Auschwitz Bulletin, 1961, nr. 02 Februari

MEDEDELINGENBLAD VAN

HET

NEDERLANDS

AUSCHWITZ

COMITÉ

Secretariaat: E, Neter Waterlooplein 4 8 '

Amsterdam-C,

P o s t g i r o 293 0 8 7 februari

1961

T W I N T I G J A A R G E L E D E N . . . . 2 5 februari . . . . .

Februari

de

Februaristaking

1 9 4 1 — in het b e z e t t e Amsterdam worden door de n a z i ' s en hun zwarte

J o d e n uit hun h u i z e n g e s l e u r d , v r o u w e n en k i n d e r e n

helpers

mishandeld..,

Progrom — e e n ongekend begrip in de g e s c h i e d e n i s van Nederland, in Amsterdams

straten.

Weerlozen getrapt, gesard en tesaamgedreven om weggevoerd te worden... De terreur van het f a s c i s m e i n al z i j n o n b e s c h a a m d h e i d , i n al z i j n o n m e n s e l i j k h e i d i s

losgebarsten.

Nederland houdt de adem i n . . . . doch daar klinkt het antwoord: „Dat kan h i e r mag

hier nooit g e s c h i e d e n . . . . Mensen

staakt...!

Toont dat gij w e e t wat

b e t e k e n t . V e r z e t U t e g e n dit b e e s t a c h t i g o p t r e d e n . . . v e r z e t U t e g e n d e En Amsterdam werkten

:

dat

fascisten!!!"

de stad waar Joden sinds eeuwen a l s gelijkgerechtigde burgers leefden en

Amsterdam gaf gehoor aan d e z e oproep. Amsterdam staakte! Winkelbedienden

kantoorpersoneel,

arbeiders en middenstanders; allen die werkten

hun a f s c h u w te b e t u i g e n .

Nooit

niet..,,

rechtvaardigheid

A m s t e r d a m

stond op om d e

zullen wij d e z e grootse gebeurtenis kunnen

Het was heldhaftig, het was vastberaden; het w a s

J o d e n

;

verlieten hun werk te

en om

beschermen.

vergeten barmhartig!

Daarom herdenken wij j a a r l i j k s de 2 5 e februari en defileren duizenden l a n g s het monument - ; d e D o k w e r k e r " d a t t e r e r e v a n d e F e b r u a r i s t a k i n g o p h e t J . D . M e y e r p l e i n v e r r e e s . Wij j u i c h e n het initiatief om gezamenlijk e e n herdenking in de namiddag te houden van harte t o e .

H e t N . A . C . v r a a g t ook U , v r i e n d e n : komt z a t e r d a g m i d d a g om 1 uur o p h e t J o n a s D a n i ë l Meye r p l e i n . E v e n a l s i e d e r j a a r z u l l e n door o n s b l o e m e n bij h e t monument w o r d e n gelegd..

T o o n t U w e e r b i e d voor o n z e m o e d i g e A m s t e r d a m s e b e v o l k i n g . Getuigt v a n U w wil en r a s s e n d i s c r i m i n a t i e t e w i l l e n u i t r o e i e n o p d a t er

fascisme

;

nooit meer e e n Auschwitz kome !

BEZOEK

AAN

POLEN

D e 1 6 e of 1 7 e april v e r t r e k t uit L o n d e n e e n g r o e p E n g e l s e n n a a r W a r s c h a u om d a a r d e e l t e nemen aan de herdenking van de opstand in het getto op 19 april. T e v e n s zullen plaatsen a l s A u s c h w i t z . T r e b l e n k a en Maidanek worden b e z o c h t .

Het g e z e l s c h a p zal o n g e v e e r 6 of 7 dagen in P o l e n blijven Onze E n g e l s e vrienden s c h r e v e n o n s d a t h e t m o g e l i j k i s o m z i c h bij h e n a a n t e s l u i t e n D i e g e n e n d i e h i e r v o o r b e l a n g s t e l l i n g h e b b e n v e r z o e k e n w i j dit zo s p o e d i g m o g e l i j k ; d o c h v ó ó r 1 m a a r t a s te willen berichten aan ?

mevrouw F e l s . Haarlemmermeerstraat

120',

Amsterdam-West

VERSLAG HERDENKINGSAVOND

1961

D e t r a d i t i e g e t r o u w h e e f t o o k dit j a a r h e t N . A . C Bachzaal te Amsterdam,

de h e r d e n k i n g A u s c h w i t z g e h o u d e n in d e

Voorzitter J o s Slagter z e i in zijn openingswoord; dat o n z e taak niet alleen b e s t a a t in het h e r d e n k e n v a n o n z e d o d e n en d e t a l l o z e h e l d e n uit h e t verzet,, m a a r h e t v o o r a l l e s

waak-

zaam blijven t e g e n het nog levende f a s c i s m e en het antisemietisme , Daarna zong de h e e r B

Moskovits

voorzanger der J o o d s e Gemeente te Amsterdam, e e n do

dengebed en enige prachtige liederen hollandse voordrachten

Mevrouw E d d a Rafalowitch bracht ons joodse

g e v o l g d door Sjiera w

met joodse en hebreeuwse zang.

