Наҷот №45

«...Бешубња, њизби Худо ѓолиб хоњад буд»,

Ќуръон: сураи Моида, ояти 56

Парлумон чењраи интихобї ва мардумї буданро таќозо дорад

НАШРИЯИ

њИЗБИ

НАњЗАТИ

ИСЛОМИИ

ТОљИКИСТОН

№ 45 (815) Панљшанбе, 6- уми ноябри соли 2014 -и милодї, мутобиќ ба 13 - уми Муњаррам, соли 1436 - и њиљрии ќамарї

Таљрибаи Тољикистон собит кард, ки њељ як элитаи сиёсї ба танњої наметавонад ба таври самарабахш ва давомнок кишварро идора кунад. Илова бар ин, манфиъати элитаи њукумрон на њамеша ба манфиъати тамоми миллату кишвар мутобиќат мекунад. Танњо мувозинати манфиъати гуруњои сиёсї, ќавму мањалњои мухталиф дар маљмўъ барои њифзи манфиъати давлат, истиќлолу истиќрори он замонат дода метавонад.

Муњаммадшариф Њимматзода, «Дидгоњ ва масоил»

Санади мустаќимамал, вале… Аз ќабул шудани конститутсияи Тољикистон 20 сол мегузарад ва дар ин марњалаи давлатсозї ва истиќлолияти кишвар њаводису руйдодњои мусбиву манфие њам сипарї шуданд. Агарчи дар ќабули санади олии Тољикистон азиз њамаи сокинони он ба таври мустаќим ширкат карда натавонистанд, вале ќабули он, новобаста ба нооромињои кишвар, ногузир ба назар чунин санаде, мерасид, то ин ки бисёре аз њадафу лоињањои дохилї ва берунї аз байн бурда мешуданд. Чун ќасдњо хеле хатарнок буданд, балки моњияти парокандасозии як сарзамини ягонаро дунбол мекарданд. Мањз аз њамин нигоњ ќабули конститутсия амри муњим ва таъљилї буд. Бале, конститутсия санади олии њуќуќиест барои њар як кишвари соњибистиќлол, новобаста ба шаклу низоми давлатдории он ва њар меъёри чунин санади олї бояд ба таври мустаќим амал намояд, густариши љомеъадориву фарњанги асили миллатро дар заминаи хоставу ниёзњояш рушд бахшад, бахусус он њукмњоеро, ки ба њуќуќ ва озодињо рабт доранд. Њамин тавр тамоми шохањои њокимияти давлатї, њизбу њаракатњои сиёсию љамъиятї, нињодњои љомеъаи шањрвандї, њатто як шањрванди алоњида фаъолияти худро тибќи муќарароти конститутсия роњандозї мекунанд. Кадом фарќу бартарияте миёни сокинони кишвар, новобаста ба љойгоњи њуќуќї ва воќеъии онњо боќї намемонад. Аммо мутаасифона аксари усулњои конститутсионї, ки ба њуќуќ ва озодии инсон рабт доранд, дар кишвари мо, 20 сол гузашта бошад њам, пайваста маврид бањс ќарор доранд. Чунки амалкарди маќомот ба ин усулњо мухолифати ошкор дорад ва дар баъзе мавридњо боиси муноќиша њам мегарданд. Сабаб тавре гуфтем, дар нодида гирифтани усул ва њуќуќњои конститутсионист, ки бар асари он вазъияти њуќуќию сиёсї дар умум ба ноамнї ва бесуботї кашида мешавад. Дар њоле ки ин санади олии њуќуќї таќозо мекунад, ки «њамаи маќомоти давлат, шахсони мансабдор» љињати риъоя ва иљрои ќонунњо масъул ва вазифадоранд, њатто дар иљрои санадњои њуќуќи байламиллал њам, ки Тољикистон онњоро эътироф кардааст, вале…. Дигаре аз ишорањои љиддї ин аст, ки њама гуна санад ва дастуроти бар хилофи конститусия ва меъёрњои байналмилал тањия шуда бояд њукми амал пайдо накунанд, баръакс тибќи «эъломияи умумии њуќуќи башар” њуќуќу озодињо таъмин бошанд ва њама гуна тањќири шарафу номуси инсон манъ аст, аммо ин тарзи амалњои номатлуб аз љонибњои маќомоти алоњида эњсос мешаванд. Конститутсияи кишвари мо баъд аз ќабул шуданаш ду бор тањрири нав дид, ки баъзе мавридњои онро агар такмилёфта ќабул дошта бошем, вале дар мавридњои дигари он њадаф чизи дигар будааст, ки беш аз пеш ошкору возењтар мегардад, он њам зери тобеъияти як шохаи њокимияти давлатї, даќиќтараш њокимияти президентї ќарор додани тамоми низоми љомеъадорист. Агар ин тавр намебуд, чаро беэътимоди парлумони касбї, ки бо талошњои хастанопазиронаи љониби мухолифини ваќт дар ин санади олї љо пайдо кард, ру ба поин рафтан дорад, гўё ин як амри табиъист. Аз ин нигоњ, бандњои усулии конститутсия мо, ки фаќат дар зоњир вуљуд доранд, бояд амалї шаванд, дар акси њол раванди давлатсозии мо љуз шоњигарї дигар чизе нест Њ. Сайфуллоњзода

Аз арши илоњї ба замин о, Инљост рисолати ту ин дам

Зайд Сайидов зиндонии сиёсист ва афв барои ў истисност

Роњи матлуби муносибатњои Ирону Тољикистон боз шудааст

2

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

хабар

Каромат дар суљуд аст Кўмак ба ниёзмандону бенавоён аз кору пайкори њамешагии љавонмардони Нањзати Исломї мањсуб мешавад. Онњо њамеша кўшиш ба харљ медињанд, ки ќалби афроди мањзуну мазлуме масрур бигардад. Тавре аз Исфара иттилоъ расид, рўзи 2-юми ноябр бо ибтикори бародар С.Тухтаев, масъули ташкилоти љамоъавии Ворух иддае аз дўстон ба беморхонаи вилоятии беморињои рўњии шањр ташриф оварданд ва мисли њамеша ба беморон ба шарафи таљлил аз 20-солагии Конститутсия (Сарќонун)-и Љумњуриии Тољикистон анвои хўрока, амсоли нон, картошка,меваљот ва сару либоси зимистонаро њамроњ доштанд. Дар баробари вориди беморхона шудани бародарони нањзатї масъулин ва беморон онњоро хеле хуш истиќбол ва аз ташрифашон изњори ќадрдонї карданд. Ва беморон аз ин иќдомњои њасана таќдир карда, таќозои онро доштанд, ки дар њаќќи онњо

Меркел: Хуруљи Бритониё аз Иттињодияи Аврупо бењтар аз эъмоли мањдудият аст

“Шпигел”, маљаллаи маъруфи олмонї менависад, ин нахустин бор аст, ки хонум Меркел дар бораи имкони хуруљи Бритониё аз Иттињодияи Аврупо суњбат мекунад. Бале, Ангела Меркел, сарвазири Олмон гуфтааст, ба хуруљи Бритониё аз Иттињодияи Аврупо тарљењ медињад, то ин ки озодии рафту омади коргарони аврупої дар иттињодия мањдуд нашавад. Ба гузориши ин маљалла хонум Меркел гуфтааст, аз ин ки Бритониё ба сўйи “нуќтаи бидуни бозгашт” наздик мешавад, як воњима асту бас. Ин изњороти хонум Меркел пайи суханони Девид Комеруо, сарвазири Бритониёст, ки хоњони эъмоли мањдудиятњое барои рафту омади коргарони Иттињодияи Аврупо дар мањдудаи ин иттињодия шуда буд. Дафтари сарвазири Бритониё њоло вокунише ба изњороти хонум Меркел нишон надодааст ва сарвазири Бритониё ќасд дорад пеш аз он ки идомаи узвияти кишвараш дар Иттињодияи Аврупо

ба њамапурсї гузошта шавад, бар сари шароити идомаи ин узвият музокира мекунад. Аммо хонум Меркел гуфтааст, дар сурати бар сари таѓйироти муќаррароти рафту омад пофишорї кардани љаноби Камерон, ў аз њимояташ дар мавриди идомаи узвияти Бритониё дар иттињодия даст мекашад. Ин дар њолест, ки љаноби Комерон ќаблан хоњони он шуд, ки кишварњои аврупої барои вуруди коргарони бешуѓл мањдудиятњое ќоил шаванд. Аммо хонум Меркел аз мухолифони ин гуна мањдудиятњост. Раиси кумиссиюни Иттињодияи Аврупо њам ќаблан гуфта, ки агар Бритониё аз иттињодия хориљ шавад, нуфузи худро аз даст медињад, чун рафту омади озоди мардум дар иттињодия ќоидаи зарурї ва ѓайриќобили таѓйир аст. Чунин ба назар мерасад, ки бањси ќудратхоњї дар мањдудаи Иттињодияи Аврупо беш аз пеш ошкору гуворо шудан идорад.

бародарони нањзатї дуъо кунанд, то Худованд саломатии ишонро барќарор намояд. Чун ишон њам мисли дигарон ба халќу ватан хизмат кардан мехоњанд. Њаќ ба љониби шоир аст, ки мефармояд: Шарафи мард ба људ асту

каромат ба суљуд Њар кї ин њарду надорад,

адамаш бењ зи вуљуд.

С. Раљабов: Кумита оид ба корњои дин будљаро ѓайримаќсаднок истифода бурдааст Бањси коррупсия ва истифодаи ѓайримаќсадноки будљаи давлат дар бархе аз вазорату кумитањои кишвар чизи нав нест, њатто ин масъала ба як мушкил ва хатари миллї табдил шудааст. Барои мубориза бо ин падидаи шум њукумат ба таъсиси нињоди наве бо номи мубориза бо коррупсия иќдом гирифт, аммо муваффаќияти чандоне дар ин замина надоштааст. Зеро то њол сатњи коррупсия болосту мардум аз ин падидаи зиддиинсонї ранљ мекашанд. Ин бор Кумита оид ба иќтисод ва молияи Маљлиси намояндагон дар муќокимаи будља чанд нињодро ба он муттањам кард, ки будљаро ѓайри маќсаднок истифода кардаанд, ки аз љумлаи ин нињодњо Кумита оид ба корњои дин низ њаст. Маълум нест, ки будљаи ин кумита чи ќадар аст ва дар куљо масраф мешаваду кињо аз он истифода мебаранд. Аммо он чї мусаллам аст, кумита бояд ба як нињоди аслии мубориза бар зидди ин падида табдил мешуд, зеро арзишњои динї, ки миллати тољик бо ин арзишњо ба сар мебарад, бо коррупсия мухолифати ошкору рушан доранд. Њамчунин Корхонаи воњиди давлатии Роњи оњан низ яке дигар аз ин муассисањои гунањкор аст. Аммо љои тааљљуб он аст, ки роњбарони ин муассисањо њама соњиби ќасру кушк ва сармояњои калон мешаванду будљаи корхонањоро гўё як муњосиби пойлучи бечора ѓорат мекунад. Ё тибќи маъмул будљаи ин кумитаву корхонањоро «љин ва деву парї” ѓорат мекунанду мераванд ва касеро дар ин кор гунањкор пайдо намекунанд. Ин масъала ба як муаммо табдил шудааст, вазорату корхонањо муфлис мешаванду ќасру

кушксозї дар ављу соњиби сармоя шудан бењисоб, вале гунањкор номаълум. Љаноби Раљабов Вазорати мудофиа, Ширкати Тољикэйр ва Донишкадаи соњибкориву хизматро њам дар фењристи худ љо додааст, аммо дар ин љо њам гунањкор мушаххас нест. Раиси кумита оид ба иќтисод ва молияи парлумон зимни муњокимаи парламентї оид ба раванди иљрои буљаи соли 2014 дар 9 моњи соли љорї гуфт, дар натиљаи тафтишњо дар фаъолияти вазорату кумита ва дигаре аз сохторњои давлатї як ќатор камбудињои љиддї, аз љумла тасарруфи воситањои пуливу молї ошкор шудааст. Камбудиву норасоињои љиддї дар сохторњои Кумита оид ба корњои дин, Вазорати мудофиа, ширкатњои «Роњи оњан»-у «Тољикэйр ва Донишкадаи соњибкорї ва хизмат ошкор шудааст.

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014

хабар

Сафири Тољикистон дар Арабистони Саъудї иваз шуд

3

Сањнаи хусумати љањаннамиён Эмомалї Рањмон сафири Тољикистон дар давлати Саъудиро иваз кард ва Азамшоњ Шарифиро љойгузини Абдуллоњ Юлдошев ќарор дод, нафареро, ки сардори раёсати робитањои хориљии дастгоњи иљроияи ЉТ буд. Абдуллоњ Юлдошев дар баробари сафир будан, њамчунин намояндаи доимии Тољикистон дар Созмони Њамкории Исломї њам буд ва њола ба далели пиронсолї аз ин маќом озод гардид. Љаноби Шарифї 12.05.58 дар шањри Душанбе таваллуд шуда, факултаи шарќшиносии Донишгоњи давлатии шањри СанктПетербург хатм карда, соли 2001 курси дипломатии кўтоњмўдатро дар Академияи дипломатии ВКХ-и Миср хатм кардааст ва забонњои арабї, русї ва инглисиро медонад. Њамчун тарљумон дар нерўњои мусаллањи СССР, ки муќими Яман буданд, фаъолияти хешро оѓоз карда, солњои 1983 – 1986 дар Китобхонаи илмии Академияи илмњои Тољикистон китобшинос ва мудири бахши толори иттилоотї будааст. Солњои 1986-1990, сартарљумони гурўњи мушовирони

Шўрои вазирони Тољикистон кор кардааст ва чанд муњлати дигаре рафтааст ба Яман. Пас аз бозгашт ба дастгоњи Шўрои вазирон ба кор пазируфта шуда, солњои 1991 – 1993 дар вазифањои мутахассиси пешбар ва сармутахассиси Шўъбаи иттилоот кор кардааст. Фаъолияти кориаш дар ВКХ аз соли 1993 оѓоз шуда, то соли 2000ум ба њайси котиби сеюм, дуюм ва аввали сафорати Тољикистон дар Ќазоќистон расида, Солњои 2000 – 2004, котиби якум ва сардори Раёсати кишварњои ИДМ дар ВКХ ва солњои 2004 – 2008, мушовир – фиристодаи сафорати Тољистон дар Ќазоќистон будааст. Соли 2008 мушовири Президенти ЉТ оид ба рушди иљтимоъї ва робита бо љомеъа таъин гардида, солњои 2010 – 2011 дар ВКХ ба њайси сафир оид ба супоришњои махсус кор кардааст. Соли 2011 мушовири президент оид ба сиёсати хориљї ва соли 2013 мудири шўъбаи робита бо кишварњои хориљии Дастгоњи иљроияи Президенти ЉТ, ки баъдан Раёсати робитањои хориљии дастгоњи иљроия ном гирифт, таъин

Њукуматдоронро танку туп њимоят карда наметавонад

Алмосбек Отамбоев, раис­ љумњури Ќирѓизистон асосгузори аслии инќилобњоро њукуматдорон медонад. Тавре ишон дар як суњбаташ ишора кардааст, дар инќилобњои Ќирѓизистон, Украина ва давлатњои арабї њукуматдорони ваќт гунањкор мебошанд. Раисљумњури Ќирѓизистон ин њарфњоро дар суњбат бо шабакаи телевизионии “24.kz”-и кишвараш иброз дошта, афзуда, ки “агар њукумат фикри мардумро накунад ва танњо дар фикри худу љайбаш

бошад, пас заминањои инќилобро њатман поягузорї карда истодааст”. Љаноби Отамбоев, сарчашма ва нерўи њокимиятро мардум ва барќарори бовари миллат дониста, ќавл дода, ки њукумати Ќирѓизистон хатои рањбарони пешинро такрор кардан намехоњад. Ў дар ин маврид чунин мегуяд: “Мову шумо ба инќилобњои зиёде шоњид гардидем, аз љумла дар кишварњои арабї, ки њукуматдоронро ягон навъи силоњ, на танку на туп њимоят карда натавонист, ягона чизе, ки дар ин гуна њолатњо кумак карда метавонад, бовар ва эътимоди мардум аст. Худо аслан мардумеро бо инќилоб рў ба рў накунад, чун њар инќилоб инќилоби дигареро дар худ дорад ё тавре њаводиси охир дар кишварњои арабї нишон доданд, бо таќсиму аз байн рафтани кишвар њам анљом меёбад. Барои мисол, њоло кишвари Либї ба ду ќисмат људо шуда истодааст ва вазъияти Украина њам ба њама маълум”.

