2014 05 21 serie koren website by Muziekgebouw aan 't IJ

wo 21 mei 2014 serie koren Grote Zaal / 20.15 uur

the sixteen The Queen of Heaven

PROGRAMMA

wo 21 mei 2014 serie koren Grote Zaal / 20.15-21.50 uur DUUR: CA. 40 MINUTEN VOOR DE PAUZE CA. 35 MINUTEN NA DE PAUZE

The Sixteen

The Queen of Heaven Harry Christophers dirigent Sopraan Julie Cooper, Kirsty Hopkins, Alexandra Kidgell, Charlotte Mobbs, Emilia Morton, Ruth Provost Alt Ian Aitkenhead, David Clegg, Edward McMullan, Christopher Royall Tenor Simon Berridge, Jeremy Budd, Mark Dobell, George Pooley Bas Ben Davies, Tim Jones, Rob Macdonald, Stuart Young

Tekst toelichting: Martyn Imrie Vertaling: Clemens Romijn

Regina caeli laetare (Gregoriaans) Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525-1594) Kyrie uit Missa Regina caeli James MacMillan (1959) Dominus dabit benignitatem Gregorio Allegri (1582-1652) Miserere (nieuwe versie) James MacMillan Videns Dominus Giovanni Pierluigi da Palestrina Stabat Mater a 8 PAUZE Giovanni Pierluigi da Palestrina Regina caeli laetare a 8 Vineam meam non custodivi James MacMillan O Radiant Dawn Giovanni Pierluigi da Palestrina Pulchrae sunt genae tuae James MacMillan Miserere Giovanni Pierluigi da Palestrina Agnus Dei I-III uit Missa Regina caeli

TOELICHTING Giovanni Pierluigi da Palestrina had het geluk te leven in de tijd van de wederopleving van de rooms-katholieke kerk. En dat in het Rome met haar negenhonderd kerken, meestal gebouwd op antieke fundamenten, en in de loop van de eeuwen gerepareerd, herbouwd, uitgebreid en verbeterd. Als symbolen van de heersende rijkdom en macht van de roomse kerk gelden enkele in de vijftiende eeuw gebouwde kerken nog steeds als de grootste architectonische en artistieke meesterwerken van onze tijd. Palestrina’s leven viel ook samen met de opkomst van een culturele middenklasse die behoefte had aan geestelijke en kunstzinnige verlichting. Paus Sixtus IV zette eind vijftiende eeuw een ambitieus bouw- en restauratieproject op met de restauratie en decoratie van wat later de Sixtijnse kapel ging heten. Dat werd de thuisbasis van het pauselijke koor. Het was ook hier dat later jaarlijks de exclusieve uitvoeringen in de Goede Week van Allegri’s Miserere plaats vonden. Nog meer inspiratie vonden Palestrina en zijn tijdgenoten in de grootste kerk van het christendom, de Sint Pieter, maar ook in de drastisch gerestaureerde Sint Jan van Lateranen, de officiële kerkelijke zetel van de paus als bisschop van Rome.

omgeving van de Sixtijnse kapel, voorzien van de fresco’s die Michelangelo tussen 1508 en 1512 had aangebracht. Na een aanstelling als maestro bij de Sint Jan van Lateranen werd hij in 1565 pauselijk componist en was verantwoordelijk voor het repertoire van het pauselijk koor in de Sixtijnse kapel. Zo hernieuwde Palestrina zijn nauwe band met dit magnifieke gebouw vol schoonheid en grandeur, dat tot de dag van vandaag jaarlijks nog duizenden pelgrims en toeristen trekt. Langs de indrukwekkende gewelven stegen de oude gregoriaanse gezangen en het ingenieuze lijnenspel van de meerstemmige missen en motetten van Palestrina omhoog, alsof ze aan de hemel reikten.

Palestrina vond inspiratie in de Sixtijnse kapel

De beroemde gregoriaanse antifoon Regina caeli laetare (Verheug u, hemelkoningin) is de basis van het programma van vanavond. De grootste afwisseling ontstaat door de bloemlezing van religieuze koorwerken van een van de belangrijkste hedendaagse componisten: James MacMillan.

Palestrina werd in 1555 benoemd bij het pauselijk koor, dat zong in de magnifieke 4

TOELICHTING

Giovanni Pierluigi da Palestrina

en negentiende eeuw. De tekst, mogelijk afkomstig van de Franciscaanse monnik Jacopone da Todi (ca 1228-1306), inspireerde talrijke componisten tot meer dan zeshonderd zettingen.

