Serie Grote Zangers
Wo 27 mrt 2019 Grote Zaal 20.15 uur
Anne Sofie von Otter +Â Pekka Kuusisto + Bengt Forsberg Von Otter zingt Shakespeare Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale programmaboekje is een extra service ter voorbereiding op het concert. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de andere concertbezoekers. Bij voorbaat dank.
Programma
Serie Grote Zangers Wo 27 mrt 2019 Grote Zaal 20.15 - 22.05 uur
Anne Sofie von Otter + Pekka Kuusisto + Bengt Forsberg Von Otter zingt Shakespeare Anne Sofie von Otter mezzosopraan Pekka Kuusisto viool Bengt Forsberg piano
ca. 45 minuten voor de pauze ca. 45 minuten na de pauze
Voorprogramma Grote Zaal / 19.30 - 19.50 uur Leonie van Rheden mezzosopraan Heleen Vegter piano Richard Strauss (1864 - 1949) Uit 8 Gedichte aus ‘Letzte Blätter’ op. 10 (1855) 1. Zueignung 3. Die Nacht 8. Allerseelen Uit Schlichte Weisen op. 21 (1890) 2. Du meines Herzens Krönelein Uit 3 Lieder op. 29 3. Nachtgang Uit 5 Kleine Lieder op. 69 (1918) 5. Schlechtes Wetter
Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten? Dank u wel.
2
Programma
Ralph Vaughan Williams (1872 - 1958) Orpheus with his lute (1903) Joseph Haydn (1732 - 1809) She never told her love (1794/1795) Franz Schubert (1797 - 1828) An Silvia (1826) Michael Tippett (1905 - 1998) Songs for Ariel (1961) 1. Come unto these yellow sands 2. Full fathom five 3. Where the bee sucks Erich Korngold (1897 - 1957) Uit Much Ado About Nothing - Incidental Music op. 11 (1920) viool en piano The Maiden in the bridal chamber Uit 4 Lieder nach Shakespeare op. 31 (1937/1941) 2. Under the greenwood tree Uit Much Ado About Nothing - Incidental Music viool en piano Dogberry and Verges Uit Songs of the Clown op. 29 (1943) 4. Hey, Robin, jolly Robin 3. Adieu, Good Man Devil Uit Much Ado About Nothing - Incidental Music viool en piano Intermezzo Uit Songs of the Clown 1. Come away, come away, death Uit Much Ado About Nothing - Incidental Music viool en piano Masquerade Pauze 3
Programma
Jean Sibelius (1865 - 1957) Uit 3 Stukken voor viool en piano op. 116 (1929) viool en piano 1. Scène de danse Uit Twelfth Night op. 60 (1909) Kom nu hit, död Uit 4 Stukken voor viool en piano op. 115 (1929) viool en piano 1. Auf der Heide Uit 5 Stukken voor viool en piano op. 81 (1915/1918) viool en piano 1. Mazurka Uit Twelfth Night Hållilå, uti storm och i regn Tor Aulin (1866 - 1914) Uit 4 Akvareller (1899) viool en piano 1. Idyll 2. Humoresk 3. Vaggsang Anoniem Willow song Thomas Morley (1557 - 1602) O mistress mine Benjamin Britten (1913 - 1976) Uit A Midsummer Night’s Dream (1960) Welcome wanderer Rufus Wainwright (1973) A woman’s face (Sonnet 20) (2016)
4
Welkom Een concertorganisator van vocale muziek staat altijd voor de vraag ‘zit de eenheid van het programma in de muziek of in de tekst?’ Vanavond bent u getuige van een scherpe keuze voor het tweede; u bent bij een Shakespeare-concert, hoe gek dat ook klinkt. Als de keuze is gemaakt om poëzie centraal te stellen, komt de opgave om muzikale lijnen te spinnen binnen de beperkte tijdspanne van vierhonderd jaar vocale muziek. Eén manier om dat te doen, is door instrumentale stukken toe te voegen. De instrumentale en vocale muziek versterken elkaar, is de idee. Ze werpen als het ware licht op elkaar. We zien dit vaker bij de serie Grote Zangers. Ian Bostridge opende dit seizoen met een programma, waarin onverwacht de Sonetti di Petrarca voor piano van Liszt tegenover Liederkreis op. 39 van Schumann werden gezet. Deze combinatie ‘creates a whole series of reflections which can only deepen our reponses to both voice and piano’ schreef hij in zijn toelichting. Ook Anne Sofie von Otter zong eerder in Grote Zangers een programma waarin fortepianist Kristian Bezuidenhout een Rondo van Mozart speelde. Het invoegen van instrumentale muziek heeft naast een inhoudelijke ook een zeer praktische kant. Of beter gezegd: een fysiek aspect. Bekend zijn de beelden van de zanger van Meat Loaf die tussen elke song de coulissen in rende om snel een paar teugen te nemen aan een zuurstoffles. Een zanger moet op de een of andere manier zijn krachten verdelen tijdens een concert. Net als een atleet die een halve marathon rent; een inspanning die zeker te vergelijken is met het geven van een soloconcert. Solozangers hebben het moeilijker dan
operazangers; die pakken hun rust tijdens de momenten dat ze niet op het podium staan. Sommige solozangers hebben een haast onmenselijke fysiek, zoals Matthias Goerne. Zijn stem wordt nooit moe, lijkt het wel. Geen wonder, dat orkesten hem vaak meenemen op slopende tournees. Onze andere geliefde Grote Zanger Florian Boesch doet stiekem ademoefeningen op het podium als de piano alleen speelt, met de rug naar u toe, zodat u het niet merkt. Von Otter doet het op haar manier en komt op adem als violist Pekka Kuusisto solo speelt. Mede omdat Von Otter zo goed haar krachten weet in te delen, staat ze al veertig jaar aan de internationale top. Een kolossale prestatie, vind ik. Ik wens u een prachtig concert en raad u vooral aan het programmaboek mee naar huis te nemen en thuis nog eens rustig na te lezen. De poëzie van Shakespeare is ingewikkeld en niet in één keer te doorgronden tijdens een concert, tussen al het luisteren door. En voor wie het gemist heeft: afgelopen weekend stond een paginagroot interview met Von Otter in de Volkskrant. Ze legt daarin uit hoe ze zich voorbereidde op het concert van vanavond. Theo van den Bogaard Stichting Grote Zangers De serie Grote Zangers wordt georganiseerd i.s.m. Muziekgebouw aan ’t IJ
5