:

Zimra

vier dames die v e e l s u c c e s

Mevrouw Enny Mols-de L e e u w e sloot het e e r s t e

en

oogstten gedeelte

met e e n t a l e n t v o l l e vertolking v a n het z e e r ontroerende en r e a l i s t i s c h e gedicht over witz van Greet van Amstel: „ E r viel geen duisternis over de aarde " Verder op de

Ausch-

avond

droeg zij nog e n i g e s o n n e t t e n van P e t e r v a n S t e e n voor.

De jonge en begaafde violist Joel Waterman vergastee het aandachtige publiek op de te opus 8 in F grote Tilly Keessen.

terts van Edvard Grieg

sona-

Hij werd a a n de vleugel b e g e l e i d door Mejuffr. .

Als laatst optredende kwam de zangeres Dora Schrama met een charmante

voordracht van Schubert- en Mozart-liederen

'

Mevrouw Schrama werd door de h e e r B o b Schol-

te bij het publiek i n g e l e i d .

Wij d a n k e n a l l e n h a r t e l i j k d i e m e d e w e r k t e n o m d e z e a v o n d t e d o e n s l a g e n e n z e e r

speciaal

alle k u n s t e n a a r s , die geheel b e l a n g e l o o s en met groot enthousiasme d e z e herdenking tot e e n u i t z o n d e r l i j k e , p r a c h t i g e avond

DE

1961

maakten.

KRANSLEGGING

T o e n wij werd ons graven.

Dit i s nu staan de

op 27 januari 1 9 5 1 ter herdenking van de bevrijding van het kamp bijeen waren, e e n urn met a s t e r h a n d g e s t e l d m e t h e t v e r z o e k d e z e o p e e n w a a r d i g e w i j z e t e b e 10 jaar geleden g e s c h i e d woorden:

te Amsterdam op de O o s t e r b e g r a a f p l a a t s . Op de B

Nooit meer

steen

Auschwitz"

Z o n d a g 2 9 j a n u a r i 1 9 6 1 w a r e n w i j m e t o n g e v e e r 4 0 p e r s o n e n a a n w e z i g o m b l o e m e n te op het graf van hen die niet weerkeerden

leggen

T o c h v r o e g ik mij af, w a a r o m er z o w e i n i g

mensen

bij d e z e p l e c h t i g h e i d w a r e n . A l l e n d i e d e z e krant o n t v a n g e n e n l e z e n , h e b b e n t o c h i e t s

met

A u s c h w i t z te maken gehad en hadden er dus moeten zijn. Waarom i s er zo weinig belangstel ling?

Ik h o o p d a t w i j h e t v o l g e n d j a a r op U kunnen r e k e n e n , o p d a t wij t e z a m e n kunnen h e r d e n k e n .

Ro

BIJDRAGE

Corper

1961

Wij v e r z o e k e n o n z e v r i e n d e n , o o k d i t j a a r w e e r h u n b i j d r a g e a a n o n s o v e r t e m a k e n hebben hieraan al gevolg gegeven- daarvoor o n z e w e l g e m e e n d e U die tot nu t o e nog niet g e s t o r t h e b t , d o e het v a n d a a g nog

Velen

dank,

Onze financiële toestand

z w a k . E r wordt op landelijk, maar ook o p internationaal niveau veel werk door o n s

is

comité

verzet • Wat h e t b e d r a g a a n g a a t ; U mag het z e l f b e p a l e n , l a a t U e c h t e r v a n uw b e s t e k a n t z i e n h e t ó n s e n d u s o o k üw c o m i t é

Nog e v e n e e n a f s p r a a k . Doe o n s e e n plezier en stuur g e e n geld in brieven is: Ned

als

betreft Ons

gironummer

Aan hen die altijd

wachten

tot er iemand om geld komt: doe ons e e n h e e l groot p l e z i e r en ga ook even naar het

postkan-

toor!!

A u s c h w i t z C o m i t é , 29 3 0 8 7 (het s t a a t op het girobiljet) Wij d a n k e n U b i j

voorbaat,

(Ingezonden) WIE IS

NAZI-SLACHTOFFER?

D e z e vraag hoeft niet aan ons g e s t e l d te worden een ieder

T o c h i s het de vraag die op het moment

bezighoudt.

