namaga zine2
15 MILJOEN BLIKVANGERS
r introductie
namA gazine #2
Coverbeeld: Zigeunerleven, portret van Piet, circa 1950. Foto: Johannes Scholten Nationaal Archief/ Fotocollectie Joh. Scholten
Klik hier voor de handleiding van het NA Magazine.
in houds op gave De oudste foto uit de collectie p.4
Tentoonstelling Blikvangers p.7
Rubberbedrijven in NederlandsIndiĂŤ p.18
Korte geschiedenis van de fotografie p.6
Topstuk: Nederland winterland p.16
Vondst: Fotograaf aan het werk p.20
Agenda p.22 Vrienden, colofon, verwacht p.24
Detail van een pijler op een groeiend eiland in de Haringvliet, 17 januari 1961. Foto: Herbert Behrens Nationaal Archief/ Collectie Anefo
vondst
¡
NA
�
Magazine
DE OUDSTE FOTO UIT DE COLLECTIE
Daguerreotypie-portret van het echtpaar Boelen, circa 1847. Fotograaf onbekend Nationaal Archief, Archief familie Boelen
NA
ďż˝
Magazine
" kort
KORTE GESCHIEDE� NIS VAN DE FOTOGRAFIE
Op reis in Frankrijk legt de beroemde Nederlandse fotograaf Willem van de Poll (1895-1970) dit monument voor een van de grondleggers van de fotografie vast. Ook zijn reisgenoot Fustioni maakt een foto. Saint-Loup-de-Varennes, september 1935. Foto: Willem van de Poll Nationaal Archief / Collectie Van de Poll
NA
�
Magazine
: 15 miljoen foto's
BLIK VANGERS
Vanaf 20 februari 2015 laat het Nationaal Archief iedereen die geĂŻnteresseerd is in fotografie of Nederlandse geschiedenis kennismaken met de grootste fotocollectie van Nederland. De komende maanden biedt de tentoonstelling Blikvangers een unieke inkijk in deze veelzijdige collectie. Projectleider Nancy Hovingh en collectiespecialist fotografie Elwin Hendrikse vertellen over de fotocollectie en de totstandkoming van deze tentoonstelling. â–ś NA
ďż˝
Magazine
Na de watersnood in Zierikzee, 25 februari 1953. Foto: Van Duinen Nationaal Archief / Collectie Anefo
BLIK VANGERS
‘
NA
�
Magazine
: 15 miljoen foto's
De spoorbrug bij Crèvecoeur (bij Den Bosch) in aanbouw, 29 november 1869. Foto toegeschreven aan Pieter Oosterhuis Nationaal Archief, Archief ministerie van Financiën, bibliotheek
NA
�
Magazine
BLIK VANGERS
NA
��
Magazine
: 15 miljoen foto's
Skyline, januari 2015. Foto: Koen Hauser Voor deze foto heeft Koen Hauser zich laten inspireren door de indrukwekkende beelden die Pieter Oosterhuis aan het einde van de 19e eeuw maakt van belangrijke waterstaatkundige werken.
NA
��
Magazine
BLIK VANGERS
2.
1.
ACHT HISTORISCHE VERHALEN UIT DE TENTOON STELLING
1. Alexine Tinne maakt zelf dit portret van haar lievelingshond Matroesjka, en haar knecht Hendrik, 1859. Foto: Alexine Tinne Nationaal Archief, Archief familie De Constant Rebecque
3.
2. Onder het toeziende oog van twee leden van de Mamberamo-expeditie is een groepje Papoea’s in de weer met een verrekijker. Batavia-bivak, februari/ maart 1910. Foto: Jean Demmeni Nationaal Archief, Archief Van Gelder
NA
��
Magazine
3. Het sorteren van tabak, 1912. Foto: Onnes Kurkdjian Nationaal Archief/ Collectie Spaarnestad
4.
