Наҷот №43, 2014

«...Бешубња, њизби Худо ѓолиб хоњад буд»,

Ќуръон: сураи Моида, ояти 56

Шумоед ба ислоњот ноомода, миллат кайњо омода аст

НАШРИЯИ

њИЗБИ

НАњЗАТИ

ИСЛОМИИ

ТОљИКИСТОН

№ 43 (813) Панљшанбе, 23 - юми октябри соли 2014 -и милодї, мутобиќ ба 29 - уми Зулњиљља, соли 1435 - и њиљрии ќамарї

Таљрибаи Тољикистон собит кард, ки њељ як элитаи сиёсї ба танњої наметавонад ба таври самарабахш ва давомнок кишварро идора кунад. Илова бар ин, манфиъати элитаи њукумрон на њамеша ба манфиъати тамоми миллату кишвар мутобиќат мекунад. Танњо мувозинати манфиъати гуруњои сиёсї, ќавму мањалњои мухталиф дар маљмўъ барои њифзи манфиъати давлат, истиќлолу истиќрори он замонат дода метавонад.

Муњаммадшариф Њимматзода, «Дидгоњ ва масоил»

Дардмандам, савти холї хуш намеояд маро Эй Ватан! Аз ту људої хуш намеояд маро, Бе ту тахти подшоњї хуш намеояд маро. Маст ё махмур гўянд «Тољикстон, аз манї». То ба ин њад рўсиёњї хуш намеояд маро. Олиму омўзгор аз касбу мактаб барканор, Бо ду унвон, мардикорї хуш намеояд маро. Фањшу туњмат бар сари муллову дин доред пахш, Аз мусалмон динзудої хуш намеояд маро. Шуд љавон беруни масљид, бонувон берўсарї, Муфтї бар ин њарду розї, хуш намеояд маро. Шоњї хоњанду гадої низ аз худ мекунанд, Шоњї бо ѓасби гадої, хуш намеояд маро. Мо бигардем ман ва ту аз бањри нафъи ин диёр, Ман-манињои табоњї хуш намеояд маро. Чанд соле гуфтаед «барќ ин зимистон мерасад» Сабр то кай?! Бечароѓї хуш намеояд маро. Дил њамегўяд куљої, ваќт шуд савте барор, Дардмандам, савти холї хуш намеояд маро. Муњаммадсаид Ризої

Аз онњое нестам, ки зери бору таъсири дигарон бошам ва маро таѓйир дода тавонанд

Ислом динест асл ва муќаддам аз дигар динњо

Тољикистон, роњи душвори рушд ё раванди давлатсозї ва рушди кишвар аз нигоњи муњаќќиќи хориљї

Таќдири номуаяни муњољирони мамнуъулвуруд

2

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

хабар

Интизорињои фарогир аз ќонуни афв

Президенти ЉТ лоињаи ќонуни афверо ба парлумон барои бањсу баррасї ирсол дошт, ки љомеъа тўли 20 сол онро инти­ зор дошт. Тавре аз мазмуну муњтаво ва ишорањои хоси ин лоиња бармеояд, афви навбатї фарогири тамоми гуноњњои аслї ва сох­ таву бофта мегардад, љуз онњое, ки бо љурми ќасди табаддулоти давлатї пуш­ ти панљараи мањбас ќарор доранд. Пас дар ќалби бисёрињо шуълаи умеде аз озодии азизи хеш аланга мезанад. Яъне дар заминаи “Ќонун дар бораи афв” ва ба озодї баромадани 10 њазор мањбус хурсандии наздикону дўстони ишонро њадду канор нест, чунки интизорињо ба воќеъият мепайванданд. Бубинед, эњтимол дорад, фарзанди инсоне замони боздошташ чанд моњ дошт, вале бо гузашти 15-20 сол падари хешро мебинад, ки нињоят такондињанда аст. Њол бањс намекунем, ки бо чї љурме ў дар мањбас буд. Баръакси инро низ эњсос кардан мумкин аст, эњтимол па­ даре дар њоли барљомондагї солњои тўлонї фарзанд-љигарбанди хешро на­ медид. Ин гуна људоињо, ки мазмуну љурмњои мухталиф, бахусус туњмату маљбуркунињоро дар худ доранд, хеле зиёданд. Оё сањнаи дидори падару пи­ сар, модару хоњар ва зану фарзанд, ки аз њар љонибе дар канори њам ќарор ме­ гиранд, таваљљўњангез ва сабаќгиранда нест? Модаре мегўяд: Писарам, њар боре ба­ рои дидор назди падари дар мањбасбуда мерафтем, мепурсид, чаро ў њамроњи мо намеояд ва то дидорбинии дигар садњо савол медод. Пас интизор шудан ба чунин рўзи ди­ дори фарзанду падар хеле диќќатовар аст, дар озодї будани шавњар барои за­ нро бояд як давлат донист. Лоињаи ќонуни афв фарогири шахсо­ нест, ки то ќабули ин ќонун љиноят со­ дир намуда, аз нигоњи љинс, синну сол,

вазъи саломатї ва бартараф гардида­ ни хавфнокии љинояти содирнамуда ба афв эњтиёљ доранд. Яъне новобаста аз мўњлати љазои таъиншуда, занону ноболиѓон, мардони аз 55-сола боло, иштирокчиёни ЉБВ ва муќовиматњои сиёсиву низомї дар Тољикистон, собиќадорони фалокати Чернобил, ма­ ъюбони гурўњњои I, II ва III, гирифторони беморињо: саратон, сил, дил ва шахсо­ не, ки аз даъвати аскарї саркашї ё аз ќисми њарбї фирор кардаанд, ба озодї мебароянд. Аммо афроде, ки ба одамкушї, таљовуз ба номус, хиёнат ба давлат, ѓасби њокимият бо зўр, даъват ба роњи зўр таѓйир додани сохти конститутсионї, љосусиву террористї муттањам дониста шудаанд, афв намешаванд. Баъид аст, ки вакилони парлумон тибќи салоњдиди хеш дар ин лоиња таѓйироте ворид намоянд. Ба њар њол, назокатњои амалї шуда­ ни ин гуна ќонунњоро шоњид будем ва эњтимол бори дигар шоњиди амалкарди доирањои њуќуќї ва интизомие шавем, ки љинояткорони аслиро ба озодї бароран­ ду афроди бо туњматњои сохтаву бофта пушти панљараи мањбас монанд. Нигаронї аз вуљуди фасодкорї дар ра­ ванди афв аст, ки дар гузашта ВАО дар ин маврид зиёд ишора карданд. Њадди аќал дар афви охирин, ки соли 2011 су­ рат гирифт, атрофи 100 нафар гапњое љо доштанд, ки бо асноди таќаллубї афв шудаанд. Ба њар њол, љонибдорони Фронти халќї интизор доранд, ки наздиконашон, ново­ баста ба чигунагии гуноњашон, ин бор ба озодї мебароянд. Лоињаи ќонуни афви «тиллої» ба муносибати 20-умин солгарди ќабули Конститутсия тањия ва ба Маљлиси на­ мояндагон пешнињод шудааст ва аз нигоњи оморї 14-ум афв дар замони соњибистиќлолии Тољикистон мебошад.

Ќонунмењварї асоси фаъолияти ЊНИТ Шуъбаи минтаќавии њизб дар шањри Кўлоб рўзи 21-уми октябр бахшида ба 20-умин солгарди Сарќонуни ЉТ мизи гирд доир кард, ки дар он на­ мояндагони маќомоти шањрї, ањзоби сиёсї ва созмонњои байналмилаливу ѓайридавлатии муќими ин шањр њузур доштанд. Ширкаткунандагон атрофи ду мавзўъ: «Пайдоиши Сарќонун» ва «Роњњои амалишавии Сарќонун», ки аз љониби И. Рањматов, масъули умури фарњангї ва иршоди шуъбаи минтаќавї ва Н.Комилзода, корманди прокуратураи шањри Кўлоб матрањ гардиданд, фи­ кру андешаронї карданд. Аз љумла Мављуда Ѓафурова, аз САЊА ташкили чунин нишастњоро муњим ва боло раф­ тани огоњии њуќуќии шањрвандон хонд,

ки бо ин васила ќонунмењварї рушд пайдо мекунад. Дар ин мизи гирд, С.Зоиров, му­ ъовини шуъбаи ЊНИТ дар минтаќа, Сарќонуни Тољикистонро яке аз бењтарин Сарќонунњо донист, вале ишораи љидие њам кард дар мавриди тазодди бархе ќонуну дастурњо, ки аз ноогоњї ё ќасдан содир мешаванд ва боиси поин рафтани љойгоњи ин санади олї ќарор мегиранд. Ба њамин тартиб масъулини минтаќавии Нањзат таъкид намуданд, ки барои амалї шудани Сарќонун ва расидан ба як љомеъаи ќонунмењвар љиддан талош меварзанд, зеро њатто «итоъат аз ќонуни бад њам бењтар аз беќонунист”.

Умед, ухувват, њаракат Рўзи 20-уми октябр дар дафтари марка­ зии Нањзати Исломии Тољикистон даври на­ вбатии омўзишї барои иддаи дигаре аз масъ­ улини нињодњои поёнии њизб оѓоз ёфт. Ќарор аст бо ширкат дар ин давра онњо фарњанги сиёсии хешро таќвият бахшида, дар корњои њизбї фа­ ъолтар шаванд. Равишњои таблиѓоти муосир, вижагињои даъ­ ват, шинохти авлавиятњо ва ќишрњои љомеъа мавриди назари ЊНИТ ќарор доранд ва ин масоил аз љумлаи дарсњои даври омўзишианд. Муњиддин Кабирї, рањбари ЊНИТ дар бораи љомеаи мавриди назари

ЊНИТ, Муњаммадалї Њаит дар бо­ раи интихобот ва Бобољони Ќаюмзод дар бораи шевањои таблиѓ бо гурўњи навбатї, ки аслан љавононанд, суњбат намуданд. Дарсњо зери шиори «умед, ухув­ ват, њаракат” баргузор мешаванд.

М. Собир: Русия яке аз марказњои омода кардани террористњост

Сабаби ба гурўњњои экстремистї пайвастани љавононро тањлилгар Мањдї Собир, дар бесаводии онњо дида мегўяд, «имрўз Русия яке аз марказњои омода кардани террористњо дар сатњи байналми­ лалист. Ва љавонони моро аз саба­ бе, ки забони русиро намедонанд, барои пул кор кардан даъват карда, ба Сурияву ДОИШ равон мекунанд ва онњо тариќи Туркия, Озарбойљон ва кишварњои дигари Ќафќоз ба минтаќаи даргир мераванд”. Ин коршинос илова мекунад, ки «аслан халќи тољик як халќи сода

аст, њама мехоњанд Исломро аз худ карда, домулло шаванд. Љавонони мо, ки ба Ислом алоќаи сахт до­ ранд, пас аз хатми мактаб ба дигар кишварњо барои тањсил мераванд. Дар баробари ба он љо рафтан ба дасти гурўњњои махсусе меафтанд, ки онњоро ба мактабњои террористї ворид мекунанд. Дар Русия ва дигар кишварњои демократї њам, ки љавонон ме­ раванд, зери таъсири гурўњњои салафї ва радикалї ќарор ги­ рифта, ба Исломи љињодї ва гўру ќиёмат ташвиќ мешаванд. Онњое дунболи ин корњо мераванд, ки нофањму бетаљрибаанд”. Барои њалли ин мушкилот Мањдї Собир пешнињод мекунад, њукумати Русия ва Тољикистон бояд њамеша дар сари ин масъа­ ла кор кунанд ва «мо бояд барои љавонон дар Тољикистон љои кор таъмин кунему забон биомўзонем. Сафоратхонањои тољикие, ки дар кишварњои мазкур њастанд, бояд бо љавонони дар хориљ буда кор баранд, њар нафареро ба ќайд би­ гиранд, ки дар чї мадрасае тањсил мекунад ва пас аз хатм бояд куљо бираванд”.

Риёз Алмоликї: Исроилро дар Шўрои амнияти СММ шикаст медињем Вазири корњои хориљии Фаластин гуфтааст, Шўрои амният ба тарње, ки ќарор аст, дар он то соли 2016 Исро­ ил ба марзњои соли 1967 аќибнишинї мекунад, раъйи мусбат хоњад дод. Риёз Алмоликї, вазири корњои хориљии Фаластин чунин пешбинї мекунад, Исроил водор карда ме­ шавад, ки ба марзњои соли 1967 аќибнишинї намояд ва то моњи ноя­ бри соли 2016 бахши ишѓолии Фала­ стин аз байн хоњад рафт. Хабаргузории мисрии «Ашшар­ ќулавсат” аз ќавли дипломати фаластинї гузориш карда, ки бо таваљљуњ ба роњи интихобкардаи феълии Шўрои амният 9 раъйи мус­ бат дар Шўрои амният ба ин тарњ дода мешавад. Алмоликї зимни таъкид бар таљовуз ва њамлаи исроилињо болои намозгузорони фаластинї иброз до­

шта, ки фаластинињо њељ гоњ аз за­ мини муќаддаси худ даст нахоњанд кашид ва маќомоти он њамеша пушти­ бони миллат аст. Аз ин рў исроилињо наметавонанд дар ин масир халале ворид кунанд ва саъйи онњо бењуда мебошад.

www.nahzat.tj

3

23 октябри соли 2014

хабар

ЌУРЪОН Биё ошно шавем, ошнои Ќуръон, Ба умќи дил дињем љо љои Ќуръон.

Яќин гардем саодатманди дорайн, Ба љон бошем агар шайдои Ќуръон.

Биомўзем ба таљвиду ба ихлос, Њама оёти пурмаънои Ќуръон.

Куљо лаззат барад дигар зи имон, Мусалмоне, ки нест љўёи Ќуръон.

Шифобахш асту њам дарёи рањмат, Бигирем бањра аз дарёи Ќуръон.

Зи кўрмуш кўртар бошад њамеша, Њар он дида, ки нест бинои Ќуръон.

Шиори зиндагї бояд кунем мо, Яко-як ояти волои Ќуръон.

Паёми охирин аст аз Худованд. Намеояд дигар њамтои Ќуръон.

Ба тавфиќи амал ё Раб, мадат кун, Ба фазлат гар шудем донои Ќуръон.

Абу-Ањлиддин

С. Сафаров: Њаводиси ахир ба интихоботи парлумонї таъсире надоранд

анд, мабодо писарчаи калонї онњоро ба дохили печка на­ андозад. Писари хурдиро ба њоли худ гузошта, тозон назди писари калонї омад ва дид, ки дар њаќиќат ў чанд бастаи пулро ба оташ партофтааст. Солењаро эњсосе фаро гириф­ ту чашмонаш калон кушода шуданд, ихтиёрро аз даст дода, бо зарби по ба сари писараш зад. Сари писар ба печкаи тафсон зада, аз њуш рафт ва як-ду бор почак зада, нимпањлў афтода љон дод. Модар баъди чанд лањза ба худ омад ва фарёд кашид, ки њамсояњо инро шунида, вориди њавлї гаштанд. Њамин дам дар њуљрае, ки ванна гузошта шуда буд, об лабрез гашта, ба мењмонхона берун баромад. Яке аз њамсояњо њолро фањмиданї шуда, ба хо­ наи дигар гузашта, дид, ки кудаки хурдї низ аз пури оби ванна дам­ гир шуда, мурдааст. Њамсоя пи­ сарчаро аз даруни ванна рўи даст гирифта, берун омад ва дигарон њам ру ба Солења аварда бо як овоз фарёд заданд: Њаќќи мардум одамро мехўрад! Њамин лањза садои занги соъат баланд шуд ва Солења бо рангу рўйи парида аз хоб бедор гашт. Ў дид, ки дўстрўяконаш якдигарро оѓўш карда хобидаанд. Шукрона ба љой оварда, дасту рўй шўст ва намоз гузошт. Баъди барпо дошта­ ни намоз ќавл дод, ки дигар дар њаќќи касе хиёнат нахоњад кард ва парњезкориро пеша карду бо номи худ муносиб, ба як зани солења му­ бадал гашт.

“Оё намебинї, ки Худованд осмонњо ва заминро ба њаќ офарида? Агар бихоњад, шуморо (аз байн) мебарад ва (ба љои шумо) халќи љадиде меорад. Ва ин кор барои Худо душвор нест”. (Сураи Иброњим, ояњои 19-20). Дар ин оят ба инсон чунин хитоб шудааст: Оё намедонї, ки осмонњо ва зами­ ни дар пеши чашмони ту намоёнро Худованд ба мизони њаќ ва бар ваљњи дуруст офаридааст ва агар хоњад, њамаи шуморо аз байн мебарад ва ба љои шумо халќи дигаре меофарад ва оё намедонї, ки ин кор барои Худованд душвор нест. Ќуръон баъди баёни муборизаи шадиди њаќќу ботил дар оёти ќаблї дар ин оят бо хотиррасон намудани ин њаќиќат, ки Худо осмонњо ва заминро бар асоси њаќ офаридааст, таваљљуњи инсонро сараввал ба масоили худошиносї љалб менамо­ яд: “Оё намебинї, ки Худованд осмонњо ва заминро ба њаќ офарида?” Ин таъбир њамчунин ишора ба он дорад, ки на танњо офариниши осмонњову за­ мин, балки халќи тамоми мављудоти олам, аз љумла навъи инсон низ бар ин асос сурат гирифтааст. Ин мафњум дар чандин оёти Ќуръони карим таъкид шудааст, аз љумла дар ояти 85 сураи Њиљр омада: “Мо осмонњо ва замин ва он чиро, ки миёни он ду аст, љуз ба њаќ наофаридем”. Бояд гуфт, амале њаќ унвон мешавад, ки анљомдињандаи он аз њикмат кор ги­ рифта, тамоми љињатњои он амалро ба њисоб гирад ва дар асоси мизони даќиќ ва низоми собиту устувор тарњрезї намояд. Њамзамон њадаф, маќсад ва натиљаи он амалро низ дар назар бигирад. Омўзиш ва тадќиќотњои сохтмони олами офари­ ниш, аз љумла осмонњо ва замин нишон медињад, ки њар як мављуди ин љањон дар алоњидагї ва тамоми олами њастї дар умум, бар асоси мизони њакимонаи нињоят даќиќ ва низоми собиту устувор барои њадаф ва маќсади муайяне ба вуљуд оварда шуда ва кўчактарин мављуд бењадаф офарида нашудааст. Худованд дар чандин љои Ќуръон ин маъноро таъкид карда, ки олами мављудро бењуда ва бењадаф на­ офаридааст: “Ва Мо осмонњо ва замин ва он чиро, ки миёни он ду аст, ба бозї ва бењуда наофаридем”. (Сураи Духон, 38). Инчунин дар ояти 27 сураи Сод мефармояд: “Мо осмон ва замин ва он чиро, ки миёни ин ду аст, бењуда наофаридем, ин гумони касоне аст, ки кофир шуданд”. Ин љо миёни њаќ ва ботилу бењуда фарќ аст, њар амале, ки анљомдињандаи он аз рўи шавќу њавас ва ё тибќи хаёле, ки дар зењни ў беихтиёр ва ногањон падид меояд, кадом амалеро анљом дињад ва он амал баъди як муддат арзи њастї на­ мудан завол ёфта, аз худ њељ асаре боќї намонад, ботил ва бењуда аст. Ин олами њастиро, ки бо ин низоми даќиќ ва тадбири устувор ва дар мутобаќат ва њамоњангї офарида шудааст, наметавон бозича унвон кард, ки манзур аз хилќати он офари­ дану аз байн бурдан бошад. Њаќиќати дигаре, ки дар ояти мавриди бањс ба он ишора мешавад, ин аст, ки инсонро низ лозим меояд, бар асоси њаќ зиндагї кунад ва ба њаќ имон орад ва ба он амал намояд. Зеро миёни мављудоти љањон ва аљзои олами њастї њамоњангї ва иртиботи ќавї барќарор буда, кулли онњо як маљмўъаро ташкил медињанд ва маќсади аслии офариниш мањз бо пойдории ин иртибот њосил мешавад. Бинобар ин, дар дунё зиндагиро бар хилофи њаќ ва бар асоси ботил ба роњ мондани инсон, чунончи мустакбирони саркашу ситамгар чунин мекунанд, бо махлуќоти олам дар номутобаќатї ва ноњамоњангї ќарор гирифтан аст, ки боиси шаќовату бадбахтии миллате ё љомеае мегардад: “Агар бихоњад, шуморо (аз байн) мебарад ва (ба љои шумо) халќи љадиде меорад”. Ояти 133 сураи Нисо низ ин маъноро такид намудааст: “Эй мардум, агар Худо бихоњад, шуморо аз миён мебарад ва дигаронро меорад ва Худованд бар ин кор тавоност.” Ин ишораи ќуръонї бозгўї аз он мекунад, ки аз байн рафтани њар ќавме, ки бар хилофи таълимоти ќуръон зиндагї мекунанд ва сар ба фармони Худо наменињанд дар бадали онњо ќавми бењтареро меорад, ки мисли онњо нестанд. Чунончи ояти дигари Ќуръон ин маъноро ба сароњат баён намуда: “Ва агар рўй бартобед, Худованд ќавме ѓайр аз шуморо љонишин мекунад, ки онњо монанди шумо нахоњанд буд”. (Сураи Муњаммад, 38). Ишораи саввуми ояти мавриди бањс барои такон додани зењни касонест, ки вуљуди ќиёмат ва љазои аъмоли дар дунё анљомдодаро мањол медонанд ва бо ин бовар аз масъулияти он рўз мехоњанд гурезанд. Оят ишора менамояд, ки Худо­ ванди тавонманд бар офариниши ин љирмњои азим, бар офаридани ќавме ба љои ќавми дигар тавонмандтар аст: “Ва ин кор барои Худо душвор нест”. Ба ин тартиб, ваќте ки аз байн бурдани ќавме ва ба љои он офаридани махлуќи љадид бар Ў осон аст, пас њамаи оламро фано кардан ва офаридани дубораи онњо низ барои Худо душвор нест. Ин мафњумро ояти 57 сураи Ѓофир ба равшанї баён намудааст: “Албатта офариниши осмонњо ва замин аз офариниши мардум бузургтар (ва душвортар) аст, вале бештари мардум намедонанд”.

