Donderdag avondserie
Do 28 mrt 2019 Grote Zaal 20.15 uur
Silbersee Stimmung II Madrigalen van nu
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale programmaboekje is een extra service ter voorbereiding op het concert. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de andere concertbezoekers. Bij voorbaat dank.
Programma
Donderdag avondserie Serie Silbersee
Silbersee Stimmung II Madrigalen van nu Silbersee: Romain Bischoff muzikale leiding Viktoriia Vitrenko, Viola Cheung, Michaela Riener, Rianne Wilbers, Steven van Gils, Joost van Velzen, Arnout Lems, Maciej Straburzynski zang Helen Bledsoe basfluit Wouter Snoei klankregie Jeroen Smith, Ludo Winkelman licht- en decorontwerp
Do 28 mrt 2019 Grote Zaal 20.15 - 22.20 uur ca. 25 minuten voor de eerste pauze ca. 25 minuten voor de tweede pauze ca. 35 minuten na de tweede pauze
Inleiding Foyerdeck 1 19.15 - 19.45 uur Door Michel Khalifa
Dit concert wordt opgenomen door de Concertzender.
Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten? Dank u wel.
2
Programma
Giuliano Bracci (1980) Se non in ombra e specchio (2019; wereldpremière)* Pauze Arnold Marinissen (1966) Transits (2019; wereldpremière)* Pauze Luigi Nono (1924 - 1990) Das atmende Klarsein (1980/1983)
* compositieopdracht met steun van het Fonds Podiumkunsten
3
Toelichting ‘Vanavond’, zegt Romain Bischoff, artistiek leider van muziektheatergezelschap Silbersee, ‘gaat het om de stilte, het heelal, en de nietigheid van de mens. Voor de componist wiens werk centraal staat, Luigi Nono, was stilte essentieel. Nono verlangde naar een fundamenteel nieuw luisteren, met als doel een nieuw bewustzijn. Stilte was een belangrijk middel om dat doel te bereiken.’ In 2018 lanceerde Silbersee de cyclus Stimmung, een jaarlijkse reeks muzikale evenementen rondom de menselijke stem, genoemd naar de gelijknamige compositie van Karlheinz Stockhausen die in de eerste editie centraal stond. In deze tweede editie is Das atmende Klarsein van Nono kernwerk. Daarop reageren de componisten Arnold Marinissen en Giuliano Bracci ieder met een wereldpremière.
cappella. Bruno’s gedachtegoed past bij de maatschappijvisie en de compositorische benadering van Nono. Volgens Bruno heeft het heelal geen centrum, waardoor er geen hiërarchie is. Zoals bij Bruno in elk punt van het universum het oneindige goddelijke immanent aanwezig is, is bij Nono elke klank een oneindige luisterrijkdom. Bracci componeert als een vorm van luisteren.
Er klinken vanavond drie verschillende werelden. Het publiek verlaat na elke compositie de zaal. ‘Om de oren schoon te maken en een frisse luisterstart te maken’, vertelt Bischoff.
Het libretto bestaat louter uit teksten van Bruno, als collage, waardoor er geen lineair verloop is. Zo zijn er fragmenten gebruikt uit De l’infinito, universo e mondi (Over het oneindige, het heelal en de werelden), waarin Bruno afrekent met het hiërarchisch gestructureerd universum, en uit De gli eroici furori (Over de heroïsche vervoeringen), met dialogen over de liefde van de mens voor de goddelijke natuur. De titel is ook afkomstig van Bruno, voor wie schaduw en spiegelbeeld geen illusies waren, maar alternatieve toegangen tot de goddelijke realiteit.
Giuliano Bracci Se non in ombra e specchio Giuliano Bracci komt uit Rome en schreef zijn scriptie over stadgenoot Giordano Bruno, een zestiende-eeuwse vrijdenker en inspiratiebron van Nono. In 1600 eindigde Bruno, als martelaar van de vrije gedachte, in de eeuwige stad, op de brandstapel van de inquisitie. Bracci heeft een sterke band met de muziek van Nono, vooral met de vocale stukken, en schreef Se non in ombra e specchio a 4
Arnold Marinissen Transits Marinissen heeft voor dezelfde bezetting als die van Das atmende Klarsein van Nono gekozen. Niet zonder redenen: tot
Toelichting
zijn zeventiende heeft hij intensief fluit gespeeld en bovendien is hij vertrouwd met klanksporen. Zijn stuk kent naar eigen zeggen meer variatie dan Das atmende Klarsein, zoals meer afwisseling tussen solisten en ensemble. Transits gaat over continuïteit en verandering in het leven van de mens. Voor de tekst gebruikte Marinissen twee bronnen. Enerzijds een gedicht van de Amerikaanse dichter Dan Albertson, Continuity II, over afgelegde routes en overgangen. Dat gedicht wordt als refrein gebruikt. Voor de solistische coupletten gebruikte de componist de antwoorden op twee vragen die hij op sociale media stelde: Wat is in het leven van je beste vriend een constante factor, en wat is beweging? Omdat de antwoorden gesproken waren, kon Marinissen ze niet alleen in het libretto verwerken, maar ook in de gezongen tekst en in de klanksporen. Qua vorm heeft Nono het stuk meebepaald; er zijn grote blokken waarin alle acht zangers zingen en basfluitsoli klinken. Bovendien kent het stuk, net als Das atmende Klarsein, geen hiërarchie. Tegelijkertijd staat de compositie op zichzelf.