Begin en einde van de avond worden gevormd door Palestrina’s meerstemmige toonzetting van Regina caeli laetare in het Kyrie respectievelijk het Agnus Dei van zijn vijfstemmige Missa Regina caeli. Zijn achtstemmige motet Regina caeli laetare herinnert ons aan de wat zonniger kant van Pasen, zeker na het smartelijke Stabat Mater met zijn woorden van droefenis en pijn.

Palestrina’s blijmoedige zetting van Regina caeli laetare is voor in totaal acht stemmen, alhoewel in het eerste deel elke koorhelft vooral apart zingt, en de echte dubbelkorigheid pas klinkt in de laatste maten van het tweede deel.

Aan de Missa Regina caeli is goed af te horen waarom Palestrina door zijn collega’s en tijdgenoten als de belangrijkste componist van kerkmissen werd beschouwd, een reputatie die tot de dag van vandaag voortduurt. Niet voor niets werden ze in heel Europa gezongen, zoals de talloze kopieën van drukken en handgeschreven manuscripten in Italiaanse kerken en kloosters bevestigen, maar ook in Duitsland, Spanje, Portugal en elders in Europa. In de Missa Regina caeli zijn de melodische referenties aan de oorspronkelijke gregoriaanse melodie vrijwel overal goed hoorbaar. Het Kyrie en het eerste Agnus Dei openen met een citaat van de eerste noten.

Tijdens zijn leven en kort na zijn dood waren Palestrina’s negenentwintig vijfstemmige motetten op teksten uit het Hooglied de meest geliefde werken van zijn hand, te oordelen naar de maar liefst elf herdrukken die er van verschenen tot 1613. Vanavond horen we twee van deze motetten als omlijsting van MacMillans motet O Radiant Dawn: Vineam meam non custodivi en Pulchrae sunt genae tuae. The Sixteen besluit het concert toepasselijk met de serene en kalme klanken van het Agnus Dei uit Palestrina’s Missa Regina caeli.

Palestrina’s beroemde Stabat Mater stamt van rond 1590, de tijd dat Gregorius XIV paus was, en werd uitsluitend uitgevoerd door het pauselijk koor tijdens het offertorium van de Goede Week in de Sint Pieter. Net als Allegri’s Miserere werd dit Stabat Mater door het koor als een exclusief eigendom gekoesterd en bewaard. De enige bewaarde bron van rond 1590 bevindt zich in het Vaticaan, de andere Italiaanse bronnen stammen uit de achttiende

James MacMillan De Schotse componist James MacMillan vindt grote inspiratie in de Latijnse teksten en gregoriaanse melodieën van de roomskatholieke kerk, dezelfde klinkende materie waarmee de meesters van de renaissance zo vertrouwd waren: Palestrina, Lassus, Byrd, Tallis, Victoria en hun tijdgenoten. 5

TOELICHTING

Vanavond voert The Sixteen een keuze van MacMillans werken uit, met als hoogtepunt zijn schitterende zetting van psalm 51, het Miserere.

kalm. Miserere, James MacMillans schitterende en complexe zetting van psalm 51, is voor achtstemmig koor en opgedragen aan dirigent Harry Christophers. In dit werk over zondenbesef, berouw en boetedoening zet MacMillan vanwege de grotere structuur langere melodische lijnen uit dan in zijn kortere werken. Opnieuw vormen gregoriaanse melodieën de basis van deze zetting.

Dominus dabit benignitatem is een communiemotet voor de eerste zondag van de advent en een zetting van psalm 84 vers 13. Meteen vallen de hypnotische akkoordherhalingen in de lage stemmen op, bijna als een rustige doedelzak ‘drone’. Opvallend zijn ook de zwevende korte melodische frases in de alt en het gebruik van stilte om de verwachting te vergroten. Het hoogtepunt komt met de aanhoudende herhalingen van het ‘Amen’, waarbij de zwevende sopranen geleidelijk wegsterven in de bijna-stilte.

Gregorio Allegri Gregorio Allegri was een belangrijke zanger en componist van het pauselijk koor na 1630. Na zijn dood bleef zijn muziek in de Sixtijnse kapel uitgevoerd en gekopieerd worden, zelfs tot de negentiende eeuw.