(Идома аз шумораи гузашта)

Шоистаи зикр аст, ки тоѓутиёни мустакбир ва худкома дар љомеъањои башарии њар давру замон шумори андакро ташкил медињанд ва дар асл тавони ба зиллату хорї кашидани анбўњи зиёди мардумро надоранд, вале заъфи руњї, дунњимматї, нољавонмардї ва даст кашидан аз каромати Худододии ин анбўњ аст, ки бо вуљуди дар шумора њазорњо баробар бештар аз мустакбирон буданашон, зери фармони гурўњи андак рафта, тан ба зиллату хории зулму ситами онњо медињанд ва мањз њамин пайравонанд, ки руасоро бар сари кор нигањ медоранд. Дар идомаи оят посухи мустакбирон, ки мањз бо гўлзанї ва тањрикоти бевоситаи онњо афроди заифу манфиатљў дар водии гумроњї афтода буданд, омадааст: “Мегўянд: “Агар Худо моро њидоят мекард, мо албатта шуморо њидоят мекардем”. Фармондорони саркаш дар посух ба пайравонашон бањона пеш меоранд, ки агар Худованд онњоро њидоят намуда, барояшон имон ато мекард, он гоњ инњо њам эшонро њидоят менамуданд. Ин тоифа њамон гуна ки дар дунё ба дарки маънои њидоят намерасиданд, бо њамон андешаи ѓалат бањона пеш меоранд. Эшон намедонанд, ки њидоят таълимоти илоњї аз тариќи фиристодани паёмбарон ва нузули китобњост ва ин таълимот инсонеро аз бероња ба роњ меорад ва ўро ба сўи дини њаќ пеш мебарад, ки бо омодагї ба пазириши дини њаќ ва майлу раѓбати ќалбї ба истиќболи он мешитобад. Чунончи ояти 17 сураи Муњаммад маънои њидоятро ба вузўњ баён фармудааст: “Ва касоне, ки њидоятпазир шуданд (Худо) бар њидояташон афзуд”. Ояти мавриди бањс бо пайравони худро ноумед кардани мустакбирон поён меёбад: “Баробар аст бар мо хоњ бетоќатї кунем ё сабур бошем, моро љои гурез аз азоб нест”. Табиатан инсон ваќте дар тангно ва њолати ногуворе, ки болотар аз ќудрату тавони ўст, биафтад ва роњи халосї вуљуд надошта бошад ва аз наљотёбї ноумед гардад, ноилољ ё бетобу бетоќатї ва доду фиѓон мекунад, ё анвоъи душворињоро бо сабру тањаммул паси сар месозад. Бинобар ин мустакбирони ноумедгашта ба зердастонашон мегўянд, ки имрўз дигар илоље нест, кор аз кор гузаштааст, мову шуморо итобу сарзаниш ва бетоќатї аз вартаи њалокат ва азоб намерањонад. Барои мову шумо фарќе надорад, ки бетобию бесабрї намуда доду фиѓон кунем, ё сабр пеша намоем, чун дигар роњи гурезе вуљуд надорад. Ояњои 37-38 сураи Ѓофир низ ин гуна сањнаи љидолу хусумати заифону мустакбиронро, ки дар љањаннам сурат мегирад, инъикос намудааст. “Ва он гоњ ки дар оташ ба муљодала бархезанд, заифон ба мустакбирон гўянд: “Мо пайрави шумо будем, оё метавонед миќдоре аз ин оташро аз мо дафъ кунед? Касоне, ки гарданкашї мекарданд, гўянд: “(Акнун) њамаи мо дар оташем, њамоно Худо миёни бандагон (Худ) доварї кардааст”. Оњои 67-68 сураи Ањзоб идомаи маънавии ин низоъ аст, ки пайравон билахира аз руасо ва бузургонашон шикоят ба Худованд мебаранд: “Ва гўянд: “Парвардигоро! Мо пешвоён ва бузургони хешро итоат кардем ва онњо моро аз роњ бадар карданд. Парвардигоро! Онњоро дучандон азоб дењ ва лаънаташон кун, лаънате бузург” Сањнаи дигар монанд ба сањнањои зикршуда дар ояњои 38-39 сураи Аъроф низ тасвир шудааст, ки дар нињоят Худованд ба шикояти онон љавоби ќатъї дода ба хусумати онњо хотима мебахшад: “...њар бор, ки гурўње (ба љањаннам) дохил шавад, њамкешони худро лаънат кунад то ваќте, ки њамагї дар он љо ба њам расанд, пайравонашон дар бораи пешвоёни худ гўянд: “Парвардигоро! Инњо буданд, ки моро гумроњ карданд, пас азобашонро аз оташ ду баробар кун”. (Худованд) фармояд: “Барои њама азоб дучандон аст, вале шумо намедонед”. Ва пешвоён ба пайравонашон гўянд: “Шуморо бар мо имтиёзе нест, пас ба сазои он чи анљом медодед, азобро бичашед”. Ин оят ба мо мусалмонон њаќиќати пайравї ва мизони онро меомўзонад ва ба мо таълим медињад, ки ба зиндагии дунё бо љањолат рў наорем, балки њар чизеро дониста, шинохта, њаќиќати онро равшан карда, ба он рў биёрем ва аз мавќеъи њаќиќат ва адолат пуштибонї ба амал орем. Аз касе ё коре сараввал ќаноат њосил намоем, ки он кас ё он кор ба мо некї меорад ва бадиро аз мо дур мекунад, сипас аз он пайравї намуда, даст ба кор шавем. Зимоми рањбарии њаракати зиндагї ва зимоми умурамонро бояд огоњона, фањмида ва дониста ба дасти инсоне боангеза ва илњомбахш бидињем, ки ў моро ба хайру некї рањнамої кунад, на ба шарру бадї, новобаста аз он ки дар кадом маќом ќарор дорад. Бо фирефта шудан ба ќудрати зоњирї ва љоњу љалоли фарде, ё гурўње набояд тањти таъсир ќарор гирифт ва фиреби ваъдањои дурўѓинро хўрда, хешро дар водии гумроњї андохт. Мазмуни ояти 16 сураи Њашрро њамеша дар ёд дошта бошем, ки хусусияти табиии шайтонсифатонро дар масали шайтон чунин тасвир намудааст: “Њамчун шайтон, ки ба инсон гуфт: “Кофир шав (то мушкилотатро њал кунам)!” Чун кофир шуд, гуфт: “Ман аз ту безорам... ”

Зубайдуллоњи Розиќ

4

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

дидгоњ њарфи бепоя аст. Фикр мекунам, дањ баробар камтар, аз 700 то 1000 нафар озод мешаванду бас. Чаро? Ба ин далел, ки шумораи асосии мардуме, ки дар љойњои мањрумият аз озодї њастанд, њама «бангиву њангї»анд. Њар рўз ба додгоњњо меравем ва бештари мурофиањо њам ба моддаи 200, ќисмњои гуногуни он, ба гардиши ѓайриќонунии маводди мухаддир иртибот мегиранд. Аммо ќонуни мазкур ин модда, бахусус ќисмњои 3-4 онро билкулл фаро намегирад. Тавре тавзењ медињед, ба афроде назири Мирзоев, М. Искандаров, Ё. Салимов ин ќонун аслан татбиќ намешавад ва чизе аз муњлати адои љазо њам кам намегардад? Бале, аслан нисбати онњо татбиќ намешавад. Моддаи 8-и ин ќонун муќаррар кардааст, ихтисори муњлати љазо нисбати ашхосе, ки љазои якумраи мањрумият аз озодї доранд, татбиќ намешавад. Ѓ.Мирзоев љазои якумрии мањрумият аз озодї дорад ва Ё, Салимовро њам барои љиноятњои хиёнат ба ватан, ќасди табаддулоти давлатї,

ислоњ дароварда, ин амалњоро «декриминализатсия”, яъне «айриљиної” эълон дошт. Моддањои 135-136-ро аз ќонун лаѓв карданд. Пешнињод дар бораи њазфи моддаи 137 њам буд, зеро он њам мисли дуи аввал буда, бо Конститутсия муѓоират дорад. Моддаи 17-и Конститутсия таъкид мекунад, ки њамаи шањрвандон, новобаста аз љинс, нажоду мансаб дар назди ќонун баробаранд, аммо танњо ба хотири мансаби Президент амали он боќї монд. Дар њоле, ки хилофи моддаи 17-и Конститутсия мебошад ва баробарии атбои кишварро аз байн мебарад. Президентро аз шањрвандони кишвар бартар донистан даќиќан поймол кардани Конститутсия аст, ки ба њељ ваљњ љоиз нест. Хулласи калом, моддаи 137, «тањќири оммавии президент”-ро амали љиної мешуморад ва онро шомили афв намедонад. Моддаи 244 гуфтааст, агар арзиши ашёи ба сирќат бурда беш аз 5 њазор сомонист ва муттањам аз 55-сола њам болост, афв шомили ў намегардад. Лекин бо ќисми 2-и

бандитизм ва куштор мањкум кардаанд. Ќонун афви шањрвандонеро, ки бо њамин иттињомот муњлати адои љазоро сипарї мекунанд, ба истиснои занону ноболион татбиќ намешавад. Нисбати М.Искандаров ва ин ќабил инсонњои дигар низ айни њамин њолат аст.

- Дар ин санад гуфта мешавад, ашхосе, ки аз 55-сола боло њастанд ва маризу маълуланд, озод мешаванд. Нафароне, ки номбар кардем аз 55 болоянд, вале ба хотири љиноятњои сангин рањо нахоњанд шуд?

- Дар воќеъ, дар моддаи 2-и санади афв зикр шуда, ки «аз адои љазои мањрум сохтан аз озодї, новобаста аз муњлати таъиншуда ва аз адои љазоњои дигари ба мањрум сохтан аз озодї алоќаманд набуда, мањкумшудагони зерин озод карда шаванд: Мардони аз синни 55 боло, занон ва ноболиону беморон. Аммо њамин талабот, дар амри иљрои модањои дигар мањдудият љорї кардааст. Мисол, дар моддаи 9 гуфта мешавад, муќаррароти моддаи 1- 2, нисбати марди аз 55- сола боло ва шахсоне, ки ба љиноятњои зерин мањкум шудаанд, ба истиснои занону ноболион татбиќ карда намешаванд. Њамин тавр моддањое, ки ба Ё. Салимов ва дигарњо рабт доранд, оварда мешавад. Яъне моддањои, «одамкушї бо њолатњои вазнинкунанда”, «ќасдан расонидани зарари љисмонї”, «айриќонунї мањрум намудан аз озодї”, «таљовуз ба номус”, « ќасди кудето алайњи давлат” ва дигару дигар. Бубинед, њатто барои як љинояти оддї, ќисми дуи моддаи 137, «тањќири оммавии президент”-ро њам њадди аќал ихтисори муњлати адои љазоро пешбинї накардааст. Дар ёд дошта бошед, ќаблан моддањои 135, 136, 137, ки марбути «тањќиру туњмат” буданд, баъд аз мухолифати зиёди њомиёни њуќуќ, фаъолони љомеъаи маданї, бахусус журналистон, ќонунгузор ба ду моддаи аввалї

њамин модда, дуздї ба миќдори махсусан калон, аммо то 5000 сомонисту дузд аз 55-сола болост, талаботи ќонун бевосита иљро мешавад. Дар ќонуни мазкур ба њадде мањдудият љорї шудааст, ки њатто моддањои оддитарин, «тањќир» ё «тањдид” (328, 329) нисбати корманди давлатї, шомили афа намешавад. Дар њоле ки љавобгарии онњо ду ё њадди аксар 4 солро пешбинї мекунад.

- Љаноби Ёров, оё ин афв ба Зайд Сайидов дахл мекунад? Чун асли 2-и ќонун мардони аз 55- сола боло ва маълулро шомили афа медонад. Зайд њам аз 55 болосту њам маълули дараљаи аввал. Ба Зайд Сайидов ин санад тамоман татбиќ намешавад, њатто муњлати минбаъдаи адои љазо њам ихтисор пайдо намекунад. Дуруст аст, ду њолате, ки зикр шуд, ба ў татбиќ мешавад, аммо моддаи 9-и њамин ќонунро тавре навиштаанд, ки махсус бар муќобили ин ду модда нигаронида шудааст. Ашхосе, ки бо моддаи 138 мањкум шудаанд, яъне бо айби «таљовуз ба номус” нисбати онњо њам татбиќ намешавад.

- Бо моддаи 137, «тањќиру тўњмати оммавии президент” мањбусоне дар Тољикистон њастанд? Ростї, маълумот надорам, ки бо ин модда зиндонї дорем ё не. Вале, фикр мекунам, мумкин доираи парвандањои љиноятї вобаста ба њамин њолат нисбати ягон гурўњи шањрвандон бошад. Барои мисол, эњтимол афроде ба мисли Д. Атовуллоњ, бо ин модда зиндонї шуда бошанд.

- Ќонуни афве, ки инак мавриди иљро ќарор мегирад, то куљо бо мавозини байнулмилалї мувофиќат ё муѓойират дорад? Ќонуни афв њиљ гоњ аз ин зовия арзёбї карда намешавад. Ин санади њуќуќии њар як давлати хос аст ва дар ягон меъёри байналхалќї нахондаву надидаам, ки нисбати кадом гурўњ аз шањрвандон афви хос татбиќ шуда

Зайд Сайидов зиндонии сиёсист ва афв барои ў истисност Бузургмењр Ёров, раиси «Сипар», коллегияи адвокатњои мустаќили Тољикистон дар суњбат бо Абдуќаюми Ќаюмзод диду назари хешро дар бисёре аз мавридњои ќонунгузорї ва мушкилоти афву дигар пањлуњои ин гуна масоил шарњ додааст. Баъд аз имзо шудани Ќонуни афв аз тарафи Президенти ЉТ марњилаи татбиќи он дар тамоми љойњои лозим шурўъ шудааст. Иддае ин афвро «афви тиллої” хонда, умед ба озод шудани афроди хос ва ба муњити оила баргаштани онњоро интизор доранд. Дар њоле ки аз озодии 10 њазор шањрванди кишвар гуфта мешавад, хостем ба ин масъала то љое рўшанї андозем, ки љаноби Бузургмењр Ёров, ба њайси як вакили мудофеъи маъруф нисбати ин санади муњим ва атбои озодшаванда чї диду назаре дорад. Зимнан ин нуктаро низ бояд арз кард, корафтодањои зиёде паси дари ин вакили мудофеъ нишастаанд ва мехоњанд аз ин вакили мудофеъ бипурсанд, ки оё наздикони онњо шомили афв мешуда бошанд? Нахуст аз Бузургмењр Ёров пурсидем, ки Ќонуни афви њозира аз ќонунњои афви ќаблї чї тафовут ё бартарие дорад?

- Ќонуни афви феълї аз ќонунњои афви ќаблї њељ бартарие надорад, баръакс, ин ќонун тавре тањия ва ќабул шудааст, ки дар он таќрибан барои њар як аслу банди худи њамин ќонун мањдудиятњое пешбинї шудаанд. Шоњид њастед, ки чанд нафар аз назди ман баъд аз фањмонидани моњияти талаботи моддањои алоњидаи ќонун гирёну нолон берун шуданд. Њар ќонуни афве, ки ќабул мешавад, дар баробари озодсозї бояд хислати инсондўстиро дар љомеъа беш аз пеш мустањкамтар созад ва наќшу рисолати тарбиявї низ дошта бошад. Акнун мустаќим ба посухи суол мепардозем, ки фарќи ин ќонун аз ќонунњои пешинаи афв (аз соли 1999 то 2011) чист. Дар ќонунњои афви ќаблї муњлати

минбаъдаи адои љазо барои зиндониёне, ки бо моддаи 200, ќисмњои 3, 4 (љиноёти ба гардиши ѓайриќонунии маводи нашъаовар алоќаманд буда) мањкум шудаанд, ихтисор мешуд. Барои мисол, 25-33%-и муњлати љазо њатман кам мегардид. Аммо дар ќонуни афви нав дар татбиќи он мањдудият љой дошта, ихтисори муњлати љазо манъ шудааст. Мисоли дигар, ки ба њамин моддаи 200 иртибот мегирад. Дар ќонунњои ќаблї барои мањбусине, ки бо ин модда зиндонианду бемор (намуди беморињоро ќонун зикр кардааст) њуќуќ пайдо мекарданд, ки аз идомаи адои љазо озод шаванд. Лекин дар ин маврид њељ њарф ва ишорате њам вуљуд надорад. Агар ин афрод мариз бошанд њам, њатто заррае муњлати љазо кам намешавад. Фарќи дигар, дар ќонунњои ќаблї муњлати адои љазои шањрвандони бо иттињомоти хиёнат ба ватан, одамкушї, бандитизм, истифода аз силоњи оташфишон, табаддулоти давлатї ва ѓайра мањкум шударо кам мекарданд, њадди аќал барои ду сол, аммо дар санади афви нав ин њолат комилан вуљуд надорад. Њатто таъкиди хосе њаст, ки агар муњлати боќимондаи љазо аз 1 солу 6 моњ кам монда бошад њам, барои ин гуна мањбусон ќонун татбиќ намешавад. Барои њамин дар муќоиса бо ќонунњои пешина усулњои башардўстона ифода ва риояи камтар пайдо кардаанд.

- Ба ин тартиб, дар ќонуни афв мањдудиятњо зиёданд ва гуманизм камтару нињоятан афрод камтар озод мешаванд? Омори эълон гардида дар мавриди озод шудани 10 њазор мањбус хеле

(Идома дар сањ.10)

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014

фарњанг

Худованди мутаол инсонро халифа дар рўи замин офаридааст, то онро обод намоянд ва адлу додро дар миёни бандагон љорї намоянд. Парвардигори азимушшаън тамоми сифатњои накўро дорост ва аз њама гуна айбу нуќсон пок аст. Халифа дар рўи замин на инсони муайяне, балки тамоми инсонњо мебошанд ва лизо њар инсонро зарур аст то дар ободонии замин ва густариши адлу инсоф дар миёни халќи Худо сањме дошта бошад. Худованд фармудааст: “Ман љин ва инсонњоро наёфаридаам, магар ба хотири онки Маро ибодат кунанд”. Мафњуми ибодат дар ин ояти карима мунњасир ба анљоми чанд ибодатњои маъмулї набуда, мафњуми васеътаре дорад. Ибодатњои умумие њаст, ки њамагон бояд онро анљом дињанд ба монанди намоз, рўза, закот, њаљ ва монанди инњо. Њамчунин аз љумлаи чунин ибодатњост баъзе авсофу ахлоќ, ки инсониятро зинат медињанд ба мисли одамгарї, парњезгорї, покї, садоќат, адолат, вафодорї ва монанди инњо. Ќабул намудан ва анљом додани ибодатњои хусусї далолат бар он мекунанд, ки инсон Худовандро ќабул кардааст ва худро таслими амру фармудањои Ў ќарор додааст. Ин намуд ибодатњо инсонро тарбият мекунад ва барои гирифтан ва анљом додани масъулияти бештар омода мекунад ва дар адои масъулият ва рисолат ба Ў кўмак менамояд. Ба маънои дигар метавон гуфт, ки ин намуд ибодатњо барои инсонсозї омадаанд. Дар баробари ин намуд ибодат, ибодатњои хусусие њастанд, ки Худованд барои инсонњои муайян ва дар шароити муайян вољиб гардонидааст. Фазлу мартабаи ин намуди ибодатњо аз ибодатњои хусусї камтар нестанд, балки рўзи ќиёмат инсонњо бештар аз ин намуд ибодатњо пурсида мешаванд ва љазои сангинтар ва вазнинтар барои анљом надодани ин ибодатњо бар сари инсонњо меояд. Ин намуд ибодатњо њамон рисолати инсонњост вобаста ба маќому мансаб, вазифаю масъулият ва истеъдоду дороии њар инсон. Падар рисолати муайяне дорад, ки онро бояд бо бењтарин шакл анљом дињад ва онро ибодати Парвардигор бињисобад. Модар рисолати худро дорад, њамчунин муаллим, табиб, муњандис, кормандони маќомоти њифзи њуќуќ, раиси шањру ноњия, раиси ширкату корхона масъулиятњои худро доранд, ки он рисолати онњост ва ба маънои дигар ибодати онњост. Агар инсон дар адои рисолат ва масъулияти худ содиќ бошад ва дар он хиёнат накунад ва анљоми рисолат барояш аз њама чиз болотар бошад, дар воќеъ ба чунин инсон малоикањо њасрат мебаранд ва маќому манзалати онњо низ дар назди Худованд аз малоик болотар аст. Аммо хиёнат дар адои рисолат инсонро осию гунањкор намуда, ба чунин инсонњо