Toelichting ‘If music be the food of love, play on!’ Zo begint het toneelstuk Twelfth Night of wel Driekoningenavond van de fameuze Engelse toneelschrijver en dichter William Shakespeare (1564 - 1616). Het lijkt het begin van een lofzang op de muziek, maar de woorden van de edelman Orsino ontaarden al snel in een klaagzang omdat zijn hartstochtelijke verliefdheid niet beantwoord wordt. En in die klaagzang moet ook de muziek het ontgelden: If music be the food of love, play on; Give me excess of it, that, surfeiting, The appetite may sicken, and so die. That strain again! it had a dying fall: O, it came o’er my ear like the sweet sound, That breathes upon a bank of violets, Stealing and giving odour! Enough; no more: ‘Tis not so sweet now as it was before. Het gebeurt wel vaker dat Shakespeare in zijn toneelstukken kanttekeningen plaatst bij de muziek. Zo laat hij de Hertog in Measure for measure over een lied zeggen: ‘Music oft hath such a charm / To make bad good, and good provoke to harm.’ Toch zijn de teksten uit toneelstukken en zijn sonnetten voor vele componisten een bron waar men zich al eeuwen aan laaft. Niet alleen vormen Shakespeares toneelstukken de basis voor honderden opera’s, ook zijn er vele liederen geschreven op gedichten en toneelteksten van de grote Engelse dichter. Altijd actueel John Dowland was er bijvoorbeeld al vroeg bij om teksten van zijn tijdgenoot op muziek te zetten, zoals het prachtige Come away death uit Twelfth Night, een tekst die zowel Erich Wolfgang Korngold als Jean Sibelius 6
veel later ook zouden gebruiken. Ook generatiegenoot Thomas Morley ontpopte zich als Shakespeareadept en schreef onder andere het mooie Oh Mistress Mine op tekst uit Twelfth Night. Een kleine eeuw na Morley maakte Henry Purcell de zin ‘If music be the food of love’ waarmee Twelfth Night begint, onsterfelijk, ook al bestond de verdere tekst van zijn koorwerk uit een gedicht van Henry Heveningham die zich uiteraard wel op Shakespeares tekst baseerde.
Shakespeares teksten zijn door hun lyriek en ritmiek een dankbare prooi voor componisten. Door de eeuwen heen zijn de teksten van de Engelse toneelschrijver en dichter actueel gebleven en zijn ze door de inherent aanwezige lyriek en ritmiek een dankbare prooi voor componisten. En hoewel de Engelsman Humphrey Searle in de jaren zestig van de vorige eeuw een opera op basis van Shakespeares Hamlet heeft geschreven in een complexe twaalftoonstaal (de opera werd een flop), zijn zettingen van Shakespeares teksten juist door die ingebouwde lyriek en bijna dwingende ritmiek over het algemeen vrij pakkend en toegankelijk.
Toelichting
De werken die vandaag op het programma staan, bestrijken ruim vier eeuwen muziek, van de anonieme Willow Song – het volksliedje dat in 1583 voor het eerst opdook in een collectie luitliederen, twintig jaar voordat Shakespeare het gebruikte in Othello, waar Desdemona het in de vierde acte neuriet voordat ze naar bed gaat – via werk van Haydn, Schubert en Sibelius naar deze eeuw en de songs van Rufus Wainwright. Die werken zijn onder te verdelen in zelfstandige liederen op basis van sonnetten en teksten uit toneelstukken en muziek bij uitvoeringen van volledige toneelstukken. Hier kan ook nog de categorie opera aan toegevoegd worden, al is het enige fragment uit een ‘Shakespeare-opera’ dat vandaag klinkt Welcome Wanderer uit A Midsummer Night’s Dream van Benjamin Britten. Liederen Tot de eerste categorie behoren, naast de anonieme zetting van de Willow Song, de liederen van Ralph Vaughan Williams, Joseph Haydn, Franz Schubert en Erich Korngold en het sonnet van Rufus Wainwright. Ralph Vaughan Williams was daarbij, volgens velen, de eerste componist na Purcell die de Engelse muziek weer internationaal op de kaart kon zetten. En hoewel hij internationale voeding zocht door in de leer te gaan bij Max Bruch in Berlijn en Maurice Ravel in Parijs, hield hij de Engelse muziek en het Engelse erfgoed hoog in het vaandel. Hij was in de tijd dat hij het lied Orpheus with his lute schreef, zo rond 1900, zelfs bovenmatig geïnteresseerd in Engelse volksmuziek en kunst uit de Tudortijd. De tekst van het lied komt ook uit The Famous History of the Life of King Henry the Eighth. Nadat
Hendrik VIII betoogd heeft, waarom hij van Katherine moet scheiden, laat de gekwelde koningin haar vertrouwelinge Patience een lied zingen om haar zorgen te verdrijven. Vaughan Williams houdt het simpel, volksliedachtig en laat de tekst zijn werk doen. Ook Joseph Haydn en Franz Schubert lieten in respectievelijk She never told her love uit Twelfth Night en An Sylvia uit The two gentleman of Verona vooral de tekst het werk doen. Haydns lied is een van de liederen die hij in 1795 in Engeland publiceerde. Hoewel hij zo’n vijftig liederen schreef, kreeg Haydn als liedcomponist nooit grote bekendheid. Dit in tegenstelling tot Schubert. Zijn liefdevolle lofzang op Sylvia is inmiddels uitgegroeid tot een van zijn bekendste liederen. De oorsprong van de tekst is daarbij op de achtergrond geraakt. Die oorsprong stond weer voorop bij de hedendaagse singer/songwriter Rufus Wainwright. Hij leverde in 2016 met Take All My Loves een compleet album af met op muziek gezette Shakespearesonnetten om de vierhonderdste sterfdag van de Engelse toneelschrijver te markeren. En ook bij Erich Korngold. Nadat Korngold in 1934 voor het eerst muziek had geschreven bij een Hollywoodfilm gebaseerd op A Midsummer Night’s Dream, ging hij een serieuze studie maken van de teksten van Shakespeare. Dat resulteerde in de jaren daarna in zijn Four Shakespeare Songs op. 30 waarvan Under the Greenwood Tree op tekst uit As you like it de tweede is. ‘De eenvoud van de muziek reflecteert mijn bewondering voor de kracht 7
Toelichting
van Shakespeares taal’, zei hij over deze werken. ‘Mijn streven was om niets toe te voegen dat niet al gehoord kon worden als een acteur deze woorden luid voordraagt.’ Dezelfde werkwijze paste hij toe in Songs of the Clown op teksten uit Shakespeares Twelfth Night. Hij kreeg de opdracht van regisseur Max Reinhardt die in Hollywood een trainingsprogramma ontwikkelde voor acteurs. In 1941 schreef Korngold voor de workshop ‘Shakespeare’s Women, Clowns and Songs’ vijf liederen waarvan Come Away Death de bekendste werd.