Videns Dominus is een ander communiemotet van James MacMillan en bestemd voor de vijfde zondag van de vasten. Het vertelt over de gebeurtenissen in Johannes hoofdstuk 11, waar Jezus Lazarus doet opstaan uit de dood. Met gevoel voor drama eindigt de beginzin, die eerst rond de noot C cirkelt, met een korte maar pregnante pauze, waarna de muziek vervolgt op declamatorische wijze. De gregoriaanse melodie blijft, hoe omspeelt ook, steeds herkenbaar.

Zijn reputatie berust vooral op het Miserere, en dan nog vooral op de versieringen van de eenvoudige akkoorden. Waarschijnlijk was Mozart de eerste die, nadat hij het hoorde en uit zijn hoofd weer noteerde, de angstvallige bewaarde noten naar buiten bracht. Vanavond horen we een nieuwe versie van Allegri’s Miserere, gebaseerd op onderzoek van musicoloog Ben Byram-Wigfield, maar gekruist met de meest gebruikte versie en met toegevoegde versieringen van Harry Christophers.

O Radiant Dawn is de Engelstalige tegenhanger van O oriens, splendor lucis aeternae, een van de zeven O-antifonen voor de advent en kerstmis. Het werk is in ABAvorm, met in deel B de lyrische zetting van de profetie van Jesaja. Een korte coda met een meermalen herhaald ‘Amen’ besluit het werk 6

liedteksten Regina caeli laetare (gregoriaans) Regina caeli laetare, alleluia: Quia quem meruisti portare, alleluia:

Koningin van de hemel verheug u, alleluia, Omdat Hij die gij waardig geweest bent te dragen, alleluia, verrezen is, zoals Hij gezegd heeft, alleluia. Bid voor ons tot God, alleluia.

Resurrexit, sicut dixit, alleluia: Ora pro nobis Deum, alleluia.

Giovanni Pierluigi da Palestrina Kyrie uit Missa Regina caeli Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison.

Heer, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons.

James MacMillan Dominus dabit benignitatem Dominus dabit benignitatem: et terra nostra dabit fructum suum.

De Heer geeft al het goede: ons land zal vruchten geven. (Psalm 85,13)

liedteksten

Gregorio Allegri Miserere Miserere mei Deus, secundum magnam misericordiam tuam. Et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. Amplius lava me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me. Quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me est semper.

Wees mij genadig, God, in uw trouw, u bent vol erbarmen, doe mijn daden teniet, was mij schoon van alle schuld, reinig mij van mijn zonden. Ik ken mijn wandaden, ik ben mij steeds van mijn zonden bewust, tegen u alleen heb ik gezondigd, ik heb gedaan wat slecht is in uw ogen.

Tibi soli peccavi et malum coram te feci, ut justificeris in sermonibus tuis et vincas cum judicaris. Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum et in peccatis concepit me mater mea. Ecce enim veritatem dilexisti: incerta et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Asperges me hyssopo et mundabor; lavabis me et super nivem dealbabor.

Laat uw uitspraak rechtvaardig zijn en uw oordeel zuiver. Ik was al schuldig toen ik werd geboren, al zondig toen mijn moeder mij ontving, maar u wilt dat waarheid mij vervult, u leert mij wijsheid, diep in mijn hart. Neem met majoraan mijn zonden weg en ik word rein, was mij en ik word witter dan sneeuw.

Auditui meo dabis gaudium et laetitiam et exsultabunt ossa humiliata. Averte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele. Cor mundum crea in me, Deus, et spiritum rectum innova in visceribus meis. Ne projicias me a facie tua, et spiritum sanctum tuum ne auferas a me.

Laat mij vreugde en blijdschap horen: u hebt mij gebroken, laat mij ook juichen. Sluit uw ogen voor mijn zonden en doe heel mijn schuld teniet. Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig, verban mij niet uit uw nabijheid, neem uw heilige geest niet van mij weg.

liedteksten

Redde mihi laetitiam salutaris tui et spiritu principali confirma me. Docebo iniquos vias tuas et impii ad te convertentur. Libera me de sanguinibus, Deus, Deus salutis meae, et exsultabit lingua mea justitiam tuam. Domine labia mea aperies, et os meum annuntiabit laudem tuam.

