2016 02 15 Anne Sofie von Otter + Kristian Bezuidenhout by Muziekgebouw aan 't IJ

ma 15 feb 2016 serie grote zangers grote zaal / 20.15 uur

Anne Sofie von Otter + Kristian Bezuidenhout Het klassieke lied met fortepiano

PROGRAMMA

ma 15 feb 2016 serie grote zangers Grote Zaal / 20.15-22.10 uur DUUR: ca. 50 minuten voor de pauze ca. 45 minuten na de Pauze

Anne Sofie von Otter + Kristian Bezuidenhout

voorprogramma

Anne Sofie von Otter mezzosopraan Kristian Bezuidenhout fortepiano

Grote zaal / 19.30-19.45 uur

Het klassieke lied met fortepiano

Kristian Bezuidenhout bespeelt een kopie naar Conrad Graf, Wenen 1824

Nikki Treurniet sopraan Andrea Vasi piano Benjamin Britten (1913-1976) On this Island, op. 11 (1937) Let the florid music praise Now the leaves are falling fast Seascape Nocturne As it is, plenty

Ludwig van Beethoven (1770-1827) Mailied op. 52 nr. 4 (1805) Sehnsucht WoO 146 (Die stille Nacht) (1816) In questa tomba oscura (1807) Es war einmal ein Kรถnig op. 75 nr. 3 (1792/1809) Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) Rondo in a KV511 (1787) Franz Schubert (1797-1828) Adagio in G D178 (1815) Joseph Haydn (1732-1809) Arianna a Naxos, Hob. XXVIb nr. 2 (1789) PAUZE Adolf Fredrik Lindblad (1801-1878) Der schlummernde Amor Svanvits sรฅng En sommardag Franz Schubert Der Winterabend D938 (1828) Ludwig van Beethoven Rondo in C op. 51 nr 1 (ca. 1796/97) Rondo in G op. 51 nr 2 (ca. 1798) Franz Schubert Die junge Nonne D828 (1825) Dass sie hier gewesen D775 (1823) An Silvia D891 (1826) Der Musensohn D764 (1822)

welkom Duizenden cd’s bezit ik, maar er zijn slechts enkele waar ik steeds naar teruggrijp. Ik denk dat het veel muziekliefhebbers zo vergaat. Het Brahms-album van Anne Sofie von Otter is zo’n ijkpunt voor mij. Ik hoorde haar stem voor het eerst op deze cd en dat voelde als een ontdekking. De stem betoverde mij volkomen. Het is ‘what you see is not what you get’. Je denkt de stem te grijpen, te doorgronden; dan ontglipt die weer en is het net anders. Het gevoel van een ontdekking is natuurlijk van voorbijgaande aard. Maar de opname is onderdeel geworden van mijn muzikale geheugen en is een meetlat geworden waarlangs ik andere mezzosopranen meet.

De artistieke prestatie hiervan is evident. Minstens zo groot is de fysieke prestatie. Al veertig jaar lang reist Von Otter onvermoeibaar de wereld rond, inclusief jaarlijkse tournees naar Amerika en Azië. Tennissers en staatshoofden doen dat ook maar die houden het doorgaans tien jaar vol, geen veertig. In alle opzichten is Von Otter een Grote Zanger. En nog een keer vindt Von Otter een nieuw zangleven uit. Dit keer onderzoekt zij het klankuniversum van de fortepiano. Waarin minder volume is en het publiek nóg meer details ontwaart. De Zweedse zal haar stem moeten aanpassen en kleuren naar dit instrument. Kristian Bezuidenhout, de Australische fortepianist van Zuid-Afrikaanse afkomst, zal in dit concert ook schitteren in enkele solostukken.

Een kat heeft negen levens, Von Otter heeft negen zanglevens. Het begint met talloze opnames met legendarische dirigenten zoals Carlos Kleiber, Claudio Abbado en Georg Solti. Daarna is ze tien jaar de meest gevraagde Octavian ter wereld, in Der Rosenkavalier van Richard Strauss. Ze zingt deze broekrol (een mannelijke rol voor een sopraan) in de Metropolitan Opera, Covent Garden en de Wiener Staatsoper. Verder is ze de eerste keuze van John Eliot Gardiner; vele cd’s maakte ze met hem. Ze had eigenzinnige ideeën zoals een programma met liederen die componisten schreven terwijl ze gevangen zaten in concentratiekamp Theresienstadt. En zo kan ik wel even doorgaan.

Wij wensen u een fantastisch concert! Theo van den Bogaard Stichting Grote Zangers De serie Grote Zangers wordt georganiseerd i.s.m. Muziekgebouw aan ‘t IJ

TOELICHTING Nu en dan herleven in de muziek gewoontes van vroeger. Charmante gewoontes. Zo is dit vanavond een ‘gemengd recital’, een zangrecital met uitvoerige piano-intermezzi. Kiezen we tegenwoordig meestal voor het een of voor het ander, vroeger waren concerten een fraai mengelmoesje. Een los symfoniedeel, de ouverture van een geliefde opera; mevrouw X zong een aria, de heren Y en Z speelden het Andante en de Finale uit een sonate voor viool en piano. In het ene geval is het een kwestie van concentratie, in het andere van afwisseling. Een ‘gemengd recital’ heeft ook voor de musici zo z’n voordelen. Na de niet geringe inspanning die de liederen van Beethoven nu eenmaal zijn, kan Anne Sofie von Otter even ontspannen tijdens de pianostukken van Mozart en Schubert. En mag op die manier pianist Kristian Bezuidenhout even op de voorgrond treden.

skoenaste melodi’ (die de mooiste Zweedse melodie wordt genoemd), aldus de musicoloog Stig Jacobson in zijn boek Musiken in Sverige. Woordschildering bij Beethoven Beethoven is vanavond van allen de meest literaire. Hij was een literatuurkenner: hij had de Romeinse en Griekse klassieken in huis, kende zijn Faust, zijn Werther, zijn Shakespeare en had zelfs verstand van Indische literatuur. Wat hij al niet heeft moeten lezen om een fatsoenlijk operalibretto te vinden… In zijn liederen zit hij de tekst op de huid: woordschildering in hoge mate, en trouw aan des dichters ritme.