Мирзорањмат, ноњияи Панљ

Зубайдуллоњи Розиќ

Муовини раиси Маркази татќиќоти стратегии назди Пре­ зиденти ЉТ, Сайфуллоњ Сафа­ ров ба ин бовар аст, ки њодисаи ахири кишвар, овозањое, ки љомеъаро фаро гирифтанд, ба раванди интихоботи парлумо­ нии соли 2015 кадом таъсире расонида наметавонанд, чун­ ки онњо љуз овозаи хушку холї чизи дигаре нестанд. «Дар паси ин гапњо ягон ќуввае рост намеистод. Аз ин рў, таъсири онњо ба љомеъа камтар буд, балки љомеъа ва њукуматро њушёр карданд. Албатта ин овозањо ба фои­ мавќеъи худро нишон дода та­ даи љомеъа набуда, каме тарсу вонист”, гуфт Сайфуллоњ Са­ њаросеро дар худ доштанд, вале фаров дар суњбат бо «Нањзат». ба, њар њол мардум устуворї ва

Хобе, ки соњибашро ботинан дигар кард

Солења кассири колхози «Сарњадчї»-и ноњияи Панљ буд ва дар мавсими пахтачинї њар дањрўза барои чинакчиён ба миќдори 40-50 њазор суми даврони шуравиро оварда, тибќи килограми супоридаи онњо таќсим мекард. Охирњои моњи ноябри соли 1974 ў аз бонк барои чинакчиёни18 бри­ гадаи пахтакорї ба миќдори 40 њазор сўм гирифта, ба колхоз бар­ гашт, вале азбаски шом расидаву торикї њамаљоро фаро гирифта буд, бастањои пулро дар кассаи колхоз нагузошта, ба хона овард. Чун ду писарчае дошт чорсола ва якунимсола ва тез назди онњо ра­ сидан мехост. Ў аз њисоби кораш маъоши хуб мегирифт, вале боз њам ваќти таќсими пул бе розигии соњибонашон 2-3 сўмро аз худ ме­ кард. Солења баъди ба хона расидан печкаро алов монда, хонаро гарм кард. Писарчаи хурдиашро ба таш­ ти оббозї (ванна) дароварда, сару рўяшро собун зад. Њамин дам ба хотираш расид, ки бастањои пул рўи фарши хона гузошта шуда­

Њаќ мизони офариниш аст

4

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

мавќеъ

М. Кабирї:

ти комил, пас суботи дарозмуддат дар чунин љомеъа вуљуд надорад. Ваќте як њизби сиёсї ва гурўњи иљтимоъї амни­ яти иќтисодиву сиёсї ва иттилоъотиву мазњабї надошта бошад, дар занљираи амниятї чанд њалќа аз њам рехтаанд ва чунин љомеъаро наметавон љомеъаи босубот гуфт. Чигуна як љомеъа бо субот талаќќї мешавад, ваќте зењнаш мушавваш аст, њатто тамосњои теле­ фониашро гўш мекунанд? Њар мансабдоре њам, агар њарфи мањрамонае, ба хусус дар масоили сиёсї, дошта бошад, њатман дар утоќи кориаш садои телевизионро баланд мекунад ё телефонашро канор мегу­ зорад, њатто кореро анљом медињад, ки ишора ба њарф зада натавонистанаш дар чунин шароит аст, ў мутмаин нест, чун њарфаш шунида мешавад. Яъне кор ба њадде расида, ки инсонњо дар хонаи хоб њам эњсоси амният намеку­ нанд. Аммо амният дар раъй. Интихобку­ нанда бовар надорад, ки раъйи рех­ тааш ба тарафдории ин ё он номзад ё њизб амният дорад. Ваќте њалќањои амниятї заъифанд ва аслан баъзан вуљуд њам надорад, пас њар ќадаре онро тавассути неруву ќудрат таъмин кунед њам, он зоњирист. Пас субот во­ жаи васеътар аз амният аст.

бесуботї буда наметавонад. Меъёри аслї-манофеъи миллї ва давлатї Мавзўе, ки њоло љузъиёти онро ба бањс мегирем, то љое идомаи мавзўи ќаблист. Яъне ваќте мегўем дар љомеъа амният њасту субот на, масъала ба он бастагї доранд, ки гоњо инсонњо бо до­ штани нияту њадаф ва барномаи нек дар амалї сохтани он роњи нодуруст интихоб мекунанд, ки љомеъаро ба љои ба зиндагии бењтар расонидан, натиља баръакс мешавад, он њам беамниву бесуботии бештар. Инчунин буњронњои дигаре болои буњронњои ќаблї изофа мешаванд.

10-уми октябр, љомеъа ба овозањое гирифтор гардид, ки гуё дар Тољикистон иттифоќе хоњад уфтод. Зеро тавас­ сути ВАО њамаро омода карданд ва дар пањн кардани ин овозањо, њатто аз сањми имомхатибони муњтарам њам истифода шуд. Онњое, ки дар бораи «Гурўњи 24» њељ чизе намедонистанд, онњоро гўё имомхатибон огоњ карданд ва њамаро як њолати бесуботї фаро гирифт. Њар кадоме мехост амнияти хонавода ва моликияташро таъмин намояд. Маќомоти давлатї њам мехо­ станд амнияти кишварро таъмин намо­

Шумоед ба ислоњот ноомода, Чањоршанбе, рўзи 17-уми октябр Муњиддин Кабирї, рањбари ЊНИТ мулоќоти навбатии хешро бо њаводорони њизб, бахусус љавонони огоњу ислоњотхоњи миллат баргузор намуд ва аз ќабл ишора ба он кард, ки суњбати имрўзаро дар се мењварият таќсимбандї мекунад, яке масъалаи амну субот, дигаре авзоъ дар минтаќа ва кишвари азиз, ба хусус овозаву бањсњо дар атрофи баргузории митинги баргузорнашуда ва савум дар бораи љавонону интихобот. Њамчунин гуфт, ки ба хотири такмили суњбатњои ќаблии дар ин авохир атрофи интихобот доштааш, бо истифода аз таљрибаи Куриёи Љанубї, ки њайати ЊНИТ бо даъвати яке аз созмонњои ќавии ин кишвар ба он љо сафар анљом дод, таљрибањои муфиди ин кишварро њам матрањ месозад. Амну субот њамчун арзиш - Бубинед, ваќте дар бораи амну субот суњбат мекунем, бояд дар на­ зар дошт, ки ин масъала барои киш­ вари мо ба як арзиш табдил ёфтааст. Агар барои бисёре аз кишварњо яке аз вазифањо бошад, мо инро њамчун ар­ зиш ќабул дошта бошем, ки аз масъу­ лият хеле болост. Чунки мо ноамниву бесуботиро дидем ва билохира ба натиља расидем, ки бояд амну субот њоким бошад. Вале њоло њам дар мо бисёре аз дўстон амну суботро танњо як шиъор медонанд. Агар андаке таваљљуњ ша­ вад, онњо дар бораи амну субот суњбат мекунанд, вале онро дар кўбидану тањќир кардан ва фишор овардани дигаре мебинанд. Касе њам суол на­ мекунад, ки оё фикр намекунед, ки ин гуна амалњо омили бесуботиву беамнї мешаванд? Аз амну амният ва субот гуфтан ман­ зур чист? Бисёрињо ин дуро њаммаъно шарњ медињанд, вале нигоњи банда дар ин росто каме фарќ дорад. Чаро? Ам­ ният як падидаи зоњирист ва метавон онро бо андак талош ба даст овард, бештар љанбаи амалї ва корбурдї дорад. Вале субот як вожаи фароху амиќтар њаст. Ваќте субот барќарор бошад, пас амният њам њаст. Агар ам­ ният дар танњоист, пас љомеъа ба су­ бот нарасидааст. Амниятро таъмин кардан мумкин аст, барои мисол, ам­

нияти ин нишастро бо гузоштани чанд посбон, агар эњсоси хатареро дошта бошем, ки њоло Худоро шукр онро на­ дорем. Яъне шояд хотири мо парешон ва дар зењн андешае љо дошта бошад, ки дар беруни толор ба амнияти ин нишаст тањдидњое њастанд, пас дар ин гуна њолатњо амният дорем, вале субот на. Инро бар мегардонем барои як љомеъа дар мисоли кишвари худ, ки Худоро шукр дар муќоиса ба бисё­ ре аз кишварњои минтаќа Тољикистон яке аз амнтарин кишварњост. Чунки баъзењо љанги шањрвандиро пушти сар накарданд, вале амният надоранд. Дар мавриди субот њам мо аз дигарњо дида босуботтарем. Вале њодисањои ахир нишон доданд, ки агарчи амният таъмин буд, вале ин тарзи амният дар лањзае ба бесуботї мебарад. Пас фарќ байни амният ва субот вуљуд дорад ё на? Аз нигоњи мо, субот дар њолате ба вуљуд меояд, ки тамоми ќишрњои як љомеъа амнияти комил дошта бошанд. Агар суботро дорои як занљираи печи­ да бидонем, бояд тамоми њалќањои он пурра бошанд. Шояд як занљира до­ рои сад њалќа асту занљираи дигар дањ њалќа, њамон ваќте онњо комиланд, ки бо њам васланд. Агар яке аз њалќањо аз байн рафт, занљира пароканда меша­ вад ва бояд онњоро аз нав васл кард. Њатто як инсон агар дар мењварияти сиёсати давлат бошад, вале беамния­

Бубинед, дар баъзе кишварњои пеш­ рафта гоњо амният аз байн меравад, барои мисол, тазоњуроте, ки дар Истам­ бул ва дар чанд шањри дигари Туркия тўлонї шуду бархурди пулис бо мар­ дум ва баръакс сурат гирифт, амният барои як муддати кўтоњ аз байн рафт, вале субот њамчунон побарљо монд. Чун пояњои давлатдорї мустањкам буда, медонанд, ки чї бояд кард, чун иттилооти даќиќро дар даст доранд. Ин гуна њолатро дар Амрико, њатто дар Русия њам мушоњида мекунем. Яъне дар як маќтаъи замониву маконї ам­ ният зери хатар ќарор мегирад, вале субот барќарор аст. Пас масъала ин аст, бояд ба як љомеъае бирасем, ки онро суботи бардавом фарогир бошад. Модоме амнияти сиёсї, амнияти мо­ ликияту озуќаворї ва марзї ба таври бояду шояд таъмин нест, наметавон ин гуна љомеъаро босубот гуфт. Амни­ яте, ки бо истифодаи неру ва сиёсати шукрона роњандозї мешавад, мета­ вонад муваќќат бошад ва дар лањзае бесуботї љои суботро мегирад. Хулоса ин аст, бояд талош намоем, ки ба як љомеъаи босубот бирасем, ки инсон аз њалќањои амниятии комил бархурдор бошад, амнияти иќтисодї таъмин ва давлат иќдоми кашида ги­ рифтани моликияти шањрвандро надо­ рад ва иљоза намедињад, ки моликияти шањрванд тавассути афроди беинсоф ва маќомоти судии фасодзада ситони­ да шавад. Давлат бояд сиёсатњоеро пиёда кунад, ки шањрванд дар гузош­ тани маблаѓ ба иќтисодиёт мутмаин бошад. Баъд аз таъмини амнияти иќтисодї давлат дар бораи таъмини амнияти си­ ёсии шањрванд фикр мекунад ва инсо­ ни огоњ дар тамоми сањнањои сиёсї озо­ дона ширкат карда, узви як њизби сиёсї мешавад ва ин боиси фишор оварда­ наш намегардад. Агар ин њалќањо ко­ мил бошанд, мутмаин бошед, ки чунин љомеъа босубот аст ва касе дар фикри

янд, вале њиљ љонибе дар худ суботро эњсос намекард. Чунки амният дар асо­ си њамдигарфањмї ва муколама дар асоси воќеъиятњо набуд, баръакс, баъ­ зе аз маќомот хоставу нахоста њолати бесуботиро шиддат бахшиданд. Аслан мо парвои таърифу танќидшуданњо надорем, фарќ на­ мекунад, ки ВАО-и њукуматї дирўз танќид карданду имрўз таъриф ё баръ­ акс. Њамватанони берун аз кишвар, њатто дар дохил будањо њам гоњо ба мавзеъгирињои мо розї нестанд, гоње танќид мекунанд, гоње таъриф, ки инро мо меъёр намедонем. Меъёр манофе­ ъи давлативу миллист. Њар касе ба ин манфиатњо тањдид кард, маќоми дав­ латист ё оппозитсионї, дар дохил аст ё дар хориљ, бидонад, ки мо ба онњо њарфамонро ошкор хоњем гуфт. Њадафу ниятњо муштараканд Њадафу ниятњои мо бо тамоми мар­ дум, аз љумла бо бародароне њам муштараканд, ки дар берун зиндагї мекунанд ва гурўњњо таъсис додаву мехоњанд дар Тољикистон коррупсия аз байн биравад, интихоботњо шаф­ фоф ва адолати иљтимоъї, иќтисодиву сиёсї таъмин бошанд. Њатто ба ин боварам, ки дар худи Њукумати Тољикистон њам 90%-и маќомот ба ин њадафњо шариканд. Зеро ин њадафњо ќонуниву табиї ва одилонаанд. Њама мехоњем дар Тољикистон фасод ва хешутаборчигї аз байн биравад, таќаллуб дар интихоботњо набошад, мардум вакилону вазирон ва судњоро интихоб кунанду њаќќи моликият дошта бошанд. Моликияти касе бо бањонаи оппозитсия будан ё бо бањонањои дига­ ри сохтаву бофта гирифта намешавад. Инро њама мехоњанд! Ягона нуќтаи ихтилоф бо оппозитси­ яи беруна, ки бо сиёсати мо розї не­ станд, интихоби роњ аст, на маќсаду њадафњое, ки њамаи миллат доранд. Мо гуфтему боз мегўем, дўстон, шумо

www.nahzat.tj

23 октябри соли 2014

мавќеъ роњи тазоњуротро интихоб кардед, роњеро, ки мардум эътирози худро барои набудани ислоњоту таѓйирот ва адолату озодии бештар бирасонанд. Такрор мекунам, дар ин њадафњо бо шумоем. Вале оё тазоњурот бидуни дархости расмї ва мувофиќат њамон корест, ки якљо биравем? Мо бо ин ва­ силаи интихобшуда, розї нестем, дар нияту њадафњое, ки неканд, муштара­ кем, агар воќеъан њадаф ислоњот бо­ шад. Бубинед, иддае аз мардум дар за­ мони Паёмбар (с) иддаъо доштанд, ки ислоњот мехоњанд. Ваќте бо ояи кари­ ма, ба онњо гуфта шуд, ки дар замин фасодро пањн накунед, мегуфтанд: Мо ислоњотхоњем. Вале Худованд бароя­ шон мегўяд: бидонед инњо фасодкоро­ нанд. Манзур аз ин оят чист? На њамаи ка­ соне, ки даъвои ислоњотхоњї мекунанд, дар воќеъ ислоњотхоњанд, басо касон бо даъвову ниятњои хуб вазъиятро аз ќаблаш бадтар карданд. Барои амалї сохтани ислоњот дуруст, бояд роњу василањои солим вуљуд дошта бошанд, ки аввалини он ќонун аст. Бояд ќонунро меъёр ќарор дињему то лањзаи охир риоя намоем. Ваќте дигарон ќонунро риоя накарданд ва њаќќи ќонунии моро поймол сохтанд, даъво пеш биёрем,

гуед роњи интихобкардаи Нањзат ѓалат аст, сабру тањаммул иштибоњ ва ягона роњ ташкили гирдињамоињост, дониста бошед, дар ин масир шарик нестем. Ин ба маъное нест, ки гирдињамоиро усулан рад мекунем, ин њаќќи табиї ва ќонунии њар як шањрванд аст. Агар ло­ зим шуд, ЊНИТ худаш иќдом мегирад ба гирдињамої, он њам ваќте василањои расонидани эътирозу пешнињодњо боќї намемонанд. Дар он ваќт бо ис­ тифода аз њуќуќњои конститутсионї расман дархости гирдињамої мена­ моем, бо таъмини амният аз тарафи маќомот, зеро вазифаи онњост амнияти тазоњуркунандагонро таъмин кардан. Аммо паёми мо ба њамаи њамватанон, аз љумла маќомоти давлатї чист? Агар ин дафъа бо њар далеле митинг на­ шуд, ба ин маъно нест, ки мушкилот ба гўшаи фаромўшї бурда шавад. Ин њушдор барои њама, њам њукумат ва њам ЊНИТ, дар умум љомеъаи шањрвандї буд, њушдор барои имом­ хатибони муњтарам буд, ки ба хотири анљом додани дастур ё хоњиши нињоде табдил ба як василаи бесубот ќарор ги­ рифтанд. Агар матнеро барои хондан ба дасташон медињанд, бидонанд, ки ин матнро аз минбари Паёмбари акрам (с) ќироъат мекунанд. Оё хабари хон­ даи ишон боиси таъмини амнияту су­

маќомотро њам бубинанду бигўянд. Аз ин хотир, ошкор мегўям, дўстон, дар баъзе маврид иштибоњ мекунед, би­ ёед аз њоло шурўъ кунем ба ислоњот, њамагї чањор моњи дигар дорем барои интихоботи парлумонї, ба мардум паём бифиристеду итминон бидињед, ки интихоботи оянда фарќкунанда хоњад буд. Ваъда бидињед, ки дигар ра­ ъйи мардумро намедуздед ва мардум њаќќи озодона раъй додану вакилону масъулини худро интихоб кардан до­ ранд. Онњо иќдоми мушаххасро талаб доранд, пас ваъда бидињед, ки ба мо­ ликияти мардум дастдарозї намеку­ неду онро муќаддас медонед. Моли­ кияти хусусї дар назди ќонун ќудсият дорад, пас дар назди шумо њам бояд ќудсият пайдо намояд, ќудсияти илоњї ё динї не, ќудсияти ќонунї. Њоло баъ­ зе маќомот охирин риштаи мардумро њам гирифта истодаанд, коре наша­ вад, ки онњо «ризќи хешро аз дањони шер» бигиранд. Ваъда бидињед, ин фишору тањдид ва монеъагузорињоро дар масоили динї аз байн мебардо­ ред. Мардумро ба хотири дину диё­ нат, либосу масљид ва узвият дар ину он њизби сиёсї мавриди тањќир ќарор намедињед. Агар ин чанд масоили калидиро са­ мимона ва ошкору содиќона ба мардум

миллат кайњо омода аст ки дар чањорчўбаи ќонун амал кардан мехостем, вале шумо иљозат надодед. Шояд баъзењо бигўянд, ки магар дар сайёраи дигар зиндагї мекунед ва оё дар ин 10-15 соли ахир гирдињамої иљозат дода шудааст? Оё бовар до­ ред, ки бо мурољиати дигаре маќомот иљозаи гирдињамої медињанд? Бале, шояд чунин бошад, вале бояд иќдом гирифту пешнињод кард, бовар доштану надоштан њанўз далел шуда наметавонад. Агар пешнињод рад ша­ вад, баъдан метавон гуфт, ки мутаас­ сифона, онњо ќабул накарданд. Ин аст хоњиши мо аз бародарону хоњарон ва њамватаноне, ки њарфе ба­ рои гуфтан доранду мехоњанд эътироз кунанд, вале роњу василаи дурусти ра­ сонидани эътирозро то њанўз пайдо на­ кардаанд. Хоњиш њамин аст, ки боз њам талош кунанд барои пайдо кардани роњњои ќонунї. Рўзи 10-уми октябр фитнае ба вуќўъ пайвастанаш имкон дошт, вале Худоро шукр бо лутфи хеш онро аз байн бурд. Муњим аз байн рафтани фитна аст, њоло намегўем, ки омилу сабабњои аз байн рафтани фитна чї буданд, инро ваќт ошкор мекунад. Маълум нест, ки ин иќдомоти амниятї буд ё бозни­ гарии ташкилкунандагони митинг, ки дар лањзањои ахир онро нахостанд. Ба њар њол, ташаккур мегўем ба онњое, ки василањои фитнаро барњам заданд. Дар умум фитна бартараф шуд, вале суоли матрањ ин аст, ки ин доимист ё муваќќат? Вале миллат осоиши њамешагиро интизор дорад Чї бояд кард, ки њолати бесуботї дигар ба вуљуд наояд? Ба дўстонамон гуфтем, ки биёед бо њам роњњои ќонунии расонидани интиќод ва пешнињодот ба њукуматро пайдо кунем, даст ба амалњои ѓайриќонунї назанем, агар мехоњем боњам бошем. Вале агар ме­