Luigi Nono Das atmende Klarsein Das atmende Klarsein is een sleutelwerk van Luigi Nono in het algemeen en van zijn late composities in het bijzonder. Zelf noemde
hij het een van de fundamentele stappen naar zijn magnum opus, de ‘luistertragedie’ Prometeo. Das atmende Klarsein is een compositie voor klein koor, basfluit, live elektronica en tape. Zoals meer van Nono’s werken kwam ook dit stuk tot stand in samenwerking met de musicus waarvoor het bedoeld was: fluitist Roberto Fabbriciani. Het duo werkte nauw samen in de Experimentalstudio van de Heinrich-Strobel-Stiftung. Het stuk duikt op uit de stilte en nadert uit de verte, op historisch ver uit elkaar gelegen teksten. Massimo Cacciari, filosoof en vriend van Nono, maakte een selectie uit de Duineser Elegien van de Duitse schrijver Rainer Maria Rilke en de Orfische hymnen uit de klassieke oudheid. Het is een contrastrijke compositie, vandaar de keuze voor de Duineser Elegien over de afwisseling van geluk en miserie, en Orpheus als een brug tussen leven en dood.
Das atmende Klarsein is een contrastrijke compositie Centraal in de partituur staat de afwisseling tussen twee ‘orenschijnlijk’ contrasterende universa, waarin koor en fluit allerlei relaties met elkaar aangaan. Bijvoorbeeld: de eerste noten van de fluitist zijn de laatste noten van het koor, in omgekeerde volgorde. De adem, volop aanwezig in de fluit, klinkt als een residu van de menselijke stem. Een belangrijke rol 5
Toelichting
van de live elektronica is de omkering van het dynamische perspectief in de relatie tussen de stemmen en de fluit. Zo zingt het koor van acht zangers met lichte intensiteit, terwijl de basfluit grote muzikale contrasten uitvoert met meer intensiteit dan de vocale groep. Naarmate het stuk vordert, worden de vocale interventies langer en de fluitsecties korter. De fluitist wordt opgeroepen een schaduwland tussen geluid en stilte te betreden. ‘Als mens zijn we nietig ten opzichte van de muziek’, zegt Bischoff. Voor hem vertolkt Nono in Das atmende Klarsein oneindigheid, dankzij de pure, kristalheldere akkoorden.
Wouter Snoei Klankregie Nono wilde hiërarchische grenzen tussen componisten, musici, technici en luisteraars slechten, met de techniek als emancipatoir middel. Bovendien zijn ruimtelijkheid en de bewegingen van de geluiden door de ruimte essentiële elementen in zijn werk. Daarom mag de klankregie niet onvermeld blijven. Wouter Snoei is vanavond de klankregisseur, zowel bij Marinissen als bij Nono. Bij Nono is dat een interessante opdracht. ‘Het is een vorm van interpretatie’, zegt Snoei. De klankregisseur van de wereldpremière van Das atmende Klarsein was Hans Peter Haller, met de door hem ontwikkelde Halophon, 6
waarmee geluid live door de ruimte kon worden gestuurd. De Halophon bestaat niet meer. Wouter Snoei heeft voor de gelegenheid nieuwe software ontwikkeld, op basis van de schema’s die Nono in de partituur aangeeft. De functie is een cirkelbeweging over zes luidsprekers maken. Fascinerend is wat er gebeurt wanneer dezelfde fluitklank dubbel – zowel met de klok mee als tegen de klok in – in de rondte moet worden gestuurd, maar dan met twee verschillende snelheden. Daardoor treedt er bij de plaatsing van de geluiden een toevalseffect op. Tekst toelichting: Erwin Roebroeks
Liedteksten Giuliano Bracci Se non in ombra e specchio Tekst: Giordano Bruno (1548 - 1600) uit De l’infinito, universo e mondi; De gli eroici furori; De la causa, principio et uno (1584 - 85) Onderstaande fragmenten zijn bedoeld om een inzicht te geven in de bronnen die de componist heeft gebruikt. Ze komen slechts fragmentarisch voor in de compositie.