5

Аз арши илоњї ба замин о, Инљост рисолати ту ин дам шаётин њасрат мебаранд ва манзалаташон дар пешгоњи илоњї аз шайтонњо поинтаранд. Манзур инљо муайян намудани рисолати њар тоифа нест ва ончиро дар боло зикр кардем танњо барои мисол буд ва албатта, њар тоифа рисолати худро ба хубї дарк мекунад, вале оё онро анљом медињад ё не, савол инљост. Албатта, анљом додани рисолат кори сањлу осон нест, зеро ибодат њамеша мушкил аст ва танњо шахсони боимон, ќавиирода ва босубот метавонанд аз уњдаи анљоми он бароянд, то њам обрўмандии дунёву охиратро ба даст оранд ва њам ризои Парвардигори хешро. Фирор аз адои рисолат ва анљоми масъулият, фирор аз абодат аст. Фирор аз адои рисолату масъулият ду шакл мешавад. Яке инки инсон дар адои он сањлангорї мекунад ва онро ба таври дуруст анљом намедињад, аз паси ин масъулият дунболи љамъоварии сарвату мол мешавад ва зарари ў ба њазорон нафар мардуми бечора мерасад. Дигаре инки куллан бо омадани каме фишору азоб масъулияти худро тарк мекунад. Гурўњи аввал золимону ситамгаронанд, ки рисолати худро фаромўш намуда, дар он хиёнат мекунанд ва њатман онњо њам дар назди мардум ва њам дар назди Парвардигори мардум золиму ситамгар ба њисоб мераванд. Аммо гурўњи дуюм бо тарки вазифа ва масъулият аз рисолати Парвардигор даст мекашанд ва ба гумони онњо рисолатро метавон ба осонї анљом дод ва дар ин роњ набояд ранљу зањмат кашид. Худованд ба инсонњо дар асоси малака ва истеъдод ва донишу њунар рисолат медињад. Њарчи инсон бузургтар бошад, рисолати ў низ ба њамон андоза бузургтар мешавад. Дар баробари ин њарчи рисолат бузургтар бошад, ба њамон андоза анљоми он душвортар мегардад. Паёмбари мо њазрати Муњаммад (с), ки бузургтарин рисолатро ба дўш гирифта буд, то охирин лањазоти умри худ пайи анљоми он буд ва дар ин роњ љуз адои рисолат барояш чизе ањамият надошт. Шумо ќиссаи пешнињоди ќавмеро ба ў хуб медонед, ки њам барояш зани соњибљамол пешнињод карданд, њам сарвату мол ва њам мансабу маќом, вале аз бањри њама гузашт ва савганд хўрд, ки њатто офтобу моњро таќдими ў кунанд аз анљоми рисолаташ даст нахоњад кашид. Њамчунин Паёмбари бузургворамон њазрати Муњаммад (с)-ро дар шаби меърољ њазрати Љабраил ба осмон баровард ва њамроњи ў њафт осмонро мегашт ва бо бархе аз паёмбарони пешин во мехўрд ва бо эшон суњбат менамуд. Чун ба наздики судратул мунтањо расид ва паёми Парвардигорро мустаќиман дарёфт намуд, дубора ба њамин замин баргашт. Чаро ў аз Парвардигор талаб накард то барои њамеша дар њамон љо боќї монад ва дигар ба сўи ин дунёе ки пур аз абуљуњлону абулањабњо буд, бар нагардад? Чаро Паёмбар (с) он олами зебои пур аз нуру сафоро тарк намуд ва ба дунёи мардум, ки пур аз зулмату вањшат аст, баргашт. Ў яќин медонист,

ки агар аз Худованд инро талаб мекард њатман хоњиши ўро рад намекард, зеро ў мањбуби Худост. Аммо Паёмбар рисолате дошт, ки бояд онро анљом медод. Ў хуб медонист, ки вазифаи ў анљоми рисолати илоњист ва он њанўз ба поён нарасидааст. Ў њамчунин хуб медонист, ки баъди баргашт њазорон ранљу азиятро мекашад, вале барояш адои рисолат ањамияти бештар дошт. Онљо дар назди арш роњату оромист, вале инљо зањмату талош. Дар онљо худи Паёмбар дар роњати абадї мемонад, вале шояд умматонаш гумроњу сарсон мегаштанд, вале ў боз њам њамин заминро интихоб намуд, љое ки дар он бо вуљуди машаќќату азоб анљоми рисолат дар интизори ўст. Инсонњое, ки аз масъулият фирор мекунанд ва хилвату оромиро интихоб мекунанд, рисолати худро фаромўш кардаанд ва бехабар аз онанд, ки онњо аз ибодати Худованд фирор кардаанд. Роњатталабї табиати инсонист ва майлу хоњиш ва ѓаризаи одамият аст, вале танњо бузургон метавонанд хоњишоту талаботи нафси худро ќурбони адои рисолат намоянд. Њама мехоњанд, њатто Паёмбари мо, ки дар малакути осмонњо саёњат кунад ва дар суњбати малоики пок бошад ва аз вањшату азоб дур бошад, вале бо он бузургие, ки дошт ба хубї дарк менамуд, ки ин фирор аз масъулият аст. Рисолати мо низ дар њамин дунёст, љое, ки пур аз Абуљањлу Абулањаб ва бадхоњону бадгўён, љое ки пур аз сангдилону золимон, љое ки ба љои хун дар раги баъзе инсонњо зањр асту дар дилашон ќањр. Бале, њамин љо љои мост ва Худованд дар чунин љо аз мо кору фаъолият ва ибодати дурустро талаб мекунад. Дар авохири асри њаштуми милодї ду бузургворе буданд, ки бо њам хело дўсти наздик буданд, яке Фузайл бинни Аёз ва дигаре Абдуллоњ бинни Муборак. Њарду олим, муњаддис ва муљоњид

буданд. Бо амри таќдир, Ибни Муборак ба љанге муќобили душманон рафт ва Фузайл дар Макка машѓули ибодат буд. Он чунон дар Макка истод ва ибодат кард, ки ба ў лаќаби “Обиди њарамайн” – ибодаткунандаи ду њарам, яъне Макка ва Мадина номиданд. Муддате онњо аз њам људо буданд, яке дар майдони љанг буд ва дигаре дар Макка машѓули ибодат. Рўзе Фузайл ба Ибни Муборак номае навишт ва аз ў талаб кард то биёяд каме инљо ибодат кунад. Ибни Муборак ќасидае бо номи “Эй обиди њарамайн” навишта ба ў фиристод, ки тарљумаи ду сатри он чунин аст: Эй ибодаткунанда дар ду њарам, агар ту моро мушоњида мекардї. Албатта, мефањмидї, ки ту бо ибодат бозї мекардї. Агар ту чењраи худро бо оби чашм тар созї, Мо гарданњои худро бо хуни худ тар мекунем. Чун ќасидаро пурра навишт ба хотири онки Фузайл наранљад, инро изофа намуд: Инсонњое њастанд, ки Худованд барояшон тавфиќи рўзагирї медињад ва њамеша рўзадоранд, инсонњои дигаре бо тавфиќи илоњї њамеша дар намозанд. Инсонњои дигаре бо тавфиќи илоњї њамеша дар ќироати ќуръонанд ва дигаре дар талаби илм ва њамчунин дигарњое дар љињод. Ман бо инки дар љињодам аз он њолате, ки ту њастї бењтар нестам ва ту низ дар он њолатат аз мо бењтар нестї. Худованд дар кори њамаи мо хайр додааст. Пас бояд чун њазрати Юнус дар љустуљў ва анљоми рисолати худ бошем ва њамеша юнусвор ин дуоро вирди забон оварем: “Нест илоње љуз Ту. Ту пок њастї. Дар воќеъ, ман аз љумлаи золимин будам”

М. Орзу

6

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

маъориф

Дар моддаи 41-и Сарќонун (Конститутсия)-и ЉТ омадааст: Њар шахс њуќуќи тањсил дорад. Таълими умумии асосї њатмист. Давлат таълими умумии асосии њатмии ройгонро дар муассисањои таълимии давлатї кафолат медињад». Рўзи 31.10.14, сардори раёсати маорифи ш. Душанбе, Њамидуллоњхон Фаќиров ва чанд нафар аз директорони муассисањои таълимии пойтахт дар нишасти соз­монёфта аз сўи родиюи «Имрўз» ширкат намуданд ва масъалаи асосии бањсу баррасї, љамъоварии маблаѓи њармоња аз волидони хонандагони мактаб (даромади муфт ва безањмат) буд. Мурољиаткунандагон аз гўшаву канори шањр дар тамоси телефонї ќарор гирифта, шикоят мекарданд, ки омўзгорон ба њар тарзе «моњпулї» талаб мекунанд. Оре, ин як њаќиќати бебањс аст ва онро пўшонидан имкон надорад. Дар гузориши родиё шунида мешуд, ки муассисаи таълимии N65-и пойтахт соли 2012 аз њар нафар хонанда маблаѓи 20 сомонї, соли 2013 - 25 сомонї ва билохира соли 2014 - 30 сомонї љамъоварї кардааст. Њатто китобњои дарсиро нисбат ба бозор бо нархи гарон ба хонандањо мефурўшанд. Дигар китобњои дарсии фарсудашударо дар аввали соли хониш бо маблаѓ ба хонандагон таќсим ва охири сол љамъоварї карда, боз чанд соли дигар ин корро идома медињанд. Акнун хонандаи нуктасанљ, худ ќазоват намо, ки китоби истифодашуда, он њам чандсола чї бањои тиллоиеро касб кардааст?! Дар баробари ин, дар давоми сол аз падару модари хонанда талабњои дигареро низ пеш мегузоранд, аз љумла: - барои харидории дастгоњи гармидињи - 5 сомонї - барои парда- 5 сомонї - барои обуна - 6 сомонї - барои фаррош- 1 сомонї - барои навиштаљоти болои дафтару рўзнома- 2 сомонї - барои таљлили рўзи таваллуди устод- 8-10 сомонї, - ширинињо барои рўзи таваллуди хонандаи алоњида, - либоси хоси «солинавї», - либоси хоси «наврўзї», - иваз намудани ќулфи дари синф3 сомонї, - таъмири мактаб - 20 сомонї. Ахиран масрафњои дигаре барои доир намудани «карнавал»-и љашнї ба хотири 90 - солагии пойтахт пайдо шуданд, ки модари бечораи танњо барои толибаи синфи 3-юм либоси хосеро бо арзиши 35 сомонї омода сохтааст ва боз чандин корњои дигар... Њамаи ин гузоришњоро эњтимол

Сардори маорифчиёни пойтахт аз гузориши «Имрўз» эътироз кардан эътироз мекунам шунавандаи «Имрўз» гўш карда бошад, вале ин гуна шакл пайдо кардани бањс љаноби Фаќиров, сардори раёсати маориф ва илми пойтахтро маъќул науфтод, ки аз масъули барнома бо далел суњбат карданро талаб кард ва боз њам ќаноат накарда, эътирозомез гузоришњои родиюиро аз як овоза беш надонисту гуфт, агар љамъоварии маблаѓ бо розигии падару модар сурат бигирад, хайр аст. Вале ин љо њамчун сокини пойтахт суоле дорам, ки дар кадом ќонун таъкид шуда, ки бояд омўзгор аз волидайни хонанда розигии љамъоварии маблаѓро ба даст биёрад? Оре, чанд нафаре аз волидон, ки дороянду зиндагии рифоње доранд, барояшон пардохти 30-50 сомонї кадом мушкиле надорад. Вале шароити зиндагии дигаронро бояд ба инобат гирифт, чун њар кадоме 4-5 нафар ё беш аз ин хонандаи мактаб доранд, ки бо сабаби камбизоъатї ва бекорї чунин маблаѓро пардохт карда наметавонанд. Ба њамин хотир, ваќте нафарони доро маблаѓро пардохт мекунанд, албатта, устод дар мактаб ба дигар хонандањо мегўяд, «ањсан ба Маќсадуллоев», ки моњпулї»-ро пардохт кард, вале дигарон чї? Дар ин сурат, њар хонандаи дигаре нороњат шуда, назди волидони худ гиря зора мекунанд, ки «моњпулї»ро пардохт намоянд. Волидони бечорањам ба хотири тањсили фарзанд ќарз гирифта, ѓайриќонунї маблаѓеро пардохт менамоянд. Вале ќарзи замшуда онњоро маљбуран ба муњољират мебарад ва аз оилаву фарзанд људо шуда, ин ќарзро дар шароити ногувори Русия љамъоварї мекунад, агар дар асари њодисае љони худро талаф надињанд. Вале барои масъулини маорифу муассисањои тањсилоти умумї фарќ надорад,

ки волидон бо чї захматњое ин маблаѓњоро ба даст меоранд. Тамоми сокинони кишвар ба њар тарзе дар ѓанї гардонидани буљаи давлат сањм доранд ва њамасола аз ин буља барои маориф миллионњо сомонї људо мешавад. Оё аз кормандони ин соња касе гуфта метавонад, ки ин маблаѓ чї ќадар аст ва дар куљо сарф мешавад? Агар аксари маблаѓи буља ба корњои иљтимоъї равона шуда бошад, чаро чашми омўзгор ба пардохти маблаѓи «ночиз»-и волидон нигаронида мешавад? Дар њоле ки ин амал љуз ќонуншиканї чизи дигаре нест ва њиљ масъуле њам дар назди ќонун љавоб аз ин амали хеш посух намегўянд. Љаноби Фаќировро зарур аст, ки аз сафедкунии зердастонаш канор рафта, бар ивази маблаѓѓундорї дар фикри боло бурдани сатњи донишомўзї бошаду дар мавриди рушди ин гуна амалњои нанговар нодидагирї накунад. Сабоњат Олимова, модари 6 фарзанд, ки шавњараш, Асомиддин Мирзоевро соли 2005 тоссарњои рус куштаанд, дар сўњбат бо мо иброз дошт, ки «Чор фарзанди мактабхон дораду дуто муњољир. Собирљонро «депортатсия» карданд, Бахтиёрљон фарзанди дуввумї, ки муњољир аст, њар моњ 100 долларї равон мекунад. Худам бошам хонаи коргари калонеро тоза мекунам, ки гоње 250 ва гоњи дигар 300 сомонї медињанд. Њамин тавр, ў пули мактабро дода, зимни харидории чизе аз бозор то моњи дигар ќарздор мемонад. Бачаи синифи нуњумаш дар баробари аз мактаб баргаштан дар кўчањо мошин мешўяд. Сайидалї Шарифовњам ба ин назар аст, ки њар моњ 30 сомонї «моњпулї»-и хоњарашро ба мактаби N79, пойтахт пардохт мекунад, ки барояш вазнин меуфтад. Ѓайр аз ин, пул барои ќулф, печка, таъмир ва харидани гулро њам талаб

мекунанд. Мусо Шехов: «Ман бошандаи ноњияи Њисорам, аслан ин гуна пулситонї дар тамоми мактабњои љумњурї ба роњ монда шудааст. Мутмаъинам, ки аз ин ќазия, њатто вазири маориф ва тамоми рањбарони кишварниз хабар доранд. Аз шиносону хешовандоне, ки дар дигар ноњияњо иќомат доранд, пурсон шудам, њама мављудияти ин ќазияро тасдиќ мекунанд». Бале, шањрвандоне зиёде ин маврид диду назари хешро изњор доштанд, вале аз ифшои ному насабашон ба хотири зери тањќир ќарор нагирифтани фарзанд худдори карданд, ки њаќ ба љониби онњост. Дар љомеъа кинаву кудурат дар ављи аълост, агар аз њар мансабдоре шикоят ба амал овардї, дониста бош, њатман ќасос пеш хоњад омад. Дар њоле ки бояд чунин набошад, чун ошкор кардани камбудї ба хотири ислоњ аст. Агар шахси гунањгор камбудиро иќрор шаваду онро ислоњ намояд, аљаб хубе, вале вой бар онњое, ки бархурдашон дигаргуна аст! Хабарнигори «Имрўз» дар фарљоми барнома ёдовар шуд, ки бо иљозаи рањбарият тасмим гирифта хоњад шуд, ки дар ин маврид тањќиќоти журналистї анљом мегирад ва бори дигар ин мавзўъ ба бањсу баррасї гирифта мешавад. Фикр мекунам, агар амалкарди ин гуна маќомдорон дар нињодњои њукумати иљроия тавассути ВАО-и умум ба чолиш кашида шавад, шояд дар низоми иљрои барномањои њукуматї масъулиятшиносии онњо бештару бењтар шавад. Боќї Худо доност…

Р. Раљаб, сокини пойтахт

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014

маъориф

Бањогузории ѓайримеъёрї низоми љомеъаро њам бемеъёр кардааст

7

«Се нафар муаллими љавон, ки ба мактаб ба кор омаданд, ду духтару як писаранд ва дониши шогирдони мактабњои даврони шўравиро надоранд, њатто аризаро дуруст навишта наметавонанд, чи расад ба донише, ки ба шогирдон медињанд. Чи шудани ояндаи фарзандону ободии ватанро танњо Худо медонад», гуфт дар суњбат муаллимае, ки њамкурсам њасту дар шањри Кўлоб кор мекунад. Ин њарфи яку ду нафар њам нест, балки аз чандин нафар аст. Садои мардумиест оиди бедонишии шогирдон ва нињоят хатмкардагони коллељу донишгоњњо, ки таъсири худ­ро ба љомеъа гузоштааст ва минбаъд ин масъала печидатар мегардад. Њар чиз ва њар касро дар дунёи муосир бо бал ё бањои гузошта фарќ мегузоранд. Бањогузорї ё бо бал муайян кардани донишро то љое медонем. Яъне ду -ѓайриќаноатбахш, се- ќаноатбахш, чор- хуб ва панљаъло. Њар бањо меъёрњое дорад, рафту он меёрњо риоя нашаванд, мисли бањоро ѓайри меёр ё рўякї њисобид. Меоем ба сари маќсад: оё дар њаёти имрўза аз боѓчаву мактаби миёна сар карда, то ба сатњи омўзишгоњу донишгоњњо меъёрњои бањогузории устодон љавобгўи ваќт њастанд? Бањои ѓайримеъёрии масъулин ба љомеъа ва фардои он чї таъсир дорад? Сабабњои аз меъёр берун бањогузоштан дар чист? Ва боз чандин суоли ба ин монанд, ки посухи худро интизоранд. Имрўз шогирдони мактабњо дониши хеле паст доранд. Сабаби асосї дар пастии сатњи дониш дар синфњои поёнї ва бањои ѓайримеъёрии онњост. Масалан, оѓоз мекунем аз синфњои поёнии мактабњо, шогирд дарсро љавоб медињад ва тибќи меъёри зарурї бањояш се мебошад. Вале устод ба ў бањои чор ё панљ мегузорад ва њамин тавр чанд шогирд дигаре дар њамин синфро, њама инро ќабул доранд. Пас хато ин љост, ки устод меъёри бањогузориро пурра вайрон кард ва ин боис мешавад, ки шогирд худро пешсафу донои синф бидонад ва сатњи донишаш таѓйир пайдо намекунад, ки натанњо ба зарари шогирду устод, балки љомеъа мегардад. Шогирд бо чунин бањои ѓайри меъёрї тањсил карда, мактабро њам ѓайримеъёрї хатм карда, ба донишгоњ меравад. Пушида нест, ки сатњи дониши шогирди ѓайримеъёрї дониши донишљўёни донишгоњњоро низ ѓайри меъёрї мегардонад. Дар донишгоњ, ки бо њар роњу васила ворид шудааст, боз аз њамон услуби мактабї кор мегирад ва бо бањои ѓайри меъёрї тањсил мекунад. Дар мактаб бањои ѓайри меъёрї пулро талаб намекард, вале дар донишгоњ пул авлавият пайдо мекунад дар гузоштани бањои ѓайримеъёрї. Аљиб он аст, ки дарёфти бањои ѓайримеъёрии донишљў дар ин љо њам фарќ пайдо мекунад. Бањои ѓайримеъёрии имтињоноти давлатї нисбат ба бањои ѓайримеъёрии имтињоноти љорї арзиши баланд дорад. Кор ба љое расида,