боти намозгузорон мешавад ё боиси бесуботї. Њоло суол ин аст, ки оё маќомот фањмиданду шурўъ ба ислоњот кар­ данд ё ба ин пиндоранд, ки њамаи корро дуруст анљом дода истодаанду кадом мушкилие дар љомеъа вуљуд надорад ва чанд нафар норозињои до­ хиливу хориљие, ки њастанд, ин њама «пешравињо»-ро нодида мегиранд. Шояд Нањзат дањњо ва садњо та­ рафдори худро аз даст дода бошад. Њамарўза паёмњои зиёд мегирам, ки ишора мекунанд аз «умеди мардумро бо ин сабру тањаммул шикаста истода­ ед». Ќудсият, яъне чї? Мутмаин бошед, он инсоферо дорем, ки пешравињоро бубинему ќадрдонї кунем. Худоро шукр, мардум он ќадар аќлу дироят доранд, ки мушкилоти

ваъда бидињеду онњоро мутмаин бисо­ зед, ки дар ин њарфњо дурўѓ нест, бо­ вар кунед, касе ба митинг намебарояд. Дасти мардумро бояд бўсид Панљ сол пеш агар касе иѓвову да­ сиса мекард, ягон нафари солимаќл ба њарфаш гўш намедод. Вале чаро дар ин чанд соли охир бо шунидани њарфи касоне, ки даъват ба митингу тазоњурот мекунанд, таваљљуњ зоњир мешавад? Зеро мушкилот эљод кар­ дед, муносибат бо мардум таѓйир кард, на ин ки муносибати мардум ба дав­ лату њукумат. Мардум њамон мардуми сабуру ќаноъатпешаанд, вале мутаас­ сифона, баъзењо аз ин сабру тањаммул сўиистифода карданд. Ба љои дасти мардумро барои сабру тањаммулаш бўса кардан, барои ину он коре миннат

5

мегузоранд. Биёед, њама дар якљоягї барои мардум озодињоро таъмин на­ моему ба ќадри ин озодињо бирасем. Агар фишорњо болои масљид ва ЊНИТ, болои мардум давом кунанд, фардо њарфи мову шуморо, муњтарам масъулини давлатї ва имомхатибњоро касе нахоњад шунид. Чаро ба идорањои динї касоне роњ ёфтаанд, ки ба аъ­ молу ахлоќи ношоиста гирифторанд? Агар ин хабарњо рост бошанд, аслан ба ин бовар нестам, вале фаразан њамин кор љой дошт. Тасаввур кунед, нафаре барои имом­ хатиб, њатто дарбони масљид шудан, чї монеъањоеро мегузарад. Ў аз атестат­ сияи маќомот мегузарад, комиссияи бонуфузе њаст бо шумули намояндаи маќомоти њокимияти давлатї, амниятї ва дигару дигарњо, тамоми санљишњоро мегузарад, њатто симпатияи сиёси­ ашро њам месанљанд, ки ягон ваќт на­ фаре аз хешу табораш аъзои Нањзат буд ё на. Агар соф баромаду тамоми ин монеъањоро гузашт ва олудагие ба ЊНИТ надошт, ўро имомхатиб, имоми панљваќта ё дарбон таъин мекунанд. Пас чигуна мешавад, ки як нафар аз ин монеъањо мегузараду чанде баъд эълон мешавад, ки нашъафурўшу бадахлоќ буда, узвияти ЊНИТ-ро њам доштааст? Љавононро аз экстремизм њифз кар­ дан хостанд ва даст заданд барои бозгардонидани онњо аз донишгоњњои исломї, эњтимол њадаф нек буд, њифз кардани љавонон аз тундгарої.

Дунявињоро низ экстремист гуфтанд Вале бубинед, Суди олї њукм кард, ки «гурўњи бистучанд» экстремистист! Суол ин аст, ки ин гурўњро муассису роњбаронаш, аъзои он мадрасаеро хатм кардаанд ва аслан кадоме аз онњо исломгаро њаст ё не? Бале, њама му­ салмонанду хатмкардаи донишгоњњои дунявї, касоне, ки љомеъаи мо онњоро тарбият кардааст. Маќомот эњсоси ха­ тарро аз доирањои динии «Алазњар»-у «Файсал» ва мадрасањои Саъудиву Ирон ва Покистон доштанд, вале ин хатар якбора аз Тољикистону Росияи дунявї сар зад, њатто аз кишварњои аврупої њам. Чаро ва барои чї дар доирањои динї нею дар доирањои дунявї экстремист пайдо шуд, бояд посух гуфт?

(Идома дар сањ.6)

6

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

мавќеъ

(Идома аз сањ.5)

М. Кабирї: Шумоед ба ислоњот ноомода, миллат кайњо омода аст Дониста бошем, ки мушкил дар дин нест, мушкил ба вазъи номатлуб расо­ нидани љавонон аст. Боз њам суол ин аст, ки љавонњое, ки тоза вориди майдон шуданд, чаро аз шиорњои исломї истифода меку­ нанд. Дар солњои 90-ум митингњоро «Растохез»-у ЊДТ ва «Лаъли Бадах­ шон» роњандозї карданд, инчунин иддае аз равшанфикрон, амсоли Бо­ зор Собир, Халифабобо Њомидови марњум, ки ахиран вазири адлия њам шуд, Шарофиддин Имомов, ки њоло са­ фир дар Афѓонистон аст. Инњо буданд, ки митингњоро роњбарї мекарданд. Нањзати Исломии Тољикистон то ба охир аз баромадан ба митинг худдорї кард ва ин ќасдро њам надошт. Вале дўстони дунявї гуфтанд, агар Нањзат ба майдон набарояд, бо мардум будан намехоњад ва ба хостањои он хиёнат кардааст. Роњбарияти Нањзат он ваќт дар дуроња ќарор дошт, ба њарфи аќл гўш бидињад ё ба њарфи мардум, ки дўстони дунявї митинг ташкил кардаанд. Иддае аз љавонони Нањзат болои рањбарияти хеш фишор оварданду гуфтанд, бояд бо мардум бошем, чунки бо њадафу ниятњои нек ба майдон баромадаанд. Озодиву адолат ва баробарњуќуќиву интихоботи озод мехоњанд. Чун акса­ рияти љавонони Нањзат пиёда шудани ин арзишњоро мехостанд, роњбарияти он њам ба хотири пайравї аз раъйи аксарият, ба гирдињамоињо аз њама охир шарик шуд. Аммо имрўз њамчун ташкилкунандаи митинг маќомот киро муттањам медонанд? Нањзати Исло­ мии Тољикистон ва дигаре аз доирањои диниро. Мегўянд, муллоњо буданд, ки митинг ташкил карданд. Вале ман мегўям, на! Бародарону њамватанони дунявии мо буданд ташкилкунандаи митинг, онњое буданд, ки ба курсии вазирї расиданд, маќом гирифтанду давлатдор шуданд. Чун неруву аќида, шиор ва арзише барои љалби мардум ба майдон надоштанд, ночор аз до­ ираву нерўњои исломї истифода бур­ данд. Гурўње аз љавонони Нањзат њам, ки таљриба надоштанд, ба майдон ома­ данду рањбарияти Нањзатро ба майдон кашиданд. Њоло таърих такрор шуда истода­ аст, гурўњњое, ки имрўз митинг ташкил кардан мехоњанд, њама дунявианд. Вале боз њам такя ба њизбу њаракат ва доирањои исломї мекунанд, њатто дар шиъорњои худ аз Ќуръону суннат ис­ тифода мебаранд. Ин тарзи ташвиќи онњо љавононро дар њолати душвор ќарор додааст. Чун онњо ояту њадисро истифода мебаранд, љавони нањзатї њам мегўяд, ин бародарон њадафи хуб доранд, чаро рањбарияти Нањзат шарик намешавад? Яъне ваќте рањбарияти Нањзат худро шарик намедонад, ин љо доду гирифтеро бо њукумат мебинанд ё мавќеъи мо ро дар хиёнату маш­ варати дигаре медонанд. Аммо мо мегўем, дар њадафњо шарикем, вале дар тазоњурот не! Чунки намехоњем мисли солњои 90-ум боз њамин дўстони дунявї доирањои исломиву ЊНИТ ва дар умум Исломи азизро муттањам ку­ нанд. Яъне њамин мусалмонњоянд, ки љавононро ба бесуботї мебаранд. Пас чашмњо бояд боз шуда бошанд ва ги­ рифтори фитнањои навбатї нашавем.

Аз љавонон хоњиш мекунам, биёед бо њам бошем. Ошкор мегўям, Нањзат ниёз ба шумо дорад, агар омодаи кўмак ба Нањзат њастед, мо омодаи њифзи ин амонатем.

Омили субот - интихобот Бидуни ширкати хоњарону бародаро­ ни љавон, ба хусус дастёрони Нањзат наметавонистем интихоботи 2010-ро бо шукўњу шањомати хос баргузор ку­ нем. Бале, бародарону хоњарони љавон маъюсу рўњафтода шуданд, умеди онњоро њукумат бо таќаллубаш ши­ каст. Нањзат њам бо сабру тањаммул, агарчи маќсад шикастани умеди онњо набуд, коре кардем, ки як миќдор но­ умедиро дар ќалби љавонон ба вуљуд овардем, њоло аз ин ноумедї дигарон сўистифода мекунанд. Мехоњем ин умедро ба љавонон баргардонем, агар онњо воќеъан дар ин роњ бо мо шари­ канду бовар доранд, ки њанўз дер на­ шудааст. Њукумат њам ислоњшаванда аст, масъулияту шинохти дурустро до­

Миллат омода аст Ахиран сафаре доштам ба Куриёи Љанубї. Агарчи кишвари мусалмонї нест, вале як чизе бароям писанд омад, он њам ширкати љавонон дар њаёти сиёсии љомеъа тавассути таш­ кили гурўњњои дастёрон. Мо соли 2010 инро доштем, вале натиљаашро дар Куирёи Љанубї дидем. Њазор љавонро сафарбар кардему бо мудирияти ѓайри њирфавї онро њифз карда на­ тавонистем. Аммо дар Куриёи Љанубї дидем, ки љавонон бо ширкат дар њаёти сиёсї ва љамъиятї рушд кардаанд.

ранд, ки худро ислоњ кунанду як инти­ хоботи нисбатан бењтареро баргузор созанд. Ман аз он дўстони дар хориљ буда, ки мегўянд интихобот дигар маънї надорад, њамааш дурўѓ асту аз ќабл тарроњї шуда, бори дигар хоњиш меку­ нам, биёед бо њам бовар кунем ва ин шанси охирро барои худ ва њукумат бидињем. Бояд бигўям, ки њукумат ин ибратро гирифт, бовар дорам. Биёед бо њам дар интихобот шарик шавем ва ин интихоботро барои таъмини суботи бардавоми кишвар истифода намоем. Бигузор дар алоњидагї њам бошад, вале дар ин маъракаи сиёсї фаъол бо­ шед. Агар намехоњед бо Нањзат будан, аз тариќи худпешбарї ширкат кунед. Бояд дар ин интихобот ба якдигар ис­ бот кунем, ки дар љомеъа алтернатива вуљуд дорад, алтернатива барои роњи иштибоњие, ки баъзе маќомот рафта истодаанд. Инро ба њукумат ва мил­ лат бирасонем, мабодо агар њукумат сиёсатњояшро давом доду њарфи мову шуморо нашунид, дар интихобот фи­ шор оварду раъйи мардумро таќаллуб ва садгузорї кард, он гоњ аз имконоти ќонунї истифода хоњем кард. Њарфи худро дар њамдастї ва бо фарњанги сиёсї ба маќомот мерасонем.

Њоло бароятон чанд мисол меорам, љавони тољик, ки дар ватани худ аслан имконияти рушд надошт, вале ба ман гуфтанд, ки ў дар ширкати «Самсунг», ба њадде расидааст, ки љавонони Кури­ ёи Љанубї орзу доранд. Яъне љавони тољик менедљери баландпояи «Сам­ сунг» аст, ки дар Тољикистон ин имко­ ниятро надорад. Љавони дигаре, ки бо номи Сиёвуш моро њамроњї мекард, валантиёри «Салиби сурх» аст, њамин сол курси муносибатњои байналмилалиро хатм карда, дар як ширкати хуби компютерї кор мекунад ва дар созмонњои диние дастёр аст. Њамроњ рафтем ба на­ моз, вале дар як корхонаи масењї ва­ лантиёр аст. Мегўяд, ин таљрибаро омўхта, ба миллати тољик кўмак расо­ нидан мехоњад, чандин нафарро ал­ лакай кўмак кардааст. Аз хубии раф­ тораш дањњо нафар куриёгињо ошиќи Тољикистон ва мусалмонњо шудаанд ва онњоро интернет бо њам овардааст. Онњо якљоя моро дар фурудгоњ пеш­ воз гирифтанд, фикр кардам онњо як­ дигарро аз наздик мешиносанд, вале на, танњо тавассути интернет шиносої доштаанд. Бо ихлоси зиёд барои ва­ тану миллати хеш кор мекунанд ва иќроранд, ки ба якдигар унс гириф­

таанд, яъне омили рушд мусалмону масењиро кўмак кардааст, њатто ваќте моро гусел мекарданд, яке аз љавонони масењї гирист, мисле ки аз барода­ ру хеши наздикаш људо шуда бошад, гаштаву баргашта худоњофизї мекард. Моро фикре фаро гирифт, ки чаро ин гуна самимият дар ин мардум вуљуд дорад, чунки ин бо дурўѓу сохтакорї намешавад. Ба хулоса омадем, ки дар ин љо ягона омил танњо ихлос аст, их­ лос ба роњи интихобкарда. Ин љавон њам мегўяд, пайвастанам ба ин гурўњ ба хотири дин ё мазњаб нест, балки аз инњо ихлосро омўхта, ин фарњангро ба мардуми худ интиќол медињам. Бубинед, ихлосе, ки дар Ќуръону дин ва арзишњои мо вуљуд дорад, вале онро мутаассифона аз даст дода, љояшро ба риё ва сохтакорї додаем. Куриёи

Љанубї бо ин њама пешрафтњое, ки до­ рад, натиљаи сиёсатњои давлатї нест, балки озодї доданњои он аст, ки мар­ дум кишвари худро обод кардаанд. Дар њоле ки давлати дигари Куриё, яъне ќисмати шимолии он аз мардум озодиро гирифта, онњо дар ќашшоќиву мушкилот гирифторанд. Дар он љо мар­ дум бо фармони рањбарияти давлат мегирянд ва бо фармон механданд. Њар касе дар љанозаи падари прези­ дент хуб гиря накард, вориди зиндон шуд. Ин аст тазодњо дар ду кишвар бо номи Куриё, як миллат, як дин ва як таърих. Фарќ њамин аст, ки ќисмате аз миллат озодї дораду ќисмати дигаре не. Ширкатњои истењсолии яке аз ин кишварњо тамоми љањонро гирифтаанд, вале њамсоякишвар бо кўмаку хайрияи љањонї ба сар мебарад ва мардумро бо талон биринљ медињад. Пас касоне мегўянд, ки милла­ ти тољик ба ину он омода нест, ман мегўям, дурўѓ мегўед! Миллати тољик бо шумо сад соли дигар њам омода на­ мешавад. Шумо омода нестед, омода шавед, миллат кайњо омода аст. «Наљот»

www.nahzat.tj

23 октябри соли 2014

дидгоњ Дар шањри Маскав, китобе тањти унвони “Таджикистан, трудный путь развития“ ё “Тољикистон, роњи душвори рушд“ аз љониби Марта Брилл Олкотт, ходими илмии Бунёди Карнегї аз дасти чоп рањо шуд. Интишороти “Время” онро бо теъдоди 1000 нусха ба нашр расонида, ки аз 460 сафња: муќаддима, 9 боб ва охирсухан иборат аст. Пешгуфторашро Љессика Т. Мэтюз, президенти Бунёди Карнегї барои сулњи байналмилал хеле фишурда навишта, ба муаллиф бањои баланд ќоил мешавад. Њамчунин ба авзоъ ва фазои умумии Тољикистон муруре сурат гирифта, ки дар он ба усулу шевањои авторитарї майл пайдо кардани идораи кишвар ишора шудааст. Яъне идораи давлат аз сўи як оила, бахусус дар соњаи иќтисодиёт тасаллути комил пайдо кардан. Аз ин љост, ки навиштааст Љессика Т.Мэтюз, ислоњотњои баргузоршаванда бесамар анљом мегиранд ва ба “љалби таваљљуњ ва озодии иќтисод мусоидат намекунанд. Барои ширкати ањли љомеъа дар низоми сиёсї шароиту имконият фароњам нест, баръакс роњбарияти кишвар афзалият ба он дода, ки атбои кишварро ба зиндагии хушбахтонаи хаёлї дилгарм созанд”. Муаллифи пешгуфтор мегўяд: “Баъ­ ди хатми љанги дохилї ва имзои созиш­ номаи сулњ, Тољикистон кўмакњои фа­ ровоне аз муассисањои байналмилалї дарёфт кард. Ин маблаѓњо дар асоси

вари камбаѓалтарини Осиёи Марказї буда, даромади солона ба њар сокини он ба њисоби миёна 780 долларро таш­ кил медињад, ки пасттарин нишондод дар кишварњои пасошўравист. Аз рўи њисоби Бонки љањонї Тољикистон дар заминаи даромади солонаи ањолї дар соли 2010 миёни 213 кишвар маќоми 183-ро ба худ ихтисос дод. Хонум Ол­ котт ишора бар он мекунад, ки амвољи нооромињоро дар оѓози истиќлолият пуштибонии Ќањњор Мањкамов аз “ГКЧП”-и Маскав асос гузошт. Њамин буд, ки Р. Набиев, собиќ котиби аввали КМ ва депутати Шўрои Олї талоши ги­ рифтани ќудрат кард ва дар ин роњ аз доирањои нави сиёсї ва коммунистон истифода бурд. Яъне се гурўњ: Набиев ва коммунистони пешини дар вазифа буда, нерўњои демократї, ки пуштибо­ нии зиёиёнро доштанд ва исломињо бо пуштибонии аксарияти мардуми дењот аввалин президент, Ќањњор Мањкамовро ба истеъфо фиристоданд. Набиев сари кор омад, аммо дере нагузашта миё­ ни ў ва ду гурўњи дигар: демократњо ва исломињо фосила афтод, ки ба тадриљ раќиби њам шуданд. Моњи марти соли 1992 тазоњурот муќобили њукумати Набиев шурўъ шуда, ба бархўрдњои мусаллањонаи моњи май овард ва ў маљбур шуд Њукумати мусолињаи миллиро ташкил дињад, вале умри ин њукумат њам дер накашид. Моњи ноябр

7

Тољикистон, роњи душвори рушд ё раванди давлатсозї ва рушди кишвар аз нигоњи муњаќќиќи хориљї ќарордодњои дуљониба ва чандљониба бо Сандуќи байналмилалии пул, Бонки љањонї, Бонки осиёии рушд, Бонки ав­ рупоии бозсозї ва тараќќиёт, Барномаи рушди СММ, њамчунин маблаѓњое аз ИМА, Иттињодияи Аврупо, Швейтсария, Жопон, Чин ва Русия ворид гардиданд. Аммо њама талошу зањамоти донорњо барои татбиќи ислоњот ба иллати тав­ зеъи нодуруст ва номуассири сармоя зоеъ шуд ва адами иродаи сиёсї дар роњбарият низ боис шуд, ки ислоњоти демократї доир нашавад”. Дар китоби “Тољикистон- роњи душ­ вори рушд”, ки дар заминаи пажўњишу тањќиќоти хонум Марта Брилл Олкотт навишта шудааст, дар маљмўъ тамо­ ми љанбањои зиндагии Тољикистон, аз лањзањои касби истиќлолият мав­ риди бањсу баррасї ќарор гирифта­ анд. Ба аќидаи муаллиф, айни замон роњбарияти Тољикистон дар муќобили интихоби билодиранг ќарор дорад: ё ба таври љиддї дар пайи пиёда кардани ислоњоти фарогир мешавад ё бо идо­ ма додани сиёсати кунунї кишварро ба бунбаст мерасонад. Китоби мазкурро Юрий Фокин ва Марина Барнетт аз инглисї ба русї баргардон кардаанд ва аз манобеъу сарчашмањои Тољикистон, аз љумла ВАО-и он маълумоти фаровоне ис­ тифода шудааст. Тавре дар боло ишора кардааст, китоб 9 боб до­ рад: “Муќаддима, кишвар зери ха­ тар”, “Сиёсат ва дин дар Тољикистон”, “Оё роњбарияти Тољикистон ирода ба ислоњот ва таѓйиротро дорад?”, “Авзоъи иќтисодї”, “Ислоњоти арсаи кишоварзї”, “Саноати Тољикистон”, “Бўњрон ё инќирози энержї ва инфрасохторї дар Тољикистон”, “Зану кудакон, озуќа ва њифзи иљтимоъї” ва “Нигоње ба оянда”. Њоло ба боби аввали китоб, “Муќаддима, кишвар зери хатар” мурур мекунем, ки то андозае моњияти ин асар­ ро бармало ва рушан месозад ва бо ин љумлањо оѓоз меёбад: Тољикистон “киш­