4. Artikel in het tijdschrift Katholieke Illustratie van 3 september 1936 (pagina 1747), met foto’s van Robert Capa en Gerda Taro Nationaal Archief/ Collectie Losse Aanwinsten
NA
��
Magazine
BLIK VANGERS
5.
6.
5. Na geruchten over een snelle bevrijding van Nederland, slaan Duitse troepen op ‘Dolle Dinsdag’ massaal op de vlucht. Fotograaf onbekend Nationaal Archief/ Collectie Spaarnestad/Elsevier
NA
��
Magazine
6. De spoorbrug over het Hollands Diep bij Moerdijk na voltooiing, december 1871. Foto: Pieter Oosterhuis Nationaal Archief, Archief ministerie van Financiën, bibliotheek
: 15 miljoen foto's Online cursus ‘fotoliegen’ ‘Zijn foto’s waar? Of liegen ze er op los? Kun je eigenlijk wel onpartijdig fotograferen?’ Die vragen onderzocht ‘fotosoof’ Else Kramer tijdens de gratis online cursus, geïnspireerd op foto’s uit het Nationaal Archief die te zien zijn in de tentoonstelling Blikvangers. Aan de hand van opdrachten gingen deelnemers aan de slag met waarheid in de fotografie. De foto’s van deelnemers zijn ook te zien in de tentoonstelling.
7.
Tijdens een workshop op 29 maart in het Nationaal Archief kun je zelf aan de slag met ‘framing’. Else Kramer is zelfstandig gevestigd fotograaf en geeft advies, trainingen en lezingen op het snijvlak van beeld en social media. Ze is al jaren trendsetter in online fotografieprojecten, visual crowdsourcing en het gebruik van smartphone fotografie in visuele marketing en trainingen.
8.
Meer zien? Ga naar onze website via: www.gahetna.nl/blikvangers 9.
7. Pontonniers zijn bezig met het aanleggen van zogeheten ‘Bailey-bruggen’ in het Haringvliet, 20 augustus 1959. Foto: Herbert Behrens Nationaal Archief/ Collectie Anefo
8. Zwartbontvee in Zuid-Holland, 1946-1948. Foto: Cas Oorhuys © Nederlands Fotomuseum Nationaal Archief/ Fotocollectie Rijksvoorlichtingsdienst Eigen
NA
��
Magazine
9. Glimlachschool in Boedapest, 1937. Foto: Photoscoop Nationaal Archief/ Collectie Spaarnestad/Het Leven
↑ IJszeilboot op de Gouwzee, 1931. Foto: Willem van de Poll Nationaal Archief/ Collectie Van de Poll
→ Winter in Artis, 27 december 1961. Foto: Harry Pot Nationaal Archief/ Collectie Anefo
Elfstedentocht, 8 februari 1947. Foto: Harry Sagers Nationaal Archief/ Collectie Anefo
Meer zien? Ontdek mooie winterfoto's uit het Nationaal Archief in Flickr: Wintersport.
Sneeuw op het Frederiksplein in Amsterdam, 1 maart 1957. Foto: Co Zeylemaker Nationaal Archief/ Collectie Anefo
RUBBERBEDRIJVEN IN NEDERLANDSINDIË
De buitenkant van een drooghuis van de Rubber Cultuur Maatschappij Amsterdam, waar de zoolcrêpes gedroogd en opgeslagen worden, 1931. Fotograaf onbekend Nationaal Archief, Kaarten, tekeningen en foto’s behorend tot archief RCMA
NA
��
Magazine
achtergrond
Rubberplantage van de Deli Maatschappij met (inlandse) medewerkers. Oostkust van Sumatra, ca. 1900. Fotograaf onbekend Nationaal Archief, Archief van de Deli Maatschappij
?