Londense productie van The Tempest. De Three songs for Ariel over verleiding, dood en vrijheid gingen een eigen leven leiden. Later gebruikte Tippett deze liederen in The Knot Garden, een opera gebaseerd op The Tempest. Jean Sibelius componeerde twee liederen voor een Zweedstalige productie van Twelfth Night in 1909. In deze productie werden de liederen begeleid door een gitaar. Een jaar later bewerkte hij ze voor zang en piano. Hoewel de tekst in het Zweeds is, legt ook Sibelius net als Korngold en Tippett de nadruk op de tekst.
Toneelmuziek Korngold was overigens al voor zijn tijd in Hollywood met Shakespeare in aanraking gekomen. In 1918 kreeg hij, slechts 21 jaar oud, de opdracht om instrumentale muziek te schrijven bij een productie van Much Ado About Nothing van Shakespeare in het Weense Burgtheater. Korngold had een orkest tot zijn beschikking en schreef veertien instrumentale stukken voor het toneelstuk. De productie was zo’n succes, dat het geheel later hernomen werd. Omdat men toen geen beschikking meer had over het orkest, bewerkte Korngold de muziek voor viool en piano en speelde uiteindelijk zelf de piano tijdens de voorstellingen. Later destilleerde hij uit deze muziek een vierdelige suite die een mooi voorbeeld werd van de krachtige laatromantische taal met wat scherpe twintigste-eeuwse kruiden.
Instrumentale intermezzi De muzikale taal van Sibelius’ liederen is in elk geval veel meer rechttoe rechtaan – de invloed van Schubert is vooral in het tweede lied Hållilå, uti storm och i regn niet ver weg – dan van zijn latere op. 115 en 116 voor viool en piano die hij in 1929 schreef. Ze zijn niet zoals de Mazurka op. 81 nr. 1 geschreven voor een groot publiek met het doel om geld in het laatje te brengen, maar vormen muzikale gedachten van een gearriveerd componist die zijn eigen stijl en grenzen verkent met harmonische en melodische experimenten. Wat dat aangaat staat Sibelius’ Mazurka dichter bij het werk van de Zweedse violist, dirigent en componist Tor Aulin die vooral werken met de viool in de hoofdrol schreef. De eerste drie van de 4 Akvareller vormen een kalm romantisch intermezzo tussen zo’n vier eeuwen liederen op teksten die er, ondanks de terughoudendheid van Shakespeare aangaande muziek, steeds weer om schreeuwen om op muziek gezet te worden.
Ook de Engelse componist Sir Michael Tippett en de Fin Jean Sibelius schreven toneelmuziek bij een Shakespeareproductie. Tippett componeerde in 1962 muziek bij een 8
Tekst toelichting: Paul Janssen
Liedteksten Ralph Vaughan Williams Orpheus with his lute Tekst: William Shakespeare (1564 - 1616) / John Fletcher (1579 - 1625)
She never told her love, But let concealment, like a worm in the bud, Feed on her damask cheek...; She sat, like Patience on a monument, Smiling at grief.
Orpheus dwong de bomen te buigen als hij zong; planten en bloemen groeiden. Zelfs de golven van de zee werden stil. Mooie muziek kan toveren: zorg en verdriet slaapt of sterft zacht bij het luisteren.
Franz Schubert
Orpheus with his lute made trees, And the mountain-tops that freeze, Bow themselves, when he did sing:
Wie is Silvia, dat iedereen haar prijst en eert? Zelfs Amor spoedt zich naar haar toe. Voor Silvia zingen wij.
To his music, plants and flowers Ever [sprung]1; as sun and showers There had made a lasting spring.
Was ist Silvia, saget an, Daß sie die weite Flur preist? Schön und zart seh ich sie nahn, Auf Himmelsgunst und Spur weist, Daß ihr alles untertan.
Everything that heard him play, Even the billows of the sea, Hung their heads, and then lay by. In sweet music is such art: Killing care and grief of heart Fall asleep, or, hearing, die.
Joseph Haydn She never told her love Tekst: William Shakespeare uit Twelfth Night
An Silvia Tekst: Eduard von Bauernfeld (1802 - 1890) naar William Shakespeare
Ist sie schön und gut dazu? Reiz labt wie milde Kindheit; Ihrem Aug’ eilt Amor zu, Dort heilt er seine Blindheit Und verweilt in süßer Ruh. Darum Silvia, tön, o Sang, Der holden Silvia Ehren; Jeden Reiz besiegt sie lang, Den Erde kann gewähren: Kränze ihr und Saitenklang!
Ze verzweeg haar liefde, maar het geheim vond een weg naar haar roze wang. Stil zat ze, glimlachend vol verdriet. 9
Liedteksten
Michael Tippett Songs for Ariel Tekst: William Shakespeare 1. Come unto these yellow sands Kom naar het gouden strand en pak elkaars handen; dans na het kussen lichtvoetig rond en zing, goede geesten. Hoor, de waakhonden blaffen en de trotse haan kraait. Come unto these yellow sands, Then take hands: Curtsied when you have and kissed, The wild waves whist: Foot it featly here and there; And, sweet sprites, the burthen bear. Hark, hark! Bow-wow. The watch dogs bark; Bow-wow. Hark, hark! I hear the strain of strutting Chanticleer Cry, Cock-a-diddle dow.
10
2. Full fathom five Vijf vadem diep ligt je vader; van zijn beenderen wordt koraal gemaakt; parels waren zijn ogen. De zee verandert alles in iets moois en zeldzaams. Elk uur luiden de zeenimfen de doodsklok. Full fathom five thy father lies, Of his bones are coral made; Those are pearls that were his eyes: Nothing of him that doth fade, But doth suffer a sea-change Into something rich and strange. Sea-nymphs hourly ring his knell: Ding-dong. Hark! now I hear them, – ding-dong bell. 3. Where the bee sucks Ik zuig honing als een bij en lig in een bloemskelk. Blij leef ik onder de bloesem die de takken doet buigen. Where the bee sucks, there suck I; In a cowslip’s bell I lie; There I couch when owls do cry. On the bat’s back I do fly After summer merrily. Merrily shall I live now, Under the blossom that hangs on the bough.