Drie zeer grote, zo niet allergrootste, klassieke Weense meesters vanavond op de lessenaar – Haydn, Mozart en Beethoven – aan wie je niet als eerste denkt als het om liederen gaat. Plus twee liedcomponisten ‘pur sang’: Schubert en Lindblad. Schubert schreef 600 liederen, z’n Zweedse collega Lindblad 200. De laatste is misschien een onbekende en Anne Sofie von Otter is de uitgelezen persoon deze romantische landgenoot van haar te introduceren. De ‘Zweedse Schubert’ wordt hij wel genoemd, al zijn zijn liederen wezenlijk anders: ze staan veel dichter bij de volksmuziek dan die van Schubert. Het weergaloze En sommerdag heeft een melodie ‘den har kallats svensk musiks

Met Goethe onderhield hij een ietwat moeizame vriendschap. De mannen bewonderden elkaar maar waren te verschillend van aard. Goethe schreef zijn beroemde Mailied (‘Wie herrlich leuchtet mir die Natur’) op z’n 21e. Hij was hevig verliefd op de dochter van een pastoor, Friederike Brion. Wel een beetje eenzijdig verliefd: het accent valt in Mailied op ‘mir’ (mij), 5

toelichting

de gevoelens van de dichter; het meisje zelf komt er nauwelijks aan te pas. Het leidde tot prachtig vloeiende poëzie, al bijna muziek op zich. Gedompeld in liefde is ook Sehnsucht (Verlangen). Beethoven moet het romantische verlangen goed hebben gekend; maar liefst zes van zijn liederen heten zo. Het onderhevige lied, gecomponeerd in 1816 op tekst van zijn vriend Christian Ludwig Reissig, was zijn laatste verlangen. De door de man teerbeminde is afwezig: nu is er slechts de duistere nacht en zwijgen de vogels. Beethoven blijft zo dicht bij de tekst dat het haast declamatie wordt. Maar hoe zwoel is deze E-groot toonzetting!

Mephistopheles (de duivel uit Faust) het spotlied Es war einmal ein König zingt over een koning die een zekere vlo beschouwt als zijn eigen zoon, hem netjes kleedt, tot minister benoemt; en je mag hem vooral niets doen. Bij ‘Wir knicken und ersticken’ gaat Beethoven echt los: ‘belcanto’ à la Rossini, ware het niet dat deze toen Beethoven dit lied schreef welgeteld 0 jaar oud was. Bizarre clusters – de eerste in de muziekgeschiedenis? – besluiten deze grol. Mozart en Schubert: Rondo en Adagio ‘Hij was nog maar amper 31 jaar; zo oud als ik. Ik heb geen medelijden met hem, maar wel van ganser harte met mijzelf en met allen die hem zo goed hebben gekend als ik.’ Mozart voelde diep verdriet toen in maart 1787 zijn ‘liebsten besten Grafen von Hatzfeld’, een zeer begaafd violist, overleed. In deze stemming schreef hij zijn Rondo KV511. Het is bijna een shock wanneer je Mozarts andere, meestal zo levenslustige muziek kent. Een rouwklacht in a klein. ‘Mozarts zielenafgronden’, ‘zijn demonische kant’, zo omschreef men het stuk. Je bent geneigd te denken aan die andere keer dat Mozart zich zo in mineur liet gaan, namelijk toen zijn moeder overleed – de componist was krap 22 jaar oud – en hij de schrijnende vioolsonate in e klein schreef. Mozart was zelden zo vooruitstrevend als in dit tastende en zoekende rondo.

Beethoven schreef maar liefst zes liederen met de titel Sehnsucht De schrijver Giuseppe Carpani mocht zich in 1807 wel bijzonder vereerd voelen: bij een prijsvraag zetten niet minder dan 63 componisten zijn tekst In questa tomba op muziek. Zo ook Beethoven en zijn versie is de enige die de eeuwigheid haalde. Het blokje Beethoven sluit af met een unicum. Hij was zo’n veelzijdig liedcomponist, dat hij ook liederen schreef die je regelrecht in de lach doen schieten. Andermaal Goethe, wiens 6

toelichting

Schubert componeerde zo’n 600 liederen. Hij schreef ze met het grootste gemak en was er ook al vroeg bij. Zo schreef hij zijn beroemde lied Gretchen am Spinnrade op z’n 17e. Met de andere muzikale vormen had hij wat meer moeite. Het Adagio in G, geschreven in zo’n beetje dezelfde periode, op 8 april 1815, laat z’n zoektocht naar de pianosonate zien. Waarschijnlijk was het bedoeld als langzaam deel van een (nooit gecomponeerde) sonate.

achtergebleven op het Griekse eiland Naxos, vergeefs wacht op haar geliefde Theseus, was in de handen van Monteverdi zelfs een van de allereerste operafragmenten ooit die zijn overgeleverd (Lamento d’Arianna, 1608). Haydn componeert volgens de techniek van de achttiende-eeuwse operahervormer Christoph Willibald von Gluck, waarbij niet zozeer de aria als wel het recitatief het belangrijkst is, oftewel het verhalende element. Heel sprekend is ook de (piano)passage waarin Ariadne de rots beklimt, met zijn chromatische ontwikkeling die zowel het klimmen uitbeeldt als de wanhoop van de ongelukkige heldin. Voor de melodie van de aria Dove sei, mio bel tesoro ‘leende’ Haydn even bij Dove sono i bei momenti uit de Figaro van zijn vriend Mozart, maar met reden: immers ook daar verlangt een vrouw naar een liefde die voorbij is (of lijkt).

Cantate Arianna a Naxos, favoriet van Haydn ‘Ik ben verguld dat mijn geliefde Arianna zo goed is ontvangen.’ De cantate Arianna a Naxos schijnt een van Haydns eigen favorieten te zijn geweest. Hij stond daarin niet alleen. Zo was Arianna in het seizoen 1790-91 in Londen een regelrechte hit. Het lijkt onwaarschijnlijk maar zelfs castraten waagden zich er aan. De beroemde Lord Nelson, de admiraal ter zee die voor de Engelsen spectaculaire successen behaalde tijdens de Napoleontische oorlogen, kreeg de cantate voorgeschoteld tijdens een audiëntie aan het hof van Esterházy, waar Haydn werkzaam was.