Het C S,N

heeft deze vraag reeds herhaalde malen beantwoord

Het i s zeker niet de bedoe-

ling i e t s k w a a d s van de gekozen c o m m i s s i e onder leiding v a n de voormalige dent Dr

W

vertegenwoordigers van de slachtoffers Ons C.S N

minister-presi-

D r e e s t e z e g g e n , m a a r o n s i n z i e n s h a d d e z e c o m m i s s i e m o e t e n b e s t a a n uit d e zelve.

heeft de belangen van de s l a c h t o f f e r s in de m e e s t brede zin behartigd, wat wel

blijkt uit de grote h o e v e e l h e i d aanmeldingen die in het afgelopen j a a r zijn

binnengekomen.

D e financiĂŤn van de commissie hebben het uitkomen van haar orgaan ernstig maar d e s o n d a n k s i s zij h a a r w e r k z a a m h e d e n tot heden blijven

belemmerd,

uitvoeren

N U j e e n jaar n a d a t de o v e r e e n k o m s t met West Duitsland i s g e t e k e n d , komt d e z e dan lijk voor goedkeuring in de

einde

kamers

Wij v e r w a c h t e n n i e t , d a t b i j h e t v e r s c h i j n e n v a n d i t b l a d d e z e z a a k r e e d s z i j n b e s l a g h e e f t gekregen- Het C S

N

o v e r w e e g t zich opnieuw tot de regering te wenden en om opklaring

te

vragen Uit de b e r i c h t g e v i n g e n blijkt e e n d e e l s dat Nederland zelf m a g b e p a l e n w i e er in zullen komen

aanmerking

maar anderzijds wordt g e s u g g e r e e r d dat d e v e r z e t s m e n s e n en hun n a b e s t a a n -

den zullen worden

uitgesloten.

In e e n u i t v o e r i g s c h r i j v e n i s door o n z e c o m m i s s i e a a n d e r e g e r i n g v o o r g e s t e l d door e e n Wet of A n M - v . 3 . te bepalen dat d e z e v e r z e t s m e n s e n en hun n a b e s t a a n d e n gelijktijdig met d e and e r e n a z i - s l a c h t o f f e r s en o p v o e t v a n g e l i j k h e i d e v e n e e n s e e n s c h a d e l o o s s t e l l i n g wordt v e r s t r e k t . D e g e l d e n d a a r v o o r t e b e t r e k k e n uit d e s c h a t k i s t met d e b e t a l i n g dat d e z e teruggestort uit het bedrag dat bij de definitieve v r e d e s o n d e r h a n d e l i n g e n

worden

zal worden verkre-

gen V e l e n van o n s hebben hun l e v e n te danken a a n h e n die z i c h v a a k met d o o d s v e r a c h t i n g h e b ben opgeworpen a l s o n z e verdedigers en vrienden sprekend

De februariherdenking i s hiervan

een

voorbeeld.

H e t i s d a a r o m g o e d d a t w i j k r a c h t i g o n z e s t e m l a t e n h o r e n o p d a t m e n i n Den H a a g g o e d d o o r drongen i s van het feit

dat wij r e e d s

16 jaar wachten!

E v e n e e n s achten wij het beledigend voor o n s , dat aan d e z e s c h a d e l o o s s t e l l i n g e i s e n verbonden schuld

die van deze betaling

een handelsovereenkomst

zijn

inplaats van een deemoedige inlossing van een bloedmaken.

N i e m a n d v a n o n s i s o o i t g e v r a a g d of w i j d e z e w i j z e v a n b e t a l i n g j u i s t a c h t e n . Men k a n o n s nooit of t e nimmer aansprakelijk s t e l l e n v o o r e i s e n die wij z e k e r en onmiddellijk van d e hand zouden hebben

gewezen.

V o o r o n s i s elk s t u k j e N e d e r l a n d s e g r o n d h e i l i g e r dan al d i e m a r k e n .

De Nederlandse regering had reeds lang de nazi slachtoffers geheel moeten s t e l l e n , Ook dit i s e e n e i s , die het C . S N . r e e d s v a n het b e g i n a f h e e f t Blijf het C-S N ven

steunen

schadeloos-

gesteld.

Zij zal s t e e d s opnieuw de belangen van de n a z i s l a c h t o f f e r s

behartigen.

De commissie

C S.N-

Postbus 5107- Amsterdam ( Z )

-

giro

304087,

C.N.S,

blij-

EICHMANN-GL03KE T o e n E i c h m a n n , de opperbeul van A u s c h w i t z , door P o o l s - J o o d s e partisanenstrijders en gew e z e n A u s c h w i t z g e v a n g e n e n in Argentinië o p g e s p o o r d en naar Israël o v e r g e b r a c h t werd om daar terecht t e s t a a n , ging er door v e l e harten e e n zucht van bewondering en van over deze

voldoening

arrestatie.