Liedteksten
Erich Korngold Under the greenwood tree Tekst: William Shakespeare uit As you like it
Wie graag met mij in het groene woud een liedje zingt, kom hierheen. Wie graag wil leven in de zon en tevreden is met wat hij krijgt, kom hierheen. Hier is geen kwaad, behalve kou en slecht weer. Degene die zo gek is om zijn rijkdom en comfort achter zich te laten, zal hier even grote idioten vinden, in het woud.
If it do come to pass That any man turn ass, Leaving his wealth and ease, A stubborn will to please, Ducdame, ducdame, ducdame: Here shall he see Gross fools as he, An if he will come to me. Under the greenwood tree Who loves to lie with me.
Under the greenwood tree Who loves to lie with me, And turn the merry note Unto the sweet bird’s throat, Come hither, come hither, come hither: Here shall he see No enemy But winter and rough weather. Who doth ambition shun, And loves to live i’ the sun, Seeking the food he eats, And pleas’d with what he gets, Come hither, come hither, come hither: Here shall he see No enemy But winter and rough weather.
11
Liedteksten
Uit: Songs of the Clown
Come away, come away, death
Tekst: William Shakespeare uit Twelfth Night
Hey, Robin, jolly Robin Hé roodborstje, waarom is jouw meesteres zo onaardig? Ze is verliefd op een ander. Hey, Robin, jolly Robin, Tell me how thy lady does. My lady is unkind, perdy. Hey, Robin, jolly Robin, Tell me why is she so? She loves another, another. Adieu, Good Man Devil Ik ben weg en weer terug in een oogwenk. In zijn woede riep de pastoor naar de duivel ‘ik hak je tot moes’. I am gone, sir, And anon, sir, I’ll be with you again, in a trice, Like to the old vice, Your need to sustain. Who with dagger of lath In his rage and his wrath, Cries, aha, to the devil, aha, ha, ha! Like a mad lad, Pare thy nails, dad. Adieu, good man devil.
12
Kom toch gauw dood, vlucht ademstoot; zij richtte mij ten gronde. Geen bloem op mijn graf, geen jammerende vriend; leg me waar de ware liefde mijn graf niet kan vinden om te wenen. Come away, come away, death, And in sad cypress let me be laid; Fly away, fly away, breath; I am slain by a fair cruel maid. My shroud of white, stuck all with yew, O prepare it! My part of death, no one so true Did share it. Not a flower, not a flower sweet, On my black coffin let there be strown; Not a friend, not a friend greet My poor corpse, where my bones shall be thrown: A thousand sighs to save, Lay me, O where true lover Never find my grave, To weep there!
Liedteksten
Jean Sibelius Twelfth Night Tekst: William Shakespeare / Carl August Hagberg (1810 - 1864)
Kom nu hit, död Kom toch gauw dood, vlucht ademstoot; zij richtte mij ten gronde. Geen bloem op mijn graf, geen jammerende vriend; leg me waar de ware liefde mijn graf niet kan vinden om te wenen. Kom nu hit, kom nu hit, död! I krusflor förvara mig väl; Hasta bort, hasta bort, nöd! Skön jungfrun har tagit min själ. Med svepning och buxbom på kistans lock Håll dig färdig; Mång trogen har dött, men ingen dock Så värdig. Ingen ros, ingen ros, då Månde strös på mitt svarta hus; Ingen vän, ingen vän, må Störa hvilan i jordens grus. Mig lägg, för tusen suckars skull, Åt en sida, Der ej älskande se min mull Och kvida.
Hållilå, uti storm och i regn Toen ik nog een kind was, waren er enkel grapjes. Eenmaal man, deed men voor dieven gauw de deuren dicht. In de handen van een vrouw, werd er de hele dag gevit. Eenmaal oud, lag ik enkel nog dronken in bed. Want de regen regent elke dag. Al is het stuk uit, we blijven elke dag spelen. Och när jag var en liten smådräng, Hållilå, uti storm och regn, Då var mig en bädd icke mer än en säng, Förty regnet det regnar var eviga dag. Men när jag som karl börja’ leva helt stort, Hållilå, uti storm och regn, Då stängde envar för tjuven sin port, Förty regnet det regnar var eviga dag. Och ack då jag fick mig etta äkta viv, Hållilå, uti storm och regn, Då lade jag af mitt rumlande liv, Förty regnet det regnar var eviga dag. Men när som jag tog mig en lur så söt, Hållilå, uti storm och regn, Då hade jag druckit mig full som ett nöt, Förty regnet det regnar var eviga dag. En god stund redan vår värld hållit ut, Hållilå, uti storm och regn, Men det är detsamma; vårt spel är slut. Gå det bra, ska vi spela var eviga dag.
13
Liedteksten
Anoniem Willow song Tekst: William Shakespeare uit Othello
Zuchtend zat de arme ziel onder een boom: zing treurwilg, de groene treurwilg moet mijn krans zijn. Hij kreunde, mijn ware liefde is weg. De vogel zong niet meer, de stenen werden zacht van zijn tranen. Mijn liefde is valser dan alle andere. Het is kapot gegaan voordat het een bloem was. Je hebt de oprechtste minnaar verloren die er was. Dit is mijn vaarwel, schrijf op mijn graf dat mijn liefde trouw was. The poor soul sat sighing by a sycamore tree, Sing willow, willow, willow with his hand in his bosom and his head upon his knee o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow, shall be my garland Sing all a green willow, willow, willow, willow, Aye me the green willow must be my garland. He sighed in his singing and made a great moan; Sing willow, willow, willow I am dead to all pleasure, my true love she is gone, o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland
14
The mute bird sat by him, was made tame by his moans, Sing willow, willow, willow The true tears fell from him, would have melted the stones, o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland Sing all a green willow, willow, willow willow, Aye me the green willow must be my garland. Come all you forsaken and mourn you with me Sing willow, willow, willow Who speaks of a false love, mine’s falser then she o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland Let love no more boast her, in palace nor bower Sing willow, willow, willow it buds but it blasteth, ere it be a flower o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland Sing all a green willow, willow, willow, willow, Aye me the green willow must be my garland.