ки арзиши дипломи аълои аксари хатмакардањои донишгоњњо, ба ростї, ѓайримеёрист. Барои исботи ин њарф омодаам бо дилхоњ дипломдори сурх дар бањс бишинаму дониш надоштани ишонро ба исбот бирасонам. Бахшиш мепурсам аз он донишљўёни ангуштшуморе, ки шояд аз 5 то 7% ва дар њаќиќат ба номи донишљў сазовор бошанд. Таъсири бањои ѓайримеёрии омўзгори мактаб обрўяшро дар дења, ноњия, њатто дар минтаќаи алоњида мерезонад, зеро шогирдаш бо бањои ѓайримеъёрии устод дар њиљ мавриде посухгўи љомеъа буда наметавонад. Аз ин рў, обрўи омўзгори асил дар дасти худи ў ва бањои меъёриаш аст. Њатто шогирдеро, ки бо бањои ѓайримеъёрї ба донишгоњ фиристод, рўзе дар пањлуи ў ќарор мегирад ва услуби ѓайримеъёрии устодашро дар баробари шогирд ба иљро мерасонад. Пас як сабаби коста шудани обрўи омўзгор дар дењоту ноњияњо мањз бањои ѓайримеъёрии ўст. Бењуда нагуфтаанд, дар ду маврид, ду касбе њаст, ки зарари он ба љомеъа њисоб надорад, чун ин аз тасодуфї будан ва камсаводии онњост, он њам касби омўзгорї ва табибист. Зеро омўзгор ба тарбияи одам машѓул асту табиб ба саломатии он. Омўзгори тасодуфї гўё насли ояндаи ватансозро тарбия мекунад, ки печдаигињои мавзўъ хеле зиёданд ва аз ин рў аз тафсили он худдорї мекунем. Аммо табиби тасодуфї низ табобатњои хатарзоеро дар худ дорад, ки њузури онро дар утоќи табобатї љуз зарар љизи дигаре наметавон гуфт.

Шояд устодони ангуштшуморе њам дар мактабњо бошанд, ки дар њаќиќат бањои онњо меъёрист. Ин гурўњ устодон обрўманд боќї хоњанд монд. Барои мисол, дар суњбатњо дўстон ишора мекунанд, ки таълими фалон устодро фаромўш намекунам, чунки ў бањои њаќќонї мегузошт. Пас ваќти он расидааст, ки аз њисоботњои дурўѓ ва пахши омору бањогузорињои ѓайримеъёрї даст кашида, аз рўи имондорї ва

ватандўстї ба шогирдон тибќи меъёри дониш бањо гузошт. Дар он ваќт обрўи омўзгор њам паст намегардаду таълим дар мактабњо низ ќадр пайдо мекунад. Шумораи донишкадаву донишгоњњо тибќи меъёр мувофиќ гашта, шогирдони асл вориди донишгоњ мешуданду пешравї дар љомеъаи ба зудї чашмрас мешуд…

М. Мустаќим, аз минтаќаи Кўлоб

Бањс њикматеро ошкор кард Муаллим исми хонандаеро гирифту назди тахтаи синф даъват кард ва гуфт: Шеъри «Бани одам»-ро бихон! Хонанда дар пай ба гуфтани шеър шуруъ кард:

Бани одам аъзои якдигаранд, Ки дар офариниш зи як љавњаранд. Чу узве ба дард оварад рўзгор, Дигар узвњоро намонад ќарор. Ў ба ин љо расиду аз гуфтан монд. Муаллим гуфт: Давомашро бихон! Гуфт: Ба ёдам намеояд. Муаллим гуфт: Яъне чї, ин шеъри содаро њам натавонистї азхуд кунї? Хонанда гуфт: Бубахшед, охир мушкил доштам, модарам бемор аст ва дар гўшаи хона хоб. Падарам сахт кор мекунаду харљи дармон зиёд аст. Ман њам бояд дар кўчањо савдо кунаму дар фикри модару бародаронам бошам. Муаллим гуфт: Мушкил дорї ё надорї, шеърро бояд њифз мекардї, мушкили ту ба ман рабте надорад! Хонанда дар ин њолат гуфт:

- Ту, ки аз мењнати дигарон беѓамї, Нашояд, ки номат нињанд одамї.

8

- Љаноби Њусайнї, то хатми фаъолияти панљсолаи Маљлиси намояндагон рўзњои башумор мондааст ва панљ соли кор дар парлумон барои Шумо як таљрибаи нав буд. Бигуед, ки онро чи гуна арзёбї мекунед ва чи бардоште доред аз кор дар нињоди олии ќонунгузори Тољикистон?

- Бисмиллоњиррањмониррањим. Бале, воќеъан, панљ соли фаъолият дар Маљлиси намояндагон ба рўзњои охири худ наздик мешавад ва мавриди зикр њам њаст, ки нахустин таљрибаи банда дар муњити як нињоди муњими давлатдорї пушти сар мешавад. Аз ин љост, ки бароям чизњои зиёдеро омўхт, шиносої ба ќавонини кишвар, фарњанги эљоди ќонун ва ќонуннигор, ки ин њама аз фавоиди кор дар парлумон ба даст овардаам мебошад Ба маънои том, кори панљсола дар парлумон таљрибаи нави сиёсї дар њаёти шахсии банда аст. Албатта, ба корњои сиёсї аз ќабл машгул будем, аммо

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

мусоњиба тиёз ба муассисаву корхонањои алоњида ба амал бароварда мешавад. Масалан, додани имтиёз ба мењмонхонаи “Шератон” ва ё ширкати тавлиди семент ва ё ширкати пулчинаки IRS дар роњи Душанбе-Хуљанд чї ањамият дорад?

- Гузашту имтиёзњое, ки парлумон ба баъзе аз ширкатњо медињад, инсофан зарурати њаётї доранд. Вале иќрор бояд кард, ки барои баъзеи дигари онњо додани имтиёз ба хотири њифзи манфиати ашхоси муайян аст. Барои мисол, њамон имтиёзњое, ки ба мењмонхонаи панљситорадори “Шератон” дода шуд. Зеро ин бори чандум аст, ки ба ин мењмонхона имтиёз медињем, бори охир њам ба маблаѓи 35 миллион сомонї аз пардохтњои гумрукї озод карда шуд. Банда, њамчун масъули умури иќтисод дар кумитаи худ, ба ќонунњои марбута хулоса медињам. Ва дар њамин маврид хулосаи манфї ироъа дошта,

суњбат кардед, оё ба унвони вакил огањ шудед, ки молики ширкати пулчинаки IRS дар роњи Душанбе –Хуљанд кист?

дигар кадом вакиле њарфи ќаблии худро ба ёд наовард. Хулоса “аз боло” манфї омад гуфта, истиќлолу озодии худро аз даст доданд ва

С. Њусайнї: Парлумон чењраи интихобї ва Суњбати ихтисосї бо Сайидумар Њусайнї, муовини аввали рањбари ЊНИТ ва узви Кумитаи тартиботи њуќуќї, амният ва дифоъи Маљлиси намояндагон. он дар сатњу мањдудаи њизб буду бас. Аз тарафи дигар, кор дар парлумон сабаб шуд, ки нисбат ба намояндагони мардум дар маќоми олии ќонунгузорї ва фаъолияти вазорату кумита, корхонаљоти муњими давлатї шинохте дошта бошем. Вакили мардум њаќ дорад, ки аз масъулин кору фаъолияти онњоро бипурсад, пешнињоду дархости интихобкунандаро ироъа ва иљрои онро талаб намояд. Яъне дар ин замина хеле чизњои то ба ин дам норўшанро барои худ кашф кардам, ки њам љанбаи мусбї дорад ва њам манфї. Дар ин муддат дида тавонистем, ки воќеъан љанбаъњои манфии зиёде дар коргузорони њукумат вуљуд доранд.

- Шояд манфї гуфтан ин аст, ки ба баъзе аз ширкату корхонањо ва гурўњњо тавассути парлумон имтиёзњои молиявї дода мешаванд?

- На, ин љо сатњу сифат ва равиши коргузории њукумат дар назар аст. Вале суоли Шумо, ба кори парлумон алоќаманд аст.

- Дар њар сурат, бо пешнињоди маќомоти људогонаи њукумат ва ризоияти раиси он додани им-

гуфтам, њамчун намояндаи мардум ба ин гуна имтиёздоданњо њаргиз розї нестам. Чунки аксари кулли интихобкунандањо њаргиз аз чунин мењмонхонањо истифода бурда наметавонанд ва аз даромади онњо низ манфиате ба онњо намерасад. Танњо як манфиат вуљуд дорад, пардохти андозу бољњои гумрукие, ки ба будљаи кишвар ворид шуда, ба таѓйири моњонаи ќишри алоњида таъсир мегузорад. Аммо ин гуна имтиёзњо бар хилофи манфиати интихобкунанда аст, ширкатњо аксаран хориљианду сохтмончиёнашон њам, агар кор кардану фоида ба даст овардан мехоњанд, як бор гузашт кардан дар фаъолияти онњо бояд кифоя бошад. Барои ин ширкат муддати чанд сол боз гузаштњо сурат мегиранд ва ширкати дигаре њам њаст бо номи “Азия-экспресс”, ки имтиёзњои зиёдеро ба даст овардааст. Ин гуна корњоро фаъолиятњои манфии њукумат медонам, ки мутаассифона, тавассути парлумон ба онњо манзалати њуќуќї медињанд. Нуктаи дигареро бояд ин љо зикр кард, ки аз љумлаи корњои мусбати парлумон аст, он њам “муњокимаи парлумонї”-ст, ки дар фаъолияти Маљлиси намояндагон љо ёфтааст. Яъне дар фосилаи 3-4 моњ маротибае иљроиши будља, бахусус вазоратњои масрафкунандаи буља, ба муњокима даъват мешаванд. Ин муњокимањо дар таљрибаи парлумон нав буда, аз мушкилот холї нестанд, вале ќадам ба ќадам пешравї дида мешавад. Муњокимањои парлумонї сабаби такон хўрдани фаъолияти њукумати иљроия гашта, маљбур аст аз корњои худ гузориш ироъа бидорад.

- Шумо аз имтиёздоданњо

- Бояд арз бидорам, ки ин ширкат замони вакилии мо таъсис нашудааст, вале шояд вакилони дигаре инро бидонанд, ки ќарордоду созишномањои њукумат бо ин ширкатро таъйиду тасвиб карданд. Ба њар њол, касе дар атрофи ин ширкат чизе намегўяд. Чунки ќабл аз ќарордодро ба тасвиб расонидан, имзои вакилонро мегиранд ва ишора мешавад, ки масъала аз љумлаи асрори давлатист. Пас ваќте масъала чунин аст, њељ маќомдоре, њатто вакили парлумон њам онро њаќќи ошкор кардан надорад, дар акси њол барояш љазо муќаррар мегардад.

- Бештари интихобкунандањо аз фаъолияти парлумон розї нес­ танд, ба он хотир, ки дар низоми давлатдорї аз маќом ва љойгоње, ки бояд дошта бошад, бархурдор нест. Назари шахси Шумо дар ин маврид чист, оё мешавад парлумонро бо нињоди мушобењаш муќоиса кард, њадди аќал дар Покистону Ирон ва Афѓонистон?

- Дар асоси ќонунгузорї ба парлумон амсоли дигар парлумонњои кишварњои демократї салоњиятњои зиёд дода шудааст. Вале дар мо як дард ё мушкил вуљуд дорад, њамаваќт њарфи ќонун ба инобат гирифта намешавад ё онро бо шакли даѓал ба иљро мерасонанд. Яъне маъмуре “ин амри болост “гуфта, чизи дигарро дунбол мекунад. Ин њолатњо воќеъан њам хеле зиёданд ва касе њам инро инкор карда наметавонад, њатто дар худи парлумон низ. Масалан, мо лоињаи ќонун дар бораи хидмати аскариро ба парлумон пешнињод кардем ва он љо 2-3 таѓйироти муњимеро ироъа доштем, ки вакилон њам маќбул донистанд. Вале ваќте њукумат ба ин пешнињод хулосаи манфї дод,

дар нињояти амр лоиња ќабул нашуд. Ё ин ки иловањои дигаре њам, ки ба ќонуни интихоботи парлумонї ироъа доштем, хусусан дар мавриди пазируфта шудани намояндагони ањзоби сиёсї ба сифати аъзои участкаи интихоботї. Маълум аст, ки мањз бо њамин васила шаффоф будани интихоботро тасдиќ кардан мумкин аст, вале ин пешнињодро низ ќабул накарданд, азбаски “аз боло” хулосаи манфї ворид шуд ва муњокимаи ин лоињаро, њатто ба љаласаи парлумон роњ надоданду Шўрои Маљлиси намояндагон онро пас гардонид. Њоло ду лоињаи дигареро пешнињод кардаем, ки дар дасти баррасї ќарор доранд: яке ба ќонун дар бораи иттињодияњои динї ва озодии виљдон, дигаре ба ќонун дар бораи масъулияти падару модар. Фикр мекунам, таќдири онњо њам мисли лоињањои ќаблист ва њељ касе љуръати баёни фикрашро нахоњад дошт. Чунки то љое иттилоъ ёфтам, барои ќонун дар бораи иттињодияњои динї ва озодии виљдон хулосаи манфии њукумат кайњо ворид шудааст. Вале аз чї бошад, ки то ба њол субъекти ташаббуси ќонунгузориро ба мазмуни хулосаи њукумат ё њамон “боло” шинос накардаанд. Дар ќонун дар бораи иттињодияњои динї банде њаст, ки дар он љойњои доир намудани намозро мушаххас мекунад, аз љумла манзили зист, гўристон ва масљид. Мо бо такя ба мантиќ ва асли эљоди ќонун гуфтем, бояд мањдудиятњоро мушаххас сохт, на озодињоро. Пешнињоди дуввум ин аст, ки ба тамоми корхонањо њаќ дода шавад, ки ќатъи назар аз шакли моликият љоеро барои намозгузорон муайян

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014

мусоњиба намоянд, то фаризаи динии хешро анљом бидињанд. Ин аст таѓйироте, ки мо ироъа доштем, вале муттассифона, “аз боло” назари манфї дарёфт кард. Дар њоле ки хулосаи тамоми кумитањои парлумон нисбат ба он мусбист.

- Дар ќонуни масъулияти падару модар чї чизро иваз кардан мехостед?

- Дар ин ќонун танњо ба як нукта таѓйирот ворид кардаем, он њам дар њолатњои хос озод гузоштани ширкати љавонони то 18- сола дар фаъолияти иттињодияњои диниро, яъне “дар ваќти дарсї” ширкати онњо мамнуъ бошаду бас. Дар матни ќонуни амалкунанда комилан мамнуъ омадааст, ки фикр мекунам, инро њам ќабул намекунанд. Мо ба ин назарем, ки дар ваќти дарсї хондани намоз барои љавони то 18-сола бигузор мамнўъ боќї монад, вале ваќти таътилу рўзњои истироњатиро бояд озод гузошт. Аммо њоло хулосаи њукумат дар ин маврид вориди парлумон нашудааст. Бале, њукумат дар баробари вакили парлумон субъекти ќонунгузорї ба њисоб меравад. Ваќте як субъек-

омада буд. Аз мулоќоту вохўрињое, ки бо мардум доштам, медидам ва умуман њам медонистам, ки чи миќдор мардум мухлису тарафдори мо буд ва чи миќдор овоз бояд дода бошанд. Вале мутаассифона, рўзи овоздињї ва љамъбасти интихобот нафари масъули мо дар њавза ба маризии зардпарвин мубтало шуд. Раиси њавзаи интихоботї Рањмонов Эмомалї Шарипович ном дошту њавза аз назорати мо мањрум монд. Аз ин љињат фардои рўзи интихобот худам њамчун номзад ба њавза рафтам, то натиљаро бифањмам. Аммо дари бинои њавзаро мўњрзада дарёфтам, ба њамон тарзе ки дар замони Шўравї “ОБХСС” дари дўкону анборњоро мўњр мезад, ки њељ кас њаќќи кандани онро надошт. Яъне дар ќоѓази мўњрзада навишта шуда буд, мўњр соати 8- 20 гузошта шудааст.

- Чаро мўњр, ин љо далел чист? Чизи дигаре гуфта нашудааст, аслан дигар ягон касе њам љавоб нагуфт, ки масъулини њавза дар куљоянд? Мўњри кадом нињод будани онро низ муайян кардан имкон надошт. Њамин тавр, мо аз њисоби њизб

Аммо дар гузориши Хадамоти гумрук содирот 29 миллион кам нишон дода мешавад. Бубинед, фарќият аз куљо то ба куљост, яъне се баробар. Дар ин маврид суолеро матрањ сохтам, ки дар гузориш раќамњо зидду наќизанд, кадоме аз онњо ба њаќиќат наздиканд? Намояндаи гумрук љавобе дод њайратовар, ки узри бадтар аз гуноњро мемонд. Ў гуфт, дар гумрук њамаи он чи содир мешавад ба њисоб намегиранд, яъне молњоеро ба њисоб мегиранд, ки тиљорат мешаванд. Дар ин нињод баъзе аз хидматгузорињоро ба њисоб намегиранд, ки шояд Вазорати молия онњоро дар назар дошта бошад. Вале ин тарзи коргузорї хеле аљиб аст. Метавон гуфт, ин њама баёнгари он аст, ки вазоратхонањо њељ парвои интиќод надоранд. Ваќте назорат аз канор вуљуд надорад, њар омореро хостанд, гуфтан мегиранд. Дар гузориши Кумитаи гумрук омадааст, содирот назар ба соли гузашта 29 миллион кам аст, вале дар љои дигари њамин гузориш содирот 169 миллион кам нишон дода мешавад. Яъне дар ќисмати болои гузориш аз поин рафтани содирот ба миќдори

9

лияти вазоратхонањои алоњида ва баъзе аз ширкатњо интиќод мешуд. Аксарияти вакилон офарин хонданд, ки њамин њарфњоро бояд як касе мегуфт - Шумо њамчун вакил аз интихобкунандањо “наказ”-њо њам гирифтед, агар гирифтед, сарнавишти онњо чї шуд?