D e g e v a n g e n n e m i n g v a n E i c h m a n n h e e f t ook e e n s c h o k t e w e e g g e b r a c h t in d e D u i t s e r e p u b l i e k , omdat E i c h m a n n r e e d s bij het e e r s t e v e r h o o r v e r k l a a r d e niet t e z u l l e n

Men moet w e t e n , d a t E i c h m a n n bij zijn b e u l s w e r k 1 2 0 m e d e p l i c h t i g e n h a d . van wie drie

na de oorlog berecht zijn.

Bonds-

zwijgen. slechts

Velen van hen die aan e e n veroordeling ontkomen zijn, be-

kleden in West-Duitsland hoge regeringsfuncties of leiden een goed burgerbestaan, en hebben een hoog

inkomen.

H e t p r o c e s - E i c h m a n n , d a t nu w e e r tot april i s u i t g e s t e l d , s t a a t in de publieke

belangstelling

van de gehele wereld en geen enkel weldenkend mens zou wensen dat deze moordenaar van miljoenen onschuldige m e n s e n zijn gerechtelijke straf op e e n daarom blijft grote w a a k z a a m h e i d s t e e d s

^

of andere manier zou o n t g a a n f l

geboden.

D e v r a a g r i j s t nu e c h t e r : w i e heeft het d u i v e l s e plan ontworpen, om z o 'gründlich' e n met Pruisische

„ P i k n k t l i c h k e i t " e e n h e e l volk uit t e

moorden?

Het antwoord op d e z e v r a a g geeft de Internationale P e r s c o n f e r e n t i e die in d e c e m b e r Praag werd gehouden.

1960 te

D a a r werd met bewijzen a a n g e t o o n d , dat Dr. H a n s GLOBICE, de hui-

dige s t a a t s s e c r e t a r i s van de Westduitse Bondsrepubliek, niet alleen de geestelijke vader is g e w e e s t van de Nttrnberger w e t t e n , maar ook heeft meegeholpen d e z e ten uitvoer te

brengen.

Met b e h u l p v a n d e z e w e t t e n h e e f t G l o b k e op 5 j a n u a r i 1 9 3 9 a a n a l l e r a b b i n a t e n v a n d e b e z e t t e g e b i e d e n b e v o l e n , d e g e b o o r t e b e w i j z e n v a n a l l e j o d e n in hun g e m e e n t e n door t e g e v e n a a n d e N a z i - i n s t a n t i e s , w a a r d o o r hij d e G e s t a p o e e n k a n t - e n - k l a r e r e g i s t r a t i e in h a n d e n g e speeld heeft.

Ook i s Globke d e g e n e die de wet uitvaardigde, dat de J o d e n g e e n duitse namen m o c h t e n drag e n , s l e c h t s d e n a m e n A b r a h a m of S a r a , V o l g e n s de documenten i s op d e z e persconferentie komen vast te s t a a n dat Globke zijn med e w e r k i n g v e r l e e n d e a a n d e d e p o r t a t i e van 5 7 6 2 8 J o d e n uit S l o w a k i j e . T e v e n s b e p a a l d e hij d a t d e S l o w a a k s e r e g e r i n g i n B r a t i s l a w a 5 0 0 Mark p e r g e d e p o r t e e r d e J o o d a a n h e t

Duitse

Rijk moest betalen met de opmerking, dat de Slowaakse regering voortaan bovendien miljoen S l o w a a k s e Kronen moest betalen voor het beheer van het J o o d s e Globke vond de J o d e n s t e r uit: Gevolg: z e s miljoen

doden,

Globke bewerkstelligde de deportatie van de T s j e c h i s c h e en R o e m e e n s e J o d e n . werd hij onderscheiden met de 'Roemeense Ster

;

200

vermogen,

Daarvoor

door A N T O N E S C U , de f a s c i s t i s c h e

dicta-

tor van R o e m e n i e .

^

Globke b e w e e s zijn trouwe d i e n s t e n a a n het Derde Rijk tot a a n de ondergang

daarvan,

B e g i n januari 1 9 6 1 werd in Nederland een f o r u m voor de t e l e v i s i e gehouden van buitenl a n d s e journalisten. De Westduitse journalist, de heer Opitz, probeerde de d e m o c r a t i s c h e staatsvorm van de Westduitse Bondsrepubliek uiteen te zetten.

De J o o d s e journalist, de heer Bleich, antwoordde hierop: „Waar e e n man a l s Globke, de vader van de Nürnberger wetten, s t a a t s s e c r e t a r i s en rechteren linkerhand van Adenauer i s , kan geen sprake zijn van

r

Daarom is onze eis: G L O B K E

democratie!'

VERDWIJN!

K