Liedteksten
Though fair and more false, I die with thy wound Sing willow, willow, willow though hast lost the truest lover that goes upon the ground o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland Let no body chide her, her scorns I approve, Sing willow, willow, willow She was born to be false, and I to die for her love o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland Sing all a green willow, willow, willow, willow, Aye me the green willow must be my garland. Take this for my farewell and latest adieu, Sing willow, willow, willow write this on my tomb, that in love I was true o willow, willow, willow, willow O willow, willow, willow, willow shall be my garland Sing all a green willow, willow, willow, willow, Aye me the green willow must be my garland.
Thomas Morley O mistress mine Tekst: William Shakespeare uit Twelfth Night
O mijn geliefde, luister, alle reizen leiden tot minnekozen. Draal niet langer en kus me, jeugd gaat vlug voorbij. O mistress mine, where are you roaming? O stay and hear; your true love’s coming, That can sing both high and low. Trip no further, pretty sweeting, Journeys end in lovers meeting, Every wise man’s son doth know. What is love? ’Tis not hereafter; Present mirth hath present laughter; What’s to come is still unsure: In delay there lies no plenty; Then come kiss me, sweet and twenty, Youth’s a stuff will not endure.
15
Liedteksten
Benjamin Britten
Rufus Wainwright
Welcome wanderer
A woman’s face (Sonnet 20)
Tekst: William Shakespeare uit A Midsummer Night’s Dream
Tekst: William Shakespeare
Welkom zwerveling, heb je de bloem? Ik ken een plek waar bloemen bloeien en Titiana rust. Ik bestrijk haar ogen met het sap, en zij zal grillige dromen krijgen. Neem ook wat en zoek naar een schone Atheense. Zij is verliefd op een jonkman, die niet van haar houdt. Bestrijk zijn ogen, en zorg dat hij haar als eerste ziet. Welcome, wanderer! Hast thou the flower there? I know a bank where the wild thyme blows, Where oxlips and the nodding violet grows, Quite over-canopied with luscious woodbine, With sweet musk-roses and with eglantine: There sleeps Titania sometime of the night, Lull’d in these flowers with dances and delight; And there the snake throws her enamell’d skin, Weed wide enough to wrap a fairy in: And with the juice of this I’ll streak her eyes, And make her full of hateful fantasies. Take thou some of it, and seek through this grove: A sweet Athenian lady is in love With a disdainful youth: anoint his eyes; But do it when the next thing he espies May be the lady: thou shalt know the man By the Athenian garments he hath on. 16
Een vrouwengezicht, geschilderd door de natuur, heb jij, meester-meesteres van mijn hart. Een vrouwenboezem zonder grillen, een helder oog met een vastere kijk. Als vrouw was je geschapen, tot de Natuur iets toevoegde, zonder doel voor mij. Laat de liefde voor mij zijn en vrouwen jouw lichaam beminnen. A woman’s face with nature’s own hand painted Hast thou, the master mistress of my passion A woman’s gentle heart but not acquainted With shifting change as is false women’s fashion An eye more bright than theirs less false in rolling, Gilding the object whereupon it gazeth A man in hue all hues in his controlling Which steals men’s eyes and women’s souls amazeth And for a woman wert thou first created Till Nature as she wrought thee fell a-doting And by addition me of thee defeated By adding one thing to my purpose, nothing But since she prick’d thee out for women’s pleasure Mine be thy love and thy love’s use their treasure
Biografieën Componisten Ralph Vaughan Williams
De Engelse componist Ralph Vaughan Williams (1872 - 1958) groeide in de eerste helft van de twintigste eeuw uit tot de peetvader van de Engelse nationalistische beweging in de muziek. Vaughan Williams studeerde aan het Trinity College in Cambridge en aan het Royal College of Music in Londen en vervolgde zijn studie in Berlijn bij Max Bruch
en in Parijs bij Maurice Ravel. Aan het begin van de twintigste eeuw begon hij Engelse volksliederen te verzamelen en ook de muziek en kunsten van de Tudorperiode diepgaand te bestuderen. Daaruit ontwikkelde hij een stijl die tonale wortels had, en mede door toepassing van elementen uit de volksmuziek vooral op en top Engels was. Omdat hij na de eerste wereldoorlog docent compositie werd aan het Royal College of Music had hij veel invloed op de jongere generatie componisten. Vaughan Williams schreef in vele genres en maakte zeker in eigen land indruk met zijn negen symfonieën, zijn Fantasy on a Theme by Thomas Tallis, The Lark Ascending en zijn vele liederen.
Joseph Haydn Franz Joseph Haydn (1732 - 1809) is de geschiedenisboeken ingegaan als de ‘vader van de symfonie’. Het is misschien wat veel eer,
maar feit is, dat hij van groot belang is geweest voor de belangrijkste genres van de klassieke muziek, zoals de symfonie, het strijkkwartet en het pianotrio.
Ook de sonatevorm, de belangrijkste klassieke vorm, kreeg zijn definitieve contouren vooral dankzij het werk van Haydn. De componist, violist en klavecinist was vrijwel zijn hele werkzame leven als Kapellmeister in dienst van de invloedrijke Esterházyfamilie. In de laatste jaren van zijn leven was hij vrij om te gaan en staan waar hij wilde en 17
Biografieën
nam hij onder andere de uitnodiging aan om naar Engeland te komen. Daar schreef hij een aantal van zijn belangrijkste symfonieën. In totaal zou Haydn met 104 voltooide symfonieën, bijna honderd strijkkwartetten, opera’s, missen en een veelheid aan kamermuziek een krachtig fundament leggen onder de stijl van de Weense Klassieken.
Franz Schubert
Hij blonk uit als zanger en werd aangenomen als Sängerknabe aan de Weense Hofkapel. Daar kreeg Schubert les van onder anderen Antonio Salieri. Hij werkte een tijd als hulponderwijzer om onder de militaire dienst uit te komen en vervolgens verdiende hij de kost als muziekdocent. Hij leefde in relatieve armoede, maar slaagde erin de romantiek in muziek te definiëren met zijn kamermuziek en symfonische werken. Daarnaast zette hij met ruim zeshonderd liederen het romantische lied voorgoed op de kaart.
viool, piano en orkestdirectie om vervolgens als docent Frans en muziekleraar aan een school in Surrey aan het werk te gaan. Daarnaast leidde hij diverse amateurkoren. Nadat hij in 1933 het South London Orchestra onder zijn hoede kreeg – een orkest van werkeloze musici, opgericht door het Morley College – werd hij in 1940 artistiek leider van dit instituut voor volwassenenonderwijs.
