nederlands auschwitz comité
maandblad
juli-aug.
5e jaargang no. 7/8 secr. r. cheval, volkerakstraat 26' amsterdam-z., postgiro 2 9 3 0 8 7
GLOBKE EN AUSCHWITZ Het lijkt soms, of er, hoe meer mensen in de zomer met vacantie gaan, hoe minder rusttijd komt in het openbare leven, in het wereldgebeuren. Tot deze bespiegeling leidt het proces tegen Globke. D a t is allesbehalve een bladvulling voor het vacantieseizoen: het raakt ons bestaan, het wel en wee v a n onze wereld. Ook dit is geen loze bewering in ons blad. Het Nederlands Auschwitz Comité verleende aan de terechtzitting zijn actieve medewerking: als waarnemer voor ons Comité vertrok de bij uitstek deskundige Leidse hoogleraar in de criminologie, prof. mr. W . H. Nagel naar Berlijn. In een niet minder gewichtige kwaliteit staat hij bekend als de antifascistische schrijver J. B . Charles. Hij heeft zich ongetwijfeld over de hele zaak en zijn consequenties een oordeel kunnen vormen, dat hij het Nederlandse publiek niet zal onthouden. D a a r n a a s t hebben twee leden van ons Comité, de heer J . F u r t h en mevrouw E . F u r t h — Halverstad, die tezamen vijf jaar lang Globke's „ l e e r " en zijn toepassing aan den lijve ondervonden, in de rechtzaal getuigenverklaringen afgelegd. Zij zijn indirecte getuigen. W a n t dat is het ene kenmerk, waarop wij willen wijzen: directe getuigen hebben de onderhavige misdaden slechts zelden op-
Harsters pensioen H e t te B a z e l verschijnende b l a d „ J u d i s c h e R u n d s c h a u M a c c a b i " meldt: „De oud-SS-Brigadefuhrer Hermann Harster bekleedde de l a a t s t e j a r e n de hoge post v a n Oberregierungsrat in Opper-Beieren. Hij heeft o m g e z o n d h e i d s r e d e n e n p e n s i o e n a a n g e v r a a g d . H i j voelde zich niet op zijn gemak, t o e n zijn n a a m w e r d g e n o e m d bij de a r r e s t a tie v a n E i c h m a n n s m e d e w e r k e r E r i c h R a j a kowitsch, wiens h e l p e r hij w a s . H a r s t e r werkte s a m e n met de lieden, die verantwoordelijk zijn v o o r het v e r m o o r d e n d e r H o l l a n d s e J o den, o.a. met S S - g e n e r a a l H a n s A l b i n R a u ter, die ter d o o d is v e r o o r d e e l d . H a r s t e r zelf w e r d in N e d e r l a n d tot enige j a r e n g e v a n g e nisstraf v e r o o r d e e l d , m a a r v o o r de afloop v a n zijn straftijd in vrijheid gesteld en hij v e r kreeg een hoog a m b t in de B o n d s r e p u b l i e k . H e t pensioen, dat hij heeft a a n g e v r a a g d , b e d r a a g t m e e r d a n 1 0 0 0 m a r k per m a a n d . "
1963
geleverd. E n dan nog: wat maakt het uit of een bureauklerk Globke de noodlottige „ V e r o r d n u n g e n " zag ondertekenen? D e stukken zijn er immers, in overweldigende hoeveelheid. E e n revolver hebben deze massamoordenaars achter de schrijfmachine nooit gehanteerd. D i e zou trouwens slechts tot een „ k l e i n e " nevenmisdaad geleid hebben naast de grote, n.1. genocide. Blijven over de indirecte getuigen. E n ook dezen zijn, op heel enkele uitzonderingen na, afwezig, misschien aan te wijzen in de flinters witte as, die nu nog de bodem van Birkenau overdekt. M a a r die enkele overlevenden spreken namens de miljoenen en dat verveelvoudigt de waarde van hun woord. Het andere