Lasciato m’hai, cuor mio, E lume d’occhi miei, non sei più meco. E non tornare a me che non sei mio.
Je hebt me verlaten, mijn hart, En licht van mijn ogen, je ben niet meer bij mij. En kom niet terug, want je bent niet van mij.
Uscito de priggione angusta e nera,
Ontsnapt uit de nauwe en donkere gevangenis, Waar vele jaren de dwaling mij vasthield, Laat ik nu de keten los waarmee mij omknelde De hand van mijn afgunstige en woeste vijand. […] Tot jou wend en verhef ik mij, mijn zorgende stem: Ik dank je, mijn zon, mijn goddelijk licht; Ik wijd jou mijn hart, verheven hand, Die mij uit die vreselijke kwelling hebt ontboden. […]
Ove tant’anni error stretto m’avinse, Qua lascio la catena, che mi cinse La man di mia nemica invid’e fera. […] A te mi volgo e assorgo, alma mia voce: Ti ringrazio, mio sol, mia diva luce; Ti consacro il mio cor, eccelsa mano, che m’avocaste da quel graffio atroce. […]
7
Liedteksten
Luna inconstante, luna varia […] La luna mia, per mia continua pena, Mai sempre è ferma, ed è mai sempre piena. È tale la mia stella, Che sempre mi si toglie e mai si rende, Che sempre tanto bruggia e tanto splende, Sempre tanto crudele e tanto bella; Questa mia nobil face Sempre sì mi martora, e sì mi piace. Un tempo sparge, ed un tempo raccoglie; Un edifica, un strugge; un piange, un ride: Un tempo ha triste, un tempo ha liete voglie; Un s’affatica, un posa; un stassi, un side: Un tempo porge, un tempo si ritoglie; Un muove, un ferma; un fa vivo, un occide; In tutti gli anni, mesi, giorni ed ore M’attende, fere, accend’e lega amore. […] Sempre mi strugg’e mi ritien in pianto, […] Mai non mi scuote, mai non mi dà morte.
8
Trouweloze maan, veranderlijke maan […] Mijn maan is, tot mijn eeuwige verdriet, Nooit standvastig, en nooit vol. Zo is mijn ster, Dat zij me altijd ontwijkt en zich nooit overgeeft, Dat zij altijd danig brandt en danig schijnt, Altijd zo wreed en zo mooi; Dit mooie aangezicht Kwelt me steeds, en behaagt me toch. Er is een tijd van zaaien en een tijd van oogsten; Een van bouwen, een van vernietigen; een van huilen een van lachen: Een tijd van droevige, een tijd van blije verlangens; Een van zwoegen, een van rusten, een van staan, een van zitten: Een tijd van geven, een tijd van nemen; Een tijd van bewegen, een tijd van stilstaan; Een tijd geeft leven, een tijd doodt; Alle jaren, alle maanden, dagen en uren Wacht de liefde me op, verwondt, vuurt me aan en bindt mij. […] Altijd verwoest ze me en maakt me droevig, […] Ze laat me nooit met rust, en maakt me altijd dood.
Liedteksten
A un tempo triemo, agghiaccio, ardo e sfavillo, Son muto, e colmo il ciel di strida ardenti: Dal cor scintillo, e dagli occhi acqua stillo; E vivo e muoio e fo riso e lamenti: […] Altr’amo, odio me stesso; Ma s’io m’impiumo, altri si cangia in sasso; […] S’io chiamo, non risponde; E quant’io cerco più, più mi s’asconde.
Plotseling beef ik, ik bevries, ik brand en fonkel, Ik ben stom, en vul de hemel met vurige kreten: Mijn hart vonkt en mijn ogen vergieten water; En ik leef en sterf, ik lach en jammer: […] Ik heb iemand lief, en haat mezelf; Maar als ik vleugels krijg, verandert diegene in een steen; […] Wanneer ik roep, krijg ik geen antwoord; En hoe meer ik zoek, hoe meer de ander zich verbergt.
Non sta, si svolge e gira Quanto nel ciel e sott’il ciel si mira Tutto, per infinito spacio discorrendo, cangia il volto.
Het staat niet stil, het draait en keert Wat we in en onder de hemel zien Alles stroomt door de oneindige ruimte en verandert het gelaat.
L’alta e magnifica vicissitudine che agguaglia l’acqui inferiori alle superiori, cangia la notte col giorno, ed il giorno con la notte, afin che la divinità sia in tutto […]
De grote en verheven veranderlijkheid, die de lage wateren aan de hogere gelijkmaakt, verandert de nacht in de dag, En de dag in de nacht, zodat de goddelijkheid in alles is.