Red mij, geef mij de vreugde van vroeger, de kracht van een sterke geest. Dan wil ik verdwaalden uw wegen leren, en zullen zondaars terugkeren tot u. U bent de God die mij redt, bevrijd mij, God, van de dreigende dood, en ik zal juichen om uw gerechtigheid. Ontsluit mijn lippen, Heer, en mijn mond zal uw lof verkondigen.

Quoniam si voluisses sacrificium dedissem utique; holocaustis non delectaberis. Sacrificium Deo spiritus contribulatus: cor contritum et humiliatum, Deus, non despicies. Benigne fac, Domine, in bona voluntate tua Sion, ut aedificentur muri Jerusalem. Tunc acceptabis sacrificium iustitiae, oblationes, et holocausta: tunc imponent super altare tuum vitulos.

U wilt van mij geen offerdieren, in brandoffers schept u geen behagen. Het offer voor God is een gebroken geest; een gebroken en verbrijzeld hart zult u, God, niet verachten. Wees Sion welgezind en schenk het voorspoed, bouw de muren van Jeruzalem weer op. Dan zult u de juiste offers aanvaarden, offers in hun geheel verbrand, dan legt men stieren op uw altaar. (Psalm 51)

James MacMillan Videns Dominus Videns Dominus flentes sorores Lazari ad monumentum, lacrimatus est coram Judaeis, et clamabat: Lazare, veni foras. Et prodiit ligatis manibus et pedibus,

Toen de Heer de zusters van Lazarus wenend bij het graf zag, raakte Hij in tranen temidden van de Joden, en riep: Lazarus, kom naar buiten; en hij toonde zijn vastgezwachtelde handen en voeten, hij die al meer dan drie dagen dood was.

qui fuerat quatriduanus mortuus.

(naar Johannes 11)

liedteksten

Giovanni Pierluigi da Palestrina Stabat Mater Stabat Mater dolorosa Juxta crucem lacrimosa Dum pendebat Filius.

Naast het kruis met wenende ogen Stond de Moeder droefgebogen, Waar haar Zoon te lijden hing.

Cujus animam gementem, Contristantem et dolentem, Pertansivit gladius.

Ach, hoe haar door ’t zuchtend harte Medelijdend met zijn smarte ’t Zwaard van droefheid henenging.

O quam tristis et afflicta Fuit illa benedicta Mater Unigeniti.

O, hoe weende in pijn en rouwe Die gebenedijde Vrouwe, Moeder van Gods enige Zoon!

Quae moerebat et dolebat Et tremebat cum videbat Nati poenas inclyti.

Ach hoe treurde en hoe streed zij, Ach wat moederangsten leed zij, Ziende Hem ten spot en hoon.

Quis est homo, qui non fleret Quis Christi Matrem si videret In tanto supplicio?

Wie, die zonder mederouwen Christi Moeder kan aanschouwen In zo wrede foltering?

Quis non posset contristari Piam Matrem contemplari Dolentem cum Filio?

Wie wil niet in droevig wenen Met Maria zich verenen, Lijdend met haar Lieveling?

Pro peccatis suae gentis Vidit Jesum in tormentis Et flagellis subditum.

Voor de zonden van de zijnen Zag zij Jezus zó in pijnen En door gesels wreed gewond.

Vidit suum dulcem Natum Morientem desolatum Dum emisit spiritum.

Gans alleen zag zij Hem lijden Troosteloos de doodsstrijd strijden In Zijn laatste stervensstond.

Eja Mater fons amoris, Me sentire vim doloris, Fac ut tecum lugeam.

Geef, O Moeder, bron van liefde, Dat ik voele, wat U griefde, Dat ik met U medeklaag. 10

liedteksten

Fac ut ardeat cor meum In amando Christum Deum, Ut sibi complaceam.

Dat mijn hart ontgloei van binnen In mijn Heer en God te minnen, Dat ik Hem alleen behaag.

Sancta Mater, istud agas, Crucifixi fige plagas Cordi meo valide.

Heilige Moeder, ach verhoor mij: Des gekruisten wonden boor mij Diep en krachtig in het hart.

Tui nati vulnerati, Tam dignati pro me pati, Poenas mecum divide.

’k Zie Uw Zoon bedekt met wonden Talloos om mijn vele zonden, Laat mij delen in Zijn smart.

Fac me vere tecum flere, Crucifixo condolere Donec ego vixero.

Doe mij in liefde met U wenen En met Jezus mij verenen Tot mijn stervensuur zal slaan.