- Дар панљ соли фаъолият 10 мулоќоти расмиву корї бо интихобкунандањо доштем, ки дар рўњияи онњо яъсу ноумедї нисбати вакилон мушоњида мешуд. Онњо бовар надоранд, ки агар ба вакил кадом мушкилеро матрањ намоянд, њал мешавад. Аз тарафи дигар, метарсанд, ки масъулин дар пайи ин шикоят онњоро азият медињанд. Агарчи дар ин мулоќотњо мардумро ташвиќ барои њарф задан мекунем, ки ин масъулиятро бо раъйи шумо касб кардаем ва њоло дар хидмат њастем, вале боз њам хомўшу сокит мебошанд. Барои њамин дар ин муддат на танњо ман, балки аксари вакилон аз мардум ягон “наказ”-и љиддї нагирифтаанд.

- Давоми панљ сол аз тарафи парлумон ягон сафари хориљї

мардумї доштанро таќозо дорад ти ќонунгузорї, њоло агар он њукумат аст, назари мухолиф дод, ин набояд садди роњи ба бањси парлумон ворид кардани пешнињоди дигаре аз субъектњои ќонунгузор ќарор бигирад. Њар як субъекти ќонунгузор, барои мисол вакил, њаќќи худашро бояд талаб намояд. Ба њар сурат, парлумони моро натанњо ба парлумонњои кишварњои аврупої, њатто бо кишварњои исломие, мисли Туркиёву Ирон ва Покистону Афѓонистон њам муќоиса кардан маънї надорад.

- Оё шахсан боре дар худи парлумон намоз хондаед?

- Албатта, инро пўшонидан имкон надорад. Дар утоќи корї гоњ-гоњ намоз мехонем.

- Чї бояд кард, то ин ки парлумон дар низоми њокимият наќшу маќоми муносиб пайдо намояд? Чї камбудеро бояд ислоњ кард?

- Саволи хуб. Дар кишварњое, ки маънии парлумон амалист, вакилон њарфи дилашонро ошкор мекунанд. Нахустин ва асоситарин тафовути онњо ин аст, ки дар заминаи интихоботњои шаффоф ва њаќиќї ваколати мардумро соњиб мегарданд. Онњо аз љониби раис ё кадом ќудратманде таъин намегарданду бо њамин дар назди таъинкунанда забонкўтоњ ва дањонсўхтаву мазлум ќарор бигиранд. Ошкор мегўям, дар Тољикистон тамоми мардум хуб медонанд, ки мутаассифона, парлумони мо таъинотист, на интихобї. Ба ибораи дигар, парлумон аз касоне мураккаб мешавад, ки интихоби мардумї надоранд ва таќаллубї ба маќоми вакилї мерасанд. Мисоле меорам дар ин маврид, аз он иттифоќоте, ки шахсан бо худам дар интихоботи соли 2010 дар њавзаи Кўлоб пеш

вакил шудем. Агарчи раќиби хешро дар парлумон бинам њам, то њол чанд овоз гирифтани хешро дар Кўлоб намедонам, њамчунин чанд овоз гирифтани ўро њам. Ваќте аз ў пурсидам, ки чанд дар сад овоз гирифтааст, гуфт: маро гуфтанд, ки ту вакил њастї, бирав коратро кардан гир. Хулосаи гап ин аст, ки ваќте њолат ба чунин тарз њаст, пас аз кадом интихоботи озод ва парлумони касбиву мустаќил метавон њарф зад? Њукумат бо ин кораш љойгоњи хешро пойин мебарад. Агар мехоњад маќомот, вазорату кумитањои он, дигар муассисањо кор кунанду кишвар пеш биравад, бояд парлумон мардумї ва интихобї бошад. Парлумон њаќќи интиќоди шадид аз њукуматро пайдо намояд ва масъулини он аз муњокимаи парлумонї бињаросанду корњои худро ба ваљњи ањсан анљом дињанд. Дар ѓайри сурат, ба чунин вазъе, ки њоло кишвар гирифтор аст, карахту сарбаста боќї хоњад монд. Мисоле меорам аз муњокимаи парлумонии ахир. Нињодњои молия, гумруку андоз ва худи парламент дар мавриди 9 моњи фаъолияти блоки иќтисодї ва авзоъи масъала дар кишвар маълумот доданд. Дар бахши савдои хориљї аз гузориши Вазорати молия бармеояд, ки гардиши мол ќариб ба 4,5 миллиард доллар баробар аст, ки 3,5 миллиарди он воридот ва танњо 776 миллион содирот мебошанд.Тањлиле њаст, ки воридот нисбат ба њамин давраи соли гузашта 35% боло рафта, чанд миллион доллар зиёд шудааст. Вазорати молия содиротро 776 миллион доллар муњосаба мекунад, ки нисбати соли гузашта дар њаљми 103 миллион поин рафтааст.

29 миллион, дар ќисмати дигар аз 169 миллион мегўянд. Фањмида намешавад, ки ба кадоме аз ин раќамњо бовар намої. Бинобар ин, метавон гуфт, ваќте парлумон мардумї нест, вазоратхонањо ба он эътино намекунанд ва њар раќамеро таваккалї гуфтан мегиранд. Чун медонад, ки онњоро касе њаќќи пурсиш надорад, худ медонаду майдон ва дави аспаш. Умед мекунам, онњое, ки шояд маѓзи мутафаккирона доранд ё онњое, ки калонтару пешвои пасипардагї њастанд, бояд ба хулоса бирасанду дигар ин роњро хотима бахшанд, роњи таќаллубкорї дар интихобот ва таъинотии вакилони парлумонро. Бигзор, њар вакил бо раъйи мардум интихоб шавад ва эњсоси намояндагї аз мардумро дошта бошад. Онњо дар курсии вакилї нишаста, бо масъулини њукумати иљроия дасту панља нарм намоянд.

- Љаноби Њусайнї, намояндаи њизби мухолиф дар парлумон аз чї љойгоње бархурдор аст, инро дар шахси худ ва М.Кабирї чигуна мебинед? Бењтар он аст, ки посухи ин саволро аз вакилони дигар љўё шавед. Вале ба њар сурат гуфтаниам, ки муносибат хеле хуб аст, зимни суњбатњо ин ошкор эњсос мешавад. Дигарон иќроранд, ки дар парлумон будани афроде мисли мо манфиатнок аст. Бахусус аз пешнињодоте, ки М. Кабирї дар љаласањо ироъа медорад, њама аз ишон тањсин мекунанд, агарчи дар ваќти овоздињї њељ кадоме аз онњо ин пешнињодњоро тарафдорї накунанд њам. Дар њамин муњокимаи парлумонии ахир њам суханронї доштам, ки бо бурњону далел аз навоќиси фаъо-

доштед?

- Як навбат сафаре доштам ба шањри Остона, ки як конфронси марбут ба масоили Ислом доир гардид, он њам бо даъвати Кумитаи дини Ќазоќистон. Албатта, парлумон ќисмате аз харољоти ин сафарро бар ўњда гирифт. Як навбати дигар гуфтанд, ки Туркия сафар хоњї кард, вале баъдан ин сафар лаѓв шуд. Ба унвони вакил аз чи имтиёзњое бархурдоред?

- Њамаи он имтиёзоте, ки вакилони ќаблї доштанд, лаѓв гардиданд ва кадом имтиёзе барои вакил боќї намондааст. Ќаблан вакил њаќ дошт, ройгон дар яке аз осоишгоњњои кишвар соле як бор истироњату табобат кунад, ки ин њам лаѓв гардидааст. Як мошини сабукрави ГАЗ-31-ро њамчун мошини хидматї дар ихтиёр доштем, ки пайваста зимни њаракат аз кор мемонд ва БДА њам гуфт, 31 адад мошини парлумон ќобили истифода нест. Баъди ин њолат мо њам аз бањри он мошин гузаштем. Айни замон аз мошини шахсї истифода мекунам ва сўзишвориашро тибќи меъёри муайяншуда парлумон медињад. Соли гузашта аз Куриёи Љанубї барои вакилон мошин хариданд, вале банда, Кабирї ва чанд нафари дигар аз гирифтани ин мошинњо худдорї кардем.

- Маоши вакилї дар соли аввал чї миќдор буд ва њоло чї? Дар аввал маоши мо њудуди се њазор сомонї буд ва баъдан боло рафт. Ду соли пеш маоши вакилиро ба 4,5 њазор сомонї боло бурданд, ки то имрўз боќист. Њамчунин 400 сомонии дигар њаќќи вакилист, ки ба маош изофа мешавад...

10

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

дидгоњ

(Идома аз сањ. 4)

Зайд Сайидов зиндонии сиёсист ва афв барои ў истисност

бошад. Як меъёри байналхалќї њаст, мурофиаи Нюрунберг. Ваќте фашизмро дар ин мурофиа мањкум карданд, як усули байналхалќї ќабул шуд, яъне агар ашхосе, ки нисбати сулњ ва амнияти инсоният љиноят содир мекунанд, ба мисли генотсид, экосид, биосид, љанги таљовузкорона (агар иштибоњ нашавад аз моддаи 395 то 405-и Кодекси љиноятии Љумњурии Тољикистон) нисбати онњо санади афв татбиќ карда нахоњад шуд. Ин ягона меъёри байналхалќист, ки аз рўи он метавон бањо дод, ки ашхоси муќобили сулњ ва амнияти башарият љиноят содир кардаро аз љавобгарї озод намекунанд. Худи пешнињоди Ќонуни афв дар кишвари мо салоњияти истисноии президент аст. Агар дар ёд дошта бошед, як ваќтњо Мизроб Кабиров, раиси Шўрои адлияи Тољикистон буд, ваќте тамошобинњо дар иртибот ба афви навбатии соли 1999 савол доданд, ў гуфт, мо ин масъаларо омўхта истодаем ва њамин ки омода шуд, эълон медорем. Њамин тарзи посух боиси он шуд, ки роњбари давлат ишонро аз вазифа барканор кард, чун ваколати президентро гирифта нодида гирифту нуќтаи назарашро изњор кард, ки гўё онњо ќонуни афвро ќабул мекунанд. Хуб, Президент ќонуни афви навбатиро дар њамин шакл пешнињод кардааст ва мо, Коллегияи адвокатњои ЉТ, «Сипар”, ваќте лоињаро пешнињод карданд, онро мутолиа ва баррасї карда пешнињодоти худро хаттї ба парламент ироъа доштем. Бархе аз адвокатњои мо бо вакилони парлумон њамсуњбат шуда, фикру андешањоро иброз доштанд. Њоло дигар њар чизе талаботи Ќонун мефармояд, онро ба мардум мерасонем.

- Дар мавриди мављудияти мањбусони сиёсї дар Тољикистон назарњо мутафовитанд. Бо таваљљуњ ба таљрибае, ки доред, афроде назири М. Искандаров, Ё.Салимов, Мирзоев ва Зайд Сайидовро зиндонии сиёсї гуфта метавонем? Ба ин савол кайњо посух додаанд. Р. Зоиров, роњбари Консорсиюми юридикии Тољикистон гуфта буд, дар мањбасњои Тољикистон садњо нафар мањбуси сиёсї ба њисоб мераванд. Додситонии кулл ваќте ишонро даъват кард, бисёрињо мегуфтанд, ўро шояд ба љавобгарии љиноятї кашанд, аммо чизе нашуд. Бале, давлат бе сиёсат намешавад, бинобар ин, дар њар гуна давлат, вобаста ба низоми давлатдорї пайдо шудани мањбусони сиёсї эњтимол дорад. Эњтимол онњо расман эътироф нашаванду аз минбарњо мављудияти ин гуна мањбусон рад шавад. Лекин љомеъа мебинаду бањо медињад, њар як сухани маќомдори давлатї аз љониби мардум ба њар тарз пазируфта мешавад, албатта бо дарназардошти њолат ва бардошт аз он њарф. Барои мисол, парванда ва иттињомоти ворида ба Зайд Сайидовро бигирем. Ќазия аз дузанагї оѓоз шуда, то ба пинњон кардани молиёту сохтакорї дар асноди сохтмони «Душанбе-Плаза” ва

нињоят таљовуз ба номуси ноболиѓ ва идома ёфта, додгоњ ўро бо љазои хеле беинсофона ва беасос мањкам кард. Њамаи мардум, ба истиснои бархе аз масъулини нињодњои алоњида дар њукумат бањо доданд, ки барои љилавгирї аз фаъолияти њизби сиёсї ин парвандаро ташкил карданд. Яъне раванди ташкили як њизби сиёсии мутафовитро боз доштанд. Албатта, ин корњо беарзёбии мардум намемонад ва њоло тамоми доирањои огоњ мегўянд, Зайд Сайидов бандии сиёсист.

- Љаноби Б. Ёров, њоло чанд суоли дигаре дорам нисбати ќонуни афв. Тавассути яке аз ќонунњо иштироки љавонони то 18- соларо дар намози масљид манъ доштанд. Љорї кардани ин меъёр ба аќидаи коршиносони ватаниву берунї њам хилофи шариъат асту њам хилофи Ќонуни асосї ва конвенсионњои њуќуќии эътирофшуда аз љониби давлат. Вале маќомот ин интиќодоту тавсияњоро љињати лаѓви он ба эътибор нагирифта, мавќеъи худро дуруст шумориданд. Назари Шумо дар ин бора чист? Савол дуруст аст. Дар ин маврид хеле зиёд пурсон шуданд аз мо, ки чаро њукумат чунин кард? Бубинед, дар моддаи 5-и Ќонуни асосї гуфта шудааст, «инсон, њуќуќ ва озодињои он арзишњои олї мебошанд. Њаёт, ќадр, номус ва дигар њуќуќњои фитрии инсон дахлнопазиранд. Њуќуќ ва озодињои инсон ва шањрвандро давлат эътироф, риоя ва њифз менамояд”, ин як. Дуввум, агар рољеъ ба масоили динї чизе гуфтанием меоем сари моддаи дигари Ќонуни асосї, ки чи гуна њолатро пешбинї кардааст, дар моддаи 26 омадааст: «Њар кас њаќ дорад муносибати худро нисбат ба дин мустаќилона муайян намояд, алоњида ё якљо бо дигарон динеро пайравї намояд ва ё пайравї накунад. Дар маросим ва расму оинњои динї ширкат намояд”. Бубинед, дар ин љо ягон хел мањдудият мављуд нест ва агар ошкор њарф бизанем, дар бораи синну соли нафари обид, ишорае вуљуд надорад. Агар дар Ќонуни асосї њамин гуна мањдудият ва уњдадориро љорї мекардем, пас гуфтан мумкин буд, ки ќонуни гуфтаи шумо бо Ќонуни асосї таноќуз надорад.

- Бар пояи Ќонуни асосї се уњдадорї дорем: Супоридани андоз, њифзи ватан ва њифзи ёдгорињои таърихиву фарњангї. Лекин ин њолатеро, ки њозир ба таври маснуъї ба миён оварданд ва бисёр мавридњое њам пеш меояд, бо имомхатибњо њамсуњбат мешавем, онњо ночор мегўянд, чи кор кунем, имрўз њамчунин вазъият омадааст, њамин гуна шароитро вазъ кардаанд, моро њамин гуна супоришу дастурњо медињанд. Акнун холисона ќазоват кунед. Ваќте як инсон то 18- солагї дар намози масљид ширкат наварзиду фаризањои диниро наомўхт, оё ин

фурсат аз миён намеравад? Ў чї хел метавонад минбаъд дину диёнати худ, мазњабашро мустањкам кунад?! Дар њоле ки њоло дањњо равияву фирќа ва љараёнњои ифротиву тундрав аз номи ислом њарф зада, онњоро осон тўъмаи худ сохта метавонанд. Ин љо дањњо, балки садњо мисол метавон овард, ки њар кадоме аз онњо дар Тољикистон реша медавонанд. Ин њам дар њолест, ки дину диёнат ва омўзиши ислом ва ё дилхоњ дине њам бошад, бањри он инсон њаёти некбинона бояд дошта бошад, аз гузаштаву имрўза дар таофул намонад ва ѓайраву њоказо. Дар як мусоњиба бархе бо ќотеъият иддаъо доштанд, ки ќонун ба њайси як санади њуќуќии назму тартибофар бояд хусусиятњои худро дошта бошад, Яъне рисолати ќонун нолозиму нодаркорро мамнўъ эълом доштан аст. Дар њоле ки бархеи дигар мухолифи ин аќида мегуфтанд, ќонун санади таъин ва муайянкунандааст. Гап дар ин љост, ки ќонун дар бораи иттињодияњои динї ва озодии виљдон дар робита ба макони баргузории намоз чанд љоеро пешбинї кардааст, ки ин модда њам бар гуфтаи мутахассисин бо Ќонуни асосї ва меъёрњои байнулмилал дар таноќуз ќарор дорад. Зеро тавре гуфтем, ин меъёр амокини раво барои гузоридани намозро маълум карда, љойњои мамнўъро маълуму зикр накардааст. Шумо дар робита ба ин бањс, чї назар доред? Дар соњаи њуќуќшиносї як усул аст ва онро усули муњимми ќонунгузорї мегўяд, ки чизеро ќонун манъ накардааст, он иљозат аст. Дар мурофиањои додгоњї њолатњое пеш меояд, ки додрас барои вакилони мудофеъ ягон талаботро мегузорад. Масалан, мегуянд: нусхаи протоколи маљлиси судиро ба дасти шумо дода наметавонам, зеро дар ќонун навишта нашудааст. Ваќте мегўем, мебахшед, дар ќонун навишта њам нашудааст, ки шумо њуќуќи надодани нусхаи протоколи маљлиси судиро доред. Чунки ин љо ягон кори айриќонунї нест, њамон њарфњоеанд, ки дар љараёни мурофиаи судї садо доданду онњоро котиби маљлиси судї сабт кардааст. Шояд суоле пеш ояд, ки чаро додрас санади мавриди назарро додан намехоњад? Чунки додрас хуб медонад, аз болои њукм имкони шикояти касатсионї овардан 100% вуљуд дорад ва нусхаи протоколи маљлиси судї барои он дода намешавад, ки минбаъд шикояти касатсионї наоранд. Судя хатоињои худро мефањмад ва бо он ки њељ нусхаи дигаре вуљуд надорад, дар ин фосила ў ба протокол ислоњоту тайирот дароварда, иштибоњи худро ислоњ мекунад. Хулласи калом, усул њамин тавр чизеро ќонун манъ накардааст, он иљозат аст. Он мањдудиятњое, ки дар ќонуни афв ворид шудаанд, нодуруст ва ѓайриконститутсионианд. Ба аќидаи ман, шањрвандон бояд ба Додгоњи конститутсионї мурољиъат ва масъала гузоранд ва меъёрњои

ќонуни афвро ба меъёри Коститутсия мухолиф шуморанд.

