HERDENKINGSNUMMER
Nederlands Auschwitz Comité Secretariaat: E. Neter Waterlooplein 48' Amsterdam C. Postgiro 2 9 3 0 8 7
j a n u a r i 1961
29 januari onze Herdenkingsavond
Dank zij U Het doet ons bizonder veel g e n o e gen u ons eerste herdenkingsnummer te mogen aanbieden. Hoewel wij m e t b e s c h e i d e n m i d delen werken, is het toch, dank zij u w m e d e w e r k i n g , m o g e l i j k o m s t e e d s m e e r e n s t e e d s b e t e r de betekenis van Auschwitz en haar h e r d e n k i n g in h e t m i d d e l p u n t v a n de belangstelling t e plaatsen. Het is goed om j u i s t nu het „ w a a r o m " op de v o o r g r o n d t e p l a a t s e n . Had ons c o m i t é zich u i t s l u i t e n d bepaald tot herdenken dan geloof ik n i e t d a t wij veel v e r d e r w a r e n gekomen. J u i s t h e t f e i t d a t wij de n a d r u k l e g g e n op de o o r z a k e n en in dit v e r b a n d dus op h e t nog s t e e d s aanwezige gevaar van het fascism e , h e e f t o n s in de ogen van de m e e s t e n van u t o t een realiteit gemaakt. Overal waar zich verschijnselen van a n t i - s e m i t i s m e voordoen of w a a r de f a s c i s t i s c h e elementen rassendiscriminatie toepassen, zal d i t d o o r o n s g e h e k e l d e n a a n de k a a k g e s t e l d w o r d e n . In deze z i n a l l e e n zal o n s w e r k b e t e k e n i s hebben en behouden.
W i j w e k k e n n i e t op t o t h a a t , m a a r wel t o t waakzaamheid. Hierdoor hebben wij n i e t alleen een t a a k te vervullen tegenover onze k a m p g e n o t e n en de n a b e staanden, maar tegenover het g e h e l e N e d e r l a n d s e volk. W i j zijn onze goede landgenoten dank v e r schuldigd voor de wijze w a a r o p zij z i c h t e w e e r h e b b e n g e s t e l d m e t h e t doel o n s t e helpen. H e t is o o k d a a r o m d a t wij b e s l o t e n h e b b e n ' o m bij de 2 0 s t e h e r d e n k i n g v a n de F e b r u a r i - s t a k i n g 1 9 4 1 al o n z e k r a c h t e n in t e s p a n n e n o m een goede bijdrage te leveren. H e t i s p r e t t i g op t e m e r k e n d a t z o w e l de a u t e u r s v a n o n d e r s t a a n de a r t i k e l e n a l s de b e s t e k u n s t e n a a r s van ons volk, spontaan aan onze eerste verzoeken gevolg hebben gegeven. D a t is t e k e n e n d voor ons werk, dat langzaam m a a r z e k e r e e n v a s t e p l a a t s in de h a r ten der m e n s e n g a a t innemen. M o g e , d a n k zij u w o p o f f e r i n g s g e zindheid, c n s w e r k voortgang v i n den, opdat e r nóóit en nóóit m e e r een AUSCHWITZ, w a a r ook t e r wereld, zal h e r r i j z e n . JOS. SLAGTER
O p z o n d a g 2 9 j a n u a r i a . s . z a l in het k a d e r der i n t e r n a t i o n a l e Auschwitzhcrdeiïking, o n z e ?<Jedeilandse h e r d e n king p l a a t s v i n d e n . W i j m o g e n t e r u g z i e n op een a a n t a l herdenkingsavonden, welke langzam e r h a n d een c u l t u r e l e f a a m h e b b e n v e r k r e g e n , door de k e u r v a n m e d e w e r kers, welke altijd bereid w a r e n m e d e te werken a a n de A u s c h w i t z - h e r d e n king. D e z e k o m e n d e a v o n d belooft weer een artistiek evenement te worden; voor elk wat w i l s . O n s p r o g r a m m a is m e t heel veel zorg s a m e n g e s t e l d e n wij k u n n e n u nu reeds de n a m e n n o e m e n v a n mevr. E n n y M o l s de L e e u w e , m e v r . E d d a Rafalowitch (Nederlandse en Jiddische v o o r d r a c h t ) , h e t J o o d s e d a m e s k w a r t e t o.l.v. m e v i . R o B l i k , d e bekende vioolsolist (Concertgebouwork e s t ) J o e l W a t e r m a n begeleid door T i l l y K e e s s e n , en de b e k e n d e z a n g e r e s m e v r . D o r a S c h r a m a , de v o o r z a n g e r der I s r a ë l i t i s c h e g e m e e n t e A m s t e r d a m d e h e e r B . M o s k o u i t s zal d e a v o n d openen. G e z i e n de beperkte r u i m t e welke de B A C H Z A A L biedt, r a d e n wij U d a n ook ten sterkste a a n , niet te w a c h t e n met p l a a t s b e s p r e k i n g tot d e laatste d a g e n , m a a r bestelt U N U reeds U w kaarten. D e prijs is in v e r h o u d i n g tot het g e bodene belachelijk l a a g g e h o u d e n n.1. ƒ 1.50. ONZE TRADITIE STAAT BORG VOOR EEN AVOND, WELKE U EEN UITZONDERLIJK KUNSTGENOT ZAL BIEDEN. D e a d r e s s e n w a a r d e k a a r t e n verkrijgb a a r zijn, vindt U elders in dit b l a d .
De joodse heldin in oorlogstijd door Bevoegderen dan ik mogen u i t m a k e n , wie b e t e r tegen h e t k a m p leven b e s t a n d waren, m a n n e n of vrouwen. M i j zijn daaromtrent wel enige uitspraken ter kennis g e k o m e n , m a a r ik durf mij daar t o c h n i e t h e l e m a a l op t e v e r l a t e n . E n e r z i j d s w a n t r o u w ik ze als g e neraliseringen, anderzijds schenken ze m.i. t e weinig aandacht aan bepaalde factoren van overwegen-
P r o f . dr.
J.
Presser
de invloed op h e t k a m p b e s t a a n , zoals onder m e e r het doodgewone t o e v a l . W a t t e n s l o t t e z e g t de g e talsverhouding van mannelijke en vrouwelijke overlevenden uit k a m p e n , w a a r i n tienduizenden zijn vernietigd ? Wat betekende bijv o o r b e e l d in e e n e n k e l t r a n s p o r 1 de a a n w i j z i n g van een aantal vrouwen voor het experimentenblok?
Maar het g a a t in dit artikel niet in de e e r s t e p l a a t s o m dit o n d e r werp. Door het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie belast m e t het schrijven van een boek over de lotgevallen van de N e d e r landse Joden h e b ik„ m e e r dan wie ook, kennis g e n o m e n van documenten, daarop b e t r e k k i n g h e b b e n d en dienend (vervolg op pag. 2)
a940-945ï