Vooruitstrevende liedstijl van Lindblad Adolf Fredrik Lindblad is samen met Vilhelm Stenhammer – die ook schitterende liederen shreef – de enige die in staat is gebleken zijn vaderland Zweden in het buitenland muzikaal te vertegenwoordigen. Lindblad was een aangenomen kind. Zijn nieuwe vader, een koopman, wilde dat hij hetzelfde beroep koos als hij maar de jonge Adolf componeerde, speelde piano en fluit met groot talent en

Vrolijk is het onderwerp van Arianna a Naxos niet. Haar liefdesklacht inspireerde echter talloze componisten, van Monteverdi tot Richard Strauss. Het verhaal van de ongelukkige Kretensische prinses die, alleen 7

toelichting

Beethoven en de rondovorm Gezien het opusnummer 51 denkt u misschien dat Beethoven zijn twee rondo’s componeerde vlak voor het eerst gezongen lied vandaag, opus 52. Maar schijn bedriegt. Beethovens opusnummers zijn nogal een zootje. De rondo’s ontstonden rond 1797-98, in dezelfde tijd ongeveer als de pianosonates opus 10. Opvallend dat al zijn rondo’s voor piano ontstonden vóór zijn dertigste. Later verloor Beethoven zijn belangstelling voor deze muziekvorm; hij zocht steeds meer naar beknoptheid, naar concentratie, en de rondovorm – waarbij één refrein, afgewisseld door nieuwe ‘coupletten’, steeds weer terugkeert – paste daar niet bij.

ging in Uppsala muziek studeren. Een van zijn grootse wapenfeiten was toen Felix Mendelssohn in 1839 in Leipzig met het Gewandhausorchester zijn Eerste symfonie uitvoerde. Schumann was erbij en schreef een enthousiaste kritiek. In zijn latere leven was Lindblad – die ook een opera Frondörerna (De rebellen) en een geslaagde Tweede symfonie schreef, alsmede kamermuziek voor strijkers – minder succesvol. Zijn liedstijl, voor velen te vooruitstrevend, sloot niet meer aan bij de Zweedse smaak zodat hij zich steeds meer afzonderde en zijn werk alleen nog aan bevriende kenners liet horen. Niemand minder overigens dan een van de beroemdste sopranen van de negentiende eeuw, Jenny Lind, zong lange tijd zijn liederen. Lindblad begeleidde de ‘Zweedse nachtegaal’ op de piano. De band was zo goed dat ze minnaars werden. 'Scheid dan maar van me', bood Lindblads vrouw Sophie aan. Maar dat ging de componist te ver en hij beëindigde de relatie. In de grote Grove Dictionary heeft het stel zich postuum nagenoeg herenigd: slechts één klein lemmaatje (de componist Oskar Lindberg) staat tussen Lind en Lindblad. De meeste van zijn liedteksten schreef Lindblad zelf. De liederen over de natuur zijn de mooiste, zoals En sommardag laat horen.

Hoe het ook zij, ook in het verreweg bekendste van de twee rondo’s, het eerste, lijkt hij zijn geduld al een beetje te hebben verloren. Het refrein keert weliswaar netjes zes keer terug, maar steeds gevarieerd. De vierde keer geeft hij er zelfs een flinke draai aan. Plotseling verschijnt het in de onverwachte toonsoort As groot; de laatste keer wordt het abrupt opgehouden door een fermate. Bijzonder, hoe Mozart in zijn Rondo Beethoveniaanse diepten verkende maar Beethoven nu op zijn beurt nagenoeg in de stijl van Mozart componeert (afgezien van het bruuske fortissimo-slot). 8

toelichting

Dramatiek bij Schubert Schubert wordt nogal eens afgeschilderd als een man die het allemaal niet meezat. Hij stierf op 31-jarige leeftijd, straatarm, had geen eigen woning of piano en op zijn 1000 composities zat geen mens te wachten. Daar is iets van waar, maar niet alles zoals blijkt uit een brief die Schubert in zijn sterfjaar 1828 van de grote uitgever Schott mocht ontvangen: ‘Wij zijn zo vrij u om werken voor onze uitgeverij te vragen. Pianostukken of liederen […] zullen bij ons altijd welkom zijn.’ Hij stierf te jong om echt door te breken, dat was het. Maar Schott kon hij nog terugschrijven: ‘Hooggeborenen! Ik voelde mij door uw schrijven zeer vereerd […] en treedt graag met u in contact.’

met kleine intervallen oprukkende zangthema, geremd hysterisch; tenslotte religieuze wanen, ‘Halleluja’ fluisterend. Spannend is ook Dass sie hier gewesen. Het publiek van toen moet verschrikt op deze ‘Tristan-zwangere’ klanken (aldus Dieskau) hebben gereageerd. De Leipziger Zeitung reageerde: ‘is soms niet erg zingbaar, niet zelden onnodig moeilijk […]. De modulaties zijn vrij, zeer vrij en vaak nog wel erger…’ An Silvia getuigt van de grote Shakespeareliefde die onder de romantici waarde. August Wilhelm Schlegel en Ludwig Tieck hadden in de twintiger jaren van de negentiende eeuw diens toneelstukken briljant vertaald en ze sloegen in als een bom. The Two Gentlemen of Verona echter, waaruit Schubert de tekst van het pagelied gebruikte voor An Silvia, werd vertaald door Schuberts vriend Eduard von Bauernfeld. Met Der Musensohn sluiten we af met de dichter waar we ook mee begonnen: Goethe. Een snelle, vliegende wals. Misschien voelde Schubert zich aan deze zoon der muzen verwant wanneer hij zijn kornuiten tijdens de dans urenlang op het klavier begeleidde met geïmproviseerde walsjes…

Hij stuurde liederen, waaronder Der Winterabend. Een adembenemend lied, dat zeven minuten duurt. Een vreemd gezicht is de begeleiding, die zeven pagina’s lang uit zestienden bestaat. Maar het effect is hallucinerend. Bij Die junge Nonne – zo zegt de grote tenor en Schubert-kenner Dietrich Fischer-Dieskau – besef je weer hoe jammer het is dat Schubert nooit een fatsoenlijk operalibretto in handen kreeg. Dit dramatische lied is een opera en miniature. Een donker nachtelijk stormmotief, vermengd met geheimzinnige klokkentonen; het

Tekst toelichting: Stephen Westra

liedteksten Ludwig van Beethoven Tekst: Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)

O Mädchen, Mädchen, Wie lieb ich dich! Wie blickt dein Auge, Wie liebst du mich!

Wie herrlich leuchtet Mir die Natur! Wie glänzt die Sonne! Wie lacht die Flur!

So liebt die Lerche Gesang und Luft, Und Morgenblumen Den Himmelsduft,

Es dringen Blüten Aus jedem Zweig Und tausend Stimmen Aus dem Gesträuch,

Wie ich dich liebe Mit warmen Blut, Die du mir Jugend Und Freud und Mut

Und Freud und Wonne Aus jeder Brust. O Erd‘, o Sonne! O Glück, o Lust!

Zu neuen Liedern Und Tänzen gibst. Sei ewig glücklich, Wie du mich liebst!

O Lieb’, o Liebe! So golden schön, Wie Morgenwolken Auf jenen Höhn!