Juxta crucem tecum stare, Te libenter sociare In planctu desidero.

Diep bedroefd kom ik U vragen Met U Jezus’ leed te dragen En met U bij ’t kruis te staan.

Virgo virginum praeclara, Mihi jam non sis amara: Fac me tecum plangere.

Maagd der maagden, uitverkoren, Wil mij in Uw goedheid horen, Laat mij wenend bij U zijn.

Fac, ut portem Christi mortem, Passionis ejus sortem Et plagas recolere.

Laat mij Christus’ doodsangst proeven, Om Zijn lijden mij bedroeven, Stil herdenkend al Zijn pijn.

Fac me plagis vulnerari Cruce hac inebriari Ob amorem Filii.

Met Hem aan het Kruis geklonken Maak mij van de smarte dronken En van ’t bloed van Uwen Zoon.

Inflammatus et accensus Per te, Virgo, sim defensus In die judicii.

Van het vuur en ’t eeuwig lijden Wil, O Maagd, mij toch bevrijden Als ik staan zal voor Zijn troon.

liedteksten

Fac me cruce custodiri, Morte Christi praemuniri Confoveri gratia.

Laat het kruis mij bewaken, De dood van Christus mij beschermen Gezegend door zijn genade.

Quando corpus morietur Fac ut animae donetur Paradisi gloria.

Als mijn lichaam weg zal sterven Doe mijn ziele dan verwerven, ’t Glorievolle Paradijs. Vertaling: Hélène Nolthenius

Regina caeli laetare Regina caeli laetare, alleluia: Quia quem meruisti portare, alleluia:

Koningin van de hemel verheug u, alleluia, Omdat Hij die gij waardig geweest bent te dragen, alleluia, verrezen is, zoals Hij gezegd heeft, alleluia. Bid voor ons tot God, alleluia.

Resurrexit, sicut dixit, alleluia: Ora pro nobis Deum, alleluia.

Vineam meam non custodivi Vineam meam non custodivi. Indica mihi, quem diligit anima mea, ubi pascas, ubi cubes in meridie, ne vagari incipiam post greges sodalium tuorum.

Mijn eigen wijngaard heb ik niet bewaakt. Zeg mij toch, mijn allerliefste, waar laat jij je kudde weiden, waar laat jij die ’s middags rusten? Laat me toch niet dwalend* langs de kudden van je vrienden gaan. (Hooglied 1,5-6)

liedteksten

James MacMillan O Radiant Dawn O Radiant Dawn, Splendour of eternal Light, Sun of Justice: come, shine on those who dwell in darkness and the shadow of death.

O stralende dageraad, glans van het eeuwig licht en Zon van gerechtigheid; kom, en verlicht hen die in duisternis en in de schaduw van de dood leven. (naar Lucas 1,78-79)

Jesaja had voorspeld: Het volk dat in duisternis ronddoolt ziet een schitterend licht. Zij die in het donker wonen worden door een helder licht beschenen.’ Amen.

Isaiah had prophesied: ‘The people who walked in darkness have seen the great light; upon those who dwelt in the land of gloom a light has shone.’ Amen.

(Jesaja 9,1)

Giovanni Pierluigi da Palestrina Pulchrae sunt genae tuae Pulchrae sunt genae tuae sicut turturis; collum tuum sicut monilia. Murenulas aureas faciemus tibi vermiculatas argento. Dum esset rex in accubitu suo, nardus mea dedit odorem suavitatis.

Hoe lieflijk zijn je wangen en je ringen, hoe sierlijk zijn je hals en je ketting. Laten we een gouden sieraad voor je maken, bezaaid met zilveren stipjes. Nu mijn koning op zijn rustbed ligt, geurt mijn nardus zoet. (Hooglied 1,10)

liedteksten

James MacMillan Miserere Miserere mei Deus, secundum magnam misericordiam tuam. Et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. Amplius lava me ab iniquitate mea et a peccato meo munda me. Quoniam iniquitatem meam ego cognosco et peccatum meum contra me est semper.

liedteksten

Giovanni Pierluigi da Palestrina Agnus Dei I-III uit Missa Regina caeli Agnus Dei, qui tollis peccata mundi:

Agnus Dei I-III uit Missa Regina caeli Lam Gods, dat wegneemt de zonden van de wereld, ontferm u over ons. Lam Gods, dat wegneemt de zonden van de wereld, geef ons vrede.

miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: dona nobis pacem.