Michael Tippett De Engelse componist Sir Michael Tippett (1905 1998) besloot pas op achttienjarige leeftijd na het horen van een uitvoering van Ravels Ma Mère l’oye beroepsmusicus te worden. Franz Schubert (1797 1828) toonde al jong interesse voor muziek. 18
Van 1923 tot 1928 studeerde Tippett aan het Royal College of Music compositie,
Zijn internationale doorbraak als componist beleefde Tippett met zijn oratorium A child of our time uit 1944. In 1951 verliet hij het Morley College om zich geheel op het componeren te richten.
Biografieën
Erich Korngold
De OostenrijksAmerikaanse componist Erich Wolfgang Korngold (1897 - 1957) begon zijn leven als wonderkind. Gustav Mahler noemde hem ‘de nieuwe Mozart’ en Willem Mengelberg sprak van ‘een uit de hemel gevallen musicus’. Al op negenjarige leeftijd studeerde Korngold aan het Weense conservatorium en ontwikkelde hij al vroeg een eigen stijl gerelateerd aan het werk van Ricard Strauss en Giacomo Puccini. Korngold
vestigde zijn naam in Europa, onder andere met de opera Die tote Stadt uit 1920, maar door de spanningen rond nazi-Duitsland richtte hij zijn blik vanaf de jaren dertig meer op de Verenigde Staten. Na de opdracht muziek te verzorgen voor de Hollywoodfilm A Midsummer Night’s Dream, groeide hij uit tot een gerespecteerd filmcomponist die van groot belang was voor de kenmerkende Hollywoodsound en grote invloed had op latere filmcomponisten als Max Steiner, Franz Waxman en John Williams
Jean Sibelius De Finse componist, muziekpedagoog en dirigent Jean Sibelius (1865 - 1957) werd het boegbeeld van de eigen, onafhankelijke Finse muziek in de tijd dat het land vocht tegen de Russische overheersing. Sibelius studeerde in eerste instantie rechten, maar schakelde al snel over op zijn grootste liefde, de muziek. Hij studeerde aan
het Helsinki Music Institute, tegenwoordig de Sibelius Academy, en vervolgde zijn studie in Berlijn en Wenen.
Door zijn interesse in de Finse mythologische verhalen en de volksmuziek wist hij met werken als Finlandia en de Lemminkäinen-suite de nationale sentimenten aan te wakkeren. Met zijn zeven symfonieën zette hij een geheel eigen stijl en muzikale weg in. Vanaf de jaren dertig van de twintigste eeuw componeerde Sibelius nauwelijks meer en hield hij zich voornamelijk nog bezig met het redigeren van zijn eerdere werken. 19
Biografieën
Tor Aulin
en meer toe op dirigeren. Hij was in die hoedanigheid betrokken bij de oprichting van wat nu het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Stockholm is. Als componist schreef hij voornamelijk laatromantische werken met de viool in de hoofdrol.
Thomas Morley
De Zweedse violist, dirigent en componist Tor Aulin (1866 - 1914) kwam uit een muzikale familie. Zo was zijn vader een bekend violist. Aulin volgde de voetsporen van zijn vader en studeerde aan het conservatorium in Stockholm. Hij rondde zijn studie af in Berlijn en stond vervolgens aan de wieg van het eerste professionele strijkkwartet van Zweden. Aulin werd eerste violist van het orkest van de Koninklijke Opera en legde zich meer 20
Thomas Morley (1557/1958 - 1602) was een Engelse componist, muziektheoreticus en -uitgever, die de Italiaanse madrigaalstijl in het Britse koninkrijk introduceerde en verfijnde.
Na een opleiding als koorzanger en organist aan de kathedraal van Norwich en studies bij William Byrd aanvaardde Morley het ambt van organist aan St. Paul’s Cathedral in Londen. Morley verdeelde zijn werktijd tussen zijn kerkelijke taken, het componeren en het uitgeven van werken. Morley leverde in zijn hoedanigheid als uitgever van Italiaanse madrigalen en als componist van koorwerken en sololiederen met luitbegeleiding een beslissende bijdrage aan de ontwikkeling van een bloeiende zangkunst in Engeland. Zijn oeuvre weerspiegelt de geest van de Italiaanse renaissance die zich manifesteert in een voorliefde voor klassiekmythologische onderwerpen en pastorale scènes.
Benjamin Britten De Engelse componist, pianist en dirigent Benjamin Britten (1913 1976) manifesteerde zich als kind al als een buitengewoon muzikaal talent. Hij had al jong
Biografieën
compositielessen van Frank Bridge en kon vervolgens dankzij een beurs studeren aan het Royal College of Music.
pacifist en vormde samen met de tenor Peter Pears niet alleen een belangrijk artistiek duo, maar ook een persoonlijke twee-eenheid die een bijdrage leverde aan de acceptatie van de mannenliefde in Engeland. Britten was de grondlegger van de English Opera Group en het Aldeburgh Festival. In 1976 kreeg hij de eervolle adellijke titel baron van Aldeburgh.
songwriter in de stijl van Randy Newman en toonde ook belangstelling voor klassieke muziek, met name de opera. Ook droeg hij bij aan diverse soundtracks van films als Brokeback Mountain, Shrek en Moulin Rouge. Met Prima Donna en Hadrian schreef hij inmiddels ook twee opera’s.