Sehnsucht (WoO 146)

Mailied

Tekst: Christian Ludwig Reissig (1783-1822)

Die stille Nacht umdunkelt Erquickend Tal und Höh‘, Der Stern der Liebe funkelt Sanft wallend in dem See.

Du segnest herrlich Das frische Feld, Im Blütendampfe Die volle Welt.

Verstummt sind in den Zweigen Die Sänger der Natur; Geheimnisvolles Schweigen Ruht auf der Blumenflur. 10

liedteksten

Ach, mir nur schließt kein Schlummer Die müden Augen zu: Komm, lindre meinen Kummer, Du stiller Gott der Ruh! Sanft trockne mir die Tränen Gib süßer Freude Raum, Komm, täusche hold mein Sehnen Mit einem Wonnetraum! O zaubre meinen Blicken Die Holde, die mich flieht, Laß mich ans Herz sie drücken, Daß edle Lieb‘ entglüht! Du Holde, die ich meine, Wie sehn‘ ich mich nach dir; Erscheine, ach, erscheine Und läche Hoffnung mir! In questa tomba oscura

Laat mij in godsnaam beleden

Tekst: Giuseppe Carpani (1752-1825)

Hertaling: Jan Rot

In questa tomba oscura Lasciami riposar; Quando vivevo, ingrata, Dovevi a me pensar.

Laat mij in godsnaam beleden, Scheer u weg van mijn graf. Had mij bij leven aanbeden, Maar neen, u wees mij af, U wees mij af.

Lascia che l’ombre ignude Godansi pace almen E non, e non bagnar mie ceneri D’inutile velen.

Laat mij mijn vlees op mijn botten Rotten in rust voordat. De schande was je heus niet weg, Met één zo’n krokodillentraan. 11

liedteksten

Es war einmal ein König uit Faust Tekst: Johann Wolfgang von Goethe Es war einmal ein König, Der hatt‘ einen großen Floh, Den liebt‘ er gar nicht wenig, Als wie seinen eig‘nen Sohn. Da rief er seinen Schneider, Der Schneider kam heran; ‘Da, miß dem Junker Kleider Und miß ihm Hosen an!’ In Sammet und in Seide War er nun angetan, Hatte Bänder auf dem Kleide, Hatt‘ auch ein Kreuz daran, Und war sogleich Minister, Und hatt einen großen Stern. Da wurden seine Geschwister Bei Hof auch große Herrn. Und Herrn und Frau‘n am Hofe, Die waren sehr geplagt, Die Königin und die Zofe Gestochen und genagt, Und durften sie nicht knicken, Und weg sie jucken nicht. Wir knicken und ersticken Doch gleich, wenn einer sticht.

liedteksten

Joseph Haydn Arianna a Naxos

Arianna a Naxos

Adagio Teseo mio ben, dove sei? Dove sei tu?

Adagio Theseus, mijn liefste, waar ben je? Waar ben je naartoe gevlucht? Je lag zo zoet bij mij, maar het was een valse droom die mij heeft misleid. Daar in het rozige licht nadert Aurora, het gras en de bloemen verkleuren en kondigen de komst aan van de gouden god die opstijgt uit de zee. Theseus, mijn beminde man, ach, verschijn je nog niet? Wat heeft je ertoe aangezet om je in de strijd te werpen? Ach, kom terug, kom terug, o lieveling, zelfs de rijkste buit kan mijn angst niet goedmaken! Druk je dicht tegen de boezem van jouw trouwe vrouw, versterk onze band, dan zal onze liefde stralen als nooit tevoren. Ik kan niet langer verdragen van jou gescheiden te zijn. Ach, ik wordt verteerd door het verlangen jou terug te zien, geliefde; mijn hart verlangt naar jou, kom, kom, mijn liefste.

Vicino d’averti mi parea, ma un lusinghiero sogno fallace m’ingannò. Già sorge in ciel la rosea Aurora, e l’erbe e i fior colora Febo uscendo dal mar col crine aurato. Sposo, sposo adorato, dove guidasti il piè Forse le fere ad inseguir ti chiama il tuo nobile ardor. Ah vieni, ah vieni, o caro, ed offrirò più grata preda ai tuoi lacci. Il cor d’Arianna amante, che t’adora costante, stringi, stringi con nodo più tenace, e più bella la face splenda del nostro amor. Soffrir non posso d’esser da te divisa un sol istante. Ah di vederti, o caro, già mi strugge il desio; ti sospira il mio cor, vieni, vieni idol mio.

liedteksten

Aria (largo) Dove sei, mio bel tesoro, chi t’invola a questo cor? Se non vieni, io già mi moro, né resisto al mio dolor. Se pietade avete, oh Dei, secondate i voti miei, a me torni il caro ben. Dove sei? Teseo! Dove sei?

Aria (Largo) Waar ben je, mijn schat, wat doe je mijn hart toch aan? Als je niet komt, zal ik sterven, ik zal bezwijken aan mijn verdriet. Als u medelijden heeft, o God, aanhoor mijn smeekbede, opdat mijn geliefde terugkeert. Waar ben je? Theseus! Waar ben je?

Recitativo Ma, a chi parlo? Gli accenti Eco ripete sol.

Recitatief Maar tot wie spreek ik? Mijn woorden vinden enkel weerklank in een echo. Theseus hoort me niet, Theseus antwoordt me niet, en de dageraad en de golven dragen mijn stem niet verder. Hij zou niet ver van mij moeten zijn. Daar aan de oever rijzen de klippen tot aan de hemel, op hun toppen ontdek ik hem! Maar wat zie ik? O hemel, arme ik, het is een schip! Het zijn de Grieken! Theseus! Ik zie hem op de voorsteven! Ach, ik vergis mij … Nee, nee, hij is het! Hij vlucht weg, hij laat me in de steek. Er is geen hoop meer voor mij, ik ben bedrogen.

Teseo non m’ode, Teseo non mi risponde, e portano le voci e l’aure e l’onde. Poco da me lontano esser egli dovria. Salgasi quello che più d’ogni altro s’alza alpestre scoglio; ivi lo scoprirò. Che miro? Oh stelle, misera me, quest’ è l’argivo legno! Greci son quelli! Teseo! Ei sulla prora! Ah m’ingannassi almen ... no, no, non m’inganno. Ei fugge, ei qui mi lascia in abbandono. Più speranza non v’è, tradita io sono.

liedteksten

Teseo, Teseo, m’ascolta, Teseo! Ma oimè! vaneggio! I flutti e il vento lo involano per sempre agli occhi miei. Ah siete ingiusti, o Dei, se l’empio non punite! Ingrato!