Non è dunque occhio ch’approssimar si possa, o ch’abbia accesso a tanto altissima luce e sì profondissimo abisso […] se non in ombra e specchio
Er is dus geen oog dat in de buurt kan komen, of toegang heeft tot zo een verheven licht en zo een diepe afgrond […] tenzij in schaduw en spiegel Vertaling: Jan Van den Bossche
9
Liedteksten
Arnold Marinissen Transits Tekst: Daniel Albertson (1984), Continuity II (2016) en online antwoorden op twee vragen van Arnold Marinissen over continuĂŻteit en veranderingen in het leven van een beste vriend
1. Streams, Bridges, Violin She’s always been honest Reliability and love Seeing things nobody else sees Being needed Will to help others Benevolence Family Going through life with lightness Heart of endurance A lifetime of changes Travel as a lifestyle 2. Visions of fog, Electric guitars and music Fixing guitars Building guitars Playing guitar Always music His faith Chasing perfection The desire to learn A goal for success 10
The relationship with her mother The struggle between past and future Doubt and passion are always around Inner search 3. Transits, His marriage Relationship choices Opening his heart, more and more Changing his heart Dealing with emotions Emotional availability and vulnerability Freedom Age and aging You only have limited time Health Stability Location Comfortable life Nearness to family Where they call home Numerous changes result in being uprooted Medialisation of social interaction 4. Neither real Nor imagined. Her dreams Her inner peace Her personal free time She became much more self-assured Sharing her life with someone Music as a purifying entity The ghost of perfection dissolved
Liedteksten
Luigi Nono Das atmende Klarsein De teksten van Das atmende Klarsein werden samengesteld door de filosoof Massimo Cacciari, met wie Nono in de jaren 80 intensief samenwerkte. Cacciari haalde losse fragmenten uit de Elegieën van Duino van Rainer Maria Rilke (1875 - 1926), de in Praag geboren, Duitstalige dichter. Daarnaast gebruikte hij fragmenten van de zogenaamde ‘Orfische lamellen’, dunne blaadjes van goudfolie die gevonden werden in oude graven, meestal uit de vierde eeuw v.Chr. Op die lamellen staan oud-Griekse teksten met betrekking tot de reis naar het dodenrijk.
Pagina XXVII uit de partituur Das atmende Klarsein
11
Biografieën Componisten Giuliano Bracci
foto: Matteo Rossi
De Italiaanse componist Giuliano Bracci (1980) woont sinds 2010 in Nederland. Na zijn studie filosofie aan de La Sapienza Universiteit in Rome studeerde hij compositie bij Rosario Mirigliano en Richard Ayres aan de conservatoria in Florence en Amsterdam. Bracci componeerde werken voor ensembles als het Nieuwe Europese 12
Ensemble, Ensemble Klang, Silbersee, Nieuw Ensemble, Het Gelders Orkest, De Ereprijs, L’arsenale, Quartetto Maurice en Freon. Hij werkte ook samen met theatergezelschap Compagnia Pippo Delbono en danser en choreograaf Suzan Tunca. In 2018 won hij de Concorso Evangelisti Nuova Consonanza voor zijn compositie Assetata ancora. Zijn orkestwerk Da uno spazio bianco ontving een eervolle vermelding tijdens de Gaudeamus Prize 2010 en in 2011 was hij finalist van de Premio Reina Sofia Madrid met Non sei di quelli che si incantano al paesaggio voor koor en orkest. Zijn muziek wordt regelmatig uitgevoerd in Nederland en in heel Europa, in Noord- en ZuidAmerika. Momenteel werkt hij aan een doctoraat aan de Universiteit Leiden en het Orpheus Instituut Gent. www.giulianobracci.com
Arnold Marinissen Arnold Marinissen zegt over zijn werk: ‘Het luisteren naar en maken van muziek heeft voor mij alles te maken met
onderdompelen. Warmte en puls zijn woorden die me invallen wanneer ik probeer mijn muziek te omschrijven.’
