nederlands auschwitz comité
1943 Opstand getto van Warschau 1963 BEVRIJDINGSNUMMER maandblad
april
secr. r. cheval, volkerakstraat 2 6 " amsterdam-z., postgiro 2 9 3 0 8 7
Eert de strijders v a n het getto van Warschau! W a r s c h a u , april 1 9 4 3 . Z w a a r drukt de nazi-laars op het bezette Europa. W e l i s w a a r heeft de W e h r m a c h t a a n de W o l g a zijn eerste zware klap geïncasseerd, m a a r de „operatie R e i n h a r d " , de uitroeiing van de Joden, overal, waar de S D en S S hen kunnen grijpen, gaat gestadig voort. D e crematoria roken. M a a r het veldgrijs kleurt alleen de oppervlakte van Europa. I n de verduisterde steden, de vertrapte dorpen voeren de gemuilkorfde volken bedekt, m a a r onweerstaanbaar, de strijd voor de vrijheid. Eenvoudige mensen, burgers, jonge meisjes zogoed als grijsaards, houden de vlam brandende van de vaderlandsliefde, die mensenliefde is. Hoe barbaarser de beulen toeslaan, des te hardnekkiger, te onversaagder treedt het verzet op. I n een woestenij van terreur klinkt de zuivere toon van het echte patriottisme. Hij klinkt gedempt, m a a r onmiskenbaar. U i t het ommuurde getto van de Poolse hoofdstad, waar bijna een half miljoen Joden uit andere provincies was samengeperst, is al zeven achtsten der bevolking n a a r de gaskamers gevoerd. M a a r dan geschiedt het wonder. O p 19 april breekt, n a een ernstige, doelbewuste voorbereiding, met hoe gebrekkige middelen ook, de opstand uit. W i e waren deze m e n s e n ? Gewone mensen, als iedereen, door een waanzinnige rassenleer en geweld bijeengejaagd in wat een vergaarbak voor de slachtbank moest zijn: het W a r schause getto. Het werd een slagveld, een vesting, niet alleen van steen en beton, m a a r van menselijke moed en grootheid. M e n had besloten de vijand als vijand te behandelen, d.w.z. hem tot het uiterste en met alle middelen te bestrijden. D r i e weken hielden de opstandelingen stand en bewezen zij, wat vastberadenheid en overtuiging vermag tegenover de duistere, m a a r gepantserde machten van de vernietiging. D r i e weken boden zij fel verzet tegen Hitiers
1963
5e jaargang no. 3
meest uitgelezen moordbenden, meest met wapens, die zij eerst moesten buitmaken. Het getto werd niet alleen het graf van bijna al zijn verdedigers, het werd het ook van duizenden S S - e r s . Het werd nog meer: het onuitwisbare monument van de menselijke waardigheid, het symbool, van wat de mens vermag, als zelfs de hoop verloren lijkt. Nog steeds inspireert de heldenmoed van de gettostrijders miljoenen. HitIers W e h r m a c h t moge verslagen zijn en zijn S S ontbonden, nog zijn nazi's en nazi-vrienden niet van de aarde verdwenen. Opnieuw zijn de krachten agressief, die geleid hebben tot de vernietiging v a n vreedzame bevolkingen, zoals die van het getto, tot de
ERECONCERT
doodsfabrieken van Auschwitz en Treblinka. D e begane misdaden zijn m a a r zeer ten dele geboet. D e grootse verzetsdaad van 1 9 4 3 , een der indrukwekkendste, die de geschiedenis kent, wordt dit j a a r in de gehele wereld herdacht. Nederland, Amsterdam, dat zelf in de Februari-staking een voorbeeld gaf van eensgezind verzet tegen een medogenloze vijand, blijft ook n u zijn traditie getrouw. Onder auspiciën v a n het Nederlands Auschwitz Comité, d.w.z. van k a m p genoten van de W a r s c h a u s e en tal v a n andere onderdrukte en strijdende gemeenschappen vindt een grote m a n i festatie plaats te Amsterdam, in het Koninklijk Instituut voor de Tropen. E e n ereconcert zal gewijd worden a a n de strijders in het getto v a n W a r schau, wier namen wij niet kennen, m a a r wier daden onvergankelijk en voorbeeldig blijven. Toont U w sympathie door U w wezigheid!
r.-in-
v o o r de strijders van het g e t t o van W a r s c h a u
op donderdag 2 5 april in het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Grote Aula, Mauritskade, te Amsterdam, A a n v a n g 8 uur. Belangeloze
medewerking
verlenen:
Het
KutlStmaandorkest
o.l.v. Anton Kersjes
Schubert
Enny Mols-dc Leeuwe B. Moskovits de vermaarde Poolse pianiste
Regina Smendzianka Chopin-programma Sprekers: H . M . B l e i c h - J . Kassies D e baten van deze avond zijn bestemd voor het monument te Auschwitz. Toegangsprijs: ƒ 2 . 5 0 en ƒ
1.50.
K a a r t e n zijn reeds nu te bestellen bij: R . C h e v a l , V o l k e r a k s t r a a t 2 6 , A m s t e r d a m Z . , tel. 7 9 9 8 6 2 ; M e v r . L . v. d. H o e k - d e V r i e s , v a n S p e i j k s t r a a t 9 2 , A m s t e r d a m W . , t e l . 8 3 6 6 8 ; M e v r . I. de Z w a r t e - d e W o l f f , v a n W a l b e e c k s t r a a t 9 h s . , A m s t e r d a m W . , t e l . 8 3 6 2 2 ; E . N e t e r , W a t e r l o o p l e i n 4 8 , A m s t e r d a m , tel. 3 9 0 6 7 ; M e v r . E . F u r t h - H a l v e r s t a d , D i e m e r k a d e 4 3 , D i e m e n , tel. 5 8 8 4 2 . 1
W i l m e n het b e d r a g g i r e r e n , d a n k a n m e n o o k k a a r t e n bestellen bij J . S t i b b e , W a a l s t r a a t 8 , sterdam Z., postgiro 2 9 3 0 8 7 .
Am-