дар Хуљанд тарафдорони Фронти халќї ва депутатњои Шўрои Олии вилояти Суѓд Эмомалї Рањмонов, депутати на он ќадар намоёнеро, ки ду њафта пеш аз курсии раисии совхоз ба раисии вилояти Кўлоб бурда буданд, раиси Шўрои Олї интихоб карданд. Њамин тавр низоми президентї барњам хурда, љанги шањвандї алангаи тоза гирифт. Ду тараф: Фронти халќї бо роњбарии Эмомалї Рањмонов ва мухолифини тољик бо роњбарии Сайид Абдуллоњи Нурї 5 сол бо њам љангиданд. Ба навиш­ таи муаллиф љангњои шадид асосан соли 1993 рух доданд, ки то 100 њазор кушта ба љой гузошта, беш аз 1 милли­ он нафар ба Афѓонистон, ИДМ ва дар дохили Тољикистон гуреза шуданд. Моњи апрели соли 1994 бо миёнара­ вии Русия ва Ирон музокирот миёни њукумати Рањмонов ва мухолифинаш шурўъ шуда, то июни соли 1997 давом кард. Бо таќсими ќудрати сиёсї ва до­ дани 30%-и курсињо ба мухолифин со­ зишномаи сулњ ба имзо расид, инчунин ЊНИТ, ягона њизби мазњабї иљозаи фа­ ъолият пайдо кард. Хонум Брилл Олкотт менависад, њукумати Рањмонов дар оѓози марњалаи сулњу оштї то андозае ба самти мардумсолорї њаракат кард. Аммо баъдан масири сиёсат иваз шуда, киш­ вар ба самти авторитаризм майл кард. Маќоми президент бо суръати баланд боло рафта, парламент ба як нињоди маргиналї табдил ёфт, ки аслан ба­ ёнгари воќеъии ќуввањои сиёсї нест. Нањваи интихоботњо ба шиддат латма диданд, озодињои мазњабї ва сухан то рафт мањдуд гардид. Ислоњоти низоми судї ба кундї пеш меравад, фасоду ришват кишварро ба дод овардааст. Назорати љомеъаи шањрвандї амалан вуљуд надорад Њарифони сиёсї њабс ё кушта ва ё фирорї мешаванд. Муаллиф рољеъ ба вазъияти иќтисоду молияи Тољикистон таваљљўњ карда, бо истифода аз далелу раќамњои бар­

гирифта аз манобеъи муътамад, чун Бонки љањонї, Созмони байналмилла­ лии пул (СБП) ва ѓайра манзараи киш­ варро дар ин маврид тасвир месозад. “Дар имтидоди солњои 90-ум љомеъаи байналмилал, ба хусус муассисањои молиявии он иќтисоди ин кишвар­ ро сари по нигоњ дошта тавонистанд. Аммо шароит тавре пеш рафт, ки ди­ гар Тољикистон гаравгони сиёсатњои ин гуна муассисањо шуд. ВА дар 15 соли ахир роњ ва заминаву шароитро барои мудохилаи тамом ва њузуру ширкати бемайлон ба иќтисоду молияи кишвар роњ дод. Њоло тобеъи иродаи Сандуќи байнулмилалии пул, Бонки љањонї ва дигар нињодњои молии байналмиллал ва кишварњои алоњида ќарор дорад. Бо изофа, иќтисод ва буљаи давлат аз пули муњољирон вобастагии калон дорад, ас­ лан ин масъала ба як тањдиди љиддї табдил шуда, ки ояндаи кишварро ма­ трук кардааст”. Муаллиф ба арсаи кишоварзї њам назари љолиб дорад, ки “ислоњоти нофарљоми ин соња кишвари ќашшоќро сахт осебпазир кардааст.... Пахта асо­ сан ба тиљорати хонавода ва афро­ ди наздик ба роњбари кишвар табдил шуда, заводњои коркарди он асосан дар дасти наздикони президент мебошанд. Соњаи энержї низ, дар баробари ба фасод ѓўтавар будан, сахт зиёнбор аст. ТАЛКО, ки зери назорати давлат ва аф­ роди наздик ба роњбарияти кишвар ме­ бошад, нерўи барќро нисбат ба мардум ба маротиб арзон истифода мекунад, дар њоле ки ин ширкат яке аз ќарздорони асосии “Барќи тољик” аст. Идораи ин ду ширкати бузург: ТАЛКО ва “Барќи тољик” ба усули мудирияти матлуб наздикї на­ дорад. Илова бар ин, СБП соли 2007 дар њаљми 500 миллион доллар ќарзи пинњонкардаи Тољикистонро ошкор кард, ки боиси шармандагии калони давлатї шуд. Бонки миллї изњор дошт, ки ин маблаѓро ба арсаи пахтакорї, ба ташкилотњои хусусї додааст, аммо ин

далел боваркарданї набуд. СБП дав­ латро муваззаф ба пардохти ќарз бо фоидааш кард, ки ноилољ ин кор анљом гирифт, дар њоле ки маблаѓ аз тарафи афроди алоњида ба масраф расидааст. Муаллиф менигорад, зимистони сар­ ди соли 2007-2008 њукуматро ѓофилгир кард ва кишвар 250 миллион доллар зарар дид. Тољикистон аз љомеъаи љањонї кўмак хост, ки ќисман онро пазируфтанд ва 28 миллион доллар кўмак расид. Аммо ин кўмакњо мисли ќабл ба сирќат рафта, ба афроди ниёз­ манд нарасиданд. Њамзамон бо сардии бесобиќа нархи маводи аввалияи ѓизої дар бозорњо ба маротиб боло рафт. Муаллиф бо истинод ба маълумоти Барномаи љањонии озуќаи СММ мена­ висад, 1,5 миллион сокини Тољикистон аз камбуди ѓизо танќисї кашиданд, ки 650 њазори он дар вазъияти тамо­ ман буњронї ќарор доштанд. Аммо “ин буњрон, њатто мижаи рањбариятро хам накард ва боз њам сиёсати иштибоњиву барномањои бесамару но­ коми иќтисодиашро тањриру бознигарї накарда, идома дод. Љомеъаи бай­ налмилал њам наззора накард, ки ин њама кўмакњои вофири дуљонибаву бисёрљониба куљо шуданд. Беш аз пеш фазо ва муњити сиёсии кишвар ѓайридемократї мешавад”, чунки дав­ лат бо бўњрони машрўъият мувољењ шу­ дан дорад. Ба навиштаи муаллиф, муќобили аъзои калидии тими иќтисодии пре­ зидент дар робита ба љиноятњои иќтисодї иттињом зада мешавад ва худи Рањмонро бошад ба он муќассир медонанд, ки њукуматро ба њукумати хонаводагї табдил додааст ва беш­ тари аъзои хонавода дар мансабњои давлатї ворид шудаанд. Ба гуфтаи Transparency International ва созмони байналмилалии “Шаффофият” фасод дар њоли густаришёбист ва Тољикистон миёни 182 кишвар дар љои 152 ќарор дорад.

(Идома дар сањ. 13)

8

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

мусоњиба чандон муњим нест. Омодагї ба интихоботи маљлисњои мањаллї чигуна аст? Зеро тавре мушоњида мешавад, бањсу кашмакашњо дар ин сатњ бештар мешаванд, ба он хотир, ки мардум интихоботи парлумониро аз ќабл љамъбастшуда медонанд.

- Тавре дар боло гуфтам, њамзамон омодагї ба интихоботњои мањаллї низ идома дорад. Номзадњои эњтимолї ба таври мушаххас барои маљлисњои вилоятї, шањрї ва навоњї, њатто дењшўроњо њам аз тарафи нињодњои мањаллии њизб муайян шудаанд. Бубинед, пешзењнияту фазосозињо шояд барои солњои пешин мувофиќ буданд. Аммо вазъияти соли 20142015 фарќ дорад. Дар Тољикистон аз соли 1994, њатто аз њамон ибтидое, ки њукумати “конститутсионї” ба сари ќудрат расид, њељ интихоботе ба тав­

бат ба њукумат мухолифат доштанду доранд, ба ЊНИТ ва њизбњои дигари мухолиф раъй доданд. Вале камбуди асосие, ки дар ин раванд њаст, шомил набудани намояндањои ањзоби мухо­ лиф дар участкањои интихоботист. Њукумат ва њизби њоким моро ќасдан ба участкањои интихоботї роњ надода, то ба имрўз раъйи мардумро дуздида­ анд. Бубинед, агар њизби њоким аз мавќеъ ва љойгоњи худ дар байни мардум дил­ пур бошад, чї фарќ дорад, ки дар участкаи интихоботї аъзо аз ЊНИТ ва дигар њизбњост ё аз њизби худашон? Пас ваќте дигарњо, бахусус мухолифо­ ни худро дар участкањои интихоботї роњ намедињанд, даќиќан зери коса нимкосае њаст, он њам раъйи ба ањзоби мухолиф, аз љумла ба ЊНИТ додаро ба сирќат мебаранд. Мардум њам медонанд, ки раъйи

М. Њаит: Аз онњое нестам, ки зери маро таѓйир Бо тасмими маъмурияти нашрия мусоњибае анљом гирифт бо Мањмадалї Њаитов, муовини рањбари ЊНИТ ва раиси Ситоди омодагирињои њизб ба интихобот. Ќасд аз мусоњиба њам ошкортар кардани баъзе аз љанбањои муносибати маќомот бо ЊНИТ ва афроди муборизи он мебошад, бахусус дар марњалаи интихобот ба Маљлиси олї ва маљлисњои мањаллї ва омодагирињои њизб ба ин маъракаи муњими сиёсї ва мавќеъи он нисбат ба авзоъи љомеъа. Ба унвони суоли аввал аз омодагињои ЊНИТ ба интихоботњои ќарибулвуќўъ пурсидем.

- Бисмиллоњир-рањмонир-рањим. Омодагї ба интихоботро њанўз моњи декабри соли гузашта дар љаласаи Раёсати олии ЊНИТ мавриди баррасї ќарор додем ва тибќи тасмими ин нињоди олии њизб ситоди омодагї ташкил шуд. Имрўзњо ин омодагињо дар тамоми нињодњои њизбї идома доранд ва њудуди 60%-и участкањои интихоботї бо аъзо ва нозир пўшиш ёфта, номзадњои эњтимолї њам ба­ рои интихоботњо аз тарафи нињодњои мањаллии њизб шиносої шудаанд. Ахиран љузъиёти ширкати њизб дар интихоботњо дар љаласаи рўзи 16-уми Шўрои сиёсї мавриди бањсу баррасї ќарор гирифт ва тасмим шуд, ки њадди аќал дар 20 њавзаи якмандатии ин­ тихобот ба Маљлиси намояндагон бояд номзад пешбарї намоем. Вале ѓайрињизбињо, яъне онњое, ки аъзои њизб нестанд, метавонанд аз тариќи њизб номзад шаванд. Дар ин маврид суњбатњо анљом хоњем дод, иншоаллоњ, ваќтњои наздик тасмими нињої дар ро­ бита ба њамаи номзадњо њам гирифта хоњад шуд. Ногуфта намонад, ки соли сипари­ шаванда, барои њизб соли вазнин ва мушкил омад. Чун маќомоти интизомї ва њокимияти иљроияи мањаллї алайњи њизб тибќи “Протоколи 32-20” иќдомњои мухталиферо пиёда карданд, протоко­ ле, ки њоло њам дар ВАО аз он ёдоварї мешавад, ахиран “Љумњурият” агарчи мављудияти онро зери суол бурд, вале иловатан гуфта, ки агар чунин бошад

њам маќомот њаќ доранд ин корро анљом дињанд. Ба њар њол, њар ќадар фишоре болои нињодњои њизбї пиёда шуда бошад њам, руњияву ангезаи аъзои њизбро ши­ каста натавонистанд. Бахшу шуъбањо ва аъзои њизб дар сатњи мањал ба тав­ ри љиддї ба интихоботњо омодагї ме­ гиранд.

- Ин љо ишора аз он кардед, ки номзадњои интихоботї маълум шуданд. Манзур њавзањои якмандатист?

- Бале, номзадњо ба њавзањои якмандатї бо хоњиши худи онњо ва тасмими Шўрои сиёсї барои беш аз 20 њавза муайян шуданд. Вале феъ­ лан ифшо кардани номи онњоро лозим намебинем, зеро имкони фишор боло­ яшон вуљуд дорад. Бо наздик шудан ба марњалањои интихоботї, эњтимол дар арафаи баргузории анљумани њизб номи њар кадоме аз онњо расонаї ме­ шавад.

- Шумо аз имконияти љалби ѓайрињизбињо дар интихобот тазаккур додед, агар хоњиш дошта бошанд. Вале дар сурате ки њавзањоро муайян кардед, ѓайрињизбињо чигуна номзад шуда метавонанд?

- Бо баъзе нињоду шахсиятњои алоњида, инчунин ањзоби аз љониби њукумат эътирофнашуда, ки дар му­ холифат бо њизби њоким ќарор до­ ранд, инчунин онњое, ки дар гузашта узви ИНОТ буданду дар бисёре аз мавридњо бо мо њамкорї доштанд, суњбатњо сурат мегиранд. Њатто бо њизбњои мухолифе, ки дар њавзае ном­ задии худро пешнињод мекунанд, маш­ варат хоњем кард ва номзади ягонаро пуштибонї менамоем. Њамчунин ба шахсиятњое, ки ба таври худпешбарї нияти номзад шудан доранд, эњтиром ќоилем ва дар раванди интихобот ба онњо њам кўмак хоњем кард.

- Аммо аз фењристи номзадњое, ки ба њавзаи умумиљумњуриявї пешбарї мешаванд, чизе нагуфтед?

- Масъалаи фењристи њизбї ба њавзаи ягонаи умумиљумњуриявї дар салоњияти анљумани њизб аст, ки анљуман њам мувофиќи ќарори Раёса­ ти Олї рўзи 16-уми декабр баргузор мегардад. Иншоаллоњ, дар анљуман рўйхат ва теъдоди нафарњое, ки ба он шомил мешаванд, мушаххас хоњад шуд. Агарчи ќонун то 28 нафарро иљозат медињад, вале ин шумора барои мо

ри шаффоф, озод ва демократї доир нашудааст ва њукуматдорон иро­ даи сиёсии баргузор кардани чунин интихоботњоро њоло њам надоранд. Агар ин иродаро медоштанд, лоињаи таѓйироту иловањо ба ќонуни интихо­ бот ба Маљлиси олии аз сўи вакилони ЊНИТ-ро ба таври комил ќабул ме­ доштанд. Чун ин лоиња танњо масъа­ лаи шаффофият ва озоду демократї баргузор шудани интихоботњоро дар назар дошт. Яъне ворид намудани на­ мояндагони тамоми љонибњои ширкат­ кунанда дар интихобот ба участкањои интихоботиро, ки таќдири интихобот он љо њал мешавад. Аммо њокимияти иљроия инро рад кард ва парлу­ мон мавќеъи њукуматро асос карда, пешнињоди ЊНИТ-ро нодида гирифт. Лоињаи вакилони коммунистњоро бо­ шад, рањбарияти парлумон њатто ба баррасї нагирифт. Пас, њукумат ва њизби њоким чигу­ нагии иродаи хешро зоњир сохтанд. Вале имрўз вазъият ба гунаест, ки агар њукумат иродаи сиёсї пайдо наку­ над ва як интихоботи озоду шаффоф баргузор нашавад, оќибати онро касе пешгўї карда наметавонад. Њаводиси ахир, ки дар Тољикистон сурат ги­ рифт, бахусус овозаи митинг доир кардану дигару дигар ва он нерўњое, ки дар хориљ аллакай ба болои ин­ тихобот хати бутлон кашиданд, яъне баргузор шудани њељ як интихоботро дар Тољикистон ќабул надоранд, мар­ думро ба яъсу навмедї кашидааст ва эњтимоли њар гуна тањаввулот љой до­ рад.

- Бубинед, 2-3 интихоботи ахир ошкор кард, ки овоздињандањо ба тарафдории њизбњои мухолиф раъй медињанд, яъне аз ЊНИТ љонибдории бештар сурат мегирад. Вале њизбњо натавонистанд њамон њаќќе, ки мардум барояшон ќойил шуд, саришта кунанд. Ин навбат, дар сурати пеш омадани чунин вазъият ЊНИТ чи кор карда метавонад?

- Њама мушоњида карда истодаем, ки муддати 20 сол боз дар Тољикистон овози мардумро як њизб медуз­ дад ва соњиби курсии парлумонї ва маљлисњои мањаллї мешавад. Дуруст аст, касоне, ки раъйи эътирозї ва нис­

онњо дуздида мешавад ва интихоботњо таќаллубиву тахаллуфианд, инро худи њукумат њам медонад. Аз ин хотир, агар интихобот озоду шаффоф гуза­ рад, фикр мекунам, ки њизби њоким, њатто 20% раъй ба даст биёрад. Дар интихоботи навбатї вазъ дигар­ гуна аст. Доирањое њастанд, ки интихо­ ботро намехоњанд ва аз он бадашон меояду дилсард шудаанд. Мехоњанд бо роњи инќилобї вазъиятро иваз на­ моянд. Агар дар соли 2015 њам раъйи мардум дуздида шаваду хиёнат сурат бигирад, фањмида бошанд, ки њизб, иншоаллоњ, дар чорчўби ќонун ба эътирозњои маданї даст мезанад.

- Манзур аз эътирозњои маданї чист, ин љо чиро дар назар доред?

- Манзур аз эътирози маданї, дар доираи ќонунњои љорї љињати доир кардани гирдињамоињо ба маќомот мурољиат кардан, агар иљозат шуд ба гирдињамої мебарояд. Вале, эњтимол дорад, ки вазъият таѓйир кунад ва нерўњое, ки чанде ќабл гирдињамої роњандозї кардан мехостанд, марњилаи интихоботї ва натиљаи онро ба манфиъати худ сўиистифода ку­ нанд.

- Дар њар сурат умедворї ва пешгўии худи Шумо чигуна аст ва дар ин интихобот то куљо ба Нањзат љо дода мешавад? Оё курсии саввум дода мешавад ё на?

-Бовар дорам ва мутмаинам, ки ЊНИТ сарфи назар аз фишору куштору таъќиб ва лату кўбњо боз њам раъйи ло­ зимро дарёфт мекунад. Љонибдорони њизб ва мардуми эътирозї хеле зи­ ёданд, бахусус муњољирон, ки овоз медињанд. Аммо бо дастури боло чанд дар сад раъй додани КМИР бањси ди­ гар аст, вале фањмида бошанд, ки дар ин њолат Нањзат дигар хомўш нахоњад монд.

- Њоло мерасем сари матлаби “Љумњурият”, (Андешањо дар њошияи баёнияи ЊНИТ аз 11.10.14). Бори ав­ вал њам нест, ки Нањзат “ќањрамон”-и матлаби “фабрикаи љавоб” аз тараќи ин нашрия ќарор мегирад. Вале дар матлаби мазкур як нуктае њаст, ки ЊНИТ натоиљи интихоботи ахири пре­ зидентиро эътироф кардааст. Оё воќеъан њамин тур аст?

www.nahzat.tj

23 октябри соли 2014

мусоњиба - На, ин тавр нест! Мо натиљаи интихоботро эътироф накардем. Агар ба ёд дошта бошед, соли 2013, номзадии хонум Ойнињол Бо­ боназароваро пешнињод кардем, вале имкони љамъоварии имзои интихобкунандањоро надоданд. Фишо­ ру таъќибњо хеле зиёд буданд ва ба он теъдоди таъиншуда нарасидему аз сабќати интихоботї даст кашидем. Ин маънои онро дорад, ки дар интихобот ширкат накардем ва натиљаи интихо­ ботро касе аз сабќат даст кашид, шах­ сан ман онро ќабул надорам. Ва ЊНИТ њам дар маљмўъ дар бораи натиљаи интихобот њељ вокунише аз худ нишон надод.

- Њоло суњбат аз Ойнињол Бобоназарова рафт, оё ЊНИТ номзадии ин хонумро дар њавзаи интихоботие пешбарї мекунад? Ман њамроњи хонум Бобоназарова

онњо. Мардум ба он наворњои сохтаву туњматомезе, ки бо номи “Нури нањзат” аз номи Мањмадалї Њайит ва аз номи дигарон пањн мекарданд, маълум шуд, ки кори дасти кист. Наворњое, ки дар ТВ ва Ютубу Фейсбук дастрас карданд ба хотири бадномсозии уламову машоих ва дар маљмўъ Ислом, ба љое нарасид, баръакс обрўву њайсияти миллатро коста гардонд, њатто латма ба обрўву њайсияти нафари авали кишвар зад. Дуруст, эњтимол дорад, доирањои муайяне мехостанд, ки президен­ тро бадном созанд, њамчун нафаре муаррифї кунанд, ки ў хилофи Ислом ва мусалмонњост. Вале аз ин кори маќомот њама бохабар шуданд, балки худ бадному беобрў шуданд.