foto: Marco Borggreve
Marinissen schrijft graag en veel voor stemmen. De persoonlijkheid en warmte van elke individuele stem, en de intensieve omgang met tekst, klank, adem, dictie en intonatie maken voor hem zang een speciaal gebied binnen het componeren. Maar Marinissens oeuvre omvat werk voor heel verschillende bezettingen, voor strijkers, blazers, piano, tape en live elektronica. Met zijn achtergrond als slagwerker schrijft hij ook graag voor dit
Biografieën
veelzijdige instrumentarium. Hij creëerde muziek voor film en voor een aantal dansvoorstellingen. Marinissen schreef onder meer voor Asko|Schönberg, Silbersee, Slagwerk Den Haag, Nederlands Kamerkoor, Exaudi, Ensemble SCALA, Ensemble Variances, Lunapark, Storioni Trio, celliste Katharina Gross en choreograaf Ederson Xavier Rodrigues. Zijn werk klonk onder andere op het Holland Festival, Biënnale di Venezia, November Music, Huddersfield Contemporary Music Festival en Cross-Linx. Zijn Von Pferden, Gräsern, Sonnen, Menschen werd geselecteerd voor Toonzetters 2012. Marinissen bracht recentelijk twee portret-cd’s uit met zijn werk: Sphinx en BLINK. Bij BVHaast verschenen drie solo-cd’s. Marinissen was artistiek leider van Slagwerk Den Haag en Lunapark, programmeerde één seizoen voor het Muziekgebouw en is verbonden aan het Conservatorium van Amsterdam. Zijn werk wordt uitgegeven door Deuss Music. www.arnoldmarinissen.com
Luigi Nono
In de jaren 1950 behoorde Luigi Nono (1924 - 1990), naast Pierre Boulez en Karlheinz Stockhausen tot de meest opgemerkte protagonisten van een radicale muzikale avantgarde en tot de pioniers van de elektronische muziek. Nono bedacht de veelgebruikte term ‘Darmstadt-school’ voor deze beweging, naar de Duitse stad die er met haar Ferienkurse für neue Musik, het internationale centrum van uitmaakte. Nono was,
veel meer dan zijn collega’s, een uitgesproken politiek kunstenaar. In 1952 werd hij lid van de Italiaanse communistische partij. De meeste van zijn stukken uit de jaren 50 en 60 dragen een uitgesproken ideologisch stempel. Vanaf 1960 doceerde hij in Polen, de USSR, CSSR en de DDR. In deze tijd schreef hij zijn eerste elektronische compositie. Zijn stijl ontwikkelde zich verder in het onderzoek van subtiele klanknuances, geïnspireerd door de piano techniek van zijn vriend de pianist Maurizio Pollini, aan wie hij verschillende werken opdroeg. Nono beschouwde zijn geboortestad en woonplaats Venetië als een symbool van het esthetische principe van verandering. Tot aan zijn dood bewonderde hij diens rijkdom aan kleur, de constante vermenging van architectuur en akoestische impressies, zoals het klokkenspel. In 1990 ontving Luigi Nono de Große Berliner Kunstpreis für Musik. Hij stierf op 8 mei van datzelfde jaar.
13
Biografieën
Uitvoerenden Viktoriia Vitrenko Sopraan
foto: Oliver Röckle
De Oekraïense Viktoriia Vitrenko is zangeres en dirigent. In 2018 was ze te zien in de Silberseeproductie Avventure di anima e di corpo en Stimmung I, stond ze ook op het podium van het Ukrainian National Opera Theatre en was ze gastdirigent bij het Divertimento Ensemble in Milaan. 14
Recent werkte Viktoriia Vitrenko als dirigent voor het zomerfestival in Stuttgart en leidde ze het koor van de Young Opera Stuttgart bij de productie van Alice in Wonderland. In 2013-2014 leidde ze Making Waves, een vocaal ensemble bestaande uit louter vrouwen, waar Viktoriia ook in zong. Hiermee tourde ze door onder meer Groot-Brittannië, Noorwegen, Frankrijk, Griekenland en Rusland. Making Waves won verschillende prijzen, waaronder op het Franse Florilège Vocal de Tours Concours en het Ohrid Choir Festival in Macedonië. Viktoriia Vitrenko volgde haar opleidingen in de Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst in Stuttgart en de National Music Academy of the Ukraine in Kiev.
Viola Cheung Sopraan Viola Cheung is geboren in Hong Kong en studeerde in 2017 af aan het Codarts Conservatorium bij Charlotte Riedijk.
Datzelfde jaar debuteerde Cheung in Mozarts Die Zauberflöte. Met een immense passie zingt ze verschillende genres. Ze trad op in meer dan vijftien premières van klassieke en jazzcomponisten in de afgelopen twee jaar en cocreëerde in 2019 een nieuwe theatrale presentatie van De Toverfluit met Silbersee en Toneelmakerij. Cheung werkt momenteel aan een tweede master in New Audience and Innovative Practice aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag bij Renee Jonker en Noa Frenkel.