Theseus, Theseus, aanhoor mij, Theseus! Arme ik! Tevergeefs! De golven en de wind onttrekken hem voor eeuwig van mijn blik. Ach, jullie zijn onrechtvaardig, o goden, wanneer jullie hem niet straffen! De ondankbare! Ik waagde mijn leven om jou te redden en jij verlaat mij nu! En jouw belofte, en de eed die je hebt gezworen? Je pleegt meineed, verrader! Mijn hart is verlaten. Tot wie kan ik me wenden, waar kan ik medelijden vinden? Ik kan me niet meer staande houden, Ik wankel op mijn benen en op zo’n bitter moment voel ik mijn gebroken, bevende ziel.

Perchè ti trassi dalla morte dunque tu dovevi tradirmi! E le promesse, e i giuramenti tuoi? Spergiuro, infido! hai cor di lasciarmi. A chi mi volgo, da chi pietà sperar? Già più non reggo, il piè vacilla, e in così amaro istante sento mancarmi in sen l’alma tremante. Aria A che morir vorrei in sì fatal momento, ma al mio crudel tormento mi serba ingiusto il ciel. Misera abbandonata non ho chi mi consola.

Aria Op dit noodlottige moment wil ik sterven, maar de onrechtvaardige hemel bewaart een wrede kwelling voor mij. Ik ben ellendig en verlaten, er is niemand die mij troost. De ontrouwe barbaar waar ik zoveel van hield, is verdwenen.

Chi tanto amai s’invola barbaro ed infedel.

liedteksten

Adolf Fredrik Lindblad Der schlummernde Amor Tekst: Matthias Claudius (1740-1815)

Er liegt und schläft an meinem Herzen, Mein guter Schutzgeist sang ihn ein; Noch kann ich fröhlich sein und scherzen, Kann jeder Blum’ und jedes Blatt’s mich freun. Nachtigall, Nachtigall, ach! Sing’ mir den Amor nicht wach! Svanvits sång Tekst: Per Daniel Amadeus Atterbom (1790-1855)

Swan-White’s Song

Stilla, o stilla! Somna från storm och snö! Ensliga lilla, nu är det tid att dö! Kallt är kring dal och sjö; stilla, o stilla! Skuggan låt gömma allt, vad du njöt och led; glömma, o glömma sådan är solens sed! Lär dig, i nattens fred, glömma, o glömma! Tystna då, tystna, töm i en suck din själ! Upphör att lyssna; livet dig bjöd farväl: ”Arma, god natt, sov väl!” Tystna då, tystna!

Calm, O be calm. Slumber from storm and snow. Solitary being, Now it is time to die. Valley and lake are cold, Calm, O be calm. May the shadows hide All that brought pleasure and pain. Forget, O forget For that is the way of the sun. Learn in the peace of night to Forget, O forget. Silent, then, be silent, Empty your soul with a sigh. Cease from listening, Life bade you farewell: ‘Poor creature, good night, sleep well.’ Silent, then, be silent.

liedteksten

En sommardag

A Summer’s Day

Tekst: Adolf Fredrik Lindblad

O, ljuva sommarfläkt, som mina kinder smeker! O! huru svalt och täckt din kyss min tinning rört! Ditt glada sus jag hör, då du med blomstren leker, och mera skön du gör den dröm, som nyss du stört. Hör, vilken sång ur sjö och skogar klingar! Ack, tysta smärtan ned, som än min ande tvingar! Kom, milda sommarfläkt! Av dina vingar täckt, ingen glädje jag begär, men ro mig blott beskär! Hör, vilken röst i dina suckar talar! O! hur mitt kvalda bröst du tjusar och hugsvalar! Far, milda sommarvind! Hälsa till björk och lind! Deras frid jag njuta fick, men blott ett ögonblick.

O lovely summer breeze, That caresses my cheeks. How coolly and chastely Your kiss has touched my temples. I hear your cheerful sigh, As you play among the flowers, And you make much lovelier The dream you interrupted. Listen to the song That resounds from lake and forest. O, dampen that pain That grips my soul. Come, lovely summer breeze. Embraced by your wings, I seek no other joy, Just bring me your peace. Hear, a voice Speaks through your sighs. O, how you enchant and comfort My labouring breast. Continue, gentle summer breeze. Greet each birch and linden tree. I have enjoyed the peace they bring, Though for an instant only.

liedteksten

Franz Schubert

Die junge Nonne

Der Winterabend

Tekst: Jakob Nikolaus, Reichsfreiherr von Craigher de Jachelutta (1797-1855)

Tekst: Karl Gottfried von Leitner (1800-1890)

Wie braust durch die Wipfel der heulende Sturm! Es klirren die Balken, es zittert das Haus! Es rollet der Donner, es leuchtet der Blitz, Und finster die Nacht, wie das Grab!

Es ist so still, so heimlich um mich, Die Sonn‘ ist unten, der Tag entwich. Wie schnell nun heran der Abend graut. Mir ist es recht, sonst ist mir‘s zu laut. Jetzt aber ist‘s ruhig, es hämmert kein Schmied, Kein Klempner, das Volk verlief und ist müd. Und selbst, daß nicht rassle der Wagen Lauf, Zog Decken der Schnee durch die Gassen auf.

Immerhin, immerhin, so tobt‘ es auch jüngst noch in mir! Es brauste das Leben, wie jetzo der Sturm, Es bebten die Glieder, wie jetzo das Haus, Es flammte die Liebe, wie jetzo der Blitz, Und finster die Brust, wie das Grab.

Wie tut mir so wohl der selige Frieden! Da sitz ich im Dunkel, ganz abgeschieden. So ganz für mich. Nur der Mondenschein Kommt leise zu mir ins Gemach.

Nun tobe, du wilder gewalt‘ger Sturm, Im Herzen ist Friede, im Herzen ist Ruh, Des Bräutigams harret die liebende Braut, Gereinigt in prüfender Glut, Der ewigen Liebe getraut.

Er kennt mich schon und läßt mich schweigen. Nimmt nur seine Arbeit, die Spindel, das Gold, Und spinnet stille, webt, und lächelt still, Und hängt dann sein schimmerndes Schleiertuch Ringsum an Gerät und Wänden aus. Ist gar ein stiller, ein lieber Besuch, Macht mir gar keine Unruh im Haus. Will er bleiben, so hat er Ort, Freut‘s ihn nimmer, so geht er fort.

Ich harre, mein Heiland! mit sehnendem Blick! Komm, himmlischer Bräutigam, hole die Braut, Erlöse die Seele von irdischer Haft. Horch, friedlich ertönet das Glöcklein vom Turm! Es lockt mich das süße Getön Allmächtig zu ewigen Höhn. Alleluja!