aspect van de zaak-Globke is dat van de tijd: van 1 9 3 2 tot 1 9 4 5 heeft deze toegewijde ambtenaar zich, blijkens de aanklacht, aan één doel gewijd, de opstelling en organisatie ter uitvoering van zijn rassenleer, dat is de planmatige, fysieke uitroeiing van miljoenen vreedzame burgers. Hij begon nog vóór Hitier a a n de macht kwam. D e volijverige ambtenaar kon zo door de nazi-regering worden overgenomen, die van zijn diensten dan ook rijkelijk en dankbaar gebruik heeft gemaakt. E n dat brengt ons tot de betekenis van dit proces, nu. Het was een proces bij verstek. W a n t waar zit G l o b k e ? I n Bonn, in de Duitse Bondsrepubliek, dat is in het land, zij het niet in de stad, waar hij zijn misdaden beging. Houdt hij zich daar schuil? Hij vervult er de op één na hoogste ( e n bij tijden als de kanselier op reis i s ) de hoogste regeringsfunctie. E e n „onderz o e k " naar zijn verleden leidde tot een „onschuldig-verklaring". W i e zal geloven, dat de wolf, die zijn schuld nooit inzag, laat staan er voor boette, een lam is geworden? Integendeel, werpt het blootleggen en beschrijven van de misdadiger (de aanklacht in het Berlijnse proces telt ruim 2 0 0 p a g i n a ' s ! ) geen schril licht op de huidige minister-achter-de-schermen, al heeft hij dan zijn (ongetwijfeld „welverdiende") pensionering als
Voor het m o n u m e n t De burgemeester van Saloniki heeft 500 dollars overgemaakt voor het Internationale Monument te Auschwitz en de Joodse gemeente van deze Griekse stad 30.000 drachmen of 1000 dollars Dit is gebeurd op aandringen van het Auschwitz Comité aldaar.
staatssecretaris aangekondigd? Zulk een man kon dus zoveel jaren zulk een post bekleden en de aanklacht, die de opsomming van zijn misdaden, meestal door hem zelf getekend, bevat, ongeopend terugsturen. Zijn oude patroon noemde hem onmisbaar. E n reken maar, dat dr. H a n s Globke een bekwaam ambtenaar is! W i j allen hebben het ervaren. Deze man heeft dus al die jaren opnieuw invloed op vele Duitsers, bestuursmacht in Duitsland gehad. Is het wonder, dat in K e u l e n en nu weer in Frankfort opnieuw synagoges werden besmeurd en de daders „onvindb a a r " blijven? D a t S S - e r s naar genoegen kunnen publiceren en vergaderen en oud-verzetsstrijders en fatsoenlijke rechters en procureurs-generaal (ook die zijn er in D u i t s l a n d ) gechicaneerd worden? W a n t er bestaat ook gevoel voor recht en menselijkheid in Duitsland. D a t blijkt al uit het proces in Oost-Berlijn. Het blijkt ook in W e s t - D u i t s l a n d , waar de onverdroten Waffen-SS, Globke's wapenbroeders met het zwaard, hun aangekondigd „europaisches T r e f f e n " verijdeld zagen. Verijdeld allereerst zeker door de protesten uit eigen omgeving, van vakbonden en gemeenten, van jonge mensen en ouderen, die de doodskoppen al eerder hadden zien „ m a r s c h i e r e n " . D i t geval is, evenals de zaak-Globke, niet slechts de jacht op de boze demon uit het verleden, maar het wijst voor alles naar de toekomst. Wij, die zwoeren, „nooit meer Auschw i t z " , zien als eerste noodzaak het breken met misdadigers als Globke, die de leer van Auschwitz opstelde, uitwerkte en in praktijk bracht. Niet alleen ter nagedachtenis v a n onze ouders, maar tot het behoud van onze kinderen.