Biografieën
Michaela Riener Mezzosopraan
De Oostenrijkse zangeres Michaela Riener sloot in 2010 de masteropleiding Oude Muziek aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag af. De historische uitvoeringspraktijk en het opsporen van nieuw repertoire en vernieuwende vormen van performance stelt zij voorop in het werk met haar eigen ensembles. Naast haar specialisatie van de historische uitvoeringspraktijk legt
Riener zich ook toe op de uitvoering van hedendaagse muziek. Sinds 2012 is ze lid van het muziektheater collectief Silbersee. Als soliste zong ze op het Prague Spring Festival, het Birmingham FrontiersFestival, in Moskou en St. Peterburg Louis Andriessens La Passione, zong in de première van Oscar Bettisons Presence of Absence in Den Haag en Baltimore samen met Ensemble Klang en zong composities van Steve Reich en Hanns Eisler samen met Asko|Schönberg. Ze is zangeres van het ensemble ELECTRA waarmee ze in 2018 FACE van Yannis Kyriakides in première bracht. Hiermee bewandelt ze de paden van muziektheater en audiovisuele kunst en zoekt ze de grens tussen geschreven en geïmproviseerde muziek op.
Rianne Wilbers Mezzosopraan In februari 2016 slaagde Rianne met Symfonie nr. 3 van Górecki cum
laude voor de opleiding Klassiek Zang aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. Hierbij kreeg ze zangcoaching van Xenia Meijer, Maarten Koningsberger en Lucia Meeuwsen.
foto: Milagro Elstak
Naast solorepertoire van vroegbarok tot hedendaags, heeft Rianne veel interesse in kamermuziek. Ze begeeft zich als initiator van VONK op het vlak van grensoverschrijdend nieuw repertoire. Ze heeft meerdere wereldpremières op haar naam staan van Robin de Raaff, Aart Strootman, Nicoline Soeter, Merijn Bisschops en anderen. Daarnaast was ze een 15
Biografieën
van de zangeressen in de grote muziekvoorstelling Homo Instrumentalis van Silbersee. In najaar 2019 zal Rianne onder andere een cd uitbrengen met haar eigen trio en spelen in het tragikomische muziektheater Het Arsenaal der Ongeleefde Dingen van voormalig Componist des Vaderlands Mayke Nas. In 2019 is ze geselecteerd als nieuw jong talent bij Music Hub Brabant.
Die Zauberflöte, Orphée in Glucks Orphée et Euridice (Parijse versie), Lysander in Brittens A Midsummer Night’s Dream, Mr. Ford in Salieri’s Falstaff, Armand in Constant van de Walls Attima en de Heilige Dwaas in Mussorgski’s Boris Godunov.
Joost van Velzen Tenor
Steven van Gils Tenor Steven van Gils studeerde in Rotterdam bij Frans Huijts en Roberta Alexander. Als solist in oratoria zong hij onder meer in Mozarts Requiem, in Händels Messiah, in Rossini’s Petite Messe Solennelle, in Francks Sept Paroles, in Orffs Carmina Burana, in Haydns Stabat Mater en in Gounods Messe Solennelle, alsmede in alle grote werken van Bach. Binnen het operarepertoire vertolkte hij onder andere de rollen van Tamino in Mozarts 16
foto: P. Budwilowitz & A. Kamerich
Op het gebied van hedendaagse muziek en muziektheater was hij bij Silbersee al eerder te zien in onder meer The Cricket Recovers, De Gehangenen en Naked Lunch.
Joost van Velzen is klassiek zanger en koordirigent. Na zijn klassieke zangopleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag raakte hij al snel verknocht aan de oude muziek en het liedrepertoire. Met de vertolking van enkele rollen bij de Dutch National Opera Academy maakte hij kennis met het muziektheater. De combinatie van oude muziek en het theater, in het bijzonder van
Biografieën
componisten als Purcell, Monteverdi en Händel, werd een eerste specialisatie. Als solist nam Joost in de afgelopen jaren deel aan een aantal muziektheaterproducties bij o.a. Barokopera Amsterdam, The Restoration Company, Holland Opera, Muziektheater Hollands Diep en Vocaal Lab. Bij zijn dramatische coloratuur passen de werken van componisten als Händel en Mozart zeer goed. Ook de grote oratoria staan graag op zijn lessenaar. Tenslotte is Joost ensemblezanger bij Cappella Amsterdam. Daarnaast is hij koordirigent bij onder andere Nieuw Vocaal Amsterdam en is een veelgevraagd repetitor bij onder andere het Utrechts Studenten Koor en Orkest, Camerata Vocalis en stichting PerSonare. www.joostvanvelzen.com
Arnout Lems Bariton Bariton/regisseur Arnout Lems studeerde af aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en aan het
conservatorium van Metz. Hij bouwde expertise op in zowel hedendaagse als in renaissancemuziek. Nu legt hij zich toe op hedendaags muziektheater, als zanger en als regisseur.