- Оё меъёрњои шариат ба њуќуќњои зотї ва фитрии инсон дохил мешаванд? Бале. Њамаи ин ба њуќуќњои фитрии инсон шомиланд. Чунки давлат ягон касро маљбур карда наметавонад, ки ту дини католикиро омўз ё пайрави православњо шав, ба Буддо итоъат кун ё умуман динатро иваз намо. Чун инсон ба дунё омад, дар муњити оила ба воя мерасад ва табиист, ки аз пайи дини волидон мешавад. Кам инсон пайдо мешавад, ки аз дини худ рў тофта, руљўъ ба дини дигар кунад. Албатта, боз њастанд афроде њатто мутафаккирону нависандагон ва олимони бузурги дунё, ки аз дини аљдодї сар тофта дунболи кашфи њаќиќат ба дини дигар мегараванд ё гаравидаанд. Аммо дар њар сурат теъдодашон зиёд нест.

- Ба ин тартиб манъи ширкати љавонони то 18- сола дар масљид хилофи нормањои байнулмилал ва Конститутсия аст? Бале, ин хилофи тамоми талабот ва нормаву уњдадорињои Тољикистон дар баробари дањњо конвенсиюнњои њуќуќии байнамилал аст, ки њукумат эътирофашон кардааст. Зимнан ин аз он меъёрњои бањсбарангез аст, ки онро Кумитаи дифоъ аз њуќуќи башари СММ кайњо ба баррасї гирифта, маќомоти Тољикистонро тавсия дода, ки њарчи сареътар дар пайи ислоњи он бишаванд. Њоло яке аз дидањоямро зимни сафар ба Амрико њикоят мекунам, дар хориљ аз кишвар ба давлати мо, ќонунњои мо чи тавр бањо медињанд. Соли 2008 бо даъвати Конгресси Амрико ва аз рўи барномаи байналхалќии «Дарњои боз” ба ин кишвар сафар доштем. Он ваќт бо як шўру шаъафи омехта ба дурўѓ. ва бо таблиѓу ташвиќи шабонарўзии чашмнодиду гўшношунид, ќонун дар бораи анъана ва љашну маросимњоро ќабул карда будем. Амрикоињои њайрону шигифтзада бо тањайюру тааљљуб аз мо суол мекарданд, ки магар давлати шумо дигар масъала ва мушкил надорад, ки дар бораи рўзи таваллуд ва ё маросимњое мисли арўсї ва ё мотам ќонун ќабул кунад? Мегуфтанд, мо дар аљабем, ки чи хел шумо имкони љашни рўзи таваллуди худро дар доираи корхона ё дўстон баргузор карда наметавонед. Худи њамин меъёр аллакай мањдудият аст. Ё ин ки дар маросимњои хурсандї шумораи мењмонони даъватиро шомили ќонун ва меъёр кардаед. Моро мазоњу масхара мекарданд, ки шумо тўйу хурсандї баргузор мекунед ё бо масъули умури танзиму анъана ба баршумории мењмон ва њисоби ѓизои даруни дег машул мешавед? Яъне инњо он масоилеанд, ки бевосита ба љайби шањрванд дахл доранд ва харљу масрафи он ба худи шарњраванд марбут аст. Андози давлатро супоридї, оромона зиндагиатро, њар навъе мехоњї пеш бубар...

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014

ёдошт Љаноби оќои Садрї, сарпарас­ ти сафорати Љумњурии Исломии Ирон ќабл аз худоњофизї бо Тољикистон нишасти матбуотиеро доир кард дар сафорати ин кишвар барои ВАО ва диду назари хешро дар мавриди сатњу сифати муносибати ду кишвари бародар ва њамзабону њамфарњанг, љанбањои мухталифи њамкорињо ва мушкилот дар ин самт изњор дошт. Хабарнигори «Наљот» њам дар ин нишаст њузур дошт ва бардошти хешро бо таваљљуњ бо чанд суоле ки њузури дипломати иронї матрањ сохт, рўи сањифа овард. Ќаблан сарпарасти Cафорати кишвари дўст ва бародари ЉИИ дар Тољикистон њузури хабарнигорони тољик дар сафорати ин кишвар хушомадед ва ќадрдонї карда гуфт: Банда нуњ моњ аст, ки дар Тољикистон иќомат дорам ба унвони сарпарасти Cафорати ЉИИ дар Тољикистон. Ва тавре медонед, дар соли гузашта интихоботи раёсатиљумњурї дар Ирон доир гардид ва дар бисёре аз сафоратхонањо њам муддати маъмурияти суфаро ба итмом расида буд. Ин муддат ба тавре анљом гирифт ва афроди љадидеро ба унвони сафир интихоб карданд. Тўл кашидани таъини сафири нав дар кишвари Тољикистон, ин ањамияти зиёд ќоил шудани ЉИИ дар равобити густарда ба Тољикистон аст, лизо тасмим гирифт, ки бандаро дар нуњ моњи гузашта ба унвони сарпараст барои сафорати ЉИИ мансуб кунад. Банда ќабл аз эъзом шуданам ба ин љо, дар Куба ва Босниёву Њерзоговин маъмурияти сафириро анљом додам ва њамин тавр тўли 31 соли хидмат дар вазорати хориљї дар масъулиятњои дигаре њам кор кардам. Аз њамин лињоз вазорат ќасд дошт касеро ин љо бифиристад, то вазоифи сафирро дунбол кунад. Хеле хушбахтам, ки бо дўстони хуб дар Вазорати умури хориљии Тољикистон тавонистем аз он рукуде, ки ќабл аз вуруди ман байни Ирону Тољикистон эљод шуда буд, њамаи инњоро аз байн барем ва муносибатњои дўстонаро эњё кунем. Дар ин нуњ моњ шоњид будем, ки раванди муносиботи ду кишвар ру ба густаришу тавсиъа нињод ва дар њамаи абъоди заминањои њамкорї ва гуфтугў байни маќомоти олирутбаи ду кишварро танзим карда тавонистем. Тавре огоњ њастед, дар ибтидо љаноби Аслов, вазири умури хориљии Тољикистон сафаре дошт ба Ирон ва мулоќоти хубе бо маќомоти олирутбаи кишвари мо, аз љумла рањбарияти ЉИИ, рањбарияти Маљлис ва вузарои мухталиф сурат гирифтанд ва зимни гуфтугўњо масоили сиёсї, иќтисодї ва фарњангї мавриди баррасї ќарор гирифтанд. Љаноби оќои Садрї, њамчунин аз сафари љаноби Асозода, вазири наќлиёти ЉТ бо ибтикори сафорати ин кишвар ба Ирон њарф зада, аз пайдо шудани роњњалњои мушкилот миёни ду кишвар дар заминаи роњсозї иттилоъ дод, ки яке аз онњо наќби «Истиќлол» аст, ки њатто муносибати ду кишварро хатшадор карда буд. Дар ин маврид дипломати иронї тазаккур дод: Мо ќаблан суњбату гуфтугў кардем, њайатњое омаданд ба ин љо ва бо Вазорати наќлиёту

11

дигар нињодњои Тољикистон гуфтугў доштанд ва баъдан љаноби оќои Асозода ба Ирон рафт. Дар Тењрон бо њамтои худ ќарордодеро имзо кард дар мавриди такмилу таъмири наќби «Истиќлол» ва бар асоси ин тавофуќ ду ширкати иронї 6 моњ ќабл машѓули бартараф кардани мушкилот ва навоќисе њастанд, ки дар наќб љой доранд. Дар идомаи тавзењи ин масъала дипломати иронї ишора аз иллати дигаре њам кард, ки мушкилоти сохтмони наќбро тўлонї сохт, он њам рафтуомади пайвастаи мошинњо тавассути наќб аст: Њоло њам ин рафту омад идома дорад, вале пешбинї мешавад, ки то соли оянда тамоми навоќиси наќб бартараф хоњад шуд. Дар соли оянда ба хотири анљоми корњои такмилу таъмирї, наќб баста мешавад ва фаъолияти он тибќи стандартњои байнулмилалї сурат мегирад.

бати маќомоти тољик бо онњост, ки сохтмон ба 5 сол тўл кашиду маблаѓњои зиёде масраф шуданд? Тавре огоњ њастем чанд маротиба траншњои мухталифе аз Тењрон ирсол шуданд, вале мушкилот роњи њал пайдо накард. Саволи дувум ин аст, ки Шумо ишора аз рукуди муносибатњо миёни ду кишвари дўст ва бародар доштед. Оё мутмаин њастед, ки ин рукуд аз байн рафт ва оё сатњи муносибатњои феълї љавобгўи ду кишвар ва миллатњои бародару њамзабон њаст? Дар њоле ки ин гуна мушкилот набояд вуљуд медоштанд. Љаноби Садрї зимни посух ба ин суолњо арз дошт, ки масъалаи наќби Анзоб хеле печидаасту густарда, агар мо бихоњем атрофи он бањсу гуфтугў кунем. Медонед, ки ин наќб дар маконе воќеъ шуда, ки сахттарин њолати эљоди наќб аст, бахусус аз лињози обњои фа-

Тавре дипломати иронї ишора кард, дар тафоњуми аввалї давлати Ирон мехост кўмаке барои бародарони азизи тољик анљом бидињад ва маводи сохт­мониро дар аввал ба куллї тарафи иронї пардохт кард. Масъала ин нест, ки ширкатњои иронї ин љоро ба унвони як макони судовар барои худ ќарор дода бошанд, балки ба унвони як кори дўстона дар назар гирифтанд. Бояд њамин музокироте, ки 8 моњ пеш шурўъ шуду мо ба тафоњќум расидем, аз ќабл анљом мегирифт. Њоло гуфт љаноби Садрї, метавонам хеле рушан ва ба таври шаффоф бароятон бигўям, ки корњо ба таври асосї анљом гирифта истодаанд ва дар тавоноии ширкати иронї њељ љои шакку шубњае нест. Корест, ки кадом печидагие барои мутахассисини иронї надорад ва ниёзманди каси дигаре њам нестем. Иншоаллоњ, соли оянда хоњем

Ду ширкати иронї, ки дар ин наќб машѓули кор њастанд, аксари корњоро дар ин маврид онњо дар Ирон анљом додаанд. Умед аст, аз њама нигоњ тамоми навоќиси наќби «Истиќлол» бартараф мешаванд. Ин муњимтарин ќадаме ба сўи пеш буд баъд аз чандин соли таклифњо дар наќб. Баъдан муовини вазири хориљии Ирон ба Тољикистон сафаре дош­ танд ва бо вазири умури хориља ва Раисиљумњури Тољикистон дидор доштанд. Тавофуќоти дигаре њам дар ин ду музокира сурат гирифт. Бар асоси ин тавофуќот дар назар гирифтем, ки Раисиљумњури ИРОН ба Тољикистон сафаре дошта бошанд. Њамин тариќ муќаддамоти сафар бо кумитаи пайгирии комиссиюни муштарак, бо њайатњои 30-40 нафарї ба Тољикистон шурўъ шуд. Дар ин музокиротњо тафоњумоти хубе сурат гирифт, ки сафари љаноби оќои Рўњонї дар замони иљлоси Созмони њамкорињои Шонхой љо пайдо кард ва 10 санаде бо дўстони тољик ба имзо расиданд. Ин санадњо њамкорињои бештарро боз карданд ва иншоаллоњ, дар оянда шоњид хоњем буд, ки муносибот њарчи бештар густариш хоњад ёфт, таъкид кард љаноби оќои Садрї. Таври маълум, баъд аз 10 рўз љаноби оќои Фаѓонї, сафири љадиди Ирон њам ба Тољикистон меояд. Ин дар њолест, ки ду моњ ќабл Тољикистон сафири хешро ба Ирон фиристод ва гуфта мешавад, ки њарду сафир њам аз љумлаи дипломатњои љавон њастанду хеле фаъол. Умед аст, равобит миёни Душанбе ва Тењрон густариши бештар касб мекунад. Бо таваљљуњ ба гузориши сарпарас­ ти муњтарами сафорати ЉИИ дар Тољикистон љаноби оќои Садрї хабарнигори «Наљот» ду суолеро њузури ишон матрањ сохта, ки муњтавои он чунин аст: Мехоњам баргардем ба мушкилоти сохтмон дар наќби «Анзоб» ё «Истиќлол», ки тавзењи бештар мехоњад. Воќеъан, таклифњо дар ин љода то љое ба љойгоњи Ирон дар афкори љомеъаи кишвари мо таъсир гузоштанд. Аз назари Шумо, аслан мушкил табиъат ва иќлими ин минтаќа аст ё чизи дигар? Тавзењоте буданд, вале инњо ќаноъаткунанда нестанд барои хонандаи тољик. Оё ин љо мушкил дар коргузории ширкати иронї ва муноси-

ровоне, ки рўи саќфи наќб љараён доранду дар дохили он љамъ мешаванд. Дар фаслњои алоњида онро метавон ба як рудхона баробар кард. Ин гуна мушкил дар љойњои дигар вуљуд надорад, гуфти дипломати иронї ва нуктаи дувуми мушкилро ошкор кард, ки наќб, таври маълум, тавассути русњо тарроњї шуда буд ва тарафи иронї ин корро агар дар дасти худ медошт, тарроњии љадидеро анљом медод ва ин гуна навоќиси тарроњиро бартараф мекард. Аз лињози суръате, ки дўстони тољик доштанд, бояд наќб сареътар сохта мешуд ва дар ин маврид ниёзи љиддї дар воќеъ љой дошт. Вале мушкил дар он аст, ки дўстони тољик тањќиќи тарњро бо ширкатњои иронї шурўъ накарданд ва бар асоси мутолеъоти ќаблї корро дунбол карданд. Масъалаи дигаре, ки пеш омад истифодаи сареъи он буд, ки боиси ба вуљуд омадани мушкилоти дигар ќарор гирифт, дар њоле ки њанўз њамаи кор дар наќб тамом нашуда буд. Албатта, њоло интиќоде ба он ширкати аввалии иронї дорем, гуфти љаноби Садрї, ки мебоист ќабл аз комил кардани корњо, агар ифтитоњ њам шуд, бояд љараёни наќлиётро мебаст ва корњои тармимии наќбро анљом мебахшид. Дар муддате, ки наќбро тањвил гирифтанд, ширкати иронї њам дигар иќдомоте накард ва то ин муддат мушкил боќї монд.

дид, ки як наќби бо стандарти љањониро ба мардуми Тољикистон таќдим хоњем кард. Аммо дар мавриди саволи дувум, дипломати иронї иќрор кард, ки рукуде дар муддати 6-7 моњ ё 1 сол, дар њолате ки билохира давлатњо баъд аз интихобот иваз шуданд ва сафири Ирон њам рафта буд ва дигаре аз мушкилот, як рукуде дар равобит эњсос мешуд, ки ин табиист. Шумо медонед, њар давлати љадид, то он ваќте ба масоили худ намерасад, таваљљуњи ќаблиро дар баъзе масоил канор мегузорад. Вале, фикр мекунам, дар ин 9 моњи ахир раванди муносибот рў ба пешрафт оварда, раванди бисёр хубу матуберо дар худ дорад. Албатта, интизори љонибайн ин аст, ки ба таваљљуњ ба моњияти таърихии ду миллат, ваљњи муштаракоти тамаддунї ва фарњангї, њатман муносибот пешрафта мегарданд. Бояд Ирон беш аз тољикињо ва баръакс фаъолтар бошанд. Дар ин маврид сад дар сад ман бо назари Шумо мувофиќам, ки сатњи равобит ва муносибатњо, сатњи интизори матруби љонибайн нест. Дар охир љаноби Садрї њозиринро мутмаин сохт, ки тамоми корњо рў ба пешрафт овардаанд ва роњ боз шудааст барои њамкорињо ва он сатњи матлубе, ки мардумони мо онро интизоранд. «Наљот»

Роњи матлуби муносибатњои Ирону Тољикистон боз шудааст

12

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

ину он

Р. Ѓанушї: Бо боќї мондани озодї ќудрат дубора ба даст меояд

ё бохти Нањзати Тунис шикасти исломгароист ва ё њаракати тактикї Дар соли 2010 ба оташ кашидани љони худ аз сўи Муњаммад Буазизї ба суръат кишварњои минтаќаро ба коми худ фурў бурд. Муњаммаде, ки дар Тунис сабзиљот мефўрхт ва ба хотири азияти пулис худашро оташ зад. Ин оташ чунон аланга гирифт, ки тамоми мардум ба хиёбонњо рехтанду нисбати ноадолатињо эътироз карданд ва ин боис гашт, ки президенти ин кишвар роњи фирорро пеш бигирад. Баъдан интихоботи аввалин ва парлумонии озод баргузор гардиду дар он Нањзати исломии Тунис 41%-и овозњо ва 89 курсиро дар парлумон ба даст оварда тавонист. Дар њоле ки парлумон 217 курсї дорад. Нањзати Тунис њукуматеро бо эътилофи дигар гурўњњо ташкил карда, мехост ба Ќонуни асосї ислоњот ворид кунад, вале бо эътирози шадиди дунявињо рўбарў шуд. Эътирозот ба маъние шакл гирифт, ки Нањзат мехоњад Ќонуни асосиро бар асоси меъёрњои исломї ислоњ намояд ва ин раванд њизби исломгарои Тунисро дар миёни ду гурўњи ифротї ќарор дор. Аз як тараф салафињое, ки ба аќлу мантиќ њељ эњтироме ќоил набуданд ва аз тарафи дигар, дунявињое, ки ба дин мухолифати шадид доштанд. Кор ба љое расид, ки раванди ислоњоти Ќонуни асосї мутаваќќиф гардид. Гузашти Нањзат суботро њифз кард Рўзи 6- уми феврали соли 2013 Шукрї Балъид, яке аз рањбарони дунявињои мухолиф мавриди террор ќарор гирифт, гурўње аз салафињо ба шабакаи телевизионии хусусие њамла карданд ва мадрасаи муштараки амрикої-тунисиро оташ заданд. Чанде баъд Муњаммад Албурњомї, рањбари Њизби љунбиши мардум ва аз пешвоёни љараёни секулор зимни амалиёти террористие кушта шуд, ки тарафдоронаш дар ин њодиса Нањзатро масъули ин террор донистанду ба хиёбонњо рехтанд, эътироз ва њараљу мараљ кишварро фаро гирифт. Таљрибаи талхи Миср дар Тунис њам дар њоли амалї шудан буд. Дар њамин замон Рошид Ѓанушї, рањбари Нањзати Тунис љумлаи маъруфи худро ба забон овард, ки «агар ќудратро аз даст бидињем чизи муњиме нест, вале аз даст додани озодї ба маънои Тунисро аз даст додан аст. Бо боќї мондани озодї ќудратро дубора ба даст оварда метавонем”. Њамин тариќ, Нањзат аз њаќќи худ гузашт ва як давлати муваќќати ѓайрињизбї ташкил ёфт. Њафтае ќабл, аниќтараш якшанбеи гузашта дар Тунис интихоботи парлумонии нав баргузор гардид ва дар он Њизби нидои Тунис, ки дунявист, бо касби 76 курсї баранда шуд . Нањзати ин кишвар бошад 62 курсї ва маќоми дувумро миёни ањзоби сиёсї касб кард. Аммо ба гузориши телевизиони «Русия алявм” Муњаммад Тайиб, сухангўи Њизби нидои Тунис гуфтааст: барои ташкили њукумат бо Нањзат эътилоф нахоњанд кард, балки бо њизбњои дигари секулор эътилоф мекунанд. Рошид Ѓанушї баъд аз баргузории интихобот аввалин касе буд, ки пирўзии дунявињоро табрик гуфт ва зимни як суханрониаш таъкид кард: Тунис ниёзманди як давлати тавофуќи миллист ва ин сиёсат кишвари моро аз буњроне, ки «Бањори арабї» дигар кишварњоро фурў бурд, наљот мебахшад. Ин дар њолест, ки вазири хориљаи Фаронса зимни хурсандї аз баргузории интихобот дар Тунис гуфтааст: Мушорикати тунисињо дар интихобот нишон медињад, ки барќарории демократия дар љањони араб мумкин аст.