- Дар ин маќола ва љойњои дигар, њатто суханронињои масъулин њарфњои аљибе садо медињад, яъне њар ваќт мавќеъи њукумат танг шуд,

Онњое, ки бо иштибоњ бо парчами сурх Шўравиро то Маскав барќарор кардан мехостанд, аз андешаву аќидаи худ гаштаанд. Аммо Нањзат ба хотири њифзи сулњ ва суботу оромї њељ иќдоми ѓайриќонуние анљом надодааст, иншоаллоњ, дар оянда њам анљом нахоњад дод. Фишор оранд њам, аз сиёсати сабру тањаммул бурд кардаем ва иншоаллоњ, дар ба­ робари њукумат ќад алам мекунем ва аз набарди сиёсї боз намеистем. Аз њизби њоким, бахусус аз дастгоњи таблиѓотии њукумат хоњиш ва таќозои мо ин аст, ки агар раќобат мехоњанд, онро солим пеш бибаранд ва даст бардоранд аз тавњину тањќиру туњмат. Агар гуноње дорем, ошкор бигўянд, би­ гузор тибќи “Протоколи 32-20 бошад њам. Бо далел ва санад суњбат биша­ вад. Имрўз њукумат камбудињои зиёд до­

9

чунки ба њокимияти иљроия вобаста мебошанд. Аммо дар Ќирѓизистон ва дигар кишварњо парлумон њама чизро на­ зорат мекунад, дар мо чї? Парлумон пахш кардани тукмачањоро медонаду бас. Барои њамин, агар бигўем, ки пар­ ламенти мо як нињоди зоњирист, хато намекунем. Њатто дар мулоќотњои ахи­ ри вакилони парлумон дар мањалњо, мардум бо сароњат суол кардаанд, ки чаро ба чунин вазъият расидаем? Вале вакилон љавоби ќонеъкунанда дода наметавонанд.

- Чаро њукумат бо талаби Бонки љањонї нархи фурўши барќро баланд бардошт? Бархе аз коршиносон аз он изњори нигаронї мекунанд, ки сиёсати иќтисодии давлатро созмонњои молиявии байналмилалї таъин мекунад ва кишвар гаравгони онњост? Њукумат

бору таъсири дигарон бошам ва дода тавонанд

суњбати кўтоње доштаму ин масъаларо дар миён гузоштам. Њар замоне ў омо­ да шуд, ки аз тариќи њизб ё ба таври худпешбарї дар њавзае номзадиашро пешнињод мекунад, дар пањлуяшон ќарор хоњем гирифт.

- Ахиран “Љумњурият” матлаберо ба чоп расонид, ки дар он њамаи гуфтањо зидду наќизанд. Мегўяд М. Кабирї пайдо шудани рахна дар муносибати дину давлатро љилавгирї кард, аммо «муаллифон»-и муњтарам боре намеандешанд, ки агар Кабирї ин кори савобро анљом дод, чаро худи ишон њамчунин кори савобе намекунанд, ки боиси зикри хайр бишавад? Онњо пайваста неш мезананд ва озору азият медињанд Нањзат ва роњбарияти онро. Пас магар онњо боиси эљоди рахна миёни дину давлат намешаванд, дар њоле ки масоили динї як бахше аз фаъолиятњои ЊНИТ аст?

- Аслан њукумат ва маќомоти инти­ зомии он то соли 2009 нисбат ба дин ва диндорон њусни таваљљуњи нек до­ штанд. Солеро ба бузургдошти Имоми Аъзам бахшиданд ва њама ба некї ба тарафи њукумат менигаристанд, њатто хушњолї њам мешуд, ки њукумат рў ба Ислом оварда, љомеъа исломї меша­ вад, фасоду фањшо ва дигар одоти бад бо истифода аз шариъати исломї нест мегарданд. Вале доирањои му­ айяне аз маќомоти интизомї шурўъ карданд ба мубориза алайњи диндо­ рон ва дар умум Ислом. Њар коре, ки онњо дар њамбастагї бо маќомоти њокимияти мањаллї ва кумитаи дин анљом доданд, аз соли 2009 то ба имрўз: аз ќабули «Ќонуни озодии виљдон ва иттињодияњои «динї», ки мањдудиятњои зиёд дорад, ќонун.» Дар бораи масъулияти падару модар дар тарбияи фарзанд, ки хилофи шариати исломист ва дигар санаду иќдомоти ахире, ки дар маљмуъ дар асоси «Про­ токоли 32-20» анљом мегиранд, њама бозгўї мекунанд, ки доирањои муайяне бар зидди Ислом ва мусалмонњо ќарор доранд ва мубориза бурда истодаанд. Вале корњо натиљаи акс доданд, њамчун бумеранг, њамон шашпаре, ки мегардад ва меояд ба сари њукумат мезанад, њамон љавобро гирифтанд

суњбатњое мешаванд, ки “шумо фармоиши созмонњои хориљиро иљро мекунед”, “соли 91-92-ро фаромуш кардед”, “гумоштањои хориљињо њастед”. Дар матлаби ахири “Љумњурият” њам ба унвони созмонњои хориљї Собчаку Велиховро дохил кардаанд. Вале ваќте бармегардем ба худи њукумат, аз СБП маблаѓи њангуфт мегиранд, аз Бонки љањонї њам. Пас барои чї, агар ањзоб бо созмону доирањои хориљї њамкорї бикунанд, мавриди тавњину мазаммат ќарор мегиранд? Дар њоле ки њукумат дар баъзе мавридњо бо ин гуна созмонњо бар зарари мардум њамкориро вусъат мебахшад. Фикр мекунанд, ин њамаро чену чанд намекунанд ё љанги шањрвандиро тарс медињанд? Њол он ки як тарафи љанг худи њукумат буд?

- Ин сиёсаташон иштибоњист. Тарс додан аз љанги солњои 90-ум, ки ху­ дашон сабабгори аслии он ва куш­ тори дастаљамъии мардум њастанд, бояд ибрат бигиранд. Њукумати “конститутсионї”, бо истифода аз танку тўпи русиву ўзбакї вориди Тољикистон шуд ва то соли 1997 љангро идома дод. ИНОТ ба шумули ЊНИТ, «Рас­ тохез», “Лаъли Бадахшон”, “Носири Хусрав” ва дигар неруњои ин иттињод рў оварданд ба њиљрат ва танњо ба хо­ тири бозгашти сарбаландона даст ба силоњ заданд. Вале љангро њукумати “конститутсионї” бо мардуми худ идо­ ма дод, пас бояд худаш ибрат бигирад ва мардумро аз љанг натарсонад. Насли љавон љангро надидааст ва афроди миёнаву калонсол, ки љангро дидаанд, ба хубї кї будани сабаб­ гори аслии љангро медонанд. Агарчи дастгоњњои таблиѓотї кўшиш меку­ нанд сиёњро сафед, сафедро сиёњ бигўянд, вале мардум дигар бовар на­ дорад, худаш медонад њамаро. Њатто онњое, ки аз тарафи Фронти халќї дар ин љабњањо ширкат карданд, ба мисли Суњроб Ќосимов, аз мардуми тољик узр пурсиданд. Дар ин авохир ба мисли Файзуллоњ Бадарѓаев, собиќ фронтчї омаданду ариза барои уз­ вият ба Нањзат пешнињод карданд ва аз иштибоњњои худ њарф заданд.

рад, дар умум имконият надоранд рўзгори хешро ќаноъатбахш бисо­ занд. Оё Нањзат аз ин мавридњои зиёд боре ба нафъи хеш истифода кард? Шањрвандони кишвар бо лими­ ти барќ зиндагї дорад, вале њукумат ба Афѓонистону Ќирѓизистон барќ мефурўшад. Мегўянд, сатњи фаќрро поин оварданд. На, ин аз баракати маблаѓи муњољирон аст, на аз ба­ ракати њукумати шукрона. Бубинед, сохтмонњои зиёде ба њар ному њар ифтихороте бунёд меёбанд, вале чаро корхонаи истењсолии ќобили мулоњизае насохтанд, ки муњољирони аз Русия депорт шуда љойи кор пай­ до кунанд? Чаро њизби њоким дар ин росто фикр намекунад? Чаро барно­ маи ин њизб, ки иборат аз таъмини амнияти озуќаворї, берун рафтан аз бунбасти коммуникатсиониву таъмин кардани мардум бо барќ њаст, ба иљро намерасанд, мо, ки сокитему танќид намекунем? Вале агар ба иззати наф­ си мо мерасанду барномањоямонро интиќод мекунанд ва фишорњоро беш­ тар месозанд, ба таври аланї ба мар­ дум хоњем гуфт, ки дар асл гунањкори ин вазъият кист.

- Чаро муносибатњо бо кишварњои њамљавор бењбуд намеёбанд ва Тољикистон пайваста дар мањдуда ќарор дорад?

- Бале, мушкилот бо Ўзбакистону Ќирѓизистон ва Афѓонистон боќианд. Тољикистон як кишвари хурд аст, кишварест, ки ба майдони набар­ ди берунињо табдил ёфтааст. ЊНИТ љонибдори муносиботи њасана бо њамсоякишварњост, ба њамаи он кишварњое, ки бо мардум ва давлати Тољикистон дўстї мехоњанд. Вале њукумат дар баробари Узбаки­ стон забонкўтоњ аст, чунки онњоро Уз­ бакистон сари ќудрат овард, инчунин дар баробари Русия њам муттањаманд. Ва њаводисе, ки дар марзи Тољикистону Ќирѓизистон рух дод, Душанбе маљбур шуд бањои онро пардозад. Бишкек ошкоро мегўяд, Душанбе њафт мил­ лион сом пардохт намояд. Вале дар мо инро сир нигоњ медоранд, чунки њукумат худкома аст. Њама чиз, њатто моњонаи маќомоти аввали кишварро сир нигоњ медоранд, аз кї ва чї ќадар пул гирифтану дар куљо масраф шуда­ нашро низ сир медонанд. Ду шохаи ди­ гари њокимияти давлатї њам дар њама маврид хомўширо ихтиёр кардаанд,

аз бисёр кишварњо ќарз мегирад, аз созмонњои молии љањонї њам, вале худашро гунањкор намењисобад. Ангушти иттињомро пайваста болои њизби мухолифе мегузораду эълон медорад, ки бубинед бо кињо њамкорї доранд? Чаро худро намебинанд?

- Бале, мутаассифона, њоло сиёсати иќтисодии Тољикистонро муассисањои молиявии ѓарбї муйаян мекунанд ва вобастагии аз меъёр зиёд табиист, ки дар оянда ба истиќлолият хатар до­ рад. Чаро маќомот бо шахси Шумо даргир шудаанд?

- Ман њамеша ба мушкилоти Тољикистон нигоњи интиќодї дош­ там, ки мудаллал ва асоснок аст. Камбудињоро ошкоро мегўям, бахусус дар даврони интихобот ва берун аз он њам. Ошкоргўї боиси он гашта, ки њукумат нисбати ман њусни нияти нек надорад. Соли аввал њам нест, ки њукуматро интиќод мекунам, аз ибтидо њамин гуна рўњия ва мавќеъ доштам. Як му­ боризи майдониам, иншоаллоњ, дар оянда њам њамин тавр хоњад буд. Агар аз байн равам ва дар ин амр ба шањодат расам њам, онро ќабул дорам. Вале дар баробари њукумат ва онњое, ки нисбат ба ман тањќиру тавњин раво мебинанд ва мехоњанд маро хурд ни­ шон дода, таъсире расонанд, фањмида бошанд, ки он нафаре нестам, ки зери бору таъсири дигарон равам ва та­ вонанд маро таѓйир дињанд. Агар бо лату кўб ва тарсонидану шевањои дигари номардона мехостанд ба љое бирасанд, нарасиданд ва иншоаллоњ, нахоњанд расид. Њамеша ба њайси як инсони мубориз дар сањна боќї хоњам монд, то он рўзе, ки Худованд бароям ваќту замон муайян кардааст.

- Оё ќазияе, ки ба сари Шумо омад, манзурам лату кўб чї шуд, маќомот кадом сари нахе пайдо карданд?

- Ба њељ натиља нарасиданд. Пас аз он њодиса як ду тапу талоше ШКД-и ноњияи Сино анљом дод, агарчи Проку­ ратураи генералї, љаноби Шерхон Са­ лимзода ва дигарон ваъда карданд, ки њатман гунањкорони аслии ин ќазияро пайдо мекунанд, вале .... Ман бо сароњат дар гузашта гуфтам ва њоло њам мегўям, ин кори дасти худи њукумат буд.

10 Дар арафаи иди мубораки Ќурбон Одинашоњ Вализода, мудири шуъбаи дин, танзими анъана ва љашну маросимњои Дастгоњи иљроияи Президенти ЉТ, номзади илмњои педагогї, дар суњбат бо «Љумњурият» андешаи хешро дар ќиболи њикматњои иди Ќурбон ва дигар мушкилоти мављуд изњор дошта, ки фикр мекунем, хонандаи «Наљот» њам бояд аз он огоњ бошад, чун ќобили хондан низ њаст.

- Чун њамасола иди Ќурбон фаро мерасад, аксар аз мо дар хусуси ќурбонї ва ќиссаи Иброњиму писа­ раш (а) меандешанд. Вале њанўз ин андешањо пухта ва инсонсоз не­ станд. Агар њам бархе аз донишман­ дон ва воизон аз он махсус ёдовар мешаванд, ба њикмати ин ќиссаи ќуръонї ва дастуру амри Худованд нек сарфањм нарафтаанд ва ё онро наметавонанд ба мардум бозгў ку­ нанд. Ќиссаест ибратангез ва дар њаќиќаташ њељ шакке нест. Ба Иброњим (а) дастуру амр мерасад, ки фарзандашро ќурбонї кунад. Биёед, як тасаввур намоем, агар чунин дастуру амр ба мо мерасид. Медонам, дар тасаввур, оре, њатто тасаввур њам дилу вуљуди мо ба та­ мом меларзад. Меандешем, ки мо мавриди санљишу имтињони Худо­ ванд ќарор нагирифтаем? Ва биё­ ед, њељ кадом аз мо дар ин маврид лоф назанему даъво накунем, ки аз уњдаи ин амал он гуна, ки Иброњиму фарзандаш Исмоил (а) баромада­ анд, баромада метавонем. Аз тоъату фармонбардории Иброњим (а), чун паёмбар ва пада­ ри гиромї меандешед? Фарзанд њамеша барои падар азиз буду њаст, хоса фарзанди солењу фармонбар­ дори Худову падар. Як бори дигар тасаввур намоем, ки мо фарзандро ба ќурбонї меба­ рем ва модари ў аз ин ќазия огоњ мешавад. Њамсарони мо тоби онро меоранд? Ва бо мо мухолифат на­ мекунанд? Бовар дорам, посухи мусбатро дар ин маврид ба даст намеорем. Пас аз ин њама агар ба фарзандон бигўем, ки мо шуморо барои куштан, ќурбонї кардан ме­ барем, азбаски чунин дастуру амр расидааст, аксуламали онро њар ка­ доме аз мо ба некї медонем, агар­ чи сари на њамаи мо аз хиљолат ва шарм хам мегардад. Вале чунин як њодиса, ки таърих

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

Њушдор

Агар имрўз онро њељ наметавонад аз ёд барад, њатто ќасдан њам, дар он даврон рух дод. Ашкњои аксари мо аз ёди он мерезад, вале падару писар сар ба тоат ва фармон нињодаанду на­ мегирянд. Медонанд, ки дастуру ам­ рест, ки бояд иљро шавад. Њељ кадо­ ме зорї намекунад, то ин имтињони бузург баргузор нагардад. Сабру шикебої доранд ва чунин амалро зишт медонанду хилофи дастуру амру бандагї. Шояд бигўем, ки падар ба сол бузург аст, ба до­ ниш бартарї дорад. Аммо ба фарзандаш, биёед таваљљуњ намоем. Пас аз он ки бори дигар андеши­ дем, ки ў дар ин њар ду ва маќом аз падар пойинтар аст, ба суханонаш зењн би­ монем: «Гуфт: «Эй падар, кореро, ки ба ту дастур дода мешавад, бикун. Ба хости Худо маро собиру шикебо хоњї ёфт». Ин як оя аз сураи «Соффот»-и Ќуръони маљид, яъне таълим ва дарси ибрат барои оламиён аст. Чу­ нин посух дар баробари фармонбарї, фикр меку­ нам, љасорат низ мехоњад. Дар баробари он ки сабру шикебої сифати нек аст, онро мансуб ба худ на­ медонад. Яъне ин амал ба хости Худо сурат мегирад. Давоми ќисса маълум аст. Аммо биёед як љумла, танњо як љумла бар он бияфзоем, чун мазмуни он аз суханони Худо аст. Њар ду таслими фармони Худо шуданд ва падар рухсораи мубора­ ки ўро, яъне фарзанди азизашро бар хок нињод. Хуб медонем, ки ќурбонї њадафи аслї набуд. Њадафи аслї исботи фармонбардорї аз Худо ва сабр бар итоат мебошад. Бо ёди ин ќисса бояд дар мав­ риди худ бияндешем. Чї ибрате гирифтем? Оё њатто дар дастуру амрњои одї худро фармонбардору собиру шикебо ёфтаем? Чаро по­ сухи мусбат дода наметавонем? Чаро фарзандон сар аз фармони мо метобанд? Барои чї масъули­ яти худро волидайн дуруст наме­ шиносанд? Мушкилотро барои худ магар на худ эљод кардаем? Худро то сарњади аљзу нотавонї мебарем, аммо мехоњем, ки касе дигар бори ин гуноњу хаторо бар дўш барад. Ва ба ин ончунон одат мекунем, ки баъд аз сарварон домангир меша­ вем. Барои дороён амр аст, ки ќурбонї кунанд. Бархе мехоњанд аз ин сар бипечанд. Вонамуд мекунанд, ки имкон надоранд ва ё иљрои онро нозарур мешуморанд. Ва њам яке барои ин амал фурсат надорад. Бањонањоро агар бишнавем, зиё­ данд. Дуруст медонем, ки маќсуд аз ќурбонї чист? Чандин одамон­ ро медонам, ки ќурбонї карда­ анд, аммо аз он бар њамсоягон, њатто њамсоягони фаќиру нодор ва маъюбони нотавон надодаанд. Дастархонњои худро ба анвои неъ­ мати ќиматбањо зинат доданд, аммо дасти њамсояњои рў ба рўяшонро, ки бо омадани иди муборак дар дил бар асари нодорї мегиристанд, на­ гирифтанд. Чї мушкилие дошт, ки

барои чанд ятиму бенаво дар ара­ фаи ин ид либос мехариданд? Агар чунин кореро мекарданд, ба ростї, онњо ин идро бештар дўст медош­ танд, шод мегардиданд. Бар асари ин фариштагон низ ба шодмонї дар њаќќи ин саховатмандон ба даргоњи Њаќ дуо мекарданд. Чї дуое? К-эй Худоё, мунфиќонро сер дор, Њар дирамшонро иваз дењ сад њазор. Бисёр тољирону савдогарони мо аз ин тиљорати нек ѓофиланд ё бар асари бухл бар он муваффаќ наме­ шаванд. Не, аксар тољирону савдогаро­ ни мо дар тамоми сол фарорасии идњои саиди Фитр ва Ќурбонро ба беќарорї пур интизоранд. Чунки фурсати муносибе барои боло бур­ дани нархњои маводи зарурии ѓизої пайдо мекунанд. Кош бар ин ќонеъ мегардиданд. Аз тарозу њам мезананд. Ба њама рўшан аст, ки нархи гўсфандњои ќурбониро низ дар арафаи ид боло мебаранд. Баъд аз ин пулњои ба фиреб љамъ оварда бо риё хайр мекунанд, ќурбонї менамоянд, дастархонњои идонаашонро зинат медињанд. Бо ин амалњо, ки дар чашмашон нек метобад, бархе ху­ дро дар бињишти адн тасаввур ме­ кунанд. Дуруст аст, ки дар ин њол мо айби онњоро мебинем ва дар дидани айби худ нотавонем, балки кўрем. Оре, агарчи борњо гуфтаем: «Дида­ ни айби хештан њунар аст», «Кўри худему бинои дигарон». Магар ба­ рои оростан ё худ зинати дастархо­ ни идона дар миёни мо мусобиќаи эълонношуда нест? Њаст. Ва дар ин маврид тобеи хоњишњои њамсарони худ нестем? Њастем. Ниёз ба тавси­ фи чанд зани њамсояву дўстон низ дорем. Ба чї хотир? Чаро дунболи шуњрат мегардем? Дидаму гуфтанд, ки бисёре аз ѓизоњо бар асари њавои гарм вайрон шуданд ва онњоро ба партовгоњњо рехтанд. Чаро мумкин набуд, ки ќисме аз онњоро ба нодорону кам­ бизоатон ва њамсоягони фаќирашон медоданд? Ва ё дар ин маврид ан­ дозаро мешинохтем, ба исрофкорї роњ намедодем. Оне њам, ки нодор аст, ќарз мегирад, то дар озмуни зи­ нати дастархони идона аз њамсояи дорояш ќафо намонад. Ѓизоњоеро, ки барои ид мехарем, барои як моњ ва бештар аз он мерасад. Яъне дар харидан низ исроф мекунем. Дар осиёби манфиату фиребу зулми тољирону савдогарон дар арафањои ид худамон об мерезем ва баъд менолем. Мегўем, ки бар мо зулм карданд ва ба шикоят ба сарва­ рон рў меорем. Агар зуд зулмро аз миён бурда натавонанд, ончунон ки мехоњанд, яъне дар як рўз, фитна эљод мекунанд, ки нотавонанду аз уњдаи сарварї намебароянд. Кош дар ин њол њам дасти ёрї дароз ме­ карданд. Аксар наќшашонро чун та­ мошогар дармеёбанд. Аз расму ойинњои нозарур, ки ми­ ёнамонро шикаста буд, шикоят кар­ дем. Дархост намудем, ки ќонунан пеши роњи онњо гирифта шавад. Шукр, Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи танзими анъана ва љашну маросимњо дар Љумњурии Тољикистон» ќабул гардид. Иљрои ќонун љиддї назорат мешавад ва он амалї мегардад. Аммо дар