2006 werkt hij met Romain Bischoff en Silbersee. Zijn regiedebuut maakte hij, samen met Marco Gerris, met Monteverdish, door Silbersee en ISH danscollectief. Sindsdien regisseerde hij een aantal barokopera’s en hedendaagse voorstellingen. Hij is lid van het artistieke team van ISH danscollectief.
Maciej Straburzynski Bas-bariton
foto: Marjolein Annegarn
Lems werkte als zanger onder meer met Nicole Beutler Projects, het Doelenensemble, Holland Opera, Egidiuskwartet, Cappella Pratensis, Muziektheater Hollands Diep, Klangart Berlin, Les Percussions de Strasbourg, ICTUS Ensemble Brussel, Neue Vocalsolisten Stuttgart en Slagwerk Den Haag. In India zong hij de titelrol in Monteverdi’s L’Orfeo. Sinds
foto: Bowie Verschuuren
De Poolse bas-bariton Maciej Straburzynski studeerde aan de conservatoria van Poznan en 17
Biografieën
Amsterdam. Hij zong in de operahuizen van Warschau en Brussel en stond in Reimsreisje bij DNO. Sinds 2007 zingt hij regelmatig bij Silbersee, onder andere in Kopernikus (coproductie DNO en Silbersee) en werkte mee aan wereldpremières van Yannis Kyriakides, Kris Defoort en Boudewijn Tarenskeen. Na het behalen van zijn doctoraat, met als onderwerp de opera’s van Louis Andriessen, werd Maciej gastdocent aan het Conservatorium in Poznan. In mei en juni 2019 zal hij tijdens het Holland Festival de rol van Lucifer zingen in de DNO-productie Donnerstag aus Licht van Karlheinz Stockhausen.
Helen Bledsoe Basfluit De Amerikaanse fluitiste Helen Bledsoe is actief als solist, ensemblespeler, leraar, improvisator en auteur. Ze won in 1996 het Internationaal Gaudeamus Vertolkers Concours. 18
Als solist en volwaardig lid van het gerenommeerde Ensemble Musikfabrik in Keulen, bracht Bledsoe werken in première van verschillende componisten, zoals Rebecca Saunders, Karlheinz Stockhausen, Liza Lim en Brian Ferneyhough.
Ze gaf cursussen over de hele wereld en doceerde aan het conservatorium van Bremen (Hochschule für Künste) van 2005 tot 2013. Haar werk is gepubliceerd door Tempo, Contemporary Music Review, Fluit Magazine (officiële publicatie van de Nederlandse Fluitvereniging), Pan (tijdschrift van de British Flute Society) en Flute Talk Magazine. helenbledsoe.com
Wouter Snoei Klankregie
Wouter Snoei, geboren in 1977, studeerde sonologie aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Als componist is Snoei gespecialiseerd in elektronische muziek. Snoei voerde de klankregie voor stukken van Luigi Nono, John Cage en Gérard Grisey. Met zijn stuk Puls won hij in 2004 de Matthijs Vermeulen Aanmoedigingsprijs. Hij ontwikkelde de soundscapes voor voorstelling Die Fremden van Johan Simons
Biografieën
tijdens de Ruhrtriennale 2016. Hij werkte hij samen met ensembles zoals Calefax, Asko|Schönberg en Slagwerk Den Haag en is betrokken bij het Wave Field Synthesis systeem van Stichting Game Of Life.
basisbehoeften. Onder al zijn werk ligt de overtuiging dat muziektheater en opera niet voor insiders zijn bedoeld, maar thuishoren op een breed podium.
Romain Bischoff Muzikale leiding, dirigent Romain Bischoff is artistiek leider en oprichter van Silbersee, dirigent en operazanger. Hij begon zijn carrière als bas-bariton met het barokensemble Les Arts Florissants. Als solist zong Bischoff in talrijke hedendaagse producties, onder andere bij het Holland Festival, De Nationale Opera, Festival Agora, La Biennale di Venezia en BAM New York. Als dirigent heeft Bischoff vele muziektheatervoorstellingen en een twintigtal premières op zijn naam staan. Met zijn muziektheaterhuis Silbersee is hij initiator en aanjager van interdisciplinaire creaties. Vernieuwing, onderzoek en risico’s nemen zijn voor hem
De menselijke stem blijft hierbij steeds de constante ‘cantus firmus’. Ontmoetingen tussen uiteenlopende theatermakers, componisten, schrijvers, zangers, acteurs, muzikanten en andere kunstenaars, van het klassiek domein tot de urban culture, staan hierbij vaak centraal. Hiernaast heeft Silbersee sinds 2017 ook een atelier voor jonge, dwaze makers genaamd Spr!tzl.