De Nederlandse bijbelteksten zijn ontleend aan De Nieuwe Bijbelvertaling.

BIOGRAFIEËN Giovanni Pierluigi da Palestrina

Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525/26-1594) was een Italiaans componist. Hij heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de katholieke kerkmuziek.

Palestrina door paus Julius II benoemd tot maestro van de Cappella Giulia in Rome. Dit koor zong in de Sint Pieter onder Palestrina’s leiding tussen 1551 en 1554, en opnieuw vanaf 1571 tot zijn dood. In 1555 werd Palestrina benoemd bij het pauselijk koor, ook al was hij getrouwd. Bij de dood van paus Julius werd de gehuwde Palestrina van het koor uitgesloten en werd hij tot 1561 maestro aan de Sint Jan van Lateranen en vervolgens voor enkele jaren aan de Santa Maria Maggiore. In 1565 werd hij pauselijk componist en was verantwoordelijk voor het repertoire van het pauselijk koor in de Sixtijnse kapel. Hij werd begraven in de Sint Pieter. Reeds bij zijn leven bezat Palestrina Europese faam. Palestrina heeft een enorme hoeveelheid composities nagelaten.

Palestrina wordt beschouwd als de belichaming van de renaissancemuziek. Na een vroege post als organist en koorleider in de St. Agapitokerk in het plaatsje Palestrina van 1544 tot 1550, werd

James MacMillan

foto: Philip Gatside

COMPONISTEN

James MacMillan (1959) begon zijn muzikale leven als een ware academicus. Hij kreeg zijn opleiding aan de Edinburgh en Durham University en startte in 1986 een carrière als universitair docent aan de Manchester University. Als componist liet hij zich in eerste instantie in met een doorwrocht postserieel modernisme waarmee hij weinig publiek bereikte. Geïnspireerd door de sociale bewogenheid van zijn mentor Peter Maxwell-Davies

biografie

keerde MacMillan terug naar Schotland. Daar werd hij de huiscomponist van het Scottish Chamber Orchestra. Vanaf 2000 tot 2009 was hij dirigent en huiscomponist van de BBC Philharmonic. In 2010 was hij vaste gastdirigent van de Radio Kamer Filharmonie. Sinds zijn terugkeer naar Schotland veranderde zijn muziek en werd MacMillan toegankelijker. Hij gebruikte elementen uit het katholieke geloof, Schotse volksmuziek, de aloude traditie van de Britse koorzang, minimalisme en moderne twintigste-eeuwse technieken. Zo creëerde hij een stijl vol spirituele, religieuze en ook politieke thema’s die voor velen zeer aansprekend is. Sinds The Confession of Isobel Gowdie (1990) en het slagwerkconcert Veni, veni Emmanuel uit 1992 is MacMillan een van de meest gespeelde hedendaagse componisten.

Gregorio Allegri

Gregorio Allegri (1582‑1652) was een Italiaanse priester en componist van kerkmuziek. Allegri schreef in de stijl van Giovanni Pierluigi da Palestrina. Hij componeerde magnificats, motetten en andere kerkmuziek. Volgens sommige bronnen zou Allegri een castraat zijn geweest, maar op afbeeldingen staat hij meestal met een baard. Als hij castraat was geweest, zou hij deze nooit hebben kunnen krijgen. Zijn bekendste werk is het Miserere, dat hij in 1638 componeerde. Het stuk is geschreven voor twee koren, het ene vier- en het ander vijfstemmig. Dit stuk 17

wordt nog jaarlijks op Goede Vrijdag in de Sixtijnse kapel uitgevoerd.

biografie

UITVOERENDEN Harry Christophers Dirigent

Daarnaast geeft hij als gastdirigent geregeld leiding aan vooraanstaande orkesten en operagezelschappen. Hij heeft een grote reputatie op het gebied van muziek uit de renaissance, de barok en moderne muziek. Met zo’n honderd titels heeft hij vele hoogstaande cd-opnamen tot stand gebracht. Hij ontving daarvoor prijzen als de Gramophone Award for Early Music en de Classical Brit Award 2005 voor de cd getiteld Renaissance. Zijn cd IKON was in 2007 genomineerd voor een Grammy Award en zijn tweede opname van Händels

foto: Marco Borggreve

Harry Christophers kreeg zijn eerste muzikale scholing in de kathedraal van Canterbury, waar hij leider van de koorknapen werd. Hij studeerde muziek aan The King’s School in Canterbury en klassieke talen en muziek aan het Magdalen College in Oxford. In 1977 richtte Harry Christophers The Sixteen op.