Пан Ги Мун дабири кулли СММ низ ба Тунис баргузории интихоботро табрик гуфт. Ќарор аст, рўзи 23 – юми ноябр интихоботи раёсатиљумњурї низ баргузор гардад ва Њизби нидои Тунис тасмимгирї дар мавриди давлати ояндаро ба таъвиќ андохт. Нањзати Тунис бошад ќабл аз интихоботи парлумонї эълон карда буд, ки дар интихоботи раёсатиљумњурї номзад пешнињод намекунад. Зоњиран баъд аз барканории Муњаммад Мурсї, президенти мунтахаби Миср, Тунис дуввумин кишвари «Бањори араб”-ист, ки исломгароњо шикаст мехўранд. Аммо дар Миср тавассути табаддулоти низомии дунявињои ифротї озодї ќурбон шуд, њатто арзишњои инсонї поймол гардиданд, дар Тунис бошад бо дирояту гузашти исломгароњо озодї њифз ва арзишњо нигоњ дошта шуданд. Бархењо шикасти Нањзатро шикасти исломгарої меноманд, бархеи дигар бар ин боваранд, ки ин як амали тактикии ин њаракати исломист. Зеро чанде ќабл Нањзат эълон кард, ки аксарияти мутлаќи парлумонро гирифтанї нест. Салафињо ва исломгароњо, фарќият миёни онњо Ба њар њол, ин раванд сухани рањбари Нањзати Исломии Тољикистонро ба ёд меоварад, ки њанўз дар ибтидои пирўзии исломгароњо дар Миср гуфта буд: Дар аввалин интихоботи озод, баъд аз «бањори Араб” исломгароњо шикаст хоњанд хурд. Зеро таваќќуъоти мардум болост ва њељ гурўње тавони бароварда сохтани ин таваќуъотро надорад. Бинобар ин, дар аввалин интихобот шикаст хоњанд хурд, вале озодї ва гузашту раќобати солимро аз худ мерос хоњанд монд. Пас ваќт нишон хоњад дод, ки ин раванд ба куљо меанљомад, аммо бохти Нањзати Тунисро наметавон бохт гўфт. Зеро тафовути чандоне бо њизби пирўз надорад ва њанўз њам њарфе барои гуфтан дорад. Аммо иллати аслии шикаст, фикр мекунам, фаъолияти љараёни салафињост. Зеро онњо дар ибтидо њамчун исломгаро худро матрањ намуда, мушкилоти зиёдеро ба бор оварданду баъдан бо дастури Саъудї пушти Нањзатро холї гузоштанд. Яъне ба хотири таъсири камашон дар љомеъа ин кор ба Нањзат зарари љиддї ворид накард, вале амалњои ифротии онњо дар њукумати Нањзат боиси эљоди мушкилоти зиёд гардид ва то њадде коњиш пайдо кардани эътибори Нањзат бо сабаби амалњои нодурусти њамин гурўњ будааст. Иллати дигар, тарси мардуми Тунис буд, ки Тунис ба Мисри дуввум табдил нашавад. Яъне коре нашавад, ки бо табадулот исломгароњоро канор баранд ва бозии бархе абарќудратњо ба фољеъа бианљомад. Амалкарди дунявињои Миср бисёре аз љанбањои мухолифатро ошкор карданд. Пас дар Тунис њам њамин масъала љой дорад, аллакай мардуми љањон ба ин натиља расиданд, ки барои њаракатњои исломї арзишњо болотар аз манофеъи гурўњианд. Яъне ба хотири њифзи амният ва озодї њозиранд ќудратро аз даст дода, сабру тањаммул дошта бошанд ва барои ояндаи кишвар роњи дурустро њифз намоянд. Дар њоле ки дунявињои ифротї нишон доданд, ки ба њар ќимате бошад, хоњони ќудратанд, њатто бо ќимати аз байн бурдани арзишњое, мисли амният ва озодї. Аммо банда ба ин аќидаам, амалкарди Нањзати Тунис дар њам ба нафъи худаш ва њам ба нафъи миллату кишвар хоњад буд. Зеро ташкили як давлати тавофуќи миллї тамоми љанбањоро фаро гирифта метавонад ва мушкилоти ояндаи он њам ба танњої ба дўши Нањзат нахоњад буд.

Бобољони Ќаюмзод

Хонандаи муњтарам, ба хотири рушду ташаккули дониши фарњангї ва тафрењи шумо нашрия тасмим гирифт, дар гўшае аз суњуфи худ суолњоеро њузуратон матрањ намояд. Худро санљед ва бањра гиред, хонандаи арљманд! Посухи даќиќи суолњо дар шумораи оянда мунташир хоњад шуд.

имтињон

1) Паёмбар (с) аввалин намози љумъаро дар куљо адо намуд? а) Дар Маккаи мукаррама; б) Дар Мадина; в) Дар масљиди Ќубо.

2) Њодисаи машњури “Фил”, ки Каъбаи мушаррафаро хароб кардан мехостанд, кай ба вуќуъ пайваст? а) Ду сол ќабл аз таваллуди њазрати Муњаммад (с); б) Ду сол баъди таваллуди њазрати Муњаммад (с); в) Њангоми ба паёмбарї мабъус шудани њазрати Муњаммад (с).

3) Њазрати Яъќуб (а) чанд писар дошт? а) 10-то ; б) 12-то; в) 14-то.

4) Куњи “Тур” дар кадом кишвар љойгир аст? а) Фаластин; б) Миср; в) Сурия.

5) Кадоме аз ин сањобањо муддати 10 сол шарафи хидмати Паёмбар (с)-ро дошт? а) Анас ибни Молик; б) Абдуллоњ ибни Аббос; в) Муњаммад ибни Абубакр.

6) Имом Абуњанифа (р) кадом сол вафот кард? а) Соли 145-уми њиљрї; б) Соли 161-уми њиљрї; в) Соли 150-уми њиљрї.

7) Достони њазрати Сулаймон (а) ва Билќис дар кадом сура зикр шудааст? а) Сураи «Моида»; б) Сураи «Нањл»; в) Сураи «Намл».

8) Калонтарин кишвари исломї аз лињози ањоли кадом аст? а) Малайзиё; б) Индонезиё; в) Арабистони Саъудї.

9) Забони расмии Покистон кадом аст? а) Урду; б) Пашту; в) Арабї.

10) Манома пойтахти кадом кишвар аст? а) Ќатар; б) Урдун; в) Бањрайн.

Љавоби суолњои Шумораи гузашта: 1)в 2)а 3)б 4)в 5)а 6)б 7)б 8)а 9)б 10)в

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014

Назм

13

Тањќиркунињои диниро Президент намедонад ё мурољиъате аз ноњияи Данѓара Бахши Нањзати Исломии Тољикистон дар ноњияи Данѓара барои омодагї ба интихоботи ќарибулвуќўъи парлумонї ва дигаре аз корњои марбут ба ин маъракањои сиёсї фаъолона иштирок намудан, гурўњи таблиѓиро созмон дода, ба њар ташкилоти ибтидоии њизб иртибототро таќвият бахшид. Метавон гуфт, ки Нањзат дар бораи интихоботи ќарибулвуќўъ ва зарурати ислоњоти љомеъа дар байни мардум таблиѓ мебаранд. Дар моњи октябр ба мо гурўње аз нафаќахўрон ва мардуме аз ќишри поёнї, ки аз камбизоъатони љомеъа њисоб мешаванд, саволњое матрањ сохтан бо ин маънї, ки аз моддаи 30-юми Сарќонуни кишвар манша мегирад: - Ба њар кас озодии сухан, нашр, њуќуќи истифодаи воситањои ахбор кафолат дода шудааст. Вале шумо, нањзатиён барои чї ислоњи љомеъаро намехоњед ва аз ин њуќуќњои конститутсионї дифоъ намекунед? Онњо мегуяд, мо халќи чалласавод ба њукуматдорон љуръату љасорати ин гуна соволњоро додан надорем. Ана барои њамин ба шумо мурољиъат мекунем, зеро аз Худо метарсед. Сухани њаќ талх аст, вале онро бояд гуфт. Дар парлумон намояндаатон њаст ва онњо њам љасорат доранд.

- Суоли дигар: Дар њоле ки президенти кишвар, Э. Рањмон мегўяд, 99%-и тољикистониён мусулмонанд, пас ў аз мусулмонон љонибдорї мекунад. Вале чаро масљидњоро мебанданд, оё ин кори дасти кист?

- Суоли савум: Агар 99%-и сокинони кишвар мусулмон бошанду як фоизи дигари он номусулмон, барои чї арзишњои мусалмонї мавр иди эътибор ва эњтиром ќарор надоранд ва чаро кишвари моро исломї ном намебаранд? Дар раќобати интихоботї агар номзад андаке беш аз 50% овоз гирад, ѓолиб њисоб меёбад. Чаро

99%-и мусулмон болои 1%-и ѓайри мусулмон ѓолиб њисоб намеёбанд?

Шоире фармудааст: Дунё талабї азми сафар бояд кард, Уќбо талабї оњи сањар бояд кард.

- Суоли чањорум: Шумо худ тасаввур кунед, низоми давлати мо: демократї, њуќуќбунёд ва дунявист, аммо 99%-и мардум мусулмонанд. Оё калимаи дунявї дар љояш мантиќан кор фармуда шудааст ё на?

- Суоли панљум: Дар моддаи 8-уми Сарќонун навишта шудааст, ки «њељ як мафкура, аз љумлаи мафкураи динї њам бо сифати мафкураи давлатї эътироф намешавад”. Њамаи мову шумо диндорем, њатто сарвари давлат, ки Хонаи Худоро њам зиёрат кардааст. Аммо тибќи моддаи 8-уми Сарќонун, ки мафкураи диниро мафкураи давлатї донистан мумкин нест, чаро? Суоли шашум: Намешавад, ки ба муносибати 20- солагии Сарќонун, моддаи 1-уми онро таѓийр дода, бо нигоњ доштани мафњумњои демокративу њуќуќбунёдї, калимаи дунявиро ихтисор намоянд, мисли оне ки љомаи навро ба бар мекунанд, кўњнааш нолозим мешавад? Мафњуми дунявї дар даврони Шўравї, ќадру манзаллати худро тибќи арзишњои њамон низом пиёда кард ва он давлати бехудої буд. Имрўз баъзе аз имомњои масољид, ки аз дунявї будани давлат пуштибонї мекунанд, бо мантиќи дунявию ухравї сарфањм намераванд. Зеро дар як дил ду муњаббат љой намегирад. Тибќи моддаи 8-и Сарќонун ё диндор бош ё сиёсатмадор.

Дунё талаб боз уќбо талабї, Ин ноз ба хонаи падар бояд кард. Гулнора Амиршоева тариќи шабакаи Фейсбук аз намозгузорон дар рўзи љумъа интиќод намуда, њарфи тањќиромезеро нисбати намозгузорон ба забон авардааст, ки: “ба љои пешониатонро дар замин кўфтан кор кунед”. Намоз фаризаи муњими Илоњї ва рукни дувуми бинои мусулмонист. Паст задан ё ба алфози ќабењ ном бурдани яке аз аркони Ислом гуноњи кабира њисоб мешавад. Ва ин гуна алфоз тањќир кардани миллати мусалмон аст. Кор ба љое расида, ки имрўз атеистон ба торњои њассоси имонии мусулмонон нохун зада истодаанд. Дар солњои охир баъзе зиёиён, њатто дини мурдаи зардуштиро ташвиќ карда, дини мубини Исломро паст мезананд. Аз љониби афроде мисли Бозор Собир, Комили Бекзода, Зиё Абдуллоњ ва Гулнора Амиршоева шиорпартоињои зиёде шунида мешавад ва маълум мегардад, ки ин идда аз инсонњо Худоро ќабул надоранд. Агар ин тавр њаст онњо њаќ надоранд касеро бо риъоя кардани арзишу муќаддасоти исломиаш тањќир кунанд. Ин амали онњо як ифротгароии дунявисту халос. Бахши Нањзати Исломї дар ноњияи Данѓара аз Шўрои ула-

мо ва тамоми имомхатибону имомони масљидњо ќатеъона талаб мекунад, ки пеши ин гуна шиорпартоињоро бигиранд. Дини мубини Ислом њар гуна тундгарої ва ифротгароиро мањкум мекунад. Эњтимол атеистони сарбароварда пуштибон доранд, вагарна мисли Салмони Рушдї, ки ба Пайѓамбари Ислом (с) тавњину тањќир кард, мавриди мањкуми тамоми љомеъаи Тољикистон ќарор мегирифтанд. Дар давлате, ки 99%-и сокинонаш мусулмонанд, иддае аз зиёиён Худоро инкор карда, њатто маќолаву китобњои зиддидиниро ба нашр мерасонанд ва бо фит­ рати пасти худ љойгоњи 99%-и сокинони кишварро зери по мегузоранд. Мо, нањзатиёни ноњияи Данѓара аз Сардори давлати Тољикистон талаб мекунем, ки ба ин гуна садобаландкунињои бемаънї ва тавњиномез аз сўи атеистони сарбароварда таваљљўњ зоњир намуда, ба поймолшавии њуќуќи 99% мусалмони кишвар роњ надињад. Зеро њељ кас њаќ надорад, ки Худову Пайѓамбар ва намоз, фарзи Худоро инкор намояд. Инчунин аз Президент ва вакилони Маљлиси намояндагон хоњиш мекунем, ки дар бораи моддаи 8-и Сарќонун ва калимаи дунявї фикру мулоњизаи хешро иброз намоянд. Бо эњтиром, раёсати бахши ЊНИТ дар н. Данѓара

14

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj ташвиќ

Футбол ва озмуни шеърї

Бахши ЊНИТ дар ноњияи Панљ 25-уми майи соли равон тасмим гирифт ва бахшида ба «Соли 2014- соли рушди футбол» озмуни шеъри бењтаринро дар мавзўи футбол эълон кард. Њамин тавр њайати баргузории озмун бо сардории раиси бахши ноњиявии њизб, Мирзорањмат Давлатов озмунро љамъбаст намуда, чор шеъри бењтаринеро, ки бо ќалами Муњаммади Шариф, Ибод Абдуллоњ,

Ањмадљони Дарвозї ва Суннати Ибод, хонандаи мактаби №13 иншо шудаанд, барои чоп ба «Наљот» пешнињод кардаанд. Њамчунин масъулини Нањзат дар ноњияи Панљ ѓолибонро бо туњфањои хотиравї сарфароз намудаанд. Њоло бо хоњиши бахши њизб дар ноњияи Панљ он чор шеърро манзури хонандаи азиз мегардонем:

Набояд буд фориѓбол Дар Тољикистон футбол, Оммавї гашта алњол, Зеро њаводоронаш, Дар ин самтанд фаъол.

Бар љавонон хитобан, Илтиљо дорем њатман: -Ба варзиш рў биоред, Љисман обутоб ёбед!

Обу тоби љисмонї, Дар айёми љавонї. Суди фаровон орад, Истода зењн монї.

Њамлагарро интизор, Мухлисони бешумор, То кай ба гол анљомад, Њамлаи бо ављ, барор.

Дар њар шањру ноњия, Мањаллаю ќария, Бояд, ки тими футбол, Таъсис биёбад филњол.

Обу тоби мањорат, Њушёрию љасорат, Тамрин – машќи пайваста, Далериро башорат.

Соли дуњазор чордањ, Эълони рушди футбол, Вале дар аксар љойњо, Мондаанд дар хоб, хаёл.

Њатман ба рушди футбол, Набояд буд фориѓбол, Бо сидќи том бикўшем, Бар пешрафти футбол!

Дорои чандин гурўњ, Бошад варзиш пурфутўњ. Варзитарин гурўњ, Футбол бошад пуршукўњ.

Андар њама сайёра, Варзиш бошад њамвора, Ќосиди сулњу дўстї, Њамраъйию њамдастї.

Варзиш дар Тољикистон, Рушде дорад, эй дўстон. Зеро аз варзиш бошад, Саломатии инсон.

А. Дарвозї

САРОЙКАМАР

ФУТБОЛ

(Бахшида ба дастаи футболи «Саройкамар»)

Љањон дар издињоми халќ мераќсад, футбол аст, Замин дар зери пои дањр меларзад, футбол аст, Набошад варзише чун ин, зи мухлисон њар оин, К- одам њама дар як «дин», меварзад, футбол аст. Чу уќёнус ба соњил мављ мерезад, футбол аст, Ки мављи рафта аз нав боз мехезад, футбол аст, Зи мухлисони шавќовар чу бархезад чунон мавље, Гўё элак дар ин доира мебезад, футбол аст. Зи хушбахтиву оромиву сулњу вањдат аст, футбол, Зи хушбахтиву оромии мардум даъват аст, футбол, Њама варзиш мусобиќа чу шому рўз, боду барќ, Ки ин мантиќ зи табиат ба мо чун санъат аст, футбол.

Дастаи Саройкамар, Дар хонаву дар сафар, Мо њамеша бо туем, То ту бошї бозафар

Бозї кунед дар майдон, Розї кунед мухлисон, Тўбро ба нишон занед, Њайрон кунед раќибон.

Тими мо Саройкамар, Бошї лоим бозафар!

Тими мо Саройкамар, Бошї доим бозафар!

Бо раќибон соз кунед, Бозиро оѓоз кунед, То ки шуњратёр шавед, Мисли бод парвоз кунед.

