
Lunchconcert Ism Conservatorium van Amsterdam do 27 mrt / 20.15 uur
vr 11 apr / 20.30 uur
Ensemble Klang + Knalpot Maximal Music 38
Nederlands Kamerkoor Boete en beklag
vr 18 apr / 20.15 uur
Orkest van de 18e Eeuw + Cappella Amsterdam Johannes Passion
James Holden Live + Luc Mast
Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Muziekgebouw aan ‘t IJ / foto: Erik van Gurp
MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ Piet Heinkade 1 / 1019 BR Postbus 1122 / 1000 BC Amsterdam Kaartverkoop T 020 788 2000 ma t/m za 12.00 -18.00 uur Kantoor T 020 788 2010 F 020 788 2020 E post@muziekgebouw.nl Zakelijke evenementen T 020 788 2023
Restaurant Zouthaven bevindt zich op de begane grond van het Muziekgebouw. Voor een heerlijke start van uw concertavond. Openingstijden en reserveren www.zouthaven.nl of T 020 788 2090 WORD VRIEND Steun het Muziekgebouw al vanaf € 50 per jaar. Lees meer op : muziekgebouw.nl/steunons
PARTNERS De activiteiten van het Muziekgebouw aan ’t IJ komen tot stand door steun van:
Gelieve uw mobiele telefoon tijdens het concert uit te schakelen. Camerabeeld- en geluidsopnamen alleen toegestaan met toestemming vooraf.
Mediapartner:
Pauzedrankje (indien inbegrepen) serveren wij op tafels bij de uitgang van de zaal.
Druk binnenwerk:
EARLY BIRD TICKETS Voor jongeren tot 30 jaar, bijna alle concerten € 10. Wees snel: hoe eerder, hoe meer kans. Lees meer op: www.muziekgebouw.nl/earlybirds
Reserveren en openingstijden restaurant Zouthaven: www.zouthaven.nl. Centraal Station (10-15 min lopen) is met tram 26 bereikbaar tot 00.00 uur. Taxicentrale Amsterdam: T 020 677 7777. De Piet Heinparkeergarage onder Muziekgebouw aan ’t IJ is 24 uur per dag open. Informatie + online kaarten bestellen www.muziekgebouw.nl. Ook voor onze nieuwsbrief.