Messiah (label CORO) won de prestigieuze MIDEM Classical Award 2009. In datzelfde jaar was de opname van Händels Coronation Anthems goed voor een Gramophone ‘Artist of the Year’ Award. Harry Christophers is sinds 2008 artistiek directeur van The Handel and Haydn Society in Boston. Hij is eerste gastdirigent van het Granada Symphony Orchestra en werkt 18

regelmatig The Academy of St Martin-in-the-Fields. Ook op het gebied van opera is hij actief. Harry Christophers is Honorary Fellow van het Magdalen College in Oxford en van het Royal Welsh College of Music and Drama. Daarnaast heeft hij een Honorary Doctorate in Music van de University of Leicester.

biografie

The Sixteen

Specialiteiten van The Sixteen zijn de vroege Engelse polyfonie, meesterwerken van de renaissance en muziek uit de barok en de vroeg-Klassieke periode. Ook moderne (koor-) muziek heeft het ensemble op het repertoire. The Sixteen werkte mee aan enkele reeksen van de zeer succesvolle BBC tv-serie Sacred Music, gepresenteerd door acteur Simon Russel Beale. Het gezelschap maakte tournees door geheel Europa, de Verenigde Staten, Japan en Zuid-Amerika. Zij traden op tijdens de BBC Proms, de Salzburger Festspiele, het Festival van Covent Garden, het Granada Festival, het Lucerne Festival en Istanbul Festival, en in prestigieuze concertzalen als Barbican Centre, het Sydney Opera House, de Wiener Musikverein en het

foto: Mark Harrison

Ruim 35 jaar na de oprichting geldt The Sixteen als een van ’s werelds meest vermaarde ensembles. Het gezelschap omvat zowel een koor als een instrumentaal ensemble dat historische instrumenten bespeelt.

Théatre des Champs-Elysées in Parijs. Sinds 2000 brengt The Sixteen met hun ‘Choral Pilgrimage’ (bedevaart) de Tudor Music waar deze hoort, in de mooiste kathedralen van Groot-Brittannië. The Sixteen heeft een speciale band met de muziek van Händel en gaf succesvolle uitvoeringen van onder meer diens Messiah, Alexanders’s Feast, Samson en Esther. Een andere specialiteit is de uitvoering van muziek van Henry Purcell, hetgeen blijkt uit onder meer een internationale reeks opvoeringen van The Fairy Queen en King Arthur. Van de ruim honderd opnamen die het ensemble heeft 19

gemaakt zijn er vele met prijzen onderscheiden. Voor hun opname van Händels Coronation Anthems werd het gezelschap in 2009 uitgeroepen tot Classic FM Gramophone Artis of the Year. Sinds 2001 voert The Sixteen het eigen label CORO. Enkele jaren geleden lanceerde de groep een nieuw opleidingsprogramma onder de noemer ‘Genesis Sixteen’, voor jonge zangers van 18 tot 23 jaar.

seizoen 2014-2015 serie koren De menselijke stem biedt componisten oneindig veel expressieve mogelijkheden. Er is voor koren niet voor niets zo veel prachtige muziek geschreven. ’s Werelds beste koren – zoals het Lets Radiokoor, het Noors Solistenkoor en Collegium Vocale Gent – zingen in deze serie de mooiste oude en nieuwe koorcomposities. Zoals de fantastische Mariavespers van Claudio Monteverdi en de op Russische kerkgezangen geïnspireerde Vespers van Sergej Rachmaninov. Als ook de bloedstollend mooie koormuziek van Arvo Pärt en 400 jaar oude, nog steeds modern klinkende madrigalen van Carlo Gesualdo. Een serie voor iedereen die wil genieten van de allermooiste koorzang. za 27 sep 2014 Lautten Compagney + ensemble amarcord Monteverdi Mariavespers

wo 22 apr 2015 Cappella Amsterdam Rachmaninov Vespers

zo 5 okt 2014 Noors Solistenkoor Hear my prayer

za 30 mei 2015 Collegium Vocale Gent Madrigalen van Gesualdo

za 10 jan 2015 Lets Radiokoor Miserere van Pärt za 28 feb 2015 Gesualdo Consort Amsterdam Alla Madrigalesca zo 15 mrt 2015 Nederlands Kamerkoor Bach, Bach, Bach 20