Бурду барор дар майдон, Дархост бошад зи дўстон, Дар њар бозї бар шумо, Бахт бошад њамроњатон.

Дастаи Саройкамар, Бошї доим бозафар!

Тими мо Саройкамар, Бошї доим бозафар!

Мањмадї Шариф

Ибод Абдуллоњ

Соли футбол Футболбозї мекунам, Бо тўб бозї мекунам, Бо голзанињои худ, Мухлис розї мекунам Имсол соли футбол аст, Завќи футбол дар гол аст. Ман тирандози футбол, Медонам рози футбол, Њар кас, њар чї дўст дорад, Ман даву този футбол. Имсол соли футбол аст, Завќи футбол дар гол аст. Бо тўб бозї роњат аст, Бар ман ин як одат аст, Бозї андохтани тўб, Хушбахттарин соат аст.

Имсол соли футбол аст, Завќи футбол дар гол аст. Фуболбозон дўстонем, Њам хурду њам калонем, Мо дар мактаб њамеша, Хубу аъло мехонем. Имсол соли футбол аст, Завќи футбол дар гол аст. Футболбозї њунар аст, Футбол дар њар гузар аст, Гурўњи мо чемпион, Номаш «Сарой камар» аст. Имсол соли футбол аст, Завќи футбол дар гол аст. Суннати Ибод, хонандаи синфи 4, мактаби 13.

www.nahzat.tj

06 ноябри соли 2014 чењра

Робиаи Балхї, нахустин шоњдухти шеъри форсї

15

Робиаи Балхї, духти париёни афсонаи шеър ва шоњбайти таронаи шўру ишќ дар шеъри форсист. Робиа натанњо нахустин зан- сароянда ва шоира, балки худ аз саромадони шеъри зиндагї ва иљтимоъист. Зиндагиномаи саросар аз шўру шавќи шоиронаи Робиа, аз ў шоњдухти шеъри зиндагї ва муборизе барои интихоби озоди тариќати зиндагї сохтааст.

Гузашта аз ин, мубориза ва эътирози Робиа бар тариќати тањмиливу иљборї дар шеъраш низ аз манзалати воло бархурдор аст. Шоира дар рўзгороне мезист, ки забони форсї яке аз душвортарин дигаргуншавиро пушти сар мегузошт. Он замон забони форсї хати ќадимии худро ба хати нав иваз мекард, ки иртиботи њамзабононро душвор месохт. Тањаввули хат яке аз чолишњои љиддї дар масири корвони пуршитобу пўёи забони форсї ё бењтар аст бигўем, забони авестої офарида буд. Дар рўзгорони нобасомони сиёсї, иљтимоъї, фарњангї ва забонї њиммати осмонии мардону занон ба мадади фарњанги ин марзу бум омаду бинои фаррохи фарњангу адаб аз дили тањаввулоти сангин берун оварда шуд. Маликушшуаро Бањор дар мавриди иќтидори забони дарї менависад: «Чунон ки ќаблан ишора кардаем инќилоби диниву сиёсї ва адабии исломї чизе набуд, ки миллате бо ин њама нерўмандї ва тамаддун битавонад аз зери бори он шона холї кунад». Бидуни шак, ин таълимот њосили талошњои нухбагоне чун шоирони

нахустини забони форсист, ки бо хати љадид ва вожагони навтарин шеър гуфтанд. Дар ин миён наќши Робиаи Балхї њамвора дар радифи шоирони бузурги дарисаро омадаву хоњад дурахшид. Муњимтарин наќши Робиа дар пайрезии кохи баланди адабиёти фаррохи форсист, агарчи имрўз шоирањои номдор фаровон дар таърихи адабиёт мављ мезананд ва шеърњои зеботаре месароянд, аммо наќши оѓозгарон њамеша мумтоз хоњад монд. Шеърофарони нахустини форсиро набояд бо меъёр, пас аз наќди њазорсола, арзёбї кард. Наќши Робиаи Балхї ва Рўдакї, шоири њамасри ў наќши падарї ва модарии шеъри форсианд. Робиаи Балхї нахустин зан - шоираи форсизабон аст, ки шоирони тануманде, чун Аттор, Рўдакї, Абусаид Абулхайр ва Мавлоно Љомї аз ў таърифу тавсиф намудаанд. Ризоќулихони Њидоят дар «Маљмаъ–ал–фусањо»-и худ дар бораи Робиаи Балхї чунин мегўяд: «Робиаи мазкура, дар њусну љамол, фазлу камол, маърифату њол, вањидаи рўзгору фаридаи њар адвор, соњиби ишќи њаќиќї ва маљозии майдони тозиву форсї будааст. Ањволаш дар «Нафањот-

ул-унс»-и Мавлоно Љомї дар зимни насвони орифони мастур аст ва дар яке аз маснавиёти Шайх Аттор, љамеъе аз њолоташ назман мазкур шуда. Ўро майле ба ѓуломе аз ѓуломони бародараш Бектош ба њам афтида ва анљомаш ба ишќи њаќиќї анљомида. Билохира ба бадгумонї бародар ўро кушта ва њикояти ўро фаќида назм карда, номи онро «Гулистони Ирам» нињода. Муосири Оли Сомон ва Рўдакї буда ва ашъори некў мефармуда». Гулрухсор Сафиева, шоираи маъруфи тољик мефармояд: «Чанд шеъре, ки аз Робиъаи Балхї мондааст, дар пояи баландтарин шеъри форсї эљод шудааст. Њатто рубоие, ки Робиъа навиштааст, ба сатњи рубоии Рўдакї баробар аст. Фикр мекунам, њамоиши Душанбе ба ифтихору муносибати чанд Робиъа: Робиъаи мазлум, Робиъаи бегуноњ кушташуда, Робиъаи шањид, Робиъае, ки суханашро ба мо гуфтааст, аммо то њол барнагардондаем ва Робиъае, ки бояд кашф карда шавад, сурат мегирад». Ќиссаи ишќи ў ба ѓуломи бародараш, Бектош ва ќатлаш ба дасти бародар сарнавишти воќеъии ин шоираи бузург ва танњост, ки зоњиран бо аѓрофњои шоирона њамроњ шудааст. Вале њар чї њаст, њамин ишќ ба Бектош боиси эљоди ќисмати зиёде аз осори мондагори шеърии Робиаи Балхї шудааст. Агарчи аљдоди ў аз арабњо буданд, ки дар пайи тасхири Хуросон ба Балх омадаанд, падараш инсони фозил ва муњтараме буд. Даврони салтанати Сомониён дар Сиистон ва Ќандањор њукумат мекард, аммо љозибаву тавони забони форсї на танњо тањтушшуъои забони арабї ќарор нагирифт, балки арабзабонеро водошт, ки мафтуни забони форсї шудаву бо ин забон шеър сарояд. Робиъа бинти Каъб аз шоирони бузургест, ки дар саддаи чањорум мезист ва аз бунёдгузорони шеъру аз мубтакирону комилкунандагони ќолабњои ѓазал, ќитъа ва ќасида мебошад. Ќолаби муламмаъро низ аз навовардињои вай донистаанд. Ў њамасри Рўдакї, Сомониён ва гўё Ѓазнавиён буду ба форсї ва арабї шеър месуруд. Бештари шеъри ў ошиќона, пурсўзу гудоз аст. Ў дар тасвир кардани табиат чирадаст буд, бисёр зебо буду гўё ба њамин хотир аст, ки Робиъа дар адабиёти форсї, киноя аз зеборўист. Аз Робиъа љуз њафт (ба ривояте ёздањ) ѓазал ва ќитъа дар даст

нест. Зоњиран тамоми ашъори вай ба дасти бародараш Њорис маъдум гардида, боќї дар гузари замон аз байн рафтаанд. Аммо начандон ашъори бозмонда аз ў баёнгари завќи саршор ва тасаллуташ бар сароиши шеър аст. Шеърњои Робиъа пас аз њазор сол низ бўи тозагї ва сарсабзї медињанд ва бархе аз шеърњои ў акнун низ бо шеърњои хуби имрўз баробарї доранд, мисли: Даъвати ман бар ту он шуд

к-эзидат ошиќ кунад, Бар яке сангиндили номењрубон

чун хештан. То бидони дарди ишќу доѓи њаљру

ѓам кашї, Чун ба њаљр андар бипечї, пас

бидони ќадри ман. *** Маро ба ишќ њаме муттањам кунї

ба њиял, Чї њуљљат орї пеши Худои аззаву љал? Ба ишќат андар осие њама на ёрам шуд, Ба зунбам андар тоѓие њаме

шавї ба масал. Наъим ба ту нахоњам, љањим бо

ту равост Ки бе ту шакар зањр асту бо ту

зањр асал. Ба рўи некў такя макун, ки то якчанд, Ба сунбул андар пинњон кунанд

наљму зуњал. Њароина на дурўѓ аст, он чи гуфт њаким, «Фаман таккабур явман фи баъд

изза зал». *** Зи бас гул, ки дар боѓ маъво гирифт, Чаман ранги Аржанги Моно гирифт. Сабо гар нофаи мушки табиат надошт, Љањон бўйи мушк аз чї маъно гирифт? Магар чашми Маљнун ба абр андар аст, Ки гул ранги рухсори Лайло гирифт? Ба май монад андар аќиќин ќадањ, Сиришке, ки дар лола маъво гирифт. Ќадањ гир чандеву дунё магир, Ки бадбахт шуд он кї дунё гирифт. Сари наргиси тоза аз зарру сим, Нишони сари тољдори Кисро гирифт. Чу рањбон шуд андар либоси кабуд, Бунафша магар дини тарсо гирифт?! *** Ишќи ў боз андар овардам ба банд, Кўшиши бисёр наомад судманд. Ишќ дарёе – канора нопадид, Кай тавон кардан шино, эй њушманд? Ишќро хоњї, ки то поён барї, Пас бибояд сохт бо њар нописанд. Зишт бояд диду ангорид хуб, Зањр бояд хўрду ангорид ќанд. Бознашр аз «Сафинаи умед»

16

06 ноябри соли 2014

www.nahzat.tj

НАСИЊАТ ГЎШ КУН, ЉОНО...

Панду андарз

Рўњ чун рафт аз салоту аз сиём, Фард ноњамвору миллат бенизом. Синањо аз гармии Ќуръон тињї, Аз чунин мардон чї уммеди бењї. (Аллома Иќбол)

Аз Каломи Њаќ - Њељ башаре ин њаќро надорад, ки Худо ба ў китоб, њукм ва нубувват (паёмбарї)-ро ато намояд, он гоњ ба мардум бигўяд: «Ба љои Худо бандагони ман бошед, (балки) баръакс, мегўяд, ба сабаби он ки китоб (и Худо)-ро таълим медодед ва онро меомўхтед, бандагони раббони (и Худо) бошед, (сураи «Оли Имрон», ояти 79.

- Ва на шуморо амр намояд, ки фариштагону паёмбаронро (ба парвардигорї ва ё) арбоби худ бигиред. Оё шуморо пас аз он ки мусалмон гаштед, боз ба куфр амр менамояд? (сураи «Оли Имрон» ояти 80).

- Ва њангоме Худо аз паёмбарон паймон (мисоќ) гирифт: ба шумо њар гуна китобу њикмате дода бошам, ваќте ба сўи шумо паёмбаре омад, ки он (китоби) њамроњи шуморо тасдиќ менамояд, ба ў њатман, имон меоваред ва ёрї менамоед. Гуфт: Оё бар он иќрор кардед ва ањди муаккади маро бар он гирифтед? Гуфтанд, иќрор намудем. Фармуд: Пас (бар ин амр) шоњид бошед ва Ман низ њамроњи шумо аз шоњидон њастам, (сураи «Оли Имрон» ояти 81).

- Касе (аз он паймон) пас аз ин рўй бартобад, пас (чунин) одамоне, бешак, фосиќонанд, (сураи «Оли Имрон», ояти 82). Аз ањодиси шариф - Аз Алї (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Хубиро аз умматони борањми ман бихоњед ва дар атрофи онњо зиндагї кунед. Аз мардумони сиёњдил хубї наљўед, зеро бар онњо лаънати Худо фуруд меояд. Эй Алї! Худо хубиро офарид ва ба-

рои он одамони сазоворро низ офарид, ки хубї барояшон мањбуб асту амали хубї низ. Хоњишмандони хубї бар он таваљљуњ мекунанд, ончуноне об ба замини хушк таваљљуњ мекунад, ончуноне об замини хушкро зинда мекунад, њамин гуна хубї одамони хубикунандаро зинда мекунад. Онњое, ки дар дунё ањли маъруфу неканд, дар охират низ ањли маъруфу нек мебошанд, (ривояти Њоким, Суютї ва Манновї, њадиси сањењ).

- Аз Абўсаид (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Сахттарин азобро дар ќиёмат подшоњони ситамгар хоњанд кашид (ривояти Табаронї, Абўяъло ва Абўнаим).

- Аз Абўњурайра (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Касе ки худро подшоњи подшоњон пиндорад, ѓазаби Худо бар вай сахт мешавад. Ба љуз Худованд подшоње нест (ривояти Бухорї ва Муслим).

- Аз Маъоз ибни Љабал (р) ривоят аст, ки Паёмбар (с) фармуд: Аз тамаъе, ки инсонро одат мекунонад, ба Худо паноњ баред. Аз тамаъе, ки аз рўи шариъату аќл љоиз нест ва тамаъе, ки њосили он мумкин нест, ба Худо паноњ баред (ривояти Ањмад, Табаронї ва Њоким). Ќавли ёрони Расулуллоњ (с) - Муњаббати зиёда ба як чиз инсонро кўру кар мекунад (њазрати Абўбакри Сиддиќ (р)).

- Ба тавбакунандагон бинишин, зеро дили онњо нарм мебошад (њазрати Умар (р)).

- Агар мехоњї, ки рози худро аз душман пинњон дорї, ба дўсти худ њам онро

магў (њазрати Усмон (р)).

- Хоњї, ки ба зердастат хубї кунї, ба ў адаб биомўз ва хоњї, ки айбат пўшидаю танат саломат бошад, кам бигў ва бисёр гўш кун (њазрати Алї (р)). Аз ќавли бузургон - Дунёро, ки дар назди ањли илм арзише надорад, њаќиру беарзиш бидон, зеро он чї дар назди Худост, аз ин дунёи фонї (ва матоъи нопойдори он ) бењтар аст (њазрати Имоми Аъзам (р)).

- Назди авом машњур аст, ки писарону духтарони аммањо, аммуњо (амакњо), холањо ва доињо (таѓоињо) њама бо њам бародару хоњаранд, ба ин сабаб риъояти њиљоби исломї дар миёни онњо бисёр заъиф шудааст. Ин комилан иштибоњ аст (Мавлоно Муњаммадумари Сарбоз).

- Агар касе гувоњї дињад, ки маъбуде љуз Худо вуљуд надорад ва њељ шарике барои Ў нест ва Муњаммад бандаву фиристодаи Ўст, њамчунин Исо бандаву расули Ў ва калимаи Ўст, ки онро ба сўи Марям афканда ва рўње аз љониби Ўст ва ин ки бињишту љањаннам Њаќ мебошанд, Худованд чунин шахсеро, агарчи дорои њар гуна аъмоле бошад њам, вориди бињишт хоњад кард, (Юсуф Ќарзовї).

- Воќеъан, мо нишон додем, ки љонибдори сулњ њастем. Дар як вазъияти мушкил љанги тамомайёрро, ки дар Тољикистон љараён дошт, тавонистем муњор намоему сулњро барќарор созем. Бинобар ин, њар љое ки сулњ бошад, мо љонибдори он будаву њастем (устод Сайид Абдуллоњи Нурї).

- Онњое ки худро пайрави њадис медонанду иддао доранд, ки њар чї дар њадис меёбем, ба он амал мекунем ва иљтињоди фуќањоро инкор мекунанд, нисбати ишон њаминро гуфтан зарўр аст, ки онњо ба ин тасаввуру амалашон дар иштибоњ рафтаанд (устод Муњаммадшариф Њимматзода).

- Дар ин дунё оне њаст, ки аз дигарон наздиктар аст ба шумо ва аз њар касе бењтар мешиносад. Бо вуљуди њама айбњо шуморо ба љон дўст дорад, ўст, ки метавонад њар чї хоњиш доред, бе миннат бароварад ё дасти озорашро кўтоњ кунад. Аљаб он ки, агар бо он дўст шудед, ањли дунё њама бо шумо дўст хоњанд шуд. Ин ёри фидокор аќли шумост (Муњаммади Њиљозї).

- Ибни Ќаййим мегўяд: Он чизе аз банда ќимати хубиро дур месозад, назар кардан ба њаќќи Илоњї бар вай ва суол кардан аз худ аст, ки оё ин њаќро чуноне лозим аст, анљом дода ё на? (аз китоби «Амири нафси худ бош»).

- Тавон дар сабр аст, оне дорад, тавоност, оне надорад, нотавон. Кас он гањ аз Худо меравад, ки аз худ рафта бошад (Рањими Мусулмониён) Фароњамсоз Муњиддин Асозода

Таъзия Раёсати бахши ЊНИТ дар ноњияи Ванљ нисбати даргузашти њамсари бовафои Абдулназар Худойназаров, аъзои фаъоли њизб таъзияи хешро арз медорад ва дуъогўи он аст, ки Худованд макони охирати марњумро Љаннатулфирдавс ќарор дода, ба пайвандону наздиконаш сабри љамил ато намояд.

Муњаррир: Њикматуллоњ Сайфуллоњзода sangvori@mail.ru Телефон: 918-66-98-46 Котиби масъул: Шоњ Абдї Хабарнигорон: Субњияи Њомид Умед Сиддиќшоњ

Нашрия дар сомонаи

www.nahzat.tj

ќобили дарёфт аст Телефон: 625-77-28 Њафтанома дар заминаи гуногунандешї маќолањоеро низ ба нашр мерасонад, ки хилофи мавќеи ЊНИТ ва нашрия мебошанд. Масъулияти дурустии аснод ва далели њамагуна маводи воридшуда ба дўши муаллифон аст. Дастхат ва аксњо баргардонида намешаванд. «Наљот» меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистиро дар Тољикистон эътироф намудаву менамояд. Нашрия аз гузориши хабаргузорињои «Авесто», «Tojnews», «Азия плюс», «Ozodagon», «Форс», «Islamnews/ru», сомонаи родиоњои «Озодї» ва «ВВС», истифода мекунад. Њафтавор тањти раќами 0104/рз дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон номнавис шудааст ва бо теъдоди 4300 нусха дар матбааи “Муаттар”-и ЊНИТ ба чоп мерасад. Супориши раќами 170. Нархаш шартномавї. Суратњисоби мо: 20402972316264, «Амонатбонк»

Нишонии идора: ш. Душанбе, кўчаи Борбад, хонаи раќами 1, дафтари марказии Њизби Нањзати Исломии Тољикистон, тел: 625-77-28