ACOMO, ‘Captain of History’ van het eerste uur Amsterdam Commodities N.V. (Acomo)
VOC, de eerste multinational ter wereld
is een wereldwijd toonaangevend
wiens archieven in het Nationaal Archief
handelshuis waarvan de activiteiten
worden bewaard.
diep geworteld zijn in de Nederlandse
ACOMO en stichting Het Genootschap
geschiedenis. Ondermeer via de Rubber
voor het Nationaal Archief verzilveren
Cultuur Maatschappij Amsterdam
deze historische band door van start
(sinds 1908) met plantages in het
te gaan met het partnership ‘Captains
voormalige Nederlands - Indië en
of History’. De ‘Captains of History’
Afrika, via de grootste onafhankelijke
dragen eraan bij de Nederlandse
theehandelaar ter wereld Van Rees
geschiedenis en de collectie van
(sinds 1819) en specerijenhandelaar
het Nationaal Archief zichtbaar te
Catz International (sinds 1856).
maken voor een breed publiek en
Deze internationale handelsgeest
een relevante brug te slaan tussen
is geworteld in de Nederlandse
heden en verleden. Immers wie zijn
geschiedenis en gaat terug tot de
geschiedenis kent heeft de toekomst.
NA
��
Magazine
FOTOGRAAF AAN HET WERK: CHARLES BREIJER
Fotograaf Charles Breijer tijdens het bezoek van de Amerikaanse generaal Dwight Eisenhower aan het Paleis Lange Voorhout in Den Haag, 6 oktober 1945. Fotograaf onbekend Nationaal Archief/ Fotocollectie Anefo
NA
��
Magazine
vondst
NA
��
Magazine
¡
Rondleidingen Iedere zondag rondleidingen door de tentoonstelling Blikvangers of de depots van het Nationaal Archief. 14.30 - 15.30 uur.
Kijk op de website voor meer informatie over rondleidingen.
Gratis flitsrondleiding Blikvangers
Lezing & rondleiding
zaterdag 21 februari
zondag 22 februari 13.00-14.00 uur (lezing) 14.30-15.30 uur (rondleiding) KOEN HAUSER & ELWIN HENDRIKSE
Bekijk Nederland en de wereld door de ogen van verschillende fotografen in de fototentoonstelling Blikvangers. 13.00 uur, 14.00 uur en 15.00 uur
Koen Hauser, Fotograaf des Vaderlands,
Internationale Vrouwendag
maakte speciaal voor Blikvangers nieuw
zondag 8 maart
werk waarbij hij zich liet inspireren door
Op Internationale Vrouwendag geeft foto-
historische foto’s uit de archieven. Koen
specialist Elwin Hendrikse een rondleiding door
Hauser vertelt tijdens deze lezing over
de tentoonstelling Blikvangers met speciale
zijn inspiratie en manier van werken.
aandacht voor de vrouwelijke fotografen.
Exclusieve rondleiding door de tentoon-
13.00 – 14.00 uur
stelling Blikvangers door collectiespecialist Fotografie Elwin Hendrikse. Aanmelden: events@nationaalarchief.nl
Voorjaarsvakantie
Prijs p.p.: €10,- (incl. entree Blikvangers en koffie/thee)
21 februari t/m 1 maart In de voorjaarsvakantie organiseert het Nationaal
Lezing
Archief diverse workshops
zondag 26 april 13.00-14.00 uur MARTIJN KLEPPE
(van 8 tot 88 jaar): Camera Obscura, Fotoalbum maken en Papier scheppen. Tijd: 13.00 - 14.00 uur
Iconische persfoto’s
Prijs p.p: € 2,50
Martijn Kleppe, onderzoeker aan de Erasmus
Aanmelden voor deze workshops
Universiteit Rotterdam en de Vrije Universiteit
via: events@nationaalarchief.nl
en auteur van het boek Canonieke Icoonfoto’s, geeft een lezing over iconische persfoto’s uit
Kijk voor meer informatie op de website van het Nationaal Archief.