иљрои пурраву самарабахши он боз гурўње, нафароне аз худи мо хилоф меварзанду ёрї намедињанду муш­ кил эљод мекунанд. Ќонуне махсус оид ба масъулия­ ти падару модар дар тарбияи фар­ занд низ бо пешнињоди ањли љомеа ба тасвиб расид. Вале њанўз масъу­ лият, ончунон ки бояд, эњсос наме­ шавад. Масъулиятро дар иљрои он на аз худ, балки аз дигарон хостор мегардем. Шукри Истиќлолияти давлатї, ки ќариб тамоми расму ойинњои зарурї озодона баргузор мегар­ данд. Рўзњои иди саиди Фитр ва Ќурбон истироњатї эълон шудаанд. Яъне шањрвандон имкон доранд, ки ид кунанд, дар хонањои шахсони наздик ва гўрњои пайвандон дуову фотиња бихонанд. Дар ќонуни тан­ зими расму ойинњо омадааст, ки дар ин рўзњои ид маъракањои «Чил»-у «Сол»-ро баргузор намоянд. Аммо рафтору кирдори бархе љавобгўи талабот нест. Як шањрванд дар яке аз ноњияњои ќисмати љануби киш­ вар маъракаи «Чил» -ро баъд аз як њафтаи рўзи иди Фитр баргузор намуд. Тасаввур кунед. Мусибат бузург аст. Марди 46-сола дунёро падруд гуфтааст. Панљ фарзандаш ятим шудаанд. Мардум ба хонаи ў чун хонаи мурдаи тозадошта ома­ данд, дуову фотиња карданд, баро­ яш рањмату маѓфират хостанд. Пас аз як њафта боз омаданд, њамин амалњоро такрор карданд, аммо хўрок нахўрданд. Кї бояд барои ин ятимон ва ояндаи онњо бияндешад? Магар хўрдани моли ятимон љоиз аст? Магар он пурсиш надорад? Оё мо танњо дар арафа ва рўзњои ин идњо ба худ зулм мекунем? Не. Соли гузашта харољоти ањолї ба­ рои хариди мошинњои сабукрав ба як миллиарду 400 миллион сомонї расид. Дар ин бора бо та­ моми масъулияти исломию инсонї андешидаем? Барои пардохти хизматрасонињои операторони мобелї беш аз як миллиарду 700 миллион сомонї сарф гардида­ аст. Президенти кишвар Эмомалї Рањмон соли равон аз ин хусус зим­ ни ироаи Паём ба Маљлиси Олї изњори нигаронї намуд. Маќсад аз он бењбуд бахшидан ба рўзгори шањрвандони кишвар мебошад, на чизи дигар. Мутмаин шудем, ки ба мушкилот ва бадбахтињои рўзгорамон худамон сабаб меша­ вем? Як зиёї бо боло рафтани нархњои маводи ѓизої дар арафаи яке аз идњои исломї гуфта буд: «Намешавад, мумкин нест, ки аз бањри њамин идњо бибароем?». Не, њама медонем, ки намешавад, мум­ кин нест. Аммо андешидаем, ки бо амалњои нољоиз чи мушкилоте эљод мекунем, то љое, ки боис мешавем, мардум бо омадани идњо шод на­ гарданд? Бо ин њол оќибатњои аз ин бадтарро низ тасаввур кардан мум­ кин аст, агарчи онро њељ намехоњем. Хубу маќсаднок доир кардани идњои исломї магар на ба худи момусулмонон вобастагї дорад? Чаро дар ин маврид нек намеандешем? Барои чї њамзамон масъулиятро эњсос намекунем? Сухан њоло аз ид кардани кўдакон, яъне идгардак ме­ равад. Аз сањар то бегоњ кўдакони зиёд идгардак мекунанду идона мехоњанд. Ба шањрњо аз гўшањои

www.nahzat.tj

23 октябри соли 2014

Њушдор

посух нест мусбат гуногун дењот кўдакон барои ид кардан меоянд. Соњибони хона њељ кадоми онњоро намешиносанд. Пеш аз ин наметавонанд, тахмин кунанд, ки чї ќадар кўдак меояду идона мехоњад. Хуб, бигирем, ки аз бањри ин њама бигзарем, аммо ан­ дешидаем ба кўдакон чї медињем? Як саќич, ки арзишаш бисёр кам асту ба тандурустии онњо зарар дорад. Як кўдак дар ин рўз аз 500 адад зиёд саќич љамъ меоварад. Он ба чї дарди ў мехўрад? Баъ­ ди ду рўз он њамаро мепартоянд. Аммо кўдак барои љамъоварии он саъю кўшиши зиёд ба харљ додааст. Дуруст аст, ки кўдак ба моњияти ин масъала дар ин даврон сарфањм намеравад. Аммо мо, калонсолон, чаро масъулиятамонро намеши­ носем ва онњоро дуруст роњнамої нанамоем? Ба андешаи ин љониб бењтар мебуд, ки кўдакон дар дои­

раи мањаллаи худ, хонањои њамсоя ва наздикону пайвандони худ ид кунанд. Дар ин маврид шумораи онњоро тахмин кардан мумкин аст. Ба љуз ин барояшон бояд туњфањои идонаи нисбатан арзишманд биха­ рему бибахшем. Пас аз он меби­ нем, ки кўдакон аз мо бештар шод мешаванд ва њам ин идњоро бешта­ ру бењтар дўст медоранд. Инчунин эњсос мекунанд, ки мо, калонсолон, онњоро бисёр дўст медорему баро­ яшон ѓамхорем. Фикр мекунам, ки ин масъала љиддї аст ва дар асри XXI, яъне пешрафти љањон набояд ба он бетафовут бошем. Биёед бубинем, ки дар дунё ба чи масъалањое дар хусуси тарби­ яи дурусти фарзандон андешида­ анд. Албатта, тањлилу муќоисаро баъдњо фаромўш накунем. Аз моњи январи соли равон њукуматдорони Љумњурии мардумии Чин кашидани

сигорро аз љониби калонсолон дар кўдакистонњо, мактабњои тањсилоти ибтидої ва миёна, омўзишгоњњои касбї - техникї манъ кардаанд. Тибќи ќонун дар ин муассисањои таълимї нишонањои махсусе гу­ зоштаанд, ки баёнгари манъи си­ горкашианд. Дар ин муассисањо њатто таъсиси љойњои махсус ба­ рои сигоркашї мамнўъ мебошад. Ќонуни махсус муассисањоро вази­ фадор кардааст, ки барои назорати иљрои он нозирони махсусро ба кор бигиранд. Мепиндорем, ки бо ин ќаноат варзиданд? Не. Маъмурия­ ти муассисањо њаќ надоранд аз кор­ хонаву муассисањое, ки ба тавлиди сигору фурўши он машѓуланд, ёрї дарёфт намоянд ва ё бихоњанд. Вазорати маорифи Љопон солњои мадидест, ки ба расму ойин, анъанањои нек, фарњангу мадани­ яти миллї, муњаббати кишвару Ва­

11

тан таваљљуњи махсус медињад ва барои тарѓибу густаришаш саъю кўшиш ва маблаѓи зиёд ба харљ медињад. Ба ин хотир меъёрњои људогонаро ќабул кардаву иљрои онњоро љиддї назорат мебарад. Биёед дар охири суњбат ба мавзўи асосї – иди Ќурбон баргар­ дем. Ба хотир биёрем, ки њазрати Иброњим бо фарзандаш (а) чї гуна њаќиќатро нек шинохтанд, ид кар­ данду ќурбонї. Оё онњо мисли мо буданд ва ё мо мисли онњоем? Агар имрўз посухи мусбат надорем, чаро аз њоло барои ояндаи дурахшон ва посухи арзанда саъю кўшиши махсус ба харљ надињем, то худро мусулмони асил дарёбему милла­ ти мутамаддину пешрафта. Њоло нахуст лозим аст, бидонему бовар бикунем, ки њамаи динњои ростини дунё, хоса ислом, барои танзим ва идораи зиндагї буданду њаст. Ва ислом дини рањмат, адаб, сулњ, саодат, назокат ва завќу салиќа мебошад. Пас, биёед, иди онро бо эњсосу шинохти масъулият некў, он гуна, ки фармудаанд, ид бикунем!

Бознашр аз «Љумњурият»

мурољиъати

сокини ноњияи Њамадонї унвонии љаноби Эмомалї Рањмон Ду сол боз дар саросари кишвар “маъракаи таќсимоти замин”-и наздињавлигї дар асоси ќарори Њукумати ЉТ идома дорад ва њадаф аз ин ќарор бароварда сохтани эњтиёљоти оилањост, ки дар ин маврид мушкил доранд. Мардуми ниёзманд њам барои соњиб шудан ба ќитъаи замин талошњоеро ба харљ ва њукуматњои мањаллї, бахусус љамоатњои дењот дар ин самти иљрои ќарори њукумат чораљўињоеро анљом медињанд. Дар ноњияи Њамадонї ин маърака дар њоли анљомёбист, вале њукумати ноњия ва љамоатњои он, ба махсус љамоати “Даштигуло” ба ин масъала ањамияти лозим намедињад ва њарчи хоњад њамонро мекунад, дар њоле ки љамоъати мазкур яке аз љамоатњои калон ва сернуфуси ноњия ба шу­ мор меравад. Масъулини њукумати мањаллї дар њамоњангї бо кумитаи замини ноњия заминро ба мардуми пулдор бо пардохти ришва таќсим мекунанд, аммо мардуми муњтољи аслї ва бепул соњиби замин шуда на­ метавонанд. Гузашта аз ин, агар ба­ рои мардуми камбаѓалу камбизоъат мавзеъеро додан хоњанд, ё љои но­ муносиб, яъне дар дами дарё ќарор дорад ё дар он замин мувофиќи ќонун сохтани хонаи истиќоматї мумкин нест. Барои мисол, замине­ ро таќсим мекунанд ба ин гуна ода­ мон, ки миёни ду дарёи калон воќеъ гашта, соњилњои дарё хатарноканд, ба истилоњ заминњоеанд корношо­ ям, ки танњо барои чарогоњ истифо­ да шуда метавонанду халос. Аммо масъулин барои мардуми бечора њамин гуна љойњоро муносиб меби­ нанд ва мардуми бечора маљбуран, бо пули дарёфтии ба љон баробар хона месозанд. Вале дар фасли бањор дар асари селу обхезињо ба шиддат зарар дида, сарсону саргар­ дон дари ину он идораеро мекўбанд. Бояд иќрор шуд, ки мо дар замини назди њавлигие, ки аз бобоямон ба мерос мондааст, чор оила њамроњи

падару модар зиндагї мекунем. Ду бародари хурдии дигарам њам, ки кайњо бояд соњиби оилаи худ бо­ шанд, бо сабаби надоштани ман­ зили истиќоматї ин амри хайрро анљом дода наметонем, тавре гуф­ там, чањор оила бо фарзандони худ дар як њавлї ба сар мебарем. Дар рўзњои аввали таќсими зами­ ни наздињавлигї масъулин вазъия­ ти моро санљиданду диданд, ки њама дар як њавлї зиндагї дорем. Аммо ваќте кор ба љамоат расид, дар он љо ба аризаи мо таваљљуње зоњир на­ шуд, чунки мо пул надодем. Онњое, ки пул доштанду доданд, кайњо за­ мин гирифта, хонањои худро сох­ танд, њатто онњое њам, ки эњтиёљ ба замин надоштанд, вале сарват доранд. Онњо замин гирифтаанд ва чанде баъд бо нархи дучанд ба фурўш мегузоранд. Љамоати дењоти “Даштигуло” ба њамин хел ашхо­ си пулдору эњтиёљнадошта замин медињад. Баъд аз иваз шудани њокими ноњия, Худоро шукр гуфтем, ки дигаргунињое ба вуљуд меоянду кор бењбудї пайдо мекунад, вале мута­ ассифона, ањвол мисли ќабл боќї монд. Барои њамин њайронем, ки ра­ иси муњтарами ноњияи Њамадонї аз ин корњо бехабар аст ё ин љо кадом чизи дигарест, ки онро таѓйир дода наметавонад? Аввалан, њаминро бояд иќрор кард, ки дар ноњияи мо њаромхўрї ба ављи аълои худ расидааст ва

бо истифода аз бефањмии мардум мансабдорон њуќуќњои онњоро пой­ мол мекунанд. Чун медонанд, ки мардуми бечора ва камсавод ба њељ маќомоти давлатї ё ВАО мурољиат карда наметавонанд, њатто њангоми мурољиат ба мардум муомилаи хуб намекунанд. Ба такрор мегўям, “маъракаи таќсимоти замин”-и наздињавлигї дар Њамадонї, хусусан дар љамоати мо ба таври ѓайри ќонунї мегузарад, њамон тавре ки дар боло гуфтам, гурўњњои санљишие њам таъсис ме­ ёбанду ин равандро гўё месанљанд, вале пул гирифта рў ба хомўшї ме­ оранд. Ман аз маќомоти болої, махсу­ сан аз Љаноби Олї, ки медонам аз ин гуна њаводис бехабар аст, хоњиш мекунам, ки аз ањволи мардум бо таври љиддї бохабар шуда, ин ноњаќињоро ошкор намояд. Чунки ин бедодгарињо мардумро дилхаставу рўњафтода кардааст, онњо бо му­ рури ваќт њамаи гуноњро бар дўши мансабдорони болої бор мекунанд, агарчи гунањкор масъулини навоњї ва љамоатњоянд. Мо мардуми дењот аз љабру зулми ин гуна мансабдорон ба дод омадаем ва дигар чи кор кар­ данамонро намедонем. Бо мурољиат ба раиси ноњияи Њамадонї гуфтаниам, корњое, ки дар ибтидо анљом медодед ва аз мардум бањои баландро сазовор гаштед, инро набояд фаромўш кард. Феълан аз амалњое, ки зердастони Шумо дар

таќсимоти замин анљом медињанд, фикр намекунам, огоњ набошед, вале хомўшиатон њайратовар аст. Пас худ ќазоват кунед, ки лаънату њаќоратњои фиристодаи мардум ба кї равона мешаванд, оё ин ба дўши Шумо нест? Оќибати кор ва охирати худро фаромўш насозед ва аз Худо битарсед. Ин љо мехоњам масъалаи дигаре­ ро низ матрањ созам, нисфи њамон миќдори замини аз бобоямон ме­ росмондаро њам њамсояи мо бо роњи зўрї гирифтанист, чунки домодаш раиси љамоат аст ва аз мансаб ис­ тифода бурда золимона ин ќисмати заминро мегирад. Ду сол боз дун­ боли рафъи ин мушкил мегардем, вале ин масъаладар ноњия њалли худро наёфта истодааст. Аз ин хотир, аз Њукумати ЉТ, баху­ сус аз Љаноби Олї хоњиш мекунам, ки ба доди банда ва ањли оилаи мо, њамчун шањрванд, як фарди ин љомеъа ва ин миллат, ки дар ваќташ дар ин кишвар кор кардем, падару модари мо њам кору хизмати давла­ тро анљом доданд, бирасед. Имрўз, ки синну соли мо ба љое расидааст, оё дигар њаќќи доштани як миќдор замин ва манзилеро надорем? Илтиљо мекунам, Љаноби Олї, ба доди мо расед!

Рањмоналї Шарифов, истиќомат­кунандаи дењаи Файзободи љамоати “Даштигуло”, ноњияи Њамадонї

12

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

ину он

Имом Абдуррањмони Насої Имом Абўабдурањмон Ањмад ибни Шуъайб ибни Алии Насої дар соли 214 ё 215- њиљрї дар шањри Насо, аз тавобеъи Хуросон мутаваллид гардид. Ў њифзи Ќуръони карим ва дигаре аз улуми ибтидоии шаръиро дар назди машоихи он љо фаро гирифт. Њанўз ба синни 15- солагї нарасида буд, ки барои касби илми њадис ба сарзаминњои Њиљоз, Ироќ, Шом ва Миср сафар карда, аз уламо ва пешвоёни бузург ахзи њадис намуд ва дар улуми њадису ривоят саромади асри худ ќарор гирифт.

Хонандаи муњтарам, ба хотири рушду ташаккули дониши фарњангї ва тафрењи шумо нашрия тасмим гирифт, дар гўшае аз суњуфи худ суолњоеро њузуратон матрањ намояд. Худро санљед ва бањра гиред, хонандаи арљманд! Посухи даќиќи суолњо дар шумораи оянда мунташир хоњад шуд.

имтињон

1) Даъвати сиррии Паёмбар (с) чанд сол идома дошт? а) 3 сол; б) 5 сол; в) 10 сол.

2) Паёмбар (с) Муъоз ибни Љабалро ба кадом самт фири­ стода буд? а) Ба самти Шом; б) Ба самти Ироќ; в) Ба самти Яман.

3) Кадом шогирди Абуњанифа дар ањди Аббосињо симмати ќозигиро ба уњда дошт? а) Имом Зуфар (р); б) Имом Муњаммад(р); в) Имом Абуюсуф.

4) Яњё (а) фарзанди кадоме аз ин паёмбарон буд? а) Исњоќ (а); б) Закариё (а); в) Довуд (а). Имом Дорќутнї мегўяд: Ў аз љумлаи фаќењтарин машоихи Миср дар замони худ ва донотаринашон ба њадису илми риљол буд.

ѓайрисањењ бароям мушаххас кун. Он гоњ имом Насої китоби “Суннани суѓро”-ро таълиф намуд ва онро “Алмуљтабо” номид.

Устодони имом: Имом Абўдовуди Сиистонї, Имом Абўисои Тирмизї, Иброњим ибни Яъќуби Љузљонї, Исњоќ ибни Роњавия, Њорис ибни Мискин, Алї ибни Хашрам, Алї ибни Њаљар, Ќутайба ибни Саъид, Муњаммад ибни Башор буданд.

Имом Насої дар интихоби ањодиси ин китоб бисёр диќќат намуда, бо кунљковї ва эњтиёти шадид навиштааст. То љое иддае аз уламо ба он муътаќиданд, ки рутбаи “Суннани Насої” баъд аз “Сањењайн” мебошад, чунки ањодиси заъиф дар он хеле кам ёфт мешаванд. Таќрибан њудуди дањ њадис аз тарафи Ибни Љавзї мавриди интиќод ќарор ги­ рифта, ки имом Суютї онњоро посух додааст.

Имом Насої муњаддис ва имоми асри худ буд ва афроди бешуморе аз вай касби дониш намудаанд, ки бархе аз онњоро зикр менамоем: Имом Абўќосим Табаронї, Имом Абўљаъфар Тањовї, Иброњим ибни Муњаммад ибни Синон, Абўбакр Ањмад ибни Исњоќ ибни Сино, Абўбашари Дулобї, Абўљаъфар Ањмад ибни Муњаммад Нањос Нањвї, Абўалии Нишопурї, Њасан ибни Хазир Ассютї, Муњаммад ибни Муъовияи Андалусї, Муњаммад ибни Њорун ибни Шуъайб. Имом Насої китобњои гаронбањоеро аз худ ба љой гузоштааст, ки муњимтарини онњо “Ал-муљтабо” ё “Суннан (Суѓро)-и Насої” мебошад. Китобњои дигараш: Суннани Кубро, Ха­ соиси амиралмуъминин Алї, Китоб-улкуно, Зуъафо вал-матрукин, Фазоили сањоба, Маносики њаљ, Суннани Насої. Имом Насої њангоме, ки аз таълифи китоби “Суннани кубро” фароѓат ёфт, онро ба амири шањр, Рамла эњдо кард. Амир пурсид: оё тамоми он чи дар ин китоб вуљуд дорад, сањењанд? Имом гуфт: Дар он сањењ ва њасан ва он чи ки ба ин ду наздик аст, вуљуд до­ рад. Амир афзуд: Ањодиси сањењро аз

Муњаддис Носириддини Албонї низ китоби Насоиро ба ду бахш: сањењ ва заъиф таќсим намудааст. Шарњи “Суннани Насої” Агарчи бар китоби “Суннани имом Насої” монанди соири китобњои Сун­ нан шарњи муфассал навишта нашуда бошад њам, вале метавонем бархе аз шуруњи онро зикр намоем: 1. “Зањр-ур-рабо алал муљтабо”, таъ­ лифи имом Љалолиддини Суютї.

2. “Таълиќот ва шарњи санадї”, таъ­ лифи аллома Абўњасан Муњаммад ибни Абдуњодии Санадї (ваф. 1138 њ.) Имом Насої дар синни 88- 89- солагї дар соли 303-и њиљрї дар Макка даргу­ заштааст. Аммо имом Зањабї мегўяд: Дуруст ин аст, ки дар Рамла (Фала­ стин) вафот намудааст.

Муњаммадиќболи Садриддин

5) Аббосињо дар кадом сол хилофатро ба даст гирифтанд? а) Соли 100-уми њиљрї; б) Соли 132–уми њиљрї; в) Соли 150 – уми њиљрї.

6) Њукмронии салтанати Манѓитињо бо кадом амир хотима ёфт? а) Амир Музаффар; б) Амир Олимхон; в) Амир Насруллоњ.

7) Аъзои доимии Шўрои амнияти СММ аз чанд кишвар иборат аст? а) Аз 10 кишвар; б) Аз 15 кишвар; в) Аз 5 кишвар.

8) Муњаммад Алї, муштзани машњури љањон, зодаи кадом кишвар аст? а) Британия; б) Амрико; в) Судон.

9) “Љоњилияти асри бист” асари кадом донишманд аст? а) Саид Ќутб; б) Юсуф Ќарзовї; в) Муњаммад Ќутб.