Ich sitze dann stumm in Fenster gern, Und schaue hinauf in Gewölk und Stern. Denke zurück, ach weit, gar weit, In eine schöne, verschwundne Zeit. Denk an sie, an das Glück der Minne, Seufze still und sinne, und sinne.

liedteksten

Daß sie hier gewesen

Der Musensohn

Tekst: Friedrich Rückert (1788-1866)

Tekst: Johann Wolfgang von Goethe

Daß der Ostwind Düfte Hauchet in die Lüfte, Dadurch tut er kund, Daß du hier gewesen.

Durch Feld und Wald zu schweifen, Mein Liedchen wegzupfeifen, So geht‘s von Ort zu Ort! Und nach dem Takte reget Und nach dem Maß beweget Sich alles an mir fort.

Daß hier Tränen rinnen, Dadurch wirst du innen, Wär‘s dir sonst nicht kund, Daß ich hier gewesen.

Ich kann sie kaum erwarten, Die erste Blum‘ im Garten, Die erste Blüt‘ am Baum. Sie grüßen meine Lieder, Und kommt der Winter wieder, Sing ich noch jenen Traum.

Schönheit oder Liebe, Ob versteckt sie bliebe, Düfte tun es und Tränen kund, Daß sie hier gewesen.

Ich sing ihn in der Weite, Auf Eises Läng‘ und Breite, Da blüht der Winter schön! Auch diese Blüte schwindet, Und neue Freude findet Sich auf bebauten Höhn.

An Silvia Tekst: Eduard von Bauernfeld (1802-1890)

Was ist Silvia, saget an, Daß sie die weite Flur preist? Schön und zart seh ich sie nahn, Auf Himmelsgunst und Spur weist, Daß ihr alles untertan.

Denn wie ich bei der Linde Das junge Völkchen finde, Sogleich erreg ich sie. Der stumpfe Bursche bläht sich, Das steife Mädchen dreht sich Nach meiner Melodie.

Ist sie schön und gut dazu? Reiz labt wie milde Kindheit; Ihrem Aug‘ eilt Amor zu, Dort heilt er seine Blindheit Und verweilt in süßer Ruh.

Ihr gebt den Sohlen Flügel Und treibt durch Tal und Hügel Den Liebling weit von Haus. Ihr lieben, holden Musen, Wann ruh ich ihr am Busen Auch endlich wieder aus?

Darum Silvia, tön, o Sang, Der holden Silvia Ehren; Jeden Reiz besiegt sie lang, Den Erde kann gewähren: Kränze ihr und Saitenklang! 19

BIOGRAFIEËN COMPONISTEN Ludwig van Beethoven

Ludwig van Beethoven (1770-1827) was in Bonn aanvankelijk hofmusicus van de keurvorst en leerling van componist, dirigent en stadsorganist Christian Gottlob Neefe.

verlaten, besloten zijn adellijke vrienden hem een jaarlijkse toelage toe te kennen, om hem zo in Wenen te kunnen houden. Al rond zijn 25ste kreeg hij gehoorproblemen die uiteindelijk culmineerden in vrijwel gehele doofheid. Onder andere door de ‘Konversationshefte’ die de dove componist hielpen tijdens zijn gevoerde gesprekken, weten we veel over zijn leven en denken. In zijn latere leven was hij bij het componeren aangewezen op zijn scherpe ‘innerlijke gehoor’ en in zijn muziek deed hij steeds minder concessies aan het grote publiek.

Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) trok als componerend, viool- en pianospelend wonderkind tussen zijn zesde en zijn 23e jaar samen met zijn vader door Europa. Zijn enorme vermogen tot absorberen maakte dat deze reizen een diepgaande invloed hadden op zijn componeren. In Salzburg was hij aanvankelijk als hofmusicus in dienst van de aartsbisschop, maar

In Wenen verkeerde Beethoven op gelijke voet met adellijke personen aan wie hij vele werken opdroeg. Toen hij in 1808 overwoog om Wenen te 20

biografieën

in 1781 kwam het tot een breuk en Mozart vestigde zich in Wenen als eerste zelfstandige musicus in de geschiedenis. Daar werd hij beroemd en rijk maar gaf het geld te makkelijk uit, zodat hij toch altijd geldgebrek had. Met zijn soloconcerten, zijn symfonieën, zijn opera’s en zijn kamermuziek wist hij twee soorten publiek te bedienen: het grote, niet speciaal onderlegde publiek, en de ‘kenners’. Of het nu ging om opera, de symfonie, het soloconcert, het strijkkwartet, de pianoliteratuur of het vocale vlak, op alle gebieden leverde Mozart bijdragen die gelden als de beste en de bekendste in zijn soort.

Franz Schubert

Franz Schubert (1797-1828) was de zoon van een muzikale schoolmeester die hem leerde vioolspelen. Pianoles kreeg hij van zijn oudere broer en ook leerde hij zingen. Met zijn mooie jongenssopraan werd hij op zijn elfde aangenomen als koorknaapje in de keizerlijke hofkapel die verbonden was met het ‘Konvikt’, de beste onderwijsinstelling van Wenen. Op zijn dertiende begon hij liederen te componeren en al 21

op zijn zeventiende ontstond zijn eerste meesterwerk in dit genre: Gretchen am Spinnrade. De liederen ‘vloeiden’ uit zijn pen, totaal zo’n 600. Hoewel zijn orkestwerken, opera’s en kamermuziek tijdens zijn leven nauwelijks werden uitgevoerd, wist hij als liedcomponist bij een select publiek grote naam te maken. Door zijn vrienden, regelmatig bijeen in ‘Schubertiades’, leerde hij steeds nieuwe dichters kennen die hem inspireerden tot zijn liedcomposities.

biografieën

Joseph Haydn

Joseph Haydn (17321809) was acht jaar oud toen hij sopraan werd in het knapenkoor van de Stephansdom in Wenen. Toen hij de baard in de keel kreeg kwam hij op straat te staan en voorzag hij in zijn levensonderhoud als kopiist, privéleraar en begeleider.

in dienst bij vorst Paul II Anton Esterházy, die een jaar later werd opgevolgd door zijn zoon Nicolaas I Jozef. Hier schreef hij vele werken voor het vorstelijk orkest, waaronder pianowerken, liederen, 125 baritontrio’s en 24 opera’s. Hij verwierf faam bij de vele gasten die bij de vorst op bezoek kwamen en ontving vele uitnodigingen. In 1790 vestigde hij zich als vrij kunstenaar in Wenen en ondernam twee reizen naar Engeland, waar hij door het hof werd ontvangen en het eredoctoraat van Oxford ontving op voordracht van de beroemde muziekhistoricus Charles Burney. In 1795 keerde hij definitief terug naar Wenen. Daar hield hij zich tot zijn dood vooral bezig met religieuze muziek.