de Nederlandse geschiedenis. Aanmelden: events@nationaalarchief.nl Prijs p.p.: €10,- (incl. entree Blikvangers en koffie/thee)
NA
��
Magazine
Lezing
Lezing
zondag 3 mei 13.00-14.00 uur RENÉ KOK
zondag 31 mei 13.00-14.00 uur HANS A ARSMAN
Oorlogsfotografie
Fotodetective
René Kok, medewerker van het NIOD
Fotograaf en schrijver Hans Aarsman
Instituut voor oorlogs-, holocaust- en
ontdekt als een ware detective de onder-
genocidestudies en auteur van Het grote
liggende verhalen in foto’s en vertelt wat
40-45 boek, vertelt over fotografie tijdens
we over het hoofd dreigen te zien.
de Tweede Wereldoorlog. Aanmelden: events@nationaalarchief.nl Prijs p.p.: €10,- (incl. entree Blikvangers en koffie/thee)
Aanmelden: events@nationaalarchief.nl Prijs p.p.: €10,- (incl. entree Blikvangers en koffie/thee)
Lezing
Meivakantie
zondag 28 juni 13.00-14.00 uur SACHA DE BOER
2 t/m 10 mei In de meivakantie organiseert het Nationaal Archief diverse workshops (van 8 tot 88 jaar):
Foto-inspiratie
Cyanotypie, Fotoalbum
Sacha de Boer was nieuwslezeres bij het NOS
maken en Camera Obscura.
journaal. Naast haar werk als nieuwslezeres heeft ze altijd veel gefotografeerd. Sinds een
Tijd: 13.00 - 14.00 uur
paar jaar heeft ze zich volledig op fotografie
Prijs p.p: € 2,50
gericht. Sacha de Boer vertelt over hoe zij
Let op: 5 mei geen workshops!
zelf te werk gaat en wat haar inspireert.
Aanmelden voor deze workshops via: events@nationaalarchief.nl
Aanmelden: events@nationaalarchief.nl Prijs p.p.: €10,- (incl. entree Blikvangers en koffie/thee)
Kijk voor meer informatie op de website van het Nationaal Archief.
(Zelf)portret van Alexine Tinne in de tuin van het huis Lange Voorhout 32, 1859. Foto: Alexine Tinne Nationaal Archief, Archief familie De Constant Rebecque
NA
��
Magazine
Een peuter bij de geiten in Artis, 1932. Foto: Willem van de Poll Nationaal Archief/ Collectie Van de Poll
VRIEND VAN HET NATIONA AL ARCHIEF Het Genootschap voor het Nationaal Archief zet zich sinds 2002 in voor het Nationaal Archief. Als Vriend van het Genootschap maakt u publieksactiviteiten zoals tentoonstellingen mogelijk. Word Vriend en geniet van de vele voordelen. Lees meer over het Genootschap.
COLOFON NA Magazine is een uitgave van het Nationaal Archief en het Genootschap voor het Nationaal Archief. Š 2015 Het Genootschap voor het Nationaal Archief Redactieadres: paul.brood@nationaalarchief.nl Nationaal Archief Redactie NA Magazine Postbus 90520 2509 LM Den Haag Vormgeving: Studio DUEL , Den Haag NATIONA AL ARCHIEF OPENINGSTIJDEN Het publiekscentrum is geopend op: Maandag 10:00 – 17:00 uur alleen voor schoolgroepen, op afspraak Dinsdag 10:00 - 21:00 uur Woensdag t/m vrijdag 10:00 - 17:00 uur Zaterdag en zondag 11:00 - 17:00 uur Let op: de studiezaal is in het weekend niet geopend. Nationaal Archief Prins Willem-Alexanderhof 20 2595 BE Den Haag www.gahetna.nl algemeen e-mailadres: info@nationaalarchief.nl telefoon algemeen: (070) 331 54 00 vragen over de collectie: (070) 331 54 44 telefoon inlichtingen pers: (070) 331 54 04