Rufus Wainwright
Brittens grote doorbraak kwam in de late jaren dertig met zijn Variations on a Theme of Frank Bridge dat tijdens de Salzburger Festspiele van 1937 in première ging. Britten groeide rond de Tweede Wereldoorlog uit tot de belangrijkste stem van de Britse componisten en wist de wereld te veroveren met onder andere zijn opera Peter Grimes en later zijn War Requiem. Hij maakte naam als overtuigd
De Amerikaans-Canadese singer/songwriter Rufus Wainwright (1973) werd geboren als zoon van de Amerikaanse troubadour Loudon Wainwright III en de Canadese folkartieste Kate McGarrigle. Op zesjarige leeftijd begon Wainwright met pianospelen en werd hij na de scheiding van zijn ouders door zijn moeder meegenomen naar Montreal. Het doel was de kinderen weg te houden van de popmuziek, maar al als tieners traden Rufus en zijn zus Martha op. Wainwright ontwikkelde zich tot een
foto: Rainer Hosch
21
Biografieën
Uitvoerenden Anne Sofie von Otter Mezzosopraan De internationaal gelauwerde mezzosopraan Anne Sofie von Otter (1955) werd geboren in Stockholm en groeide op in Bonn, Londen en haar geboortestad. Zij wordt geroemd om haar enorme diversiteit. Haar carrière bestrijkt inmiddels ruim drie decennia. Von Otter was te horen op de grootste podia ter wereld en werkte mee aan meer dan honderd cd’s. Vooral op het gebied van de opera maakte Von Otter naam. Haar internationale doorbraak kwam in de jaren negentig met de rol van Octavian in Der Rosenkavalier van Richard Strauss. Zij bouwde haar reputatie verder uit met andere rollen in opera’s van Strauss en daarnaast van Mozart en Händel. Een van 22
haar grote operarollen was die van Ariadne in Ariadne auf Naxos van Richard Strauss. Von Otter houdt zich ook bezig met andere genres. Zo nam ze een cd op met songs van ABBA, maakte met poplegende Elvis Costello de cd For the Stars en in 2010 nam ze voor het Naïve Label Love Songs op samen met jazzpianist Brad Mehldau. Tegenwoordig is ze kieskeurig met optredens. Ze trad voor het laatst op in het Muziekgebouw in het seizoen 2015-2016.
BiografieĂŤn
foto: Ewa-Marie Rundquist
23
Biografieën
Pekka Kuusisto Viool De Finse violist Pekka Kuusisto (1976) komt uit een muzikale familie. Zijn grootvader was componist en organist en zijn vader is een jazzmusicus die ook opera’s achter zijn naam heeft staan. Bovendien is zijn moeder een muziekdocente. foto: Felix Broede
Kuusisto begon op driejarige leeftijd met viool spelen en werd vier jaar later toegelaten tot de Sibelius Academy in Helsinki waar hij studeerde bij Thomas Hapaanen. Hij vervolgde zijn studie in de jaren negentig aan de Indiana University School of Music. In 1995 won hij als eerste Fin de International Jean Sibelius Violin Competition en kreeg hij ook de prijs voor de beste vertolking van het Vioolconcert van Sibelius. Sindsdien kan hij bogen op een internationale carrière die mede gekenmerkt wordt door samenwerking met musici uit diverse genres. Kuusisto maakt ook in 24
solo-optredens regelmatig gebruik van elektronica en schuwt de improvisatie niet. Daarnaast is hij actief op het gebied van de Finse volksmuziek en speelt hij regelmatig met alternatieve popbands als Nightwish, The National en Salsa Dura. Hij was van 1999 tot 2018 artistiek leider van Our festival in het Finse Järvenpää.
Biografieën
Bengt Forsberg Piano De Zweedse pianist Bengt Forsberg (1952) is vooral bekend als (lied)begeleider, in het bijzonder van Anne Sofie von Otter met wie hij al dertig jaar een vast duo vormt. Forsberg studeerde bij onder anderen Peter Feuchtwanger (Londen) en Herman Koppel (Kopenhagen). Als solist haalde hij veel ‘vergeten’ muziek onder het stof vandaan; zo voerde hij Nikolaj Medtners Tweede pianoconcert opnieuw uit met het Stockholm Philharmonic Orchestra, speelde hij de solopartij in Bernsteins symfonie The Age of Anxiety en staan de pianowerken van Korngold, Alkan, Chabrier en Kaikhosru Sorabji op zijn repertoire. Daarnaast gaat Forsbergs liefde uit naar negentiende eeuwse Franse muziek: voor het label Hyperion maakte hij een speciale Saint-Saënsserie. Forsberg maakte vele cd-opnamen; de cd met liederen van
Grieg voor DG, samen met Anne Sofie von Otter, was in 1995 Gramophone Record of the Year. Samen met Von Otter werkt hij ook aan de integrale opname van de liederen van Sibelius. Forsberg werd oorspronkelijk opgeleid tot organist en kerkmusicus; als zodanig is hij thans directeur van de kamermuziekserie van de Allerzielen Kerk in Stockholm.
25
Biografieën
Leonie van Rheden Mezzosopraan
De Nederlandse mezzosopraan Leonie studeerde aan het Utrechts Conservatorium bij Henny Diemer, waar zij in 2014 haar Master of Music met onderscheiding behaalde. Daarna was ze ensemblelid van het Aalto Theater in Essen. Bij het Aalto Theater vertolkte ze meerdere rollen, onder andere van Smeraldine (De liefde voor de drie sinaasappels, Sergej Prokofjev), Flora Bervoix (La 26
traviata, Giuseppe Verdi) en Dritte Magd (Elektra, Richard Strauss), die ze ook vertolkte op het Richard Strauss Festival in GarmischPartenkirchen. Haar debuut bij de Reisopera maakte ze met Dryade in Ariadne auf Naxos (Richard Strauss) waarna ze meerdere rollen zong. In de nabije toekomst is Leonie te horen bij De Nationale Opera als Miss Proctor (The Boy who grew too fast, Gian Carlo Menotti), op het Festival d’Aix-en-Provence als 5. Mädchen (Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, Kurt Weill) en bij de Nederlandse Reisopera als Olga (Jevgeni Onegin, Pjotr Tsjaikovski). Naast opera’s zingt Leonie ook in symfonieën en oratoria.
Heleen Vegter Piano Heleen Vegter studeerde in Arnhem bij Frank van de Laar en specialiseerde zich tijdens haar masteropleiding in liedbegeleiding bij Kelvin Grout en Marien van
Nieukerken. Momenteel is zij oa werkzaam als pianiste in de praktijk van Charlotte Margiono.