10) Пойтахти Хорватия кадом шањр аст? а) Босния; б) Минск; в) Загреб.

Љавоби суолњои Шумораи гузашта: 1)б 2)а 3)в 4)б 5)а 6)в 7)в 8)б 9)а 10)в

www.nahzat.tj

13

23 октябри соли 2014

мушкилот (Идома аз сањ. 7)

Тољикистон, роњи душвори рушд

ё раванди давлатсозї ва рушди кишвар аз нигоњи муњаќќиќи хориљї Хатари дигари тањдидкунандае низ њаст, он њам њамсоя будан бо Афѓонистон. Маводи мухаддир аз он љо ба Тољикистон сарозер мешавад ва баъд аз рафтани НАТО вазъи марз но­ маълум мемонад. Муаллиф меафзояд, басо мушкил аст гуфтан, ки президент Рањмон фи­ шори иљтимоъиро кай ба таври љиддї эњсос мекунад, то барои роњандозии таѓйироту тањаввулот иќдом намояд. Дуруст аст, њанўз њам биму њарос аз љанги шањрвандї боќї мондаву ба як омили амну субот ва боздоранда аз тањаррукоти иљтимоъї табдил ёфтааст. Аммо сол ба сол шумораи љавонњо зиёд шуда, талабот афзоиш меёбад. Хонум Олкотт арќоми назарсанљиеро зикр карда, ки бар пояи он танњо 30%-и сокинони кишвар аз зиндагии хеш ќаноъатманданд, боќї дар њоли камбаѓаливу ноумедї ба сар мебаранд ва ин ноумедї боиси фирори “маѓзњо” шудааст. Хеле аз афроди мутахассис

Ќазияи наздик ба 300 њазор муњољири мамнуъулвуруд ё онњое, ки барои њуќуќвайронкунии ќоидањои будубош дар ќаламрави Русия дар «рўйхати сиёњ” шомил гардидаанду дигар имкони ба Русия рафтан надоранд, номаълум боќї мемонад. Зеро то њол ин мушкил њалли худро наёфтааст. Абдуллоњ Ќодирї, сухангўи Хадамоти муњољирати Вазорати мењнати кишвар мегўяд, дар ин бора гуфтушунид њамоно идома дорад. Ин гуна гуфтушуниду сари миз нишастанњо хеле зиёд буданд, вале кадоме аз онњо ба манфиа­ ти муњољирини сарсони тољик роњи њаллеро пайдо накардаанд, агарчи маќомоти кишвар пайваста дар ин бора фикр мекунанд. Тањлилгар Шавкат Муњаммадї мегўяд, масъалаи муњољират њамчун «ричаги сиёсї» ва лаљоми сиёса­ тест, ки аз сўи Маскав пиёда меша­ вад ва њиљ гоњ кадом тасмиме ба фо­ идаи Душанбе иттихос нашудааст. Ва то ба имрўз Душанбе њам кадом масъалаи марбут ба муњољирати шањрвандони Тољикистонро ба фоидаи онњо њал карда натавони­ стааст. “Гуфтушунидњо шояд зиёд бошанд, лекин ин гуфтугўњо фаќат “бозии гурба ва љонкании мушак”-ро мемонанд. Русия њамчун кишвари абарќудрат дар таърихи худ њељ гоњ шарики стротежї надошт, њамагуна шарикињо “мавсимї” будаанд ва дар дилхоњ замон шарикони роњрави хешро «кидат» мекунад.” Дар масъалаи гуфтушунидњо, тањлилгари тољик ќайд кард, ки таљрибаи чандинсолаи гуфтушунидњо баёнгари он аст, ки аз онњо Тољикистон ва мардуми он њиљ фоидае ба даст намеоранд. Бинобар ин, муњољирон ба уме­ ди гуфтушунидњо нашуда, худ роњи њалро љуё шаванд, то он љое ки аз дасташон ин масъала меояд. Агар њукумат бо расонидани кумак дар ин самт дарак дињад, мардум дар кўмаки њукумат њастанд. Аммо мутаассифона дар кишвари мо заминањои маљбурии муњољират, мисли кашида гирифтани сармоя ва

кишварро ба ќасди љойи бењтар тарк мекунанд. Ба аќидаи ин хонум, шахспарастии Э. Рањмон аз И. Каримов њам гузашта­ аст, баръакс дувумї ба тадриљ ќисмате аз ваколатњояшро ба ихтиёри сарва­ зир мегузорад, аммо сарвазирї дар Тољикистон ба ном вуљуд дорад. Доираи салоњият ва ваколатњои парлумон њам бар фоидаи президент коњиш меёбанд. “Аз соли 2007 ба ин тараф Э.Рањмонро Љаноби Олї садо мезананд, њатто ху­ даш њам дар љаласањо њамин тавр ме­ гуяд, аксњояш фарогир. Ишон њамчун як мутафаккири умури динї матрањ шуда, худро ба љилва мегузорад. Яке дигар аз масъалањое, ки ин пажўњишгар рўи он тамаркуз кардааст, масоили интихобот мебошад, ќонунњои интихоботї, ки ба мавозини байнал­ милал муѓойират доранд, мавриди интиќод ќарор гирифтаанд. Нуќсонњои дар ќонуни интихоботи президентї ба мушоњида гирифтаро ба таври алоњида

зикр карда, ки ба шеваи пешбарии номзадњо марбутанд, аз љумла набуда­ ни меъёри “худпешбарї”-ро. “Ин гуна мањдудиятсозї наќзи ошкоро ва хилофи конвенсиони Копенњањен аст, ки САЊА соли 1990 ќабул ва давлати Тољикистон онро эътироф кардааст”. Бахше аз китоби пажўњишгар ба ма­ соили муносибати дин ва давлат бах­ шида шудааст. Яъне давлат дар 3-4 соли ахир, њатто бо наќзи ќавонине, ки худ ќабул кардааст, даст мезанад, аз љумла ќонунњои ба тасвиб расонида, ки дин ва руњониёнро ба инзиво мека­ шонанд. 1310- солагии Имоми Аъзамро ба таври васеъ ва бо иштироки олимо­ ни дохилу хориљ таљлил кард, аммо на рўњониёни машњур ва нафаре њам аз ЊНИТ-ро даъват накард. Тайи 2-3 соли ахир шумори зиёде аз љавононро, ки барои тањсили улуми дин ба мадори­ си мўътабари исломї ба берун рафта буданд, ба зўр ва аз роњи тарс додани падару модар ба ватан баргардонид.

Вале онњоро ба њељ машѓулияте фаро нагирифту њаволаи сарнавишт кард. Китоб натиљаи мушоњида ва тањќиќоти 25 -солаи муаллиф аст, он гуна, ки ху­ даш менависад, аз соли 2005 то 2010 борњо ба Тољикистон сафар карда, ма­ водди зиёдеро гирд овардааст.

P.S. Марта Брилл Олкотт, ходими пешбари илмии барномаи Русия ва Авруосиёи Бунёди Карнегї дар Вашинг­ тон, њаммудири Барномаи Ал-Форобии Карнегї дар Осиёи Марказї. Мутахас­ сис дар робита ба масоили давраи гузариш дар кишварњои Осиёи Марказї ва Ќафќоз, њамчунин дар умури амния­ тии минтаќаи Каспист. Беш аз 25 сол рољеъ ба масъалањои муносибатњои байниќавмї дар Русия ва дигаре аз љамоњири пасошуравї тадќиќот анљом додааст. Муаллифи китобњои “Шанси дувуми Осиёи Марказї”, «Ќазоќистон, ваъдањои ноиљро?” ва “Дар вихри љињод” мебошад. “Наљот”

Таќдири номуаяни муњољирони мамнуъулвуруд тиљорат шакл мегиранд ва бояд ба ин зулм хотима бахшид. Аммо Абдуллоњи Давлат, раиси Иттињодияи тољикони муќими Русия њамагуна гуфтушунидро бепоя до­ ниста мегуяд, шояд дар Тољикистон овозањое бошанд, ки љониби њукумати Тољикистон талош дорад масъалаи муњољирони ихрољшударо бо њамтоёни русиаш мавриди баррасї гирифтааст. Вале воќеъият чизи дигар аст, борњо гуфтем, ки “илољи воќеъа пеш аз вуќўъ аст». Ба гуфтаи номбурда, ба рўйхат 300 њазор муњољир онњое ворид шу­ данд, ки муљозот дидаанд ва ё во­ риди “рўйхатњои сиёњ» гаштаанд. Вале шумораи «нелегалний» - њоро касе намедонад, зеро ќисми зиёди муњољирони тољик солњо боз ба ва­ тан нарафта, танњо сарњади давлати дигареро убур карда, ба Русия бар­ мегарданд, ки касе шумораи онњоро намедонад. Баъдан, дар Русия ягон формулаи ќабулшудаи њисоби муњољирони ѓайриќонунї нест ва шумораи аниќи онњо номаълум боќї мемонад. Ў мегўяд, касе ин шумораро даќиќ карда наметавонад ва њар раќаму аз гуфтугўњо воњима сох­ тан ѓайр аз «ба чашми мардум хок пошидан» дигар чизе нестанд. Бо дарназардошти вазъи нохуби иќтисодї ва печидагињои вазъи иљтимоъї дар Русия, ки дар асари тањримњо сар зада истодаанд, Ма­ скав ба хотири «њамшарики стро­ тегияш» ба “муњољирбадбинон” кумак њам мерасонад. “Дар ВАО-и Тољикистон хабаре пайдо шуда, ки њукумати Тољикистон гуё роњи 100 донишљўйро кушода тавониста­ аст ва онњо имкони вуруд ба Руси­ яро пайдо кардаанд. Шояд чанд нафаре чунин имкониятро пайдо карда бошанд, вале онњоро њам

ташкилотњои ѓайридавлатї кўмак кардаанд. Мавзўи авфи муњољирони муљозотшуда на камтар аз 5 сол боз баррасї мешавад ва ин бањс бо муташанниљшавии вазъи сиёсї ављ мегирад. Ба гуфтаи А. Давлат, дар марњилаи феълї, бењтарин коре, ки муњољирони мамнуъулвуруд барои худ анљом дода метавонанд, ин аниќ кардани сабаби муљозоташон њасту бас. Чаро? Барои он, ки љазои асо­ сии аксари онњо љарима аст. Баъдан, аз тариќи њукми суд њар шањрванди хориљї “депорт” шуда метавонад, агарчи судяњо кам ба фоидаи Хада­ моти муњољирати Русия ќарор меба­ роранд. Албатта, барои њалли њамаи њолатњои «депорт» иштироки мута­ хассис (адвокат) зарурист, агарчи њатмї нест. Дар кул, шояд њамаи 300 њазор муљозотшудаи тољикро бубахшанду иљозаи вуруд дињанд. Чунки вазъи сиёсии Маскав хуб нест ва айни замон аз рўи маќоли «аз мурча ма­ дад», кўшиш доранд бо њар давлати дар канор буда дўстї кунаду адади тарафдорони хешро зиёд. Пас роњи ягонаи боз шудани дари муњољирони

мамнуъулвуруд њамин аст, мегуяд А. Давлат. Аммо Шавкат Муњаммадї роњи њалли мушкилро дар он мебинад, ки ба љойи байраќсозиву баргузории иди кадуву харбуза ва бодиринг ё сохтани масљиди “нестандарљањон” ва харљи масрафњои риёкорона, корхонањои истењсолї бояд сохт ва сафи муњољиронро каму ќазияи муњољиратро барњам зад. Танњо бо ин васила истењсолот тараќќї ме­ кунаду кишвар пеш меравад ва њар шањрванде берун аз кишвар рафт, обрўяш њифз мегардад. Коршиносон бар ин назаранд, ки муњољират ќазияи љиддист ва њал намудани он ба осонї ба даст на­ меояд. Агарчи В.Путин, президенти Русия зимни сафари ахири худ ба Тољикистон ваъдаи њалли ин масъ­ аларо дод, вале ин танњо ваъдаасту бас, амалишавии онро ваќт нишон медињад. Аммо ишорањои дигаре њам дар ВАО љо дорад, ки гўё Сумангул Таѓоева, вазири мењнат, муњољират ва шуѓли ањолї барои њаллу фасли ин мушкилоти умда озими Русия шу­ данист....

А. Сиддиќшоњ

14

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj фарњанг

Ислом динест асл ва муќаддам аз дигар динњо

Ба номи Худои бахшанда ва мењрубон Аксари донишмандон бар ин назаранд, ки дини Исломро замина динњои яњудї ва насронист, гўё Муњаммад(с) баъд аз омўхтани динњои ќаблї дини худро сохта бошад. Дар њоле ки ин гуна диду назарњоро њанўз дар замони Паёмбар(с) њам мегуфтанд. Мушрикону мунофиќон ањкоми Худоро њамчун афсонањои пешиниён мешумурданд ва ин гуна њарфњоро Худованд дар Ќуръон овардааст: «Ва гуфтанд онњо, ин Ќуръон афсонаи пешиниён аст, ки барои худ навишта гирифтааст онро…», (сураи «Фурќон»-5), ё: «…Биёр Ќуръонро ба љузъ ин (Ќуръон) ё таѓйир дењ онро…», (сураи «Юнус»-15).

Таърих ва афкори муњаќќиќони Ислом ба исбот расонидааст, ки Паёмбар(с) хондану навиштанро наметавонист ва њамаи оятњои аз тариќи вањй омадаро баъди такрор кардан аз худ мекард ва баъзеи оятњо њатто пора-пора њам меома­ данд. Вале боз њам мунофиќон бањонањои худро меёфтанд, ки дар ин маврид њам Худованд њарфи хешро возењу рушан баён доштааст: «Ва наметавонистї хондан… ва на­ виштан њељ мактуберо ба дасти ро­

сти худ…», (сураи «Анкабут»-48). Худованд ба њамаи паёмбарон бо таъкид мегўяд, ба шумо як дин додам, таъкид кунед ва пора-пора масозед: «… њамон дину оинеро, ки амр карда буд бар он Нўњро ва он чї вањй фиристодем ба барпо доштани он Иброњиму Мусову Исо­ ро…, ки ќоим кунед дини Худоро ва мутафарриќ нашавед дар он…», (су­ раи «Шўро»,13). Баъдан ба њамаи паёмбарон вањйњоро Љабраил (а) мерасонид ва танњо Мусо (а) бо Офаридгор

бевосита суњбат мекард. Пас са­ воле ба миён меояд, ки динњое, ки худро муќаддам ва барњаќ мешумо­ ранд, Худовандро чї хел ва чї гуна шинохтанд, аз сиру асрори дунё чї гуна огоњ шуданду кї ба онњо вањй меовард? Дар њоле ки бутњоро офаридго­ ри худ мешумориданд, њол он ки худ офаридгори бутњоянду онњоро бо дастони худ месозанд. Њангоме Иброњим (а) бутњоро шикаст, аз онњо фоидаву зарареро эњсос на­ карда буд, вале падараш буттарошї мекард. Зиёну зарарро одамони гумроњу нодон медиданд. Пас пайдо шудани Ислом аз за­ мони Одам(а) аст. Одам(а) аз Ху­ дои ягона, фариштагону Бињишт бохабар буд ва шариъати худован­ диро ќабул дошт: «Ва бихон (ай Муњаммад(с) бар ќавмат хабари ду писари Одам(а)-ро ба ростї чун на­ зру ниёзи Њаќ карданд ќурбониеро, пас ќабул шуд яке ва ќабул нашуд дувумї. Ќобил гуфт: Албатта, бикушам туро. Гуфт Њобил: Яќинан ин аст, ки Ху­ дованд ќабул мекунад амали ањли таќворо» (сураи «Моида»-27). Он ќурбоние, ки аввал фарз шуда буд, характери дигар дошт. От­

аше омада месўзонд ва ќабули он дарњол аён мешуд. Агар аз шахсе ќабул намешуд, назди дигарон сар­ хам гашта, хиљолат мекашид. Баъ­ дан Худованд моњияти ќурбониро дигар кард, ки танњо дар рўзи ќиёмат маълум мегардад ќабул шудан ё на­ шудани он. Соли 1942 аз тарафи олимони итолиёвї мавзеъи киштии Нўњ (а) муайян карда шуд, ки байни Ар­ манистону Озарбойљони феълист, яъне Ќафќоз. Вале дар он ваќт ба онњо имкон надоданд, то ин макон­ ро мавриди омўзиш ќарор дињанд. Соли 1999 аз кайњон љои киштии Нўњро даќиќ карданду аксбардорї њам шуда, ки масоњаташ 4 га буда­ аст. Њоло суол ин аст, ки динњое, ки даъвои аввал буданро доранд, баъ­ ди тўфони Нўњ(а) пайдо шуданд ё пеш аз он? Агар ќабл бошанд, пас њамаи дунё зери об монда буд ва танњо 80 нафар мусулмони болои киштиянд наљотёфтагон. Далелу мисолњои ба исбот расо­ нандаи муќаддам будани дини Ис­ лом зиёданд. Аз ин хотир, тамоми олимони дунё аз аспи љањл бояд поин шуда, ба омўзиши Ислом кама­ ри њиммат бубанданд.

Муњаммадалї Њомидов

Талаби илм фарз аст, аммо… Ба номи Худои бахшандаи мењрубон Ислом барои мусалмонон талаби илм, касбу њунарро фарз гардонидааст ва њикмати инро аз њадиси «Аз гањвора то гўр дониш биљўй» ва ояти ќуръонии «ва ибодат бикун Парвардигори худро то ваќте ки бирасад ба ту марг» ба хубї дарк кардан мумкин аст, он њам ваќте инсон дар заминаи илм ниёз ва ѓаразњои моддї ва маънавии хешро бароварда сохта метавонад. Њангоми таваллуд шудани тифл ва азону ќомат гуфтан дар гўши ў дархости њидоят барои рў оварда­ ни фарзанд ба илм аст. Њоло боз мурољеъ мешавем ба Ќуръон, ки оят, «мумкин нест мўъминонро, ки баро­ янд њама якљо (ба талаби илм), пас чаро берун наёранд аз њар љамоъате чанд кас, то донишманд шаванд дар

дин ва бим кунанд ќавми худро, чун боз оянд ба сўи онон (баъди илм гирифтан), бошад, ки онон битар­ санд», (сураи «Тавба»-122). Аз мазмуну мундариљаи оят чунин бармеояд, ки њар шахс мувофиќи ќобилияту фањмиши хос роњи илм­ ро интихоб мекунад ва падару мо­ дар низ бояд ќобилияти фарзандро эњсос намуда, барои интихоби касбу илм кўмак расонанд. Фарзанде, ки ќобилияти дарёфти илмро надорад, ўро маљбур масозанд ва танњо тибќи завќаш ба ину он касбу њунар ўро равона созанд. Дар њаёт њам касбу њунарњои зиёде њастанд ва њар кадо­ ме барои пешравї заруранд. Њикмати мардумии «доштани чил њунар барои як мард кам аст» њам ошкор месозад, ки агар тавонман­ дии дарёфти илм вуљуд дошта бо­ шад, бояд онро идома дод. Вале фаромўш набояд кард, ки аз бар кардани улуми динї дар њама маврид зарурї ва њатмист, танњо онњое истисно мешаванд, ки аќли расо надоранд ё аз љињати равонї

мушкил доранд. Пас ба њар нафа­ ре аз мо лозим аст, ки дар бораи Офаридгор маълумот дошта бошад, дину оини худро бишиносад, њарому њалолро фарќ карда тавонад. Гу­ зашта аз ин, маълумоти умумиро дар мавриди намозу рўза, њаљљу закот, хайроту садаќот, љанозаву

гўронидан, ќиёмат, бињишту дўзах аз худ кунем. Зеро доштани ин гуна илм барои ин дунё ва охират зару­ ранд. Шуморо ба Худои таъоло месупо­ рем.

Муњаммадалї Њомидов

www.nahzat.tj

23 октябри соли 2014 чењра

(Идома аз шумораи гузашта)

Пас аз исми “Бисмиллоњ” њидояти субњи давлати ошиќон аз машриќи иноят тулуъ кунад ва дар “Алњамду лиллоњ” сараёни (љорї шудан, раф­ тан) афзолу анъоми номутаноњї дар мазоњири маротиби улувиёт ва суфлиёт мушоњида афтад ва дар “ар-рањмони-р-рањим” дарёи рафъ­ ату рањмати бекарон бинад, ки дар љадовили аъёни вуљуд равон гашта. Пас, синаи вуљуди ин тоифа дар та­ лотуми амвољи бањри ањадият ѓарќ гардад ва бањри азал бо бањри абад омезад ва дар њаќиќати малоики авми-д-дин (молики рўзи љазо) ош­ кор шавад. Пас сайёњони олами даќдис он ѓарќшудагони дарёи вањдатро ба каманди таќдир ва соњили таклиф кашанд. Пас, камари убудият дар миёни љон банданд иёканаъбуду гуфтаед. Пас, мушрифони (назди­ кон, муќаррабон) олами асбоб ола­ ми азм асќоли олами таколифро дар назари он сўхтагони бодияи фироќро арза дињанд. Булбули за­ бони хулал ба истимдоди инояти њазрати лоязол “иёка настаъин” сароидан гирад ва чун рўњи бузург­ ворро, ки анќои фазои лоњутї аст, аз ќаъри чоњи табиат назар ба ма­ ротиби дараљоти соликони њазрати Зулљалол афтад, ки ба меърољи тараќќї уруљи хавотифи тамаъ ва фазли вайро даррабояд,”ињдинасс-сиротал мустаќим” (бинамо роњи рост) нотиќи ваќти ў шавад. Пас, аз надимони маљлиси унс, ки дар ола­ ми арвоњ шароби хитоби аласту бо њам мехўранд, ёд оранд, “сироталл-лазина анъамта алайњим” (роњи касоне, ки бар эшон фармудї) бигўянд. Мардумони бечораи маљруњ матрудони(рондашудагон) саргаштаи масбурро бинад дар ка­ нори бисоти ќабул махзулу дармон­ да ва дар зулмати тияи ѓафлат гум гашта ”ѓайр-ил-маѓзуби алайњим ва лаз-золийн” (на роњи касоне,ки мав­ риди ѓазаби Ту ќарор гирифтаанд ва на роњи онон, ки гумроњ шудаанд) гуфта оянд. Эй азиз, намедонам, ки аз ин суха­ нон чи фањм хоњї кард ва агар дар њама умрат як бор ин чунин фотиња хондан даст дињад, гўйи давлат аз майдони мусобаќати муборизони суфуфи вилоят бурдї. Валек ин си­ фати роњравони чолок аст. Байт:

На дасту пои амалро фаро

тавонї баст, На рангу бўи љањонро рањо тавонї кард. Агар ба оби надомат бароварї ѓусле, Њама кудурати дилро сафо

тавонї кард. Зи манзили њавас ар як-ду гом пеш нињї, Нузул дар њарами кибриё тавонї кард.