Adolf Fredrik Lindblad

De romantische Zweedse componist Adolf Fredrik Lindblad (1801-1878) speelde als kind piano en fluit. Op zijn vijftiende werd een fluitconcert van hem uitgevoerd. Na enige werkervaring op een handelskantoor in Hamburg zette hij zijn muzikale studie voort op de conservatoria in Uppsala en Berlijn. In Berlijn ontmoette hij Mendelssohn en er ontstond een vriendschap tussen hen. Terug in Zweden

In 1755 kreeg Haydn een vaste betrekking als kapelmeester aan het hof van graaf von Morzin in Lukawitzen en in 1761 kwam hij in Eisenstadt 22

biografieën

werd Lindblad aangenomen als muziekdocent bij de koninklijke familie. Met zijn royale inkomen kon hij zich toeleggen op het componeren en hij schreef voornamelijk Zweedse liederen, in totaal zo’n 200. Daarnaast componeerde hij ook grotere werken, waaronder twee symfonieën en de opera Frondörerna.

biografieën

Uitvoerenden Anne Sofie von Otter Mezzosopraan

Haar carrière bestrijkt inmiddels ruim drie decennia; Von Otter was te horen op de grootste podia ter wereld. Hiernaast produceerde zij bovendien een weergaloze en vaak bekroonde discografie voor het label Deutsche Grammophon; deze telt inmiddels ruim 60 titels. Vooral op het gebied van de opera maakte Von Otter naam. Haar internationale doorbraak kwam in de jaren 90 met de rol van Octavian in Der Rosenkavalier van Richard Strauss, een productie die zowel werd gespeeld in het Royal Opera House Covent Garden als de Bayerische Staatsoper, de Opéra National de Paris én de Wiener Staatsoper. Zij bouwde haar

foto: Ewa-Marie Rundquist

De internationaal gelauwerde mezzosopraan Anne Sofie von Otter (1955) werd geboren in Stockholm en groeide op in Bonn, Londen en haar geboortestad. Zij wordt geroemd om haar enorme diversiteit.

reputatie verder uit met andere rollen in opera’s van Strauss, en daarnaast van Mozart en Händel. Een van haar grote operarollen was die van Ariadne in Ariadne auf Naxos van Richard Strauss in de Staatsopera in Wenen. Met poplegende Elvis Costello 24

maakte zij ook de cd For the Stars en in 2010 voor het Naïve Label Love Songs, samen met jazzpianist Brad Mehldau. In november 2013 verscheen haar dubbel-cd Douce France. Een selectie hieruit vertolkte zij in hetzelde jaar in het Muziekgebouw.

biografieën

Kristian Bezuidenhout Fortepiano

Bezuidenhout soleerde met orkesten als het Freiburger Barockorchester, Les Arts Florissants en het Orkest van de Achttiende Eeuw – complete pianoconcerten van Mozart en Beethoven in Het Concertgebouw in Amsterdam – met dirigenten als Frans Brüggen en Christopher Hogwood. Hij trad op tijdens de vooraanstaande festivals (Tanglewood, La Roqued’Anthéron, Musikfest Bremen, Gstaad, Lincoln Center). Samen met Petra Müllejans nam hij alle vioolsonates van Mozart op. Bezuidenhout speelt afwisselend op pianoforte, klavecimbel en piano. Hij beperkt zijn repertoire bewust tot muziek van barok tot romantiek. Naar aanleiding

foto: Marco Borggreve

Kristian Bezuidenhout (1979) werd geboren in Zuid-Afrika maar studeerde in Australië en Amerika, onder andere aan de Eastman School of Music in Rochester in New York. Zijn doorbraak kwam toen hij in 2001 de eerste prijs won tijdens het pianoforteconcours van Festival Musica Antiqua in Brugge.

van de kritiek dat hij Mozart ‘te romantisch’ zou spelen – een van zijn Mozart-cd’s heet zelfs ‘Sturm und Drang’ – verklaarde hij zich niets aan te trekken van verschillen in muzikale stijl en periodes, maar de expressie voor zichzelf te laten spreken. De Sturm und Drang in Mozarts 25

tijd is in wezen dezelfde soort gevoelsuiting als die in de romantiek. Bezuidenhout was in 2006 ‘Most Exciting Young Musician’ (Nederlandse Federatie voor Muziek en Drama) en ontving een jaar later in Boston de Erwin Bodky prijs voor klavecimbel.

biografieën

en Exultate Jubilate van Mozart, het Gloria van Vivaldi en het Oratorio de Noël van Saint-Saens. In het oratorium over Anne Frank Annelies van James Whitbourn, zong Nikki de rol van Anne.

Nikki Treurniet Sopraan

Nikki Treurniet (1989) behaalde in 2014 haar masterdiploma aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Zij studeerde bij Sasja Hunnego en werd gecoacht door pianisten Phyllis Ferwerda en Maurice Lammerts van Bueren. Al tijdens haar studie deed Nikki mee aan projecten bij onder andere Yo-opera en Salone dell’Opera en trad op bij de Nederlandse Muziekdagen, Operadagen Rotterdam en de NJO Muziekzomer. In 2011 ging ze als laureaat van het Prinses Christina Concours op tournee door de Verenigde Staten en Canada op uitnodiging van

Nederlandse ambassades. In de zomers van 2011 en 2012 was zij te horen in de productie Orfeo ed Euridice (Gluck), georganiseerd door de Utrechtse Spelen bij Paleis Soestdijk. Recentelijk zong ze de rol van eerste elf in Mendelssohn’s A Midsummer Night’s Dream met het residentie orkest onder leiding van Jan Willem de Vriend en was zij bij Opera2Day understudy voor de rol van eerste dame in Medée van Cherubini. Ook in het oratoriumvak is Nikki een veelgevraagde soliste. Zo was zij onder anderen te horen in de Matthäus Passion, Johannes Passion en het Weihnachtsoratorium van Bach, Ein Deutsches Requiem van Brahms, Krönungsmesse 26

biografieën

Andrea Vasi Piano

Andrea Vasi (1989) werd op tienjarige leeftijd aangenomen op de ‘School voor Jong Talent’ aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. In 2006 was ze finalist tijdens het Steinway concours in Het Concertgebouw. In 2012 won zij, samen met sopraan Ellen Valkenburg, het ‘Musico Liedconcours.’ In 2014 was zij, ook samen met Ellen Valkenburg, finalist en prijswinnaar tijdens het Internationaal Vocalisten Concours te ’s-Hertogenbosch, in de categorie voor lied-duo. In 2015 waren zij prijswinnaar tijdens de Student Lied duo

competition in Enschede. Andrea maakte tournees door Frankrijk, België, Zwitserland, Liechtenstein, de VS, Canada, India (met violist Bas Treub en sopraan Nora Fischer) en Argentinië (met violist Maxime Gulikers en sopraan Laetitia Gerards). Veel concerten werden uitgezonden door radio en/of tv. Zij was speciale gast op onder andere het Gergiev Festival (Rotterdam) en het Grachtenfestival (Amsterdam), en speelde een aantal malen met het ensemble Asko|Schönberg. Als duo met trombonist Sebastiaan Kemner zal zij in april 2016 op tournee gaan door de tien grootste concertzalen van Nederland, als onderdeel van het Dutch Classical Talent traject. 27