Voor de Stichting Muziek in Huis geeft zij concerten samen met sopraan Johanneke Vogel. Ze speelde op festivals als De Uitmarkt, Operadagen Rotterdam en Cultural Night, Reykjavik en is een veelgevraagd begeleider. Afgelopen jaar werd zij uitgenodigd voor de mastercourse van het Oxford Lieder Festival met onder anderen Veronique Gens, Roger Vignoles, Susan Manoff en Wolfgang Holzmair. Daarnaast nam ze
BiografieĂŤn
deel aan de mastercourse van het Internationaal Liedfestival in Zeist met Elly Ameling, Robert Holl en Julius Drake en is zij een Britten-Pears Young Artist 2017 en 2018 met masterclasses van onder andere Anne Sofie von Otter, Angelika Kirschlager, John Fisher, Kristian Bezuidenhout en Malcolm Martineau, door wie ze persoonlijk werd uitgenodigd om deel te nemen aan zijn Crearmastercourse in Schotland.
27
Grote Zangers De serie Grote Zangers is een samenwerking tussen Muziekgebouw aan ’t IJ en stichting Grote Zangers.
Serie Grote Zangers De Serie heeft als oogmerk het naar Nederland brengen van de wereldwijde top van klassieke (Lied)Zangers voor 6 toonaangevende concerten per jaar. Wij programmeren de serie in het Muziekgebouw sinds seizoen 2010-2011. Ervaringstraject Grote Zangers Het creëren van podia voor jonge startende zangers hoort bij onze stichtingsdoelen. Grote Zangers selecteert ieder seizoen 6 zangers uit de top van jong zangtalent. Grote Zangers organiseert voor deze zangers precies dát waar een groot tekort aan bestaat: speelbeurten voor solo concerten. Vaste onderdelen van het traject zijn een Voorprogramma bij onze serie en een full recital in de vorm van een huisconcert. De musici worden gehonoreerd uit Vriendenbijdragen en andere fondsen die wij werven voor dit educatietraject. Een 3e programmadeel is momenteel in ontwikkeling. Vrienden Grote Zangers Grote Zangers kent een actieve Vriendenclub. Vrienden wonen dikwijls huisconcerten bij. Er is één keer per jaar een exclusief en bijzonder evenement. 28
Huisconcerten Grote Zangers Huisconcerten vinden plaats in panden met hoge plafonds te Amsterdam. Liefhebbers van Grote Zangers stellen hun huizen ter beschikking om jong toptalent een kans te geven om zich in een soloconcert te presenteren. Een concert duurt ca. 60 minuten, na afloop krijgen gasten een glas wijn aangeboden. De toegang is op uitnodiging. Heeft u interesse een huisconcert bij te wonen? Laat het ons weten via vrienden@grotezangers.nl Partners Het Muziekgebouw; Co-producent serie Grote Zangers De Nationale Opera; Samenwerking Educatietraject Alferink Artists Management; Vocale adviezen Grote Zangers Theo van den Bogaard directeur Lia van der Steen communicatie Leo Spigt mecenaat Contact Stichting Grote Zangers Herengracht 458, 1017 CA Amsterdam t 020 6643151 info@grotezangers.nl
Volg ons op www.grotezangers.nl
Verwacht
Serie Grote Zangers Vr 26 apr 2019 Grote Zaal 20.15 uur
Michael Schade + Malcolm Martineau Die schöne Müllerin Michael Schade en Schuberts Die schöne Müllerin zijn al jaren een zeer goede combinatie. De opname die deze toptenor maakte met meesterbegeleider Malcolm Martineau wordt steevast genoemd als een van de beste. In Schuberts relaas gaat een jonge molenaarsleerling zó gebukt onder zijn onbeantwoorde liefde voor de molenaarsdochter dat hij uiteindelijk sterft. Schade en Martineau maken van hem een mooi en begrijpelijk mens van vlees en bloed. Een indringend recital. De Canadese tenor Michael Schade heeft de afgelopen jaren vooral furore gemaakt in muziekstad Wenen. Zowel aan de Wiener Staatsoper als in de Musikverein is hij kind aan huis. De Oostenrijkse overheid benoemde hem in 2007 zelfs tot Kammersänger, de hoogste eer voor een vocalist. Zowel in de opera als in het lied is Schade met zijn krachtige tenor een zanger die de diepte zoekt en daarmee werkelijk weet te ontroeren.
Michael Schade foto: Harald Hoffmann
Programma: Franz Schubert Die schöne Müllerin
29
Verwacht
Minimal Music Festival
Maart
wo 3 t/m zo 7 apr
do 28 mrt / 20.15 uur Silbersee Stimmung II vr 29 mrt / 20.15 uur Piotr Anderszewski Beethoven Diabelli-variaties za 30 mrt / 20.15 uur Amsterdam Sinfonietta + Beatrice Rana Nachtmuziek zo 31 mrt / 14.00 uur Reinbert de Leeuw + Nederlands Kamerkoor + Holland Baroque Matthäus Passion
April ma 1 apr / 19.30 uur Reinbert de Leeuw + Nederlands Kamerkoor + Holland Baroque Matthäus Passion di 2 apr / 14.00 uur Openbare repetitie Explore the Score: componist Vladimir Martynov met pianist Ralph van Raat 30
Zie voor volledig programma: minimalmusicfestival.nl
wo 3 apr 19.30 uur / 4’33 terras Opening Minimal Music Festival Christof Schlägers Scheepshoornconcert 20.15 uur Asko|Schönberg Space Junk do 4 apr 20.15 uur Ralph van Raat + Noord Nederlands Orkest Mysteriën 20.30 uur / Bimhuis Les Filles de Illighadad + Asmâa Hamzaoui & Bnat Timbouktou 20.15 uur Eklekto Ryoji Ikeda + Pauline Oliveros 22.15 uur / Bimhuis TEMKO Shri Camel 12.30 + 14.30 uur / Kleine Zaal Van stam tot snipper 4+ Uniek teken- en luisterconcert
13.30 uur Cello Octet Amsterdam Michael Gordon 15.30 uur Michael Harrison Revelation 17.00 uur / Bimhuis Ragazze Quartet + Kapok + Slagwerk Den Haag Terry Riley’s In C 18.00 uur / Atriumzaal Kate NV, Sapphire Slows (live), Garland, The Zonke Family e.a. Dreaming the Dreamhouse 20.00 uur / Bimhuis Étienne Jaumet, Sonic Boom + Céline Wadier Tribute to La Monte Young
Huil van de Wolff Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012). Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Foto: Erik van Gurp
Grand café 4’33 Kom voor het concert eten in Grand café 4’33. Reserveren: 020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal. - Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert. - Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming. - Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen. Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje. Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.
Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren. Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven? Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws. Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram. Dank! Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiënten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
31