TO VRO T 40% EG KOR BOEK TING

SEIZOEN 14/15 KLINKT GOED Stel nú online uw eigen concertseizoen samen MUZIEKGEBOUW.NL / 020 78821 2000

VERWACHT

Mei do 22 mei / 20.15 uur

Amsterdam Sinfonietta + Slagwerk Den Haag Strijken & Slaan

do 5 + vr 6 + za 7 juni / 20.30 uur

do 19 juni / 20.30 uur

Holland Festival

Holland festival

Peter Brook + Marie-Hélène Estienne + Bouffes du Nord The Valley of Astonishment

Philip Glass + Radio Filharmonisch Orkest + Groot Omroepkoor The Civil Wars

za 7 juni / 15.00 + 20.15 uur vr 23 mei / 20.15 uur

Waalse Kerk

zo 22 + ma 23 juni / 20.30 uur

Amsterdam Sinfonietta + Slagwerk Den Haag Love Serenade

Nederlandse Bachvereniging Ruim baan! Cantates van jonge Bach

Holland festival

za 24 mei / 20.15 uur

di 10 + wo 11 juni / 20.30 uur

wo 25 + do 26 juni / 20.30 uur

Orkest van de 18e Eeuw + Kristian Bezuidenhout Mozart

Holland Festival

Holland festival

Harry Partch + Heiner Goebbels + Ensemble musikFabrik Delusion of the Fury

William Kentridge + Matthias Goerne + Markus Hinterhäuser Winterreise

zo 25 mei / 15.00 uur

Cappella Amsterdam Josquin en zijn motetten

Ben Frost + David Pountney The Wasp Factory

(Nederlandse Première) di 10 juni / 22.30 uur Kleine Zaal

za 28 juni / 20.30 uur

wo 28 mei / 20.15 uur

Holland Festival

Holland festival

Véronique Gens + Susan Manoff La douce France

David Moss Bitter Music

Calliope Tsoupaki & Edzard Mik Oidípous (Wereldpremière)

Juni ma 2 juni / 20.30 uur Holland Festival

Nico Muhly + David T. Little Spiral Mass | Soldier Songs

za 14 + zo 15 + ma 16 juni 20.30 uur /Holland Festival

Rainer Werner Fassbinder + Martin Kušej + Residenztheater Die Bitteren Tränen Der Petra Von Kant

Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen

Muziekgebouw aan ‘t IJ / foto: Erik van Gurp

MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ Piet Heinkade 1 / 1019 BR Postbus 1122 / 1000 BC Amsterdam Kaartverkoop T 020 788 2000 ma t/m za 12.00 -18.00 uur Kantoor T 020 788 2010 F 020 788 2020 E post@muziekgebouw.nl Zakelijke evenementen T 020 788 2023

Restaurant Zouthaven bevindt zich op de begane grond van het Muziekgebouw. Voor een heerlijke start van uw concertavond. Openingstijden en reserveren www.zouthaven.nl of T 020 788 2090 WORD VRIEND Steun het Muziekgebouw al vanaf € 75 per jaar. Lees meer op : www.muziekgebouw.nl/steunons

PARTNERS De activiteiten van Muziekgebouw aan ’t IJ komen tot stand door steun van:

Gelieve te zorgen dat uw mobiele telefoon uit staat tijdens het concert. Camerabeeld- en geluidsopnamen alleen toegestaan met toestemming vooraf.

Mediapartner:

Pauzedrankje (indien inbegrepen) serveren wij op tafels bij de uitgang van de zaal.

Druk binnenwerk:

EARLY BIRD TICKETS Voor jongeren tot 30 jaar, bijna alle concerten € 10. Wees snel: hoe eerder, hoe meer kans. Lees meer op: www.muziekgebouw.nl/earlybirds

Reserveren en openingstijden restaurant Zouthaven: www.zouthaven.nl Centraal Station (15 min lopen) is met tram 26 bereikbaar tot 00.00 uur. Taxicentrale Amsterdam: T 020 677 7777. De Piet Heinparkeergarage onder Muziekgebouw aan ’t IJ is 24 uur per dag open. Informatie + online kaarten bestellen www.muziekgebouw.nl. Ook voor onze nieuwsbrief.