Эй азиз, чун донистї, ки ќиём ба адои ин навъ тоъот аз ту ва амсо­ ли ту мутасаввир намешавад, ќисми дувумро ѓанимат дон, ки асбоби он туро муњайё гардонидаанд, ки дар он шафќату эњсон аст дар њаќќи бандагони Ў. Ва инро муњаќќаќ дон, ки роњњои халоиќ ба њазрати Из­ зат бисёр аст ва њар касе ба роње, ки мувофиќи њоли ў бувад, бад-он њазрат таќарруб тавонад кард. Ва роње, ки њокимону подшоњон ба во­ ситаи он ба њазрати Лоязолї таво­ над расид, адлу эњсон аст. Дар љузъ аст, ки аввал чизе ки дар рўзи ќиёмат савол кунанд, аз намоз бувад, аммо подшоњонро аввал чизе, ки савол ку­

нанд, аз адлу эњсон бувад. Эй азиз, њар эњсоне, ки аз дасту забони ту ба бандагони Њаќ ме­ расад, ганље аз ганљњои уќбост, ки ќобили заволу фано нест. Имрўз, ки ќудрат дорї, аз ганљњои боќї чан­ дон ки метавонї, бинењ, ки дар рўзи мондагї туро даст гирад. Эй азиз, кори дунё аз он сањлтар ва осонтару њаќиртар аст, ки мар­ дум гумон бурдаанд ва кори ахират саъбтару душвортар ва мушкил­ тар аст, ки халќ тасаввур кардаанд ва дар ахбор омадааст, ки рўзи ќиёмат мавќифе аст, ки аз њайбати он мавќиф(љои истодан) осмонњо шикофта шаванд ва кўњњо чун абр дар њаво равон гарданд ва фариш­ тагони осмонњо бар замин оянду саф зананд ва халоиќро дар миён ва офтобро миќдори як мил назди­ ки сари халќ бидоранд ва мардум аз ташнагиву гармо дар араќ шаванд ва дўзахро њозир гардонанд ва аз

кунад ва зулмати љањлу бидъат аз мусалмонон дур гардонад ва зинњор њељ амре аз умури дин сањл нагирї, то њар коре, ки онро сањл гирї, њељ самара надињад ва суръати нуфузи ањком мавќуф аст ба њукми си­ ёсат ва асбоби он туро муњайё гардонад. Пас бояд, ки дар ваќти анфо­ зи умури дин салвату ѓайратро ба њукм ќарин гардонї, то мунтиљи (наљотдињанда) зуњури Њаќ гардад ва агар шахсе аз тоати Њаќ ибо кунад, сиёсати балеѓ фармояд ва ба воси­ таи ќаробату дўстї ва бузургї мудоњанат (зоњир кардан ба хи­ лофи он чи дар дил бошад) на­ кунад, то накол (уќубат ва ранљ) ва ибрати ањли маљус гардад. Ва агар касеро таъзир(камтар аз њад задан: ва аќали дараљаи њад чињил дарра аст) ва барои

15

Ба ифтихори 700 - солагии Мир Сайид Алии Њамадонї ѓазаби Парвардигор оташ рехтан гирад ва дуди забонаи он ба халќ ињота кунад ва њазрати Ќањњорї ба сифати љабборе мутаљаллї шавад ва анбиёву расул мадњуш гарданд, то њадде, ки Иброњим салавотул-лоњи ъалайњи аз њайбати он мавќиф Исмоилро, ки љигаргўшаи ўст, фаромўш кунад. Ин њоли пайѓамбарони бузург аст, бингар, ки њоли оммаи халоиќ чи гуна бошад. Ва кори подшоњу њоким сахттар аст аз њама, зеро њар касеро, ки аз њоли ў пурсанд ва њокиму подшоњро аз њоли љањониён хоњанд пурсид. Охир дар он рўз агар таваќќуъи афв ба ѓуфрон дорї аз он њазрат, дар дунё ба бандагони Ў ба адлу эњсон муо­ мила кун ва ин ваќте муяссар аст, ки пирони раоёро чун фарзанд бошї ва љавононро чун бародар ва тифлон­ ро чун падар ва мазлумонро носир ва золимонро ќомеъ (шикананда ва хоргардонанда) ва фољиронро (мар­ ди бадкирдори зонї) фосењ ва тои­ бонро носењ ва мутеъонро муъин ва дар ќавл содиќ ва дар ањд восиќ ва дар неъмат шокир ва дар мењнат со­ бир ва дар амал муњдис (навпайдо­ кунанда) ва дар рифъат (баландї) мутавозеъ, дар љамол порсо. Эй азиз, подшоњ вакилу амини ха­ зонаи Њаќќанд. Бар ту бод, ки дар хазонаи Њаќ ба њавои нафс ба тас­ вили (оростани шайтон гуноњонро дар нафси мардум) шайтон тасар­ руф накунї. Ва он чи гирї, ба њаќ гирї ва њаќ ба мустањаќ расонї, то дар азобу фазињат ва фазаъи акбар дар намонї. Эй азиз, бар ту бод, ки умури му­ сулмононро ба нафси худ тафаќќуд (гумшударо бозљустан ва пурсиш на­ мудан) кунї ва амре, ки бар ту вољиб гардонидаанд, ба дигаре њавола накунї ва дар њукумат рафиќ бошї ва ба заифон сухан ба мадоро гўйї ва раъияти худро амри маъруф кунї ва нањйи мункар фармої, чунон ки њар даме ба љињате иќомати умури дин њам шахсе муайян гардонї, то фарзандон таълими одоби шариъат ва иќомати љамоъат ва баёни ислом

Њаќ бояд фармуд ва аз вай њиќде (кина ва инод) бо душманї дар дил дорад, дар таъзир ва интиќоми он кин парњез кунад ва тоати Њаќро ба њавои нафс наёмезад ва чун аз вай амале ё феъле содир шавад, ки ба хилофи Њаќ бошад, зуд ба асари он тоате ва эњсоне кунад...ва љањд кунад, ки њар рўз тоате ё амале аз вай содир шавад, ки ѓайри Њаќ њељ касро ба он иттилоъ набувад, ки он бузургтарин амал аст ба љониби ќудусии илоњї ва он нияти хайр аст ва зикри нињонї чандон, ки тавонад, бигўяд, ки василатро њукм созад ва њамчунон, ки дар њарами ањли байти худ таваќќуъи исмат ва салоњ дорад, ањолї ва њарами љамеи мусалмо­ нонро њамчунон эътиќод кунад ва ба њељ ваљњ назари хиёнат раво надо­ рад ва чун касеро ба кори хайр да­ лолат хоњад кард, аввал худ бад-он амал кунад, зеро, ки назари Њаќ бар феъли носењ бештар аз он аст, ки бар ќавли вай. Љањд кунад, то пеш аз он, ки восифи хайр мавсуф ба хайр гардад. Эй азиз, њаром махўр ва њаром ма­ кун ва заъифонро мањрум магардон, ки ба њаќиќат худро мањрум гардонї. Эй азиз, яќин донї, ки баъд аз њар муроде номуродї хоњад буд ва оќиби њар фарохї тангї ва дар паси њар роњате мењнате ва дар паи њар давлате зиллате ва дар паи њар неъ­ мате накмате(љазо, ќасос, интиќом). Пас агарчи неъмат бисёр бувад, ис­ роф макун ва ба ќадри њољат кифо­ ят кун ва дар ваќти неъмат аз њоли мењнатзадагон биандеш ва дар ваќти фаррохї муњтољонро дастгирї кун, ки албатта, муљозот ва мукофот хоњад буд. Эй азиз, агар дар вилояти ту як гурусна ва барањна ё золим раси­ да бошад ва туро аз њоли вай ха­ бар набувад ва тафаќќуди њоли вай накунї, туро аз мартабаи ањли таќво њељ насиб набувад. Эй азиз, харљи мол дар муќобили дахл аст, ба њар навъ, ки дарояд, ба њамон навъ берун равад. Агар аз ваљњи њаром дарояд, ба њаромхорон

берун равад ва ба коре харљ ша­ вад, ки сабаби бадномии дунёву ги­ рифтории ќиёмат бошад ва агар аз ваљњи њалол дарояд, ба коре сарф шавад, ки сабаби некномии дунёву саодати охират бошад. Эй азиз, бидон, ки то ба касе шафќату неки кунї, бо дигаре бедиёнатї ва бадї накунї ва бо бешафќатї ва некї накардан бењ аз шавќат ва некї кардан аст, Эй азиз, Пайѓамбар салавотуллоњи алайњи мефармояд, ки њар киро барои љаннат офаридаанд, дили вайро мањалли рањмат гардо­ нидаанд ва асбоби тањсили он бар вай осон карданд ва тоати Њаќро дар дили вай ширин кардаанд ва њар киро барои оташ афаридаанд, дили вайро аз саодат мањрум карда­ анд ва асбоби маъсият дар дили вай ширин кардаанд ва тоати Њаќ бар вай душвор кардаанд. Пас, аз сари инсоф дар худ тааммул кунад, то дар худ чи ёбад, агар хайр аст,фињо ва ило ба илољ машѓул шав. Эй азиз, њар чи пеш ояд, шо­ кир бош, ки шукр муљиби зиёдатии роњату неъмат аст ва агар шокир наметавонї буд, њар чи пеш ояд, розї бош, ки ризо аз Худо муљиби фарању кушоиш аст ба фарду љамъият ва фароѓат аст ва агар розї наметавонї буд, њар чи пеш ояд, дар он собир бош, ки сабр муљиби ин. Маќоми дигар нест, магар маќоми ањли дўзах. Аъазана Аллоњу мин алами азобињи ва халисно мин шурури наф­ си ва макоиди шайтони ва ахраљно мин тайихил љуњрати ва зулумоти-лмуљиб. Ва-л-њамдулиллоњи вањдању ва-с-салому ало минитабаъил њудо (Аллоњ азим гардонд аз алами азо­ баш халос кард моро аз бадињои нафс ва фиребњои шайтон ва хориљ кард моро аз рањгумињои ошкоро ва зулмати ѓафлат бо калидаш ва рањматаш, зеро Ў вољиби ќарин аст. Ва санои Худо ягонагиашро ва ду­ руд бар онњое, ки роњи ростро пай­ ванданд).

(Давом дорад) Фароњамсоз С.Шарифов

16

23 октябри соли 2014

www.nahzat.tj

НАСИЊАТ ГЎШ КУН, ЉОНО...

Панду андарз

Мўъминонро фитратафрўз аст њаљ, Њиљратомўзу ватансўз аст њаљ. Тоъате сармояи љамъияте, Рабти авроќи китоби миллате. (Аллома Иќбол) Аз Каломи Раббонї - Иброњим (а) на яњудї ва на насронї буда, лек буд дар дини њаниф мусалмон (њаниф касеро мегуфтанд, ки рўй ба ќибла орад ва њаљ гузорад ва хатна намояд ва аз љанобат ѓусл кунад) ва набуд аз мушрикон, (сураи «Оли Имрон» ояти 67»).

- Њамоно наздиктарини мардум ба Иброњим (а) касонеанд, ки пайравии ў карданд (яъне дар замони ў) ва ин Паёмбар (Муњаммад (с)) ва муъминон ва Худо корсози муъминон аст, (сураи «Оли Имрон» ояти 68»).

- Орзу карданд тоифае аз ањли китоб (яъне насоро), ки гумроњ созанд шуморо аз динатон (ай муъминон), лек дар њаќиќат гумроњ намесозанд, магар худро ва огоњ нестанд, («Оли Имрон» ояти 69»). Аз ањодиси шариф - Аз Абу Мусо (р) ривоят мекунанд, ки Расулуллоњ (с) гуфт: Се гурўњи одамон ба љаннат намедароянд: шориби хамр, (шаробхўр), одаме, ки аз хешу табор алоќаро буридааст, касе ки ба њарфи соњирон бовар дорад, (Ањмад ибни Њанбал) - Аз Язид ибни Усайд (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Њар чиро барои нафсат дўст медорї, онро барои дигарон њам дўст бидор, (Ривояти Бухорї, Ањмад, Тирмизї).

- Аз Абўњурайра (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Бо касе дўстї кунї, миёна бош, шояд рўзе ў душманат шавад. Њамчунин бо касе душманї варзї, бо ў миёна бош, шояд рўзе бо ту дўст гардад», (Ривояти Тирмизї, Байњаќї, Табаронї).

- Аз Саъсаъаи Маљошаъї (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Байни ду лаб ва байни ду поятро

нигоњ дор, зеро аксари гуноњон аз ин ду узв ба вуќўъ меояд, (Ривояти Абўяъло, Аљалонї ва Зиёи Маќдисї).

- Аз Ибни Муњљини Ассаќафї (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Баъд аз вафот аз се кор метарсам, ки дар миёни уммат вусъат меёбанд: зулми подшоњону њокимон, ба мунаљљимон бовар кардан ва ба таќдир бовар накардан, (Ривояти Ибни Асокир, Ибни Абдулбар ва Манновї). Аз ќавли ёрони Расулуллоњ (с) - Касе ки ба ќабр бидуни тўша биравад, монанди он аст, ки дар бањр бидуни киштї сафар мекунад. Ќабр торикї аст ва чароѓи он калимаи тайиба, (Абубакри Сиддиќ (р)).

- Касе ки бештар мазоњ мекунад, адабу њаёяш кам мешавад. Фазлу адаб бењтарин мерос аст, (њазрати Умар (р)).

- Самара ва меваи ахлоќи нек хушњолист. Тамоми некињо бо њаё ва одоб вобаста мебошанд, тамоми бадињо ба бењаёї, (њазрати Усмон (р)).

- Касе ки моддигаро шуд ва рўзу шаб дар фикри дунёву шикам, ќимати ў њамон аст, ки нест мешавад, (яъне аз батнаш хориљ мешавад, (њазрати Алї (р)). Абўъубайда ибни Љарроњ (р) рўзе аз имоматї фориѓ шуда гуфт: Шайтон то лањзае пеш бо ман буд, то дараљае ки худро аз ќавме, ки дар паси ман буд, бадтар шуморидам. Њаргиз имоматї намекунам.

- Умар ибни Абдулазиз (р) њар ваќте болои минбар хутба мехонд ва аз кибру худбинї хавф мебурд, хутбаашро ќатъ мекард ва агар зимни иншои номае ба зењнаш эњсоси худбинї пайдо мешуд, дарњол онро

медаронду мегуфт: Бор Худоё ман аз шарри нафсам ба Ту паноњ мебарам. Аз ќавли бузургон - Бо шогирдонат ба монанди фарзанд бо мењру муњаббат рафтор кун, ин раѓбати онњоро ба касби илм бештар мегардонад, (Имоми Аъзам (р)).

- Њаким гуфт: Се чиз ба се љой сахт некў ояд: ба ваќти хеш љавонмардї кардану ба ваќти тангдастї рост гуфтан ва афв кардан ба ваќти хашм, (Имом Ѓаззолї).

- Эй инсон, њељ хобе сангинтар аз ѓафлат, њељ ѓуломї бадтар аз ѓуломии шањват, њељ мусибате бузургтар аз марг ва њељ ёдоварандае чун пирї нест, (Муњсин Ризої) - Ваќте ин њаракатро таъсис додему ба фаъолият шурўъ кардем, Исломи ноби Муњаммадиро мехостем ба мардум бифањмонем, дар асоси китобњои Имоми Аъзам-Абўњанифа (р) ба ин чизњо назар кардему дидем, ки исрофи зиёд дар маросимњо, мањрњои гарони духтарону занон, ки боиси ќашшоќии мурдуми мусалмон мегардид, мамнуъ будану раво набудани онњоро ба халќ мефањмонидем…, (устод Сайид Абдуллоњи Нурї).

- Худованд дар сохтани масљидњо амр ва баракат ато кардааст. Обод кардани масољид ва ихтиёрдорї кардани он кори бандагони муъмин аст, на кори мушрикин, онњое, ки ба рўзи охират ва Худо имон надоранд, (устод Муњаммадшарифи Њимматзода).

- Ќуръон, ки усули одилонатарин ва ќавоиди сиёсї ва иљтимоъиро дар худ љамъ кардааст, ќотеътарин далел бар садоќату рисолати Муњаммад (с) мебошад, (аз китоби «Руњи Ислом»).

- Иштибоњ ин аст, ки хаёл мекунем моро барои хушгузаронї ба ин дунё овардаанд. Агар ин иштибоњро аз сар бадар кунем, ба њар номулоимї месозем, (Муњаммади Њиљозї).

- Давлат, яъне хидматгузор будан аст. Давлат, бо мардум андешидану бар давлати он афзудан аст, (Рањими Мусулмониён). Фароњамсоз Муњиддин Асозода

Таъзия Рўзи 18-уми октябр бародар Хайруллоњ валади Убайдуллоњ, узви Нањзати исломии Тољикистон дар ноњияи Кўњистони Мастчоњ баъд аз бемории тўлонї олами фониро падруд гуфта, ба љавори Њаќ пайваст. Марњум ба илму фарњанг муњаббати беандоза дошт, агарчи тањсилкардаи кадом донишгоње набуд, вале аз Ќуръону њадис ва гуфтањои бузургони Ислом маълумоти кофї дошт. Пайваста таъкид мекард, инсон њамон ваќте ба унвони халифатуллоњ сазовор мегардад, ки дорои илму фарњанг ва имони холис бошад. Ахиран њангоме ба аёдати ишон рафтем, гиря мекард, на аз беморї, балки аз китоб хонда натавонистанаш ва мегуфт: Њама чиз амонат будааст ва паёми ман барои дигарон ин аст, ки аз тамоми неъматњои Худо дуруст истифода намоянд, чунки пушаймонї суде надорад. Раёсати бахши ЊНИТ дар ноњияи Кўњистони Мастчоњ аз Худованд масъалат дорад, ки манзили охирати марњумро Љаннат гардонида, барои бозмондагону наздикони ў сабри љамил ато фармояд. Ва бо фармудаи Офоридгори якто худ ва дигаронро њам тасаллї медињем: Инно лиллоњ ва инно илайњи рољиъун. Раёсати шуъбаи ЊНИТ дар минтаќаи Ќўрѓонтеппа ва бахши ноњиявии он дар ноњияи Бохтар ба раиси бахши њизб дар ноњияи мазкур, бародари азизу гиромї, Абдулвосеъ Абдуљалилов нисбати даргузашти падари бузургворашон таъзия ва таслияти хешро арз медоранд. Ва аз даргоњи Худованди Рањмон ба падари марњум Љанатулфирдавс ва ба боќимондањои ишон сабри љамил таманно мекунанд.

Муњаррир: Њикматуллоњ Сайфуллоњзода sangvori@mail.ru Телефон: 918-66-98-46 Котиби масъул: Шоњ Абдї Хабарнигорон: Субњияи Њомид Умед Сиддиќшоњ

Нашрия дар сомонаи

www.nahzat.tj

ќобили дарёфт аст Телефон: 625-77-28 Њафтанома дар заминаи гуногунандешї маќолањоеро низ ба нашр мерасонад, ки хилофи мавќеи ЊНИТ ва нашрия мебошанд. Масъулияти дурустии аснод ва далели њамагуна маводи воридшуда ба дўши муаллифон аст. Дастхат ва аксњо баргардонида намешаванд. «Наљот» меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистиро дар Тољикистон эътироф намудаву менамояд. Нашрия аз гузориши хабаргузорињои «Авесто», «Tojnews», «Азия плюс», «Ozodagon», «Форс», «Islamnews/ru», сомонаи родиоњои «Озодї» ва «ВВС», истифода мекунад. Њафтавор тањти раќами 0104/рз дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон номнавис шудааст ва бо теъдоди 4300 нусха дар матбааи “Муаттар”-и ЊНИТ ба чоп мерасад. Супориши раќами 170. Нархаш шартномавї. Суратњисоби мо: 20402972316264, «Амонатбонк»

Нишонии идора: ш. Душанбе, кўчаи Борбад, хонаи раќами 1, дафтари марказии Њизби Нањзати Исломии Тољикистон, тел: 625-77-28