Grote Zangers

Colofon Stichting Grote Zangers De serie Grote Zangers is een samenwerking tussen Muziekgebouw aan â&#x20AC;&#x2122;t IJ en de Stichting Grote Zangers.

Stichting Grote Zangers Theo van den Bogaard, directeur Lia van der Steen, communicatie Marian Lases, voorprogramma Leo Spigt, mecenaat Partners Muziekgebouw aan â&#x20AC;&#x2122;t IJ Alferink Artists Management Contact Stichting Grote Zangers Herengracht 458 1017 CA Amsterdam t 020 664 3151 info@grotezangers.nl Volg ons op www.grotezangers.nl

VERWACHT

wo 9 mrt 2016 serie grote zangers grote zaal / 20.15 uur

Lenneke Ruiten + Thom Janssen Nederlandse topsopraan

Afgelopen zomer maakte de Nederlandse Lenneke Ruiten een zeer succesvol debuut als Donna Anna in de opera Don Giovianni tijdens de prestigieuze Salzburger Festspiele. Nu zingt de jonge sopraan een verfijnd programma van o.a. Richard Strauss gecombineerd met Franse prachtliederen.

PROGRAMMA: Liederen van Gabriel Fauré, Ernest Chausson, Francis Poulenc en Richard Strauss

foto: Marco Borggreve

Lenneke Ruiten won in 2002 al overtuigend het Internationaal Vocalisten Concours. Sinds haar veelgeprezen cd met Mozartaria’s in 2010 verscheen, is ze in een rechte lijn doorgestoten naar de wereldtop. Ruiten stond al naast stertenor Rolando Villazón. En volgens tijdschrift Operanews voegde ze ‘glans, een genereuze volle toon en verfijnde fraseringen’ toe aan de Don Giovanni in Salzburg. Een niet te missen grootheid. Lenneke Ruiten

VERWACHT

Februari

do 25 feb / 12.30 uur

wo 2 mrt / 20.15 uur

di 16 feb / 20.30 uur / Kleine Zaal

Leiermann Ensemble Lunchconcert ism NMF

Marc-André Hamelin Pianist en componist

Jerusalem in My Heart The Rest is Noise

vr 26 feb / 19.00 uur / hele gebouw

do 3 mrt / 20.15 uur

Cross-linx

Calefax Rietkwintet Nieuwe Rietoogst

wo 17 feb / 20.15 uur

Orkest van de 18e eeuw Faust speelt Beethoven do 18 feb / 20.15 uur

Nieuw Ensemble An Evening of Today 2016 vr 19 feb / 20.15 uur

Nederlands Kamerorkest + Nederlands Kamerkoor Memento Mori

za 20 feb / 20.15 uur

La Risonanza + Coro Costanzo Porta Purcells Dido en Aeneas

Chitose Trio (Japan) Gagaku, toeval en stilte

zo 28 feb / 20.15 uur

zo 21 feb / 15.00 uur

Sarah’s Passion Silbersee + Ragazze Quartet

Barokorkest Il Fondamento ism Sweelinck Barokorkest Vier heuvels: Liefde in tijden van oorlog di 23 feb / 20.30 uur

Oneohtrix Point Never The Rest Is Noise

Maart di 1 mrt / 20.15 uur

Cécile McLorin Salvant + Metropole Orkest o.l.v. Vince Mendoza

Unieke jubileumwandeling Muziekgebouw met app Curvices Speciaal voor ons 10-jarig bestaan maakte componiste Rosalie Hirs de poëzie- en klankinstallatie Curvices Amsterdam. Een unieke muzikale rondwandeling waarvoor u de gratis Curvicesapp kunt downloaden via de App Store, Google Play of iTunes. De app schakelt in zodra u rondom het gebouw een van de wandelzones betreedt. Een cadeautje van de componist waarvan u het hele jubileumseizoen kunt profiteren! Meer info: muziekgebouw.nl/ festival/10jaar Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen

Muziekgebouw aan ‘t IJ / foto: Erik van Gurp

MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ Piet Heinkade 1 / 1019 BR Postbus 1122 / 1000 BC Amsterdam Kaartverkoop T 020 788 2000 ma t/m za 12.00 -18.00 uur Kantoor T 020 788 2010 F 020 788 2020 E post@muziekgebouw.nl Zakelijke evenementen T 020 788 2023

Restaurant Zouthaven bevindt zich op de begane grond van het Muziekgebouw. Voor een heerlijke start van uw concertavond. Openingstijden en reserveren www.zouthaven.nl of T 020 788 2090 WORD VRIEND Steun het Muziekgebouw al vanaf € 75 per jaar. Lees meer op : muziekgebouw.nl/steunons

PARTNERS De activiteiten van het Muziekgebouw aan ’t IJ komen tot stand door steun van:

Gelieve te zorgen dat uw mobiele telefoon uit staat tijdens het concert. Camerabeeld- en geluidsopnamen alleen toegestaan met toestemming vooraf.

Mediapartner:

Pauzedrankje (indien inbegrepen) serveren wij op tafels bij de uitgang van de zaal.

Druk binnenwerk:

EARLY BIRD TICKETS Voor jongeren tot 30 jaar, bijna alle concerten € 10. Wees snel: hoe eerder, hoe meer kans. Lees meer op: www.muziekgebouw.nl/earlybirds

Reserveren en openingstijden restaurant Zouthaven: www.zouthaven.nl. Centraal Station (10-15 min lopen) is met tram 26 bereikbaar tot 00.00 uur. Taxicentrale Amsterdam: T 020 677 7777. De Piet Heinparkeergarage onder Muziekgebouw aan ’t IJ is 24 uur per dag open. Informatie + online kaarten bestellen www.muziekgebouw.nl. Ook voor onze nieuwsbrief.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX