Trailrunner geniet van omgeving

natuur sport

‘De wereld werd gek, maar de bomen bleven gewoon staan’

Voor trailrunner Magnus Trouw (42) was de coronaperiode een kantelpunt. Van een leven in de stad en achter de computer ging hij naar uren rennen door het bos. Hij deelt zijn enthousiasme en vindt gelijkgestemden op Instagram.

“Ik train momenteel voor mijn eerste Ultra Trail Marathon van 54 kilometer. Het gaat me niet om een snelle tijd, of dat ik per se die afstand wil kunnen lopen. Het gaat me erom dat ik na vier uur hardlopen zelf de keuze kan maken om nog even door te gaan, of niet. Dat ik niet hoef te stoppen omdat ik te moe ben. Dat ik dat kan, is voor mij echte vrijheid. Ik heb deze sport pas een jaar of twee geleden ontdekt. In de coronaperiode trok ik net als veel mensen de natuur in. Terwijl de wereld gek werd, bleven de bomen gewoon staan. In het bos vielen de ingewikkelde mensendingen even stil. Ik voelde dat ik kon aarden en dat ik dat nodig had. Met een drukke baan en een gezin heb je gewoon veel aan je hoofd. De natuur geeft dan rust. Eerst ging ik wandelen, maar dat was niet sportief genoeg voor mij. Hardlopen voelde wel goed, maar ik zocht een manier om dat meer in de natuur te kunnen doen. Trailrunnen was de uitkomst. Bij wedstrijden vind ik meer mensen zoals ik. Het draait niet om prestaties, maar om het genieten van de omgeving. Ik kan me niks mooiers bedenken dan ’s ochtends vroeg opstaan en te gaan rennen over bospaadjes waarbij ik geregeld een ree of hert zie. Op Instagram probeer ik met het account @urban2outdoor anderen te inspireren ook de natuur in te gaan. Je moet het echt zelf ervaren. En dan niet op witte sneakers met een spijkerbroek een bospad op, maar echt met goede kleding naar buiten. Dan ervaar je al snel dat natuur het goedkoopste medicijn is wat er is. En het is er altijd.”

NATUURSUPPORTER Sport jij weleens in de natuur? Dan ben je een natuursporter! Een echte natuursporter is ook natuursupporter. Dat ben je als je iets terugdoet voor de natuur waar je energie opdoet of rust vindt. Samen maken we Nederland steeds een beetje mooier.

Door het oerlandschap

Zelfs op een druilerige winterdag is het niet saai in Kwade Hoek, het kustgebied op de westelijke punt van Goeree-Overflakkee (ZH). Hier waait de wind om je oren, scheren zeevogels over je hoofd en kan het wandelpad zomaar veranderen in een zeestroom. Boswachter Jan de Roon geniet iedere dag van dit oerlandschap dat altijd in beweging is. TEKST: Wilco Meijers BEELD: Rob Kints

‘M ister Kwade Hoek’ wordt hij wel genoemd. Jan de Roon, de boswachter die hier alweer 38 jaar werkt. Een periode waarin zijn gebied een metamorfose onderging. De kuststrook groeide met vele tientallen hectares. Spontaan, door het samenspel tussen zee en wind. Op de strandvlaktes ontstonden kreken, duintjes en valleien, nieuwe leefgebieden voor planten en dieren. En die ontwikkeling zet zich door. Zelfs Jan is op het brede strand nog verrast door de dynamiek. “Deze zandrug is nieuw voor me. Als biestarwegras hier vat krijgt op het zand, kunnen hier zomaar duintjes ontstaan.” De slikken erachter zijn op termijn mogelijk de basis van een nieuwe duinvallei waar het zeewater in en uitstroomt. Zo gaat dat hier in Kwade Hoek, waar de dynamiek het landschap dagelijks boetseert.

Getijdennatuur

De natuurontwikkeling is indirect ook het gevolg van menselijk handelen. Jan: “Door de aanleg van golfbrekers en het ontstaan van een zandplaat in het Haringvliet (nu de Scheelhoek) boog de rivierstroom af en ontstond er een zandplaat voor de kust van Kwade Hoek. De ontwikkeling van zandbanken en zandplaten werd nog versterkt door de aanleg van de Haringvlietdam en de Eerste en Tweede Maasvlakte. Dat proces gaat nog altijd door. De zandbanken groeien en bewegen zich richting het vaste land.”

Ook in de duindijk is ingegrepen. “In 2007 is een flink gat gemaakt, waardoor de zee daar met springvloed kan binnendringen. Vroeger was een dergelijke ingreep ondenkbaar. In mijn begintijd was het credo om alle gaten dicht te maken en stuifplekken vast te leggen met maaisel uit het gebied. De zee moest op afstand worden gehouden. Maar inzichten veranderen. De natuurlijke dynamiek is nu onze bondgenoot. Dat past bij Kwade Hoek. Het is een van de weinige natuurgebieden in deze regio dat bij de aanleg van de Deltawerken buitendijks is gebleven.”

Kanonnenvet

Jan is in zijn element op de strandvlakte waar het wemelt van de schelpen. Kokkels, tafelmesheften, zwaardschedes, wulken, strandgapers, moeiteloos somt hij op wat er ligt. “Met dank aan de zeestroming die hier bergen schelpen brengt.” Even tuurt hij door zijn kijker en identificeert een eenzame goudplevier. “Gek, die zie je bijna altijd in groepsverband. Net als de vele strandlopers, scholeksters, tureluurs en massa’s eenden die hier ’s winters verblijven. Met een beetje geluk zie je hier ook strandleeuweriken, sneeuwgorzen of een velduil.” Behalve schelpen en vogels zien we ook het nodige plastic liggen. De aanwas van afval heeft diverse oorzaken, vertelt Jan. “Om de vaargeul op diepte te houden wordt er steeds gebaggerd. Daardoor komen zandlagen naar boven met afval van decennia geleden. Dat spoelt hier aan. Zo vind je hier verpakkingen uit de jaren zeventig en tachtig, maar ook brokken kanonnenvet, touwen, visnetten en scheepswrakbalken. Daarnaast liggen we aan een zeer drukke scheepsroute waarop het nodige overboord waait voordat de schepen de Nieuwe Waterweg opvaren. En dan is er nog regelmatig springvloed. Een groot deel van het gebied loopt dan onder. Als het water zich weer terugtrekt, blijft veel afval achter.” De afvalstroom wordt goed beteugeld dankzij de inzet van vuilrapers. Na de opruimactie

‘Doe mee, verlos de zee!’ van Matthijs

Lievaart plaatste Natuurmonumenten drie jutbakken waar mensen gevonden afval kunnen achterlaten. Daarnaast zijn er bijna dagelijks actieve vuilrapers, maandelijkse opruimacties van vrijwilligers en is Kwade Hoek een prominente etappe van de landelijke opruimactie Clean Beach Club. Jan is er zeer content mee. “Plastic wordt nauwelijks afgebroken en belandt vroeg of laat als microplastic in de natuur. Nu wordt een heel groot deel opgeruimd. Van de enorme hoeveelheden vispluis (plastic draadjes om netten te beschermen) is zelfs een kunstwerk gemaakt dat door Nederland reist.” (Zie ook pagina 18.)

Rotzooihoek

Nog één keer turen we over zee voordat we weer landinwaarts gaan. Onderweg vertelt Jan over de vele schepen die hier vroeger om de grillige ‘kwade hoek’ moesten varen om bij de ‘goede reede’ (het dorp Goedereede verderop) aan te meren. De overkant noemt hij de ‘rotzooihoek’, waar een berg bruinkool op de Eerste Maasvlakte, brandstof voor de elektriciteitscentrale, in het oog springt. Dan keren we om en bereiken we via een slikkige vlakte vol roodgeel zeekraal weer het duin. Terug naar de beschutting, terug naar het startpunt van de blauwe route. Onderweg staren nieuwsgierige exmoorpony’s ons na. De stevige, uit de kluiten gewassen pony’s struinen hier het hele jaar rond. Negen stuks, telt Jan. “Helaas is er eentje begin dit jaar dodelijk getroffen door de bliksem.” De kracht van de natuur is hier alom aanwezig. Wie de elementen zelf wil ervaren, kan op Kwade Hoek terecht. Laarzen zijn geen overbodige luxe, want het water is nooit ver weg en kan verrassend snel opkomen.

De Koploper ROUTE

10,8 km

De route loopt door de Duinen van Goeree en Kwade Hoek. Laarzen zijn in de winter aanbevolen. De route staat ook op onze site en in onze route-app: Natuur Routes. Hier vind je ook deel 2 van Wandelroute De Koploper (7,4 km).

Noordzee

3

2

OosterwegOude Nieuwlandseweg Vrijheidsweg START P 1

Ouddorp

Legenda

Bos Zand Bebouwing Water

Verharde weg Fietspad / Wandelpad Wandelroute Uitkijkpunt Parkeerplaats

P

Honden welkom, mits aangelijnd. Tussen punt 4 en 5 zijn honden niet toegestaan.

Duinen van Goeree

9 8

10

Oostdijkseweg

Hofdijksweg Plaatweg

N57

0 300 600 m

4

Kwade Hoek

5

7

6

Plaatweg Helmweg

Goedereede

N57

BEELD: NATUURMONUMENTEN JAN DE ROON, JANNIE LINDEBOOM, BOB LUIJKS, GETTY IMAGES, WIKIPEDIA 34

2

Routepunten onderweg

1 Hier heb je een weids zicht over de duinen. In het najaar en de winter eten vogels zoals de koperwiek en kramsvogel de oranje bessen van de duindoorn.

2 De strandvlakte en de zandbanken voor de kust zijn geliefde rustplaatsen voor de grijze zeehond. Ook de kleinere gewone zeehond leeft hier langs de kust en neemt in aantal toe.

5 3 Hier wandel je over het brede strand met jonge duintjes, schorren en stroomgeulen. Op de strandvlakte komen vogels uitrusten en bodemdiertjes eten, zoals scholeksters, tureluurs, drieteenstrandlopers, bergeenden, smienten en pijlstaarteenden.

4 Op Kwade Hoek wandel je de slufter in. Een paar keer in de wintermaanden stroomt het zeewater het land in, tot aan de duinrand toe. Er groeien zoutminnende planten zoals zeekraal, dat in het najaar roodgeel kleurt.

5 Van strand naar duin loop je van zout naar zoet. Er groeien struiken en riet. Hier kun je het opvallende geluid van de cetti’s zanger horen, een zangvogel die vanwege de zachte winters in aantal toeneemt. 6 Oostelijk van dit uitzichtpunt zie je een voormalig lichtbaken: ’t Lichtje van Moisje. Boer Mozes Hoek beheerde vroeger een lichtbaken voor de scheepvaart langs de verraderlijke kustlijn. De vaargeul ligt nu tussen rode en groene tonnen.

7 Je bent hier in de Oostduinen, een waterwingebied van Evides, dat Natuurmonumenten beheert. Je vindt er droge duingraslanden, maar ook natte duinvalleien.

8 Vanaf dit punt kun je exmoorpony’s tegenkomen die het hele jaar door in de duinen grazen. Het is een sober ras dat veel op het vroegere Europese wilde paard lijkt. ’s Zomers grazen ook runderen in het duingebied. 9 Her en der zie je groene putdeksels en groene koepels waarin waterpompen hangen. Vanuit het Haringvliet wordt voorgezuiverd zoetwater ingelaten. In de duinen volgt een natuurlijk zuiveringsproces en na een laatste nabewerking gaat het water het drinkwaterleidingnet in.

10 Je loopt hier door de Middelduinen, een binnenduingebied dat al in de vroege middeleeuwen is ontstaan. Het is een golvend duinlandschap met kleine laagtes en duintjes.

Graafland

Spiegelvijver

Het is een bladstille dag. Op het schelpenpad ligt een kiezelsteen. Ik pak hem op en werp hem met een ruime boog over de rietkraag. Achter het riet hoor ik een plons. Het antwoord van de vijver.

De vijver hoort bij onze kruidentuin. De vijver is water.

En water doet leven. Het is de kraamkamer van libelle en waterjuffer. Drinkplaats voor dorstige honingbijen.

Snackbar voor de snoek die je soms, bij helder water, kunt zien liggen azen. Jachtruim van het visdiefje dat met een duik door de waterspiegel priemt en weer opvliegt met een ruisvoorn tussen zijn snavel.

De vijver is mijn voorraad beregeningswater. Vroeger maakte ik daar amper gebruik van. Maar tegenwoordig... De zomers lijken met het jaar droger te worden. De winters, daarentegen, worden steeds natter. Het waterpeil schommelt enorm de laatste jaren.

De vijver is mijn uitzicht, het ruime water waarover ik even wezenloos voor mij uit kan staren om – tussen het zeisen door – op krachten te komen.

De vijver is een spiegel, spiegelt de blauwe lucht, de zon, de overhangende treurwilg, de windturbine die te dichtbij staat. Op enig moment werd de nabijgelegen provinciale weg doorgetrokken, dwars door mijn tuin. De vijver moest voor de helft gedempt worden. Er kwam een kruis punt met verkeerslichten. Alle verkeer, inclusief zware vrachtwagens en luidruchtig optrekkende motoren, ging nu pal langs vijver en tuin. We legden langs de vijver een heg aan. Om hem te beschermen tegen zwerfvuil. Iedere maandag beginnen we de week met rapen van uit auto’s gegooide lege bierblikjes en flarden aanwaaiplastic dat aan de heg haakt. Op een dag zie ik een enorme jerrycan klokkend aan de waterrand liggen. Een kleurige laag van iriserende tinten geel, roze, groen en olieblauw is over de waterspiegel uitgevloeid. Een paar dagen later. De oliefilm lijkt dunner te worden, de kleuren fletser. De futen zwemmen zoekend. Waar zijn hun jongen? Ook de waterkipjes blijken op slag kinderloos. Het laat zich raden. De vijver houdt zich kranig. De olie lost van lieverlede op, verdampt. De wind blaast de laatste vliesjes de vaart verderop in. Het futenpaartje keert terug. Visdiefjes duiken. Karpers komen paaien. Met zwiepende vleugelslagen en kletterende zwemvliezen maakt een zwaan zich van de waterspiegel los.

Jan Graafland,

tuinman Weleda

Win!

Met Weleda onder de douche

Verwen je zintuigen met 100% natuurlijke geuren en geniet van een heerlijk metime moment. Je kunt dit biologische douchepakket met 5 Aroma Showers winnen. Het bevat: Love, Energy, Comfort (limited edition!), Harmony en Relax. Stuur je naam en adres voor 1 januari naar weleda@natuurmonumenten.nl en wie weet is dit pakket voor jou!