foto: Bowie Verschuuren
Silbersee Silbersee is een Amsterdams muziektheaterhuis dat met het zoeken naar nieuwe vormen en artistieke samenwerkingen de wegen van muziek(theater) en opera wil verbreden en verleggen. 19
Verwacht
Donderdag avondserie Do 11 apr 2019 Grote Zaal 20.15 uur
Ives Ensemble Nevenwerk II Voor liefhebbers van nieuwe muziek is de magistrale Suite uit 1926 van Arnold Schönberg iets om naar uit te kijken. Voor componist Richard Rijnvos fungeerde Opus 29 als uitgangspunt voor een nieuw werk. Voor de identieke bezetting van drie klarinetten, strijktrio en piano componeerde hij een ‘companion piece’ (nevenwerk) van monumentale proportie. Dit alles in de geest van Morton Feldman, wiens Three Clarinets, Cello and Piano tevens op het programma prijkt. Richard Rijnvos, tweevoudig laureaat van de prestigieuze Matthijs Vermeulenprijs, beschouwt het Ives Ensemble als dé ideale vertolker van zijn werk. Niet voor niets schreef hij sinds het begin van zijn artistieke loopbaan al meer dan twaalf composities voor het gezelschap. Reflecterend op twintigsteeeuwse klassiekers componeert Rijnvos momenteel een serie van drie Riflessi voor hen. Eerder maakten we kennis met Riflesso sull’arco op basis van Kazimierz Serocki’s Swinging Music. Nu is het de beurt aan Schönberg in een kersverse Riflesso. Programma: Morton Feldman Three Clarinets, Cello and Piano / Arnold Schönberg Suite op. 29 / Richard Rijnvos Nieuw werk (wereldpremière)
20
Morton Feldman
Serie Silbersee
Verwacht
Vr 5 jul 2019 Grote Zaal 19.30 uur
Spr!tzl Finale 2019 Welkom in de onwaarschijnlijke wereld van Spr!tzl: het atelier voor jonge, dwaze makers van Silbersee. Thomas Bensdorp, Brendan Faegre & Robin Coops en Nina Wijnmaalen werden afgelopen zomer door de Spr!tzl-jury geselecteerd uit zo’n 70 aanmeldingen en wonnen hiermee een ontwikkelbudget van € 15.000,- en coaching vanuit Silbersee om hun idee te realiseren. In deze tweede editie van Spr!tzl tonen zij op vrijdag 5 juli hun uitkomsten in een omgetoverde Grote Zaal van Muziekgebouw aan ’t IJ. Kaartverkoop start in mei. Zie voor meer informatie www.spritzl.com.
Spr!tzl foto: Łukasz Wierzbowski
21
Verwacht
Minimal Music Festival wo 3 t/m zo 7 apr Zie voor volledig programma: minimalmusicfestival.nl
wo 3 apr
Maart vr 29 mrt / 20.15 uur Piotr Anderszewski Beethoven Diabelli-variaties za 30 mrt / 20.15 uur Amsterdam Sinfonietta + Beatrice Rana Nachtmuziek zo 31 mrt / 14.00 uur Reinbert de Leeuw + Nederlands Kamerkoor + Holland Baroque Matthäus Passion
19.30 uur / 4’33 terras Opening Minimal Music Festival Christof Schlägers Scheepshoornconcert 20.15 uur Asko|Schönberg Space Junk
20.15 uur Ralph van Raat + Noord Nederlands Orkest Mysteriën
April ma 1 apr / 19.30 uur Reinbert de Leeuw + Nederlands Kamerkoor + Holland Baroque Matthäus Passion
vr 5 apr
22
12.30 (4+) + 14.30 uur (7+) Kleine Zaal Van stam tot snipper Uniek teken- en luisterconcert 13.30 uur Cello Octet Amsterdam Michael Gordon 15.30 uur Michael Harrison Revelation 17.00 uur / Bimhuis Ragazze Quartet + Kapok + Slagwerk Den Haag Terry Riley’s In C
do 4 apr
20.30 uur / Bimhuis Les Filles de Illighadad + Asmâa Hamzaoui & Bnat Timbouktou
di 2 apr / 14.00 uur Openbare repetitie Explore the Score: componist Vladimir Martynov met pianist Ralph van Raat
za 6 apr
20.15 uur Eklekto Ryoji Ikeda + Pauline Oliveros 22.15 uur / Bimhuis TEMKO Shri Camel
Huil van de Wolff Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012). Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Foto: Erik van Gurp
Grand café 4’33 Kom voor het concert eten in Grand café 4’33. Reserveren: 020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal. - Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert. - Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming. - Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen. Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje. Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.
Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren. Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven? Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws. Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram. Dank! Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiënten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
23